บทท ๑ สถานการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เนองจากในปจจบนยงคงมปญหาเกยวกบการลกลอบตดไมท าลายปา การบกรกพนทปาและ ทสาธารณะ ตลอดจนการลกลอบคาสตวปาและพนธพช รวมทงการท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอนๆอยางตอเนอง จงมความจ าเปนตองใหขาราชการต ารวจทวประเทศรวมมอรวมใจกน ด าเนนการปองกนปราบปรามและสบสวนสอบสวนด าเนนคดกบกลมผกระท าผดเพอรกษาผลประโยชนของชาตใหคงอยตลอดไป

สภาพปญหาของทรพยากรธรรมชาตในแตละดาน ๑. ดานทรพยากรปาไม ลดลง ๖๗ ลานไรในชวง ๔๐ ป เหลอ ๓๓.๔๔% ของพนทประเทศ จนระบบนเวศนเสยสมดล (มาตรฐานตองไมต ากวา ๔๐%) ปจจบนพนทปาถกแปรสภาพเปนสวนยาง สวนปาลม รสอรท ขาดความอดมสมบรณ เหลอปาจรงๆ ๒๐% ของประเทศ สงผลใหในชวงระยะเวลา ทผานมาประเทศไทยประสบปญหาอทกภย ทงภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต กอใหเกดความเสยหายครงใหญ สาเหต ๑) ปาสวนใหญถกท าลาย –ไมมปาอมน า

๒) บกรกสรางสงกอสรางขวางเสนทางน าไหล ๓) บกรกท าสวนยางพารา ตนปาลม กระจายทวประเทศ โดยไมค านงถงการรกษาปาเดม

ภาค พนท (ตร.กม.) คดเปน

พนทภาค พนทปาไม รอยละ

เหนอ ๑๖๙,๖๔๔.๒๙ ๙๕,๐๗๔.๗๔ ๕๖.๐๔%

ตะวนออก เฉยงเหนอ ๑๖๘,๘๕๔.๓๔ ๒๗,๕๕๕.๕๔ ๑๖.๓๒%

กลาง ๓๐,๑๒๖.๓๔ ๒,๖๖๓.๙๗ ๘.๘๔ %

ตะวนออก ๓๖,๕๐๒.๕๐ ๘,๐๓๓.๔๐ ๒๒.๐๑%

ตะวนตก ๓๐,๙๐๔.๗๕ ๑๗,๔๒๕.๐๗ ๕๖.๓๘%

ใต ๗๗,๐๘๒.๘๑ ๒๐,๘๓๒.๙๒ ๒๗.๐๓%

รวม ๕๑๓,๑๑๕.๐๒ ๑๗๑,๕๘๕.๖๕ ๓๓.๔๔%

๒

: ขอมล ป ๒๕๕๑

๒. ดานทรพยากรนา ขาดแคลน น าทวม คณภาพน าลดลง การรกล าของน าเคมในชนบาดาล ๓. ดานทรพยากรแร ลดลงแบบหมดสนไปจากการไดรบอนญาตและไมไดรบอนญาต และสง ผลกระทบตอการเปลยนแปลงของสภาพพนทดนเดม เกดความเสยหายและไมสามารถท ากลบคนในสภาพเชนเดมได

๓

๔. ดานทรพยากรดน เสอมโทรม ถกท าลายโดยชองวางของกฎหมาย ๕. ดานทรพยากรทางทะเล และชายฝง ความอดมสมบรณลดลง อตราการจบสตวน าไดลดลงทกป ชายหาด ชายฝงถกยดเปนของสวนบคคล ๖. ดานความหลากหลายทางชวภาพ ถกท าลายอยางรวดเรว สตวปาและพนธพชถกลกลอบคา จนใกลสญพนธ ๗. คณภาพสงแวดลอม เสอมโทรม สงผลกระทบตอคณภาพอนามย คณภาพชวตประจ าวน ปญหาในแตละพนททตองเฝาระวง

ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๑

๑. จงหวดสระบร - ตดไม ในเขตปาสงวนฯ ปาทาฤทธ-ล าทองหลาง-ล าพญากลาง ปาทบกวาง-ปามวกเหลก อ าเภอมวกเหลก ๒. จงหวดลพบร - ขดตกแรเหลก/ตงโรงงานแตงแรเถอนท บานเขาทบควาย ต าบลหวยโปง อ าเภอโคกส าโรง/อ าเภอเมอง ๓. จงหวดสมทรปราการ - ทาอากาศยานสวรรณภม มการลกลอบน าเขา-สงออก สตวปา และซากสตวปา พนธพชหายาก ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๒ ๑. จงหวดฉะเชงเทรา - ตดไมในปาสงวนฯ ปาแควระบมสยด /เขตรกษาพนธสตวปา เขา อางฤาใน

๒. บกรกพนทปารอยตอ ๕ จงหวด - จงหวดฉะเชงเทรา , ชลบร , ระยอง , จนทบร และสระแกว ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๓ ๑. จงหวดนครราชสมา - บกรกปาสงวนฯ ดงพญาเยน อ าเภอปากชอง/อ าเภอสคว และ ภหลวง อ าเภอปกธงชย ๒. จงหวดชยภม - บกรกปาสงวนฯ ภแลนคา อ าเภอเมอง/อ าเภอเฉลมพระ เกยรต/อ าเภอ เกษตรสมบรณ /ตดไมในเขตอทยานฯ ปาหนงาม ไทรทอง ๓. จงหวดบรรมย - บกรกปาสงวนฯ ปาดงใหญ อ าเภอปะค า/อ าเภอโนนดนแดง ๔. จงหวดสรนทร - บกรกปาสงวนฯ ฝงซายหวยเสน อ าเภอสงขะ/อ าเภอบวเชด/ตดไม พะยงในอ าเภอกาบเชง/อ าเภอสงขะ/อ าเภอบวเชด

๕. จงหวดศรสะเกษ - บกรกปาสงวนฯ เขาพระวหาร/ตดไมพะยง ในเขตอ าเภอขนหาญ อ าเภอสงห/อ าเภอกนทรลกษ ๖. จงหวดอบลราชธาน - บกรกปาสงวนฯปาดงภโหลน/อทยานฯผาแตม อ าเภอโขงเจยม ตดไมพะยง ในอ าเภอน าขน/น ายน/บณฑรก/อ าเภอนาจะหลวย

๔

๗. จงหวดยโสธร - บกรกปาสงวนฯภสระดอกบว ๘. จงหวดอ านาจเจรญ - ตดไมพะยง ในอ าเภอชานมาน/ปทมราชวงศา

ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๔ ๑. จงหวดมกดาหาร - ตดไม ในเขตอ าเภอดงหลวง

๒. จงหวดเลย - บกรกปาสงวนฯ และลกลอบท าเหมองแร ๓. จงหวดนครพนม/หนองคาย - น าไมพะยง,สตวปา,ซากสตว (เสอ, ตวลน) ออกนอกประเทศ ๔. จงหวดสกล/กาฬสนธ - ตดไมในเขตอทยานฯภผายล ๕. จงหวดขอนแกน/หนองบวล าภ - ตดไมเขตอทยานภเกา-ภพานค า

ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๕ ๑. จงหวดเชยงใหม - การบกรกพนทปา/ขอออกเอกสารสทธในพนทปาสงวนฯปาแมขนน-

แมทาชาง ๒. จงหวดแมฮองสอน - ลกลอบตดไมสก ในอ าเภอสบเมย,อ าเภอแมสะเรยง และอ าเภอปาย

๓. จงหวดล าปาง - ตดไม และบกรกแผวถางปาเพอปลกพชไร ในอ าเภอแจหม , อ าเภอ- งาว อ าเภอเถน

๔. จงหวดแพร - ตดไมสกในพนทอ าเภอเดนชย ๕. จงหวดนาน - บกรกแผวถางปาเพอยดถอครองปาในอ าเภอเวยงสา , อ าเภอเมอง

๖. จงหวดเชยงราย - บกรกแผวถางปาเพอยดถอครองปาในอ าเภอเชยงของ , แมสาย ดอยหลวง ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๖ ๑. จงหวดนครสวรรค - ลกลอบตกดนเพอเอาแรเหลก ในอ าเภอหนองบว , อ าเภอวงโปง

๒. จงหวดอทยธาน - ลาสตวปาในเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ๓. จงหวดตาก - ตดไมท าลายปา รวมทงใชพนทปาปลกไรฝน ในอ าเภอทาสองยาง

อ าเภอแมสอด , อ าเภอแมระมาด ๔.จงหวดก าแพงเพชร - ตดไม และบกรกแผวถางปา เพอปลกพชไร ในอ าเภอพรานกระตาย

อ าเภอคลองลาน ๕.จงหวดเพชรบรณ - ตกดนเพอเอาแรเหลก ในอ าเภอชนแดน ๖.จงหวดพษณโลก - ตดไม และบกรกปาเพอเอาพนทไปปลกพชไร/สวนยางพารา ใน อ าเภอวงทอง ,อ าเภอนครไทย และ อ าเภอชาตตระการ ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๗

๑. จงหวดสมทรสาคร/สมทรสงคราม - ลกลอบขดดน ถมดน โดยไมไดรบอนญาต/น าเนาเสย จากฟารม โรงงาน

๒. จงหวดเพชรบร - การลกลอบตดไม/การบกรกพนทปา และลกลอบขดดน ถมดน

๕

โดยไมไดรบอนญาต ๓. จงหวดประจวบครขนธ - การบกรกพนทปาเพอออกโฉนดทดน สรางตลาดน า ๔. จงหวดนครปฐม - ลกลอบขดดน ถมดน บอทรายโดยไมไดรบอนญาต /น าเสยของโรงงาน

๕. จงหวดสพรรณบร - ลกลอบขดดน ถมดน โดยไมไดรบอนญาต และตดไมท าลายปาเพอ ปลกยางพารา/ปาลม

๖. จงหวดราชบร - การบกรกพนทปาสงวน และการท าเหมองแรเถอน ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๘

๑. จงหวดชมพร - การบกรกปาสงวนฯ เพอปลกยางพารา และปาลมน ามน ๒. จงหวดระนอง - การบกรกเขาท าประโยชน ยดพนทปาสงวนฯ ๓. จงหวดนครศรธรรมราช - ตดไม และบกรกพนทปาในพนทอ าเภอบางขน โดยกลมนายทนผมอทธพล

๔. จงหวดสราษฎรธาน - ตดไมในปาสงวนฯ บกรกท าสวนยาง ปาลม ๕. จงหวดกระบ - ตดไม/บกรกปาสงวนฯ ปาชายเลน

๖. จงหวดพงงา - ตดไม/บกรกปา ท าเหมอง ฟารมกง สรางรสอรท ๗. จงหวดภเกต - การบกรกปาสงวน/อทยานฯ ออกเอกสารสทธไมชอบ

ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจภธรภาค ๙ ๑. จงหวดตรง - บกรกปาสงวนฯปาใส-ปาแก อ าเภอวงวเศษ ๒. จงหวดสตล - บกรกปาสงวนฯปาเขาคอม/ปาเขาแดง/ปาเขาใหญอ าเภอควนกาหลง ๓. จงหวดพทลง - บกรกปาสงวนฯปาเขาหวชาง/ปาเขาพระ/ปาเขาหลกไก

๔. จงหวดสงขลา - บกรกปาสงวนฯปาเขาแดน/ปาควนเจดย/ปาเขาพระยาไม/ปาควน ก าแพง อ าเภอสะบายอย/คาสตวปาคมครอง (นกกรงหวจก) ในตลาดนดตางๆ

ปญหาในพนทศนยปฏบตการตารวจจงหวดชายแดนภาคใต ๑. จงหวดยะลา - บกรกปาสงวนฯปาลาบ-ถ าทะล อ าเภอบนนงสตา/อ าเภอยะหา บกรกปาไม ถาวรในเขตนคมฯ ต าบลอยเยอรเวง อ าเภอเบตง ๒. จงหวดปตตาน - ลกลอบขดตกดนในอ าเภอกะพอ ๓. จงหวดนราธวาส - บกรกปาสงวนฯปาเขารอเสาะ/ปายงอ/ปารอเสาะ/ลกลอบน าตวนมหรอลน มาจากประเทศมาเลเซยผานเขามา เพอสงออกไปยงลาว ปญหาในพนทกองบญชาการตารวจนครบาล - ลกลอบคาสตวปาคมครอง และของปาหวงหาม(กลวยไมปา) ๑. ตลาดนดจตจกร (บางซอ) ๒. ตลาดนดจตจกร ๒ (มนบร) ๓. สนามหลวง ๒ (ศาลาแดง) ๔. ตลาดเทเวศร (สามเสน) ปญหาในภาพรวมทตองบรณาการจากตารวจหลายทองทเขาดาเนนการ

๖

๑. การลกลอบตดไมพะยง จากทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มายงทาเรอคลองเตย เพอสงออกไปประเทศจน ๒. การลกลอบคาสตวปาคมครองจากทางภาคใตน าผานไปขายยงจน

๓. การลกลอบขดแรจากทางภาคกลาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอแลวน ามาฟอกยงโรงงานทไดรบอนญาตสงขายยงประเทศจน

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดคดเลอกพนททมปญหาการบกรกพนทปา การลา/ คาสตวปา เปนพนทวกฤต ๑๙๘ แหง เพอเรงรบด าเนนการแกไขโดยเรงดวน ครอบคลมพนท ๓๐ จงหวด ซงแบงเปนพนทรบผดชอบในสวนของส านกงานต ารวจแหงชาตไดดงน .-

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๑ - ไมมพนทวกฤต

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๒ - จนทบร ฉะเชงเทรา ตราด

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๓ - ชยภม นครราชสมา บรรมย ศรสะเกษ สรนทร อบลราชธาน

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๔ - สกลนคร

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๕ - เชยงราย เชยงใหม แมฮองสอน ล าปาง แพร

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๖ - ตาก ก าแพงเพชร อทยธาน

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๗ - ประจวบครขนธ กาญจนบร

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๘ - ชมพร ระนอง สราษฎรธาน กระบ พงงา ภเกต

• กองบญชาการต ารวจภธรภาค ๙ - ตรง พทลง สตล สงขลา

• ศนยปฏบตการต ารวจจงหวดชายแดนภาคใต- ไมมพนทวกฤต

• กองบญชาการต ารวจนครบาล - ไมมพนทวกฤต .................................................................................................................................................................... (พนทวกฤตปรากฏรายละเอยดตาม ผนวก ก) ดงนนจงหวดทมพนทวกฤต จะตองดาเนนการ ดงน

๑. ในขนตนจะตองทราบวาพนทดงกลาวอยทใด มสภาพปญหาและอปสรรคอยางไร ๒. จดเตรยมหาเอกสารทเกยวของ เชน แผนทก าหนดเขตปา,เขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.)

หรอเขตทดนอน ๆ ไวประกอบ ๓. จดก าลงเขาตรวจสอบในพนทปา เพอปองปรามหรอยดพนทคน ๔. ตงจดสกดตามเสนทาง และตรวจสอบโรงงานแปรรปไมหรอบานเรอนทมพฤตการณน าไม

ผดกฎหมายเขามาซกซอน สวนจงหวดทไมมพนทวกฤต ตองท าการสบสวนหาขาว จดเตรยมเอกสารทเกยวของและตรวจสอบ

การกระท าผดในพนทอยางตอเนองเชนกน

หนวยงานทรบผดชอบดาเนนการ

๗

เนองจากขาราชการต ารวจทกต าแหนงเปนเจาพนกงานตามพระราชบญญตปาไม, ปาสงวนแหงชาต, สวนปา และเลอยโซยนต จงมอ านาจและหนาทในการปองกนปราบปราม สบสวน จบกมผกระท าผด ตามความผดขางตน โดยมหนวยปฏบตการหลกในพนทตางๆ ไดแก กองบญชาการต ารวจนครบาล,ต ารวจ ภธรภาค ๑-๙ ,ศนยปฏบตการต ารวจจงหวดชายแดนภาคใต , กองบญชาการต ารวจสอบสวนกลาง, กองบญชาการต ารวจตระเวนชายแดน และมหนวยงานสนบสนนการปฏบตไดแก ต ารวจสนตบาล, ต ารวจตรวจคนเขาเมอง, กองบญชาการสบสวนปราบปรามยาเสพตด ,กองบนต ารวจ เปนตน

จากสถานการณดงกลาวเพอใหการสบสวนปราบปรามไดผลอยางมประสทธภาพเปนรปธรรมจงไดจดทาคมอการปฏบตงานนไวเพอใชในการปฏบตหนาทอนประกอบดวยงานสาคญๆ ดงน

๑. แนวทางการสบสวนสอบสวนการทาลายทรพยากรปาไม ๒. แนวทางการสบสวนการบกรกทสาธารณะ ๓. แนวทางการสบสวนการลกลอบคาสตวปาและพนธพช ๔. แนวทางการสบสวนการลกลอบทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอนๆ ซงมรายละเอยดของขนตอนการดาเนนการในแตละเรอง ไดกลาวไวในบทตอๆ ไป

…………………………………………………………………………………………………………………..……………………... (ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรองแตงตงพนกงานเจาหนาท ลง ๑๖ ธนวาคม ๒๕๔๗ ผนวก ข )

๘

บทท ๒ การสบสวนสอบสวนความผดเกยวกบการทาลายทรพยากรปาไม

………………………………………

ความผดทเกยวกบการท าลายทรพยากรปาไม มลกษณะความผดอยหลายลกษณะ เพอใหผปฏบตสามารถน าไปใชในการปฏบตหนาทไดโดยงาย จงขอแยกความผดออกเปนลกษณะตางๆ ดงน.-

๑. ความผดทเกยวกบการบกรกท าลายปา โดยการแผวถางปาและการเขายดถอครอบครองปา โดยไมไดรบอนญาต

๒. ความผดทเกยวกบการท าไมโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ๓. ความผดทเกยวกบการมไมหวงหามซงยงมไดแปรรป (ไมทอน/ไมซง) ไวในครอบครองโดยไมได

รบอนญาต ๔. ความผดทเกยวกบการมไมสกแปรรปไมวาจ านวนเทาใดไวในครอบครอง และการมไมแปรรป

ปรมาตรเกน ๐.๒๐ ลกบาศกเมตรไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต ๕. ความผดทเกยวกบการแปรรปไมโดยไมไดรบอนญาต ๖. ความผดทเกยวกบการตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร หรอตงโรงคาไมแปรรป โดยไมได

รบอนญาต ๗. ความผดทเกยวกบการลกลอบคาของปาหวงหาม นอกจากนยงไดเพมเตมวธการตรวจสอบการน าไมทอน ไมแปรรป ของปา สงประดษฐ และไมเรอน

เกาทตรวจพบบนรถยนต รถบรรทก ตลอดจนวธการจดการเกยวกบของกลางความผดดานปาไมไวดวยแลว

๙

รายละเอยดแนวทางสบสวนปราบปรามในแตลกษณะความผด

๑. ความผดเกยวกบการบกรกทาลายปา โดยการแผวถางปาและการเข ายดถอครอบครองปา โดยไมไดรบอนญาต

๑.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ (๑) เพอใชตรวจสอบพนททมการบกรกแผวถางปา เผาปา การเขาไปยดถอครอบครอง หรอ

ท าลาย หรอท าใหเสอมเสยซงสภาพปา เปนแนวทางการตรวจยดพนทปากลบคนสรฐ และจบกมผกระท าความผดมาลงโทษทางกฎหมาย

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ การวดพนทและการค านวณคาเสยหายพนทปาแตละประเภท ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด ๑.๒ การสบสวนหาขาว

(๑) ออกตรวจลาดตระเวนในพนทรบผดชอบวา มการบกรกแผวถางปาหรอไม โดยประสานกบผปกครองทองท ไดแก ก านน ผใหญบาน และชาวบานทพกอาศยอยใกลพนทปา

(๒) รบแจงขอมลการลกลอบตดไมท าลายปาจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน หรอชองทางการตดตออน

(๓) ประสานเจาหนาทท เกยวของ เชน เจาหนาทปาไมรวมบนตรวจสภาพปาในพนทรบผดชอบตามตารางบนของกรมปาไม

๑.๓ การเตรยมความพรอม ( ๑) แผนทก าหนดเขตปาตางๆ ไดแก ส าเนากฎกระทรวงก าหนดเขตปาสงวนแหงชาต และหรอ

พระราชกฤษฎกาก าหนดเขตอทยานแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตรกษาพนธสตวปา หรออนๆ พรอมแผนทแนบทายกฎกระทรวงหรอกฤษฎกาดงกลาว

(๒) เครองจบคาพกดทางดาวเทยม (GPS), กลองถายภาพ (๓) อปกรณการวด เชน ตลบเมตร, เชอก (๔) อปกรณสอสาร เชน วทยสอสาร ใชงานไดดในพนทปาทบ (๕) ประสานเจาหนาทหนวยงานทเกยวของ เชน เจาหนาทปาไม เจาหนาทอทยานฯ ฝาย

ปกครอง ทหาร ซงรบผดชอบพนทนนๆ รวมด าเนนการ ๑.๔ ขนตอนการปฏบต เมอพบเหนบคคลท าการบกรกท าลายปา และมการตดโคนไมขนาดใหญในพนทบกรก เจาหนาทตองปฏบต ดงน.-

๑๐

(๑) แสดงตนเปนพนกงานเจาหนาท (๒) ขอดเอกสารหลกฐานทางทดน ไดแก หนงสอแสดงกรรมสทธ (เชน โฉนดทดน, ตราจอง

ทไดรบรองวาท าประโยชนแลว เปนตน) หรอสทธการครอบครองทดน (เชน หนงสอรบรองการท าประโยชน (น.ส.๓ก., น.ส.๓) , ใบจอง (น.ส.๒), แบบแจงการครอบครองทดน(ส.ค.๑) เปนตน) จากผกระท าการ หรอผทมสวนเกยวของและอยในทเกดเหต

(๓) ขอดเอกสารหลกฐานเกยวกบบคคล เชน บตรประจ าตวประชาชน ใบขบข บตรคนตางดาว ....................................................................................................................................................................

(การคานวณคาเสยหายพนทปา ผนวก ค) (๔) ตรวจสอบจดทต งบรเวณท เกดเหตวาอย พกดท เทาใด โดยใชเครองมอจบพกด

ทางดาวเทยม (GPS) แลวน าไปตรวจสอบกบแผนทแสดงแนวเขตปาวาอยในเขตพนทปาตามกฎหมายฉบบใด หรอสอบถามเบองตนจากเจาหนาทปาไม ก านน ผใหญบาน ทรบผดชอบพนท

(๕) ตรวจสอบพนทเกดเหตวาพนทปาถกบกรกท าลายไป มเนอท จ านวนเทาใด คดเปนคาเสยหายตอรฐเปนเงนเทาไร หรอมการกระท าการอนใดในพนทดงกลาวอกบาง เชน มการน าไมพชผล ไปปลกจ านวนกตน การตรวจสอบค านวณพนท ใหตรวจวดหาคาพกดบรเวณรอบแปลงตรวจยด ไมนอยกวา ๓ จด และท าการค านวณคาเสยหายทางแพงตามหนงสอสงการของกรมปาไมหรอกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพชทไดก าหนดไว

(๖) ตรวจสอบชนด วดขนาด นบจ านวน ค านวณปรมาตรและคาภาคหลวง จดท าบญชไม ทถกตดโคนและมขนาดโตพอทจะน าไปใชเปนสนคาได แลวยดไมดงกลาวไวเปนของกลาง โดยให เจาหนาท ปาไมประทบตราแสดงการตรวจยด (ตรา ต. และตรา ย.)ในโอกาสแรกทพงจะกระท าได พรอมทงจดแจง รปรอยตราทประทบไว ลงในบนทกการจบกมและบญชไมของกลาง ใหผถกจบ และผจบกมรวมลงชอตอทายบญชไมของกลางดวย

(๗) ถายภาพผกระท าการ (ผถกจบ) สภาพพนทปาทถกบกรกแผวถาง ยดถอครอบครอง และพฤตกรรมตาง ๆ ของผกระท าการ (ผถกจบ) ในขณะทเจาหนาทก าลงตรวจสอบ

(๘) ถายภาพอปกรณการกระท าผด เชน มด ขวาน จอบ เสยม เครองเลอยโซยนตหรออปกรณอนๆ และจดท าบญชไวเปนหลกฐาน พรอมตรวจยดอปกรณการกระท าผดดงกลาวไวเปนของกลาง (ใหผถกจบและผจบกมรวมลงชอตอทายบญชดวย) ๑.๕ ขนตอนการจบกม และการแจงขอกลาวหา

(๑) แจงผถกจบวา “เขาตองถกจบ” (๒) แจงขอกลาวหาตามฐานความผดใหครบถวนทกฐานความผดตามกฎหมายทเกยวของ

ใหผถกจบทราบ ดงน

๑๑

กรณพนทเกดเหตเปนปาตามพระราชบญญตปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ ใหแจงขอกลาวหาตามพระราชบญญตปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ มาตรา ๑๑ ฐาน “ทาไม หรอทาอนตรายดวยประการใดๆ แกไมหวงหาม โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” , มาตรา ๕๔ ฐาน “กนสราง แผวถาง หรอเขายดถอครอบครองปา โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” และมาตรา ๖๙ ฐาน “มไวในครอบครอง ซงไมหวงหามอนยงมไดแปรรปโดยไมมรอยตราคาภาคหลวง หรอรอยตรารฐบาลขาย”

กรณพนทเกดเหตเปนปาสงวนแหงชาตดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ มาตรา ๑๔ ฐาน “ ยดถอครอบครอง หรอทาดวยประการใดๆใหเสอมสภาพปาสงวนแหงชาต โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนอทยานแหงชาตดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๖ (๑) ฐาน“ ยดถอ ครอบครอง กนสราง แผวถางหรอเผาปาในเขตอทยานแหงชาต โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” และมาตรา ๑๖ (๒) ฐาน“ ทาดวยประการใดๆใหเสอมสภาพอทยานแหงชาต โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนเขตรกษาพนธสตวปาดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๓๘ ฐาน “ ยดถอ ครอบครอง กนสราง แผวถางหรอเผาปาในเขตรกษาพนธสตวปา โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนเขตหามลาสตวปาทอยในเขตพนทปาใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๔๒ ฐาน“ ยดถอ ครอบครอง กนสราง แผวถางหรอเผาปาในเขตหามลาสตวปา โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ดวย

(๓) หากมหมายจบใหแสดงตอผถกจบ พรอมแจงสทธตามประมวลกฎหมายวธพจารณา ความอาญา มาตรา ๘๓ ใหผถกจบทราบวา

- มสทธทจะไมใหการหรอใหการกได และถอยค าของผถกจบนนอาจใชเปนพยานหลกฐานในการพจารณาคดได

- มสทธทจะพบหรอปรกษาทนายความหรอผซงจะเปนทนายความ - ผถกจบประสงคจะแจงใหญาตหรอผซงตนไววางใจทราบถงการจบกมได

(๔) จดท าบนทกการจบกมไวเปนหลกฐาน โดยใหลงรายละเอยดการแจงสทธตามขอ (๓) ในบนทกการตรวจจบกมใหครบถวน

(๕) จดท าแผนทสงเขปแสดงบรเวณทเกดเหต (๖) รวบรวมเอกสารหลกฐานสนบสนนขอกลาวหา ประกอบดวย

ส าเนากฎกระทรวงก าหนดเขตปาสงวนแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกา ก าหนดเขตอทยานแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตรกษาพนธสตวปา หรออน ๆ พรอมแผนทแนบทายกฎกระทรวงหรอกฤษฎกาดงกลาว และระบบรเวณจดทเกดเหตไวในแผนทแนบทายดงกลาว แลวแตกรณ วาพนทเกดเหตจะเกยวของกบกฎหมายฉบบใด

๑๒

ส าเนาพระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหาม พ.ศ.๒๕๓๐ พรอมบญชไมหวงหาม (กรณมการแจงขอกลาวหาตาม มาตรา ๑๑ หรอมาตรา ๔๘ หรอ มาตรา ๖๙ แหงพระราชบญญตปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔)

ส าเนาประกาศกระทรวงก าหนดเขตควบคมการแปรรปไม ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ (กรณมการแจงขอกลาวหาตามมาตรา ๔๘ แหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ )

(๗) ควบคมตวผถกจบพรอมน าของกลาง บนทกการจบกม และเอกสารท เกยวของ สงพนกงานสอบสวนผรบผดชอบพนท เพอด าเนนคดตามกฎหมายตอไป

(๘) ของกลางท ไมใชอาวธปน เครองกระสนปน และวตถระเบด มอบให เจาหนาทปาไม ไปเกบรกษา ตามระเบยบกระทรวงเกษตรและสหกรณ วาดวยการปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม พ.ศ. ๒๕๓๓ และขอตกลงระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และส านกงานต ารวจแหงชาต พทธศกราช ๒๕๕๑ ลงวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๕๑

(๙) ในกรณทผกระท าความผดไดน าพชผลอาสน สงปลกสราง หรอสงอนใด เขาไปปลกในพนทอทยานแหงชาต หรอในพนทปาสงวนแหงชาตทอยในเขตพนทรบผดชอบทตรวจยด ใหหนวยงานผรบผดชอบพนท ด าเนนการดงน

กรณ พนทตรวจยดเปนพนทอทยานแหงชาต ใหหวหนาอทยานแหงชาต พจารณา ใชอ านาจตามมาตรา ๒๒ แหง พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ ตามหลกเกณฑ และแนวทางปฏบต ทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดแจงใหทกหนวยงานในสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และแจงใหเจาหนาทถอปฏบต

กรณพนทตรวจยดเปนพนทปาสงวนแหงชาต และอยในพนทเขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา เขตวนอทยาน หรอพนทอทยานแหงชาต เตรยมการ เขตรกษาพนธสตวปาเตรยมการ หรอเขตหามลาสตวปาเตรยมการ เมอพนกงานเจาหนาทไดจบกมด าเนนคดตามกฎหมายแลว ใหด าเนนการเสนอเรองใหพนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาตนน พจารณาใชอ านาจตามมาตรา ๒๕ แหง พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ ตามหลกเกณฑ และแนวทางปฏบตของกรมปาไม

กรณเจาหนาทผจบกมไดเสนอเรองใหพนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาตในระดบพนท (นายอ าเภอ หรอผวาราชการจงหวด) เพอพจารณาใชอ านาจตามมาตรา ๒๕ แหง พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ สงใหผบกรกด าเนนการรอถอนพชผล อาสน สงปลกสราง ออกไปใหพนเขต ปาสงวนแหงชาต แตพนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาตในระดบพนท (นายอ าเภอ หรอ ผวาราชการจงหวด) ไมพจารณาใชอ านาจดงกลาว หรอพจารณาลาชาจนเกนควร หรอหากเปนกรณทม ความจ าเปนเรงดวน ใหเจาหนาทผรบผดชอบในเรองดงกลาว ประมวลเรองผานผบงคบบญชาตามล าดบชน ใหอธบดกรมปาไม เพอพจารณาใชอ านาจดงกลาวตอไป

กรณพนทตรวจยดอยในเขตรกษาพนธสตวปา หรอเขตหามลาสตวปา แตไมเปนปาสงวนแหงชาต เมอพนกงานเจาหนาทไดจบกมผกระท าผดด าเนนคดตามกฎหมายแลว ใหด าเนนการสรปขอเทจจรงและรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของ รายงานใหแตละกรม เพอฟองขบไล รอถอนตอไป

๑๓

(๑๐) ตดตามความคบหนาในการด าเนนคดแลวรายงานผบงคบบญชาทราบเปนระยะ ๆ จนกวาคดจะถงทสด

กรณไมพบตวผกระทาผด (๑) จดท าบนทกการตรวจยด (ยดพนททถกบกรกท าลาย) (๒) ด าเนนการตามขนตอนการปฏบต ขอ (๔) - (๘) ดงกลาวขางตน ทาการสบสวนหาตวผกระทาผดจากหลกฐานตางๆ ดงนการใชไฟฟา (ผขอใชมเตอรไฟฟา) - หนงสอแจงการเสยภาษบ ารงทองท (ภบท.๕) จากองคการบรหารสวนต าบล - สอบถามจากก านน ผใหญบาน ชาวบานใกลเคยงพนทเกดเหต - จดชดเฝาระวง เพอตรวจสอบดผเขามาดแลหรอเกบผลอาสนในพนทเกดเหต การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการบกรกทาลายปา ๑. ผถกจบไดมการขออนญาต และไดรบอนญาตใหท าการแผวถางปา หรอไม ๒. เรมแผวถางปาแตเมอไร ถกจบกมเมอไร แผวถางปาเพอวตถประสงคอะไร ๓. ปานนชอปาอะไร เปนปาอะไร เปนปาสงวนแหงชาต อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา หรอวนอทยานแหงชาตหรอไม ๔. ปานนอยในเขตพนทหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดอะไร ๕. ปานนถกแผวถางเปนพนทหรอเนอทเทาไร มไมถกโคนลมท าลายเสยหายอยางไรบาง

๖. สงตางๆ ทถกท าลายเสยหาย คดเปนคาเสยหายเทาใด รวมคาเสยหายเทาใด ๗. จบและยดเครองมอ เครองใชอะไรเปนของกลางบาง ๘. ส าเนาเอกสารหลกฐานทแสดงวาพนททถกแผวถางยงมสภาพเปนปาตาม

กฎกระทรวงหรอพระราชกฤษฎกาก าหนดพนทปา พรอมแผนทเกดเหต รวมส านวนไว

การด าเนนคดความผดเกยวกบการบกรกแผวถางปา

เขตปาสงวนแหงชาต ตาม พรบ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ ม.๖,๑๔,๓๑

ปาตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ ปา ม.๔(๑)-ทดนทยงมไดมบคคลไดมาตาม กม.ทดน

๑๔

เขตรกษาพนธสตวปาและเขตหามลาสตวปา

ตาม พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕ ม.๓๘,๔๒(๓)

เขตอทยานแหงชาต ตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔ ม.๖,๑๖,๒๔,๒๖

ทดนของรฐ ประมวลกฎหมายทดน ม.๙,๑๐๘,๑๐๘ ทว

ประกาศเขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ตาม พ.ร.บ.การปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ.๒๕๑๘ ม.๒๕,๒๖

ทสาธารณะประโยชน,ทราชพสดตาม ป.อาญา ๓๖๒ ,๓๖๕(๒)

ทดนซงบคคลไดมาตาม กม.ทดน - โฉนดแผนท,โฉนดตราจอง,ตราจองทไดรบรองวาท าประโยชนแลว - โฉนดทดน,น.ส.๓,น.ส.๓ ก - กรรมสทธตาม กม.วาดวยการจดทดนเพอการครองชพหรอตาม กม.อน - ไดมาตาม กม.แพงฯ เชน ม.๑.๘๒,๑๓๐๘ เปนตน

- พจารณาความผดเกยวกบการบกรกปา พ.ร.บ.ปาไมฯ ม.๕๔,๕๕, ๗๒ตร ประกอบกฎหมายอน

- ตรวจสอบหลกฐาน ประกาศเปนเขตนนๆ พรอมหลกฐานการปดประกาศ ตาม พ.ร.บ.นนๆ เชน กฎกระทรวงประกาศเขตปาสงวนฯ ,แผนททายกฎกระทรวง เปนตน - ก าหนดจด ต าแหนง รปแปลง ในแผนทแนบทายประกาศ และแผนททเกยวของ

พจารณาเกยวกบการยกเวนโทษและการไดรบการผอนผน

ตรวจสอบประกาศ รมต.มการจ าแนกประเภทปา หากเปนประเภทเกษตรกรรม โดย รมต.ประกาศฯ (ม.๕๔)

ตรวจสอบหลกฐานการไดรบอนญาตแผวถาง ตาม ม.๕๔ และ กฎกระทรวง ฉบบท ๑๖ (พ.ศ๒๔๙๘) วาดวยการแผวถางปา

ตรวจสอบการแจงการครอบครองตาม มต ครม. ๓๐ ม.ย.๒๕๔๑

- ตรวจสอบพนท - ค านวณเนอท บทเพมโทษ - ค านวณคาเสยหายของรฐ - ผครอบครองพนท เขาขอสนนษฐาน ตาม ม.๕๕ - หลกฐานอนอนอาจพสจนตวบคคลผครอบครอง

ตรวจสอบการปฏบตตาม กฎหมาย ส.ป.ก.

ตรวจสอบการอนญาตใชพนทปาสงวนแหงชาต และการปฏบตตามเงอนไขทายใบอนญาต

๑๕

๒. ความผดเกยวกบการทาไมโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ๒.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ

(๑) เพอใชตรวจสอบกรณพบเหนบคคลก าลงตดไม ชกลากไม โดยใชเครองมอ หรออปกรณตดไมในพนทปา และจบกมผกระท าความผดมาลงโทษทางกฎหมาย

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ การวดไม การค านวณคาเสยหาย ตลอดจนการแจง ขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด ๒.๒ การสบสวนหาขาว

(๑) ออกตรวจในพนทรบผดชอบบรเวณทมไมหวงหามในปาอยอยางหนาแนน (๒) รบแจงขอมลการลกลอบท าไมจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน หรอชองทางการตดตออน

(๓) พบเหนบคคลนอกพนทน าอปกรณการตดไม ชาง เขามาในพนท ๒.๓ การเตรยมความพรอม

(๑) อปกรณการวดไม เครองเขยน เชน ตลบเมตร ส ชอลก บญชไม (๒) ประสานเจาหนาทหนวยงานท เกยวของ เชน เจาหนาทป าไม เจาหนาท อทยาน

ซงรบผดชอบพนทนนๆ รวมตรวจยดและน าของกลางไปเกบรกษา ๒.๔ ขนตอนการปฏบต

(๑) พบเหนบคคลก าลงใชเครองมอตางๆ เชน เครองเลอยยนตหรออปกรณอนๆตดฟนไม หวงหามในปา

(๒) แสดงตวเปนเจาหนาท (๓) ขอตรวจสอบเอกสารเกยวกบการอนญาตใหท าไมหรอตดไมของพนกงานเจาหนาท (๔) ท าการตรวจสอบชนด วดขนาด ค านวณปรมาตรของไม แลวจดท าบญชรายการไม

ทตรวจพบและถายภาพประกอบ (๕) หากไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท แจงขอกลาวหากบผกระท าผด ในขอหา

“ทาไม หรอทาอนตรายดวยประการใดๆ แกไมหวงหาม โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจ าหนาท”ตามมาตรา ๑๑ พระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔

(๖) จดท าบนทกการจบกม บญชไมพรอมแผนทสงเขปแสดงทเกดเหต (๗) น าตวผถกจบกมสงพนกงานสอบสวนทองทด าเนนคดตามกฎหมายตอไป

๒.๕ การสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการทาไม (๑) ตรวจสอบวาไดมขออนญาตและไดรบอนญาตใหท าไมหรอไม (๒) วธการท าไม ท าอยางไร ใชเครองมอใด (๓) ท าจากปาไหน ชอปาอะไร เปนปาสงวนแหงชาตหรอบรเวณวนอทยานแหงชาต หรอไม (๔) ปานนอยในเขตพนทหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดอะไร (๕) ไมทท าเปนไมหวงหามหรอไม เปนไมหวงหามประเภทใด มชนด จ านวน ขนาด และ

ปรมาตรเทาใด

๑๖

(๖) อปกรณทใชในการท าไมและยดเปนของกลางมอะไรบาง (๗) เรมท าไมแต วน เดอน ปใด และถกจบกมเมอใด (๘) ส าเนาพระราชกฤษฎกา ก าหนดไมหวงหาม พรอมบญชไมหวงหามรวมส านวนไวดวย

(พระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหาม พ.ศ.๒๕๓๐) (๙) การท าไมหวงหามตองขออนญาตและไดรบอนญาตตามกฎกระทรวง ฉบบท ๒๔ พ.ศ.

๒๕๑๘ ลง ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๑๘

๒.๖ หลกกฎหมายทควรรความผดเกยวกบการทาไม (๑) ตองเปนไมหวงหามและตองขนในปาเทานนจงจะผด (๒) ไมหวงหามประเภท ก. ขออนญาตท าไมจากพนกงานเจาหนาท สวนไมหวงหามประเภท ข.

ขออนญาตการท าไมจากรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (๓) บทยกเวนโทษ (มาตรา ๑๗)

- พนกงานเจาหนาทกระท าไปเพอประโยชนในการบ ารงปา การคนควา หรอการทดลอง - ผเกบเศษไม ปลายไมตายแหง ทลมขอนนอนไพร อนมลกษณะเปนไมฟน ซงมใชไมสก

หรอไมหวงหามประเภท ข. ไปส าหรบใชสอยในบานเรอนหรอประกอบกจของตน

๓. ความผดเกยวกบการมไมหวงหามซงยงมไดแปรรป (ไมทอน ไมซง) ไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต

๓.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ (๑) เพอใชตรวจสอบกรณพบไมทอนไมซงในปาหรอสถานทอนๆ มสภาพของไมใหม

มยางไมตด ลกษณะเพงผานการตดมา หรอซกซอนไวในทมดชดโดยไมมรปรอยตราใดๆของพนกงานเจาหนาทตประทบไว

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ การวดไมทอน การค านวณปรมาตรและคาเสยหาย ตลอดจนการแจงขอกลาวหา จบกมผกระท าความผดมาลงโทษ และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด

๓.๒ การสบสวนหาขาว (๑) ออกตรวจในพนทรบผดชอบบรเวณทมไมหวงหามในปาขนอยอยางหนาแนน (๒) รบแจงขอมลการลกลอบท าไมจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน

หรอชองทางการตดตออน (๓) ตดตามสถานการณความตองการไมในพนท

๓.๓ ขนตอนการปฏบต (๑) ตรวจสอบชนดไม และรปรอยตราทประทบทไมทกทอน (๒) ตรวจสอบเอกสารการไดมาของไม (ใบเบกทางน าไมหรอของปาเคลอนท หรอหนงสอ

อนญาตใหตดไมในทดนกรรมสทธ)

๑๗

(๓) ตรวจสอบชนด ขนาด ปรมาตรของไม จดท าบญชรายการไมทตรวจพบ และถายภาพประกอบ

(๔) เปรยบเทยบชนดไมทตรวจพบกบหลกฐานทน ามาแสดง (๕) หากไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท แจงขอกลาวหากบผกระท าผด ในขอหา

“มไวในครอบครองซงไมหวงหามอนยงมไดแปรรปโดยไมมรอยตราคาภาคหลวง หรอรอยตรารฐบาลขาย”ตามมาตรา ๖๙ พระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(การวดขนาดไมแปรรป ไมทอน การคานวณปรมาตร ผนวก ง)

๑๘

๓.๔ การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการมไมหวงหามซงยงมไดแปรรป (ไมทอน ไมซง) ไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต

(๑) ตรวจสอบวาไดขออนญาตและไดรบอนญาตใหมไมทอนไวในครอบครองหรอไม (๒) มจ านวนกตน หรอกทอน ขนาดใด ปรมาตรเทาใด (การวดขนาดไมทอน จะวดความยาว

จากหวจดปลายไม และทกงกลางของไมทอน แลวน าคาทไดมาตรวจสอบในตารางค านวณปรมาตรไมท กรมปาไมก าหนดไว)

(๓) มรปรอยตราใดๆ ของพนกงานเจาหนาทประทบหรอไม (๔) ไดไมทอนนนมาอยางไร มหลกฐานการไดมาเปนใบเบกทางน าไมหรอของปาเคลอนท

หรอหนงสอรบรองหรอไม ในกรณผตองหาโตแยง หรออางวาไมทอนทมไวในครอบครองเปนไมทท าหรอไดมาจาก

ทดนกรรมสทธ ใหด าเนนการ ดงน - มหนงสอรบรองการท าไมชนดอน นอกจากไมสก ไมยางทท าจากไมในทดนกรรมสทธ

เคลอนยายไปใชสอยตวซงเจาพนกงานออกใหหรอไม - ตรวจสอบชนดไม จ านวนไม ในหนงสอรบรองกบไมของกลาง - ตรวจสอบค าขอและเรองราวการขอท าไมในทดนกรรมสทธจากอ าเภอบรเวณทดนทไมนน

ขนอย ตดตอประสานงานกบพนกงานเจาหนาทปาไมอ าเภอ ปาไมจงหวด หรอปาไมเขต แลวแตกรณ ออกไปตรวจสอบตอไมในทดนกรรมสทธนน ๆ วาประเภท ชนด ขนาด รปรอยตราทตอไม ตรงกบไมทอนของกลาง และเรองราวทยนขอไวหรอไม แลวบนทกผลตรวจสอบโดยละเอยด พรอมแผนทสงเขปและถายภาพประกอบไวเปนหลกฐาน

- กรณทดนกรรมสทธนน ๆ มเขตพนทตดตอกบเขตพนทแนวปา ควรตดตอ ประสานงานกบพนกงานทดนจงหวด หรอทดนอ าเภอ แลวแตกรณ ออกไปรวมท าการรงวดทดนกรรมสทธ นนๆ ดวย เพอตองการทราบวา ตอไมทผตองหาน าช และตรวจสอบอยในเขตพนทปาหรอไม

- กรณทมการน าตอไมจากปาหรอแหงอนมาสวมในทดนกรรมสทธ ควรน าดนทตดอยกบ รากของตอไมทน ามาสวมนนๆ กบดนทอยในบรเวณทตอไมนนๆ สวมอย สงไปใหเจาหนาทผช านาญ กรมทรพยากรธรณ ท าการตรวจพสจนดวย

- ผลการตรวจพสจนไมทอนของกลางกบตอไมในทดนกรรมสทธหรอในปาทตรวจพบ ไดผลอยางไร (กรณทมการพสจน)

- ตองพยายามหาพยานหลกฐานยนยนหรอพสจนใหไดวาเปนไมทอนทท า หรอน า หรอไดมาจากปา

- ส าเนาพระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหามพรอมบญชไมหวงหามรวมส านวนไว (ใบเบก ทางน าไมหรอของปาเคลอนทออกตามกฎกระทรวง ฉบบท ๑๓ พ.ศ.๒๔๙๘ ลงวนท ๑๘ เมษายน ๒๔๙๘ สวนหนงสอรบรอง ออกตามหนงสอกระทรวงมหาดไทย ท มท ๐๓๐๙/ว.๗๕๐ ลง ๒ สงหาคม ๒๕๒๐ เรอง การน าไมชนดอน ๆ นอกจากไมสก ไมยาง ทท าจากไมในทดนกรรมสทธเคลอนยายไปใชประโยชน)

๑๙

๓.๕ หลกกฎหมายทควรรความผดเกยวกบการมไมหวงหามซงยงมไดแปรรป (ไมทอน ไมซง) ไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต

- ถาครอบครองไมสก ไมยาง หรอไมหวงหามประเภท ข. หรอถาครอบครองไมอนเปนตน หรอเปนทอนอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยางรวมกนเกน ๒๐ ตนหรอทอน หรอรวมปรมาตรเกน ๔ ลกบาศกเมตร รบโทษสงขน

- ไมมรอยตราคาภาคหลวงประทบหรอรอยตรารฐบาลขาย ถามรอยตราคาภาคหลวง แสดงวา

เปนไมทท าโดยชอบดวยกฎหมาย มรอยตรารฐบาลขาย แสดงวาเปนไมทรฐบาลไดขายไมให - ไมทอน ไมซงนนจะมใชไมหวงหาม หากไมนนขนอยในทดนกรรมสทธหรอสทธครอบครอง

ของบคคล (เพราะถอเปนทรพยสวนควบของทดนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย) ซงจะไมเปนความผดพระราชบญญตปาไมแตอยางใด ยกเวนชนดไมสก ไมยาง

๔. ความผดเกยวกบการมไมสกแปรรป ไมวาจานวนเทาใดไวในครอบครอง และ การมไมแปรรปปรมาตรเกน ๐.๒๐ ลกบาศกเมตรไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต

๔.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ (๑) เพอใชตรวจสอบกรณพบไมแปรรปในปาหรอสถานทอนๆ ซงมจ านวน ขนาดและ

ปรมาตรของไมแปรรปจ านวนมาก หรอซกซอนไวในทมดชด (๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ การวดไมแปรรป การค านวณปรมาตรและ

คาเสยหาย ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด ๔.๒ การสบสวนหาขาว

(๑) ออกตรวจในพนทรบผดชอบบรเวณทมการท าไมเถอนอยเปนประจ า (๒) รบแจงขอมลการลกลอบท าไมจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน

หรอชองทางการตดตออน (๓) ตงจดสกดตรวจสอบรถยนตบรรทกไมแปรรปทวงผานในลกษณะปกปด อ าพราง

๔.๓ ขนตอนการปฏบต (๑) ตรวจสอบชนดไม และรปรอยตราทประทบ ทหนาไมทกแผน (๒) ขอตรวจสอบเอกสารการไดมาของไม ไดแก ใบเบกทางน าไมหรอของปาเคลอนท หรอ

หนงสอก ากบไมแปรรป (๓) ท าการนบจ านวน วดขนาด (กวางx ยาวx หนา) ค านวณปรมาตรของไมแปรรป

เปนลกบาศกเมตร จดท าบญชรายการไมทตรวจพบและถายภาพประกอบ (๔) เปรยบเทยบชนดไม จ านวน ขนาดทตรวจพบกบหลกฐานทน ามาแสดง (ถาม) (๕) หากไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท และไมแปรรปนนเปนไมสก ใหแจง

ขอกลาวหากบผกระท าผด ในขอหา “ภายในเขตควบคมการแปรรปไม มไมสกแปรรป ไมวาจานวนเทาใด ไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” หากเปนไมหวงหามชนดอนทไมใชไมสก

๒๐

ใหแจงขอกลาวหากบผกระท าผด ในขอหา “มไมแปรรปชนดอนเปนจานวนเกน ๐.๒๐ ลกบาศกเมตรไว ในครอบครองโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ตามมาตรา ๔๘ แหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔

๔.๔ การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการมไมสกแปรรปหรอมไมแปรรปอน ปรมาตรเกน ๐.๒๐ ลกบาศกเมตรไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต

(๑) ไดมการขออนญาตและไดรบอนญาตใหมไมแปรรปไวในความครอบครองหรอไม (๒) ลกษณะของไมแปรรปทตรวจพบเปนอยางไร (๓) เปนไมหวงหามประเภท ชนด ขนาดใด จ านวนปรมาตรเทาไร (๔) มรปรอยดวงตราใด ๆ ของพนกงานเจาหนาทประทบ หรอไม (๕) ไมแปรรปนน ๆ มใบเบกทางหรอหนงสอก ากบไมแปรรปหรอไม (๖) กรณผตองหาโตแยงหรออางวาเปนไมแปรรปทไดมาจากการท าไมในทดนกรรมสทธ

กใหด าเนนการท านองเดยวกนกบการสอบสวนความผดเกยวกบไมทอน (๗) กรณผตองหาไดโตแยงหรออางวาไมแปรรปไดมาจากโรงงานแปรรปไมหรอโรงคาไม

แปรรป โดยมใบเบกทาง หรอหนงสอก ากบไมแปรรปมาแสดง ใหตรวจสอบไมแปรรปของกลางกบรายการ ไมแปรรป ซงปรากฏทายใบเบกทาง หรอหนงสอก ากบไมแปรรปนน ๆ วา ชนด จ านวน ขนาด ปรมาตร รปรอยตรา ถกตองตรงกนหรอไม ในกรณสงสยใหน าใบเบกทางไปตรวจสอบกบตนขวใบเบกทาง ณ อ าเภอ ทออกให หรอน าหนงสอก ากบไมแปรรป ไปตรวจสอบกบหนงสอก ากบไมแปรรปฉบบทเกบไวในโรงงานแปรรปไม หรอโรงคาไมนน ๆ และตรวจสอบจากบญช ๕ เลม ของโรงงานแปรรปไม หรอบญช ๓ เลม ของโรงคาไมแปรรป แลวแตกรณ โดยมชกชา ผลการตรวจสอบเปนประการใด ใหท าบนทกไวโดยละเอยด ถามความจ าเปน จะตองยดเอาเอกสารทท าการตรวจสอบหรอถายภาพเอกสารนน ๆ ไวประกอบการด าเนนคดกใหด าเนนการตอไป ( หนงสอก ากบไมแปรรป ตามประกาศกรมปาไม เรอง อนญาตใหผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมหรอโรงคาไมแปรรปออกหนงสอก ากบไมแปรรป ลงวนท ๒๑ ธนวาคม ๒๕๐๓ การมไมแปรรปไวในครอบครอง ตองขออนญาต และรบอนญาตตามกฎกระทรวง ฉบบวนท ๒๕ พ.ศ.๒๕๑๙ ลงวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๑๙)

๔.๕ หลกกฎหมายทควรรความผดเกยวกบการมไมสกแปรรปไมวาจานวนเทาใดและ ไมแปรรปอน ปรมาตรเกน ๐.๒๐ ลกบาศกเมตรไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต

(๑) ตองเปนไมหวงหามทแปรรปแลวไวในครอบครอง เพราะถาไมใชไมหวงหาม ยอมไดรบยกเวน ตามมาตรา ๕๐ (๔) (มาตรา ๕๐ บทบญญตแหงมาตรา ๔๘ มใหใชบงคบในกรณตอไปน (๔) การแปรรปไมหรอมไมแปรรปไวในครอบครองทมใชไมหวงหาม)

(๒) ตองเปนการมไมแปรรป ถามไมหวงหามทยงไมไดแปรรป ผดมาตรา ๖๙ ไมใช มาตรา ๔๘

(๓) ไมแปรรป อาจจ าแนกเปนสงทถอวาเปนไมแปรรปไดดงน - ไมทไดแปรรปแลว คอไดท าการอยางใดอยางหนงแกไมนนตามวธการทบญญต

ไวในเรองการแปรรป มาตรา ๔(๓)

๒๑

- ไมทอยในสภาพพรางวาเปนสงปลกสราง - ไมทอยในสภาพเปนสงปลกสรางอนไมชอบดวยลกษณะสงปลกสรางทวๆ ไป หรอ

ทผดปกตวสย - ไมทอยในสภาพเปนเครองใชทไมชอบดวยลกษณะของเครองใชทใชเปนปกต

ในทองทนนหรอทผดปกตวสย - มไมสกแปรรป ไมวาจะมปรมาณ มากนอยเทาใด กผดตามมาตราน - ไมแปรรปอนทไมใชไมสกแปรรป แตมไวในครอบครองไมถง ๐.๒๐ ลกบาศกเมตร

แมมไวโดยไมไดรบอนญาตกไมเปนความผด - ไมทน าเขามาจากภายนอกราชอาณาจกร ไมใชไมหวงหาม ตามพระราชบญญต

ปาไม แมจะเปนไมสก ไมยางหรอเปนไมทมชอหวงหามตามพระราชกฤษฏกา ก าหนดไมหวงหาม กตาม เพราะไมเหลานนไมไดขนในทดนหรอปาภายในราชอาณาจกร เพอผลในการปราบปราม จงมการก าหนดมาตรา ๔๘ วรรคสามเพม ใหใชบงคบแกไมทน าเขาจากตางประเทศดวย ซงการควบคมไมแปรรปทน ามาจากตางประเทศนน อาจจ าแนกไดดงน

(๑) การแปรรปไมซงหรอไมทอนทน าเขามาในราชอาณาจกรจะตองไดรบอนญาตตามกฎหมาย

(๒) การครอบครองไมสกแปรรป ไมวาจะมจ านวนเทาใด หรอไมอนแปรรปทมปรมาตรเกน ๐.๒๐ ลกบาศกเมตรซงน าเขามาในราชอาณาจกร จะตองไดรบอนญาตตามกฎหมาย

(๓) การตงโรงงานแปรรปไม หรอตงโรงคาไมแปรรปอนเปนไมทน าเขามาในราชอาณาจกรจะตองไดรบอนญาตตามกฎหมาย ๕. ความผดเกยวกบการแปรรปไมโดยไมไดรบอนญาต

๕.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ (๑) เพอใชตรวจสอบกรณพบเหนบคคลก าลงแปรรปไมในปาหรอสถานท อนๆ โดย

ใชเครองจกร แรงงานคนหรออปกรณอนๆ (๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบการแปรรปไม การตรวจสอบก าลงเครองจกร

ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด ๕.๒ การสบสวนหาขาว

(๑) ออกตรวจในพนทรบผดชอบบรเวณทมกลมบคคลท าไมแปรรปขายจ านวนมาก (๒) รบแจงขอมลการลกลอบท าไมจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน

หรอชองทางการตดตออน ๕.๓ ขนตอนการปฏบต

(๑) ตรวจสอบหลกฐานการไดรบอนญาตใหท าการแปรรปไมของพนกงานเจาหนาท (๒) ตรวจสอบชนดของไม และรปรอยตราทประทบทไมทกทอน ทกแผน (๓) ตรวจสอบหลกฐานการไดมาของไม

๒๒

(๔) ท าการตรวจจ านวนเครองจกร ก าลงแรงมา และอปกรณการแปรรปไม ตรงกบใบอนญาตหรอไม จดท าบญชรายการเครองจกรทตรวจพบ และถายภาพประกอบ

(๕) เปรยบเทยบชนดไมทตรวจพบกบหลกฐานทน ามาแสดง (๖) หากไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท แจงขอกลาวหากบผกระท าผดในขอหา

“ภายในเขตควบคมการแปรรปไม ทาการแปรรปไมโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ตามมาตรา ๔๘ แหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔

๕.๔ การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการแปรรปไมโดยไมไดรบอนญาต (๑) ไดมการขออนญาตและไดรบอนญาตใหท าการแปรรปไมประเภทใด เพอการใด หรอไม (๒) ท าการแปรรปไมในเขตควบคมการแปรรปไมหรอไม (๓) ท าการแปรรปไมจากไมทอนหรอกระท าอยางไร (๔) ท าการแปรรปไมดวยเครองจกรหรอแรงคน (๕) ไมทน ามาแปรรปและท าการแปรรปนน เปนไมหวงหาม ประเภทใดชนดใด (๖) ไมทท าการแปรรปแลว มจ านวนเทาใด ขนาดเทาใด ปรมาตรเทาใด (๗) มรปรอยตราใด ๆ ของพนกงานเจาหนาทตประทบไวหรอไม (๘) จบและยดเครองมอ เครองใช หรอเครองจกรกลใดๆ เปนของกลางบาง (๙) ส าเนาประกาศกระทรวงเกษตรฯ เรอง ก าหนดเขตควบคมการแปรรปไม ฉบบลงวนท

๓ พฤศจกายน ๒๔๙๙ รวมส านวนไว (การแปรรปไมตองขออนญาตและรบอนญาต ตามกฎกระทรวง ฉบบท ๒๕ พ.ศ.๒๕๑๙ ลงวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๑๙)

๕.๕ หลกกฎหมายทควรรความผดเกยวกบการแปรรปไมโดยไมไดรบอนญาต (๑) เขตพนทซงหามมใหแปรรปไมโดยมไดรบอนญาต ตามประกาศกระทรวงเกษตรฯ

ลงวนท ๓ พฤศจกายน ๒๔๙๙ ขอ ๑ ก าหนด เขตควบคมการแปรรปไมตลอดเขตทองท จ งหวด ทวราชอาณาจกร

(๒) การประกาศตองส าเนาประกาศ ไว ณ ทวาการอ าเภอและทท าการก านน หรอ ทสาธารณะสถานในทองทซงเกยวของ (ส าเนาประกาศตองน าไปปดไว ณ ทวาการอ าเภอและทท าการก านน หรอปด ณ ทวาการอ าเภอหรอสาธารณะสถานในทองทนน รวม ๒ แหง ดวยกน จงจะใชบงคบได ถาปด ณ ทวาการอ าเภอแหงเดยว หรอปด ณ ทท าการก านนแหงเดยว ไมมผลบงคบใช-ค าพพากษาฏกาท ๘๒๕/๒๔๙๘)

(๓) ตองเปนการแปรรปไมหวงหามเทานน เพราะถาไมใชไมหวงหาม ยอมไดรบยกเวน ตาม มาตรา ๕๐ (๔) (มาตรา ๕๐ บทบญญตแหง มาตรา ๔๘ มใหใชบงคบในกรณตอไปน (๔) การแปรรปไมหรอมไมแปรรปไวในครอบครองทมใชไมหวงหาม

(๔) การไมปฏบตตามขอก าหนดในการแปรรปไม

๒๓

- ผขอตงโรงงานแปรรปไมภายในเขตควบคมการแปรรปไม แมจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทแลว ยงตองปฏบตตามขอก าหนดในกฎกระทรวงและในการอนญาต หากฝาฝนเปนความผดตามมาตรา ๕๘ รบโทษตามมาตรา ๗๓ ทว ในความผดฐาน ไมปฏบตตามขอก าหนดในกฎกระทรวง เชน

๑. ไมท าบญชไมทยงมไดแปรรปตามแบบทอธบดก าหนด ๒. ไมรกษาบญชไมทยงมไดแปรรป ณ สถานทท าการ ๓. ไมท าบญชไมแปรรปแลวตามแบบทอธบดก าหนด ๔. ไมออกหนงสอก ากบไมแปรรปทน าเคลอนท

๖. ความผดเกยวกบการตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร หรอตงโรงคาไมแปรรป โดยไมไดรบอนญาต

๖.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ (๑) เพอใชตรวจสอบกรณพบเหนโรงงานทใชแปรรปไมในปาหรอสถานท อนๆ รวมถง

สถานทคาไมแปรรปทไมไดรบอนญาต เพอจบกมผกระท าความผดมาลงโทษทางกฎหมาย (๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ โรงงานแปรรปไม โรงคา การตรวจสอบก าลง

เครองจกรตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด ๖.๒ การสบสวนหาขาว

(๑) เฝาระวงพนททมไมมคา โดยเฉพาะในพนทปาสมบรณทเจาหนาทเขาไปไมถง (๒) ตดตามพฤตการณของกลมบคคลทลกลอบตดไมขายใหกบโรงงาน โรงคา (๓) รบแจงขอมลการลกลอบท าไมจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน

หรอชองทางการตดตออน ๖.๓ ขนตอนการปฏบต

(๑) ตรวจสอบใบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร และใบอนญาตตงโรงคาไมแปรรปของกรมปาไม และหากมก าลงแรงมาของเครองจกรเกน ๕ แรงมา ใหตรวจสอบใบอนญาตตงโรงงานและประกอบกจการโรงงานจากกระทรวงอตสาหกรรมดวย

(๒) ตรวจสอบเอกสารการไดมาของไม (๓) ตรวจสอบชนด จ านวน ขนาดก าลงแรงมาของเครองจกร จดท าบญชรายการไม

รายการเครองจกรทตรวจพบ และถายภาพประกอบ (๔) เปรยบเทยบชนดไมทตรวจพบกบหลกฐานทน ามาแสดง (๕) เปรยบเทยบชนดเครองจกร ก าลงแรงมาทตรวจพบกบหลกฐานทน ามาแสดง (๖) หากไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท กรณการตงโรงงานฯ ใหแจงขอกลาวหา

กบผกระท าผดในขอหา “ภายในเขตควบคมการแปรรปไม ตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกรโดยไมได รบอนญาต” สวนกรณการตงโรงคาไมแปรรป ใหแจงในขอหา “ตงโรงคาไมแปรรปโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” ตามมาตรา ๔๘ แหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔

๒๔

๖.๔ การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร หรอตงโรงคาไมแปรรป โดยไมไดรบอนญาต

(๑) ไดมการขออนญาตและไดรบอนญาตใหตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร หรอ

ใบอนญาตตงโรงคาไมแปรรป หรอไม (๒) ไมทน ามาแปรรป หรอคานน เปนไมหวงหามประเภทใด ชนดใด มหลกฐานการไดมา

อยางไร (๓) เครองมอ เครองใช หรอเครองจกรกล มชนดใด และอยบรเวณใด (๔) ส าเนาประกาศกระทรวงเกษตรฯ เรอง ก าหนดเขตควบคมการแปรรปไม ฉบบลงวนท

๓ พฤศจกายน ๒๔๙๙ รวมส านวนไว ๖.๕ หลกกฎหมายทควรรความผดเกยวกบการตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร หรอตง

โรงคาไมแปรรป โดยไมไดรบอนญาต (๑) ตองเปนการตงโรงงานแปรรปไมหรอตงโรงคาไมแปรรป

โรงงานแปรรป หมายถงสถานทดงน - โรงงานซงจดขนไวเปนทท าการแปรรปไม - สถานทใดซงจดขนไวเปนทท าการแปรรปไม - บรเวณโรงงานหรอสถานทดงกลาว โรงคาไมแปรรป หมายถง - สถานทคาไมแปรรป - สถานทมไมแปรรปไวเพอการคา - บรเวณสถานทคาไมแปรรปหรอบรเวณสถานททมไมแปรรป ไวเพอการคา - ค าวา คา หรอเพอการคา หมายความวา การประกอบการคาขายเปนปกตธระ

ไมหมายความถงการขายไมแปรรปเปนครงคราว เชน ซอไมแปรรปมาเพอสรางบาน แลวไมสราง กขาย ไมแปรรปนนใหแกผอนไป ดงน ไมถอวาเปนการคาไมแปรรป

(๒) การตงโรงงานแปรรปไม เปนกจการซงจะตองขอรบอนญาต เพอด าเนนการ ทงน โดยไมค านงวาจะตงโรงงานเพอแปรรปไมหวงหามหรอไม การตงโรงคาไม แปรรป กตองขอรบอนญาตเชนเดยวกน (หากประกอบการทง ๒ อยางกตองขออนญาตทง ๒ อยาง)

- การขออนญาตในสวนพระราชบญญตปาไม ขอตอพนกงานเจาหนาทตามทก าหนดในกฎกระทรวง

- ถาเปนโรงงานตามพระราชบญญตโรงงาน ตองขออนญาตตงโรงงานจากกระทรวงอตสาหกรรมดวย

- ความผดฐานตงโรงงานแปรรปไมโดยไมไดรบอนญาตเปนความผดท งตามพระราชบญญตปาไมและพระราชบญญตโรงงาน กระท าผดกรรมเดยว ผดกฎหมายหลายบท

๒๕

๗. ความผดเกยวกบการลกลอบคาของปาหวงหาม ๗.๑ วตถประสงคในการตรวจสอบ

(๑) เพอใชตรวจสอบกรณพบเหนบคคลก าลงลกลอบน าของปาออกจากปา หรอน าของปามาขายแกบคคลทวไป และจบกมผกระท าความผดมาลงโทษทางกฎหมาย

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบเรองของปาหวงหาม ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด

๗.๒ การสบสวนหาขาว (๑) ออกตรวจในพนทรบผดชอบบรเวณทมของปาหวงหามในปาขนอยอยางหนาแนน (๒) รบแจงขอมลการลกลอบท าไมจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอ

รองเรยน หรอชองทางการตดตออน (๓) ตรวจสอบแหลงทมการวางขายของปาหวงหามอยเปนประจ า

๗.๓ การเตรยมความพรอม (๑) พระราชกฤษฎกาก าหนดของปาหวงหาม พทธศกราช ๒๕๓๐ (๒) ประสานเจาหนาทหนวยงานทเกยวของ เชน เจาหนาทปาไม เจาหนาทกรมอทยานฯ

ซงรบผดชอบพนทนนๆ รวมตรวจยดและน าของกลางไปเกบรกษา ๗.๔ ขนตอนการปฏบต

ตรวจพบการกระท าความผดในปา (๑) แสดงตนเปนพนกงานเจาหนาท (๒) ขอดเอกสารหลกฐานการอนญาตใหเกบหาของปา หรอหลกฐานการอนญาต ใหมไวใน

ครอบครองซงของปา หากไมมใหควบคมตวไว ไมใหหลบหนจนกวาจะเสรจสนขบวนการ (๓) ถายภาพผถกจบหรอผครอบครอง ของปาหวงหาม สถานทเกดเหต ลกษณะการ

ครอบครอง และบนทกพฤตกรรมตาง ๆ ของผถกจบหรอผครอบครองในขณะทเจาหนาทก าลงตรวจสอบ และอปกรณการกระท าผด เชน เครองมอเครองใช ยานพาหนะ

(๔) ตรวจสอบจดทตงบรเวณทเกดเหตวาอยพกดทเทาใด แลวน าไปตรวจ สอบกบแผนทแสดงแนวเขตปาวาอยในเขตพนทปาตามกฎหมายเกยวกบปาไมฉบบใด

(๕) ตรวจสอบชนด จ านวนของปา พรอมจดท าบญชรายละเอยดใหครบถวน บญชของปา ของกลาง ใหผถกจบและผจบกมรวมลงชอตอทายบญชดงกลาวดวย

(๖) แจงผถกจบวา “เขาตองถกจบ” (๗) แจงขอกลาวหาตามฐานความผดใหครบถวนทกฐานความผด ตามกฎหมายท

เกยวของใหผถกจบทราบ ดงน

กรณพนทเกดเหตเปนปาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ใหแจงขอกลาวหาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๒๙ ฐาน “เกบหาของปาหวงหาม หรอทาอนตรายดวยประการใดๆ แกของปาหวงหามในปา โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ” หรอ

๒๖

มาตรา ๒๙ ทว ฐาน “คาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงของปาหวงหามเกนปรมาณทรฐมนตรกาหนดโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท”

กรณพนทเกดเหตเปนปาสงวนแหงชาตดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ มาตรา ๑๔ ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนอทยานแหงชาตดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๖ (๒) หรอมาตรา ๑๖ (๗) ตามแตกรณดวย

กรณพนทเกดเหตเปนเขตรกษาพนธสตวปาดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๓๘ ดวย (กรณของปาทตรวจยดเปนพฤกษชาต)

(๘) แจงสทธตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๓ ใหผถกจบทราบ (๙) จดท าบนทกการจบกมไวเปนหลกฐานในเบองตน โดยใหระบขอมลรายละเอยดตงแต

(๑)-(๘) ไวในบนทกการตรวจจบกมใหครบถวน (๑๐) จดท าแผนทสงเขปแสดงบรเวณทเกดเหต (๑๑) รวบรวมเอกสารหลกฐานสนบสนนขอกลาวหา ประกอบดวย

ส าเนาพระราชกฤษฎกาก าหนดของปาหวงหาม พรอมบญชทายประกาศ ทระบชอของปาทตรวจสอบ หรอ

ส าเนากฎกระทรวงก าหนดเขตปาสงวนแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกา ก าหนดเขตอทยานแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตรกษาพนธสตวปา หรออน ๆ พรอมแผนทแนบทายกฎกระทรวงหรอกฤษฎกาดงกลาว และระบบรเวณจดทเกดเหตไวในแผนทแนบทายดงกลาว แลวแตกรณวาพนทเกดเหตจะเกยวของกบกฎหมายฉบบใด

ส าเนาหลกฐานการปดประกาศเอกสารดงกลาวขางตน (๑๒) ควบคมตวผถกจบ พรอมน าของกลาง บนทกการจบกม และเอกสารทเกยวของสง

พนกงานสอบสวนผรบผดชอบพนท เพอด าเนนคดตามกฎหมายตอไป (๑๓) ของกลางมอบใหเจาหนาทปาไมผรบผดชอบพนท เปนผเกบรกษา ตามระเบยบ

กระทรวงเกษตรและสหกรณ วาดวยการปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม พ.ศ. ๒๕๓๓ และขอตกลงระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และส านกงานต ารวจแหงชาต พทธศกราช ๒๕๕๑ ลงวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๕๑

การตรวจพบการกระท าผดนอกพนทปา กรณพบตวผกระท าผดอยในทเกดเหต พนกงานเจาหนาทจะตองด าเนนการดงตอไปน (๑) แสดงตนเปนพนกงานเจาหนาท (๒) แสดงหมายคน (กรณตรวจคนในทรโหฐาน) (๓) ขอดเอกสารหลกฐานการอนญาตใหเกบหาของปา หรอหลกฐานการอนญาตใหมไวใน

ครอบครองซงของปา หากไมมใหควบคมตวไว ไมใหหลบหนจนกวาจะเสรจสนขบวนการ

๒๗

(๔) ถายภาพผถกจบหรอผครอบครอง สถานทเกดเหต ของปา ลกษณะการครอบครอง และพฤตกรรมตางๆ ของผถกจบหรอผครอบครองในขณะทเจาหนาทก าลงตรวจสอบ และอปกรณการกระท าผด เชน เครองมอเครองใช ยานพาหนะ เปนตน

(๕) ตรวจสอบจดทตงบรเวณทเกดเหตวาอยพกดทเทาใด (๖) ด าเนนการเชนเดยวกบกรณพบการกระท าผดในปา ขอ(๕)-(๑๓) ยกเวน ขอ ๑ (๗)

ใหแจงขอกลาวหาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๒๙ ทว ๗.๕ การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการลกลอบคาของปาหวงหาม

๑. ผถกจบไดขออนญาตและไดรบอนญาตใหเกบหาของปาหวงหามหรอไม ๒. ของปาหวงหามทเกบหานน เปนของปาชนดใด ๓. มวธการเกบหาอยางไร ๔. เกบหาในปา ชออะไร เปนปาอะไร เปนสงวนแหงชาต หรอวนอทยานแหงชาต หรอไม ๕. ปาทเกบหาของปาหวงหามนนอยในเขตพนทหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดอะไร ๖. ของปาหวงหามทเกบหานน มชนด จ านวน ปรมาณ เทาไร ๗. เขาไปเกบหาแตเมอไร ถกจบกมเมอไร ๘. จบและยดไดเครองมอ เครองใชอะไรบาง ๙. ส าเนาเอกสารหลกฐานทแสดงวาพนททเกบหาของปายงมสภาพเปนปา พรอมแผนทสงเขป

รวมส านวนไว (การเกบของปาหวงหาม ตองขออนญาตและรบอนญาตตามกฎกระทรวงเกษตรฯ ฉบบท ๑๙

พ.ศ.๒๕๐๗ ลงวนท ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๐๗)

กรณมของปาหวงหามไวในครอบครองเกนกวาปรมาณทกาหนด ๑. ไดมการขออนญาต และไดรบอนญาตใหมของปาหวงหามชนดนนๆ ไวในครอบครองหรอไม ๒. เปนของปาหวงหามชนดใด ปรมาณเทาไร จ านวนเทาไร ๓. ไดของปาหวงหามชนดนนๆ มาอยางไร ตงแตเมอไร มไวเพอวตถ ประสงคใด ๔. ส าเนาประกาศของกระทรวงเกษตรฯ เรอง ก าหนดปรมาณของปาหวงหามทใหมไวใน

ครอบครอง โดยไมตองขออนญาตตามกฎหมายวาดวยปาไม (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๒๑ ลงวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๒๒ รวมส านวนไวดวย

๒๘

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(ปรมาณของปาหวงหามทใหมไวในครอบครอง โดยไมตองขออนญาต) ผนวก จ

ผงแสดงการดาเนนคดความผดเกยวกบของปาหวงหาม

การด าเนนคดความผดเกยวกบของปาหวงหาม

การเกบของปา - เปนของปาหวงหามตาม พ.ร.บ.ปาไมฯ ผด ม.๒๙,๗๑ทว - เปนของปา ตาม พ.ร.บ.ปาสงวนฯ ผด ม.๑๔ ,๓๑ - เปนปาและของปาหวงหามทง ๒ พ.ร.บ.ผดทง ๒ พ.ร.บ.

เขตปาธรรมดา (พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔) เขตปาสงวนแหงชาต (พ.ร.บ.ปาสงวนฯ )

- ของปาตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ ม.๔(๗) หมายความวา บรรดาของทเกดหรอมขนในปาตาม ธรรมชาต คอ ก. ไมรวมทงสวนตางๆ ของไม ถานไม น ามนไม ยางไม ตลอดจนสงอนๆ ทเกดจากไม ข. พชตางๆ ตลอดจนสงอนๆทเกดจากพชนน ค. รงนก ครง รวงผง ขผง และมลคางคาว ง. หนทไมใชแรตาม กม.วาดวยแร

- ของปาตาม พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ ม.๓ หมายความวา สงใดๆ ทเกดขนหรอมอยในปา เปนตนวา ๑. ไมฟน ถาน เปลอกไม ใบไม ดอกไม เมลด ผลไม หนอไม ชนไมและยางไม ๒. หญา ออ พงแขม ปรอ คา กก กระจด กลวยไม กด เหดและพชอนๆ ๓. ซากสตว ไข หนอ เขา นอ งา กราม ขนาย กระดก ขน รงนก ครง รงผง ขผง และมลคางคาว ๔. ดน หน กรวด ทราย แร และน ามน

- ของปาหวงหาม ตามพระราชกฤษฎกาก าหนดของปา หวงหาม พ.ศ.๒๕๓๐ จ านวน ๑๘ ชนด - กลวยไมปาทกชนด,จนทนแดง จนทนผา, ชนทกชนด, ชนไมกฤษณา และกฤษณา,ชนไมจนทนหอม,ฝาง งาย, ถานไมทกชนด,น ามนยาง,ใบลาน,เปลอกไมตางๆ ท

๒๙

แนวทางการตรวจสอบเอกสารการนาไม ของปา ไมเรอนเกา และสงประดษฐบนรถยนต

๑. การตรวจสอบใบเบกทางนาไมหรอของปาเคลอนท ใบเบกทางเปนใบอนญาตทออกโดยพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปาไม อนญาตใหน าไม

หรอของปาตามชนด จ านวน ขนาด ปรมาตร แลวแตกรณ ตามทระบในใบเบกทางฉบบนน เคลอนทจากทหนงไปยงอกทหนงเฉพาะครงนน ๆ ภายในระยะเวลาและเงอนไขทก าหนด สาระส าคญในใบเบกทางทควรตรวจสอบมดงน

(๑) ใบเบกทางทผรบอนญาตหรอผควบคมน ามาแสดง ออกมาจากทท าการใด เลมท ฉบบท ลงวนทเทาใด และหมดอายการอนญาตวนใด

(๒) ใครเปนผรบอนญาต ใครเปนผควบคม (๓) ไมหรอของปาน าเคลอนทมาจากทใด จะน าไปไหนเคลอนทมาทางใด โดยพาหนะอะไร

หมายเลขทะเบยนยานพาหนะตรงกบทระบไวในใบเบกทางหรอไม และพนกงานเจาหนาทอนญาตใหน าเคลอนทไปตามเสนทางใด

การครอบครองของปา - เปนของปาหวงหามตาม พ.ร.บ.ปาไมฯ เกนกวาประกาศ ผด ม.๒๙ ทว,๗๑ ทว - เปนของปา ตาม พ.ร.บ.ปาสงวนฯ ผด ม.๓๔ - เปนทง ๒ พ.ร.บ.ผดทง ๒ พ.ร.บ.

การคาของปา - เปนของปาหวงหามตาม พ.ร.บ.ปาไมฯ ผด ม.๒๙ ทว,๗๑ ทว (จ านวนเทาใดกผด) - เปนของปา ตาม พ.ร.บ.ปาสงวนฯ ผด ม.๓๔ - เปนทง ๒ พ.ร.บ.ผดทง ๒ พ.ร.บ.

- ตรวจสอบจ านวน/ปรมาณ ตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง ก าหนดปรมาณของปาหวงหามทใหคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาหรอมไวในครอบครองเพอใชสอยในครวเรอนแหงตนโดยไมตองรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ -คาผดทกจ านวน -ครอบครองไมเกนตามทก าหนด ไมผด

๓๐

(๔) ไมหรอของปาทน าเคลอนทมา อางหลกฐานการไดมาอยางไร ถาเปนของปาทอางวา ไดเปลยนมาจากใบเบกทางฉบบเดม จะดวยสาเหตใดกตาม จะตองตรวจสอบดวยวา ไดเปลยนมาแลวกครง

(๕) ชนด จ านวน ปรมาตรไมหรอของปาทน ามา ตรงกบทระบไวในใบเบกทางหรอไม (๖) รปรอยตราหรอเครองหมายทระบไวในเบกทาง (ถาม) ตรงกบรปรอยตราหรอเครองหมายท

ประทบไวทไมหรอของปานนหรอไม (๗) สาระส าคญในใบเบกทางมรอยขด ลบ ขดฆาอยางใดหรอไม ถามการฆาแก ผอนญาตได

ลงลายมอชอก ากบการแกไขไวครบถวนหรอไม (๘) ใบเบกทางทผรบอนญาตหรอผควบคมน ามาแสดง ไดรบอนญาตใหผานดานปาไมระหวางทาง

ถกตองตามกฎหมายหรอไม และพอเชอไดวา เปนใบเบกทางทพนกงานเจาหนาทตนทางเปนผออกใหเพยงใด

………………………........................................................................................................................................

