บทที่ - Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2551/3/05.pdf148 ปีที่ 26...

บทท 5ประชาสงคมกบการ (ตาม) แกปญหาสงแวดลอม

: ขอสงเกตบางประการ Civil Society and (the Following Up on)

the Environmental Problem Settlement: some observations

กตตศกด เจมสทธประเสรฐ

146

ปท 26 ฉบบท 3 มถนายน - กนยายน 2551

5∫∑∑’Ë ประชาสงคมกบการ (ตาม) แกปญหาสงแวดลอม : ขอสงเกตบางประการ*

กตตศกด เจมสทธประเสรฐ**

บทคดยอ

ประชาสงคม ถอเปนผลตผลทางความคดของชนชนกระฎมพในยโรปนบ

ตงแตศตวรรษท15ทตงอยบนพนฐานของการตระหนกในสทธประโยชนของตนเอง

เปนสำคญแตเมอแนวคดนถกสงผานมายงประเทศไทยนกวชาการกลบขานรบและ

ยกยองดวยแนวคดแบบครอบจกรวาล บานทรายทอง และองคกรการกศล โดยบดเบอน

ความรบรของประชาชนใหคดวาประชาสงคมคอการทำเพอสวนรวมมใชทำเพอตนเอง

ในบทความน ผเขยนพจารณาประชาสงคมดานสงแวดลอมเปนหลก โดยเลอก

ศกษากรณโรงโมหนอ.เนนมะปรางจ.พษณโลกซงทำใหผเขยนพบวากลมประชาสงคม

ทางดานสงแวดลอมของไทย มลกษณะสำคญอยอยางนอย 2 ประการ คอ 1) ม

ลกษณะการเกดขนแบบววหายลอมคอก และ 2) ระดบจตสำนกของประชาชนยง

อยในระดบตำพวพนอยกบเรองปากทองเปนสำคญ

Abstract Civilsocietyhasbeenrevealedtobebourgeoisie’sideologicalinnovationsinEuropesince15thcentury.Thishasbeenbasicallyconductedandrealizedontheirowninterests.However,thisideaofcivilsocietyhadbeenabsorbinginto

*บทความของผเขยนเตรยมสำหรบเสนอในการประชมวชาการสถาบนพระปกเกลาครงท10ประจำป2551เรอง“การเมองและวกฤตการณสงแวดลอม”โดยสถาบนพระปกเกลาวนท5-7พฤศจกายน2551ณศนยประชมสหประชาชาตถนนราชดำเนนนอกกรงเทพมหานคร.**นสตปรญญาโท(ภาคปกต)สาขารฐศาสตรหมวดวชาการปกครองมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

147ประชาสงคมกบการ (ตาม) แกปญหาสงแวดลอม : ขอสงเกตบางประการ


ThaisocietyastheThaiintellectualsadoptionimmediatelywithoverwhelminglyadorableasifitwereextremelyvitallysustainabletoThaislikefablesofSaiThongPalace, for instant. Simultaneously,Thai people didn’t realized andunderstanditsgenuineconceptsanymore. Inthisarticle,IhaveapproachedonaparticularstudyofcivilsocietywithanenvironmentbychoosingatminingplantinNernmaprang,Phitsanulokasacasestudy.Accordingto theresearch, ithasrevealedthat, thereweretwofindingsofThaiEnvironmentalProblemsettlementas1)Theproblemof“always cumbersomebefore settling the problem” and2)The problemof“lowerconsciousnessofthelocalpeopledealtcloselywiththeirlivings”.

