บทที่ 4 - library.ksu.ac.th๑๔๑. ๘๙ พรรณไม้...

๑๔๐

๘๙ พรรณไม พรอมสรรพคณในดงโตงโตน มหาวทยาลยกาฬสนธ (นามน)

ภาพท ๖๗ โมก ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณดานหลงอาคารปฏบตการวทยาศาสตร

๖๗. โมก (มก, มกเกอ, โมกมน)

๑๔๑


ชอสามญ Mok ชอวทยาศาสตร Wrightia pubescens R.Br. วงศ Apocynaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมพมหรอไมตน สง ๕-๑๕ เมตร เปลอกสเทาหรอสนาตาล มยางขาว กงออนมขน ใบ ใบเดยวเรยงตรงขามรปรยาว ๕-๑๐ ซม. กวาง ๑.๒-๖ ซม. ขอบใบเรยบ เสนใบ ๘-๑๕ ค มขนนมทงสองดาน ปลายใบแหลม ชอดอก ออกทซอกใบ ยาว ๔-๘ ซม. ดอกสมบรณ เพศ กลบเลยง ๕ กลบ รปไขหรอรปขอบขนานปลายแหลม กลบดอกสขาวหรอสชมพออน ปลายกลบมน เกสรเพศผตดกบกลบดอกดานใน อบเรณ ยาว ๖-๗ มม. รงไข ม ๒ คารเพล ผลรปแถบแตกแนวเดยว ยาว ๑๐-๑๕ ซม. กวาง ๑-๓ ซม. กระจกขน ยาว ๑.๒-๔ มม. ๔๓

สรรพคณ ราก ขบโลหตระด ขบโลหต โรงผวหนง แกพษสตวกดตอย เปลอกตน แกพษไข บารงธาต แกทองมาน แกโรคลาไส ดพการ ขบนาเหลองเสยกระพฟอกโลหต ใบ ระงบปวดกลามเนอ ขบนานม รกษาฝ ดอก ขบพยาธ เปนยาระบาย ผล ขบโลหต เมลด แกบด แกไข ทองเสย ไฟลามทง ขบลม ขบพยาธในลาไสเลก ๔๔

๔๓ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). โมก. (ออนไลน)

๔๔ โครงการอนรกษพนธกรรมพช. (ม.ป.ป.). โมก. (ออนไลน)

๑๔๒


ภาพท ๖๘ โมกหลวง ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณสวนอนสรณสถาน อาจารยสหส หาญสนธ

๖๘. โมกหลวง (โมกใหญ พด พทธรกษา)

๑๔๓


ชอสามญ Kurchi, Easter Tree, Conessi Bark, Tellicherry Tree ชอวทยาศาสตร Holarrhena pubescens Wall. ex G.Don วงศ Apocynaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมพมผลดใบหรอไมยนตนขนาดเลกถงขนาดกลาง สง ๓-๑๕ เมตร ทกสวนมยาง สขาว ลาตนกลม เปลอกตนสเทาออนถงนาตาล หลดลอกเปนแผนกลม ๆ ไมเทากน เปลอกชนในสซด ใบออนมขนปกคลมมาก ใบเดยวเรยงคตรงขามสลบตงฉาก ยาว ๑๐-๒๗ ซม. กวาง ๔-๑๒ ซม. รปไข รปร รปไขแกมรปขอบขนานหรอรปใบหอกกลบ ฐานใบแหลมหรอปาน ปลายใบเรยวแหลมหรอมน ขอบใบเรยบ แผนใบมขน ใบแกบาง เสนใบขาง ๑๐-๑๖ ค เสนกลางใบและเสนใบมองเหนชดเจน เสนใบสเหลอง ไมมตอม ผวใบดานบนมขนนม ดานลางมขนหนาแนนกวา กานใบยาว ๐.๒-๐.๖ ซม. ใบรวงงาย ชอดอกแบบชอกระจกออกใกลปลายกง แตละชอมหลายดอก ชอดอกยาวประมาณ ๔-๑๑ ซม. ดอกขนาด ๒.๕-๓.๕ ซม. สขาวหรอสเหลองออน บางครงจะมแตมสชมพ กลนหอม กานชอยาว ๐.๖-๑.๗ ซม. ชอดอกหอยลง กลบดอกม ๕ กลบ โคนเชอมเปนหลอดเลก ๆ ยาว ๙-๑๑.๕ มม. กลบดอกเรยงซอนเหลอมกนเวยนซาย ผวดานนอกมขนสขาว เกสรเพศผม ๕ อน เชอมกบหลอดกลบดอก กานชเกสรสน มขนทฐาน อบเรณแคบแหลม เกสรเพศเมย มรงไขเหนอวงกลบ ม ๒ หองแยกกน ยอดเกสรเชอมกน กานเกสรตวเมย ๑.๘-๒.๕ ซม. ไมมหมอนรองดอก กลบเลยงม ๕ กลบ ขนาด ๒-๔ มม. แคบและแหลม มตอมประปราย โคนเชอมกนเลกนอย ปลายแยก มขนสขาว ผลแหงขนาดกวาง ๐.๓-๐.๘ ซม. ยาว ๑๘-๔๓ ซม. รปกระบอกแคบหอยเปนคโคง แตกตามยาวเปนตะเขบเดยว ปลายฝกแหลม โคนฝกแบน เมลดจานวนมากมลกษณะแบนสน าตาล ขนาด ๑๓-๑๗ มม. เกลยง แตมแผงขนยาวเปน ๒ เทาของเมลด มขนสขาวเปนพตดอย แผงขนชไปทางยอดของผล พบตามปาเตงรงทวไป ปาเบญจพรรณ ปาดบแลง ออกดอกราวเดอนมนาคม ถงกรกฎาคม