(ตวอยางใบเบกทางนาไมหรอของปาเคลอนท หนงสอกากบไมแปรรป ผนวก ฉ)

๒. การตรวจสอบหนงสอกากบไมแปรรป หนงสอก ากบไมแปรรปเปนเอกสารทออกโดยผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไม ผรบอนญาต

ท าการแปรรปไมเพอการคาและผรบอนญาตตงโรงคาไมแปรรป ซงเสมอนหนงใบเบกทางทออกโดยพนกงานเจาหนาท การออกหนงสอก ากบไมแปรรปนน ตองเปนไปตามเงอนไขทอธบดกรมปาไมก าหนด สาระส าคญของหนงสอก ากบไมแปรรปทควรตรวจสอบ คอ

๓๑

(๑) หนงสอก ากบไมแปรรปทผรบอนญาตหรอผควบคมน ามาแสดงออกจากโรงงานแปรรปไม หรอผไดรบอนญาตท าการแปรรปไมเพอการคาหรอโรงคาไมแปรรปแหงใด หนงสอก ากบไมแปรรปเลมท ฉบบท ลงวนทเทาใด ออกเมอเวลาใด หมดอายการใชวนใด เวลาใด มรปรอยตราของพนกงานเจาหนาทประทบตราทรอยตอถกตองหรอไม

(๒) ใครเปนผรบอนญาต ใครเปนผควบคม (๓) ไมแปรรปดงกลาว จะน าไปใหใคร ทไหน เคลอนทโดยทางใด ยานพาหนะอะไร หมายเลข

ยานพาหนะตรงตามทระบในหนงสอก ากบไมแปรรปหรอไม (๔) ไมแปรรปทน าเคลอนทมา อางหลกฐานการไดมาอยางไร (๕) ชนด ขนาด ปรมาตร ไมแปรรปตามทระบในหนงสอก ากบไมแปรรป ตรงกบไมแปรรปทน ามา

หรอไม (๖) โดยเฉพาะผโอนหรอผรบมอบอ านาจ กบผควบคมหรอผน าเคลอนท ไดลงนามในหนงสอ

ก ากบไมแปรรปถกตองครบถวนหรอไม (๗) หนงสอก ากบไมแปรรปทออกจากโรงงานแปรรปไมหรอจากสถานททไดรบอนญาตใหท า

การแปรรปไมเพอการคาหรอจากโรงคาไมแปรรป ไดน าไมแปรรปเคลอนทออกนอกเขตอ าเภอทตงประกอบกจการหรอนอกเขตทอธบดกรมปาไมก าหนดใหหรอไม

(๘) หนงสอก ากบไมแปรรปทออกจากโรงงานแปรรปไมหรอจากสถานทท ไดรบอนญาตใหท า การแปรรปไมเพอท าการคาหรอจากโรงคาไมแปรรปทตงอยในทองท ๑๐ จงหวดทถอวาเปนทองทไมมปาไม ไดแก จงหวดสงหบร อางทอง พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร กรงเทพมหานคร สมทรสาคร สมทรสงคราม นครปฐม และจงหวดสมทรปราการ ไดออกหนงสอก ากบไมแปรรปใหน าไมแปรรปเคลอนท ออกนอกเขต ๑๐ จงหวด ดงกลาวนหรอไม (หนงสอก ากบฯ สามารถใชขามจงหวดไดเฉพาะ ๑๐ จงหวดนเทานน)

(๙) หนงสอก ากบไมแปรรปมรอยขดลบ ขดฆา แกไขเพมเตมขอความประการใดบาง ใครเปน ผแกไข การฆาแกไขผโอนหรอผเขยนหนงสอก ากบไมแปรรปไดลงนามก ากบการแกไขไวอยางไร และขอความ ทแกไขเชอถอไดเพยงใด

๓. การตรวจสอบใบอนญาตใหนาไมสกทเคยอยในสภาพเปนสงปลกสรางหรอเคยอยในสภาพเปนเครองใช และพนสภาพเปนสงปลกสรางหรอเครองใชมาแลวเกนกวา ๕ ป เคลอนยายออกนอกเขตจงหวด ใบอนญาตใหน าไมสกทเคยอยในสภาพเปนสงปลกสรางหรอเคยอยในสภาพเปนเครองใช และ พนสภาพเปนสงปลกสรางหรอเครองใชมาแลวเกนกวา ๕ ป เคลอนยายออกนอกเขตจงหวด เปนใบอนญาต ทออกโดยพนกงานเจาหนาทตามความในมาตรา ๓๙ ตร แหงพระราชบญญตปาไม ๒๔๘๔ เพมเตม โดยประกาศของคณะปฏวตฉบบท ๑๑๖ (พ.ศ.๒๕๒๕) ขอ ๓ แตกตางกบใบเบกทางตามความในมาตรา ๓๙ แหงพระราชบญญตปาไม ๒๔๘๔ กลาวคอ ใบอนญาตขอนเปนแบบทอธบดก าหนดโดยอนมตรฐมนตรวา การกระทรวงเกษตร สวนใบเบกทางนน เปนแบบทก าหนดโดยกฎกระทรวงฉบบท ๒๖ (พ.ศ.๒๕๒๘) และนอกจากนน การน าเคลอนทใบอนญาตทพนกงานเจาหนาทออกใหตามขอน กมตองหยดแจงดานปาไม

๓๒

ระหวางทาง ตามมาตรา ๔๐ แหงพระราชบญญตปาไม ๒๔๘๔ แกไขเพมเตมมาตรา ๙ แหงพระราชบญญต ปาไม (ฉบบท ๔) พ.ศ.๒๕๐๓ แตประการใด

สาระส าคญในใบอนญาตทตองตรวจสอบดงน (๑) ใบอนญาตออกจากทท าการใด เลมท ฉบบท ลงวนทเทาใด และใหใชไดถงวนทเทาใด

ใครเปนผลงนามในฐานะผรบอนญาต ต าแหนงใด มอ านาจเพยงใด (๒) อนญาตใหแกใคร ใครเปนผควบคม (๓) ไมสกดงกลาว น าเคลอนทมาจากทใด ต าบล อ าเภอ จงหวดใด จะน าเคลอนทไปไหน

โดยทางใด พาหนะอะไร หมายเลขยานพาหนะทบรรทกตามทระบในใบอนญาตตรงกนหรอไม (๔) ไมทน ามามขนาด จ านวน ปรมาตรและรปรอยตราทประทบบนไม ตรงตามทระบไวใน

บญชไมแนบทายใบอนญาตหรอไม (๕) ใบอนญาตมรอยขดลบ ขดฆา แกไขเพมเตมขอความอยางไร ใครเปน ผแกไข การฆาแกไข

ขอความหรอเพมเตมขอความ ผลงนามอนญาตไดลงลายมอชอก ากบการแกไขไวอยางไร พอเชอถอไดหรอไม ๔. การตรวจสอบหนงสอรบรองใหนาไมกระยาเลยซงเคยอย ในสภาพเปนสงปลกสราง

หรอเครองใชมาแลวกวา ๒ ป เคลอนยายออกนอกเขตจงหวด หนงสอรบรองดงกลาวน เปนเอกสารทพนกงานเจาหนาทออกใหกบผทรองขอใหออกหนงสอ

รบรองให และการออกหนงสอรบรองนกเปนเพยงเพอใหประชาชนน าไมแปรรปทไมอยในขายควบคมของกฎหมายเคลอนทไปไดโดยสะดวกยงขนเทานน

วธการตรวจหนงสอรบรอง ใหใชหลกการเดยวกบการตรวจสอบใบอนญาตใหน าไมสกทเคยอยในสภาพเปนสงปลกสรางหรอ

เคยอยในสภาพเปนเครองใช และพนสภาพเปนสงปลกสรางหรอเครองใชมาแลวกวา ๕ ป เคลอนยายออกนอกเขตจงหวด ตามทกลาวไวขางตน

๕. การตรวจสอบหนงสอกากบสงประดษฐ เครองใชหรอสงอนใดบรรดาททาไมหวงหาม หนงสอก ากบสงประดษฐฯ เปนเพยงเอกสารทบคคลหรอนตบคคลท าขน เพอรบรองวา

สงประดษฐทจ าหนายจายโอนออกไปจากสถานททไดรบอนญาตใหคาหรอสถานททไดรบอนญาตใหครอบครองเพอการคานน

สาระส าคญของหนงสอก ากบสงประดษฐทควรตรวจสอบ คอ (๑) หนงสอก ากบสงประดษฐทผควบคมหรอผน าเคลอนทน ามาแสดงนน ออกจากสถานททไดรบ

อนญาตใหคาสงประดษฐแหงใด หนงสอก ากบสงประดษฐ เลมท ฉบบท ลงวนทเทาใด พนกงานเจาหนาทประทบตราทรอยตอถกตองหรอไม

(๒) ใครเปนผรบอนญาต ใครเปนผควบคม และจ าหนายจายโอนไปใหผใด (๓) ชนด ขนาด ปรมาณของสงประดษฐทปรากฏในบญชดานหลงหนงสอก ากบสงประดษฐ ตรงกบ

ทผควบคมหรอผทน าเคลอนทน ามาหรอไม (๔) สงประดษฐทตรวจสอบไดมาโดยวธใด อางหลกฐานการไดมาอยางไร

๓๓

(๕) หนงสอก ากบสงประดษฐมรอยขดลบ ขดฆา แกไขเพมเตมขอความประการใดหรอไม หากมรอยฆา แก ผรบอนญาตไดลงนามก ากบการแกไขไวประการใดหรอไม และขอความทแกไขเพมเตมเชอถอไดเพยงใด

การจดการเกยวกบของกลางความผดเกยวกบปาไม ๑. การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด

๑.๑ เมอพนกงานเจาหนาทไดยดไมของกลาง ใหท าบญชรายละเอยดเกยวกบไม โดยให ตรวจ วดขนาด ปรมาตร ชนด จ านวน ต าหนรปพรรณไวในบญชไมของกลางกอนน าสงพนกสอบสวนเพอด าเนนคด ตามกฎหมาย

๑.๒ ใหประทบรปรอยตราแสดงการยดในโอกาสแรกทพงจะกระท าได และจดแจงรปรอยตรา ทใชประทบในบญชไมของกลางดวย เวนแตไมนนมขนาดเลกหรอโดยสภาพของไมไมอาจประทบรปรอยตราได และใหหมายเหตในบญชไมของกลางไวเปนหลกฐาน

๑.๓ ใหพนกงานเจาหนาทผตรวจยด น าไมของกลางสงพนกงานสอบสวนและพนกงานสอบสวนท าหนงสอสงมอบไมของกลางใหกบเจาหนาทปาไมผรบผดชอบพนท ไปเกบรกษาและด าเนนการ ตามระเบยบกระทรวงเกษตรและสหกรณ วาดวยการปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม พ.ศ. ๒๕๓๓ และบนทกขอตกลงวาดวยความรวมมอในการอนรกษทรพยากรปาไม ระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และส านกงานต ารวจแหงชาต พทธศกราช ๒๕๕๑ ลงวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๕๑ ขอ ๒.๒

๑.๔ พนกงานเจาหนาทมอ านาจยดไมของกลางไวจนกวาคดจะถงทสด ๑.๕ กรณไมของกลางในเขตอทยานแหงชาต เขตหามลาสตวปา ทไมสามารถน าออกจากสถานท

ตรวจยดได หรอเหนวาไมควรชกลากไมของกลางทตรวจพบนนออกจากสถานทเกดเหต เนองจากไมมเสนทาง ชกลาก หรอหากเขาไปชกลากจ าเปนจะตองตดเสนทางชกลากใหม อนจะท าใหปาเสยหายยงขน หรอเปนชองทางใหมการกระท าผดเพมขนอก ใหบนทกเหตผลขอเทจจรงไวเปนหลกฐาน พรอมแจงพนกงานสอบสวนทราบและรายงานใหผทเกยวของทราบโดยเรว

๑.๖ กรณไมของกลางในเขตรกษาพนธสตวปา ทไมสามารถน าออกจากสถานทตรวจยดได หรอเหนวาไมควรชกลากไมของกลางทตรวจพบนนออกจากสถานทเกดเหต เนองจากไม มเสนทางชกลากหรอ หากเขาไปชกกลางจ าเปนจะตองตดเสนทางชกลากใหม อนจะท าใหปาเสยหายยงขนหรอเปนชองทางใหม การกระท าผดเพมขนอก ใหหวหนาเขตรกษาพนธสตวปา รวบรวมขอเทจจรงพรอมหลกฐานรปถายไมของกลาง และสถานทเกดเหต รายงานอธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เพอพจารณาสงการเปนราย ๆ ไป ๒. การจาหนายไมของกลาง

๒.๑ ปจจบนไมของกลางในเขตอทยานแหงชาต ปาสงวนแหงชาต ไมสามารถจ าหนายได เชนเดยวกบไมในเขตรกษาพนธสตวปา ไมวาจะเปนการจ าหนายไมของกลางระหวางคด หรอคดถงทสดแลว

๓๔

เนองจากรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (นายสวทย คณกตต) มนโยบาย หามจ าหนาย

๒.๒ ไมของกลางทตกเปนของแผนดนแลว อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช หรอผทไดรบมอบหมายจากอธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จะสงใหเอาไวใชในราชการ ท าลายหรอจดการตามสมควรกได

ขนตอนการจดการกบของกลางประเภทไม สามารถสรปเปนแผนภมได ดงน

การดาเนนการกบไมของกลางขณะตรวจยด

การดาเนนการกบไมของกลางเมอคดสนสด (ปจจบน)

ประทบรปรอยตราทไมของกลาง เพอแสดงการตรวจยด

รายงานผบงคบบญชาตามล าดบชน

จดท าบญช ระบชนด ขนาด ปรมาตร จ านวน ต าหน รปพรรณ จดแจง

รปรอยดวงตราในบญช

น าของกลางสงพนกงานสอบสวน และรบไปเกบรกษาในทปลอดภย

แจงใหพนกงานสอบสวนตรวจสอบทเกดเหต

๓๕

การดาเนนการกบไมของกลางเมอคดถงทสด

ศาลพพากษารบไมของกลาง ผ มสทธไมมาขอรบคนภายใน ๑ ป ไมทราบตวผกระท าผดภายใน ๕

ป

รายงานผบงคบบญชาตามล าดบชน

ขอไวใชในราชการหรอท าลาย รายงานรฐมนตรวาการกระทรวง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

อธบดอนมต

พนกงานเจาหนาทขออนมตน าของกลางไวใชในราชการ หรอปลอย หรอท าลาย หรอจดการตามสมควร

อธบดอนมต

ศาลพพากษารบไมของกลาง ผมสทธไมมาขอรบคนภายใน ๑ ป ไมทราบตวผกระท าผดภายใน ๕ ป

๓๖

การจดการกบของกลางประเภทยานพาหนะ เครองจกร ๑. การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด

๑.๑ เมอพนกงานเจาหนาทไดยดยานพาหนะ เครองมอ เครองใช หรอเครองจกกลใด ๆ ทไดมา หรอไดใชในการกระท าผด ใหจดท าบญชรายละเอยดเกยวกบของกลาง น าสงพนกสอบสวนเพอด าเนนคด และเกบรกษาของกลางไวในทปลอดภย

๑.๒ พนกงานเจาหนาท มอ านาจยดของกลางไว จนกวาคดจะถงทสด ๑.๓ หากไมสามารถน าของกลางออกจากสถานทเกดเหต หรอสถานทตรวจยดได ใหบนทกเหตผลไว

เปนหลกฐานพรอมแจงพนกงานสอบสวนใหทราบและรายงานผบงคบบญชาโดยเรว ๑.๔ ในกรณทมความจ าเปนตองจางเฝารกษาของกลาง ใหพนกงานเจาหนาท ผตรวจยด หรอ

รบของกลางมาจากหนวยงานอน มอ านาจจางเฝา ยานพาหนะ เครองมอเครองใช หรอเครองจกรกลของกลางได โดยใชแบบสญญาจางเฝารกษาตามแบบทอธบดของแตละกรมก าหนด

๑.๕ ใหหนวยงานของกรมปาไมทรบผดชอบ หรอรบของกลางมาจากหนวยงานอน บนทกรายการของกลางลงในทะเบยน ของกลางตามแบบทอธบดก าหนด

๓๗

๒. การดาเนนการระหวางคด ๒.๑ การคนของกลางระหวางคด

(๑.) ยานพาหนะ เครองมอเครองใช หรอเครองจกรกลของกลางทมใช เปนของผกระท าความผด หรอของผมเหตอนควรสงสยวาเปนของผกระท าความผด และผกระท าผดไดของกลางนนมาจากเจาของโดยการกระท าผดทางอาญา และไมจ าเปนตองใชเปนหลกฐานในการพจารณาคด เมอพนกงานอยการมหนงสอแจงใหพนกงานสอบสวนจดการกบของกลางตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๕ ใหพนกงานเจาหนาทสงมอบของกลางนนใหแกพนกงานสอบสวนรบไปด าเนนการตามอ านาจหนาท หรอคนใหแกผตองหาหรอผมสทธเรยกรองตามกฎหมาย ยกเวนของกลางทเกดจากการกระท าความผดตามมาตรา ๑๑ มาตรา ๔๘ มาตรา ๕๔ และมาตรา ๖๙ แหงพระราชบญญตปาไมพทธศกราช ๒๔๘๔ ใหพนกงานเจาหนาท เสนอ ขออนมตรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอพจารณาคนของกลางนนๆ ใหแกเจาของ

(๒) ในการขออนมตรฐมนตรตามขอ ๑ ใหพนกงานเจาหนาทรวบรวมเอกสารหลกฐาน ทเกยวของกบคด หนงสอใหความเหนชอบของพนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการผรบผดชอบคด วาของกลางดงกลาวไมมความจ าเปนทจะตองใชเปนหลกฐานในการพจารณาคด พรอมเอกสารทเกยวของ และผลความคบหนาในการด าเนนคด แลวรายงานผบงคบบญชาตามล าดบชน เพอเสนอรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอพจารณาขออนมตใหคนของกลางดงกลาวตอไป

๒.๒ การดาเนนการกบของกลางเมอคดถงทสด (๑) ของกลางจะตกเปนของแผนดน ในกรณดงตอไปน

- โดยค าพพากษาของศาล (ประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๓๕) - โดยเจาของยนยอมยกใหเปนของแผนดน (ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

มาตรา ๕๒๑) - โดยเจาของหรอผครอบครองมไดขอรบคนภายในก าหนด ๖ เดอน ตามมาตรา

๖๔ ทว วรรคสอง แหงพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ซงบญญตใหตกเปนของกรมปาไม - โดยการเกบรกษาพนระยะเวลาทก าหนดไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

มาตรา ๑๓๒๗ คอ ถารตวเจาของและไมเรยกเอาภายใน ๑ ป ถาไมรตวเจาของตองเกบรกษาไว เกนกวา ๕ ป (๒) เมอของกลางตกเปนของแผนดน ใหด าเนนการตามระเบยบกระทรวงเกษตรและ

สหกรณ วาดวยการปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการ ปาไม พ.ศ. ๒๕๓๓ ขอ ๗ ขอ ๘ ขอ ๙ และระเบยบกรมปาไมวาดวยการด าเนนการเกยวกบ สตวปาหรอซากของสตวปาทตกเปนของแผนดน พ.ศ.๒๕๔๐

(๓) พาหนะของกลางทตกเปนของแผนดนและเปนของกลางทไมควรขาย เชนรถยนต รถจกรยานยนต ใหแตงตงคณะกรรมการประกอบดวย ประธานกรรมการ ซงจะตองด ารงต าแหนงไมต ากวาระดบ ๕ และกรรมการอกอยางนอย ๒ คน ใหมเลขานการ ๑ คน หรอจะแตงตงกรรมการคนใดคนหนง

๓๘

เปนเลขานการดวยกไดตรวจสอบสภาพหากปรากฏวาของกลางยงมสภาพใชการได หรอสามารถจะซอมบ ารงน าไปใชประโยชนไดคมคากบคาใชจายทจะตองเสยไปแลว ใหเอาไวใชในราชการกอน

ขนตอนการจดการกบของกลางประเภทยานพาหนะ เครองมอ เครองใช และเครองจกรกลใด ๆ สามารถสรปเปนแผนภมได ดงน

การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด

การดาเนนการกบของกลางระหวางคด

จดท าบญช ระบชนด ขนาด จ านวน ต าหนรปพรรณ

แจงใหพนกงานสอบสวนตรวจสอบทเกดเหต

รายงานผบงคบบญชา ตามล าดบชน

น าของกลางสงพนกงานสอบสวน และรบไปเกบรกษาในทปลอดภย

๓๙

การคนของกลางระหวางคด

ยานพาหนะ ของกลาง

พนกงานสอบสวนหรอพนกงาน อยการ พนทเหนชอบ

น าเงนคาขายของกลาง ฝากกองคลง

หรอคลงจงหวด

อธบด ผอ านวยการส านก หรอผวาราชการจงหวด แตงตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ คน

ด าเนนการขายทอดตลาด

ขออนมตอธบด ขายทอดตลาด

พนกงานอยการสงใหพนกงานสอบสวน จดการกบของกลางตาม ป. วอาญา

มาตรา ๘๕

ขออนมต รมว. ทส. กรณของกลางทเกดจาก การกระท าความผดตาม มาตรา ๑๑ มาตรา ๔๘

มาตรา ๕๔ และมาตรา ๙๖ แหงพระราชบญญตปาไม

พทธศกราช ๒๔๘๔

สงมอบของกลางใหพนกงานสอบสวน รบไปด าเนนการ (คดทวไป)

รมว. ทส. อนมต

๔๐

การดาเนนการกบยานพาหนะของกลางเมอคดถงทสด

ศาลพพากษารบของกลาง ผมสทธไมมาขอรบคนภายใน ๑ ป ไมทราบตวผกระท าผดภายใน ๕ ป

๔๑

การจดการกบของกลางประเภทของปา

แจงหนวยงานในทองท ของกรมปาไม หรอหนวยงาน ในสงกดกรมอทยานแหงชาต

สตวปา และพนธพช นอกเขตพนทรบผดชอบ

ตามทเหนสมควร ใหเอาไวใช ในราชการกอน

ตงคณะกรรมการ อยางนอย ๓ คน ตรวจสอบสภาพของกลาง

ขออนมตอธบด

ของกลางมสภาพใชการได หรอสามารถซอมแซมได และคมกบคาใชจาย

หากไมมหนวยงานใดในพนท รบผดชอบ หรอหนวยงาน

ในสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช นอกเขต

พนทรบผดชอบขอไวใช ใหแจงหนวยงานอนภายนอกทราบ

เพอขอไวใชในราชการ

๔๒

๑. การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด ๑.๑ เมอพนกงานเจาหนาทไดยดหรอรบของปาของกลาง ใหท าเปนบญชรายละเอยด เกยวกบ

ของปา โดยใหตรวจวดขนาด ชนด จ านวน ต าหนรปพรรณในบญชของปาของกลาง น าสงพนกงานสอบสวน เพอด าเนนคด แลวจงน าไปเกบรกษาไวในทปลอดภย

๑.๒ พนกงานเจาหนาทมอ านาจยดของกลางไวจนกวาคดจะถงทสด ๑ .๓ หากไมสามาถน าของปาของกลาง ออกจากสถานทตรวจยดไดใหบนทกเหตผลไว

เปนหลกฐาน พรอมแจงพนกงานสอบสวนใหทราบ และรายงานผบงคบบญชาโดยเรว ๑.๔ ในกรณทจ าเปนตองจางเฝารกษาของกลาง พนกงานเจาหนาทผตรวจยดหรอรบมอบ

ของกลางมอ านาจจาง โดยใชแบบสญญาจางตามแบบททางราชการก าหนด แลวรายงานเสนอผบงคบบญชา ๑.๕ ใหหนวยงานของผทกลาวโทษ หรอรบของกลางมาจากหนวยงานอน ๆ บนทกรายการ

ของกลาง ลงในทะเบยนของกลางตามแบบทอธบดก าหนด ๒. การดาเนนการกบของกลางระหวางคด

๒ .๑ ในกรณทของกลางเปนของเสยงาย หรอถารอจนคดถงท สด จะเปนการเส ยงตอ ความเสยหาย หรอคาใชจายจะเกนสวนกบคาของกลาง ใหพนกงานเจาหนาทผดแลของปาของกลาง พจารณาขายทอดตลาด หรอประมลโดยตองท าหนงสอขอความเหนชอบการจ าหนายของกลางตอพนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการเจาของคด

๒.๒ เมอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการแลวแตกรณ ใหความเหนชอบแลวใหท าบนทกรายละเอยด ต าหนรปพรรณเกยวกบของกลางไวเปนหลกฐานแลว ใหพนกงานเจาหนาท ผรบผดชอบด าเนนการขายทอดตลาดของกลางทงหมด หรอบางสวนกได โดยใหอธบด ผอ านวยการส านก หรอผวาราชการจงหวดแลวแตกรณ ด าเนนการแตงตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ คน มขาราชการไมต ากวาระดบ ๕ เปนประธาน มหนาทก าหนดราคาขนต าและด าเนนการรบผดชอบเรองการขายทอดตลาด

๒.๓ ใหเกบรกษาเงนคาขายของกลางไวแทนของปาของกลาง โดยใหน าฝากกองคลงหรอ คลงจงหวด แลวแตกรณในลกษณะเงนนอกงบประมาณ จนกวาคดจะถงทสด

๒.๔ หากไมเขาหลกเกณฑตาม ขอ ๒.๑ พนกงานเจาหนาทจะตองเกบรกษาของกลางไวจนกวาคดถงทสด ๓. การขอทาลายของกลางระหวางคด

๓.๑ ของกลางทไมอาจเกบรกษาไดเนองจากเนาเสยเรว ใหพนกงานเจาหนาทท าหนงสอ ขอความเหนชอบตอพนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการผรบผดชอบ เพอท าลายของกลางระหวางคด

๓.๒ เมอไดรบความเหนชอบตามขอ ๓.๑ แลว ใหพนกงานเจาหนาทผดแลรกษาของกลาง อยางนอย ๒ คนรวมกนท าลายแลวรายงานใหผบงคบบญชาทราบ

๔๓

๔. การดาเนนการกบของกลางเมอคดถงทสด ๔.๑ เมอมค าพพากษาของศาลฎกา หรอค าพพากษาของศาลใด ๆ ทไมมการอทธรณ หรอฎกา

ในคด หรอพนกงานอยการส งเดดขาดไมฟอง (ค าสงพนกงานอยการจะเปนค าสงเดดขาด เมอไดรบ ความเหนชอบจากผวาราชการจงหวดแลว) ถอวาคดถงทสด

๔ .๒ เมอคดถงทสด หากศาลพพากษายกฟองหรอใหคนของกลางหรอพนกงานอยการ สงเดดขาดไมฟองและใหปฏบตตอของกลาง ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา ๘๕ วรรคทาย พนกงานเจาหนาทผดแลเกบรกษาของกลางไวตองคนใหแกผตองหาหรอผอนซงมสทธเรยกรอง ขอคนตามกฎหมาย โดยพจารณาหลกฐานใดๆ กไดทสามารถยนยนความเปนเจาของหรอเปนผมกรรมสทธ ตามกฎหมาย หรอคนเปนเงนทไดมาจากการขายทอดตลาด

๔.๓ ผเปนเจาของหรอผมกรรมสทธจะเรยกรองขอคนของกลางได จะตองด าเนนการใหเสรจสนภายใน ๑ ปนบแตวนทศาลมค าพพากษา หากพนก าหนดของกลางจะตกเปนของแผนดน

๔ .๔ หากศาลพพากษาให รบ ของปาของกลางจะตกเปนของแผนดน ใหด าเนนการ ขายทอดตลาดโดยใหอธบด ผอ านวยการส านก หรอผวาราชการจงหวด แลวแตกรณ แตงตงคณะกรรมการจ านวนอยางนอย ๓ คน มขาราชการไมต ากวาระดบ ๕ เปนประธาน เพอด าเนนการขายทอดตลาด

๔.๕ กรณมการขายทอดตลาดไปแลวระหวางคด ใหน าเงนคาขายทงหมดสงเปนเงนรายไดแผนดน

๔.๖ ของกลางซงมมตคณะรฐมนตร หรอมนโยบายไมควรขายจะด าเนนการขายทอดตลาดไมได ใหพนกงานเจาหนาทตดตอประสานงานกบพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ ผรบผดชอบ เพอใหคดถงทสดโดยเรว และใหขออนมตอธบด หรอผไดรบมอบหมาย เพอพจารณาน าไปใชในราชการ หรอจดการตามสมควร

ขนตอนการจดการกบของกลางประเภทของปาสามารถสรปเปนแผนภมได ดงน

การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด

จดท าบญช ระบชนด ขนาด จ านวน ต าหน รปพรรณ

รายงานผบงคบบญชาตามล าดบชน

น าของกลางสงพนกงานสอบสวน และรบไปเกบรกษาในทปลอดภย

แจงใหพนกงานสอบสวน ตรวจสอบทเกดเหต

๔๔

การดาเนนการกบของกลางระหวางคด

การทาลายของกลางระหวางคด

ถาของกลางเนาเสย เสยงตอ ความเสยหาย หรอคาใชจาย

เกนสวนกบของกลาง

รายงานผบงคบบญชา ตามล าดบชน

อธบด ผอ านวยการส านก หรอ ผวาราชการจงหวดแตงตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ คน ด าเนนการ

ขายทอดตลาด

พนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการ

เหนชอบ

น าเงนคาขายของกลางฝากกองคลง

หรอคลงจงหวด

ของกลางทไมอาจเกบรกษาได เนองจากเนาเสยเรว

พนกงานสอบสวน หรอพนกงานอยการ เหนชอบ

๔๕

การดาเนนการกบของกลางเมอคดถงทสด

พนกงานเจาหนาทผดแล รกษาของกลาง อยางนอย ๒ คน

รวมกนท าลาย

รายงานผบงคบบญชาทราบ

พนกงานเจาหนาท ขออนมตขายทอดตลาด

น าเงนคาขาย สงเปนรายไดแผนดน

ศาลพพากษารบของปาของกลาง ผมสทธไมมาขอรบคนภายใน ๑ ป ไมทราบตวผกระท าผดภายใน ๕ ป

อธบด ผอ านวยการส านก หรอผวาราชการจงหวด แตงตงคณะกรรมการอยางนอย ๓ คน ด าเนนการขายทอดตลาด

๔๖

บทท ๓ แนวทางการสบสวนสอบสวนความผดเกยวกบการบกรกทสาธารณะ

…………………………..

ความผดทเกยวกบการบกรกทสาธารณะ เปนการยดถอครอบครองทดนของรฐเพอหาผลประโยชน ในลกษณะตาง ๆ เชน สรางสนามกอลฟ บงกะโล รสอรท โรงแรม หรอท าเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ๑. วตถประสงคในการตรวจสอบ

(๑) เพอใชตรวจสอบบคคลทเขาไปบกรก ยดถอครอบครองทสาธารณะ เพอน าพนทดงกลาวกลบคนเปนทดนของรฐและเพอจบกมผกระท าความผดมาลงโทษทางกฎหมาย

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ สบสวนปราบปราม ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด

๔๗

๒. การสบสวนหาขาว (๑) ออกตรวจลาดตระเวนในพนทรบผดชอบวา มการบกรกครอบครองพนทปาหรอทสาธารณะ

หรอไม โดยเฉพาะบรเวณทเปนเขาสงชน ทดนตดชายทะเล พนททมสภาพปาสมบรณ หรอทดนทประชาชน ใชรวมกนเปนทสาธารณะ

(๒) รบแจงขอมลการบกรกทสาธารณะจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน หรอชองทางการตดตออน

(๓) ประสานเจาหนาททเกยวของ เชน เจาหนาทปาไม เจาหนาททดน ฝายปกครอง ในเรองพนทสาธารณะ

๓. การเตรยมความพรอม (๑) แผนทก าหนดเขตปาไมตางๆ , ทราชพสด, หนงสอส าคญส าหรบทหลวง, แผนทก าหนด

เขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม และทนคมสหกรณ (๒) เครองจบคาพกดทางดาวเทยม (GPS), กลองถายภาพ (๓) อปกรณการวด เชน ตลบเมตร (๔) อปกรณสอสาร เชน วทยสอสาร (๕) ประสานเจาหนาทหนวยงานทเกยวของ เชน เจาหนาทปาไม เจาหนาทอทยาน เจาพนกงาน

ทดน เจาหนาทส านกปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ฝายปกครอง ทหาร ซงรบผดชอบพนทนนๆ ๔. ขนตอนการปฏบต

(๑) ขอดเอกสารหลกฐานทางทดน ไดแก หน งสอแสดงกรรมสทธ (โฉนดทดน ) หรอสทธ การครอบครองทดน (น.ส.๓ ก.,ส.ค.๑ เปนตน) จากผกระท าการ หรอผทมสวนเกยวของและอยในทเกดเหต รวมทงหลกฐานทางบคคล เชน บตรประจ าตวประชาชน ใบขบข

(๒) ตรวจสอบจดทตงบรเวณทเกดเหตวาอยพกดทเทาใด โดยใชเครองมอจบพกดทางดาวเทยม (GPS) แลวน าไปตรวจสอบกบแผนทแสดงแนวเขตปาวาอยในเขตพนทปาตามกฎหมายฉบบใด หรออยใน ทราชพสด, หนงสอส าคญส าหรบทหลวง, เขตปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม หรอทนคมสหกรณ

(๓) ถายภาพผกระท าการ (ผถกจบ) สภาพพนททถกบกรกยดถอครอบครองอาคารสงปลกสราง ในทดน และพฤตกรรมตาง ๆ ของผกระท าการ (ผถกจบ) ในขณะทเจาหนาทก าลงตรวจสอบ

(๔) ตรวจสอบพนทเกดเหตวาพนทถกบกรกท าลายไป มเนอท จ านวนเทาใด คดเปนคาเสยหายตอรฐเปนเงนเทาไร หรอมการกระท าการอนใดในพนทดงกลาวอกบาง เชน มการน าไมพชผลไปปลกจ านวน กตน การตรวจสอบค านวณพนท ใหตรวจวดหาคาพกดบรเวณรอบแปลงตรวจยด ไมนอยกวา ๓ จด

(๕) ถายภาพอปกรณการกระท าผด เชน รถแบคโฮ รถไถ หรออปกรณอนๆ และจดท าบญช ไวเปนหลกฐาน พรอมตรวจยด อปกรณการกระท าผดดงกลาวไวเปนของกลาง (ใหผถกจบและผจบกมรวม ลงชอตอทายบญชดวย)

๕. ขนตอนการตรวจยดจบกมและการแจงขอกลาวหา (๑) แจงผถกจบวา “เขาตองถกจบ”

๔๘

(๒) แจงขอกลาวหาตามฐานความผดใหครบถวนทกฐานความผดตามกฎหมาย ทเกยวของให ผถกจบทราบ ดงน

กรณ พนท เกดเหตเปนปาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ใหแจง ขอกลาวหาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๕๔

กรณพนทเกดเหตเปนปาสงวนแหงชาตดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ มาตรา ๑๔ ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนอทยานแหงชาตดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๖ (๑) และมาตรา ๑๖ (๒) ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนเขตรกษาพนธสตวปาดวย ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. สงวน และคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๓๘ ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนเขตหามลาสตวปาทอยในเขตพนทปา ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๔๒ ดวย

กรณพนทเกดเหตเปนทดนของรฐตามประมวลกฏหมายทดนพทธศกราช ๒๔๙๘ ใหแจงขอกลาวหาตามประมวลกฏหมายทดน มาตรา ๙ และมาตรา๑๐๘ ทว

กรณพนทเกดเหตเปนทสาธารณะทประชาชนใชรวมกน ใหแจงขอกลาวหาตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๖๐

กรณ พนทเกดเหตเปนพนทปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ทนคมสหกรณ ทราชพสด ซงยงมไดแจกใหกบเกษตรกรหรอบคคลผมสทธ ถอวายงคงมสภาพเปนปาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ใหแจงขอกลาวหาตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๕๔

(๓) แจงสทธตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๓ ใหกบ ผถกจบทราบ (๔) จดท าบนทกการตรวจยดจบกมไวเปนหลกฐานในเบองตน โดยใหลงรายละเอยดในบนทก

การตรวจจบกมใหครบถวน (๕) จดท าแผนทสงเขปแสดงบรเวณทเกดเหต (๖) รวบรวมเอกสารหลกฐานสนบสนนขอกลาวหา

๖. การรวบรวมพยานหลกฐานเกยวกบการบกรกทสาธารณะ (๑) ไดมการขออนญาต และไดรบอนญาตใหเขาครอบครองพนทหรอทดนทเกดเหตหรอไม

อยางไร (๒) เรมเขายดถอครอบครองทดนตงแตเมอไร วตถประสงคใด รวมกบผใดบาง (๓) พนททครอบครอง บกรกเปนพนทประเภทใด (๔) พนททครอบครองมเนอทเทาไร มสงใดอยในพนทบาง (๕) สงตาง ๆ ทเสยหายในพนท คดเปนคาเสยหายเทาใด รวมคาเสยหายเทาใด (๖) จบและยดเครองมอ เครองใชอะไรเปนของกลางบาง

๔๙

(๗) ส าเนาเอกสารหลกฐานทแสดงวาพนทเกดเหตเปนพนทประเภทใด พรอมแผนทเกดเหต รวมส านวนไว

๗. หลกกฎหมายทควรรเกยวกบทสาธารณสมบตของแผนดน ประมวลกฎหมายแพงและพานชยไดบญญต ใหความคมครองปองกนไวเปนกรณ พ เศษ

จงมคณสมบตแตกตางไปจากทรพยสนของเอกชนทวๆ ไป (๑) หามโอน ตามมาตรา ๑๓๐๕ ทรพยสนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดน จะโอนแกกนมได

เวนแตอาศยอ านาจแหงบทกฎหมายเฉพาะ หรอพระราชกฤษฏกา (๒) หามยกอายความขนตอสกบแผนดน แมจะถกบคคลหนงใดเขาไปครอบครองท าประโยชน

เปนเวลานานสกเพยงใดกตาม บคคลนนกไมอาจยกอายความการครอบครองท าประโยชนขนตอสกบแผนดน เพอเรยกรองกรรมสทธหรอสทธครอบครองทดนในทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน (ประมวลกฎหมายแพงและพานชย มาตรา ๑๓๐๖ หามมใหยกอายความขนตอสในทรพยสนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน)

(๓) หามยด ตามมาตรา ๑๓๐๗ หามมใหยดถอทรพยสนของแผนดน ไมวาทรพยสนนนจะเปน สาธารณสมบตของแผนดนหรอไม

ตามมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายทดน ซงบญญตไววา “ภายใตบงคบกฎหมายวาดวย การเหมองแรและการปาไม ทดนของรฐนนถามไดมสทธครอบครองหรอมไดรบอนญาตจากพนกงาน เจาหนาทแลว หามมใหบคคลใด

๑. เขาไปยดถอ ครอบครอง รวมตลอดถงการกนสราง หรอเผาปา ๒. ท าดวยประการใด ใหเปนการท าลาย หรอท าใหเสอมสภาพทดน ทหน ทกรวด หรอททราย

ในบรเวณทรฐประกาศหวงหามในราชกจจานเบกษา หรอ ๓. ท าสงหนงสงใดอนเปนอนตรายแกทรพยากรในทดน ดงนนการเขาไปยดถอครอบครอง

กนสราง หรอเผาปากด การท าดวยประการใดๆ อนเปนการท าลาย ท าใหเสอมสภาพทดน ทหน ทกรวด ททราย ในบรเวณทรฐมนตรประกาศหวงหามกด หรอท าสงหนงสงใดอนเปนอนตรายแกทรพยากรในทดน กดราษฎรจะท าการดงกลาวไดตอเมอ

(๑) ไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยการเหมองแร หรอ (๒) ไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยการปาไม (๓) มสทธครอบครองในทดน (๔) ไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทตามประมวลกฏหมายทดน

พนกงานเจาหนาทตามประมวลกฎหมายทดนทจะอนญาตใหราษฎรกระท าการใดๆ ในทดนตามมาตรา ๙ นน รฐมนตรวากระทรวงมหาดไทยจะเปนผแตงตง ไดแก - อธบดกรมทดน เปนพนกงานเจาหนาท ส าหรบการอนญาตในทดนทวราชอาณาจกร

- ผวาราชการจงหวด เปนพนกงานเจาหนาทเฉพาะในจงหวดของตน และมอ านาจอนญาตเฉพาะกรณตามมาตรา ๙ (๑) และ (๓) รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยไดเคยประกาศวา

๕๐

- แมน า ล าคลอง ทกแหงทวประเทศเปนเขตหวงหาม มใหผใดท าดวยประการใดๆ อนเปน การท าลายท าใหเสอมสภาพทดน ทหน ทกรวด ททราย

- ทเขาและทภเขา และทรอบปรมณฑลของภเขา ๔๐ เมตรเปนทหวงหามตามมาตรา ๙ (๒) - บคคลใดท าการฝาฝนตามมาตรา ๙ มความผดตาม มาตรา ๑๐๘ และ ๑๐๘ ทว แหงประมวล

กฏหมายทดน มาตรา ๑๐๘ “ผใดฝาฝนมาตรา ๙ อยกอนวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบพนกงาน

เจาหนาทหรอผซงไดรบมอบหมายจากพนกงานเจาหนาท มอ านาจแจงเปนหนงสอใหผฝาฝนปฏบต ตามระเบยบทคณะกรรมการก าหนด ถาผฝาฝนเพกเฉยหรอไมปฏบตใหถกตองตามระเบยบใหพนกงานเจาหนาทมค าสงเปนหนงสอใหผฝาฝนออกจากทดน และหรอรอถอนสงปลกสรางในทดนนนภายในระยะเวลาทก าหนด ถาไมปฏบตตามค าสงของเจาหนาทตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ในการก าหนดระเบยบตามวรรคหนง คณะกรรมการจะก าหนดใหผฝาฝนตองเสยคาตอบแทน ในการใชทดนนนใหแกรฐ หรอราชการบรหารสวนทองถนดวยกได”

มาตรา ๑๐๘ ทว “นบตงแตวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ ผใดฝาฝน มาตรา ๙ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงปหรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดตามวรรคหนงไดกระท าแกทดน ซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชน ใชรวมกน หรอใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดวรรคสองไดกระท าเปนเนอทเกนกวาหาสบไรตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ในกรณทมค าพพากษาวาผใดกระท าความผดตามมาตราน ศาลมอ านาจสงในค าพพากษา ใหผกระท าความผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าความผดออกไปจากทดนนนดวย

บรรดาเครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใดๆ ซงบคคลใชใน การกระท าความผด หรอไดใชเปนอปกรณใหไดรบผลในการกระท าความผดดงกลาวใหรบเสยทงสน ไมวาจะม ผลงโทษตามค าพพากษาหรอไม”

ดงนน ในการด าเนนการกบผฝาฝน มาตรา ๙ ท เปนการฝาฝนอยกอนวนทประกาศของ คณะปฏวต ฉบบท ๙๖ ใชบงคบ (กอนวนท ๔ มนาคม ๒๕๑๕) ใหพนกงานเจาหนาทด าเนนการเปนขนๆ ไปคอ

๑. แจงเปนหนงสอไปใหผฝาฝนปฏบตตามระเบยบทคณะกรรมการจดทดนแหงชาตก าหนด ซงอาจจะก าหนดใหผฝาฝนนนตองเสยคาตอบแทนในการใชทดนใหแกรฐหรอราชการบรหารสวนทองถนดวย กได

๒. เมอผนนไมปฏบตตามระเบยบในขอ ๑ พนกงานเจาหนาทจะแจงเปนหนงสอไปใหผนน ออกจากทดนภายในเวลาทก าหนด

๕๑

๓. เมอผนนไมออกจากทดนภายในก าหนด จงมความผด คอ ระวางโทษจ าคกไมเกน ๑ ป หรอปรบไมเกน ๕,๐๐๐ บาท

ส าหรบผฝาฝนมาตรา ๙ นบตงแตวนทประกาศของคณะปฎวต ฉบบท ๙๖ ใชบงคบไมมบทบญญตใหพนกงานเจาหนาทแจงใหทราบกอน จงถอวาท าการฝาฝนเมอใดกลงโทษไดเมอนน และอตราโทษทก าหนดความผดไว แบงได ๓ กรณ คอ

๑. กรณทผหนงผใดเขาไปยดถอครอบครอง กนสราง เผาปา หรอกระท าการใดๆ ใหเปน การท าลายหรอท าใหเสอมสภาพทดน ทหน ทกรวด ททราย ในบรเวณทดนซงรฐมนตรประกาศหวงหาม หรอผทกระท าการใดๆ อนเปนอนตรายแกทรพยากรในทดน หรอกระท าแกทดนของรฐโดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตามมาตรา ๙ ซงกระท าภายหลงวนทประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๙๖ ใชบงคบ ผกระท าจะตองระวางโทษจ าคกไมเกน ๑ ป หรอปรบไมเกน ๕,๐๐๐ บาท หรอทงจ าทงปรบ

๒. การกระท าความผดตาม ขอ ๑ ซงไดกระท าแกทดนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชนใชรวมกน หรอทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ผกระท าผดตองระวางโทษหนกขน คอจ าคกไมเกน ๓ ป หรอปรบไมเกน ๑๐,๐๐๐ บาท หรอทงจ าทงปรบ

๓. ถาการกระท าตามขอ ๒ ไดกระท าในเนอทเกนกวา ๕๐ ไร ผกระท าผดตองระวางโทษหนกขน คอจ าคกไมเกน ๕ ป หรอปรบไมเกน ๒๐,๐๐๐ บาท หรอทงจ าทงปรบ

เมอศาลพพากษาวาผใดกระท าผดตามมาตราน ไมวาขอหนงขอใด ศาลมอ านาจดงนดวย ก. สงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผดออกไปจากทดน ข. รบเสยทงสนไมวาจะมผถกลงโทษตามค าพพากษาหรอไม ในบรรดาเครองมอเครองใช สตว

พาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใดๆ ซงบคคลใดไดใชในการกระท าความผด หรอไดใชเปนอปกรณ ใหไดรบผลในการกระท าความผดดงกลาวขางตน

ถาเครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกล ซงใชในการกระท าความผดนนเปนของผอน ซงมไดรเหนเปนใจดวยในการกระท าความผด เชน ผกระท าความผดไปลกเอาทรพยสนเหลานนมาใช หรอเจาของทรพยสนนนใหเชาโดยผกระท าผดบอกวาจะเอาไปใชงานทไมผดกฏหมายดงน ศาลจะสงรบไมได

ศาลฎกาไดเคยมค าพพากษาคดเกยวกบมาตรา ๑๐๘ ไวคอ การทจ าเลยครอบครองทพพาทโดยรบโอนจากผอน แมผอนจะไดครอบครองทดนนนมากอน

ใชประมวลกฎหมายทดนกตาม แตเนองจากทพพาทเปนทเขา การซอขายจงไมชอบดวยกฎหมาย ตามมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายทดน จ าเลยจงมความผดตามมาตรา ๑๐๘ (ค าพพากษาฎกาท ๑๕๓๖/๒๕๑๒)

ผบกรกเขาครอบครองและถากถางทรกรางวางเปลา ซงเปนปาโดยไมไดรบอนญาตยอมมความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม และประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๙,๑๐๘ ( ค าพพากษาฎกาท ๑๒๒๐/๒๕๑๕ )

๕๒

บทท ๔ แนวทางการสบสวนสอบสวนความผดเกยวกบ

การลกลอบคาสตวปาและพนธพช …………………………….

ความผดทเกยวกบการการลกลอบคาสตวปาพนธพช มลกษณะความผดอยหลายลกษณะซงพอจะแยกออกไดดงน.-

๑. ความผดทเกยวกบการลกลอบคาสตวปา ๒. ความผดทเกยวของกบพนธพช ตาม พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดก าหนดใหสตวปาชนดพนธใดไดรบความ

คมครองตามกฎหมาย ทงนขนอยกบระดบความส าคญ หรอเปนชนดพนธทมคาหายากของชนดพนธนน ๆ ไดแก

- สตวปาสงวน (Reserved species) ตาม พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕ ก าหนด ใหสตวปาชนดทหายากและใกลสญพนธ หรอบางชนดสญพนธ ไปจากธรรมชาตแลวจ านวน ๑๕ ชนด เปน สตวปาสงวนตามบญชแนบทายพระราชบญญต หรอตามทจะก าหนดโดยการตราเปนพระราชกฤษฎกาตอไป (มาตรา ๔) ไดแก นกเจาฟาหญงสรนธร, นกแตวแลวทองด า, นกกระเรยน, พะยนหรอหมน า, แรด, กระซ, กปรหรอโคไพร, ควายปา, ละองหรอละมง, สมน หรอ เนอสมน, เลยงผา หรอ เยองหรอกร าหรอโคร า, กวางผา, สมเสรจ, เกงหมอ, และแมวลายหนออน

๕๓

- สตวปาคมครอง (Protected species ) ตาม พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ บญญตใหการก าหนดใหสตวปาชนดใดเปนสตวปาคมครองให กระท าโดยกฎกระทรวงและประกาศใน ราชกจจาน เบกษา (มาตรา ๖) ซงในปจจบนสตวปาทถกก าหนดให เปนสตวปาคมครองนน ก าหนด โดยกฎกระทรวง ก าหนดใหสตวปาบางชนดใหเปนสตวปาคมครอง พ.ศ. ๒๕๔๖ ลงวนท ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๔๖ ประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท ๑๒๐ ตอนท ๗๔ ก ลงวนท ๑ สงหาคม ๒๕๔๖ ตวอยาง เชน กระทงหรอเมย,กระรอกสามส,กวางปา,ลงลมหรอนางอาย,ลน,เสอโครง,ไกฟาพญาลอ,นกขนทอง,นกปรอดหวโขนหรอนกกรงหวจก เปนตน

- สตวปาคมครองชนดทเพาะพนธได (Protected species for captive breeding) บญญตไวตามความในมาตรา ๑๗ ใหรฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะกรรมการสงวนและคมครองสตวปาแหงชาต มอ านาจก าหนดชนดของสตวปาคมครองทถกก าหนดใหเปนสตวปาคมครองชนดทเพาะพนธไดนน ก าหนด โดยกฎกระทรวง ก าหนดชนดของสตวปาคมครองใหเปนสตวปาคมครองชนดทเพาะพนธได พ.ศ. ๒๕๔๖ ลงวนท ๑๖ มถนายน ๒๕๔๖ ประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท ๑๒๔ ตอนท ๒๘ก ลงวนท ๒๗ มถนายน ๒๕๕๐ ตวอยางเชนกวางปา, งเหลอม, งหลาม เปนตน

- สตวปาชนดทรฐมนตรประกาศกาหนดหามมใหผ ใดนาเขาหรอสงออก (Prohibition Listed Speciesof the Minister for Importation and Exportation) บทบญญตในการใหอ านาจรฐมนตรในการ ทจะประกาศก าหนดใหสตวปาชนดหรอประเภทใดทหามมใหผใดน าเขา สงออก โดยไมไดรบอนญาตจากอธบด ภายใตขอตกลงระหวางประเทศวาดวยการคาสตวปาหรอซากของสตวปาชนดทตองมใบอนญาตหรอใบรบรอง การน าเขาหรอการสงออก (มาตรา ๒๓ วรรคแรก ประกอบดวยมาตรา ๒๔)

ขอตกลงระหวางประเทศทกลาวถงและประเทศไทยไดใหสตยาบนเปนภาคและมบทบญญตในการควบคมหรอใหความคมครองชนดพนธสตวปาโดยตรงในขณะนคอ อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชน ดส ตวป าและพชป าท ใกล สญ พนธ (The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Faun and Flora: CITES) โดยการควบคมการคา (Trade) ซ งหมายถ งการควบคม การน าเขา (Import) การสงออก (Export) หรอน าผาน (Transit) ซงไดแบงระดบการใหความคมครอง ชนดพนธสตวเปนบญช (Appendix) ไดแก

(๑) ชนดพนธบญชหมายเลข ๑ (Appendix ๑) เปนชนดพนธทใกลจะสญพนธ จงหามมใหท าการคาในเชงพาณชย (Commercial purpose) โดยเดดขาด ยกเวนเปนกรณพเศษทก าหนดไวเทานนเพราะตองค านงถงความอยรอดของชนดพนธนน ๆ เปนส าคญ เชน หมแพนดา , ชางเอเชย, เสอโครง, เสอซตา, ลงอรงอตง เปนตน

(๒) ชนดพนธบญชหมายเลข ๒ (Appendix II) เปนชนดพนธทยงไมอยในระดบทใกลสญพนธ จงอนญาตใหท าการคาในเชงพาณชย (Commercial purpose) ได แตตองมมาตรการควบคมไมใหเกด ความเสยหายตอความอยของชนดพนธนนในธรรมชาต เชน ฉลามขาว , เตาจกร , เตานา, ลนหรอนม, นกแกว, โมง, นกขนทอง เปนตน

๕๔

(๓) ชนดพนธบญชหมายเลข ๓ (Appendix III) เปนชนดพนธทไดรบการคมครองตามกฎหมาย ของประเทศทภาคประเทศใดประเทศหนงแลวแจงขอความรวมมอประเทศภาคดวยกนใหชวยควบคม ในการน าเขา ซงจะตองไดรบการออกหนงสอรบรองหรอใบอนญาตสงออกจากประเทศทเปนถนก าเนด ทงน เพอเปนการคมครองชนดพนธนนๆ ไมใหเกดความเสยหายตอความอยรอดในธรรมชาตจากการ ใชประโยชนชนดพนธดงกลาว เชน ไกจก (มาเลเชย), หมาจงจอก (อนเดย), ควาย (เนปาล) นกแกวคอแหวน (กานา) เปนตน

โดยในปจจบนสตวปาชนดทรฐมนตรประกาศก าหนดหามมใหผใดน าเขาหรอสงออกนนก าหนด โดยประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดชนดของสตวปาและซากของสตวปา ท หามน าเขาหรอสงออก ลงวนท ๒๓ ธนวาคม ๒๕๔๘ ประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท ๑๒๓ ตอนพเศษ ท ๒๘ง ลงวนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๔๙ โดยแบงสตวปาออกเปน ๒ กลม โดยกลมท ๑ เปนสตวปาชนดพนธ ทอยในบญชหมายเลข ๑-๓ ของอนสญญาไซเตส กลมท ๒ เปนสตวปาชนดพนธทไมอยในบญชหมายเลข ๑-๓ ของอนสญญาไซเตสหรอเปนสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครองแตประเทศไทยตองการควบคม การน าเขา – สงออก เพอประโยชนในการตรวจสอบหรอขอมลสถต แนวทางการสบสวนสอบสวนความผดเกยวกบการลกลอบคาสตวปาและพนธพช

๑. วตถประสงคในการตรวจสอบ

๕๕

(๑) เพอใชตรวจสอบการลกลอบคา ครอบครองซงสตวปาสงวนและสตวปาคมครองรวมทง ซากของสตวเหลานน รวมทงสตวปาและพนธพชทอยในอนสญญาไซเตสดวย เพอจบกมผกระท าความผดมาลงโทษทางกฎหมาย

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ สบสวนปราบปราม ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด

๒. การสบสวนหาขาว (๑) ออกสบสวนเฝาระวงในพนททมสตวปาอาศยอยจ านวนมาก เขตอทยานแหงชาต เขตรกษา

พนธสตวปา รวมทงสถานทลกลอบคาสตวปาอยเปนประจ า เชน ตลาดนดยานสวนจตจกร ตลาดนดคาสตวและพนธพชทวไป ตลาดผอนปรน หรอตลาดตามแนวชายแดนตางๆ เปนตน

(๓) รบแจงขอมลการลกลอบคาสตวปาและพนธพชหวงหามจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน หรอชองทางการตดตออน ๆ เชน เวปไซต เปนตน

(๔) ประสานเจาหนาททเกยวของ เชน เจาหนาทกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช เจาหนาทกรมปาไม และเจาหนาทกรมวชาการเกษตร รวมตรวจสอบจบกม หรอรวมกนรณรงคใหความร กบผคาและผซอในพนทลอแหลมตาง ๆ

๓. การเตรยมความพรอม (๑) แผนทก าหนดเขตปาตางๆ เขตอทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา รวมทงแผนทตลาดนด

ตลาดชายแดน หรอตลาดผอนปรนตางๆ (๒) บญชสตวปาสงวน และกฎกระทรวงก าหนดชนดสตวปาคมครอง (ตาม พ.ร.บ.สงวน และ

คมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕) และพนธพชหวงหามตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง พชอนรกษ (ตาม พ.ร.บ.พนธพช พ.ศ.๒๕๑๘)

(๓) เครองจบคาพกดทางดาวเทยม (GPS) (๔) อปกรณการเดนปา (๕) อปกรณสอสาร เชน วทยสอสาร (๖) อปกรณเกบรกษาดแลสตวปา (๗) ประสานเจาหนาทหนวยงานทเกยวของ เชน เจาหนาทปาไม เจาหนาทอทยานแหงชาต

เจาหนาทเขตรกษาพนธสตวปา ฝายปกครอง ซงรบผดชอบพนทนนๆ ๔. ขนตอนการปฏบต

๑. ตรวจพบการกระท าผดในพนทปาโดยพบตวผกระท าผดอยในทเกดเหต พนกงานเจาหนาทจะตองด าเนนการดงตอไปน

(๑) แสดงตนเปนพนกงานเจาหนาท (๒) ขอดเอกสารหลกฐานการอนญาตใหลา หรอหลกฐานการอนญาตใหมไวในครอบครอง

ซงสตวปาหรอซากของสตวปาเหลานน หากไมมใหควบคมตวไวไมใหหลบหน จนกวาจะเสรจสนขบวนการ

๕๖

(๓) ถายภาพผลาหรอผครอบครอง สถานท เกดเหต สตวปาหรอซากสตวปา ลกษณะ การครอบครอง และพฤตกรรมตาง ๆ ของผลาหรอผครอบครองในขณะท เจาหนาทก าลงตรวจสอบ และอปกรณการกระท าผด เชน อาวธปน เครองมอดกสตว ยานพาหนะ เปนตน

(๔) ตรวจสอบจดทตงบรเวณทเกดเหตวาอยพกดทเทาใด แลวน าไปตรวจสอบกบแผนทแสดง แนวเขตปาวาอยในเขตพนทปาตามกฎหมายเกยวกบปาไมฉบบใด

(๕) ตรวจสอบชนด จ านวนของสตวปา หรอซากของสตวปา พรอมจดท าบญชรายละเอยด ใหครบถวน ไดแก บญชสตวปาหรอซากของสตวปาของกลาง ใหผถกจบและผจบกมรวมลงชอตอทายบญชดงกลาวดวย

(๖) แจงผถกจบวา “เขาตองถกจบ” (๗) แจงขอกลาวหาตามฐานความผดใหครบถวนทกฐานความผดใหผถกจบทราบ ดงน

พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๖, ๑๙, ๒๐, ๒๑, ๒๒, ๓๖ หรอมาตรา ๔๒ ตามแตกรณ

มาตรา ๑๖ ฐาน “ลา หรอพยายามลาสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครองโดยไมไดรบอนญาต”

มาตรา ๑๙ ฐาน “มไวในครอบครองซงสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครอง ซากสตวปาสงวนหรอซากสตวปาคมครอง โดยไมไดรบอนญาต”

มาตรา ๒๐ ฐาน “คาสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครอง ซากสตวปาสงวนหรอซากสตวปาคมครอง หรอผลตภณฑทท าจากซากของสตวปาดงกลาว โดยไมไดรบอนญาต”

มาตรา ๒๑ ฐาน “เกบ ท าอนตรายหรอมไวในครอบครองซงรงของสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครอง โดยไมไดรบอนญาต”

มาตรา ๒๒ ฐาน “ยงสตวปาในเวลาระหวางพระอาทตยตกและพระอาทตยขน” มาตรา ๓๖ ฐาน “ในเขตรกษาพนธสตวปา ลาสตวปาไมวาจะเปนสตวปาสงวนหรอสตว

ปาคมครอง หรอเกบหรอท าอนตรายแกรงของสตวปา โดยไมไดรบอนญาต” มาตรา ๔๒ ฐาน “ในเขตหามลาสตวปา ท าการลาสตวปา โดยไมไดรบอนญาต”

พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๖ (๓), (๑๕) หรอมาตรา ๑๖ (๑๖) ตามแตกรณ (กรณการกระท าผดเกดขนในเขตอทยานแหงชาต)

(๘) แจงสทธตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๓ ใหผถกจบทราบ (๙) จดท าบนทกการตรวจจบกมไวเปนหลกฐานในเบองตน โดยใหระบขอมลรายละเอยดตงแต

(๑)-(๘) ไวในบนทกการตรวจจบกมใหครบถวน (๑๐) จดท าแผนทสงเขปแสดงบรเวณทเกดเหต (๑๑) รวบรวมเอกสารหลกฐานสนบสนนขอกลาวหา ประกอบดวย

ส าเนาประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ก าหนด ใหสตวปาบางชนดเปนสตวปาคมครอง พ.ศ. ๒๕๔๖ พรอมบญชแนบทายประกาศทระบชอสตวปาทตรวจสอบ หรอ

๕๗

บญชสตวปาสงวนทายพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕

ส าเนากฎกระทรวงก าหนดเขตปาสงวนแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกา ก าหนด เขตอทยานแหงชาต และหรอพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตรกษาพนธสตวปา หรออน ๆ พรอมแผนทแนบทาย แนบทายกฎกระทรวงหรอกฤษฎกาดงกลาว และระบบรเวณจดทเกดเหตไวในแผนทแนบทายดงกลาว แลวแตกรณวาพนทเกดเหตจะเกยวของกบกฎหมายฉบบใด

ส าเนาหลกฐานการปดประกาศเอกสารดงกลาวขางตน (๑๒) ควบคมตวผถกจบ พรอมน าของกลาง บนทกการตรวจจบกม และเอกสารทเกยวของ

สงพนกงานสอบสวนผรบผดชอบพนท เพอด าเนนคดตามกฎหมายตอไป (๑๓) ของกลางมอบเจาหนาทอทยานฯ น าไปเกบรกษา ตามระเบยบกระทรวงเกษตรและสหกรณ

วาดวยการปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม พ.ศ. ๒๕๓๓ และขอตกลงระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และส านกงานต ารวจแหงชาต พทธศกราช ๒๕๕๑ ลงวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๕๑

(๑๔) กรณท เจาหนาทผตรวจยดไมใชเจาหนาทในสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และ พนธพช ใหสงมอบคดและของกลางใหเจาหนาทของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ผรบผดชอบพนทรบไปด าเนนการตามอ านาจหนาท ๒. การตรวจพบการกระท าผดนอกพนทปากรณพบตวผกระท าผดอยในทเกดเหต พนกงานเจาหนาทจะตองด าเนนการดงตอไปน

(๑) แสดงตนเปนพนกงานเจาหนาท (๒) แสดงหมายคน (กรณตรวจคนในทรโหฐาน) (๓) ขอดเอกสารหลกฐานการอนญาตใหลา หรอหลกฐานการอนญาตใหมไวในครอบครองซงสตวปา

หรอซากของสตวปาเหลานน หากไมมใหควบคมตวไวไมใหหลบหน จนกวาจะเสรจสนขบวนการ (๔) ถายภาพผลาหรอผครอบครอง สถานทเกดเหต สตวปาหรอซากสตวปา ลกษณะการครอบครอง

และพฤตกรรมตาง ๆ ของผลาหรอผครอบครองในขณะทเจาหนาทก าลงตรวจสอบ และอปกรณการกระท าผด เชน อาวธปน เครองมอดกสตว ยานพาหนะ เปนตน

(๕) ตรวจสอบจดทตงบรเวณทเกดเหตวาอยพกดทเทาใด หรอบรเวณใด (๖) ด าเนนการเชนเดยวกนตามขอ (๕) – (๑๔) ของกรณตรวจพบผกระท าความผดในปา

๕. การจดการเกยวกบของกลางความผดเกยวกบสตวปาและพนธพช การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด (๑) การด าเนนการกบของกลางขณะตรวจยดเมอพนกงานเจาหนาทไดยด หรอรบสตวปา หรอ

ซากของสตวปา หรอผลตภณฑทท าจากซากสตวปาของกลาง ใหท าบญชรายละเอยดเกยวกบของกลาง โดยตรวจนบชนด จ านวน และต าหน รปพรรณ ลงในบญชของกลาง และน าสงพนกงานสอบสวนเพอด าเนนคด

(๒) พนกงานสอบสวนใหสงมอบของกลางใหเจาหนาทกรมอทยานแหงชาต ฯ หรอกรมปาไม หรอกรมวชาการเกษตร (กรณพนธพช) เกบรกษา ตามขอตกลงบนทกขอตกลงวาดวยความรวมมอในการอนรกษ

๕๘

ทรพยากรปาไม ระหวางกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและส านกงานต ารวจแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๑ ลงวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๕๑

(๓) หากไมสามารถน าสตวปาหรอซากสตวปาของกลาง ออกจากสถานทเกดเหตหรอสถานท ตรวจยดไดใหบนทกเหตผลไวเปนหลกฐาน พรอมแจงพนกงานสอบสวนใหทราบ เพอพนกงานสอบสวน จะไดประสานเจาหนาททเกยวของมาดแลรกษาของกลางตอไป

(๔) ในกรณทมความจ าเปนตองจางเฝารกษาของกลาง เจาหนาทกรมอทยานแหงชาต หรอ ในสงกดส านกอนรกษสตวปา มอ านาจจางเฝารกษาเลยงดสตวปาของกลางได โดยใชแบบสญญาจางเฝารกษาเลยงดสตวปาของกลางทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ก าหนด เพอใหผบงคบบญชาอนมต ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ ๒๕๓๕

๕๙

การดาเนนการระหวางคด (๑) สตวปาของกลางหรอซากของสตวปาของกลาง เปนของกลางประเภททมนโยบาย ของกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หามประมลจ าหนายหรอขายทอดตลาด โดยใหด าเนนการดแลรกษา ไวเพอประโยชนในการศกษาวจยทางวชาการ หรอขอไวใชในราชการกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

(๒) กรณเปนซากของสตวปาของกลางทไมอาจเกบรกษาไดเนองจากจะเน าเสยใหขอความเหนชอบตอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการผรบผดชอบเพอท าลายของกลางระหวางคดได

(๓) เมอไดรบความเหนชอบตามขอ ๒ แลวใหพนกงานเจาหนาทผดแลรกษาของกลาง อยางนอย ๒ คน รวมกนท าลายแลวรายงานใหผบงคบบญชาทราบ

การดาเนนการกบสตวปา หรอซากสตวปา หรอผลตภณฑททาจากซากสตวปา ของกลางเมอคด ถงทสด

(๑) เมอมค าพพากษาของศาลฎกาหรอค าพพากษาของศาลใดๆ ท ไมมการอทธรณหรอฎกา ตามกฎหมายก าหนดหรอพนกงานอยการสงเดดขาดไมฟอง ถอวาคดถงทสด

(๒) เมอคดถงทสด หากศาลพพากษาใหรบของกลางสตวปาหรอซากของสตวปาของกลางจะตก เปนของแผนดน ใหพนกงานเจาหนาทผดแลของกลางขออนมต อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช หรอผทไดรบมอบหมาย เพอน าเอาสตวปาหรอซากของสตวปาของกลาง ไวใชในราชการ หรอปลอย หรอท าลาย หรอจดการอยางอนตามสมควรตอไป

(๓) ในกรณทศาลพพากษาใหยกฟองหรอคนของกลาง หรอพนกงานอยการสงเดดขาด ไมฟองและ ใหปฏบตกบของกลางตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๕ วรรคทาย พนกงานผดแลเลยงด หรอเกบรกษาสตวปาหรอซากของสตวปาของกลางไว ตองคนใหแกผตองหา หรอผอนซงมสทธเรยกรองขอคนตามกฎหมาย โดยพจารณาจากหลกฐานใด ๆ ทสามารถยนยน ความเปนเจาของ หรอการเปนผมกรรมสทธ ในของกลางตามกฎหมาย

(๔) ผเปนเจาของหรอผมกรรมสทธตองเรยกรองขอคนภายในก าหนด ๑ ป นบแตวนมค าพพากษาหรอค าสง หากพนก าหนดของกลางจะตกเปนของแผนดน

(๕) กรณเปนคดไมรตวผกระท าผด และไมมผใดแสดงตนเปนเจาของหรอมกรรมสทธ ในของกลาง โดยถกตองตามกฎหมายมาเรยกรองขอคนของกลางภายใน ๕ ป นบตงแตวนทน าไปเกบรกษาของกลาง จะตกเปนของแผนดน

๖๐

แสดงตนวาเปนพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายเพอขอตรวจคน(กรณมหมายคนตองแสดงหมายคนดวย)

พบการกระท าความผดกฎหมายเกยวกบสตวปา

- แจงใหผถกจบวาเขาตองถกจบ - แจงขอกลาวหาใหทราบวาถกจบได กระท าความผดตามกฎหมายใด มาตราใด - แจงใหผถกจบทราบวามสทธทจะใหการ หรอไมใหการกได ถอยค าของผถกจบอาจใช เปนพยานหลกฐานในการพจารณาคดได - แจงใหผถกจบทราบวามสทธทจะพบและปรกษา ทนายความหรอผซงจะเปนทนายความได - แจงใหผถกจบทราบวาหากประสงคจะแจงให ญาตหรอผซงตนไววางใจทราบถงการจบ ใหด าเนนการไดตามสมควร - ท าบนทกตรวจยดจบกม บญชรายละเอยด ของกลางทเกยวของทมหรอใชในการกระท าผด และแผนทสงเขปแสดงจดเกดเหตและจดท ตรวจยดของกลางหรอวตถพยานอนๆ ท เกยวของกบคด และรายงานใหผบงคบบญชา ทราบในเบองตน - น าตวผถกจบไปยงทท าการของพนกงาน สอบสวนแหงทองททถกจบ หรอทมเขต อ านาจในการสอบสวน เพอกลาวโทษ และลงบนทกประจ าวนไวเปนหลกฐาน

- สงมอบของกลางตามระเบยบ-ขอตกลง

ตรวจสอบการกระท าทเปนความผดกฎหมายและเกบหลกฐาน โดย - ตรวจสอบชนด จ านวนสตวปา หรอซากของสตวปา ผลตภณฑท ท าจากซากของสตวปา รงของสตวปา ฯลฯ - ตรวจสอบพฤตกรรมหรอการกระท าทเขาขายลกษณะความผด ฐานลา ครอบครอง คา น าเขา สงออก หรอน าผาน ฯลฯ - ตรวจสอบลกษณะเฉพาะของสตวปา เชน กรณลน ใหตรวจสอบ จ านวนแถวของเกลดหาง พรอมถายภาพไวเปนหลกฐาน ฯลฯ - ตรวจสอบหารองรอยการตายของสตวปา เชน รอยกระสน ฯลฯ และใหตดชนเนอเพอสงไปตรวจหารหสพนธกรรม (DNA) ทงนการตดชนเนอใหขออนมตพนกงานสอบสวนและใหผเปนเจาของลงชอรบรองไวดวย - ตรวจสอบทเกดเหตเพอเกบพยานหลกฐาน ของกลางทเกยวของ ไดแก เครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอ เครองจกรกลใดๆ ตลอดจนวตถสงของอนๆ ทใชเปนหลกฐาน ในคดไดโดยละเอยด - จดท าบนทกรายละเอยดเกยวกบของกลางทเกยวของ ไดแก สตวปา ซากของสตวปา ผลตภณฑทท าจากซากของสตวปา รงของสตวปา เครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอ เครองจกรกลใดๆ ตลอดจนวตถสงของอนๆ ทใชเปนหลกฐาน ในคดได พรอมบนทกภาพถายไวแตละขนตอนไวเปนหลกฐาน แลวรายงานใหผบงคบบญชาตามระดบชนไดทราบเปนเบองตน

- สงมอบของกลางใหสถานทททางราชการก าหนดหรอศนยอนบาลสตวปาทใกลทสดเพอลดความเสยงในการเสยชวต (กรณเปนสตวมชวต) - ของกลางประเภทซากสตวปาทไมอาจเกบรกษาใหอยในสภาพเดมโดยวธการ เชน สตาฟ แชแขง ฯลฯ ใหจดท าบญช รายละเอยดเกยวกบของกลาง แลวใหพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการเจาของคดใหความเหนชอบกอน จงท าลายของกลางได แตหากเปนซากของสตวปารายส าคญ เชน เสอ หม ชาง ลง และลนใหรายงานผบงคบบญชา ทราบกอนเพอขอความเหนชอบ พรอมความเหนชอบของพนกงานสอบสวน จงจะสามารถท าลายซากสตวปาดงกลาวได (การท าลายใหยดระเบยบกรมปาไมวาดวยการด าเนนการเกยวกบสตวปาหรอซากของสตวปาฯ พ.ศ.๒๕๔๐)

๖๑

ผงแสดง การดาเนนคดความผดเกยวกบสตวปา ขนตอนการจดการกบของกลางประเภทประเภทสตวปาและซากของสตวปา สามารถสรปเปนแผนภมได ดงน

การดาเนนการกบของกลางขณะตรวจยด

การดาเนนการกบของกลางสตวปาระหวางคด

จดท าบญชระบชนด ขนาด จ านวน ต าหน รปพรรณ รายงานผบงคบบญชาตามล าดบชน

แจงใหพนกงานสอบสวนตรวจสอบทเกดเหต มอบของกลางทมชวตใหหนวยงาน ในสงกดส านกอนรกษสตวปาดแล

รกษา

น าของกลางสงพนกงานสอบสวน และรบไปเกบรกษาในทปลอดภย

ของกลางหามประมล จ าหนาย

หรอขายทอดตลาด

ถาเนาเสย ขอความ เหนชอบพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ ท าลาย ของกลางระหวางคด

ขอไวใชในราชการ หรอศกษาวจย ทางวชาการ

- รายงานใหผบงคบบญชาตามล าดบชนทราบตามระเบยบททางราชการก าหนด - ตดตามผลการด าเนนคด เมอคดสนสดใหรายงานใหผทมหนาทเกยวของด าเนนการเกยวกบของกลางในคดตามระเบยบตอไป - รายงานใหผบงคบบญชาทราบถงผลการด าเนนคดเพอด าเนนการในสวนทเกยวของตอไป

๖๒

ส าหรบการด าเนนคดเกยวกบพนธพช สวนใหญมกจะเปนการลกลอบคากลวยไมปาเสยเปนสวนใหญ ซงกลวยไมปาทกชนด เปนของปาหวงหามตามพระราชกฤษฎกาก าหนดของปาหวงหาม พ.ศ.๒๕๓๐ ใหดรายละเอยดการปฏบต เรอง ของปาหวงหาม โดยอนโลม แตหากเปนกรณพชอนรกษดวย (ชนดพช ทก าหนดไวในบญชทายอนสญญาไซเตส) จะมความผดตามพระราชบญญตพนธพช พ.ศ.๒๕๑๘ แกไขเพมเตมโดย (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๒๙ ตร , ๒๙ จตวา (ตามแตกรณ) ดวย

รายงานผบงคบบญชา ตามล าดบชน

พนกงานเจาหนาท อยางนอย ๒ คน รวมกนท าลาย

พนกงานสอบสวน พนกงานอยการเหนชอบ

๖๓

แนวทางการสบสวนดาเนนคดความผดเกยวกบพนธพช พระราชบญญตพนธพช พ.ศ.๒๕๑๘ แกไขเพมเตมโดย พระราชบญญตพนธพช (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๓๕

ตามพระราชบญญต ฉบบน

เจตนารมณของกฎหมายพนธพช ฉบบท ๒ - เพอรองรบอนสญญาไซเตสดานพชปาทประเทศไทยเขาเปนสมาชก - เพอควบคม ก ากบ ดแลการคาพชปาทใกลสญพนธ - เพอสงเสรมใหมการขยายพนธเทยมพชปาทใกลสญพนธแบบยงยน

๖๔

บทกาหนดโทษ

แนวทางการตรวจสอบความผดเกยวกบชาง

กระทรวง

พชอนรกษ คอ ชนดพชทก าหนดไวในบญชแนบทายอนสญญาไซเตส (มาตรา ๓, มาตรา ๒๙ ทว) หามมใหผใด น าเขา สงออกหรอน าผานพชอนรกษและซากของพชอนรกษ เวนแต ไดรบหนงสออนญาต CITES Permits จากอธบดกรมวชาการเกษตร หรอผซงอธบดมอบหมาย (มาตรา ๒๙ ตร) ผใดประสงคจะขยายพนธเทยมพชอนรกษเพอการคา ใหยนค าขอเปนหนงสอเพอขอขนทะเบยนสถานทเพาะเลยงพชอนรกษตอกรมวชาการเกษตร (มาตรา ๒๙ จตวา)

ผใดฝาฝน มาตรา ๒๙ ตร (น าเขา สงออก โดยไมมหนงสออนญาตไซเตส) หรอไมปฏบตตามมาตรา ๒๙ จตวา (ไมยนขอจดทะเบยนสถานทเพาะเลยงพชอนรกษเพอการคา)

ตองระวางโทษ จ าคกไมเกน ๓ เดอน หรอปรบไมเกน ๓,๐๐๐ บาท หรอทงจ าทงปรบ

๖๕

ทรพยากรธรมชาตและสงแวดลอมไดประกาศ เรอง การน าชางเรรอนและใชงานท ไมเหมาะสมเปนการกระท าทผดกฎหมาย ลง วนท ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๔๗ ซงใชเปนแนวทางในการตรวจสอบการน าชางเรรอนและใชงานไมเหมาะสมโดยมขอกฎหมายทเกยวของดงน

๑. พ.ร.บ.สตวพาหนะ พ.ศ.๒๔๘๒ - มาตรา ๒๑ ฐาน ครอบครองสตวพาหนะโดยไมมตวรปพรรณ หรอมแตไมถกตองกบตวสตว

ก าหนดโทษตามมาตรา ๓๐ ปรบไมเกนหนงรอยบาท หรอจ าคกไมเกนหนงเดอนหรอทงจ าทงปรบ ๒. พ.ร.บ.รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ.๒๕๓๕

- มาตรา ๑๔ ฐาน ปลอยสตว น าสตว หรอจงสตวไปตามถนนหรอเขาไปในบรเวณทเจาพนกงานทองถนไดประกาศหามไว หรอปลอยใหสตวถายมลตามถนนและมไดขจดมลดงกลาวใหหมดไป ก าหนดโทษตามมาตรา ๕๒ ปรบไมเกนหารอยบาท ๓. พ.ร.บ.การสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕ - มาตรา ๒๕ ฐานกอใหเกดเหตร าคาญในทหรอทางสาธารณะ ก าหนดโทษตามมาตรา ๗๔ จ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจ าทงปรบ ๔. พ.ร.บ.โรคระบาทสตว พ.ศ.๒๔๙๙ - มาตรา ๑๒ ฐานเคลอนยายสตว เขาในหรอผานเขตปลอดโรคระบาท โดยไมไดรบอนญาต ก าหนดโทษตามมาตรา ๔๒ จ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจ าทงปรบ - มาตรา ๑๗ ฐานเคลอนยายสตวภายในเขตหรอเขาในหรอออกนอกเขตโรคระบาด โดยไมได รบอนญาต ก าหนดโทษตามมาตรา ๔๒ จ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาทหรอทงจ าทงปรบ ๕. พ.ร.บ.ทางหลวง พ.ศ.๒๕๓๕ - มาตรา ๔๖ ฐาน ข จงไลตอน ปลอย หรอเลยงสตวบนทางจราจร ทางเทา หรอไหลทาง ก าหนดโทษตามมาตรา ๗๒ จ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนสองพนบาทหรอทงจ าทงปรบ ๖. พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ - มาตรา ๑๑๑ ฐานข จง ไลตอนหรอปลอยสตวไปบนทางในลกษณะท เปนการกดขวางการจราจรและไมมผควบคมเพยงพอ ก าหนดโทษตามมาตรา ๑๔๘ ปรบไมเกนหารอยบาท ๗. ประมวลกฎหมายอาญา - มาตรา ๓๘๑ ฐานกระท าการทารณตอสตว ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน ปรอปรบ ไมเกนหนงพนบาทหรอทงจ าทงปรบ

- มาตรา ๓๘๒ ฐานใชใหสตวท างานจนเกนสมควรหรอใชใหท างานอนไมสมควรตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงเดอนหรอปรบไมเกนหนงพนบาทหรอทงจ าทงปรบ

- มาตรา ๓๙๗ ฐานท าใหผอนไดรบความเดอดรอน ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาทหรอทงจ าทงปรบ ๘. พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕

๖๖

- มาตรา ๑๙ ฐานมสตวปาคมครองไวในครอบครองโดยมไดรบอนญาต ในกรณชางทไมม ตวรปพรรณ ตามกฎหมายวาดวยสตวพาหนะ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสปหรอปรบไมเกนสหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ

สาหรบชางทสตวพาหนะนน ในการขนทะเบยนสตวพาหนะมขนตอนปฏบตทสาคญดงน กฎหมายและระเบยบทเกยวของ

๑. พ.ร.บ.สตวพาหนะ พทธศกราช ๒๔๘๒ ๒. กฎกระทรวงมหาดไทย ออกตามความในพระราชบญญตสตวพาหนะ พทธศกราช ๒๔๘๒ ๓. ระเบยบการสตวพาหนะ พทธศกราช ๒๔๘๒ ๔. ประกาศกระทรวงมหาดไทย ลงวนท ๖ เดอนมกราคม พทธศกราช ๒๔๘๒ เรอง แตงตง

ปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ เปนนายทะเบยนสตวพาหนะประจ ากงอ าเภอ นยาม ๑. สตวพาหนะ หมายถง สตว ๖ ประเภท ทตองจดทะเบยนท าตวรปพรรณ คอ ชาง มา โค กระบอ

ลอ ลา ๒. ต าหนรปพรรณ หมายถง ลกษณะสณฐานโดยเฉพาะของสตวพาหนะแตละตวซงเปนอยเอง หรอ

ซงท าใหมขนใชเปนเครองหมาย ๓. ตวรปพรรณ หมายถง เอกสารแสดงต าหนรปพรรณสตวพาหนะ ๔. นายทะเบยน หมายถง นายอ าเภอ หรอผท าการแทน หรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ า

กงอ าเภอ หรอผซงรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยแตงตง ๕. เจาพนกงาน หมายถง พนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ ตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความอาญา และนายทะเบยนสตวพาหนะ ๖. สตวพาหนะทตองจดทะเบยนท าตวรปพรรณ ไดแก

(๑) ชางเมอมอายยางเขาปทแปด (๒) สตวอนนอกจากโคตวเมยมอายยางเขาปทหก (๓) สตวใดไดใชขบขลากเขญหรอใชงานแลว (๔) สตวใดมอายยางเขาปทส เมอจะน าออกนอกราชอาณาจกร (๕) โคตวเมยมอายยางเขาปทหก เมอจะท าการโอนกรรมสทธ เวนแตในกรณรบมรดก สตวพาหนะทไมอยในขอบงคบใหตองจดทะเบยนท าตวรปพรรณดงกลาวขางตน จะขอจดทะเบยน

ท าตวรปพรรณกได

๖๗

ขนตอนการปฏบตเกยวกบการจดทะเบยนตวรปพรรณสตวพาหนะ ๑. การจดทะเบยนท าตวรปพรรณสตวพาหนะ มขนตอนการปฏบต ดงน

(๑) เจาของสตวพาหนะหรอผแทน พรอมดวยผใหญบานหรอพยาน น าสตวมาขอจดทะเบยน ท าตวรปพรรณตอนายทะเบยนทองท

(๒) นายทะเบยนตรวจสอบหรอสอบสวนการไดสตวพาหนะนนมาดวยความสจรตหรอไม เชน ตรวจสอบวาสตวนนไดมการขนบญชตามแบบ ส.พ.๑๘ (บญชสตวประจ าคอกซงยงไมไดท าตวรปพรรณ) หรอ ส.พ.๑๙ (บญชสตวทยงไมไดท าตวรปพรรณ) หรอไม หรอสอบสวนพฤตกรรมอนๆ

(๓) เมอตรวจสอบแลวเหนวาเจาของสตวไดสตวพาหนะมาโดยสจรต ใหนายทะเบยนบนทกรายละเอยดลงในทะเบยนและตนขวตวรปพรรณสตวพาหนะตามแบบ ส.พ.๕ ,ส.พ.๖ ,ส.พ.๗ หรอ ส.พ.๘ ทงสองตอน

(๔) นายทะเบยนลงลายมอชอและประทบตราประจ าต าแหนงทง ๒ ตอน (๕) เรยกเกบคาธรรมเนยมตามกฎกระทรวง (๖) มอบ ส.พ.๕ ,ส.พ.๖ ,ส.พ.๗ หรอ ส.พ.๘ ตอนท ๒ ใหเจาของสตวพาหนะเกบรกษาไวเปน

หลกฐาน (๗) นายทะเบยนเกบตนขว ส.พ.๕ ,ส.พ.๖ ,ส.พ.๗ หรอ ส.พ.๘ ตอนท ๑ ไวเปนหลกฐาน

(แบบฟอรมตางๆ เปนไปตาม ผนวก..)