บทนำ

“เหอของนอก”เปนพฤตกรรมอยางหนงของคนไทยทแมจะพยายามแกกน

เทาไหรๆ กยงไมหายสกท เพราะเรามกจะเชอกนวาของนอกนนเปนของดมคณภาพสง

ผลตจากวถดบชนเยยม รปลกษณภายนอกสวยงาม ภายในแขงแรงทนทาน และ

การไดใชของนอกไมวาจะเปนรถยนตสญชาตเยอรมนกระเปาและเสอผาสญชาต

ฝรงเศส นาฬกาสญชาตสวส อาหารสญชาตญปน โดยเฉพาะสามหรอภรรยาสญชาต

อเมรกน จะนำพาความโกเก ดด มระดบ อยางนอยกในสายตาผพบเหนมาสเรา

ซงกคงปฏเสธไมไดวามความเปนจรงอยไมนอยหากแตการนำของนอกหรอกคอ

วฒนธรรมของคนอนมาใชดอๆในบรบทบานเรา บางครงกกอใหเกดปญหาอนเปน

ผลสบเนองจากความไมเหมาะสมผดฝาผดตวซงกพอจะมใหเหนอยไมนอยเชนกน

แนวคดเรอง “ประชาสงคม” (Civil Society) เปนของนอกอกชนหนงทเรา

นำเขามาใช ชนดทเรยกวา รบาง-ไมรบาง เขาใจบาง-ไมเขาใจบาง แตเพอความ

โกเกดดมระดบใครๆทมโอกาสและสามารถเขาถงกมกจะไมปลอยโอกาสในการ

หยบยมไปอาง หรออยางนอยแคเอาไปพดลอยๆบางกยงด เพราะความทเปนของนอก

กทำใหคนไทยเชอไปกวาครงแลววามนตองด ยงเมอนกวชาการทงหลายตางออกมา

ขานรบกลาวถงและรบรองใหวาเปนสงทพงปรารถนายงเปนการยนยนในคณภาพ

ของของนอกชนนใหไมตองเปนทสงสยอกตอไป

148


หากแตการนำประชาสงคมมาใชในสงคมไทยกไมไดตางอะไรจากของนอกชนดอนๆ

ทเรามกจะนำมาใชอยางดอๆ โดยมไดพจารณาถงบรบททแตกตางกนระหวางประเทศ

ผผลตกบประเทศของเราหรอแมวาจะพจารณาแลวแตกมไดมการปรบเปลยนสภาพ

ดงเดมของเราใหเหมาะสมเพอรองรบกบของนอกเหลานน

ประชาธปไตย ถอเปนตวอยางทเรยกไดวาคลาสสคทสดตวอยางหนง ทนยม

กลาวถงกนวา“ไมใชของเรา”(ศโรตมคลามไพบลย,2550)และแมจะนำเขามา

ใชแลว แตกเปนไปโดย “ปราศจากการเปลยนแปลงวฒนธรรมและจรยธรรมทาง

การเมอง”(สรชยศรไกร,2550)เพอรองรบ

บทความชนนเปนการตงขอสงเกตเพยงบางประการตอสภาพการณการนำ

ประชาสงคมมาใชในบรบทของสงคมไทยมงเนนและใหความสำคญเฉพาะกรณของ

ประชาสงคมดานสงแวดลอม โดยทำการศกษาวเคราะหเปรยบเทยบ และวพากษ

ทมา-ทอย-ทไปของประชาสงคมดานสงแวดลอมของไทยรวมสมยบนฐานของขอมล

ทผเขยนรบรรบทราบผานสอและบคคลตางๆตลอดจนการทบทวนเอกสาร แนวคด

และทฤษฎทเกยวของทงในและตางประเทศ

ผลจากการศกษาเบองตนพบความแตกตางกนในแนวทางการปลกฝงวฒนธรรม

อนเปนพนฐานพฒนาการความคดรวบยอด (Concept) ของแนวคด ตลอดจน

ภาคปฏบตการของประชาสงคมระหวางประเทศผผลตหรอตนฉบบอยางยโรปกบ

แนวทางการปลกฝงวฒนธรรมของไทยดงจะไดอธบายเปนลำดบตอไป

ประชาสงคม: พฒนาการทางความคด

อาจกลาวไดวา การเปลยนแปลงอนเปนพนฐานทกอใหเกดแนวคดประชาสงคม

ในปจจบนเรมมมาตงแตศตวรรษท15(ธรยทธบญม,2547:39)และปรากฏ

เดนชดชวงปลายศตวรรษท18ในสกอตแลนดและประเทศแถบภาคพนทวปยโรป

(CarothersandBarndt,1999:18)

เหลานกทฤษฎการเมองในเวลานนนบตงแตThomasPaine(1737-1809)

กระทง Georg Hegel (1770-1831) ใหรายละเอยดของประชาสงคมวา “เปน

อาณาเขตทมความคลายคลงกบรฐแตแยกออกจากรฐหรอกคออาณาเขตทประชาชน



มารวมตวกนดวยเงอนไขของผลประโยชนและความปรารถนาของตน” (Carothers

andBarndt,1999:18)

การเกดขนของแนวความคดใหมดงกลาวถอเปนการสะทอนใหเหนถงการ

เปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจขณะนน อาท การเกดขนของแนวเรองทรพยสนสวนตว

(PrivateProperty)การแขงขนในระบบตลาด(MarketCompetition)โดยเฉพาะ

อยางยงการเกดขนของชนชนกระฎมพ(Bourgeoisie;CarothersandBarndt,1999:

18) รวมถงการทพอคาในเมองตางๆมารวมกนจดตงเปนสมาคมกลด (Guild;

นนทนากปลกาญจน.2542:260)นบตงแตชวงปลายยคกลาง(MiddleAge)

ซงนยหนงประชาสงคมกอาจถอไดวาเปนสงคมของชนชนกระฎมพ(Bourgeoisie

Society;Habermas,1998:366)นนเอง

การขยายตวของชนชนกระฎมพ นบเปนจดเปลยนทนำยโรปเขาสสมยใหม

(ModernAge)กลาวคอ เปนการเกดขนของกลมสามญชนขนาดใหญทสนคลอน

กรอบวธคดซงศาสนจกรโรมนคาทอลคใชในการครอบงำยโรปใหตกอยในยคมด

(Dark Age) อนยาวนาน กระทงปลกแสเรยกรองเสรภาพ (Liberty) ใหเกดขน

และปรากฎเดนชดในการปฏวตในการปฏวตในอเมรกาและฝรงเศส

กรอบวธคดทชนชนกระฎมพเสนอไดรบการตอบรบอยางดจากประชาชนกระทง

ขนนางและกษตรย เนองจาก ในขณะทศาสนจกรสงสอนใหครสตศาสนกชนเชอใน

พรหมลขต(Predestination)ยอมรบในบาปกำเนด(OriginalSin)ทมนษยคแรก

ของโลกคอAdamกบEveไดขดคำสงพระเจาโดยแอบไปกนผลไมตองหามใน

สวนอเดน(GardenofEden)ทำใหตองถกเนรเทศออกจากสวรรคลงมารบความ

ยากลำบากตามคำสาปของพระเจา จำตองจำนนตอสถานภาพของตนเองในโลกน

ดวยเชอวาชวตอนยำแยในปจจบนเปนสงทพระผเปนเจาไดทรงกำหนดมาแลวสงท

มนษยพงกระทำไดกแคเพยงพยายามอยางถงทสดเพอพสจนใหพระเจาเหนถง

ความจรงใจโดยมความหวงวาจะไดกลบไปอยกบพระเจาอกครงบนสรวงสวรรคใน

โลกหนาหากแตเพยงลำพงดวยกำลงสตปญญาของคนทวไป ไมสามารถทจะตดตอ

โดยตรงกบพระเจาได ศาสนจกรจงทำหนาทเปนสอ เพอเชอมโยง และชแนะประชาชน

ใหทำในสงทพระเจาตองการ ในทางตรงขาม ชนชนกระฎมพกลบปฏเสธกรอบวธ

150


คดดงกลาว เสนอแนวคดทใหประชาชนหนกลบมาเนนยำถงสถานะของตนในปจจบน

เสนอใหเชอความสามารถของมนษย ทเรยกวาแนวคดมนษยนยม (Humanism)

