รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 1 -

บทที่ 1

เทคโนโลยีสารสนเทศ

เน้ือหา 1. บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ

2. ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ 3. ความกาวหนาของเทคโนโลยสีารสนเทศ 4. ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยสีารสนเทศ

5. เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก 6. ระบบสารสนเทศ

7. องคประกอบของระบบสารสนเทศ 8. ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ

ผลการเรียนรูที่คาดหวัง 1. อธิบายความหมายของคําวา เทคโนโลยี สารสนเทศ และเทคโนโลยีสารสนเทศได 2. อธิบายพัฒนาการของเทคโนโลยีสารสนเทศ ต้ังแต อดีต ปจจุบัน และแนวโนมในอนาคตได 3. อธิบายและตระหนักถึงประโยชนของเทคโนโลยีสารสนเทศ และสามารถนําไปประยุกตใชได

1. บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ

การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนุษยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่เรียกวา การปฏิวัติมาแลวสองครั้ง ครั้งแรกเกิดจากการที่มนุษยรูจักใชระบบชลประทานเพื่อการเพาะปลูก สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากการเรรอนมาเปนการตั้งหลักแหลงเพื่อทําการเกษตร ตอมาเมื่อประมาณรอยกวาปที่แลว กอนสงครามโลกครั้งที่ 1 หลังจากที่วัตตประดิษฐเครื่องจักรไอน้ํา มนุษยรูจักนําเอาเครื่องจักรมาชวยในอุตสาหกรรมการผลิตและชวยในการสรางยานพาหนะเพื่องานคมนาคมขนสง ผลที่ตามมาทําใหเกิดการปฏิวัติทางอุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคมเมือง

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 2 -

การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เริ่มจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อนเครื่องจักรมาจากพลังงานน้ํา พลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามัน มีการขับเคลื่อนเครื่องยนตและมอเตอรไฟฟา การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก โดยเปลี่ยนแปลงระบบทํางานจากทีละขั้นตอนมาเปนการทํางานระบบอัตโนมัติ การทํางานเหลานี้ลวนอาศัยระบบควบคุมดวยคอมพิวเตอรทั้งสิ้น

รูปที่ 1.1 โรงงานประกอบรถยนตที่ใชแขนหุนยนต

มีผูกลาววาการปฏิวัติครั้งที่สามกําลังจะเกิดขึ้น โดยสิ่งที่เกิดใหมนี้ ไดแก การพัฒนาทางดานความคิด การตัดสินใจ โดยอาศัยหลักการของคอมพิวเตอร ในอนาคตกลุมคนเพียงกลุมเดียวอาจทํางานทั้งหมดโดยอาศัยระบบคอมพิวเตอรควบคุม ทําการควบคุมหุนยนตคอมพิวเตอร และใหหุนยนตควบคุมการทํางานของเครื่องจักรอีกตอหนึ่ง ความเจริญกาวหนาทางอุตสาหกรรมเกือบทุกแขนงมีคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของดวยเสมอ ระบบการผลิตสวนใหญตองใชคอมพิวเตอรและอิเล็กทรอนิกสแทรกเขามาเกือบทุกกระบวนการ ต้ังแตการควบคุม การขนสงวัตถุดิบ กระบวนการผลิต และการบรรจุหีบหอ

ในระดับประเทศ ประเทศไทยสั่งซื้อสินคาเทคโนโลยีระดับสูงเปนปริมาณมาก ทําใหตองซื้อเทคนิควิธีการ ตลอดจนเครื่องมือเครื่องจักรเขามาในปริมาณมากไปดวย ขณะเดียวกันเรายังขาดบุคลากรที่จะพัฒนาเครื่องจักรเครื่องมือเหลานั้นใหมีประสิทธิภาพ การสูญเสียเงินตราเนื่องจากสาเหตุนี้จึงเกิดขึ้นมิใชนอย หลายโรงงานยังไมกลาใชเครื่องจักรที่ใชเทคโนโลยีใหม เพราะหาบุคลากรในการดําเนินการไดยาก แตในระยะหลังคาจางแรงงานสูงขึ้นและการแขงขันทางธุรกิจมีมากขึ้น จึงตกอยูในสภาวะจํายอมที่ตองนําเครื่องมือเหลานั้นเขามา เนื่องจากเครื่องมือดังกลาวใหผลผลิตที่ดีกวาของเดิมและทําใหราคาตนทุนการผลิตสินคาต่ําลงอีกดวย

ในยุควิกฤตการณพลังงาน หลายประเทศพยายามลดการใชพลังงาน โรงงานพยายามหาทางควบคุมการใชพลังงานใหมีประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อจะลดคาใชจายลง จึงนําคอมพิวเตอรมาชวยควบคุม เชน ควบคุมการเดินเครื่องใหเหมาะสม ควบคุมปริมาณการเผาไหมของเครื่องจักรในกระบวนการผลิต ควบคุมการจัดภาระงานใหเหมาะสม รวมถึงการควบคุมสิ่งแวดลอมตาง ๆ ดวย

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 3 -

เมื่อคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของกับการดําเนินชีวิตของมนุษยมากขึ้น ก็ไดมีการพัฒนางานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศ และในปจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศไดเขามามีบทบาทตอชีวิตประจําวันของมนุษยมากขึ้น สังเกตไดจากการนําคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาใชในสํานักงาน การจัดทําระบบฐานขอมูลขนาดใหญ การใชอุปกรณอํานวยความสะดวกที่ประกอบดวยชิ้นสวนอิเล็กทรอนิกส แสดงวาเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการคํานวณและเก็บขอมูลไดแพรไปทั่วทุกแหง เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสําคัญตอการแขงขันดานธุรกิจและการขยายตัวของบริษัท มีผลตอการใหบริการขององคกรและหนวยงาน และมีผลตอการประกอบกิจการในแตละวัน

เทคโนโลยีสารสนเทศเริ่มใชงานในประเทศไทยเมื่อไมนานมานี้เอง โดยในป พ.ศ.2507 มีการนําคอมพิวเตอรเขามาใชในประเทศไทยเปนครั้งแรก และในขณะนั้นเทคโนโลยีสารสนเทศยังไมแพรหลายนัก จะมีเพียงการใชโทรศัพทเพื่อการติดตอสื่อสาร และนําคอมพิวเตอรมาชวยประมวลผลขอมูล งานดานสารสนเทศอื่น ๆ สวนใหญ ยังคงเปนงานภายในสํานักงานที่ยังไมมีอุปกรณและเครื่องมือดานเทคโนโลยีมาชวยงานเทาใดนัก