๖๘

บทท ๕ แนวทางการสบสวนสอบสวนความผดเกยวกบ การทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

…………………………

แนวทางการสบสวนสอบสวนการทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม - วตถประสงคในการตรวจสอบ

(๑) เพอใชตรวจสอบบคคลผลกลอบท าลายทรพยในพนดนทเกดขนธรรมชาต อาทเชน แรชนดตางๆ ทรายในแมน าล าคลอง เปนตน น ามาด าเนนคดตามกฎหมายเพอปองกนมใหทรพยากรธรรมชาตถกท าลายเพมเตมอก

(๒) เพอทราบถงขนตอนการตรวจสอบ สบสวนปราบปราม ตลอดจนการแจงขอกลาวหา และแนวทางการรวบรวมพยานหลกฐานในการสอบสวนด าเนนคด

- การสบสวนหาขาว (๑) ออกสบสวนเฝาระวงในพนททมแรหรอทรายอยจ านวนมาก โดยเฉพาะพนทเขาทมสายแร

หรอแมน าทมทรายไหลตามน ามา (๒) รบแจงขอมลจากประชาชนทวไป ทางโทรศพท หรอหนงสอรองเรยน หรอชองทางการตดตออน

๖๙

(๓) ขอขอมลจากหนวยงานทเกยวของ เชน อตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร กรมควบคมมลพษ กรมทดน เปนตน

- การเตรยมความพรอม (๑) ขอมลเกยวกบการไดรบอนญาตประทานบตรท าเหม องแร การอนญาตใชเครองจกร

จากอตสาหกรรมจงหวดนนๆ (๒) ขอมลการไดรบอนญาตใหดดทรายในแมน า จากส านกงานทดนจงหวดนนๆ (๓) ขอมลการไดรบอนญาตเกยวกบวตถระเบดจากนายอ าเภอ (๔) ขอมลการไดรบอนญาตเกยวกบยทธภณฑจากปลดกระทรวงกลาโหม (๕) ขอมลการไดรบอนญาตใหใชพนทปา จากกรมปาไม (๖) ประสานเจาหนาทหนวยงานทเกยวของ เชน เจาหนาทจากอตสาหกรรมพนฐานและ

การเหมองแร กรมควบคมมลพษ กรมทดน เจาหนาทปาไม เจ าหนาท อทยานฯ ฝายปกครอง ทหาร ซงรบผดชอบพนทนนๆ

ความผดทเกยวกบการทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มลกษณะความผดอย หลายลกษณะ ซงพอจะแยกออกไดดงน.-

๑. ความผดทเกยวกบการทาลายทรพยากรธรรมชาต ซงไดแก ๑.๑ ความผดเกยวกบแร ๑.๒ ความผดเกยวกบการระเบดยอยหน ๑.๓ ความผดเกยวกบการขดตก บอดน ลกรง ๑.๔ ความผดเกยวกบการดดทราย

๒. ความผดทเกยวของกบกฎหมายดานสงแวดลอม ซงไดแก ๒.๑ ความผดเกยวกบมลพษทางน า ๒.๒ ความผดเกยวกบมลพษทางอากาศ ๒.๓ ความผดเกยวกบมลพษทางเสยงและความสนสะเทอน

๒.๔ ความผดตอมลพษอนและการก าจดของเสย ๑. ความผดทเกยวกบการทาลายทรพยากรธรรมชาต

๑.๑ แนวทางการตรวจสอบการกระทาผดเกยวกบแร ความผดเกยวกบการทาอตสาหกรรมแร (ทวไป) กฎหมายทกยวของ พระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๑๐ ( แกไขปรบปรง พ.ศ.๒๕๓๗ )

๗๐

“แร” หมายความวา ทรพยากรธรณทเปนอนนทรยวตถ มสวนประกอบทางเคมกบลกษณะทางฟสกสแนนอน หรอเปลยนแปลงไดเลกนอย ไมวาจะตองถลง หรอหลอม กอนใชหรอไม และหมายความรวมตลอดถง ถานหน หนน ามน หนออน โลหะ และตะกรนทไดจากโลหะกรรม น าเกลอใตดน หรอทราย ซงกฎหมายก าหนดเปนดนอตสาหกรรม หรอทรายอตสาหกรรม แตทงนไมรวมถงน าเกลอสนเธาว ลกรง หน ดน หรอทราย ประเภทอตสาหกรรม ประเภทแร - แร ม ๕๔ ชนด - โลหะ ม ๖ ชนด

- ตะกรน ม ๑๐ ชนด ประเภทของหนประดบ (ตามกฎกระทรวง ฉบบท ๒๑ พ.ศ.๒๕๑๖ ออกตามความ

ในพระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๑๐) ดงน - หนกรวดมน - หนกรวดเหลยม - หนแกรนต - หนทราเวอรทน - หนนาดกระสอย - หนไนส - หนบะชอลต - หนปน - หนชนวน ประเภทของหนอตสาหกรรม

- หนปนเพออตสาหกรรมปนซเมนตเพออตสาหกรรมทางเคมเพออตสาหกรรม แคลเซยมคารไบด หรอเพอท าปนขาวส าหรบอตสาหกรรมฟองหนง หรออตสาหกรรมน าตาล - หนดนแดน เพออตสาหกรรมปนซเมนต - โคโลมตดไลมสโตน - หนเพอรไลน - หนฟลไลด

ประเภทของดนอตสาหกรรม - ดนทนไฟ - ดนเบา หรอ ไดอาตอมไทม หรอไดอาตอมเซยสเอรท - ดนสอพอง หรอดนมารล - ดนขาว - บอลเคลย ประเภทการทาเหมองอตสาหกรรม - เหมองเรอขด - เหมองสบ

- เหมองฉด - เหมองแลน

๗๑

- เหมองหาบ - เหมองปลอง - เหมองอโมงค - เหมองเจาะงด

- เหมองอยางอนทอธบดเหนชอบ ขนตอนการตรวจสอบการทาเหมองแรในเขตพนทปาไม,ปาสงวนแหงชาต,อทยานแหงชาต และ

เขตรกษาพนธสตวปา (๑) พนทประทานบตร

- ตรวจสอบประทานบตรอนญาตใหท าเหมองแร (กรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม เปนผอนญาต)

- การขออนญาตใช พนทปาจะตองมใบอนญาตใหแผวถางปาตามพระราชบญญตปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ หรอหนงสออนญาตใหเขาท าประโยชนหรออยอาศยในเขตปาสงวนแหงชาตตามพระราชบญญต ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ แลวแตวาจะอยในพนทใด (กรมปาไม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนผอนญาต)

- ตองมแผนททแสดงพนททไดรบอนญาต - จะตองมใบอนญาต เครองมอ เครองใช อปกรณในการท าเหมองแรและคนงาน เกนจาก

ไดรบอนญาตหรอไม - จะตองมใบอนญาต ม ใช หรอ เกบวตถระเบด ซงไดแก ใบขออนญาตซอ ม ใช ซงวตถระเบด

ตามพระราชบญญตอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด พ.ศ.๒๔๙๐ (แบบ ป.๕) และใบอนญาตมซงยทธภณฑ (แบบ ย.ภ.๕) ตามพระราชบญญตยทธภณฑ พ.ศ.๒๕๓๐ (กระทรวงกลาโหม,กระทรวงมหาดไทย เปนผอนญาต)

การตงโรงงาน - การตงโรงงานถลงแร รอนแร ลางแร โลหะกรรม (กระทรวงอตสาหกรรม เปนผอนญาต) พนทโครงการทาเหมองแร และแผนผงจะตองมรายละเอยดดงน - ลกษณะพนทภมประเทศ ในเขตค าขอประทานบตร - ลกษณะของแหลงแร ชนดของแร - วธการท าเหมองแรและการแตงแร - แผนทถกตองตามมาตราสวน - แบบรปท านบ ประตระบายน า - ชนด ขนาด จ านวน เครองจกรและอปกรณ รวมทงจ านวนคนงาน - วธการชกน า มาใชในการท าเหมองแร - วธการเกบขงน าขนขน หรอมลดนทราย และวธระบายน า - แนวขางทางหลวง ทางสาธารณะ - กอนเปดท าเหมอง ผถอประทานบตร ตองน าพนกงานเจาหนาทไปตรวจสอบการเตรยมการ

เพอการท าเหมองทไดรบอนญาตเสยกอนเมอไดรบอนญาตเปนหนงสอจากกรมทรพยากรธรณประจ าทองท ใหเปดการท าเหมองแลวจงจะเปดการท าเหมองได

๗๒

- ผถอประทานบตรตองกรอกรายการใหถกตองตามความเปนจรง - ตองสงแผนท ประจ าเดอนแสดงการท าเหมองตามความเปนจรง ตอทรพยากรทองท การดาเนนการกบผลผลตแร (๑) การซอแร ผรบอนญาตตองปฏบตดงน

- ตองรบซอแร ตามชนด จ านวน และน าหนกทระบในเอกสารทออกใหตามความในมาตรา ๙๘ แหง พ.ร.บ.แร

- ตองเกบแร ในสถานทระบไวในใบอนญาต ซอแร หรอสถานทเกบแรทไดรบอนญาต - ตองกรอกรายการรบมอบแร พรอมลายมอชอก ากบในการรบมอบแร - ตองกรอกรายการในบญชตามแบบพมพ ทกรมทรพยากรก าหนด - ตองยนรายงานประจ าเดอนแสดงรายการ ซอแร และจ านวนแรคงเหลอตามแบบพมพ - ตองเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบการซอแรไว ณ สถานทซอแร หรอสถานทเกบแร - ตองใหขอเทจจรง และรายละเอยดทเกยวกบการซอแร พรอมทงอ านวยความสะดวก

แกพนกงานเจาหนาท (๒) การขายแร ผมสทธขายแร ตามมาตรา ๙๙(๑),(๒),(๔) และ (๕)แหง พ.ร.บ.แรฯ แกไขเพมเตม ฉบบท ๒ พ.ศ.๒๕๑๖ ตองปฏบตดงน

- ตองมอบเอกสาร ตามมาตรา ๙๘ (๑),(๒) หรอ (๓) - ตองแสดงใบอนญาตรอนแร แกผรบใบอนญาตซอแร - ตองกรอกรายการในบญชตามแบบพมพ ของกรมทรพยากรธรณก าหนด - ตองยนรายงานประจ าเดอนแสดงรายการขายแร และจ าหนายแรคงเหลอ - ตองใหขอเทจจรงและรายละเอยดเกยวกบการขายแร พรอมทงอ านวยความสะดวก

แกพนกงานเจาหนาท (๓) การเกบแร ผรบอนญาตตองปฏบตดงน

- การเกบแรในสถานท เกบแร ตองแสดงบรเวณทกองแรแตละกอง พรอมทงจดให มปายขอความเปนสถานทเกบแรชนดใดของผใด

- ตองไมยอมใหบคคลอนเกบแรในสถานทเกบแรทไดรบอนญาต - ตองกรอกรายการในบญชตามแบบพมพของ กรมทรพยากรธรณ ก าหนดทกครงทน าแร

มาเกบหรอน าแรออกจากสถานทเกบ - ตองยนรายงานประจ าเดอน แสดงการน าแรเขามาเกบ น าแรออกและจ านวนคงเหลอ

แสดงการน าแรเขามาเกบ น าแรออก และจ านวนคงเหลอในสถานทเกบแร - ตองเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบการเกบแรไว ณ สถานทเกบแร - ตองใหขอเทจจรงและรายละเอยดเกยวกบการเกบแร พรอมทงอ านวยความสะดวก

แกพนกงานเจาหนาท

๗๓

(๔) การครอบครองแร มหลกเกณฑดงน - ตองแสดงสถานทเกบแรในครอบครอง พรอมทงจดใหมปายขอความวากองใดเปนแร

ชนดใดก ากบไวใหชดเจน - ตองกรอกรายการตามแบบพมพของกรมทรพยากรก าหนด ทกครงทมการจ าหนายโอน

แรในครอบครอง - ตองยนรายงานประจ าเดอน แสดงการมแรไวในครอบครอง จ าหนาย จ านวนแรคงเหลอ

ตามแบบพมพทกรมทรพยากรธรณก าหนด ตอทรพยากรธรณทองทภายในวนท ๕ ของเดอนถดไป - ตองเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบการมแรไวในครอบครอง ณ สถานทระบไวใน

ใบอนญาต - ตองใหขอเทจจรง รายละเอยดเกยวกบการครอบครองแร พรอมทงอ านวยความสะดวก

แกพนกงานเจาหนาท (๕) การขนแร มหลกเกณฑและวธการ ดงน

- ตองขนแรไปตามเสนทางทก าหนดไวในใบอนญาตขนแร - ตองน าใบอนญาตขนแรตนฉบบ ก ากบไปพรอมกบการขนแร - การพกแรระหวางทางจะพกได เฉพาะในสถานทและภายในระหวางเวลาทก าหนดไวใน

ใบอนญาตขนแร - ตองใหขอเทจจรงรายละเอยดเกยวกบการขนแร พรอมทงอ านวยความสะดวกแกพนกงาน

เจาหนาท - ในกรณผรบใบอนญาตขนแร ไมอาจสงมอบแร ณ สถานททระบไวในใบ อนญาตขนแร

เพอใหผรบมอบแรบนทกและลงลายมอชอก ากบไวในใบอนญาตขนแร ตองแจงใหทรพยกรทองททราบกอนใบอนญาตขนแรจะสนอาย

บทกาหนดโทษ มาตรา ๔๓ หามมใหผใดท าเหมองในทใด ไมวาทซงท าเหมองนนจะเปนสทธของบคคลหรอไม เวนแต

จะไดรบประทานบตรชวคราว หรอประทานบตร มาตรา ๑๒๙ หามมใหผใดน าเขา หรอสงออกนอกราชอาณาจกรซงแร ทอยในความควบคมใน พ.ร.บ.แร

เวนแตไดรบอนญาต มาตรา ๑๓๕ ผใดฝาฝน มาตรา ๔๓ หรอมาตรา ๙๑ ตองระวางโทษ จ าคกตงแต ๒-๗ ป ปรบตงแต

๓๐๐,๐๐๐ – ๕๐๐,๐๐๐ บาท หรอทงจ าทงปรบ มาตรา ๑๕๒ ผใดฝาฝน มาตรา ๑๒๙ ตองระวางโทษจ าคกไมเกน ๑๐ ป ปรบตงแต ๕ – ๑๐ เทาของ

มลคาแรตามราคาทก าหนดในกฎกระทรวง

โทษเกยวกบความผดตามพระราชบญญตแร

๗๔

พระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๑๐ ไดก าหนดโทษของการกระท าความผดไวแตละกรณตามความส าคญแหงการกระท าความผด ความผดบางเรองมโทษปรบอยางเดยวไมมโทษจ า ความผดบางเรองมโทษปรบหรอจ าทงปรบทงจ า โทษดงกลาวจงมทงเปรยบเทยบไดและเปรยบเทยบไมได ดงน

ความผดทเปรยบเทยบได ความผดทเปรยบเทยบปรบไดม ๒ กรณ (๑) กรณความผดทพนกงานเจาหนาทมอ านาจเปรยบเทยบ ไดแก ความผดทมโทษจ าคกไมเกน ๑ เดอน

หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท ไดแก ความผดซงมโทษตามมาตรา ๑๓๒ มาตรา ๑๓๒ ตร มาตรา ๑๓๓ มาตรา ๑๓๓ ทว มาตรา ๑๓๔ มาตรา ๑๓๖ มาตรา ๑๓๗ มาตรา ๑๓๘ มาตรา ๑๓๘ ทว มาตรา ๑๓๙ มาตรา ๑๔๐ มาตรา ๑๔๑ มาตรา ๑๔๒ มาตรา ๑๔๔ มาตรา ๑๔๕ มาตรา ๑๔๖ มาตรา ๑๔๗ มาตรา ๑๔๘ ทว มาตรา ๑๔๙ มาตรา ๑๕๐ มาตรา ๑๕๑ มาตรา ๑๕๒ ทว

(๒) กรณความผดทอธบดกรมทรพยากรธรณอ านาจเปรยบเทยบไดแก ก. ความผดฐานมแรไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาตตามาตรา ๑๐๕ และความผดนน

เกดขนนอกเขตควบคมแร ความผดมาตรานมโทษปรบตงแตหนงเทาถงหาเทาของมลคาแรในวนกระท าผด ข. ความผดฐานขนแรโดยไมไดรบอนญาตตามมาตรา ๑๐๘ และความผดนนเกดขนนอกเขต

ควบคมแร ความผดตามมาตรานมโทษปรบตงแตหนงเทาถงหาเทาของมลคาแรในวนกระท าผด ค. ความผดท าใหแรขาดหายไปจากบญชตามมาตรา ๑๕๒ ตร โดยไมสามารถจะพสจนได

ความผดตามมาตรานมโทษปรบตงแตหนงเทาถงสามเทาของมลคาแร

๒. ความผดทเปรยบเทยบไมได ไดแก ความผดทมโทษตามมาตรา ๑๓๒ ทว มาตรา ๑๓๒ จตวา มาตรา ๑๓๓ ตร มาตรา ๑๓๕ มาตรา ๑๔๘ วรรคสอง มาตรา ๑๔๓ มาตรา ๑๕๒ ซงเปนความผดเกยวกบ (๑) ส ารวจแรโดยไมไดรบอาชญาบตร (๒) ไมปฏบตตามขอก าหนดของผอ านวยการเขตควบคมแร (๓) ขดขวางหรอไมอ านวยความสะดวกแกผอ านวยการและพนกงานเจาหนาท (๔) ท าเหมองโดยไมไดรบประทานบตรชวคราวหรอประทานบตร (๕) ซอแรโดยไมไดรบอนญาต (๖) ขายแรโดยไมมสทธทจะขาย

(๗) เกบแรโดยไมไดรบอนญาต (๘) มแรไวในครอบครองในเขตควบคมแรโดยไมไดรบอนญาต (๙) ขนแรในเขตครอบครองในเขตควบคมแรโดยไมไดรบอนญาต (๑๐) น าแรเขาหรอสงแรออกโดยไมไดรบอนญาต เงนสนบนและเงนรางวล

๗๕

๑ . ค ว าม ผ ด ท ผ น า จ บ แ ล ะผ จ บ ม ส ท ธ ได ร บ เง น ส น บ น แ ล ะ เง น ร า งว ล ได แ ก

ความผดตามมาตรา ๑๓๒ ทว มาตรา ๑๓๒ ตร มาตรา ๑๓๓ ตร มาตรา ๑๓๕ มาตรา ๑๔๒ มาตรา ๑๔๓

มาตรา ๑๔๕ มาตรา ๑๔๗ มาตรา ๑๔๘ มาตรา ๑๔๘ ทว มาตรา ๑๕๒ มาตรา ๑๕๒ ทว หรอมาตรา

๑๕๒ ตร ซงเปนความผดเกยวกบ

(๑) ไมปฏบตตามขอก าหนดของผอ านวยการเขตควบคมแร ตามมาตรา ๙ อฏฐ

(๒) ไมตดเครองหมายทผอ านวยการเขตควบคมแรประกาศทยานพาหนะทใชขนแรในเขต

ควบคมแร (มาตรา ๙ อฏฐ (๓)(จ))

(๓) ส ารวจแรโดยไมไดรบอาชญาบตร

(๔) ท าเหมองโดยไมไดรบประทานบตรชวคราวหรอประทานบตร (มาตรา ๔๓)

(๕) ซอแรโดยไมไดรบใบอนญาต (มาตรา ๙๒)

(๖) ซอแรนอกสถานททระบไวในใบอนญาตซอแร (มาตรา ๙๔)

(๗) ซอแรโดยไมมเอกสารแสดงทมาของแร (มาตรา ๙๘)

(๘) ขายแรโดยทผขายไมมสทธทจะขาย (มาตรา ๙๙)

(๙) มแรไวในครอบครองโดยมไดรบอนญาตและมไดรบยกเวนตามมาตรา ๑๐๕

(๑๐) ขนแรโดยไมไดรบอนญาตและมไดรบยกเวนตามมาตรา ๑๐๘

(๑๑) น าเขาหรอสงแรซงอยในความควบคมออกนอกราชอาณาจกรโดยไมไดรบอนญาต

(มาตรา ๑๒๙)

(๑๒) ไมปฏบตตามเงอนไขทก าหนดในใบอนญาตน าเขาหรอสงแรซงอยในความควบคมออก

นอกราชอาณาจกร (มาตรา ๑๓๐)

(๑๓) ท าแรขาดหายไปจากบญชแสดงการขดแรไดหรอบญชแสดงแรคงเหลอโดยไมสามารถ

พสจนได (มาตรา ๑๕๒ ตร)

๒. อตราเงนสนบนและเงนรางวลทจาย

ตามพระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๑๐ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตม

พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕๑๐ (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๒๘ ก าหนดอตราเงนสนบนและเงนรางวลรวมกนไมเกนรอยละ ๕๕

ของจ านวนเงนคาขายของกลางหรอเงนคาปรบ โดยรฐมนตรจะก าหนดใหจายเงนสนบนและเงนรางวลส าหรบ

กรณทปรากฏตวผตองหาและหรอมผกระท าความผดทตองค าพพากษาถงทสดใหไดรบโทษทางอาญามากกวา

การจายเงนสนบนและเงนรางวลในกรณไมปรากฏตวผตองหา และหรอไมมผกระท าความผดทตองค าพพากษา

ถงทสดกได

๓. ผมอ านาจสงจายเงนสนบนและเงนรางวล ไดแก อธบดกรมทรพยากรธรณ

๗๖

๔. เงนสนบนและเงนรางวลจายจากเงน ดงตอไปน

(๑) จายแจกเงนคาขายของกลางทศาลสงรบ

(๒) จายจากเงนคาปรบทช าระตอศาลในกรณทศาลมไดสงรบของกลางหรอของกลาง

ไมอาจจ าหนายได

(๓) จายจากเงนคาปรบทมการเปรยบเทยบในกรณทระงบโดยการเปรยบเทยบ (๔) จายจากเงนขายของกลางทตกเปนของแผนดนตามมาตรา ๑๕ เบญจ ๑.๒ แนวทางการตรวจสอบการระเบดและการยอยหน

การระเบดและยอยหนแตเดมกระท าโดยอาศยประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๙ โดยอธบดกรมทดนเปนผอนญาต ตอมาไดมระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบ การอนญาต ตามมาตราแหงประมวลกฎหมายทดน พ.ศ.๒๕๓๕ และค าสงกระทรวงมหาดไทย ท ๓๕๐/๒๕๓๕ ลงวนท ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๓๕ ใหอ านาจผวาราชการจงหวด เปนพนกงานเจาหนาทในการอนญาต การระเบดและยอยหน ในบรเวณทคณะรฐมนตรไดมมตก าหนดพนทนน เปนแหลงหนปนเพอกอสราง และในพนทนอกเขตเขาหรอภเขาและปรมณฑลรอบทเขาหรอภเขา ๔๐ เมตร และการตออายใบอนญาตกรณอธบดกรมทดน ผวาราชการจงหวดไดอนญาตไว

ขนตอนการอนญาตใหระเบดและยอยหนนนกระท าในรปของคณะกรรมการ ซงมผแทนส านกงานต ารวจแหงชาตเปนกรรมการอยดวย และนอกจากนนยงมคณะกรรมการประจ าจงหวด ซงจะไมขอกลาวถงเพราะเปนขนตอนของการพจารณาอนญาต ซงใบอนญาตใหท าการระเบดและยอยหนนน จะก าหนดพนท ไมเกน ๑๐ ไร และตอมาไดมมตของคณะรฐมนตร เมอวนท ๑๓ มถนายน ๒๕๓๘ อนมตให ในหลกการเปลยนแปลงการระเบดและยอยหนไปเปนเทคโนโลยการท าเหมอง ภายใตพระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๓๘ ก าหนดแนวทางปฏบตใหทรพยากรธรณทกจงหวด รบค าขอประทานบตรท าเหมองแรอตสาหกรรม เพอท าการระเบดหนและยอยหน ซงแตเดมอยภายใตบงคบ มาตรา ๙ แหงประมวลกฏหมายทดน มาอยภายใตบงคบของพระราชบญญตแรพ.ศ.๒๕๑๐ ตงแตวนท ๑๓ มถนายน ๒๕๓๘เปนตนไป ซงผทไดรบอนญาตใหท าการระเบดและยอยหนตามมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายทดนเดม กยงคงด าเนนกจการอยไดจนกวาใบอนญาตจะสนอาย

หลกเกณฑในการพจารณาอนญาตใหระเบดและยอยหน

ในการอนญาตใหระเบดและยอยหน ซงเปนทดนของรฐซงมไดมบคคลใดมสทธครอบครอง ไดแกทดนรกรางวางเปลา ทดนทมผเวนคน หรอทอดทง โดยมหลกเกณฑคอ

(๑) ในรศม ๓๐๐ เมตร ตองไมมอาคาร หมบาน วด หรอส านกสงฆ โบราณสถาน โบราณวตถ ปชนยวตถ

(๒) ไมเปนบรเวณทซงพนกงานเจาหนาทไดรบอนญาตใหบคคลอนอยกอนแลว (๓) ไมเปนแหลงทอยอาศยของสตวปาหรอเขตรกษาพนธสตวปาตามพระราชบญญตสงวนและ

คมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕

๗๗

(๔) หางทางหลวงสายประธานไมนอยกวา ๑ กโลเมตร ส าหรบพนททมองไมเหนทางหลวง ส าหรบพนททมองเหนทางหลวงจะตองอยหางจากทางหลวงสายประธานไมนอยกวา ๕ กโลเมตร

(๕) ไมใชพนทซงใชในการศกษาคนควาทางวชาการปาไม (๖) ไมเปนพนทปาทมสภาพเปนตนน าล าธาร ชน ๑ เอ (๗) ไมเปนบรเวณทมทวทศนสวยงามอนควรรกษาไว (๘ ) พนทท จะขออนญาตจะตองอย ในหลกเกณฑทางดานส งแวดลอม ของส านกงาน

คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ดงตอไปน ไมเปนพนทสงวนหวงหาม ไมเปนพนทปาตนน าล าธาร และเปนบรเวณทมแรธาตทมคาในปรมาณทคมคาทางเศรษฐกจ

๑. ตรวจสอบใบอนญาต - ประทานบตรท าเหมองแร - ใบอนญาตใหแผวถางปา / ใบอนญาตใหเขาท าประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาต - ใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน - ใบอนญาตใหมและใชวตถระเบด

๒. การตรวจสอบพนท - เนอทอนญาต (ใหเจาหนาททดนรงวดตรวจสอบ) - ต าแหนงพนททอนญาต (ใหผเชยวชาญตรวจสอบประกอบกบระวางรปถายทางอากาศ) - ก าหนดขอบเขต สวนทเปนพนทอนญาต และสวนทถกระเบดไปแลว - บนทกถอยค าลกจางคนงานผควบคมทกคน ใหฟงไดวาท าหนาทอะไร รบจางผใด (โยงใหถง

ผอยเบองหลงผใช ผรวมกระท าผด หรอผสนบสนน) มเครองมอเครองใชในการระเบดหนอะไรบาง อยทใด เครองจกรแตละประเภทใชท างานอะไร และเปนของผใดตองบนทกใหละเอยด เพอใชเปนแนวทางการพจารณาขอใหศาลยด

๓. ความผดตรวจพบมากในการทาเหมอง ไดแก - ระเบดหนเกนพนทอนญาต - ระเบดหนผดพนทอนญาต - ลกลอบระเบดหนโดยไมไดรบอนญาต - ลกลอบระเบดหนโดยยนค าขออนญาตเปนฉากบงหนา

๔. การสอบสวนเพอพสจนทราบ (๑) ผกระท าผด

- ผขออนญาต - ผควบคมงาน - ลกจาง

(๒) เครองมอเครองใชในการกระท าผด

๗๘

(๓) เนอท - เนอททถกระเบดหนทงหมด - เนอททไดรบอนญาต - เนอททระเบดเกนเนอทอนญาต

(๔) ต าแหนง - ต าแหนงพนทอนญาต - ต าแหนงพนทลกลอบระเบดหน

(๕) ประเภททดน - ทหวงหาม หรอปา พ.ศ.๒๔๘๔ - ปาสงวนแหงชาต - อทยานแหงชาต หรอ อนๆ

(๖) ค านวณปรมาตรหนทถกระเบด บทบญญตกฎหมายทเกยวของกบการลกลอบระเบด ยอยหน ๑. พระราชบญญตปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔

มาตรา ๕๔ “หามมใหผใด กนสราง แผวถางหรอเผาปาหรอกระท าดวยประการใด ๆ อนเปน การท าลายปา หรอเขายดถอครอบครองปาเพอตนเองหรอผอนเวนแตจะกระท าภายในเขตทไดจ าแนกไวเปนประเภทเกษตรกรรม และรฐมนตรไดประกาศในราชกจจานเบกษา หรอ โดยไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

การขออนญาตและการอนญาตใหเปนไปตามหลกเกณฑและเงอนไขทก าหนดในกฎกระทรวง”บทกาหนดโทษ

มาตรา ๗๒ ตร “ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรา ๕๔ ตองระวางโทษจ าคกไมเกน ๕ ป หรอปรบไมเกน ๕ หมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ในกรณความผดตามมาตราน ถาไดกระท าเปนเนอทเกน ๒๕ ไร ผกระท าความผดตองระวางโทษจ าคกตงแต ๒ ป ถง ๑๕ ป และปรบตงแต ๑ หมนบาท ถง ๑ แสนบาท

ในกรณทมค าพพากษาชขาดวาบคคลใดกระท าความผดตามมาตรานถาปรากฏวาบคคลนน ไดยดถอครอบครองปาทตนไดกระท าความผด ศาลมอ านาจทจะสงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผดออกไปจากปานนไดดวย ๒. พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗

มาตรา ๑๔ “ ในเขตปาสงวนแหงชาต หามมใหบคคลใดยดถอครอบครองท าประโยชน หรออยอาศยในทดน กนสราง แผวถาง เผาปา ท าไม เกบหาของปาหรอกระท าดวยประการใด ๆ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต เวนแต

๗๙

๑) ท าไมหรอเกบหาของปา มาตรา ๑๕ เขาท าประโยชนหรออยอาศยตามมาตรา ๑๖ มาตรา ๑๖ ทว หรอมาตรา ๑๖ ตร กระท าการตามมาตรา ๑๗ ใชประโยชนตาม มาตรา ๑๘ หรอกระท าการตามมาตรา ๑๙ หรอมาตรา ๒๐

๒) ท าไมหวงหามหรอเกบหาของปาหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม” บทกาหนดโทษ

มาตรา ๓๑ “ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๔ ตองระวางโทษจ าคกตงแตหกเดอนถงหาป และปรบตงแตหาพนบาทถงหาหมนบาท

ในกรณความผดตามมาตราน ถาไดกระท าเปนเนอทเกนยสบหาไรหรอกอใหเกดความเสยหายแก ๑) ไมสก ไมยาง ไมสนเขาหรอไมหวงหามประเภท ข. ตามกฎหมายวาดวยปาไมหรอ ๒) ไมอนทเปนตนหรอเปนทอนอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยางรวมกนเกนยสบตนหรอทอน

หรอรวมปรมาตรไมเกนสลกบาศกเมตรหรอ ๓) ตนน าล าธาร ผกระท าความผดตองระวางโทษจ าคกตงแตสองปถงสบหาป และปรบตงแตสองหมนบาทถง

หนงแสนหาหมนบาท ในกรณทมค าพพากษาชขาดวาบคคลใดกระท าความผดตามมาตรานถาปรากฏวาบคคลนนยดถอ

หรอครอบครองทดนในเขตปาสงวนแหงชาต ศาลมอ านาจสงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทนและบรวารของผกระท าผดออกจากเขตปาสงวนแหงชาตได”

มาตรา ๑๖ “ภายในเขตอทยานแหงชาต หามมใหบคคลใด ๑) ยดถอครอบครองทดน รวมตลอดถงกนสราง แผวถางหรอเผาปา ๒) เกบหา น าออกไป ท าดวยประการใดๆ ใหเปนอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพ ซงไม ยางไม

น ามนยาง น ามนสน แรหรอทรพยากรธรรมชาตอน ๓) น าสตวออกไป หรอท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตรายแกสตว ๔) ท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตรายหรอท าใหเสอมสภาพแกดน หน กรวด หรอทราย ๕) เปลยนแปลงทางน าหรอท าใหน าในล าน า ล าหวย หนอง บง ทวมทนหรอเหอดแหง ๖) ปดหรอท าใหกดขวางแกทางน าหรอทางบก ๗) เกบหา น าออกไป ท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพ ซงกลวยไม

น าผง ครง ถานไม เปลอกไม หรอมลคางคาว ๘) เกบ หรอท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตรายแกดอกไม ใบไมหรอผลไม ๙) น ายานพาหนะเขาออกหรอขบขยานพาหนะในทางทมไดจดไวเพอการนน เวนแตจะไดรบ

อนญาตจากพนกงานเจาหนาท ๑๐) น าอากาศยานขนลงในททมไดจดไวเพอการนน เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงาน

เจาหนาท” บทกาหนดโทษ

๘๐

มาตรา ๒๔ “ผใดฝาฝนมาตรา ๑๖ (๑) (๒) (๓) (๔) หรอ (๕) ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาปหรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ๔. ประมวลกฎหมายทดน พ.ศ.๒๔๙๗

มาตรา ๙ “ภายใตบงคบกฎหมายวาดวยการเหมองแรและการปาไมทดนของรฐนนถามไดมสทธครอบครอง หรอมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทแลวหามมใหบคคลใด

๑) เขาไปยด ครอบครอง รวมตลอดถงการกนสราง หรอเผาปา ๒) ท าดวยประการใด ใหเปนการท าลาย หรอท าใหเสอมสภาพทดน เชน ทกรวด หรอททราย

ในบรเวณรฐมนตรประกาศหวงหามในราชกจจานเบกษาหรอ ๓) ท าสงหนงสงใดอนเปนอนตรายแกทรพยากรในทดน บทบญญตของมาตราน จะเหนไดวาเมอมการใชประมวลกฎหมายทดนแลว เราถอวาทดนของรฐ

นน ถาบคคลใดไมมสทธครอบครองอยกอนแลว ถอวาเปนหวงหามทงสน โดยรฐไมจ าเปนจะตองด าเนนการหรอท าวธการหวงหามทดนนนอก อยางเชน แตกอนซงตองออกพระราชกฤษฎกาหวงหามทดนนนไวเพอใชประโยชนของทางราชการ หรอวาไดมการหวงหามไวโดยพนกงานเจาหนาทของรฐในสมยกอน การหวงหามทดนมาตรา ๙ น จะตองอยในบงคบของกฎหมายวาดวยการเหมองแรและการปาไม กรณนหมายถงวาถาหากวากฎหมายทเกยวดวยการเหมองแร และการปาไมไดก าหนดวธการเกยวกบทดนของรฐไวเปนพเศษอยางไร กตองด าเนนการตามกฎหมายนนไมอยในบงคบของมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายทดน บทกาหนดโทษ

มาตรา ๑๐๘ ทว “ นบตงแตวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ ผใดฝาฝนมาตรา ๙ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดตามวรรคหนงไดกระท าแกท ดนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชน ใชรวมกน หรอทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหนงหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดตามวรรคสองไดกระท าเปนเนอทเกนกวาหาสบไร ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ในกรณทค าพพากษาวาผใดกระท าความผดตามมาตราน ศาลมอ านาจสงในค าพพากษาใหผกระท าความผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผดออกไปจากทดนนนดวย

บรรดาเครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใๆ ซงบคคลไดใชในการกระท าความผด หรอไดใชเปนอปกรณใหไดรบผลในการกระท าความผดดงกลาวใหรบเสยทงสน ไมวาจะมผถกลงโทษตามค าพพากษาหรอไม” ๕. พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

มาตรา ๗ “ใหรฐมนตรมอ านาจออกกฎกระทรวงก าหนดใหโรงงานตามประเภทชนดหรอขนาดใด เปนโรงงานจ าพวกท ๑ โรงงานจ าพวกท ๒ หรอ โรงงานจ าพวกท ๓ แลวแตกรณ โดยค านงถงความจ าเปนใน

๘๑

การควบคมดแล การปองกนเหตเดอดรอนร าคาญการปองกนความเสยหายและการปองกนอนตราย ตามระดบความรนแรงของผลกระทบทจะมตอประชาชนหรอสงแวดลอมโดยแบงออกเปนดงน

๑) โรงงานจาพวกท ๑ ไดแกโรงงานประเภท ชนด และขนาดทสามารถประกอบกจการโรงงานไดทนทตามความประสงคของประกอบกจการโรงงาน

๒) โรงงานจาพวกท ๒ ไดแกโรงงานประเภท ชนด และขนาดทเมอจะประกอบกจการโรงงานตองแจงใหผอนญาตทราบกอน

๓) โรงงานจาพวกท ๓ ไดแกโรงงานประเภท ชนด และขนาดทการตงโรงงานจะตองไดรบใบอนญาตกอนจงจะด าเนนการได

เมอมการประกาศของรฐมนตรตามมาตรา ๓๒ (๑) ใหโรงงานทก าหนดในประกาศดงกลาวเปนโรงงานจ าพวกท ๓ ดวย”

บทกาหนดโทษ มาตรา ๔๘ “ผใดประกอบกจการโรงงานจ าพวกท ๒ โดยไมแจงใหพนกงานเจาหนาททราบตาม

มาตรา ๑๑ วรรคหนง ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ” ประกอบกฎกระทรวงฉบบท ๑ (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความในพระราชบญญต โรงงาน พ.ศ.

๒๕๓๕ ประเภทหรอชนดของโรงงาน ล าดบท ๓ “โรงงานประกอบกจการเกยวกบหน กรวด ทราย ดน ส าหรบใชในการกอสรางอยางใดอยาง

หนงหรอหลายอยางดงตอไปน ๑) การโม บด หรอยอยหน โรงงานทกขนาดเปนโรงานจ าพวกท ๓ ๒) การขดหรอลอก กรวดทรายหรอดน โรงงานทกขนาดเปนโรงานจ าพวกท ๓ ๓) การรอนหรอคดกรวดหรอทราย โรงงานเครองจกรไมเกน ๒๐ แรงมา เปนโรงงานจ าพวกท ๑ , โรงงานเครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา และไมจดอยในพวกท ๑ เปน โรงงาน

๘๒

จ าพวกท ๒ และโรงงานเครองจกรเกน ๕๐ แรงมา เปนโรงงาน จ าพวกท ๓ ๔) การดดทราย โรงงานทกขนาดเปนโรงงานจ าพวกท ๓ ๕) การล าเลยงหน กรวด ทราย หรอ โรงงานทกขนาดเปนโรงงานจ าพวกท ๒

ดน ดวยระบบสายพาน ๖. พระราชบญญตควบคมยทธภณฑ พ.ศ.๒๕๓๐ หมวด ๓ การขออนญาตและการออกใบอนญาต

มาตรา ๑๕ “หามมใหผใดสงเขามา น าเขามา หรอมซงยทธภณฑ เวนแตจะไดรบใบอนญาตจากปลดกระทรวงกลาโหม

การอนญาตตามวรรคหนง จะก าหนดเงอนไขไวในใบอนญาตกได การขออนญาตและการอนญาต ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทก าหนดใน

กฎกระทรวง บทกาหนดโทษ

มาตรา ๔๒ “ผใดฝาฝนมาตรา ๑๕ วรรคหนง ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ” ๗. พระราชบญญตอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน พ.ศ.๒๔๙๐

มาตรา ๗ “หามมใหผใดท า ซอ ม ใช สง หรอน าเขา ซงอาวธปนหรอเครองกระสนปน วตถระเบดเวนแตจะไดรบใบอนญาตจากนายทะเบยนทองท”

บทกาหนดโทษ มาตรา ๗๒ “ผใดฝาฝนมาตรา ๗ ตองระวางโทษจ าคกตงแตหนงปถงสบป และปรบตงแตสองพน

บาทถงสองหมนบาท” การแจงขอกลาวหาเมอพบการกระทาผด

เพอความสะดวกในการปฏบตงานตรวจสอบการอนญาตระเบดและยอยหนในพนท จงขอหยบยกมาตราในตวบทกฎหมายตาง ๆ มาใหทราบพอสงเขป ดงน

๑) เมอตรวจพบแลววาประทานบตรเหมองแรขาดอายท าแรโดยไมมประทานบตร เหมองแรหรอท าแรนอกหรอเกนพนทตามประทานบตรตองแจงขอกลาวหา ตามมาตรา ๔๓ ฐาน “ทาเหมองแรโดยไมไดรบอนญาต” ซงมบทก าหนดโทษตามมาตรา ๑๓๕ คอ จ าคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ถาเปนการกระท าความผดในเขตควบคมแรจ าคกตงแตสองปถงเจดปหรอปรบตงแตสามแสนบาทถงหาแสนบาทหรอทงจ าทงปรบ

๒) ตามกฎหมายวาดวยการปาไม ๒ ฉบบ ๒.๑ กรณ พนทอยในเขตปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ ผดมาตรา ๑๔ ฐาน “ยดถอ

ครอบครอง ทาประโยชนหรออยอาศยในทดน กนสราง แผวถาง เผาปา ทาไมหรอกระทาดวยประการใด ๆ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาต” ซงมบทก าหนดโทษตามมาตรา ๓๑ และมาตรา ๓๕

๘๓

บรรดาไมของปา เครองมอ เครองใช อาวธ สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใดๆ ซงบคคลใช หรอไดมาโดยการกระท าความผดตาม พ.ร.บ.นใหรบเสยทงสน โดยไมค านงวาเปนของผกระท าผดและมผถกลงโทษตามค าพพากษาของศาลหรอไม

๒.๒ กรณไมตดอยในเขตปาสงวนแหงชาต ตามขอ ๒.๑ แตเปนพนทดนทยงมไดมบคคลไดมาตามกฎหมายทดน ตามมาตรา ๔(๑) ถอเปนปาตาม พ.ร.บ. ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ นนเอง ผดตามมาตรา ๕๔ ฐาน “กนสราง แผวถาง หรอเผาปา หรอกระทาดวยประการใด ๆ อนเปนการทาลายปา หรอเขายดถอครอบครองปาเพอตนเองหรอผอน” และมบทก าหนดโทษตามมาตรา ๗๒ ตร แตไมมบทบญญตให รบเครองมอ เครองใช ยานพาหนะ ทกระท าความผดตามมาตรา ๓๔

๓) ตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ กรณไมมใบอนญาตใหประกอบกจการโรงงาน ใหแจงขอกลาวหาตามมาตรา ๑๒ ฐาน “ประกอบกจการโรงงานจาพวกท ๓ โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” และมบทก าหนดโทษตามมาตรา ๕๐ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสองแสนบาทหรอทงจ าทงปรบและในกรณทโรงงานตามวรรคหนงเปนโรงงานประเภทหรอชนดทก าหนดจ านวนหรอขนาดทจะใหตงหรอไมใหตงในทองทใดตามประกาศทออกตามมาตรา ๓๒(๑) ผกระท าตองระวางโทษจ าคกไมเกนสป หรอปรบไมเกนสแสนบาทหรอทงจ าทงปรบ

๔) กรณมวตถระเบดและสวนประกอบของวตถระเบดซงเปนยทธภณฑแยกพจารณาไดดงน ๔.๑ กรณความผดตาม พ.ร.บ.อาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และ

สงเทยมอาวธปน พ.ศ.๒๔๙๐ ใชพจารณากรณตรวจพบดนระเบด, แกป, สายชนวน โดยไมมใบอนญาต (ตามแบบ ป.๕) ผดตามมาตรา ๓๘ ฐาน “ทา ซอ ม ใช สง นาเขา ซงวตถระเบดโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” และมบทก าหนดโทษตามมาตรา ๗๔ ระวางโทษจ าคกตงแตหนงปถงยสบป และปรบตงแตสองพนบาทถงสหมนบาท

๔.๒ กรณมสวนประกอบของวตถระเบด เชน แอมโมเนยมไนเตรท ใชบงคบตาม พ.ร.บ.ควบคมยทธภณฑ พ.ศ.๒๕๓๐ ซงในมาตรา ๔ นยามของค าวา “ยทธภณฑ” หมายความวา อาวธ เครองอปกรณของอาวธ สารเคม สารชวะ สารรงส หรอเครองมอเครองใชทน าไปใชในการรบหรอการสงครามได ทงนตามทรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา ซงปจจบนไดมประกาศกระทรวงกลาโหมเรอง ก าหนดชนดยทธภณฑทตองขออนญาตตาม พ.ร.บ.ควบคมยทธภณฑ พ.ศ.๒๕๓๐ ลงวนท ๒๐ ธ.ค. ๒๕๔๑ ก าหนดอาวธ, เครองอปกรณของอาวธ, ยานพาหนะ สารเคม วตถระเบด และสารเคมทใชเปนสวนผสมของวตถระเบด ใหเปนยทธภณฑอยหลายรายการ แตทจะหยบยกน ามากลาวเพยง ๒ ชนดททางโรงโมหนนยมน ามาใชเปนสวนผสมของวตถระเบดลกษณะคลายปยมอย ๒ ชนด คอ แอมโมเนยมไนเตรท (AMMONIUM NIRTAE) และโปแตสเซยมคลอเรท (POTASSIUM CHLORATE) ซงหากโรงโมหนใดมไวในครอบครองโดยไมไดรบอนญาต ตามแบบ (ย.ภ.๕) เปนความผดตามมาตรา ๑๕ ฐาน “หามมใหผใดสงเขามา นาเขามา ผลต หรอมซงยทธภณฑ เวนแตจะไดรบอนญาตจากปลดกระทรวงกลาโหม” และมบทก าหนดโทษตามมาตรา ๔๒ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ และตองแจง

๘๔

สถานทเกบตามมาตรา ๑๙ ตองระวางโทษตามมาตรา ๔๔ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอนหรอปรบไมเกนหกพนบาท หรอทงจ าทงปรบ ๑.๓ แนวทางการตรวจสอบเกยวกบการขดตกบอดน ลกรง

ตามพระราชบญญตการขดดน และถมดน พทธศกราช ๒๕๔๓ ไดใชบงคบไวดงน ๑. การขดดนในทดนของตนเองเพอจ าหนาย หรอเพอถมดนนน แมวาเจาของทดนจะ

มกรรมสทธในทดน เปนโฉนดทดน หรอมเอกสารการครอบครองทดนเปน น.ส.๓ หากเปนการด าเนนการ เพอการคาและมการใชเครองจกรในการขด เชน ใชรถแบคโฮขดตกดน จะเปนการด าเนนกจการประกอบกจโรงงาน จ าพวกท ๓ ตามกฎกระทรวงฉบบท ๑๖ (พ.ศ.๒๕๔๕) ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๕,๖ และ ๗ ซงจะตองไดรบอนญาตกอนจงจะสามารถด าเนนการไดตามมาตรา ๗ (๓) หากด าเนนการโดยไมไดรบอนญาตจะมอตราโทษจ าคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสองแสนบาท หรอทงจ า ทงปรบ กรณเชนนใหพจารณาวาเปนการด าเนนการเพอการคาเปนหลกหากเปนการขดดนเพอใชในการอน เชน ขดบอเพอกกน าไวใชในการเกษตรเลกนอย หรอขดลอกบอเลยงกง เชนนในทางพจารณา เจาหนาทกรมโรงงานอตสาหกรรมเคยพจารณาวาไมเปนการด าเนนกจการโรงงาน ตามนยกฎหมายทกลาว

๒. ในทองททไดมการประกาศเปนเขตควบคมการขดดนถมดนแลวจะตองมการปฏบตตามพระราชบญญตการขดดนและถมดน พ.ศ.๒๕๔๓ ซงตามมาตรา ๑๗ มบทบญญตในการควบคมการขดดน ไววา ผทประสงคจะขดดนโดยมความลกจากระดบพนดนเกนสามเมตร หรอมพนดนทปากบอดนเกนหนงหมนตารางเมตร หรอมความลกหรอพนทตามทเจาพนกงานทองถนประกาศก าหนด จะตองแจงตอเจาพนกงานทองถนตามแบบทกฎหมายก าหนด ซงจะมการก าหนดใหแจงขอมลในการขดไว หากเจาพนกงานทองถนพจารณาแลวเหนวามการแจงทถกตองกจะออกใบรบแจงใหแกผแจงไวเปนหลกฐานภายในเจดวนนบแต วนรบแจง และใหผแจงเรมท าการขดดนตามทรบแจงไดนบแตวนทไดรบใบรบแจง แตหากพบวาการแจง ไมถกตองเจาพนกงานทองถนจะสงใหผแจงแกไขภายในเจดวนนบแตวนทไดรบแจง ถาผแจงไมแกไขใหถกตองภายในเจดวนนบแตวนทผแจงไดรบแจงใหแกไขจากเจาพนกงานทองท ใหเจาพนกงานทองถนมอ านาจออกค าสงใหการแจงนนเปนอนสนผล

๓. สวนการถมดนนน มาตรา ๒๖ ไดก าหนดไววา ผทประสงคจะถมดนโดยมความสงของเนนดนเกนกวาระดบทดนเจาของขางเคยง และมพนทของเนนดนไมเกนสองพนตารางเมตร หรอมพนทตามทเจาพนกงานทองถนประกาศก าหนด ตองจดใหมทการระบายน าเพยงพอทจะไมกอใหเกดความเดอดรอนแกเจาของทดนขางเคยงหรอบคคลอน และการถมดนจะตองมการแจงตอเจาพนกงานทองถน และเจาพนกงานทองถนมอ านาจใหแกไขการแจงถมดนทไมถกตองในลกษณะเดยวกบทก าหนดโดยใหน าหลกในการด าเนนการทก าหนดไวในเรองการขดดนมาใชบงคบโดยอนโลม

การขดดนหรอถมดนโดยไมไดใบรบแจงจากเจาพนกงานทองถนตามมาตรา ๑๗ และ ๒๖ นน มอตราโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหาหมนบาทหรอทงจาทงปรบ และหากพนททขดดนถมดนนนมกฎกระทรวงหามไวตาม มาตรา ๖ (๑) จะมอตราโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจาทงปรบ

๘๕

นอกจากนการขดดนโดยมความลกไมเกนสามเมตร เมอจะขดดนใกลแนวเขตทดนขางเคยงของผอนในระยะนอยกวาสองเทาของความลกของบอดนทจะขด ตองจดการปองกนการพงทลายของดนตามวสย ทควรจะท าตามความใน มาตรา ๒๔ หากด าเนนการโดยไมปฏบตตามมาตราดงกลาว จะมอตราโทษ ปรบไมเกนหนงหมนบาท ตามมาตรา ๓๗

แตการบงคบใช พระราชบญญตการขดดนถมดน พ.ศ. ๒๕๔๓ นน มขอจ ากดอยวาจะใชบงคบ ไดกเฉพาะรายทด าเนนการในพนททเจาพนกงานทองถน ไดมการประกาศเปนเขตควบคมการขดดนถมดน ไวแลวเทานน หากไมมการประกาศไวกยงไมเปนความผดตามกฎหมายดงกลาวแตอยางใด ซงเจาพนกงานทองถนนนไดแก องคการบรหารสวนต าบล เทศบาล กรงเทพฯ หรอองคการปกครองสวนทองถนอนตามทกฎหมายโดยเฉพาะจดตงขนดงนนกอนด าเนนการจบกมด าเนนคดกตองมการตรวจสอบการประกาศ เขตควบคมการขดดนถมดนจากพนกงานทองถนกอนให เปนทชดเจนวามการประกาศควบคมไวแลว กรณเจาของทดนขดลกเกนกวากฎหมายก าหนด และกอใหเกดความเสยหายตอทดนของผอน จะสามารถด าเนนคดตอเจาของทดนหรอผเกยวของตามกฎหมายใดไดบาง และมโทษอยางไรหากมการขดดนใกล แนวเขตทดนของผอนจนเกดความเสยหาย โดยไมมการปองกนนอกจากจะเปนการกระท าผดและมโทษตามมาตรา ๒๔ และ ๓๗ แหงพระราชบญญตการขดดนและถมดน พ.ศ.๒๕๔๓ ตามทกลาวแลวขางตนแลว หากการกระท านนยอมเลงเหนผลวาจะเกดความเสยหายแกทรพยสนของผ อน ผกระท ากคงจะตองม ความผดฐาน “ท าใหเสยทรพย”ตามประมวลกฎหมายอาญา สวนผเสยหายกมสทธทจะเรยกรองหรอ ฟองเรยกคาเสยหายในทางแพงจากผทกอใหเกดความเสยหาย ฐานละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๒๐ ๑.๔ แนวทางการตรวจสอบการดดทราย

การตรวจสอบดดทรายนนใชประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๙ เปนหลกใหญซงในสถานทรบอนญาตใหท าการดดทรายนน จะตองท าการตรวจสอบหลกฐานตางๆ ดงน

๑. ใบอนญาตใหท าการดดทรายตามมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายทดนตามแบบ (ทด.๖๙ก.) ตามใบอนญาตฉบบนจะมรปแผนท , การปกหลกเขตยดโยงตางๆ และพนทการอนญาตเปน จ านวนไร และทส าคญคอวนสนสดการอนญาตโดยการตรวจสอบใหเนนวาผรบอนญาตท าการดดทราย ตรงสถานทรบอนญาตหรอไม

๒. ใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน ตาม พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ เนองจากเครองจกรทใชในการดดทราย (แพหรอเรอดดทรายทมเครองจกรตนก าลงฉดปนหอยโขง) นน จะมก าลงมาตงแต ๕ แรงมาขนไปทงสน จงเปน “โรงงาน” ตามมาตรา ๕ แหง พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ และส าหรบการดดทรายนนไดมกฎกระทรวง (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความใน พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ ก าหนดใหเปนโรงงานจ าพวกท ๓(๔) ซงจะตองไดรบอนญาตใหประกอบกจการโรงงานกอนจงจะด าเนนการได

๓. ใบอนญาตใหขดลอกรองน าจากกรมเจาทา ตาม พ.ร.บ. เดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖ เนองจากการดดทรายสวนมากมกจะใชแพ หรอเรอดดทรายในแมน าล าคลอง ซงเปนการลวงล าไป

๘๖

ในแมน าล าคลองและกดขวางทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน ตามมาตรา ๑๑๗ และขออนญาตขดลอกรองน า (ดดทราย)ตามมาตรา ๑๒๐ แหง พ.ร.บ. เดนเรอในนานน าไทยพ.ศ.๒๔๕๖ นอกจากนนยงตองมใบอนญาตใหควบคมเรอของกรมเจาทาอกดวยแตเหนวาเปนเรองปลกยอยมากกวา มใชสาระส าคญมากกวาในการตรวจสอบการดดทรายใบอนญาตตามขอ ๑,๒ และ ๓ อาจเปนการอนญาต ในนามของบคคล หรอนตบคคล เชน ในรปของหางหนสวน บรษท กได เมอตรวจดตามเงอนไขทายใบอนญาตใหท าการดดทรายตามขอ ๑ แลวผรบอนญาตจะตองด าเนนการดวยตนเอง แตสวนมากผรบอนญาตมกจะไมอยควบคมการดดทรายแตจะปลอยใหคนงาน หรอผรบจางด าเนนการ เมอไดท าการตรวจสอบหลกฐานแลวขาดอยางใดอยางหนงหรอวาใบอนญาตนน ๆ สนอายแลวกใหท าการควบคมตวคนงานเหลานนไวท าการตรวจสอบเครองจกรทใชในการดดทรายบนทกหมายเลขเครองและท าแผนทประกอบใหชดเจน และถารมตลงม รถตกทรายหรอแบคโฮ รถบรรทกอย ในท เกดเหตกใหท าการตรวจยดประกอบคดไวดวย โดยใหท าบนทก การจบกม/ตรวจยด พรอมแจงขอกลาวหาคนงานวารวมกบผรบอนญาตกระท าความผด (กรณผรบอนญาต ไมอยในทเกดเหต) กรณการลวงล าล าน าโดยแพ หรอเรอดดทราย ตามมาตรา ๑๑๗ ตาม พ.ร.บ.เดนเรอ ในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖ นน ใหค านวณพนทซงถกลวงล าไปดวยวาเปนเทาใดเพราะเปนองคประกอบ ของความผดในมาตราน ไมเชนนนเวลาศาลลงโทษจะไมสามารถพจารณาไดตองลงโทษขนต าคอปรบเพยง ๕๐๐ บาท (ค าพพากษาคดแดงท ๑๙๒๑/๒๕๔๓ ของศาลจงหวดกาฬสนธ) ซงจะขอยกมาตราตาง ๆ มากลาวไวเพอสะดวกในการบนทกการจบกมดงน

๑) กรณไมมใบอนญาตใหท าการดดทราย ใหแจงขอกลาวหา ตามมาตรา ๙,๑๐๘ ทวแหงประมวลกฎหมายทดน ฐาน “ยดถอครอบครองหรอกระทาดวยประการใดๆ อนเปนการทาลายหรอทาใหเสอมสภาพทดน ทหน ทกรวด หรอททรายหรอกระทาสงหนงสงใดอนเปนอนตรายแกทรพยากรในทดน และไดกระทาในทดนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชนใชประโยชนรวมกนโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท”

๒) กรณไมมใบอนญาตใหประกอบกจการโรงงานใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๑๒,๕๐ ฐาน “ตงหรอประกอบกจการโรงงานโดยใชเครองจกรจาพวกท ๓ ทมกาลงมา เกนกวา ๕ แรงมาขนไปโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท”

๓) กรณไมมใบอนญาตใหท าการขดลอกรองน าของกรมเจาทา ใหแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. เดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖ มาตรา ๑๒๐ ฐาน “ขดลอกรองนาโดยไมไดรบอนญาต”และมาตรา ๑๑๗,๑๑๘ ฐาน “กระทาการใด ๆ ลวงลาเขาไปในแมนาลาคลองอนเปนทางสญจรของประชาชน ใชประโยชนรวมกนโดยไมไดรบอนญาตพนกงานเจาหนาท”

เมอแจงขอกลาวหาแลวใหจดท าบนทกการจบกม/ตรวจยด ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และควบคมตวผถกจบ น าสงพนกงานสอบสวนทองทส าหรบของกลางนนคงไมสามารถน ามายง ทท าการของพนกงานสอบสวนไดเนองจากเปนแพหรอเรอดดทราย ใหหมายเหตไวในบนทกการจบกมวา “ของกลางคอเครองจกร เครองยนตทใชในการดดทราย, ทอเหลกดดทราย นนมขนาดใหญและตดตงถาวร อยทเกดเหต”และใหจดก าลงต ารวจสวนหนงเฝาไวและรบน าพนกงานสอบสวนมาดและตรวจสถานทโดยเรว

๘๗

ในกรณทจะมการจบกมผทเคยมใบอนญาตใหท าการดดทรายตามมาตรา ๙ แหงประมวล กฎหมายทดน การเขาไปตรวจสอบตองท าการสบสวนขอมลกอนวา ผรบอนญาตรายนนไมไดไปขอตออายใบอนญาตภายในก าหนดดงกลาว กสามารถประกอบกจการตอไปไดจนกวาจะไดรบค าสงไมอนญาต ผจบกมตองท าการสบสวนหาขอมลจากจงหวดนนๆ วาผประกอบกจการไดย นขอตอใบอนญาตแลวหรอไม ซงในแตละจงหวด จะมคณะอนกรรมการพจารณาอนญาตใหดดทรายประจ าจงหวดซงมผวาราชการจงหวดเปนประธานอนกรรมการ (ตามขอ๗แหงระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการอนญาตใหดดทรายพ.ศ.๒๕๒๓) และหากล าน าทขออนญาตใหดดทรายเปนล าน าระหวางประเทศคอมเขตแดนตดกบประเทศอน เชน แมน าโขง กตองเขาทประชมของคณะกรรมการพจารณาอนญาตใหดดทรายสวนกลาง หรอ กพด. กอน ๒. ความผดทเกยวของกบกฎหมายดานสงแวดลอม

สภาพบงคบในกฎหมายสงแวดลอม แยกออกไดเปน ๓ ประเภท คอ การเยยวยาสทธ ทางแพง โทษและวธการเพอความปลอดภยทางอาญา และบทบงคบทางปกครอง

๑. การเยยวยาทางแพง โดยหลกเรองของผเสยหายจากการละเมดเรยกรองคาสนไหมทดแทนหรอฟองรองและมค าขอตอศาลเพอใหมค าสงหามมใหผกระท าความผดเกยวกบสงแวดลอมท าลายสภาพแวดลอมตอไป สวนอกกรณหนงคอการทรฐเปนผด าเนนการเรยกรองคาสนไหมทดแทนทางละเมด ในกรณทเกดความเสยหายแกทรพยากรธรรมชาตหรอกอใหเกดมลพษตอประชาชน

กฎหมายสงแวดลอมของไทยก าหนดมาตรการในการทผเสยหายหรอรฐจะฟองเรยกคาสนไหมทดแทนทางแพงไวเปนพเศษ เพอใหสอดคลองกบหลกการผกอมลพษเปนผลตองจายคาขจดมลพษ (polluter pays principle) และเพอใหการบงคบคดเปนไปอยางเปนธรรมเนองจากมความยากและมขอจ ากดในการพสจน กฎหมายจงก าหนดใหความรบผดในทางแพงตามกฎหมายสงแวดลอม เปนความรบผดทไมตองมเจตนา (strict liability) กลาวคอ เจาของแหลงก าเนดมลพษจะตองรบผดในความเสยหายทเกดขนแมวามไดกระท าโดยจงใจ หรอประมาทเลนเลอยกเวนเปนเหตสดวสย เชน เพราะฟาผาถงน ามนท าใหน ามนลกไหม และเกดควนพษ เปนตน

ส าหรบคาเสยหายในทางแพงทเรยกรองไดน ผทกระท าละเมดตองรบผดในความเสยหาย ทเกดแกทรพยากรธรรมชาตอนเปนของรฐ หรอสาธารณสมบตของแผนดน ซงบางกรณอาจไมสามารถเรยก ใหชดใชไดตามหลกละเมดในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเพราะทรพยากรดงกลาวไมถอวาเปนกรรมสทธของผอน

๒. โทษและวธการเพอความปลอดภยทางอาญา โดยการก าหนดความผดและโทษทางอาญาไวเพอใชบงคบแกผกระท าความผดตามกฎหมายสงแวดลอม ซงในกฎหมายทเกยวของกบสงแวดลอมทกฉบบ ไดก าหนดทงโทษจ าคก ปรบ และรบทรพยสน และเมอใดกตามทรฐพบเหนหรอไดรบทราบวามการกระท าความผดเกดขนกจะด าเนนการบงคบโทษใหเปนไปตามกฎหมาย ทงนโดยถอวา มาตรการทใชโทษทางอาญาบงคบ เพอเปนมาตรการทเขมงวดส าหรบการบงคบใหคนเชอฟงและปฏบตตาม

๘๘

อยางไรกด การบงคบใชโทษดงกลาว อาจไมจ าตองฟองคดตอศาล เพราะกฎหมายก าหนดใหสามารถเปรยบเทยบปรบไดในชนเจาพนกงานหรอคณะกรรมการเปรยบเทยบปรบตามทกฎหมายพเศษนนก าหนดไว

การน ามาตรการทางอาญามาใชเพอลงโทษผกระท าความผดเกยวกบสงแวดลอม ตองเปนไปตามหลกทวไปของความรบผดทางอาญา ซงโดยสวนใหญผกระท าจะตองกระท าโดยเจตนาเปนหลก เวนแตจะมกฎหมายก าหนดใหตองรบผดทางอาญาแมไดกระท าโดยประมาท

การบงคบใชกฎหมายอาญาตามกฎหมายสงแวดลอมน โดยหลกแลวมความประสงคจะลงโทษอาญาเพอใหเกดการยบยงมใหกระท าผด (deterrence) จงใชการลงโทษปรบทมจ านวนคาปรบสงเปนหลก ในกรณท เปนการท าลายทรพยากรธรรมชาตทร ายแรง หรอกอใหเกดมลพษสงจะก าหนดโทษจ าคกสง แตในความผดตอสงแวดลอมนไมมโทษถงขนประหารชวต

๓. บทบงคบทางปกครอง เปนมาตรการทบญญตไวเชนเดยวกบในกฎหมายตางประเทศ คอ เจาพนกงานผบงคบใหเปนไปตามกฎหมายจะใชมาตรการหรอการออกค าสงทางปกครองเพอควบคม ก ากบดแลใหมการปองกน แกไข การกระท าทกอใหเกดอนตรายตอทรพยากรธรรมชาตหรอกอใหเกดมลพษท าใหประชาชนเปนอนตราย การบงคบทางปกครองนถอเปนมาตรการหลกทกฎหมายสงแวดลอมก าหนดไวเพอใหเจาพนกงานทบงคบใหเปนไปตามกฎหมายน ามาใชเพอก าหนดหลกเกณฑและรายละเอยดของมาตรการในการควบคมมลพษเชน การออกกฎกระทรวงหรอประกาศกระทรวง ก าหนดมาตรการทน ามาใชกบการควบคมมลพษทางน า ทางอากาศหรอเสยง เปนตน สวนในระดบราชการสวนภมภาค เชน จงหวด กฎหมายก าหนดใหในเขตควบคมมลพษสามารถก าหนดมาตรฐานคมครองมลพษทเขมงวดกวามาตรฐานระดบชาตได สวนในระดบราชการสวนทองถน มอ านาจก าหนดขอก าหนดทองถนเพอวางเกณฑรายละเอยดทจะตองด าเนนการหรอลงโทษผกระท าความผดตอสงแวดลอมภายในเขตพนทและความรบผดชอบของทองถนนนได ๒.๑ แนวทางการตรวจสอบความผดเกยวกบมลพษทางนา ความรเบองตนเกยวกบแหลงกาเนดนาเสยและขนตอนการตรวจนาเสย

๑. ประเภทของแหลงกาเนดนาเสย ๑.๑ น าเสยชมชน เชน น าเสยจากบานเรอนท พกอาศย รานคา ตลาด โรงแรม

โรงพยาบาล โรงเรยน ส านกงาน ๑.๒ น าเสยเกษตรกรรม ไดแก น าเสยตางๆ จากกจกรรมตางในทางการ เกษตร

๘๙

๑.๓ น าเสยอตสาหกรรม ไดแก น าเสยทเกดจากกจกรรมตางๆ ในโรงงานอตสาหกรรม ๒. หนวยงานทรบผดชอบหลกและมขดความสามารถในการตรวจคณภาพนา

๒.๑ ฝายตรวจและบงคบการ กรมควบคมมลพษ ๒.๒ ส านกงานสงแวดลอม ภาค ๑-๑๖ ๒.๒ อตสาหกรรมจงหวด

๓. พจารณาถงแหลงกาเนดนาเสยเปนหลกกอนประสานหนวยงาน ๓.๑ แหลงก าเนดน าเสยชมชน หรอ น าเสยเกษตรกรรม ประสานหนวยงาน

ทรบผดชอบตามขอ ๒.๑,๒.๒ ๓.๒ แหลงก าเนดน าเสยอตสาหกรรม ประสานหนวยทรบผดชอบตามขอ ๒.๓

๔. ขนตอนการดาเนนการ ๔.๑ เมอไดรบการรองเรยนหรอมการรองขอใหเขาตรวจสอบวามการปลอยน าเสย

ลงสแหลงน าสาธารณะใหด าเนนการตรวจสอบขอมลเบองตนวาแหลงก าเนดน าเสยมาจากสถานทประเภทใด ๔.๒ เมอทราบแหลงก าเนดของน าเสยแลว ใหประสานหนวยงานทเกยวของโดย

พจารณาจากแหลงก าเนดของน าเสยเปนหลก เพอใหงายและสะดวกตอการด าเนนการในสวนทเกยวของ เชนการด าเนนการดานปกครองและพจารณาบงคบใชกฎหมาย

๔.๓ กรณจ าเปนเรงดวน เชน พบเหนการปลอยน าเสยในขณะนน สามารถน าภาชนะทสะอาดมาท าการเกบตวอยางน า ประมาณ ๓-๔ ขวด และน ามาแชเยน เพอสงตวอยางน าไปตรวจวเคราะหตามกระบวนการทางวทยาศาสตรตอไป

๔.๔ ตวอยางน าใหท าฉลากปด โดยใหมรายละเอยดเกยวกบ วน เวลา และสถานท ทเกบตวอยางน า พรอมทงใหผเกยวของทกฝายรวมลงลายมอชอเปนหลกฐาน และสงตรวจยงหนวยงานทเกยวของโดยพจารณาจากแหลงก าเนดน าเสย

เกณฑการตรวจคณภาพนาดวยวธตางๆ

๙๐

๑. ตรวจปรมาณออกซเจนทละลายในนา หรอ ดโอ ( Dissolved oxygen: DO) ออกซเจนเปนปจจยทนบวามความส าคญมากทสดในการด ารงชวต เนองจากสงมชวตทก

ชนดจ าเปนตองใชออกซเจนในกระบวนการตางๆ ของรางกาย การตรวจคา DO ของน านนเปนการตรวจเบองตน สามารถทราบผลการตรวจไดทนท โดยใชเครอง

DO มเตอร DO meter *********แหลงนาธรรมชาตทวไป ปกตจะมคาดโอ ประมาณ ๕-๗ มลลกรมตอลตร ***********นาเนาเสย คาดโอต ากวา ๓ มลลกรมตอ ลตร

ตาราง แสดงระดบออกซเจนทละลายในนา ( DO )

คณภาพของนาและการใชประโยชน

ระดบ DO (ppm) คณภาพของนา การใชประโยชน

๘-๙ ๖.๗-๘

๔.๕-๖.๗ ต ากวา ๔.๕ ต ากวา ๔ ต ากวา ๒

ด เรมมการปนเปอน ปนเปอนปานกลาง มการปนเปอนมาก น าอยในภาวะวกฤต น าอยในภาวะวกฤต

- อปโภค บรโภค - ใชในการอปโภค - ใชในการเกษตรกรรมและอตสาหกรรม - พช,สตวน าเรมไดรบอนตรายใชประโยชนไดนอย - พชและสตวน าไดรบอนตราย ใชประโยชนไมได - พชและสตวน าไมสามารถมชวตอยได ใชประโยชน ไมไดเลย

๙๑

๒. ความสกปรกในรปของอนทรยสาร หรอ บโอด ( Biochemical oxygen demand : BOD)

บโอด หมายถง ปรมาณออกซเจน ทจลนทรยในน าใชในการยอยสลายสารอนทรยในน า ตามมาตรฐานสากลจะวดคา BOD ภายในเวลา ๕ วน ทอณหภม ๒๐ องศาเซลเซยส ในแหลงนาใดถามคา BOD สง แสดงวานานนเนาเสยและสกปรกมาก

ตาราง แสดงคา BOD ทเปนตวบงชคณภาพนา

คณภาพนา คา BOD ๕ วน(มลลกรม/ลตร) น าบรสทธ ๐ น าสะอาดมาก ๑ น าสะอาด ๒ น าสะอาดพอประมาณ ๓ น าไมสะอาด ๕ น าสกปรก ๑๐

๓. ตรวจสอบความเปนกรด-ดางของนา(PH)

คาความเปนกรด-ดางของแหลงน าปกต อยท ๕.๕-๙(น าดม ๖.๘-๗.๓) การตรวจดวยวธอนๆ

ดชนคณภาพนา คามาตรฐาน วธวเคราะห

๑. คาทดเอส (TDS หรอ Total Dissolved Solids)

ไมเกน ๓,๐๐๐ มก/ล. หรออาจแตกตาง แลวแตละประเภทของแหลงรองรบน าทง หรอประเภทของโรงงานอตสาหกรรม ทคณะกรรมการควบคมมลพษเหนสมควรแตไมเกน ๕,๐๐๐ มก./ล.

น าทงทจะระบายลงแหลงน ากรอยทมคาความเคม (Salinity) เกน ๒,๐๐๐ มก./ล. หรอลงสทะเลคาทดเอสในน าทงจะมคามากกวาคาทดเอส ทมอยในแหลงน ากรอยหรอน าทะเลไดไมเกน ๕,๐๐๐ มก.ล.

ระเหยแหงทอณหภม ๑๐๓ -๑๐๕oC เปนเวลา ๑ ชวโมง

๙๒

๕.กฎหมายทเกยวของ

พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ๒๕๓๕ พระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน

พ.ศ.๒๕๔๒ พระราชบญญตการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พ.ศ.๒๕๒๒ พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ พระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๑๐ พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ.๒๕๑๑ พระราชบญญตปโตรเลยม พ.ศ.๒๕๒๑ พระราชบญญตการจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตทางหลวง พ.ศ.๒๕๓๕

ดชนคณภาพนา คามาตรฐาน วธวเคราะห

๒. สารแขวนลอย (Suspended Solids)

ไมเกน ๕๐ มก./ล. หรออาจแตกตางแลวแตประเภทของแหลงรองรบน าทง หรอประเภทของโรงงานอตสาหกรรม หรอประเภทของระบบบ าบดน าเสยตามทคณะกรรมการควบคมมลพษเหนสมควรแตไมเกน ๑๕๐ มก./ล.

กรองผานกระดาษกรองใยแกว (Glass Fiber Filter Disc)

๓. อณหภม (Temperature)

ไมเกน ๔๐°C เครองวดอณหภม วดขณะท าการเกบตวอยางน า

๔. สหรอกลน ไมเปนทพงรงเกยจ ไมไดก าหนด

๕. ซลไฟด (Sulfide as H๒S)

ไมเกน ๑.๐ มก./ล. Titrate

๖. ไซยาไนด (Cyanide as HCN)

ไมเกน ๐.๒ มก./ล. กลนและตามดวยวธ Pyridine Barbituric Acid

๗. น ามนและไขมน (Fat, Oil and Grease)

ไมเกน ๕.๐ มก./ล. หรออาจแตกตางแลวแตละประเภทของแหลงรองรบน าทง หรอ ประเภทของโรงงานอตสาหกรรมตามทคณะกรรมการควบคมมลพษเหนสมควรแตไมเกน ๑๕ มก./ล.