โดยพยายามใชอำนาจอนเกดจากความมงคงทางเศรษฐกจของตน ผลกดนใหเกด

กระแสของขบวนการฟนฟศลปวทยา(Renaissance)ชวงปลายศตวรรษท14กระทง

การปฏรปศาสนา(Reformation)ขนในศตวรรษท16เรอยมาจนถงยคแหงภมธรรม

(Enlightenment)ในศตวรรษท18

“จรยธรรมโปรเตสแตนต”(ProtestantEthic;Weber,1958)เปนขอเสนอ

อกชดหนงของศาสนาครสตในรปแบบของชนชนกระฎมพ ผานนกายทเพงเกดขน

อยางนกายโปรเตสแตนต โดยอธบายเรองพรหมลขตในครสตศาสนาเสยใหมวา

การทพระเจาจะไดกำหนดไวลวงหนา(Predestine)แลววาใครจะคอผทถกเลอกใหได

กลบไปอยบนสรวงสวรรคกบพระเจาอกครง สงทพอจะสามารถเปนเครองบงชใน

ปจจบนกคอชวตทประสบความสำเรจ โดยเฉพาะความสำเรจทางดานเศรษฐกจ

โดยมจำเปนตองกระทำหรอตดตอพระเจาผานพระอกตอไปซงคำอธบายทำนองน

ฟงดจะเขาท(MakeSense)กวาคำอธบายแบบเดมๆเปนไหนๆเพราะอยางนอย

กเปนสงทนาเชอไดวา คนทพระเจาเลอกกควรทจะมชวตทเปนสขในโลกนเชนกน

มใชวาเปนคนพเศษขนาดทถกพระเจาเลอกสรรแลว แตกลบยากจนคนแคน และ

ในอกแงหนง กคงจะเปนการดตอรฐ ซงในทนกคอกษตรยและขนนาง ทจะมตอง

เสยรายไดจำนวนมหาศาลทงในแงของภาษ และเงนทลวไหลอยางไมเกดประโยชน

ทางเศรษฐกจจำพวกเงนบรจาคใหกบพระในศาสนจกรอกตอไป

ไมวาเปนไปโดยบรสทธใจ กลาวคอ เชอและกระทำตามเพราะความศรทธา มงหวง

ชวตในโลกหนาตามแนวทางหลกของครสตศาสนาหรอกระทงกระทำเพยงเพราะเปน

โอกาสใหฉกฉวย แตสงซงปฏเสธไมไดกคอ แนวคดเชนนไดกอใหเกดการเปลยนแปลง

ในวถการดำเนนชวตของคนยโรปอยางใหญหลวง จากเดมทเคยกมหนากมตาจำยอม

กบชวตในโลกน โดยทมเทความหวงทงหมดไวในโลกหนา พยายามตงหนาตงตา

ทำบญตามแนวทางของนกายโรมนคาทอลค เปลยนมาเปนความพยายามแสวงหา

ความมงคงมาสตนในทกวถทาง และในทกชนชน ดงจะเหนไดชดเจน จากกรณการ

ออกเดนเรอเพอแสวงหาเสนทางไปยงเอเชยและแอฟรกาเพอทำการคาในขณะนน



(นนทนากปลกาญจน,2542:346)ซงมกจะมกษตรยและเหลาขนนางเปนผลงทน

โดยมลกเรอจำนวนมากทเปนประชาชนทวไป

จรยธรรมโปรเตสแตนตไดพฒนา กระทงกอใหเกดแนวคดทประชาชนเชอมน

ในทน(Capital)ทเรยกกนวา“ทนนยม”(Capitalism)ขน(นงนชสงหเดชะ,2548:

6) ซงจรยธรรมดงกลาวตงอยบนหลกการสำคญๆ 3 ประการ คอ (เบญจมาศ

พานชพนธและรงพงษชยนาม,2550:236)

1.ความขยนหมนเพยรการทำงานหนกเปนการบชาพระเจา

2.การประหยด

3.การออมทรพยเพอสรางงานและเปดโอกาสใหคนทำงานมากขน

ในศตวรรษตอมาBernardMandeville(1670-1733)ไดแตงหนงสอทแสดง

ใหเหนถงรากฐานทางความคดของระบบทนนยมเรองFable of the Bees: or, private

vices, publick benefits.(1714)Mandevilleเสนอวาอารยธรรมเปนผลจากความชวราย

(ความเหนแกตว)ของมนษยเชนหมอนนมชอเสยงและความมงคงอยบนสขภาพ

อนออนแอของคนปวย(Physiciansvalu’dFameandWealthAbovethedrooping

Patient’sHealth;Mandeville,1988:20)หรอกคอการกระทำตางๆลวนเปนผล

จากความตองการทจะอยอยางสบายของมนษยแตละคน แตผลจากความเหนแกตว

ของมนษยเหลานกลบกอใหเกดผลประโยชนทดแกสงคม(ฉตรทพยนาถสภา,2541:

33-34)

อกกวาครงศตวรรษ Adam Smith (1723-1790) จงแตงหนงสอซงยอมรบกน

ใหเปนคมภรของลทธทนนยมเรองAn Inquiry into the Nature and Causes of the

Wealth of Nation.(1776)โดยกลาววา“มนไมไดมาจากความเมตตากรณาของ

คนขายเนอ คนตมเหลา กระทงคนอบขนมปง ในอนทเราจะไปคาดหวงถงอาหาร

มอเยนได แตมาจากการทเขาเหลานนพจารณาเหนแลวถงผลประโยชนของเขาเอง”

(Itisnotfromthebenevolenceofthebutcherthebrewer,orthebakerthat

we expect our dinner, but from their regard to their own interest.; Smith,

2005:19)ซงกพอจะมองเหนไดชดวาSmithไดรบอทธพลทางความคดอยางมาก

จาก Mandeville โดยเปลยนคำพดของ Mandeville จากคำวา “Vice” มาเปน

“Interest”แทนเทานน

152


แนวความคดของSmithเปนการเนนยำเสรภาพของปจเจกบคคลสนบสนน

ใหตลาดมการแขงขนกนอยางเสร ปลอยใหความเหนแกตวของมนษยทำหนาทเสมอน

“มอทมองไมเหน” (Invisible Hand) ในการจดการความวนวายเอง และรฐบาล

ควรมอำนาจและบทบาททจำกด โดยเฉพาะอยางยงในทางเศรษฐกจ ใหรฐบาลเขาไป

มสวนเกยวของนอยทสด(สมเกยรตวนทะนะ,2544:16)

ตอมาในป 1839 Charles Darwin (1809-1882) จงไดเสนอทฤษฎการ

ววฒนาการและกฎของการคดเลอกโดยธรรมชาต อนนำไปสการตความทางสงคม

ของHerbertSpencer(1820-1903)ผบญญตประโยคทวา“คนแขงแรงทสดคอ

คนทเหมาะสมจะอยรอดทสด”(Survivalofthefittest;วทยากรเชยงกล,2548:

162-163)

พจารณาจากพนฐาน ตลอดจนพฒนาการทางความคดรวมสมย อนเปนบรบท

ทกอใหเกดประชาสงคมในยโรปนนพอจะเหนภาพไดวาสงคมยโรปมความเชอท

สำคญประการหนงคอ“ธรรมชาตของมนษยนนชวราย”(โกวทวงศสรวฒน,2550:

6) ดงปรากฏใหเหนเดนชด นบตงแตความเชอในเรองบาปดงเดม (Original Sin)

และแสดงการยอมรบออกมาใหเหนชดเจนยงขนในผลงานของ Mandeville และ

Smithดงทกลาวไปแลวประกอบกบการสงเสรมความคดในเรองมนษยนยมทสงเสรม

ใหคนตระหนกในความรความสามารถของตนเอง โดยมทรพสนเงนทองความมงคง

มาเปนสงลอใจปดทายดวยการเปดพนทการแขงขนอยางเสรโดยอาศยกตกาเพยง

ขอเดยวคอ“ผแขงแรงคอผชนะ”

การเกดของประชาสงคมแตเดม จงเปนเรองของการรวมกลมของผทอาจจะ

เรยกไดวา “เหนแกตว” ในสายตาอนเปนอดมคตของคนไทย เพราะการตกลงใจ

เขามารวมกนนถกขบเคลอนไปดวยเหตผลของ“ผลประโยชนสวนตน”ซงถอเปน

เรองปกตของสงคมยโรป เพราะนนหมายถงการทเขาเหลานน “ตระหนกในสทธ

ประโยชนของตนเอง”