๑๔๔


สรรพคณ ตารายาไทยใชเปลอกตน มรสรอนขมฝาด มสรรพคณแกบด (ปวดเบง มมกหรออาจมเลอดดวย) รปดธาต เปนยาเจรญอาหาร แกเสมหะเปนพษ บารงธาตทงส ใหเจรญ ปรงเปนยาแกโรคเบาหวาน แกไขจบสน ตมนาดม ชวยระงบอาการปวดกลามเนอ หากใชมากเกนไปจะทาใหนอนไมหลบ ปนปวนในทอง เปลอกตนแหงปนละเอยดทาตว แกโรคทองมาน แกเสมหะเปนพษ ปรงเปนยาแกเบาหวาน แกไขจบสน ใบ มรสฝาดเมา ขบนานม ชวยระงบอาการปวดกลามเนอ ใชเปนยาขบพยาธในทอง รกษาหลอดลมอกเสบ ฝและแผลพพอง ดอก เปนยาถายพยาธ ฝกมรสฝาดขม แกสนนบาตหนาเพลง เมลด มรสฝาดขม เปนยาฝาดสมาน ขบลม ใชแกไข ทองเสย แกบด ชวยถายพยาธ ในลาไสเลกและรกษาโรคผวหนง แกน มรสฝาดเมา แกโรคผวหนง แกกลากเกลอน ผล รสฝาดขมรอน ขบโลหต แกสนนบาต หนาเพลง แกวณโรคแหงสตรอนอยใน เรอนไฟ ราก มรสรอน เปนยาขบโลหตระด เปลอกตนและนามนจากเมลด ใชรกษาโรคทองรวง เปลอกหรอใบตมผสมนาอาบรกษาโรคหด ๔๕ ๔๖

แกบด แกไขพษ ใชเปลอกตนโมกหลวงครงกามอ (๖-๑๐ กรม) ผสมกบผลมะตมแหง อยางละเทา ๆ กน รวมกบเปลอกรากทบทมครงสวน ตาใหเปนผงผสมนาผงทาเปนลกกลอน รบประทานครงละ ๑-๒ กรม (ของยาทผสมแลว) ประมาณ ๓-๕ เมลดพทราหรอใชตมกบนา ๑ ถวยแกว รบประทานวนละ ๒ ครง ๔๗

๔๕ ฐานขอมลสมนไพรไทย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. (๒๕๕๕). โมกหลวง.

(ออนไลน) ๔๖ ธงชย เปาอนทร และนวตร เปาอนทร. (๒๕๕๔). ตนไมยานาร.

๔๗ สวทย มนสไธสงค. (๒๕๕๕). มหศจรรยแหงสมนไพรไทย. (ออนไลน).

๑๔๕


ภาพท ๖๙ ยอปา ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณสวนอนสรณสถาน อาจารยสหส หาญสนธ

๖๙. ยอปา (ยอเถอน กะมด มด)

๑๔๖


ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Morinda elliptica Ridl. วงศ Rubiaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดเลกถงขนาดกลาง สง ๕-๑๕ ม. ผลดใบ เปลอกสนาตาลแดงหรอเทา แตกเปนเปนรองลกตามยาวของลาตน หรออาจเปนสะเกดสเหลยมเลก ๆ ลาตนมกคดงอ ใบเดยวเรยงตรงขามสลบตงฉาก ใบรปรกวาง ๔-๑๔ ซม. ยาว ๘-๒๕ ซม. ปลายใบแหลม โคนใบรปลม ขอบใบเปนคลนบางครงเรยบ แผนใบบางใบเกลยงทง ๒ ดาน ผวใบดานลางมองเหนเสนรวงแหชดเจน เสนแขนงใบขางละ ๔-๖ เสน กานใบยาว ๑.๒-๑.๕ ซม. ดอกสขาว มกลนหอม ออกเปนกลมบนกระเปราะ รงไขทอดรวมกนเปนกอนตามซอกใบและปลายกง กลบเลยง ๕ กลบ หลอดกลบดอกรปแจกนทรงสง ปลายแยก ๕ แฉก ดอกบานเตมทกวาง ๑.๕-๒ ซม. ผล ผลรวมทรงกระบอกสนหรอไข ผวนอกเปนปมปม อวบนา กวาง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๒.๕-๓.๕ ซม. เมลดรปไขแบน สรรพคณ ราก แกเบาหวาน แกน ตมนาดมบารงเลอด ผลออน แกอาเจยน ผลสก ขบระด ขบลม ใบ องไฟพอตายนงปดหนาอก หนาทอง แกไอ จกเสยด หรอตาพอกศรษะฆาเหา รากใชยอมผาใหเปนสแดง๔๘

๔๘ มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ. (๒๕๕๖). พรรณไมในมหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ.

หนา ๑๘๖.

๑๔๗


ภาพท ๗๐ ยางนา ทมา: เกษมศกด ทองตน


๑๔๘


๗๐. ยางนา ชอสามญ Yang ชอวทยาศาสตร Dipterocarpus alatus Roxb. ex G.Don วงศ Dipterocapaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร เปนไมตนขนาดใหญ ไมผลดใบสงถง ๔๐ เมตร ลาตนเปลาตรง เปลอกคอนขางเรยบ สเทาปนขาว โคนตนมกเปนพพอน เรอนยอดเปนพมกลม ทบ ตามกงออนและยอดออนมขนและมรอยแผลใบเหนชด ใบเปนใบเดยวตดเรยงเวยนสลบ ทรงใบรปไขแกมรปขอบขนานกวาง ๘-๑๕ ซม. ยาว ๒๐-๓๕ ซม. โคนใบมนกวางปลายใบสอบท เนอใบหนา ใบออนมขน สเทา ใบแกเกลยงหรอเกอบเกลยง ขอบใบเปนคลนเลกนอย กานใบยาว ๓-๔ ซม. มขนประปราย ดอกสชมพออกรวมกนเปนชอสน ๆ ตามงามใบตอนปลาย กงชอหนงมหลายดอก โคนกลบดอกเชอมตดกนเปนรปถวย สวนปลายถวยแยกเปน ๕ แฉก ยาว ๒ แฉก และสน ๓ แฉก มขนสน ๆ สนาตาลปกคลม กลบดอกม ๕ กลบ โคนกลบชดกน สวนปลายจะบดเวยน ผลเปนผลชนดแหง รปกระสวยมครบตามยาว ๕ ครบ มปกยาว ๒ ปก ขนาด ๑๐-๑๒ ซม. เสนปกตามยาวม ๓ เสน ๔๙