๙๓

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒ และ พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ พระราชบญญตขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ.๒๕๔๐ พระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖

๖. ขอจากดในการเกบตวอยางนา (ค าแนะน าจากกรมควบคมมลพษ) ๑. ภาชนะทใชเกบตวอยางน าตองเปนภาชนะส าหรบเกบตวอยางน าโดยเฉพาะ มฝาปด

มดชด เพอปองกนสงปลอมปนอนๆ เนองจากอาจสงผลตอผลวเคราะหคณภาพน า ๒. ตวอยางน าทเกบตองรบด าเนนการตรวจวเคราะหภายใน ๔๘ ชวโมง มฉะนนตวอยางน า

จะใชไมได ๓. การเกบตวอยางน าสมควรจะใชภาชนะตามขอ ๑ และเจาหนาททเกยวของโดยตรง

เพราะหลายคดทกรมควบคมมลพษด าเนนคดกบเจาของแหลงก าเนดน าเสยประเภทตางๆ ตองยกฟอง สาเหตจากการเกบตวอยางน าทไมไดด าเนนการโดยผเชยวชาญเฉพาะดาน อานาจหนาทเจาพนกงานควบคมมลพษ มหนาท

- สงใหจดใหมระบบบ าบดน าเสย - สงใหปรบปรงแกไขระบบบ าบดน าเสย กรณเปนโรงงานใหแจงพนกงานเจาหนาท ตาม

พระราชบญญตโรงงาน - สงปรบ กรณผประกอบการละเวนไมบ าบดน าเสยโดยใชระบบบ าบดและลกลอบปลอยทงน าเสย - เสนอแนะ สงพกใช สงเพกถอนใบอนญาต หรอก าหนดวธการชวคราวใหการน าน าไปบ าบด - สงปรบตามกฎหมายปกครอง

อานาจหนาทของเจาหนาทฝายปกครองหรอตารวจ - น ามาตรการทางอาญามาใชเพอลงโทษผกระท าผด

ประเภทแหลงกาเนดมลพษทตองถกควบคมดานนาเสย - อาคารประเภท ก. - การเลยงสกร - สถานบรการน ามนเชอเพลง - โรงงานอตสาหกรรมและนคมอตสาหกรรม

๙๔

๒.๒ แนวทางการตรวจสอบความผดเกยวกบมลพษทางอากาศ อานาจหนาทเจาพนกงานควบคมมลพษ มหนาท

- สงใหจดใหมระบบบ าบดอากาศเสย - สงใหปรบปรงแกไขระบบบ าบด กรณเปนโรงงานใหแจงพนกงานเจาหนาท ตาม พ.ร.บ. โรงงาน - สงปรบ กรณผประกอบการละเวนไมบ าบดของเสย - เสนอแนะ สงพกใช สงเพกถอนใบอนญาต หรอก าหนดวธการชวคราว - สงปรบตามกฎหมายปกครอง

อานาจหนาทของเจาหนาทฝายปกครองหรอตารวจ - น ามาตรการทางอาญามาใชเพอลงโทษผกระท าผด

ประเภทแหลงกาเนดมลพษทตองถกควบคมดานอากาศเสย - โรงโม บด หรอยอยหน และเหมองหน - โรงเหลก - โรงไฟฟา - โรงปนซเมนต - เตาเผามลฝอย - โรงงานอตสาหกรรม - คลงน ามนเชอเพลง

ซงกรมโรงงานอตสาหกรรมไดก าหนดมาตรฐานการระบายมลพษดานอากาศ เสยง และความสนสะเทอน เพอการควบคม ดงน.-

- มาตรฐานควบคมปลอยทงอากาศเสยจากโรงไฟฟา - มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากเตาเผามลฝอย - มาตรฐานควบคมการปลอยฝนละอองจากโรงโม บด หรอยอยหน - มาตรฐานควบคมระดบเสยงและความสนสะเทอนจากการท าเหมองหน - มาตรฐานควบคมการปลอยทงไอน ามนเบนซนจากคลงน ามนเชอเพลง

๙๕

- มาตรฐานอากาศเสยทระบายออกจากโรงงานอตสาหกรรม - มาตรฐานควบคมการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานปนซเมนต - มาตรฐานการปลอยทงอากาศเสยจากโรงงานเหลก

๒.๓ แนวทางการตรวจสอบความผดเกยวกบมลพษทางเสยงและการสนสะเทอน อานาจหนาทเจาพนกงานควบคมมลพษ มหนาท

- สงใหจดใหมระบบบ าบดทางเสยงและการสนสะเทอน - สงใหปรบปรงแกไขระบบบ าบดทางเสยงและการสนสะเทอนกรณเปนโรงงานใหแจง

พนกงานเจาหนาท ตาม พ.ร.บ. โรงงาน - สงปรบ กรณผประกอบการละเวนไมบ าบดมลพษ - เสนอแนะ สงพกใช สงเพกถอนใบอนญาต หรอก าหนดวธการชวคราว - สงปรบตามกฎหมายปกครอง

อานาจหนาทของเจาหนาทฝายปกครองหรอตารวจ - น ามาตรการทางอาญามาใชเพอลงโทษผกระท าผด

ประเภทแหลงกาเนดมลพษทตองถกควบคมดานมลพษทางเสยง ไดแก - ปญหามลพษทางเสยงจากยานพาหนะทางบก - ปญหามลพษทางเสยงจากอากาศยาน - ปญหามลพษทางเสยงจากการจราจรทางน า - ปญหามลพษทางเสยงจากโครงการรถไฟฟา - ปญหามลพษทางเสยงจากโรงงานอตสาหกรรม

๒.๔ แนวทางการตรวจสอบความผดตอมลพษอนและการกาจดของเสย

กฎหมายท เกยวของดานการจดการอบตภ ยสารเคมและลกลอบท งกากของเส ยประกอบดวย ๔ พระราชบญญตดงน

- พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๕ - พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕ - พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ - พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ.๒๕๓๕ ๑. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๕ ๑.๑ มาตราทเกยวของทสามารถน ามาประยกตใชในการจดการอบตภยสารเคม ไดแก

- มาตรา ๙ เมอเกดเหตฉกเฉนหรอเหตภยนตรายตอสาธารณชน ใหผวาราชการจงหวดมอ านาจสงตามเหนสมควรในการควบคม ระงบหรอบรรเทาผลรายทเกดขนอยางทนทวงท

๙๖

๑.๒ หมวด ๖ ความรบผดชอบทางแพง - มาตรา ๙๖ เจาของหรอผครอบครองตองรบผดชอบผลกระทบจากการรวไหล

การปนเปอน ทงเสยชวต บาดเจบหรอเกดโรคหรอทรพยสนผอนเสยหาย - มาตรา ๙๗ บคคลใดกอความเสยหายตอสงแวดลอมหรอสาธารณะตองชดใช

คาเสยหาย ๒. พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕

๒.๑ หมวด ๑ บททวไป - มาตรา ๘ ในกรณเกดเหตจะเกดความเสยหายอยางรายแรง ใหอธบดกรมอนามย

ออกค าสงใหระงบหรอใหกระท าการใดๆ เพอแกไขหรอปองกนความเสยหายนน ๒.๒ หมวด ๓ การก าจดสงปฏกลและมลฝอย

- มาตรา ๑๙ หามมใหผใดด าเนนกจการรบท าการเกบ ขน หรอก าจดสงปฏกลหรอ มลฝอยโดยท าเปนธรกจตองไดรบใบอนญาตจากเจาพนกงานทองถน

๒.๓ หมวด ๕ เหตร าคาญ - มาตรา ๒๖ เจาพนกงานทองถนมอ านาจหามมใหกอเหตร าคาญในทหรอทาง

สาธารณะหรอสถานทเอกชน ๓. พระราชบญญต โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

๓.๑ หมวด ๑ การประกอบกจการโรงงาน - มาตรา ๘ รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม ออกกฎกระทรวงใหโรงงาน

ทกจ าพวกตองปฏบตหลกเกณฑทตง ลกษณะ ประเภทหรอชนดของเครองจกร คนงานมความรเฉพาะ มกรรมวธการผลตและอปกรณปองกน มาตรฐานและวธการปลอยของเสย

- มาตรา ๙ ใหเอกชนตองตรวจสอบโรงงานและจดท ารายงานผลการตรวจสอบ ๓.๒ หมวด ๒ การก ากบและดแลโรงงาน - มาตรา ๓๗ หากฝาฝน ใหเจาพนกงานเจาหนาทสงระงบการกระท าท ฝาฝนหรอแกไข

ปรบปรงหรอปฏบตใหถกตอง - มาตรา ๓๙ หากจงใจไมปฏบตตามใหสงหยดประกอบกจการ - มาตรา ๔๒ หากรฐเขาไปด าเนนการแทน ผประกอบการตองรบผดชอบคาใชจาย ๔. พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. ๒๕๓๕ (๑) หมวด ๒ การควบคมวตถอนตราย

๙๗

- มาตรา ๒๑-๒๔ ผผลต น าเขาหรอสงออกหรอครอบครองวตถอนตรายตองไดรบอนญาต (๒) หมวด ๓ หนาทและความรบผดทางแพง - มาตรา ๖๓ ผผลต น าเขาหรอสงออกหรอครอบครองวตถอนตรายตองรบผดชอบความเสยหายทเกดขน - มาตรา ๖๙ ในกรณทเกดความเสยหายและรฐเขาไปด าเนนการปรบปรงแกไข สามารถเรยกคาสนไหมทดแทนได

๓.๕ อ านาจหนาทเจาพนกงานทองถน ดงน - ตรวจสอบตรวจตรา เพอการเฝาระวงปองกน - แจงเบาะแสการกระท าผดกฎหมาย - ตรวจสอบพนท กนเขตอนตรายเบองตน และแจงเตอนประชาชน - ตรวจประเมนอนตรายและผลกระทบทเกดขน - แจงหนวยงานก ากบดแล - ตดตามผลการด าเนนงาน

๓.๖ อ านาจหนาทของเจาหนาทฝายปกครองหรอต ารวจ - น ามาตรการทางอาญามาใชเพอลงโทษผกระท าผด ๓.๗ ประเภทแหลงก าเนดมลพษทมความเสยงอนตราย

- การระเบดของภาชนะบรรจ - การเกดเพลงไหมของสารเคมทรวไหล - ความเปนพษของสารเคม - การกดกรอนของสารละลายกรดและดางแก - การแผรงสของของเสยปนเปอนวตถกมมนตรงส - อนตรายจากเชอโรคของของเสยปนเปอนสารตดเชอ - อนตรายทางกายภาพ

บทท ๖ แนวทางปฏบตดานอนๆ ทเกยวของกบ

ความผดดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๙๘

......................................

๑. การเขยนบนทกการจบกม บนทกการจบกม คอ หนงสอทเจาพนกงานผท าการจบกมไดบนทกไวในการจบกมผกระท าความผด

ตามกฎหมาย โดยรวบรวมขอเทจจรง ขอกฎหมาย พยานหลกฐานทเกยวของกบการกระท าความผด การแจง ขอกลาวหา และแจงสทธของผถกจบกม ตามทประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาบญญตใหผถกจบทราบ เพอเปนพยานหลกฐานในการด าเนนคด สาระส าคญทตองระบม ดงน

๑. สถานททท าการบนทกจบกม ๒. วน เดอน ป ทท าการบนทก ๓. ชอคณะเจาหนาท ต าแหนง หนวยงานทสงกดของเจาหนาททรวมจบกมทกชด ๔. ชอ นามสกล อาย ภมล าเนาบานเลขท หมท ต าบล จงหวด ของผถกจบกม ๕. รายละเอยดพฤตกรรมในการกระท าความผด ๖. การตรวจสอบและผลการตรวจสอบบรเวณทเกดเหตของเจาหนาทผจบกม (ตามแนวทางปฏบต

ในการปองกนและปราบปราม) ประกอบดวย การตรวจสอบจดพกดบรเวณสถานทเกดเหต ตรวจสอบค านวณ พนททไดรบความเสยหาย ตรวจสอบไมทถกโคนลมท าลาย ตรวจสอบไมแปรรป ประทบตรา แสดงการตรวจยด (ตรา ย. และตรา ต.) ตรวจสอบชนด จ านวนสตวปา ของปาหวงหาม ตามแตกรณ อปกรณการกระท าผด รวมถงการตรวจค านวณคาเสยหายทางแพงทเกดขนจากการกระท าของผถกจบ

๗. แจงผถกจบวาเขาตองถกจบ แจงขอกลาวหาใหครบถวนทกฐานความผดตามกฎหมาย ทเกยวของ และแจงสทธตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๓ ใหผถกจบกมทราบ

๘. การกระท าทงหลายทอางวาผถกจบไดกระท าความผด ๙. วน เดอน ป และเวลา ตลอดจนสถานทซงเกดการกระท าความผดและจบกม ๑๐. ของกลางทตรวจยดได ๑๑. ถอยค าของผถกจบ ๑๒. พยานหลกฐาน ประกอบดวย พยานบคคล พยานเอกสาร และพยานวตถ ๑๓. มอบหมายใหใครเปนผรบผดชอบคดหรอรบผดชอบเปนผรองทกขกลาวโทษ (ควรเปน

ผรบผดชอบพนทหรอผมอ านาจตามกฎหมายโดยตรง) ๑๔. ลายมอชอผถกจบ ผจบกม ผเขยน ผอาน และลายมอชอพยาน (ถาม)

๙๙

ตวอยาง บนทกการจบกมกรณแผวถางปา

ยดถอครอบครองพนทในเขตอทยานแหงชาต และปาสงวนแหงชาต

เขยนทบรเวณปาเขาหนองบาง หมท ๔ ต.ลนถน อ.ทองผาภม จ.กาญจนบร

วนท ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

บนทกฉบบนท าขนไวเพอเปนหลกฐานแสดงวา วนน ( ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๑) คณะพนกงานเจาหนาทประกอบดวย................ ไดรวมกนออกตรวจปราบปรามการกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไมในเขตอทยานแหงชาตเขอนศรนครนทร ขณะทตรวจมาถงบรเวณปาเขาหนองบางหมท ๔ ต าบลลนถน อ าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร ในเขตอทยานแหงชาตเขอนศรนครนทร ขณะเปนเวลา ๑๒.๔๐ น. ไดพบชาย ๒ คนก าลงใชจอบและมดแผวถางตนไมและวชพชในปาเปนบรเวณกวาง คณะพนกงานเจาหนาทจงไดแสดงตนเปนพนกงานทตามกฎหมายเกยวกบการปาไม ขอตรวจสอบชาย ๒ คนดงกลาวทราบชอภายหลงวาชอนายเสอ ไมกลวใคร อาย ๓๙ ป สญชาตไทย และนายสงห ไมกลวใคร อาย ๒๐ ป สญชาตไทย ทงสองคนเปนพอลกกน มภมล าเนาอยบานเลขท ๕๒๘ หมท ๔ ต าบลลนถน อ าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร โดยพนกงานเจาหนาทไดสอบถามทงสองคนวาทดนบรเวณททงสองคนไดกนสราง แผวถางดงกลาว มเอกสารสทธตามกฎหมายทดนหรอไมอยางไร และกนสราง แผวถางเพอวตถประสงคอะไร ทงสองคนไดแจงใหพนกงานเจาหนาททราบวาทดนแปลงดงกลาวไมมเอกสารสทธ ตามกฎหมายทดนแตอยางใด และทกนสราง แผวถาง กเพอทจะปลกขาวโพดไวขาย พนกงานเจาหนาทไดแจงใหนายเสอ ไมกลวใคร และนายสงห ไมกลวใคร ทราบวาพนทททงสองคนไดกนสราง แผวถาง ยดถอครอบครองดงกลาวเปนพนทปาเปนอทยานแหงชาต และเปนปาสงวนแหงชาตดวย และการเขาไปในเขตอทยานแหงชาต และการกนสราง แผวถาง และยดถอครอบครองพนทปาดงกลาวไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทเปนความผดตามกฎหมายเกยวกบการปาไม นาย เสอ ไมกลวใคร และนายสงห ไมกลวใคร ตองถกจบ คณะพนกงานเจาหนาทผจบไดตรวจสอบพนทปาทถกกนสราง แผวถาง และยดถอครอบครองดงกลาว โดยใชเครองมอตรวจวดพกดจากสญญาณดาวเทยม (GPS) ท าการตรวจวดพกดของพนทปาทถก กนสราง แผวถาง ยดถอครอบครอง โดยวดคาพกดจ านวน ๖ จด ซงค านวณเนอทถกกนสราง แผวถาง และยดถอครอบครอง ไดจ านวน ๓ ไร ๒ งาน ดงรายละเอยดปรากฏตามบนทกการตรวจวดพนทเกดเหตทแนบทายบนทกการจบกมน คดคาเสยหายของรฐโดยประมาณการเปนเงน ๒๓๐,๐๐๐ บาท

๑๐๐

พนกงานเจาหนาทผจบไดแจงขอกลาวหาใหผถกจบทง ๒ คน ทราบวา ไดรวมกนกระท าความผด ดงน ๑. ฐานเขาไปในเขตอทยานแหงชาต โดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทตาม พ .ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๘ และมาตรา ๒๕ ๒. ฐานยดถอ ครอบครอง กนสราง แผวถางปา ภายในเขตอทยานแหงชาต โดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๖(๑) และมาตรา ๒๔ ๓. ฐานยดถอ ครอบครอง ท าประโยชนหรออยอาศยในทดน กนสราง แผวถางหรอกระท าดวยประการใด ๆ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาตในเขตปาสงวนแหงชาตโดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตาม พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ มาตรา ๑๔๗ และมาตรา ๑๔ และมาตรา ๓๑ วรรคหนง ๔. ฐานกนสราง แผวถาง หรอกระท าดวยประการใด ๆ อนเปนการท าลายปาหรอเขายดครอบครองปา เพอตนเองหรอผอนโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตามพ.ร.บ.ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๕๔ และมาตรา ๗๒ ตร พนกงานเจาหนาทผจบไดแจงแกนาย เสอ ไมกลวใคร และนายสงห ไมกลวใคร ทราบวาผถกจบท งสองคนมสทธทจะไมใหการหรอใหการกไดและถอยค าของผถกจบนนอาจใช เปนพยานหลกฐาน ในการพจารณาคดได และผถกจบมสทธทจะพบและปรกษาทนายความหรอผซงจะเปนทนายความ ถาผถกจบประสงคจะแจงใหญาตหรอซงผตนไววางใจทราบถงการจบกมทสามารถด าเนนการไดโดยสะดวก และไมเปนการขดขวางการจบหรอการควบคมผถกจบหรอท าใหเกดความไมปลอดภยแกบคคลหนงบคคลใด พนกงานเจาหนาทผจบอนญาตใหผถกจบด าเนนการไดตามสมควรแกกรณนายเสอ ไมกลวใคร และนายสงห ไมกลวใคร ผถกจบไดรบทราบขอกลาวหาและสทธของผถกจบดงกลาวแลว และผถกจบทง ๒ คน ไดใหถอยค าวาผถกจบทง ๒ คน ทราบวาทดนทผถกจบทง ๒ คนไดกนสราง แผวถางดงกลาวเปนปาตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ และอยในเขตอทยานแหงชาตและปาสงวนแหงชาต เหตเกดเมอวนท ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๑ เวลา ๑๒.๔๐ ทบรเวณปาเขาหนองบาง หมท ๔ ต าบลลนถน อ าเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร พกดท ๐๔๘๐๗๑๘E ๑๖๐๙๓๙๕N ซงอยในเขตอทยานแหงชาตเขอนศรนครนทร และปาสงวนแหงชาตปาเขาพระฤาษและปาเขาบอแรดงรายละเอยดปรากฏตามแผนทสงเขปแสดงบรเวณการจบกมตรวจยด และแผนทเกดเหตทแนบทายบนทกการจบกมน และในการจบกมครงนพนกงานเจาหนาทผจบไดถายรปไวเปนหลกฐานพรอมนพนกงานเจาหนาทผจบไดตรวจยดจอบ จ านวน ๒ เลม และ มด จ านวน ๒ เลม โดยอาศยอ านาจมาตรา ๖๔ ทว แหง พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ รายละเอยดปรากฏตามบญชของกลางทแนบทายบนทกการจบกมน พนกงานเจาหนาทผจบจะไดน าตวนายเสอ ไมกลวใครและนายสงห ไมกลวใคร ผถกจบและ ของกลางไปสงมอบใหพนกงานสอบสวน สภ.ทองผาภม และกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนใหด าเนนคด กบผกระท าความผดตอไป

๑๐๑

ในการจบกมและตรวจยดของกลางครงน คณะพนกงานเจาหนาทผจบไดกระท าไปตามอ านาจหนาท มไดบงคบ ขเขญ หรอท ารายรางกายผถกจบ และมไดเรยกรองทรพยสนเงนทองจากผถกจบหรอจาก ผหนงผใด รวมทงมไดท าใหทรพยสนของผหนงผใดสญหาย เสยหายแตอยางใด ไดอานบนทกการจบกมฉบบนใหผถกจบทง ๒ คนฟง และใหผถกจบทง ๒ คนอานบนทกการจบกมนแลว รบวาถกตองเปนความจรงและ ใหใชบนทกการจบกมนเปนพยานหลกฐานในชนพนกงานสอบสวนและชนศาลได จงไดลงลายมอชอไวเปนหลกฐานตอหนาพนกงานเจาหนาทผจบ (ลงชอ) ผถกจบ (ลงชอ) ผถกจบ (ลงชอ) พนกงานเจาหนาทผจบ (ลงชอ) พ.ต.ท. พนกงานเจาหนาทผจบ

ตวอยาง บนทกการตรวจยด

เขยนท บรเวณปาบานในวง หมท ๘ ต าบลบานนา กงอ าเภอศรนครนทร จงหวดพทลง ในเขตอทยานแหงชาตเขาป-เขายา วนท ๑๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ บนทกฉบบนท าขนไวเพอเปนหลกฐานแสดงวา วนน (๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ) คณะพนกงานเจาหนาทประกอบดวย..................... ไดรวมกนออกตรวจปราบปรามการกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไมในพนทอทยานแหงชาตเขาป-เขายา ขณะตรวจมาถงบรเวณปาบานในวง หมท ๘ ต าบลบานนา กงอ าเภอศรนครนทร จงหวดพทลง ในเขตอทยานแหงชาต เขาป-เขายา ขณะนนเปนเวลา ๑๓.๕๐ น. ไดตรวจพบไมทยงมไดแปรรป (ไมทอน) จ านวน ๓ ทอน กองอย คณะพนกงานเจาหนาทไดตรวจสอบบรเวณใกลเคยงโดยรอบไมพบบคคลหนงบคคลใดในบรเวณดงกลาว คณะพนกงานเจาหนาทไดท าการตรวจสอบไมทอนทง ๓ ทอนดงกลาวไมปรากฏรปรอยดวงตราแตอยางใด

๑๐๒

ไมทง ๓ ทอนอยในสภาพสดใหมเปนไมหลมพอ ซงเปนไมหวงหามตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ตามพระราชกฤษฎกา ก าหนดไมหวงหาม พ.ศ. ๒๕๓๐ ล าดบท ๑๕๐ ไมทอนท ๑ ยาว ๔.๕๐ เมตร โต ๒๕๘ เซนตเมตร ปรมาตร ๒.๔๒ ม.๓ ทอนท ๒ ยาว ๔ เมตรโต ๒๒๖ เซนตเมตร ปรมาตร ๑.๖๘ ม.๓ ทอนท ๓ ยาว ๓.๕๐ เมตร โต ๑๘๔ เซนตเมตร ปรมาตร ๐.๙๐ ม.๓ รวมปรมาตรทงสน ๕.๐๐ ม.๓ และไดตรวจสอบต าแหนงของไมทอนดงกลาวโดยใชเครองมอตรวจวดพกดจากสญญาณดาวเทยม (GPS) ปรากฏวา ไมทอนดงกลาวอยพกดท ๐๕๙๘๓๖๖ ,E๐๘๔๐๐๗๐N ซงอยในเขตอทยานแหงชาตเขาป -เขายา และ อยในเขตปาสงวนแหงชาตปาเทอกเขาบรรทด แปลงท ๒ ตอนท ๒ คณะพนกงานเจาหนาทไดรวมกนพจารณาแลว เหนวาการกระท าดงกลาวเปนความผดตามกฎหมายเกยวกบการปาไม ดงน ๑. ฐานเขาไปในเขตอทยานแห งชาต โดยม ไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๘ และมาตรา ๒๕ ๒. ฐานท าดวยประการใด ๆ ใหเปนอนตรายหรอท าใหเสอมสภาพซงไมภายในเขตอทยานแหงชาต โดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๔ มาตรา ๑๖ (๒) และมาตรา ๒๔ ๓.ฐานท าไม ใน เขตป าสงวนแห งชาต โดยม ไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหน าท ตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ มาตรา ๑๔ และมาตรา ๓๑ วรรคสอง (๒) ๔.ฐานท าไมหวงหามโดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๑๑ และมาตรา ๗๓ วรรคสอง (๒) ๕. ฐานมไวในครอบครองซงไมหวงหามอนยงมไดแปรรป โดยไมมรอยตราคาภาคหลวง หรอ รอยตรารฐบาลขาย โดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท ตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ มาตรา ๖๙ วรรคสอง (๒) เหตเกดเมอวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๑ เวลา ๑๓.๕๐ น. ทบรเวณปาบานในวงหมท ๘ ต าบลบานนา กงอ าเภอศรนครนทร จงหวดพทลง พกดท ๐๕๙๘๓๖๖E, ๐๘๔๐๐๗๐N ซงอยในเขตอทยานแหงชาตเขาป-เขายา และปาสงวนแหงชาตปาเทอกเขาบรรทด แปลงท ๒ ตอนท ๒ ดงรายละเอยดปรากฏตามแผนทสงเขปแสดงบรเวณการตรวจยดและแผนทเกดเหตทแนบทายบนทกการตรวจยดน และในการตรวจยดครงนพนกงานเจาหนาทผจบไดถายรปไวเปนหลกฐานพรอมนพนกงานเจาหนาทไดตรวจยดไมหลมพอทงสามทอนดงกลาวเปนของกลางในคด โดยใชตราประทบไมของรฐบาล ย ๙๙๙ ต ๕๔๖๑ และเลขเรยง ประทบทดานหนาตดของไมหลมพอของกลางทงสามทอน รายละเอยดปรากฏตามบญชไมของกลางทแนบทายบนทกการตรวจยดน พนกงานเจาหนาทผตรวจยดจะไดน าไมของกลางไปสงมอบใหพนกงานสอบสวนสถานต ารวจภธรศรนครนทร และกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนใหด าเนนคดกบผกระท าความผดตอไป

๑๐๓

ในการตรวจยดไมของกลางครงน คณะพนกงานเจาหนาทผตรวจยดไดกระท าไปตามอ านาจหนาท มไดท าใหทรพยสนของผหนงผใดสญหาย หรอเสยหายแตอยางใด และไดอานบนทกการตรวจยดฉบบนใหผเกยวของฟงแลว รบวาถกตองเปนความจรง จงลงลายมอชอไวเปนหลกฐานตอหนาพนกงานเจาหนาทผจบ

(ลงชอ) พนกงานเจาหนาทผตรวจยด (ลงชอ) พ.ต.ท. พนกงานเจาหนาทผตรวจยด

( รกษ ยตธรรม )

บญชไมของกลาง

ลาดบท ชนดไม ขนาด(ซม) จานวน ปรมาตร รปรอยตรา

หมายเหต

๑๐๔

แนบทายบนทกการตรวจยด ฉบบลงวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๑ บรเวณปาบานในวง หมท ๘ ต าบลบานนา กงอ าเภอศรนครนทร จงหวดพทลง ซงอยในเขตอทยานแหงชาตเขาป-เขายา รวมไมของกลาง จ านวน ๓ ทอนปรมาตร ๕.๐๐ ม.๓ คดคาภาคหลวงทงสน ๔๐๐ บาท คดคาเสยหายของรฐ เปนเงนทงสนจ านวน ๕๐,๐๐๐ บาท ขอรบรองวาบญชไมของกลางจดท าถกตองตามความเปนจรง จงลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน (ลงชอ) พนกงานเจาหนาทผตรวจยด (นาย เอก เมองพทลง) (ลงชอ) พ.ต.ท. พนกงานเจาหนาทผตรวจยด ( รกษ ยตธรรม )

ยาว โต ทอน ม.๓ ๑ หลมพอ ๔๕๐ ๒๕๘ ๑ ๒.๔๒ ย๙๙๙ ๒ หลมพอ ๔๐๐ ๒๒๖ ๑ ๑.๖๘ ๓ หลมพอ ๓๕๐ ๑๘๔ ๑ ๐.๙๐ ต๕๔๖๑ เลขเรยง ๑- ๓ ป๒๕๕๑ รวม ๓ ๕.๐๐

๑๐๕

ตวอยาง การบนทกการตรวจสอบ, แจงขอหา, จบกม, ตรวจยด

( ในปา, บาน, โรงงานทถกตองและไมถกตอง )

เขยนท.........( สถานทท าบนทก ) ................... วนท..............เดอน....................................พ.ศ. ................. บนทกนท าขนเปนหลกฐานเพอแสดงวา.- วนน (.........................) เวลาประมาณ ................. น. พนกงานเจาหนาท (หรอคณะเจาหนาท) ซงม............(ระบยศ ชอ สกล ต าแหนง ถามบคคลจ านวนมากระบเฉพาะหวหนาแตละฝายทส าคญ สวนบคคลทเหลอใหบนทกวา “กบพวกมรายชอลงไวทายบนทกน” ) - ไดรบค าสงจากใคร .........ใหไปท าอะไร...............ทใด........................... - ไดออกสบสวนปราบปรามตามกฎหมายใด.........ในเขตรบผดชอบ.......... - ไดสบทราบวา...........(กรณผตรวจปราบปรามสบทราบดวยตนเอง)

- ไดรบแจงจากสายลบ (ขอปดนาม) แจงเพอประสงคขอรบเงนสนบนน าจบ แจงวา.............. - คณะเจาหนาทจงไดรวมกนเดนทางมาท............(สถานทไปด าเนนการ) เมอไดเดนทางถงสถานทดงกลาวไดพบกบนายหรอนาง....................เปนเจาของสถานท

..................เปนหนสวนผจดการ..................คณะเจาหนาทจงไดแสดงตวเปนพนกงานเจาหนาท แสดงหมายคน (ถาม) พรอมทงแจงความประสงคขอท าการตรวจคน ตรวจสอบสถานท.........เมอนาย , นาง .........หรอหนสวนผจดการทราบและเขาใจดแลวไดยนยอมดวยความสมครใจ (ถามหมายคนใหบนทกหลงหมายคนและใหเจาของสถานทลงลายมอชอรบทราบไว) ใหคณะเจาหนาทเขาท าการตรวจสอบ , ตรวจคนสถานท ..... .......โดย นาย , นาง .......หรอหนสวนผจดการเปนผน าตรวจ (ถามพยานน าตรวจคน ตรวจสอบ ใหระบช อพยานน าตรวจและ ใหลงลายมอชอไวในบนทกดวย) พรอมทงชแจงรายละเอยดประกอบการตรวจสอบตรวจคน และกอนทคณะเจาหนาทจะด าเนนการตรวจคนตรวจสอบ คณะเจาหนาทไดแสดงความบรสทธ จนเปนทพอใจ นาย , นาง .......หรอหนสวนผจดการแลว ผลการตรวจคน ตรวจสอบ ปรากฏรายละเอยดดงน.-

๑๐๖

๑. สถานทท าการตรวจคน ตรวจสอบ........ (สถานทเกดเหต) ลกษณะสถานทตงอยทใด ............สภาพสถานทเปนอยางไร.........(เชนเปนทวางเปลา บาน , หางหนสวน , บรษท บนทกใหละเอยดเทาทจะท าได เพราะเปนทเกดเหต)

๒. สถานทตามขอ ๑. ถาเปนสถานททไดรบอนญาตถกตองจากทางราชการ จะตองมใบอนญาตตงโรงงาน , ใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน (ตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ กรณเครองจกรเกนกวา ๕ แรงมาขนไป) ใบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมดวยเครองจกร ใบอนญาตแปรรปไมดวยแรงคน ใบอนญาตตงโรงคาไมแปรรป ใบอนญาตคาครอบครองสงประดษฐ ใหบนทกรายละเอยดเกยวกบใบอนญาตดงกลาวขางตนวาใบอนญาตเลมท ..........เลขท............ฉบบท........วนทออกใบอนญาต วน .......เดอน.............ป พ.ศ. ........ ออก ณ ทท าการใด.........ผใดเปนผอนญาต ..............อนญาตใหผใด.................ด าเนนการอะไร...........สถานทใด..........ใบอนญาตสนสดอายเมอใด.........(ใหตรวจสอบรายละเอยดพรอมทงบนทกไว ) และใครเปนผน าหลกฐานใบอนญาตดงกลาวขางตนมาแสดง ใหบนทกผน าหลกฐานมาแสดงไวดวย (ถาเปนสถานททไมไดรบอนญาต จะไมมหลกฐานใบอนญาตดงกลาวขางตนมาแสดงใหตรวจสอบ)

๓. ขณะเขาท าการตรวจคนตรวจสอบสถานทตามขอ ๑ , ๒ ขางตน สถานทดงกลาวไดด าเนนกจการอะไรหรอท าอะไร ........พบใครบางอยในสถานท.............และก าลงท าหนาทอะไร (สอบถามรายละเอยดบคคลทพบ บนทกชอ.......นามสกล.......ทอย.....เปนเจาของ.......เปนลกจาง..........มความเกยวของกบสถานทดงกลาวอยางไร ...........ท าหนาทใด..........ท ามานานเทาใด..........(ถา เปนลกจางไดคาตอบแทนเปนคาจาง เปนวน.......เปนเดอนละเทาใด.......ใหบนทกขอมลโดยละเอยด)

๔. ตรวจคน ตรวจสอบสถานท (ทเกดเหต) ตามขอ ๑,๒,๓ ขางตนปรากฏพบ ๔.๑ ไมทอน ไมแปรรป ตรวจพบทใด.........ลกษณะและสภาพเปนอยางไร…... (ตรวจสอบ

ชนดไมวาเปนไมหวงหามหรอไม) ท าการวดขนาด กวาง ยาว โต หนา นบจ านวนทอน แผน /ชน คดปรมาตร ตรวจสอบรปรอยตราของเจาพนกงานทตประทบไวทหนาตดของไม (จดท าบญชแตละรายการ ไวแลว ใหผน าตรวจหรอเจาของลงชอ) แลวน ามาตรวจเปรยบเทยบกบหลกฐานใบเบกทาง , หนงสอก ากบ (หรอบญชประจ าโรงงานกรณทเปนโรงงาน โรงคาทไดรบอนญาต)

๔.๒ สงประดษฐ ชนสวนสงประดษฐ ตรวจพบทใด........ลกษณะสภาพเปนอยางไร.........ตรวจสอบชนดไมวาเปนไมหวงหามหรอไม ท าการวดขนาด กวาง ยาว สง นบจ านวนหน วย/ชน จดท าบญช แตละรายการไวใหผน าตรวจลงชอแลวน าตรวจเปรยบเทยบกบหลกฐานหนงสอก ากบสงประดษฐฯ (กรณเปนโรงคาทไดรบอนญาตตองตรวจเปรยบเทยบกบบญชประจ าโรงคา) สงประดษฐจะไมมรปรอยตราพนกงานเจาหนาทตประทบ

๔.๓ เครองจกร ตดตงอยทใด........อยในลกษณะอยางใด (ตดตงถาวรหรอชวคราว) ใชงานไดหรอไม.......ใชท าหนาทผลตอะไร .........ตรวจสอบชนดเครองจกรวาเปนเครองจกรอะไร...........ยห อ........ส......รน..........ก าลงแรงมา.........(๗๕๐ วตต = ๑แรงมา) จดท าบญชแตละรายการไวใหผน าตรวจหรอเจาของ ลงชอ

๑๐๗

๔.๔ เครองมอ เครองใช และอปกรณอน ๆ เชน เลอยวงเดอน เลอยมอ มด ขวาน คอน สว เหลกฉาก ตลบเมตร และอน ๆ ตรวจสอบชนดของสงของดงกลาว จดท าบญชใหผน าตรวจหรอเจาของลงชอไว (กรณเปนสถานททไมไดรบอนญาตจะตองยดเปนของกลางเพราะเปนสงของทมไวและไดใชในการกระท าความผด)

๔.๕ ไมทอน ไมแปรรป สงประดษฐ ชนสวนสงประดษฐ เครองจกร เครองมอ เครองใชและอปกรณตาง ๆ ตามขอ ๔.๑ – ๔.๔ ใหจดท าแผนทสงเขปแสดงต าแหนงทตงวาอยทใด ......ใครเปนผใช..........ใชท าอะไร….....(ใหเขยนโดยละเอยดตรงกบความเปนจรง ถากรณเปนความผดแผนทสงเขปดงกลาวคอ แผนทสงเขปแสดงสถานทเกดเหต และหากสามารถท าไดใหถายรปภาพสงของแตละอยางไวโดยละเอยดดวย)

๔.๖ จากการตรวจคน ตรวจสอบสงของตามขอ ๔.๑ – ๔.๕ มผใดแสดงหลกฐานอะไรบาง (ถามใหบนทกชอ ทอยและใหลงชอไว)

๕. สรปผลการตรวจคน ตรวจสอบ ตามขอ ๑ – ๔ แลว คณะเจาหนาทไดรวมกนพจารณาแลว หากมความเหนวาเปนการกระท าความผดตามกฎหมายใด.........พ.ร.บ.ใด......... ผใดบางกระท าผดหรอรวมกนกระท าผด (กรณ ๒ คนขนไปถอวารวมกนกระท าผด) แจงขอหานาย , นาง วากระท าผดในขอหา..........สอบถามผกระท าผดหรอผรวมกระท าผดใหการวาอยางไร ...........(รบสารภาพ , ปฏเสธภาคเสธ หรอไมให การใด ๆ ) ใหบนทกไวโดยละเอยด จงแจงวาตองถกจบ แจงสทธใหผถกจบทราบ พรอมทงแจงยดไมทอน ไมแปรรป สงประดษฐ ชนสวนสงประดษฐ เครองจกร เอกสาร (ถาม) สงของและอปกรณทเกยวของและ ใชกระท าความผดเปนของกลางสงพนกงานสอบสวน............ด าเนนคดตอไป

๖. ของกลางในคดตามกฎหมายวาดวยการปาไมถามเจาหนาทปาไมรวมด าเนนการ การตรวจยดไมทอน ไมแปรรป ใชตรา ต.ประจ าตวของเจาหนาทปาไมผใด ........ต..........ย...........ท าการตรวจยด และของกลางทงหมดใหบนทกวาไดมอบใหเจาหนาทปาไม ชอ........ต าแหนง............ รบไปเกบรกษาตามขอตกลงระหวางกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรองการปฏบตเกยวกบของกลางคดความผดเกยวกบการปาไม ลง ๑ ม.ค.๒๕๓๒ (ของกลางทมอบใหเจาหนาทปาไมยกเวนอาวธปนตองใหพนกงานสอบสวนเปน ผเกบรกษา) ถาไมมเจาหนาทปาไมรวมด าเนนการใหแจงพนกงานสอบสวนทองทเกดเหตตรวจสอบของกลางในสถานทเกดเหต และน าสงพนกงานสอบสวนด าเนนคด

๗. บนทกการปฏบตหนาททไดด าเนนการตรวจคน ตรวจสอบ วาไดกระท าไปตามอ านาจหนาทไมไดบงคบ ขเขญ หลอกลวง ไมไดท ารายรางกาย ไมไดท าใหทรพยสนอนใดของ........(ผถกจบ , พยาน) มาเปนประโยชนสวนตว หลงการตรวจคนคณะเจาหนาทไดแสดงความบรสทธจนเปนทพอใจ (เจาของสถานท ผน าตรวจ ผถกจบ พยาน) แลว เสรจสนการตรวจคน ตรวจสอบเวลาประมาณ .............น.

๘. เหตเกดบรเวณ (ระบสถานทเกดเหตใหละเอยด) วน........เดอน............ป.........เวลาประมาณ.....................(กรณตรวจสอบ ตรวจคน สถานททไปด าเนนการแตละวนไมเสรจสนใหท าบนทกการตรวจสอบแตละวนไว ซงเมอตรวจสอบเสรจสนอาจจะเปนหลายวน เหตเกดคอวนแรกทเรมด าเนนการจนถงวนทด าเนนการเสรจสน ใหบนทกวาเหตเกดระหวางวนท.........เดอน...................พ.ศ. .......... ถงวนท ........เดอน.....................พ.ศ. .......... เวลากลางวนและกลางคนตอเนองกน

๑๐๘

๙. ไดมอบใหผใด.............(ระบชอ ต าแหนง) เปนผน าบนทกตรวจสอบจบกม ของกลาง รองทกขตอพนกงานสอบสวน และใหผ ใด...(ระบชอ ต าแหนง) เปนผกลาวหา และไดมอบใหผ ใด...........(ระบ ชอ ต าแหนง) เปนพยาน (ผกลาวหา พยาน ตองเปนผทสบสวนมากอน หรอรเหนเหตการณทกระท าผดดทสด)

๑๐. อานบนทกนให..................(เจาของสถานท ผถกจบ พยาน หรอผเกยวของ ผตรวจคนตรวจสอบ) ฟงเขาใจดแลว รบวาถกตอง ตรงกบความเปนจรงทกประการ จงรวมกนลงลายมอช อไวเปนหลกฐาน

(ลงชอ).............................................. ผถกจบ (ลงชอ).............................................. พนกงานเจาหนาท/จบกม/ตรวจยด หมายเหต กรณอานบนทกจบกมใหผถกจบหรอพยานทเกยวของฟงแลวไมยอมลงลายมอชอใหบนทกตอทายไวในบนทกวาเพราะเหตใดไมลงลายมอชอ กรณบรษทจ ากด หางหนสวนจ ากด หนสวนผจดการหรอกรรมการผจดการกระท าผดตองแจงขอหาหนสวนผจดการ หรอกรรมการผจดการทงในฐานะนตบคคลและฐานะสวนตวรวมกนกระท าผดฐานความผด ..........(ขอหา) กรณมผกระท าผดตงแตสองคนขนไปใหตงขอหารวมกนกระท าความผด......(ขอหา) มอบส าเนาบนทกการจบกมใหผถกจบทกคน ทกครง

ตวอยาง การบนทกการตรวจสอบ,แจงขอหา,จบกม,ตรวจยด

(ไมทอน,ไมแปรรป,สงประดษฐบนรถยนต)

เขยนท........(สถานททท าบนทก).................... วนท .........เดอน............................พ.ศ. ………………........ บนทกนท าขนไวเปนหลกฐานเพอแสดงวา.-

๑๐๙

วนน (.......................) เวลาประมาณ.........น. พนกงานเจาหนาท (หรอคณะเจาหนาท) ซงม....(ระบยศ ชอ สกล ต าแหนง ถามบคคลจ านวนมากระบเฉพาะหวหนาแตละฝายท ส าคญ สวนบคคลทเหลอใหบนทกวา “กบพวกทมรายชอลงไวทายบนทกน.-

- ไดรบค าสงจากใคร.........ใหไปท าอะไร...........ทใด............... - ไดออกสบสวนปราบปรามตามกฎหมายใด............ในเขตรบผดชอบ................ - ไดสบทราบวา.......(กรณผตรวจปราบปรามสบทราบดวยตนเอง) - ไดรบแจงจากสายลบ (ขอปดนาม) แจงเพอประสงคขอรบเงนสนบนน าจบ แจงวา - เมอมาถง (สถานทไปด าเนนการ) ไดพบรถยนตบรรทก (หกลอ,สบลอ) หมายเลขทะเบยน..........

(วงหรอจอดอย) ทบรเวณ.....ซงรถยนตบรรทกดงกลาวไดบรรทก..... (ไมทอน, ไมแปรรป, สงประดษฐ) อยบนรถ คณะเจาหนาทจงไดเรยกใหหยดเพอตรวจสอบ เมอรถดงกลาวหยดแลว คณะเจาหนาทไดพบกบนาย.........(ทราบชอภายหลง) ซงเปนผขบขและควบคมรถยนตบรรทกคนดงกลาว คณะเจาหนาทจงไดแสดงตวพรอมทงแจงความประสงคขอท าการตรวจสอบ ..........(ไมทอน, ไมแปรรป, สงประดษฐ ) ซงบรรทกอยบนรถยนต คนดงกลาว เมอนาย.................ทราบและเขาใจดแลว ไดยนยอมดวยความสมครใจใหคณะเจาหนาทท าการตรวจ.........(ไมทอน, ไมแปรรป, สงประดษฐ) โดย นาย........ไดน าหลกฐานใบเบกทางหรอหนงสอก ากบไมหรอหนงสอก ากบสงประดษฐเลมท .........เลขท.........ลงวนท..........เดอน...............พ.ศ.........ออก ณ ทท าการ..............ผใดมชอเปนผควบคม (ไมทอน, ไมแปรรป, สงประดษฐ ตามหลกฐานทน ามาแสดง ).........สนสดอายการใช วนท........เดอน..............พ.ศ.........พรอมหลกฐานทเกยวของ........(ถามระบไวดวย) แสดงใหคณะเจาหนาทท าการตรวจสอบ คณะเจาหนาทจงไดรวมกนท าการตรวจสอบ (ไมทอน, ไมแปรรป, สงประดษฐ) ทบรรทกอยบนรถคนดงกลาวขางตนโดยนาย..........ผขบขและควบคมเปนผน าตรวจสอบ ปรากฏรายละเอยดการตรวจสอบดงน.-

๑. ตรวจสอบเอกสารใบเบกทางหรอหนงสอก ากบไมแปรรป หรอหนงสอก ากบสงประดษฐ ตามหลกเกณฑการตรวจสอบหลกฐานใบเบกทางน าไมหรอของปาเคลอนท

๒. ตรวจสอบไมทอน ไมแปรรป สงประดษฐ โดยจดท าบญชรายละเอยดไว และใหผขบขควบคมลงชอ

๓. จากการตรวจพบตามขอ ๑ , ๒ ขางตน พบความผดตามกฎหมายใด .......... พ.ร.บ.ใด …..... ผใดบางกระท าผด.............หรอมผใดบางรวมกระท าผด..............แจงขอกลาวหานาย............กระท าผดขอหา.................สอบถามผกระท าผดนาย..............ใหการวา..............(รบสารภาพ, ปฏเสธ, ภาคเสธ หรอ ไมใหการใด ๆ ใหบนทกไวโดยละเอยด ) จงควบคมตวเปนผถกจบพรอมทงแจงยด ..........(ไมทอน, ไมแปรรป, สงประดษฐ และรถยนตบรรทกคนหมายเลขทะเบยน.............ซงเปนยานพาหนะทใชในการกระท าผด เอกสารทเกยวของ เชน ใบเบกทาง , หนงสอก ากบไมแปรรป , หนงสอก ากบสงประดษฐ และเอกสารทเกยวของ ) เปนของกลางสงพนกงานสอบสวนด าเนนคดตอไป

บนทกการปฏบตหนาททไดด าเนนการตรวจสอบวาไดกระท าไปตามอ านาจหนาท ไมไดบงคบ ขเขญ หลอกลวง ไมไดท ารายรางกาย ไมไดท าใหทรพยสนของ...(ผถกจบ หรอ ผควบคมน าตรวจ) และไมได

๑๑๐

เรยกรองหรอรบเอาทรพยสนของ……....(ผถกจบหรอผควบคมน าตรวจ) มาเปนประโยชนสวนตว เสรจสน การตรวจสอบเวลาประมาณ ……........น.

เหตเกดบรเวณ...................(ระบสถานทเกดเหตใหละเอยด) ไดมอบใหผใด.....................(ระบชอ ต าแหนง) เปนผน าบนทกตรวจสอบ จบกม และของกลาง

รองทกขตอพนกงานสอบสวน และมอบใหผใด(ระบชอ ต าแหนง เปนผกลาวหา) และไดมอบใหผใด...(ระบชอ ต าแหนง เปนพยาน)

อานบนทกนให.......................(ผถกจบ ผควบคมน าตรวจ) ฟงเขาใจดแลวรบวาถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ จงรวมกนลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน

(ลงชอ) ผถกจบ (ลงชอ) พนกงานเจาหนาท/จบกม/ตรวจยด (ลงชอ) พนกงานเจาหนาท/จบกม/ตรวจยด/ บนทก/อาน หมายเหต การตรวจสอบไมแปรรป สงประดษฐ บนรถยนตนนมอปสรรคขอขดของในการปฏบตงานเปนอยางมาก บางครงไมสามารถตรวจสอบรายละเอยดขนาด จ านวน ไมแปรรปและสงประดษฐไดเนองจากบรรทกอยบนรถยนตและมเปนจ านวนมาก ไดวางตอกนและวางทบซอนกน หรอบางครงสถานททจะท าการตรวจสอบไมเอออ านวย เพราะอยรมถนนและมการจราจรตดขด สวนมากในทางปฏบต จะท าการตรวจสอบเบองตนในทเกดเหตเทาทสามารถจะท าได ถาพบวามไมแปรรป สงประดษฐ ทมรายการไมตรงตามหลกฐานทน ามาแสดงบาง ไมวาจ านวนเทาใด กจะท าบนทกตรวจสอบไวเทาทพบเหนซงเปนมลความผดเบองตนโดยยงไมแจงขอหา คณะเจาหนาทควรแจงเหตผล และอปสรรคการตรวจสอบดงกลาวขางตนใหผขบขควบคมทราบวาคณะเจาหนาทมความจ าเปนทจะตองน ารถยนตบรรทกหมายเลขทะเบยน...............ซงบรรทก..........(ไมแปรรป , สงประดษฐ ) ไปท าการตรวจสอบรายละเอยด ณ สถานทท าการของคณะเจาหนาท.........เมอนาย...........ผขบข ควบคมทราบและเขาใจวตถประสงคของเจาหนาทดแลว ไดยนยอมดวยความสมครใจโดยใหความรวมมอใหคณะเจาหนาทน ารถยนตบรรทกดงกลาวไปท าการตรวจสอบไปท าการตรวจสอบท...... ......และนาย..................(ผขบขควบคม) รบวาจะไมเรยกรองคาเสยหายใด ๆ ทงสน (ใหจดท า) บนทกโดยละเอยดเทาทจะท าไดและใหผขบขควบคมลงชอไว

๑๑๑

ส าหรบไมทอน การตรวจสอบบนรถยนตจะไมคอยมปญหาสามารถท าการตรวจสอบได แตถาตรวจสอบแลวความยาว ความโต ไมถกตองตรงตามหลกฐานทน ามาแสดง หรอรปรอยตราประทบไมชดเจนหรอไมครบถวน และมเหตอนควรสงสยวาจะเปนไมทไดมาโดยมชอบ กควรจะท าบนทกน าไปตรวจสอบรายละเอยด ณ ทท าการพนกงานเจาหนาท โดยเรยกผออกหลกฐานมาตรวจสอบยนยนความถกตองตอไป วธการทาบนทกการตรวจสอบโรงงานแปรรปไม

เปนเรองส าคญอยางยงส าหรบการท างาน เนองจากเปนงานทตองอาศยความละเอยด รอบคอบ มความรดกมเปนพเศษ และตองอาศยพยานหลกฐานหลายอยางในการทจะด าเนนคดกบผกระท าผด และ เพอเปนหลกฐานทจะใหศาลลงโทษได ดงนน ผปฏบตหนาทในการท าบนทกจะตองมความเขาใจงานทจะท า วา จะตองใชพยานหลกฐานใดบางเพอทจะเปนหลกฐานในการด าเนนคดกบผกระท าผดได และการท าบนทกเปนวธการทดทสด ทจะแสดงวาเจาหนาทไดปฏบตไปตามค าสงของผบงคบบญชาตามกฎหมาย หรอระเบยบ ทใหอ านาจไว ไมมการกลนแกลงอยางใดในการตรวจคนจบกมผกระท าผดตามกฎหมายปาไมนน จงจะเปน ทจะตองมการท าบนทกในลกษณะบรรยายรายละเอยดใหผบงคบบญชาหรอผทไมไดไปปฏบตหนาทดวย เมออานแลวเกดความเขาใจอยางทเรยกวา “มองเหนภาพไดชดเจน” การท าบนทกมหลายอยาง แลวแตเหตการณเรองราวทเกดขน บางคดกวาจะตรวจพบการกระท าผดตองท าบนทกการตรวจสอบอยหลายวน จงพบการกระท าผดเปนตน ดงนน การท าบนทกจงมความส าคญและจ าเปนส าหรบเจาหนาทผปฏบตอยางมาก และการท าบนทกทชดเจน ละเอยด รอบคอบดพอจะเปนเกราะปองกนตอผปฏบตหนาทในกรณถกรองเรยนหรอฟองรองได

ในการตรวจสอบโรงงานเพอพบการกระทาผดหรอจะพบการกระทาผด ม ๒ ลกษณะใหญ ๆ คอ ลกษณะท ๑ การตรวจพบการกระท าผดในโรงงานหรอโรงคาท ไมมใบอนญาตของทางราชการ

อยางใด หรอทเรยกวา “โรงงานเถอน” ในลกษณะนจะไมมการยงยากเทาใดนก เพราะเมอตงเปนโรงงานแปรรปไมหรอโรงคาไมแปรรป โดยไมมใบอนญาตกเปนความผดในตวอยแลว ยงตรวจพบไมแปรรปหรอสงประดษฐ เครองใชฯ ทมไวในครอบครองโดยไมมหนงสอก ากบ หรอใบเบกทาง หรอเครองจกรทเปนความผดตาม พ.ร.บ. โรงงานดวยแลว กเปนความผดเพมขนอก โรงงานจ าพวกนเทาทตรวจพบจะเปนโรงงานแปรรปไมดวยเครองจกรเพอประดษฐกรรม ท าเปนเครองเรอน เครองใช เชน ท าเฟอรนเจอรตาง ๆ ในการท าบนทกการตรวจคน การจบกมควรมรปแบบและรายละเอยดของบนทก ดงตวอยางตอไปน

๑๑๒

บนทกการตรวจคนพบการกระทาผด / แจงขอหาจบกม

สถานทเกดเหต.......................................

วนท ............เดอน ...........................พ.ศ. .................. บนทกฉบบนจดท าขนไวเพอเปนหลกฐานแสดงวา

๑. ตามค าสงของ..........(ใคร).............ไดสงการให..............(ใคร).........กบพวกรายชอทายบนทกนมาท าการตรวจคนสถานทดงกลาวขางตน ตามทสายลบ (ขอปดนาม) ประสงคจะขอรบเงนรางวล หรอไมมสายลบ กใชวา เนองจากสบทราบวา สถานทดงกลาวเปนโรงงานแปรรปไมทผดกฎหมาย หรอโรงคาไมแปรรปทไมไดรบอนญาต คณะเจาหนาทต ารวจ พรอมดวยเจาหนาทปาไม (ถาม) ปรากฏรายชอทายบนทก จงไดรวมกนเดนทางมาถงทเกดเหต เมอเวลาประมาณ...........น. ของวนน (............................) เมอมาถงไดพบ นาย.............................อาย........ป อยบานเลขท..........ถนน..........แขวง...............เขต........ .......กรงเทพฯ คณะเจาหนาทไดแจงความประสงคใหทราบจะขอท าการตรวจคนโรงงาน...............(ฯลฯ) พรอมแสดงหมายคนของศาล...... นาย.............. ไดรบทราบหมายคนและลงลายมอชอในหมายคนแลว ยนดใหเจาหนาทท าการตรวจคน โดยแจงใหทราบวา เปนเจาของสถานทดงกลาว (หรอลกจาง หรอหวหนาคนงาน) กอนการตรวจคน เจาหนาทต ารวจไดสอบถามรายละเอยดเบองตนจากนาย.......ไดความโดยสรปวา

๒. สถานทเกดเหตเลขทดงกลาว เปนตกแถว ๓ ชน ๑ คหา มความกวาง ๔ เมตร ลก ๑๕ เมตร ดานหนาประตทางเขาหนไปทางทศตะวนออก อยตดถนน............สถานทดงกลาวไดตงเปนโรงงานแปรรป ไมดวยเครองจกรมานานประมาณ ๘ เดอนแลว และไมมใบอนญาตของทางราชการแตอยางใด (บางราย แจงวาไดไปยนเรองราวขออนญาตแลว แตยงไมไดรบใบอนญาต ไดขอดหลกฐานในการไปยนเรองหรอใบเสรจคาธรรมเนยม ก ไมมแสดง เชนน ถอวาไมม ใบอนญาตดวย บางรายม ใบอนญาตต งโรงงานแปรรป ไมดวยเครองจกร แตไมมใบอนญาตคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใชหรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม เชนนตองพจารณาเปนราย ๆ ไป) ดงนน คณะเจาหนาทจงไดใหนาย.................

๑๑๓

และนาย...................... เปนผน าตรวจคน โดยเจาหนาททกนายไดแสดงความบรสทธใหดจนเปนทพอใจแลว ผลการตรวจคนมรายละเอยดดงน

๒.๑ บรเวณชนลางของตกแถว - ตรวจพบไมสกแปรรปวางอยมมหองดานในทางทศตะวนตกและวางอยตามบรเวณทตงเครองจกรทง ๓ เครอง นบไดรวม.................แผน ปรมาตรรวม...........ลกบาศกเมตร (ไดจดท าบญชแสดงรายละเอยด ขนาดของไมสกแปรรปไวแลว)

- ตรวจพบไมกระยาเลยหวงหามแปรรปวางกองอยทวๆ ไปในชนลาง ตรวจนบไดรวม.............แผน ปรมาตร...........ลกบาศกเมตร (ไดจดท าบญชแสดงรายละเอยดขนาดของ ไมกระยาเลยหวงหามแปรรปไวแลว)

- ตรวจพบเครองจกร ๓ เครอง พรอมดวยอปกรณการแปรรปไมทบรเวณเครองจกร ทง ๓ เครอง มกองขเลอยและเศษไมตกอยทพนทวไป และไดทดลองใหเดนเครองจกรทง ๓ เครอง ปรากฏ ใชงานไดจะไดใหเจาหนาทกรมโรงงาน กระทรวงอตสาหกรรมมาตรวจสอบก าลงเครองจกรตอไป (ไดจดท าแผนทตงเครองจกรและรายละเอยดตางๆ ไวแลว)

๒.๒ บรเวณชนทสองของตกแถว ตรวจพบสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดา ทท าดวยไมหวงหามเปนพวก โตะ เกาอ ท าดวยไมสก ตรวจนบได รวม........ชน/หนวย (ไดจดท าบญช แสดงรายละเอยดของสงประดษฐ เครองใช ฯลฯ ไวแลว)

๒.๓ บรเวณชนทสามของตกแถว ตรวจพบเปนหองพกของคนงาน รวม ๕ หอง ๒.๔ ในขณะเขาท าการตรวจคนครงน ไดพบคนงานทก าลงท าการแปรรปไมดวยเครองจกรม

(๑) นาย............................อาย ............ป อยบานเลขท .......... ...ซอย.............. ถนน................แขวง.......................เขต.....................กรงเทพฯ ก าลงใชเครองจกรตดแตงไมแปรรปเพอท าเปนขาโตะ (๒) นาย............................อาย............ป อยบานเลขท .............ซอย...... ........ถนน................แขวง.........................เขต.....................กรงเทพฯ ก าลงใชกบไสไมแปรรปเพอท าสวนประกอบของแขนเกาอ (๓)..............................ฯลฯ

๓. คณะเจาหนาทไดแจงให นาย............................กบพวกรวม ๓ นาย ทราบวา จากหลกฐานตาง ๆ ทตรวจพบ แสดงใหเหนวาสถานทดงกลาวเปนโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร (หรออน ๆ) ซงจะตองมใบอนญาตของทางราชการ ซงนาย..................................ยอมรบสารภาพวาไมมใบอนญาตใด ๆ ของทางราชการทจะน ามาแสดงได ดงนน คณะเจาหนาทไดรวมกนพจารณาแลวเหนวา การกระท าของนาย................................กบพวกเปนความผดฐาน

๓.๑.................................. ๓.๒.................................. ๓.๓....................ฯลฯ........

จงไดแจงขอกลาวหาดงกลาวขางตนใหผถกจบทราบ พรอมแจงสทธและน าผถกจบทง ๓ นาย ไปสอบสวนด าเนนคดตอไป

๑๑๔

๔. ส าหรบไมสกแปรรป, ไมกระยาเลยหวงหามแปรรป, สงประดษฐ และเครองจกร รวม ๓ เครอง พรอมดวยอปกรณการแปรรปไมทไดจดท าบญชไวแลวนน ไดมอบใหนาย.......................เจาพนกงานปาไม….... ทมารวมปฏบตหนาทดวยรบไปเกบรกษาไวตามขอตกลงระหวางกระทรวงมหาดไทยกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง การปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม ลง ๑ มกราคม ๒๕๓๒ ซงไดม การสงมอบเปนทเรยบรอยแลวในวนทท าการตรวจคนจบกมน

๕. ถาเปนกรณ ไมมเจาหนาทปาไมไปรวมด าเนนการดวยหรอไปรบมอบของกลางตามขอ ๔. ไมได หรอเปนเวลาเยนค าแลว การขนยายกระท าไมได เนองจากไมมยานพาหนะหรอไมสะดวกในการ ขนยายจ าเปนตองรอวนรงขนเชนน จะตองจดต ารวจอยเฝาของกลางและท าบนทกขออายดของกลางไวในทเกดเหตกอน โดยใหเจาของสถานทเปนผรบอายด แลวในวนรงขนจงท าบนทกมอบของกลางใหเจาหนาท ปาไมรบไปเกบรกษาตามขอ ๔. ตอไป

๖. เพอใหคดมพยานหลกฐานแนนหนา ตองมการถายรปสถานทเกดเหต เพอใหทราบวาเครองจกร ๓ เครองตงอยบรเวณใด เศษไม กองขเลอย มมากนอยแคไหนอยางใด การทมเศษไมมาก และ ขเลอยมาก นาจะเปนหลกฐานแสดงวา ผตองหาไดกระท าผดมาเปนเวลานาน คดบางรายผตองหาปฏเสธ ถาไดจดท าหลกฐานตาง ๆ ไวดและถายรปทเกดเหตไว ศาลมกจะลงโทษทกรายไป

๗. คดตงโรงงานแปรรปไมดวยเครองจกรโดยไมมใบอนญาต สวนมากสถานทเกดเหตมกจะเปนตกแถวทผตองหาไดเชาจากผอน ควรจะตองคดทะเบยนบานมาตรวจสอบดวาใครเปนเจาของสถานท เพราะบางทนายทนอาจจะเปนเจาของตกแถวเอง

๘. สดทายกบนทกวา ในการปฏบตหนาทของเจาหนาททกฝายในวนน ไดปฏบตหนาทไปตามอ านาจหนาท ไมมการกลนแกลง ขมข หรอเรยกรองเอาผลประโยชนใด ๆ ไมมการเอาทรพยสนอนใดไปเปนประโยชนสวนตน นอกจากไดน าของกลางไปด าเนนคด และไมมการท ารายรางกายผหนงผใด การปฏบตหนาทไดกระท าอยางเปดเผยตอหนานาย...............................และคนงานทเกดเหต เมอเสรจสนการตรวจคนไดแสดงความบรสทธใหนาย................................และนาย..................................ผน าตรวจคนดแลวจนเปนทพอใจ จงเสรจสนการด าเนนการเมอเวลา..............ของวน..........................

ไดอานบนทกฉบบนใหผเกยวของทกฝายฟงแลว รบวาถกตองตามความเปนจรง จงไดลงชอไวเปนหลกฐาน ลงชอ ผถกจบท ๑/เจาของตก/รบทราบขอหา (.....................................) และรบบนทกจบกมแลว ลงชอ ผถกจบท ๒ / รบทราบขอหา (.....................................) และรบบนทกจบกมแลว

๑๑๕

ลงชอ ผถกจบท ๓ / รบทราบขอหา (.....................................) และรบบนทกจบกมแลว ลงชอ สว........กก......./ตรวจคน/แจงขอหา (.....................................) ลงชอ เจาพนกงานปาไม ๕ / รวมตรวจคน / (.....................................) รบของกลางไปเกบรกษา

ลกษณะท ๒ การตรวจพบการกระท าผดในโรงงานหรอโรงคาทมใบอนญาตของทางราชการถกตอง การเขาตรวจคนโรงงานหรอโรงคาทมใบอนญาตน จะตองมการสบสวนจนทราบการกระท าผด

ทแนนอนและชดเจนเสยกอน เพราะสถานททเขาตรวจคนเปนสถานททไดรบอนญาตจากทางราชการ หาก ไมมการสบสวนมากอน เมอเขาไปตรวจคนและไมพบการกระท าผดหรอความผดใด จะท าใหผรบอนญาตตองเสยเวลาในการชแจงและใหรายละเอยดตาง ๆ กบเจาหนาท ท าใหอาจมองภาพพจนของเจาหนาทไปในทาง

๑๑๖

ไมดหรออาจกลาวหาเจาหนาทวากลนแกลง ซงน าไปสการฟองรองกนในทสดได ดงนน เจาหนาทต ารวจทจะเขาตรวจคนโรงงานหรอโรงคาจงควรทจะไดมการสบสวนมากอนแลว และมหลกฐานนาเชอวาสถานทดงกลาวมไมแปรรปหรอสงประดษฐ เครองใชฯ หรอสงอนใดทมไวเปนความผดตอกฎหมายปาไมแลว จงควรเขา ท าการตรวจคน

ในการเขาท าการตรวจคนโรงงานหรอโรงคาทไดรบอนญาตนจะตองกระท าดวยความรอบคอบ มความละเอยดในการตรวจสถานทเกดเหตอยางด มเปาหมายในการตรวจสอบ มความรวาจะตองตรวจสอบอะไร และเรมตรงจดไหนกอน พรอมทงจะตองแบงก าลงเจาหนาทต ารวจใหชวยกนในการตรวจสอบ โดยทกคนจะตองทราบวาตนมหนาทอะไร ทงนเพอใหการตรวจสอบไดด าเนนไปอยางเรวพอสมควร ไมลาชาเกนควร จนอาจท าใหเจาของโรงงานหรอโรงคาทถกตรวจสอบเกดความสงสยวาเจาหนาทก าลงกลนแกลงหร อ หนวงเหนยวเพอหวงผลประโยชนอยางหนงอยางใดหรอไม ดงนน ในการปฏบตงานจะตองแจงความประสงคในการตรวจสอบใหเจาของโรงงานหรอโรงคาไดทราบอยางชดเจนเสยกอนดวย และในการปฏบตหนาทผเปนหวหนาในการตรวจคนหรอตรวจสอบจะตองอยดแลควบคมการปฏบตหนาทของต ารวจผใตบงคบบญชาตลอดเวลาทปฏบตงานในพนท เพราะหากมปญหาขอขดของในการปฏบตหนาทอยางใดจะไดใหค าแนะน า และเขาแก ไขไดทนทวงท นอกจากนผบ งคบบญชาจะตองอยคอยชวยเหลอการปฏบตหน าทของผใตบงคบบญชาวางานท ไดมอบหมายใหไปปฏบตนนไดท าถกตองหรอไม และเสรจสนเรยบรอยหรอ ยงบางครงการตรวจสอบโรงงานหรอโรงคาบางแหงเปนสถานทกวางขวาง และมไมทจะตองตรวจจ านวนมาก การตรวจสอบจะตองใชเวลาหลายวน เจาหนาทรวมทงผบงคบบญชาจะตองใชความอดทนในการปฏบตหนาทตลอดเวลา เพอใหงานไดลลวงส าเรจไป มคดจ านวนมากทตองใชเวลาในการตรวจสอบหลายวนจงจะพบ การกระท าผด ดงนน จงเหนไดวาการเขาตรวจสอบโรงงานหรอโรงคาจะตองมหลกเกณฑในการปฏบตงาน ตองมความรอบร มความละเอยด และมความอดทนอยางมาก จงจะสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมาย ใหส าเรจลลวงสมความมงหมายของทางราชการได

๑๑๗

บนทกการตรวจคนพบการกระทาผด / แจงขอหาจบกม

สถานทเกดเหต.......................................

วนท..........เดอน.......................พ.ศ......................... บนทกฉบบนท าขนไวเพอเปนหลกฐานแสดงวา

๑. ตามค าสงของ........(ใคร)............ไดสงการให..........(ใคร)............กบพวกรายชอทายบนทกนมาท าการตรวจคนสถานทดงกลาวขางตน ตามทมลายลบ (ขอปดนาม) ประสงคจะขอรบเงนรางวล หรอถาไมมสายลบกใชวา ตามทไดสบสวนทราบวา สถานทดงกลาวมไมแปรรปทไดมาโดยผดกฎหมายซกซอนอย (หรอ มสงประดษฐ เครองใชฯ เปนวงกบ และบานประตหนาตาง ทไดมาโดยผดกฎหมายซกซอนอยหรอ ฯลฯ อยางใดอยางหนง) คณะเจาหนาทต ารวจพรอมดวยเจาหนาทปาไม (ถาม) ปรากฏชอทายบนทกไดรวมกนเดนทางมาถงทเกดเหตเลขทดงกลาวขางตนเมอเวลาประมาณ ..............น. ของวนน (......................) เมอมาถงไดพบ นาย...............อาย.....ป อยบานเลขท......ถนน......แขวง....เขต...กรงเทพฯ คณะเจาหนาทไดแจง ความประสงคใหทราบวาจะขอท าการตรวจคนเพอพบไมสกแปรรปทไดมาโดยผดกฎหมาย (หรออยางหนงอยางใดทตองการไปตรวจคน) พรอมแสดงหมายคนของศาล....... นาย...................ไดทราบความประสงคและหมายคนแลวยนดใหเจาหนาทท าการตรวจคน โดยไดใหรายละเอยดเบองตนกอนท าการตรวจคนดงน

๒. ทเกดเหตเปนหางหนสวนจ ากด (หรอบรษท หรอโรงงาน หรอรานคา.....ฯลฯ) ช อ...........ตงอยเลขท.........ถนน.......................แขวง...................เขต...............กรงเทพฯ มนาย..............เปนห นสวนผจดการ (หรอกรรมการผจดการ หรอเจาของโรงงาน หรอเจาของรานคา...) ด าเนนกจการตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร (หรอตงโรงคาไมแปรรป หรอ.....ฯลฯ ) โดยการซอไมแปรรปมาท าวงกบและท าบานประต – หนาตาง ออกจ าหนาย โดยไดด าเนนกจการมาประมาณ.............ป และมใบอนญาตของทางราชการดงน

๒.๑ ใบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกรเลมท........... .ฉบบท..........ลงวนท..........อนญาตใหหางหนสวนจ ากด...................โดย นาย (นาง)..................หนสวนผจดการ ตงโรงงานแปรรปไม โดยใชเครองจกรมก าลง..............แรงมา เพอประดษฐกรรมท าวงกบประต-หนาตาง ไมคว ไมบว และเครองเรอน เครองใชในครวเรอน โดยใชไมแปรรป ตงอยทเลขท.........ถนน...............แขวง.................เขต.................กรงเทพฯ ใบอนญาตใหไดถงวนท............เดอน............................พ.ศ. ..............

๒.๒ ใบอนญาตคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใชฯ เลมท........ลงวนท.....................อนญาตใหหางหนสวนจ ากด.................โดย นาย (นาง) ....................หนสวนผจดการ ค า หรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใชฯ ท เลขท ........ถนน.....................แขวง.......................เขต......................กรงเทพฯ ใบอนญาตใชไดถงวนท...............เดอน...........................พ.ศ.............

๒.๓ ใบอนญาตตงโรงงานของกระทรวงอตสาหกรรม เลขท..........ลงว นท ................อนญาตใหหางหนสวนจ ากด......................ประกอบกจการ.....................ตงโรงงาน ณ เลขท..................

๑๑๘

๒.๔ ใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน กจะมรายละเอยดท านองเดยวกนขอ ๒.๓ แตจะมเพมเตมตรงก าลงแรงมาของเครองจกรและวนทใบอนญาตมผลใชบงคบอย

๒.๕ บางแหงมใบอนญาตตงโรงคาไมแปรรปอยดวย กลงหลกฐานท านองเดยวกน ๓. จากนน นาย (นาง)..................................หนสวนผจดการพรอมดวย นาย..................อาย

.............ป อยบานเลขท ........ถนน......................แขวง.......................เขต..............กรงเทพฯ ซงเปนผจดการโรงงาน (หรอหวหนาคนงาน หรอผรบผดชอบในสวนทจะไปตรวจสอบ.......หรอ.....ฯลฯ) ไดพาคณะเจาหนาทเขาไปตรวจสอบภายในโรงงาน ผลการตรวจสอบมรายละเอยดดงน

๓.๑ โรงงานทตรวจสอบมลกษณะเปนโกดงชนเดยว ดานหนาโรงงานอยตดกบถนน..........................เปนทศเหนอ มความกวางประมาณ ๒๕ เมตร ดานในโรงงานอยทศใต ดานทศตะวนออกของโรงงานอยตดกบ..........(ซอย).......... หรอทดนวางเปลา หรอบานเลขท) วดไดประมาณ ๔๐ เมตร และดานทศตะวนตกของโรงงานอยตดกบ............วดไดประมาณ ๔๐ เมตร ลกษณะโรงงานเปนสเหลยมผนผา ตวโรงงานทง ๔ ดานเปนรวสงกะสทบ หลงคาโรงงานเปนสงกะส โครงท าดวยไม มความสงประมาณ.............เมตร ทางเขาโรงงานมดานหนาดานเดยว (ทศเหนอ)

๓.๒ ภายในโรงงานตรวจพบเครองจกร รวม.............เครอง ตดตงอยในสภาพใชงานได และ นาย (นาง)..................................ผน าตรวจสอบแจงวา เครองจกรใชงานไดทกเครอง บรเวณเครองจกรทกเครองตรวจพบกองขเลอยและเศษไมตกอยท พนใตเครองจกรจ านวนมาก ไดจดท าแผนทแสดงทตงเครองจกรไวแลวและจะไดแจงใหเจาหนาทกรมโรงงานกระทรวงอตสาหกรรมมาตรวจสอบวดก าลงเครองจกรตอไป

๓.๓ ตรวจพบมคนงานก าลงท างานอยในโรงงานจ านวน ….....คน โดยคนงานก าลงประกอบวงกบ ประตหนาตางอย และท าการแปรรปไมอยโดยใชเครองจกรตามขอ ๓.๒ ไดจดท าบญชรายชอและทอยของคนงานไวสวนหนงแลว

๓.๔ ไดตรวจพบไมสกแปรรปทางดานทศใตของโรงงานวางกองซอนกนอยเปนจ านวนมากลกษณะของไมสกแปรรปมลกษณะมเดอยทหวไม และบางแผนมรเดอยอยบรเวณใกลกบหวไม ลกษณะของเดอยทพบจะสนและรเดอยจะแคบ ดลกษณะแลวไมแขงแรงเหมอนเดอยและรเดอยโดยทวไป นอกจากน ทผวของไมและรอยตดทบรเวณหนาตดจะไมเรยบเหมอนไมทแปรรปจากโรงเลอยโดยทวไป แตมลกษณะเหมอนไมทลกลอบแปรรปโดยใชเครองเลอยทมก าลงต า จงเหนผวไมและรอยตดทหนาไมเปนขน ๆ ไดชดเจน นอกจากนขนาดของไมทกองอยในบรเวณเดยวกนมขนาดไมเทากน เลกบางใหญบางบางแผนบดงอ บางแผน มรอยไฟไหมด า นาเชอวาเปนไมท ไดถกลกลอบแปรรปโดยไมถกตองตามกฎหมาย ดงนน เจาหนาท จงสอบถามนาย (นาง) .............................หนสวนผจดการถงหลกฐานการไดไมสกแปรรปจ านวนน ไดรบแจงวา ไมมหลกฐานหนงสอก ากบหรอใบเบกทางมาแสดงเนองจากไดรบซอไวนานแลวจากผทน ามาเสนอขาย ซงมราคาถกวาทองตลาดจงรบซอไวเพอใชท าวงกบและบานประต-หนาตาง เจาหนาทจงไดตรวจวดและจดท าบญชไมสกแปรรปในสวนนไว เปนไมสกแปรรปจ านวน................แผน ปรมาตร.......... ลกบาศกเมตร ซงนาย (นาง)......................หนสวนผจดการไดแสดงเอกสารหนงสอก ากบไมแปรรป รวม ๑๒ ฉบบ ม

๑๑๙

(๑) เลมท................เลขท.....................ลงวนท ........................... (๒) เลมท................เลขท.....................ลงวนท ...........................

ฯลฯ (ถาเปนกรณหนงสอก ากบมจ านวนมากเปน ๕๐ ฉบบ หรอ ๑๐๐ ฉบบ กใหลงแตจ านวนฉบบไว และใหนาย (นาง).........................หนสวนผจดการลงลายมอชอไวเปนหลกฐานในหนงสอก ากบกได) ไมกระยาเลยหวงหามแปรรปนเจาหนาทจะไดท าการตรวจสอบหลกฐานตามหนงสอก ากบทน ามาแสดงกบบญชทเจาหนาทตรวจวดและจดท าขน ๓.๖ ตรวจพบสงประดษฐ เครองใชฯ ทเปนวงกบและบานประตหนาตางวางอยในโรงงาน ดงน.- (๑) บานประตไมสก..............บาน (๒) บานหนาตางไมสก..........บาน (๓) วงกบไมสก....................วง

เจาหนาทไดจดท าบญชสงประดษฐ เครองใชฯ ในสวนนแลว และ นาย (นาง)....................แจงวาโรงงานไดผลตขนเองซงจะไดตรวจสอบเปรยบเทยบกบหลกฐานทางบญชของโรงงานตอไป

๔. คณะเจาหนาทขอตรวจสอบหลกฐานสมดบญชประจ าโรงงาน ซงนาย (นาง)............หนสวนผจดการไดน ามาแสดงม

๔.๑ สมดบญชแสดงสถตไมทอนและไมแปรรป จ านวนเดอน มกราคม ๒๕…… จ านวน ๑ เลม มหลกฐานในหนาท............ชนดไมสก ยอดยกมาแตเดอนกอน จ านวน.........แผน ปรมาตร........ลกบาศกเมตร มหลกฐานจ าหนาย จ านวน...........แผน ปรมาตร............ลกบาศกเมตร คงเหลอไมสกแปรรปสนเดอนมกราคม ๒๕...จ านวน .....แผน ปรมาตร...........ลกบาศกเมตร ซงจะไดตรวจเปรยบเทยบกบบญชทตรวดวดไดจากโรงงานตอไป

๔.๒ สมดบญชรบและจ าหนายไมแปรรป ๑ เลม ๔.๓ สมดบญชรบ จ าหนาย หรอน าเคลอนทและสถตคงเหลอสงประดษฐ เครองใชฯ

(บญชแบบ ๑) จ านวน ๑ เลม ไดลงหลกฐานสนเดอน มกราคม ๒๕… มสงประดษฐทยกยอดมาจากเดอนธนวาคม ๒๕๓๔ จ านวน.......รายการ ( ๒๐ แผน ) ซงจะไดท าการเปรยบเทยบกบบญชรายการสงประดษฐ ทตรวจวดไดจากทเกดเหต

๔.๔ สมดบญชหลกฐานเอกสารแสดงการรบ จ าหนาย หรอน าเคลอนทสงประดษฐ เครองใช ฯลฯ (บญชแบบ ๒) รวม ๒ เลม ซงเปนหลกฐานแสดงการจ าหนายสงประดษฐทไดจ าหนายออกไป ลงหลกฐานในสมดวนสดทายวนท ..............เดอน................................พ.ศ. ............................