ประชาสงคม: แนวคดครอบจกรวาล บานทรายทอง และองคกรการกศล

ในขณะทพฒนาการของแนวคดประชาสงคมของยโรปตงอยบนการพทกษ

รกษาผลประโยชนของตนเอง สงคมไทยกลบตอนรบแนวความคดดงกลาวดวย



ความยนด และยกยองเชดชในฐานะของนอกตามทเคยๆทำกนมา โดยไมลมการ

เสรมสรางมายาคต“ครอบจกรวาล”ทมคณสมบตสารพดประโยชน รกษาอาการ

ปวยไดสารพดโรคเชนเดยวกบ“ยาหอมชนะลมรอยแปดจำพวก”ใสใหดวยและ

เมอใครคดอะไรไมออก กเอาประชาสงคมนหละเขาวา และจบแพะชนแกะกนชลมน

วามนคงจะแกปญหากนไดทกเรองตงแตการจดการกบปญหาสงแวดลอม(จฑาทพ

คลายทบทม,2550:56-58,66-68,136-141)การเสรมสรางความเขมแขง

ของชมชนหรอสงคมเพอแกปญหาวกฤตการณใหคลคลาย ตลอดจนนำไปสการพฒนา

ทยงยนของชมชน (ชชย ศภวงศ และ ยวด คาการณไกล, 2541: 182-183)

เลยไปถงขนาดวายกใหประชาสงคมเปนรากฐานของการพฒนาประเทศเลยกม

(บงกชสทศนณอยธยา,2550)

และนอกเหนอจากการทเราจะเชอกนวาประชาสงคมนนจะสามารถเปนยา

วเศษ ทสามารถรกษาไดทกโรคแลว เรายงไดสรางกนใหประชาสงคมมคณสมบต

อยางนางเอกละครไทยในอดมคตอยางพจมานสวางวงศจากเรอง“บานทรายทอง”

ททงสวยใสใจดและมคณธรรมเปนเลศเสยอกโดยบอกกลอกหคนไทยอยตลอดเวลา

วาใหเสยสละและตอสเพอชมชนเพอทองถนหรอเพอประเทศชาต(นทองเนตรสวาง,

2548:7)เชนเคย

ศ.นพ.ประเวศ วะส ถอเปนนกวชาการไทยผหนงทกลาวถงคำวาประชาสงคมมาก

เปนอนดบตนๆของประเทศโดยทานไดแสดงทรรศนะเกยวกบคำวาประชาคมหรอ

ประชาสงคม หรอความเปนชมชน หรอความเชมแขงของสงคมไววา คำพวกนม

ความหมายไปในทศทางเดยวกนและแปลมาจากคำภาษาองกฤษวาCivicTradition,

Civility, Community หมายถงการทประชาชนจำนวนหนงมวตถประสงครวมกน

มอดมคตรวมกนหรอมความเชอรวมกนในบางเรองมการตดตอสอสารกนมการ

รวมกลมกน จะอยหางกนกได มความเอออาทรตอกน มเรองจตใจเขามาดวย มความรก

มมตรภาพมการเรยนรรวมกนในการกระทำในการปฏบตบางสงบางอยางและม

การจดการเมอมองดความเปนชมชนเกดขนจะพบเหนวาภายในชมชนมสงเหลาน

เกดขนคอ(ชชยศภวงศและยวดคาการณไกล,2541:4-10.อางถงในนทอง

เนตรสวาง,2548:6-7)

154


1. เกดความสข เปนความสขของคนทมาอยรวมกน สงทมคณคาเปน

เรองทางจตใจ เรองธรรมะ เรองจตวญญาณ (Spirituality) เรองคณธรรม ตอง

นกถงสวนรวมลดความเหนแกตวตองมความรกความเออาทรตอกน

2. มการเรยนรรวมกน มประสทธภาพทจะทำใหงานเกดความสำเรจ

โดยอาศยความเปนมตรมตรภาพความรก(InteractiveLearningthroughAction)

3. มการจดการ เปนปญญาชนดหนงททรงพลง การจดการทำใหสงท

เปนไปไมไดใหเปนไปได(ManagementMakestheImpossiblePossible)

ในทำนองเดยวกนนพ.สวทยวบลผลประเสรฐกกวาววาประชาสงคมหมายถง

การทคนในสงคมซงมจตสำนกรวมกน(CivicConsciousness)มารวมตวกนใน

ลกษณะทเปนหนสวนกน(Partnership) ในการกระทำบางอยางทงนดวยความรก

และความเอออาทรตอกนภายใตระบบการจดการใหเกดความรรวมกน (สวทย

พบลผลประเสรฐ,2540:11อางถงในชาตรเจรญศรและคณะ,2547:9)

นอกจากน นทอง เนตรสวาง ไดทำการคดลอกลกษณะทพงประสงคอนเปน

องคประกอบทควรมของประชาสงคม จากวารสารสาธารณสขมลฐาน ปท 14

ฉบบท3มาไววาประกอบดวย(วารสารสาธารณสขมลฐาน,2542อางถงในนทอง

เนตรสวาง,2548:3)

1. มจตสำนกสาธารณะจรงใจไมเสแสรงแกลงทำ

2. มอดมคตมสำนกของความเปนพลเมองไมใชระบบไพรอปถมภ

3. มวตถประสงค กจกรรมการจดการและการสรางกระบวนการเรยนร

รวมกน

4. มความเอออาทรมตรภาพความรกความผกพนสมานฉนทตอกน

5. มระบบการจดการระดบกลม

6. มการสรางเครอขายขยายพนธมตร

7. พลงทางสงคมมาจากทกสวนทกวชาชพทกระดบ

8. เอากจกรรมทผลประโยชนสดทายเปนของประชาชนปราศจากการจดตง

9. ตดอาวธทางปญญาไมพฒนาแบบ“เอาเงนนำหนาเอาปญญาตามหลง”

10.มการจดการโดยกระบวนการมสวนรวม



จากทกลาวมานกทำใหผเขยนเองรสกแปลกใจและไขวเขวอยไมนอยเหมอนกน

วาในเบองตน เราอาจจะนบไดวาองคกรการกศลทงหลายถอเปนประชาสงคมรปแบบหนง

แตอานไปอานมาผเขยนชกไมแนใจวาขอความขางตนกำลงบอกผเขยนอยหรอเปลาวา

ประชาสงคมกคอองคกรการกศล ???

ประชาสงคม: ดานสงแวดลอม

ประเทศไทยถอเปนประเทศทมจำนวนของประชาสงคมในรปขององคกรเปน

จำนวนมาก(Vichit-Vadakan,2003:87)โดยทประเดนปญหาดานสงแวดลอม

ถอเปนประเดนหนงทไดรบการสนใจอยอยางกวางขวาง

ผลจากการความเชอทวาประชาสงคมจะสามารถ“แกไดทกปญหา”รวมทงปญหา

“สงแวดลอม”ดวยซงกหนไมพนจากวธคดแบบบานทรายทองและองคกรการกศล

ดงทผเขยนไดกลาวถงไปแลวขางตน มความพยายามทจะสรางภาพ และฝากความหวง

ไวกบประชาสงคมในการแกไขปญหาสงแวดลอมอยเนองๆ โดยกลาววา (จฑาทพ

คลายทบทม,2550:136)