สรรพคณ เปลอกตน นาตมจากเปลอกเปนยาบารงรางกาย ฟอกเลอด บารงโลหต แกตบอกเสบ และใชทาถนวดขณะรอน ๆ เปนยาแกปวดตามขอ นามนยาง ใชผสมกบเมลดกยชาย (Allium tuberosum Rottler ex Spreng.) นามาควใหเกรยม บดใหละเอยด ใชเปนยาอดฟนแกฟนผ ใชนามนยาง ๑ สวน ผสมกบแอลกอฮอลกน ๒ สวน แลวนามารบประทานเปนยาขบปสสาวะ แกโรคทางเดนปสสาวะ แกมตกดระดขาวของสตร หรอใชจบเปนยาขบเสมหะกไดเมลดและใบ มรสฝาดรอน นามาตมใสเกลอใชอมแกปวดฟน ฟนโยกคลอน ใบและยาง มรสฝาดขมรอน ใชรบประทานกนเปนยาขบเลอด ตดลก (ทาใหเปนหมน) นามนยางดบ มรสรอนเมาขน มสรรพคณเปนยาถายหวรดสดวงทวารหนกใหฝอ นามนยางจากตน มรสรอนเมาขน มสรรพคณเปนยาสมานแผล หามหนอง ใชเปนยาทาแผลเนาเปอย แผลมหนอง แผลโรคเรอน แกโรคหนองในและเปนยากลอมเสมหะ ๕๐ ๕๑ ๕๒

๔๙ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). ยางนา. (ออนไลน)

๕๐ โครงการเผยแพรขอมลทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนบนพนทสง, สถาบนวจย

และพฒนาทสง (องคกรมหาชน). (๒๕๕๗). ยางนา. (ออนไลน) ๕๑ สานกงานจงหวดยโสธร. (๒๕๕๘). ไมยางนา. (ออนไลน)

๕๒ วนานนทอทยาน. (๒๕๕๗). ยางนา. (ออนไลน)

๑๔๙


ภาพท ๗๑ ยานาง ทมา: เกษมศกด ทองตน


๗๑. ยานาง

๑๕๐


ชอสามญ Bai-ya-nang ชอวทยาศาสตร Tiliacora triandra Diels วงศ Menispermaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมเถา ใบเดยว เรยงสลบ รปไขแกมใบหอก กวาง ๒-๔ ซม. กวาง ๕-๑๒ ซม. ดอกชอ ออกตามเถาและทซอกใบ แยกเพศอยคนละตน ไมมกลบดอก ผลเปนผลกลม ผลยอย รปวงร สรรพคณ ราก ตมกบนา ดมเปนยาแกไขทกชนด การทดลองพบวาสารสกดรากมฤทธตานเชอมาลาเรยชนดฟลซพารมในหลอดทดลอง๕๓

ลาตน รสจดขม ถอนพษผดสาแดง รกษาพษไข แกไขตวรอน แกไขพษ แกไขรากสาด ไขดาแดง ไขฝดาษ ไขเซองซม ไขกลบไขซา แกลนเปนฝาขาว แกลนแขงกระดาง ร ก ษ า โ ร ค ปวดขอ กาน ทมใบผสมกบพชอนใชเปนยาแกทองเสย ใบ รสจดขม รบประทานถอนพษ แกไข แกไขรากสาด ไขพษ ไขเซองซม ไขหว ไขพษ ปวดหวตวรอน อสกอใส หด ลนกระดางคางแขง เปนยากวาดคอ แกไขฝดาษ ไขดาแดง๕๔

๕๓ มหาวทยาลยมหดล. (๒๕๔๘). สมนไพรสวนสรรกขชาต. หนา ๒๐๒.

๕๔ ฐานขอมลสมนไพรไทย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. (๒๕๕๓). ยานาง.

(ออนไลน)

๑๕๑


ภาพท ๗๒ พะยง ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณหนาอาคารปฏบตการวทยาศาสตร ๕๐ เมตร

๑๕๒


๗๒. พะยง ขะยง (อบลราชธาน), แดงจน (ปราจนบร), ประดตม, ประดนา (จนทบร), พะยงไหม (สระบร), ประดลาย (ชลบร), ประดเสน (ตราด), กระยง, กระยง)