๔.๕ หนงสอก ากบสงประดษฐ เครองใช ( ๓ ตอน ) จ านวน ๑ เลม ๔.๖ เอกสารตาง ๆทหางหนสวน...................ไดน ามาแสดงและลงหลกฐานไว

๑๒๐

๔.๗ คณะเจาหนาท ไดรบสมดบญชตาง ๆ ตามขอ ๔ .๑ – ๔.๖ ไวแลว โดยนาย (นาง) ..................หนสวนผจดการยนดใหเจาหนาทน า ไปตรวจสอบหลกฐานทางบญชตอไป และนาย (นาง)........................หนสวนผจดการไดลงลายมอชอในหนาสดทายของสม ดบญชทกชนดเพอเปนหลกฐาน วาทางหางหนสวน................ไดจดท าบญชหรอออกหลกฐานเอกสารวนสดทายเปนวนทเทาใดไวแลว

๕. คณะเจาหนาทไดรวมกนพจารณากรณตรวจพบไมสกแปรรปทนาเชอวาเปนไมทถกลกลอบแปรรปโดยไมถกตองตามกฎหมายและนาย(นาง)................หนสวนผจดการไดแจงวา ไมสกแปรรปจ านวนนไมมหลกฐานหนงสอก ากบหรอใบเบกทางทจะใชควบคม (รายละเอยดตามขอ ๓.๔) ซงไดตรวจวดและจดท าบญชเปนไมสกแปรรปจ านวน...........แผน ปรมาตร............ลกบาศกเมตร จงมความเหนวาการทหางหนจ ากด...................โดย นาย(นาง)....................หนสวนผจดการ ไดมไมสกแปรรปไวในครอบครองโดยไมมเอกสารหนงสอก ากบไมแปรรปหรอใบเบกทางของพนกงานเจาหนาทก ากบไวเปนหลกฐานเชนน การกระท าของ หางหนสวนจ ากด...................โดยนาย(นาง)................. .............หนสวนผจดการ จงมความผดทงในฐานะตวแทนนตบคคลและในฐานะสวนตวในความผดฐาน “เปนผรบอนญาต รวมกนมไมสกแปรรปไวในครอบครองในสถานททไดรบอนญาตของตน โดยไมมหนงสอกากบไมแปรรปหรอใบเบกทางของพนกงานเจาหนาทกากบไวเปนหลกฐาน” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ มาตรา ๕๑ , ๗๒ ทว” จงไดแจงขอกลาวหาดงกลาวใหนาย(นาง)............................หนสวนผจดการทราบทงในฐานะเปนตวแทน นตบคคลและในฐานะสวนตว พรอมแจงสทธใหผถกจบกมทราบ จากนนจะไดน าตวไปสอบสวนด าเนนคดตอไป

๖. เจาหนาทต ารวจไดมอบไมสกแปรรปของกลาง จ านวน...................แผน ปรมาตร............ม ๓. ใหนาย..................................เจาพนกงานปาไม ๕ ทมารวมปฏบตหนาทดวย รบไปเกบรกษาไวตามขอตกลงระหวางกระทรวงมหาดไทยกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรอง การปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม

๗. ส าหรบไมสกแปรรป , ไมกระยาเลยหวงหามแปรรป และสงประดษฐทตรวจพบอยในโรงงานเจาหนาทต ารวจไดจดท าบญชไวแลว จะไดน าไปเปรยบเทยบกบหลกฐานทางบญชทหางหนสวนน ามาแสดงตอไป และเจาหนาทไดแจงใหนาย(นาง)........................หนสวนผจดการทราบวาจะขออายดไมแปรรป และสงประดษฐ เครองใชฯ ทงหมดไวในทเกดเหต เพอรอผลการตรวจสอบ หามมใหเคลอนยาย จ าหนาย จายโอน หรอท าใหเกดความเสยหายใด ๆ ซงนาย(นาง).............หนสวนผจดการ ไดทราบการอายดแลว และแจงวายนดทใหเจาหนาทอายดเพอรอการตรวจสอบและไมท าใหเกดความเสยหายใด ๆ ตอหางหนสวนจ ากด...............หรอผหนงผใด และในการตรวจสอบ นาย(นาง).............. หนสวนผจดการ จะไดจดพนกงานบญช ของหางฯ รวมชแจงรายละเอยดตาง ๆ ของเอกสารทแสดงดวย โดยจะเรมการตรวจสอบตงแตวนท .........เดอน..........................พ.ศ. ...................จนกวาจะแลวเสรจ

๘. คณะเจาหนาททกฝายไดรวมปฏบตหนาทในการตรวจคนครงนไปตามอ านาจหนาท ไมม การกลนแกลง ขมข หรอเรยกรองเอาผลประโยชนใด ๆ ไมมการเอาทรพยสนใดไปเปนประโยชนสวนตน ไมมการท าใหทรพยสนใด ๆ สญเสยหาย ไมมการท ารายรางกายผหนงผใด การปฏบตหนาทไดกระท าอยางเปดเผยตอหนานาย(นาง).......................หนสวนผจดการ ในการตรวจสถานทเกดเหตเจาหนาทไดท าการถายภาพ

๑๒๑

โรงงาน เครองจกร กองไมแปรรป สงประดษฐ กองขเลอย ฯลฯ ไวเปนหลกฐานทางคดดวยแลว และเสรจสนการด าเนนการเวลา..................น. ของวนเดยวกน ไดอานบนทกฉบบดงกลาวนใหผเกยวของทกฝายและผถกจบฟงแลว รบวาถกตองตามความเปนจรงจงไดใหลงชอไวเปนหลกฐาน ลงชอ.......................................... ผถกจบท ๑ ในฐานะนตบคคล / สวนตว (........................................) / รบทราบขอหา/อายด ลงชอ........................................... ผกก๑ บก.ปทส. / แจงขอหา / แจงอายด (........................................) ลงชอ........................................... เจาพนกงานปาไม ๕ / รวมจบกม-แจง (.........................................) ขอหา/ รบไมของกลางจากต ารวจและ มอบใหเจาหนาทปาไมรบไปเกบรกษา ลงชอ........................................... เจาหนาทปาไม / รบไมของกลาง (..............................................)

ตวอยางบนทกการอายด

เขยนทบรเวณหลกกโลเมตรท ๔ ถนนแมปะ-วงแกว หมท ๔ ต าบลแมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก วนท ๑๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

๑๒๒

บนทกฉบบนท าขนไวเพอเปนหลกฐานแสดงวา วนท (๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๑) คณะพนกงานเจาหนาท ประกอบดวย..........................ไดรวมกน

ออกตรวจปราบปรามการกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไมในทองทรบผดชอบ ขณะตรวจมาถงบรเวณ หลกกโลเมตรท ๔ ของถนนแมปะ-วงแกว หมท ๔ ต าบล แมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก ขณะนนเปน เวลา ๑๖.๐๐ น. ไดพบรถยนตบรรทกสบลอ ฮโน หมายเลขทะเบยน กส ๕๕๕๕ กรงเทพมหานคร บรรทกไม ทยงมไดแปรรป(ไมทอน) จอดอยรมถนน มชายหนงคนนงอยในรถต าแหนงคนขบคณะพนกงานเจาหนาท จงไดแสดงตนเปนพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปาไมพทธศกราช ๒๔๘๔ ขอตรวจสอบชายคนดงกลาวทราบชอภายหลงวาชอนายชนเชง ฤทธแพรวพราวอาย ๔๐ ป สญชาตไทย อยบานเลขท ๙๙๙๙ หมท ๒ ต าบลแมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก พนกงานเจาหนาทไดตรวจสอบไมทอนทบรรทกอยบนรถยนตบรรทกสบลอดงกลาว ปรากฏวาเปนไมประด จ านวน ๑๐ ทอน

พนกงานเจาหนาทไดสอบถามนายชนเชง ฤทธแพรวพราว ว าไมทอนดงกลาวเปนของผใด นายชนเชง ฤทธแพรวพราว แจงวาไมทอนดงกลาวเปนของตน พนกงานเจาหนาทจงขอดใบเบกทางหรอหลกฐานการไดมาของไมทอนดงกลาว นายชนเชง ฤทธแพรวพราว แจงวาไมมใบเบกทางหรอหลกฐาน การไดมาของไมทอนแตอยางใด เนองจากไมทอนดงกลาวเปนไมทตดจากทดนตามหนงสอรบรอง การท าประโยชน(น.ส.๓ก) ของตนเอง โดยนายชนเชง ฤทธแพรวพราว ไดแสดงส าเนาเอกสารสทธทดน นส.๓ก เลขท ๑๒๓๔ เลมท ๑๙๙ ข หนา๑๓ เลขทดน ๑๕๑ หมายเลข ๗๔๑๒๓ แผนท ๑๘๙ หมท ๙ ต าบล แมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก มชอนาย ชนเชง ฤทธแพรวพราว เปนเจาของ พนกงานเจาหนาท จงไดสอบถามนายชนเชงฯ และ นายชนเชงฯ ไดใหถอยค าตอบค าถามของพนกงานเจาหนาท ดงน

๑. ถาม. ไมประด จ านวน๑๐ ทอนดงกลาว ตดมาจากทใด ผใดเปนผตดโคนใชเครองมออะไรตด และตดโคนเมอใด

ตอบ. ไมประด จ านวน ๑๐ ทอนดงกลาวตดจากทดน น.ส.๓ก เลขท ๑๒๓๔เลมท ๑๙๙ ข หนา๑๓ เลขทดน ๑๕๑ หมายเลข ๗๔๑๒๓ แผนท ๑๘๙ หมท ๙ ต าบลแมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก ซงเปนทดนขา ฯ โดยนายสมรก ฤทธแพรวพราว ซงเปนนองชายของขา ฯ ไดชวยกนตดโคน โดยใชเลอยโซยนตการตดโคน-บนทอน เมอวนท ๑๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๑

๒. ถาม. ไมประดจ านวน ๑๐ ทอนดงกลาว ตดจากตนประดจ านวนกตน และขณะนตอของ ตนประดดงกลาวยงอยหรอไม อยางไร เลอยโซยนตทใชตดโคนเปนของผใด และในขณะตนโคน -บนทอน ตนประดดงกลาวมผใดพบเหนหรอไม อยางไร สามารถน าพนกงานเจาหนาทไปตรวจสอบไดหรอไม

ตอบ. ไมประด จ านวน ๑๐ ทอนดงกลาวตดจากตนประดจ านวน ๙ ตน และขณะนตอของ ตนประดทง ๙ ตอยงอยครบถวน ส าหรบเลอยโซยนตทใชตดโคนเปนของขา ฯ เองขณะนเกบไวทบานของขา ฯเลขท ๙๙๙๙ หมท ๙ ต าบลแมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก และในขณะตดโคน-บนทอนตนประดดงกลาว นาง ศรปราณ ฤทธแพรวพราว ภรรยาของขาฯ ซงอยทบานไดเหนการตดโคน-บนทอน รวมทงชาวบานทอยขางเคยงกบทดนแปลงดงกลาวกไดเหนการตดโคนซงขาฯสามารถน าพนกงานเจาหนาทไปตรวจสอบได

๑๒๓

คณะพนกงานเจาหนาทไดรวมกนตรวจสอบไมทอนทง ๑๐ ทอนดงกลาวแลวปรากฏวาเปน ไมประด อยในสภาพสดใหม เปลอกไมยงสดมาก มยางไหล นาจะตดมาแลวไมเกน ๒-๓ วน ไมปรากฏรป รอยดวงตราทไมแตอยางใด ดานหนาตดทงสองดานของไมทกทอนเปนรอยตดจากเลอยโซยนต พนกงานเจาหนาทไดรวมกนพจารณาแลว เหนวาจากลกษณะและสภาพของไมประดทง ๑๐ ทอนดงกลาว มเหตอนสมควรสงสยวา อาจเปนไมทไดมาโดยไมชอบดวยกฎหมายเกยวกบการปาไม พนกงานเจาหนาทจงไดแจง ใหนาย ชนเชง ฤทธแพรวพราว ทราบวาพนกงานเจาหนาทขออายดไมประดทง ๑๐ ทอน และรถยนตบรรทกสบลอคนดงกลาวไวเพอท าการตรวจสอบตอไป ซงในการอายดครงนพนกงานเจาหนาทไดตรวจวดขนาด ความยาว-โต และปรมาตรของไมประดท ง ๑๐ ทอน ไดปรมาตรทงสน ๖.๒๒ ม.๓ และไดถายรปไว เปนหลกฐานพรอมทงใชตราประทบของรฐบาล ก๘๘๘ ต๕๔๖๑ และเลขเรยงประทบทดานหนาตดของไมประดทง ๑๐ ทอน รายละเอยดปรากฏตามบญชไมทอายดแนบทายบนทกการอายดน เหตเกดเมอวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๕๑ เวลา ๑๘.๑๐ น. ทบรเวณหลกกโลเมตรท ๔ ถนนแมปะ-วงแกวหมท ๔ ต าบลแมปะ อ าเภอแมสอด จงหวดตาก ดงรายละเอยดปรากฏตามแผนทสงเขปแสดงบรเวณทตรวจอายดทแนบทายบนทกน ในการนพนกงานเจาหนาทไดใชกระดาษจ าลองรปพนทหนาตดโคนของทอนไมประดทง ๑๐ ทอน ไวเปนหลกฐาน

นายชนเชง ฤทธแพรวพราว ไดรบทราบการอายดไมประดจ านวน ๑๐ ทอนและรถยนตบรรทกสบลอดงกลาวแลว รบวาจะไมน าไมประดและรถยนตบรรทกสบลอทถกอายดเคลอนทหรอเคลอนยาย กอนไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทผอายด พนกงานเจาหนาทผอายดจะไดน าบนทกการอายดฉบบน ไปแจงความตอ พนกงานสอบสวน สถานต ารวจภธรแมสอด ไวเปนหลกฐานโดยเรว ส าหรบการตรวจสอบนน เนองจากขณะนใกลมดแลวไมสะดวกในการท าการตรวจสอบ พนกงานเจาหนาทจงแจงใหนายชนเชงฯ ทราบวาจะท าการตรวจสอบในวนท ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๕๑ เวลาประมาณ ๐๘.๐๐ น. จงขอใหนายชนเชงฯ น าพนกงานเจาหนาทไปตรวจสอบ ณ ทดนไมประดดงกลาวขนอย นายชนเชงฯ รบทราบและแจงวายนด จะน าพนกงานเจาหนาทไปตรวจสอบตอไป

ในการตรวจสอบอายดไมประดจ านวน ๑๐ ทอนและรถยนตบรรทกสบลอครงน คณะพนกงานเจาหนาทผตรวจสอบและอายด ไดกระท าไปตามอ านาจหนาทตามกฎหมายมไดบงคบ ขเขญ หรอท ารางกาย ผถกอายด และมไดเรยกรองทรพยสนเงนทองจากผถกอายดหรอจากผหนงผใด รวมทงมไดท าใหทรพยสนของผหนงผใดสญหาย เสยหายแตอยางใด และไดอานบนทกการอายดฉบบนใหผถกอายดฟง และใหผถกอายด อานบนทกแลว รบวาถกตองเปนความจรง จงไดลงลายมอชอไวเปนหลกฐานตอหนาพนกงานเจาหนาทผอายด

(ลงชอ) ผถกอายด (นาย ชนเชง ฤทธแพรวพราว)

(ลงชอ) พนกงานเจาหนาทผอายด (นาย วทย เกงวทยายทธ)

๑๒๔

(ลงชอ) พนกงานเจาหนาทผอายด (นาย นต รกพนาไพร)

(ลงชอ) พ.ต.ท. พนกงานเจาหนาทผอายด ( รกษ ยตธรรม ) การแจงขอกลาวหาตามลกษณะการกระทาผดทตรวจพบ ไดรวบรวมไวเพอสะดวกตอผปฏบต ดงน

ลกษณะท ๑ กรณเปนโรงงานแปรรปไมหรอโรงคาไมแปรรปทไมไดรบอนญาต (โรงงานเถอน) ตงขอหาดงน

ตงขอหา “ภายในเขตควบคมการแปรรปไม ตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร (หรอตงโรงคาไมแปรรป) โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ มาตรา ๔๘ , ๗๓

ส าหรบโรงงานแปรรปไม หรอโรงคาไมแปรรปทไมมใบอนญาตน เมอตรวจพบไมแปรรปหรอสงประดษฐ หรอเครองจกรทผดกฎหมายกตองกลาวหาเพมเตมดงน

๑.๑ ถาม ไมสกแปรรปไวในครอบครองโดยไมมหลกฐานหนงสอก ากบหรอใบเบกทางแสดง การไดมา ตงขอหา “ภายในเขตควบคมมไมสกแปรรปไวในความครอบครองโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ ม.๔๘,๗๓

๑.๒ ถาม ไมกระยาเลยหวงหามแปรรปเกนกวา ๐.๒๐ ม๓. โดยไมมหลกฐานหนงสอก ากบหรอใบเบกทางแสดงการไดมา

ตงขอหา “ภายในเขตควบคมมไมกระยาเลยหวงหามแปรรปไวในการความครอบครอง เกนกวา ๐.๒๐ ลกบาศกเมตร โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ. ปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ ม.๔๘ , ๗๓

๑.๓ มสงประดษฐ เครองใชฯ ไวในครอบครองโดยไมมหนงสอก ากบสงประดษฐ ตงขอหา “ภายในเขตควบคม คาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช

หรอสงอนใดบรรดาททาดวยไมหวงหาม ทมชนดไม ขนาด หรอปรมาณเกนกวาทรฐมนตรกาหนดโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท “ อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ ม.๕๓ ตร , ๗๓ ทว

๑.๔ ถามเครองจกรทมก าลงรวมกนเกนกวา ๕ แรงมา นอกจากจะผดตามขอ ๑ แลว ยงเปนความผดตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ อกดวย

ตงขอหา “ตงโรงงานและประกอบกจการโรงงานโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ มาตรา ๑๒

ลกษณะท ๒ กรณเปนโรงงานแปรรปไม หรอโรงคาไมแปรรปทไดรบอนญาตจากกรมปาไมถกตองแตมไมแปรรป สงประดษฐ หรอเครองจกร โดยผดกฎหมาย จะตงขอหาดงน

๑๒๕

๒.๑ ถาม ไมสกแปรรปไวในครอบครองโดยไมมหลกฐานหนงสอก ากบหรอใบเบกทางแสดงการไดมา

ตงขอหา “เปนผรบอนญาต มไมสกแปรรปไวในความครอบครองในสถานททไดรบอนญาตโดยไมมหนงสอกากบไมแปรรป หรอใบเบกทางของพนกงานเจาหนาทกากบไวเปนหลกฐาน” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ ม.๕๑ , ๗๒ ทว

๒.๒ ถาม ไมกระยาเลยหวงหามแปรรปเกนกวา ๐.๒๐ ม๓. ไวในครอบครองโดยไมมหลกฐานหนงสอก ากบหรอใบเบกทางแสดงการไดมา

ตงขอหา “เปนผรบอนญาต มไมกระยาเลยหวงหามแปรรปไวในครอบครองเกนกวา ๐.๒๐ ม๓. ไวในสถานทไดรบอนญาต โดยไมมหนงสอกากบไมแปรรปหรอใบเบกทางของพนกงานเจาหนาทกากบไวเปนหลกฐาน “ อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ ม.๕๑ , ๗๒ ทว

๒.๓ มสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม โดยไมมหลกฐานหนงสอก ากบแสดงการไดมา

ตงขอหา “เปนผรบอนญาตคา หรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาททาดวยไมหวงหาม กระทาการคา หรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาททาดวยไมหวงหามในสถานทไดรบอนญาต โดยไมมหลกฐานโดยชอบตามกฎหมายวาดวยการปาไม” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ มาตรา ๕๓ ตร ,๕๘ , ๗๓ ทว และขอก าหนดฉบบท ๑๕ (พ.ศ.๒๕๒๖) ลงวนท ๒ พฤษภาคม ๒๕๒๖ ขอ ๒

๒.๔ กรณ ตรวจพบเครองจกรมกาลงแรงมาเกนกวาทไดรบอนญาต จะเปนความผด ทง พ.ร.บ.ปาไม และ พ.ร.บ.โรงงานดวย

ตงขอหา ผดตาม พ.ร.บ.ปาไมวา “เปนผรบอนญาต ขยายโรงงานโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ ม.๕๘,๗๓ ทว และขอก าหนดฉบบท ๑๘ (พ.ศ.๒๕๓๒) ลงวนท ๑๓ ธนวาคม ๒๕๓๒ ขอ ๕

ตงขอหา ผดตาม พ.ร.บ.โรงงานวา “เปนผรบอนญาต ขยายโรงงานโดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท” อนเปนความผดตาม พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา๔,๕,๘,๑๒,๔๓,๔๔

๑๒๖

การสบสวนปราบปรามความผดเกยวกบเลอยโซยนต ตามพระราชบญญตเลอยโซยนต พ.ศ.๒๕๔๕ มาท าความรจก “เลอยโซยนต” ตามกฎหมาย

ตามมาตรา ๓ แหง พ.ร.บ.เลอยโซยนต พ.ศ.๒๕๔๕ ก าหนดไววา “ เลอยโซยนต” หมายความวา เครองมอส าหรบใชตดไมหรอแปรรปไมทมฟนเลอยตดกบโซ

ซงขบเคลอนดวยก าลงเครองจกรกล และใหหมายความรวมถงสวนหนงสวนใดทเปนสวนประกอบของเครองมอดงกลาวดวย ทงน ตามทรฐมนตรก าหนดในกฎกระทรวง

กฎกระทรวง ก าหนดลกษณะเลอยโซยนตและสวนประกอบของเลอยโซยนต พ.ศ.๒๕๕๕ (เดม ๒๕๕๑)

เลอยโซยนต หมายความวา (๑) เครองมอส าหรบใชตดไมหรอแปรรปไมทมฟนเลอยตดกบโซซงขบเคลอนดวยก าลง

เครองจกรกลทผลตและประกอบส าเรจรปเพอการใชงาน ทมตนก าลงเกนกวา ๑ แรงมา โดยมแผนบงคบโซ ทมขนาดความยาวเกนกวา ๑๒ นว (เดม ๒ แรงมา)

(๒) สวนหนงสวนใดทเปนสวนประกอบของเครองมอตาม (๑) ดงตอไปน (ก) เครองจกรกลตนก าลงทมการออกแบบตวเครองและอปกรณประกอบตวเครองใหมลกษณะหรอสภาพเพอน ามาประกอบเปนเครองมอ(๑) โดยเฉพาะ ทมตนก าลงเกนกวา ๑ แรงมา

๑๒๗

(ข)แผนบงคบโซ ทมขนาดความยาวเกนกวา ๑๒ นว สรปเลอยโซยนตตามกฎหมาย ๑.เปนเลอยโซยนตแบบใดกได ทงชดทมตนก าลงเกนกวา ๑ แรงมา และแผนบงคบโซความยาว

เกนกวา ๑๒ นว หรออนใดอนหนง ๒. เฉพาะเครองจกรกลตนกาลงทออกแบบไวในลกษณะเลอยโซยนตทมตนกาลงเกนกวา

๑ แรงมา ๓. เฉพาะตวแผนบงคบโซทมขนาดความยาวเกนกวา ๑๒ นว

หมายเหต ถาก าลงตงแต ๑ แรงมาลงมา และแผนบงคบโซตงแต ๑๒ นวลงมา ไมถอวาเปนเลอยโซยนตตาม กฏหมาย ไมอยภายใตการควบคมบงคบตามกฎหมายวาดวยเลอยโซยนต ไมตองขออนญาตใดๆ ทงสน การกาหนดการกระทาความผดและบทกาหนดโทษ

เนองจากกฎหมายวาดวยเลอยโซยนต ไดก าหนดการกระท าความผดและบทก าหนดโทษไวม ทงโทษจ าคก โทษปรบ และโทษทงจ าทงปรบไว และรบเลอยโซยนต ดงนนจะตองทราบการกระท าความผดและบทก าหนดโทษไวใหชดเจน เพอใชด าเนนการเมอเกดการกระท าความผดตามกฏหมายวาดวยเลอยโซยนตไดดงตอไปน

๑. กรณผใดม ผลต หรอน าเขาเลอยโซยนต โดยไมไดรบอนญาต ตามมาตรา ๔ วรรคหนง มความผดตาม มาตรา ๑๗ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ และศาลสงรบเลอยโซยนตนน

๑๒๘

๒. กรณผไดรบใบอนญาตใหม ผลต หรอน าเขาเลอยโซยนตเปลยนแปลงเลอยโซยนตใหม ก าลงเครองจกรเพมขนจากทระบไวในใบอนญาต โดยไมขออนญาต ตามมาตรา ๔ วรรคสอง มความผดตามมาตรา ๑๘ ตองระวางโทษปรบไมเกนหาพนบาท และตองแกไขใหเลอยโซยนตนนมก าลงเครองจกรกลเทาท ขออนญาตไวเดมภายในเวลาทศาลก าหนด หากไมปฏบตตามศาลจะสงรบเลอยโซยนตนน

๓. การน าเลอยโซยนตไปใชนอกพนทตามทใบอนญาตใหมเลอยโซยนตไวหรอเปลยนแปลงพนทโดยไมขออนญาต ตามมาตรา ๖ มความผดตามมาตรา ๑๙ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

๔. กรณทผไดรบใบอนญาตใหมเลอยโซยนตน าหรอใหผอนน าเลอยโซยนตของตนไปใชนอกพนททไดรบอนญาต โดยไมขออนญาต ตามมาตรา ๘ มความผดตามมาตรา ๑๙ ตองระวางโทษจ าค าไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ

๕. ผใดมเลอยโซยนตตองมใบอนญาตหรอส าเนาภาพถายใบอนญาตภาพถายใบอนญาตส าหรบเลอยโซยนตเครองนน เพอแสดงตอพนกงานเจาหนาทไดทนท หากไมสามารถแสดงไดทนท ตามมาตรา ๗ มความผดตามมาตรา ๒๐ ตองระวางโทษปรบไมเกนสองพนบาท ๖. กรณผไดรบใบอนญาตใหผลตเลอยโซยนตไมจดท าบญชและหมายเลขแสดงหนวยการผลต ตามมาตรา ๔ วรรคส มความผดตามมาตรา ๑๗ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ และศาลสงรบเลอยโซยนตนน

๗. ผใดรบซอมแซมเลอยโซยนตเปนธรกจเพอสนจาง โดยมไดรบอนญาตจากนายทะเบยน เลอยโซยนต ตามมาตรา ๑๐ มความผดตามมาตรา ๒๑ ตองระวางโทษปรบไมเกนหาพนบาท

๘. กรณผไดรบใบอนญาตใหมเลอยโซยนตตาย ทายาทหรอผจดการมรดกจะตองแจงการตายและการครอบครองเลอยโซยนตตอนายทะเบยนเลอยโซยนตตามใบอนญาต ภายใน ๖๐ วน นบจากวนททราบการตายของผไดรบอนญาต หากไมแจงการตายของผไดรบใบอนญาต ตามมาตรา ๑๑ วรรคหนง มความผดตามมาตรา ๒๒ ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงพนบาท

๙. ในกรณทผไดรบใบอนญาตใหม ผลต หรอน าเขาเลอยโซยนตเปนนตบคคล และนตบคคลนนเลกกน ผช าระบญชจะตองน าสงเลอยโซยนตแกนายทะเบยนเลอยโซยนตเพอเกบรกษาตลอดระยะเวลา ทยงคงท าการช าระบญชนน หากผช าระบญชไมแจงตอนายทะเบยน ตามมาตรา ๑๒ มความผดตามมาตรา ๒๒ ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงพนบาท

บทท ๗ แนวทางการทาสานวนการสอบสวนคด

๑๒๙

ทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๑. การสอบสวน (ป.วอาญา) หมายความถงการรวบรวมพยานหลกฐานและการด าเนนการทงหลายอนตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายน ซงพนกงานสอบสวนไดท าไปเกยวกบความผดทกลาวหา เพอทจะทราบขอเทจจรงหรอพสจนความผดและเพอจะเอาตวผกระท าผดมาฟองลงโทษ ดงนนการสอบสวนเพอจะไดขอเทจจรง ไดมาจากสงตอไปน - การสอบสวนจงเปนการด าเนนการของพนกงานสอบสวน เพอใหพนกงานสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานทกชนดเทาทสามารถกระท าได เพอประสงคจะทราบขอเทจจรงและพฤตการณตางๆอนเกยวกบความผดทถกกลาวหาและเพอจะรตวผกระท าผดและเพอพสจนความผดตาม ป.วอาญา มาตรา ๑๓ - ไดหลกฐานจากการสอบสวน รวบรวมพยานหลกฐานเอกสารทเกยวของ จากผกลาวหาหรอผเสยหาย พยานบคคล พยานเอกสาร พยานผเชยวชาญ พยานวตถ พยานหลกฐานซงนาจะพสจนไดวาผตองหามความผด พนกงานสอบสวนยอมรวบรวมน ามาประกอบการสอบสวนไดทกกรณ แตในการท าส านวนการสอบสวนคดท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนกฎหมายพเศษในการสอบสวนจะมระเบยบ ประกาศ ค าสง ขอบงคบ กฎกระทรวง หลากหลายเขามาเกยวของกบการสอบสวน ดงนนจ าเปนจะตอง วางพนฐานความรกฎหมายทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหนกเรยนไดเขาใจกอน จงจะบรรยายถงหลกการในการท าส านวนคดดงกลาว ๒. ปจจบนการประกอบธรกจทเกยวเนองกบการท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทงในดานธรกจการท าไม การคาไมและผลตภณฑไม ธรกจการโมหนระเบดหน ขดดกบอดนลกรง การลกลอบดดทราย การบกรกพนทปาเพอเขาท าประโยชนธรกจตางๆ เชน รสอรต สนามกอลฟ มกถกด าเนนการหรอสนบสนนโดยกลมนายทน ผมอทธพล หรอไดรบแรงผลกดน ชวยเหลอจากหนวยงานราชการทเกยวของ ดงนนในการปฏบตภารกจดานการปองกนปราบปรามของส านกงานต ารวจแหงชาต มกองต ารวจปาไม เปนหนวยงาน ทท าหนาทสบสวนสอบสวนและปราบปราม การบอนท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชาต ตลอดจนคานอ านาจของหนวยงานราชการทเกยวของ ในการเอออ านวยผลประโยชนใหกบกลมผประกอบธรกจทผดกฎหมายดงทประจกษแกสงคมมาแลว เชน กรณการออกเอกสารสทธ การแปรรปไมโดยมชอบ หรอการรวมด าเนนการออกใบเบกทางน าไมหรอของปาออกนอกพนทอนเปนเทจ และการลกลอบตดไมสก ในประเทศไทย สวนใหญเปนบรเวณพนทปาสงวนแหงชาต และเขตวนอทยานแหงชาต แลวน าไปยงประเทศเพอนบาน เพอท าการสวมหลกฐานเอกสารแสดงทมาของไม แลวน ามาช าระภาษศลกากรเพอน าเขามา ในราชอาณาจกรไทยอกครง โดยมขนตอนการด าเนนการทซบซอนและมผรวมกระท าความผดหลายฝาย อนสงผลกระทบท าใหประเทศชาตไดรบความเสยหายทงในดานทรพยากรธรรมชาตทบรเวณพนทปาทเปน เขตปาตนน าล าธาร ตองถกท าลายเรอยมา รวมทงยงสงผลเสยหายตอดานเศรษฐกจของชาต เกยวกบการท าหลกฐานเทจเพอช าระภาษน าสนคาเขามาดงกลาว ซงกองต ารวจปาไมไดเนนการจบกมตวผกระท าความผด ซงประกอบไปดวยเจาพนกงานฝายปกครองและเจาพนกงานปาไม จ านวนหลายนาย และท าการสบสวนสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานฟองด าเนนคดตามกฎหมายจนมผลท าใหผกระท าความผดไดถกพจารณา

๑๓๐

ลงโทษไปแลวหลายราย อนนบไดวาเปนคดส าคญระดบชาตและเปนทสนใจตดตามของสอมวลชนตลอดมา เชน คดไมแมปาย จงหวดแมฮองสอน คดปาทาชนะ คดเกยวกบการออกเอกสทธในทดน (สปก.๔-๐๑) โดยมชอบ และคดปาสาละวน เปนตน

๓. ความหมายของ “ สงแวดลอม” หมายถง ทกสงทอยลอมรอบตวเราทงทมชวตและไมมชวต ทงทเกดขนโดยธรรมชาต และทมนษยสรางขนครอบคลมถงสงทเปนรปธรรม หรอสงแวดลอม ทางกายภาพ (Physical Environment) เชน ดน น า อาคาร สงกอสราง และสงทเปนนามธรรม เชน ขนบธรรมเนยม จารตประเพณ ศลปวฒนธรรม ความเชอ สงแวดลอม จงมมากมายมหาศาล ซงลวนแตมอทธพลเกยวโยงถงกนเปนปจจยเกอหนนซงกนและกนสงแวดลอมจงเปนวงจร และวฏจกรทเกยวของกนไปทงระบบ ทงทางตรงและทางออม ซงมนษยเปนผใชประโยชนจากสงแวดลอมทงมวล หากมนษยเขาไปใชประโยชน จากสงแวดลอมในทางหนงทางใดมากเกนไป ผลกระทบจากปจจยหนงจะมสวนเสรมสรางหรอท าลายอกสวนหนงอยางหลกเลยงมได ท าใหสมดลของสงแวดลอมเสยไป ซงสงผลโดยตรงตอการด ารงชวตของมนษยเอง

สาเหตของการเกดปญหาสงแวดลอม การทสงแวดลอมเปลยนแปลงไป จนอาจเกดอนตรายตอสขภาพ ทรพยสน ชวต หรอสงคม ท าใหเกดปญหาความเสอมโทรมในเชงคณภาพและเชงปรมาณของสงแวดลอมทงทเปนสงแวดลอมทางชวภาพ กายภาพ และสงแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม

สถานการณปญหาสงแวดลอมทางธรรมชาตจะปรากฏใน ๒ ลกษณะคอ ๓.๑ การน าทรพยากรธรรมชาตทมอยจ ากดมาใชอยางไมประหยด จนเกดรอยหรอขาดแคลน ๓.๒ ภาวะมลพษอนเปนผลจากคณภาพสงแวดลอมเสอมโทรมลง โดยการปะปนหรอปนเปอนของสะ

สารหรอพลงงานในปรมาณทอาจเปนอนตรายหรอเกดความเสยหายได แนวทางการแกไขปญหาสงแวดลอม จะเหนไดวาปญหาสงแวดลอมมความสมพนธตอเนองกบมนษย

ชมชน และสงคม ซงเปนปญหาหนงทรวมอยในกระบวนการทางดานการพฒนา ซงจากระยะเวลา ทผานมาไดพสจนใหเหนแลววา การพฒนาโดยไมค านงถงสงแวดลอมไมอาจท าใหสามารถด ารงชวตอยอยาง มความสขได ส าหรบปญหาภาวะมลพษกเปนสวนหนงทส าคญของปญหาสงแวดลอม ทสมพนธกบคณภาพของสงแวดลอมทางกายภาพซงมความเสอมลงเรองๆดงนน จงจ าเปนอยางยงทเราจะตองจดการปองกนปราบปรามผละเมด และท าลายทรพยากรธรรมชาต หรอกอใหเกดปญหาสงแวดลอมอนสงผลกระทบกระเทอนตอความเปนอยของประชาชน เพอใหสงคมสามารถด ารงอยไดอยางปกตสขตอไปในอดต มนษยมอยภายใตอทธพลของธรรมชาต ความเปลยนแปลงตางๆเปนไปในลกษณะคอยเปนคอยไป อยในวสยทธรรมชาตสามารถรองรบได ปจจบนมนษยมงเอาประโยชนจากธรรมชาตแตเพยงฝายเดยว ในไมชาทรพยากรธรรมชาตทมขอบเขตจ ากดกจะถกท าลายสญสนไปในทสด ซงสาเหตหลกทท าใหเกดปญหาสงแวดลอมม ๒ ประการ คอ

๓.๓ การเพมขนของประชากร ทมแนวโนมสงขนมากในอตราทวคณท าใหความตองการบรโภคทรพยากรเพมมากขนในทกดาน

๓.๔ ความกาวหนาทางเทคโนโลยและขยายตวทางเศรษฐกจ ทชวยสงเสรมใหสามารถน าทรพยากรมาใชไดงายขนและมากขน

๑๓๑

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหมายถงการใชทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมอยางฉลาด ตองเปนประโยชนมนษยอยางมากท สดและใชประโยชน ไดยาวนานท สด โดยมจดมงหมายเพอรกษาไวซงปจจยส าคญของระบบสงแวดลอมทมตอมนษยและการพฒนาคณภาพชวต ซงแนวทางในการเขามามสวนรวมในการปกปองดแลรกษาสงแวดลอมนนสามารถกระท าไดหลายวธ อาท การใหความร การปลกจตส านกในการอนรกษ การจดตงองคกรเพอวางแผนควบคมและบรหารจดการสงแวดลอม การก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอมการศกษา และการจดท ารายงานการประเมนผลกระทบสงแวดลอม หรอการน ามาตรการทางกฎหมายมาเปนเครองมอในการควบคมจดระเบยบสงแวดลอมซงเปนวธ ทไดรบความนยมในตางประเทศ ส าหรบปรบปรงฟนฟสภาพสงแวดลอมใหดขน

มาตรการทางกฎหมายในการแกไขปญหาสงแวดลอมการใชกฎหมายเพอควบคมปญหาสงแวดลอมจะ

ประสบความส าเรจหรอไมมากนอยเพยงใดขนกบเงอนไขหลายประการ ไดแก - กฎหมายตองทนสมยและแกไขปญหาไดครอบคลมและทวถง - มการบงคบใชกฎหมาย โดยหนวยงานทมประสทธภาพ - ประชาชนตองมความเขาใจ และใหความรวมมอ รวมความแลวมาตรการทางกฎหมายในการควบคมจดระเบยบสงแวดลอม หรอกฎหมายสงแวดลอมก

คอ กฎ ขอบงคบ หรอบทบญญตทวาดวยการดแลรกษาสภาพแวดลอม ทงสภาพแวดลอมตามธรรมชาตและสภาพแวดลอมมนษย ขอบเขตครอบคลมถงกฎหมายทกลกษณะทเกยวกบการปองกนการแกไขปญหาภาวะมลพษการอนรกษและจดการทรพยากรธรรมชาต การสงเสรมพฒนาสขภาพพลานามย สภาวะความเปนอยทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ตลอดจนการยกระดบคณภาพชวตในสงคม โดยหลกพนฐานของกฎหมายสงแวดลอมนน บคคลทกคนยอมมสทธหนาทตามกฎหมายโดยเทาเทยมกน ในการสงเสรมและร กษาสภาพแวดลอม ซงมววฒนาการมาจากหลกกฎหมายเรองเดอดรอนราคาญ และการละเมดทมงใหสทธและความคมครองตอเอกชน ตอมาไดพฒนามาสการใหความคมครองตอมหาชน ซงเปนผลสบเนองมาจากการเปลยนแปลงคานยมในการด ารงชวตจากการมงเนนวตถมาสการมงพฒนาคณภาพชวต

ขอพพาทปญหาสงแวดลอม ขอพพาทปญหาสงแวดลอมนน เกดขนไดเมอผเสยหายไดรบผลรายจากมลพษ ทเกดจากแหลงก าเนด

มลพษกบเกดจากกระบวนการผลตของโรงงานอตสาหกรรม ผลรายนอาจจะเกดแกชวต รางกาย ทรพยสนสขภาพอนามยของผเสยหาย ซงจะมากหรอนอยกขนอยกบความรนแรงของมลพษทไดรบและความเสยหายทเกดขนนอาจแยกประเภทของผเสยหายเปน ประชาชน หรอ รฐ

เมอประชาชนไดรบความเสยหายจากมลพษของสงแวดลอม ไมวาจะกอใหเกดแกชวต รางกาย อนามย สขภาพ หรอทรพยสนของคนแลว บคคลผกอใหเกดมลพษอาจจะตองรบผดทงในทางแพงและทางอาญา หากวาการกระท านนเขาองคประกอบของความผดทางอาญาทกฎหมายไดบญญตไววา การกระท านนเปนความผดและไดก าหนดโทษเอาไว และในขณะเดยวกนท าใหผ อนไดรบความเสยหายดวย และสวนใหญแลวความ

๑๓๒

เสยหายเกยวกบสงแวดลอมจะมความผดทงทางแพงและทางอาญาในขณะเดยวกน ซงผเสยหาย จะเรยกรองใหผกอมลพษรบผดไดทงทางแพงและทางอาญา

เมอมความเสยหายเกยวกบสงแวดลอมเกดขนตอรฐ รฐจะเปนผเสยหายได ๒ กรณ คอ กรณแรก มลพษทเกดขนจากสงแวดลอมท าใหประชาชนไดรบความเสยหายตอชวตรางกาย ซงสวน

ใหญกฎหมายถอวาเปนความผดทไมอาจจะยอมความหรอเลกคดกนได และแมวาผเสยหาย จะไดตกลงยนยอมไมเอาความกบผกระท าผดกตาม แตรฐกไมยนยอมยงคงตองน าตวผกระท าความผดไปลงโทษทางอาญาจนไดเพราะกฎหมายถอวารฐเปนผเสยหายดวย

กรณสอง มลพษเกยวกบสงแวดลอมกอใหเกดความเสยหายแกรฐโดยตรง ซงอาจจะเปนความผดทงทางอาญาและทางแพง กลาวคอทางอาญาเมอผกอใหเกดมลพษไดกระท าการฝาฝนตอบทบญญตของกฎหมายทไดบญญตเฉพาะใหรฐเทานน เปนผเสยหายโดยทประชาชนไมมสทธทจะฟองรองเกยวกบความผดประเภทนไดเลย เนองจากกฎหมายถอวารฐเทานนเปนผเสยหาย เชน ความผดเนองจากการปลอยน าทงทไมไดมาตรฐานลงสแหลงน า ซงถอวาเปนความผดทฝาฝนตอกฎหมายหลายฉบบ เชน พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ พระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖ แกไขปรบปรง พ.ศ.๒๕๓๕ เปนตน และจากการกระท าเชนนกอใหเกดความเสยหายตอสาธารณะสมบตของแผนดนตาม มาตรา ๑๓๐๔ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย รฐกอาจจะเรยกรองใหผกอมลพษชดใชคาเสยหายในทางแพงใหแกรฐไดโดยอาศย มาตรา ๙๗ แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๕ ซงบญญตวา “ผใดกระท าหรอละเวนการกระท าดวยประการใดโดยมชอบดวยกฎหมายอนเปนการท าลาย หรอท าใหสญหายหรอเสยหายแกทรพยากรธรรมชาตซงเปนของรฐหรอสาธารณะสมบตของแผนดน มหนาทตองรบผดชอบชดใชคาเสยหายใหแกรฐตามมลคาทงหมดของทรพยากรธรรมชาตทถกท าลาย สญหายหรอ เสยหายไปนน “กลาวโดยสรปเมอมความเสยหายเนองจากมลพษของสงแวดลอมเกดขนสวนใหญนอกจากผกอมลพษจะตองรบผ ดในทางอาญา คอ ตองรบโทษตามกฎหมายแลว ยงจะตองรบโทษในทางแพง คอ ใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายดวย แตส าหรบความรบผดทางอาญาจะตองมการฟองคด และศาลเทานนทจะวนจฉยชขาดวาจ าเลยไดกระท าความผดและตองรบโทษหรอไม ซงถอวาเปนขอพพาททางอาญา สวนความรบผดในทางแพงฝายผเสยหายจะตองเรยกรองสทธเพอใหผกอใหเกดความเสยหายชดใชคาสนไหมทดแทน หรอคาเสยหาย หรอท าการอนใดเพอใหผเสยหายไดรบประโยชนตามสทธของตนทควรจะไดรบสทธเรยกรองในลกษณะนถอวาเปนสทธเรยกรองในทางแพง และหากผกอใหเกดความเสยหายปฏบตตามขอเรยกรอง กจะไมมขอพพาทเกดขน แตถาผกอใหเกดความเสยหายไมยอมปฏบตตามขอเรยกรอง ขอพพาทเกยวกบสงแวดลอมในทางแพงจะเกดขน

การพจารณาถงการบงคบใชกฎหมายนน จ าเปนทจะตองค านงถงประเดนหลก ๓ ประการ คอ ๑. เนอหาสาระของกฎหมายทจะตองครอบคลมไปถงวตถประสงคหรอเจตนารมณของกฎหมาย และ

มาตรการและวธการตางๆทกฎหมายนนจะน ามาใช ๒. องคกรหรอหนวยงานของรฐทบงคบใชกฎหมาย ซงการด าเนนการตามอ านาจหนาททกฎหมาย

ก าหนดไวนนจะค านงถงความเกยวพนระหวางองคกรในดานการสอดประสาน และความขดแยงตลอดจนความ

๑๓๓

ซ าซอนขององคกรหรอหนวยงานหลกตามกฎหมายนนๆ กบองคกรหรอหนวยงานอนๆ ทงของรฐ และของเอกชนในลกษณะของความมสหสมพนธ (Corrclation) และปฏสมพนธ (Interaction ตอกน

๓. มาตรการการลงโทษ (Sanction) ทเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะความผดทเกดขนจากการฝาฝนไมปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายนนๆในการบงคบใชกฎหมายนนองคกร จะมบทบาทส าคญในการน ากฎหมายนนๆมาใชบงคบ การใชบงคบนนมาจากทฤษฎการใหอ านาจรฐ “Police Power” ซงหมายถงอ านาจของรฐในการรกษาความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน ค าวา “Police Power” มรากศพทมาจากภาษาลาตนวา “Poli” หรอ “Police” หมายถง เมองหรอนคร เพราะฉะนน Police Power จงเปนการใชอ านาจของเมองหรอนครหรอรฐ ซงอ านาจรฐนไดมาจากประชาชนทมอบอ านาจของแตละคนใหแกผแทนของเขา เพอใชอ านาจแทนพวกเขาในการรกษาไวซงความมนคงของรฐหรอนคร ความสงบสขและความเปนระเบยบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนในรฐหรอนครนนๆ โดยมวธการใชอ านาจรฐในรปแบบของการออกกฎหมายในระดบตางๆ การใชอ านาจรฐจะตองอยบนพนฐานประโยชนสขของประชาชน และปกครองรฐโดยใชหลกนตธรรม (rule law) โดยค านงถงความถกตองและยตธรรมของสงคมเปนสวนใหญการใชอ านาจไดพฒนาไปตามสภาวะของการเปลยนแปลงของบานเมอง โดยเฉพาะในยคสมยของการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ประชาชนอยในสภาพทไมสามารถทจะคมครองผลประโยชนของตนเองไดอยางเตมท การใชอ านาจรฐจงไดแผขยายไปถงการคมครองผลประโยชนของประชาชนดวย อาทเชน การพฒนาเมอง การประกนสงคม การปองกนการผกขาด การปองกนการถกฉอโกงจากการกยมเงนของประชาชน การประกนภย กจการหลกทรพย การคมครองผบรโภค และการคมครองสงแวดลอม

ในการบงคบใชกฎหมายจงเปนกรอบ หรอขอบเขตแหงการใชอ านาจรฐซงการบงคบใชกฎหมายจ าแนกได ๒ แนวทาง คอ แนวทางของการบงคบและควบคม (Command and Control) เชน การออกค าสง การก าหนดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอม รวมถงการด าเนนคดเมอมการละเมดกฎหมาย ทงนเพอผลในการบงคบใหประชาชนตองปฏบตตามกฎเกณฑและกตกาทกฎหมายก าหนดไวอกแนวทางหนงคอ การลงโทษและการใหรางวล (Stick and Carrot )เชน การตรวจสอบและเฝาระวง (Monitoring and Inspection) การสงเสรมและสนบสนนเพอผลในการใหมการปฏบตตามกฎหมายทงนโดยมองคกรภาครฐเปนผบงคบใชกฎหมายนนๆ

๔. รปแบบของการกระทาความผดเกยวกบทรพยากรธรรมชาต (ก) บกรกโดยไมมการยดถอครอบครองแตเปนการทาลาย เชน การลกลอบ ตดไม ขดตกลกรง

ดน หน กรวด ทราย ลกลอบยอยหนในเชงพาณชย เปนตน (ข) บกรกเพอทาใหปาหมดสภาพกลายเปนปาเสอมโทรม น าไปปลกพชไรสรางทอยอาศย สราง

เงอนไขเพอใหไดมาซงสทธในทดนในภายหลง เชน ส.ท.ก. ส.ป.ก.๔-๐๑ เปนตน (ค) บกรกแบบถาวร โดยรวมกบเจาหนาทของรฐออกหนงสอแสดงสทธในทดน ในพนทปาไมโดยม

ชอบ (ง) อาศยขอบกพรองของกฎหมายหรอระเบยบขอบงคบมาใชเปนฉากบงหนา เชน ขออนญาต

ท าเหมองแร ตาม พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕๑๐ แตเจตนาทแทจรงแลวตองการระเบดหนและยอย หนขาย เปนตน

๑๓๔

กฎหมายทเกยวของ เชน ประมวลกฎหมายทดน ,กฎหมายตางๆเกยวกบปาไม ซงไดแก พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔,พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔,พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ และ พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕,พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕๑๐ ,พ.ร.บ.การปฏรปเพอเกษตรกรรม พ.ศ.๒๕๑๘ พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ ,การสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.๒๕๓๕ เปนตน

๕. ขนตอนในการดาเนนคดเกยวกบปาไม ๕.๑ การตรวจสอบ ประเภทพนทปา, ลกษณะเฉพาะ, เงอนไขทางกฎหมายอน,จ านวนเนอทท

ถกแผวถางท าลาย ๕.๒ รปแบบของการกระทาความผด ท าไมหรอแปรรป, ท าไรเลอนลอยหรอการเกษตร, ท าให

หมดสภาพปา (ปาเสอมโทรม), ยดถอครอบครองเพอสรางเงอนไข ๕.๓ แนวทางการสอบสวนและรวบรวมพยานหลกฐาน ความผดเกยวกบผลกลอบตดไม

ท าลายปา กฎหมายทเกยวของ พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ , พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗,

พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔, พ.ร.บ.สงวน และคมครองสตวปา พ.ศ.๒๕๓๕, พ.ร.บ.สวนปา พ.ศ.๒๕๓๕ หนาทของพนกงานสอบสวนเมอรบแจงความรองทกขแลวใหรบด าเนนการ ดงน.- (๑) เดนทางไปยงสถานทเกดเหต (๒) ใหรบเรยกหรอยดเอกสารหลกฐานทเกยวกบไมของกลาง กอนทจะ สญหายหรอถกแกไข หรอ

ถกท าลาย เชน ตราประจ าตวของเจาหนาทปาไมทระบวาประทบไมของกลาง หากเปนโรงงานแปรรปไมกจะตองเรยกบญชไมของโรงงาน หรอหลกฐานอนใดทเกยวของกบไมของกลาง

(๓) ในบางกรณทตองอาศยหลกฐานจากการพสจนโดยดวน หากเปนของใหญหรอจ านวนมากไมสะดวกในการน าสงผช านาญหรอผเชยวชาญได กใหตดตอน าผช านาญหรอผเชยวชาญไปตรวจพสจน ณ ทสงของนนตงอยโดยดวน ในระหวางการรอการพสจนใหรกษาของกลางหรอหลกฐานทจะตองพสจนไวมใหสญหายบบสลาย หรอถกท าลายไม

(๔) รบสอบสวนผกลาวหา พยาน และผตองหา (ถาม) โดยมชกชาหากผตองหาน าหรออางพยาน หลกฐาน เชน ใบเบกทางหลกฐานในการท าไมในทดนกรรมสทธ (น.ส.๓) หรอใบมอบอ านาจสญญาเชาหรอขอตอสอนๆ เชน

กรณไมของกลางไมมรอยตราของพนกงานปาไมประทบ กตอสวาไดตดหวไมทมรอย

ตราของพนกงานปาไมออก กรณไมทอนซงอางวาเปนไมทอนโคน แตหนาตดเรยบซงไมนาจะเปนไปไดกตอสวาได

ตดหนาตดดานโคนออกจงไมมรอยถอนเสอน กรณน าใบเบกทางฉบบอนมาสวมไมของกลางทงๆทขนาดโตรอบความยาวของไมไม

ตรงกน

๑๓๕

กรณไดรบอนญาตใหท าไมในเขตอนญาต เชน ในทดนกรรมสทธ แตลกลอบตดไมนอกแปลงทไมไดรบอนญาตหรอตดในปาสงวนแหงชาต แลวอางวารอยตราประทบทไมของกลางเปนรอยตราของพนกงานปาไมถกตอง

จากกรณดงกลาว พนกงานสอบสวนไมจ าเปนตองยอมรบขออางนนทนทผสอบสวนจะตองรบชงไหวพรบสอบสวนหรอพสจนหรอขออางของผตองหาเสยแตในชนตน หรอปองกนมใหผตองหา มโอกาสซกซอมพยานท าใหเสยความเทยงธรรมในคด ถงแมวาในบางครงจะตองตรวจสภาพพนทปาหรอพสจนตอไมในปากตองกระท า

(๑) กรณจบกมไมผดกฎหมายไดนอกโรงงานแปรรปไม พนกงานสอบสวนจะตองพยายามสอบสวนหาเหตผลหรอพยานหลกฐานเชอมโยงวาเปนของโรงงานแปรรปไม เพอรวมการสอบสวนเปนคดเดยวกน เชนรอยตราทประทบทหนาตด กบไมซงยดได ณ ทหมอนไมนอกโรงงานหรอโรงเลอยทยดไดกบในโรงเลอยเปนรอยตราเดยวกนกบไมนอกโรงงาน หรอเหนไดวาเสนทางชกลากไมเขาสโรงเลอยในทางเดยวกน หรอพยานบคคลผพบเหน เปนตน

(๒) ใหประสานงานกบผจบกม ผช านาญการหรอผเชยวชาญและผเกยวของอยางใกลชด เพอชวยกนคนหาพยานหลกฐาน ด าเนนคดกบผกระท าผดใหรบโทษ นอกจากนพนกงานสอบสวนตองตระหนกอยเสมอวา คดการลกลอบตดไมท าลายปาเปนคดส าคญ ส านกงานต ารวจแหงชาตมนโยบายทจะปราบปรามโดยเฉยบขาดจะตองน าตวผกระท าผดมาลงโทษใหจงได

๕.๔ ขนตอนในการสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐาน ในแตละลกษณะความผด มดงน .-ความผดเกยวกบการทาไม

๑. พนกงานสอบสวน จะตองสอบสวนผตองหาไดขออนญาตและไดรบอนญาตใหท าไมหรอไม ๒. สอบสวนการท าไมท าอยางไร ๓. ท าจากปาไหน ชอปาอะไร เปนปาสงวนแหงชาตหรอบรเวณวนอทยานแหงชาต หรอไม ๔. ปานนอยในเขตพนทหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดอะไร ๕. ไมทท าเปนไมหวงหามหรอไม เปนไมหวงหามประเภทใด ชนดใด ขนาดใด จ านวนเทาไร

ปรมาตรเทาไร ๖. จบและยดของกลางไดเครองมอเครองใชในการท าไมอะไรบาง ๗. เรมท าไมแต วน เดอน ปใด และถกจบกมเมอใด ๘. ส าเนาพระราชกฤษฎกา ก าหนดไมหวงหาม พรอมบญชไมหวงหามรวมส านวนไวดวย (พระ

ราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหาม พ.ศ.๒๕๓๐) - การท าไมหวงหามตองขออนญาตและไดรบอนญาตตามกฎกระทรวง ฉบบท ๒๔ พ.ศ.๒๕๑๘

ลง ๒๘ พฤศจกายน ๒๕๑๘

๑๓๖

ความผดเกยวกบมไมทอนไวในครอบครอง ๑ . พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผตองหาขออนญาต และไดรบอนญาตใหมไมทอนไวใน

ครอบครองหรอไม ๒. มจ านวนกตน หรอกทอน ขนาดใด ปรมาตร เทาไร ๓. มรปรอยตราใดๆของพนกงานเจาหนาทประทบหรอไม ๔. ไดไมทอนนนมาอยางไร มใบเบกทางหรอหนงสอรบรองหรอไมในกรณผตองหาโตแยง หรออางวา

ไมทอนทมไวในครอบครองเปนไมทท าหรอไดมาจากทดนกรรมสทธใหด าเนนการ ดงน ๕. ผตองหามหนงสอรบรองการท าไมชนดอนนอกจากไมสก ไมยาง ทท าจากไมในทดนกรรมสทธ

เคลอนยายไปใชสวนตว ซงเจาพนกงานออกใหหรอไม ๖. ตรวจสอบชนดไม จ านวนไม ในหนงสอรบรองกบไมของกลาง ๗. ตรวจสอบค าขอและเรองราวการขอท าไมในทดนกรรมสทธจากอ าเภอททดน ทไมนนขนอย ๘. ตดตอประสานงานกบพนกงานเจาหนาทปาไมอ าเภอ ปาไมจงหวด หรอปาไมเขต แลวแตกรณ

ออกไปตรวจสอบตอไมในทดนกรรมสทธนนๆวาประเภท ชนด ขนาด รปรอยตราทตอไม ตรงกบไมทอน ของกลางและเรองราวทยนขอไวหรอไม แลวบนทกผลการตรวจสอบโดยละเอยด พรอมแผนทสงเขป และถายภาพประกอบไวเปนหลกฐาน

๙. กรณทดนกรรมสทธนนๆมเขตพนทตดตอกบเขตพนทแนวปาควรตดตอประสานงานกบพนกงานทดนจงหวด หรอทดนอ าเภอ แลวแตกรณ ออกไปรวมท าการรงวดทดนกรรมสทธนนดวย เพอตองการทราบวา ตอไมทผตองหาน าช และตรวจสอบอยในเขตพนทปาหรอไม

๑๐. กรณทมการน าตอไมจากปาหรอแหงอนมาสวมในทดนกรรมสทธ ควรน าดนทตดอยกบรากของตอไมทน ามาสวมนนๆกบดนทอยในบรเวณทตอไมนนๆสวมอย สงไปใหเจาหนาทผช านาญกรมทรพยากรธรณ ท าการตรวจพสจนดวย

๑๑. ผลการตรวจพสจนไมทอนของกลางกบตอไมในทดนกรรมสทธ หรอในปาทตรวจพบไดผลอยางไร (กรณทมการพสจน)

๑๒. ตองพยายามหาพยานหลกฐานยนยนหรอพสจนใหไดวา เปนไมทอนทท าหรอน า หรอไดมาจากปา ๑๓. ส าเนาพระราชกฤษฎกาก าหนดไมหวงหามพรอมบญชไมหวงหามรวมส านวนไว (ใบเบกทางตาม

กฎกระทรวง ฉบบท ๑๓ พ .ศ .๒๔๙๘ ลงวนท ๑๘ เมษายน ๒๔๙๘ หนงสอรบรอง ตามหน งสอกระทรวงมหาดไทยท มท.๐๓๐๙/ ว.๗๕๐ ลง ๒ สงหาคม ๒๕๒๐ เรอง การน าไมชนดอนๆนอกจากไมสก ไมยาง ทท าจากไมในทดนกรรมสทธเคลอนยายไปใชประโยชน)

ความผดเกยวกบการแปรรปไม

๑๓๗

๑. พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผตองหา ขออนญาตและไดรบอนญาตใหท าการแปรรปไม ประเภทใด เพอการใด หรอไม

๒. ท าการแปรรปไมในเขตควบคมการแปรรปไมหรอไม

๓. ท าการแปรรปไมจากไมทอนหรอกระท าอยางไร ๔. ท าการแปรรปไมดวยเครองจกรหรอแรงคน

๕. ไมทน ามาแปรรป และท าการแปรรปนน เปนไมหวงหามประเภทใด ชนดใด ๖. ไมทท าการแปรรปแลว มจ านวนเทาไร ขนาดเทาไร ปรมาตรเทาไร

๗. มรปรอยตราใดๆของพนกงานเจาหนาทประทบหรอไม ๘. จบและยดเครองมอ เครองใช หรอเครองจกรกลใดๆเปนของกลางบาง ๙ . ส าเนาประกาศกระทรวงเกษตรฯ เรอง ก าหนดเขตควบคมการแปรรปไม ฉบบลงวนท ๓ พฤศจกายน ๒๔๙๙ รวมส านวนไว (การแปรรปไมตองขอนญาตและรบอนญาต ตามกฎกระทรวงฉบบท ๒๕ พ.ศ.๒๕๑๙ ลงวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๑๙)

ความผดเกยวกบการมไมแปรรปไวในครอบครอง ๑ . พนกงานสอบจะตองสอบสวนผตองหาขออนญาตและไดรบอนญาตใหมไมแปรรปไวใน

ความครอบครองหรอไม ๒. เปนไมแปรรปทแปรรปดวยเครองจกรหรอแรงคน ๓. เปนไมหวงหามประเภท ชนด ขนาดใด จ านวนปรมาตรเทาไร ๔. มรปรอยดวงตราใดๆของพนกงานเจาหนาทประทบ หรอไม ๕. ไมแปรรปนนๆ มใบเบกทางหรอหนงสอก ากบไมแปรรปหรอไม ๖. ถาเปนโรงงานแปรรปไม หรอโรงคาไมแปรรป มบญช ๕ เลม หรอ ๓ เลม แลวแตกรณ หรอไม ๗. กรณผตองหาโตแยงหรออางวาเปนไมแปรรปทไดมาจากการท าไมในทดนกรรมสทธ กใหด าเนนการ

ท านองเดยวกนกบการสอบสวนความผดเกยวกบไมทอน ๘. กรณผตองหาไดโตแยงหรออางวาไมแปรรปไดมาจากโรงงานแปรรปไม หรอโรงคาไมแปรรป โดย

มใบเบกทาง หรอหนงสอก ากบไมแปรรปแสดง ใหตรวจสอบไมแปรรปของกลางกบรายการไมแปรรป ซงปรากฏทายใบเบกทาง หรอหนงสอก ากบไมแปรรปนนๆ วา ชนด จ านวน ขนาด ปรมาตร รปรอยตราถกตองตรงกนหรอไม ในกรณสงสย ใหน าใบเบกทางไปตรวจสอบกบตนขวใบเบกทาง ณ อ าเภอทออกให หรอ น าหนงสอก ากบไมแปรรป ไปตรวจสอบกบหนงสอก ากบไมแปรรปฉบบทเกบไวในโรงงานแปรรปไม หรอโรงคาไมนนๆและตรวจสอบจากบญช ๕ เลม ของโรงงานแปรรปไม หรอบญช ๓ เลม ของโรงคาไมแปรรป แลวแตกรณโดยมชกชา ผลการตรวจสอบเปนประการใด ใหท าบนทกไวโดยละเอยด ถามความจ าเปนจะตองยด เอาเอกสารทท าการตรวจสอบหรอถายภาพเอกสารนนๆไว ประกอบการด าเนนคดกใหด าเนนการตอไป

๑๓๘

(หนงสอก ากบไมแปรรป ตามประกาศกรมปาไม เรอง อนญาตใหผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมหรอโรงคาไมแปรรปออกหนงสอก ากบไมแปรรป ลงวนท ๒๑ ธนวาคม ๒๕๐๓ การมไมแปรรปไวในครอบครองตอง ขออนญาต และรบอนญาตตามกฎกระทรวง ฉบบวนท ๒๕ พ.ศ.๒๕๑๙ ลงวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๑๙)

ความผดเกยวกบแผวถางปา ๑. พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผตองหาขออนญาตใหท าการแผวถางปาหรอไม ๒. ปานนชอปาอะไร เปนปาอะไร เปนปาสงวนแหงชาตอทยานแหงชาตหรอ วนอทยานแหงชาต

หรอไม ๓. ปานนอยในเขตพนทหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดอะไร ๔. ปานนถกแผวถางเปนพนทหรอเนอทเทาไร มสงใดเสยหายบาง ๕. สงตางๆทเสยหายอยางใด คดเปนคาเสยหายเทาใด รวมคาเสยหายเทาใด รวมคาเสยหายเทาใด ๖ .เรมแผวถางปาแตเมอไร ถกจบกมเมอไร แผวถางปาเพอวตถประสงคอะไร ๗. จบและยดเครองมอ เครองใชอะไรเปนของกลางบาง ๘. ส าเนาเอกสารหลกฐานทแสดงวาพนท ทถกแผวถางยงมสภาพเปนปา พรอมแผนท รวมส านวนไว

(การแผวถางปาตองขออนญาต และรบอนญาตตามกฎกระทรวงเกษตรฯ ฉบบท ๑๖ พ.ศ. ๒๔๙๘ ลงวนท ๑๘ เมษายน ๒๔๙๘)

ความผดเกยวกบการเกบหาของปาหวงหาม ๑. พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผตองหาขอนญาตและรบอนญาตใหเกบหาของปาหวงหาม

หรอไม ๒. ของปาหวงหามทเกบหานน เปนของปาชนดใด ๓. มวธการเกบหาอยางไร ๔. เกบหาในปา ชออะไร เปนปาอะไร เปนปาสงวนแหงชาต,อทยานแหงชาต หรอวนอทยานแหงชาต

หรอไม ๕. ปาทเกบหาของปาหวงหามนนอยในเขตพนทหมบาน ต าบล อ าเภอ จงหวดอะไร ๖. ของปาหวงหามทเกบหานน มชนด จ านวน ปรมาณ เทาไร ๗. เขาไปเกบหาแตเมอไร ถกจบกมเมอไร ๘. จบและยดไดเครองมอ เครองใชอะไรบาง ๙. ส าเนาเอกสารหลกฐานทแสดงวาพนททเกบหาของปา ยงมสภาพเปนปา พรอมแผนทสงเขป รวม

ส านวนไว (การเกบของปาหวงหาม ตองขออนญาตและรบอนญาตตามกฎกระทรวงเกษตรฯ ฉบบท ๑๙ พ.ศ.๒๕๐๗ ลงวนท ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๐๗)

ความผดเกยวกบมของปาหวงหามไวในครอบครองเกนกวาปรมาณทกาหนด

๑๓๙

๑. พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผตองหาขออนญาต และรบอนญาตใหมของปาหวงหามชนดนนๆ ไวในครอบครอง หรอไม

๒. เปนของปาหวงหามชนดใด ปรมาณเทาไร จ านวนเทาไร ๓. ไดของปาหวงหามชนดนนๆมาอยางไร ตงแตเมอไร มไวเพอวตถประสงคใด ๔. ส าเนาประกาศของกระทรวงเกษตรฯ เรอง ก าหนดปรมาณของปาหวงหามทใหมไวในครอบครอง

โดยไมตองขออนญาต ตามกฎหมายวาดวยปาไม (ฉบบท ๒) พ..ศ.๒๕๒๑ ลงวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๒๒ รวมส านวนไวดวย

ความผดเกยวกบสงประดษฐ,เครองใช,หรอสงอนใดททาดวยไมหวงหาม ๑. พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผตองหาขออนญาตและรบอนญาตคาสงประดษฐฯ หรอมไวใน

ครอบครองเพอการคา หรอไม ๒. สงประดษฐนนๆ เปนอยางไร จ านวนเทาไร ขนาดใด ปรมาณเทาไร ท าดวยไมชนดใด ประเภทใด ๓. มไวเพอการคาใชหรอไม ๔. สงประดษฐฯ นนๆไดมาอยางไร แตเมอไร ๕. จดทะเบยนพาณชยหรอทะเบยนการคาหรอไม ๖. ส าเนาทะเบยนพาณชยหรอทะเบยนการคา รวมส านวนไว ๗. ส าเนาประกาศกระทรวงเกษตรฯ เรอง ก าหนดเขตควบคมสงประดษฐฯ

ความผดเกยวกบการนาไมและของปาเคลอนท ๑. พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนไมหรอของปาทน าเคลอนท น ามาจากทใด และจะน าเคลอนท

ไปทใด ๒. มใบเบกทางก ากบหรอไม กรณไมแปรรป ถาไมมใบเบกทางก ากบ มหนงสอก ากบไมแปรรปหรอไม

กรณไมทท าหรอไดมาจากทดนกรรมสทธ มหนงสอรบรองจากอ าเภอ หรอจงหวดหรอไม กรณเปนไมทเคยอยในสภาพเปนสงปลกสราง หรอเคยอยในสภาพเปนเครองใช และพนจากสภาพดงกลาวมาแลว (ไมเรอนเกาหรอเครองใช) มหนงสออนญาตจากเจาพนกงาน (อธบดกรมปาไม ผวาราชการจงหวด หรอผรบมอบหมาย) หรอไม ถาม ออกให วนเดอน ปใด หมดก าหนด วน เดอน ปใด

๓. ไมหรอของปานน ไดมาโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม ถาเปนไมทชอบดวยกฎหมาย มรปรอยตราใดของพนกงานเจาหนาทประทบหรอไม ถามรอยประทบทใด ตรวจสอบประเภท ชนด ขนาด จ านวน ปรมาตร ตรงกบเอกสารทน ามาแสดงหรอไม

๔. ถาไมหรอของปานนๆ ไดมาโดยชอบดวยกฎหมาย พนกงานสอบสวนกด าเนนคด ฐานน าไมหรอ ของปาเคลอนทโดยไมมใบเบกทางก ากบ(กรณไมมใบเบกทางก ากบ)

๕. ถาการสอบสวนปรากฏวา พบความผดอยางอน พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนด าเนนคด ไปตามความผดทสอบสวนพบการกระท าผดนนๆ

๑๔๐

การสอบสวนคดทไมรตวผกระทาผด และไมมผใดโตแยงกรรมสทธในไมของกลาง

๑. ถาไมของกลางเปนไมสกหรอไมยาง ทมการตดฟนโดยมไดรบอนญาตใหมอบไมของกลางทงหมดใหกบพนกงานเจาหนาทปาไม,อ าเภอ,หรอปาไมจงหวด หรอปาไมเขต แลวแตกรณ น าไปเกบรกษาไว

๒. ไมของกลางทเปนไมหวงหามอนๆ นอกจากไมสกและไมยางพนกงานสอบสวน จะตองประกาศโฆษณา หาเจาของผมกรรมสทธในไมนน โดยปดประกาศไวในทเปดเผย ณ ทท าการของพนกงานสอบสวน บานก านน ผใหญบาน และทพบไมนนอยไมนอยกวา ๓๐ วน และใหน าส าเนาประกาศตดส าเนาไว

๓. ใหงดการสอบสวน ตาม ป.ว.อาญา มาตรา ๑๔๐ ภายใน ๓ เดอน นบแตวนตรวจพบ

การสอบสวนผเชยวชาญหรอผชานาญ หรอผร ๑. ในกรณทตองการทราบวา ไมของกลางเปนไมหวงหามหรอไม ชนดอะไร จ านวน ขนาด ปรมาตร

เทาไร พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนพนกงานเจาหนาทปาไมอ าเภอ ปาไมจงหวด ปาไมเขต แลวแตกรณประกอบไวเปนหลกฐาน

๒. ในกรณตองการทราบวา ไมของกลางตดมาจากไมตนหรอตอเดยวกนทตรวจพบ หรอตามทผตองหาอางหรอไม หรอเปนไมเกาหรอไมใหม หรอเปนไมทถกน ามาสวมกบหลกฐานทผตองหาอาง หรอน ามาแสดงหรอไม พนกงานสอบสวนจะตองสอบสวนผช านาญพสจนเนอไมของกรมปาไม ซงจดทะเบยนตอศาล เปนผชขาดประกอบไว

การสอบสวนนตบคคลกระทาผดเกยวกบกฎหมายปาไม ๑. กรณนตบคคลกระท าผด นอกจากพนกงานสอบสวน จะด าเนนคดกบตวแทนนตบคคลนนๆ

ดวย โดยกลาวหาวา รวมกนกระท าความผด เชน หางหนสวนจ ากดสายฟา หรอบรษทสายฟา จ ากด มนายสงคราม มหาชย เปนผจดการ ผตองหาท ๑ นายสงคราม มหาชย ผตองหาท ๒ รวมกนท าไมหวงหาม โดยมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทตามกฎหมาย เปนตน

๒. กรณผรบมอบอ านาจหรอรบมอบฉนทะจากนตบคคลใหด าเนนกจการแทนนตบคคลนนๆกระท าผด นอกจากจะด าเนนคดกบผรบมอบอ านาจหรอผรบมอบฉนทะกระท าผดแลว จะตองด าเนนคดกบนตบคคล และตวแทนนตบคคลดงกลาวดวย โดยกลาวหาวารวมกนกระท าความผดตามความผดนนๆ ดวย

๓. การสอบสวนนตบคคลกระท าความผด ควรใหปรากฏดงน ๓.๑ สาระส าคญเกยวกบการกระท าความผดในคดนนๆ ตามทปรากฏการกระท าผดแตละคด

ความผดดงกลาวแลว ๓.๒ ชอนตบคคล สถานทตงนตบคคล ตวแทนนตบคคล คณะกรรมการผจดการ หรอหนสวน

ผจดการ ๓.๓ วตถประสงคการด าเนนกจการของนตบคคลนนๆ ๓.๔ นตบคคลนนๆไดจดทะเบยนตามกฎหมายหรอไม

๑๔๑

๓.๕ กรณจดทะเบยนตามกฎหมาย มเอกสารหลกฐานอะไรมาแสดงบาง เชน ทะเบยนพาณชย หนงสอบรคณฑสนธ ฯลฯ

๓.๖ หนงสอมอบอ านาจ (กรณมอบอ านาจใหผอนด าเนนกจการแทนนตบคคล ๓.๗ ส าเนาเอกสารตางๆ ทเกยวกบนตบคคลนน รวมส านวนไว

๖. การดาเนนคดเกยวกบการทาลายทรพยากรธรรมชาต ๖.๑ การตรวจสอบการระเบดและยอยหน

(๑) การตรวจสอบใบอนญาต ใบอนญาตประกอบกจการระเบดและยอยหนตามประมวลกฎหมายทดนมาตรา ๙ ใบอนญาตใหเขาถางปา/ใบอนญาตใหเขาท าประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาต ใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน ใบอนญาตใหมและใชวตถระเบด

(๒) การตรวจสอบพนท เนอทอนญาต (ใหเจาหนาททดนรงวดตรวจสอบ) ต าแหนงพนททอนญาต (ใหผเชยวชาญตรวจสอบประกอบกบระวางรปถายทาง

อากาศ) ก าหนดขอบเขต สวนทเปนพนทอนญาต และสวนทถกระเบดไปแลว บนทกถอยค าลกจางคนงานผควบคมทกคน ใหฟงไดวาท าหนาทอะไร รบจางผใด

(โยงใหถงผอยเบองหลงผใช ผรวมกระท าผด หรอผสนบสนน)มเครองมอเครองใชระเบดหนอะไรบาง อยทใด เครองจกรแตละประเภทใชท างานอะไร และเปนของผใดตองบนทกใหละเอยด เพอใชเปนแนวทางการพจารณาขอใหศาลยด

๖.๒ การดาเนนคด (๑) ระเบดหนเกนพนทอนญาต (๒) ระเบดหนผดพนทอนญาต (๓) ลกลอบระเบดหนโดยไมไดรบอนญาต (๔) ลกลอบระเบดหนโดยยนค าขออนญาตเปนฉากบงหนา

๖.๓ การสอบสวนเพอพสจนทราบ (๑) ผกระท าผด ผขออนญาต ผควบคมงาน ลกจาง

(๒) เครองมอเครองใชในการกระท าผด

๑๔๒

(๓) เนอท เนอททถกระเบดหนทงหมด เนอททไดรบอนญาต เนอททระเบดเกนเนอทอนญาต

(๔) ต าแหนง ต าแหนงพนททอนญาต ต าแหนงพนททลกลอบระเบดหน

- ประเภททดน ทหวงหาม ปาสงวนแหงชาต อทยานแหงชาต ฯ ล ฯ

- ค านวณปรมาตรหนทถกระเบด

- อายความไมเกน ๒๕ ไร อายความ ๑๐ ป ,ใหสอบยอนหลง ๑๐ ป โดยสอบใหไดขอเทจจรง เพอใหอยการบรรยายฟอง ไมเปนฟองเคลอบคลมตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๕๘ (๕)

๗. บทบญญตกฎหมาย ทเกยวของกบการลกลอบระเบด ยอยหน และขดตกบอดนลกรง ๗.๑ พระราชบญญตปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ มาตรา ๕๔ “ หามมใหผใด กน สราง แผวถางหรอเผาปาหรอกระท าดวยประการใดๆ อนเปนการท าลายปา หรอเขายดถอครอบครองปาเพอตนเองหรอผอนเวนแตจะกระท าภายในเขตทได จ าแนกไวเปนประเภทเกษตรกรรม และรฐมนตรไดประกาศในราชกจจานเบกษา หรอโดยไดรบใบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทการขออนญาตและการอนญาตใหเปนไปตามหลกเกณฑและเงอนไขทก าหนดในกฎกระทรวง”

บทกาหนดโทษ

มาตรา ๗๒ ตร “ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตามาตรา ๕๔ ตองระวางโทษจ าคกไมเกน ๕ ป หรอปรบ ไมเกน ๕ หมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ในกรณความผดตามมาตราน ถาไดกระท าเปนเนอทเกน ๒๕ ไร ผกระท าความผดตองระวางโทษจ าคกตงแต ๒ ป ถง ๑๕ ป และปรบตงแต ๑ หมนบาท ถง ๑ แสนบาท ในกรณทมค าพพากษาชขาดวาบคคลใดกระท าความผดตามมาตรานถาปรากฎวาบคคลนนไดยดถอครอบครองปาทตนไดกระท าความผด ศาลมอ านาจทจะสงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวาร ของผกระท าผดออกไปจากปานนไดดวย

๑๔๓

๗.๒ พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ มาตรา ๑๔ “ในเขตปาสงวนแหงชาต หามมใหบคคลใดยดถอครอบครอง ท าประโยชน

หรออยอาศย ในทดน กอนสราง แผวถาง เผาปา ท าไม เกบหาของปาหรอกระท าดวยประการใดๆอนเปนการเสอมเสยแกสภาพปาสงวนแหงชาตเวนแต

(๑) ท าไมหรอเกบหาของปา ตามมาตรา ๑๕ เขาท าประโยชนหรออยอาศยตามมาตรา ๑๖ มาตรา ๑๖ ทว หรอมาตรา ๑๖ ตร กระท าการตามมาตรา ๑๗ ใชประโยชนตาม มาตรา ๑๘ หรอกระท าการตามมาตรา ๑๙ หรอมาตรา ๒๐

(๒) ท าไมหวงหามหรอเกบหาของปาหวงหามตามกฎหมายวาดวยปาไม

บทกาหนดโทษ

มาตรา ๓๑ “ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๔ ตองระวางโทษจาคกตงแตหกเดอนถงหาป และปรบตงแตหาพนบาทถงหาหมนบาทในกรณความผดตามมาตราน ถาไดกระท าเปนเนอทเกนยสบหาไรหรอกอใหเกดความเสยหายแก

(๑) ไมสก ไมยาง ไมสนเขาหรอไมหวงหามประเภท ข ตามกฎหมายวาดวยปาไม หรอ (๒) ไมอนทเปนตนหรอเปนทอนอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยางรวมกนเกนยสบตนหรอทอน

หรอรวมปรมาตรไมเกนสลกบาศกเมตรหรอ (๓) ตนน าล าธาร ผกระท าความผดตองระวางโทษจ าคกตงแตสองปถงสบหาป และปรบตงแตสองหมนบาทถง

หนงแสนหาหมนบาท ในกรณทมค าพพากษาชขาดวาบคคลใดกระท าความผดตามมาตรานถาปรากฎวาบคคลนนยดถอ

หรอครอบครองทดนในเขตปาสงวนแหงชาต ศาลมอ านาจสงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทนและบรวารของผกระท าผดออกจากเขตปาสงวนแหงชาตได” ๗.๓ พระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔

มาตรา ๑๖ “ภายในเขตอทยานแหงชาต หามมใหบคคลใด (๑) ยดถอครอบครองทดน รวมตลอดถงกนสราง แผวถางหรอเผาปา (๒) เกบหา น าออกไป ท าดวยประการใดๆ ใหเปนอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพ ซงไม ยางไม

น ามนยาง น ามนสน แรหรอทรพยากรธรรมชาตอน (๓) น าสตวออกไป หรอท าดวยประการใดๆใหเปนอนตรายแกสตว (๔) ท าดวยประการใดๆ ใหเปนอนตรายหรอท าใหเสอมสภาพแกดน หน กรวด หรอทราย (๕) เปลยนแปลงทางน าหรอท าใหน าในล าน า ล าหวย หนอง บง ทวมทนหรอเหอดแหง (๖) ปดหรอท าใหกดขวางแกทางน าหรอทางบก (๗) เกบหา น าออกไป ท าดวยประการใดๆใหเปนอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพ ซงกลวยไม

