ปท 17 ฉบบท 4 ประจ ำเดอน มกรำคม 2559 ฝำยวจยและพฒนำกำรเลยงโคนม

E-mail : farmproduction@dpo.go.th

สาระ หนา ฟำรมโคนมไทย-เดนมำรค 1 พฒนำคณภำพสมำตรฐำนนมพรเมยม

กำรจดกำรฟำรม 2

รำคำวตถดบอำหำรสตว 2

จ ำนวนโคนม อ.ส.ค. 2

บทคดยองำนวจยภำยในประเทศ 3

Dairy Activities News 4

เปรยบเทยบตามหลกเกณฑมาตรฐานคณภาพน านมโคสดของ ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา พ.ศ. 2556

ดานอาหารโคนม ใหอาหาร TMR ตามความตองการของโคแตละระยะใหมสดสวน อาหารหยาบ : อาหารขน ไมนอยกวา 40:60 ตดพชอาหารสตวในชวงเวลาทเหมาะสม เพอใหมคณคาทางโภชนะสงสด ส าหรบท าหญาหมก(silage)ใชผสมในอาหาร TMR ดานโรงเรอน ปรบคอกพกเปนแบบซองนอน(Free stall) ปดวยทราย เพอใหทนอนแหงสะอาดตดพดลมระบายอากาศ และสปรงเกอรน าใหโคเยนสบาย รกษาอณหภมโรงเรอนไมใหเกน 30

oC เพอใหโคอยสบาย

และเพมการกนได ดานการรดนม มโปรแกรมการตรวจน ายา CMT ทกสปดาห มข นตอนการรดนมทถกสขลกษณะ ไมรดนมขณะ ตวโคเปยกอย มการคดกรองน านมดบทคณภาพต าออกจากนมรวม การดแลรกษาเครองรดนม มโปรแกรมการตรวจวดความดน และท าความสะอาดระบบเครองรดนมเปนประจ าเดอนละ 1 คร ง เปลยนยางไลเนอรตามรอบการใชงาน

การดและสขภาพโค มโปรแกรมการตรวจโรคโคนมประจ าป และท าวคซนปองกนโรคตามรอบแยกโคปวย และโคทเปนเตานมอกเสบออก เพอประสทธภาพในการรกษา และลดปญหาการตดตอระหวางโค ระบบการท างาน ใชระบบ ISO 9001:2008 ชวยในการตรวจสอบระบบและ ข นตอนการปฏบตงานใหไดมาตรฐานทกข นตอนการผลตน านมดบ บทสรป ฟารมโคนมไทย-เดนมารค เปนฟารมโคนมทจดต งขนดวยสายสมพนธอนดระหวางพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลดยเดชและพระเจาเฟรดเดอรคท 9 แหงประเทศเดนมารค ไดทรงรวมกอต ง เพอสนบสนนใหเปนแหลงสาธตการเลยงโคนมและฝกอบรมใหเกษตรกรไทยไดเรยนรแลวน าไปประกอบอาชพตามหลกวชาการทถกตอง และไดเสดจมาทรงท าพธเปดอยางเปนทางการ เมอวนท 16 มกราคม พ.ศ. 2505 จนเปนทกลาวขานกนวาอาชพการเลยงโคนมเปนอาชพพระราชทาน วนนฟารมโคนมไทย-เดนมารค ไดพฒนามาตรฐานการผลตน านมเขาสมาตรฐานนมพรเมยม เพอเปนแบบอยางใหเกษตรกรและผสนใจมาศกษาเรยนรและน าไปประยกตใช เพอยกระดบคณภาพน านมดบ

ฟำรมโคนมไทย-เดนมำรค พฒนำคณภำพสมำตรฐำนนมพรเมยม

หลกเกณฑ น านมโค นมฟารม นมพรเมยม

รบรองมาตรฐานจากหนวยงานของรฐ ยงไมบงคบ ผานGAP ผานGAPP

จ านวนจลนทรย

(Standard Plate Count) เซลล/มลลลตร

<500,000 36,212 <200,000

จ านวนเซลลเมดเลอดขาว

(Somatic cill Count) เซลล/มลลลตร

<500,000 291,627 <300,000

ปรมาณเนอนมไมรวมมนเนย(Solid non Fat) 8.25% 8.37% 8.5%

โปรตนนม - 3.1 3.1

มนเนย(Fat) 3.2 3.89 4.0

หมายเหต ขอมลเฉลย ต.ค. 57 ถง พ.ค. 58

การพฒนาดานการจดการ

ทมา : นทรรศการ2559

ดานพนธศาสตรโมเลกล

ราคา : วตถดบอาหารสตว

รายการ น าหนก กส./กก.

ราคา กส.

ม.ค.58 ม.ค.59

บาท./กก. บาท./กก.

กากถ วเหลอง

เมลดฝาย

แรธาต อ.ส.ค.

แรธาต อ.ส.ค.

ขาวโพดบด

สามอลท

ร าสาล

ผวถ วเหลอง

ถ วเขยวบด

กากมะพราว

มนเสนสบมอ

ร าออน(เบอร2)

กากปาลม

ร าหยาบ

อาหารเมดกรงไทย 16%

70

50

25

50

80

40

50

40

80

70

59

60

70

40

30

1,280

700

300

575

820

385

440

350

720

595

440

400

550

180

289

19.50

14.00

12.00

11.50

10.00

9.00

9.30

8.30

9.00

8.00

7.80

6.17

7.00

4.50

9.93

17.00

-

12.00

11.50

10.00

9.63

7.60

7.00

9.00

9.00

8.31

6.33

6.00

-

9.63

ราคาวตถดบอาหารสตว ในพนท อ.มวกเหลก ประจ าเดอน มกราคม 2559

จ านวน : โคนม อ.ส.ค.

ภาค/ หนวยงาน

สมาชกสงนม (ราย)

โคท งหมด (ตว)

โครดนม (ตว)

ปรมาณนมดบ (ตน/วน)

กลาง 1,699 54,521 25,505 245.41

เหนอ 374 15,916 6,592 85.50

ตะวนออกเฉยงเหนอ 521 17,349 6,928 96.99

ใต 938 33,283 13,521 113.41

อ.ส.ค. - 383 103 -

รวมท งหมด 3,532 121,452 52,649 542.58

รายงานจ านวนโคนมและสมาชกสงน านมดบให อ.ส.ค. ประจ าเดอน พฤศจกายน 2558

หมายเหต : ปรมาณนมดบ ตน/วน (ไมรวมน านมดบจากหนวยงานภายนอก)

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 7 ฉ บ บ ท 4 ป ร ะ จ า เ ด อ น ม ก ร า ค ม 2 5 5 9 ( ห น า 2 )

พ.ย. 56 ปรมาณนมดบ 447.68 ตน/วน พ.ย. 57 ปรมาณนมดบ 470.96 ตน/วน

บทคดยอ : งานวจยภายในประเทศ

การศกษาผลการใชแรธาตโคนมสตรใหม ทมผลตอปรมาณการกนได ปรมาณน านม

องคประกอบน านม และระดบ BUN ในโครดนม

พรพร พาพนธ1 ณฐวรรณ เสมแยม

1 ปชาบด คงเพชรศกด

2

จฬานย นวมจตร2 นวนน จนทประสาร

2 สาธากา อนทะเวยง

3

1คณะทรพยากรธรรมชาตและอตสาหกรรมการเกษตร

มหาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตเฉลมพระเกยรตจงหวดสกล 2แผนกวชาการโคนม กองพฒนาการเลยงโคนม

ฝายวจยและพฒนากรเลยงโคนม องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย

3บรษท ออลเทคไบโอเทคโนโลย คอรปอเรชน จ ากด

การศกษาผลของการใชแรธาตโคนมสตรใหมตอปรมาณการกนได ปรมาณน านม และองคประกอบน านม ซงด าเนนการศกษาในโคนมพนธโฮลไลนฟรเซยน จ านวน 24 ตว ใชแผนการทดลอง CRD โดยจดกลมโคตามสตรอาหารทเสรมแรธาต ดงน 1.Con (สตรแรธาต อ.ส.ค.) 2.BIO(สตรแรธาต อ.ส.ค. รวมกบแรธาตอนทรย Bioplex high 5) 3.BOP (สตรแรธาต อ.ส.ค. รวมกบแรธาตอนทรย Bioplex high 5 และ Optimase) ด าเนนการทดลองเปนระยะเวลา 1 เดอน จากการทดลอง พบวา ปรมาณน าหนกแหงของอาหารทดนไดในกลม BOP มคาสงกวากลม Con(P<0.05) สวนปรมารน านมปรบไขมน 4 เปอรเซนต และองคประกอบน านม ไมมความแตกตางกนทางสถต อยางไรกตาม กลมทมการเสรม BOP มแนวโนมสงกวากลม Con ส าหรบผลตอบแทนทางเศรษฐกจ พบวา กลม BOP มรายไดหลงหกคาอาหารสงทสด วธการทดลอง สตวทดลองและอาหารทดลอง : โคนมพนธโฮสไตนฟรเชยน น าหนกเฉลย 527± 65 กก. มวนใหนม(Day in milk) อยในชวง 80-160 วน วางแผนการทดลองแบบ CRD (Completely Randomized Design) โดยแบงโคออกเปน 3 กลม ไดรบอาหารผสมเสรจ (Total Mixed Ration, TMR) ผสมกบแรธาต ดงน Con = TMR + แรธาต อ.ส.ค. BIO = TMR + แรธาต อ.ส.ค. + Bioplex high 5 BOP = TMR + แรธาต อ.ส.ค+Bioplex high 5+ Optimase

สรปผลการทดลอง จากผลการทดลอง สรปวา การเสรมแรธาตในกลม BOP มผลท าใหปรมาณอาหารกนไดเพมขน ส าหรบปรมาณน านม และองคประกอบน านมมแนวโนมเพมสงขน

อางอง ชดชนก นวลฉมพล. 2548. ผลของการเสรมแรธาตจากหนภเขาไฟในอาหารตออตราการเจรญเตบโต อตราการการผสมตดของโคนมระยะโคสาวและการใหผลผลตน านมของโคนมระยะกลางการใหนม. วทยานพนธ สาขาสตวศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. อรณ มชม, นวลจนทร พารกษา, และสนชย พารกษา. 2548. ผลของแรธาตอนทรยตอสมรรถภาพการผลตและภมคมกนโรคอหวาหสกรในสกรหยานม. หนา 2

Yang, W.Z., K.A. Beachemin, and L. M. Rode. 2000. A comparison of methods of adding fibro lytic enzyme to lactating con diet. J. Dairy Sci.83:2512-2520.

ทมา : นทรรศการโคนม59

การจดการฟารม

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 7 ฉ บ บ ท 4 ป ร ะ จ า เ ด อ น ม ก ร า ค ม 2 5 5 9 ( ห น า 3 )

การจดการ : ดานสขภาพ

ความส าคญของประสทธภาพการสบพนธ ตอการผลตโค(ตอ)

โคทตองท าการตรวจ(Cows requiring examination) ประวตโคเหลานไดจากบนทกของฟารม โคทมประวตตอไปน ตองน ามาตรวจ 1.โคทมปญหาคลอดยาก รกคาง มดลกอกเสบ และมอาการแทรก ซอนหลงคลอด ควรท าการตรวจระบบสบพนธหลงคลอด 2.โคทมเมอกทผดปกตออกมาจากชองคลอด เชน หนอง เมอกขน 3.โคทแทง 4.โคทแสดงการเปนสดบอย 5.โคทตรวจไมพบวากรเปนสด 42 วนหลงคลอด และยงไมถกผสม 60 วนหลงคลอด 6.โคทผสมแลว 42 วนไมกลบเปนสด โคอาจทองหรออาจเปนสด แลวตรวจไมพบ หรอมความผดปกตอนๆ 7.โคไมเปนสดหลงคลอด อาจเนองจากรงไขไมท างาน หรอตรวจ การเปนสดไมได 8.โคทผสมซ ามากกวา 3 คร ง 9.โคทเคยตรวจวาทองแลว แตแสดงอาการเปนสดในภายหลง ความถการเขาตรวจโคในฟารมของสตวแพทย (frequency of veterinary visits) ขนกบขนาดของฝง และชวงเวลาระยะคลอดลก โดยท วไปฤดทคลอดลก สตวแพทยจะเขาเยยมฟารมตรวจโคสปดาห ละคร ง และอาจเขาฟารมหางขนเมอโคสวนใหญทองแลว ระบบการบนทกในฟารม(Recording system) ระบบบนทกตองเหมาะกบแตละฟารมโดยขนกบจ านวนโค จ านวนคนงานทท างานในฟารม พยายามหลกเลยงระบบบนทกทซบซอน พยายามท าใหงายในการลงบนทกและการคนหามาขอมล เพอคนหา โคทมปญหามาจดการไดท าเวลา เพอการน าไปวเคราะหดชนความ ระบบการเกบขอมลโดยคอมพวเตอร จะชวยการค านวณดชน และสรางรายงานหมายเลขโคทตองตรวจในกรณตางๆได ขนกบความสามารถของโปรกรมการจดการฟารมแตละโปรแกรม โดยเจาของฟารมตองลงขอมลอยางถกตองและเปนปจจบนตลอดเวลา กอนการประมวลผลเพอน ามาใชในการปฏบตงาน

ความไมสมบรณพนธในพอโค (Infertility in the bull) เมอเกดปญหาความไมสมบรณเกดขนในฝง ทใชการผสมเทยมโดยธรรมชาต พอโคคมฝงนาจะถกสงสยวาอาจเปนสาเหตได การใชการผสมเทยม โคพอพนธ น าเชอแชแขงขบวนการผลต การเกบรกษา และการเตรยมละลายน าเชอและปนผสมเทยมอาจเปนสาเหตไดเมอมปญหาความสมบรณพนธเกดขนในฝง การศกษาสาเหตตองดใหครอบคลมทกปจจยทมโอกาสและตองท าการตรวจสอบเพอตดปจจยทไมเกยวของออกไป การตรวจสอบหลายวธตองถกน ามาใชกอนท าการวนจนย

วธการคนหาสาเหตความไมสมบรณพนธ(Methods of investigation) วางแผนอยางระมดระวงและท าตามข นตอนทถกตองอยางเครงครดดงตอไปน สบคนประวตยอนหลงระยะ 1-2 ปทผานมา ดชอหมายเลขโคสายพนธ อายแหลงทมา ระยะเวลาทอยในฝงน ประวตการเคยผสมพนธได ตรวจประวตในระยะส น 6 เดอน ยอนหลง ดบนทกของฟารมโดยเฉพาะดานการผสมพนธ ชอพอพนธทใช ความถในการใชวธการทใชผสมพนธ โรงเรอน คอกพก อาหาร การจดการพอโค ประวตทเจาของเจงใหมาตรวจสอบพอโคตวนนๆ ท าการตรวจรางกายท วไปและตรวจระบบสบพนธอยางละเอยด หากเปนพอคมฝงดพฤตกรรมของพอโค ในแมโคหรอโคสาวทเปนสดดพฤตกรรมการผสมการปนการสอดสายของลงค การแขงตวการสอดเขาชองคลอด และตรวจคณภาพน าเชอของพอโค โดยการตรวจควรใหครบถวนอยางนอย 1 คร ง เพอหาสาเหตหลกวาเกดจากสาเหตใน 2 สาเหตน คอความก าหนด(libido)] ลดลง หรออตราการผสมตดทลดลง

ทมา : หนงสอการสบพนธในโค รศ.สพ.ญ.ดร.สณรตน เอยมละมย ภาควชาศลยศาสตรและวทยาการสบพนธ

คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

การใหอาหารแมโครดนมตามความตองการและ การน าไปปรบใชของเกษตรกร เพอเพมประสทธภาพการผลต

และองคประกอบน านม(ตอ)

โดยสชาต แพงจนทก หวหนาแผนกพฒนาการเลยงโคนม กองพฒนาการเลยงโคนม

ฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนม อ.ส.ค.

สตร การคดตนทนคาอาหารแมโครดนม/ตว/วน = ตนทนคาอาหารท งหมด(อาหารขน + อาหารหยาบ) ปรมาณอาหารรวมท งหมดทใหแมโค(น าหนกสด) สมมต ราคาคาอาหารหญาเนเปยรฯ ราคา 1.2 บาท/กก., ฟางขาว ราคา 2 บาท/กก., อาหารขน 16% ราคา 10 บาท/กก. คาใชจายคาอาหารแตละชนด = ปรมาณอาหารทใหแมโค(กก.)X ราคาคาอาหาร(บาท/กก.) คาใชจายคาอาหารหญาเนเปยรฯ = 28 X 1.2 = 33.6 บาท คาใชจายคาอาหารฟางขาว = 2.5X 2 = 5 บาท คาใชจายคาอาหารขน 16% = 8.5 X 10 = 85 บาท รวม คาใชจายคาอาหารท งหมด = 33.6 + 5 + 85 = 123.6 บาท/ตว/วน ปรมาณทใหแกแมโคท งหมด(น าหนกสด) = 28 +2.5+8.5 = 39 กก./ตว/วน คดเปนตนทนคาอาหารแมโครดนม=123.6/39=3.16 บาท/กก. การคดก าไรหลงจากหกคาใชจายคาอาหารแมโครดนม/ตว/วน รายไดหลกของการท ากจการฟารมโคนมคอการขายน านมดบ แมโครดนมภายในฟารมจงเปนรายไดหลกเกษตรกรจงตองใหความส าคญกบการเลยงดแมโคเพอใหแมโคมสขภาพทสมบรณ ใหผลผลตทมประสทธภาพ การคดก าไรหลงจากการหกคาใชจายทผเขยนอยากจะแนะน าเพอใหเกษตรกรไดคดและเปรยบเทยบการใหอาหารชนดตางๆทใหกบแมโครดนมแลวมตนทนคาอาหารเทาไรและหลงจากหกคาใชจายคาอาหารแลวเหลอก าไรจากแมโค/ตว/วนเทาไร ขอยกตวอยางจากฟารมเกษตรกรนาย ก. ตวอยางท 2 สตร การคดก าไรหลงจากหกคาอาหารแมโครดนม/ตว/วน ก าไรหลงหกคาใชจายคาอาหาร = รายไดจากการขายน านม/ตว/วน - คาใชจายคาอาหาร/ตว/วน สมมต ราคาน านมเกษตรกรขายไดราคาเฉลย 18 บาท/กก. น านมทเกษตรกรผลตไดในฟารมเฉลย 18 กก./ตว/วน (จากตวอยางการคดความตองการ) รายไดจากการขายน านมเฉลย/ตว/วน =18 X 18 = 324 บาท/ตว/วน ก าไรหลงหกคาใชจายคาอาหาร=324-123.6=200.4บาท/ตว/วน

คดเปนเปอรเซนคาอาหาร = 123.6 X100/324 = 38.14% จากบทความทผเขยนไดเขยนลงในฉบบนผเขยนหวงเปน อยางยงจะเปนประโยชนและเปนแนวทาง เพอใหเกษตรกรหรอ นกสงเสรมและผทเกยวของจะสามารถน าไปปรบใชในการปรบปรง พฒนา อาชพการเลยงโคนมของประเทศไทย เพอยกระดบประสทธภาพการผลตและคณภาพน านมดบของเกษตรกร สามารถแขงขนไดนอกจากนผเขยนไดแนะน าโดยไดคดสตรการใหอาหารแมโครดนมทเกษตรกรใชเลยงโคนมในแตละละพนทของประเทศไทย ซงเกษตรกรสามารถน าไปปรบใชได แตถาเกษตรกรทานใดยงไมเขาใจหรอตองการรายละเอยดเพมเตม ตดตอแผนกพฒนาการเลยงโคนม ฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนม อ.ส.ค.

Dairy Activities

News

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 7 ฉ บ บ ท 4 ป ร ะ จ า เ ด อ น มก ร า ค ม ( ห น า 4 )

ผอ านวยศนยวจยและพฒนาอาหารสตวนครราชสมา

กลาวตอนรบผเขารวมการฟงบรรยาย

เมอวนท 28 ตลาคม 2558 ศนยวจยและพฒนาอาหารนครราชสมา รวมกบศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต ไดจดการน าเสนอผลงานวชาการและสงเกตการณ เรอง “การตรวจสอบคณภาพหญาเนเปยรปากชอง 1 ดวยตนเชอบรสทธ” โดยพนกงานของฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนมไดเขารวมฟงผลการด าเนนการ สงเกตการณผลการด าเนนงานวจย และสอบถามขอมลงานวจยเพอเปนความรและแนวทางในการท าหญาหมกใหมคณภาพดยงขน

ผเขารวมฟงการบรรยาย

วทยากรจากศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพบรรยายใหความรเรองการใชตนเชอบรสทธในการหมกหญาเนเปยรปากชอง 1

สงเกตการณและประเมนเปรยบเทยบคณภาพหญาเนเปยรหมกทวไปกบหญาเนเปยรทหมกดวยตนเชอบรสทธ

พดคยแลกเปลยนความรกบผเชยวชาญและวทยากร