(1)

บทความวจย

การตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

BLACK SPOT DETECTION OF TRAFFIC ACCIDENT LOCATIONS IN METROPOLITAN POLICE BUREAU AREA

นายธรวฒน ปานชางไชยสทธ

นางสาวภาวณ เกดผล

ภาควชาภมศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พ.ศ. ๒๕๖๑

บทความวจย

เรอง

การตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

Black Spot Detection of Traffic Accident Locations in Metropolitan Police Bureau Area

โดย

นายธรวฒน ปานชางไชยสทธ นางสาวภาวณ เกดผล

เสนอ

ภาควชาภมศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรบณฑต (ภมศาสตร)

พ.ศ. ๒๕๖๑

(1)

สารบญ

หนา สารบญตาราง

(2)

สารบญภาพ (3)

บทคดยอ

1

บทน า 2 ทมาและความส าคญของปญหา 2 วตถประสงคของโครงการวจย 3 ค าถามการวจย 3 ประโยชนของการวจย 3 ขอบเขตของโครงการวจย 3

การตรวจเอกสาร

4

ทฤษฎและแนวคดทเกยวของ 4 กรอบแนวคดในการวจย 6 วธการวจย 7 วธการเกบรวบรวมขอมล 7 ขนตอนการวจย

วธการวเคราะหขอมล

7 8

ผลการวจย 10 บทสรป วจารณ และขอเสนอแนะ 14 บทสรปและวจารณ 14 ขอเสนอแนะ 15 ค าขอบคณ 15 เอกสารอางอง 16

(2)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 การเกดอบตเหตตามมตดานวนในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล 11 2 การเกดอบตเหตตามมตดานเวลาในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล 12

3 การเกดอบตเหตตามมตดานฤดกาลในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล 13 4 ดชนความรนแรงในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล 13

(3)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย 6 2 3

ขนตอนการวจย บรเวณอนตรายในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

9

10

1

การตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล Black Spot Detection of Traffic Accident Locations in Metropolitan Police Bureau Area

ธรวฒน ปานชางไชยสทธ 5710854905 ภาวณ เกดผล 5710855154

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอส ารวจและบงชบรเวณอนตราย (black Spot) ในการเกดอบตเหตจราจรและเพอหาคาดชนความรนแรงในการเกดอบตเหตจราจร วธการวจยเปนการวจยเชงพรรณนา มการรวบรวมขอมลดวยการขออนเคราะหขอมลอบตเหตจราจรจากบรษท กลางคมครองผประสบภยจากรถ จ ากด และส ารวจภาคสนามโดยตรง การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตรและเทคนคการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนท (kernel density) และค านวณหาคาดชนความรนแรง (severity index) ดงน

ผลการวเคราะหการบงชบรเวณอนตรายพบวา พนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสดอยทพนท บก.น.9 (15,690 ครง), บก.น.4 (13,574 ครง), บก.น.2 (12,556 ครง) ตามล าดบ มตดานวนในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสด ไดแก วนจนทร, วนองคารและวนศกร คดเปนวนละ 15% เทากน มตดานเวลาในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสด ไดแก ชวงเยน (16.00 น. – 19.59 น.) คดเปน 23% ในสวนชวงเวลาเรงดวนมจ านวนมากทสดคอ ชวงเวลาเรงดวนเยน (16.00 น. – 19.00 น.) คดเปน 19% มตดานฤดกาลในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสด ไดแก ฤดฝน (ม.ย. – ต.ค.) คดเปน 40% ,ฤดหนาว (พ.ย. – ก.พ.) คดเปน 33% และฤดรอน (ม.ค. – พ.ค.) คดเปน 27% ตามล าดบ โดยพบวาไมมความแตกตางกนแตละกองบงคบการต ารวจนครบาล ผลการวเคราะหดชนความรนแรงพบวาพบวา พนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมคาดชนความรนแรงมากทสดอยทพนท บก.น.9 (SI=0.23), บก.น.4 (SI=0.19), บก.น.2 (SI=0.17) ตามล าดบ และคาดชนความรนแรงนอยทสดอยทพนท บก.น.6 (SI=0.03), บก.น.1 (SI=0.09), บก.น.3 (SI=0.09) ตามล าดบ

จากการวจยดงกลาว จงมขอเสนอแนะ ดงน จากผลการวจย กองบญชาการต ารวจนครบาลและหนวยงานอนๆทเกยงของควรหาแนวทางการปองกนการเกดอบตเหต โดยเฉพาะในพนทบรเวณอนตราย เพอลดอตราการเกดอบตเหตและความสญเสยในพนทความรบผดชอบของกองบญชาการต ารวจนครบาล ค าส าคญ: บรเวณอนตราย, อบตเหตจราจร, กองบญชาการต ารวจนครบาล

2

บทน า

ทมาและความส าคญของปญหา อบตเหตทางจราจรนบเปนปญหาทางดานสาธารณสข สงคม และเศรษฐกจทส าคญของ

ประเทศตางๆ ทวโลก ในปจจบนความเจรญทางเทคโนโลย ความสะดวกของถนนหนทางตางๆและความรวดเรวของยานพาหนะท าใหเกดเหตการณอบตเหตเกดเพมมากขน โดยเฉพาะอยางยงอบตเหตจากการจราจรทางบก ซงมแนวโนมเพมมากขนสรางความสญเสยตอชวตและทรพยสน รวมทงสรางความเสยหายตอระบบเศรษฐกจของประเทศชาตโดยรวม องคการสหประชาชาตไดประกาศทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน ค.ศ.2011-2020 (decade of action for road safety) และเรยกรองใหประเทศสมาชกไดใหความส าคญและผลกดนเรองความปลอดภยทางถนน โดยก าหนดเปาหมายลดอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนลงรอยละ 50 ภายใน พ.ศ. 2563 รวมทงประเทศไทย กระทรวงคมนาคมและรฐบาล ไดเหนชอบตามกรอบปฏญญามอสโกก าหนดให พ.ศ. 2554-2563 เปนทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนนดงกลาวดวย (ศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน, 2554)

อยางไรกตามความสญเสยจากอบตเหตจราจรทางถนนในกรงเทพมหานครยงถอเปนปญหาส าคญ โดยอบตเหตจราจรทางถนนในกรงเทพมหานครเปนพนททมผบาดเจบและเสยชวตมากทสดในประเทศ (ศนยขอมลอบตเหต, 2559) จากขอมลของกรมการขนสงทางบก รายงานจ านวนการเกดอบตเหต พ.ศ. 2559 ตามขอมลจากกองบญชาการต ารวจนครบาล ประกอบดวย กองบงคบการต ารวจนครบาล 1-9 ซงมสถานต ารวจนครบาลในความรบผดชอบทงหมด 88 สถาน พบวามจ านวนการเกดอบตเหตรวมทงหมด 30,057 ราย

บรเวณพนททเกดอบตเหตจ านวนมากหรอบรเวณเสยงตอการเกดอบตเหต หรอทเรยกวา บรเวณอนตราย (black spot) นน ไดมหนวยงานทเกยวของพยายามศกษาและชใหเหนถงบรเวณดงกลาว เพอเปนแนวทางแกไขปญหาและการบรหารจดการทางจราจร เพอลดจ านวนการเกดอบตเหตใหมประสทธภาพ โดยในปจจบนไดมการประยกตใชเทคโนโลยภมสารสนเทศเพอการสบคน และแสดงแผนทขอมลบรเวณอนตรายดงกลาว อยางไรกตามยงไมมการศกษาพนท Black spots ในเขตพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล ดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร

จากปญหาดงกลาว งานวจยครงนจงน าเทคโนโลยสารสนเทศทางภมศาสตรมาประยกตในการวเคราะหเชงพนทและตรวจจบบรเวณอนตรายของอบตเหตทางจราจรในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล เพอน าไปสการเลอกมาตรการปองกนทเหมาะสม ทจะสามารถลดจ านวนอบตเหตบนทางถนนในพนทไดดยงขน รวมทงจะชวยใหผใชรถใชถนนสามารถขบขสญจรอยางปลอดภยและมความระมดระวงในพนทดงกลาวเปนพเศษ

3

วตถประสงคของโครงการวจย 1. เพอส ารวจและบงชบรเวณอนตราย (black spot) ในการเกดอบตเหตจราจร 2. เพอหาคาดชนความรนแรงในการเกดอบตเหตจราจร

ค าถามการวจย

1. บรเวณอนตราย (black spot) เกดบรเวณใดบาง และมความแตกตางกนอยางไร ในมตดาน วน ดานเวลาและดานฤดกาล

2. ระดบดชนความรนแรงของบรเวณอนตราย (black spot) มความแตกตางกนอยางไรในแตละพนท

ประโยชนของการวจย ส านกงานต ารวจแหงชาต หรอ กองบญชาการต ารวจนครบาล สามารถน าไปใชเพอหาแนวทางแกไขปญหา และการบรหารจดการทางจราจรเพอลดจ านวนการเกดอบตเหต เชน สามารถเพมการตรวจดานในเสนทางทมการเกดอบตเหตจราจรมากได ส าหรบประชาชนสามารถน าเอาขอมลนนมาใชในการวางแผนการเดนทางถาบรเวณนนเกดอบตเหตจราจรมากกจะไดมความระมดระวงมากขน หรอ เลยงเสนทางนนๆไปใชเสนทางอนแทนเพอจะไดสญจรไดอยางปลอดภย ขอบเขตของโครงการวจย

ในการด าเนนการวจย ไดก าหนดขอบเขตการวจยใน 4 ลกษณะ คอ ขอบเขตเชงพนท ขอบเขตเชงเนอหา ขอบเขตเชงระยะเวลา และขอบเขตดานประชากร โดยมรายละเอยดดงน

1. ขอบเขตเชงพนท : พนทกองบญชาการต ารวจนครบาลทงหมด 9 กองบงคบการต ารวจนครบาล

2. ขอบเขตเชงเนอหา : จดระดบบรเวณอนตราย (black spots) โดยใชเทคนคการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนท (kernel density) ในการแสดงความซ าของการเกดอบตเหตในแตละบรเวณ และ การวเคราะหความรนแรงของอบตเหตโดยวธการหาคาดชนความรนแรง (severity index)

3. ขอบเขตเชงระยะเวลา : ศกษาขอมลเปนระยะเวลาสามป พ.ศ. 2558 - 2560 4. ขอบเขตดานประชากร : ประชากรทเปนเปาหมายในการวจย คอ ขอมลอบตเหต ป พ.ศ.

2558 – 2560 ประกอบดวย พกดการเกดอบตเหต จ านวนการเกดอบตเหต ชวงเวลาทเกดอบตเหต (วน เวลา ฤดกาล) และจ านวนผบาดเจบและเสยชวต

4

การตรวจเอกสาร

ในงานวจยเรองการตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนท กองบญชาการต ารวจนครบาล ไดน าเทคโนโลยสารสนเทศทางภมศาสตรมาประยกตในการวเคราะหเชงพนทและตรวจจบบรเวณอนตราย (black spot) คอ เทคนคการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล (kernel density) ไดตรวจเอกสารท เก ยวของ ไดแก บร เวณอนตราย อบต เหตจราจร กองบญชาการต ารวจนครบาล เทคนคการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนลและดชนความรนแรงสรปไดดงน 1. บรเวณอนตราย

บรเวณอนตราย หมายถง ต าแหนงบรเวณทเกดอบตเหตบอยครงมความเสยงสงทจะเกดอบตเหต หรอไดรบบาดเจบจากอบตเหต บรเวณอนตรายอาจเปนทางแยก ทางตรง ทางโคง สะพาน ชวงถนนหนง ๆ หรอบรเวณอนใดกตามทเปนไปตามค าจ ากดความน ซงสามารถระบจ านวนอบตเหตไดจากสถตของอบตเหตทเกดขนบอยครงในบรเวณตางๆ อาจจะเปนจดซงเปนต าแหนงทสามารถก าหนดไดชดเจน เรยกวา บรเวณอนตราย (black spot) อยางไรกตามบรเวณทมแนวโนมหรอโอกาสทจะเกดอบตเหตสง (โดยไมมประวตการเกดอบตเหตบอยครง) กอาจพจารณาเปนบรเวณอนตรายได บรเวณบนโครงขายถนนทมอบตเหตเกดขนบอยครง หรอมความเสยงตอการเกดอบตเหตซงเปนจดทควรไดรบการปรบปรงแกไข เนองจากการทอบตเหตเกดขนทจดเดยวกนหลายๆครง และหากมลกษณะการเกดอบตเหตทคลายกนมสาเหตหนงจากความบกพรองของถนนและสภาพแวดลอม (ส านกอ านวยความปลอดภย กรมทางหลวง, 2549)

ส าหรบงานวจยนน าความหมายของบรเวณอนตราย เหลานมาใชในการวเคราะหประชากรในการวจย โดยเลอกเอาความหมายของต าแหนงบรเวณทเกดอบตเหตบอยครงมความเสยงสงทจะเกดอบตเหต หรอไดรบบาดเจบจากอบตเหต 2. อบตเหตจราจร อบตเหต หมายถง เหตทเกดขนโดยไมคาดฝน อนเปนการบงเอญหรอเนองมาจากการขาดความระมดระวง ความรเทาไมถงการณ หรอขาดความรอบร สวนจราจรนนหมายถงการใชทางของผขบข คนหรอเทา หรอ คนทจง ข หรอ ไลตอนสตว อบตเหตจราจรจงมความหมายโดยทวไปคอเหตการณทเกดขน โดยการบงเอญหรอขาดความระมดระวงหรอความประมาทของผใชทาง ดงนนอบตเหตจราจรทางบกหมายถง เหตการณทเกดขนขณะขบขยานพาหนะทางบก โดยทผขบขไมไดคาดคดมากอน ซงเหตการณนนกอใหเกดการบาดเจบ พการหรอตาย และทรพยสนเสยหาย (ส านกงานต ารวจแหงชาต, 2542)

5

ส าหรบงานวจยนไดใชก าหนดความหมายของอบตเหตจราจรหมายถง อบตเหตจราจรทเกดขนขณะขบขยานพาหนะทางบกเทานน 3. กองบญชาการต ารวจนครบาล มเขตพนทรบผดชอบ 12 กองบงคบการ หนวยงานในสงกด ประกอบดวย กองบงคบการอ านวยการ (บก.อก.) , กองบงคบการต ารวจนครบาล 1 (บก.น.1), กองบงคบการต ารวจนครบาล 2 (บก.น.2), กองบงคบการต ารวจนครบาล 3 (บก.น.3), กองบงคบการต ารวจนครบาล 4 (บก.น.4), กองบงคบการต ารวจนครบาล 5 (บก.น.5), กองบงคบการต ารวจนครบาล 6 (บก.น.6), กองบงคบการต ารวจนครบาล 7 (บก.น.7), กองบงคบการต ารวจนครบาล 8 (บก.น.8) , กองบงคบการต ารวจนครบาล 9 (บก.น.9), กองบงคบการต ารวจจราจร (บก.จร.), กองบงคบการสายตรวจและปฏบตการพเศษ (บก.สปพ.) และ กองบงคบการอารกขาและควบคมฝงชน (บก.อคฝ.) ซงมอ านาจหนาทดแลความปลอดภยใหกบพนองประชาชนในเขตจงหวดกรงเทพมหานคร (กองบญชาการต ารวจนครบาล, 2560)

ส าหรบงานวจยนไดก าหนดขอบเขตของกองบญชาการต ารวจนครบาล ซงประกอบดวยกองบงคบการต ารวจนครบาลทง 9 พนท โดยเปนพนททงหมดของกรงเทพมหานคร 4. เทคนคการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล เทคนคการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล เปนวธการหนงของการวดการกระจายตวของจด (point pattern analysis) ซงอยในหลกของการปรมาณวเคราะหทางภมศาสตร การน าลกษณะขอมลจดมาวเคราะหเชงพนทดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตรผลลพธทไดจากการวเคราะหดวยวธการนจะแสดงผลในลกษณะของตารางกรด (raster) หลกการของวธการนคอการค านวณรศมของแตละจดขอมล กอนจะเชอมตอกบจดอนดวยระยะหางของชวงความถ (bandwidth) ตามทก าหนดเพอหาความหนาแนน ซงคาของรศมและระยะหางของชวงความถทน ามาวเคราะหนนจะขนอยกบผใชวาจะวเคราะหขอมลเรองใด (Maurizio, Paul, & Phil , 2007)

ส าหรบงานวจยนไดน าเทคนคการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล มาใชวเคราะหความหนาแนนของบรเวณอนตรายเพอแสดงถงบรเวณอนตรายของอบตเหต ในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล 5. ดชนความรนแรง

เปนการพจารณาจดอนตราย โดยใชความรนแรงของอบตเหตทเกดขนเปนเกณฑ โดยค านงถงการเสยชวต บาดเจบสาหส บาดเจบ เลกนอย หรอไมมการบาดเจบและเสยชวตเลย (สพรชย, 2543)

ส าหรบงานวจยนพจารณาจดอนตราย โดยหาคาดชนความรนแรงของแตละกองบงคบการต ารวจนครบาล เพอแสดงระดบความรนแรงของอบตตในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

6

กรอบแนวคดในการวจย งานวจยน มกรอบแนวคดทแสดงถงความสมพนธระหวางประเดนหลกของการวจย โดยมการ

จดท าแผนทบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล โดยน าขอมลอบตเหตจราจร และขอมลสภาพแวดลอม มาใชในการวเคราะหซงสามารถแบงได 2 วธการคอ การวเคราะหความหนาแนนการเกดอบตเหตจะใชเทคนคการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล (kernel density) และ การวเคราะหดชนความรนแรง ซงใชความรนแรงของอบตเหตทเกดขนเปนเกณฑ จะแสดงผลเปนแผนทบรเวณอนตราย และศกษาความสมพนธบรเวณอนตรายในแผนทกบสภาพแวดลอมจรง สรปและเปรยบเทยบบรเวณอนตราย ในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล กรอบแนวคดของการวจยน แสดงในภาพท 1

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย (the research conceptual framework)

ดชนความรนแรง

จดระดบบรเวณอนตราย

ต าแหนงทเกดอบตเหต

การตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

ขอมลอบตเหตจราจร - จ านวนการเกดอบตเหต - ชวงเวลาการเกดอบตเหต - จ านวนผบาดเจบและเสยชวต

สภาพแวดลอม

พนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมสถตการเกดอบตเหตจราจรมากทสดในส านกงานต ารวจแหงชาต

พกดทางภมศาสตร

รปแบบการเกดอบตเหต (มตดานวน - เวลา - ฤดกาล) บรเวณอนตราย

7

วธการวจย

งานวจยเรองน ในภาพรวมเปนการวจยทางสงคมศาสตร หากแบงตามลกษณะวธการ เปนการวจยเชงพรรณนา หากแบงตามระเบยบวธวจย จะเปนงานวจยเชงอธบาย หากแบงตามเวลาทน าขอมลมาวจย จะเปนการวจยทอาศยขอมล ณ จดหนงของเวลา หากแบงตามประเภทของขอมล จะเปนงานวจยแบบผสมผสาน และหากแบงตามวตถประสงค หรอ ประโยชนทไดรบจากงานวจย จะเปนงานวจยพนฐาน ขอมลทใชในการวจย ประกอบไปดวย ขอมลภาพถายบรเวณทเกดอบตเหตจราจรและขอมลสภาพแวดลอมจากการเกบขอมลภาคสนาม ขอมลอบตเหตจราจร มรายละเอยดขนตอนการวจยดงน

1. วธการเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของหวขอวจยการตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจร โดยมรายละเอยดดงน ขอมลปฐมภมไดแก ขอมลภาพถายบรเวณทเกดอบตเหตจราจรและขอมลสภาพแวดลอมจากการเกบขอมลภาคสนาม ขอมลทตยภม ไดแก สบคนขอมลจากเวบไซต และขอมลทขอความอนเคราะหจากหนวยงาน ไดแก ขอมลอบตเหตจราจร พ.ศ.2558 - 2560 จากบรษท กลางคมครองผประสบภยจากรถ จ ากด

2. วธการวเคราะหขอมล 2.1 การวเคราะหความถการเกดอบตเหต วธการหาจดอนตรายนจะพจารณาจากจ านวนการเกดอบตเหตซ าๆ ทบรเวณเดมของชวงของบรเวณทท าการศกษา ซงวธการนจะบอกไดวาชวงถนนทท าการวเคราะหทมจ านวน อบตเหตเกดขนบอยครงนนเปนชวงถนนทมอนตรายสงหรอไม ซงวธการนมขอดคอเปนวธการท งายในการใชงานเนองจากอาศยเฉพาะจ านวนอบตเหตทเกดขนบนถนน หรอทางแยกนนๆโดยตรง โดยไมอาศยปจจยอนทเกยวของกบขนาดของอบตเหต เชน ปรมาณการจราจร ระยะเวลา เปนตน แตกมขอเสย คอ ไมไดพจารณาปจจยทเปนโอกาสในการเกดอบตเหต เชน ปรมาณจราจร หรอ ความยาวของถนน โดยการใชเทคนคการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล (kernel density) 2.2 การวเคราะหดชนความรนแรง การวเคราะหดชนความรนแรงโดยการน าขอมลอบตเหตทเกบรวบรวมมาวเคราะห โดยเปนการพจารณาบรเวณอนตรายโดยใชความรนแรงของอบตเหตทเกดขนเปนเกณฑ โดยจะค านงถงการเสยชวต บาดเจบสาหส บาดเจบเลกนอย หรอไมมการบาดเจบและเสยชวตเลยเพยงแตทรพยสน

8

เสยหายเทานน การจดล าดบบรเวณอนตรายโดยวธน จะถกจดอนดบความอนตรายตามคาของดชนความรนแรง (severity index) ซงค านวณไดจากสมการ

𝑆𝐼 = (𝐹 𝑥 8 + 𝑃𝐼 𝑥 2)

𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙

โดยท SI คอ ดชนความรนแรง

F คอ จ านวนอบตเหตทมผเสยชวตบนพนทในชวงเวลาทศกษา PI คอ จ านวนอบตเหตทมผบาดเจบบนพนทในชวงเวลาทศกษา Total คอ จ านวนอบตเหตทงหมดบนพนทในชวงเวลาทศกษา

ขนตอนการวจย

งานวจยเรอง การตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตในพนทกองบญชาการต ารวจ

นครบาล แบงขนตอนการท างานออกเปน 4 ขนตอน รายละเอยดการด าเนนงานมดงน

1. การตรวจเอกสารและออกแบบงานวจย โดยท าการคนควาขอมลและงานวจยทนาสนใจ จากนนท าการตงชอวจย ก าหนด

วตถประสงค เขยนกรอบแนวคดการวจย ตารางกรอบแนวคดการวจยเพอใหงานวจยมขอบเขตทชดเจนและออกแบบแบบเกบขอมล

2. การเกบรวบรวมขอมล แบงออกเปน 2 สวน ไดแก 2.1 ขอความอนเคราะหจากหนวยงาน ไดแก ขอมลอบตเหตจราจร พ.ศ.2558 - 2560 จากบรษท กลางคมครองผประสบภยจากรถ จ ากด

2.2 ส ารวจภาคสนามโดยตรง โดยลงพนทตามบรเวณอนตรายเพอส ารวจสภาพแวดลอมในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

3. การน าเขาขอมล

ขนตอนนเปนการน าเขาขอมลทไดจากการขอความอนเคราะห วเคราะหดวยสถตเชงพรรณนา เทคนคการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบ และการวเคราะหดชนความรนแรง เพอสรประดบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบงคบการต ารวจนครบาล

9

การเกบรวบรวมและน าเขาขอมล

4. การเขยน แกไขและน าเสนอบทความงานวจย ท าการเขยนบทความ แกไขเนอหาทยงมขอบกพรองใหมความถกตองสมบรณและสรปบทความวจย เพอตพมพ

ภาพท 2 ขนตอนการวจย

การตรวจเอกสาร

การก าหนดกรอบแนวคดในการวจย

การลงส ารวจภาคสนามโดยตรง

เขยนรายงานและตพมพ

ขนตอนท 1

ขนตอนท 2

ขนตอนท 3

ขนตอนท 4

การวางแผนการด าเนนงานวจย

การออกแบบการเกบขอมล

- พกดการเกดอบตเหต - จ านวนการเกดอบตเหต - ชวงเวลาการเกดอบตเหต - จ านวนผบาดเจบและเสยชวต

สภาพแวดลอมของบรเวณในพกดเกดอบตเหต

ความถการเกดอบตเหต ดชนความรนแรง

สรประดบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตจราจรในพนทกองบงคบการต ารวจนครบาล 2

การขอความอนเคราะหขอมล

วเคราะหเชงเนอหา

10

ผลการวจย

ชดโครงการวจยเรองการตรวจจบบรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล โดยการน าเสนอผลการวจย ประกอบดวย 2 สวน ไดแก บรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลและคาดชนความรนแรงพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล โดยผลการวจยมรายละเอยดดงน 1. บรเวณอนตรายในการเกดอบตเหตในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

ผลการศกษาการเกดอบตเหตในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล ระหวางป 2558 – 2560 พบวามอบตเหตทงหมด 84,090 ครง แยกตาม บก.น.พบวา บก.น.ทมความหนาแนนของอบตเหตมากทสดคอ บก.น.9 มอบตเหตทงหมด 15,690 ครง และนอยทสดคอ บก.น.6 มอบตเหตทงหมด 2,176 ครง โดยความหนาแนนของอบตเหตมการเชอมตอตามถนนและจดตด ดงภาพท 3

ภาพท 3 บรเวณอนตรายในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

มากทสด 19,803 ครง

มาก 23,615 ครง

ปานกลาง 23,417 ครง

นอย 13,301 ครง

นอยทสด 3,954 ครง

ค าอธบายสญลกษณ

ขอบเขตพนทรบผดชอบ

บก.น.3

บก.น.2

บก.น.6 บก.น.4

บก.น.5

บก.น.1

บก.น.7

บก.น.8 บก.น.9

น

11

1.1 วเคราะหความหนาแนนการเกดอบตเหตตามมตดานวน มตดานวนในแตละสปดาหในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลใน 1 สปดาหตลอด 3 ป

พบวามจ านวนอบตเหตมากทสด ไมมความแตกตางมากนก เมอแยกพจารณารายวน โดย วนจนทร, วนองคารและวนศกร คดเปนวนละ 15% เทากน นอยทสด ไดแก วนอาทตย คดเปน 13% เมอพจารณาถงจ านวนครงการเกดอบตเหตจะพบวา จ านวนอบตเหตมากทสดในวนศกร (7 บก.น.) และมากทสดในวนจนทร (2 บก.น.) ซงสอดคลองกบการศกษาของ พรรณ สรนทชย (2557) เรองการเกดอบตเหตจราจรและปจจยทมความสมพนธกบระดบความรนแรงของการบาดเจบ ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพะเยา ทพบวา วนทมการเกดอบตเหตจราจรมากทสดคอวนศกร ดงตารางท 1`

ตารางท 1 การเกดอบตเหตตามมตดานวนในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

จนทร องคาร พธ พฤหสบด ศกร เสาร อาทตย รวม เขตพนท

บก.น.1 958 948 943 901 990 729 724 6,193 บก.น.2 1,853 1,831 1,758 1,884 1,930 1,713 1,585 12,554 บก.น.3 941 946 911 904 980 1,010 964 6,656 บก.น.4 2,082 1,988 1,940 2,019 1,936 1,852 1,757 13,574 บก.น.5 1,694 1,733 1,763 1,769 1,810 1,577 1,473 11,819 บก.น.6 350 343 331 333 286 270 263 2,176 บก.น.7 1,047 975 1,041 962 1,064 999 935 7,023 บก.น.8 1,221 1,215 1,176 1,185 1,245 1,180 1,183 8,405 บก.น.9 2,192 2,202 2,190 2,177 2,255 2,254 2,420 15,690

รวม 12,338 (15%)

12,181 (15%)

12,053 (14%)

12,134 (14%)

12,492 (15%)

11,588(14%)

11,304(13%)

84,090 (100%)

1.2 วเคราะหความหนาแนนการเกดอบตเหตตามมตดานเวลา

มตดานเวลาในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสด ไดแก ชวงเยน (16.00 น. - 19.59 น.) คดเปน 23% นอยทสด ไดแก ชวงยามวกาล (00.00 น. - 03.59 น.) คดเปน 9% และผลการศกษาตามชวงเวลาเรงดวนเชา (07.00 น. – 09.00 น.) กบชวงเวลาเรงดวนเยน (16.00 น. - 19.00 น.) เมอพจารณาพบวา ชวงเวลาเรงดวนเยน (16.00 น. - 19.00 น.) มความหนาแนนของอบตเหตมากกวาชวงเวลาเรงดวนเชา (07.00 น. - 09.00 น.) ในทก บก.น. ซงสอดคลองกบการศกษาของ พรรณ สรนทชย (2557) เรองการเกดอบตเหตจราจรและปจจยทมความสมพนธ

12

กบระดบความรนแรงของการบาดเจบ ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพะเยา เชนเดยวกน ทพบวาชวงเวลาทเกดอบตเหตมากทสดคอชวงเยน ดงตารางท 2

ตารางท 2 การเกดอบตเหตตามมตดานเวลาในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

ส ารวจทก 4 ชวโมง ชวโมงเรงดวน 00.00 น.

– 03.59 น.

04.00 น. –

07.59 น.

08.00 น. –

11.59 น.

12.00 น. –

15.59 น.

16.00 น. –

19.59 น.

20.00 น. –

23.59 น.

รวม 07.00 น.

– 09.00 น.

16.00 น. –

19.00 น.

เขตพนท

บก.น.1 958 948 943 901 990 729 6,193 724 1,085

บก.น.2 1,145 1,520 2,702 2,097 2,799 2,291 12,554 1,918 2,359

บก.น.3 519 904 1,188 1,092 1,731 1,222 6,656 973 1,457

บก.น.4 1,159 1,558 2,774 2,240 3,168 2,675 13,574 2,061 2,680

บก.น.5 1,088 1,513 2,476 1,876 2,601 2,265 11,819 1,833 2,195

บก.น.6 170 241 541 446 433 345 2,176 359 382

บก.น.7 685 884 1,308 1,225 1,609 1,312 7,023 1,002 1,349

บก.น.8 753 1,030 1,573 1,414 1,972 1,663 8,405 1,238 1,656

บก.น.9 1,590 1,936 2,642 2,429 3,790 3,303 15,690 2,223 3,078

รวม 7,677 (9%)

10,315 (12%)

16,627 (20%)

13,920 (17%)

19,400 (23%)

16,151 (19%)

84,090 (100%)

12,565 (15%)

16,241 (19%)

1.3 วเคราะหการเกดอบตเหตตามมตดานฤดกาลทมผลตอความหนาแนนในการเกดอบตเหต มตดานฤดกาลในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสด ไดแก ฤดฝน

(ม.ย. – ต.ค.) คดเปน 40% ,ฤดหนาว (พ.ย. – ก.พ.) คดเปน 33% และฤดรอน (ม.ค. – พ.ค.) คดเปน 27% ตามล าดบ โดยพบวาไมมความแตกตางกนแตละกองบงคบการต ารวจนครบาล ดงตารางท 3

3. วเคราะหดชนความรนแรงในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

พนทกองบญชาการต ารวจนครบาลจากการวเคราะหคาดชนความรนแรง (Serverity Index) มคาระหวาง 0.4849 ถง 0.0597 มากทสดอยทพนท บก.น.9 (SI=0.4849), บก.น.4 (SI=0.3986), บก.น.2 (SI=0.3471) ตามล าดบ และคาดชนความรนแรงนอยทสดอยทพนท บก.น.6 (SI=0.0597), บก.น.1 (SI=0.1773), บก.น.3 (SI=0.1954) ตามล าดบ แสดงสถานต ารวจนครบาลทมดชนความรนแรง 3 อนดบแรกของแตละกองบงคบการต ารวจนครบาล ดงตารางท 4

13

ตารางท 3 การเกดอบตเหตตามมตดานฤดกาลในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล

ฤดรอน ฤดฝน ฤดหนาว รวม

เขตพนท บก.น.1 1,655 2,501 2,037 6,193 บก.น.2 3,487 4,900 4,167 12,554

บก.น.3 1,851 2,611 2,194 6,656

บก.น.4 3,900 5,257 4,417 13,574

บก.น.5 3,219 4,725 3,875 11,819

บก.น.6 664 793 719 2,176

บก.น.7 1,879 2,839 2,305 7,023

บก.น.8 2,306 3,370 2,729 8,405

บก.น.9 4,304 6,326 5,060 15,690

รวม 23,265 (27%)

33,322 (40%)

27,503 (33%)

84,090 (100%)

ตารางท 4 ดชนความรนแรงในพนทกองบญชาการต ารวจนครบาล จ านวนผเสยชวต (คน) จ านวนผบาดเจบ (คน) ดชนความรนแรง พนท บก.น.1 7,117 84 0.1773 สน.หวยขวาง 1,546 12 0.0379 สน.มกกะสน 1,491 11 0.0380 สน.ดนแดง 1,335 20 0.0337 บก.น.2 14,334 259 0.3471 สน.บางเขน 2,658 47 0.0677 สน.คนนายาว 2,434 39 0.0616 สน.พหลโยธน 1,375 19 0.0404

14

ตารางท 4 (ตอ) จ านวนผเสยชวต (คน) จ านวนผบาดเจบ (คน) ดชนความรนแรง พนท บก.น.3 7,646 227 0.1954 สน.มนบร 2,335 62 0.0614 สน.ลาดกระบง 1,204 33 0.0318 สน.จรเขนอย 912 19 0.0235 บก.น.4 15,805 236 0.3986 สน.โชคชย 3,610 48 0.0904 สน.ประเวศ 2,647 61 0.0688 สน.หวหมาก 2,337 23 0.0578 บก.น.5 13,579 175 0.3396 สน.พระโขนง 2,831 30 0.0709 สน.คลองตน 2,664 35 0.0667 สน.บางนา 2,450 26 0.0607 บก.น.6 2,337 43 0.0597 สน.ปทมวน 676 20 0.0180 สน.ยานนาวา 624 11 0.0159 สน.บางรก 372 6 0.0094 บก.น.7 8,356 144 0.2124 สน.ตลงชน 1,841 42 0.0478 สน.บางเสาธง 1,249 13 0.0309 สน.บางกอกนอย 1,050 6 0.0255 บก.น.8 10,223 120 0.2546 สน.ราษฎรบรณะ 3,463 35 0.0857 สน.ทงคร 1,673 12 0.0410 สน.บางมด 1,632 26 0.0413 บก.น.9 19,365 256 0.4849 สน.บางขนเทยน 4,336 36 0.1066 สน.ทาขาม 3,022 40 0.0757 สน.หนองแขม 2,284 26 0.0568

15

บทสรป วจารณ และขอเสนอแนะ บทสรปและวจารณ

พนทกองบญชาการต ารวจนครบาลมจ านวนอบตเหตมากทสดอยทพนท บก.น.9 (15,690 ครง) โดยพนทความหนาแนนของอบตเหตมการเชอมตอตามถนนกบบรเวณจดตด คอถนนเอกชย ถนนพระรามทสอง ถนนเพชรเกษม และอบตเหตสวนมากเกดในวนศกรชวงเยน (16.00 น. – 19.59 น.) ในทกฤดกาล โดยทพนท บก.น.9 เปนพนททมคาดชนความรนแรงมากทสดในกองบญชาการต ารวจนครบาล

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะจากงานวจยน กองบญชาการต ารวจนครบาลควรหาแนวทางการปองกนการเกดอบตเหต โดยเฉพาะในพนทบรเวณอนตราย เพอลดอตราการเกดอบตเหตและความสญเสยในพนทความรบผดชอบของกองบญชาการต ารวจนครบาล 2. ขอเสนอแนะส าหรบงานวจยครงตอไป ส าหรบการวจยครงตอไปควรน าปรมาณการจราจรหรอปจจยทางกายภาพของถนนและสภาพแวดลอม ทเสยงตอการเกดอบตเหตมารวมในการวเคราะหขอมล เพอใหไดบร เวณอนตรายทชดเจนมากยงขนกวาเดม

ค าขอบคณ

งานวจยน ไดรบการสนบสนนทนอดหนนวจยจากภาควชาภมศาสตร โครงการหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาภมศาสตร (ภาคพเศษ) คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในการส ารวจภาคสนาม การด าเนนงานวจยส าเรจ

ผวจยขอขอบพระคณ อาจารย ดร.ชมชด พรหมสน อาจารยทปรกษา ทใหค าแนะน าแนวทางในการวเคราะหขอมล ใหความชวยเหลอ และตรวจแกวจยงานวจยเปนอยางด ขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.พนธทพย จงโกรย อาจารยประจ าวชาปญหาพเศษทแนะน าวธการและแนวทางในการท างานวจย รวมถงคณะอาจารยภาควชาภมศาสตรทชวยชแนะขอบกพรองของงานวจย

16

งานวจยน ไดรบการอนเคราะหขอมลจากบรษท กลางคมครองผประสบภยจากรถ จ ากด ในการน าขอมลสถตของการเกดอบตเหต มาท าการวเคราะห จงขอขอบคณบรษท กลางคมครองผประสบภยจากรถ จ ากด เปนอยางสง

เอกสารอางอง

กองบญชาการต ารวจนครบาล ส านกงานต ารวจแหงชาต. 2560. เขตพนทรบผดชอบ. (ออนไลน).http://metro.police.go.th., 6 กมภาพนธ 2561.

สพรชย อทยนฤมล. 2543. อางใน ประสทธ จงสงวนพรสขและวฒพงษ ธรรมศร. 2554. การบงช

จดอนตรายบนทางหลวงในประเทศไทยดวยวธอตราการเกดอบตเหตวกฤต . วทยานพนธวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมโยธา, มหาวทยาลยขอนแกน.

พรรณ สรนทชย. 2557. การเกดอบตเหตจราจรและปจจยทมความสมพนธกบระดบความรนแรง ของการบาดเจบ ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดพะเยา . วทยานพนธพยาบาลศาสตรบณฑต

สาขาวชาการพยาบาลวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน, มหาวทยาลยพะเยา. ศนยขอมลอบตเหต. 2559. รายงานสถตการใชสทธ พรบ. รายจงหวด. (ออนไลน).

http://rvpreport.rvpeservice.com/viewrsc.aspx?report=0486&session=16, 13 กนยายน 2560.

ศนยวชาการเพอความปลอดภยทางถนน. 2554. “5 เสาหลก” สรางถนนปลอดภย. ศนยวชาการ

เพอความปลอดภยทางถนน มลนธสาธารณสขแหงชาต. ส านกงานต ารวจแหงชาต. 2542 อางใน ภทรสดา วชยพงศ. 2554. การพฒนานาฬกาอบตเหตโดย

การประยกตใชระบบสารสนเทศทางภมศาสตรในการระบจดเสยงอนตรายบนถนนกรณศกษาจงหวดนครราชสมา. วทยานพนธวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมขนสง, มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

ส านกอ านวยความปลอดภย กรมทางหลวง. 2549. การเฝาระวงและแกไขปญหาการเกดอบตเหต

บนทางหลวง. ส านกอ านวยความปลอดภย กรมทางหลวง

17

Maurizio, Paul, & Phil, 2007 อ า ง ใน มณฑล เ ย ย ม ไพศาลและมาน ส ศร วณ ช . 2553. ความหนาแนนเชงพนทอาชญากรรม กรณศกษาเขตพระนคร กรงเทพมหานคร ศกษาตาม แบบเคอรเนล. คณะสถาปตยกรรมศาสตรและผงเมอง มหาวทยาลยธรรมศาสตร.