น าผง ครง ถานไม เปลอกไม หรอมลคางคาว

๑๔๔

(๘) เกบ หรอท าดวยประการใดๆใหเปนอนตรายแกดอกไม ใบไมหรอผลไม (๙) น ายานพาหนะเขาออกหรอขบขยานพาหนะในทางทมไดจดไวเพอการนน เวนแตจะไดรบ

อนญาตจากพนกงานเจาหนาท (๑๐) น าอากาศยานขนลงในททมไดจดไวเพอการนน เวนแตจะไดรบอนญาตจากพนกงาน

เจาหนาท”

บทกาหนดโทษ

มาตรา ๒๔ “ผใดฝาฝนมาตรา ๑๖(๑) (๒) (๓) (๔) หรอ (๕) ตองระวางโทษจาคก ไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจาทงปรบ

๗.๔ ประมวลกฎหมายทดน พ.ศ.๒๔๙๗ มาตรา ๙ “ภายใตบงคบกฎหมายวาดวยการเหมองแรและการปาไมทดนของรฐนน ถามได ม

สทธครอบครอง หรอมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทแลวหามมใหบคคลใด (๑) เขาไปยดถอ ครอบครอง รวมตลอดถงการกนสราง หรอเผาปา (๒) ท าดวยประการใด ใหเปนการท าลาย หรอท าใหเสอมสภาพทดน เชน ทกรวด หรอททราย

ในบรเวณรฐมนตรประกาศหวงหามในราชกจจานเบกษาหรอ (๓) ท าสงหนงสงใดอนเปนอนตรายแกทรพยากรในทดน” บทบญญตของมาตราน จะเหนไดวาเมอมการใชประมวลกฎหมายทดนแลวเราถอวาทดนของรฐ

นน ถาบคคลใดไมมสทธครอบครองอยกอนแลว ถอวาเปนทหวงหามทงสน โดยรฐไมจ าเปนจะตองด าเนนการหรอท าวธการหวงหามทดนนนอก อยางเชนแตกอนซงตองออกพระราชกฤษฎกาหวงหามทดนนนไวเพอ ใชประโยชนของทางราชการ หรอวาไดมการหวงหามไวโดยพนกงานเจาหนาทของรฐในสมยกอนการหวงหามทดนตามมาตรา ๙ น จะตองอยในบงคบของกฎหมายวาดวยการเหมองแรและการปาไม กรณนหมายถงวา ถาหากวากฎหมายทเกยวดวยการเหมองแร และการปาไมไดก าหนดวธการเกยวกบทดนของรฐไวเปนพเศษอยางไร กตองด าเนนการตามกฎหมายนนไมอยในบงคบของมาตรา ๙ แหงประมวลกฎหมายทดน

บทกาหนดโทษ มาตรา ๑๐๘ ทว “นบตงแตวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ ผใดฝาฝนมาตรา ๙

ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจ าทงปรบ ถาความผดตามวรรคหนงไดกระท าแกทดนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชนใช

รวมกน หรอทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหนงหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดตามวรรคสองไดกระท าเปนเนอทเกนกวาหาสบไร ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

๑๔๕

ในกรณทค าพพากษาวาผใดกระท าความผดตามมาตราน ศาลมอ านาจสงในค าพพากษาใหผกระท าความผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผดออกไปจากทดนนนดวย

บรรดาเครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใดๆซงบคคลไดใชในการกระท าความผด หรอไดใชเปนอปกรณใหไดรบผลในการกระท าความผดดงกลาวใหรบเสยทงสน ไมวาจะมผถกลงโทษตามค าพพากษาหรอไม”

๗.๕ พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๗ “ใหรฐมนตรมอ านาจออกกฎกระทรวงก าหนดใหโรงงานตามประเภทชนดหรอขนาด

ใด เปนโรงงานจ าพวกท ๑ โรงงานจ าพวกท ๒ หรอ โรงงานจ าพวกท ๓ แลวแตกรณ โดยค านง ถงความจ าเปนในการควบคมดแล การปองกนเหตเดอดรอนร าคาญการปองกนความเสยหายและการปองกนอนตราย ตามระดบความรนแรงของผลกระทบทจะมตอประชาชนหรอสงแวดลอมโดยแบงออกเปนดงน

(๑) โรงงานจ าพวกท ๑ ไดแกโรงงานประเภท ชนด และขนาดทสามารถ ประกอบกจการโรงงานไดทนทตามความประสงคของประกอบกจการโรงงาน

(๒) โรงงานจ าพวกท ๒ ไดแกโรงงานประเภท ชนด และขนาดทเมอจะประกอบกจการโรงงานตองแจงใหผอนญาตทราบกอน

(๓) โรงงานจ าพวกท ๓ ไดแกโรงงานประเภท ชนด และขนาดทการตงโรงงาน จะตองได รบใบอนญาตกอนจงจะด าเนนการได

เมอมประกาศของรฐมนตรตามาตรา ๓๒ (๑) ใหโรงงานทก าหนดในประกาศดงกลาวเปนโรงงานจ าพวกท ๓ ดวย ”

บทกาหนดโทษ มาตรา ๔๘ “ ผใดประกอบกจการโรงงานจ าพวกท ๒ โดยไมแจงใหพนกงานเจาหนาททราบตาม

มาตรา ๑๑ วรรคหนง ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ” ประกอบ กฎกระทรวงฉบบท ๑ (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความใน พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ ประเภทหรอชนดของโรงงาน ลาดบท ๓ “โรงงานประกอบกจการเกยวกบหน กรวด ทราย ดน ส าหรบใชในการกอสรางอยางใดอยางหนง

หรอหลายอยางดงตอไปน (๑) การโม บด หรอยอยหน โรงงานทกขนาดเปนโรงงานจ าพวกท ๓ (๒) การขดหรอลอก กรวดทรายหรอดน โรงงานทกขนาดเปนโรงงานจ าพวกท ๒ (๓) การรอนหรอคดกรวดหรอทราย โรงงานเครองจกรไมเกน ๒๐ แรงมา เปนโรงงาน

จ าพวกท ๑ ,โรงงานเครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา และไมจดอยในพวกท ๑ เปนโรงงานจ าพวกท ๒ และ โรงงานเครองจกรเกน ๕๐ แรงมา เปนโรงงานจ าพวกท ๓

(๔) การดดทราย โรงงานทกขนาดเปนโรงงานจ าพวกท ๓ (๕) การล าเลยงหน กรวด ทราย หรอ โรงงานทกขนาดเปนโรงงานจ าพวกท ๒

ดน ดวยระบบสายพาน”

๑๔๖

๗.๖ พระราชบญญตควบคมยทธภณฑ พ.ศ.๒๕๓๐ หมวด ๓ การขออนญาตและการออกใบอนญาต มาตรา ๑๕ “หามมใหผใดสงเขามา น าเขามา ผลต หรอมซงยทธภณฑ เวนแตจะไดรบใบอนญาต

จากปลดกระทรวงกลาโหม

การอนญาตตามวรรคหนง จะกาหนดเงอนไขไวในใบอนญาตกได การออนญาตและการอนญาตใหเปนไปตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขทกาหนดใน

กฎกระทรวง” บทกาหนดโทษ

มาตรา ๔๒ “ผใดฝาฝนมาตรา ๑๕ วรรคหนง ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

๒.๗.๗. พระราชบญญตอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด ดอกไมเพลง และสงเทยมอาวธปน พ.ศ.๒๔๐๙

มาตรา ๗ “หามมใหผใดท า ซอ ม ใช สง หรอน าเขา ซงอาวธปนหรอเครองกระสนปน เวนแตจะไดรบใบอนญาตจากนายทะเบยนทองท” บทกาหนดโทษ

มาตรา ๗๒ “ผใดฝาฝนมาตรา ๗ ตองระวางโทษจ าคกตงแตหนงปถงสบป และปรบ ตงแตสองพนบาทถงสองหมนบาท”

๘. ความผดเกยวกบการทาอตสาหกรรมแร ๘.๑ กฎหมายทเกยวของ พระราชบญญตแร พ.ศ.๒๕๑๐ (แกไขปรบปรง พ.ศ.๒๕๓๗) “แร”

หมายความวา ทรพยากรธรณทเปนอนนทรยวตถ มสวนประกอบทางเคม กบลกษณะทางฟสกสแนนอน หรอเปลยนแปลงไดเลกนอย ไมวาจะตองถลง หรอหลอม กอนใชหรอไม และหมายความรวมตลอดถง ถานหน หนน ามน หน ออนโลหะ และตะกรน ทไดจากโลหะกรรม น าเกลอใตดน หรอทราย ซงกฎหมายก าหนดเปนดนอตสาหกรรม หรอ ทรายอตสาหกรรม แตทงนไมรวมถงน า เกลอสนเธาว ลกรง หน ดนหรอทราย

๘.๒ ประเภทอตสาหกรรมแร

ประเภทของแร - แร ม ๕๔ ชนด - โลหะ ม ๖ ชนด - ตะกรน ม ๑๐ ชนด

ประเภทของหนประดบ (ตามกฎกระทรวง ฉบบท ๒๑ พ.ศ.๒๕๑๖ ออกตามความใน พ.ร.บ.แร ๒๕๑๐ ) ดงน

๑. หนกรวดมน ๒. หนกรวดเหลยม

๑๔๗

๓. หนแกรนต ๔. หนทราเวอรทน ๕. หนนาดกระสอย ๖. หนไนส ๗. หนบะซอลต ๘ .หนปน ๙. หนชนวน

ประเภทของหนอตสาหกรรม ๑. หนปนเพออตสาหกรรมปนซเมนต เพออตสาหกรรมทางเคม เพออตสาหกรรมแคลเซยม

คารไบด หรอเพอท าปนขาวส าหรบอตสาหกรรมฟอกหนง หรออตสาหกรรมน าตาล a หนดนดาน เพออตสาหกรรมปนซเมนต b โคโลมตดไลมสโตน หนเพอรไลน d หนฟลไลด

ประเภทของดนอตสาหกรรม ๑. ดนทนไฟ ๒. ดนเบา หรอ ไดอาตอมไมท หรอไดอาตอมเชยสเอรท ๓. ดนสอพลอง หรอดนมารล ๔. ดนขาว ๕. บอลเคลย

ประเภทการทาเหมองอตสาหกรรม ๑. เหมองเรอขด ๒. เหมองสบ ๓. เหมองฉด ๔. เหมองแลน ๕. เหมองหาบ ๖. เหมองปลอง ๗. เหมองอโมงค ๘. เหมองเจาะงน ๙. เหมองอยางอนทอธบดเหนชอบ

๘.๓ ขนตอนการทาเหมองในเขตพนทปาไม,ปาสงวนแหงชาต,อทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปา พนทประทานบตร

- ใบประทานบตร อนญาตท าเหมองแร (กรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม

๑๔๘

- การขออนญาตใชพนทปาฯ (กรมปาไม กระทรวงเกษตรและสหกรณ) - แผนทแสดงพนท ทไดรบอนญาต - เครองมอ เครองใช อปกรณในการท าเหมองแรและคนงาน - ใบอนญาตม,ใช หรอ เกบวตถระเบด (กระทรวงกลาโหม,กระทรวงมหาดไทย) - การตงโรงงาน (กระทรวงอตสาหกรรม) - โรงงานถลงแร รอนแร ลางแรโลหะกรรม - โครงการท าเหมองแร และแผนผง มรายละเอยดดงน

๑. ลกษณะพนทภมประเทศ ในเขตค าขอประทานบตร ๒. ลกษณะของแหลงแร ชนดของแร ๓. วธการท าเหมองแรและการแตงแร ๔. แผนทถกตองตามมาตราสวน ๕. แบบรปท านบ ประตระบายน า ๖. ชนด ขนาด จ านวน เครองจกรและอปกรณ รวมทงจ านวนคนงาน ๗. วธการชกน า มาใชในการท าเหมองแร ๘. วธการเกบขงน าขนขน หรอมลดนทราย และวธระบายน า ๙. แนวขางทางหลวง ทางสาธารณะ ๑๐. กอนเปดท าเหมอง ผถอประทานบตร ตองน าพนกงานเจาหนาทไปตรวจสอบการ

เตรยมการเพอการท าเหมองทไดรบอนญาตเสยกอน เมอไดรบอนญาตเปนหนงสอ จากกรมทรพยากรธรณประจ าทองทใหเปดการท าเหมองแลวจงจะเปดการท าเหมองได

๑๑. ผถอประทานบตรตองกรอกรายการใหถกตองตามความเปนจรง ๑๒. ตองสงแผนทประจ าเดอนแสดงการท าเหมองตามความเปนจรง ตอทรพยากรทองท

๘.๓ การดาเนนการกบผลผลตแร การซอแร ผรบอนญาตตองปฏบตดงน ๑. ตองรบซอแร ตามชนด จ านวน และน าหนกทระบในเอกสารทออกใหตามความในมาตรา

๙๘ แหง พ.ร.บ.แร ฯ ๒. ตองเกบแร ในสถานทระบไวในใบอนญาต ซอแร หรอสถานทเกบแรทไดรบอนญาต ๓. ตองกรอกรายการรบมอบแร พรอมลงลายมอชอก ากบในการรบมอบแร ๔. ตองกรอกรายการในบญชตามแบบพมพ ทกรมทรพยากรก าหนด ๕. ตองยนรายงานประจ าเดอนแสดงรายการซอแร และจ านวนแรคงเหลอ ตามแบบพมพ ๖. ตองเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบการซอแรไว ณ สถานทซอแร หรอสถานทเกบแร ๗. ตองใหขอเทจจรง และรายละเอยดเกยวกบการซอแร พรอมทงอ านวยความสะดวกแก

พนกงานเจาหนาท

๑๔๙

การขายแร ผทมสทธขายแร ตามาตรา ๙๙ (๑),(๒),(๔) และ (๕) แหง พ.ร.บ.แรฯ แกไขเพมเตม ฉบบท ๒ พ.ศ.๒๕๑๖ ตองปฏบตดงน

๑. ตองมอบเอกสาร ตามาตรา ๙๘ (๑) (๒) หรอ (๓) ๒. ตองแสดงใบอนญาตรอนแร แกผรบใบอนญาตซอแร ๓. ตองกรอกรายการในบญชตามแบบพมพ ของ กรมทรพยากรธรณ ก าหนด ๔. ตองยนรายงานประจ าเดอนแสดงรายการขายแร และจ านวนแรคงเหลอ ๕. ตองใหขอเทจจรงและรายละเอยดเกยวกบการขายแร พรอมทงอ านวยความสะดวกแก

พนกงานเจาหนาท การเกบแร ผรบอนญาตตองปฏบตดงน ๑. การเกบเรในสถานทเกบแร ตองแสดงบรเวณทกองแรแตละกอง พรอมทงจดใหมปาย

ขอความเปนสถานทเกบแรชนดใดของผใด ๒. ตองไมยอมใหบคคลอนเกบแรในสถานทเกบแรทไดรบอนญาต ๓. ตองกรอกรายการในบญชตามแบบพมพของ กรมทรพยากรธรณ ก าหนด ทกครงทน าแรมา

เกบหรอน าแรออกจากสถานทเกบ ๔. ตองยนรายงานประจ าเดอน แสดงการน าแรเขามาเกบน าแรออก และจ านวน คงเหลอ

แสดงการน าแรเขามาเกบ น าแรออก และจ านวนคงเหลอในสถานทเกบแร ๕. ตองเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบการเกบแรไว ณ สถานทเกบแร ๖. ตองใหขอเทจจรงและรายละเอยดเกยวกบการเกบแร พรอมทงอ านวยความสะดวกแก

พนกงานเจาหนาท การครอบครองแร มหลกเกณฑ ดงน ๑. ตองแสดงสถานทเกบแรในครอบครอง พรอมทงจดใหมปายขอความวากองใดเปนแรชนดใด

ก ากบไวใหชดเจน ๒. ตองกรอกรายการตามแบบพมพของกรมทรพยากรธรณ ก าหนด ทกครงทมการจ าหนาย โอน

แรในครอบครอง ๓. ตองยนรายงานประจ าเดอน แสดงการมแรไวในครอบครอง จ าหนาย จ านวนแรคงเหลอ

ตามแบบพมพทกรมทรพยากรธรณ ก าหนด ตอทรพยากรธรณทองท ภายในวนท ๕ ของเดอนถดไป ๔. ตองเกบรกษาเอกสารทเกยวของกบการมแรไวในครอบครอง ณ สถานทระบไวในใบอนญาต ๕. ตองใหขอเทจจรง รายเอยดเกยวกบการครอบครองแร พรอมทงอ านวยความสะดวกแก

พนกงานเจาหนาท การขนแร มหลกเกณฑและวธการ ดงน ๑. ตองขนแรไปตามเสนทางทก าหนดไวในใบอนญาตขนแร ๒. ตองน าใบอนญาตขนแรตนฉบบ ก ากบไปพรอมพรอมกบการขนแร

๑๕๐

๓. การพกแรระหวางทางจะพกไดเฉพาะในสถานทและภายในระหวางเวลาทก าหนดไวในใบอนญาตขนแร

๔. ตองใหขอเทจจรง รายละเอยดเกยวกบการขนแร พรอมทงอ านวยความสะดวกแกพนกงานเจาหนาท

๕. ในกรณผรบใบอนญาตขนแร ไมอาจสงมอบแร ณ สถานททระบไวในใบอนญาต ขนแร เพอใหผรบมอบแรบนทกและลงลายมอชอก ากบไวในใบอนญาตขนแร

๘.๔ บทกาหนดโทษ มาตรา ๔๓ “ หามมใหผใดท าเหมองในทใด ไมวาทซงท าเหมองนนจะเปนสทธของบคคลหรอไม

เวนแตจะไดรบประทานบตรชวคราว หรอประทานบตร” มาตรา ๑๒๙ “ หามมใหผใดน าเขา หรอสงออกนอกราชอาณาจกรซงแร ทอยในความควบคม ใน พ.ร.บ.แร เวนแตไดรบอนญาต” มาตรา ๑๓๕ “ ผใดฝาฝน มาตรา ๔๓ หรอมาตรา ๙๑ ตองระวางโทษ จ าคกตงแต ๒- ๗ ป ปรบตงแต ๓๐๐,๐๐๐ – ๕๐๐,๐๐๐ บาท หรอทงจ าทงปรบ” มาตรา ๑๕๒ “ ผใดฝาฝน มาตรา ๑๒๙ ตองระวางโทษจ าคกไมเกน ๑๐ ป ปรบตงแต ๕ – ๑๐ เทา ของมลคาแรตามราคาทก าหนดในกฎกระทรวง”

๙. การดาเนนการและกฎหมายทเกยวของกบการดดทราย ๙.๑ ขนตอนการขออนญาต ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทย พ.ศ.๒๕๒๓ ลง ๑ กนยายน ๒๕๒๓

(๑) ผขออนญาตจะด าเนนการดดทรายไดตอเมอไดรบอนญาตจากคณะกรรมการพจารณาอนญาตใหดดทรายประจ าจงหวด (ก.พ.ด.)ซงมผวาราชการจงหวดเปนประธาน และไดรบอนญาตจากจงหวด

(๒) ผยนค าขอตามแบบ ท.ด.๖๔ พรอมแผนทตอนายอ าเภอ หรอปลดอ าเภอผเปนหวหนากงอ าเภอ

(๓) ใหนายอ าเภอ หรอปลดอ าเภอหวหนากง,หรอผทไดรบมอบหมายออกไปท าการตรวจสอบพนท ตามแบบ ท.ด.๖๗ถาเหนควรอนญาตใหประกาศ ๓๐ วน ถาไมมการคดคาน ใหสงเรองชแจงไปจงหวดและจงหวดประชมคณะกรรมการรวม

(๔) หลกเกณฑในการพจารณาอนญาต ใหค านงถงดานวชาการ สภาพธรรมชาตของล าน า(คณะกรรมการพจารณาดดทราย ประกอบดวย ผวาราชการจงหวด ,อยการ,นายอ าเภอ,ประมง,ชลประทาน,ต ารวจ,ทดน,อตสาหกรรม)

การพจารณาในการขออนญาตของกรมเจาทา (แบบ ข.๒)พ.ศ.๒๕๒๓ ใหยนค ารองเพอท าการขดลอกรองน าทางเรอเดน เพอดดทรายไปใชประโยชนตอส านกงานเจาทาภมภาค หลกเกณฑในการพจารณา (๑) ตองดดทรายกลางแมน า (๒) ความกวางของพนทจะตองพจารณาเทาทจ าเปน

๑๕๑

(๓) ดานความยาวทขนานกบแมน า - ในระยะ ๑ กม. (เหนอ-ใต) ตองไมมสะพาน เขอน หรอสงกอสรางงานชลประทานทเปน

หวงานส าคญ - หางจากตลงบนฝงไมนอยกวา ๕๐ เมตร ส าหรบแมน าทมความกวางนอยกวา ๑๒๐ เมตร

ความลก จะพจารณาจากชนดของดน - ตองไมมอปสรรคหรออนตรายตอการเดนเรอ

๙.๑ ขอบเขตอานาจความรบผดชอบ

ในสวนการอนญาตใหด าเนนการ จะประกอบดวยกฎหมายและระเบยบ คอ ตามระเบยบ ของกระทรวงมหาดไทย วาดวยการอนญาตใหดดทราย พ.ศ.๒๕๒๓ เกยวของกบประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๙ ครงละ ๑ ป ,ตามพ.ร.บ.การเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖ มาตรา ๑๒๐ มระยะเวลาครงละ ๖ เดอน และใบแจงประกอบกจการโรงงานจ าพวกท ๓ ของกระทรวงอตสาหกรรม พ.ศ.๒๕๓๕ โดยใน การควบคม ดแลก ากบ มกรมเจาทาเปนผดแลรบผดชอบ

๙.๒ บทกาหนดโทษ มาตรา ๑๐๘ ทว แหง ประมวลกฎหมายทดน “นบตงแตวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบน

ใชบงคบ ผใดฝาฝนมาตรา ๙ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดตามวรรคหนงไดกระท าแกทดนซงเปนสาธารณสมบตของแผนดนทประชาชนใชรวมกน หรอทใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหนงพนบาทหรอทงจ าทงปรบ

ถาความผดตามวรรคสองไดกระท าเปนเนอท เกนกวาหาสบไร ตองระวางโทษจ าคกไมเกน หาป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ”

มาตรา ๔๘ แหง พ .ร .บ .โรงงาน พ .ศ .๒๕๓๕ “ผ ใดประกอบกจการโรงงานจ าพวกท ๓ โดยไมแจงใหพนกงานเจาหนาททราบตาม มาตรา ๑๑ วรรคหนง ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ”

มาตรา ๑๒๐ แหง พ.ร.บ.การเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖ “กระท าการขดลอก แกไข หรอกระท าประการใดๆอนเปนการเปลยนแปลงชองทางเรอเดน แมน า ล าคลอง ทะเลสาบ หรอทะเลภาย ในนานน าไทย (เวนแตจะไดรบอนญาตจากกรมเจาทา) ตองระวางโทษปรบตงแตหาพนถงหาหมนบาท”

๑๕๒

๙.๓ ปญหาและอปสรรคในการปฏบต ขนตอนการอนญาต ใหถอระเบยบของกระทรวงมหาดไทย , ตาม พ.ร.บ.ตางๆทกรมเจาทาใช

ประกอบการปฏบตในปจจบน มไดกอใหเกดปญหาในการขออนญาต สวนอปสรรคในการปฏบตงานของเจาหนาทผควบคมดแลนน คงขาดอปกรณ เครองมอ เครองใช ในการทจะไปท าการตรวจสอบ

การควบคม ดแลกากบ ไมสามารถทจะควบคมดแลไดวาผรบอนญาตไดดดทรายอยในเขตพนททไดรบอนญาตหรอไม เพราะความลกของแมน าไมสามารถทจะท าการตรวจสอบไดวาผรบอนญาตไดปฏบตตามระเบยบทไดรบอนญาต จงไมสามารถตรวจสอบได ซงกอใหเกดการเสยหายแกทรพยสนของทางราชการ และของราษฎรทอยใกลเคยงได

อานาจในการลงโทษ เมอผรบอนญาตไดกระท าผดตามกฎหมายหรอระเบยบ ขอก าหนด ในการอนญาตแลว นอกจากมโทษทางอาญา,ทางปกครอง เหนควรใหชดใชทรพยสนทไดกระท าใหทรพยสนของทางราชการและของราษฎรเสยหาย ซงเกดจากการดดทรายของผรบอนญาต ใหเพมโทษทางอาญา พรอมกบชดใชคาเสยหายในทรพยสน

๙.๔ ความคดเหนและขอเสนอแนะในการแกไขปญหา ขนตอนการอนญาต การอนญาตเหนควรใหราษฎรทอยขางเคยงกบพนทไดรบอนญาตมความ

คดเหน รวมพจารณาในการอนญาต เพอมใหเกดการเสยหายแกทรพยสน หรอเกดปญหาในภายหลง การควบคม ดแลกากบ เหนควรให กรมเจาทา,ทดน,ทรพยากรธรณจงหวด เปนผควบคมดแลอยาง

เครงครด เพอมใหเกดการเสยหายหรอสรางความเดอดรอนใหกบราษฎร หรอผสญจรทางเรอ อานาจในการลงโทษ กฎหมายไดบญญตไวเหมาะสมในการลงโทษทางอาญา และลงโทษ ทาง

ปกครองอยแลว การปรบปรงสภาพพนทหลงจากเลกขด ตก และดดทราย การดดทรายบนบกเหนควรไมใหม

การอนญาต และในการอนญาตในกรณทจะตองน าทรายไปใชในดาน อตสาหกรรมหรอการพฒนา เมอท า การดดทรายแลว เหนควรจะตองมการขดกลบไวในสภาพเดม เพอกนการทรดตวของดน และใหสภาพพนดนอยในสภาพเดม

๑๐. การกระทาผดเกยวกบเอกสารสทธในทดน ๑๐.๑ สภาพวกฤตของเอกสารสทธในทดน

ทดนเปนทรพยากรของชาตอนมคายง จ าเปนจะตองอนรกษไวเปนแหลงพลงงานแหงชาตทส าคญในอนาคต และวางแผนการใชทดนอยางเหมาะสมใหเกดประโยชนสงสดในการพฒนาประเทศ การเจรญเตบโตของชาตในอดตจนถงปจจบนมความผกพนอยางใกลชด ระหวางการลงทนใชทดนในธรกจ ทกประเภทกบสถาบนทางการเงนโดยเฉพาะธนาคาร การแกงแยงทรพยากรทดนไดเกดขนอยางรนแรงมาตงแตป

๑๕๓

พ.ศ.๒๕๒๒ จนถงปจจบนและมแนวโนมทจะทวความรนแรงในการขยายของเขตในอนาคต เปนไป ตามความคาดหมายของนกวชาการหลายกลมทไดท าการวจยและพยากรณไว

โดยล าพงการออกเอกสารสทธในทดนตามกฎหมาย ระเบยบ บนทกสงการ ตลอดจนมตคณะรฐมนตรทเกยวของโดยชอบ ยงไมสามารถสนองตอบตามความตองการในการแกงแยงทรพยากรทดนของกลมผลประโยชนหลากหลายในชาตไดเพราะมจ านวนจ ากดตามสทธโดยชอบธรรมตามกฎหมาย ซงมจ านวนเฉพาะส าหรบประชากรของประเทศไทยในสมยนนเพยง ๑๘ ลานคนเทานน ซงไดมการสรางหลกฐานอนเปนเทจเพอใหไดเงอนไขส าคญครบถวนในการออกเอกสารสทธทกประเภทไมวาจะเปน ส .ค.๑,ส.ค.๒, ส.ค.๓,น.ส. ๒, น.ส. ๓,น.ส. ๓ ก. หรอโฉนดทดน (น.ส.๔) โดยมความรวมมอกนระหวางผขอรบเอกสารสทธ กบเจาหนาทผเกยวของเอกสารสทธทเกดขนในลกษณะเฉพาะทมความจ าเปนทผขอเอกสารสทธจะตองบกรกเขาไปท าลายสภาพปา ยดถอครอบครองท าประโยชนในเขตปาไม และทดนของรฐทกประเภท ท าการจบจองพนทอนเปนทดนของรฐ และสรางเงอนไขออกเอกสารสทธเพอใหไดมาซ งกรรมสทธในทดน และใชลงทนด าเนนธรกจในรปแบบตางๆสรางความร ารวยและฐานทางสงคม โดยไมไดค านงถงความเสยหายทเกดขนกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาตและอนาคตของประเทศ ผลทปรากฏในปจจบนกคอ ปาจ านวนมาก ถกบกรกท าลายจนเสอมสภาพความสมบรณของธรรมชาต ทศนยภาพและสภาพนเวศนวทยา ตลอดจนทดนของรฐประเภททสาธารณะประโยชนประชาชนใชรวมกน กถกบกรกเขาท าลายยดครองเกอบหมดสนจนเปนอนตรายตอภาคเกษตรกรรมถงขนวกฤตและทดนอนก าหนดหวงหามไวเพอประโยชนของทางราชการ กถกบกรกเขาท าลายสภาพถอครองหาประโยชนจนไมสามารถวางแผนการใชทดนเขตหวงหามในราชการ เพอการพฒนาประเทศไดอยางเหมาะสม เพยงเพอสนองความตองการของกลมผลประโยชนในการกกตนทดน และสรางหลกฐานกรรมสทธไวใหมากทสด เพอการด าเนนธรกจโดยใชทดนเปนทนตอไปในอนาคต โดยมไดมการใชประโยชนทดนทงหมดอยางจรงจง เปนเหตใหเขตปาไมและทดนของรฐถกท าลายไปเปนเนอทมหาศาล โดยเปลาประโยชนเสยหายทงทางเศรษฐกจ และสภาพแวดลอมทางนเวศวทยาของชาต

จนปจจบนนมการใชประโยชนจากทดนกรรมสทธมากขน อนเปนผลสบเนองมาจากววฒนาการและการพฒนาการด าเนนการดานธรกจทดน ภาพทปรากฏในสงคมชนบทกคอ ภเขา ตนน า ล าธาร ปาไม หนองน า และทสาธารณะประโยชนถกใชประโยชนในเชงธรกจอยางกวางขวางในรปของทดนกรรมสทธ เพอการพกผอนและผลประโยชน เชน สนามกอลฟ รสอรท บานพกผอน ฯลฯ ชมชนเกดความตนตวและพฒนาเปนกระแสของการอนรกษดแลประโยชนของชมชนนนๆ อยางรนแรงกวางขวางทงประเทศสงผล ใหเกดการรองเรยนใหมการตรวจสอบเอกสารสทธในพนทปญหาซงชมชนนนทราบดวาเคยเปน ทหวงหาม ปาไม หรอทสาธารณะประโยชน แตกลบถกน ามาออกเอกสารสทธเปนจ านวนมากทวประเทศ การตรวจสอบอยางจรงจงโดยสวนราชการหลายฝาย และใชเทคนควธสมยใหมพบวา เอกสารสทธหลายประเภทจ านวนมากเปนเอกสารสทธทออกโดยมชอบ มการรวบรวมพยานหลกฐานรองทกขกลาวโทษ ด าเนนคดกบผขอเอกสารส ทธและเจาหนาทเกยวของตลอดจนด าเนนการเพกถอน สงผลกระทบตอบรรยากาศการลงทนในธรกจประเภทนเปนอยางมาก ดงทปรากฏเปนขาวทางสอมวลชนอยางตอเนองตลอดมา

๑๐.๒ สภาพปญหาในการบรหารทดนเชงปฏบตการ

๑๕๔

กรมทดน เปนหนวยงานหลกของกระทรวงมหาดไทย มอ านาจหนาทในการดแลรกษา และด าเนนการคมครองปองกน ตลอดจนบรหารงานเกยวกบทดน อนเปนสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกน ทดนรกรางวางเปลา และทดนกรรมสทธ แตปรากฏวาหลกจากประมวลกฎหมายทดน ไดมผลบงคบใชตงแต พ.ศ.๒๔๙๗ โดยล าดบมาจนถงปจจบน ปญหาเกยวกบการบรหารงานทดนทงในสวนทเกยวของกบทดนสาธารณะประโยชนทพลเมองใชประโยชนรวมกบทดนรกรางวางเปลา ทดนกรรมสทธ และพนทปาไดเกดขนอยางมากมาย หลากหลายรปแบบ เปนปญหาทเรอรงและทวความรนแรงขยายขอบเขต ยงหาขอยตในเชงปฏบตอยางชดเจนเปนรปธรรมไมได ตวอยางเชน การใชเอกสารการแจงการครอบครอง (ส.ค.๑) ปลอม เปนหลกฐานในการออกเอกสารสทธในทดน การปลอมเอกสารสทธ เชน น .ส.๒ ,น.ส.๓ เขาบกรกยดถอครอบครองทดนของรฐและพนทปา การออกเอกสารสทธกบทดนของรฐและพนทปาโดยมชอบ และการเพกถอนเอกสารสทธทออกโดยมชอบ เปนตน

๑๐.๓ ปญหาทดนของรฐ ทดนของรฐไมวาจะเปนทดนอนเปน สาธารณสมบตของแผนดนทดนรกรางวางเปลา ทดน

ส าหรบพลเมองใชประโยชนรวมกน ทดนใชประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะทดนสงวนไวเพอประโยชนรวมกน หรอทดนอนเปนทรพยสนของแผนดนธรรมดา (รฐถอสทธเชนเดยวกบเอกชนทวไป ) ทดนของรฐดงกลาว แลวมจ านวนมากกระจายอยทวประเทศ ทกอ าเภอ และจงหวด ยงมไดด าเนนการขนทะเบยนทสาธารณ ประโยชนไวเปนหลกฐาน ตลอดจนยงไมไดตรวจสอบรงวด ออกหนงสอส าคญส าหรบทหลวงใหชดเจน เปนเหตใหนายทนอทธพลบกรกเขายดครอบครองเอาตามใจชอบ แลวหาประโยชนในหลากหลายวธการคอ ลกลอบ ขดตก ดน ลกรง ทราย หน น าไปใชประโยชนอนเปนการท าลายสภาพทดนของรฐโดยมชอบ บกรกเขายดถอครอบครองท าประโยชนเชงเกษตรเปนฉากบงหนา เพอใหไดรบสทธการปฏรปทดน (สปก.๔-๐๑) ซงแผขยายทวประเทศ สรางหลกฐานอางองอนเปนเทจแลวออกเอกสารสทธกบทดนของรฐดงกลาวปญหาในทดนของรฐดงกลาวมาแลวขางตน ไดกอใหเกดความเสยหายแกทดนของรฐอยางใหญหลวง ซงกรมทดนเปนผรบผดชอบในการบรหารทวประเทศ เปนเหตใหไมสามารถใชทดนของรฐในการบรหารราชการของสวนราชการส าคญ ในภมภาค และการใชประโยชนรวมกนของราษฎรในชมชนปญหาเรอรงนมแนวโน มแผขยายวงกวางและ ทวความรนแรงในการแกงแยงทดนของรฐ ซงมาตรการในการแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐในปจจบนยงไมสามารถคลคลายไดอยางเปนรปธรรม

๑๐.๔ ปญหาเอกสารแจงการครอบครองทดน (ส.ค.๑) เอกสารแจงการครอบครองทดน (ส.ค.)เปนเอกสารทเกดขนตามเงอนไขแหงประมวลกฎหมาย

ทดน พ.ศ.๒๔๙๗ โดยมการจดแจงตอพนกงานเจาหนาทประมาณปลายเดอนพฤษภาคม พ.ศ.๒๔๙๘ เปนสวนใหญ เพอน าไปใชเปนหลกฐานเดมอางองในการพสจนไตสวนการออกเอกสารสทธประเภทอน เชน น.ส.๓,น.ส.ก. และโฉนดทดน เอกสาร (ส.ค.๑)เปนเอกสารส าคญทใชเปนหลกฐานในการออกเอกสารสทธในทดนตลอดมา แมในปจจบนจากการตรวจสอบเชงปฏบตเกยวกบการออกเอกสารสทธในทดนโดยมชอบ ตลอดจนการอาง

๑๕๕

สทธครอบครองบนทดนปจจบนอาจวเคราะหปญหาทเกดขนจากเอกสารการแจง การครอบครอง (ส.ค.๑) ไดดงน

(๑) การแกไขตวเลขและขอความในเอกสารการแจงการครอบครอง (ส.ค.๑) เชน แกไขตวเลขเกยวกบ หมท เนอท ระยะรปทดน เลขท ส.ค.๑ และการแกไขขอความเกยวกบผแจง ลกษณะการท าประโยชนลกษณะการไดมา ผครอบครองขางเคยง ลายมอชอผแจง อนเปนการปลอมเอกสารสทธมทงกรณปลอมเอกสารแจงการครอบครอง (ส.ค.๑) ฉบบผแจง และฉบบเจาพนกงานเกบรกษา

(๒) นอกจากนการแกไขตวเลขและขอความ ในสมดทะเบยนแจงการครอบครองทดนซงเกบรกษาไว ณ ส านกงานทดนอ าเภอ และกรมทดน เพอใหเกดความสมจรงกบการปลอม

(๓) การเอาเอกสารการแจงการครอบครอง (ส.ค.๑) ฉบบจรง (ซงอาจเปนทงฉบบ) ผแจงหรอฉบบเจาพนกงาน มาใชอางองเปนหลกฐานเดมเพอออกเอกสารสทธในพนทอนเปนเทจ

(๔) การอางองเอกสารการแจงกาครอบครอง (ส.ค.๑) เปนหลกฐานเดมในการออกเอกสารสทธประเภทอนซ าโดยไมจ าหนายออกจากทะเบยน กลาวคอ มการอางใชเอกสารการแจงการครอบครอง(ส.ค.๑) ฉบบเดมไปเปนหลกฐานเดม ในการออกเอกสารสทธในพนทอนซ าแลวซ าอก (ทางภาคเหนอเรยกวา “ส.ค.๑ ม ๒ ขา “หรอ”๔ ขา” )

(๕) เอกสารการแจงการครอบครอง(ส.ค.๑)ไมมการตรวจสอบควบคมการจ าหนายใหถกตองอยางแทจรงวามการใชเปนหลกฐานเดมออกเอกสารสทธไปแลวเทาใด คงเหลอ จ านวนเทาใด เอกสารสทธทออกไปแลวกบ ส.ค.๑ ทยงเหลออยมจ านวนถกตองสมพนธกนหรอไม

(๖) มการอางใชเอกสาร ส.ค.๑ เปนหลกฐานในการออกเอกสารสทธทง น.ส.๒,น.ส. ๓ ก. และโฉนดทดนกบพนทปา ปาสงวนแหงชาต และอทยานแหงชาตเฉพาะทกรมปาไมไมไดแจงใหกรมทดนและผวาราชการจงหวดเพกถอนมจ านวนเกนกวา ๑๕๐,๐๐๐ แปลง ขอมลจ านวนดงกลาวนยงมไดรวมถงการออกเอกสารสทธกบทดนของรฐโดยมชอบอกเปนจ านวนมาก ซงไมมจ านวนทชดเจน เพราะกระจายอยตามจงหวดตางๆกยงมไดมการด าเนนการสอบสวน และเพกถอนใหไดขอยตอยางจรงจง โดยเฉพาะยงไมมการด าเนนคดกบเจาพนกงานผเกยวของซงทจรตในการออกเอกสารดงกลาว คาดวาจะนาไปสความยงยากทวความรนแรงในอนาคตอนใกล

๑๐.๕ ปญหาบญชการแจงการครอบครองทดน(ส.ค.๒ ส.ค.๓) บญชรบแจงการครอบครองทดน (ส.ค.๒) และใบแจงความประสงคจะไดสทธในทดน (ส.ค.๓)

เปนเอกสารทเกดขนตามเงอนไขแหงมาตรา ๒๗ ตร แหงประมวลกฎหมายทดน พ.ศ.๒๔๙๗ มไดเปนหนงสอแสดงสทธในทดน แตเปนหลกฐานวายงประสงคจะไดสทธในทดนในพนทมการส ารวจเพอออกเอกสารสทธ ซงผครอบครองทดนและเจาพนกงานทดนใชเปนหลกฐานอางองในการพสจนสอบสวน เพอออกเอกสารสทธ เชน น.ส. ๓ ก. และโฉนดทดนปญหาทเกดขนอนสบเนองมาจากการแจงการครอบครองในบญช ส .ค.๒ และ ใบแจงความประสงคฯ ส.ค.๓ ไดจดท าและเกบรกษาไว ณ ส านกงานทดนอ าเภอ เทานน ไมมสารบบควบคมโดยจงหวด หรอกรมทดน จงปรากฏวามการครอบครองทดนตามบญช ส .ค.๒ และใบแจงความประสงคฯ ส.ค.๓ อนเปนเทจเปนจ านวนมาก เพอความประสงคใชเปนหลกฐานอางองในการออกเอกสารสทธโดยมชอบ

๑๕๖

ในโอกาสตอไป ในปจจบนกยงมไดมการส ารวจวามรายการแจงการครอบครองทดนตามบญช ส .ค.๒ และ ใบแจงความประสงค ส.ค.๓ เหลออยอกจ านวนเทาใดทยงไมไดออกเอกสารสทธและมทดนจะตองออกเอกสารใหในเงอนไขดงกลาวจรงหรอไม ขอเทจจรงทปรากฏจากการตรวจพบแลวไดการอางบญช ส .ค.๒ ออกเอกสารสทธกบพนทปา ปาสงวนแหงชาต และอทยานแหงชาต เชน กรณออกเอกสารสทธ น.ส.๓ ก. ท เกาะกะทะ อ าเภอถลาง จงหวดภเกต

๑๐.๖ ปญหาการระเบดและยอยหนในพนทปา และทดนของรฐ ในปจจบนอ านาจหนาทในการพจารณาอนญาต ใหท าการระเบดและยอยหนเชงพาณชยตาม

ประมวลกฎหมายทดน มาตรา ๙ เปนของกรมทดนโดยความเปนจรงทเขา หรอภเขา ซงเปนแหลงระเบดและยอยหน มสภาพเปนทงทดนของรฐประเภททหวงหาม และเปนปาตามกฎหมายวาดวยการปาไมการใชประโยชนในทเขา หรอ ภเขาในหนาทควบคมดแลของกรมทดน มไดด าเนนการตรวจสอบ ควบคมดแลอยางจรงจงเปนเหตใหภเขา ซงเปนทดนของรฐถกท าลายเปนจ านวนมากเกดความเสยหายตอทศนยภาพ สภาวะสงแวดลอม และแผนการใชทรพยากรธรรมชาต อาจวเคราะหประเดนปญหาส าคญทเกดขนดงตอไปน

(๑) การรงวดก าหนดเนอท-ต าแหนงพนทอนญาตไมไดสทธยดโยงและสรางหมดหลกฐานทชดเจนเปนเหตใหมการลกลอบระเบดหนออกนอกพนทอนญาตไรขอบเขต แมกระท งในปจจบนเจาพนกงานทดนผท าการรงวดกยงไมสามารถตรวจสอบยนยนเนอท– ต าแหนงพนทอนญาตทชดเจนถกตองไดกอใหเกดความเสยหายอยางใหญหลวงทงประเทศ และยงไมมระเบยบก าหนดททนสมยสามารถตรวจสอบควบคม ไดอยางสมบรณ (เมอเปรยบเทยบกบการอนญาตของกรมทรพยากรธรณ)

(๒) การค านวณเพอจดเกบคาธรรมเนยมและภาษโดยเจาหนาทของรฐผเกยวของ กมไดมระบบและวธการทถกตองชดเจนรดกม เปนเหตใหรฐสญเสยผลประโยชนของชาตอนพงไดเปนจ านวนมหาศาล

(๓) ในปจจบนไดตรวจพบวามการระเบดและยอยหนจากภเขา โดยใชค าขออนญาต เปนฉากบงหนาและใชอทธพลในทองถน หรอชมชนนนๆเปนจ านวนมากทงประเทศอยางเปดเผยและโลงแจงไมเกรงกลวตอเจาหนาทบานเมองทวประเทศ แตกลบไมมเจาหนาทฝายใดเขาด าเนนการรกษาผลประโยชนของชาตอยางจรงจงโดยเฉพาะมการปดความรบผดชอบระหวางอ าเภอกบเจาหนาททดน

๑๐.๗ ปญหาสารบบออกเอกสารสทธทออกโดยมชอบสญหาย เมอมกรณรองเรยนหรอปรากฏวาเจาพนกงานทดนออกเอกสารสทธโดยมชอบดวยกฎหมายไม

วาจะเปนเอกสารสทธประเภท น .ส.๓,น.ส. ๓ ก. หรอโฉนดทดนกตามหนวยงานทท าการตรวจสอบจ าเปนจะตองตรวจสอบถกตองในสารบบการออกเอกสารสทธ ปรากฏวาสารบบการออกเอกสารทมปญหาดงกลาวสญหายเปนจ านวนมาก เปนเหตใหไมสามารถตรวจสอบใหไดขอยตในความถกตองของเอกสารสทธดงกลาว ไดสงผลใหไมสามารถคลคลายปญหาความเสยหายของชาตในกรณทมการออกเอกสารสทธกบทดนของรฐ พนทปา การท าเอกสารสารบบการออกเอกสารสทธสญหายน มกจะเปนขอแกตวของเจาพนกงานทดนผเกยวของจะกลาวอางอยเสมอ เพอไมใหสามารถตรวจสอบหรอด าเนนคดกบเจาพนกงานปฏบตหนาท โดยมชอบดวยกฎหมาย แสดงใหเหนวากรมทดนมไดมมาตรการในการควบคมตรวจสอบ ดแล สารบบ การออกเอกสารสทธอนเปนเอกสารส าคญทรอบคอบ รดกม

๑๕๗

ในการสอบสวนคดท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกระทรวงมหาดไทย ไดมหนงสอ ดวนมากท มท ๐๒๐๗/๒๙๘๑ ลง ๒๖ ก.ค.๒๕๓๒ แจงใหอธบดกรมต ารวจ (ต าแหนงในขณะนน)ปฏบตตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยวาดวยระเบยบการด าเนนคดอาญา พ .ศ.๒๕๒๓ และแกไขเพมเตม พ.ศ.๒๕๒๕ ขอ ๑๒.๔ ขอ ๑๒.๔ ขอ ๑๒.๕ และขอ ๑๒.๖ แลวแตกรณ ถงแมนวาส านกงานต ารวจแหงชาต จะมพระราชกฤษฎกาโอนกรมต ารวจ กระทรวงมหาดไทย ไปจดตงเปนส านกงานต ารวจแหงชาตแลวกตาม ส านกงานต ารวจแหงชาตไดรบแจงจากปลดกระทรวงมหาดไทย วาใหถอปฏบตเกยวกบอ านาจหนาทของพนกงานสอบสวน ฝายปกครอง ทรวมกบพนกงานสอบสวนฝายต ารวจ สอบสวนคดอาญา พ .ศ.๒๕๒๓ เชนเดม และ ตร.ไดมหนงสอท ๐๐๐๔.๖/๙๙๙๒ ลง ๑๔ ก.ย.๒๕๔๒ ก าชบการปฏบตหนาทของพนกงานสอบสวนตอไปจนกวาจะมการเปลยนแปลงเปนอยางอน คอ

๑. การควบคมการสอบสวนคดอาญาเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆ ๑.๑ เมอมคดอาญาเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆ เกดขนในทองทใดใหหวหนา

พนกงานสอบสวนในทองทนนรบรายงานปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ นายอ าเภอหรอผวาราชการจงหวดแลวแตกรณ เพอรบทราบหรอพจารณาสงการ

๑.๒ ในกรณทคดใด ปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ นายอ าเภอหรอผวาราชการจงหวด แลวแตกรณพจารณาเหนวาควรมการตรวจสอบ ก ากบดแลการสอบสวนกใหพจารณาด าเนนการได เชนเรยกส านวนการสอบสวนมาพจารณาใหค าแนะน าหรอเรงรดการปฏบตงานของพนกงานสอบสวนใหเปนผลดและเปนไปในทางทชอบทเหมาะสมได

ในกรณน หากผบงคบบญชาของต ารวจตงแตรองผก ากบการต ารวจภธรขนไป แลวแตกรณ เมอไดมาสอบถาม เรงรด ควบคม ตรวจตรา แนะน าใหพนกงานสอบสวนฝายต ารวจ ด าเนนการใดๆ ถาจะเปนการขดแยงหรอไมเปนไปในแนวทางทปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ นายอ าเภอ หรอผวาราชการจงหวดสงการไว ใหหารอเพอขอความเหนชอบจากพนกงานฝายปกครองดงกลาว ทไดสงการไวกอน

๑.๓ ในกรณทคดเกดขนเปนคดใหญหรอส าคญและการด าเนนการตามขอความดงกลาวขางตนจะไมไดผล ใหผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ หรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอเขาควบคมการสอบสวน เปนหวหนาพนกงานสอบสวนตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยวาดวยระเบยบการด าเนนคดอาญา พ.ศ.๒๕๒๓ และแกไขเพมเตม พ .ศ. ๒๕๒๕ ขอ ๑๒.๔ ขอ ๑๒ .๕ และขอ ๑๒.๖ แลวแตกรณในการน ผบงคบบญชาของต ารวจตงแตรองผก ากบการต ารวจภธรขนไปแลวแตกรณ จะเขาไปเกยวของควบคมส านวนการสอบสวนในเรองคดเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆในลกษณะสงการในส านวนการสอบสวนเปนผรบผดชอบคดไมไดเวนแตจะเขาไปชวยสอบถาม เรงรด แนะน าใหพนกงานสอบสวนฝายต ารวจด าเนนการตามกระบวนการสอบสวนใหเกดความเรยบรอย รวดเรว มประสทธภาพยงขน และเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ แบบแผน เงอนไข เงอนเวลา หรอค าสงของพนกงานสอบสวนฝายปกครองซงเปนหวหนาพนกงานสอบสวนไดสงการไว ๒. การใหพนกงานอยการเขารวมเปนทปรกษาการสอบสวนในคดอาญาเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆ

๑๕๘

เพอใหการควบคมการสอบสวนเปนไปดวยความถกตองเรยบรอยและมระสทธภาพ เมอมคดอาญาเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆเกดขนในทองทใดใหผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ หรอปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอ แลวแตกรณ ใชดลพนจทจะปรกษาหารอกบพนกงานอยการประจ าทองทเพอด าเนนการ ๑.๑ หรอ ๑.๒ หรอ ๑.๓ แลวแตกรณไดหากพจารณาเขาควบคมการสอบสวน โดยเปนหวหนาพนกงานสอบสวน ตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยวาดวยระเบยบการด าเนนคดอาญา พ.ศ.๒๕๒๓ และแกไขเพมเตม พ.ศ.๒๕๒๕ ขอ ๑๒.๔ ขอ ๑๒.๕ และขอ ๑๒.๖ ใหแจงพนกงานอยการทองททราบเพอใหพนกงานอยการเขารวมเปนทปรกษาในการควบคมการสอบสวนนน

๓. พนกงานฝายปกครองจบกมหรอรวมจบกม การกระทาผดในคดเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆ

เมอพนกงานฝายปกครองไดจบกมหรอรวมในการจบกมในคดการกระท าผดเกยวกบปาไมและทรพยากรของชาตอนๆ ใหผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ หรอปลดอ าเภอ ผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอเขาควบคมการสอบสวน โดยเปนหวหนาพนกงานสอบสวนตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยวาดวยระเบยบ การด าเนนคดอาญา พ.ศ.๒๕๒๓ และแกไขเพมเตม พ.ศ.๒๕๒๕ ขอ ๑๒.๔ ขอ ๑๒.๕ และขอ ๑๒.๖ แลวแตกรณในทกคด

ของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม เนองจากของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม มลกษณะพเศษในการเกบรกษาของกลาง การคนของกลางตางกบของกลางในคดอาญาทวๆไป พนกงานสอบสวนหรอผจบกมตรวจยดจะตองปฏ บตตามขอตกลงระหวางกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงเกษตรและสหกรณลงวนท ๑ มกราคม ๒๕๓๒ เรอง การปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไมโดยเครงครด มฉะนนทานอาจจะตองถกตงกรรมการสอบสวนหรอถกด าเนนคดอาญา

การเกบรกษาของกลาง ของกลางทตรวจยดไดในคดความผดเกยวกบการปาไมทกชนด ยกเวนของกลางทเกยวกบกฎหมายวาดวยอาวธปนฯ มอบใหกรมปาไมรบไปดแลรกษาและจดการตามระเบยบของกระทรวงเกษตรและสหกรณโดยเรว (ปาไมอ าเภอ ปาไมจงหวด ปาไมเขต และหวหนาหนวยปองกนรกษาปา ซงต าแหนงเหลาน ไดเปลยนชอใหมแลว แตทางปฏบตกยงคงเหมอนเดม) ส าหรบของกลางทเปนอาวธปน เครองกระสนปนและวตถระเบด ใหสงมอบพนกงานสอบสวนรบไปเกบรกษาและด าเนนการตามขอบงคบการเกบรกษาของกลาง กระทรวงมหาดไทยและระเบยบการเกบรกษาของกลางของกรมต ารวจ

๑๕๙

ของกลางตามขอตกลง ไดแก บรรดาไม ของปา สงประดษฐ เครองใชหรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไม สตวปาซากสตว เครองมอ เครองใช สตวพาหนะ ยานพาหะ หรอเครองจกรกลใดๆทตรวจยดไดในคดความผดเกยวกบการปาไม

การจาหนายหรอทาลายของกลางระหวางคด ของกลางทตรวจยดไดในคดความผดเกยวกบการปาไม ยกเวนของกลางทเกยวกบกฎหมาย วาดวยอาวธปนฯกสามารถด าเนนการไดในกรณทเปนของเสยงาย หรอถารอจนถงทสดจะเปนการเสยงตอ ความเสยหายหรอคาใชจายเกนสวนกบคาของกลางใหพนกงานเจาหนาทผดแลรกษาของกลาง ขอความเหนชอบจากพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการผรบผดชอบคดนน เพอด าเนนการจ าหนายหรอท าลายในระหวางคดแลวแตกรณ ตามระเบยบของกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยใหรวมกบพนกงานสอบสวนจดการบนทกรายละเอยดต าหนรปพรรณ ตลอดจนรองรอยหลกฐานตางๆเกยวกบของกลางนนไวกอน เมอจ าหนายแลว ไดเงนจ านวนสทธเทาใดใหถอไวแทนของกลางนน

การสอบสวนดาเนนคด พนกงานสอบสวนจะตองด าเนนการสอบสวนด าเนนคดความผดเกยวกบการปาไมใหเสรจสนไปโดยเรว ในคดทไมปรากฏวาผใดเปนผกระท าหรอรตวผ กระท าผด แตผกระท าผดหลบหนไปและไมมผใดโตแยงกรรมสทธในของกลางนน ใหพนกงานสอบสวนผรบผดชอบคดประกาศโฆษณาหาเจาของผมกรรมสทธโดยประกาศไวในทเปดเผย ณ ทท าการของพนกงานสอบสวน ทท าการก านนหรอผใหญบาน และทพบหรอทตรวจยดของกลางนนไมนอยกวา ๓๐ วน เมอพนก าหนดแลวไมมผใดอางกรรมสทธใหพนกงานสอบสวนแจงเจาหนาทปาไมผรบผดชอบดแลรกษาของกลางนนทราบ เพอด าเนนการตามระเบยบตอไป ในกรณไมปรากฏวาผใดเปนผกระท าผดใหพนกงานสอบสวนด าเนนการสบสวน และ งดการสอบสวนโดยปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ เกยวกบการสบสวนและงดการสอบสวน ซงใชบงคบในขณะนน

การคนของกลางตองไดรบอนมตจากรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณกอนจงจะคนได ของกลางทพนกงานเจาหนาทตรวจยดไวตามมาตรา ๖๔ ทว แหง พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ ถามผรองขอคนในระหวางคดใหพนกงานสอบสวนผรบผดชอบคดแจงใหปาไมเขตหรอปาไมจงหวดทองทผรกษาของกลาง แลวแตกรณพจารณาเสนอกรมปาไมเพอด าเนนการขออนมตรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณตามาตรา ๖๔ ตร แหง พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ เมอไดรบอนมตจากรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณแลว จงจะคนใหเจาของหรอผมสทธได

๑๖๐

ของกลางทไมสามารถนาออกจากสถานทตรวจยด ในกรณไมสามารถน าของกลางออกจากสถานทตรวจยดได ใหบนทกเหตผลไวเปนหลกฐานพรอมทงแจงใหพนกงานสอบสวนทราบและรายงานผบงคบบญชาโดยเรว ซงเจาหนาทผตรวจยดหรอผรบ ของกลางจะตองท าบญชรายละเอยดเกยวกบของกลางนน ระเบยบกระทรวงเกษตรและสหกรณ ลงวนท ๒๐ สงหาคม ๒๕๓๓ วาดวยการปฏบตเกยวกบของกลางในคดความผดเกยวกบการปาไม พ.ศ.๒๕๓๓

ผดแลรกษาของกลางนาของกลางไปใชประโยชนหรอยนยอมใหผอนนาของกลางไปใชประโยชนจะตองรบผดชอบทางแพงและทางอาญา ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๕ วรรคทายบญญตวา “สงของใดยดไวจนกวาคดถงทสด เมอเสรจแลวกคนใหแกผตองหาหรอแกผอน” ของกลางในคดเมอมการด าเนนการคด ถงทสด ศาลจะมค าสงใหรบหรอคนของกลาง กตองปฏบตตามทศาลสงในกรณทพนกงานอยการมค าสงเดดขาดไมฟองคดหรอมไดขอใหศาลสงรบของกลาง ในกรณเชนนถอวาคดเสรจตองคนของกลางแกผตองหาหรอผมสทธเรยกรองขอคนสงของนน ในกรณทผดแลรกษาของกลางน าของกลางไปใชประโยชนหรอยนยอมใหผอนน าของกลาง ไปใชประโยชนของกลางช ารดหรอสญหาย จะตองรบผดชอบในทางแพงฐานละเมดตองชดใชคาสนไหมทดแทนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๒๐ ,๔๓๘ และอาจตองรบผดในทางอาญาตามาตรา ๑๔๒,๑๕๑,๑๕๗,๑๘๔,๑๘๕

- ฐานท าใหเสยหายท าลายหรอท าใหไรประโยชน ซงทรพยสนใดอนเจาพนกงานได ยดรกษาไวดวย (ม.๑๔๒)

- ฐานเปนเจาพนกงานมหนาทรกษาทรพยใชอ านาจในต าแหนงโดยทจรตอนเปน การเสยหายแกเจาของทรพยนน (ม.๑๕๑)

- ฐานเปนเจาพนกงานปฏบตหรอละเวนการปฏบตโดยมชอบหรอโดยทจรต (ม.๑๕๗)

- ฐานท าใหสญหายหรอไรประโยชน ซงพยานหลกฐานในการกระท าความผด (ม.๑๘๔)

- ฐานท าใหเสยหาย ท าลาย หรอท าใหสญหายหรอไรประโยชน ซงทรพยทศาลใหรกษา ไวในการพจารณาคด (ม.๑๘๕)

การยดและรบของกลางในคด ในการตรวจยดและรบของกลางในคด พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ มาตรา ๗๔,๗๔ ทว พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ มาตรา ๓๕ พ.ร.บ.อทยานฯพ.ศ.๒๕๐๔ มาตรา ๒๙

- ม .๗๔“บรรดาไมและของป าอน ไดมาหรอม ไว เน อ งจากการกระท าความผ ด ตอพระราชบญญตนและสงประดษฐ เครองใช แบะสงอนใด บรรดาทท าดวยไมหวงหามทมไว เนองจากการกระท าความผดตามาตรา ๕๓ ตร ใหรบเสยทงสน”

๑๖๑

- ม.๗๔ ทว “บรรดาเครองมอ เครองใชสตวพาหนะ ยานพาหนะหรอเครองจกรกลใดๆ ซงบคคลไดใชในการกระท าผดหรอไดใชเปนอปกรณใหไดรบผลในการกระท าความผด มาตรา ๑๑,๔๘,๕๔ หรอ ๖๙ ใหรบเสยทงสนไมวาจะมผถกลงโทษตามค าพพากษาหรอไม

- ม.๓๕ “ บรรดาไม ของปา เครองมอ เครองใช อาวธ สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใดๆซงบคคลใชหรอไดมาโดยการกระท าความผดตามพระราชบญญตน ใหรบเสยทงสน โดยไมค านงถงวาเปนของผกระท าผด และมผถกลงโทษตามค าพพากษาของศาลหรอไม”

- ม .๒๙ “ บรรดาอาวธ เครองมอ เครองใชและยานพาหนะใดๆ ซงบคคลไดใชใน การกระท าความผดตามมาตรา ๑๖(๑) ฐานแผวถาง หรอเผาปาหรอตามมาตรา ๑๖ (๒)ฐานท าใหเปนอนตรายตอสตว หรอตามมาตรา ๑๖(๔) ฐานท าใหเปนอนตรายหรอเสอมสภาพแกดน หน กรวดหรอทราย ใหรบเสยทงสนโดยไมตองค านงวาเปนของผกระท าผดและมผถกลงโทษตามค าพพากษาของศาลหรอไม” จะเหนวากฎหมายการปาไมทกฉบบใหรบบรรดาไมของปา เครองมอ เครองใช อาวธ

สตว ยานพาหนะ เครองมออปกรณในการกระท าผดใหรบเสยทงสน โดยไมตองค านงวาเปนของผกระท าผดและมผถกลงโทษตามค าพพากษาหรอไม และการคนของกลางในคดตองไดรบอนมตจากรฐมนตรวา การกระทรวงเกษตรและสหกรณ เจตนารมณทกฎหมายบญญตไวเชนนกเพอปราบปรามการกระท าผด ผท าลายทรพยากรปาไมแตมขอยกเวนวาทรพยสนเหลานเปนทรพยสนของผอนซงมไดรเหนเปนใจดวยใน การกระท าผด เจาของทแทจรงขอคนได ซงบญญตไวใน ป .อาญา ท าใหผกระท าผดใชชองวางของกฎหมายไมเกรงกลวในการทกระท าผด

- ม .๓๓ “ในการรบทรพยสน นอกจากศาลจะมอ านาจรบตามกฎหมายทบญญตไวโดยเฉพาะแลวใหศาลมอ านาจสงใหรบทรพยสนตอไปนอกดวยคอ

(๑) ทรพยสนซงบคคลไดใชหรอมไวเพอใชในการกระท าความผด หรอ (๒) ทรพยสนซงบคคลไดมาโดยไดกระท าความผด เวนแตทรพยสนเหลาน เปนทรพยสนของผ อนซงมไดรเหนเปนใจดวยในการกระท า

ความผด

- ม.๓๖ “ในกรณทศาลสงใหรบตามมาตรา ๓๓ หรอมาตรา ๓๔ ไปแลว หากปรากฏภายหลงโดยค าเสนอของเจาของแทจรงวา ผเปนเจาของแทจรงมไดรเหนเปนใจดวย ในการกระท าความผดกใหศาลสงใหคนทรพยสน ถาทรพยสนนนยงคงมอยใน ความครอบครองของเจาพนกงาน แตค าเสนอของเจาของแทจรงนนจะตองกระท า ตอศาลภายในหนงป นบแตค าพพากษาถงทสด”

ดงนน ในการตรวจ สบสวน สอบสวน จะตองหาพยานหลกฐานวาใครเปนเจาของกรรมสทธในตวทรพยทเปนของกลางเจาของทรพยของกลางนน มสวนรเหนหรอมสวนรวมในการกระท าผดหรอไม ถามการ

๑๖๒

เชา ยมหรอเชาซอ ตองสอบสวนในประเดนดงกลาวใหชดเจน และตองรบด าเนนการโดยเรว เพอปองกนผกระท าผดไปสรางพยานหลกฐานยอนหลง เพอมาขอของกลางคน

อกกรณหนงคอการสอบสวนคดท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม นอกจากผกระท าผดทเปนบคคลโดยทวไปแลว ยงมเจาหนาทของรฐ เขาไปมสวนเกยวของในการกระท าความผดอกดวย ดงนนเมอพนกงานสอบสวนไดด าเนนการสอบสวนแลวพบวามเจาหนาทของรฐรวมกระท าผดดวย พนกงานสอบสวนจะตองปฏบตตามระเบยบส านกงานต ารวจแหงชาตวาดวยแนวทางปฏบตในการด าเนนคดความผดตามกฎหมายวาดวย การปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๕๔๖ กลาวคอ

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๘๙ บญญตวา “ในกรณทผเสยหายไดรองทกขหรอมผกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนใหด าเนนคดกบเจาหนาทของรฐ ซงมใชบคคลตามมาตรา ๖๖ อนเนองมาจากไดกระท าการตามมาตรา ๘๘ ใหพนกงานสอบสวนสงเรองใหคณะกรรมการ ป .ป.ช.ภายในสามสบวน นบแตวนทมการรองทกขหรอกลาวโทษ เพอด าเนนการตามบทบญญต

๑๖๓

ภาคผนวก

๑๖๔

ผนวก ก กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทส.)

ไดคดเลอกพนทเปาหมายพนทวกฤต ทมปญหาการลกลอบตดไมทาลายปา บกรกแผวถางปา ลกลอบลา /คาสตวปา

จานวน ๑๙๘ แหง ครอบคลมพนท ๓๐ จงหวด ดงน

ภาค จงหวด พนทวกฤต จานวน (แหง)

หมายเหต

ภ.๑ ไมมพนทวกฤต ภ.๒ จนทบร อทยานแหงชาตเขาสบหาชน ๑ ภ.๒ รวม ๓ จงหวด

ต.ชางขาม อ.นายายอาม ๔ ต.บางกระไชย อ.แหลมสงห ๑ ต.บางกะจะ อ.เมอง ๑ ต.บางชน อ.ขลง ๓ ฉะเชงเทรา เขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาใน ๑ ตราด ต.ช าราก อ.เมอง ๑ ต.วงกระแจะ อ.เมอง ๑ ต.หนองโสน อ.เมอง ๑ ต.หวยน าขาว อ.เมอง ๑

ภ.๓ ชยภม เขตรกษาพนธสตวปาภเขยว ๑ ภ.๓ รวม ๖ จงหวด

นครราชสมา ปาครบร ต.บานใหม ต.จระเขหน ต.โคกกระชาย อ.ครบร

๑

ปาเขาภหลวง ต.วงน าเขยว ต.ระเรง ต.วงหม อ.วงน าเขยว

๑

ปาเขาภหลวง ต.คลองมวง ต.วงกระทะ อ.ปากชอง

๑

ปาเขาภหลวง ต.ภหลวง ต.ล านางแกว ต.ตะขบ อ.ปกธงชย

๑

อทยานแหงชาตเขาใหญ ๑

บรรมย ปาดงใหญ ต.โนนดนแดง ต.ล านางรอง อ.โนนดนแดง

๑

ศรสะเกษ เขตรกษาพนธสตวปาพนมดงรก ๑

๑๖๕

เขตรกษาพนธสตวปาหวยศาลา ๑

สรนทร เขตรกษาพนธสตวปาหวยทบทน-หวยศาลา ๑

อบลราชธาน อทยานแหงชาตภจอง – นายอย ๑

ภาค จงหวด พนทวกฤต จานวน (แหง)

หมายเหต

ภ.๔ สกลนคร อทยานแหงชาตภผายล ๑ ภ.๔ รวม ๑ แหง ภ.๕ เชยงราย ต.วาร อ.แมสรวย ๑ ภ.๕ รวม ๕ จงหวด

ต.ปาตง อ.แมจน ๑ ต.เวยง อ.เวยงปาเปา ๑ ต.บานแซว อ.เชยงแสน ๑ ต.รมโขง อ.เชยงของ ๑ ต.ปอ อ.เวยงแกน ๑ ต.แมลอย ต.งว อ.เทง ๑ ต.เชยงเคยน ต.ปลอง อ.เทง ๑ ต.ตาดควน อ.พญาเมงราย ๑ ต.หวยชมพ อ.เมอง ๑ ต.แมสลองนอก ต.แมสลองใน ๑ ต.เทอดไทย อ.แมฟาหลวง ๑ ต.ผางาม อ.เวยงชย ๑ เชยงใหม อทยานแหงชาตหวยน าด า ๑ เขตรกษาพนธสตวปาแมเลา-แมแสะ ๑ ต.บานจนทร อ.กลยานวฒนา ๑ ต.แมแรม อ.แมรม ๑ ต.นาเกยน อ.อมกอย ๑ ต.ปงโคง อ.เชยงดาว ๑ ต.แมทะลบ อ.ชยปราการ ๑ ต.แมแฝกใหม อ.สนทราย ๑ แมฮองสอน อทยานแหงชาตสาละวน ๑ เขตรกษาพนธสตวปาลมน าปาย ๑ เขตรกษาพนธสตวปาสาละวน ๑

๑๖๖

ลาปาง อทยานแหงชาตถ าผาไท ๑ แพร อทยานแหงชาตแมยม ๑

ภ.๖ ตาก อทยานแหงชาตน าตกถาเจรญ ๑ ภ.๖ รวม ๓ จงหวด อทยานแหงชาตแมเงา ๑ เขตรกษาพนธสตวปาแมดน ๑ เขตรกษาพนธสตวปาอมผาง ๑

ภาค จงหวด พนทวกฤต จานวน (แหง)

หมายเหต

ปาสงวนแหงชาตทาสองยาง ต.แมตาน ต.แมหละ อ.ทาสองยาง

๑

ปาสงวนแหงชาตแมระมาด ต.ขะเนจอ อ.แมระมาด

๑

ปาสงวนแหงชาตปาชองแคบ- แมโกนเกน ต.ชองแคบ อ.พบพระ

๑

ปาสงวนแหงชาตแมสอด ต.พระธาตผาแดง อ.แมสอด

๑

ปาสงวนแหงชาตแมกลอง-อมผาง อ.อมผาง

๑

ปาสงวนแหงชาตแมทอหวยตาก ฝงขวา ต.ทองฟา อ.บานตาก

๑

ปาสงวนแหงชาตสามหมน ต.แมตน อ.แมระมาด

๑

กาแพงเพชร อทยานแหงชาตแมวงศ ๑ อทยธาน เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ๑

ภ.๗ กาญจนบร อทยานแหงชาตไทรโยค ๑ ภ.๗ รวม ๒ จงหวด อทยานแหงชาตล าคลอง ๑ เขตรกษาพนธสตวปาสลกพระ ๑

ประจวบ ครขนธ

ปาคลองเพลน ต.รอนทอง อ.บางสะพาน

๑

๑๖๗

ปาบานดงไมงาม ต.ชยเกษม อ.บางสะพาน

๑

ปาบานเขาวงศ ต.ชยเกษม อ.บางสะพาน

๑

บานวงยาว หมท ๑ ต.ทองมงคล อ.บางสะพาน

๑

ปาหบหวยโพด ต.ทรายทอง อ.บางสะพานนอย

๑

ปาครลอม ต.ชางแรก อ.บางสะพานนอย ๑ ปาบานบอกบ ต.ไชยราช อ.บางสะพานนอย ๑

ภ.๘ ชมพร เขตรกษาพนธสตวปากรมหลวงชมพร ดานทศใต

๑ ภ.๘ รวม ๖ จงหวด

เขตรกษาพนธสตวปากรมหลวงชมพร ดานทศเหนอ

๑

ภาค จงหวด พนทวกฤต จานวน (แหง)

หมายเหต

เขตรกษาพนธสตวปาควนแมยายหมอน ๑ ต.ชมโค อ.ปะทว ๑ ต.ตะโก อ.ทงตะโก ๑ ต.ทงคา อ.เมอง ๒ ต.บางน าจด อ.หลงสวน ๒ ต.บางมะพราว อ.หลงสวน ๑ ต.ปากแพรก อ.สว ๒ ต.วสยเหนอ อ.เมอง ๑ ต.ปากคลอง อ.ปะทว ๔ ระนอง อทยานแหงชาตน าตกหงาว ๑ เขตรกษาพนธสตวปาทงระยะ – นาสก ๑ ต.บางรน อ.เมอง ๑ ต.หงาว อ.เมอง ๑ ต.ก าพวน อ.สขส าราญ ๒ สราษฎรธาน อทยานแหงชาตแกงกรง ๑ กระบ เขตรกษาพนธสตวปาเขาประ-บางคราม ๑

๑๖๘

ต.เกาะลนตาใหญ อ.เกาะลนตา ๑ ต.เพทลา อ.คลองทอม ๑ ต.เกาะกลาง อ.เกาะลนตา ๓ ต.เกาะลนตาใหญ อ.เกาะลนตา ๒ ต.คลองทอมใต อ.คลองทอม ๑ ต.ตลงชน อ.เหนอคลอง ๑ ต.ทรายขาว อ.คลองทอม ๑ ต.บานลนตานอย อ.เกาะลนตา ๑ ต.เหนอคลอง อ.เหนอคลอง ๒ ต.แหลมสก อ.อาวลก ๒ ต.อาวลกใต อ.อาวลก ๒ ต.อาวเลกนอย อ.อาวลก ๒ ต.หวยน าขาว อ.คลองทอม ๑ ต.หนองทะเล อ.เมอง ๑ ต.คลองประสงค อ.เมอง ๑ ต.ไสไทย อ.เมอง ๒

ภาค จงหวด พนทวกฤต จานวน (แหง)

หมายเหต

พงงา ต.เกาะยาวใหญ อ.เกาะยาว ๑

ภเกต ต.สาค ต.เทพกษตรยตร ต.เชงทะเล อ.ถลาง

๑

ต.วชต ต.ฉลอง ต.รษฎา ต.เกาะแกว อ.เมอง ๑ ต.กระท ต.ปาตอง อ.กระท ๑ ต.เกาะแกว อ.เมอง ๑ ต.ปากคลอก อ.ถลาง ๑ ต.ไมขาว อ.ถลาง ๒ ต.รษฎา อ.เมอง ๓ ต.วชต อ.เมอง ๕

๑๖๙

ภ.๙ ตรง อทยานแหงชาตหาดเจาไหม ๑ ภ.๙ รวม ๔ จงหวด เขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด ๑ ต.เขาไมแกว อ.สเกา ๒ ต.ทาขาม อ.ปะเหลยน ๑ ต.ทงกระบอ อ.ยานตาขาว ๑ ต.บางสก อ.กนตง ๒ ต.ลพง อ.ปะเหลยน ๑ พทลง อทยานแหงชาตเขาป-เขายา ๑ สงขลา ปาสงวนแหงชาตเขาวงพา อ.คลองหอยโขง ๑ สตล ต.ขอนคลาน อ.ทงหวา ๑ ต.คลองขด อ.เมอง ๕ ต.ควนขน อ.เมอง ๑ ต.เจะบลง อ.เมอง ๒ ต.ต ามะลง อ.เมอง ๕ ต.ทาแพ อ.ทาแพ ๑ ต.ทาเรอ อ.ทาแพ ๒ ต.ทงบหลง อ.ทงหวา ๒ ต.ทงหวา อ.ทงหวา ๓ ต.นาทอน อ.ทงหวา ๒ ต.ปากน า อ.ละง ๔ ต.ปย อ.เมอง ๓ ต.ละง อ.ละง ๒ ต.แหลมสน อ.ละง ๕ ต.ก าแพง อ.ละง ๓

๑๗๐

ภาคผนวก ข

ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง -แตงตงพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ -แตงตงพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ -แตงตงพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตสวนปา พทธศกราช ๒๕๓๕ -แตงตงพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตเลอยโซยนต พทธศกราช ๒๕๔๕

๑๗๑

ภาคผนวก ค

การคานวณคาเสยหายพนทปา

๑๗๒

การคานวณเคาเสยหายพนทปา ๑. กรณปาพนทตนน า ประเมนคาเสยหายไรละ ๑๕๐,๐๐๐ บาท (หนงแสนหาหมนบาท) ๒. กรณทมใชปาตนน าล าธาร ส านกวชาการปาไมประเมนคาเสยหายทพนทปาถกบกรก ขนาดเลกระหวาง ๕-๑๐ ไร ประเมนคาเสยหายไรละ ๖๘,๒๔๔.๒๒ บาท ๓. กรณปาชายเลน สามารถประเมนไดโดยคดจากสภาพปาทสมบรณ ประมาณไรละ ๑๑๘,๓๓๐ บาท (หนงแสนหนงหมนแปดพนสามรอยสามสบบาท)

๑๗๓

ภาคผนวก ง

การวดไมแปรรป ไมทอน การคานวณปรมาตรไม

๑๗๔

การคานวณปรมาตรไม

การค านวณปรมาตรไม ใหค านวณเปนลกบาศกเมตร มหลกเกณฑดงน ๑. ไมทยงมไดแปรรป (ไมทอน) การค านวณไมทยงมไดแปรรป(ไมทอน) ใชตารางเลขส าเรจหาปรมาตรไม (ทกรมปาไมก าหนด) - การวดความยาว ใหวดสวนทยาวทสด (วดเปนเมตร) - การวดความโต ใหวดเสนรอบวงตรงกงกลางทอน (วดเปนเดซเมตร) การใชตารางเลขส าเรจใหปดเศษของความยาวและความโตดงน - เศษของความยาว

๑-๒๔ ซม. ปดทง , ๒๕-๗๔ ซม.ปดเปน ๑/๒ เมตร, ๗๕-๙๙ ซม.ปดเปน ๑ เมตร - เศษของความโต ๑-๔ ซม. ปดทง , ๕-๙ ซม.ปดเปน ๑ เดซเมตร ๒. ไมแปรรป - ไมแผน หรอไมเหลยม ใชสตร กวาง x ยาว x หนา x จ านวน (ถาวดเปนเซนตเมตร เมอคณกนแลวไดจ านวนเทาใด เอา ๑,๐๐๐,๐๐๐ หาร หนวยจะเปนลกบาศกเมตร

๑๗๕

เชน วดไมแปรรป กวาง ๒๐ ซ.ม. ยาว ๑๐๐ ซ.ม. หนา ๔ ซ.ม. จ านวน ๑๐๐ แผน จะไดปรมาตร เทากบ ๒๐ x ๑๐๐ x ๔ x ๑๐๐ หารดวย ๑,๐๐๐,๐๐๐ คอ ๐.๘ ลกบาศกเมตร

- ไมเสาถากกลม ใชสตร 0.08x(เสนรอบวง)๒ x ยาว

๑๗๖

๑๗๗

ผนวก จ

ตารางปรมาณของปาทครอบครองไดโดยไมตองขออนญาต

๑๗๘

ปรมาณของปาหวงหามทมไวในครอบครอง โดยไมตองขออนญาตจากพนกงานเจาหนาท

ลาดบท ชอของปาหวงหาม ตามพระราชกฤษฎกา

กาหนดของปาหวงหาม พ.ศ. ๒๕๓๐ ปรมาณทมไวในครอบครอง

เพอใชสอยในครวเรอนแหงตน หมายเหต

๑ กลวยไมปาทกชนด ๒๐ ตน ๒ จนทนแดง จนทนผา ๑ กโลกรม ๓ ชนทกชนด ๓๐ กโลกรม ๔ ชนไมกฤษณา และกฤษณา ๑/๒ กโลกรม ๕ ชนไมจนทนหอม ๑ กโลกรม ๖ ฝาง งาย ๓ กโลกรม ๗ ถานไมทกชนด ๑๓๐ กโลกรม ๘ นามนยาง ๒๐ ลตร ๙ ใบลาน ๑๐๐ ใบ ๑๐ เปลอกไม ของไมตอไปน

(๑) กอ มะกอ กอ คอ (๒) กดลน ขอาย มะเฟองปา แกวสาร

ลาไยปา พญาไกเถอน (๓) ตะเคยนทอง ตะเคยนใหญ เคยน แคน (๔) เคยม (๕) บง ยางบง หม ไก (๖) หมเหมน อเหมน (๗) พะยอม ยอม ขะยอม พยอมดง (๘) มะหาด หาด หาดหนน หาดสาน (๙) สเสยดเปลอก ทองสก หนานหน

เลอดนก (๑๐) อบเชย เทพทาโร จวง จวงหอม กาบรตน ขาตน ตะไครตน พลตน

๑๐ กโลกรม ๓๐ กโลกรม ๓๐ กโลกรม ๓๐ กโลกรม ๑๐ กโลกรม ๑๐ กโลกรม ๓๐ กโลกรม ๓๐ กโลกรม ๑๐ กโลกรม ๑๐ กโลกรม

๑๗๙

สมลแวง ฮางแกง ฮงไก เชยด กะเชยด กะดารา มหาปราบ

๑๑ เฟรนกระเชาสดา ชายผาสดา และหอขาวสดา ๑๐ ตน ๑๒ ยางขนนนก ๑๐ กโลกรม ๑๓ ยางเยลตง ๑๐ กโลกรม ๑๔ ยางรก ๑๐ กโลกรม ๑๕ ยางสน ๑๐ กโลกรม ๑๖ รากเฟรนออสมนดา ๕ กโลกรม ๑๗ ลาตนและรากเฟรนตน ๕ กโลกรม ๑๘ หวายทกชนด ๑๐ กโลกรม

ภาคผนวก ฉ ตวอยางหลกฐานการไดมาของไม - หนงสอกากบไมแปรรป - ใบเบกทางนาไมหรอของปาเคลอนท - หนงสอแจงผานดานปาไม

๑๘๐

ผนวก ช

๑๘๑

แนวทางการตรวจสอบควบคมการดาเนนงานของโรงงานแปรรปไม โรงคาไมแปรรป การแปรรปไมเพอการคา และการคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาททาดวยไมหวงหาม

แนวทางการตรวจสอบควบคมการดาเนนงานของโรงงานแปรรปไม โรงคาไมแปรรป การแปรรปเพอการคา (ชวคราว) และการคาหรอมไว ในครอบครองเพอการคา ซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดา

ททาดวยไมหวงหาม ...................................................