ชอสามญ Siamese Rosewood ชอวทยาศาสตร Dalbergia cochinchinensis Pierre. วงศ Leguminosae-Papilionoideae ลกษณะทางพฤษศาสตร ไมยนตนขนาดกลางถงใหญ ผลดใบชวงสน ๆ ลาตนสง ๑๕-๓๐ ม. ทรงพมรปไขหรอแผกวาง โปรง เปลอกตนสเทาเรยบ แตกไมเปนระเบยบ และหลดรอนเปนแผน เปลอกในสนาตาลแกมเหลอง เนอไมมสแดงอมมวงถงแดงเลอดหมแก เนอละเอยด แขงแรงทนทาน ใบประกอบแบบขนนกปลายคเรยงสลบ ใบยอย ๗-๙ ใบ รปไขหรอรปใบหอก กวาง ๓-๔ ซม. ยาว ๔-๗ ซม. ปลายใบแหลมเปนตงห โคนใบมนกวาง ขอบใบเรยบเปนคลนเลกนอย แผนใบบางแตคอนขางเหนยว คลายแผนหนง แผนใบดานบนสเขยวเขม แผนใบดานลางสเขยวนวล แกนกลางใบประกอบยาว ๑๐-๑๕ ซม. เสนแขนงใบขางละ ๕-๗ เสน กานใบยอยยาว ๓-๖ ซม. ดอกชอแบบชอแยกแขนงออกทปลายยอดหรอซอกใบใกลปลายยอด ชอดอกตงขน ยาว ๑๐-๒๐ ซม. กลบเลยงเชอมตดกนเปนรประฆง ขอบหยกซฟนตน ๆ ๕ จก มขนสน กลบดอกรปดอกถว สขาวนวล มกลนหอมออน ๆ กลบดอกยาว ๐.๘-๑ ซม. ดอกบานเตมทกวาง ๕-๘ มม. กลบดอก ๕ กลบ เกสรเพศผ ๑๐ อน เชอมตดกนเปน ๒ มด ดอกรวงพรอมกนภายใน ๒-๓ วน ผลเปนฝกแหงไมแตกออก ฝกจะรวงหลนโดยทเมลดยงอยในฝก ฝกรปขอบขนาน แบนบาง เกลยง กวาง ๑-๑.๕ ซม. ยาว ๔-๕ ซม. ตรงกลางมกระเปาะหมเมลด เมลดรปไต สนาตาลเขม ๑-๔ เมลดตอฝก ผวเมลดคอนขางมนกวางประมาณ ๔ มม. ยาว ๗ มม. ออกดอกราวเดอนพฤษภาคมถงกรกฎาคม ตดผลราวเดอนกรกฎาคมถงกนยายน พบตามปา เบญจพรรณชน ปาดบแลงทความสง ๑๐๐-๒๐๐ ม. จากระดบนาทะเล เนอไมมสสนและลวดลายสวยงามจนถอไดวาเปนไมทมราคาแพงทสดชนดหนงในตลาดโลก เนอไมพะยงมความละเอยดเหนยว แขงทนทานและชกเงาไดด มนามนในตวจงมกใชทาเครองเรอน เครองใชตาง ๆ มชอเปนมงคล เชอวาปลกไวจะชวยพยงใหโชคดมชย๕๕

๕๕ สมนไพรไทย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. (๒๕๕๕). พะยง. (ออนไลน).

๑๕๓


สรรพคณ ยาพนบานอสาน ใชเปลอกตนหรอแกน ผสมแกนสนสามใบ แกนแสมสาร และแกนขเหลก ตมนาดม แกมะเรง เปลอกตนหรอแกนผสมลาตนหวาย ตมนาดม แกเบาหวาน ต ารายาไทย รากใชรบประทานแกพษไขเซองซม เปลอกตมเอานาอมแกปากเปอย ปากแตกระแหง ยางสดใชทาแกเทาเปอย

๑๕๔


ภาพท ๗๓ ราชพฤกษ ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณวงเวยนมหาวทยาลย

๑๕๕


๗๓. ราชพฤกษ (คน ชยพฤกษ ลมแลง) ชอสามญ Golden shower, Indian laburnum, Pudding-pine tree, Purging Cassia ชอวทยาศาสตร Cassia fistula L. วงศ Leguminosae-Caesalpinoideae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนผลดใบสง ๑๐-๑๕ เมตร ใบเปนใบประกอบ แบบขนนกปลายค ใบยอย ๓-๘ ค รปไขแกมขอบขนานกวาง ๔-๘ ซม. ยาว ๗-๑๒ ซม. ดอกสเหลองสด ออกตามซอกใบเปนชอหอยลง ยาว ๒๐-๔๐ ซม. ดอกยอยจานวนมากขนาดบานกวางประมาณ ๓ ซม. กลบรองดอก ๕ กลบ ผวดานนอกมขน กลบดอก ๕ กลบรปไข เกสรผ ๑๐ อน สน ๗ อน ยาว ๓ อน กานเกสรเมยและรงไขมขนยาว ผลเปนฝกยาวรปแทงกลม กวาง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๒๐-๖๐ ซม. ฝกแกไมแตกแตจะหลดรวงทงฝกและหกแตกเปนชน เมลดมเนอเหนยวสดาหม ๕๖

สรรพคณ สวนตาง ๆ ของตนราชพฤกษมประโยชน ดงน กระพ ชวยแกโรครามะนาด ใหรสเมาเนอใน แกน ชวยในการขบพยาธไสเดอน ใหรสเมา ดอก ชวยแกแผลเรอรง ใชเปนยาถาย ยาระบาย ชวยหลอลนลาไส รกษาโรค ทเกยวกบกระเพาะอาหาร แกไข แกพรรดก (ทองผก) และแผลเรอรง ใหรสขมเปรยว ใบ ชวยฆาพยาธผวหนง ฆาเชอโรคตางๆ ชวยระบายทอง สามารถใชพอกแกอาการปวดขอ หรอแกลมตามขอ รวมทงชวยแกโรคอมพาตของกลามเนอบนใบหนา หรอนาไปตมรบประทานแกเสนพการ และโรคเกยวกบสมอง ใหรสเมา สามารถนามาใชในการฆาเชอโรคได เปลอกตน ชวยแกอาการทองรวง ใชฝนผสมกบหญาฝรน นาดอกไมเทศ และนาตาล รบประทานเพอใหเกดลมเบง ใหรสฝาดเมา เปลอกฝก ทาใหแทงลก ทาใหอาเจยน และขบรกทคางอยออกมา ใหรสเฝอนเมา เปลอกราก ชวยแกไขมาลาเรย และระบายพษไข ใหรสฝาด ฝก ใชพอกเพอชวยแกอาการปวดขอ แกตานขโมย แกไขมาลาเรย แกบด ถายพยาธ หรอผทมอาการทองผกเรอรง รวมทงถายเสมหะและแกพรรดก (ทองผก) ไปจนถงระบาย พษไข สามารถใชไดในเดกและสตรมครรภ ไปจนถงเปนยาระบายทไมทาใหปวดมวนหรอไขทอง ใหรสหวานเอยน ฝกแก เนอสนาตาลดาและชนตลอดเวลา มรสหวาน สามารถใชเปนยาระบายได โดยนาฝกมาตมกบนาและเตมเกลอเลกนอย ดมกอนนอนหรอกอนรบประทานอาหาร นอกจากนน ฝกแกยงมสารทออกฤทธตอระบบประสาทของแมลง เมอนาฝกมาบดผสมนาแชทงไวประมาณ ๒-๓ วน สารละลายทกรองไดสามารถฉดพนกาจดแมลงและหนอนในแปลงผกได ฝกแกใชเปนเชอเพลงในการหงตมดวยเตาเศรษฐกจ มขนาดทพอเหมาะ ไมตองผา เลอยหรอตด เนอของฝกแกใชแทนกากนาตาลในการทาหวเชอจลนทรยและจลนทรยขยาย ฝกออน สามารถใชขบเสมหะได