“ความสำเรจในการบรหารจดการสงแวดลอมโดยสงเสรม

การมสวนรวมของประชาชนจะเกดขนไดตองอยทความสามคค

ความรวมมอรวมใจและประสานประโยชนกนไดโดยคำนงถง

ผลประโยชนสวนรวมเปนหลก ผลประโยชนสวนตนเปนรอง

และตองคำนงถงขอเทจจรงทวาปญหาการเมองเรองสงแวดลอม

นนเปนปญหาทสงผลกระทบกบทกคน จงตองมความสามคค

รวมกนในการจดการแกไขปญหาสงแวดลอม”

ซงผเขยนกไมยงไมคอยเขาใจวาเปนเพราะ “คนไทยมองโลกในแงด” หรอวา

“ผเขยนมองโลกในแงราย”กนแนโดยเฉพาะอยางยงเมอพจารณากรณตวอยางตอไปน

ยนหยดสชยชนะ กบความเจบปวดกรณ พทกษ โตนวธ: โรงโมหน

อ.เนนมะปราง จ.พษณโลก

การศกษากรณตวอยางนในทน ดวยเงอนเวลาทจำกด ประกอบกบขอมลทม

อยอยางมากมายและงายตอการเขาถงในปจจบน ผเขยนจงเลอกทจะทำการศกษา

156


ขอมลจากเอกสารทไดรบการรวบรวมไวแลวแทนการลงพนทจรงเพอศกษาขอมล

โดยเลอกกรณตวอยางคอกรณโรงโมหนอ.เนนมะปรางจ.พษณโลก

ผเขยนศกษาขอมลกรณโรงโมหนอ.เนนมะปรางจ.พษณโลกจากบทความเรอง

“ยนหยดสชยชนะกบความเจบปวดกรณพทกษโตนวธ:โรงโมหนอ.เนนมะปราง

จ.พษณโลก”(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,2548:71-96)จากหนงสอ

กระบวนการตอสเพอรกษาทรพยากรชมชน ซงจดทำขนโดยคณะกรรมการสทธ

มนษยชนแหงชาต

ในเบองตน ผเขยนพยายามแสวงหาขอมลพนฐานของความขดแยงในกรณน

พบวาเปนความขดแยงทเกดขนระหวางชาวบานกลมหนง ใน ต.ชมภ อ.เนนมะปราง

จ.พษณโลกรวมดวยนายพทกษโตนวธในนามคณะกรรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมในลมนำชมภ(คอลภ.)ฝายหนงกบหจก.รอคแอนดสโตนและ

โรงงานอนมตการศลาผไดรบอนญาตและประกอบกจการโรงโมหนอกฝายหนง

จากแนวความคดเรองประชาสงคม โดยเฉพาะประชาสงคมดานสงแวดลอม

ทนกวชาการไทยพยายามสรางมายาคตไววาการเกดขนของประชาสงคมนนเกด

จาก“ความสามคคความรวมมอรวมใจและประสานประโยชนกนโดยคำนงถงผล

ประโยชนสวนรวมเปนหลกผลประโยชนสวนตนเปนรอง”แตพอเอาเขาจรงกลบ

พบวา เหตผลทแทจรงซงไดมการบนทกไวชดเจนเกยวกบการสาเหตของเรยกรอง

ของของชาวบานในครงนคอ(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,2548:73-74)

“…ผลกระทบจากการระเบดภเขาจนทำใหคลองหนปนอนเปนตน

นำสายหนงในหมบานหมดสภาพไป เสยงอกทกครกโครมจาก

การระเบดภเขาตงแตเชาจรดเยน เสยงรถบรรทกหอตะบง

เขา-ออกตลอดทงวน ฝนละอองจากโรงโมฟงกระจายไปทวผนฟา

กอนรวงหลนปกคลมไปทวหมบาน อากาศบรสทธกลายเปน

มลพษทำลายสขภาพของคนในทองถนและทสำคญทรพยากร

ธรรมชาตปาเขาทพวกเขาไดพงพาอาศยมาชานานไดถกทำลายลง”

ซงประเดนทถอไดวาสำคญทสดสำหรบชาวบาน ไดถกบนทกไวโดย นายพทกษ

โตนวธกอนทเขาจะเสยชวตวา(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,2548:78)



“…ทางชมรมไดรบการรองขอจากชาวบานในชมภ โดยขอให

ชวยเปนทปรกษาในการเรยกรองเพอใหมการเพกถอนโรงโม

หนจำนวน2แหงซงกอความรำคาญใหชาวบาน”

หลกฐานยนยนอกประการเกยวกบปญหาทชาวบานนรองเรยนตอทางราชการ

ปรากฏในคำสงของกรมทรพยากรธรณทมคำสงใหโรงโมหนอนมตการศลาหยด

ประกอบการเปนการชวคราวความวา(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,2548:81)

“โรงงานไดกอเหตเดอดรอนรำคาญจรง และไมปฏบตตามคำสง

ของพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตโรงงานพ.ศ.2535”

ทงนการตอสกนระหวางชาวบานกบผประกอบการไดกอใหเกดความแตกแยก

ขนในหมชาวบานโดยคาดกนวามชาวบานรวมถงกำนนและผใหญบานตลอดจน

ขาราชการบางสวนหนไปรบเงนจากผประกอบการ(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,

2548:71,81,83)

“…ยทธวธแบงแยกภายใตอทธพลและเงนถกนำลงไปสชนชน

ผานทางผนำชมชน ไดแก ผใหญบาน กำนน โดยใหอดต

กำนนพรงขวญทองเขาไปเปนผจดการโรงโมหนมหนาทดแล

คนงานของบรษท สงผลใหนายหรญ ขวญทอง ผใหญบาน

หมท 1 ซงเปนนองชายของกำนนพรง ขวญทอง ทเคยรวม

คดคานกบกลมชาวบานตองยตบทบาทไปโดยปรยายและตอมา

ผใหญบานและแกนหลกในการคดคานรวมกบชาวบานหลายคน

กไดเปลยนทาทอยางชดเจนมาเปนฝายทสนบสนนโรงโม

จนถงปจจบน…

...ระหวางนนชาวบานไดถกเจาหนาทราชการ และเจาหนาท

ตำรวจขมขใหเลกการชมนมตลอดเวลา…ทาทของหนวยราชการ

ในพนทดงกลาว ทำใหชาวบานเหนวา หนวยราชการระดบจงหวด

อาจจะเขาขางโรงโมทงๆทมหลกฐานปรากฏใหเหนวาโรงโม

ผดอยางชดเจน”

เหตการณครงนจบลงดวยชยชนะของชาวบาน ความสงบสขกลบมาสทองถน

อกครง(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,2548:84)แตแลกมาดวยการสญเสย