การตรวจสอบควบคมกจการดานอตสาหกรรมไม กรมปาไมไดก าหนดระเบยบใหถอเปนแนวทางปฏบตดงน

๑. กจการทตองตรวจสอบ

๑๘๒

๑.๑ ผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร ๑.๒ ผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมโดยใชแรงคน ๑.๓ ผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกรเพอประดษฐกรรม ๑.๔ ผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมโดยใชแรงคนเพอประดษฐกรรม ๑.๕ ผรบอนญาตท าการแปรรปไมเพอการคา (ชวคราว) ๑.๖ ผรบอนญาตตงโรงคาไมแปรรป ๑.๗ ผรบใบอนญาตคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใด

บรรดาทท าดวยไมหวงหาม ๒. การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร

๒.๑ ตรวจสอบการด าเนนงานของผรบอนญาตวาถกตองตรงตามหลกการอนญาตหรอไม ด าเนนกจการตามวตถประสงคทไดรบอนญาตเพยงใด และถาผรบอนญาตไมอยไดจดใหมตวแทนเปนลายลกษณอกษรควบคม ดแลกจการหรอไม

๒.๒ ตรวจสอบชนดขนาดก าลงแรงมาของเครองจกรกลตนก าลงตรงตามทไดรบอนญาตหรอไม ๒.๓ ตรวจสอบเครองเลอยหรออปกรณทใชแปรรป ทตดตงอยในบรเวณโรงงานวาเปนเครองจกร

ชนดใด ประเภทใด จ านวนเทาใด ต าแหนงทตงตรงตามแผนผงเครองจกรทไดรบอนญาตหรอไม ๒.๔ ตรวจสอบอาณาเขตโรงงานวา แนวเขตและสถานทตดตอขางเคยงถกตองตรงตาม ทระบใน

ใบอนญาตหรอไม ผรบอนญาตไดจดท าหลกเขตไวถกตองเพยงใด ปดแผนทแสดงอาณาเขตโรงงานและผงเครองจกรไวทโรงงานหรอไม การเกบไมแปรรป การกองไมทอนอยในบรเวณโรงงานทไดรบอนญาตหรอไม

๒.๕ ตรวจสอบไมทอนทก าลงเขาท าการแปรรป (เปดปก) และทกองอยในบรเวณโรงงานวามหลกฐานใบเบกทางแสดงการน าเคลอนทเขามาในโรงงานถกตองหรอไม ชนดไมทอน ขนาดความยาว ความโต ปรมาตร จ านวนถกตองตามใบเบกทางหรอไม ใบเบกทางมหลกฐานแสดงการตรวจสอบผานดานปาไมระหวางทาง และแจงเขาดานปาไมทองท (ในกรณโรงงานตงอยในเขตดานปาไม) ครบถวนหรอไม และไดน า ไมทอนดงกลาวลงบญชตามระเบยบเรยบรอยเพยงใด

๒.๖ ตรวจสอบบญชไมประจ าโรงงานวา รายละเอยดไมทอน ไมแปรรป ถกตองสมพนธกนเพยงใด สตอกไมทอนตรงกบบญชหรอไม สตอกไมแปรรปมปรมาณใกลเคยงกบยอดไมในบญชเพยงใด ถาตรวจพบวาไมในสตอกมปรมาณนอยกวายอดตามหลกฐานทางบญชใหสอบสวนขอเทจจรงใหชดเจน หากเปนความผดพลาดทางบญชซงมใชเปนการทจรต เชน บวก-ลบตวเลขผด กรอกตวเลขสบสน ฯลฯ กใหผรบอนญาตแกไขบญชใหถกตองและรายงานใหผบงคบบญชาทราบ แตหากเปนความผดพลาดในกรณอน ทสอไปในทางทจรต เชน การรบไมแปรรปจากไมทอนไมตรงตามขอเทจจรง มการจ าหนายไมแปรรปออกจากโรงงานโดยไมออกหนงสอก ากบไมแปรรป ไมลงรายการรบหรอแทงบญชจ าหนายไมทอนไมแปรรปใหตรงตามขอเทจจรง ไดสลกหลงใบเบกทางแสดงการแปรรปหรอแทงจ าหนายไมแปรรปไมตรงกบความจรง ฯลฯ ซงเปนการผดขอก าหนดกฎกระทรวง ใหพจารณาด าเนนการตามอ านาจหนาท ใหรายงานผบงคบบญชาพจารณาลงโทษทางปกครองอกทางหนงดวย

๑๘๓

๒.๑ ตรวจสอบตนขวหนงสอก ากบไมแปรรปกบบญชจ าหนายไมแปรรป วาถกตองเพยงใด การเขยนหนงสอก ากบไมแปรรป มรายละเอยดสาระส าคญครบถวนถกตองตรงกบบญชจ าหนายไมแปรรปหรอไม การอางองหลกฐานเดม (หลกฐานใบเบกทางน าไมทอนเขาโรงงาน) ถกตองเพยงใด

๒.๒ ในกรณทโรงงานแปรรปไมมหมอนไมอยนอกโรงงาน จะตองตรวจสอบดวยวาไดขอรบอนญาตแลวหรอไม หากเปนสถานททไดรบอนญาตอยแลว ไดจดท าหลกเขตแบงปายแสดงชอผรบอนญาตไวใหเหนไดโดยชดเจนเพยงใด ไมทอนทกองอยมหลกฐานถกตองหรอไม

(การตรวจสอบตามขอ ๒.๑ ถง ๒.๘ เปนการตรวจสอบตามเงอนไขขอก าหนด ฉบบท ๑๘ (พ.ศ.๒๕๓๒) และแกไขเพมเตมโดยขอก าหนด ฉบบท ๑๙ (พ.ศ.๒๕๓๙) วาดวยการควบคมการแปรรปไม และกฎกระทรวง ฉบบท ๒๕ (พ.ศ.๒๕๑๙) วาดวยการแปรรปไมและมไมแปรรป)

๒.๓ ตรวจสอบใบคมอคนงานถกตองหรอไม ๒.๔ ในกรณทตรวจพบขอบกพรองเลกๆ นอยๆ ซงมใชเปนกรณทจรต ไมผดกฎหมาย ไมผด

ขอก าหนดกฎกระทรวง และไมเกดผลเสยหายตอทางราชการ กใหอยในดลยพนจของเจาหนาทจะด าเนนการตอไป

๒.๕ ส าหรบในกรณทเปนความผดทจะตองกลาวโทษด าเนนคดตามกฎหมาย จะตองด าเนนตามอ านาจหนาททกราย หามมใหละเวน หรอวนจฉยชขาดเสยเองโดยมไดผานกระบวนการยตธรรม นอกจากจะพจารณาโทษทางกฎหมายแลว กจะตองพจารณาลงโทษทางปกครองอกสถานหนงดวย

๒.๖ โรงงานรายใดทถกลงโทษสงพกใชใบอนญาต ตามบทบญญตแหงพระราชบญญต ปาไม ๒๔๘๔ มาตรา ๕๙ ใหพนกงานเจาหนาทตรวจสอบวา เครองจกรกลตนก าลงไดใชโซลามหรอใชลวดผกมดประทบตราคลงหรอตะกวเปนหลกฐานแลว หรอแผนกระดาษปดเงอน ลงลายมอชอพนกงานเจาหนาทหรอไมมการลกลอบท าการแปรรปไมหรอไม หากตรวจสอบพบการกระท าผดกใหจบกมด าเนนคดโดยเฉยบขาด

๒.๗ โรงงานแปรรปไมทถกสงพกใชใบอนญาตหรอทยงไมไดรบการพจารณาใหตออายใบอนญาตประจ าป ใหพนกงานเจาหนาททองทหมนตรวจตราควบคมอยาใหมการลกลอบท าการแปรรปไมโดยเดดขาด หากเปนเจาหนาทปาไมหรอเจาหนาทฝายอนจากสวนกลางมาตรวจพบเขา เจาหนาททองทซงมหนาทตรวจสอบควบคมจะตองรบผดชอบ และกรมปาไมจะพจารณาโทษเจาหนาทสถานหนก โดยไมรบขออางใด ๆ ทงสน (หนงสอกรมปาไม ท กษ ๐๗๐๔/ว. ๒๕๘๘ ลงวนท ๒๙ กมภาพนธ ๒๕๑๕ และ ท กษ ๐๗๐๔๕๗๐๙ ลงวนท ๗ เมษายน ๒๕๑๘)

๒.๘ ใหตรวจสอบโรงงานแปรรปไมทกประเภทวาไดท าการแปรรปไมระหวางพระอาทตยตกถงพระอาทตยขนโดยไมไดรบอนญาตหรอไม หากพบการกระท าผดใหจบกมด าเนนคดตาม ความนยมาตรา ๕๒ แหงพระราชบญญตปาไม ๒๔๘๔ (หนงสอกรมปาไม ท กษ ๐๗๐๔/๑๒๔๐๙ ลงวนท ๙ ตลาคม ๒๕๑๑)

๒.๙ ใหเจาหนาทระดบอ าเภอและจงหวดแหงทองทหมนตรวจตราโรงงานแปรรปไมในทองทโดยสม าเสมอ หรออยางนอยเดอนละ ๑ ครง วาโรงงานไดปฏบตและด าเนนกจการถกตองตามพระราชบญญตปาไม กฎกระทรวง และขอก าหนดทเกยวของกบกจการตามทไดรบอนญาตเพยงใด หรอไม

๑๘๔

๒.๑๐ การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมของพนกงานเจาหนาท เมอเสรจสนใหบนทก การตรวจและผลการตรวจสอบใหละเอยดทสดเทาทสามารถจะบนทกไวเปนหลกฐานตามระเบยบกรมปาไม วาดวยการควบคมการแปรรปไม

๓. การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมโดยใชแรงคน

๓.๑ ตรวจสอบวา โรงงานแปรรปไมโดยใชแรงคน ไดน าเครองจกรกลใดมาใชแปรรปไมบาง ถาตรวจพบใหกลาวโทษด าเนนคดกบผรบอนญาตโดยทนท และพรอมกนนนใหพจารณาลงโทษทางปกครองสถานหนกอกสถานหนงดวย

๓.๒ การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมโดยใชแรงคน นอกจากทไดกลาวตามขอ ๓.๑ แลว กจะตองตรวจสอบตามหลกเกณฑนยขอ ๒.๑, ๒.๔, ๒.๕, ๒.๖ ๒.๗, ๒.๘, ๒.๙, ๒.๑๐, ๒.๑๑, ๒.๑๓, ๑.๑๔, ๒.๑๕ และ ๒.๑๖

๔. การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร เพอประดษฐกรรม ๔.๑ การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกรเพอประดษฐกรรม คงด าเนนการเชนเดยวกบ

การตรวจสอบโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร และใหท าการตรวจสอบดวยวา ไดมการจ าหนาย จาย โอนไมแปรรป หรอผลตภณฑไมทยงไมพนสภาพไมแปรรปออกจากโรงงานบางหรอไม หรอมการจ าหนาย จาย โอนสงประดษฐอนใดนอกเหนอไปจากทไดรบอนญาตบางหรอไม

ส าหรบการจ าหนาย จาย โอนไมแปรรป หรอผลตภณฑทยงไมพนสภาพไมแปรรปออกจากโรงงาน จะจ าหนายไดแตเฉพาะโรงงานทไดรบอนญาตใหไสกบ เซาะรอง ซอยไม หรอผานกรรมวธตามทไดระบไวใบอนญาต หรอตามหลกฐานการอนญาตเทานน ตวอยางเชน โรงงานไส ซอยไมแปรรป โรงงานท าไมปารเกต ไมโมเสค โรงงานอบ อดน ายาไม ฯลฯ เปนตน และการจ าหนายกจะตองออกหนงสอก ากบไมแปรรปหรอใบเบกทางแลวแตกรณ เปนหลกฐานการน าเคลอนทเชนเดยวกบการจ าหนายไมแปรรปทวไป

๔.๒ ตรวจสอบวาโรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกรเพอประดษฐกรรม ไดน าไมหวงหามมาใชผลตวตถส าเรจรป (สงประดษฐ เครองใช) หรอไม ถาใชไมดงกลาวโรงงานมใบอนญาตใหคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม แลวหรอไม การแปรรปไมเปนสงประดษฐ เครองใช ฯลฯ ไดจดลงบญชจ าหนายไมแปรรป ตามขอก าหนด ฉบบท ๑๘ (พ.ศ.๒๕๓๒) วาดวยการควบคมการแปรรปไม และแกไขเพมเตมโดยขอก าหนด ฉบบท ๑๙ (พ.ศ.๒๕๓๙) ถกตองเพยงใด และการจ าหนายวตถส าเรจรปหรอสงประดษฐ เครองใชดงกลาวออกจากโรงงานไดออกหนงสอก ากบสงประดษฐ และจดท าบญชสงประดษฐไวถกตองเพยงใด ตามกฎกระทรวงฉบบท ๒๗ (พ.ศ.๒๕๓๐) วาดวยการคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม

๕. การตรวจสอบโรงงานแปรปไมโดยใชแรงคนเพอประดษฐกรรม ตรวจสอบวาโรงงานแปรรปไมโดยใชแรงคนเพอประดษฐกรรม ไดน าเครองจกกลใดมาใชในการ

แปรรปบางหรอไม และใหตรวจสอบตามหลกเกณฑนยขอ ๒.๑, ๒.๔, ๒.๕ (เฉพาะในกรณทไดรบอนญาตใหใชไมทอน) ๒.๖, ๒.๘, ๒.๙, ๒.๑๐, ๒.๑๑, ๒.๑๒, ๒.๑๓, ๒.๑๔, ๒.๑๕, ๒.๑๖ และขอ ๔ (แลวแตกรณ)

๑๘๕

๖. การตรวจสอบการแปรรปไมเพอการคา (ชวคราว) การแปรรปไมเพอการคา (ชวคราว) ในทางปฏบตจะอนญาตใหแตเฉพาะขอท าการแปรรปไมเพอ

การคาโดยใชแรงคนเปนครงคราวเทานน สวนขอท าไมแปรรปเพอการคา (ชวคราว) โดยเครองจกร กรมปาไมไมมนโยบายทจะอนญาตใหแกผใด การตรวจสอบใหตรวจสอบตามหลกเกณฑนยขอ ๒.๑, ๒.๔, ๒.๕, ๒.๖, ๒.๗, ๒.๘, ๒.๙, ๒.๑๐, ๒.๑๑, ๒.๑๒, ๒.๑๓, ๒.๑๔, ๒.๑๕ และ ๒.๑๖

๗. การตรวจสอบโรงคาไมแปรรป การตรวจสอบโรงคาไมแปรรปใหตรวจสอบตามหลกเกณฑนยขอ ๒.๑, ๒.๔, (ตรวจเฉพาะแนวเขต)

๒.๖, ๒.๗, ๒.๙, ๒.๑๐, ๒.๑๑, ๒.๑๓, (ตรวจสอบวามการลกลอบคาไมแปรรปหรอไม) ๒.๑๕, และ ๒.๑๖ นอกจากนนจะตองตรวจสอบใบเบกทาง หรอหนงสอก ากบไมแปรรปทรบเขาดวยวา ไดผาน การตรวจสอบของดานปาไมระหวางทาง และแจงเขาดานปาไมทองท (ในกรณทโรงคาไมแปรรปตงอยในเขตดานปาไม) ถกตองครบถวนเพยงใด และในกรณทโรงคาไมแปรรปรายใด คาสงประดษฐทท าดวย ไมหวงหามตามประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ ตองมใบอนญาตคาสงประดษฐ และจะตองท าบญชสงประดษฐอกสวนหนงดวย

๘. การตรวจสอบกจการของผคาสงประดษฐ ใหตรวจสอบวามใบอนญาตคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใชหรอสงอนใด

บรรดาทท าดวยไมหวงหามหรอไม สงประดษฐทรบเขามหลกฐานหนงสอก ากบควบคมถกตองเพยงใด หลกฐานดงกลาวมรองรอยการแกไขปลอมแปลงหรอไม และหากสงสยหลกฐานฉบ บใดกใหเกบหลกฐานนนสงไปตรวจสอบกบตนทาง การท าบญชแสดงรายการรบเขาและจ าหนายออกถกตองสมพนธกนเพยงใดการจ าหนาย จาย โอนสงประดษฐ เครองใช ไดออกหนงสอก ากบสงประดษฐระบชนด ขนาด จ านวนถกตองเพยงใด หรอไม สงประดษฐทเหลออยตรงตามบญชหรอไม ตามกฎกระทรวงฉบบท ๒๗ (พ.ศ.๒๕๓๐) วาดวยการคาหรอมไวในครอบครองเพอการคาซงสงประดษฐ เครองใช หรอสงอนใดบรรดาทท าดวยไมหวงหาม

๙. ในกรณตรวจพบไมทไมชอบดวยกฎหมายอยภายในสถานทประกอบการ นอกจากจะพจารณาด าเนนคดทางกฎหมายและพจารณาลงโทษทางปกครองแลว เมอไดรบมอบไมของกลาง จากพนกงานสอบสวน ใหน าไมของกลางทตรวจพบไปเกบรกษาไวทวาการอ าเภอหรอส านกงานปาไมจงหวดหรอส านกงานปาไมเขตโดยเรวทสด และใหอยในความดแลรกษาของเจาหนาท จนกวากรมปาไมจะสงการ หรอศาลสงเปนอยางอน (หนงสอกรมปาไม ท กส ๐๘๐๔/๒๔๙๑ ลงวนท ๑๖ กมภาพนธ ๒๕๒๑)

๑๐. เมอเจาหนาทตรวจพบการกระท าผดใหด าเนนการตามอ านาจหนาทโดยเฉยบขาด เชน กลาวโทษด าเนนคด และรายงานผบงคบบญชา เพอพจารณาลงโทษสงพกใชใบอนญาต อนเปนโทษ ทางปกครองอกทางหนง พรอมกบเสนอความเหนวาควรจะตองพจารณาเพกถอนใบอนญาตตามมาตรา ๖๑ แหงพระราชบญญตปาไม ๒๔๘๔ ซงเปนอ านาจของรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวยหรอไม

๑๑. นอกจากการตรวจสอบกจการดงกลาวขางตนแลว หากมผขอรบอนญาตท าการ แปรรปไมมใชเพอการคา หรอขออนญาตมไมแปรรปไวในครอบครองตามกฎกระทรวงฉบบท ๒๕ (พ.ศ.๒๕๑๙) วาดวยการแปรรปและมไมแปรรป กจะตองตรวจสอบดวาไดด าเนนการถกตองตามทไดรบอนญาตหรอไม

๑๘๖

ภาคผนวก ซ

ตารางแสดงขนตอนการขออนญาตและการตรวจสอบควบคมดานอตสาหกรรมไม - โรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกร (โรงเลอยจกร) - โรงงานแปรรปไมโดยใชเครองจกรเพอประดษฐกรรม - โรงคาไมแปรรป - การคาสงประดษฐ

๑๘๗

ภาคผนวก ฌ

ความผดเกยวกบกฎหมายวาดวยการปาไมและสงแวดลอม

ตางรางฐานความผดทเกยวของกบกฏหมายวาดวยการปาไมและสงแวดลอม ความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔

ฝาฝนตามมาตรา ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

ครอบครองไมหวงหามอนยงมไดแปรรป (ไมซงหรอไมทอน) มาตรา ๖๙ ๕๐,๐๐๐ ๕๐,๐๐๐-๒๐๐,๐๐๐

๕ ป ๑-๒๐ ป

๑๐ ป ๒๐ ป

มาตรา ๑๑ (บทหนก)

ท าไมหวงหามโดยไมไดรบอนญาต มาตรา ๗๓

มาตรา ๑๒ ผรบอนญาตท าไมตนทไมมรอยตราอนญาต ๕๐,๐๐๐ ๕ ป ๑๐ ป

มาตรา ๑๓ ผรบอนญาตท าไมตนทโตต ากวาขนาดจ ากด ๕๐,๐๐๐ ๕ ป ๑๐ ป

มาตร ๓๑ ตดไมตนทผงจบท ารงอย (ตนยวนผง) ๕๐,๐๐๐ ๕ ป ๑๐ ป

มาตรา ๔๘ (บทหนก)

แปรรปไมโดยไมไดรบอนญาต ตงโรงงานแปรรปไมโดยไมได รบอนญาต ครอบครองไมสกแปรรป (ไมจ ากดจ านวน) ครอบครอง ไมหวงหามแปรรปชนดอน จ านวนเกน ๐๒๐ ลกบาศกเมตร โดยไมไดรบอนญาต

มาตรา ๗๓

ฝาฝนตามมาตรา ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๕๔ (บาทหนก)

กนสราง แผวถาง เผาปา หรอเขายดถอครอบครองปาโดย ไมไดรบอนญาต

มาตรา ๗๒ ตร ๕๐,๐๐๐ ๑๐,๐๐๐-๑๐๐,๐๐๐

๕ ป ๒ – ๑๕ ป

๑๐ ป ๒๐ ป

มาตรา ๕๑ (บาทหนก)

ผ รบอนญาตต งโรงงานแปรรป ไมหรอต งโรงคาไมแปรรป หรอผรบอนญาตท าการแปรรปไมชวคราว ครอบครองไมไวในสถานททไดรบอนญาตโดยมชอบ (๕ ประการ)

มาตรา ๗๒ ทว ๕๐,๐๐๐ ๑๐,๐๐๐-๑๐๐,๐๐๐

๕ ป ๒ – ๑๕ ป

๑๐ ป ๒๐ ป

มาตรา ๒๙ เกบหาของปาหวงหามโดยไมไดรบอนญาต มาตรา ๗๑ ทว ๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

มาตรา ๒๙ ทว คาของปาหวงหามโดยไมไดรบอนญาต ครอบครองของปา หวงหามเกนปรมาณก าหนด

๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

มาตร ๓๙ น าไมหรอของปาเคลอนทโดยไมมใบเบกทาง ๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

มาตร ๓๙ ตร น าไมสกทเคยเปนสงปลกสรางแลว (บานเรอนเกา) เกนกวา ๕ ป ออกนอกเขตจงหวดโดยไมไดรบอนญาต

๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

190

ความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตร ๔๐ น าไมหรอของปาเขาเขตดานปาไม ไมแจงตอพนกงานเจาหนาทภายในก าหนด

๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

มาตร ๔๓ เกบไมไหลลอยโดยไมไดรบอนญาต ๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

มาตรา ๕๓ ผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไมหรอตงโรงคาไมแปรรป ไมอ านวยความสะดวกและตอบค าถามแกพนกงานเจาหนาททไปตรวจ

๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๕ ป

มาตรา ๔๑ น าไมหรอของปาเคลอนทผานดานปาไมในเวลากลางคนโดยไมไดรบอนญาต

มาตรา ๗๒ ๕๐,๐๐๐

๕ ป

๑๐ ป

มาตรา ๕๒ ผรบอนญาตตงโรงงานแปรรปไม ท าการแปรรปไมในเวลากลางคน ๕๐,๐๐๐

๕ ป

๑๐ ป

191

ความผดตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๗๐ รบไมหรอของปา หรอซอนเรน หรอพาไปเสยใหพนซงตนรอยแลววาเปนไมหรอของปาผดกฎหมาย มความผดเสมอนตวการ

มาตรา ๗๒ ระดบตวการ

มาตรา ๕๓ ตร คาสงประดษฐฯ ทท าโดยไมหวงหาม โดยไมไดรบอนญาต มาตรา ๗๓ ทว ๕,๐๐๐ -๕๐,๐๐๐

๖ เดอน – ๕ ป ๑๐ ป

มาตร ๕๘ ผ รบอนญ าตไมปฏบ ตตามเงอน ไขท ระบ ไว หรอไมปฏบ ต ตามขอก าหนดของรฐมนตร

๕,๐๐๐ -๕๐,๐๐๐

๖ เดอน – ๕ ป ๑๐ ป

มาตรา ๑๔ (บทหนก)

ยดถอครอบครอง ท าประโยชน กนสราง แผวถาง เผาปา ท าไม เกบหาของปาในเขตปาสงวนแหงชาตโดยไมไดรบอนญาต

มาตรา ๓๑ ๕,๐๐๐-๕๐,๐๐๐ ๒๐,๐๐๐-๑๕๐,๐๐๐

๖ เดอน -๕ ป ๒ – ๑๕ ป

๑๐ ป ๒๐ ป

192

ความผดตาม พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษมาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๒๔ ผ รบใบอนญาตหรอหน งสออนญาตตาม พ.ร.บ .ป าสงวนฯ ไมจดใหคนงานหรอผแทนมใบคมอคนงาน

มาตรา ๓๒ ๑,๐๐๐ - ๑ ป

มาตรา ๓๓ ท าไมหลกเขตหรอปายปาสงวนฯ เสยหาย มาตรา ๓๓ ทว ๓๐,๐๐๐ ๓ ป ๑๐ ป มาตร ๑๘ (๑) (๒)

ไมปฏบตตามระเบยบของอธบดกรมปาไม ขดค าสงพนกงานเจาหนาททสง ตาม มาตรา ๒๕ (๑) หรอ (๒)

๕,๐๐๐ ๕,๐๐๐

๖ เดอน ๖ เดอน

๕ ป ๕ ป

มาตรา ๓๔ รบไมหรอของปา หรอซอนเรน หรอพาไปเสยใหพน ซงตนรอยแลววาเปนไมหรอของปาผดกฎหมาย มความผดเสมอนตวการ

ระดบตวการ

193

ความผดตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษมาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๑๖ มาตรา ๑๖

(๒) มาตรา ๑๖

(๓) มาตรา ๑๖

(๑๔)

ยดถอ ครอบครองทดน กนสราง แผวถาง หรอเผาปา เกบหา น าออกไป ท าอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพซงไม ยางไม น ามนยาง น ามนสน แร หรอทรพยากรธรรมชาตอน น าสตวออกไป หรอท าอนตรายแกสตว ท าใหเปนอนตรายหรอเสอมสภาพแกดน หน กรวด หรอทราย

มาตรา ๒๔

๒,๐๐๐ ๒,๐๐๐

๒,๐๐๐

๒,๐๐๐

๕ ป ๕ ป

๕ ป

๕ ป

๑๐ ป ๑๐ ป

๑๐ ป

๑๐ ป

194

มาตรา ๑๖ (๑๕)

เปลยนแปลงทางน าหรอท าใหน าทวมทน หรอเหอดแหง ๒,๐๐๐ ๕ ป ๑๐ ป

ความผดตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษมาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

195

มาตรา ๑๖ (๖)

มาตรา ๑๖ (๗)

มาตรา ๑๖ (๙)

มาตรคา ๑๖ (๑๐)

ปดหรอท าใหกดขวางแกทางน า ทางบก เกบหา หรอน าออกไป ท าอนตราย หรอท าใหเสอมสภาพซงกลวย ผง ครง ถานไม เปลอกไม หรอมลคางคาว น ายานพาหนะเขาออกหรอขบขยานพาหนะในทางทมไดจดไว เพอการนน น าอากาศยานขนลงในททมไดจดไว

มาตรา ๒๕

๑,๐๐๐

๑,๐๐๐

๑,๐๐๐

๑,๐๐๐

๑ เดอน

๑ เดอน

๑ เดอน

๑ เดอน

๑ ป

๑ ป

๑ ป

๑ ป

มาตรา ๑๖ (๑๑)

มาตรา ๑๗

น าหรอปลอยปศสตวเขาไป ท าใหหลกเขต ปาย หรอเครองหมายอทยานแหงชาตเคลอนท ลบเลอน เสยหาย หรอไรประโยชน

มาตรา ๒๕

๑,๐๐๐

๑,๐๐๐

๑ เดอน

๑ เดอน

๑ ป

๑ ป

ความผดตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔

196

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๑๘

มาตรา ๑๖ (๘)

มาตรา ๑๖ (๑๒)

มาตรา ๑๖ (๑๓)

มาตรา ๑๖ (๑๔)

มาตรา ๑๖ (๑๕)

ผเขาไปในเขตอทยานไมปฏบตตามค าสงของพนกงานเจาหนาท ซงสงตามระเบยบทอธบดก าหนด เกบหรอท าอนตรายแกดอกไม ใบไม หรอผลไม น าสตวเลยง หรอสตวพาหนะเขาไปโดยไมไดรบอนญาต เขาไปด าเนนการเพอหาผลประโยชนโดยไมไดรบอนญาต ปดประกาศโฆษณาหรอขดเขยน น าเครองมอลาสตวหรออาวธเขาไปโดยไมไดรบอนญาต

มาตรา ๒๕

๑,๐๐๐

๕๐๐

๕๐๐

๕๐๐

๕๐๐

๕๐๐

๑ เดอน - - - - -

๑ ป

๑ ป

๑ ป

๑ ป

๑ ป

๑ ป

197

ความผดตาม พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔

ฝาฝนตาม

มาตรา ฐานความผด บทกาหนดโทษมาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๑๖ (๑๖)

มาตรา ๑๖ (๑๗)

มาตรา ๑๖ (๑๘)

มาตรา ๑๖ (๑๙)

ยงปน หรอท าใหเกดระเบด หรอจดดอกไมเพลง สงเสยงออฉาว หรอกระท าการรบกวนร าคาญแกคน หรอสตว ทงขยะมลฝอยไมถกท ทงสงทเปนเชอเพลง

มาตรา ๒๕

๕๐๐

๕๐๐

๕๐๐

๕๐๐

๕๐๐

- - - - -

๑ ป

๑ ป

๑ ป

๑ ป

๑ ป

ป

198

ความผดตาม พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕๑๐

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๒๕ ส ารวจในทใดๆโดยไมมอาชญาบตรส ารวจแร มาตรา ๑๓๓ ตร ๑๐,๐๐๐ ๑ ป ๑๐ ป

มาตรา ๔๓ ท าเหมองแรโดยไมมประทานบตรชวคราวหรอประทานบตร มาตรา ๑๓๕ ๓๐,๐๐๐ ๓ ป

มาตรา ๙๒

มาตรา ๙๙มาตรา ๑๐๑

ซอแรเพอประกอบธรกจ เวนแตจะไดรบใบอนญาตจากทรพยากรธรณประจ าทองท ขายแร เวนแตเปนผถอประทานบตรฯ เกบแรในทางธรกจโดยไมไดรบอนญาต เวนแตเปนแรทครอบครองไดตาม มาตรา ๑๐๕

มาตรา ๑๔๓ ๕,๐๐๐

๕,๐๐๐

๕,๐๐๐

๖ เดอน

๖ เดอน

๖ เดอน

มาตรา ๑๐๕ มาตรา ๑๐๘

มแรไวในครอบครองเกน ๒ กโลกรม โดยไมไดรบอนญาต ขนแรโดยไมไดรบอนญาต เวนแต เปนแรท ไดรบการยกเวน ตามมาตรา ๑๐๓ ทว

มาตรา ๑๔๘

๑-๕ เทาของ มลคาแร

๑-๕ เทาของมลคาแร

- -

199

ความผดตาม พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕๑๐

ฝาฝนตามมาตรา

ฐานความผด บทกาหนดโทษ มาตรา อตราโทษ (ไมเกน)

อายความ ปรบ (บาท) จาคก

มาตรา ๑๑๔

มาตรา ๑๒๐

แตงแร โดยไมไดรบอนญาตจากทรพยากรธรณประจ าทองทหรอ ผถอประทานบตร ซงแตงแรภายในเขตเหมองแร ประกอบโลหกรรมแรทอยในความควบคม พ.ร.บ.แร เวนแต จะไดรบใบอนญาตประกอบโลหกรรม

มาตรา ๑๔๙

๒,๐๐๐ เปรยบเทยบปรบได

๒,๐๐๐ เปรยบเทยบปรบได

- -

มาตรา ๑๒๙

สงแรออกนอกราชอาณาจกร แรทอยในควบคมตาม พ.ร.บ.น ไดรบใบอนญาตประกอบโลหกรรม

มาตรา ๑๕๒

๕ – ๑๐ เทา ของมลคาแร

๑๐ ป

200

บญชทายกฎกระทรวง (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความใน พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

ลาดบ ประเภทหรอชนดของโรงงาน ขนาดโรงงาน

โรงงานจาพวกท ๑ โรงงานจาพวกท ๒ โรงงานจาพวกท ๓ ๑. โรงงานประกอบกจการเกยวกบการบมใบชาหรอใบยาสบ - เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา เครองจกรเกน ๕๐ แรงมา

๒. โรงงานประกอบกจการเกยวกบผลตผลเกษตรกรรมอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง ดงน ๑. การตม นง หรออบพช หรอเมลดพช ๒.การกระทเทาะเมลด หรอเปลกเมลดพช ๓. การอดปอ หรอใบยาสบ ๔. การหบหรออดฝาย หรอกาปน หรออดนน

- - - -

เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา

-

เครองจกรเกน ๕๐ แรงมา เครองจกรเกน ๕๐ แรงมา เครองจกรเกน ๕๐ แรงมา

โรงงานทกขนาด

201

๕. การเกบรกษาหรอล าเลยงพช เมลดพช หรอผลตผลจากพช ในโซโล โกดง หรอคลงสนคา ฯ ล ฯ ๑๑. การฟกไขโดยใชตอบ

-

โรงงานทกขนาด

-

โรงงานทกขนาด -

บญชทายกฎกระทรวง (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความใน พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

ลาดบ ประเภทหรอชนดของโรงงาน ขนาดโรงงาน

โรงงานจาพวกท ๑ โรงงานจาพวกท ๒ โรงงานจาพวกท ๓ ๓. โรงงานประกอบกจการเกยวกบหน กรวด ทราย หรอดน ส าหรบ

ใชในการกอสรางอยางใดอยางหนง หรอหลายอยาง ดงน ๑. การโม บด หรอยอยหน ๒. การขด หรอลอก กรวด ทราย หรอดน

-

-

โรงงานทกขนาด

202

- โรงงานทกขนาด -

โรงงานประกอบกจการเกยวกบหน กรวด ทราย หรอดน ส าหรบใชในการกอสรางอยางใดอยางหนง หรอหลายอยาง ดงน (ตอ) ๓. การรอน หรอตกกรวด หรอทราย ๔. การดดทราย ๕. การล าเลยงหน กรวด หรอดน ดวยระบบสายพานล าเลยง

เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา - -

เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมาและไมจ ากดอยในพวกท ๑

- เครองจกรไมเกน ๕๐ แรงมา

เครองจกรเกน ๕๐ แรงมา

โรงงานทกขนาด -

บญชทายกฎกระทรวง (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความใน พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

ลาดบ ประเภทหรอชนดของโรงงาน ขนาดโรงงาน

203

โรงงานจาพวกท ๑ โรงงานจาพวกท ๒ โรงงานจาพวกท ๓

๔. โรงงานประกอบกจการเกยวกบไม อยางใดอยางหน งหรอ หลายอยาง ดงน ๑. การเลอย ไส ซอย เซาะรอง หรอการแปรรปไมดวยวธอน ทคลายคลงกน ๒. การท าวงกบ ขอบประต ขอบหนาตาง บานหนาตาง บานประต หรอสวนประกอบทท าดวยไมของอาคาร ๓. การท าไมวเนยร หรอไมอดทกชนด ๔. การท าฝอยไม การบด ปน หรอยอยไม ๕. การถนอมเนอไม หรอการอบไม ๖. การเผาถานจากไม

- - - - - -

- - - - - -

โรงงานทกขนาด

โรงงานทกขนาด โรงงานทกขนาด โรงงานทกขนาด โรงงานทกขนาด โรงงานทกขนาด โรงงานทกขนาด

๕. โรงงานผลตภาชนะบรรจ หรอเครองใชจากไมไผ ฟาง ออ กก หรอผกตบชวา

คนงานไมเกน ๒๐ คน คนงานไมเกน ๕๐ คน และไมจ ากดอยในพวกท ๑

คนงานเกน ๕๐ คน

204

บญชทายกฎกระทรวง (พ.ศ.๒๕๓๕) ออกตามความใน พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕

ลาดบ ประเภทหรอชนดของโรงงาน ขนาดโรงงาน

โรงงานจาพวกท ๑ โรงงานจาพวกท ๒ โรงงานจาพวกท ๓ ๖. โรงงานประกอบกจการเกยวกบผลตภณฑจากไมหรอไมกอก

อยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง ดงน ๑. การท าภาชนะบรรจ เครองมอ หรอเครองใชจากไม รวมถง ชนสวนของผลตภณฑดงกลาว ๒. การท ารองเทา ชนสวนของรองเทา หรอหนรองเทาจากไม ๓. การแกะสลกไม ๔. การท ากรอบรปหรอกรอบกระจกจากไม

- -

คนงานไมเกน ๒๐ คน -

- -

คนงานไมเกน ๕๐ คน และไมจ ากดอยในพวกท ๑

-

โรงงานทกขนาด

โรงงานทกขนาด คนงานเกน ๕๐ คน

โรงงานทกขนาด โรงงานทกขนาด

สรปมาตรากฎหมายทเกยวของกบการกระทาผดตอสงแวดลอม

ลาดบ กฎหมาย/มาตรา สงแวดลอม

ทางนา

สงแวดลอมลอมทางอากาศ

สงแวดลอมทางเสยงและความสนสะเทอน

สงแวดลอมจากขยะและ

สงปฏกล

สงแวดลอมจากของเสย

และสารอนตราย

๑ พ.ร.บ.การขนสงทางบก พ.ศ.๒๕๒๒

๗๑,๗๒,๘๓, ๑๔๘

๗๑,๗๒,๘๓, ๑๔๘

๒ พ.ร.บ.การจดสรรทดน พ.ศ.๒๕๔๓

๑๖

๓ พ.ร.บ.การชลประทานหลวง พ.ศ.๒๔๘๕

๔,๒๗,๒๘, ๓๗,๓๙

๔,๒๘,๓๗

๔ พ.ร.บ.การเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ.๒๔๕๖

๑๑๙,๑๑๙ทว,๒๐๔

๓ , ๑๒๒ ,

๑๒๓ - ๑๒๖ ๑๑๙,๑๑๙ทว,๒๐๔

๑๑๙,๑๑๙ทว,๒๐๔

๕ พ.ร.บ.การสาธารณสข พ.ศ.๒๕๓๕

๕,๒๕-๒๘, ๓๑-๓๓,๓๕, ๗๓, ๗๔,๗๖

๕,๒๕-๒๘, ๓๑-๓๓,๓๕, ๗๓, ๗๔,๗๖

๕,๒๕-๒๘, ๓๑-๓๓,๓๕, ๗๓, ๗๔,๗๖

๔,๕,๒๕-๒๘, ๓๑-๓๓,๓๕,

๕๐, ๗๓, ๗๔,๗๖

๕,๒๕-๒๘, ๓๑-๓๓,๓๕, ๗๓, ๗๔,๗๖

๖ พ.ร.บ.ควบคมการฆาสตวและจ าหนายเนอสตวพ.ศ.๒๕๓๕

๔,๑๐ ๔,๑๐

๗ พ.ร.บ.ควบคมการโฆษณาโดยใชเครองขยายเสยง พ.ศ.๒๔๙๓

๓,๔,๕,๖,๘,

๙

๘ พ.ร.บ.ควบคมโภคภณฑ พ.ศ.๒๔๙๕

๓,๕,๖,๙,๑๑

๙ พ.ร.บ.ควบคมยทธภณฑ พ.ศ.๒๕๓๐

๔,๑๔,๑๕,๑๙,๒๑,๒๔,๒๕, ๒๘-๓๐,

๔๑-๕๐

206

สรปมาตรากฎหมายทเกยวของกบการกระทาผดตอสงแวดลอม

ลาดบ กฎหมาย/มาตรา สงแวดลอม

ทางนา

สงแวดลอมลอมทางอากาศ

สงแวดลอมทางเสยงและ

ความสนสะเทอน

สงแวดลอมจากขยะและสงปฏกล

สงแวดลอมจากของเสย

และสารอนตราย

๑๐ พ.ร.บ.ควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒ ๕,๘ ๘,๓๒,๖๕ ๕,๘ ๘

๑๑ พ.ร.บ.คมครองผไมสบบหร พ.ศ.๒๕๓๕ ๓-๑๔

๑๒ พ.ร.บ.คมครองแรงงาน พ.ศ.๒๕๔๑ ๑๐๑,๑๖๖

๑๓ พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒

๖,๑๐ ทว,๒๐,๑๔๘,

๑๕๒

๖,๙,๑๐ ทว,๑๓,๑๔,๙๙, ๑๔๘,๑๕๐,

๑๕๒

๒๐,๑๑๓,๑๒๘,๑๔๘,๑๕๐, ๑๕๒

๑๐ ทว,๑๗, ๑๕๒, ๑๕๘

๑๔ พ.ร.บ.จดวางการรถไฟและทางหลวง พ.ศ.๒๔๙๔ ๘๒

๑๕ พ.ร.บ.ทางหลวง พ.ศ.๒๕๓๕ ๔,๔๕,๗๑

๑๖ พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ.๒๔๙๖

๕๐,๕๓,๕๖,

๕๗

๑๗ พ.ร.บ.น าบาดาล พ.ศ.๒๕๒๐

๕,๖,๑๖, ๓๖ ทว

๑๘ พ.ร.บ.ประมง พ.ศ.๒๔๙๐ ๑๙,๖๒ ทว

207

สรปมาตรากฎหมายทเกยวของกบการกระทาผดตอสงแวดลอม

ลาดบ กฎหมาย/มาตรา สงแวดลอม

ทางนา

สงแวดลอมลอมทางอากาศ

สงแวดลอมทางเสยงและความสนสะเทอน

สงแวดลอมจากขยะและ

สงปฏกล

สงแวดลอมจากของเสย

และสารอนตราย

๑๙ พ.ร.บ.ปโตรเลยม พ.ศ.๒๕๑๔ ๔,๗๕,๑๐๘ ๔,๗๕,๑๐๘

๒๐ พ.ร.บ.ปย พ.ศ.๒๕๑๘

๓,๑๑,๑๒,๒๐,๒๗,๓๐,๓

๑, ๔๒,๔๔,๔๘,

๕๖-๗๒

๒๑ พ.ร.บ.พลงงานปรมาณเพอสนต พ.ศ.๒๕๐๔

๓,๑๒-๑๔, ๒๑-๒๔

๒๒ พ.ร.บ.มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ.๒๕๑๑

๑๕,๑๗

๒๓ พ.ร.บ.รถยนต พ.ศ.๒๕๒๒ ๕,๗,๕๘ ๕,๗,๕๘

๒๔ พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.๒๕๒๘

๘๙,๙๐

๒๕ พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการเมองพทยา พ.ศ.๒๕๔๒

๖๒,๖๗

๒๖ พ.ร.บ.รกษาคลอง ร.ศ.๑๒๑

๖ ๖

208

สรปมาตรากฎหมายทเกยวของกบการกระทาผดตอสงแวดลอม

ลาดบ กฎหมาย/มาตรา สงแวดลอม

ทางนา

สงแวดลอมลอมทางอากาศ

สงแวดลอมทางเสยงและความสนสะเทอน

สงแวดลอมจากขยะและ

สงปฏกล

สงแวดลอมจากของเสย

และสารอนตราย

๒๗ พ.ร.บ.รกษาคลองประปา พ.ศ.๒๕๒๖

๔,๑๔,๑๕, ๑๖,๑๙,๒๒

๔,๑๔,๑๕, ๑๖,๑๙,๒๒

๒๘ พ.ร.บ.รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอย ของบานเมอง พ.ศ.๒๕๓๕

๔,๒๓,๓๐, ๓๓,๕๗

๔,๘,๑๓,๑๘, ๑๙,๒๖,๒๙, ๓๐,๓๑-๓๓,

๕๔-๕๗

๒๙ พ.ร.บ.แร พ.ศ.๒๕๑๐

๔,๖๒,๖๓, ๖๗,๖๘,๑๓

๘

๖๙,๗๑,๑๓๗,๑๓๘

๓๐ พ.ร.บ.โรงงาน พ.ศ.๒๕๓๕ ๘,๔๕ ๕,๘,๔๕ ๖,๘,๔๕ ๖,๘,๔๕ ๖,๘,๔๕

๓๑ พ.ร.บ.วตถอนตราย พ.ศ.๒๕๓๕

๔,๑๗,๒๐, ๕๙-๖๖,๖๙

๔,๑๗,๒๐, ๕๙-๖๖,๖๙

๓๒ พ.ร.บ.วาดวยการเกบรกษาน ามนเชอเพลง พ.ศ.๒๔๗๔

๓,๖-๙,

๑๒-๔๑,๔๓, ๔๔,๔๘-๕๓

๓๓ พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. ๒๕๓๕

๓๘,๔๒,๕๔

๓๔ พ.ร.บ.สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๕

๓๒,๕๕,๖๙, ๗๐-๗๗,

๘๐,๙๒,๑๐๐, ๑๐๔-๑๐๗, ๑๑๐-๑๑๑,

๑๑,๓๒,๕๕, ๖๔-๖๘,๙๒, ๑๐๐-๑๐๓,

๑๑๑

๓๒,๕๕, ๖๔-๖๘,๙๒, ๑๐๐-๑๐๓,

๑๑๑

๓๘,๗๘, ๗๙,๑๐๐

๗๘,๗๙, ๑๐๐

209

สรปมาตรากฎหมายทเกยวของกบการกระทาผดตอสงแวดลอม

ลาดบ กฎหมาย/มาตรา สงแวดลอม

ทางนา

สงแวดลอมลอมทางอากาศ

สงแวดลอมทางเสยงและความสนสะเทอน

สงแวดลอมจากขยะและ

สงปฏกล

สงแวดลอมจากของเสย

และสารอนตราย

๓๕ พ.ร.บ.สภาต าบลและองคการบรหารสวน ต าบล พ.ศ.๒๕๓๗

๖๗

๓๖ พ.ร.บ.องคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ.๒๕๔๐ ๔๕

๓๗ พ.ร.บ.อาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบดดอกไมเพลงฯ พ.ศ.๒๔๙๐

๖,๗,๓๘,๔๓, ๔๗,๕๑,๗๒, ๗๔,๗๗,๘๐

๓๘ พ.ร.บ.อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔

๑๖,๒๔ ๑๖,๒๗

๓๙ ประมวลกฎหมายอาญา ๒๓๗,๓๘๐, ๓๙๖

๓๗๐,๓๗๒,

๓๗๖ ๓๘๐,๓๙๖ ๒๓๗

๔๐ ประกาศคณะปฎวตฉบบท ๑๖ วนท ๙ ธนวาคม ๒๕๑๔

ขอ ๑ ขอ ๑

210

ภาคผนวก ญ

หนวยงานทเกยวของกบการปองกนและปราบปรามการทาลายทรพยากรปาไม และสงแวดลอม

211

หนวยงานกรมปาไม สถานทตง ๖๑ ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐

โทร.๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ลาดบ ชอ – นามสกล ตาแหนง โทรศพท หมายเหต

๑ นายสวทย รตนมณ อธบด ๐๒-๙๔๐๖๓๑๔

๒ นายชลธศ สรสวด รองอธบด ๐๒-๕๗๙๘๓๓๘

๐๒-๕๖๑๔๒๙๒–๓ ตอ ๕๖๔๐ ๐๘๙-๙๙๒๓๖๓๓๕

๓ นายเรงชย ประยรเวช รองอธบด ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒ ตอ ๕๑๙๒

๔ นายพฤกษ โสโน ผอ านวยการกองการ

อนญาต

๐๒-๕๗๙๕๗๘๖ ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ

๕๒๐๐,๕๒๐๙ ๐๘๙-๙๒๐๒๕๑๘๖

๕ นายสพล วมโลภาศ หวหนากลมงาน

อนญาตไมและของปา

๐๒-๕๗๙๒๓๙๑ ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ ๕๒๑๗

๐๘๑-๖๓๖๐๕๙๐

๖ นายจรญ มากสมบรณ หวหนากลมงาน

อนญาตใชประโยชน ปาไม

๐๒-๙๔๐๗๓๘๓ ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ ๕๒๑๗

๐๘๑-๖๓๖๐๕๙๐

๗ นายสเมธ อ าภรณ หวหนากลมงาน

อนญาต

๐๒-๕๗๙๔๘๕๒ ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ ๕๒๐๑ ,๕๒๐๒ ๐๘๑-๙๒๑๐๘๕๐

๘ นายกฤษณะ พฤกษะวน ผอ านวยการส านกงาน

จดการทดนปาไม

๐๒-๕๗๙๑๓๑๒ ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ๐๘๑-๔๐๑๒๑๗๐

๙ นายประลอง ด ารงคไทย ผอ านวยการ ส านกจดการปาชมชน

๐๒-๕๗๙๕๔๑๖ ๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ ๕๕๒๓

๐๘๙-๙๖๙๑๕๘๔

๑๐ นายวฑรย ชลายนนาวน ผอ านวยการส านกงานปองกนรกษาปาและ

ควบคมไฟปา

๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ ๕๗๘๑ ๐๘๑-๘๒๒๔๙๘๕

๑๑ นายสเทพ พทชา ผอ านวยการ สวนดานปาไม

๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓ ตอ ๕๖๗๙ ๐๘๑-๙๙๒๕๙๖๘

212

หนวยงานกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช สถานทตง ๖๑ ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐

โทร.๐๒-๕๖๑๔๒๙๒-๓

ลาดบ ชอ – นามสกล ตาแหนง โทรศพท หมายเหต

๑ นายสนนท อรณนพรตน อธบด ๐๒-๕๗๙๘๑๑๕

๐๒-๕๖๑๐๗๗๗ ตอ ๑๙๙๙ , ๑๙๐๑ – ๑๙๐๕

๒ นายนพนธ โชตบาล รองอธบด ๐๒-๕๖๑๐๗๗๗

ตอ ๑๙๑๐ , ๑๙๑๑

๓ นายช านาญ เอกวฒนโชดกร รองอธบด ๐๒-๕๖๑๐๗๗๗

ตอ ๑๙๒๐ - ๑๙๒๒

๔ นายธรภทร ประยรสทธ รองอธบด ๐๒-๕๖๑๐๗๗๗

ตอ ๑๙๓๐ - ๑๙๓๒

๕ นายวฒนา เวทยประสทธ ผอ านวยการ

กองคมครองพนธสตวปาและพชปาตามอนสญญา

๐๒-๕๖๑๐๗๗๗ ตอ ๑๔๘๘

๐๘๔-๗๕๑๒๔๙๐

๖ นายธต กนกทวฐากร ผอ านวยการ กองนตการ ๐๒-๕๖๑๐๗๗๗

ตอ ๑๒๑๐ – ๑๒๑๑ ๐๘๑-๙๑๓๔๘๓๒

๗ นายยทธชย ปทมสนธ ผอ านวยการส านกปองกน ปราบปราม และควบคมไฟปา

๐๒-๕๗๙๗๕๘๒ ๐๒-๕๖๑๐๗๗๗

ตอ ๑๓๐๐ – ๑๓๐๑ ๐๘๑-๙๘๑๔๘๖๙

๘ นายประยทธ หลอสวรรณศร ผอ านวยการ

ส านกฟนฟและพฒนาพนทอนรกษ

๐๒-๕๖๑๐๗๗๗ ตอ ๑๕๐๐

๐๘๑-๘๒๗๓๘๕๙

๙ นายวลลภ หอมสวรรณ ผอ านวยการสวนจดการทดนและชมชนในพนท

ปาอนรกษ

๐๒-๕๗๙๔๑๘๐ ๐๒-๕๖๑๐๗๗๗

ตอ ๑๕๔๐ ๐๘๙-๗๗๐๖๗๑๗

๑๐ นายสมหมาย กตยากล ผอ านวยการส านกอนรกษและจดการ

ตนน า

๐๒-๕๖๑๐๗๗๗ ตอ ๑๘๐๐

๐๘๙-๘๓๕๔๗๗๗

213

หนวยงานกรมควบคมมลพษ

ฝายตรวจและบงคบการ กรมควบคมมลพษ (ผอ านวยการ : นางจนทนา ภาคยทองสข) เลขท ๙๒ ซ.พหลโยธน ๗ ถ.พหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ ๐๒ ๒๙๘๒๕๙๕ ประกอบดวย ๔ สวนบงคบการ มพนทรบผดชอบ ดงน

สานกงานสงแวดลอม ภาค ๑-๑๖

สงกด สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ภาค สถานทตง โทรศพท ผอานวยการ ๑ ๑๑๘/๔ ถ.อนสาวรยสงห ต.ชางเผอก อ.เมอง จว.เชยงใหม ๐๕๓ ๑๑๒๗๒๕-๖ นายอภวฒน คณารกษ ๒ ๑๓ ถ.ปาขาม ๑ ต.หวเวยง อ.เมอง จว.ลาปาง ๐๕๔ ๒๒๗๒๐๑ นายสวทย ขตตยวงศ ๓ ๘๐๒ ม.๘ ถ.พษณโลก – หลมสก อ.วงทอง จว.พษณโลก ๐๕๕ ๓๑๑๑๗๒ นายเดชา งามนกลชลน ๔ ๓๒๓ ม.๑ ต.เกาเลยว อ.เกาเลยวจว.นครสวรรค ๐๕๖ ๓๘๓๕๖๕-๗ นายพนม ทพยชาต ๕ ๒๒๐-๒๒๒ ถ.ยงเปา ต.สนามจนทร อ.เมอง จว.นครปฐม ๐๓๔ ๒๗๕๓๓๙-๔๐ นายสวรรณ นนทศรต ๖ ๔๗/๑๐๐ ม.๔ ซ.รพ.ศรธญญา ถ.ตวานนท อ.เมอง

จว.นนทบร ๐๒ ๙๖๘๘๐๖๕ น.ส.อมพนธ พนธกนก

๗ ถ.สายค ต.พระพทธบาท อ.พระพทธบาท จว.สระบร ๐๓๖ ๒๖๖๒๐๒ นายภวพล ภาณมาศเมธ ๘ ๑๒๖ ถ.สมบรณกล ต.หนาเมอง อ.เมอง จว.ราชบร ๐๓๒ ๓๒๗๖๐๒-๓ ดร.กฤษณา เชยพนธ ๙ ๓๑๙ ม.๑๐ ถ.บานค ากลง-บานศรจนวไล ต.บานจน อ.เมอง

จว.อดรธาน ๐๔๒ ๒๙๒๘๑๗-๘

นายธวช ปทมพงษ

๑๐ ๒๘๓ ถ.กลางเมอง อ.เมอง จว.ขอนแกน ๐๔๓ ๒๔๖๗๗๒-๓ นายวรฬห ฤกษธนขจร ๑๑ ถนนพลลาน ต.ในเมอง อ.เมอง จว.นครราชสมา ๐๔๔ ๒๔๒๘๑๘ นายสวสด ถนดคา ๑๒ ๔๓๐ ม.๑๑ ถ.คลงอาวธ ต.ขามใหญ อ.เมอง จว.อบลราชธาน ๐๔๕ ๒๘๕๐๗๑-๒ นายเฉลยว ลสงา ๑๓ ๓๑/๒ ม.๔ ถ.พระยาสจจา ต.บานสวน อ.เมอง จว.ชลบร ๐๓๘ ๒๘๒๓๘๑ นายสรชย แสงทกษณ ๑๔ ๑๓๐/๔ ถ.วดโพธ ต.มะขามเตย อ.เมอง จว.สราษฎรธาน ๐๗๗ ๒๗๒๗๘๙ นายจมพล ศรสวสด ๑๕ ๕๙/๕๑-๕๒ ถ.ศกดเดช ต.ตลาดเมอง อ.เมอง จว.ภเกต ๐๗๖ ๒๑๙๓๒๙ นายธงชย ภวชรานนท ๑๖ ม.๑๐ ถ.กาญจนวนจ ต.เขารปชาง อ.เมอง จว.สงขลา ๐๗๔ ๓๑๑๘๘๒ น.ส.จงจตร นรนาทเมธกล

สวนบงคบการ พนทรบผดชอบ

๑ ภาคตะวนออก ๒ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ๓ ภาคเหนอ ภาคกลาง ๔ ภาคใต

214

สานกงานอตสาหกรรมจงหวดใหญๆ

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดเชยงใหม โทรศพท (๐๕๓)๑๑๒๓๑๖-๗

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดล าปาง โทรศพท (๐๕๔)๒๑๗๓๒๖

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดพษณโลก โทรศพท (๐๕๕)๙๘๗๗๒๘

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดนครสวรรค โทรศพท (๐๕๖)๒๒-๒๒๓๑

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดนครปฐม โทรศพท (๐๓๔)๒๕๘๘๘๙

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดนนทบร โทรศพท (๐๒)๕๙๕๐๓๓๔-๕

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดสระบร โทรศพท (๐๓๖)๒๑๔๑๐๒ , (๐๓๖)๒๒๓๑๘๐

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดราชบร โทรศพท (๐๓๒)๓๓๗๓๐๑ , (๐๓๒)๓๓๗๙๓๒

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดอดรธาน โทรศพท (๐๔๒)๒๒๑๑๑๙

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดขอนแกน โทรศพท (๐๔๓)๓๓๓๑๑๕-๖

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมา โทรศพท (๐๔๔)๙๒๒๖๒๕ – ๖

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดอบลราชธาน โทรศพท (๐๔๕)๒๔๔๖๖๘

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดชลบร โทรศพท (๐๓๘)๒๗๔๑๒๔ , (๐๓๘)๒๗๔๑๒๕

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดสราษฎรธาน โทรศพท (๐๗๗)๒๗๒๕๙๐ ตอ ๑๐๑-๑๑๑

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดภเกต โทรศพท (๐๗๖)๒๒๒๗๕๔

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดสงขลา โทรศพท (๐๗๔)๓๑๑๕๑๑ , (๐๗๔)๓๑๑๕๙๖

215

ภาคผนวก ฎ

พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน (ฉบบท ๔) พ.ศ.๒๕๕๖

216

ภาคผนวก ฏ

ตวอยาง แบบพมพเกยวกบตวรปพรรณชาง

บทท ๘ แนวทางการปฏบตตามทฤษฎทมงเนนการปองกน

การกระทาความผดเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ………………………………………

ทฤษฎต ำรวจชมชนสมพนธ

(Police Community Relation)

ประวตควำมเปนมำของกำรต ำรวจชมชน

- การท างานของต ารวจภายในรถยนตสายตรวจ การตรวจลาดตระเวนไปตามสถานทตาง ๆ ดวยความรวดเรวโดยใชรถจกรยานยนตเปนพาหนะตลอดทงวน ท าใหต ารวจเหนหางจากประชาชนมากขน

- ความตองการจ ากดขอบเขตภารกจของต ารวจใหแคบลง คงเหลอแตเพยงการตอสกบอาชญากรรม

- การจดการแบบวทยาศาสตรซงเนนหลกประสทธภาพมากกวาหลกประสทธผล

- การพงพาอาศยเทคโนโลยชนสง โดยมองขามความส าคญของการปฏสมพนธกบมนษย

- การบรหารงานต ารวจทปราศจากปจจยน าเขาจากชมชน

- ปญหาต ารวจละเมดสทธมนษยชน

ความพยายามของต ารวจทจะเขาถงชมชนในรปแบบตาง ๆ เชน หนวยต ารวจชมชนสมพนธหนวยปองกนอาชญากรรมหนวยทมต ารวจสายตรวจปจจยตาง ๆ เหลานเปนผลสบเนองมาจากการปฎรปทางการต ารวจของประเทศสหรฐอเมรกาในชวงทศวรรษท 30 (ระหวางป พ.ศ. 2473 -2482) ภายใตการน าของ ออกสท วอลลเมอร (August Vollmer) หวหนาต ารวจแหงเมองโอคแลนด มลรฐแคลฟอรเนย ประเทสหรฐอเมรกาผซงไดวางรากฐานของการต ารวจยคใหมจนไดรบการยกยองใหเปนบดาแหงการต ารวจยคใหมหลกนยม ทางการต ารวจมพนฐานมาจากทฤษฎการจดการแบบวทยาศาสตรทน ามาใชเพอเพมประสทธภาพในการท างานของต ารวจ ไดท าใหเกดความเหนหางระหวางต ารวจกบประชาชน และ ไดกลายเปนความรสก “แบงเขาแบงเรา” (An “us” Against “them” mindset) การต ารวจชมชนจงกอก าเนดขนภายใตชอเรยกแตกตางกน เชน สายตรวจเดนเทา (Foot Patrol) ทมต ารวจสายตรวจ (Team Policing) การต ารวจหมบาน (Neighborhood Policing หรอ Neighborhood – Oreiented Policing) การต ารวจทเนนการแกไขปญหา (Problem – Oreiented Policing) และการต ารวจชมชน (Community – Oreiented Policing, Community – Based Policing หรอ Community Policing)

๒๑๘

บทเรยนทไดเรยนรจากการศกษาวเคราะหเกยวกบการปฏรปทางการต ารวจในชวงทศวรรษท 30 ม 4 ประการ คอ

- การทมเทเพอยกระดบการศกษาและฝกอบรมต ารวจอยางจรงจง

- การน าเทคโนโลยสมยใหมมาใชในงานต ารวจอยางเหมาะสม

- ความพยายามทจะเปดโอกาสใหต ารวจหญงมบทบาทและใชขดความสามารถในการท างานอยางเตมท

- การวางตวเปนกลางทางการเมองของต ารวจ คอทางหลดพนจากการถกครอบง าโดยนกการเมองและกลมผลประโยชน

ส าหรบความพยายามในการน าหลกการต ารวจชมชนสมพนธและการปองกนอาชญากรรมมาใชเปนแนวทางการปฏบต มบทเรยนทไดน ามาใชตามแนวคดของการต ารวจชมชนสมพนธ ม 4 ประการ ดงน

- การเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางต ารวจกบชนกลมนอย จะตองด าเนนการอยางจรงจงและตอเนอง

- การเขาไปพบปะกบเยาวชนในสถานศกษา คอ ความหวงทจะปองกนปญหาอาชญากรรมในอนาคต

- การจดใหมผประสานงานกบหนวยงานและองคกรเอกชนตาง ๆ

- ความพยายามทจะยตปญหาต ารวจใชความรนแรง

นอกจากน แนวคดการต ารวจชมชนทเรยนรมาจากการจดทมต ารวจสายตรวจ มประเดนส าคญ คอ

- บทบญญตส าคญของการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพนน หมายถง การแตงเครองแบบพกอาวธ และการจบกมผกระท าความผด

- ความมงมนทจะลดความรนแรงของสถานภาพอาชญากรรมในชมชน มากกวาคลคลายคดในแตละราย

จากพนฐานแนวคดดงกลาวขางตน แนวคดการต ารวจชมชนสมพนธจงน ามาซงการยอมรบหลกส าคญในการท างานของต ารวจ 5 ประการดงตอไปน

1. บทบญญตใหมทขยายขอบเขตการท างานของต ารวจ จากเดมทจ ากดเพยงการตอสกบอาชญากรร ม ใหกวางขวางขนโดยรวมถงความพยายามทมงแกไขปญหาความเสอมโทรมทางสงคมและสงแวดลอมทางกายภาพ ความไรระเบยบและความหวาดกลวภยอาชญากรรม

2. การด าเนนมาตรการเชงรกทกรปแบบ

๒๑๙

3. การสมผสโดยตรงอยางใกลชดสม าเสมอและเปนปกตระหวางต ารวจชมชนคนเดยวกนกบชมชนเดยวกน เพอเสรมสรางความสมพนธอนด ความเชอถอศรทธา และความไววางใจตอกนอยางลกซงในระยะยาว

4. โอกาสแสดงความคดเหนใหค าปรกษา ขอเทจจรงและขอเสนอแนะตางๆในกระบวนการก าหนดนโยบายของต ารวจ โดยประชาชนจะตองรวมรบผดชอบและใหความชวยเหลอในการท างานของต ารวจ

5. การสงเสรมและสนบสนนใหต ารวจชมชน “กลาคด กลาท า” มความคดรเรมสรางสรรคใหม ๆ และเปดกวางทจะรบฟงสภาพขอเทจจรง มาประกอบการพจารณาแกไขปญหาตาง ๆ ทเกยวเนองกน มใชเพยงเพอคลคลายคดในแตละราย

ในประเทศสหรฐอเมรกา ทฤษฎการต ารวจชมชนไดมการทดลองปฏบตอยางกวางขวางโดยหนวยต ารวจทองถน ซงจะน าไปสการปฏรประบบวธการท างานต ารวจในอนาคต โดยใชเปนวธการดงชมชนเขามามสวนรวมในการรกษาความปลอดภยภายในชมชนของตนเอง จากการส ารวจกลมตวอยางหนวยงานต ารวจขนาดใหญ ทตงอยในทองถนทมประชากรตงแต 50,000 คนขนไปหรอทมเจาหนาทต ารวจในสงกดตงแต 100 คนขนไป จ านวน 546 แหง ทวประเทศสหรฐอเมรกาและกลมตวอยางหนวยงานต ารวจขนาดเลก ทตงอยในทองถนทมประชากรต ากวา 50,000 คนลงมา หรอทมเจาหนาทต ารวจในสงกดต ากวา 100 คนลงมา จ านวน 148 แหง ทวสหรฐอเมรกา พบวา

- รอยละ 42 ของหนวยงานต ารวจขนาดใหญ ยนยนวาไดน าหลกการต ารวจชมชนมาใชเปนปรชญาในการท างาน

- รอยละ 66 ของหนวยงานต ารวจขนาดเลก ยนยนวาไดน าหลกการต ารวจชมชนมาใชเปนปรชญาในการท างาน

- รอยละ 96.5 ของหนวยงานต ารวจทตอบแบบสอบถาม ยนยนวาไดจดใหมการฝกอบรมเกยวกบหลกการต ารวจชมชน

ผลส ารวจนแสดงใหเหนวาทฤษฎการต ารวจชมชนสมพนธไดรบการยอมรบอยางกวางขวางและไดกลายเปนบรรทดฐานของปรชญา ในการท างานต ารวจแนวใหมซงจะยงคงอยตอไปในอนาคตการต ารวจชมชนคออะไรการต ารวจชมชนถอไดวาเปนการปฏรปทางการต ารวจครงยงใหญอกครงหนง ภายหลงการป ฏ ร ป ค ร ง ส า ค ญ ใน ท ศ ว ร รษ ท 3 0 ต าม “ว ส ย ท ศ น แ ห ง ก า ร เป น ว ช า ช พ ต า ร ว จ ” (The VisionofPoliceProfesionalism) ของออกสทวอลลเมอรเนองจากเปนการเปลยนแปลงแนวทางในการปฏบตงานทตองสมผสกบประชาชนตามปรญชาในการท างานแนวใหมทตอบสนองความตองการของชมชนอยางแทจรงซงจะตองอาศยความคดรเรมสรางสรรคใหม ๆ ในการก าหนดหนทางแกไขปญหาตาง ๆ ของชมชน อนประกอบดวยปญหาอาชญากรรม ความหวาดกลวภยอนตรายจากอาชญากรรม สภาพความไรระเบยบและความเสอมโทรมทางกายภาพในชมชน โดยมความเชอมนวาการท างานรวมกนระหวางต ารวจกบ

๒๒๐

ชมชนเทานน คอหนทางสความส าเรจในการยกระดบความมนคงปลอดภยในชมชน ต ารวจมใชเปนเพยงแตผบงคบกฎหมายเทานน ยงเปนทปรกษา (Advisors) ผชวยเหลออ านวยความสะดวก (Facilitators) และผสนบสนน (Supporters) ในโครงการหรอกจกรรมตาง ๆ ทชมชนรเรมขนเพอแกปญหาอาชญากรรมในชมชนของตนเอง ปรชญาการต ารวจชมชน (The Community Policing Philosophy)

การต ารวจชมชนสมพนธเปนปรชญาของการต ารวจยคใหมบนพนฐานของความเชอทวา“การทต ารวจกบประชาชนท างานรวมกนโดยใชความคดรเรมสรางสรรค ยอมสามารถแกปญหาตาง ๆ ทเกยวของกบอาชญากรรม ความรสกหวาดกลวจากภยอาชญากรรม ตลอดจนสภาพความไรระเบยบและความเสอมโทรมทางสงคมและทางกายภาพในชมชนตางๆไดการทจะบรรลวตถประสงคดงกลาวไดนน หนวยงานต ารวจจะตองเสรมสรางความสมพนธอนดกบสจรตชนทอยอาศยในชมชนนนๆโดยเปดโอกาสใหเขามามสวนรวมแสดงความคดเหน เสนอแนะในการจดล าดบความส าคญเรงดวนของปญหา และรวมพฒนาสภาพความเปนอยโดยรวมของชมชน” ซงเทากบเปนการเปลยนปรชญาในการท างานจากเดมทใชมาตรการตงรบ ดวยการไปถงทเกดเหตอยางรวดเรวเพอระงบเหต มาเปนการใชมาตรการเชงรกทเนนการแกปญหาต างในชมชนปรชญาการต ารวจชมชนสามารถสงเกตไดจากการทหนวยงานต ารวจปรบยทธศาสตรในการท างานใหม เพอน าทฤษฎการต ารวจชมชนไปสการปฏบต อาท การก าหนดหนาทการงานของต ารวจสายตรวจ โดยไมตองท างานภายในรถยนตสายตรวจทรอรบฟงค าสงทางวทยต ารวจใหไประงบเหตตลอดเวลาเพอใหสายตรวจมเวลาท างานมากขน สามารถสมผสกบประชาชนภายในเขตพนทรบผดชอบของตนเองไดโดยตรงอยางใกลชดสม าเสมอทกวน เจาหนาทต ารวจชมชนทเรยกวา Community Policing Officer (CPO) ใหมน ปฏบตหนาทเปนผรอบรงานทวไป (Generalist) ในฐานะเจาพนกงานซงมภาระหนาทในการก าหนดแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ตามความตองการของชมชน โดยปรชญาการต ารวจชมชน การใหเจาหนาทต ารวจมพนทรบผดชอบในการท างาน ซงจะท าใหเกดความรสกเปนเจาของพนท โดยเจาหนาทต ารวจชมชนสามารถเขาถง รจก และสมผสโดยตรงอยางใกลชด สม าเสมอกบประชาชนในชมชน อนจะน าไปสความรสกเชอมนไววางใจตอเจาหนาทต ารวจชมชน ซงมฐานะเปนผตอบแทนของหนวยงานต ารวจประจ าชมชนนน ๆ มหนาทประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทกฝายในการแกไขปญหาความเดอดรอนตางๆของช มชนเจาหนาทต ารวจชมชนจะตองรบฟงความคดเหนและรวบรวมขอเสนอแนะน ามาวเคราะหจดล าดบความส าคญเรงดวนในการท างานใหตรงกบความตองการของชมชน อนจะน าไปสการเขามามสวนรวมและใหความรวมมอในการท างานของต ารวจดงนนการต ารวจชมชนจงตองมการเปลยนปรชญาและมมมองในการคดเกยวกบภารกจของหนวยงานต ารวจและมงมนทจะเปลยนแปลงแนวทางการท างานตามปรชญาการต ารวจชมชนอยางจรงจงการต ารวจชมชนเสนอแนวทางการท างานใหม ซงเนนการต ารวจภายใตรปแบบของการกระจายบรการสระดบชมชน (Decentralized) และถงประชาชนเปนรายบคคล(Personalized)โดยใหโอกาสประชาชนทกคนไดเขามามบทบาทในกระบวนการท างานของต ารวจ

๒๒๑

หลก 10 ประกำรของกำรต ำรวจชมชน

หลก 10 ประการขางลางน จะบงถงนโยบาย ระเบยบ ขนตอนการปฏบตตาง ๆ ทเกยวของกบการต ารวจชมชน ซงสามารถน ามาใชเปนแนวทางในการเขยนแผนปฏบตงาน กจกรรมและโครงการตาง ๆ ได โดย ศาสตราจารย โรเบรต โทจนดนวคซ แหงศนยการต ารวจชมชนแหงชาต มหาวทยาลยมชแกนสเตท ประเทศสหรฐอเมรกา ไดวางหลกการของต ารวจชมชนไว 10 ประการดงน

หลกการขอท 1

ปรชญาและยทธศาสตรขององคกร (Philosophy and Oranizational Straegy) การต ารวจชมชนสมพนธเปนทงปรชญา (วธในการคด) และยทธศาสตรขององคกร (วธการน าปรชญาไปสการปฏบต) ซงเปดโอกาสใหต ารวจกบชมชนท างานรวมกนอยางใกลชด ในวถทางใหม ๆ เพอแกไขปญหาอาชญากรรม ยาเสพตด ความหวาดกลวภยอาชญากรรม สภาพไรระเบยบทางสงคมและทางกายภาพ ความเสอมโทรมของชมชนทอยอาศย รวมทงคณภาพชวตโดยรวมในชมชน ปรชญาการต ารวจชมชนสมพนธนตองอยบนพนฐานความเชอทวา “ตราบใดทต ารวจไมยอมรบฟงเสยงของประชาชนในกระบวนการก าหนดนโยบายต ารวจ ประชาชนกจะไมเขามามสวนรวมและใหการสนบสนนในงานต ารวจ” การท างานรวมกบรวมกนของต ารวจกบชมชนใหไดผลจะตองศกษาส ารวจแนวทางสรางสรรคใหม ๆ ในการแกไขปญหาทสอดคลองกบความตองการของชมชน มใชเพอคลคลายคดรายหนงรายใดเทานน

หลกการขอท 2

การใหอ านาจกบชมชน (Commitment Empowerment) ยทธศาสตรการต ารวจชมชน เรมตนดวยการสรางความเขาใจกบหนวยงานต ารวจ ทงเจาหนาทต ารวจในสายปฏบตการ และสายอ านวยการใหรวมแรงรวมใจ และน าปรชญาการต ารวจชมชนไปใชในการปฏบต งานอยางจรงจง โดยจะตองมอบอ านาจการตดสนใจใหกบเจาหนาทต ารวจระดบปฏบตการ ซงเทากบเปนการใหความไววางใจในการท างานของผปฏบตงาน เนองจากประชาชนผอยอาศยในชมชนทกคนมฐานะเปน “หนสวน” กบต ารวจ ยอมจะตองมสทธและหนาทควบคกบการเขามามสวนรวมในกระบวนการพจารณาวเคราะหสภาพปญหา การจดล าดบความเรงดวนของปญหา และการวางแนวทางแกไขปญหาชมชน

หลกการขอท 3

การต ารวจภายใตรปแบบของการกระจายอ านาจสชมชนและถงประชาชนเปนรายบคคล การน าหลกการต ารวจชมชนไปสการปฏบตอยางจรงจงนน หนวยงานต ารวจจะสรางและพฒนาต ารวจสายพนธใหม มชอเรยกวา “เจาหนาทต ารวจชมชน” ผซงเชอมโยงและประสานงานโดยตรงระหวางต ารวจกบประชาชนในชมชน ในฐานะตวแทนของต ารวจในชมชน เจาหนาทต ารวจชมชนจงตองตดขาดภาระหนาทสายตรวจในการสงการจากศนยวทยต ารวจ เพอใหสามารถสมผสกบประชาชนไดอยางใกลชดเปนประจ าสม าเสมอ โดยไดรบมอบหมายใหรบผดชอบเขตพนทปฏบตการทแนนอนชดเจนแลว เจาหนาทต ารวจควรยดถอปฏบตตามหลกการต ารวจชมชนกนทกคน

๒๒๒

หลกการขอท 4

การแกไขปญหาเชงรกทงในระยะสนและระยะยาว เจาหนาทต ารวจชมชนมบทบาทในการตดตอกบสจรตชนเพอใหสามารถศกษาส ารวจแนวทางแกไขปญหาชมชนในเชงสรางสรรค มบทบาทเปนผสนบสนนและอาสาสมคร ในฐานะผบงคบใชกฎหมาย เจาหนาททปฏบตหนาทใหบรการและจบกมผกระท าผดตอกฎหมายบานเมองไดตามปกต ความพยายามทจะแกไขปญหาทงในระยะสนและระยะยาว ดวยการประสานงานกบภาครฐและเอกชนทเกยวของใหเขามาด าเนนการชวยเหลอ

หลกการขอท 5

จรรยาบรรณ นตธรรม ความรบผดชอบ และความไววางใจ(Ethics, Legality, Responsibility, and Trust) การต ารวจชมชน ถอเปนขอตกลงรวมกนระหวางต ารวจกบประชาชน เพอเสรมสรางสมพนธภาพในรปแบบใหม บนพนฐานแหงความเชอถอและความไววางใจทแตละฝายมตอกน ซงตามรปแบบสมพนธภาพใหมน ต ารวจมบทบาทเปน “ตวเรง” (Catalyst) คอยกระตน เรงเรา เชญชวนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการแบงเบาภาระหนาทความรบผดชอบตอคณภาพชวตในชมชนของตนเองโดยรวมมากขน การทประชาชนเพมบทบาทในการแกไขปญหาเลก ๆ นอย ๆ ดวยตนเองมากขน ยอมเปดโอกาสใหต ารวจมเวลาท างานรวมกบชมชนในการวางแนวทางแกไขปญหาความเดอดรอน ทงในระยะสนและระยะยาว

หลกการขอท 6

ขยายขอบเขตอ านาจหนาทความรบผดชอบของต ารวจใหกวางขวางขน (Expanding the Police Mandate) การต ารวจชมชนเพมบทบาทในการปฏบตงานเชงรก ควบคไปการการปฏบตภารกจปกตแบบดงเดมในเชงตงรบ เพอใหสามารถใหบรการประชาชนไดอยางครบถวนสมบรณแบบ กลาวคอ ต ารวจมฐานะเปนหนวยงานควบคมกตกาสงคมเพยงหนวยงานเดยวทเปดท างานทกวนตลอด 24 ชวโมง โดยไมมวนหยด จงตองรกษาขดความสามารถในการเผชญสถานการณฉกเฉน วกฤตการณ และเหตรายตาง ๆ รวมทงอาชญากรรม ความรนแรงทกประเภทไดอยาทนทวงทนนไวใหไดมาตรฐานอยเสมอ ซงต ารวจยงคงตองด าเนนมาตรการในเชงตงรบอยตลอดไป การต ารวจชมชนเพมบทบาทอ านาจหนาทความรบผดชอบของต ารวจใหกวางขวางขน เพอใหเกดการเปลยนแปลงขนทนททนใดและสงผลกระทบในวงกวาง โดยมงมนปรารถนาทจะท าใหชมชนมความมนคงปลอดภย ความสงบสข และมบรรยากาศทนาอยอาศยมากขนในอนาคตใหจงได