๕๖ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). ราชพฤกษ. (ออนไลน)

http://www.เกรดความร.net/%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%E0%B9%8D%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99/

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%A5%E0%B8%87

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B0

๑๕๖


เมลด ทาใหอาเจยน ใหรสเฝอนเมา ราก ชวยในการฆาเชอคดทะราด ระบายพษไข แกกลากหรอเกลอน แกอาการ เซองซมหนกบรเวณศรษะ รวมทงชวยถายสงสกปรกโสโครกออกจากรางกาย แกอาการหายใจขดทาใหชมชนทรวงอก แกอาการไข ไปจนถงรกษาโรคหวใจ ถงนาด มฤทธถายแรงกวาเนอในฝก สามารถใชไดกบเดกหรอสตรมครรภ ไมมผลขางเคยงใด ๆ ใหรสเมา นอกจากนน ราชพฤกษยงเปนพชทมฤทธทางอลลโลพาท สารสกดจากฝกดวย เอทานอลสามารถยบยงการเจรญของคะนาได ๕๗ ๕๘ ๕๙ ๖๐

๕๗ วกพเดย สารานกรมเสร. (๒๕๕๙). ราชพฤกษ. (ออนไลน)

๕๘ ฐานขอมลสมนไพรไทย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. (๒๕๕๕).

ราชพฤกษ. (ออนไลน) ๕๙ เกรดความร.net. (๒๕๕๙). คน ประโยชนและสรรพคณของคน หรอตนราชพฤกษ.

(ออนไลน) ๖๐ โชตอนนต และคณะ. (๒๕๕๖). หนา ๓๒๑

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2

๑๕๗


ภาพท ๗๔ ลาดวน ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณดานหลงอาคารเรยนรวม

๑๕๘


๗๔. ล าดวน (หอมนวล) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Melodorum fruticosum Lour. วงศ Annonaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดเลก สง ๑๐-๑๘ ม. ไมผลดใบ เรอนยอดเปนพมกลม เปลอกสนาตาลเขมเรยบหรอแตกเปนรองตนตามยาวลาตน ใบเดยว เรยงสลบ ใบรปรหรอรปขอบขนานแกมรปร กวาง ๒-๓ ซม. ยาว ๕-๑๒ ซม. ปลายใบแหลม โคนใบแหลมหรอเบยว ขอบใบเรยบ ใบเกลยง ผวใบดานบนสเขยวเขมเปนมน ดานลางสเขยวนวล เสนแขนงใบขางละ ๑๒-๑๕ เสน กานใบยาว ๐.๕-๑ ซม. ดอกสเหลองนวล มกลนหอม ออกเปนดอกเดยวตามซอกใบหรอตอนปลายกง กลบเลยงขนาดเลก ๓ กลบ รปเกอบกลม กลบดอก ๖ กลบ หนามขนนม ชนนอก ๓ กลบ ชนใน ๓ กลบ กานดอกยาว ๒.๕ ซม. ดอกบานเตมทกวาง ๒-๒.๕ ซม. ผลสดแบบมเนอ ออกเปนกลม มมากถง ๒๗ ผล ผลยอยทรงกลมหรอไขขนาด ๑-๑.๒ ซม. ผลสกสดาปนมวง มคราบขาว กานผลยาว ๑ ซม. ม ๑-๒ เมลด สรรพคณ ผล มรสหวานรบประทานได ดอก แกไข แกลมวงเวยน บา รง หว ใจ บา รงโลหต กลนหอมนยมปลกเปน ไมประดบ๖๑

๖๑ มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ. (๒๕๕๖). พรรณไมในมหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ. หนา

๔๖.

๑๕๙


ภาพท ๗๕ เลยง ต าแหนง: บรเวณโรงอฐมหาวทยาลย

๑๖๐


เลยง (เลยงฝาย เฉลา ทมทวย ปอเลยง ปอหมนใหญ ยางใบมน เลยงนาง) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Berrya mollis Wall.ex Kurz วงศ Tiliaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดกลางสง ๕-๒๐ เมตร ผลดใบ เรอนยอดเปนพมโปรง ลาตนคอนขางเปลาตรง เปลอกสเทา ลอกเปนแผนได ใบเปนใบเดยวรปไขกวาง โคนใบเวาลกปลายใบแหลม ขอบใบเรยบหรอเปนคลนเลกนอยคอนไปทางปลายใบ ม ๓ แฉก ขนาดกวาง ๖-๑๕ ซม. ยาว ๗-๑๘ ซม. เสนแขนงใบออกจากจดเดยวกนบรเวณโคนใบ ๗ เสน เนอใบหนา หลงใบสาก ทองใบมขนสเทานม กานใบยาว ๒-๘ ซม. ดอกออกเปนชอตามปลายกง ชอดอกยาว ๑๐-๒๐ ซม. ดอกยอยมขนาดเลกสแดง กลบดอกม ๔-๕ กลบขนาด ๑-๒ มม. เกสรผมมาก เกลยง รงไขม ๓ พ ผลคอนขางกลมขนาด ๑ ซม. แตละพจะมปกทงหมด ๓ ค สนาตาลแดง ๖๒

สรรพคณ เปลอกตน ลอกออกมาตากแดด ฟนเปนเชอก ใบ ใช เปนยาทาภายนอก เนอ ไม เหนยวใชทาเสา เพลาลอเกวยน เครองมอกสกร กระดานพน และเครองเรอนไดด

๖๒ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). เลยง. (ออนไลน)