ชวตของนายพทกษโตนวธแกนนำคนสำคญ

158


ในเบองตน ผเขยนตองแสดงความเคารพตอความดงามทหาไดยากยง ของ

นายพทกษ โตนวธ ทเขารวมกบชาวบานในการตอสกบผประกอบการในครงนจน

วาระสดทายของชวตหากแตความเคารพดงกลาวคงมอาจปกปดความจรงทนาหดห

บางประการในครงนไปได

จากขอความทผเขยนไดคดลอกมานน เปนทชดเจนอยวา จดประสงคหลกท

ผลกดนใหชาวบานออกมาตอสเรยกรองในครงนกเพอ“กำจดความรำคาญ”อนเกด

จากโรงโมหน ไมวาจะเปนเสยงรถบรรทกทเขา-ออกตลอดทงวน หรอจะเปนเสยงรบกวน

จากการระเบดหน โดยเกอบจะมไดมการพดถงจดมงหมายในการรกษาทรพยากรธรรมชาต

หรอทคณะกรรมการสทธมนษยชนใชคำวา “การตอสเพอรกษาภเขา และแผนดน”

(ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส,2548:คำนำ)แมแตนอยหากจะเกยวของอยบาง

กเปนแคในฐานะหนวยงานของ“รฐ”ทชาวบานคดออกและคาดวานาจะสามารถเขา

มาแกปญหาใหเขาไดเทานนคำถามสดทายทผเขยนเชอวาคงไมมใครอยากจะสรป

จงไดแก“ชยชนะท นายพทกษ โตนวธ เอาชวตแลกมาใหชาวบานนน คอ???”

ประชาสงคมกบการ (ตาม) แกปญหาสงแวดลอม: ขอสงเกตบางประการ

นอกจากตวอยางขางตนแลว ผเขยนยงพบกลมประชาสงคมทางดานสงแวดลอม

อกเปนจำนวนมากทมลกษณะดงกลาวคอ

1. มลกษณะการเกดขนแบบ“ววหายลอมคอก”และมกจะเปน “คอกผๆ ”

ทไมคอยจะมนำยาสกเทาไร

2. ระดบจตสำนกของประชาชนของเรายงอยในระดบตำกลาวคอยงคงพวพน

อยกบแคเรองปากทองของตน(ไชยรตนเจรญสนโอฬาร,2549:130)เปนสำคญ

รศ.ดร.โกวทวงศสรวฒนเคยไดเสนอไวเมอป2549ในบทความเรองประชาสงคม

(CivilSociety)วาหวใจของประชาสงคมมอยดวย3ประการคอ(โกวทวงศสรวฒน,

2549:6)

1. การตระหนกในสทธประโยชนของตนเอง

2. มความเขาใจเรองการสละเสรภาพบางประการของตนเพอความสนต

ของสงคม

3. มวนยและความรบผดชอบตอสงคม



ผเขยนไดมโอกาสพดคยสอบถามเพมเตมกบดร.โกวทวาหวใจทง3ประการ

นนมความหมายวาอยางไร จงไดทราบวาแททจรงแลว ประชาสงคมทกประชาสงคม

มไดจำเปนทจะตองมองคประกอบครบทง3ประการเนองจากแททจรงแลวองค

ประกอบทง3มลกษณะทเปนลำดบขน(Hierarchical)ของการพฒนาความเปน

ประชาสงคมจากการสนใจเพยงเรองสนตวไปเปนชมชนและสงคมโดยรวมในทสด

เพอความเขาใจทดยงขน ผเขยนจงขอนำเสนอมมมอง โดยใชทฤษฎแรงจงใจ

(TheoryofHumanMotivation)ของAbrahamMaslow(1908-1970)ทเสนอ

ไววามอยถง7ขน*ดงน

1.ThePhysiological

Needs2.

TheSafetyNeeds

3.TheBelongingnessandloveNeeds

4.TheEsteemNeeds

5.TheNeedforSelf-Actualization

6.TheDesiretoKnowandtoUnderstand

7.TheAesthetic

Needs

TheBasicNeeds

ภาพท 1TheBasicNeeds(AdaptedfromMaslow,1970:35-51)

*ผเขยนมโอกาสทราบจากรศ.ดร.โกวทวงศสรวฒนมานานแลววาทฤษฎแรงจงใจของMaslowแททจรงมอยดวยกน7ขนแตในตำราวชาการภาษาไทยมกเหลอปรากฏเพยงแค5ขนเทานนซงกยงไมทราบแนชดวาทำไมจงเปนเชนนน(อาทในจำรองเงนด.(2550).จตวทยาลงคม.กรงเทพมหานคร:ภาคจตวทยาคณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.หนา116-117.เปนตน)

160


Maslowเสนอวามนษยมความตองการอยเสมอและมลกษณะทเปนลำดบขน

เรมจากความตองการระดบพนฐานคอความตองการทางสรระ ตอจากนนกจะม

ความตองการขนสงขนซงเปนความตองการทางจตวทยาและขนท7หรอขนสงสดนน

คอความตองการสนทรยอนเปนเรองของคนทเรยกไดวา“เหลอกนเหลอใชแลว”

จงจะทำไดซงการทผเขยนพดเชนนมใชเปนการประชดประชนหากแตขนท 6นน

คอการเรยนเพอแสวงหาความรคอความรเพอความรมใชความรเพอเอามาประกอบอาชพ

หาเลยงตว ถาจะพดใหเหนภาพ คงเปนเรองของกระฎมพในยคกลาง ทหนไปสนใจ

ศกษาความรยคกรกและโรมนตลอดจนความรกลมทเรยกวา“ศลปศาสตร”(LiberalArt)

ทง7รวมถงการอปถมภศลปนซงกคอเรองของสนทรยกลาวคอเรองของกระฎมพนน

เปนเรองของความตองการในระดบท6และ7แลวนนเอง

ยอนกลบมากลาวเรองประชาสงคม โดยเฉพาะทางดานสงแวดลอม โดยเฉพาะ

อยางยงในบานเรา ทสวนมากมกเปนการรวมกลมลอมคอกภายหลงววหายของ

ชาวบานจนๆทไมคอยมกำลงอะไรจะไปตอสอะไรกบใครแคลำพงจะหากนไปวนๆ

กลำบากมากอยแลวแตกลบตองมาเผชญหนากบอำนาจรฐหรอนายทนผกวางขวาง

แคคดผเขยนกมองไมเหนทางเสยแลว

มาจนถงทน ผเขยนจงอยากอธบายวา ทำไมผเขยนตองรายยาวถงเรองแนว

ความคดสมยใหม (นบตงแตปลายศตวรรษท 14 เปนตนมา) ของยโรป ทงนก

เนองมาจากผเขยนเหนวา“แนวความคดประชาสงคม เปนแนวความคดของชนชน

กระฎมพ เปนองคความรและความตองการของคนทมเงนแลว มจะกนแลว”