หลกการขอท 7

ใหความชวยเหลอกลมเปาหมายพเศษ (Helping Those with Special Needs) การต ารวจชมชนเนนการส ารวจแนวทางใหม ในการใหความคมครอง ชวยเหลอ และสนบสนนกลมเปาหมายพเศษทมความออนแอ อาท เดกและเยาวชน ผสงอาย ชนกลมนอย คนยากจน คนพการ และคนจรจด เปนตน ซงสอดคลองกบแนวทางปฏบตงานปองกนอาชญากรรมและงานต ารวจชมชนสมพนธทมอยเดมและขยายผลการปฏบตใหกวางขวางขน ทงนเพอเปนการเขาถงประชาชนทกหมเหลาอยางเสมอภาคกน

๒๒๓

หลกการขอท 8

ความคดรเรมสรางสรรคและแรงสนบสนนจากเจาหนาทผปฏบตงาน (Grass-Roots Creativity and Support) การต ารวจชมชน สงเสรมและสนบสนนการน าวทยากรและเทคโนโลยกาวหนามาใชในกจการต ารวจอยางเหมาะสม แตยงคงมความเชออยเสมอวา ไมมสงใดเหนอกวาการรวมมอรวมใจกนท างานเปนทม ซงจะน าไปสผลส าเรจของงาน โดยผบงคบบญชาใหความไววางใจตอเจาหนาทต ารวจช มชนผปฏบตงานทอยในแนวหนา บนทองถนน ซงตองสมผสใกลชดกบปจจยความเดอดรอนของประชาชนมากทสด ดวยความเชอมนในการใชดลยพนจ วจารณญาณ ไหวพรบปฏภาณ และประสบการณประกอบกน ในการสรางสรรคหนทางใหม ๆ เพอตอบสนองความตองการของชมชน

หลกการขอท 9

การเปลยนแปลงภายในหนวยงานต ารวจ (Internal Change) การต ารวจชมชนจะตองก าหนดเปนแนวทางปฏบตทสอดคลองประสานสมพนธกบทกฝายภายในหนวยงานต ารวจอยางเตมรปแบบ โดยก าหนดหนาทการงานของเจาหนาทต ารวจชมชนใหเปนผรอบรงานทวไป (Generalist) มหนาทคอยเชอมโยงและประสานงานระหวางต ารวจกบประชาชนผใชบรการ โดยใหการสนบสนนเกยวกบขอมลและผลวเคราะหเกยวกบสถานภาพทวไปและปญหาความเดอดรอนในชมชนใหกบเจาหนาทฝายอน ๆ ภายในหนวยต ารวจ และแสวงหาความรวมมอและแรงสนบสนนจากชมชนในการด าเนนงานตามวตถประสงคของหนวยงานต ารวจโดยรวม เมอไดรบการยอมรบปรชญาการต ารวจชมชนไวเปนยทธศาสตรระยะยาวของหนวยงานแลว เจาหนาทต ารวจทกคนควรยดถอปฏบตตามแนวทางใหมน ซงอาจใชเวลานานประมาณ 15 ป

หลกการขอท 10

การวางรากฐานเพออนาคต (Building for the Future) การต ารวจชมชนสมพนธ ก าหนดแนวทางใหบรการประชาชนโดยกระจายลงสระดบชมชน (Decentralized) และสมผสกบประชาชนเปนรายบคคล (Personalized) โดยยอมรบวาตราบใดทต ารวจยงคงเหนหางกบชมชน ยอมไมอาจทจะเขาไปจดระเบยบในชมชนนน ๆ ใหเรยบรอยไดส าเรจ ซงจะตองปรบทศนคตใหประชาชนเขาใจเสยใหมวา “ต ารวจคอแหลงทพงพง ซงประชาชนสามารถใชบรการและขอรบความชวยเหลอตาง ๆ ไดในยามทกรอน ” เพอแกปญหาความเดอดรอนของชมชนการต ารวจชมชนจงมใชยทธวธต ารวจทจะน ามาใชเพยงชวครงชวคราวแลวละทง ความคดแบบไฟไหมฟางแตเปนทงปรชญาในการท างานแนวทางใหมและยทธศาสตรของหนวยงานต ารวจทคอนขางยดหยน และสามารถปรบใหสอดคลองกบความตองการและล าดบความเรงดวนของชมชนทเปลยนแปลงอยเสมอ ๆ ได

๒๒๔

ทฤษฎต ำรวจผรบใชชมชน

(Community policing Theory)

ต ารวจผรบใชชมชน หมายถง “หลกการการท างานของต ารวจ ซงสงเสรม สนบสนนแกตนเหต เพอลดปญหาอาชญากรรม ปญหาความไมเปนระเบยบของชมชน โดยเทคนคการ แกตนเหตปญหา ดวย ความรวมมอระหวางต ารวจและชมชน”

เปนแนวคดเรมตนจาก เซอร โรเบรตพล ผกอตง ต ารวจมหานครลอนดอน หรอ สกอต แลนดยารด เจาของค าพดทวา “ต ำรวจคอประชำชน ประชำชนคอต ำรวจ” (The Police are the public and the public are the police) แนวคดและหลกการท างานของต ารวจผรบใชชมชน คอแนวคดและหลกการท างานใหมของต ารวจ เพมเตมจากการท างานแบบเดม ทมงเพยงมสายตรวจปองกน/แกไขเหตราย และสบสวนจบกมผกระท าความผด เทานน

ต ารวจผรบใชชมชน เปนการแกไขปญหาเชงกลยทธ เพอปองกนและควบคมอาชญากรรมและลดความหวาดกลวภยอาชญากรรม ซงมสาระส าคญ 4 ประการ ไดแก

1. การขยายขอบเขตหนาทความรบผดชอบของงานต ารวจใหกวางขวางขน

2. การใหความส าคญอยางเนนหนก ในการตดตอสมพนธกนระหวางต ารวจกบประชาชนอยางใกลชด ลกซง สม าเสมอ และตอเนองตลอดไป

3. การใหความสนใจเพมมากขนเกยวกบยทธศาสตรในการแกไขปญหาและการปองกนอาชญากรรม

4. ความพยายามทจะปรบปรงโครงสรางการบรหารงานของต ารวจ เพอกระจายการใหบรการ

และการวางแผนระดบชมชน ใหดมากยงขน

---------------------------------------------

Maxfield, Michael, G., Explaining Fear of Crime (London: Home Office, 1987) p. 112.2

๒๒๕

หลกกำรส ำคญของต ำรวจผรบใชชมชน

หลกการส าคญของต ารวจผรบใชชมชน ประกอบดวยหวขอใหญ ๆ 2 ขอ ขอแรก ต ารวจเปนหนสวนกบประชาชนเกาะตดพนทอยางทวถง ขอทสองคอ ต ารวจน าชมชนและหนวยงานอนแกตนเหตอาชญากรรม หรอความไมเปนระเบยบในชมชน

หลกการส าคญของต ารวจผรบใชชมชน 2 ขอดงกลาว แยกยอยได 10 หลกการ ดงน (บญญต 10 ประการของ ต ารวจผรบใชชมชน)

1. กำรน ำหลกกำรต ำรวจผรบใชชมชน เปนแนวคดหรอกลยทธหลกในกำรท ำงำน (Core Strategy) ทต ารวจทกคนในองคกรหรอหนวยต ารวจ จะตองน าไปใชเปนหลกในการท างาน ตงแตหวหนาหนวยหรอผบงคบบญชาทกระดบชน จนถงต ารวจทกฝายทกแผนก (ไมใชมความคดวา เฉพาะต ารวจชดชมชนมวลชนสมพนธ เทานน ทตองมความสมพนธทดกบชมชน แตพนกงานสอบสวนทเปนรอยเวรสอบสวน หรอต ารวจสายตรวจไมสนใจรบฟงแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน โดยเฉพาะอยางยงเมอมาแจงความ) การจะแสดงออกวา หนวยต ารวจใดน าแนวคดต ารวจผรบใชชมชนไปเปนแนวคดหลกในการท างานหรอไม ใหดจากการก าหนดวสยทศน คานยมของหนวย วามการก าหนดแนวคดหลกในการท างานรวมมอกบประชาชน หรอใหประชาชนศรทธา หรอใชพลงมวลชนมารวมแกปญหาอาชญากรรมหรอไม หรอมนโยบาย ยทธศาสตรในการน าหลกการต ารวจผรบใชชมชนทง 10 ขอน ไปก าหนดหรอน าไปใชเปนหลกท างานหรอไม งานต ารวจผรบใชชมชนไมใชโครงการชวคราว ทหมดเวลา หรอเงนงบประมาณแลวเลกท า เชน โครงการปราบโจรฤดแลง หรอโครงการน าต ารวจไปท าบญรวมกบประชาชนทกวนพระ เปนตน แตเปนหลกการท างานส าคญทตองท าตลอดไป จงจะเปน “ต ารวจผรบใชชมชน”

2. กำรกระจำยอ ำนำจใหต ำรวจผปฏบตงำน (Decentralized) ต ารวจสายตรวจ หรอต ารวจทท างานสมผสกบประชาชน เชน สายตรวจต าบล หรอต ารวจทรบผดชอบพนท จะตองไดรบการกระจายอ านาจ หรอมอ านาจในการน าเสนอในการตดสนใจในการแกไขปญหาตาง ๆ รวมกบชมชนใหไดมากทสดแทนวธการท างานแบบเดม ทอ านาจการตดสนใจแกไขปญหาตาง ๆ อยทสวนกลาง เชน ปจจบนหนวยงานต ารวจไทยมอบอ านาจใหหวหนาสถานต ารวจมอ านาจมากขนกวาเดมมาก เชน การสงคด การปลอยชวคราวการอนมตใหขาราชการต ารวจเดนทางไปราชการ เปนตน

3. กำรเกำะตดพนท และกระจำยควำมรบผดชอบใหต ำรวจแตละพนท (Fixed Geographic & Accountability) ในระบบต ารวจผรบใชชมชน ต ารวจทกคน ไมวาสายตรวจรถยนต สายตรวจรถจกรยานยนต สายตรวจต าบล หรอต ารวจประจ าตยาม ฝายอ านวยการ หรอผบงคบบญชาระดบตาง ๆ จะไดรบมอบการกระจายอ านาจใหแบงรบผดชอบพนท เปนระยะเวลานาน ๆ เชนจะไมเปลยนสายตรวจแตละผลด หรอแตละเขต บอย จนท าใหต ารวจสายตรวจไมมความคนเคย หรอชาวบาน “ไมเชอใจ” หรอเหนต ารวจเปนคนแปลกหนา โดยควรจดต ารวจแบบ “เกำะตดพนท” การแบงมอบพนทหรอเขตตรวจ ยดถอชมชนเปนหลก มากกวา สถตคด

๒๒๖

4. ใชพลงควำมรวมมอของประชำชนและอำสำสมคร (Volunteers) ในระบบต ารวจผรบใชชมชน มงเนนใหมการใชความรวมมอจากประชาชน ในรปของการเปนอาสาสมครในรปแบบตาง ๆตามทชมชนหรอในพนทมตนทนทางสงคม หรอมการจดตง หรอมความเหมาะสม ต ารวจมหนาทใหความรและสรางความรวมมอ ก าหนดวธการจดตง เพอประชาชนไดมาชวยเหลองานปองกนอาชญากรรมและแกไขความไมเปนระเบยบของชมชน ตามความเหมาะสม ซงจะท าใหต ารวจมเวลาไปท างานปองกนปร าบปรามอาชญากรรมอนไดมากขน

รปแบบของอาสาสมครจะตางไปในแตละพนท ชมชน บางแหงอาจจะเปนการใชอาสาสมครทมหนวยงานอนจดตงไวแลว หรอต ารวจจดตงขนเอง แลวแตความเหมาะสมของพนทและชมชน และความพรอมของสภาพชมชน เชน อาสาสมครต ารวจชมชน (ตชต.) สมาชกแจงขาวอาชญากรรม เหยยวเวหา อาสาจราจร ต ารวจบาน สายตรวจประชาชน สมาชกกภย สมาชกชมรมเพอนบานเตอนภยอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) และลกเสอชาวบาน เปนตน

5. ใชผสนบสนน (Enhancer) ในระบบต ารวจชมชน ต ารวจจะตองหาความรวมมอในการสนบสนนงานต ารวจจากชมชนและองคกรปกครองในพนท ไมเฉพาะงานหลกคอการปองกนอาชญากรรมหรอการเปนอาสาสมครในการปองกนอาชญากรรมเทานน แตในระบบต ารวจชมชน หนวยต ารวจตองแสวงหาทรพยากรจากชมชนมาชวยเหลองานต ารวจอน ๆ เชน การจดอาสาสมครชวยแจงขาวเวบไซดลามก การใหประชาชนเปนอาสาสมครประชาสมพนธชวยเหลอบรการผมาแจงความทสถานต ารวจ การจดอาสาสมครชวยรบโทรศพททศนยวทย การจดอาสาสมครลงขอมลสถตคด การจดคณะกรรมการหาทนชวยเหลอเหยออาชญากรรม และการรบการสนบสนนงบประมาณจากชมชนหรอทองถนเพอชวยเหลองานต ารวจในดานตาง ๆ

6. กำรบงคบใชกฎหมำยเปนเครองมอแกปญหำชมชน (Law Enforcement) งานต ารวจชมชนยงถอวา การสบสวน จบกมคนราย เปนเครองมอส าคญในการแกไขปญหาอาชญากรรมและปญหาความไมเปนระเบยบในชมชน โดยเนน การจบกมเพอแกปญหา ทถอเปนความเดอดรอนของชมชนเปนล าดบแรกสด และ ต ารวจมหนาทในการรกษาความสมดลระหวาง การบงคบใชกฎหมายหรอการจบกมกบความรวมมอของชมชน ในการแกไขตนเหตของปญหาอาชญากรรม หรอความไมเปนระเบยบของชมชน

7. เนนปองกนปญหำอำชญำกรรมมำกกวำรอใหเกดเหต (Proactive Crime Prevention) การต ารวจผรบใชชมชน มงเนนในการท างานเพอปองกนไมใหอาชญากรรมเกด มากกวาการรอใหอาชญากรรมเกดแลว จงคดตดตามจบกมคนรายเพอฟองศาล กจกรรมสวนใหญของต ารวจทท ารวมกบชมชน คอสนบสนนใหชมชนมความเขมแขงในการปองกนอาชญากรรมดวยชมชนเอง โดยใชเทคนคแกตนเหตปญหา การควบคมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม การจดระบบเพอนบานเตอนภย หรอจดสายตรวจประชาชน เปนตน เพอมงเปาประสงคในการลดอาชญากรรมและความหวาดกลวภยอาชญากรรม

8. ใชเทคนคแกปญหำ ( Problem Solving) ต ารวจ สมาชกชมชน และหนวยงานอน ๆท างานรวมกน เพอก าหนด ตนเหตของปญหาอาชญากรรมทเกดขนในชมชน หรอปญหาความไมเปนระเบยบในชมชน (Scanning) แลววเคราะหสาเหตของปญหา (Analysis) แสวงหาแนวทางในการแกไขปญหา

๒๒๗

(Response)ด าเนนการแกไขปญหา แลวประเมนผล (Assessment) เทคนคในการแกปญหาน เปนการระดมความรวมมอระหวางต ารวจกบชมชน เปนการคดแกปญหานอกกรอบความคดการท างานแบบเดมของต ารวจ ทถอวา การสบสวนจบกมคนรายได กนบเปนการบรรลภารกจแลว แตถาต ารวจมแนวคดและท างานตามความเชอแบบเดม ปญหาอาชญากรรมหรอความเดอดรอนของชมชนกจะกลบมาอกเพราะ การจบกมคนราย ไมใชการแกตนเหตของปญหา ทแทจรง

การใชเทคนคแกปญหาลกษณะน ควรถอเปนหลกการส าคญ เพราะทผานมา ประเทศไทย เคยใชชดชมชนมวลชนสมพนธเขาไปสรางความสมพนธทดระหวางต ารวจกบประชาชนไดแลว แตไมไดน าชมชนมาระดมความรวมมอกบต ารวจ ในการแกไขปญหาอาชญากรรมหรอความเดอดรอนของชมชน

9. กำรเปนหนสวนและสรำงควำมรวมมอระหวำงต ำรวจและชมชน (Partnerships) ในระบบต ารวจชมชน ประชาชนในชมชนคอหนสวนของต ารวจ ในการรวมรบผดชอบปองกนอาชญากรรม หรอปญหาความไมเปนระเบยบในชมชน (ไมใชเปนปญหาของต ารวจฝายเดยว) ต ารวจและประชาชนในชมชนตองรวมกนส ารวจปญหาและความตองการของชมชนเกยวกบความเดอดรอน หรอความหวาดกลวภยอาชญากรรม และใหชมชนรวมใชเทคนคแกปญหา เพอรวมแกตนเหตปญหาความเดอดรอนจากอาชญากรรมดงกลาว และต ารวจตองสรางความรวมมอหรอเปนแกนน าในการระดมทรพยากร/ความรวมมอ หรอใหประชาชนรวมเปนอาสาสมครเพอด าเนนกจกรรม-ปองกนอาชญากรรมไดดวยตวชมชนเอง

10. ต ำรวจตองบรณำกำรกบหนวยงำนทเกยวของ (Integration) ในการบงคบใชกฎหมายหรอแกไขปญหาทเกยวของกบการปองกน โดยเฉพาะการแกทตนเหตของปญหา (ไมใชเพยงแคการจบคนราย) หลายกรณ ต ารวจไมมอ านาจหนาทโดยตรงจะเขาไปจดการได เชน หอพกทเปนแหลงมวสมของวยรนตดยาเสพตด เจาหนาทพฒนาสงคมและทรพยากรมนษยหรอประชาสงเคราะห มหนาทตามกฎหมายโดยตรงในการจดระเบยบ หรอการตดตงไฟฟาสองสวางบรเวณทเกดเหตชงทรพยหรอขมขนเสมอ ๆ เปนอ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน การถอนใบอนญาตใหบคคลทมพฤตการณลกเลกขโมยนอยมและใชอาวธปน เปนอ านาจของนายทะเบยนอาวธปน คอนายอ าเภอทองท (ตางจงหวด) การอนญาตใหรถเรขายสราตามงานเทศกาลหรองานรนเรงตาง ๆ ทเปนตนเหตใหวยรนซอสราไดทกเวลา น าไปสเหตท ารายรางกาย เปนอ านาจของสรรพสามต รถทหายสวนมากเปนรถจกรยานยนตใหมทยงไมไดรบปายทะเบยนจากหนวยงานขนสงทางบก และสถานททหายมากสดคอตลาดนด ทฝายพาณชยจงหวดมอ านาจก าหนดเงอนไขอนญาตใหเปดตลาดนดได ดงนเปนตน

การจะรวาหนวยต ารวจใดเปน “ต ำรวจผรบใชชมชน” เทาใด หรอวดระดบของการน าหลกการต ารวจผรบใชชมชนไปใช หรอวด “ความเปนต ารวจผรบใชชมชน” มเกณฑในการวดจากการท างานของต ารวจ 5 ระดบ จำกนอยไปหำมำก คอ

1. ต ารวจสนใจชมชน เฉพาะเวลาประชาชนแจงความเทานน

2. ต ารวจแนะน าการปองกนอาชญากรรมแกชมชน

๒๒๘

3. ประชาชนแจงขาวสารแกต ารวจเสมอ

4. ต ารวจน าชาวบานรวมคดรวมท าแกปญหาชมชน

5. ชมชนปองกนอาชญากรรมดวยชมชนเอง โดยต ารวจเปนแกน/สนบสนน

หนวยงานอน กเรมทจะเหนความส าคญของชมชน และมงสงเสรมใหชม ชนเขมแขง เชน กระทรวงยตธรรม ไดเรมน าหลกการยตธรรมสมานฉนท (Restorative Justice) และการยตธรรมชมชน(Community Justice) เปนตน มาใชในชมชน ซงลวนแลวแตสอดรบหรอเปนแนวทางเดยวกบต ารวจผรบใชชมชนทงสน และหลกการต ารวจผรบใชชมชนน ยงสอดรบกบแนวคดชมชนเขมแขง พลงแผนดนตอตานยาเสพตด หรอแมกระทงแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ซงทกแนวคดมวตถประสงค ใหครอบครว/ชมชน มความสามารถในการพงพาตนเองได ดงนนต ารวจกสามารถทจะใชเครอขายเหลาน เปนฐานในการท างานต ารวจผรบใชชมชน ไดดวย

ในระบบต ารวจชมชน ต ารวจตองบรณาการกบหนวยงานทจะแกไขสวนทเปน“ตนเหต” ท าใหเกดปญหาสงคม น าไปสอาชญากรรมหรอปญหาความไมเปนระเบยบของชมชน โดยการจดระเบยบสงคมใหดขน

ปจจยสควำมส ำเรจของกำรต ำรวจผรบใชชมชน

กลาวโดยสรป ปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนเปนปรชญาในการท างานแนวใหมบนพนฐานของความเชอทวา การทต ารวจกบชมชนสราง “พนธมตรในเชงหนสวน” (partnerships) ในการท างานรวมกนดวยความไววางใจตอกน (trust) โดยใชความรเรมสรางสรรคใหม ๆ ยอมสามารถแกไขปญหาอาชญากรรมตาง ๆ รวมทงความรสกหวาดกลวภยอาชญากรรม สภาพความไรระเบยบ/ความเสอมโทรมทางสงคมและทางกายภาพในชมชน

หลยส ราดเลท (Louis Radelet) และ เดวด คารเตอร (David L. Carter) ไดวจยพบวาการต ารวจผรบใชชมชนจะประสบผลส าเรจหรอไมนน ยอมขนอยกบปจจยดงตอไปน 2

1. ค ำแถลงภำรกจ หนวยงานต ารวจมค าแถลงภารกจทชดเจนหรอไม ไดตระหนกถงพนธมตรเชงหนสวนระหวางต ารวจกบชมชนหรอไม

2. กำรกระจำยอ ำนำจ เจาหนาทต ารวจชมชนไดรบมอบอ านาจในการพจารณาแกไขปญหาชมชนมากนอยเพยงใด

3. กำรแกไขปญหำ การตรวจทองทของสายตรวจ เปนการตรวจลาดตระเวนไปตามสถานทตาง ๆ หรอเปนการตรวจเพอมงแกไขปญหา ในวนหนง ๆ ต ารวจสายตรวจตระเวนไปตามถนนหนทางเพอรอวทยแจงใหระงบเหต หรอ ใชเวลาสวนใหญในการแกไขปญหา

๒๒๙

4. กำรมสวนรวมของชมชน ต ารวจไดพฒนาเครองมอหรอกลไกใหชมชนไดแสดงความเหนเกยวกบปญหาทเกดขนในชมชน เครองมอหรอกลไกเหลาน ประชาชนผอยอาศยในชมชนทราบหรอไมประชาชนหรอผแทนชมชนสามารถเขามสวนในกระบวนการวางนโยบายหรอไม ผบรหารใหความสนใจมารวมประชม/พบปะกบประชาชนหรอผแทนชมชนบางหรอไม หรอปลอยใหเปนหนาทของเจาหนาทต ารวจชมชนเทานน

5. ทศนคตทต ำรวจมตอประชำชน เจาหนาทต ารวจทปฏบตหนาทอยบนสถานต ารวจจะตองมทศนคตทดตอประชาชน กรณรบแจงความทางโทรศพท เจาหนาทต ารวจจะตองชแจงแกผแจงใหรบทราบถงแนวทางการปฏบตทเปลยนแปลงไป เจาหนาทต ารวจจะตองมความรสกยอมรบประชาชนในชมชน

6. ระบบกำรจดกำร หนวยงานต ารวจจะตองเปลยนแปลงรปแบบการจดการใหสอดคลองกบปรชญาการต ารวจ การบงคบบญชาระดบตาง ๆ จะตองไมเปนอปสรรคตอการท างาน มการปรบบทบาทหนาทของสายตรวจต ารวจใหสามารถท างานรวมกบชมชนในการแกไขปญหาได สรางระบบการประสานงานกนระหวางเจาหนาทต ารวจชมชนทรบผดชอบพนทปฏบตการกบสายต ารวจปกต ไดมการปรบปรงโครงสรางการบรหารใหสอดคลองกบภารกจ หนวยงานต ารวจจะตองสงเสรมและสนบสนนใหเกดบรรยากาศในการท างานรวมกบชมชนอยางจรงจง

7. กำรประเมนผลกำรปฏบตงำนและกำรใหรำงวล จะตองมการปรบปรงระบบการประเมนผลการปฏบตงาน โดยวดจากคณภาพชวตของชมชนทดขน มใชวดจากสถตตวเลขการจบกมหรอการออกใบสงจราจร พฒนาระบบการใหรางวลและประกาศชมเชยผมผลงานด เนนการมอบหมายหนาทความรบผดชอบพนทท างานระยะยาว เพอใหรจกชมชน

8. กำรฝกอบรม จดฝกอบรมเจาหนาทต ารวจชมชนใหมความรทจ าเปนและเกยวของกบการแกไขปญหาของชมชน หนวยงานทงภาครฐบาลและภาคเอกชนทเกยวของในการแกไขปญหา

9. กำรก ำหนดเขตพนทรบผดชอบ การพจารณาก าหนดชมชนเปาหมายเพอมอบหมายพนทรบผดชอบใหกบเจาหนาทต ารวจชมชนตามสภาพความเปนจรงของชมชน มใหเปนอปสรรคตอการท างานรวมกนระหวางเจาหนาทต ารวจชมชนกบชมชนเปาหมาย

10. เจำหนำททมำจำกกำรเลอกตงฝำยกำรเมอง มความเขาใจเกยวกบปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนหรอไม และใหการสนบสนนมากนอยเพยงใด

11. ปรชญำในกำรท ำงำนหรอเปนเพยงโปรแกรมพเศษ การน าปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนมาใชนน น ามาใชเปนปรชญาการท างานของหนวยงานต ารวจทกฝาย หรอ เปนเพยงโปรแกรมพเศษของหนวยต ารวจชมชนสมพนธ/หนวยปองกนอาชญากรรมเทานน หากน ามาใชเฉพาะหนวยยอยโอกาสทจะส าเรจเปนไปไดยาก กรณมการประชมรวมกบผแทนชมชนเพอวเคราะหปญหาหรอก าหนดแนวทางแกไขปญหา เปนความรบผดชอบของทกฝายทจะตองเขารวม

Carter, David and Radelet, Louis A. The Police and the Community (Michigan ,1994) , pp.75-77.

๒๓๐

12. สอมวลชน ทาทของสอมวลชนตอหนวยงานต ารวจในการน าปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนมาใชแกไขปญหาอาชญากรรมเปนอยางไร สอมวลชนพจารณาผลการท างานของต ารวจจากดชนชวดตวใด สถตอาชญากรรม ผลการจบกม หรอสภาพความเปนอยของชมชนทดขน

13. กำรเลอกรปแบบของกำรต ำรวจผรบใชชมชนทแตกตำงกนมำใชตำมควำมเหมำะสมหนวยงานต ารวจยอมมขอแตกตางกนในการน ารปแบบของการต ารวจผรบใชชมชนมาใช ทงนยอมขนอยกบวธการทจะใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางนโยบายและแกไขปญหาชมชน ไดดทสดตามความเหมาะสม

ปรชญำกำรต ำรวจผรบใชชมชน

โรเบรต โทรจาโนวคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนน บคครอคซ (Bonnie Bucqueroux)ไดอธบายไววา การต ารวจผรบใชชมชนเปนปรชญาของการต ารวจแนวใหมบนพนฐานของความเชอทวาการทต ารวจกบประชาชนท างานรวมกนโดยใชความรเรมสรางสรรค ยอมสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ทเกยวของกบอาชญากรรม ความรสกหวาดกลวภยอาชญากรรม ตลอดจนสภาพการไรระเบยบ/ความเสอมโทรมทางสงคมและทางกายภาพในชมชนตาง ๆ ได การทจะบรรลวตถประสงคดงกลาว หนวยงานต ารวจจะตองเสรมสรางความสมพนธอนดกบสจรตชนทอยอาศยในชมชนนน ๆ โดยเปดโอกาสใหเขามามสวนรวมแสดงความคดเหน เสนอแนะ ในการจดล าดบความส าคญเรงดวนของปญหา และรวมพฒนาศกยภาพความเปนอยโดยรวมของชมชน ซงเทากบเปนการเปลยนปรชญาในการท างาน จากเดม ทใชมาตรการแกไขปญหาตาง ๆ ในชมชน

ปรชญาการต ารวจผรบใชชมชน สามารถสงเกตจากการทหนวยงานต ารวจปรบยทธศาสตรในการท างานใหม เพอน าทฤษฎการต ารวจผรบใชชมชนไปสการปฏบต อาท การก าหนดหนาทการงานของสายตรวจ โดยไมตองท างานภายในรถยนตสายตรวจ ทรอรบฟงค าสงทางวทยต ารวจใหไประงบเหตตลอดเวลาเพอใหสายตรวจมเวลาท างานมากขน สามารถสมผสกบประชาชนภายในเขตพนทรบผดชอบของตนไดโดยตรง-อยางใกลชดสม าเสมอทกวน เจาหนาทต ารวจชมชนทเรยกวา Community Policing Officer (CPO)ใหมน ปฏบตหนาทเปนผรอบรงานทวไป (generalist) ในฐานะเจาพนกงานซงมภาระหนาทในการก าหนดแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ตามความตองการของชมชน โดยใชปรชญาการต ารวจผรบใชชมชน การใหเจาหนาทต ารวจชมชนมพนทรบผดชอบในการท างานนน จะท าใหเกดความรสกเปนเจาของพนท โดยเจาหนาทต ารวจชมชนสามารถเขาถง รจกและสมผสโดยตรงอยางใกลชด/สม าเสมอกบประชาชนในชมชนอนจะน าไปสความรสกเชอมน/ไววางใจ ตอเจาหนาทต ารวจชมชน ซงมฐานะเปนผแทนของหนวยงานต ารวจประจ าชมชนนน ๆ มหนาทประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทกฝายในการแกไขปญหาความเดอดรอนตาง ๆ ของชมชน เจาหนาทต ารวจชมชนจะตองรบฟงความคดเหนและรวบรวมขอเสนอแนะน ามาวเคราะห จดล าดบความส าคญเรงดวนในการท างานใหตรงกบความตองการของชมชน อนจะน าไปสการเขามามสวนรวมและใหความรวมมอในการท างานของต ารวจ

ดงนน การต ารวจผรบใชชมชนจงตองมการเปลยนปรชญาและมมมองในการคดเกยวกบภารกจของหนวยงานต ารวจ มงมนทจะเปลยนแปลงแนวทางการท างานตามปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนอยางจรงจง การต ารวจผรบใชชมชนเสนอแนวทางการท างานใหม ซงเนนการต ารวจภายใตรปแบบของการกระจายบรการ

๒๓๑

ลงสระดบชมชน (Decentralized) และ ถงประชาชนเปนรายบคคล (personalized)โดยใหโอกาสประชาชนทกคนไดเขามามบทบาทในกระบวนการท างานของต ารวจ

หลกกำรต ำรวจผรบใชชมชน 10 ประกำร

โรเบรต โทรจาโนวคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนน บคครอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดวาง หลกกำรของต ำรวจผรบใชชมชนไว 10 ประกำร คอ

1. ปรชญาและยทธศำสตรองคกร (Philosophy and Organizational Strategy)

การต ารวจผรบใชชมชนเปนทงปรชญา (วธการคด) และยทธศาสตรขององคกร (วธการน าปรชญาไปสการปฏบต) ซงเปดโอกาสใหต ารวจชมชนท างานรวมกนอยางใกลชด ในวถทางใหม ๆ เพอแกไขปญหาอาชญากรรม ยาเสพตดใหโทษ ความหวาดกลวภยอาชญากรรม สภาพไรระเบยบทางสงคมและทางกายภาพ ความเสอมโทรมของชมชนทอยอาศย รวมทงคณภาพชวตโดยรวมในชมชน ปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนนตงอยบนพนฐานความเชอทวา ตราบใดทต ารวจไมยอมรบฟงเสยงของประชาชนในกระบวนการก าหนดนโยบายต ารวจ ประชาชนกจะไมเขามามสวนรวมและใหการสนบสนนในงานของต ารวจ การท างานรวมกนของต ารวจกบชมชนใหไดผล จะตองศกษาส ารวจแนวทางสรางสรรคใหม ๆ ในการแกไขปญหา-ทสอดคลองกบความตองการของชมชน มใชเพยงเพอคลคลายคดรายหนงรายใดเทานน

2. กำรใหอ ำนำจกบชมชน (Commitment to Community Empowerment)

ยทธศาสตรการต ารวจผรบใชชมชน เรมตนดวยการสรางความเขาใจกบทกฝายภายในหนวยงานต ารวจ ทงเจาหนาทต ารวจในสายปฏบตการและสายธรการ ใหรวมแรงรวมใจกนยดมนและน าปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนไปใชในการปฏบตงานอยางจรงจง โดยจะตองมอบอ านาจการตดสนใจใหกบเจาหนาทต ารวจระดบปฏบตการ ซงเทากบเปนการใหความไววางใจในการใชวจารณญาณของผปฏบตงาน เนองจากประชาชนผอยอาศยในชมชนทกคน มฐานะเปน “พนธมตรในเชงหนสวน” (fullfledged partners) กบต ารวจ ยอมจะตองมสทธและหนาทความรบผดชอบตอการเขามามสวนรวมในกระบวนการพจารณา วเคราะหสภาพปญหา การจดล าดบความส าคญเรงดวนของปญหา และวางแนวทางแกไขปญหาชมชน

3. กำรต ำรวจภำยใตรปแบบของกำรกระจำยบรกำรลงสระดบชมชนและถงประชำชนเปนรำยบคคล (Decentralized and Personalized Policing)

การน าหลกการต ารวจผรบใชชมชนไปสการปฏบตอยางจรงจง หนวยงานต ารวจจะตองสรางและพฒนาต ารวจสายพนธใหม เรยกวา “เจาหนาทต ารวจชมชน” ปฏบตหนาท เชอมโยงและประสานงานโดยตรงระหวางต ารวจกบประชาชนในชมชน ในฐานะตวแทนของหนวยงานต ารวจชมชน เจาหนาทต ารวจชมชนจงตองตดขาดจากภาระหนาทสายตรวจในการรบแจงเหตตามสงการจากศนยวทยต ารวจเพอใหสามารถสมผสกบประชาชนไดอยางใกลชด เปนรายบคคล อยางสม าเสมอ โดยไดรบมอบหมายใหรบผดชอบเขตพนทปฏบตการทแนนอนชดเจน ซงในทายทสดแลว เจาหนาทต ารวจควรยดถอปฏบตตามหลกการต ารวจผรบใชชมชนกนทกคน

๒๓๒

4. กำรแกไขปญหำเชงรกทงในระยะสนและระยะยำว (Immediate and Long-Term Proactive Solving)

เจาหนาทต ารวจชมชนมบทบาทในการตดตอกบสจรตชนในชมชนอยางตอเนองและยงยนเพอใหสามารถศกษา/ส ารวจแนวทางแกไขปญหาชมชนในเชงสรางสรรค โดยประชาชนมบทบาทเปนผสนบสนนและอาสาสมคร ในฐานะผบงคบใชกฎหมาย เจาหนาทต ารวจชมชนยงคงปฏบตหนาทใหบรการและจบกมผกระท าผดตอกฎหมายบานเมองไดตามปกต แตสามารถด าเนนความพยายามทจะแกไขปญหาทงในระยะสนและระยะยาว ดวยการประสานงานกบหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของใหเขามาด าเนนการชวยเหลอ

5 . จรรยำบรรณ น ต ธรรม ควำมรบผ ดชอบ และควำมไววำงใจ (Ethics, Legality, Responsibility, and Trust)

การต ารวจผรบใชชมชน ถอเปนขอตกลงรวมกนระหวางต ารวจกบประชาชน เพอเสรมสรางสมพนธภาพในรปแบบใหม บนพนฐานแหงความเชอถอและความไววางใจทแตละฝายมตอกน ซงตามรปแบบสมพนธภาพใหมน ต ารวจมบทบาทเปน “ตวเรง” (Catalyst) คอยกระตน เรงเรา เชญชวนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการแบงเบาภาระหนาท คงความรบผดชอบตอคณภาพชวตในชมชนของตนเองโดยรวมมากขน การทประชาชนเพมบทบาทในการแกไขปญหาเลก ๆ นอย ๆ ดวยตนเองมากขนยอมเปดโอกาสใหต ารวจมเวลาท างานรวมกบชมชนในการวางแนว ทางแกไขปญหาความเดอดรอน ทงในระยะสนและระยะยาวเพมมากขน

6. ขยำยขอบเขตอ ำนำจหนำทควำมรบผดชอบของต ำรวจ ใหกวำงขวำงขน (Expanding the Police Mandate)

การต ารวจผรบใชชมชนเพมบทบาทในการปฏบตงานเชงรกควบคไปกบการปฏบตภารกจปกตแบบดงเดมในเชงตงรบ เพอสามารถใหบรการประชาชนไดอยางครบถวนสมบรณแบบ กลาวคอ ต ารวจมฐานะเปนหนวยงานควบคกตกาสงคมเพยงหนวยงานเดยว ทเปดท าการทกวนตลอด 24 ชวโมง- โดยไมมวนหยด จงตองรกษาขดความสามารถในการเผชญสถานการณฉกเฉน วกฤตการณ และเหตรายตาง ๆรวมทงอาชญากรรมความรนแรงทกประเภทไดอยางทนทวงท ไวใหไดมาตรฐานอยเสมอ ซงต ารวจยงคงตองด าเนนมาตรการในเชงตงรบอยตลอดเวลา การต ารวจผรบใชชมชนเพมบทบาทอ านาจหนาทความรบผดชอบของต ารวจใหกวางขวางขน เพอใหเกดการเปลยนแปลงขนทนททนใด และสงผลกระทบในวงกวาง โดยมงมนปรารถนาทจะท าใหชมชนมความมนคง ปลอดภย ความสงบสข และมบรรยากาศทนาอยอาศยมากข นในอนาคตใหจงได

7. ใหควำมชวยเหลอกลมเปำหมำยพเศษ (Helping Those with Special Needs)

การต ารวจผรบใชชมชนเนนการส ารวจแนวทางใหม ๆ ในการใหความคมครอง ชวยเหลอ และสนบสนนกลมเปาหมายพเศษทมความออนแอ อาท เดกและเยาวชน ผสงอาย ชนกลมนอย คนยากจน คน

๒๓๓

พการ และคนจรจด เปนตน ซงสอดคลองกบแนวทางปฏบตของงานปองกนอาชญากรรมและงานต ารวจชมชนสมพนธทมอยเดม และขยายผลการปฏบตใหกวางขวางขน ทงน เพอเปนการเขาถงประชาชนทกหมเหลา อยางเสมอหนากน

8. ควำมรเรมสรำงสรรค และแรงสนบสนนจำกเจำหนำทผปฏบตงำน (Grass – Roots Creativity and Support)

การต ารวจผรบใชชมชน สงเสรมและสนบสนนการน าวทยาการและเทคโนโลยกาวหนามาใชในกจการต ารวจอยางเหมาะสม แตยงคงมความเชออยเสมอวา ไมมสงใดเหนอกวาการรวมแรงรวมใจกนท างานเปนทม ซงจะน าไปสผลส าเรจของงาน โดยผบงคบบญชาจะตองใหความไววางใจตอตวเจาหนาทต ารวจชมชนผปฏบตหนาทอยในแนวหนา บนทองถนน ซงสมผสใกลชดกบปญหาความเดอดรอนของประชาชนมากทสด ดวยความเชอมนในการใชดลยพนจ วจารณญาณ ไหวพรบ ปฏภาณ และประสบการณ ประกอบกบการสรางสรรคหนทางใหม ๆ เพอตอบสนองตามความตองการชมชน

9. กำรเปลยนแปลงภำยในหนวยงำนต ำรวจ (Internal Change)

การต ารวจผรบใชชมชนจะตองก าหนดเปนแนวทางปฏบตทสอดประสานสมพนธกบทกฝายภายในหนวยงานต ารวจอยางเตมรปแบบ โดยก าหนดหนาทการงานของเจาหนาทต ารวจชมชนใหเปนผรอบรงานทวไป (Generalist) มหนาทคอยเชอมโยงและประสานงานระหวางต ารวจกบประชาชนผใชบรการโดยใหการสนบสนนเกยวกบขอมลและผลวเคราะหเกยวกบสถานภาพทวไปและปญหาความเดอดรอนในชมชนกบเจาหนาทฝายอน ๆ ภายในหนวยงานต ารวจ และแสวงหาความรวมมอและแรงสนบสนนจากชมชน ในการด าเนนงานตามวตถประสงคของหนวยงานต ารวจโดยรวม เมอไดยอมรบปรชญาการต ารวจผรบใชชมชนไวเปนยทธศาสตรระยะยาวของหนวยงานต ารวจแลว เจาหนาทต ารวจทกคนควรยดถอปฏบตตามแนวทางใหมน ซงอาจใชเวลานานประมาณ 10-15 ป

10. กำรวำงรำกฐำนเพออนำคต (Building for the Future)

การต ารวจผรบใชชมชน ก าหนดแนวทางการใหบรการประชาชนโดยกระจายลงสระดบชมชน(decentralized) และสมผสกบประชาชนเปนรายบคคล (personalized) โดยยอมรบวา ตราบใดทต ารวจยงคงเหนหางกบชมชน ยอมไมอาจทจะเขาไปจดระเบยบในชมชนนน ๆ ใหเรยบรอยไดส าเรจ ซงจะตองปรบทศนคตใหประชาชนเขาใจเสยใหมวา ต ารวจคอแหลงทพงพงซงประชาชนสามารถใชบรการและขอรบความชวยเหลอตาง ๆ ได ในยามทกขรอน เพอแกไขปญหาความเดอดรอนของชมชน การต ารวจผรบใชชมชนจงมใชยทธวธต ารวจทจะน ามาใชเพยงชวครงชวคราวแลวละทงไปแบบไฟไหมฟาง แตเปนปรชญาในการท างานแนวใหมและยทธศาสตรของหนวยงานต ารวจ ทคอนขางยดหยนและสามารถปรบใหสอดคลองกบความตองการและล าดบความเรงดวนของชมชนทเปลยนแปลงอยเสมอ ๆ

๒๓๔

สตร “9P” ของกำรต ำรวจผรบใชชมชน

โรเบรต โทรจาโนวคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนน บคครอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดก าหนดขอบเขตของยทธศาสตรการต ารวจผรบใชชมชน โดยใช สตร 9 P ดงตอไปน

1. Philosophy ปรชญำกำรต ำรวจผรบใชชมชน ใหบรการแบบเบดเสรจทงในเชงตงรบ และเชงรก โดยใหชมชนเขามสวนรวมในฐานะพนธมตรในเชงหนสวน ในกระบวนการระบปญหา การจดล าดบความส าคญของปญหาตามความตองการของชมชน และการแกไขปญหาอาชญากรรม ความหวาดกลวภยอาชญากรรม ปญหายาเสพตด สภาพไรระเบยบทางสงคม และสภาพความเสอมโทรมทางกายภาพของชมชน ซงไดรบการยอมรบและการสนบสนนจากหนวยงานต ารวจ เพอยดถอเปนปรชญาในการท างาน และ ยทธศาสตรในการปฏบต

2. Personalized รปแบบกำรบรกำรทตองสมผสกบประชำชนเปนรำยบคคล เจาหนาทต ารวจชมชนกบสมาชกชมชนรจกคนเคยกนอยางใกลชดสนทสนม มการตดตอกนอยางสม าเสมอ ตอเนองและจรงใจ สามารถเรยกชอเลนกนได

3. Policing ยงคงยดมนตอหนำทผรกษำกฎหมำย ปฏบตงานรบแจงเหต จบกมผกระท าผดและแกไขปญหาชมชนตามมาตรการเชงรก

4. Patrols เนนกำรตรวจทองท โดยการเดนเทา ใชรถจกรยาน หรอขมา

5. Permanent กำรมอบหมำยหนำทใหมเขตพนทกำรตรวจรบผดชอบถำวร มเวลา โอกาส และความตอเนอง ในการเขาถง สรางความคนเคย และพฒนาพนธมตรในเชงหนสวนกบชมชน

6. Place สรำงควำมรสกเปนเจำของพนทของเจำหนำทต ำรวจชมชน โดยมบทบาทเปน “หวหนาต ารวจประจ าเขตพนทการตรวจทรบผดชอบ” (mini-chief) ผบงคบบญชาต ารวจจะตองใจกวางไววางใจเจาหนาทต ารวจชมชน ใหอ านาจในการพจารณารปแบบการใหบรการตามความตองการและสภาพปญหาของชมชนนน ๆ โดยผบงคบบญชาเปลยนบทบาทเปนโคช (coach) คอยชแนะ สงเสรม และสนบสนน

7. Proactive เนนมำตรกำรเชงรก เพอแกไขและปองกนปญหาทจะเกดขน ควบค ไปกบมาตรการเชงตงรบ ในการระงบเหตดวนเหตรายตาง ๆ

8. Partnership กำรสรำงพนธมตรในเชงหนสวนระหวำงต ำรวจกบชมชน ตางฝาย ตางยอมรบนบถอ และใหการสนบสนนตอกน

9. Problem Solvingแนวทำงกำรแกปญหำ โดยค านงถงผลลพธเชงคณภาพ ซง หมายถงปญหา ไดรบการแกไข มากกวา สถตตวเลข

๒๓๕

ทฤษฎควบคมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม

Crime Prevention Through Environmental Design

เปนทฤษฎหนงทใชในการควบคมอาชญากรรม โดยค านงถงสภาวะแวดลอมเปนหลก โดยแบงเปนระดบ ชมชนและระดบบานเรอน ในระดบ ชมชนนน การปองกนจะเปนการออกแบบวางผงเมองและชมชนใหเปนระเบยบเรยบรอย ซงรวมทงการตดตงไฟฟาเพอใหแสงสวาง การออกแบบอาคารการสลกหมายเลขทรพยสนระดบบาน จากการศกษาเรองการวางผงเมองของนกวชาการ พบวาอาชญากรรมกรจะฉกฉวยโอกาสการเขาครองพนททตยภม เชน ถนน ตรอก ซอยรานคา โดยจะเฝาสงเกตพฤตกรรมของบคคลภายในบาน รานคา โดยทผอยอาศยไมทราบ และเลอกเวลาเขาประทษรายตอทรพยหรอบคคล

ปจจยในการจดสภาพแวดลอมระดบชมชน เพอปองกนอาชญากรรม ตามหลกทฤษฎควบคมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม มหลกเกณฑดงน

1. การจดโครงสรางและวางผงเมองชมชนใหสอดคลองประสานซงกนและกน เพอลดการแกงแยงในการใชถนนรวมถงบรการสาธารณะตางๆ ตลอดจนเพมอ านาจการตรวจตราอาคาร สถานทของทงราชการและเอกชน

2. การจดสภาพแวดลอมภายในละแวกบานทอยอาศย โดยการรกษาพนททตยภมใหคงอยและเพมขนาดขนในยานทอยอาศยลดจ านวนบคคลแปลกหนา ตลอดจนขจดการสญจรไปมาโดยเสรภาพของบคคลภายนอก

3. การจดสภาพแวดลอมในยานธรกจและพนทสาธารณะตางๆ ควรมการวางแผนลวงหนาและสงเสรมใหสาธารณะไดใชประโยชนสงสดจากพนทสาธารณะโดยตอเนอง เพอลดความโดดเดยวและการแยกตวจงจะทา ใหยานธรกจและพนทสาธารณะตางๆ ไมตกเปนเปาหมายของอาชญากรได

4. การตดตงแสงสวางตามทองถนนบรเวณสาธารณะ บรเวณภายนอกและภายในอาคารบานเรอนมผลยบยงการลกขโมยการบกรกและการปลนทรพย

5. การออกแบบอาคารสถานทควรใหโปรงและไมอบ สายตาโดยค านงถงความปลอดภยจากอาชญากรรมเปนหลกตลอดจนสงเสรมความรสกเปนเจาของและเพมความรบผดชอบตอชมชนในกลมผอาศยเหลานน

เปนทฤษฎหนงทใชในการควบคมอาชญากรรม โดยค านงถงสภานะแวดลอมเปนหลก โดยแบงเปนระดบชมชนและระดบบานเรอน ในระดบ ชมชนนน การปองกนจะเปนการออกแบบวางผงเมองและชมชนใหเปนระเบยบเรยบรอย ซงรวมทงการตดตงไฟฟาเพอใหแสงสวางการออกแบบอาคารการสลกหมายเลขทรพยสนระดบบาน จากการศกษาเรองการวางผงเมองของนกวชาการ พบวาอาชญากรรมจะฉกฉวยโอกาสการเขาครองพนททตยภม เชน ถนน ตรอก ซอยรานคา โดยจะเฝาสงเกตพฤตกรรม

๒๓๖

ทฤษฎหนำตำงแตก (Broken Windows Theory)

ทฤษฎหนาตางแตก ( Broken Windows Theory) 1 เกดขนใน ค.ศ.1982 (พ.ศ. 2525) โดย วลสนและเคลลง (James G. Willson และ George L. Kelling) นกอาชญาวทยาชาวอเมรกน เคลลง (Kelling) กลาว ถงทฤษฎหนาตางแตกวา “เปนความคดทเจาะลกไปถงสงทต ารวจสามารถปฏบตไดเพอลดความหวาด ระแวงของประชาชน ลดอาชญากรรมธรรมดา และรวมทงลดอาชญากรรมทรนแรงดวย ซง อาจดไมมเหต ผลในเชงอาชญาวทยาทมงศกษาโดยการน ามาเทยบเคยงกน แตมความหมายมากตอผปฏบตงานต ารวจ ซง แตเดมขาพเจาเคยเชอ และคณะต ารวจทท างานดานการวางแผน (Planing Staff) เพยงไมกคนเทานนทเหน ดวยกบขาพเจาในเรองทวา เอนไอเจ (NIJ) ตองการทดลองความคดในเรอง “หนาตางแตก” ใหมากกวาน และปฏบตใหมากขน ขาพเจาขอเรยกวาเกยวกบมานษยวทยา (Anthropolgical) บนทองถนน ระหวาง เจาหนาทต ารวจกบผฝาฝนกตกาของกฎหมาย (O f f e n d e r s ) เพอพยายามคนหาวาวธไหนจะไดผล” หลกการของทฤษฎ อาจอธบายไดจากสถานการณตวอยางดงตอไปน กลาวคอ เมอต ารวจผปฏบต พบเหนอาคารทกระจกหนาตาง ประต ฝาบาน รว ฯลฯ ตองแตกหรอเสยหายจากการขวาง/ปา ทบต พน สสเปรยใส ฯลฯ อยางใดอยางหนง หากอาคารนนมผอาศยอย ต ารวจควรสอบถามถงสาเหตความเปนมา ถารตวผกระท าผด กตองจดการตามขนตอนของกฎหมาย หากไมรตวผกระท าผด กควรแนะน าใหท าการ ซอมแซมใหอยในสภาพปกต แตถา กรณอาคารทเสยหายเปนอาคารไรผอยอาศย กควรตดตอเจาของหรอ ผเกยวของใหมาจดการแกไข ทงนดวยเจตนาทไมตองการปลอยใหสงเสยหายเบองตนนน เปนเหตเชญชาน ใหมการกระท าผดซ า (เชน บกรกเขาไปกออาชญากรรมในอาคาร) การปฏบตลกษณะน อยบนพนฐาน ความเปนจรงทวา ถาปลอยใหมการละเมดกฎหมายโดยไมจดการ กตองละเมดเพมครงขนเรอย ๆ (เพราะ เหนวาไมเปนไร) แมคนทไมเคยคดจะละเมดมากอน กเกดความรสกคลอยตาม-พลอยท าการละเมดบาง โดย มกคดใหเหตผลผด ๆ แกตนเองวา การกระท าผดอยางนนเปนความทาทาย ยงไปกวานน เมอท าการละเมด เรองเลก ๆ แลวไมเปนไร ตอไปกจะหนไปท าการละเมดเรองใหญ ๆ ทใหผล-เปนความเสยหายมากกวา นอกจากน ความเสยหายและความเสอมโทรมทเกดจากฝมอของนกท าลายทไรเหตผล ยงมสวนท าใหความ ศกดสทธของกฎระเบยบ และ กฎหมายในสงคมเสอมถอยลงอกดวย เหตผลส าคญอกประการหนงคอ เมอ ปลอยใหความเสยหายเพมมากขนกระทงมสภาพเปนแหลงเสอมโทรม สจรตชนคนดกมกหลกเลยงทจะเขา ใกล/เกยวของกบพนทนน ๆ ในทสด พนทดงกลาวกถกยดครองโดยกลมมจฉาชพหรอกลมคนผชอบท าตว ถวงสงคม เหตน หลกปฏบตส าคญอกประการหนงของทฤษฎ จงก าหนดการด าเนนการของต ารวจ ดวย การ-พยายามเปดโอกาสใหประชาชนคนดเขาครอบครองพนทใหไดมากทสด ทงน เพอปองกนการยดครอง ของคนทจรตไปในตวดวย (แนวทางของทฤษฏน คลายกบค าพงเพยของไทยทวา “ ตดไฟเสยแตตนลม” ) การด าเนนการตามแนวทางของทฤษฏหนาตางแตก เปนการปฏบตทมงขจดความไรระเบยบ “ความ ไรระเบยบ” ในทางสงคมศาสตรหมายถง ความไมสภาพ เกะกะ และแสดงอาการคกคาม/รบกวนการด ารง ชวต โดยเฉพาะชวตคนในสงคมเมอง ซงมลกษณะตองอยตอหนาคนแปลกหนามากมาย และอยใ นสถาน การณทประชาชนตองการความเปนระเบยบเรยบรอยในระดบต า ( Minimum Levels Of Order ) ไมวาการ ใชพนทเพอการอยอาศย เพอเปดรานคา เพอใหบรการ เพอการจดงานชนชมยนดในโอกาสตาง ๆ ทาง ง 1 พงศพฒน ฉายาพนธ,พ.ต.ท.,ความรเบองตนเกยวกบต ารวจชมชนสมพนธและต ารวจผรบใชชมชน(.2542),หนา125-150.

๒๓๗

วฒนธรรม หรอท าพนทไวใหลก ๆ หลาน ๆ วงเลนตามความตองการของประชาชน นกนครวทยา ( Urbanologist ) ชอ เจน จาคอบส ( Jane Jacobs ) เรยกวา เปนการเปลยนแปลงเลก ๆ นอย ๆ ของชวตคนเมอง เปนสงทชวยท าใหคนแปลกหนาสามารถอาศยอยดวยกนไดอยางสงบสข ดวยความเจรญ มอารยธรรมสงาภมฐาน แตกเปนเงอนไขทส าคญ และมขอจ ากด

จากประสบการณของต ารวจผปฏบต ตางยอมรบทวกนวา ปญหาอาชญากรรมสวนใหญ ผกระท า ผด มกไมไดเรมตนสรางพฤตกรรมทางอาชญากรรมทรายแรง หรอ คดอกฉกรรจโดยทนท แตมกเรมตน จากไมยดถอระเบยบแบบแผน ไมเคารพกตกา และไมรกษาวนย กอน แลวจงจะขยายไปสการประกอบ อาชญากรรมทรายแรงมากขน นอกจากน มขอสงเกตทนาสนใจวา คนรายหรอคนทกระท าผดโดยสนดาน เหลาน จะไมจ ากดการกระท าความผดเฉพาะเรองอาชญากรรมรายแรงเทานน โดยมาก คนเหลานมกจะคด ในทางไมรบผดชอบตอสงคม ลกษณะทวา เรองใหญยงท าได แลวเรองเลก ๆ นอย ๆ แคน จะต องไปสนใจ ท าไมกน ดงนน จงอาจขบรถฝาฝนสญญาณไฟจราจร สงเสยงเอะอะ โวยวาย ตามตรอกซอกซอย เมาสรา และเดนเกะกะระรานชาวบาน เรองเลาน ต ารวจหวเกาอาจเหนเปนเรองเลก ๆ นอย ๆ ไมนามผลอะไร แต ในความเปนจรง ประชาชนทมประสบการณโดยตรง เหนเปนเรองใหญทนากลว และ ตองการใหต ารวจ จดการกบการกระท าดงกลาวดวยเหมอนกน ถาต ารวจไมจดการ เมอเกดความไรระเบยบ ไมเคารพกฎเกณฑ กตกาของสงคมขนมาก ๆ จะท าใหประชาชนเกดความหวาดระแวง กลวภยจะมาถงตน น าไปสการเปดชอง โอกาสใหเกดการกระท าผด พนท ใดไรระเบยบมาก ถงขนาดประชาชนคนดไมอาจครอบครองพนทได พนทนนต ารวจกไดชอวาไมสามารถครอบครองไดเชนกน (พนทดงกลาวยอมอยในครอบครองของคนราย) เพอมใหเกดเหตการณเชนน ต ารวจจะตองขจดความไรระเบยบและการไมเคารพกตกาของสงคม ดวยวธ คด งาย ๆ วา ท าอยางไรกได เพอใหประชาชนคนดรสกปลอดภยในการใชพนท (ขณะเดยวกนกจะท าใหคนราย รสกหวาดระแวงในพนทดงกลาวโดยอตโนมต) ซง จะมผลดานการลดการเกดอาชญากรรมทนบเปนคด ๆ หรอ Index Crime เชน ลกทรพย ชงทรพย ฆาคน ทต ารวจสวนใหญในมมมองเดมมกจะกงวล

การปฏบตตามหลกการของทฤษฏหนาตางแตก ต ารวจตองปฏบตงานรวมกบประชาชน ดงนน กอนลงมอด าเนนการ จ าเปนตองศกษาสาเหตของปญหาตาง ๆ เชน ศกษาปญหาอาชญากรรม ศกษาระเบยบ กฎเกณฑ/กตกาสงคม และศกษาขอกฎหมาย จากนน กใหความรและสรางความเขาใจกบประชาชน

(แมวา - ทฤษฏหนาตางแตก จะเปนคนละหลกการ กบ งานต ารวจพฒนาและแกปญหาตามแนวทาง ของชมชน (C.O.P.P.S.) กจรง แตแนวทางของทฤษฏมสวนเสรมกน ทงนาจะจ าเปนตองใชควบคกนไป โดยเฉพาะเพอใหเกดผลส าเรจมากขน ควรตองใชรวมกนกบ - การเปนผน าต ารวจทมคณภาพทงระบบ ดวย จงจะท าใหการแกปญหามประสทธภาพ และ ไดรบการสนบสนนจากประชาชน แนนอนมากขน

แบรทตน (William Bration) อดตผ บญชาการต ารวจนวยอรค ซ งวงการต ารวจท ว ไปยก ยองวาเปนหนงในสดยอดผจดการต ารวจในศตวรรษท 20 เปนผน าหลกการของทฤษฏหนาตางแตกมาใช อยางจรงจง ใน ค.ศ. 1989 (พ.ศ. 2532) ภายใตการสนบสนนของลเลยน (Rudolph G.luliani) นายก เทศมนตรของนวยอรค เรมแรกทน ามาใช แบรทตนประกาศวาจะลดอาชญากรรมในนวยอรคลงใหได ซงไมมใครเชอและเหนเปนเรองนาขบขนดวยซ าไป (ต ารวจคนใดหรอหนวยงานใดกตาม ทบอกวา สามารถ ลดอาชญากรรมไดในชวงนน จะถอเปนเรองนาขบขน เพราะเปนทรกนทวไปวา ยงไมมต ารวจในยโรป และ

๒๓๘

อเมรกา หรอในเอเชย เคยท าไดมากอน) โดยเฉพาะต ารวจนวยอรค เองกใหความเหนวาไมมอ านาจจดการ เพยงพอกบงานลกษณะทแบรทตนก าลงจะท า นอกจากนยงเปนงานสงคม – เปนปญหาสงคม ไมใชงาน หลกของต ารวจ และต ารวจไมมก าลงเพยงพอ (ต ารวจนวยอรคแจงวา ขาดก าลงต ารวจอยถง 6,000 นาย) ต ารวจเองกเคยระดมก าลงกวาดลางมากอน (เชน ปดทางเขาออกรถไฟใตดน แลวตรวจคนพวกตองสงสย) แบรทตนกลาววา “ทเคยระดมกวาดลางปดลอมตรวจคนกนมาแลว ปญหายงคงมอย ประชาชนยงคงไดรบ ความเดอดรอน ต ารวจกยงตองท างานหนก แกปญหาแบบเดม ๆ ซ าแลวซ าเลา แถมถกต าหนวจารณอยเชนน แลวจะยงคงท าเชนเดมตอไป-หรออยางไร ท าไมไมเปลยนวธการ หาวธการใหม ๆ ดบาง” ในทสด ต ารวจ นวยอรคกเสนอหลกการงานต ารวจพฒนาและแกปญหาทพลกผนตามแนวทางของชมชน เมอเรมด าเนนการ แบรทตน ไดแนะน าใหเอาหลกการของทฤษฏหนาตางแตกเขามาผสมผสาน ต ารวจนวยอรคจงไดหนมาใช หลกการของทฤษฏหนาตางแตกตามค าแนะน าของแบรทตน (แบรทตนไมไดสงหรอบงคบ) ตอมา ครนถง ค.ศ.1992 (พ.ศ.2535) ไดมการส ารวจสถตอาชญากรรมในนวยอรคอยางจรงจง ปรากฏวาอาชญากรรมโดยเฉลยลดลงถงรอยละ 42 และ แมวาแบรทตนจะลาออกจากต ารวจไปแลว แตผบญชาการต ารวจนวยอรค คนตอ ๆ มา กยงคงใชหลกการของทฤษฏหนาตางแตกอย และ อาชญากรรมกไมสงขน ปจจบน นวยอรค ไดรบการยอมรบวาเปนเมองหนงทมความปลอดภยสง ตางจากในอดตแบบพลกฝามอ

ทฤษฎตาง ๆ ยอมมทงจดเดนและจดดอย จดเดนของทฤษฎหนาตางแตก คอ จะไดผลดใน พนททมการควบคมไดงาย เชน พนทสถานรถไฟใตดน สถานขนสง หรอพนทชมชนทมขอบเขตแนนอน ทฤษฎนเปนทฤษฎทสอดรบกบความคนเคยในการปฏบตงานของต ารวจ คอ เปนทฤษฎจากบนลงลาง (Top Down) และการด าเนนการตามหลกการของทฤษฎนจะมผลใหเหนเปนรปธรรม เพราะ อาชญากรรม รายแรงจะลดลงมากโดยอตโนมต ในสวนจดดอยของการด าเนนการตามหลกการของทฤษฎน กมอย หลายประการ เชน จะมปญหากบความรสกของประชาชน เพราะตองเขมงวดมากขน จนอาจดเหมอนวา ไมใสใจกบคนยากไร กบคนดอยโอกาสทางสงคม เปนหลกการทลอแหลมตอสทธมนษยชน และม มมมองคอนขางแตกตางจากนกอาชญาวทยาโดยทวไปทมองวา อาชญากรรมเกดจากความยากจน ความ ขดแยงทางความคด/วฒนธรรม และความไมเทาเทยมกนทางสงคม ฉะนน การจดการและการด าเนนการ จงตองใชเทคนคสง โดยผปฏบตตองเปนต ารวจมออาชพทมทกษะมประสบการณด อยางไรกตาม เมอใช การวเคราะหภมศาสตรงานต ารวจ (Geographic Policing) เขาชวย กท าใหมขอโตแยงกบทฤษฎนอยบางวา กรณทเคยน าหลกการตามทฤษฎนมาใชแลวท าใหอาชญากรรมลดลง อาจเปนเพราะเหตผลอน เชน คนวยรน ลดลง คนมงานท ามากขน หรอคนในปจจบนสวนใหญไมนยมความรนแรงกเปนได เปนตน

Broken Windows Model เป น รปแบบ ใหม ของกระบวนท ศน ต ารวจชมชน ย ดปรชญ า การท างานในเชงรก “เนนความสามารถในการแกปญหาควบคไปกบการบงคบใชกฎหมาย” วธการนมอง วา ประชาชนเปนหนสวนในการควบคมปญหาอาชญากรรม และในขณะเดยวกนกเปนลกคาของต ารวจดวย การแกปญหาอาชญากรรมดวยการท างานรวมกบชมชน และอาศยพลงชมชนเขามสวนรวมในการก าหนด พนธกจการปฏบต ท าใหต ารวจอยในแนวหนาตลอดมา2

๒๓๙

กลยทธส ำคญของ Broken Windows Model เนนใหผกระท ำผดส ำนกผดและรบผดชอบ เยยวยำ ชดใชควำมเสยหำย

- เนนความปลอดภยสาธารณะ

- ท างานในชมชน ส านกงานเปนทบรหารจดการ

- สรางหนสวนในชมชน

- ใชทรพยากรอยางคมคา

- บงคบเงอนไขอยางจรงจง

- เนนการวดผลดวยตวชวด

- เนนภาวะผน าทเขมแขง

Broken Windows Model ไดเสนอแนะหลกกำรสรำงหนสวน ( partnership) ในชมชน ดงน

- สรางการมสวนรวมอยางมความหมายจากเหยออาชญากรรม และชมชน

- หนสวน เนนจากกลมเพอนบาน โรงเรยน กลมธรกจ กลมความเชอ ใหน าผกระท าผดเขา

รบการสนบสนนและชวยเหลอจากกลมเหลานน

- สรางกระบวนการท างานแบบเคยงบาเคยงไหลกบหนวยงานในกระบวนการยตธรรมตาม

ธรรมดา ในลกษณะหนสวน มงเปาทความปลอดภยสาธารณะและความสงบสข

- เปนหนสวนกบองคกรเพอบรการชมชนและบรการสงคมทงหลาย หนวยงานบ าบดรกษา

ยาเสพตด และองคกรทไมแสวงหาก าไรเพอการฟนฟและดแลผกระท าผด

- พฒนาระบบการสอสารกบชมชน ใหความรและขอมลขาวสาร เพอเพมความรวมมอจาก

ชมชนเปนส าคญ

ด

2 Kelling, George L., & Catherine M. Coles., Fixing Broken Windows: Restoring order and reducing crime in our communities (New York, Free Press,1996). and Nicholl,Caroline G., Community Policing,Community Justice,and Restorative Justice(Washington,D.C.,:U.S. Department of Justice,Office of Community Oriented Policing Services, 1999).

๒๔๐

หลกกำรงำนต ำรวจพฒนำและแกปญหำทพลกผนไปตำมแนวทำงของชมชน

( COMMUNITY ORIENTED POLICING AND PROBLEM SOLVING : C.O.P.P.S. )

งานต ารวจพฒนาและแกปญหาทพลกผนไปตามแนวทางของชมชน หมายถง หลกปฏบตตามความ เปนจรงทสงเสรมสนบสนนการปฏบตงานต ารวจใหเปนไปดวยดและมประสทธภาพ

1. สนบสนนการแกปญหาอาชญากรรมทกระทบตอคณภาพชวตของคนในชมชน

2. ลดความรสกหวาดระแวงอาชญากรรม

3. จดการแกไขความยงยากเดอดรอนอน ๆ ของชมชน (รวมถงการช วเคราะห และกลาวถงทมาของปญหาชมชน

- กำรแกปญหำทถกตอง ตองตงอยบนพนฐำนและแนวทำงของชมชน

- ต ำรวจตองปฏบตงำนรวมกบชมชนทกขนตอน (มกำรตรวจสอบกำรด ำเนนกำรแตละขนตอน อยำงระมดระวง)

- กำรปฏบตงำนของต ำรวจตองมคณภำพ และ ประชำชนมควำมพงพอใจถงขนก ำหนดเปน มำตรฐำนได

วธด ำเนนกำร

ต ารวจตองสรางความคนเคยกบประชาชน โดย การปรากฏตวใหประชาชนเหนในสถานทเดมและ เวลาเดมเปนประจ า ในขณะใหบรการ กรยาทาทางและการตอบสนองตองแสดงออกถงความเปนมตรอยาง จรงใจ ท าใหประชาชนศรทธาและไววางใจ

1. ต ารวจตองสามารถคนหาปญหาของประชาชน (ความคนเคยและความไววางใจจะน าไปสการ กลาบอกปญหาทแทจรง) ต ารวจตองชวยประชาชน ดวยการใชเทคนคเรยงล าดบความส าคญ เรงดวน ในการแกปญหา

2. ต ารวจและประชาชนชวยกนวเคราะหวา-ปญหามสาเหตมาจากอะไร และวธการแกปญหาควร จะด าเนนการอยางไร จงจะถกตองเหมาะสมกบสภาพตาง ๆ ของชมชน

3. ประชาชนและต ารวจชวยกนแกปญหา โดย ต ารวจตองใหการสนบสนนประชาชนอยางจรงจง ตองประสานกบองคการของราชการและของเอกชน เพอใหการสนบสนนชวยเหลอประชาชน ในการแกปญหา

4. พฒนา ใหกาวหนาตอไป ต ารวจและประชาชน จะตองชวยกนพจารณาวา ปญหาหมดสนไป แลวหรอยง และ ถงแมค าตอบคอปญหาสวนใหญไดแกไขไปแลว กตองพฒนาชมชนใหกาว หนาตอไป (เพอป องกนไมใหปญหาอน ๆ เกดขนไดอก)

๒๔๑

สำเหตกำรเกดอำชญำกรรม

ผช านาญดานอาชญาวทยาในศตวรรษท 20 มความเหนท านองเดยวกนวา ไมใชสาเหตใดเปนการ เฉพาะทท าใหเกดอาชญากรรม อาชญากรรมเกดขนจากหลายสาเหต เชน การสบลกษณะนสยจากบดา ความยากจน สภาพชวตทเปลยนไปอยางตรงขามทงทบานหรอทท างาน การเลนหรอการสมมตตาง ๆ ฯลฯ ทงหมดนคอสาเหตของการเกดอาชญากรรม

กำรด ำเนนกำรแกไขปญหำอำชญำกรรม

หลกความคดใหมในการด าเนนการแกไขปญหาอาชญากรรม คอ การด าเนนการกอนทจะเกดเหต อำชญำกรรม หรอ กำรปองกนอำชญำกรรม นนเอง

1. ปรบทศนคตบคลากรต ารวจ ใหเหนความส าคญ – การด าเนนการเพอไมใหเกดอาชญากรรม มากกวา ปลอยใหอาชญากรรมเกด – แลวจงแกปญหา หรอ ตดตามจบกมผกออาชญากรรม (ตองสนบสนน บคลากรทมแนวความคดและมผลงานดานการปองกน)

2. ใหความรแกบคลากรต ารวจ เกยวกบวธด าเนนการป องกนอาชญากรรมทถกตอง/ไดผล ความร ทถกตองเหมาะสมดานการป องกนอาชญากรรมของต ารวจสมยใหม สวนใหญ จะเปนความรทไดจากการ คนควา ทดลอง วจย ไมใชความรทเกดจากความรสกหรอปฏบตสบทอดกนมา

3. สรางความสมพนธ ใหความรกบประชาชน และ ใกลชดกบประชาชน เพอใหประชาชนทวไป มทศนคตทถกตองตอต ารวจ - เขาใจต ารวจเพมขน (ไมหวาดระแวงต ารวจ หรอ กลวคนราย) เพอคงความ รวมมอชวยเหลอของประชาชนไว

3. ใหขอมล/วธการดานการปองกนอาชญากรรม-ทถกตองและเหมาะสม กบประชาชน (ความรดานการปองกนอาชญากรรมโดยสภาพแวดลอม การปองกนอาชญากรรมโดยสงคมควบคม ภมศาสตรงาน ต ารวจทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ผลการวจย เชน คนรายคดอยางไร กลวธการเปลยนความคดของ ผกระท าผด หรอวชาวาดวยกรอบความคดของอาชญากร ฯ)

4. เปนผชวยดานเทคนคในพนทรบผดชอบ ดวยการชวยเหลอ/สนบสนนกจกรรมตาง ๆ ของ ประชาชน ใชเทคนคชวยใหประชาชนเกดความรสกถงความเปนเจาของชมชน สรางพนทสวนบคคลทาง สายตา ขยายวธการทเนนการมสวนรวมของชมชนจากฐานลาง และชวยสรางหรอยกระดบก จกรรมท กอใหเกดผลดานการปองกนอาชญากรรมอยางเปนรปธรรม

กำรลดควำมรสกหวำดระแวงของประชำชน

การลดความรสกหวาดระแวงของประชาชน ในทนหมายถง การลดความรสกเกรงกลววาจะมภย ของประชาชน เชน เกรงกลววาตนเอง คนในครอบครว หรอญาตมตรจะถกท าราย เกรงกลววาทรพยสน จะเสยหาย/สญหาย หรอ เกรงกลววาจะเกดเพลงไหมในชมชนทพกอาศย เปนตน

สำเหตทท ำใหประชำชนเกดควำมรสกหวำดระแวง

๒๔๒

องคการต ารวจทกาวหนาในปจจบน แบงสาเหตทท าใหประชาชนเกดความรสกหวาดระแวงเปน 2 กรณ คอ 1) ประชาชนเกดความรสกหวาดระแวงทงทอาชญากรรมยงไมเกดขน และ 2) ประชาชนเกด ความรสกหวาดระแวงเมอมเหตอาชญากรรมเกดขนแลว

ประชำชนเกดควำมรสกหวำดระแวงทงทอำชญำกรรมยงไมเกดขน สวนใหญเกดจากการสมผส กบสงผดปกต กบความไรระเบยบ เชน เหนคนขบจกรยานยนตรบจางหนาปากซอยจบกลมคยกนเสยงดง หรอจอดรถจกรยานยนตเกะกะ/ไมเปนระเบยบ เหนก าแพงหรอรวในชมชนถกระบายสหรอเขยนขอความ หยาบคาย ทงขยะเลอะเทอะสงกลนเนาเหมน นกเลง/อนธพาลดมสรา สงเสยงดง เอะอะโวยวาย คนเรรอน ดมกาว จบกลมใตสะพาน นงราวสะพาน ทารณสตว กอเหตทะเลาะววาท ฯลฯ

ประชำชนเกดควำมรสกหวำดระแวงเมอมเหตอำชญำกรรมเกดขนแลว สวนใหญเกดจากสมผส เหตอาชญากรรมดวยตนเอง รจากเพอนบาน อานขาวจากหนงสอพมพ ดโทรทศน ฟงวทย ฯลฯ

การรบรขาวสารการเกดอาชญากรรมจากสอมวลชน แลว-ท าใหเกดความรสกหวาดระแวง สวนใหญจะเปน คดอกฉกรรจ/สะเทอนขวญ หรอ คดทเกดขนอยางตอเนองตด ๆ กน แลวจบกมคนรายไมได

แนวทำงกำรลดควำมหวำดระแวงของประชำชน

หลกการส าคญทใชไดผลกบสถานการณลกษณะน ไดแก หลกการของ ทฤษฎหนำตำงแตก (BROKEN WINDOWS THEORY) หลกการ งำนต ำรวจผ รบใชชมชน (COMMUNITY POLICING : CP) และหลกการ งำนต ำรวจพฒนำและแกปญหำทพลกผนไปตำมแนวทำงของชมชน (COMMUNITY ORIENTED POLICING AND PROBLEM SOLVING : C.O.P.P.S.)

การใชหลกการของ“ทฤษฎหนาตางแตก” คอ ต ารวจพยายามเปดโอกาส ใหประชาชนคนดเขา ครอบครองพนท (ไมยอมใหคนรายเขาครอบครองพนท) เรมตนดวยการ ใหความร/สรางความเขาใจกบ ประชาชน ประสานงานกบบคลากรในกระบวนการยตธรรมในบางกรณ จากนน ต ารวจจะใหความสนใจ กบเรองเลก ๆ นอย ๆ ทจะกระทบความรสกของประชาชน หรอเรองเลก ๆ นอย ๆ ทอาจลกลามเปนเรอง ใหญในอนาคต เชน คนเมาสราเดนเกะกะตามทองถนน วยรนจบกลมมวสมสงเสยงดง จกรยานยนต รบจางปากซอยจอดรถเกะกะไมเปนระเบยบ และพดคยกนดวยวาจาไมสภาพ ดดแปลงทอไอเสยรถยนต/ จกรยานยนตใหสงเสยงดงมากกวาเดม แขงรถบนถนนหลวง ฯลฯ แมความผดเรองเลก ๆ นอย ๆ เหลาน จะเปนความผดลหโทษ ต ารวจกไมควรละเลยหรอปลอยผานไปเฉย ๆ ถาเปนไปได ควรใชวธสอบถามหา ขอมล แนะน าหรอตกเตอนประชาชน แตกบกรณทมปญหา กตองเชญตวไปเปรยบเทยบปรบทสถานต ารวจ (การใชหลกการตามทฤษฎน ผปฏบตตองรจกใชวจารณญาณ เชน พจารณาจากสถานท เวลา การกระท าท กระทบตอประชาชน จ านวนครงทกระท า จากนนจงใชเทคนคทเหมาะสมและมไหวพรบ ทส าคญคอรจก เทคนคการควบคมอารมณ เพอไมใหเกดปญหาตงเครยดกบชมชน)

การใชหลกการงำนต ำรวจผรบใชชมชน จะเนนความคนเคยกบประชาชนเปนหลก ต ารวจจะ ปรากฏตวใหประชาชนเหนในสถานทเดมและเวลาเดมเปนประจ า เพอใหประชาชนไดสมผสจนประทบเขา ไปในความรสก การปฏบตจะใชวธเดนตรวจ หยด พบปะ/พดคยกบประชาชน (STOP WALK TALK)

๒๔๓

การใชหลกการงำนต ำรวจพฒนำและแกปญหำทพลกผนไปตำมแนวทำงของชมชน หมายถง การทต ารวจและประชาชนจะรวมกนพจารณาด าเนนการแกไขปญหาดานสภาพแวดลอมและแกปญหาสงคม เชน ชวยกนท าความสะอาดและจดระเบยบชมชน แกไขสถานทกอให เกดการมวสม/ซองสม ชวยแกไขปญหา คนในชมชนวางงาน หรอ ปญหาเดกยากจนไมไดไปโรงเรยน เปนตน

งานต ารวจพฒนาและแกปญหาทพลกผนไปตามแนวทางของชมชน เปนการคดและด าเนนการ อยางเปนระบบ โดยยดเอาความเดอดรอน ความตองการ และความพงพอใจของประชาชน เปนหลก

ส าคญทสด คอ ต ารวจและประชาชนตองปฏบตงานรวมกน -ในการแกไขปญหาทประชาชน ตองการ หรอ เหนความส าคญวา ถาแกไขปญหานนไดจะเปนประโยชนส าหรบเขา

(กำรแกไขปญหำ ตองเปนไปในลกษณะทเหมำะสมกบสภำพของชมชนและประชำชน)

การด าเนนการงานต ารวจตามหลกการของทฤษฎหนาตางแตก หลกการงานต ารวจผรบใชชมชน และหลกการงานต ารวจพฒนาและแกปญหาทพลกผนไปตามแนวทางของชมชน จะท าใหสภาพแวดลอม ของชมชนดขนและเปนระเบยบเรยบรอยมากขน นอกจากน ยงท าใหประชาชนเหนความจรงใจ เลอมใส ศรทธา และเชอวาต ารวจเปนทพงพาได ในทสดกจะเกดความคนเคย/ใหการยอมรบแกกนและกน ความ รสกหวาดระแวงทประชาชนเคยม กจะคอยๆ ลดลง กระทงเหลอนอยทสด หรอหมดสนไป

(ขอควรระวง คอ การลดความรสกหวาดระแวงของประชาชน การสรางความรสกใหประชาชน เชอมนวาปลอดภย และเชอวาต ารวจเปนทพงได ตองอยบนพนฐานของความเปนจรง/มหลกการและเหตผล ตองไมท าใหประชาชนเกดความประมาท กระทงเกดความไมระมดระวง และ อยาใหประชาชนเกดความ รสกผด ๆ วา จะสามารถพงพาในทางทมชอบ เชน ใชความคนเคยกบต ารวจไปขมเหงร งแกประชาชนคน อน ๆ หรอ เอาเปรยบผอน เปนตน)