๑๖๑


ภาพท ๗๖ สมอพเภก ต าแหนง: บรเวณตรงขามศาลปตาพญาหมนตอ

๑๖๒


๗๖. สมอพเภก (ลน สมอแหน แหน แหนขาว แหนตน) ชอสามญ Beleric myrobalan, Ink Not, Bahera และ Beleric ชอวทยาศาสตร Terminalia bellirica (Gaertn.) Roxb. วงศ Combretaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมยนตนสง ๒๕-๓๐ เมตร เปลอกผวขรขระแตกตามยาว สเทาดา มกมพพอนแคบ ๆ ใบเปนใบเดยวเรยงสลบคอนขางแนนตามปลายกง รปไขกลบแกมวงร กวาง ๕-๑๖ ซม. ยาว ๒-๑๐ ซม. กานใบยาว ๓-๙ ซม. มกมตอมขนาดเลก ๑ คอยตรงกลางดานหนาของกานใบ ดอกออกเปนชอทซอกใบลกษณะเปนแทงแกนยาวประมาณ ๓-๑๕ ซม. ดอกมขนาดเลก ดอกสมบรณเพศและดอกเพศผอยบนชอดอกเดยวกน ดอกเพศผจะอยดานบนลกษณะเปนถวย สนวล ภายในมขนนมแนนมกลนหอมเอยน ผลเปนผลสดคอนขางกลมสนาตาลเขม ขนาดกวาง ๒-๓ ซม. ยาว ๑.๕-๒ ซม. มสนพอสงเกตได เมลดคอนขางร แขง ผวขรขระ ขนาดยาว ๑.๒ ซม. กวาง ๐.๕ ซม. ๖๓

สรรพคณ ผลออน มรสเปรยว แกไข แกลม เปนยาระบาย ยาถาย ใชผลโตแตยงไมแก ๒-๓ ผล ตมกบนา ๑ ถวยแกว ใสเกลอเลกนอย รบประทานครงเดยว ผลแก มรสฝาด แกโรคในตา บารงธาต แกไข แกรดสดวงทวารหนก เปนยาแกทองรวง ทองเดน ใชผลแก ๒-๓ ผล ตมกบนา ๒ ถวยแกว ใสเกลอเลกนอย เคยวจนเหลอ ๑ ถวยแกว ใชรบประทาน เมลดใน แกบด บดมกเลอด ใบ แกบาดแผลตดเชอ นาใบสดมาตาใหละเอยด แลวพอกทบาดแผล ดอก แกโรคในตา เปลอกตน ตมขบปสสาวะ ใชเปลอก ตน ตมรบประทานขบปสสาวะ แกน แกรดสดวง ราก แกโลหตอนทาใหรอน สารสกดจากสมนไพรสมอพเภกรวมกบสมอไทยและมะขามปอม สามารถยบยง การเจรญเตบโตและชวยฆาเซลลมะเรงได ๖๔ ๖๕

๖๓ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). สมอพเภก. (ออนไลน)

๖๔ สรรพคณ...สมนไพร. (ม.ป.ป.). กลมยาขบปสสาวะ สมอพเภก. (ออนไลน)

๖๕ ThaiHerbal.org. (๒๕๕๗). สมอพเภก. (ออนไลน)

๑๖๓


ภาพท ๗๗ สะเดา ทมา: เกษมศกด ทองตน ต าแหนง: บรเวณศนยเศรษฐกจพอเพยง (นาดอน)

๑๖๔


๗๗. สะเดา ชอสามญ Siamese neem tree ชอวทยาศาสตร Azadirachta indica A. Juss. var. siamensis Valeton วงศ Meliaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตน สง ๑๐-๒๐ เมตร เปลอกสนาตาลหรอเทาปนดา ใบ ใบประกอบแบบขนนกปลายค ใบยอยออกตรงขามรปไขหรอรปใบหอก ขอบใบหยกปลายแหลม ชอดอกแบบชอแยกแขนง ดอกสขาวหรอสเหลองออน กลบเลยง สเขยว กลบดอกสขาว ๕ กลบ ผลแบบเมลดเดยวแขง รปร ผวเกลยง ยาว ๑-๒ ซม. กวางประมาณ ๑ ซม. ๖๖ ๖๗

มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ. (๒๕๕๖). หนา ๑๙๓

สรรพคณ สะเดาไทยม ๒ ชนดดวยกน คอ สะเดายอดเขยวและสะเดายอดแดง ซงสะเดายอดเขยวจะมความขมนอยกวาหรอบางตนอาจจะขมนอยจนไดชอวา สะเดาหวานหรอสะเดามน แตสาหรบสะเดายอดแดงจะมความขมมากกวาและเกอบทกสวนของตนสะเดาลวนมสรรพคณทางยา ดงน ใบออน แกโรคผวหนง ปรบสมดลนาเหลอง รกษาแผลพพอง ใบแกบารงธาต ชวยยอยอาหาร กานแกไข บารงนาด แกรอนในกระหายนา บารงสขภาพในชองปาก ดอกแกพษโลหต บรรเทาอาการเลอดกาเดาไหล แกรดสดวง บรรเทาอาการคนคอ บารงธาตไฟ ผลบารงหวใจเปนยาระบาย แกอาการหวใจเตนผดปกต ผลออนชวยเจรญอาหาร ฆาพยาธ แกรดสดวง แกปสสาวะขด เปลอกตนเปนยาขมเจรญอาหาร แกไข บดมกเลอด แกทองรวง แกกระษยหรอโรค ซบผอมแหงแรงนอย ลดเสมหะ แกอาการทองเดน แกบด มกเลอด แกนแกคลนไส อาเจยน แกไขจบสน บารงโลหต บารงธาตไฟ รากแกเสมหะในลาคอ แกเสมหะทเกาะแนนในทรวงอก ยางใชดบพษรอน ถอนพษไข กระพสะเดา แกนาดพการใหคลงเพอ แกเพอคลง บารงนาด เมลดสะเดานามาสกดเปนนามนสะเดาบรสทธ ใชบารงผวพรรณและเสนผม ๖๘

๖๖ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). สะเดา. (ออนไลน)