เมื่อมีการประดิษฐคิดคนอุปกรณชวยงานสารสนเทศ เชน เครื่องถายเอกสาร โทรสาร และไมโครคอมพิวเตอร อาชีพของประชากรก็ปรับเปล่ียนมาสูงานดานสารสนเทศมากขึ้น สํานักงานเปนแหลงที่มีการใชเทคโนโลยีสารสนเทศมากที่สุด เชน การใชคอมพิวเตอรทําบัญชีเงินเดือนและบัญชีรายรับรายจาย การติดตอสื่อสารภายในและภายนอกโดยใชโทรศัพทและโทรสาร การจัดเตรียมเอกสารดวยการใชเครื่องถายเอกสารและคอมพิวเตอร

งานดานสารสนเทศมีแนวโนมขยายตัวที่คอนขางสดใส เพราะเทคโนโลยีดานนี้ไดรับการสงเสริมสนับสนุนอยางเต็มที่ มีการวิจัยและพัฒนาใหเกิดผลิตภัณฑใหมออกมาตอบสนองความตองการของมนุษยอยูตลอดเวลา

รูปที่ 1.2 การใชคอมพิวเตอรทํางานในสํานักงาน

เทคโนโลยีที่ใชในระบบสารสนเทศที่กําลังไดรับความสนใจอยางมากในขณะนี้ คือ เทคโนโลยีสื่อประสม (Multimedia) ซึ่งรวมขอความ ภาพ เสียง และวีดิทัศนเขามาผสมกัน เทคโนโลยีนี้กําลังไดรับการพัฒนา ในอนาคตเทคโนโลยีแบบสื่อประสมจะชวยเสริมและสนับสนุนงานดานสารสนเทศใหกาวหนาตอไป เปนที่คาดหมายวาอัตราการเติบโตของผูทํางานดานเทคโนโลยีสารสนเทศจะมีมากขึ้น

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 4 -

แนวโนมของเทคโนโลยีสารสนเทศคอย ๆ กลายมาเปนระบบรวม โดยใหคอมพิวเตอรระบบหนึ่งทํางานพรอมกันไดหลาย ๆ อยาง นอกจากใชประมวลผลขอมูลดานบัญชีแลว ยังใชงานจัดเตรียมเอกสารแทนเครื่องพิมพดีด ใชรับสงขอความหรือจดหมายกับคอมพิวเตอรที่อยูหางไกล ซึ่งอาจอยูคนละซีกโลกในลักษณะที่เรียกวา “ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส” (Electronic Mail หรือ E-Mail) สําหรับเครื่องถายเอกสาร นอกจากจะใชถายสําเนาเอกสารตามปกติแลว อาจเพิ่มขีดความสามารถใหใชงานเปนเครื่องพิมพหรือรับสงโทรสารไดอีกดวย

การพัฒนาทางเทคโนโลยีสารสนเทศเปนไปอยางรวดเร็ว ทั้งดานฮารดแวร (Hardware) ซอฟตแวร (Software) ขอมูล (Data) และการติดตอสื่อสาร (Communication) ผูใชจึงตองปรับตัวยอมรับและเรียนรูเทคโนโลยีใหมที่เกิดขึ้นอยูเสมอ โดยเฉพาะขอมูลและการติดตอสื่อสารซึ่งเปนหัวใจสําคัญของการดําเนินธุรกิจ หากการดําเนินงานธุรกิจใชขอมูลซึ่งมีการบันทึกใสกระดาษและเก็บรวบรวมใสแฟม การเรียกคนและสรุปผลขอมูลยอมทําไดชาและเกิดความผิดพลาดไดงายกวาการประมวลผลขอมูลดวยเครื่องคอมพิวเตอร เทคโนโลยีสารสนเทศจะชวยใหทํางานไดงาย สะดวก รวดเร็ว และถูกตองขึ้น และที่สําคัญชวยใหสามารถตัดสินใจดําเนินงานไดเร็ว

2. ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ

คําวา เทคโนโลยี (Technology) หมายถึง การประยุกตเอาความรูทางดานวิทยาศาสตร ความจริงเกี่ยวกับธรรมชาติและสิ่งแวดลอม มาทําใหเกิดประโยชนตอมวลมนุษย เทคโนโลยีจึงเปนวิธีการในการสรางมูลคาเพิ่มของสิ่งตางๆ ใหเกิดประโยชนมากยิ่งขึ้น เชน ทรายหรือซิลิคอน (Silicon) เปนสารแรที่พบเห็นทั่วไปตามชายหาด หากนํามาสกัดดวยเทคนิควิธีการสรางเปนชิป (Chip) จะทําใหสารแรซิลิคอนนั้นมีคุณคาและมูลคาเพิ่มขึ้นไดอีกมาก

สารสนเทศ (Information) หมายถึง ขอมูลที่เปนเรื่องเกี่ยวของกับความจริงของคน สัตว สิ่งของ ทั้งที่เปนรูปธรรมและนามธรรม ที่ไดรับจากการจัดเก็บรวบรวม ประมวลผล เรียกคน และสื่อสารระหวางกัน นํามาใชใหเกิดประโยชนไดซึ่งนักเรียนจะไดเรียนเพิ่มเติมตอไป

เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology : IT) หมายถึง การนําวิทยาการที่กาวหนาทางดานคอมพิวเตอรและการสื่อสารมาสรางมูลคาเพิ่มใหกับสารสนเทศ ทําใหสารสนเทศมีประโยชนและใชงานไดกวางขวางมากขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศรวมถึงการใชเทคโนโลยีดานตาง ๆ ในการรวบรวม จัดเก็บ ใชงาน สงตอ หรือสื่อสารระหวางกัน เทคโนโลยีสารสนเทศเกี่ยวของโดยตรงกับเครื่องมือเครื่องใชในการจัดการสารสนเทศ ไดแก เครื่องคอมพิวเตอรและอุปกรณรอบขาง ขั้นตอนวิธีการดําเนินการซึ่งเกี่ยวของกับซอฟตแวร เกี่ยวของกับขอมูล บุคลากร และกรรมวิธีการดําเนินงานเพื่อใหขอมูลเกิดประโยชนสูงสุด

เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเทคโนโลยีที่ครอบคลุมเรื่องเกี่ยวกับการประมวลผลขอมูล ซึ่งไดแก การใชเทคโนโลยีคอมพิวเตอร การติดตอสื่อสารระหวางกันดวยความรวดเร็ว การจัดการขอมูล รวมถึงวิธีการที่จะใชขอมูลใหเกิดประโยชนสูงสุด

รูปท่ี 1.3 ชิป (Chip)

