¹€อกสาร... · Web view3 หมายถ ง รายว ชาท เร ยนในป ท 3 ของระด บประถมศ กษา ม ธยมศ กษาตอนต
มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม...
Transcript of มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม...
![Page 1: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/1.jpg)
มโนทัศนพัฒนา:
วรรณคดีระดับมัธยมศึกษาตอนตน
รศ.อิงอร สุพันธุวณิชดร. เปรม สวนสมุร
อ. ชาญชัย คงเพียรธรรม
![Page 2: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/2.jpg)
สรุปเอกสารการเรียนรูที่ 1
การจําแนกและวิเคราะหองคประกอบ
ของวรรณคดี
![Page 3: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/3.jpg)
การจําแนกประเภทของวรรณคดีไทย
• วิเคราะห คือ การแยกแยะหนังสือออกเปนสวนๆ ตามประเภทและลักษณะของหนังสือ โดใชเหตุผลประกอบ
• วิจารณ คือ การแสดงทัศนะ ความคิดเห็นทั้งในดานบวกและดานลบ หรือทั้งขอดแีละขอบกพรอง การวิจารณที่ดีตองมีเหตุผลประกอบ ไมใชมาจากความรูสึกเทานั้น
การวิเคราะหวรรณคดี แบบกวางที่สุดคือแบงเปน วรรณคดรีอยกรอง และวรรณคดีรอยแกว
![Page 4: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/4.jpg)
การวิเคราะหประเภทของวรรณคดีมีเหลักเกณฑ
หลากหลาย สามารถจําแนกกวางๆ ได 6 แบบ
• จําแนกโดยใชลักษณะการถายทอดเปนเกณฑ
• จําแนกโดยใชยคุสมัยเปนเกณฑ
• จําแนกโดยใชเนือ้หาเปนเกณฑ
• จําแนกโดยใชรูปแบบเปนเกณฑ
• จําแนกโดยใชแหลงที่สรางสรรคผลงานเปนเกณฑ
• จําแนกโดยใชวัตถุประสงคเปนเกณฑ
![Page 5: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/5.jpg)
การวิเคราะหองคประกอบ
ชื่อเรื่อง (title) การตั้งชื่อเรื่องทําไดหลายวิธี เชน
• การนําชื่อตัวละครเอกของเรือ่งมาตั้งเปนชื่อเรื่อง เชน พระอภัย
มณี
• การนําชื่อผูแตงมาตั้งเปนชื่อเรื่อง เชน สุภาษิต พระรวง
• นําชื่อสถานที่สําคัญในเรื่องมาตั้งเปนชื่อเรื่อง เชน นิราศภูเขาทอง
• การนําวัตถุประสงคของเรื่องมาตั้งเปนชื่อเรื่อง เชน โคลงโลกนิติ
![Page 6: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/6.jpg)
ตัวละคร (Character)
คือ ผูที่มีบทบาทในเรื่อง เนื้อเรื่องจะดําเนินไปไดตองอาศัยการ
กระทํา หรือบทสนทนาของตัวละคร กลวิธีที่ผูเขียนใชสรางตัวละคร
สามารถแบงไดเปน 2 วิธี คือ วิธีที่
– ผูเขียนแนะนําตัวละครโดยตรงและวิธีที่ เชน สุนทรภูกลาวถึงพระ
อภัยมณีวา “ฝายองคพระอภัยวิไลโฉม” แสดงวาพระอภยัมณีเปน
คนรูปงาม
– ผูเขียนใชวิธีบอกผานพฤติกรรม เชน นางผีเสื้อสมุทร ซึ่งดูเหมือน
เปนตัวละครฝายราย มีรูปรางหนาตาอัปลักษณ และดูราย
![Page 7: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/7.jpg)
ฉาก (setting)
คือ เวลาและสถานที่ของเหตุการณที่เกิดขึ้นในเรื่อง ซึ่งรวมถึงสภาพแวดลอมตางๆ ที่เกี่ยวของ ฉากถือเปนองคประกอบสําคัญของงานวรรณกรรม วรรณคดีบางเรื่องมีฉากชวยขับเนนอารมณความรูสึกของตัวละครใหลึกซึ้งขึ้น เห็นไดจากเมื่อตัวละครเอกตกอยูในอารมณอยางใดอยางหนึ่ง ฉากยอยจะเปนไปในทํานองเดียวกัน เชน
แสนวิตกอกเอยมาอางวาง ในทุงกวางเห็นแตแขมแซมสลอน
จนดึกดาวพราวพรางกลางอัมพร กระเรียนรอนรองกองเมื่อสองยาม