อกทงยงมการพฒนาทางความคดใหคนรสกถงเรองความเปนกรรมสทธสวนตว

ผานการตอสเพอเรยกรองสทธเสรภาพของตน จนกระทงรจกทจะพทกษผลประโยชน

ทตนพงไดฉะนนเขามศกยภาพตลอดจนเหตผลเพยงพอทจะพฒนาไปถงขนท3

ดงทดร.โกวทวาไดอยางไมนาสงสย

แตในทางกลบกน เมอมามองในบานเรา ชาวบานเองมศกยภาพเพยงพอ

หรอไม เรองของตนเองเอารอดหรอยงแคทำมาหากนไปวนๆไดกดมากอยแลวประกอบ

กบการเอาของนอกมาใชสวมใสพฤตกรรมของเราแบบดอๆ ทำใหใสอยางไรกใส

กนไมเขาไมลงตวเพราะเราไมไดมการปรบเปลยนพนฐานทางเศรษฐกจสงคมและ



วฒนธรรม โดยเฉพาะแนวความคด ใหมความสอดคลองกบพนฐานเดมตามแบบ

ของตนฉบบทไปเอาของเขาเขามาใช ในทนกพอจะเหนอยไดหรอกวา นบตงแตแนวคด

เรองของกรรมสทธสวนตวทบานเรากยงมความคลมเครอไมชดเจน เรอยมาถงเรอง

ของกรรมสทธสวนรวมหรอทเราเรยกกนวาของสาธารณะกพบวายงไปกนใหญ เพราะ

ในความรบรของคนไทยมนหมายถงของทไมมใครเจาของ ใครจะทำอะไรกบมนก

ยอมได กระทงแนวคดพนฐานสำคญอยางเรองสทธเสรภาพ ซงบานเรานนขาดกรอบ

ความคดดงกลาวมาแตไหนแตไรความสมพนธทเราเคยชนกเปนเรองของความสมพนธ

เชงอำนาจหนาท โดยเฉพาะตอรฐเสยมากกวาฉะนนหากมปญหาอะไรเรากมกจะคด

และหวงเอากนวารฐตองมาแกไขรฐตองมาจดการใหจงไดถารฐไมมาแกไขรฐไม

มาจดการเรากจบกลมกนประทวงนงดารฐไปเรอยๆกอความเดอดรอนรำคาญจำพวก

ปดถนนเพอกดดนจนกวาใครสกคนทมอำนาจหนาทในรฐบาลจะยอมออกมาและ

รบปากวาจะแกไขปญหาให ไมคอยจะมสกเทาไหรนกหรอกทจะจดการแกปญหาของ

ตนดวยตนเองโดยไมงอรฐ ฉะนนประชาสงคมไทยมนคงไปไหนไมไดไกลเกนกวา

ขนท1และเปนขนท1ชนดแกไขไปวนๆอกตางหากดงเปนทมาของบทความชนน

ของผเขยนทวา “ประชาสงคมกบการ (ตาม) แกปญหาสงแวดลอม: ขอสงเกต

บางประการ”

162


เอกสารอางอง

ภาษาไทย

โกวทวงศสรวฒน.(5เมษายน2549).“ประชาสงคม(CivilSociety).”มตชน, 6.

__________.(5ธนวาคม2550).“รากเหงาของลทธทนนยม.”มตชน, 6.

จามะรเชยงทอง.(2543).“แนวคดประชาสงคมในสงคมไทย.”ในคณะกรรมการ

สภาวจยแหงชาตสาขาสงคมวทยาสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

การประชมทางวชาการระดบชาต สาขาสงคมวทยา ครงท 1: สถานภาพ

ผลงานวจยเกยวกบพลวตรการปรบตวของสงคมไทย, 15-16 ธนวาคม

2543.เลม2.

จฑาทพคลายทบทม.(2550).การเมองเรองสงแวดลอม.กรงเทพมหานคร:ชมนม

สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจำกด.

จำรองเงนด.(2550).จตวทยาลงคม. กรงเทพมหานคร:ภาคจตวทยาคณะสงคมศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ฉตรทพยนาถสภา.(2541).ลทธเศรษฐกจการเมอง.พมพครงท4.กรงเทพมหานคร:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชาตรเจรญศรและคณะ.(2547).ประชาคมนานกบการจดการความร.กรงเทพมหานคร:

สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม.

ชชยศภวงศและยวดคาการณไกล.บรรณาธการ.(2541).ประชาสงคม ทรรศนะ

นกคดในสงคมไทย.พมพครงท2.กรงเทพมหานคร:มตชน.

เชษฐาทรพยเยน.(2547).“ประชาสงคมไทย:บทสงเคราะหแนวคด,การกอราง

สำนกคดแบบไทยและนยเชงนต-พฤตนยตอการเมองไทย.”ในคณะกรรมการ

สภาวจยแหงชาตสาขารฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตรสำนกงานคณะกรรมการ

วจยแหงชาต.การประชมวชาการรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตรแหงชาต

ครงท 5 เรอง การเมองการบรหารของไทยในยคโลกาภวตน, 1-2 ธนวาคม 2547.

ไชยรตนเจรญสนโอฬาร.(2549). วาทกรรมการพฒนา: อำนาจความร ความจรง

เอกลกษณ และความเปนอน.พมพครงท4.กรงเทพมหานคร:วภาษา.

ธรยทธบญม.(2547).ประชาสงคม.กรงเทพมหานคร:สายธาร.

นงนชสงหเดชะ.(28กนยายน2548).“รากฐาน“ทนนยม”คอ“จรยธรรม”.” มตชน. 6.



นลนตนธวนตย,สไลพรชลวไลและศรพรโคตะวนนท.(2545).“ประสบการณการ

ตอสของชาวลมนำมลกรณเขอนปากมลและเขอนราษไศล”ในผาสกพงษไพจตร

และคณะ.วถชวตวธส: ชบวนการประชาชนรวมสมย.เชยงใหม:ตรสวน.

นนทนากปลกาญจน.(2542).ประวตศาสตรและอารยธรรมโลก. พมพครงท6.

กรงเทพมหานคร:โอเดยนสโตร.

เนตรดาวแพทยกล.(2543).“การพฒนาสงแวดลอมนยมในสงคมไทย.”ในคณะกรรมการ

สภาวจยแหงชาตสาขาสงคมวทยาสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.การประชม

ทางวชาการระดบชาต สาขาสงคมวทยา ครงท 1: สถานภาพผลงานวจยเกยวกบ

พลวตรการปรบตวของสงคมไทย, 15-16 ธนวาคม 2543. เลม2.

นทองเนตรสวาง.(2548).ประชาสงคมกบการมสวนรวมพฒนาทองถน: กรณศกษา

เทศบาลตำบลนางเยง อำเภอสารภ จงหวดเชยงใหม.การคนควาแบบอสระ

รฐศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการเมองและการปกครอง,มหาวทยาลยเชยงใหม.

บงกชสทศนณอยธยา.(2550).“ประชาสงคม…รากฐานการพฒนาประเทศ.”ใน

มหาวทยาลยรงสต.การประชมวชาการมหาวทยาลยรงสต ประจำปการศกษา

2549, 3 เมษายน 2550.

เบญจมาศพานชพนธและรงพงษชยนาม.(2550).หนวยท4มรดกทางศาสนาและ

วฒนธรรมยคกอนรฐชาต.ในเอกสารการสอนชดวชาสงคมโลก หนวยท 1-7.