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 5 -

3. ความกาวหนาของเทคโนโลยีสารสนเทศ

ในภาวะสังคมปจจุบัน หลายส่ิงหลายอยางที่เกิดขึ้นรอบตัวเปนตัวชี้บอกวา ประเทศไทยกําลังกาวสูยุคสารสนเทศ ดังจะเห็นไดจากวงการศึกษาสนใจใหความรูดานคอมพิวเตอรและสงเสริมการนําเทคโนโลยีคอมพิวเตอรมาประยุกตงานตาง ๆ มากขึ้น การบริหารธุรกิจของบริษัทหางรานตาง ๆ ตลอดจนหนวยงานของรัฐบาลและรัฐวิสาหกิจ มีการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อใชในองคการ ดวยการเก็บขอมูล ประมวลผลและวิเคราะหขอมูล แลวนําผลลัพธมาชวยในการวางแผนและตัดสินใจ

ระยะเริ่มแรกที่มนุษยไดคิดคนประดิษฐคอมพิวเตอรที่มีลักษณะเปนเครื่องคํานวณอิเล็กทรอนิกส คอมพิวเตอรไดถูกใชทํางานดานการคํานวณทางวิทยาศาสตรเปนสวนใหญ แลวจึงนํามาใชเก็บรวบรวมและประมวลผลขอมูลทางดานธุรกิจในเวลาตอมา ระยะแรกนี้เรียกวา ระยะของการประมวลผลขอมูล (Data Processing Age)

ขอมูลที่ไดมาจะตองผานการประมวลผลใหไดเปนสารสนเทศกอนจึงจะนําไปใชใหเกิดประโยชน วิธีการประมวลผลขอมูลจะเริ่มต้ังแตการรวบรวมจัดเก็บขอมูล เมื่อไดขอมูลแลวตองมีการตรวจสอบความถูกตอง แบงกลุมจัดประเภทของขอมูล เชน ขอมูลตัวอักษรซึ่งเปนชื่อหรือขอความก็อาจตองมีการเรียงลําดับ และขอมูลตัวเลขก็อาจตองมีการคํานวณ จากนั้นจึงทําการสรุปไดเปนสารสนเทศออกมา

ถาขอมูลที่นํามาประมวลผลมีจํานวนมากจนเกินความสามารถของมนุษยที่จะจัดการไดในเวลาอันสั้น ก็จําเปนจะตองนําคอมพิวเตอรมาชวยเก็บและประมวลผล เมื่อขอมูลอยูภายในคอมพิวเตอร การแกไขหรือเรียกคนสามารถทําไดสะดวกและรวดเร็ว ขณะเดียวกันการทําสําเนาและการแจกจายขอมูลก็สามารถดําเนินการไดทันที

งานที่เกิดขึ้นจากการประมวลผลขอมูลมักเก็บในลักษณะแฟมขอมูล ตัวอยางเชน การทําบัญชีเงินเดือนของพนักงานในบริษัท ขอมูลเงินเดือนของพนักงานที่เก็บในคอมพิวเตอรจะรวมกันเปนแฟมขอมูลที่ประกอบดวยชื่อพนักงาน เงินเดือน และขอมูลสําคัญอื่น ๆ โปรแกรมคอมพิวเตอรจะเรียกแฟมเงินเดือนมาประมวลผลและสรุปผลรวมยอด ขั้นตอนการทํางานจะตองทําพรอมกันทีเดียวทั้งแฟมขอมูล ที่เรียกวา การประมวลผลแบบกลุม (Batch Processing)

แตเนื่องจากระบบงานที่เกิดขึ้นภายในองคกรคอนขางซับซอน เชน รายไดของพนักงานที่ไดรับในแตละเดือน อาจไมไดมาจากอัตราเงินเดือนประจําเทานั้น แตอาจจะมีคานายหนาจากการขายสินคาดวย ในลักษณะนี้แฟมขอมูลการขายจะสัมพันธกับแฟมขอมูลเงินเดือน และสัมพันธกับแฟมขอมูลอื่น ๆ เชน คาสวัสดิการ การหักเงินเดือนเปนคาใชจายตาง ๆ ระบบขอมูลจะกลายเปนระบบที่มีแฟมขอมูลหลายแฟมเชื่อมสัมพันธกัน และโปรแกรมคอมพิวเตอรเรียกแฟมขอมูลเหลานั้นมาจัดการใหเปนไปตามตองการ ระบบนี้เรียกวา ระบบฐานขอมูล (Database System)

การจัดการขอมูลที่เปนฐานขอมูล จะเปนระบบสารสนเทศที่มีประโยชนซึ่งนําไปชวยงานดานตาง ๆ อยางไดผล ระบบขอมูลที่สรางเพื่อใชในบริษัทจะเปนระบบฐานขอมูลของกิจกรรมที่เกิดขึ้น เพื่อแสดงสารสนเทศที่เปนจริงของบริษัท สามารถนําขอเท็จจริงนั้นไปวิเคราะหและนําผลลัพธไปประกอบการตัดสินใจของผูบริหาร เพื่อการวางแผนและกําหนดนโยบายการจัดการตาง ๆ

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 6 -

ในปจจุบันการนําคอมพิวเตอรไปใชงานของประเทศตาง ๆ ทั่วโลก อยูที่การใชสารสนเทศเปนสวนใหญ แนวโนมของระบบจัดการขอมูลของยุคนี้ เริ่มเปลี่ยนจากระบบงานการประมวลผลแบบกลุมมาเปนระบบตอบสนองทันที ที่เรียกวา การประมวลผลแบบเชื่อมตรง (Online Processing) เชน การฝากถอนเงินของธนาคารตาง ๆ ผานเครื่องรับ-จายเงินอัตโนมัติ หรือระบบเอทีเอ็ม (Automatic Teller Machine : ATM)

ขณะที่ประเทศตาง ๆ ยังอยูในยุคของการประมวลผลสารสนเทศ ในบางประเทศ เชน สหรัฐอเมริกา และญี่ปุน ไดพัฒนาเขาสูการประมวลผลฐานความรู (Knowledge Base Processing) โดยใหคอมพิวเตอรใชงาย รูจักตอบสนองกับผูใช และสามารถแกปญหาที่ตองอาศัยการตัดสินใจระดับสูง ดวยการเก็บสะสมฐานความรูไวในคอมพิวเตอร และมีโครงสรางการใหเหตุผล เพื่อนําความรูมาชวยแกปญหาที่สลับซับซอน

รูปที่ 4 Robosoft, a French company, has announced the introduction of ESTELE, a remotely operated robotic echo system. [ที่มา http://www.medgadget.com/archives/2007/04/estele_expert_s.html]

การประมวลผลฐานความรูเปนการประยุกตหลักวิชาดานปญญาประดิษฐ (Artificial Intelligence : AI) ที่รวบรวมศาสตรหลายแขนง คือ คอมพิวเตอร จิตวิทยา ปรัชญา และภาษาศาสตรเขาดวยกัน ตัวอยางชิ้นงานประเภทนี้ไดแก หุนยนต (Robot) และระบบผูเชี่ยวชาญ (Expert System) ปจจุบันมีซอฟตแวรที่เปนระบบผูเชี่ยวชาญชวยในการวินิจฉัยโรคตาง ๆ และการสํารวจทรัพยากรธรรมชาติ