(นิราศภูเขาทอง ของสุนทรภู)
![Page 8: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/8.jpg)
แนวคดิ (Theme)
แนวคิด หรือ แกนเรื่อง คือ สารสําคัญที่ผูเขียนตองการจะสื่อใหผูอานไดรับรู การพิจารณาแนวคิดตองพิจารณาจาก
เนื้อหาทั้งหมดของเรื่อง ผูเขียนตองการนําเสนอแนวคิดเรื่องใดเปนสําคัญ โดยอาจจะพิจารณาจากเรื่องราวเหตุการณ หรือพฤติกรรมของตัวละครรวมดวยก็ได แนวคิดที่ปรากฎในวรรณคดีไทยสวนใหญ มาจากพระพุทธศาสนา เชน แนวคิดเรื่องกรรม ทําดีไดดี ทําชั่วไดชั่ว
![Page 9: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/9.jpg)
สรุปเอกสารการเรียนรูที่ 2ปริทรรศนวรรณคดีระดับมัธยมศึกษาตอนตน
และการวิเคราะหคุณคาของวรรณคดี
![Page 10: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/10.jpg)
เนื้อหาวรรณคดีไทยระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนตน
วรรณคดีและวรรณกรรมที่กําหนดใหเรียน
• นิราศภูเขาทอง
• โคลงโลกนิติ
• กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง
• บทพากยเอราวัณ หรือคําพากยเอราวัณ
• ศิลาจารึกพอขุนรามคําแหงมหาราช
• พระบรมราโชวาท
![Page 11: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/11.jpg)
วรรณคดีและวรรณกรรมที่เสนอใหเรียน• สุภาษิตพระรวง
• อิศรญาณภาษิต
• กลอนดอกสรอยรําพึงในปาชา
• โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ
• กาพยเรื่องพระไชยสุริยา
• บทละครเรื่องรามเกียรติ ์ ตอนนารายณปราบนนทก
• ราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา
• พระอภัยมณี ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร
![Page 12: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/12.jpg)
การวิเคราะหคณุคาดวยวรรณศิลป
การวเิคราะหคณุคาทางดานวรรณศลิป พิจารณา
จากกลวิธีที่ผูเขียนใชใน 4 ประเภท คอื
- การสรรคาํ
- การใชภาษาจนิตภาพ
- การใชภาพพจน
- การใชสัญลักษณ
![Page 13: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/13.jpg)
เปนกลวิธีการใชภาษาวรรณศิลปประเภทหนึ่ง กวีจะนําถอยคาํที่ไดเลือกสรรไวแลวมาเรียงตอกันในตําแหนงที่ถูกตอง
ตามระเบียบของภาษาเพือ่สื่อความหมาย สอดคลองกับเนื้อหาและรูปแบบของงาน การสรรคํามีอยูหลายรูปแบบดวยกัน เชน การสรรคําเพื่อความไพเราะทางดานเสียงและลีลาจังหวะ การสรรคําเพื่อใหเหมาะกับเนื้อเรื่องและฐานะของตัวละคร เปนตน
การสรรคํา (Diction)
![Page 14: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/14.jpg)
การเลนเสียงสระ หรือสัมผสัสระ
ดูหนูสูรูงู งูสุดสูหนูสูงู
หนูงูสูดูอยู รูปงูทูหนูมูทู
ดูงูขูฝูดฝู พรูพรู
หนูสูรงููงู สุดสู
งูสูหนูหนูสู งูอยู
หนูรูงูงูรู รูปถูมูทู
(กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง ของเจาฟาธรรมาธิเบศร)
![Page 15: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/15.jpg)
การเลนเสียงพยัญชนะ หรือสัมผัสพยัญชนะ
ทั้งกบเขยีดเกรียดกรีดจังหวีดเรื่อย
พระพายเฉี่ยดฉิวฉิววะหวิวหวาม
วังเวงจิตคิดคะนึงรําพึงความ
ถึงเมือ่ยามยังอุดมโสมนัส
(นิราศภูเขาทอง ของสุนทรภู)