พมพครงท15.กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

วทยากรเชยงกล.(2548).ปรชญาการเมอง เศรษฐกจ สงคม.กรงเทพฯ:สายธาร.

ศศนเฉลมลาภและสนไชยรส.บรรณาธการ.(2548).กระบวนการตอสเพอรกษา

ทรพยากรชมชน.กรงเทพมหานคร:สำนกงานคณะกรรมการสทธมนษยชน.

ศโรตมคลามไพบลย.(2550).ประชาธปไตยไมใชของเรา.กรงเทพมหานคร:

Openbooks.

สงวนนตยารมภพงศและสรพลมละดา.(2544).จากรากหญาถงขอบฟา: อดต

ปจจบน และอนาคตขององคกรพฒนาเอกชนไทย.กรงเทพมหานคร:

โครงการจดพมพคบไฟ.

สมเกยรตวนทะนะ.(2544).อดมการณทางการเมองรวมสมย.นครปฐม:โรงพมพ

ศนยสงเสรมและฝกอบรมการเกษตรแหงชาต.

164


สายฝนนอยหด.(2550).“ประชาสงคมกบการพฒนาประชาธปไตยในบรบทสงคมไทย.”

ในสถาบนพระปกเกลา.เอกสารประกอบการประชมวชาการสถาบนพระปกเกลา

ครงท 9 ประจำป 2550 เรอง “วฒนธรรมการเมอง จรยธรรม และการปกครอง”,

8-10 พฤศจการยน 2550.กรงเทพมหานคร:ศนยการพมพแกนจนทรจำกด.

สรพรสมบรณบรณะ.(2543).“การกอรปและการเปลยนแปลงสำนกเกยวกบเรอง

ทรพยสนสวนรวมในสงคมไทย.”ในคณะกรรมการสภาวจยแหงชาตสาขา

สงคมวทยาสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.การประชมทางวชาการ

ระดบชาต สาขาสงคมวทยา ครงท 1: สถานภาพผลงานวจยเกยวกบ

พลวตรการปรบตวของสงคมไทย, 15-16 ธนวาคม 2543.เลม2.

สรชยศรไกร.(2550).“การพฒนาประชาธปไตยไทยโดยปราศจากการเปลยนแปลง

วฒนธรรมและจรยธรรมทางการเมอง.”ในสถาบนพระปกเกลา.เอกสาร

ประกอบการประชมวชาการสถาบนพระปกเกลา ครงท 9 ประจำป 2550 เรอง

“วฒนธรรมการเมอง จรยธรรม และการปกครอง”, 8-10 พฤศจการยน 2550.

กรงเทพมหานคร:ศนยการพมพแกนจนทรจำกด.

อนชาตพวงสำล.บรรณาธการ.(2543).พลเมองไทย ณ จดเปลยนศตวรรษ.

กรงเทพมหานคร:สถาบนการเรยนรและพฒนาประชาสงคม.

เอนกเหลาธรรมทศน.(2543).การเมองของพลเมอง: สสหสวรรษใหม. พมพครงท2.

กรงเทพมหานคร:โครงการจดพมพคบไฟ.

ภาษาองกฤษ

Allen,Chris.(1997).“WhoNeedsCivilSociety?.” Review of African Political

Economy. 24(73):329-337.fromJSTORDatabase.

Birch,AnthonyH.(1993).The Concepts and Theories of Modern Democracy.

London:Routledge.

Carothers,ThomasandBarndt,William.(1999).“CivilSociety.” Foreign Policy.

(117):18-24,26-29.fromJSTORDatabase.

Ebenstein,William.(1965).Today’sIsms:Communism,Fascism,Capitalism,

Socialism.4thed.NewJersey:Prentice-Hall,Inc.

Escudero,CésarNava.(2001).Urban Environmental Governance: comparing air

quality management in London and Mexico City.Hampshire:Ashgate

PublishingLimited.



Giner,Salvador.(1995).“CivilSocietyanditsFuture.”InHall,JohnA.ed.

CivilSociety:Theory, History, Comparison.Cambridge:PolityPress.

Grajzl,PeterandMurrell,Peter.(2007).Fostering Civil Society to Build Institutions:

Why and When.(Online).http://ssrn.com/abstract=948267,August25,

2008.

Habermas,Jürgen.(1998).Between Facts and Norms.Cambridge:MITPress.

Hall,JohnA.(1995).“InSearchofCivilSociety.”InHall,JohnA.ed.Civil

Society: Theory, History, Comparison.Cambridge:PolityPress.

Held,David.(1993).Models of Democracy.3rded.Oxford:PolityPress.

Howell,JudeandPearce,Jenny.(2001).Civil Society and Development:

A Critical Exploration.Colorado:LynneRiennerPublishers,Inc.

Kothari,Smitu.(1999).“Inclusive,Just,Plural,Dynamic:Buildinga‘Civil’

SocietyintheThirdWorld”Development in Practice.9(3):246-259.

fromJSTORDatabase.

Mandeville,Bernard.(1988). The Fable of the Bee: or, Private Vices, Publick

Benefits.Vol.1.Indianapolis:LibertyFund.

Maslow,AbrahamH.(1970).Motivation and Personality.2nded.NewYork:

Harper&Row,Publishers.

Mouzelis,Nicos.(1995).“Modernity,LateDevelopmentandCivilSociety.”In

Hall,JohnA.ed.Civil Society: Theory, History, Comparison. Cambridge:

PolityPress.

Pye,LucianW.(1999).“Civility,SocialCapital,andCivilSociety:Three

PowerfulConceptsforExplainingAsia”Journal of Interdisciplinary

History. 29(4):763-782.fromJSTORDatabase.

Schak,DavidC.andHudson,Wayne.(2003).“CivilSocietyinAsia.”InSchak,

DavidC.andHudson,Wayne.eds.Civil Society in Asia.Hampshire:

AshgatePublishingLimited.

Smith,Adam.(2005).An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of

Nations. (Online).http://www2.hn.psu.edu/faculty/jmanis/adam-smith/

Wealth-Nations.pdf,August25,2008.

166


Vichit-Vadakan,Juree.(2003).“ThaiCivilSociety:ExploringaDiverseandComplex

Landscape.”InSchak,DavidC.andHudson,Wayne.eds.Civil Society

in Asia.Hampshire:AshgatePublishingLimited.

Weber,Max.(1958).The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism.translated

byParsons,Talcott.NewYork:CharlesScribner’sSons.

Wesolowski,Wlodzimierz.(1995).“ThePossibilityofCivilSociety:Traditions,

CharacterandChallenges.”InHall,JohnA.ed.Civil Society: Theory,

History, Comparison. Cambridge:PolityPress.

บทที่ - Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2551/3/05.pdf148 ปีที่ 26...

Documents

Transcript of บทที่ - Krirk Universityromphruekj.krirk.ac.th/books/2551/3/05.pdf148 ปีที่ 26...