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 7 -

4. ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยีสารสนเทศ การประยุกตใชเทคโนโลยีสารสนเทศในปจจุบัน กอใหเกิดประโยชนในดานตางๆ มากมาย ยกตัวอยางเชน

1. ชวยใหติดตอสื่อสารระหวางกันอยางสะดวกรวดเร็วโดยใชโทรศัพท เครือขายคอมพิวเตอรและอินเทอรเน็ต 2. ชวยในการจัดระบบขาวสารจํานวนมหาศาล ซึ่งผลิตออกมาในแตละวัน 3. ชวยใหเก็บสารนิเทศไวในรูปที่สามารถเรียกใชไดครั้งแลวครั้งเลาอยางสะดวก 4. เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสารนิเทศ เชน ชวยนักวิทยาศาสตร วิศวกร ในการคํานวณตัวเลขที่ยุงยาก ซับซอน

ซึ่งไมสามารถทําใหสําเร็จไดดวยมือ 5. สามารถจัดระบบอัตโนมัติเพื่อการเก็บ เรียกใชและประมวลผลสารนิเทศ 6. สามารถจําลองแบบระบบการวางแผนและทํานาย เพื่อทดลองกับสิ่งที่ยังไมเกิดขึ้น 7. อํานวยความสะดวกในการเขาถึงสารนิเทศดีกวาสมัยกอน ทําใหผูใชสารนิเทศมี ทางเลือกที่ดีกวา มี

ประสิทธิภาพกวา และสามารถแขงขันกับผูอื่นไดดีกวา 8. ชวยใหมีการตัดสินใจที่ดีขึ้น จากการมีสารสนเทศประกอบการตัดสินใจและพิจารณาทางเลือกภายใตเงื่อนไข

ตาง ๆ 9. ลดคาใชจายซึ่งเปนผลมาจากการใชเทคโนโลยีที่ทันสมัย ทําใหประหยัดเวลาการทํางานหรือลดคาใชจายใน

การทํางานลง 10. พัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนโดยมีการคนควาผานระบบเครือขาย เพิ่มโอกาสใหนักศึกษาสามารถสืบคน

ขอมูลไดจากสถานที่อื่นนอกมหาวิทยาลัย เปนการฝกใหรูจักเรียนรูดวยตนเองมากขึ้น 11. เพิ่มประสิทธิภาพการดําเนินงาน ทั้งในดานความเที่ยงตรง ความรวดเร็วในความตองการใชขอมูล ขอมูลมี

ความสมบูรณมากยิ่งขึ้น สอดคลองกับความตองการของผูใช และสามารถตรวจสอบขอมูลไดอยางถูกตอง 12. ชวยในการรื้อปรับระบบ (reengineering) และพัฒนาระบบสอดคลองกับความตองการขององคการไดอยาง

ตอเนื่อง โดยการใชเทคโนโลยีสารสนเทศเปนเครื่องมือการปรับระบบ และพัฒนาระบบใหทันสมัยอยูเสมอ

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 8 -

5. เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก

ปจจุบันคอมพิวเตอรและระบบสื่อสารมีบทบาทมากขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอร เชน อินเทอรเน็ต เชื่อมโยงการทํางานตาง ๆ การดําเนินธุรกิจใชสารสนเทศอยางกวางขวาง เกิดคําใหมวา ไซเบอรสเปซ (Cyberspace) มีการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ในไซเบอรสเปซ เชน การพูดคุย การซื้อสินคาและบริการ การทํางานผานทางเครือขายคอมพิวเตอร ทําใหเกิดสภาพที่เสมือนจริงมากมาย เชน หองสมุดเสมือนจริง หองเรียนเสมือนจริง ที่ทํางานเสมือนจริง ฯลฯ

เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีแบบสุนทรียสัมผัสและตอบสนองตามความตองการ ปจจุบันการใชเทคโนโลยีเปนแบบบังคับ การดูโทรทัศน การฟงวิทยุ เมื่อเราเปดเครื่องรับโทรทัศนเราไมสามารถเลือกตามความตองการได ถาสถานีสงสัญญาณใดมาเราก็จะตองชมตามตารางเวลาที่สถานีกําหนด หากผิดเวลาก็ทําใหพลาดรายการที่สนใจไป และหากไมพอใจรายการก็ทําไดเพียงเลือกสถานีใหม แนวโนมจากนี้ไปจะมีการเปลี่ยนแปลงในลักษณะที่เรียกวาออนดีมานด (On Demand) เราจะมีทีวีออนดีมานด (TV On Demand) เชน เมื่อตองการชมภาพยนตรเรื่องใดก็เลือกชม และดูไดต้ังแตตนรายการ การศึกษาออนดีมานด (Education On Demand) คือ สามารถเลือกเรียนตามตองการได การตอบสนองตามความตองการเปนหนทางที่เปนไปได เพราะเทคโนโลยีมีพัฒนาการที่กาวหนาจนสามารถนําระบบสื่อสารมาตอบสนองตามความตองการของมนุษยได

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหเกิดสภาพการทํางานแบบทุกสถานที่และทุกเวลา เมื่อการสื่อสารแบบสองทางกาวหนาและแพรหลายขึ้น การโตตอบผานเครือขายทําใหเสมือนมีปฏิสัมพันธไดจริง เรามีระบบประชุมทางวีดิทัศน ระบบประชุมบนเครือขาย มีระบบการศึกษาบนเครือขาย มีระบบการคาบนเครือขาย ลักษณะของการดําเนินธุรกิจเหลานี้ทําใหขยายขอบเขตการทํางานหรือดําเนินกิจกรรมไปทุกหนทุกแหง และดําเนินการไดตลอด 24 ชั่วโมง เชน ระบบเอทีเอ็ม ทําใหมีการเบิกจายไดเกือบตลอดเวลา และกระจายไปใกลตัวผูรับบริการมากขึ้น แตดวยเทคโนโลยีที่กาวหนายิ่งขึ้น การบริการจะกระจายมากยิ่งขึ้น จนถึงที่บาน และในอนาคตสังคมการทํางานจะกระจายจนงานบางงานอาจนั่งทําที่บานหรือที่ใดก็ได และเวลาใดก็ได

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนจากระบบแหงชาติไปเปนเศรษฐกิจโลก ความเกี่ยวโยงของเครือขายสารสนเทศทําใหเกิดสังคมโลกาภิวัฒน (Globalization) ระบบเศรษฐกิจซึ่งแตเดิมมีขอบเขตจํากัดภายในประเทศก็กระจายเปนเศรษฐกิจโลก ทั่วโลกจะมีกระแสการหมุนเวียนแลกเปลี่ยนสินคาและบริการอยางกวางขวางและรวดเร็ว เทคโนโลยีสารสนเทศมีสวนเอื้ออํานวยใหการดําเนินการมีขอบเขต กวางขวางมากยิ่งขึ้น ระบบเศรษฐกิจของโลกจึงผูกพันกับทุกประเทศและเชื่อมโยงกันแนบแนนขึ้น

เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหองคกรมีลักษณะผูกพัน หนวยงานภายในเปนแบบเครือขายมากขึ้น แตเดิมการจัดองคกรมีการวางเปนลําดับขั้น มีสายการบังคับบัญชาจากบนลงลาง แตเมื่อการสื่อสารแบบสองทางและการกระจายขาวสารดีขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอรในองคกรผูกพันกันเปนกลุมงาน มีการเพิ่มคุณคาขององคกรดวยเทคโนโลยีสารสนเทศ การจัดโครงสรางขององคกรจึงปรับเปลี่ยนจากเดิม และมีแนวโนมที่จะสรางองคกรเปนเครือขายที่มีลักษณะการบังคับบัญชาแบบแนวราบมากขึ้น หนวยธุรกิจจะมีขนาดเล็กลงและเชื่อมโยงกันกับหนวยธุรกิจอื่นเปนเครือขาย สถานภาพขององคกรจึงตองแปรเปลี่ยนไปตามกระแสของเทคโนโลยี เพราะการดําเนินธุรกิจตองใชระบบสื่อสารที่มีความรวดเร็วเทากับแสง กอใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไดงายและรวดเร็ว

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 9 -

เทคโนโลยีสารสนเทศกอใหเกิดการวางแผนการดําเนินการระยะยาวขึ้น อีกทั้งยังทําใหวิถีการตัดสินใจหรือเลือกทางเลือกไดละเอียดขึ้น แตเดิมการตัดสินปญหาอาจมีหนทางใหเลือกไดนอย เชน อาจมีคําตอบเพียง ใช หรือ ไมใช แตดวยขอมูลขาวสารที่สนับสนุนการตัดสินใจ ทําใหวิถีความคิดในการตัดสินปญหาเปล่ียนไป ผูตัดสินใจมีทางเลือกไดมากขึ้น มีความละเอียดออนในการตัดสินปญหาไดดีขึ้น

เทคโนโลยีสารสนเทศเปนเทคโนโลยีเดียวที่มีบทบาทในทุกวงการ ดังนั้นจึงมีผลตอการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองไดอยางมาก ลองนึกดูวาขณะนี้เราสามารถชมขาว ชมรายการโทรทัศนที่สงกระจายผานดาวเทียมของประเทศตาง ๆ ไดทั่วโลก เราสามารถรับรูขาวสารไดทันที เราใชเครือขายอินเทอรเน็ตในการสื่อสารระหวางกัน และติดตอกับคนไดทั่วโลก จึงเปนที่แนชัดวาแนวโนมการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ สังคม และการเมือง จึงมีลักษณะเปนสังคมโลกมากขึ้น

6. ระบบสารสนเทศ

จากความสําคัญของสารสนเทศ และการหาหนทางที่จะใชเทคโนโลยีในการจัดการสารสนเทศ ใน พ.ศ.2538 รัฐบาลไทยไดประกาศอยางเปนทางการใหเปนปแหงเทคโนโลยีสารสนเทศไทย รัฐบาลไดเห็นความสําคัญของระบบขอมูลที่มีเทคโนโลยีทางดานคอมพิวเตอรและระบบสื่อสารเปนตัวนํา และจะมีบทบาทสําคัญในการพัฒนาและผลักดันใหเกิดการใชทรัพยากรของประเทศอยางมีประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งในดานทรัพยากรมนุษย วัสดุอุปกรณ และเวลา รัฐบาลไดลงทุนใหกับโครงการพื้นฐานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศเปนจํานวนมาก เชน การขยายระบบโทรศัพท การขยายเครือขายสื่อสาร การสรางระบบฐานขอมูลทะเบียนราษฎร การสรางระบบการจัดเก็บภาษีและระบบศุลกากรดวยคอมพิวเตอร

ไมเพียงแตประเทศไทยเทานั้นที่ใหความสําคัญเรื่องเทคโนโลยีสารสนเทศ หลายประเทศทั่วโลกก็ใหความสําคัญเชนกัน แตละประเทศไดลงทุนทางดานนี้เปนจํานวนมาก ทั้งนี้เพราะขอมูลเปนกลไกสําคัญในเชิงรุก เพื่อพัฒนาประเทศใหสามารถแขงขันในระดับสากลได อีกทั้งยังเพิ่มคุณภาพชีวิต กระจายความเจริญสูชนบท และสรางความเสมอภาคในสังคม

สังคมความเปนอยูและการทํางานของมนุษยมีการรวมกลุมเปนประเทศ การจัดองคกรเปนหนวยงานของรัฐบาลและเอกชน และภายในองคกรก็มีการแบงยอยลงเปนกลุม เปนแผนก เปนหนวยงาน ภายในหนวยงานยอยก็มีระดับบุคคล

เมื่อพิจารณาระบบสารสนเทศที่เกี่ยวของในองคกรพอที่จะแบงการจัดการสารสนเทศขององคกรไดตามจํานวนคนที่เกี่ยวของตามรูปแบบการรวมกลุมขององคกรได 3 ระดับ คือ ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระบบสารสนเทศระดับกลุม และระบบสารสนเทศระดับองคกร

6.1 ระบบสารสนเทศระดับบุคคล

ระบบสารสนเทศระดับบุคคล คือ ระบบที่เสริมประสิทธิภาพและเพิ่มผลงานใหแตละบุคคลในหนาที่ที่รับผิดชอบ ปจจุบันคอมพิวเตอรสวนบุคคลมีขนาดเล็กลง ราคาถูก แตมีความสามารถในการประมวลผลดวยความเร็วสูงขึ้น ประกอบกับมีโปรแกรมสําเร็จที่ทําใหผูใชสามารถใชงานไดงายกวางขวางและและคุมคามากขึ้น

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 10 -

ขอมูลที่ชวยใหการทํางานของบุคลากรดีขึ้นนั้น ตองขึ้นอยูกับหนาที่รับผิดชอบของแตละคนตางกันไป ตัวอยางเชน นักวิจัยอาจจําเปนจะตองใชคอมพิวเตอรและโปรแกรมเฉพาะดาน เพื่อชวยในการจัดเก็บ รวบรวมขอมูล รวมไปถึงการคํานวณและวิเคราะหขอมูลหรือผลลัพธที่ไดจากการทดลองไดอยางถูกตอง