![Page 16: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/16.jpg)
การเลนเสียงวรรณยุกต หรือสัมผัสวรรณยุกต
กลองทองดีครุมเครึ้ม เดินเรียง
จาตะเติงเติงเสียง ครุมครื้น
เสียงปรี่เรื่องเพียง การะเวก
แตตนแตรนแตรฝรั่งขึ้น หวูหวูเสียงสังข
(กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง ของเจาฟาธรรมาธเิบศร)
![Page 17: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/17.jpg)
การเลนคํา (puns)1. กลวิธีการประพันธที่ใชคําพองเสียงหรือคําพองรูป
หัวลิงหมากลางลิง ตนลางลิงแลหูลิง
ลิงไตกระไดลิง ลิงโลดควาประสาลิงฯ
หัวลิงหมากเรียกไม ลางลิง
ลางลิงหูลิงลิง หลอกขู
ลิงไตกะไดลิง ลิงหม
ลิงโลดฉวยชมผู ฉีกควาประสาลิงฯ
(กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง ของเจาฟาธรรมาธิเบศร)
![Page 18: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/18.jpg)
2. การใชคําตรงขาม เชน จะเลน รัก-ชัง ทําใหเขาใจชัดเจน
รักกันอยูขอบฟา เขาเขยีว
เสมออยูหอแหงเดียว รวมหอง
ชังกันบแลเหลียว ตาตอ กันนา
เหมือนขอบฟามาปอง ปาไม มาบัง
(โคลงโลกนิติ)
![Page 19: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/19.jpg)
การซ้ําคาํ (repetition)
เหลือบเห็นสตรีวิไลลักษณ พิศพกัตรผองเพยีงแขไข
งามโอษฐงามแกมงามอุไร งามนัยนงามเนตรงามกร
งามถันงามกรรณงามขนง งามองคยิ่งเทพอัปสร
งามจริตกริยางามงอน งามเอวงามออนทั้งกายา
(บทละครเรือ่งรามเกยีรติ ์ของพระบาทสมเดจ็พระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช)
![Page 20: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/20.jpg)
การใชจินตภาพ (imagery)
กระบวนจินตภาพ คือ วิธีการสรางภาพขึ้นในใจดวยถอยคํา
ที่ เลือกสรรมาเปนพิ เศษ เพื่อแทนความคิดอารมณ และ
ประสบการณดานความรูสึก และกอใหเกิดภาพขึ้นในจิตหรือ
ขอคิดขึ้น
จินตภาพแบงออกไดเปน 5 ชนิด คือ จินตภาพทางการเห็น
จินตภาพทางการไดยิน จินตภาพทางการไดกลิ่น จินตภาพ
ทางการลิ้มรส และจินตภาพทางการสัมผัส
![Page 21: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/21.jpg)
ถึงประตูคูหาเห็นเปดอยู เอะอกกูเกิดเข็ญเปนไฉน
เขาในหองมองเขมนไมเห็นใคร ยิ่งตกใจเพียงจะดิ้นสิ้นชีวี
และดูปที่เปาเลาก็หาย นายยักษรายรูวาพากันหนี
เสียน้ําใจในอารมณไมสมประดี สองมือตีอกตูมฟูมน้ําตา
ลงกลิ้งเกลือกเสือกกายรองไหโร เสียงโฮโฮดังกองหองคูหา
พระรูปหลอพอคุณของเมียอา ควรฤๅมาทิ้งขวางหมองหมางเมีย
พระลูกนอยกลอยใจไปดวยเลา เหมือนควักเอาดวงใจนองไปเสีย
นองรอนรุมกลุมใจเหมือนไฟเลีย ทูนหัวเมียชางไมไวอาลัยเลย
(พระอภัยมณี ของสุนทรภู)
![Page 22: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/22.jpg)
การใชภาพพจน
ภาพพจนวาทศิลป คือ การเรียบรยงถอยคําใหผิดไปจากการใชภาษาตามปรกติ หรือผิดไปจากธรรมดาโดยไมเปลี่ยนแปลงความหมายของคํา เชน การพูดถึงสิ่งที่เปนนามธรรม หรือสิ่งที่พูดไมไดดุจดังบุคคล เพื่อใหเกิดผลทางอารมณ
ภาพพจนเปรียบเทียบ คือ การใชถอยคําที่ทําใหเกิดภาพโดยการเปลี่ยนแปลงความหมายของคําวา เชน ภาพพจนอุปลักษณ เปนตน
![Page 23: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/23.jpg)
อุปมา (Simile)
กลางไพรไกขันบรรเลง ฟงเสียงเพียงเพลง
ซอเจงจําเรียงเวียงวัง
ยูงทองรองกะโตงโหงดัง เพียงฆองกลองระฆัง
แตรสังขกังสดาลขานเสียง
(กาพยพระไชยสุริยา ของสุนทรภู)
![Page 24: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/24.jpg)
อุปลักษณ (Metaphor)
ชายขาวเปลือกหญิงขาวสารโบราณวา
น้ําพึง่เรอืเสือพึ่งปาอชัฌาสัย
เรากจ็ติคดิดูเลาเขาก็ใจ
รักกันไวดีกวาชังระวังการ
(อิศรญาณภาษิต ของหมอมเจาอิศรญาณ)
![Page 25: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/25.jpg)
อติพจน (Hyperbole)
เสียงพลโหรองเอาชยั เลื่อนลั่นสนั่นใน
พิภพเพียงทําลาย
(บทพากยเอราวัณ ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย)
![Page 26: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/26.jpg)
บุคคลวัต (Personification)
นกเอยนกแสก จับจองรองแจกเพียงแถกขวญั
อยูบนยอดหอระฆังบังแสงจันทร มีเถาวัลยรุงรังถึงหลักงคา
เหมือนมันฟงดวงจันทรใหผันดู คนมาสูซองพักมันรักษา
ถือเปนที่รโหฐานนมนานมา ใหเสื่อมผาสุกสันตของมันเอย
(กลอนดอกสรอยรําพึงในปาชา ของพระยาอุปกิตศลิปสาร)
![Page 27: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/27.jpg)
สัทพจน (Onomatopoeia)
วังเอยวังเวง หวางเหงง ! ย่ําค่ําระฆังขาน
ฝูงวัวควายผายลาทิวากาล คอยคอยผานทองทุงมุงถิน่ตน
ชาวนาเหนื่อยออนตางจรกลับ ตะวันลับอับแสงทุกแหงหน
ทิ้งทุงใหมือมัวทั่วมณฑล และทิ้งตนตูเปลี่ยวอยูเดียวดาย
(กลอนดอกสรอยรําพึงในปาชา ของพระยาอุปกิตศลิปสาร)
![Page 28: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/28.jpg)
การใชสญัลักษณ (symbol)
นาคีมีพิษเพีย้ง สุริโย
เลื้อยบทําเดโช แชมชา
พิษนอยหยิ่งโยโส แมลงปอง
ชูแตหางเอาอา อวกอางฤทธี
(โคลงโลกนิติ ของสมเด็จพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเดชาดิศร)
![Page 29: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/29.jpg)
การวิเคราะหคณุคาดานตาง ๆ ในวรรณคดี
1. คุณคาดานอารมณ
2. คุณคาดานคุณธรรม
3 คุณคาในการสะทอนสังคม
4.คณุคาสะทอนวฒันธรรมดานอาหาร
5 คณุคาในการใหความรูความเขาใจทองถิน่ตางๆ ของไทย
![Page 30: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/30.jpg)
กาพยพระไชยสุริยา ของสุนทรภู ไดแทรกคําสอนไวหลายตอน เชน
ประกอบชอบเปนผิด กลับจริตผิดโบราณ
สามัญอันธพาล ผลาญคนซื่อถือสัตยธรรม
ลูกศิษยคิดลางครู ลูกไมรูคุณพอมัน
สอเสียดเบียดเบียนกนั ลอบฆาฟนคือตัณหา
โลภลาภบาปบคิด โจทกจับผิดริษยา
(กาพยพระไชยสุริยา ของสุนทรภู)
![Page 31: มโนทั พัศนฒนา วรรณคดีระดัธยมศึับม กษาตอนต น · • อิศรญาณภาษิต • กลอนดอกสร](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050401/5f7ec7dcae67e629046b5b42/html5/thumbnails/31.jpg)
ศิลาจารกึพอขุนรามคาํแหง (ศลิาจารึกหลักที่ 1)
ไดกลาวถึงสภาพบานเมืองในสมัยนัน้วา
“เมืองสุโขทัยนีด้ี ในน้ํามปีลาในนามีขาว” แสดงให
เห็นถงึความอดุมสมบูรณของกรงุสุโขทัยที่เปนอูขาว อูน้ํา
“ไพรฟาหนาใส ใครจักใครคาชาง คา ใครจักใครคา
มา คา ใครจักใครคาเงือนคาทองคา เจาเมืองบเอาจกอบ
ในไพรลูทาง”