๖๗ มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ. (๒๕๕๖). หนา ๑๙๓

๖๘ สะเดามากคณคาเกนคาดเดา. (๒๕๔๙). (ออนไลน)

๑๖๕


ภาพท ๗๘ สก ทมา: เกษมศกด ทองตน ต าแหนง: บรเวณวงเวยนมหาวทยาลย

๑๖๖


๗๘. สก (เคาะเยยโอ ปาย บอ ปฮอ เปอย เสบาย) ชอสามญ Teak ชอวทยาศาสตร Tectono grandis L.f. วงศ Labiatae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดใหญ ผลดใบ สงตงแต ๒๐ ม. ขนไป ลาตนเปลาตรง โคนเปนพพอนตา ๆ เรอนยอดเปนพมทรงกลมคอนขางทบ เปลอกสเทา เรยบหรอแตกเปนรองตนตามยาวลาตน เปลอกในสเขยวออน ใบ เดยว เรยบตรงขาม ปลายแหลม โคนมน ยาว ๒๕-๔๐ ซม. กวาง ๒๐-๓๐ ซม. ใบตนออนจะใหญกวานมาก ดานลางสเขยวเขม ดานบนสออนกวา ผวใบมขนสากมอ มตอมเลก ๆ สแดง ขยใบจะมสแดงเหมอนเลอด ดอกเปนชอใหญ ออกทปลายกง และซอกใบบร เวณปลาย กง กลบดอกสขาวเช อมตด กนเปนหลอดสน ผลแหงคอนขางกลม เสนผาศนยกลางประมาณ ๒ ซม. เปลอกแขง เมลดม ๑-๓ เมลด๖๙

สรรพคณ ใบ มรสเผดเลกนอย มสรรพคณเปนยาแกพษโลหต ชวยแกอาการออนเพลย นามาตมกบนารบประทานเปนยาลดระดบนาตาลในเลอด เปนยาอมแกเจบคอ แกไข คมธาตในรางกาย ยาขบลม แกทางเดนปสสาวะอกเสบ รกษาประจาเดอนไมปกต รกษาโรคผวหนง เนอไม มรสเผดเลกนอย สรรพคณเปนยาบารงโลหต ใชรบประทานเปนยาขบลมไดดมาก ยาขบพยาธ เปลอกไม มสรรพคณแกอาการปวดศรษะ ยาฝาดสมาน บรรเทาอาการบวม เมลด รกษาโรคตา ดอก มสรรพคณเปนยาขบปสสาวะ เนอไม มสรรพคณเปนยาแกบวม ชวยแกลมในกระดก ๗๐

๖๙ มหาวทยาลยราชภฏศรสะเกษ. (๒๕๕๖). หนา ๕๒

๗๐ วกพเดย. (๒๕๖๐). สก_(พรรณไม). (ออนไลน).

๑๖๗


ภาพท ๗๙ สานโดเด ต าแหนง: บรเวณตรงขามศาลปตาพญาหมนตอ

๑๖๘


๗๙. สานโดเด (สานหง สานหน) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Dillenia parviflora Griff. วงศ Dilleniaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดกลางถงขนาดใหญสง ๑๐-๓๐ เมตร ผลดใบ ลาตนคอนขางตรง ใบเปนใบเดยวรปไขกลบหรอแกมขอบขนาน ปลายใบมนหรอเปนตงท ๆ โคนใบสอบเนอใบหนา หลงใบมขนสาก ทองใบมขนสเทานมหรอสาก เสนแขนงใบขนานกนม ๒๕-๓๕ ค ปลายเสนแขนงจะยนพนขอบใบทาใหขอบใบเปนหยกคลายหนามกานใบยาวประมาณ ๓ -๖ ซม. ดอกสเหลองออกเปนกระจก กระจกละ ๒-๗ ออกตามกง ดอกบานเตมทกวางประมาณ ๕ กลบ บอบบางและหลดงาย ปลายกลบมนกวางแลวสอบเรยวหาทางโคนใบ เกสรผมมากเปน ๒ วง หลอดทอเกสรเมยโคงกานดอกยาว ๓-๕ ซม. โคนกานมการหม ผลอมนา โตขนาดผาศนยกลางประมาณ ๑.๘ ซม. ผลแกสสม ๗๑

สรรพคณ ผลสก รบประทานไดมรสหวาน กลบเลยง รบประทานได ใบ บดแลวใชทาผนคนทเกดจากการแพตวบง ๗๒

ภาพท ๘๐ สานใบเลก

๗๑ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). สานหง. (ออนไลน)

๗๒ เตม สมตนนทน (๒๕๔๔). ชอพรรณไมแหงประเทศไทย. (ออนไลน)

๑๖๙


ต าแหนง: บรเวณศาลปตาพญาหมนตอ

๘๐. สานใบเลก (ไขเนาดง มะโตน สานโดยเด) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Dillenia ovata Wall. ex Hook. f.& Thomson วงศ Dilleniaceae ลกษณะทางพฤษศาสตร ไมตนสงไดถง ๓๐ ม. ใบเปนใบเดยว รปไขกลบหรอรปร กวาง ๗-๑๒ ซม. ยาว ๑๐-๒๐ ซม. โคนและปลายใบมน เสนใบเรยงขนานกนชดเจน ดอกสเหลองขนาดใหญออกเดยวทปลายยอดขนาด ๘-๑๒ ซม. กลบรองดอกสเขยวตดคงทน กลบดอก ๕ กลบ กวาง ๔-๖ ซม. ยาว ๗ ซม. หลดรวงงาย เกสรผจานวนมากเรยงเปน ๒ วง ผลเปนผลสดลกษณะเปนกาบอวบนาหอกนเปนทรงกลม ขนาด ๕-๖ ซม. สรรพคณ ยาพนบานอสานใช รากแชนาดม แกอาการทองเสย แกนหรอราก ฝนนากน แกไข ผลสก รสเปรยว นามาปรงรสอาหาร ๗๓ ๗๔

๗๓ สมนไพรไทย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. (๒๕๕๕). สานใบเลก.

(ออนไลน) ๗๔ ฐานขอมลพรรณไม องคการสวนพฤกษศาสตร. (๒๕๕๔). สานใบเลก. (ออนไลน)

๑๗๐


ภาพท ๘๑ สาบเสอ ทมา: เกษมศกด ทองตน


๑๗๑


๘๑. สาบเสอ (ชาผกคราด ยสนเถอน บานราง ผกคราด เบญจมาศ ฝรงรกท ฝรงเหาะ มงกระตาย ราเคย หญาดงราง หญาดอกขาว หญาฝรงเศส หญาพระศรไอยสวรรค หมาหลง หญาเมองวาย หญาเมองฮาง หญาลมเมอง หญาเสาฮาง หญาเหมน) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Chromolaena odoratum (L.) R.M. King & H.Rob. วงศ Asteraceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลก สง ๒ ม. แตกกงกานมากจนดเปนทรงพม ลาตนและกงปกคลมดวยขนออนนม กานและใบเมอขยจะมกลนแรงคลายสาบเสอ ใบเดยว เรยงตรงขาม รปขอบขนานแกมสามเหลยม ขนาด ๖.๑-๘.๘๑๐.๑-๑๓.๔ ซม. โคนใบกวางเรยวสอบ ขอบใบหยก ปลายใบแหลม เสนใบเหนชดเจน ๓ เสน ผวใบทงสองดานมขนปกคลม กานใบ ๑.๔-๒.๓ ซม. ดอกแบบชอกระจกคลายรม สขาวถงมวงออน ออกทปลายกง ลกษณะเปนกอน ขนาด ๔-๘ มม. ดอกยอยจานวนมาก รอบนอกเปนดอกเพศเมย มกานชเกสรยาว ดานในเปนดอกสมบรณเพศ กลบดอกเปนหลอด ปลายแยกเปน ๕ แฉก เกสรเพศผสน ๕ อนอยภายในหลอดดอก ผลแหงแตก รปรางเปนหาเหลยมสนาตาล มหนามแขงบนเสนของผล เมลดขนาดเลกรปกระสวย แบน สวนปลายมขนยาวสขาว ชวยในการกระจายพนธโดยลม สรรพคณ ลาตน แกปวดทอง ทองเฟอ แกนมคด แกบวม ดดหนอง ใบ รกษาแผนสด หามเลอด แกตาฟาง ตาแฉะ รกษารดสดวงทวาร ดอก แกรอนในกระหายนา แกออนเพลย บารงหวใจ แกไข ใบ มกลนฉน มสารยบยงการงอกและชะลอการเจรญเตบโตของพชอน๗๕

๗๕ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน. (๒๕๕๔). หนา๔๐-๔๑.

๑๗๒


ภาพท ๘๒ เสยวใหญ ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณอนสรณสถานทานสหส หาญสนธ

๑๗๓


๘๒. เสยวใหญ (คงโค, แดงโค, สมเสยว, เสยวสม) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Bauhinia malabarica Roxb. วงศ Fabaceae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดกลาง สงถง ๑๕ เมตร เปลอกตนสเทา เปลอกแตกเปนสะเกดยาวตาม ลาตน ใบทรงกลมเวา ปลายเปนพกลมตน ๆ ใบแกเหนยว เรยบ ทองใบมนวล สเขยวออกเทาดอกออกดอกเปนชอตามซอกใบหรอตามงามใบ สขาวออกเขยวหรอเหลองออนเปนชอเลก ๆ ออกดอกเดอนพฤษภาคม-มถนายน ผลเปนฝกแบนยาว โคงงอ ฝกออนสเขยว ฝกแกแหง สนาตาล เมลดแบน ผวเรยบมน ม ๘-๑๒ เมลด ออกผลเดอนกรกฎาคม-กนยายน แหลงทพบ ปาเตงรง สวนทใชใบ เปลอกตน สรรพคณ ใบ มรสเปรยวฝาด เปนยาขบโลหตระด และขบปสสาวะ แกแผลเปอยพง ใชใบสมเสยวรวมกบยาระบาย ทาใหขบเมอกเสมหะตกทางทวารหนกไดด ใชรวมกบยาบารงโลหตระดทเปนลมเปนกอนมกลนเหมนใหปกตดขน เปลอกตน รสเปรยวฝาด แกไอ ฟอกโลหต ๗๖ ๗๗

๗๖ ปยชาต ไตรสารศร. (๒๕๕๑). พรรณไมในสวนรกชาตมวกเหลก จงหวดสระบร.

๗๗ สรรพคณ...สมนไพร. (ม.ป.ป.). กลมยาขบประจ าเดอน: สมเสยว. (ออนไลน)

๑๗๔


ภาพท ๘๓ หญาคา ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณหลงบานพกรบรองหลงท ๓

๑๗๕


๘๓. หญาคา (ลาลาง) ชอสามญ - ชอวทยาศาสตร Inperata cylindrica (L.) R. Beauv. วงศ Poaceae-Gramineae ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลก สง ๐.๓-๐.๙ ม. มเหงาใตดน รปรางยาวและแขง ใบเดยว แทงออกจากเหงา กวาง ๑-๒ ซม. ยาวไดถง ๑ ม. ขอบใบคม ดอกชอ แทงออกจากเหงา ดอกยอยอยรวมกนแนน สเงนอมเทาจาง ผลเปนผลแหง ไมแตก สรรพคณ รากและเหงา เปนยาขบปสสาวะ แกอาการกระเพาะปสสาวะอกเสบ ปสสาวะแดง บารงไต ขบระดขาว๗๘

๗๘ มหาวทยาลยมหดล. (๒๕๔๘). หนา๑๒๕

๑๗๖


ภาพท ๘๔ หมากแงว ทมา: เกษมศกด ทองตน

ต าแหนง: บรเวณศาลปตาพญาหมนตอ

บทที่ 4 - library.ksu.ac.th๑๔๑. ๘๙ พรรณไม้...

Documents

Transcript of บทที่ 4 - library.ksu.ac.th๑๔๑. ๘๙ พรรณไม้...