รูปที่ 1.5 นักวิจัยใชโปรแกรมคอมพิวเตอรในการทํางานวิจัยของตนเอง

6.2 ระบบสารสนเทศระดับกลุม

ระบบสารสนเทศระดับกลุม คือ ระบบสารสนเทศที่ชวยเสริมการทํางานของกลุมบุคคลที่มีเปาหมายการทํางานรวมกันใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ตัวอยางของการใชระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนงานของแผนก คําวา การทํางานเปนกลุม (Workgroup) ในที่นี้หมายถึง กลุมบุคคลจํานวน 2 คนขึ้นไปที่รวมกันทํางานเพื่อใหบรรลุเปาหมายเดียวกัน โดยทั่วไปบุคลากรในกลุมเดียวกันจะรูจักกันและทํางานรวมกัน เปาหมายหลักของการทํางานเปนกลุม คือ การเตรียมสภาวะแวดลอมที่จะเอื้ออํานวยประโยชนในการทํางานรวมกันเปนกลุมไดอยางมีประสิทธิภาพ และชวยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน โดยทําใหเปาหมายของธุรกิจดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิผล

แนวทางหลักก็คือการทําใหเกิดการใชทรัพยากรรวมกัน โดยเฉพาะขอมูลและอุปกรณเทคโนโลยีพื้นฐาน การนําเอาคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาเชื่อมตอกันดวยเครือขายทองถิ่น (Local Area Network : LAN) ทําใหมีการเชื่อมโยงและใชทรัพยากรของคอมพิวเตอรรวมกัน เชน เครื่องพิมพขอมูลที่ใชรวมกันในแผนก จะบรรจุไวในระบบคอมพิวเตอรที่มีหนาที่ควบคุมการจัดเก็บแฟมขอมูลกลางที่เรียกวา เครื่องบริการแฟม (File Server) ถามีการแกไขขอมูลในฐานขอมูลกลางนี้โดยผูใชคนใดคนหนึ่ง ผูใชคนอื่นที่อยูบนเครือขายคอมพิวเตอรนี้ก็จะไดรับขอมูลที่ผานการแกไขแลวนั้นเชนกัน

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 11 -

รูปที่ 1.6 ฝายการเงินที่อยูบนชั้นหนึ่งของอาคารสํานักงานที่มีการเชื่อมตอคอมพิวเตอร เปนเครือขายที่มีการใชขอมูลรวมกัน เปนระบบสารสนเทศระดับกลุม

การประยุกตใชงานคอมพิวเตอรในลักษณะของการทํางานเปนกลุม สามารถใชกับงานตาง ๆ ได ตัวอยางเชน ระบบบริการลูกคา หรือ การเสนอขายสินคาผานทางสื่อโทรศัพท พนักงานในทีมงานอาจจะมีอยูหลายคน และใชเครือขายคอมพิวเตอรในการเก็บขอมูลกลางของลูกคารวมกันกลาวคือ มีขอมูลเพียงชุดเดียวที่พนักงานทุกคนจะเขาถึงได ถามีการเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติม พนักงานในกลุมจะตองรับรูดวย เชน ลูกคาโทรศัพทมาถามคําถาม หรือขอคําปรึกษาเกี่ยวกับสินคา พนักงานอาจจะชวยเตือนความจําเมื่อถึงเวลาตองโทรศัพทกลับไปหาลูกคา แมพนักงานที่รับโทรศัพทครั้งที่แลวจะไมอยู แตพนักงานที่ทํางานอยูสามารถเรียกขอมูลจากระบบคอมพิวเตอร แลวโทรกลับไปตามนัดหมาย ทําใหธุรกิจดําเนินตอไปไดโดยไมหยุดชะงัก เปนตน อันจะเปนการเพิ่มคุณภาพการบริการ หรือเปนกลยุทธที่ชวยทางดานการขาย

ระบบสารสนเทศของกลุมหรือแผนกยังมีแนวทางอื่น ๆ ในการสนับสนุนการบริหารงานและการปฏิบัติงาน เชน การสื่อสารดวยระบบไปรษณียอิเล็กทรอนิกส การประชุมผานเครือขาย ซึ่งอาจจะประชุมปรึกษาหารือกันไดโดยอยูตางสถานที่กัน การจัดทําระบบแผงขาว (Bulletin Board System : BBS) ของแผนก การประชุมทางไกล (Video Conferrence) การทําตารางทํางานของกลุม ระบบสนับสนุนการตัดสินใจของกลุม ระบบจัดการฐานขอมูล ระบบการไหลเวียนอัตโนมัติของเอกสาร ระบบการจัดการเก็บขอความ ระบบการจัดตารางเวลาของกลุม ระบบการบริหารโครงการของกลุม ระบบการใชแฟมขอความรวมกันของกลุม และระบบประมวลผลภาพเอกสาร เปนตน

6.3 ระบบสารสนเทศระดับองคกร

ระบบสารสนเทศระดับองคกร คือระบบสารสนเทศที่สนับสนุนงานขององคการในภาพรวม ระบบในลักษณะนี้จะเกี่ยวของกับการปฏิบัติงานรวมกันของหลายแผนก โดยการใชขอมูลที่เกี่ยวของรวมกัน ดวยวิธีสงผานถึงกันจากแผนกหนึ่งขามไปอีกแผนกหนึ่ง ระบบสารสนเทศดังกลาวนี้สามารถสนับสนุนงานในระดับผูปฏิบัติการ และสนับสนุนการตัดสินใจ เนื่องจากสามารถใหขอมูลจากแผนกตาง ๆ ที่เกี่ยวของมาประกอบการตัดสินใจโดยอาจนําขอมูลมาแสดงในรูปแบบสรุป หรือในแบบฟอรมที่ตองการ บอยครั้งที่การบริหารงานในระดับสูงจําเปนตองใชขอมูลรวมกันจากหลายแผนกเพื่อประกอบการตัดสินใจ

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 12 -

รูปที่ 1.7 การเชื่อมตอคอมพวิเตอรและอุปกรณตางๆ เปนระบบเครือขาย โดยเชื่อมคอมพิวเตอรทุกตัวในอาคารสํานักงานเขาดวยกัน คอมพิวเตอรทุกเครื่องของทุกฝายใชขอมูลกลางจากเครื่องแมขาย เปนสารสนเทศระดับองคกร

[ที่มาของรูป: http://www.axxanet.com/structuredcabling.htm]

หัวใจสําคัญของระบบสารสนเทศในระดับองคกร คือ ระบบเครือขายคอมพิวเตอรภายในองคกรที่จะตองเชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอรของแตละแผนกเขาดวยกัน เพื่อใหเกิดการใชขอมูลรวมกัน นอกจากนี้ยังสามารถใชทรัพยากรรวมกันไดดวย ในเชิงเทคนิคระบบสารสนเทศระดับองคกรอาจมีระบบคอมพิวเตอรที่ดูแลแฟมขอมูล มีการเชื่อมโยงคอมพิวเตอรหลายระบบเขาดวยกันเปนเครือขาย หรืออาจจะมีเครือขายคอมพิวเตอรในระดับกลุมอยูแลว การเชื่อมโยงเครือขายยอยเหลานั้นเขาดวยกัน ทําใหกลายเปนเครือขายของเครือขายคอมพิวเตอร ในกรณีที่มีจํานวนผูใชในองคการมากเครื่องมือพื้นฐานอีกประการหนึ่งของระบบขอมูลก็คือระบบจัดการฐานขอมูล ซึ่งเปนโปรแกรมสําคัญในการดูแลระบบฐานขอมูล

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 13 -

7. องคประกอบของระบบสารสนเทศ

องคประกอบของระบบสารสนเทศ ซึ่งเปนระบบสนับสนุนการบริหารงาน การจัดการ และการปฏิบัติการของบุคคล ไมวาจะเปนระดับบุคคล ระดับกลุม หรือระดับองคกร ไมใชมีเพียงเครื่องคอมพิวเตอรเทานั้น แตยังมีองคประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับความสําเร็จของระบบอีก รวมเปน 5 องคประกอบ ซึ่งจะขาดองคประกอบใดไมได คือ ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมูล บุคลากร และขั้นตอนการปฏิบัติงาน

รูปที่ 1.8 องคประกอบของระบบสารสนเทศ

ฮารดแวร

ฮารดแวรเปนองคประกอบสําคัญของระบบสารสนเทศ หมายถึง เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณรอบขาง เชน เครื่องพิมพ รวมทั้งอุปกรณสื่อสารสําหรับเชื่อมโยงคอมพิวเตอรเขาเปนเครือขาย

ซอฟตแวร

ซอฟตแวรหรือโปรแกรมคอมพิวเตอรเปนองคประกอบที่สําคัญประการที่สอง ซึ่งก็คือลําดับขั้นตอนของชุดคําสั่งที่สั่งงานใหฮารดแวรทํางาน เพื่อประมวลผลขอมูลใหไดผลลัพธตามความตองการ ปจจุบันมีซอฟตแวรควบคุมระบบงาน ซอฟตแวรสําเร็จ ทําใหการใชงานคอมพิวเตอรในระดับบุคคลเปนไปอยางกวางขวาง และสงเสริมการทํางานของกลุมมากขึ้น สวนงานในระดับองคกรสวนใหญมักจะมีการพัฒนาระบบตามความตองการ โดยการวาจางบริษัทที่รับพัฒนาซอฟตแวรหรือโดยนักคอมพิวเตอรที่อยูในฝายคอมพิวเตอรขององคกร เปนตน

ซอฟตแวร ขั้นตอนวิธ ี

ฮารดแวร

เทคโนโลยีเทคโนโลยี

สารสนเทศสารสนเทศ ขอมูล

บุคลากร

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 14 -

ขอมูล

ขอมูล เปนองคประกอบที่สําคัญอีกประการหนึ่งของระบบสารสนเทศ เปนตัวชี้ความสําเร็จหรือความลมเหลวของระบบได เนื่องจากตองมีการเก็บขอมูลจากแหลงกําเนิด ขอมูลจะตองถูกตอง ทันสมัย มีการกลั่นกรองตรวจสอบแลวเทานั้นจึงจะมีประโยชน โดยเฉพาะเมื่อใชงานในระดับกลุมหรือระดับองคกร ขอมูลตองมีโครงสรางในการจัดเก็บที่เปนระบบระเบียบเพื่อการสืบคนที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ

บุคลากร

บุคลากรในระดับผูใช ผูบริหาร ผูพัฒนาระบบ นักวิเคราะหระบบ และนักเขียนโปรแกรม เปนองคประกอบสําคัญในความสําเร็จของระบบสารสนเทศ บุคลากรมีความรูความสามารถทางคอมพิวเตอรมากเทาใด โอกาสที่จะใชงานระบบสารสนเทศและระบบคอมพิวเตอรไดเต็มศักยภาพและคุมคายิ่งมากขึ้นเทานั้น โดยเฉพาะระบบสารสนเทศในระดับบุคคลซึ่งเครื่องคอมพิวเตอรมีขีดความสามารถมากขึ้น ทําใหผูใชมีโอกาสพัฒนาความสามารถของตนเองและพัฒนาระบบงานไดเองตามความตองการ สําหรับระบบสารสนเทศในระดับกลุมและองคการที่มีความซับซอนมาก อาจจะตองใชบุคลากรในสาขาคอมพิวเตอรโดยตรงมาพัฒนาและดูแลระบบงาน

ขั้นตอนการปฏิบัติงาน

ขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ชัดเจนของผูใชหรือของบุคลากรที่เกี่ยวของก็เปนเรื่องสําคัญอีกประการหนึ่ง เมื่อไดพัฒนาระบบงานแลวจําเปนตองปฏิบัติงานตามลําดับขั้นตอน ในขณะใชงานก็จําเปนตองคํานึงถึงลําดับขั้นตอนการปฏิบัติของคนและความสัมพันธกับเครื่อง ทั้งในกรณีปกติและกรณีฉุกเฉิน เชน ขั้นตอนการบันทึกขอมูล ขั้นตอนการประมวลผล ขั้นตอนการปฏิบัติเมื่อเครื่องมือชํารุดหรือขอมูลสูญหาย และขั้นตอนการทําสําเนาขอมูลสํารองเพื่อความปลอดภัย เปนตน สิ่งเหลานี้จะตองมีการซักซอม มีการเตรียมการ และการทําเอกสารคูมือการใชงานใหชัดเจน

8. ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ

การประยุกตใช RFID RFID (Radio Frequency Identification) เปนหนึ่งใน

เทคโนโลยีที่เกี่ยวกับระบบการระบุเอกลักษณดวยคลื่นวิทยุ สามารถใชในการระบุเอกลักษณของวัตถุ บอกตําแหนง ติดตามและตรวจสอบสินคา โดยการใชปายอิเล็กโทรนิกสที่ฝงไมโครชิปเก็บขอมูล และสายอากาศ ทํางานโดยใชเครื่องอานที่สื่อสารกับปายดวยคลื่นวิทยุในการอานและเขียนขอมูล ปจจุบัน มีการประยุกตใช RFID Tag กันอยางแพรหลาย โดยนํามาใชแทนระบบบารโคดแบบเดิม เนื่องจาก RFID มีความสะดวกสบายในการใชงานมากกวา ไมจําเปนตองนําวัตถุมาอานดวยเครื่องอานบารโคด เพียงแคนําวัตถุที่ ติด Tag ไปผานบริเวณที่มีเครื่องอานสัญญาณก็จะสามารถอานคาไดทันที ทําใหสามารถใหบริการไดอยางรวดเร็วมากขึ้น

รูปที่ 1.9 ตัวอยาง RFID Tag รูปแบบหนึ่ง

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 15 -

ตัวอยางการประยุกตใช RFID ในปจจุบัน ไดแก การใชระบุเอกลักษณบุคคล ในงานดานการรักษาความปลอดภัยของอาคาร โดยจะฝง Tag ไวใต

ผิวหนังของบุคคลที่มีสิทธิในการเขาออกพื้นที่ตางๆ ของอาคาร ซึ่งเครื่องอานสัญญาณจาก Tag ที่ฝงไวจะประมวลผลไดวา จะอนุญาตใหบุคคลนั้น ผานเขาไปในบริเวณที่กําหนดไวไดหรือไม

การใชงานในเชิงพาณิชย เพื่อการทําสตอกสินคา และการขายสินคา โดยนํามาใชแทนรหัสบารโคดแบบเดิม เนื่องจาก RFID มีคุณสมบัติที่สามารถตรวจสอบตําแหนงของวัตถุไดดวยขอมูลใน Tag ทําใหการตรวจสอบสินคาทําไดสะดวก สามารถรูตําแหนงของสินคาแตละชิ้นที่อยูในรานไดทันที การอานคาจาก Tag ก็ทําไดอยางรวดเร็วกวาบารโคด และบรรจุขอมูลไดหลากหลายกวา

รูปที่ 1.10 รถเข็นซึ่งติดเครือ่งอาน RFID จากสินคาที่อยูในรถเขน็ ทําใหลูกคา ทราบราคาสินคาที่ตนเองเลือกซื้อทั้งหมดจากหนาจอ LCD และรายการโปรโมชั่นตางๆ

การใชงานในดานการจราจร/ขนสง มีการประยุกตใชระบบ RFID กับการคํานวณคาขึ้นลงทางดวน

โดยรถที่ตองการใชทางดวน จะติด Tag ไวบริเวณกระจกหนา เมื่อรถแลนผานเครื่องอานสัญญาณบริเวณทางขึ้นและทางลง เครื่องจะทําการคํานวณคาใชจายใหโดยอัตโนมัติ

หนังสือเดินทางและใบขับขี่ของหลายประเทศในปจจุบันไดฝง RFID Tag ไว โดยภายใน Tag ที่ฝงไวจะมีขอมูลของบุคคลที่เปนเจาของ เพื่อใหสามารถตรวจสอบขอมูลไดทันทีที่เดินผานบริเวณเครื่องอานสัญญาณ ทําใหเพิ่มความรวดเร็วในการใหบริการ และชวยในการรักษาความปลอดภัยในมีประสิทธิภาพมากขึ้น

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 16 -

รูปที่ 1.11 RFID Passport

เครื่องอานระดับน้ําตาล เนื่องจากผูปวยบางรายที่เปนเบาหวานจะตองเจาะเลือดที่นิ้วตนเองเพื่อนําเลือดมาทดสอบและฉีด insulin ใหตัวเองอยูตลอดเวลา บริษัท VeriChip จึงไดคิดเทคโนโลยีใหมนี้ขึ้นมา ซึ่งจะเปนการนําเอา implantable RFID chip มาประยุกตใชรวมกับ glucose sensor ฝงเขาไปในรางกายผูปวย หลังจากนั้นจะใหใชเครื่องอาน RFID อานระดับน้ําตาลจาก RFID chip ที่ฝงอยูไดเลย

รูปที่ 1.12 เครือ่งอานระดับน้าํตาลจาก RFID chip

รายวิชา ง40101 เทคโนโลยีสารสนเทศและการเขียนโปรแกรมข้ันตน ภาคเรียนที่ 1/2552

- 17 -

ระบบงานหองสมุด เปนการนําเทคโนโลยี RFID มาใชในกระบวนการยืมคืนหนังสือและสื่อโสตทัศนดวยตนเอง หองสมุดแตละแหงพัฒนาฐานขอมูลเพื่อจัดเก็บรายละเอียดทางบรรณานุกรมและสถานภาพของทรัพยากรสารสนเทศ เพื่อใชในการตรวจสอบขอมูลเกี่ยวกับยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศแตละรายการของหองสมุด โดยทรัพยากรสารสนเทศแตละรายการจะไดรับตัวเลขที่เฉพาะรายการ (บารโคด) ซึ่งไมไดมีความสัมพันธกันระหวางชื่อผูแตง และชื่อเรื่องของทรัพยากรสารสนเทศรายการนั้นๆ การยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศที่ใชเทคโนโลยีบารโคด ผูใชตองติดตอขอความชวยเหลือจากบรรณารักษ/เจาหนาที่ จากนั้นบรรณารักษ/เจาหนาที่จะนําแถบบารโคดที่ติดกับทรัพยากรสารสนเทศนั้นไปไวในบริเวณที่เครื่องอานรหัสบารโคด โดยสามารถอานไดทีละเลม

แตสําหรับเทคโนโลยี RFID นั้นมีลักษณะคลายกับบารโคดและยังสามารถรองรับความตองการอีกหลายๆอยางที่บารโคดไมสามารถตอบสนองได กลาวคือ เทคโนโลยีบารโคดเปนระบบที่อานไดอยางเดียว ไมสามารถเปลี่ยนแปลงขอมูลที่อยูบนบารโคดได แตปาย RFID สามารถอานและบันทึกขอมูลเพิ่มเติมนอกเหนือจากตัวเลขและเพิ่มเติมขอมูลภายหลังได นอกจากนี้ระบบเทคโนโลยี RFID เปนเทคโนโลยีที่สามารถสงขอมูลทุกอยางผานคลื่นความถี่วิทยุ ดังนั้นการอานขอมูลจากปาย RFID จึงไมตองปายขอมูลอยูในบริเวณที่เครื่องอานอานได และผูใชสามารถยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศไดดวยตนเอง นอกจากนี้เมื่อมีการยืมคืนผานเทคโนโลยี RFID ฐานขอมูลทรัพยากรสารสนเทศจะถูกปรับปรุงขอมูลเปนปจจุบันทันที

รูปที่ 1.13 Library RFID Management System

จากที่กลาวมาจะเห็นไดวา มีการประยุกตใชเทคโนโลยี RFID กันอยางแพรหลาย ดวยคุณสมบัติที่สามารถอานขอมูลไดอยางรวดเร็ว และสามารถใชอานขอมูลจากวัตถุที่มีการเคลื่อนที่อยูก็ได ทําให RFID เปนทางเลือกใหมสําหรับการระบุเอกลักษณ และการรับสงขอมูลในระยะหางกัน จึงมีการนํามาใชมากขึ้นในธุรกิจและการใหบริการตางๆ ในปจจุบัน เปนยุคการสื่อสารขอมูลไรสาย ที่อํานวยความสะดวกใหแกผูใชและเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางาน