ાર્ચ2016 ના ^ોજ પ^ુા થતા વર્ચા ટેનો આનથિક...

ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકનો 31 માર્ચ 2016 ના રોજ પરુા થતા વર્ચ માટેનો

આનથિક ક્ષેત્ર પરનો અહવેાલ

ગજુરાત સરકાર (વર્ચ 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6)

ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકનો

31 માર્ચ 2016 ના રોજ પરુા થતા વર્ચ માટેનો આનથિક ક્ષેત્ર પરનો અહવેાલ

ગજુરાત સરકાર (વર્ચ 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6)

http://www.cag.gov.in

i

વિષયસ ચૂિ

વિગતો ફકરો પષૃ્ઠ પ્રાસ્તાવિક નોંધ iii પ્રકરણ I – પ્રસ્તાિના આ અહવેાલ અંગ ે 1.1 1 જેન ું ઓડિટ કરવાન ું હોય તેન ું માળખ ું 1.2 1-2 ઓિટની સત્તા 1.3 2-3 પ્રધાન મહાલેખાકાર (આર્થિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્ર ઓડિટ), ગ જરાતની કચેરીન ું સુંસ્થાકીય માળખ ું

1.4 3

ઓડિટન ું આયોજન અને સુંચાલન 1.5 3-4 મહત્વપરૂ્ણ ઓડિટ અવલોકનો 1.6 4-9 ઓડિટ પ્રત્યે સરકારનો પ્રર્તભાવ 1.7 10-11 પ્રકરણ II – કામગીરી અન્િેષણ નમમદા, જળસપંવિ, પાણી પરુિઠા અને કલ્પસર વિભાગ સૌરાષ્ટ્ર ર્વસ્તારમાું મોટી અને મધ્યમ ર્સિંચાઇ યોજનાઓ ખાતે જળ સુંરક્ષર્

2.1 -2.13 13-34

પ્રકરણ III – પતૂમતા ઓડિટ ઉદ્યોગ અને ખાણ વિભાગ “સ ક્ષ્મ, લઘ , અને મધ્યમ ઉદ્યોગ-સાહસ યોજના હઠેળ અર્ત મહત્વના માળખાકીય પડરયોજના ના કાયણક્રમ હઠેળ સહાય અને વ્યાજની રોકિ સહાય ન પ્રોત્સાહન”

3.1 35-49

બદંરો અને પડરિહન વિભાગ ખાનગી ભાગીદારી મારફત ગ જરાતમાું બુંદર ક્ષતે્રનો ર્વકાસ

3.2 49-61

માગમ અને મકાન વિભાગ વાર્ષિકી ધોરર્ ે ડિઝાઈન, બાુંધકામ, નાર્ા પ રા પાિવા, સુંચાલન અને તબદીલી દ્વારારાજ્યના ધોરીમાગો અને રેલ્વે ઓવરબ્રિજોનો ર્વકાસ

3.3 61-72

રેલવે ઓવરિીજના અપરૂ્ણ એપ્રોચ પર ભુંિોળ સ્થબ્રગત થવ ું 3.4 72-74 અર્ધક ખચણ 3.5 75-78

ii

વિગતો ફકરો પષૃ્ઠ નમમદા, જળ સપંવિ, પાણી પરુિઠા અને કલ્પસર વિભાગ સૌરાષ્ટ્ર ર્વસ્તાર માટે નમણદા નદીના પ રના દસ લાખ એકર ફૂટ ફાજલ પાર્ીના ઉપયોગ સુંબુંર્ધત કામોન ું આયોજન અને અમલીકરર્

3.6 78-86

કરજર્ જમર્ા કાુંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેન ું નબળું આયોજન અને અમલીકરર્

3.7 87-90

સરકારન ેન કસાન 3.8 90-92 ર્નધાણડરત ન કસાનીની બ્રબન-વસલૂાત 3.9 92-94 કરાર માુંગ પર ર્નવાયણ ખચણ 3.10 94-95

પ ડર વિ ષ્ટો

પડરવિષ્ટ ન.ં

વિષય જુઓ ફકરો પષૃ્ઠ

I 30 સપ્ટેમ્બર 2016 ના રોજ ચિત ર્નરીક્ષર્ અહવેાલોની વષણવાર સ્સ્થર્ત

1.7.1 97

II 2011-16 દરર્મયાન યોજના-વાર તૈયાર કરેલો

અને ખરેખર પ્રાપ્ત ખેિવાર્ ર્સિંચાઇ ર્વસ્તાર 2.8.2 98-101

III સૌરાષ્ટ્ર ર્વસ્તારમાું મધ્યમ ર્સિંચાઇ યોજનાઓમાું કાુંપની મોજર્ી અને કાુંપના સ્તરની ર્વગતો

2.9.1.1 102

IV મધ્યમ ર્સિંચાઇ યોજનાઓની અસ્તરવાળી અન ેઅસ્તર વગરની નહરેોન ું માળખ ું દર્ાણવતી ર્વગતો.

2.10.1 103-106

V “અર્ત મહત્વની માળખાકીય પડરયોજના” ની યોજના મા વષણ 2009-15 દરર્મયાન આપવામાું આપેલી સહાય

3.1.3 અને 3.1.3.1

107-108

VI યોજનાની અમલકતાણ એજન્સીઓ દ્વારા સીઆઇપી યોજનાની માગણરેખાન ું અન પાલન

3.1.3.1 109-110

VII 31 માચણ 2016 ની સ્સ્થર્તએ ગ જરાત મેરીટાઇમ બોિણ દ્વારા કરવામાું આવેલા કેપ્પ્ટવ જેટી કરાર

3.2.3 અને 3.2.3.1

111-112

VIII

પોટણ ચાર્જની સબૂ્રચ 2012 હઠેળ ઉતરામર્ (વ્હારફેજ) ના દરના ઘટાિાના કારર્ે હયાત કેપ્પ્ટવ જેટી ધરાવનારને (માચણ 2015) અન બ્રચત લાભ

3.2.3.3 113

iii

પ્રાસ્તાવિક નોંધ

માર્ચ 2016 ના રોજ પરુા થતા વર્ચ માટેનો આ અહવેાલ ભારતના બધંારણની કલમ 151 હઠેળ ગજુરાત રાજ્યના રાજ્યપાલશ્રી સમક્ષ રજુ કરવા માટે તૈયાર કરવામા ંઆવ્યો છે.

આ અહવેાલ ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક (ફરજો,સત્તાઓ અને સેવાની શરતો) અનધનનયમ, 1971 ની જોગવાઈઓ અને તેની હઠેળ ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક દ્વારા જારી કરવામા ંઆવેલાઓડીટ અને હહસાબ પરના નનયમો, 2007, હઠેળ હાથ ધરવામા ંઆવેલા આનથિક ક્ષેત્રના સરકારના નવભાગોના ઓડીટ સબંધંીત છે. આ અહવેાલ ભારતના બધંારણની કલમ 151(2) હઠેળ રાજ્યની નવધાનસભામા ંમકુવાનો હોઈ છે.

આ અહવેાલમા ં ટાકંવામા ં આવેલા હકસ્સાઓ એવા છે કે જે વર્ચ 2015-16 દરનમયાન નમનૂા ર્કાસણીમા ંધ્યાનમા ંઆવ્યા હતા અને એવા હકસ્સા પણ કે જે પાછલા વર્ોમા ંધ્યાનમા ંઆવ્યા હતા પરંત ુઅગાઉના એહવાલોમા ંસમાવી શકાયા ન હતા. જરૂર હોય તયા,ં વર્ચ 2015-16 બાદના સમયગાળાની બાબતોનો પણ સમાવેશ કરવામા ંઆવ્યો છે.

ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક દ્વારા જારી કરવામા ંઆવેલા ઓડીટના ધોરણો અનસુાર આ ઓડીટ કરવામા ંઆવ્્ુ ંછે.

નોંધ: મળૂ અંગે્રજી એહિાલ પરથી અનિુાદ કરેલ હોઈ, આ અહિેાલમાાં રહલે હકીકત દોષ માટે મળૂ અંગે્રજી એહિાલમાાં આપેલ વિગત સાચી ગણિી.

1

પ્રકરણ I

પ્રસ્તાવના

1.1 આ અહવેાલ અંગે

ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકનો આ અહવેાલ ગજુરાત સરકારના આનથિક ક્ષેત્રના નવભાગોની કામગીરી અન્વેષણ અને પતૂતતા ઓડીટમાથંી ઉદ્ભવતી બાબતો રજુ કરે છે.

પતૂતતા ઓડીટ; જેનુ ંઓડીટ કરવામા ંઆવેલ છે તેવા એકમો દ્વારા કરવામા ંઆવેલા ખર્ત અંગેના વ્યવહાર સબંનંિત છે જેમા ંએવુ ંસનુનનિત કરવામા ંઆવે છે કે ભારતના બિંારણની જોગવાઇઓ, લાગ ુપડતા કાયદા, નનયમો, િારાિોરણો, નવનવિ આદેશો અને સરૂ્નાઓ સક્ષમ સત્તાનિશ દ્વારા બહાર પાડવામા ં આવ્યા હોય તેનુ ં અનપુાલન થાય છે કે નહીં. જ્યારે, કામગીરી અન્વેષણ, પતૂતતા ઓડીટ કરવા ઉપરાતં કાયતક્રમો/ પ્રવનૃત્તઓ/ ખાતાના હતેઓુ કરકસરથી અને કુશળતાપવૂતક નસધ્િ થયા છે કે નહીં તે પણ તપાસે છે.

આ અહવેાલનો પ્રાથનમક હતે ુઓડીટના મહત્વના તારણો રાજ્યની નવિાનસભાના ધ્યાન પર લાવવાનો છે. ઓડીટના િોરણો મજુબ એવુ ં આવશ્યક બને છે કે, રજુઆતના તત્વનુ ં સ્તર વ્યવહારના પ્રકાર, કદ અને પરરમાણ સાથે બિંબેસત ુ ં રહ.ે કાયતપાલકને સિુારાત્મક પગલા ંલેવાની તક મળે તથા સસં્થાઓનુ ંવધ ુસાર ંસરં્ાલન કરી શકાય એ માટે નીનતઓ, માગતદશતક રપરેખા ઘડી કાઢવામા ંમદદરપ થાય અને આમ સાર ંસરં્ાલન થાય તે ઓડીટના તારણોમાથંી અપેક્ષક્ષત હોય છે.

આ પ્રકરણ, ઓડીટના આયોજન અને પ્રમાણ નવષે સ્પષ્ટતા કરે છે, જુદા જુદા ઓડીટ દરનમયાન કરવામા ં આવેલા મહત્વના ઓડીટ અવલોકનોનો સારાશં રજુ કરે છે તેમજ પાછલા ઓડીટ અહવેાલો પર કરવામા ંઆવેલી અનવુતી કાયતવાહીનુ ંસકં્ષેપમા ંપથૃક્કરણ કરે છે. પ્રકરણ ॥ મા,ં ગજુરાત સરકારના જળ સપંનત્ત નવભાગના “સૌરાષ્ર નવસ્તારની મોટી અને મધ્યમ નસિંર્ાઇ યોજનાઓ ખાતે જળ સરંક્ષણ” ના કામગીરી અન્વેષણનો સમાવેશ થાય છે. પ્રકરણ III મા ંઅનપુાલન ઓરડટ જેમા ંએક નવષય-વસ્ત ુઆિારરત ઓરડટ એટલે કે ઉદ્યોગ અને ખાણ નવભાગ હઠેળની “ઉદ્યોગ કનમશનર કર્ેરી દ્વારા આપવામા ં આવેલી સકુ્ષ્મ, લઘ ુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગ સાહનસક (MSME)યોજના હઠેળની અનત મહત્વની માળખાકીય યોજના અને વ્યાજની રોકડ સહાયનુ ં પ્રોત્સાહન હઠેળ સહાય” અને સરકારી નવભાગોના ખર્તના વ્યવહાર પરના નવ વ્યક્તતગત પેરાનો સમાવેશ થાય છે

1.2 જેન ું ઓડીટ કરવાન ું હોય તેન ું માળખ ું

પ્રિાન મહાલેખાકાર (આનથિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્ર ઓડીટ), રાજ્યમા ંઆનથિક સેવાઓ પરૂી પાડતા 10 નવભાગો દ્વારા કરવામા ંઆવેલા ખર્તન ુ ંઓડીટ કરે છે કે જે તેમની હકુમતમા ંઆવતા ક્ષેત્ર રર્ના, 53 સ્વાયત સસં્થાઓ અને 70 જાહરે ક્ષેત્રના ઉપક્રમો દ્વારા રાજ્યમા ંઆનથિક સેવાઓ પરૂી

31 માર્ત 2016 ના રોજ પરુા થતા વષત માટેનો ઓરડટ અહવેાલ (આનથિક ક્ષતે્ર) – 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6

2

પાડે છે. દરેક નવભાગ અનિક મખુ્ય સક્ષર્વ/ અગ્ર સક્ષર્વ/ સક્ષર્વ જેમને નનયામકો/ કનમશનરો/ મખુ્ય ઇજનેરો અને તાબાના અનિકારીઓની સહાય મળે છે તેમના વડપણ હઠેળ કાયતરત હોય છે.

ગજુરાત સરકાર દ્વારા વષત 2014-15 અને 2015-16 દરનમયાન કરવામા ં આવેલી નાણાકીય લેવડ-દેવડનો સારાશં કોઠો 1 મા ંઆપ્યો છે.

કોઠો 1: નાણાકીય લેવડ-દેવડનો સારાુંશ

(` કરોડમાું) આવક ચકૂવણી

વવગતો 2014-15 2015-16 વવગતો 2014-15 2015-16

આયોજન બહાર

આયોજન ક લ

વવભાગ-ક: મહસેલૂ મહસેલૂી આવક 91,977.78 97,482.58 મહસેલૂી ખર્ત 86,651.71 63,554.46 32,224.08 95,778.54 કર આવક 61,339.81 62,649.41 સામાન્ય સેવાઓ 30,003.32 31,512.36 1,363.69 32,876.05 ક્ષબન-કર આવક 9,542.61 10,193.52 સામાજીક સેવાઓ 36,714.15 21,620.77 20,499.13 42,119.90 કેન્દ્ન્િય કર/ જકાતમા ંરહસ્સો

10,296.35 15,690.43 આનથિક સેવાઓ 19,398.68 9,862.60 10,361.26 20,223.86

ભારત સરકારનુ ંઅનદુાન

10,799.01 8,949.22 સહાયક અનદુાન અને ફાળો

535.56 558.73 -- 558.73

વવભાગ-ખ: મડૂી પરચરૂણ મડૂી આવક

241.00 0.00 મડૂી જોગવાઇ 24,157.76 76.43 24,093.01 24,169.44

લોન અને પેશગીની વસલૂાત

621.38 125.46 લોન અને પેશગીની ચકૂવણી

349.90 56.19 619.60 675.19

જાહરે ઋણની આવક*

19,453.94 23,486.19 જાહરે ઋણની પરત ચકૂવણી*

5,509.20 -- -- 6,194.26

આકક્સ્મક નનનિ 0.11 14.16 આકક્સ્મક નનનિ 14.16 -- -- 3.75 જાહરે રહસાબની આવક

62,387.52 65,131.92 જાહરે રહસાબની ચકૂવણી

52,309.01 -- -- 61,936.12

ખલૂતી રોકડ સીલક 15,386.48 21,076.47 બિં રોકડ નસલક 21,076.47 -- -- 18,559.48 કુલ 1,90,068.21 2,07,316.78 1,90,068.21 132.66 24,712.61 2,07,316.78

સ્ત્રોત: જે ત ેવષતના નાણાકીય રહસાબો. * સાિનોપાલય પશેગીઓ અને ઓવરડ્રાફ્ટ હઠેળના ર્ોખ્ખા વ્યવહારો નસવાય.

1.3 ઓડડટની સત્તા

ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકને ઓડીટ કરવાની સત્તા ભારતના બિંારણની કલમ-149 અને 151 હઠેળ તેમજ નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક (ફરજો, સત્તાઓ અને સેવાની શરતો) અનિનનયમ, 1971 હઠેળ પ્રાપ્ત થાય છે. નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક દ્વારા ગજુરાત સરકારના નવભાગોના ખર્તનુ ંઓડીટ, નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક (ફરજો, સત્તાઓ અને સેવાની શરતો)

પ્રકરણ I -પ્રસ્તાવના

3

અનિનનયમની કલમ 131 હઠેળ કરવામા ં આવે છે. નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક (ફરજો, સત્તાઓ અને સેવાની શરતો) અનિનનયમની કલમો 19(2)2, 19(3)3અને 20(1)4 હઠેળ થતુ ંસસં્થાઓ/ સત્તાિારીઓનુ ંઓડીટ માત્ર ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક દ્વારા કરવામા ંઆવે છે. આ ઉપરાતં, ભારત સરકાર તરફથી મોટંુ ભડંોળ મેળવતી અન્ય સ્વાયત્ત સસં્થાઓનુ ંઓડીટ પણ નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક (ફરજો, સત્તાઓ અને સેવાની શરતો) અનિનનયમની કલમ 145 હઠેળ નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક દ્વારા કરવામા ં આવે છે. નવનવિ રીતે થતા ંઓડીટના નસધ્િાતંો અને કાયતપધ્િનત ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક દ્વારા જારી કરવામા ંઆવેલા ઓડીટ અને રહસાબના નનયમનો, 2007 અને ઓડીટના િોરણો અને માગતરેખા હઠેળ નનિાતરરત કરવામા ંઆવ્યા છે.

1.4 પ્રધાન મહાલેખાકાર (આવથિક અને મહસેલૂ કે્ષત્ર ઓડડટ), ગ જરાતની કચેરીન ું સુંસ્થાકીય માળખ ું

નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકના માગતદશતન હઠેળ, પ્રિાન મહાલેખાકાર (આનથિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્ર ઓડીટ), ગજુરાતની કર્ેરી, આનથિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્રના સરકારના નવભાગો/ કર્ેરીઓ/ સ્વાયત્ત સસં્થાઓ/ સસં્થાનોનુ ંઓડીટ કરે છે. આ કામગીરીમા,ં પ્રિાન મહાલેખાકાર (આનથિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્ર ઓડીટ) ને એક વરરષ્ઠ નાયબ મહાલેખાકાર અને ત્રણ નાયબ મહાલેખાકારોની સહાય મળે છે.

1.5 ઓડડટન ું આયોજન અને સુંચાલન

ઓડીટની પ્રરક્રયા, કરવામા ં આવેલ ખર્ત, મેળવેલી આવક, રટકાત્મકતા/ પ્રવનૃત્તની જરટલતા, સોંપવામા ં આવેલી સત્તાઓ અને જવાબદારીઓ, આંતરરક નનયતં્રણોનુ ં એકંદર મલૂયાકંન અને રહત િરાવતા પક્ષોની ક્ષર્િંતા નવગેરેમાથંી સરકારના નવનવિ નવભાગો સમક્ષ આવતા જોખમોનુ ંમલૂયાકંન કરવા સાથે શર થાય છે. આ પ્રરક્રયા દરનમયાન પાછલા ઓડીટ અવલોકનો પણ ધ્યાનમા ંલેવાય છે. ઓડીટનુ ંઆવતતન અને પ્રમાણ આવા જોખમોના મલૂયાકંનના આિારે નક્કી થાય છે.

1 આ કલમ, રાજ્યના એકનત્રત નનનિમાથંી કરવામા ં આવેલા વ્યવહારો, આકક્સ્મક નનનિ અને જાહરે રહસાબના

વ્યવહારો, આકક્સ્મક નનનિ અને જાહરે રહસાબને લગતી લેવડ દેવડ અને વ્યાપારી, ઉત્પાદકીય, નફા-તોટાના રહસાબો, વાનષિક રહસાબો તથા અન્ય પેટા રહસાબોનુ ંઓડીટ કરવાની નનયતં્રક અને મહાલખેાપરીક્ષકને સત્તા આપે છે.

2 નનગમો (જે કંપની નથી) જે સસંદ દ્વારા પસાર કરવામા ં આવેલા જે તે કાયદાની જોગવાઇઓ અનસુાર નવિાનસભા દ્વારા સ્થાપવામા ંઆવેલી અથવા કાયદાની જોગવાઇ દ્વારા ના રહસાબોનુ ંઓડીટ.

3 રાજ્ય નવિાનસભા દ્વારા ઘડવામા ંઆવેલા કાયદા મજુબ સ્થાનપત નનગમોના રહસાબોનુ ંરાજ્યપાલની નવનતંીથી હાથ િરવામા ંઆવેલુ ંઓડીટ.

4 કોઇપણ સસં્થા કે સત્તામડંળના રહસાબોનુ ં ઓડીટ કે જે સસંદ દ્વારા ઘડાયેલ કોઇપણ કાયદા હઠેળ ભારતના નનયતં્રક અને મહાલખેાપરીક્ષકને ન સોંપાયુ ંહોય તેવા રકસ્સામા,ં રાજ્યના રાજ્યપાલની નવનતંીથી આવી સસં્થા અથવા સત્તામડંળનુ ંઓડીટ તેમના અને સરકાર વચ્ર્ે થયેલ સમજુતી અને શરતોને આનિન રહીને હાથ પર લઇ શકશે.

5 આ કલમ, ભારતના નનયતં્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકને (i) રાજ્યના એકનત્રત નનનિમાથંી અનદુાન અથવા લોન દ્વારા મોટંુ ભડંોળ ચકૂવાયેલ હોય એવી સસં્થા/સત્તામડંળ અને (ii) એક નાણારકય વષતમા ં રાજ્યના એકનત્રત નનનિમાથંી ` એક કરોડથી ઓછ ંન હોય એટલુ ંઅનદુાન અથવા લોન જેને ચકુવાઇ હોય એવી કોઇપણ સસં્થા અથવા સત્તામડંળની આવક અને ખર્તનુ ંઓડીટ કરવાની સત્તા આપે છે.


4

પ્રત્યેક એકમનુ ંઓડીટ થયા બાદ, ઓડીટ અવલોકનો સમાવતા નનરીક્ષણ અહવેાલો ખાતાઓના વડાઓને મોકલવામા ં આવે છે. નનરીક્ષણ અહવેાલો મળ્યાના એક મરહનામા ં ઓડીટ અવલોકનોના જવાબ ખાતાઓ દ્વારા રજુ કરવાના રહ ેછે. જ્યારે જ્યારે જવાબો પાઠવવામા ંઆવે છે ત્યારે ઓડીટ અવલોકનોનો નનકાલ કરવામા ંઆવે છે અથવા તો પતૂતતા માટે નવશેષ પગલા ંલેવાની સલાહ આપવામા ં આવે છે. આવા નનરીક્ષણ અહવેાલોમાથંી ઉપક્સ્થત થતા મહત્વના ઓડીટ અવલોકનો પર પ્રરક્રયા કરીને તેનો ઓડીટ અહવેાલોમા ંસમાવેશ કરવામા ંઆવે છે જે ભારતના બિંારણની કલમ 151 હઠેળ રાજ્યપાલશ્રી સમક્ષ રજુ કરવામા ંઆવે છે.

વષત 2015-16 દરનમયાન, આનથિક ક્ષેત્ર ઓડીટ નવભાગમા ંપતૂતતા ઓડીટ હઠેળ 118 એકમો અને કામગીરી અન્વેષણ માટે 5,433 ઓડીટ ટુકડી રદવસો6 લાગ્યા હતા. ઓડીટના આયોજનમા ંએવા એકમો/ સસં્થાઓને આવરી લેવાયા હતા જે અમારા મલૂયાકંનના આિારે જોખમરપ લાગતા હતા

1.6 મહત્વપણૂણ ઓડડટ અવલોકનો

છેલલા કેટલાક વષો દરનમયાન, જુદા જુદા કાયતક્રમો/પ્રવનૃત્તઓના અમલીકરણમા ંઘણી મહત્વની ક્ષનતઓ ઉપરાતં પસદં કરેલા નવભાગોમા ં આંતરરક નનયતં્રણની ગણુવત્તા કે જે કાયતક્રમની સફળતા અને નવભાગોની કામગીરી પર પ્રભાવ પાડી શકે છે એ બને્ન પર કામગીરી અન્વેષણ દ્વારા ઓડીટે ધ્યાન દોયુું છે. એ જ રીતે, સરકારી નવભાગો/સસં્થાઓના પતૂતતા ઓડીટમા ંધ્યાનમા ંઆવેલી ક્ષનતઓ પણ ધ્યાન પર લાવવામા ંઆવી હતી.

પ્રસ્તતુ અહવેાલમા ંઉદ્યોગ અને ખાણ નવભાગ, બદંરો અને પરરવહન નવભાગ, માગત અને મકાન નવભાગ, વન અને પયાતવરણ નવભાગ, નમતદા, જળ સપંનત્ત, પાણી પરુવઠા અને કલપસર નવભાગને લગતા એક કામગીરી અન્વેષણ અને પતૂતતા ઓડીટને લગતા 1૦ પતૂતતા ઓડીટના ફકરા (એક નવષય-વસ્ત ુઆિારરત ઓડીટ અને એક મોટા મસુદ્દારપ પેરા સરહત) નો સમાવેશ થાય છે.

1.6.1 કામગીરી અન્વેષણ

આ અહવેાલના પ્રકરણ II મા ંગજુરાત સરકારના જળ સપંનત્ત નવભાગના “સૌરાષ્ર નવસ્તારમા ંમોટી અને મધ્યમ નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા જળ સરંક્ષણ” ને લગતા કામગીરી અન્વેષણના અવલોકનોનો સમાવેશ થાય છે.

6 જાહરે ક્ષેત્રના ઉપક્રમોના ઓડીટ માટે આપવામા ંઆવેલા ટુકડી રદવસો સરહત. સબંનંિત ઓડીટ અવલોકનો

અલગ રીતે જાહરે ક્ષેત્ર ના ઉપક્રમો પરના ઓડીટ અહવેાલમા ંસમાવવામા ંઆવ્યા છે.


5

જળ સુંપવત્ત વવભાગન ું “સૌરાષ્ટ્ર વવસ્તારમાું મોટી અને મધ્યમ વસિંચાઇ યોજનાઓમા જળ સુંરક્ષણ”

અલપ અને અનનયનમત વરસાદના કારણે ગજુરાત રાજ્યે વારંવાર દુષ્કાળનો સામનો કરવો પડતો હતો કારણ કે ભતૂળના પાણીના સ્ત્રોતો મયાતરદત હતા. મધ્ય અને દક્ષક્ષણ ગજુરાતમા ં69 ટકા, ઉત્તર ગજુરાતમા ં11 ટકા, સૌરાષ્ર 17 ટકા અને કચ્છ ત્રણ ટકા સાથે ગજુરાતની અંદર પાણીના સ્ત્રોતોની વહેંર્ણી અસમાન છે. રાજ્યમા ં એકંદરે 19 મોટી અને 77 મધ્યમ નસર્ાઇ યોજનાઓ હતી. પાણીના સ્ત્રોતો વિારવા સરકારે 972.11 મીલીયન ઘન મીટર અને 1,361.60 મીલીયન ઘન મીટરની એકંદર સગં્રહ શક્તત સાથે અનકુ્રમે છ મોટી અને 56 મધ્યમ નસિંર્ાઇ યોજનાઓનુ ં નનમાતણ કયુું છે. આ 62 યોજનાઓ હઠેળ આવરી લેવાયેલો કુલ નસિંર્ાઇ નવસ્તાર 2.86 લાખ હતેટર હતો.

ઘડવામા ંઆવેલી નીનત જળ સરંક્ષણની પ્રવનૃત્તઓ માટે પરૂતી હતી, પાણીનુ ંનકુસાન/ બગાડ શોિી કાઢવા માટે અસરકારક પધ્િનત અપનાવવામા ંઆવી હતી અને જળ સરંક્ષણના કામોનો સમયબધ્િ રીતે અમલ કરવામા ંઆવ્યો હતો અને આધનુનક પ્રૌદ્યોક્ષગકી અપનાવવામા ંઆવી હતી અને તેની અસરની આકારણી કરવામા ંઆવી હતી કે કેમ તે ર્કાસવા માટે એનપ્રલ 2011 થી માર્ત 2016 ના સમયગાળાને આવરી લેત ુ ંએક કામગીરી અન્વેષણ હાથ િરવામા ંઆવ્યુ ંહત ુ.ં

ગજુરાત સરકારે રાજ્યની જળ નીનત બહાર પાડી હતી (ફેબ્રઆુરી 2015) જેમા ંવ્યહુરર્ના અને જળ સરંક્ષણની પ્રવનૃત્તઓ માટે તૈયાર કરવા માટે જરરી કાયત યોજના નનયત કરવામા ંઆવી હતી. રાજ્ય જળ નીનત, 2015 ઘડવામા ંઆવી તે પહલેા ંનસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંજળ સરંક્ષણ માટે કોઇ લાબંા ગાળાની યોજના અને નનયત સમયગાળો ન હતો. એના બદલે, નવભાગે નહરેોના અસ્તરના કામ અને બિંના જળાશયોમાથંી કાપં બહાર કાઢીને જળ સરંક્ષણના કામો ટુકડે ટુકડે હાથ િયાત હતા. આના પરરણામે, જળ સરંક્ષણના કામોનો અમલ થયો ન હતો અથવા આંનશક અમલ થયો હતો જેથી ઇષ્ટતમ લાભો મેળવી શકાયા ન હતા.

વષત 2011-12 થી 2015-16 દરનમયાન 53 નસિંર્ાઇ યોજનાઓ હઠેળ તૈયાર કરવામા ંઆવેલા 2,87,222 હતેટર ખેડવાણ નસિંર્ાઇ નવસ્તારની સામે માત્ર 67,594 હતેટરનો ખેડવાણ નસિંર્ાઇ નવસ્તાર પ્રાપ્ત થયો હતો જે જળ સરંક્ષણની પ્રવનૃત્તઓમા ંઇષ્ટતમ કરતા ંનીર્ી કામગીરી દશાતવે છે.

ગજુરાત સરકારે ન તો કાપંની મોજણી કરવા અંગે કેન્દ્ન્િય જળ આયોગ ની માગતરેખાનુ ંપાલન કયુું હત ુ ં કે ન અન્ય બાબતોની સાથે કાપંની મોજણી કરવા માટેની સામનયકતા નનયત કરતી પોતાની માગતરેખા જારી કરી હતી. કાપંની મોજણી મોટી નસિંર્ાઇ યોજનાના રકસ્સામા ં2010 થી અને મધ્યમ નસિંર્ાઇના રકસ્સામા ં2003 થી કરવામા ંઆવી ન હતી.

ઓગણીસ નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા,ં ઓરડટના સમયગાળામા ં કાપં કાઢવાની કામગીરી અપણૂત રહી હતી. ટેન્ડરને આખરીરપ આપવામા ંનવલબં અને ત્યારબાદ કામની સોંપણી, કાપં કાઢવા માટેના


6

જથ્થાના અમલમા ં ઘટમા ં પરરણમી હતી. વષત 2012-13 અને 2014-15 દરનમયાન 25,06,940 ઘન મીટર અને 18,89,509 ઘન મીટર કાપં કાઢવાની કામગીરીની સોંપણી કરવામા ંઆવી હતી તેની સામે ઇજારદારો દ્વારા માત્ર 16,64,742 ઘન મીટર (66 ટકા) અને 7,29,593 ઘન મીટર (39 ટકા) કામગીરી પણૂત થઇ શકી હતી. બિંો છલકાઇ ગયા હતા તેમા ંકાપં કાઢવાની કામગીરીને પ્રાથનમકતા આપવામા ંઆવી ન હતી. એના બદલે, જેમા ં નહરેોન ુ ંમાળખુ ં તૈયાર ન હત ુ ં એવી અન્ય છ નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં કાપં કાઢવાની કામગીરી હાથ િરવામા ંઆવી હતી.

છ નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના અસ્તરના 16 કામો વહીવટી પ્રરક્રયા પડતર હોવાના કારણે હાથ િરી શકાયા ન હતા. ર્ાર નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં નહરેના અસ્તર માટે પ્રાથનમકતા આપવામા ંઆવી ન હતી જેના પરરણામે 25 થી 35 ટકા જેટલુ ંપાણીનુ ંનતુસાન થયુ ંહત ુ.ં અસ્તરના કામો ટુકડે ટુકડે કરવામા ંઆવ્યા હતા જેના પરરણામે નનયત કરેલ પાણીનો પ્રવાહ મેળવી શકાયો ન હતો.

આઠ નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં નહરેોની જાળવણી અને સમારકામ અપરૂત ુ ં હત ુ.ં 17 નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના દરવાજા/ નાળા/ નહરેની સાઇફન ક્ા ંતો અક્સ્તત્વમા ંન હતા અથવા નકુસાન પામેલા હતા. વધમુા,ં સૌરાષ્ર નવસ્તારમા ં74 ટકા નસિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંહડે રેગયલુેટર, ક્રોસ રેગ્યલુેટર અને ડાયરેતટ આઉટલેટ માટે લોકીંગ પધ્િનત ન હતી.

છપ્પન નસિંર્ાઈ યોજનાઓમા ં પાણી માપવાના ઉપકરણો લગાવવામા ંઆવ્યા ન હતા. આના પરરણામે, તે યોજનાઓમા ંપાણી છોડવામા ંનનયતં્રણ અને દેખરેખ રાખી શકાયા ન હતા. ભાદર નસિંર્ાઇ યોજના નસવાય કોઇ પણ યોજનામા ં પાણીની તપાસ હાથ િરવામા ં આવી ન હતી. પરરણામે, સૌરાષ્ર નવસ્તારમા ં બિંો અને નહરેોના માળખાની પાણીના સગં્રહની કાયતક્ષમતામા ંસિુારો કરવા માટે સિુારાત્મક પગલા ંલેવામા ંનવભાગ નનષ્ફળ રહ્યો હતો.

1.6.2 પતૂણતા ઓડડટ

પ્રિાન મહાલેખાકાર (આનથિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્ર ઓરડટ) દ્વારા રાજ્ય સરકારના આનથિક ક્ષેત્રના 10 નવભાગો અને તેમના તાબા હઠેળની ક્ષેનત્રય કર્ેરીઓનુ ંપતૂતતા ઓરડટ હાથ િરવામા ંઆવ્યુ ંહત ુ ં અને ઓરડટ અવલોકનો નનરીક્ષણ અહવેાલો મારફતે સબંનંિત નવભાગોના વડાઓને જણાવવામા ંઆવ્યા હતા. આ અહવેાલના પ્રકરણ III મા ંઉદ્યોગ અને ખાણ નવભાગ હઠેળ MSME યોજના હઠેળ અનત મહત્વના માળખાકીય યોજનાના કાયતક્રમ હઠેળ સહાય અને વ્યાજની રોકડ સહાયનુ ંપ્રોત્સાહન” પરના એક નવષય-વસ્ત ુઆિારરત ઓરડટ પેરા સરહત નવભાગવાર ઓરડટ અવલોકનો અને નીર્ેના વણતન મજુબના એકંદરે ` 684.55 કરોડના સરકારના નકુસાન, અનિક ખર્ત અને નનવાયત ખર્ત સબંનંિત મહત્વપણૂત ઓરડટ અવલોકનો સમાવતા નવ વ્યક્તતગત પેરા નો સમાવેશ થાય છે.


7

ઉદ્યોગ અને ખાણ વવભાગ

ઉદ્યોગ કવમશનરની કચેરી દ્વારા આપવામાું આવેલ ું MSME યોજના હઠેળ અવત મહત્વના માળખાકીય યોજનાના કાયણક્રમ હઠેળ સહાય અને વ્યાજની રોકડ સહાયન ું પ્રોત્સાહન

ઉદ્યોગ કનમશનર દ્વારા 2009-10 થી 2014-15 ના સમયગાળા માટે ઔદ્યોક્ષગક નીનત 2009 હઠેળ સકુ્ષ્મ, નાના અને મધ્યમ સાહસ (MSME Scheme) ને સહાય માટેની યોજના હઠેળ આપવામા ંઆવતા અનત મહત્વની માળખાકીય યોજના (CIP Scheme) ને સહાયની યોજના અને વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહન માટેની યોજના હઠેળ આપવામા ંઆવેલી સહાયની પધ્િનતનુ ંઓરડટે પથૃક્કરણ કયુું હત ુ.ં ઉપર જણાવેલી બે યોજનાઓ હઠેળ આપવામા ં આવેલી સહાય/ પ્રોત્સાહનમા ં ગજુરાત સરકાર દ્વારા ઔદ્યોક્ષગક નીનત 2009 હઠેળ ઉદ્યોગોને સહાય અને પ્રોત્સાહન માટે કરવામા ંઆવેલા ખર્તનો 80.40 ટકા આવરી લેવાયા હતા.

મહત્વની માળખાકીય યોજનામા ં કોન્રાતટનુ ં નવભાજન થવાથી અમલકતાત એજન્સીને વિારાની સહાય મજૂંર થયાનો એક દાખલો, મહત્વની માળખાકીય યોજનાની માગતરેખાના ઉલલઘંન રપે ત્રણ અમલકતાત એજન્સીઓને અનિક સહાયના દાખલા ધ્યાન પર આવ્યા હતા. વધમુા,ં ઉદ્યોગ કનમશનર દ્વારા દેખરેખ ક્ષબન-અસરકારક હતી, દાખલા તરીકે, તેમણે ગજુરાત ઔદ્યોક્ષગક નનગમ ક્ષલનમટેડને અનિક સહાય છટી કરી હતી પરંત ુ પરરયોજનાની નવગતોની સામનયક રજુઆત કરવાનુ ં કહ્ુ ં ન હત ુ.ં નમનુા ર્કાસણી કરી હતી તે સાત અમલકતાત એજન્સીઓએ યોજનાની મોટા ભાગની શરતોનુ ં પાલન કયુું ન હત ુ.ં સકુ્ષ્મ, નાના અને મધ્યમ સાહસ ક્ષેત્રને વ્યાજની રોકડ સહાયની સમીક્ષામા ં પણ ઉદ્યોગ કનમશનર અને જીલલા ઉદ્યોગ કેન્િો દ્વારા ખામીભરી દેખરેખ જોવામા ં આવી હતી જે યોજનાની માગતરેખાના ઉલલઘંન, અયોગ્ય લાભાથીઓને સહાયની મજૂંરી, અરજીઓ/ દાવાઓની પ્રરક્રયામા ંનવલબં અને બેવડી ચકૂવણી તરફ દોરી ગઇ હતી.

(ફકરો 3.1)

બુંદરો અને પડરવહન વવભાગ

ગ જરાત મેરીટાઇમ બોડણ દ્વારા ખાનગી ભાગીદારીમાું હાથ ધરાયેલી યોજનાઓ

ઓરડટે કેપ્ટીવ જેટી, ખાનગી હયાત બદંરો અને જેમા ં જહાજીમાલની કામગીરીની શરઆત કરવાની હજી બાકી છે એવા આવનારા બદંરોના રકસ્સામા ંએનપ્રલ 2013 થી માર્ત 2015 ના સમયગાળા માટેના વ્યવહારો પર ધ્યાન કેન્દ્ન્િત કયુું હત ુ.ં કેપ્ટીવ જેટી કરારના ઓરડટમા ંએવુ ંજોવામા ંઆવ્યુ ં હત ુ ં કે ખર્તની ર્કાસણીમા ં નવલબં થયો હતો જેના પરરણામે બદંર લાગતની અનસુકૂ્ષર્ 2012 મા ં` 96.90 કરોડના અનિક વળતરની મજૂંરી અને ` 182.39 કરોડનો અનકુ્ષર્ત લાભ હયાત કેપ્ટીવ િક્કા િરાવનારઓને થયો હતો.


8

ખાનગી બદંરોની બાબતમા,ં ગજુરાત અદાણી પોટત ને વાઢં કોલસા ટમીનલની બાબતમા ંનીર્ા ભાવદર અને મડૂીખર્તની ભરપાઇ એમ બેવડા લાભ આપવામા ં આવ્યા હતા જેના પરરણામે 2015-16 દરનમયાન ₹ 7.42 કરોડની આવકનુ ંનકુસાન થયુ ંહત.ુ

(ફકરો 3.2)

માગણ અને મકાન વવભાગ

માગત અને મકાનના DBFOT-વાનષિકી િોરણ પર માગત ક્ષેત્રમા ંખાનગી ભાગીદારીની પરવાનગી આપવાની પહલેથી (સપ્ટેમ્બર 2010 અને જુલાઇ 2011 વચ્ર્ે) નવા બાિંવામા ં આવેલા ર્ાર રેલવે ઓવરબ્રીજ અને 350 રકલોમીટરના િોરીમાગોની (અંદાજીત કુલ યોજનાકીય ખર્ત ` 892.17 કરોડ) સેવાઓ મે 2013 અને ઓતટોબર 2014 ની વચ્ર્ે પ્રજા માટે સમયસર ખલુલી મકુી શક્ુ ંહત ુ.ં ઓરડટ જાન્યઆુરી થી એનપ્રલ 2016 વચ્ર્ે કરવામા ંઆવ્યુ ંહત ુ ંઅને કન્સેશનરી કરાર અને સ્વતતં્ર ઇજનેર સાથેના કરારના અમલીકરણ પર અવલોકનો કરવામા ંઆવ્યા હતા.

લાબંા સમય માટે સ્વતતં્ર ઇજનેરની નનમણ ૂકં ન કરવી, યોજનાની સનુવિા પરુી ન પાડવી અને યોજનાના માગો પર ઓછા વનીકરણને લગતી ઉણપો ઓરડટના ધ્યાનમા ંઆવી હતી. ઉપરાતં, કન્સેશનરીઓને અનિક ચકૂવણી, રેલવે ઓવરબ્રીજોના રકસ્સામા ં રેલવે પાસેથી ભાગે પડતા ખર્તની ક્ષબન-વસલૂાત જેવી ખામીઓ અને માળખા પર નનવાયત ખર્ત જેમા ંકુલ ` 3.82 કરોડની નાણાકીય અસર હતી તે ઓરડટના ધ્યાન પર આવી હતી.

(ફકરો 3.3)

જમીન સપંાદનમા ં પગલા ં લેવામા ં નવલબંના કારણે રેલવે ઓવરબ્રીજ તરફ પહોંર્વા માટેના માગતના બાિંકામમા ં નવલબંના પરરણામે બાિંવામા ં આવેલા પલુનો ઉપયોગ ન થવાથી ` 20.42 કરોડની રકમ રોકાઇ ગઇ હતી.

(ફકરો 3.4)

ગજુરાત જાહરે બાિંકામ નનયમાવલીની જોગવાઇઓનુ ંપાલન ન કરવુ ંઅને માગત અને મકાન નવભાગ અને સલાહકાર દ્વારા માળખાકીય રડઝાઇન રજુ કરવામા ં સકંલનના અભાવના કારણે કામો પારં્ કરતા ંવધ ુવષો માટે અપણૂત રહ્યા હતા જે િારણા મજુબની સનુવિાઓ પ્રાપ્ત થયા નવના ` 26.44 કરોડના અનિક ખર્ત તરફ દોરી ગયા હતા.

(ફકરો 3.5)

નમણદા, જળ સુંપવત્ત, પાણી પ રવઠા અને કલ્પસર વવભાગ

સૌરાષ્ર નવસ્તાર માટે નમતદા નદીના પરુના વિારાના એક મીલીયન એકર ફૂટ પાણીના ઉપયોગ સબંનંિત કામોનુ ંઆયોજન અને અમલ કરવામા ંઆવ્યા હતા. સૌરાષ્ર નમતદા અવતરણ નસર્ાઇ (સૌની) યોજનાના તબક્કા I ના કામો 147.04 ક્ુમેંતસ (ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના માટે 8.33 ક્ુમેંતસ સરહત) પાણીની ઉપલબ્િતાની ખાતરી કયાત નવના હાથ પર લેવામા ં


9

આવ્યા હતા. સરદાર સરોવર નમતદા નનગમ ક્ષલનમટેડે મોરબી શાખા નહરે અને બોટાદ શાખા નહરેની ક્ષમતા વિારવાનો અસ્વીકાર કયો હતો અને માત્ર 110 ક્ુમેંતસ પાણી પરુ ંપાડવા માટે સમંત થયુ ં હત ુ ં છતા ં જળ સપંનત્ત નવભાગે 138.71 ક્ુમેંતસ પાણી ઉપલબ્િ હશે એવા અનમુાનના આિારે નવગતવાર યોજના અહવેાલ તૈયાર કરવા માટે સલાહસરૂ્ન સેવાઓ માટે મજૂંરી આપી હતી. અનિક ક્ષમતા ઉભી કરવાના કારણે તબક્કા I ના કામોના યોજનાકીય ખર્તમા ંવિારો થયો હતો. સૌની યોજનાનુ ં આયોજન છેક 2008 મા ં કરવામા ં આવ્યુ ં હત ુ.ં ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના ઓતટોબર 2011 મા ંમજૂંર થઇ હતી અને એનપ્રલ 2012 મા ં કામગીરી શર થઇ હતી. આ રીતે, સવતગ્રાહી આયોજનથી ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાને ક્ષલન્ક 4 માથંી પાણી લેવા સિુી સીમીત રાખી શકાઇ હોત અને ` 74.62 કરોડથી વધનુી બર્ત થઇ શકી હોત. ઉપરાતં, વીજળી માટે જરરી વાનષિક ` 4.54 કરોડની અંદાજીત ખર્તની રકમ નનવારી શકાઇ હોત.

(ફકરો 3.6)

કરજણ જમણા કાઠંા ઉચ્ર્ સ્તરીય રરર્ાર્જ નહરેનુ ંનબળં આયોજન અને અમલીકરણ યોજનાના અમલીકરણમા ં નવલબં જેમકે i) સમયસર વન ખાતાની મજૂંરીની પ્રરક્રયા કરવામા ં નનષ્ફળતા ii) ખાનગી જમીનના સપંાદનમા ંનવલબં, iii) રડઝાઇનની મજૂંરીમા ં નવલબં અને iv) પાણી લેવા બાબતમા ંનબળ આયોજનના કારણે થયો હતો. આના પરરણામે, ` 4.15 કરોડનો ખર્ત કરવા છતા ંઉંર્ાઇ પર પાણી પરુ ંપાડવાનો ઇચ્ચ્છત લાભ નસધ્િ કરી શકાયો ન હતો.

(ફકરો 3.7)

નસમેન્ટ માટેના ભારતીય રરઝવત બેંકના જથ્યાબિં ભાવાકં મા ં સતત ઘટાડાના કારણે દરના સમાયોજન સબંનંિત પ્રમાણભતૂ ટેન્ડરનુ ં તલોઝ 59 ક રદ કરવાનો નવભાગનો નનણતય સરકારી નતજોરીને ` 2.41 કરોડ જેટલા નકુસાન તરફ દોરી ગયો હતો.

(ફકરો 3.8)

સ્ટીલ લાઇનર પરુા પાડવામા ં મજૂંર થયેલા િોરણોનુ ં કન્સેશનરી દ્વારા પાલન કરવામા ંનનષ્ફળતા, કન્સેશનરી દ્વારા યોજનાના અમલીકરણમા ં નવલબં થયો હોવા છતા ં` 1.45 કરોડના નનિાતરરત નકુસાનની ક્ષબન-વસલૂાત તરફ દોરી ગયો હતો.

(ફકરો 3.9)

બોટાદ પમ્પીંગ સ્ટેશનના સરં્ાલનમા ં વીજ ઉજાતના ક્ષબન-કાયતક્ષમ ઉપયોગના કારણે કોન્રાતટ રડમાન્ડ ર્ાર્જ પર ` 6.84 કરોડનો નનવાયત ખર્ત થયો હતો.

(ફકરો 3.10)


10

1.7 સરકારનો ઓડડટ પ્રત્યે પ્રવતભાવ

1.7.1 વનરીક્ષણ અહવેાલો

ઓડીટ વાિંાઓ/ નનરીક્ષણ અહવેાલોના ઝડપી નનકાલ માટે નાણા નવભાગ દ્વારા 1992 મા ંપ્રનસધ્િ કરાયેલ સરૂ્નાઓની પકુ્સ્તકામા ંએવી જોગવાઇ છે કે, મહાલેખાકાર દ્વારા મોકલાયેલ નનરીક્ષણ અહવેાલો પ્રત્યે કાયતપાલક દ્વારા ઝડપી પ્રનતભાવ મળે તે સનુનનિત કરવુ ં જેથી નનિાતરરત નનયમો અને પધ્િનત મજુબ પતૂતતા કરવા અંગે સિુારાત્મક પગલાનંી ખાત્રી મેળવી શકાય તેમજ નનરીક્ષણ દરનમયાન જોવા મળેલ કમીઓ, ક્ષનતઓ નવગેરે બાબતે જવાબદારી નક્કી કરી શકાય. નનરીક્ષણ અહવેાલોમા ંદશાતવેલ અવલોકનો મજુબ પતૂતતા કરવા કર્ેરીના વડા તથા તેમની નીર્ેના ઉચ્ર્ અનિકારીઓ બિંાયેલા છે તથા ખામીઓ અને ક્ષનતઓ સત્વરે સિુારીને તેમના પતૂતતા અહવેાલ નનરીક્ષણ અહવેાલ મળ્યાના ર્ાર સપ્તાહની અંદર મહાલેખાકારને મોકલવા બિંાયેલ છે. નનરીક્ષણ અહવેાલોના ર્ડત ફકરાઓ માટે ઝડપથી જવાબ પાઠવવા નવભાગના વડાને નવનતંી કરતા સ્મનૃતપત્રો સમયાતંરે પાઠવવામા ંઆવે છે.

આનથિક ક્ષેત્ર હઠેળના નવભાગોને લગતા નનરીક્ષણ અહવેાલોમા ં સમાનવષ્ટ ફકરા બાબતમા ંવષત 2015-16 દરનમયાન 10 ઓડીટ સનમનત બેઠકો બોલાવવામા ં આવી હતી. 30 સપ્ટેમ્બર 2016 ની ક્સ્થનતએ આનથિક ક્ષેત્ર અંતગતત 10 નવભાગોના 609 નનરીક્ષણ અહવેાલો (2,056 ફકરા) પડતર હતા. પડતર નનરીક્ષણ અહવેાલો અને ફકરાની વષતવાર નવગતો પડરવશષ્ટ્ટ 1 મા ંઆપી છે.

1.7.2 કામગીરી અન્વેષણ અને મ સદ્દારૂપ ફકરા

એક કામગીરી અન્વેષણ, એક નવષય-વસ્ત ુઆિારરત ઓરડટ પેરા અને નવ ફકરાઓ, સબંનંિત નવભાગોના અગ્ર સક્ષર્વ/સક્ષર્વને છ અઠવારડયામા ં તેમના પ્રનતભાવ આપવાની નવનતંી સાથે એનપ્રલ અને ઑગષ્ટ 2016 વચ્ર્ે મોકલવામા ં આવ્યા હતા. જળ સપંનત્ત નવભાગે “સૌરાષ્ર નવસ્તારમા ંમોટી અને મધ્યમ નસિંર્ાઇ યોજનાઓ મા જળ સરંક્ષણ” પરના કામગીરી અન્વેષણનો જવાબ આપ્યો નથી (સપ્ટેમ્બર 2016) કામગીરી અન્વેષણમા ં સમાનવષ્ટ ઓડીટ અવલોકનો અંગે સબંનંિત નવભાગો સાથે સપ્ટેમ્બર 2016 મા ંસમાપન બેઠક પણ યોજવામા ંઆવી હતી.

દસ મસુદ્દારપ પેરા (એક નવષય-વસ્ત ુઆિારરત ઓરડટ અને એક લાબંા મસુદ્દારપ પેરા સરહત) પૈકી સાત વ્યક્તતગત પેરા (બદંરો અને પરરવહન નવભાગને લગતા એક અને જળ સપંનત્ત નવભાગને લગતા ર્ાર અને માગત અને મકાન નવભાગના બે) ના જવાબો ઓતટોબર 2016 સિુીમા ં મળ્યા છે. આ અહવેાલને આખરી રપ આપતી વખતે નવભાગોના જવાબો અને તેમ પ્રનતભાવ ધ્યાનમા ંલેવામા ંઆવ્યા હતા.

1.7.3 ઓડડટ અહવેાલની અન વતી કાયણવાહી

જાહરે રહસાબ સનમનત (પ્રરક્રયાના નનયમો) 1990 ના નનયમ 7 મા. જોગવાઇ છે કે સરકારના તમામ નવભાગો દ્વારા ઓરડટ અહવેાલમા ંસમાવવામા ંઆવ્યા હોય તેના નવગતવાર સ્પષ્ટીકરણ


11

નવિનસભામા ંમકુ્ાના 90 રદવસમા ંરજુ કરવાના હોય છે. આ નવગતવાર સ્પષ્ટીકરણ સબંનંિત મહાલેખાકારને બતાવ્યા બાદ જાહરે રહસાબ સનમનતમા રજુ કરવાના હોય છે.

વષત 2011-12, 2012-13, 2013-14 અને 2014-15 માટેના ઓરડટ અહવેાલો જેમા ંનીર્ે કોઠો 2 માનંી નવગતો મજુબ સાત નવભાગોને લગતા 45 પેરાનો સમાવેશ થતો હતો તે અનકુ્રમે એનપ્રલ 2013, જુલાઇ 2014, માર્ત 2015 અને માર્ત 2016 મા ંગજુરાત નવિાનસભામા ંમકુવામા ં

આવ્યા હતા:

કોઠો 2: ઓડડટ અહવેાલમાું સમાવવષ્ટ્ટ પેરાની વવગતો

ક્રમાુંક વવભાગન ું નામ 2011-12 2012-13 2013-14 2014-15 ક લ મળેલા વવગતવાર ખ લાસા

1 કૃનષ અને સહકાર 1 0 1 0 2 0 2 નમતદા, જળ સપંનત્ત, પાણી પરુવઠા

અને કલપસર (જળ સપંનત્ત) 3 6* 3* 5* 17 12

3 બદંરો અને પરરવહન 0 1 0 0 1 1 4 માગત અને મકાન 5 4 5 3 17 10 5 વન અને પયાતવરણ 0 0 1 3* 4 1 6 ઉદ્યોગ અને ખાણ 0 0 0 2 2 0 7 નાણા નવભાગ 0 0 0 2 2 0 ક લ 9 11 10 15 45 24

* એક પેરા બે નવભાગોને લાગ ુપડે છે, આથી દરેક નવભાગમા ંઅલગ પેરા તરીકે ધ્યાનમા ંલેવામા ંઆવ્યો છે.

વષત 2011-12 થી 2014-15 માટે 45 પેરા પૈકી સપ્ટેમ્બર 2016 સિુીમા ં24 પેરા માટે નવગતવાર ખલુાસા મળ્યા છે અને 2011-12 (બે પેરા), 2013-14 (પારં્ પેરા) અને 2014-15 (14 પેરા) એમ 21 પેરા માટે કોઇ નવગતવાર ખલુાસા મળ્યા નથી.


12

13

પ્રકરણ II

કામગીરી અન્વેષણ

નમમદા, જળ સપંત્તિ, પાણી પરુવઠા અને કલ્પસર ત્તવભાગ

2 સૌરાષ્ટ્ર ત્તવસ્તારમા ંમોટી અને મધ્યમ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંજળ સરંક્ષણ

કાયમલક્ષી સમીક્ષા

અલ્પ અને અત્તનયત્તમત વરસાદના કારણે ગજુરાત રાજ્યે વારંવાર દુષ્ટ્કાળનો સામનો કરવો પડતો હતો કારણ કે ભતૂળના પાણીના સ્ત્રોતો મયામદદત હતા. મધ્ય અને દક્ષક્ષણ ગજુરાતમા ં69 ટકા, ઉિર ગજુરાતમા ં 11 ટકા, સૌરાષ્ટ્ર 17 ટકા અને કચ્છ ત્રણ ટકા સાથે ગજુરાતની અંદર પાણીના સ્ત્રોતોની વહેંચણી અસમાન છે. રાજ્યમા ં એકંદરે 19 મોટી અને 77 મધ્યમ ત્તસચાઇ યોજનાઓ હતી. ગજુરાત સરકારે 972.11 મીલીયન ઘન મીટર અને 1,361.60 મીલીયન ઘન મીટરની એકંદર સગં્રહ શક્તત સાથે અનકુ્રમે છ મોટી અને 56 નાની ત્તસિંચાઇ યોજનાઓનુ ંત્તનમામણ કર્ુું છે. આ 62 યોજનાઓ હઠેળ આવરી લેવાયેલો કુલ ત્તસિંચાઇ ત્તવસ્તાર 2.86 લાખ હતેટર હતો.

ઘડવામા ં આવેલી નીત્તત જળ સરંક્ષણની પ્રવતૃ્તિઓ માટે પરૂતી હતી, પાણીનુ ં નકુસાન/બગાડ શોધી કાઢવા માટે અસરકારક પધ્ધત્તત અપનાવવામાં આવી હતી અને જળ સરંક્ષણના કામોનો સમયબધ્ધ રીતે અમલ કરવામા ંઆવ્યો હતો અને આધતુ્તનક પ્રૌદ્યોક્ષગકી અપનાવવામા ંઆવી હતી અને તેની અસરની આકારણી કરવામાં આવી હતી કે કેમ તે ચકાસવા માટે એત્તપ્રલ 2011 થી માચમ 2016 ના સમયગાળાને આવરી લેત ુ ંએક કામગીરી અન્વેષણ હાથ ધરવામા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ.ં

ગજુરાત સરકારે રાજ્યની જળ નીત્તત બહાર પાડી હતી (ફેબ્રઆુરી 2015) જેમા ંવ્ર્હુરચના અને જળ સરંક્ષણની પ્રવતૃ્તિઓ માટે તૈયાર કરવાની જરૂરી કાયમ યોજના ત્તનયત કરવામા ંઆવી હતી. રાજ્ય જળ નીત્તત, 2015 ઘડવામા ંઆવી તે પહલેા ંત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંજળ સરંક્ષણ માટે કોઇ લાબંા ગાળાની યોજના અને ત્તનયત સમયગાળો ન હતો. એના બદલે, ત્તવભાગે નહરેોના અસ્તરના કામ અને બધંના જળાશયોમાથંી કાપં બહાર કાઢવાના જળ સરંક્ષણના કામો ટુકડે ટુકડે હાથ ધયામ હતા. આના પદરણામે, જળ સરંક્ષણના કામોનો અમલ થયો ન હતો અથવા આંત્તશક અમલ થયો હતો જેથી ઇષ્ટ્ટતમ લાભો મેળવી શકાયા ન હતા.

વષમ 2011-12 થી 2015-16 દરત્તમયાન 53 ત્તસિંચાઇ યોજનાઓ હઠેળ તૈયાર કરવામા ં આવેલા 2,87,222 હતેટર ખેડવાણ ત્તસિંચાઇ ત્તવસ્તારની સામે માત્ર 67,594 હતેટરનો ખેડવાણ ત્તસિંચાઇ ત્તવસ્તાર પ્રાપ્ત થયો હતો જે જળ સરંક્ષણની પ્રવતૃ્તિઓમા ંઇષ્ટ્ટતમ કરતા ંનીચી કામગીરી દશામવે છે.

31 માર્ચ 2016 ના રોજ પરુા થતા વર્ચ માટેનો ઓડિટ અહવેાલ (આર્થિક ક્ષતે્ર) – 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6

14

ગજુરાત સરકારે ન તો કાપંની મોજણી કરવા અંગે કેન્દ્ન્િય જળ આયોગ ની માગમરેખાનુ ંપાલન કર્ુું હત ુ ં કે ન અન્ય બાબતોની સાથે કાપંની મોજણી કરવા માટેની સામત્તયકતા ત્તનયત કરતી પોતાની માગમરેખા જારી કરી હતી. કાપંની મોજણી મોજણી મોટી ત્તસિંચાઇ યોજનાના દકસ્સામા ં2010 થી અને મધ્યમ ત્તસિંચાઇના દકસ્સામા ં2003 થી કરવામાં આવી ન હતી.

ઓગણીસ(19) ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા,ં ઓદડટના સમયગાળામા ં કાપં કાઢવાની કામગીરી અપણૂમ રહી હતી. ટેન્ડરને આખરીરૂપ આપવામા ં ત્તવલબં અને ત્યારબાદ કામની સોંપણી ના પદરણામે કાપં કાઢવાના જથ્થાની કામગીરી ઓછી થઇ હતી. વષમ 2012-13 અને 2014-15 દરત્તમયાન 25,06,940 ઘન મીટર અને 18,89,509 ઘન મીટર કાપં કાઢવાની કામગીરીની સોંપણી કરવામા ંઆવી હતી તેની સામે ઇજારદારો દ્વારા માત્ર 16,64,742 ઘન મીટર (66 ટકા) અને 7,29,593 ઘન મીટર (39 ટકા) પણૂમ થઇ શકી હતી. બધંો છલકાઇ ગયા હતા તેમા ં કાપં કાઢવાની કામગીરીને પ્રાથત્તમકતા આપવામાં આવી ન હતી. એના બદલે, જેમા ંનહરેોનુ ંમાળખુ ંતૈયાર ન હત ુ ંઅને પાણીનો આગમન પ્રવાહ ઓછો હતો એવી અન્ય છ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા કાપં કાઢવાની કામગીરી હાથ ધરવામા ંઆવી હતી.

છ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના અસ્તરના 16 કામો વહીવટી પ્રદક્રયા પડતર હોવાના કારણે હાથ ધરી શકાયા ન હતા. ચાર ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના અસ્તર માટે ચાર ત્તસિંચાઇ યોજનાઓને પ્રાથત્તમકતા આપવામાં આવી ન હતી જેના પદરણામે 25 થી 35 ટકા જેટલુ ંપાણીનુ ંનતુસાન થર્ુ ંહત ુ.ં અસ્તરના કામો ટુકડે ટુકડે કરવામા ંઆવ્યા હતા જેના પદરણામે યોજનામા ધાયામ મજુબનો પ્રવાહ મેળવી શકાયો ન હતો.

આઠ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ં નહરેોની જાળવણી અને સમારકામ અપરૂત ુ ં હત ુ.ં 17 ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના દરવાજા/ અતવેડ્કતત/ નહરેની સાઇફન ક્ાં તો અક્સ્તત્વમા ંન હતા અથવા નકુસાન પામેલા હતા. વધમુા,ં સૌરાષ્ટ્ર ત્તવસ્તારમા ં74 ટકા ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંહડે રેગર્લેુટર, ક્રોસ રેગ્ર્લેુટર અને ડાયરેતટ આઉટલેટ માટે લોકીંગ પધ્ધત્તત ન હતી.

છપ્પન (56) ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ં પાણી માપવાના ઉપકરણો લગાવવામા ં આવ્યા ન હતા. આના પદરણામે, તે યોજનાઓમા ંપાણી છોડવામા ં ત્તનયતં્રણ અને દેખરેખ રાખી શકાયા ન હતા. ભાદર ત્તસિંચાઇ યોજના ત્તસવાય કોઇ પણ યોજનામાં પાણીની તપાસ (વોટર ઓડીટ) હાથ ધરવામા ંઆવી ન હતી. પદરણામે, સૌરાષ્ટ્ર ત્તવસ્તારમા ંબધંો અને નહરેોના માળખાની પાણીના સગં્રહની કાયમક્ષમતામા ં સધુારો કરવા માટે સધુારાત્મક પગલા ં લેવામા ં ત્તવભાગ ત્તનષ્ટ્ફળ રહ્યો હતો.

2.1 પ્રસ્તાવના

અલ્પ અને અર્નયર્મત વરસાદના કારણે ગજુરાત રાજ્યે વારંવાર દુષ્કાળનો સામનો કરવો પિતો હતો કારણ કે ભતૂળના પાણીના સ્ત્રોતો મયાચડદત હતા. મધ્ય અને દક્ષક્ષણ ગજુરાતમા ં69 ટકા, ઉત્તર ગજુરાતમા ં11 ટકા, સૌરાષ્ર 17 ટકા અને કચ્છ ત્રણ ટકા સાથે ગજુરાતની અંદર પાણીના સ્ત્રોતોની વહેંર્ણી અસમાન છે. રાજ્યમા ં1,107 મીલીમીટર (મીમી) ના વાર્ર્િક સરેરાશ

પ્રકરણ II – કામગીરી અન્વરે્ણ

15

વરસાદની સામે સૌરાષ્રમા ંમાત્ર 578 મીમી વાર્ર્િક સરેરાશ વરસાદ થાય છે. ઉપરાતં, રાજ્યમા ંઆઠ બારમાસી નદીઓ હતી પરંત ુસૌરાષ્રમા ંએક પણ ન હતી. આમ, સૌરાષ્ર હમેંશા પાણીની ખેંર્વાળો ર્વસ્તાર રહ્યો છે. રાજ્યમા ંએકંદરે 19 મોટી અને 77 મધ્યમ ર્સિંર્ાઈ યોજનાઓ હતી.

નમચદા, જળ સપંર્ત્ત, પાણી પરુવઠા અને કલ્પસર ર્વભાગ હઠેળ કામગીરી બજાવતા જળ સપંર્ત્ત ર્વભાગે 972.11 મીલીયન ઘન મીટર અને 1,361.60 મીલીયન ઘન મીટરની એકંદરે સગં્રહ શક્તત સાથે અનકુ્રમે છ મોટી અને 56 મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓનુ ં 2010 સધુી મા સૌરાષ્ર ર્વસ્તારમા ર્નમાચણ કર્ુું છે. આ 62 યોજનાઓ હઠેળ આવરી લેવાયેલો કુલ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર 2.86 લાખ હતેટર હતો.

જળ સરંક્ષણની મખુ્ય પ્રવરૃ્ત્તઓમા ંબધંના સરોવરમાથંી કાપં કાઢવો, નહરેોને અસ્તર પરુ ંપાિવુ,ં અને રીસેકશનીંગ, નહરેની પાળને મજબતૂ બનાવવી, નહરેની સાઇફનનુ ંનવીકરણ અને નહરેોના માળખામા ંસધુારણા દ્વારા નહરેોનુ ં “ર્વસ્તરણ, નવીકરણ અને આધરુ્નકરણ (ERM)” નો સમાવેશ થાય છે. ઉપરાતં, જગંલી ધાસં/છોિ દુર કરવા, નહરેોમાથંી કાપં દૂર કરવો, હિે રેગ્ર્લુેટરની સર્વિસ દ્વારા બધં અંને નહરેો ની જાણવણી અને સમારકામ અને અન્ય ર્નયર્મત જાળવણી અને સમારકામ ના કામો પણ હાથ પર લેવામા ંઆવ્યા હતા.

2.2 સસં્થાકીય માળખુ ંઅને સસં્થાકીય ઢાચંો

ગજુરાત સરકારના નમચદા, જળ સપંર્ત્ત, પાણી પરુવઠા અને કલ્પસર ર્વભાગ હઠેળનો જળ સપંર્ત્ત ર્વભાગ ગજુરાતમા ં મોટી અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓના બાધંકામ, સરં્ાલન અને જાળવણી ઉપરાતં આ યોજનાઓ સબંરં્ધત જળ સરંક્ષણ પ્રવરૃ્ત્તઓ ના આયોજન અને અમલ માટે જવાબદાર છે. સક્ષર્વ કક્ષાના એક અર્ધકારી જળ સપંર્ત્ત ર્વભાગના વિા છે. જળ સપંર્ત્ત ર્વભાગ હઠેળ પારં્ પ્રદેશો1 છે જે દરેકના વિા મખુ્ય ઇજનેર અને અર્ધક સક્ષર્વ હોય છે. આ પારં્ મખુ્ય ઇજનેરો અને અર્ધક સક્ષર્વો પાસે રાજ્યના પારં્ પ્રદેશો હઠેળ આવતા 134 પ્રભાગોમા ંહાથ ધરવામા ંઆવતા કામો પર વહીવટી ર્નયતં્રણ હોય છે.

મખુ્ય ઇજનેર અને અર્ધક સક્ષર્વ (સૌરાષ્ર) હઠેળ ર્ાર વતુચળો2 અને 16 પ્રભાગો છે જેના વિા અનકુ્રમે અર્ધક્ષક ઇજનેરો અને કાયચપાલક ઇજનેરો હોય છે. કાયચપાલક ઇજનેરો જળ સરંક્ષણ પ્રવરૃ્ત્તઓ સડહતની 62 મોટી અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓના સરં્ાલન અને જાળવણી માટે જવાબદાર હોય છે.

વધમુા,ં પાણીના વપરાશમા ંમહત્તમ કાયચક્ષમતા સરુ્નર્િત કરવા માટે અને બગાિ અટકાવવા માટે નીર્ે મજુબની ર્નયતં્રક સસં્થાઓની રર્ના કરી છે.

1 મધ્ય ગજુરાત, કચ્છ, ઉત્તર ગજુરાત, દક્ષક્ષણ ગજુરાત અને સૌરાષ્ર. 2 (i) ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ યોજના વતુચળ, ભાવનગર, (ii) રાજકોટ ર્સિંર્ાઇ વતુચળ, રાજકોટ (iii) રાજકોટ ર્સિંર્ાઇ યોજના

વતુચળ, રાજકોટ અને (iv) ક્ષાડરયતા પ્રવેશ ર્નવારણ વતુચળ, રાજકોટ.


16

ગજુરાત જળ ર્નયતં્રણ સત્તામિંળની સ્થાપના (ફેબ્રઆુરી 2012), તમામ લોકો માટે સમાન ધોરણે પાણી મળે તે સરુ્નર્િત કરવુ,ં પેય જળ માટે તેનો વ્યાજબી ભાવ ર્નયત કરવો, વળતર સરંક્ષણ અને અન્ય ઉપયોગો માટે કરવામા ંઆવી હતી.

ગજુરાત રાજ્ય જળ ર્મશનની સ્થાપના (જાન્ર્આુરી 2014) જળ સરંક્ષણ, બગાિ ઘટાિીને ઓછો કરવો અને રાજ્યમા ં સમાન ધોરણે જળ ર્વતરણના ઉદે્દશો હાસંલ કરવા મધ્યસ્થ એજન્સી તરીકે કામગીરી કરવા માટે કરવામા ંઆવી હતી.

2.3 જળ સરંક્ષણ પરનો ખચમ

પ્રભાગ સ્તરે ર્સિંર્ાઇ યોજનાના પ્રભારી કાયચપાલક ઇજનેર જળ સરંક્ષણને લગતા કામો માટેના પ્લાન અને અંદાજો તૈયાર કરે છે. આ પ્લાન અને અંદાજો બાદમા ં અર્ધક્ષક ઇજનેર, મખુ્ય ઇજનેર અને અર્ધક સક્ષર્વ અને સરકાર દ્વારા ગજુરાત નાણાકીય સત્તાઓ (સોંપણી) ર્નયમો, 1998 હઠેળ સોંપણી કરવામા ં આવેલી નાણાકીય સત્તાઓ અનસુાર મજૂંર કરવામા ં આવે છે. પ્રસ્તતુ પ્રવરૃ્ત્તઓ માટે જરરી ભિંોળની જોગવાઇ અંદાજપત્રીય અંદાજોમા ંકરવામા ંઆવે છે.

સૌરાષ્ર ર્વસ્તાર માટે પાણીના સ્તરમા ંવધારો કરવા માટે કરવામા ંઆવતી પ્રવરુ્ત જેવી કે બધં અને નહરેોનો કાપં કાઢવો, નહરેના અસ્તરના કામો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે તેના માટે અને ERM ના બે મખુ્ય સદરો હઠેળ 2011-12 થી 2015-16 દરર્મયાનની અંદાજપત્રીય ફાળવણીની સામે કરવામા ંઆવેલો ખરેખર ખર્ચ નીર્ે કોઠો 1 મા ંદશાચવ્યા છે:

કોઠો 1: 2011-16 દરત્તમયાન કરવામાં આવેલો ખચમ

(` કરોડમા)ં

વષમ મખુ્ય સદર: 4700 ERM મખુ્ય સદર: 4701 ERM મખુ્ય સદર: 4701, સપાટી પરના પાણીમા ં

વધારો ફાળવણી ખચમ ફાળવણી ખચમ ફાળવણી ખચમ

2011-12 1.25 1.25 9.49 9.46 3.80 3.70 2012-13 15.32 15.32 21.76 21.64 12.32 11.93 2013-14 8.50 8.50 51.71 51.65 16.85 16.48 2014-15 3.09 3.09 29.94 29.82 3.54 3.12 2015-16 1.60 1.60 13.87 13.76 5.91 5.85 કુલ 29.76 29.76 126.77 126.33 42.42 41.08

(સ્ત્રોત: ર્વભાગ દ્વારા રજુ કરવામા ંઆવેલી માડહતી).

જળ સરંક્ષણ માટે કોઇ અલાયદંુ સદર ન હત ુ.ં જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓ માટે ભિંોળની ફાળવણી અંદાજપત્રમા ં ઉપરના બે સદરોમા ં કરવામા ં આવતી હતી. 2011-12 થી 2015-16 ના સમયગાળા દરર્મયાન, ERM હઠેળ ` 156.53 કરોિની કુલ ફાળવણી પૈકી ર્વભાગે ` 103.87 કરોિ (66 ટકા) ની ડકિંમતના નહરેોના અસ્તરના કામો પણૂચ કયાચ હતા. આમા,ં


17

ત્રણ મોટી યોજનાઓ3મા ં ` 59.93 કરોિના ખર્ે અને 19 મધ્યમ યોજનાઓ4મા ં` 43.94 કરોિના ખર્ે કરવામા ંઆવેલા નહરેના અસ્તરના કામોનો સમાવેશ થાય છે.

એજ રીતે, “સપાટી પરના જળના ડરર્ાર્જમા ંવધારો” હઠેળ કરવામા ંઆવેલી ` 42.42 કરોિની કુલ ફાળવણીમાથંી ર્વભાગે 2012-13 થી 2015-16 દરર્મયાન બધંોમાથંી કાપં કાઢવા માટે ` 25.32 કરોિ (60 ટકા) નો ખર્ચ કયો હતો. વર્ચ 2011-12 દરર્મયાન કોઇ ખર્ચ કરવામા ંઆવ્યો ન હતો.

2.4 ઓદડટના ઉદે્દશો

જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓનુ ંઆકલન કરવાના આશયથી ઓડિટે “સૌરાષ્ર ર્વસ્તારમા ંમોટી અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં જળ સરંક્ષણ” પર એક કામગીરી અન્વેર્ણ જુલાઇ 2015 થી માર્ચ 2016 દરર્મયાન હાથ ધર્ુું હત ુ ંજે નીર્ેની બાબતોની આકારણી કરવા માટે હતુુઃ

ઘિવામા ં આવેલી નીર્ત જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓ માટે પરૂતી હતી અને તેની અસરની આકારણી કરવામા ંઆવી હતી;

પાણીનુ ંનકુસાન/ બગાિ શોધી કાઢવા માટે અસરકારક પધ્ધર્ત અપનાવવામા ંઆવી હતી અને જળ સરંક્ષણના કામો સમયબધ્ધ રીતે કરવામા ંઆવ્યા હતા; અને

દેખરેખ અને ર્નયતં્રણ અસરકારક હતા.

2.5 ઓદડટનો વ્યાપ અને ઓદડટની પધ્ધત્તત

કામગીરી અન્વેર્ણમા 2011-12 થી 2015-16 નો સમયગાળો આવરી લેવામા ંઆવ્યો હતો. જળ સરંક્ષણ ર્વભાગના સક્ષર્વ સાથે 7 જાન્ર્આુરી 2016 ના રોજ એક પ્રારંક્ષભક બેઠકનુ ંઆયોજન કરવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ ં જેમા ં કામગીરી અન્વેર્ણનો વ્યાપ, ઓડિટના ઉદે્દશો અને કાયચપધ્ધર્તની સમજણ આપવામા ં આવી હતી. ઓડિટે મોજણી, બધંના જળાશયમાથંી કાપં કાઢવો, નહરેના અસ્તરનુ ં કામ અને જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓ સબંરં્ધત મખુ્ય ઇજનેર અને અર્ધક સક્ષર્વ (સૌરાષ્ર), ગાધંીનગરની કર્ેરી, ર્ાર વતુચળ કર્ેરીઓ અને 16 ર્વભાગીય કર્ેરીઓમા ંર્નભાવવામા ંઆવતા દફતરની જુલાઇ 2015 થી માર્ચ 2016 દરર્મયાન ર્કાસણી કરી હતી. ઓડિટ અવલોકનો ઑગષ્ટ 2016 મા ંસરકારને જણાવવામા ંઆવ્યા હતા. 27 સપ્ટેમ્બર 2016 ના રોજ ઓડિટ અવલોકનોની ર્ર્ાચ કરવા માટે જળ સપંર્ત્ત ર્વભાગના સક્ષર્વ અને તેમના અર્ધકારીઓ સાથે એક સમાપન બેઠક યોજવામા ંઆવી હતી. તેમણે રજુ કરેલા પ્રર્તર્ાદ આ અહવેાલને આખરીરપ આપતી વખતે ધ્યાનમા ંલેવામા ંઆવ્યા હતા.

3 ભાદર (` 40.17 કરોિ), મચ્ુ-1 (` 2.70 કરોિ) અને શેત્ુજંી (` 17.06 કરોિ). 4 આજી-3 (` 1.53 કરોિ), આજી-4 (` 0.29 કરોિ), ભાદર-2 (` 11.75 કરોિ), ધાતરવાિી-2 (` 1.43 કરોિ),

ગોમા (` 7.05 કરોિ), ડહરણ-2 (` 1.13 કરોિ), ઝાજંેશ્રી (` 2.70 કરોિ), ખારો (` 0.21 કરોિ), લીંબિી ભોગાવો-1 (` 0.14 કરોિ), મોજ (` 1.01 કરોિ), ઓજત-2 (` 1.20 કરોિ), ફોફળ-1 (` 4.41 કરોિ), રજાવલ (` 0.16 કરોિ), સાની (` 0.82 કરોિ), સખુભાદર (` 5.00 કરોિ), ઉંિ-2 (` 1.19 કરોિ), વરત-ુ2 (` 2.16 કરોિ), વેણ-ુ2 (` 1.44 કરોિ) અને વઢવાણ ભોગાવો -1 (` 0.32 કરોિ).


18

2.6 ઓદડટના માપદંડો

કામગીરી અન્વેર્ણ માટે અપનાવવામા ં આવેલા માપદંિોના આધારક્ષર્ન્હો નીર્ેની જોગવાઇઓની સામે હતા:

(i) મુબંઇ ર્સિંર્ાઇ અર્ધર્નયમ, 1879, ગજુરાત ર્સિંર્ાઇ અને કાસં વ્યવસ્થા અર્ધર્નયમ, 2013, સહભાગી ર્સિંર્ાઇ વ્યવસ્થાપન અર્ધર્નયમ, 2007, સબંરં્ધત માગચરેખાઓ, પડરપત્રો, ઠરાવો અને ગજુરાત સરકાર દ્વારા જારી કરવામા ંઆવેલી નીર્તઓ;

(ii) રાષ્રીય જળ નીર્ત, 2012, ભારત સરકારના કેન્દ્ન્િય જળ આયોગ દ્વારા જારી કરવામા ંઆવેલી માગચરેખા; અને

(iii) ગજુરાત અંદાજપત્ર ર્નયમાવલી અને ગજુરાત ર્તજોરી ર્નયમો.

2.7 ઓદડટ અવલોકનો

ઓડિટ અવલોકનોનુ ંવગીકરણ નીર્ેના મથાળાઓ હઠેળ કરવામા ંઆવ્ર્ુ ંછે:

નીર્ત, આયોજન અને અસરની આકારણી

પાણીનુ ંનકુસાન શોધી કાઢવુ ંઅને જળ સરંક્ષણના કામોનો અમલ

બધં અને નહરેોના માળખાની જાળવણી અને સમારકામ

દેખરેખ અને ર્નયતં્રણ

2.8 નીત્તત અને આયોજન

2.8.1 નીત્તત અને આયોજનનુ ંઅપરૂત ુ ંઅમલીકરણ

રાષ્રીય જળ નીર્ત ભારત સરકારના જળ સશંાધન મતં્રાલય દ્વારા પાણીના વ્યવસ્થાપન અને વપરાશ માટેના કાયદાનુ ંમાળખુ ંઅને એકીકૃત રાષ્રીય પડરપે્રક્ષ્ય ર્સધ્ધ કરવા માટે કાયચ યોજના તૈયાર કરવાના ઉદે્દશથી ઘિવામા ંઆવી હતી. પ્રથમ રાષ્રીય જળ નીર્ત સપ્ટેમ્બર 1987 મા ંઅપનાવવામા ંઆવી હતી. તેની સમીક્ષા કરીને 2002 મા ંઅને ત્યારબાદ 2012 મા ંઅદ્યતન કરવામા ંઆવી હતી. રાષ્રીય જળ નીર્તમા ંર્વર્ારવામા આવ્ર્ુ ંહત ુ ંએ મજુબ, ગજુરાત સરકારે ગજુરાત રાજ્ય જળ નીર્ત ફેબ્રઆુરી 2015 મા ંઘિી હતી.

રાજ્યની જળ નીર્ત, 2015 ઘિવામા ં આવી એ પહલેા,ં જળ સરંક્ષણ પ્રવરૃ્ત્તઓ માટે લાબંા ગાળાનુ ં કોઇ આયોજન અને સમયમયાચદા ન હતી. સૌરાષ્ર ર્વસ્તારમા,ં 62 માથંી 61 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ (છ મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ સડહત) નુ ંબાધંકામ 1953 થી 2010 ની વચ્ર્ે કરવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ ંઅને આથી જાળવણી અને સમારકામ પર ર્વશેર્રપે ધ્યાન કેન્દ્ન્િત કરવાની જરર હતી. આ બાબતને ધ્યાનમા ં રાખીને જળ સરંક્ષણ માટે ર્વભાગે ખબૂ જ સ્પષ્ટ નીર્ત ઘિવાની અને લાબંા ગાળાનુ ંઆયોજન કરવાની જરર છે.


19

ઓડિટના ધ્યાનમા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ંકે લાબંા ગાળાનુ ંઆયોજન અને સમય મયાચદાના અભાવે ર્વભાગે ટુકિે ટુકિે બધંમાથંી કાપં કાઢવાનુ ં કામ અને નહરેોના અસ્તરનુ ં કામ હાથ પર લીધુ ં હત ુ.ં પડરણામે, ફકરા 2.9.1.1, 2.9.2.1, 2.9.2.2, 2.9.2.3 અને 2.10.2 મા ંર્ર્ાચ કરવામા ંઆવી છે એ મજુબ જળ સરંક્ષણના કામોનો અમલ થયો ન હતો અથવા આંર્શક રપે થયો હતો. આ રીતે, ખેડૂતો/ લાભાથીઓને ઇષ્ટતમ લાભ આપી શકાયો ન હતો.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં (ઑગષ્ટ 2015) કે કેન્દ્ન્િય જળ આયોગની માગચરેખા, સરકારના પડરપત્રો અને સબંરં્ધત આંતરરાષ્રીય ધોરણો અનસુાર યોજનાઓ ઘિવામા ંઆવી હતી. સમાપન બેઠકમા ં(સપ્ટેમ્બર 2016) મખુ્ય ઇજનેર અને અર્ધક સક્ષર્વ (સૌરાષ્ર) એ જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ંકે જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓ માટે દર વરે્ વાર્ર્િક કાયચક્રમ ઘિવામા ંઆવે છે. જો કે, જળ સરંક્ષણ માટે પારં્ થી સાત વર્ચ માટે લાબંા ગાળાનુ ંઆયોજન કરવામા ંઆવશે.

2.8.2 ત્તસિંચાઇ યોજનાઓની કામગીરી

ર્સિંર્ાઇ યોજનાનુ ંબાધંકામ ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તારમા ંર્સિંર્ાઇ પરુી પાિવા માટે કરવામા ંઆવે છે. ર્સિંર્ાઇના ર્વસ્તારનો આધાર બધંના જળાશયમા ંપાણીની આવક, જળ સરંક્ષણ માટે લેવામા ંઆવેલા પગલા,ં નહરેોના માળખાની યોગ્ય જાળવણી, ર્સિંર્ાઇ વ્યવસ્થાપનની વધ ુસારી પ્રણાલી પર રહલેો છે.

અર્નયર્મત સમયાતંરે બધંમાથંી કાપં કાઢવો, અસ્તરના કામો ુટાછવાયા કરવા અને નહરેો અને માળખાની અયોગ્ય જાળવણી ઓડિટના ધ્યાન પર આવી હતી. ઓડિટના ધ્યાન પર એવુ ંપણ આવ્ર્ુ ં હત ુ ં કે 2011-12 થી 2015-16 દરર્મયાન 53 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ5 હઠેળ 2,87,222 હતેટર જમીનની ર્સિંર્ાઇ માટે તૈયાર કરવામા ંઆવેલા ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તારની સામે હાસંલ કરેલો સરેરાશ ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર માત્ર 67,594 હતેટર હતો (પદરત્તશષ્ટ્ટ II). આ બાબત જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓમા ંઇષ્ટતમ કરતા ંઓછી કામગીરી દશાચવે છે.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે સૌરાષ્રમા ં યોજનાઓ ખરીફલક્ષી અને રક્ષણાત્મક ર્સિંર્ાઇ માટે હતી. જળાશયો ભરવામા ંક્ષમતાનો માત્ર 40 ટકા સધુી ઉપયોગ થતો હતો. તૈયાર કરવામા ં આવેલા ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર અને હાસંલ કરવામા ં આવેલા ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર વચ્ર્ે નો ગાળો “સૌરાષ્ર નમચદા અવતરણ ર્સિંર્ાઇ (સૌની) યોજના” ના અમલીકરણ દ્વારા ઘટાિી શકાશે.

આમ છતા,ં અર્નયર્મત સમયાતંરે બધંના જળાશયોમાથંી કાપં કાઢવો, અસ્તરના કામો ન કરવા/ ુટા છવાયા કરવા અને નહરેો અને માળખાની અયોગ્ય જાળવણીની ર્ર્ાચ હવે પછીના ફકરાઓમા ંકરવામા ંઆવી છે.

5 છ મોટી અને 47 મધ્યમ (નવ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ ર્સવાયુઃ 2- સરદાર સરોવર નમચદા ર્નગમ ક્ષલર્મટેિને તબદીલ,

4-બાધંકામ હઠેળ, 1-પેય જળ માટે, 1-કાયચરત નથી (સબરુી) અને 1-પવુચસવાટ અને પનુવચસનના કામો (આજી 4) પણૂચ ન થવાથી યોજનાના અસરગ્રસ્તો હજુ પણ ડૂબમા ંગયેલા ર્વસ્તારમા ં રહતેા હોવાથી પાણી રોકવા માટેના દરવાજા બધં કરી શકાયા ન હતા.


20

2.9 કાપં કાઢવો

પાણીનુ ં નકુસાન ર્નવારવા માટે ર્વભાગે ર્નયર્મત રીતે કાપંની મોજણી, ર્સિંર્ાઇના ર્વસ્તારની મોજણી અને બધં/ નહરેોના માળખાની ર્કાસણી કરવી જોઈએ કે જે નેહરોના સરં્ાલન અને ર્નભાવ માટેની માગચરેખા 2009 મા ં ર્નયત કરવામા ંઆવી છે કે જેથી સધુારાત્મક પગલા ંલઇ શકાય. પ્રભાગોના દફતરની ર્કાસણી દરર્મયાન, કરવામા ંઆવેલી મોજણીમા ંઉણપો ઓડિટના ધ્યાનમા ંઆવી હતી જેના ર્ર્ાચ હવે પછીના ફકરાઓમા ંકરવામા ંઆવી છે.

2.9.1 બધંના જળાશયોના કાપં કાઢવા માટે મોજણી

કાપં જમા થવાથી બધંની પાણીના સગં્રહની ક્ષમતામા ંઘટાિો થાય છે અને ર્ોમાસામા ંબધંના જળાશયમાથંી પાણી વારવાર છલકાઇને નીકળી જાય છે જેના પડરણામે પાણીનુ ંનકુસાન અને છેવટે જળાશયમાથંી પાણીની ઉપલબ્ધધમા ંઘટાિો થાય છે. આનાથી યોજનામાથંી ર્સિંર્ાઇ અને

પીવાના પરુવઠામા ં પણ ર્વપડરત અસર થાય છે. જળાશય ર્નક્ષેપન સર્મર્ત6 ની ભલામણો (જુલાઇ 1980) મજુબ તમામ મોટા જળાશયો માટે યોજનાના સત્તાવાળાઓ દ્વારા પારં્ વર્ચના અંતરે ર્નયર્મત રીતે ક્ષમતા/ કાપંની મોજણી કરવી જોઇએ. ગજુરાત સરકારે કાપંની મોજણી, બધંના જળાશય વારંવાર છલકાઇને પાણી વહી જત ુ ં હોય તેને ઉંિા કરવા, કાપં કાઢવાની કામગીરીમા ંલોકોને સામેલ કરવા અને બધંના જળાશયમાથંી ખેડૂતોને કાપં કોઇ ખર્ચ ર્વના લઇ જવા દેવા માટે સરૂ્નાઓ/ માગચરેખા જારી કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2001 અને ફેબ્રઆુરી 2010 ની વચ્ર્ે). આમ છતા,ં ર્વભાગ દ્વારા કોઇ સામર્યકતા ર્નયત કરવામા ંઆવી ન હતી.

2.9.1.1 મોટી અને મધ્યમ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓના જળાશયોમાથંી કાપં કાઢવો

છ મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં ર્વભાગ દ્વારા 1986 અને 2010 વચ્ર્ે કાપંની મોજણી કરવામા ંઆવી હતી. બધંના જળાશયોની યોજના મજુબની ક્ષમતાની સામે તમામ છ જળાશયોમા ંસગં્રહ શક્તતમા ંપારં્થી 26 ટકાનો ઘટાિો થયો હતો. માર્ચ 2016 ની ક્સ્થર્તએ યોજના-વાર પાણીની યોજના મજુબની બધંના જળાશયોની ક્ષમતા અને પાણીની ઉપલધધ સગં્રહ ક્ષમતા નીર્ે કોઠો 2 મા ંદશાચવી છે:

કોઠો 2: બધંના જળાશયોની સગં્રહ ક્ષમતામા ંઘટાડો દશામવતી ત્તવગતો યોજનાનુ ંનામ યોજના પણૂમ

થયાનુ ંવષમ યોજના મજુબની ક્ષમતા (મીલીયન ઘન મીટરમા)ં

ઉપલબ્ધ ક્ષમતા (મીલીયન ઘન મીટરમા ંમા)ં

ક્ષમતામા ંઘટાડો (ટકાવારીમા)ં

કાપં ની મોજણીનુ ંવષમ

બ્રાહ્મણી 1953 73.48 58.33 21.00 1986 મચ્ુ 1 1959 72.24 68.95 5.00 1986 ભાદર 1964 237.66 188.14 21.00 2000 શેત્ુજંી 1965 415.69 308.68 25.74 1996 મચ્ુ 2 1989 100.54 87.90 13.00 2004 ઉંિ 1 1999 72.50 69.05 5.00 2010 કુલ 972.11 781.05

(સ્ત્રોત: ર્વભાગે પરુી પાિેલી માડહતી)

6 ભારત સરકારના કૃર્ર્ અને ર્સિંર્ાઇ (ર્સર્ાઇ ર્વભાગ) મતં્રાલયે સભ્ય (જળ સપંર્ત્ત), કેન્દ્ન્િય જળ આયોગના

વિપણ હઠેળ ફેબ્રઆુરી 1978 મા ંજળાશય ર્નક્ષેપન સર્મર્તનુ ંગઠન કર્ુું હત ુ.ં


21

એજ રીતે, 56 મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનોની 1,369.38 મીલીયન ઘન મીટરની યોજના મજુબની કુલ ક્ષમતા પૈકી ર્વભાગે 26 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ7મા ંવર્ચ 1986 અને 2003 ની વચ્ર્ે 26 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંકાપંની મોજણી કરી હતી જ્યારે 30 યોજનાઓમા ંમોજણી કરવામા ંઆવી ન હતી. 26 યોજનાઓ સબંરં્ધત યોજના-વાર યોજના મજુબની/ ઉપલધધ ક્ષમતા અને ક્ષમતામા ંઘટાિો (માર્ચ 2016 ની ક્સ્થર્તએ) જેમા ંકાપંની મોજણી કરવામા ંઆવી હતી તે પદરત્તશષ્ટ્ટ III મા ંઆપી છે. ઓડિટે અવલોકન કર્ુું હત ુ ં કે તમામ મોટી અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઈ યોજનાઓના બધંોના જળાશયોમા ંકાપંની છેલ્લે કરવામા ંઆવેલી મોજણી પછી 6 થી 20 વર્ચનો સમયગાળો ર્વતી ગયો હતો. આ સમયગાળા દરર્મયાન બધંોની સગં્રહની ક્ષમતામા ંવધારે ઘટાિો થયો હશે.

છવ્વીસ(26) મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓની ક્ષમતામા ંઘટાિો 145.51 મીલીયન ઘન મીટર એટલે કે 659.40 મીલીયન ઘન મીટરની યોજના મજુબની ક્ષમતાની સામે 22.07 ટકા હતા, 26 યોજનાઓમા ંસગં્રહ ક્ષમતામા ંઘટાિો 0 ટકા (િેમી 2) અને 44 ટકા (સાની) વચ્ર્ે રહ્યો હતો. ઉપલધધ ક્ષમતા 2003 સધુીમા ંકરવામા ંઆવેલી મોજણી પર આધાડરત હતી (પદરત્તશષ્ટ્ટ III). એ ઉલ્લેખનીય છે કે મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓની બાબતમા ં 2010 બાદ અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓના ડકસ્સામા ં2003 બાદ કાપંની કોઇ મોજણી કરવામા ંઆવી ન હતી.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્ટેમ્બર 2016) કે કેન્દ્ન્િય જળ આયોગની માગચરેખા રાજ્ય માટે ફરજીયાત ન હતી. વધમુા ંએવુ ંજણાવવામા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ંકે કાપંની મોજણી ગજુરાત ઇજનેરી સશંોધન સસં્થા (ગેરી) દ્વારા બધંના સ્થળની ઉપલધધતા અનસુાર જ્યારે જગ્યા કોરી હતી ત્યારે કરવામા ંઆવી હતી. વધમુા ંએવુ ંજણાવવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ ં કે કાપંની મોજણી બધંની જગ્યા કોરી ન હોય ત્યારે પણ અવાજના મોજાની પ્રૌદ્યોક્ષગકીના ઉપયોગ દ્વારા કરી શકાય છે.

જવાબ પ્રતીર્તકર નથી કારણ કે જો એવુ ં માનવામા ંઆવતુ ં હોય કે કેન્દ્ન્િય જળ આયોગની માગચરેખા ફરજીયાત નથી તો સરકારે કાપંની મોજણી માટે સમયગાળો ર્નયત કરવો જોઇતો હતો. કાપંની મોજણી ર્નયર્મત કરવામા ં આવી ન હોવાથી ર્વભાગ પાસે પાણીના સગં્રહની હાલની ઉપલધધ ક્ષમતાની માડહતી ન હતી.

એવી ભલામણ કરવામાં આવે છે કે સરકારે બધંના જળાશયોની ઉપલબ્ધ ક્ષમતાની આકારણી કરવા અને ઉપચારાત્મક પગલા ંલઇ શકાય એ માટે કાદવ-કીચડની સામત્તયક મોજણી કરવા અંગે માગમરેખા જારી કરવી જોઇએ.

2.9.2 બધંના જળાશયોમા ંકાપં દૂર કરવાની ક્સ્થત્તત

વર્ચ 2012-13 થી 2015-16 દરર્મયાન, મોટી અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઇના જળાશયોમા ં અનકુ્રમે 36,59,627 ઘન મીટર અને 1,65,42,664 ઘન મીટર કાપં દૂર કરવાના કામની સોંપણી કરી હતી અને નીર્ે કોઠો 3 અને 4 મા ંદશાચવ્યા મજુબ મોટા અને મધ્યમ જળાશયોમાથંી અનકુ્રમે

7 1986 (12 યોજનાઓ), 1987 (એક યોજના), 1988 (એક યોજના), 1989 (એક યોજના), 1990 (બે યોજનાઓ),

1996 (એક યોજના), 2001 (પારં્ યોજનાઓ), 2002 (એક યોજના) અને 2003 (બે યોજનાઓ).


22

32,59,741 ઘન મીટર (89 ટકા) અને 1,56,29,113 ઘન મીટર (92 ટકા) કાપં કાઢવામા ંઆવ્યો હતો.

કોઠો 3: મોટી ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંકાપં કાઢવાના કરવામા ંઆવેલા કામની ત્તવગતો

યોજનાનુ ંનામ

આ વષમ દરત્તમયાન કાપં કાઢવાનુ ંકરેલુ ંકામ કુલ

2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 જથ્થો

(ઘ.મી. મા)ં રકમ

(` લાખમા)ં જથ્થો








(` લાખમા)ં બ્રાહ્મણી 8,17,200 57.39 0 0 35122 3.55 0 0 8,52,322 60.94 મચ્ુ 1 23,000 6.23 1,13,000 39.56 0 0 0 0 1,36,000 45.79 ભાદર 0 0 8,30,000 22.61 0 0 0 0 8,30,000 22.61 શેત્ુજંી 1,42,856 51.78 0 0 196800 36.20 1,96,800 35.00 5,36,456 183.92 મચ્ુ 2 2,000 0.12 1,96,000 31.00 35000 0 25,803 4.34 2,58,803 35.46 ઉંિ 1 2,71,563 40.40 0 0 197314 27.03 1,77,283 27.03 6,46,160 94.46 કુલ 12,56,619 155.92 11,39,000 93.17 4,64,236 66.78 3,99,886 66.37 32,59,741 443.18

(સ્ત્રોત: ર્વભાગ દ્વારા આપવામા ંઆવલેી માડહતી)

કોઠો 4: મધ્યમ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંકાપં કાઢવામાટે કરવામા ંઆવેલા કામની ત્તવગતો

વષમ મધ્યમ ત્તસિંચાઇ યોજનાના બધંની

સખં્યા

કાપં કાઢવાનો અંદાજીત જથ્થો

(ઘ.મી. મા)ં

કાપં કાઢવાના કામનો જથ્થો (ઘ.મી. મા)ં

કાપં કાઢવા માટે ચકૂવેલી રકમ (` લાખમા)

2012-13 31 45,64,932 44,87,197 827.95 2013-14 17 38,30,563 37,59,429 614.30 2014-15 30 52,36,385 43,09,207 377.56 2015-16 22 ઉપલધધ નથી 30,73,280 268.77 કુલ 1,56,29,113 2,088.58

(સ્ત્રોત: ર્વભાગ દ્વારા રજુ કરાવામા ંઆવેલી માડહતી)

2012-13 થી 2015-16 દરર્મયાન બધંના જળાશયોમાથંી કાપં કાઢવાના કામ માટે ઉપરના કોઠા 3 અને 4 મા ં દશાચવ્યા મજુબ ર્વભાગે ` 25.32 કરોિનો ખર્ચ કયો હતો. કાપં કાઢવાના કામો સબંરં્ધત અવલોકનોની ર્ર્ાચ નીર્ે કરવામા ંઆવી છે.

2.9.2.1 કાપં કાઢવાના કામની પ્રાથત્તમકતા

કાપં કાઢવાના કામ માટે ર્વભાગ દ્વારા જારી કરવામા ંઆવેલી (ઑગષ્ટ 2012) ની માગચરેખા અનસુાર કાપં દૂર કરવા માટે માત્ર એવી યોજના હાથ પર લેવી જોઇએ કે જેમા ંછેલ્લા 15 વર્ચ દરર્મયાન ઓછામા ંઓુ ંસાત થી આઠ વર્ચમા ં“જળાશયનુ ંપણૂચ સ્તર” હાસંલ થર્ુ ંહોય. સૌરાષ્ર ર્વસ્તારની 62 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ પૈકી 54 યોજનાઓમા ંપણૂચ થયેલ નહરેોનુ ંમાળખુ ંહત ુ.ં

કાપં કાઢવાનુ ં કામ ગોમા, ભીમદાદ, ધાતરવાિી 2, સબરુી, વિી અને હાણોલ યોજનાઓમા ં2012-16 દરર્મયાન 15,90,768 ઘન મીટર કાપં કાઢવા માટે ` 3.33 કરોિના ખર્ે કરવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ.ં ઓડિટે અવલોકન કર્ુું હત ુ ં કે ગોમા, હાણોલ અને ભીમદાદ મા ં પાણીની આવક યોજના મજુબની ક્ષમતાના 40 ટકા સધુીની હતી. જ્યારે ધાતરવાિી 2, સબરુી, વિી અને


23

હાણોલ યોજનાઓ ખાતે જમીન સપંાદનના પ્રશ્નોના કારણે નહરેોના માળખા તૈયાર ન હતા. કાપં કાઢવા દ્વારા ક્ષમતામા ંવધારાનો લાભ ત્યારે જ મળે જ્યારે નહરેોની પ્રણાલી તૈયાર હોય. આ સાથે, આજી 4, ભાદર 2, િેમી 3, ડહરણ 1 અને ઓજત 2 જેવી કેટલીય યોજનાઓ હતી જેમા ં2011-12 થી કાપં કાઢવાની કામગીરી કરવામા ંઆવી ન હતી અને તે વારંવાર છલકાઇ જતા હતા. આ દશાચવે છે કે કાપં કાઢવાના કામને પ્રાથર્મકતા આપવાનુ ંઆયોજન કરવામા ંઆવતુ ંન હત ુ.ં

જવાબમા,ં કાયચપાલક ઇજનેર, અમરેલી ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, અમરેલીએ જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં(ડિસેમ્બર 2015) કે વિી ર્સિંર્ાઇ યોજનાનુ ંબાધંકામ વર્ચ 2000 મા ં થર્ુ ં હત ુ ંઅને 2001-15 દરર્મયાન બધં પારં્ વખત ઉભરાઇ ગયો હતો. આથી, વર્ચ 2012-13 મા ંજળાશયમાથંી કાપં કાઢવાની કામગીરી કરવાનુ ંનક્કી કરવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ.ં કાયચપાલક ઇજનેર, ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ અને જાળવણી પ્રભાગ, ભાવનગરે ભીમદાદ, ગોમા અને ધાતરવાિી 2 યોજનાઓ માટે કોઇ ડટપ્પણી કરી ન હતી. સરકારે જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે છેલ્લા ર્ાર વર્ચ દરર્મયાન ખાલી હતા ત્યારે લગભગ તમામ જળાશયોમાથંી કાપં કાઢવાની કામગીરી મોટાપાયે હાથ ધરવામા ંઆવી હતી.

જવાબ પ્રતીર્તજનક નથી કારણ કે ઑગષ્ટ 2012 મા ં ર્વભાગ દ્વારા જારી કરવામા ં આવેલી માગચરેખા અનસુાર કાદવ-કીર્િ ઉલેર્વાની કામગીરીને પ્રાથર્મકતા આપવી જોઇતી હતી.

2.9.2.2 કાપં કાઢવાની કામોની વહીવટી અને ટેન્ડરની પ્રદક્રયા

દર વરે્ જુનમા ંર્ોમાસાની ઋતનુી શરઆત થાય ત્યારે તમામ યોજનાઓમા ંકાપં કાઢવાના કામ માટે છ મડહનાની એકસમાન મદુત મજૂંર કરવામા ંઆવે છે. સરકારે તમામ પ્રભાગોને સરૂ્ના આપી હતી (મે 2012, 2013 અને 2015) કે જે તે વર્ચની 31 મે થી કાપં કાઢવાની કામગીરી બધં કરી દેવી જોઇએ.

સાત પ્રભાગો8 હઠેળ આવતી 19 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં2012-13 (11 યોજનાઓ9) અને 2014-15 (2012-13 દરર્મયાન પહલેેથી લેવામા ંઆવેલી એક યોજના સડહત 9 યોજનાઓ10) દરર્મયાન વહીવટી અને ટેન્િરની પ્રડક્રયા ર્વભાગ શીઘ્રતાથી પણૂચ કરી શક્યો ન હતો. વહીવટી અને ટેન્િર પ્રડક્રયાઓ ઑગષ્ટ 2012 અને ઑગષ્ટ 2014 મા ં શર કરવામા ં આવી હતી અને અનકુ્રમે ફેબ્રઆુરી 2013 અને ફેબ્રઆુરી 2015 મા ં પણૂચ થઇ હતી. આ સમયગાળા દરર્મયાન, કામ કરવાના સમયગાળાનો મોટો ભાગ પરુો થઇ ગયો હતો અને કાપં કાઢવાની કામગીરી અપણૂચ રહી હતી. આથી, વર્ચ 2012-13 અને 2014-15 દરર્મયાન કાપં કાઢવાના મજૂંર કરવામા ંઆવેલા 25,06,940 ઘ.મી. અને 18,89,509 ઘ.મી. ના જથ્થાની સામે કોન્રાતટરો દ્વારા ફતત 16,64,742 ઘ.મી. (66 ટકા) અને 7,29,593 ઘ.મી. (39 ટકા) જથ્થો પણૂચ કરી શકાયો હતો.

8 (i) અમરેલી ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, અમરેલી, (ii) ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ યોજના પ્રભાગ, ભાવનગર, (iii) જામનગર ર્સિંર્ાઇ

પ્રભાગ, જામનગર (iv) ઉંિ ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, જામનગર, (v) રાજકોટ ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, રાજકોટ, (vi) રાજકોટ ર્સિંર્ાઇ અને ર્નભાવ પ્રભાગ, રાજકોટ અને (vii) સરેુન્દરનગર ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, રાજકોટ.

9 આજી-3, ભાદર-1, િેમી-1, ખોિીયાર, મચ્ુ-1, મચ્ુ-2, મોજ, સસોઇ, ઉંિ-2, ઉંિ-1 અને વેણ-ુ2. 10 બ્રાહ્મણી-1, િેમી-2, ફુલઝર-1, હાણોલ, લીંબિી ભોગાવો-1, સબરુી, ઉંિ-1, વરત-ુ1 અને વઢવાણ ભોગાવો -1.


24

આ રીતે, ટેન્ડરને આખરીરૂપ આપવામાં અને કામની સોંપણીમા ંત્તવલબં કાપં કાઢવાના અમલમાં જથ્થાની ઘટ તરફ દોરી ગયા હતા.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્ટેમ્બર 2016) કે વહીવટી પ્રડક્રયાને સવુ્યવક્સ્થત કરવા માટે ર્વર્ારણા કરવામા ંઆવશે.

2.9.2.3 કાપં કાઢવાના કામો પણૂમ થવા

ઓડિટના ધ્યાનમા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ંકે રોજકી મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનામા,ં છ મડહનાની અંદર કામ પણૂચ કરવાની શરત સાથે 1,31,260 ઘ.મી. કાપં કાઢવાના કામની સોંપણી (ફેબ્રઆુરી 2013) કરવામા ંઆવી હતી. કોન્રાતટરે કામગીરી શર કરી ન હતી છતા ંકાયચપલક ઇજનેરે કરારનો અંત લાવવા અને આ બાબતમા ં જરરી પ્રડક્રયા અનસુરીને તે નવા કોન્રાતટરને કામ આપવા માટે પગલા ંલેવાની શરઆત કરી ન હતી. આના પડરણામે, 2013-14 મા ંજ 31.42 મીલીયન ઘન મીટર પાણી છલકાઇને વહી ગર્ુ ંહત ુ.ં

એજ રીતે, ઘેલો (S) યોજનામા ં1,32,728 ઘ.મી. કાપં કાઢવાનુ ંકામ એક કોન્રાતટરને સોંપવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ ં (એર્પ્રલ 2013). તે પરૂતી મશીનરી લાવ્યા ન હતા અને આથી સોંપણી કરેલા કામમાથંી માત્ર 68,427 ઘ.મી. (51 ટકા) કામ કરી શક્યા હતા. આ ડકસ્સામા ંપણ, ર્વભાગે ન તો કોન્રાતટર સમયસર પરૂતી મશીનરી લાવે તે સરુ્નર્િત કરવા માટે કે ન તો ર્ોમાસા પહલેા ંઅન્ય કોન્રાતટર મારફતે કામ પરુ ંકરાવવા માટે અસરકારક પગલા ંલીધા હતા.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે આપવામા ંઆવેલી સમય મયાચદામા ં જે કોન્રાતટરો કામ શર ન કર્ુું હોય તેમને ુટા કરીને તે કામ અન્ય કોન્રાતટરોને ફરીથી સોંપી દેવા કાયચપાલક ઇજનેરોને સરૂ્ના આપવામા ંઆવી છે.

હકીકત એ રહ ે છે કે બધંના જળાશયની સગં્રહ ક્ષમતા લક્ષ્યાડંકત 2.64 લાખ ઘ.મી. જેટલી પનુુઃસ્થાર્પત કરી શકાઇ ન હતી અને પાણી વહી જવાનુ ંર્ાલ ુરહ્ુ ંહત ુ ં

2.10 નહરેોનુ ંઅસ્તર

2.10.1 નહરેોના અસ્તરની ક્સ્થત્તત

નહરેનુ ંઅસ્તર એ નહરેોની બાજુઓ પર અને પટમા ંઅભેદ્ય સ્તર લગાવીને ર્સર્ાઇના પાણીનુ ંચવુાણથી થતુ ંનકુસાન ઓુ ંકરવાની પ્રડક્રયા છે. નહરેનુ ંઅસ્તર માત્ર ઘાસ ઉગે તેને અટકાવતુ ંનથી પરંત ુઓુ ંભેદ્ય હોવાથી પાણીના પ્રવાહની ગર્ત વધારે છે અને બાક્ષ્પભવન અને કાપં જમા થવાનુ ંપ્રમાણ ઓુ ંકરે છે અને એ રીતે નહરેને વધ ુકાયચક્ષમ બનાવે છે.

છ મોટી યોજનાઓ પૈકી, ત્રણ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ (ભાદર, મચ્ુ 2 અને ઉંિ 1) મા સપંણૂચ અસ્તરવાળી નહરેોનુ ંમાળખુ ંહત ુ.ં એક યોજના (શેત્ુજંી) મા ંમખુ્ય નહરે સપંણૂચપણે અસ્તરવાળી હતી પરંત ુશાખા નહરેો આંર્શક રીતે (20 ટકા) અસ્તરવાળી હતી અને પ્રશાખાઓ અને ર્વશાખાઓ ક્ષબલકુલ અસ્તર ર્વનાની હતી. એજ રીતે, મચ્ુ 1 ર્સિંર્ાઇ યોજનામા ં આંર્શક અસ્તરવાળી


25

(26 ટકા) મખુ્ય નહરેો અને ક્ષબલકુલ અસ્તર ર્વનાની પ્રશાખાઓ હતી. બ્રાહ્મણી ર્સિંર્ાઇ યોજના 1953 મા ંબાધંવામા ંઆવી હતી અને ક્ષબલકુલ અસ્તર વગરની નહરેોનુ ંમાળખુ ંહત ુ.ં મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંઅસ્તરવાળી અને અસ્તર વગરની નહરેોની ક્સ્થર્ત નીર્ે કોઠો 5 મા ંદશાચવી છે:

કોઠો 5: મોટી ત્તસિંચાઇ યોજનાની અસ્તરવાળી અને અસ્તર વગરની નહરેોની ક્સ્થત્તત દશામવતી ત્તવગતો

(નહરેોની લબંાઇ દક.મી. મા)ં યોજનાનુ ંનામ

બાધંકામનુ ંવષમ

અસ્તરવાળી નહરેોની ત્તવગતો અસ્તર ત્તવનાની નહરેોની ત્તવગતો માચમ 2016 ની ક્સ્થત્તત મખુ્ય

નહરે શાખા નહરે

પ્રશાખા ત્તવશાખા મખુ્ય નહરે

શાખા નહરે

પ્રશાખા ત્તવશાખા

બ્રાહ્મણી 1953 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય 33.00 શનૂ્ય 73.59 શનૂ્ય અસ્તર નથી મચ્ુ1 1959 17.00 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય 49.00 શનૂ્ય 62.50 શનૂ્ય આંર્શક ભાદર 1964 76.60 શનૂ્ય 37.12 186.18 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય અસ્તરવાળી શેત્રજંી 1965 155.00 3.21 6.25 શનૂ્ય શનૂ્ય 12.83 17.29 233.72 આંર્શક મચ્ુ 2 1989 15.09 શનૂ્ય 26.50 56.11 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય અસ્તરવાળી ઉંિ 1 1999 29.01 શનૂ્ય શનૂ્ય 100.39 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય અસ્તરવાળી કુલ 292.70 3.21 69.87 342.68 82.00 12.83 153.38 233.72

(સ્ત્રોત: ત્તવભાગ દ્વારા પરુી પાડવામા ંઆવેલી માદહતી)

એજ રીતે, 20 મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં પરેૂપરૂ ં અસ્તરવાળં નહરેોનુ ં માળખુ ં હત ુ,ં 17 યોજનાઓમા ંઆંર્શક અસ્તરવાળી નહરેોનુ ંમાળખુ ંહત ુ ંઅને 11 યોજનાઓમા ંઅસ્તર વગરની નહરેોનુ ં માળખુ ં હત ુ ં (પદરત્તશષ્ટ્ટ IV). મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં અસ્તરવાળી અને અસ્તર વગરની નહરેોની ક્સ્થર્ત નીર્ે કોઠો 6 મા ંદશાચવી છે:

કોઠો 6: માચમ 2016 ની ક્સ્થત્તતએ મધ્યમ ત્તસિંચાઇ યોજનાઓમા ંઅસ્તરવાળી અને અસ્તર વગરની નહરેોની ક્સ્થત્તત દશામવતી ત્તવગતો

(નહરેોની લબંાઇ દક.મી. મા)ં અસ્તરની ક્સ્થત્તત યોજનાની

સખં્યા અસ્તરવાળી નહરેોના ત્તવગતો અસ્તર વગરની નહરેોની ત્તવગતો

મખુ્ય નહરે


પ્રશાખા ત્તવશાખા મખુ્ય નહરે


પ્રશાખા ત્તવશાખા

અસ્તરવાળી 20 302.98 29.49 320.26 513.02 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય આંર્શક અસ્તરવાળી 17 164.02 12.09 79.71 78.36 26.52 2.77 178.55 238.16 અસ્તર વગરની 11 શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય શનૂ્ય 175.83 શનૂ્ય 194.80 7.80 કુલ 48 467.00 41.58 399.97 591.38 202.35 2.77 373.35 245.96

(સ્ત્રોત: ત્તવભાગ દ્વારા રજુ કરવામા ંઆવેલા માદહતી)

ર્વભાગે 2011-12 થી 2015-16 દરર્મયાન ` 103.87 કરોિના ખર્ે 510.56 ડક.મી.11 લબંાઇની નહરેોના અસ્તરના કામો હાથ ધયાચ હતા. મોટી અને મધ્યમ યોજનાઓમા ંહાથ ધરવામા ંઆવેલા

11 ત્રણ મખુ્ય ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ: 230.94 ડક.મી. (` 59.93 કરોિ) અને 19 મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ: 279.62 ડક.મી.

(` 43.94 કરોિ).


26

અસ્તરના કામો બાબતમા ં કરવામા ં આવેલા અવલોકનોની ર્ર્ાચ હવે પછીના ફકરાઓમા ંકરવામા ંઆવી છે.

2.10.2 અગ્રતાના ધોરણે અસ્તરના કામોનો અમલ

ર્સિંર્ાઇ યોજનાના નહરેોના માળખામા ં ઇષ્ટતમ જળ સરંક્ષણ અને યોજના મજુબનો પ્રવાહ મેળવવા માટે નહરેોના અસ્તરનુ ંકામ અગ્રતાના ધોરણે હાથ પર લેવુ ંજોઇએ. ઉપરાતં, કામોની સોંપણી કરવા માટેની દરખાસ્તોની શરઆત, પ્રડક્રયા અને મજૂંરી સમયસર થવી જોઇએ.

ભાવનગર જીલ્લામા ંશેત્ુજંી એક માત્ર મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજના છે. તેમા ં34,443 હતેટરનો ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર છે. ર્સિંર્ાઇ યોજના 1971-72 મા ં શર થઇ હતી. નહરેનુ ં કુલ માળખુ ં 428 ડક.મી.12 છે અને તેમા ં શેત્ુજંી િાબા કાઠંા મખુ્ય નહરે, શેત્ુજંી જમણા કાઠંા મખુ્ય નહરે, શાખા નહરેો, પ્રશાખાઓ અને ર્વશાખાઓનો સમાવેશ થાય છે. યોજનાની નહરેોમા ંધલોક અને ઇંટોનુ ંઅસ્તર કરવામા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ં(1978-79). સમય પસાર થવાની સાથે મોટા ભાગનુ ંધલોક/ ઇંટોનુ ંઅસ્તર નીર્ે આકતૃ્તત 1 મા ંદશાચવ્યા મજુબ નબળં પિી ગર્ુ/ંનકુસાન પામ્ર્ુ ંછે.

આકૃત્તત 1: શતે્ુંજી મોટી યોજનાની જમણા કાઠંા નહરેન ુ ંનકુસાન પામેલુ ંઅસ્તર દશામવતી તસવીર

કાયચપાલક ઇજનેર, ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, ભાવનગરના દફતરની ઓડિટ ર્કાસણીમા ંજોવામા ંઆવ્ર્ુ ં હત ુ ં કે પ્રભાગે શેત્ુજંી િાબા કાઠંા મખુ્ય નહરે અને શેત્ુજંી જમણા કાઠંા મખુ્ય નહરેનુ ં અસ્તરનુ ં કામ નીર્ે કોઠો 7 મા ં દશાચવ્યા મજુબ ુટા છવાયા લબંાઇના ટુકિાઓમા ં2010-11 થી 2014-15 દરર્મયાન પણૂચ કર્ુું હત ુ.ં

12 મખુ્ય નહરેો: 155 ડક.મી., શાખાઓ: 16 ડક.મી., પ્રશાખાઓ: 24 ડક.મી., ર્વશાખાઓ: 197 ડક.મી.અને પ્રર્વશાખાઓ:

36 ડક.મી.


27

કોઠો 7: શેત્રજંી ત્તસિંચાઇ યોજના ખાતે છુટક લબંાઇમા ંનહરેનુ ંઅસ્તર

માઇલ નબંરમા ંઅસ્તરનુ ંકામ

વષમ માઇલ નબંરમા ંઅસ્તરનુ ંકામ વષમ

શતે્રજંી િાબા કાઠંા મખુ્ય નહરે શતે્ુજંી જમણા કાઠંા મખુ્ય નહરે 0 થી 10 (બધંનો ભાગ) 2010-11 0 થી 17 (ઠાિર્ ર્વભાગ) 2010-11 20 થી 50 (સથરા ર્વભાગ) 2012-13 નાની રાજસ્થળી ગામ પાસ ેર્વશાખા 2 2014-15 41 થી 55 2012-13 ઠાિર્ ર્વભાગની પ્રશાખા D-1 2014-15 ર્ઇેન 11840 માઇલ થી 15200 માઇલ

2013-14

(સ્ત્રોત: ર્વભાગ દ્વારા રજુ કરવામા ંઆવલેી માડહતી)

તદુપરાતં, કાયચપાલક ઇજનેરે યોજનામા ં શેત્ુજંી જમણા કાઠંા મખુ્ય નહરે (36 ડક.મી.) અને શેત્ુજંી િાબા કાઠંા મખુ્ય નહરે (64.62 ડક.મી.) માટે અસ્તરના નવ કામો માટે દરખાસ્ત કરી હતી (જુલાઇ 2013 થી નવેમ્બર 2013). પ્રભાગ દ્વારા દરખાસ્ત કરવામા ંઆવેલા નવ કામો પૈકી સાત કામોમા ં ર્વભાગે વહીવટી મજૂંરી આપી હતી (જાન્ર્આુરી 2013 અને ફેબ્રઆુરી 2014 વચ્ર્ે).બાકીના બે કામોમા ં ર્વભાગની મજુંરી આવવાની બાકી છે (માર્ચ 2016). આ સાત કામો માટે પ્રભાગે સધુારેલી વહીવટી મજૂંરી/ તકનીકી મજૂંરી અને ર્વગતવાર તકનીકી મજૂંરી/ મસુદ્દારપ ટેન્િરના કાગળો મેળવવા માટે દરખાસ્તો રજુ કરી હતી (ડિસેમ્બર 2013 થી ફેબ્રઆુરી 2014). આમ છતા,ં સરકાર તરફથી મજૂંરી હજુ સધુી મળી નથી (માર્ચ 2016). હકીકતમા,ં દરખાસ્તો ત્રણ વર્ચ પહલેા ં શર કરવામા ં આવી હોવા છતા ં તમામ નવ કામો હજુ હાથ પર લેવાના બાકી છે.

ઉપરાતં, કાયચપાલક ઇજનેર, ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગ, ભાવનગર દ્વારા દરખાસ્ત કરવામા ંઆવેલા વર્ચ 2011-12 થી 2015-16 દરર્મયાન અસ્તરના કામો માટે ` 42.86 કરોિની રકમના ભિંોળની સામે સરકારે માત્ર ` 26.35 કરોિ (61 ટકા) મજૂંર કયાચ હતા જેના પડરણામે અસ્તરના કામો ુટા છવાયા થયા હતા.

એજ રીતે, કાયચપાલક ઇજનેર, ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ અને ર્નભાવ પ્રભાગ, ભાવનગરની પારં્ મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ13ને લગતા સાત કામો પૈકી પારં્ કામોમા ં સરકાર દ્વારા ડિસેમ્બર 2012 અને ફેબ્રઆુરી 2013 વચ્ર્ે વહીવટી મજૂંરી આપવામા ં આવી હોવા છતા ંકાયચપાલક ઇજનેર દ્વારા આગળ કોઇ પગલા ંલેવાનુ ંશર કરવામા ંઆવ્ર્ુ ંનથી. વધમુા,ં અર્ધક્ષક ઇજનેર દ્વારા બે કામો માટે વહીવટી મજૂંરી માટે દરખાસ્તો રજુ કરવામા ંઆવી હતી (ઓતટોબર 2012 અને સપ્ટેમ્બર 2013) પરંત ુ તે મજૂંરી માટે સરકારના સ્તરે પિતર હતી. અસ્તરના કામોનો અમલ જુદા જુદા ટુકિામા ંથવાથી નહરેના માળખામા ંડિઝાઇન મજુબના પ્રવાહને અસર થઇ હતી.

જવાબમા,ં ર્વભાગે જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં (જાન્ર્આુરી 2016) કે ભિંોળ ઉપલધધ ન હોવાથી નહરેના અસ્તરના કામો નકુસાની ભાગોમા ં અગ્રતાના ધોરણે કરવામા ં આવ્ર્ુ ં હત ુ.ં વધમુા ં એવુ ં 13 રંઘોળા (ત્રણ કામો), બગિ, ધાતરવાિી 1, કાળભાર અને રોજકી દરેકમા ંએક કામ.


28

જણાવવામા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ં કે ર્નરીક્ષણ વખતે નકુસાન થયેલા ભાગો શોધી કાઢવામા ંઆવ્યા હતા અને તે અંદાજોમા ંગણતરીમા ંલેવામા ંઆવ્યા હતા અને એ મજુબ કામો કરવામા ંઆવ્યા હતા. એવુ ં પણ જણાવવામા ં આવ્ર્ુ ં હત ુ ં (જાન્ર્આુરી 2016) કે અસ્તરના કામો માટેની દરખાસ્તો તૈયાર કરવામા ં આવી હતી પરંત ુ સક્ષર્વ (જળ સપંર્ત્ત ર્વભાગ) દ્વારા ફતત માળખાના નવીકરણના કામો હાથ પર લેવાની સરૂ્ના આપવામા ં આવી હતી (એર્પ્રલ 2014). આથી, અસ્તરના કામોની દરખાસ્તોની પ્રડક્રયા કરવામા ંઆવી ન હતી. આમ છતા,ં ભિંોળની ઉપલબ્ધધ અનસુાર હવે પછીના પારં્ વર્ચમા ંતમામ યોજનાઓમા ંનહરેોના અસ્તરના કામો પણૂચ કરવામા ંઆવશે.

હકીકત એ રહ ેછે કે ઓળખી કઢાયેલા નકુસાનવાળા ભાગોમા ંપણ ર્વભાગ અસ્તરના કામો હાથ પર લઇ શક્ુ ંન હત.ુ

2.10.3 અસ્તર વગરની/આંત્તશક અસ્તરવાળી નહરેોમા ંપાણીન ુ ંનકુસાન

નહરેો માટે સરં્ાલન અને જાળવણી માગચરેખા (2009) ના પ્રકરણ 5 મજુબ સામાન્ય ક્સ્થર્તમા ંનહરેના સરં્ાલનની જવાબદારી નહરેના પ્રભારી ર્વભાગીય અર્ધકારીની હોય છે. તેમણે વાર્ર્િક ધોરણે નહરેના અસ્તરનુ ંર્નરીક્ષણ અને ઉણપવાળા ભાગમા ંબદલવાનુ ંઅને સમારકામ કરવાનુ ંહોય છે.

નમનુા ર્કાસણી કરી હતી એ પરેૂપરૂી અસ્તર વગરની અને થોિી ઘણી અસ્તરવાળી ર્ાર ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં(એક મખુ્ય અને ત્રણ મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ) પાણીના નકુસાનનો દર નીર્ે કોઠો 8 મા ંદશાચવ્યા મજુબ ઉંર્ો હતો:

કોઠો 8: યોજનાઓમા ંઅસ્તર વગરની/આંત્તશક અસ્તરવાળી નહરેોના કારણે પાણીનુ ંનકુસાન

યોજનાનુ ંનામ ખેડવાણ ત્તસિંચાઇ ત્તવસ્તાર

(હતેટરમા)ં

દક. મી. મા ંઅસ્તરવાળી નહરેોની ત્તવગતો

દક.મી. મા ંઅસ્તર વગરના નહરેોની ત્તવગતો

પાણીના નકુસાનનો દર (ટકામા)ં

મખુ્ય નહરે

ઉપશાખા ગૌણ મખુ્ય નહરે

ઉપશાખા ગૌણ

બ્રાહ્મણી 12,935 0 0 0 33 73.59 0 25 વઢવાણ ભોગાવો 1 3,237 12 9.12 0 3.24 19.14 0 35 લીંબિી ભોગાવો 1 4,240 0 0 0 30 29.82 0 35 કાલીંિી 2,105 0 0 0 8.84 0 7.53 ર્વભાગ દ્વારા ઘણુ ં

મોટંુ નતુસાન ગણાવાર્ુ.ં

(સ્ત્રોત: ત્તવભાગે આપેલી માદહતી)

લોગ બકુ ર્નભાવવામા ંઆવતી ન હોવાથી ર્વભાગીય અર્ધકારી દ્વારા વાર્ર્િક ર્નરીક્ષણ કરવામા ંઆવ્ર્.ુ હત ુ ંકે કેમ તેની ર્કાસણી કરી શકાઇ ન હતી. આ યોજનાઓમા ંચવુાણનુ ંપ્રમાણ અર્ધક હોવા છતા ં ર્વભાગ દ્વારા અસ્તરના કામને પ્રાથર્મકતા આપવામા ં આવી ન હતી. કાલીન્િી મધ્યમ યોજનામા ં નહરેોના અસ્તર કામ કરાવવા માટે દરખાસ્ત ગજુરાત સરકારમા ં રજુ કરવામા ંઆવા હતી (2011) પરંત ુદરખાસ્ત પત્રવ્યવહારમા ંરહી હતી (માર્ચ 2016). ઉપરાતં,


29

બાકીની ત્રણ યોજનાઓ માટે કાયચપાલક ઇજનેરો દ્વારા નહરેોના અસ્તર કામ માટે દરખાસ્ત તૈયાર કરવામા ંઆવી ન હતી. નહરેોના અસ્તરનુ ં કામ હાથ ધરવામા ંઆવ્ર્ુ ં ન હોવાથી આ યોજનાઓમા ંપાણીનુ ંનકુસાન ર્નયતં્રણમા ંરાખી શકાર્ુ ંન હત ુ.ં

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્ટેમ્બર 2016) કે બ્રહ્માણી ર્સિંર્ાઇ યોજના અને લીંબિી ભોગાવો ર્સિંર્ાઇ યોજનાના હયાત ર્પયત ર્વસ્તાર સરદાર સરોવર નમચદા ર્નગમ ક્ષલર્મટેિ ના ર્પયત ર્વસ્તારના કામોમા ંઆવરી લેવામા ંઆવશે, આથી કોઇ ERM કામ હાથ ધરવામા ંઆવ્ર્ુ ં ન હત ુ.ં વધમુા ંએવુ ંજણાવવામા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ંકે ભિંોળની ઉપલધધતા મજુબ શક્ય હોય ત્યા ંERM કામ હાથ પર લેવામા ંઆવશે.

એવી ભલામણ કરામાં આવે છે કે આ યોજનાઓમાં પાણીના નકુસાનનો દર ઘણો ઉંચો હતો અને આથી વહલેા ંપગલા ંલેવાની જરૂર છે.

2.11 બધં અને નહરેોના માળખાની જાળવણી અને સમારકામ

પાણીના ર્વતરણના માળખાની જાળવણી કરીને સારી ક્સ્થર્તમા ં રાખવી એ પાણીનુ ં ચવુાણ અટકાવવા માટે જરરી છે. જ્યાથંી પ્રશાખા અથવા ર્વશાખા નીકળતી હોય એ જગ્યાએ દરવાજાના સરં્ાલન દ્વારા પ્રશાખા અથવા ર્વશાખામા ંપ્રવાહને ર્નયમન અને દેખરેખ માટે હિે રેગ્ર્લુેટર પરુા પાિવા જરરી છે. બધં અને નહરેોના માળખાની જાળવણી અને સમારકામમા ંઉણપોની ર્ર્ાચ હવે પછીના ફકરાઓમા ંકરવામા ંઆવી છે:

બધંના દરવાજા અને નહરેોના માળખાની અપરૂતી જાળવણી

ઓડિટ દરર્મયાન અને ર્વભાગના અર્ધકારીઓ સાથે સ્થળની મલુાકાત દરર્મયાન (નવેમ્બર 2015 અને માર્ચ 2016), ઓડિટે અવલોકન કર્ુું હત ુ ંકે:

પાણીના પ્રવાહનુ ં ર્નયમન કરવા માટે અમીપરુ ર્સર્ાઇ યોજના ર્ાર સ્વયસંરં્ાક્ષલત દરવાજાઓથી સજ્જ છે પરંત ુ દરવાજા યોગ્ય રીતે કામ કરતા ન હતા. આથી, તેનુ ંસરં્ાલન સાકંળ ખેંર્વાની પ્રણાલી દ્વારા કરવામા ંઆવતુ ંહત ુ.ં 2001 ના ધરતીકંપના કારણે બધંના માળખાને નકુસાન થર્ુ ં હત ુ.ં આના કારણે ચવુાણ થર્ુ ં હત ુ.ં આ દરવાજાઓની જગ્યાએ ઉભા ઉંર્ા કરવાના દરવાજા લગાવવા માટે સરકારે મજુંરી આપી હતી (જુલાઈ 2014) છતા ંજમીનની ક્સ્થર્ત અને ધારણ ક્ષમતાના પરીક્ષણની પ્રડક્રયા પણૂચ કરવાની હજી બાકી હતી (ઓતટોબર 2016).

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્ટેમ્બર 2016) કે આયોજન અને અંદાજો ક્યારના મજૂંરી હઠેળ છે અને તાત્કાક્ષલક પગલા ંલેવામા ંઆવશે.


30

આઠ ર્સર્ાઇ યોજનાઓ14મા ં નહરેો તટેૂલી હાલતમા ં હતી, અસ્તરને નતુસાન થયેલુ ં હત ુ,ં નહરેનો પટ ખાિાટેકરાવાળો હતો અને નહરેોની જાળવણી યોગ્ય રીતે થતી ન હતી. મચ્ુિંી ર્સિંર્ાઇ યોજનાની નહરેની બને્ન બાજુ ચવુાણ ધ્યાનમા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ.ં

નહરેોના માળખામા,ં જ્યાથંી શાખા નહરે, પ્રશાખા અથવા ર્વશાખા શર થતી હોય એ જગ્યાએ આ નહરેો મારફતે દરવાજાના સરં્ાલન દ્વારા પ્રશાખા અથવા ર્વશાખામા ંપ્રવાહના ર્નયમન અને દેખરેખ માટે હિે રેગ્ર્લુેટર અને ક્રોસ રેગ્ર્લુેટર પરુા પાિવા જરરી છે. 13 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ15મા,ં નહરેના દરવાજા અક્સ્તત્વમા ંન હતા અથવા નકુસાન પામેલા હતા જેને બદલવા જરરી હતા.

ર્ાર ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ16મા,ં અતવેડ્કતત/ સાઇફનની યોગ્ય જાળવણી થતી ન હતી અને નકુસાન પામેલી જોવામા ંઆવી હતી અને ચવુાણ ધ્યાનમા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ.ં

સરકારે જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે બધં અને નહરેોના માળખાની જાળવણી અને સમારકામ માટે પગલા ંલેવામા ંઆવશે અને કેટલીક યોજનાઓમા ંકામગીરી શર પણ થઇ ગઇ છે.

બાસઠ (62) ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ પૈકી, આઠ યોજનાઓમા ં એટલે કે ભાદર મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજના અને સાત મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ એટલે કે છાપરવાિી, ધ્રાફિ, ગોંિલી, મચ્ુન્િી, રાવળ, સસોઇ અને સોરઠી મા ંસમગ્ર નહરેોના માળખામા ંહેિ રેગર્લુેટર, ક્રોસ રેગ્ર્ુલંેટર અને િાયરેતટ આઉટલેટ ગેટ મા ંલોકીંગ પ્રણાલીની જોગવાઇ કરવામા ંઆવી હતી. આઠ યોજનાઓ બાધંકામ હઠેળ હતી.

જો કે, ર્વભાગે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં કે સૌરાષ્ર ર્વસ્તારમા ંબાકીની 46 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંકોઇ લોકીંગ પ્રણાલી ન હતી. આમ, આ યોજનાઓ અનર્ધકૃત સરં્ાલન અને શકયતુઃ પાણીના નકુસાન માટે સવેંદનશીલ હતી.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્ટેમ્બર 2016) કે આ બાબતમા ંપગલા ંલેવામા ંઆવશે.

દસ મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ17મા,ં નહરેોમા ંવ્યાપક પ્રમાણમા ંવનસ્પર્તનો ફેલાવો જોવા મળ્યો હતો. નહરેોમાથંી વનસ્પર્તના ફેલાવાને દૂર કરવા માટે ર્વભાગે ધ્યાન આપ્ર્ુ ં ન હત ુ.ં માત્ર, ઉંિ 2 અને ઉબેણ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંનહરેોમાથંી વનસ્પર્ત દૂર કરવા માટે કાયચપાલક ઇજનેઇર દ્વારા વાર્ર્િક જાળવણી કોન્રાતટ આપવામા ંઆવ્યા હતા.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્ટેમ્બર 2016) કે આ બાબતમા ંપગલા ંલેવામા ંઆવશે.

14 ફુલઝર 1, ડહરણ 2, મુનં્િી, સસોઇ, સીંગોિા, વરત ુ1, વરત ુ2 અને ઉંિ 1. 15 અમીપરુા, બ્રાહ્મણી, ભાદર, ફ્રાફિ, ફુલઝર-1, હીરણ 2, લીંબિી ભોગાવો-1, મુિંી, રાવળ, સસોઇ, ઉંિ-2, વરત-ુ1

અને વઢવાણ ભોગાવો -1. 16 મુિંી, રાવળ, રોજકી અને વરત ુ1. 17 ફુલઝર 1, હીરણ 1, હીરણ 2, ઝાજંેશ્રી, રાવળ, ર્શિંઘોિા, સોરઠી, વરત ુ1,વરત ુ2 અને ઉબેણ.


31

2.12 પ્રવેક્ષણ અને દેખરેખ

2.12.1 પાણી માપક સાધનો અને કદ મજુબ પાણી છોડવ ુ ં

નહરેોના માળખામા ંજુદા જુદા ર્વભાગોમા ંપાણીના વપરાશની કાયચક્ષમતા વધારવા અને બગાિ, ર્ોરી, પાણીનુ ંનકુસાન ઓછામા ંઓુ ંકરવા માટે મહત્વની જગ્યાઓ18એ પાણીના પ્રવાહના દર અને પાણીનો જથ્થા પર દેખરેખ રાખવાનુ ંઆવશ્યક છે. આવી જગ્યાઓએ પાણી માપવાના સાધનો લગાવવાથી પ્રભાગને નહરેના દરવાજાનુ ં યોગ્ય સરં્ાલન અને નહરેોના માળખામા ંયોગ્ય રીતે પાણી છોિવામા ંમદદરપ થાય છે.

તમામ લોકોને એકસમાન ધોરણે પાણી મળે અને તેનુ ંપીવા માટે, લાભદાયી સરંક્ષણ અને અન્ય ઉપયોગો માટે વ્યાજબી ભાવ ર્નધાચરણ માટે ગજુરાત સરકારે ગજુરાત જળ ર્નયતં્રણ સત્તામિંળ ની સ્થાપના કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2012). આમ છતા,ં ગજુરાત જળ ર્નયતં્રણ સત્તામિંળ કાયચરત ન હત ુ ં કારણ કે ગજુરાત સરકાર દ્વારા ગજુરાત જળ ર્નયતં્રણ સત્તામિંળના સભ્યોની ર્નમણ ૂકં કરવામા ં આવી ન હતી (માર્ચ 2016). સરકારે ર્સિંર્ાઇ પ્રણાલીના ર્વર્વધ સ્તરોએ જળ વપરાશકતાચ સગંઠનની રર્ના અને ર્સિંર્ાઇ પધ્ધર્તના વ્યવસ્થાપનમા ં તેમના સમાવેશને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સહભાગી ર્સિંર્ાઇ વ્યવસ્થાપન અર્ધર્નયમ, 2007 પણ ઘિયો હતો. ઉબેણ ર્સિંર્ાઇ યોજના ર્સવાય બીજી યોજનાઓમા ંગજુરાત જળ ર્નયતં્રણ સત્તામિંળની રર્ના અધરૂી હતી.

ઓડિટે અવલોકન કર્ુું હત ુ ં કે સૌરાષ્ર ર્વસ્તારમા ં 16 પ્રભાગોમા ં 62 ર્સર્ાઇ યોજનાઓ પૈકી પાણી માપક સાધનો માત્ર છ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓ (આજી-2, આજી-3, ભાદર, મોજ, ફોફળ-1 અને વેણ ુયોજનાઓ) મા ંલગાવવામા ંઆવ્યા હતા, ઉબેણ ર્સિંર્ાઇ યોજના ર્સવાય કોઇ પણ ર્સિંર્ાઇ યોજનાના નહરેોના માળખામા ંર્વર્વધ ર્વભાગોમા ંપાણીનો પ્રવાહ અને જથ્થો માપવા માટે રલ લેવલ માકીંગ પણ કરવામા ં આવ્ર્ુ ં ન હત ુ.ં આનાથી પાણીના પ્રવાહનુ ં ર્નયતં્રણ અને તેના મહત્તમ ઉપયોગમા ંમદદ મળી શકી હોત.

ભાવનગર પ્રભાગમા ંર્શિંઘોિા ર્સિંર્ાઇ યોજનાની પ્રભાગના અર્ધકારીઓ સાથે ઓડિટ દ્વારા સ્થળ મલુાકાત (માર્ચ 2016) દરર્મયાન ઓડિટે અવલોકન કર્ુું હત ુ ં કે 2.5 ડકલોમીટર લબંાઇમા ં(મખુ્ય નહરે થી ર્વશાખા 4) નહરેના બને્ન કાઠેં પાણી ઉભરાઇ જતુ ંહત ુ ંજેનાથી પાણીનો ઘણો બગાિ થતો હતો.

કાયચપાલક ઇજનેર, ભાવનગર ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(જુલાઇ 2015) કે શેત્ુજંી યોજનામા ંપાણી માપવાના સાધનો લગાવવાની પ્રડક્રયા શર થઇ ગઇ છે. કાયચપાલક ઇજનેર, અમરેલી ર્સિંર્ાઇ પ્રભાગે હકીકતોનો સ્વીકાર કરીને જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(જુન 2015) કે પાણી માપવાના સાધનો લગાવવામા ં આવશે. બાકીના 12 પ્રભાગોએ સ્વીકાર્ુું હત ુ ં કે પાણી માપવાના સાધનો લગાવવામા ંઆવ્યા ન હતા.

18 હિે રેગ્ર્લુેટર, નહરેના દરેક ર્વભાગના શરઆતના અને અંત ભાગ, સગંમ સ્થાન જ્યાથંી શાખા અથવા

પ્રશાખાઓ વગેરે શર થાય છે.


32

સરકારે જણાવ્ર્ુ ં હત ુ ં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે જથ્થો માપવાની પ્રણાલી હિે રેગ્ર્લુેટર સ્તરે અક્સ્તત્વમા ં હતી. સબંરં્ધત કાયચપાલક ઇજનેરોએ રજુ કરેલા જવાબો અને ઓડિટે ર્વભાગના અર્ધકારીઓ સાથે કરેલી સ્થળ મલુાકાતના સદંભચમા ંર્વભાગનો જવાબ પ્રતીર્તજનક નથી.

2.12.2 ત્તસિંચાઇ યોજનાઓ માટે વોટર ઓદડટ

વોટર ઓિીટ એ સ્ત્રોતમાથંી ખેંર્ેલુ ં કુલ પાણી, તેનો ખરેખર ઉપયોગ અને પ્રણાલીમા ંપાણીના નકુસાનનો વ્યાજબી ક્ષર્તાર રજુ કરે છે. વોટર ઓડિટમા ંઅંડકત કરેલો પાણીનો જથ્યો, છોિવામા ંઆવેલુ ં પાણી, પાણીનુ ં નકુસાન અને ચવુાણથી થતા અને અન્ય ગણતરી બહારના નકુસાન ઓુ ં કરવાના પગલાનંો સમાવેશ થાય છે. ર્વભાગે તમામ સબંરં્ધત અર્ધકારીઓને નહરેોના માળખામા ંવોટર ઓડિટ હાથ ધરવા માટે સરૂ્ના આપી હતી (ફેબ્રઆુરી 2010). વર્ચ 2012 ની રાષ્રીય જળ નીર્તમા ંપાણીના કાયચક્ષમ ઉપયોગમા ંપ્રોત્સાહનની ભલામણ કરી હતી.

ઓડિટના ધ્યાનમા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ં કે 54 યોજનાઓમાથંી વર્ચ ફતત ભાદર ર્સિંર્ાઇ યોજનામા ંવર્ચ 2011-12 મા ંવોટર ઓડિટ કરવામા ંઆવ્ર્ુ ંહત ુ ંઅને તેનો અહવેાલ વોટર એન્િ લેન્િ મેનેજમેન્ટ ઇન્સ્ટીટયટુ, આણદંને ર્કાસણી માટે રજુ કરવામા ંઆવ્યો હતો. વોટર ઓડિટના અભાવે, ર્વભાગ પાણીના સગં્રહ અને ર્વતરણ માળખામા ં કાયચક્ષમતામા ં સધુારો કરવાના પગલા ં લેવા અંગે ચવુાણ/ બગાિનો સાર્ો અંદાજ મેળવી શકે નહીં.

સરકારે જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ં(સપ્તેમ્બર 2016) કે વોટર ઓડિટ પ્રભાગ સ્તરે દર વરે્ કરવામા ંઆવતુ ંહત ુ ંઅને વર્ચ દરર્મયાન કરેલી ર્સિંર્ાઇ, પાણીનો ઉપયોગ અને વસલૂ કરેલુ ંમહસેલૂ વગેરેની ર્વગતો વોટર ઓડિટના આધારે જ ગણવામા ંઆવતી હતી.

સરકારનો જવાબ પ્રતીર્તજનક નથી કારણ કે કોઇ પણ પ્રભાગે મગંાવવા છતા ંવોટર ઓડિટનો અહવેાલ રજુ કયો ન હતો. બીજી બાજુ, સબંરં્ધત પ્રભાગોના કાયચપાલક ઇજનેરોએ જણાવ્ર્ુ ંહત ુ ંકે સરકારે ફેબ્રઆુરી 2010 મા ંઆપેલી સરૂ્ના મજુબનુ ંવોટર ઓડિટ કરવામા ંઆવ્ર્ુ ંન હત ુ.ં

2.13 ઉપસહંાર અને ભલામણો

અલ્પ અને અર્નયર્મત વરસાદના કારણે ગજુરાત રાજ્યે વારંવાર દુષ્કાળનો સામનો કરવો પિતો હતો કારણ કે ભતૂળના પાણીના સ્ત્રોતો મયાચડદત હતા. મધ્ય અને દક્ષક્ષણ ગજુરાતમા ં69 ટકા, ઉત્તર ગજુરાતમા ં11 ટકા, સૌરાષ્ર 17 ટકા અને કચ્છ ત્રણ ટકા સાથે ગજુરાતની અંદર પાણીના સ્ત્રોતોની વહેંર્ણી અસમાન છે. રાજ્યમા ં એકંદરે 19 મોટી અને 77 મધ્યમ ર્સર્ાઇ યોજનાઓ હતી. ગજુરાત સરકારે 972.11 મીલીયન ઘન મીટર અને 1,361.60 મીલીયન ઘન મીટરની એકંદર સગં્રહ શક્તત સાથે અનકુ્રમે છ મોટી અને 56 મધ્યમ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓનુ ંર્નમાચણ કર્ુું છે. આ 62 યોજનાઓ હઠેળ આવરી લેવાયેલો કુલ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર 2.86 લાખ હતેટર હતો.

જળ સરંક્ષણ માટે કોઇ લાબંા ગાળાની યોજના નહતી. એના બદલે, ર્વભાગે જળ સરંક્ષણના કામો જેવાકે નહરેોના અસ્તરના કામ અને બધંના જળાશયોમાથંી કાપં બહાર કાઢવાના કામો


33

ટુકિે ટુકિે હાથ ધયાચ હતા. 2011-12 થી 2015-16 દરર્મયાન 53 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા જમીનની ર્સિંર્ાઇ માટે તૈયાર કરવામા ંઆવેલા ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તારની સામે હાસંલ કરેલો સરેરાશ ખેિવાણ ર્સિંર્ાઇ ર્વસ્તાર માત્ર 24 ટકા હતો. આ બાબત જળ સરંક્ષણની પ્રવરૃ્ત્તઓમા ંઇષ્ટતમ કરતા ંઓછી કામગીરી દશાચવે છે.

ગજુરાત સરકારે ન તો કાપંની મોજણી કરવા માટેની સામર્યકતા ર્નયત કરતી પોતાની માગચરેખા જારી કરી હતી કે નતો કેન્દ્ન્િય જળ આયોગ ની માગચરેખાનુ ંપાલન કર્ુું હત ુ.ં કાપંની મોજણી મોટી ર્સિંર્ાઇ યોજનાના ડકસ્સામા ં2010 થી અને મધ્યમ ર્સિંર્ાઇના ડકસ્સામા ં2003 થી કરવામા ં આવી ન હતી. કાપંની મોજણી ર્નયર્મત કરવામા ં આવી ન હોવાથી ર્વભાગ પાસે પાણીના સગં્રહની હાલની ઉપલધધ ક્ષમતાની માડહતી ન હતી. ટેન્િરને આખરીરપ આપવામા ંર્વલબં અને ત્યારબાદ કામની સોંપણીમા ર્વલબં ના પડરણામે કામ કરવાનો મોટાભાગનો સમયગાળો પરુો થઇ ગયો હતો જેને પડરણામે કાપં કાઢવાના જથ્થાની કામગીરી ઓછી થઇ તે તરફ દોરી ગઈ હતી. વર્ચ 2012-13 અને 2014-15 દરર્મયાન કાપં કાઢવાના સોપવામા ંઆવેલા કામના જથ્થાની સામે કોન્રાતટરો દ્વારા ફતત 66 ટકા અને 39 ટકા કાપંનો જથ્થો પણૂચ કરી શક્યા હતા.

છ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના અસ્તરના 16 કામો વહીવટી પ્રડક્રયા પિતર હોવાના કારણે હાથ ધરી શકાયા ન હતા. ર્ાર ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ંનહરેના અસ્તર માટે ર્ાર ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓને પ્રાથર્મકતા આપવામા ંઆવી ન હતી જેના પડરણામે 25 થી 35 ટકા જેટલુ ંપાણીનુ ંનતુસાન થર્ુ ંહત ુ.ં અસ્તરના કામો ટુકિે ટુકિે કરવામા ં આવ્યા હતા જેના પડરણામે ધાયાચ મજુબનો પ્રવાહ મેળવી શકાયો ન હતો.

આઠ ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં નહરેોની જાળવણી અને સમારકામ અપરૂત ુ ં હત ુ.ં 17 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં નહરેના દરવાજા/ અતવેડ્કતત/ નહરેની સાઇફન ક્યા ં તો અક્સ્તત્વમા ં ન હતા, નકુસાન પામેલા હતા અથવા બદલવાની જરડરયાત હતી. તમામ લોકોને એકસમાન ધોરણે પાણી મળે અને તેનુ ંપીવા માટે, લાભદાયી સરંક્ષણ અને અન્ય ઉપયોગો માટે વ્યાજબી ભાવ ર્નધાચરણ માટે ગજુરાત સરકારે ગજુરાત જળ ર્નયતં્રક સત્તામિંળ ની સ્થાપના કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2012). આમ છતા,ં ગજુરાત જળ ર્નયતં્રક સત્તામિંળ કાયચરત ન હત ુ ં કારણ કે ગજુરાત સરકાર દ્વારા ગજુરાત જળ ર્નયતં્રક સત્તામિંળના સભ્યોની ર્નમણ ૂકં કરવામા ંઆવી ન હતી (માર્ચ 2016).

56 ર્સિંર્ાઇ યોજનાઓમા ં પાણી માપવાના ઉપકરણો લગાવવામા ં આવ્યા ન હતા. આના પડરણામે, તે યોજનાઓમા ંપાણી છોિવામા ંર્નયતં્રણ અને દેખરેખ રાખી શકાયા ન હતા. ભાદર ર્સિંર્ાઇ યોજના ર્સવાય કોઇ પણ યોજનામા ં પાણીની તપાસ (વોટર ઓિીટ) હાથ ધરવામા ંઆવી ન હતી. પડરણામે, સૌરાષ્ર ર્વસ્તારમા ંબધંો અને નહરેોના માળખાની પાણીના સગં્રહની કાયચક્ષમતામા ંસધુારો કરવા માટે સધુારાત્મક પગલા ંલેવામા ંર્વભાગ ર્નષ્ફળ રહ્યો હતો.


34

ભલામણો નીચે મજુબ છે:

જળ સરંક્ષણ પ્રવતૃ્તિઓ સબંતં્તધત કામો હાથ ધરવા માટે સરકારે લાબંા ગાળાની યોજના તૈયાર કરવી જોઇએ.

કાપંની મોજણી કરવા માટેની સામત્તયકતા ત્તનયત કરતી માગમરેખા જારી કરવાન ુ ંધ્યાને લેવ ુ ંજોઇએ અને જળ સરંક્ષણના કામોના અસરકારક અને સમયસર અમલીકરણ વહીવટી ત્તવલબં સવુ્યવક્સ્થત કરવો જોઇએ.

ગજુરાત જળ ત્તનયતં્રક સિામડંળના સભ્યોની ત્તનમણુકં કરવા અને પાણી માપવાના ઉપકરણો લાગવવા તેમજ પાણી નો બગાડ અટકાવતી અદ્યતન પ્રોધ્યોગી અપનાવવાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરકારે ત્તવચારવુ ંજોઈએ.

ત્તવભાગે ત્તસિંચાઈ યોજનામા ંવોટર ઓડીટ કરવા માટે ત્તવચારવુ ંજોઈએ તેમજ જળ સરંક્ષણના સારા લાભો મેળવવા માટે કરેલ કામોની અસરકારક કામગીરી ચકાસવી જોઇએ.

35

પ્રકરણ III

પરૂ્તર્ા ઓડિટ

ગજુરાર્ સરકારના વિભાગોના વ્યિહારોની નમનૂા ચકાસણીમાાંથી ઉદ્ભિર્ા મહત્િના ઓડિટ અિલોકનોને આ પ્રકરણમાાં સમાિિામાાં આવ્યા છે.

ઉદ્યોગ અને ખાણ વિભાગ

3.1 “સકુ્ષ્મ, લઘ ુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગ-સાહસ યોજના (MSME Scheme) હઠેળ અવર્ મહત્િના માળખાકીય પડરયોજનાના કાયતક્રમ હઠેળ સહાય અને વ્યાજની રોકિ સહાયનુાં પ્રોત્સાહન”

3.1.1 પ્રસ્ર્ાિના

રાજ્યમાાં મડૂીરોકાણની સવુિધા આપિા, રોજગારી ઉભી કરિાની તકો અને રોજગારક્ષમતા િધારિા અને ઉદ્યોગો માટે ઉચ્ચ ગણુિત્તા ધોરણોનુાં પાલન કરિા માટે ગજુરાત સરકારે િખતોિખત જાહરે કરેલી તેની ઉદ્યોગ નીવતઓ1 હઠેળ જુદી જુદી યોજનાઓ દાખલ કરી હતી. ચોક્કસ ક્ષેત્રને સહાય અને વિવિધ પ્રોત્સાહનો આ મડૂીરોકાણ પ્રોત્સાહન યોજનાઓમાાં જાહરે કરિામાાં આવ્યા હતા. ઔદ્યોગગક નીવતઓ હઠેળની આ યોજનાઓનુાં અમલીકરણ ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા 26 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો મારફત કરિામાાં આિતુાં હત ુાં. ગજુરાત સરકારે 2009-10 થી 2014-15 દરવમયાન ઔદ્યોગગક નીવત 2009 હઠેળ ઉદ્યોગોને વિવિધ પ્રકારની સહાય અને પ્રોત્સાહનો માટે ` 2,908.39 કરોડનો ખચચ કયો હતો.

3.1.2 ઓડિટનો વ્યાપ અને ઉદે્દશો

આ ઓડડટમાાં, અમે (i) અવત મહત્િની માળખાકીય પડરયોજનાઓ (Critical Infrastructure Project (CIP scheme)) માટેના કાયચક્રમ હઠેળ આપિામાાં આિેલી સહાય અને (ii) ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા 2009-10 થી 2014-15 ના સમયગાળા માટે ઔદ્યોગગક નીવત 2009 હઠેળ સકુ્ષ્મ, લઘ ુઅને મધ્યમ ઉદ્યોગ-સાહસ (Micro, Small and Medium Enterprise (MSME Scheme)) માટેની યોજના હઠેળ વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની સમીક્ષા કરી હતી. ઉપર જણાિેલી બે યોજનાઓ હઠેળ આપિામાાં આિેલી સહાય/ પ્રોત્સાહનો ગજુરાત સરકાર દ્વારા ઔદ્યોગગક નીવત 2009 હઠેળ ઉદ્યોગોને સહાય અને પ્રોત્સાહન માટે કરિામાાં આિેલા કુલ ખચચના ` 2,340.71 કરોડ (80.40 ટકા) આિરી લીધા હતા.

ઓડડટના મખુ્ય ઉદે્દશો સહાય અને પ્રોત્સાહન આપિા માટેની માગચરેખાનુાં ચસુ્તપણે પાલન કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં અને સહાય/ પ્રોત્સાહન માત્ર યોગ્ય લાભાથીઓને આપિામાાં આવ્યા હતા કે 1 ઉદ્યોગ નીવતઓ િર્ચ 2003, 2006, 2009 અને 2015 માાં જાહરે કરિામાાં આિી હતી.

31 માચચ 2016 ના રોજ પરુા થતા િર્ચ માટેનો ઓડડટ અહિેાલ (આવથિક ક્ષતે્ર) - 2016 નો અહિેાલ નાં. 6

36

કેમ; અરજીઓ અને દાિાઓની પ્રડક્રયામાાં વિલાંબ થયો હતો કે કેમ અને આ યોજનાઓ માટે ઉદ્યોગ કવમશ્નર કચેરીમાાં યોગ્ય દેખરેખ પધ્ધવત હતી કે કેમ તેની આકારણી કરિાનો હતો.

યોજનાિાર ઓડડટ અિલોકનોની ચચાચ નીચે કરિામાાં આિી છે:

ઓડિટ અિલોકનો

3.1.3 અવર્ મહત્િની માળખાકીય પડરયોજનાઓ (CIP Scheme) કાયતક્મ હઠેળ સહાય

અવત મહત્િની માળખાકીય પડરયોજનાઓનો કાયચક્મ (CIP Scheme) ગજુરાત સરકાર દ્વારા ફેબ્રઆુરી 2009 માાં જાહરે કરિામાાં આવ્યો હતો. CIP Scheme હઠેળ ઔદ્યોગગક િસાહત/ ઉદ્યોગોનો સમહૂ/ ઔદ્યોગગક વિસ્તારમાાં માળખાકીય સવુિધાઓ2 ઉભી કરિા માટેના યોજનાના ખચચના 60 ટકા સધુીની સહાય પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીને ગજુરાત સરકાર દ્વારા પરુી પાડિામાાં આિશે. CIP Scheme હઠેળ સહાયની ટોચમયાચદા, જો યોજનાનો વિસ્તાર 100 હકે્ટરથી ઓછો અથિા તેના જેટલો હોયતો ` 10 કરોડ હતી અને જો યોજનાનો વિસ્તાર 100 હકે્ટરથી િધારે હોય તો ` 20 કરોડ હતી.

CIP Scheme હઠેળ યોજનાના અમલીકરણ માટેની શરતો વનયત કરિા માટે એક અમલકતાચ સવમવત3નુાં ગઠન કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. પડરયોજના અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ (PIAs) તરફથી સહાય પાત્ર યોજનાની દરખાસ્તો ઉદ્યોગ કવમશ્નરને મળી હતી અને તે સવમવત સમક્ષ માંજૂરી માટે રજુ કરિામાાં આિી હતી. દરખાસ્તો માંજૂર થયા બાદ, ભાંડોળની ચકૂિણી અને પ્રગવત પર દેખરેખ ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા રાખિામાાં આિતી હતી. 2009-10 થી 2014-15 દરવમયાન 58 પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓને કુલ ` 1,141.10 કરોડની રકમની ચકૂિણી કરિામાાં આિી હતી જેની વિગતો પડરવશષ્ટ V માાં આપી છે.

અઠ્ઠાિન (58) પડરયોજના અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ પૈકી અમે નિ પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ4 પસાંદ કરી હતી કારણ કે આ પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓને CIP Scheme હઠેળ આપિામાાં આિેલી સહાય કુલ ખચચના 62.48 ટકા હતી. CIP Scheme ના અમલ પર નીચે મજુબના અિલોકનો કરિામાાં આવ્યા છે.

2 પહોંચિાનો રસ્તો, બાય-પાસ રસ્તો, હયાત માગચને પહોળો કરિો, જળ વિતરણ કેન્દ્ર, ટ્રોમા સેન્દ્ટર, મનોરાંજન

કેન્દ્ર, વ્યિસાય સહાય કેન્દ્ર, ડરસોસચ સેન્દ્ટર અથિા ઉદ્યોગને ચોક્કસ ક્ષેત્રમાાં જરૂરી કોઇ પણ માળખાકીય સવુિધા 3 ઉદ્યોગ માટેના રાજ્ય કક્ષાના માંત્રી િડા તરીકે અને વિવિધ વિભાગોના સગચિો, ઉદ્યોગ કવમશ્નર અને અન્દ્યો 4 ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ, ભરૂચ ઉદ્યોગ નગર સહકારી સાંઘ ગલવમટેડ, ગજુરાત ઉજાચ પ્રિાહન વનગમ

ગલવમટેડ, ઉત્તર ગજુરાત િીજ કાંપની ગલવમટેડ, સરુત મ્્વુનસીપલ કોપોરેશન, માગચ અને મકાન વિભાગ નો માગચ અંદ મકાન પ્રભાગ, ભરૂચ, શાપર િેરાિળ ઔદ્યોગગક સાંઘ, ગજુરાત પાિર કોપોરેશન ગલવમટેડ અંને ગજુરાત પીપાિાિ પોટચસ ગલવમટેડ.

પ્રકરણ III –પતૂચતા ઓડડટ

37

3.1.3.1 પડરયોજનાઓનુાં અમલીકરણ અને દેખરેખ

CIP Scheme અને ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા જારી કરિામાાં આિેલા માંજૂરી પત્રો વિવિધ શરતો વનયત કરે છે જેનુાં પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓએ પાલન કરિાનુાં હોય છે. મહત્િની શરતો નીચે આપી છે

પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીએ વિગતિાર પડરયોજના અહિેાલ ઉદ્યોગ કવમશ્નરને રજુ કરિાનો હોય છે.

પડરયોજના બે િર્ચના સમયગાળામાાં પણૂચ કરિાની હોય છે.

પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીએ ત્રાડહત ગણુિત્તા બાાંયધરી એજન્દ્સીની (TPQA) વનમણ ૂાંક કરિાની હોય છે.

પડરયોજના પણૂચ થાય ત્યાાં સધુી પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીએ વત્રમાવસક પ્રગવત અહિેાલ ઉદ્યોગ કવમશ્નરને રજુ કરિો જોઇએ.

પડરયોજનાના સાંચાલન અને જાળિણી માટે પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ વ્યિસ્થા કરિી જોઇએ.

પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીએ પડરયોજનાનુાં પણૂચતા પ્રમાણપત્ર રજુ કરવુાં જોઇએ અને પડરયોજના પણૂચ થયે અનદુાન િપરાશી પ્રમાણપત્ર રજુ કરવુાં જોઇએ.

માંજૂરી પત્રની શરતોનુાં પાલન કરિામાાં આિશે એ મતલબની બાાંયધરી પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીએ આપિાની હોય છે.

ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સી હતી જેને પડરવશષ્ટ V ની યાદી મજુબ CIP Scheme હઠેળ ` 1,141.10 કરોડની કુલ સહાય પૈકી 68 પડરયોજનાઓ માટે ` 440.25 કરોડની મહત્તમ સહાય આપિામાાં આિી હતી. ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમે યોજનાની માગચરેખા અનસુાર જરૂરી, ટેન્દ્ડરના આખરીકરણની વિગતો, હાથ પર લીધેલા કામોનો પ્રગવત અહિેાલ, પણૂચતા પ્રમાણપત્રો અથિા ત્રાડહત ગણુિત્તા બાાંયધરી અહિેાલો ઉદ્યોગ કવમશ્નરને રજુ કયાચ ન હતા. તેમ છતાાં, ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ પાસેથી મેળિિામાાં આિેલી માડહતીના આધારે ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે:

ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમને સોંપિામાાં આિેલી 68 પડરયોજનાઓ પૈકી, જુન 2016 ની સ્સ્થવતએ, 25 પડરયોજનાઓમાાં કામો પણૂચ થયા હતા અને ચકૂિણીઓ પણ કરિામાાં આિી હતી. 18 પડરયોજનાઓમાાં કામો પણૂચ થયા હતા પરાંત ુઆખરી ગબલો માટે ચકૂિણી બાકી હતી. જયારે પાાંચ પડરયોજનાનુાં કામ પ્રગવતમાાં છે. ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમને સોંપિામાાં આિેલી બાકીની 20 પડરયોજનાઓ પડતી મકુિામાાં આિી હતી.

ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ દ્વારા પણૂચ કરિામાાં આિેલી 43 પડરયોજનાઓમાાંથી, માત્ર 12 પડરયોજનાઓ વનયત સમય મયાચદામાાં પણૂચ કરિામાાં આિી હતી. વિલાંબ થયો હતો એિી 31 પડરયોજનાઓમાાંથી, 25 પડરયોજનાઓમાાં 100 ડદિસથી િધ ુઅને મહત્તમ 697


38

ડદિસ સધુીનો વિલાંબ થયો હતો. પાાંચ પડરયોજનાઓ, જેમાાં કામ પ્રગવતમાાં હત ુાં તેની બાબતમાાં, એક પડરયોજનામાાં (કાાંસના કામ માટેની લોવધકા યોજના) કામ પણૂચ કરિાની વનયત તારીખ ત્રણ િરસ જેટલી િધારિામાાં આિી હતી અને એક પડરયોજના (બાાંધકામ માટેની ગચત્રા પડરયોજના) માાં નિેમ્બર 2011 માાં યોજનાને માંજૂરી આપિામાાં આિી હતી છતાાં આજ ડદન સધુી ટેન્દ્ડર માંગાિિામાાં આવ્યા નથી.

CIP Scheme વનયત કરે છે કે પડરયોજનાના ખચચમાાં ફાળાના 25 ટકા અથિા 50 લાખ, બેમાાંથી જે ઓછાં હોય તે, પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સી દ્વારા ઉપયોગમાાં લેિામાાં આવ્્ુાં હોય ત્યારબાદ જ માંજૂર કરિામાાં આિેલી રકમ ખચચ કરિામાાં આિેલી રકમના પ્રમાણમાાં રહશેે. ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમના ડકસ્સામાાં, ગજુરાત સરકારે અંદાજીત ખચચના આધારે પડરયોજનાઓની માંજૂરી મળ્યા બાદ ` 440.26 કરોડની આગોતરી ચકૂિણી કરી હતી. આથી, ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ દ્વારા પડતા મકુિામાાં આિેલી 20 પડરયોજનાઓની બાબતમાાં ` 95.45 કરોડ ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ પાસે પડયા હતા અને હજી ઉદ્યોગ કવમશ્નરને પરત ચકૂવ્યા ન હતા. જેમાાં અંદાજીત ખચચના આધારે આગોતરી ચકુિણી કરિામાાં આિી હોિાથી પણુચ થયેલી 25 પડરયોજનાઓની બાબતમાાં પણ ` 117.79 કરોડની જરૂરી ચકુિણીની સામે ` 138.26 કરોડની ચકૂિણી કરિામાાં આિી હતી.

ગજુરાત સરકારનુાં એક ઉપક્રમ ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમને આપિામાાં આિેલી નોંધપાત્ર સહાયને ધ્યાને લેતાાં, યોજના/ માંજૂરી પત્રોમાાં વનયત કરિામાાં આવ્યા મજુબના સાંબ ાંવધત દસ્તાિેજો માટે આગ્રહ રાખીને દરેક પડરયોજના માટે ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ ઉદ્યોગ વનગમને આપિામાાં આિેલા ભાંડોળના ઉપયોગની સામવયક સમીક્ષા કરિા માટે ઉદ્યોગ કચેરીમાાં એક પધ્ધવત અમલમાાં મકુિી જોઇએ. યોજનાની માગચરેખા મજુબની જરૂડરયાતોના પાલનની પણ ઉદ્યોગ કચેરીએ ખાતરી કરિી જોઇએ. ઉદ્યોગ કચેરી/ સરકાર તરફથી હજી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

ઓડડટે િધમુાાં બાકીની સાત પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ દ્વારા અમલ કરિામાાં આિેલી 11 પડરયોજનાઓની (એટલે કે ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમ વસિાયની) સમીક્ષા કરી હતી. ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે પડરવશષ્ટ VI માાં આપિામાાં આિેલી વિગતો મજુબ પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ દ્વારા માંજૂરી પત્રની મોટા ભાગની શરતોનુાં પાલન કરિામાાં આવ્્ુાં ન હત ુાં. ઉપરાાંત, પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓ દ્વારા શરતોના પાલનમાાં સતત દેખરેખ રાખી ન હતી. ઉદ્યોગ કચેરી/ સરકાર તરફથી હજી કોઈ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.1.3.2 યોજનાની માગતરેખા કરર્ાાં અવિક સહાયની માંજૂરી

CIP યોજના મજુબ, એક પડરયોજનાને સહાય માટે ` 20 કરોડની ટોચમયાચદા નક્કી કરિામાાં આિી હતી. નીચેનો કોઠો, જેમાાં ફક્ત એક જ પડરયોજના માટે ` 20 કરોડથી અવધક સહાય માંજૂર કરિામાાં આિી હતી એિા ડકસ્સા દશાચિે છે:


39

કોઠો 1: રોકિ સહાયની અવિક માંજૂરી

(` કરોિમાાં) ક્રમાાંક વિગર્ો પડરયોજના

અમલકર્ાત એજન્સી પડરયોજનાનો

ખચત માંજૂર થયેલી સહાય

માંજૂરીનો મડહનો અને િર્ત

અવિક માંજૂરી

1 કચ્છ જીલ્લાના અબડાસા તાલકુા ખાત ે 220 ડકલોિોટ સબ-સ્ટેશન અન ેપ્રિાહન માળખુાં

ગજુરાત ઉજાચ પ્રિાહન વનગમ ગલવમટેડ (જેટકો)

186.61 40.00 (માચચ 2013)

20.00

2 જામિાડા-ફાાંગલીથી ચારાનાકા 7 મીટર અને 7 થી 10 મીટર રસ્તો પહોળો કરિો

ગજુરાત ઉજાચ વનગમ ગલવમટેડ

60.65 36.39 (જાન્દ્્આુરી 2011)

16.39

3 ભરૂચ જીલ્લાના િાગરા તાલકુાના 8 રસ્તાઓ પહોળા કરિા

મા અને મ વિભાગનો ભરૂચ પ્રભાગ

47.48 28.49 (ડડસમે્બર 2010)

8.49

કુલ 294.74 104.88 44.88

ઉપર અનકુ્રમ નાં. 3 માાં જણાિેલ પડરયોજના ` 46.24 કરોડના ખચચ સાથે પણૂચ થઇ ગઇ હતી (જુન 2013) અને પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીને તેના માટે ` 27.86 કરોડનુાં ભ ાંડોળ છટુાં કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. આમ, પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીને ` 7.86 કરોડની િધારાની સહાય આપિામાાં આિી હતી. જેમાાં ` 36.39 કરોડની સહાય અયોગ્ય રીતે માંજૂર કરિામાાં આિી હતી એિી બાકીની બીજી બે પડરયોજનાની બાબતમાાં પડરયોજનાની પણૂચતાની સ્સ્થવતની વિગતો પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સી દ્વારા રજુ કરિામાાં આિી ન હતી (ઓક્ટોબર 2016).

ઉદ્યોગ કવમશ્નર/ સરકાર તરફથી હજી સધુી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.1.3.3 િિારાની સહાય મેળિિા માટે કોન્રાક્ટન ુાં વિભાજન

શાપર િેરાિળ ઔદ્યોગગક સાંધે તેની ઔદ્યોગગક િસાહતની અંદર ` 51.27 કરોડના મળૂ અંદાજીત ખચે હયાત રસ્તાઓ (46 ડકલોમીટર) માાં સધુારણા કરિાની પડરયોજના અંગે સહાય માટે અરજી કરી હતી (ઓક્ટોબર 2011). ત્યારબાદ, શાપર િેરાિળ ઔદ્યોગગક સાંધે પડરયોજનાનુાં બે ભાગમાાં વિભાજન એટલે કે 27 ડકલોમીટરનો રસ્તો (` 30.97 કરોડ) અને 19 ડકલોમીટરનો રસ્તો (` 21.20 કરોડ) કરીને બે અરજીઓ કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2012). આમ છતાાં, શાપર િેરાિળ ઔદ્યોગગક સાંધે 46 ડકલોમીટરની એક જ પડરયોજના તરીકે ઉપરની પડરયોજનાઓ માટે ટેન્દ્ડર માંગાવ્યા હતા (ઓકટોબર 2013) અને તદનસુાર કાયચ હુકમ જારી કયો હતો (24 ફેબ્રઆુરી 2014). સવમવતએ બને્ન પડરયોજનાઓને અલગ પડરયોજનાઓ તરીકે માંજૂરી આપી હતી (18 માચચ 2015) અને ` 53.92 કરોડના કુલ સધુારેલા ખચચના 60 ટકા એટલે ` 32.35 કરોડ માંજૂર કયાચ હતા કારણ કે બને્ન પડરયોજનાઓ વ્યસ્ક્તગત રીતે પણ 100 હકે્ટરથી િધારે હતી. ઓગષ્ટ 2016 સધુી, શાપર િેરાિળ ઔદ્યોગગક સાંધે ` 39.95 કરોડનો ખચચ કયો હતો જેની સામે અનદુાનની ` 23.97કરોડની ચકૂિણી કરિામાાં આિી હતી અને પડરયોજના પ્રગવતમાાં હતી.


40

આમ, એક પડરયોજના માટે િધમુાાં િધ ુ માંજૂર કરિાપાત્ર ` 20 કરોડની સહાયની સામે, સવમવતએ તેને બે જુદી પડરયોજનાઓ ગણીને ` 32.35 કરોડની સહાય માંજૂર કરી હતી જેના પડરણામે શાપર િેરાિળ ઔદ્યોગગક સાંધને ` 12.35 કરોડની અવધક સહાય માંજૂર થઇ હતી.

ઉદ્યોગ કવમશ્નર/ સરકાર તરફથી હજી સધુી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.1.4 MSME યોજના હઠેળ વ્યાજની રોકિ સહાયનુાં પ્રોત્સાહન

રાજ્યના MSMEsને સ્પધાચત્મક બનાિિા MSMEને સહાય માટે એક સિચગ્રાહી યોજના જાહરે કરિામાાં આિા હતી (ફેબ્રઆુરી 2009). તમામ હયાત અને નિા ઔદ્યોગગક એકમો જે ભારત સરકારના MSME અવધવનયમ 2006 ની MSMEની શરતો પડરપણૂચ કરતા હોય તે આ યોજના હઠેળ વ્યાજની સહાય, સાહસ મડૂી સહાય, ગણુિત્તા પ્રમાણપત્ર, પેટન્દ્ટમાાં સહાય, કૌશલ્ય િધચન, માાંદા એકમોનુાં પનુિચસન િગેરે જેિા વિવિધ પ્રોત્સાહનો મેળિિા માટે પાત્ર હતા.

2009-15 દરવમયાન, આ યોજનામાાં જુદા જુદા 15 પ્રકારના પ્રોત્સાહનો પર ` 1,391.42 કરોડનો ખચચ કરિામાાં આવ્યો હતો. ઓડડટે MSME માટેની યોજનાના વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની સમીક્ષા કરી હતી કારણ કે આ સમયગાળા દરવમયાન ` 1,199.61 કરોડ (86.21 ટકા) નો ખચચ આ પ્રોત્સાહન માટે કરિામાાં આવ્યો હતો.

MSME યોજના હઠેળ વ્યાજની રોકિ સહાયનુાં પ્રોત્સાહન

ગજુરાત સરકારના ઠરાિો/ આ બાબતમાાં જારી કરિામાાં આિેલા જુદી જુદી માગચરેખાઓ અનસુાર વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની મહત્િની વિશેર્તાઓ નીચે આપી છે:

તમામ નિા અને હયાત MSME એકમો, નિા એકમોની સ્થાપના માટે અથિા વિસ્તરણ અથિા િૈવિધ્યકરણ અથિા આધવુનકીકરણ માટે લીધેલી મદુતી લોન માટે વ્યાજની રોકડ સહાય મેળિી શકે છે.

વ્યાજની રોકડ સહાય, િાવર્િક ` 25 લાખની ટોચમયાચદાને આવધન રહીને સકુ્ષ્મ ઉદ્યોગ-સાહસને સાત ટકા અને લઘ ુઅને મધ્યમ ઉદ્યોગ-સાહસોને પાાંચ ટકા મજુબ માંજૂર કરિામાાં આિતી હતી. 35 િર્ચથી નીચેની િયના કરતાાં ઓછા જુના ઉદ્યોગ-સાહવસકને તેમની પ્રથમ પડરયોજનાના ડકસ્સામાાં એક ટકાની િધારાની રોકડ સહાય ઉપલબ્ધ થશે.

લોનની ચકૂિણીના એક િર્ચની અંદર અરજી કરતા એકમો ચકૂિણીની તારીખથી પાાંચ િર્ચના સમયગાળા માટે રોકડ સહાય માટે પાત્ર થશે. િધમુાાં, એકમે િાગણજ્જ્યક ઉત્પાદનની તારીખથી પાાંચ િર્ચના સમયગાળા માટે ઉત્પાદન ચાલ ુરાખવુાં જોઇએ.

જો સ્થાથી મડૂીમાાં િધતુાં મડૂીરોકાણ 50 ટકા કરતાાં િધ ુહોય તો હયાત એકમ વિસ્તરણ અને િૈવિધ્યકરણ માટે અને જો પ્લાન્દ્ટ અને મશીનરીમાાં િધતુાં રહતે ુ ાં મડૂીરોકાણ 25 ટકા કરતાાં િધારે હોય તો આધનુીકરણ માટે પાત્ર થશે.


41

એકમોએ કુલ નોકરીઓના 85 ટકા અને દેખરેખ કરનાર વ્યિસ્થાપકોની નોકરીઓના 60 ટકા ભરતી સ્થાવનક લોકોમાાંથી કરિાની રહશેે.

એકમ જો લોનની પરત ચકૂિણીમાાં કસરૂદાર થાય તો કસરૂનો આિો સમયગાળો પાાંચ િર્ચના સમયગાળામાાંથી બાદ કરિામાાં આિશે.

MSMEની યોજના હઠેળ વ્યાજની રોકડ સહાય રાજ્યભરમાાં આિેલા 26 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો દ્વારા માંજૂર કરિામાાં અને ચકૂિિામાાં આિી હતી. માચચ 2013 સધુી, અરજદારો દ્વારા અરજીઓ અને દાિાઓ હાડચ કોપીમાાં ઓફલાઇન કરિામાાં આિતા હતા (ઓફલાઇન અરજીઓ) અને પાાંચ િર્ચના વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની પાત્રતાના સમયગાળામાાં તેની માંજૂરી જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો દ્વારા જાતે આપિામાાં આિતી હતી. જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રોએ ઉપરની પ્રડક્રયાઓ માટે ઓનલાઇન પ્રણાલી શરૂ કરી હતી (એવપ્રલ 2013) જેમાાં અરજદારે ઓનલાઇન મોડયલુમાાં નોંધણી કરાિિાની હતી, અરજીપત્રક/ દાિાની વિગતો ઓનલાઇન ભરિાની હતી અને સાંબ ાંવધત દસ્તાિેજોની હાડચ કોપી સાંબ ાંવધત જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રને રજુ કરિાની હતી. જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર અરજીની નોંધણી અને દાિો માંજૂર કરતાાં પહલેાાં ઓનલાઇન અરજી/ દાિાની મળેલા ભૌવતક દસ્તાિેજો સાથે ચકાસણી કરે છે.

ત્રણ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો એટલે કે અમદાિાદ, સરુત અને રાજકોટ (રાજ્યના દગક્ષણ, મધ્ય અને સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારનુાં પ્રવતવનવધત્િ કરતા) જેમાાં 2009-14 દરવમયાન ` 758.94 કરોડનો (63.27 ટકા) ખચચ કરિામાાં આવ્યો હતો તે ઓડડટ માટે પસાંદ કરિામાાં આવ્યા હતા. ઓડડટે ઉંચા મલૂ્યના મળેલા દાિાઓના આધારે પસાંદ કરેલા ત્રણ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો ખાતે ઓફલાઇન દાિાઓ/ અરજીઓને લગતી ફાઇલોની નમનૂા ચકાસણી કરી હતી. ઓનલાઇન અરજીઓ/ દાિાઓ ની જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો ખાતે નમનૂા ચકાસણી કરિામાાં આિી હતી અને ડેટાબેઝનુાં પથૃક્કરણ ઉદ્યોગ કવમશ્નરની કચેરી ખાતે કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. રોકડ સહાય પ્રોત્સાહનના અનદુાનમાાં નીચે મજુબની ઉણપો/ યોજનાની જરૂડરયાતોનુાં ઉલ્લાંઘન જોિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં.

3.1.4.1 અરજીઓની અને રોકિ સહાયના દાિાઓની માંજૂરીમાાં વિલાંબ

2009-10 થી 2015-16 ના સમયગાળા દરવમયાન, ઓફલાઇન અને ઓનલાઇન પ્રણાલી બને્ન હઠેળ MSME યોજના હઠેળની વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની અરજીઓ માંજૂર કરિામાાં આિી હતી. ઓફલાઇન પધ્ધવત હઠેળ અરજીઓની સાંખ્યા અથિા અરજીઓની પ્રડક્રયામાાં લીધેલા સમયની કોઇ એકવત્રત માડહતી ઉપલબ્ધ ન હતી જ્યારે ઓનલાઇન પધ્ધવતમાાં આિી તમામ માડહતી ઉપલબ્ધ હતી.

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે એવપ્રલ 2013 માાં ઓનલાઇન પધ્ધવત દાખલ કરિામાાં આિી ત્યારથી કુલ 9,056 અરજીઓ માંજૂર કરિામાાં આિી હતી. 116 ડકસ્સાઓમાાં, ઓનલાઇન ડેટાબેઝમાાં અરજીઓની માંજૂરીની તારીખ દસ્તાિેજો રજુ કરિાની તારીખથી પહલેાાંની હતી. આ રીતે, પધ્ધવતમાાં અરજીની તારીખ અને/ અથિા પધ્ધવતની તારીખની પહલેાાંની દસ્તાિેજો રજુ કયાચ તારીખ દાખલ થતી રોકિા માટે માડહતી માન્દ્ય કરિા માટે ચકાસણી પધ્ધવત ન હતી.


42

િધમુાાં, 198 અરજીઓ જેની પ્રડક્રયામાાં એક િર્ચ કરતાાં િધ ુ સમય લાગ્યો હતો તે સડહત 2,398 અરજીઓ પર પ્રડક્રયા કરિામાાં નોંધપાત્ર ત્રણ મડહના કરતાાં િધારે સમય લાગ્યો હતો. ઉદ્યોગ કવમશ્નર/ સરકાર તરફથી હજી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

2013-14 અને 2014-15 દરવમયાન 9,056 ઓનલાઇન અરજીઓની બાબતમાાં એકાંદરે 12,849 દાિાઓ રજુ કરિામાાં આવ્યા હતા. આમાાંથી, દાિાઓ મળ્યા તારીખથી ત્રણ મડહનાની અંદર 6,977 દાિાઓ માંજૂર કરિામાાં આવ્યા હતા અને બાકીના 5,872 દાિાઓ માટે, ત્રણ મડહના કરતાાં િધારે થી એક િર્ચ થી િધ ુ સમય (ત્રણથી છ મડહના-3,652 દાિાઓ, છ મડહનાથી એક િર્ચ-1,888 દાિાઓ અને એક િર્ચ કરતાાં િધારે-332 દાિાઓ) દાિાઓ માંજૂર કરિા માટે લેિામાાં આવ્યો હતો.

2,398 અરજીઓની પ્રડક્રયામાાં અને 5,872 દાિાઓ માંજૂર કરિામાાં િધારે પડતો લાાંબો, ત્રણ મડહના કરતાાં અવધક સમય લેિામાાં આવ્યો હતો જે મખુ્યત્િે આ બાબતમાાં કોઇ સમય-મયાચદા નક્કી ન કરિાના કારણે અને ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા દેખરેખના અભાિના કારણે પણ થયો હતો.

ઉદ્યોગ કવમશ્નર/ સરકાર તરફથી હજી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

એિી ભલામણ કરિામાાં આિે છે કે યોજનાને િિારે અસરકારક અને સકુ્ષ્મ, લઘ ુઅને મધ્યમ ઉદ્યોગ સાહસોમાાં આકર્તક બનાિિા માટે અરજીઓની પ્રડક્રયા માટે સમય મયાતદા વનયર્ કરિી જોઇએ.

3.1.4.2 ગેરલાયક ઉદ્યોગ-સાહવસકોને આપિામાાં આિેલી એક ટકો અવિક રોકિ સહાય

વ્યાજની રોકડ સહાયનુાં પ્રોત્સાહન 35 િર્ચથી ઓછી િય ધરાિતા ઉદ્યોગ-સાહવસકોને પ્રથમ યોજના માટે િધારાની એક ટકો રોકડ સહાય આપે છે. એકના એક જ ઉદ્યોગ-સાહવસક બે જુદા જુદા એકમો માટે રોકડ સહાય મેળિી શકે પરાંત ુિધારાની એક ટકો રોકડ સહાય ફક્ત પ્રથમ એકમને મળશે.

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે 21 ઉદ્યોગ-સાહવસકો તરફથી 42 ઓનલાઇન અરજીઓ મળી હતી. દરેક ઉદ્યોગ-સાહવસકે બે અરજીઓ રજુ કરી હતી જેમાાં નામ, ઉમર અને જન્દ્મ તારીખ બાબતની તમામ વિગતો એકસરખી હતી પરાંત ુમાત્ર એકમનુાં સરનામ ુ જુદુાં હત ુાં. પ્રથમ પડરયોજના માટે આપિામાાં આિેલી એક ટકો િધારાની રોકડ સહાય ઉપરાાંત, યોજનાની જોગિાઇઓના ઉલ્લાંઘન રૂપે તેમની િધારાની એક ટકો રોકડ સહાય બીજી પડરયોજના માટે પણ તમામ 21 ઉદ્યોગ-સાહવસકોને ઓગષ્ટ 2016 સધુી આપિામાાં આિી હતી જે રોકડ સહાયની અયોગ્ય માંજૂરીમાાં પડરણમી હતી. 21 ઉદ્યોગ-સાહવસકો પૈકી નિ ને ઓગષ્ટ 2016 સધુીમાાં ચકૂિણી કરી દેિામાાં આિી હતી. 14 છમાવસક દાિાઓની સામે 21 લાભાથીઓમાાંથી નિ ને ` 1.63 લાખ જેટલી રોકડ સહાય અયોગ્ય રીતે ચકૂિિામાાં આિી હતી. ઉપરના નિ લાભાથીઓની બાબતમાાં 76 છમાવસક દાિાઓ અને બાકીના 12 લાભાથીઓની બાબતમાાં તમામ 120 છમાવસક દાિાઓ આજ સધુી રજુ કરિાપાત્ર થયા નથી/ રજુ કરિામાાં આવ્યા ન હતા.


43

ઉદ્યોગ કવમશ્નર/ સરકાર તરફથી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.1.4.3 એક કરર્ાાં િધ ુકક્ષાઓમાાં વ્યાજની રોકિ સહાયની માંજૂરી

(i) ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા જારી કરિામાાં આિેલી (જુલાઇ 2012) વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની માગચરેખા/ સ્પષ્ટીકરણ મજુબ, MSMEનુાં એકમ એક કક્ષા હઠેળ (નિીન અથિા આધવુનકીકરણ અથિા વિસ્તરણ અથિા િૈવિધ્યકરણ) અને યોજનાના સમયગાળા દરવમયાન ફક્ત એક િાર યોજનાનો લાભ લઇ શકે છે. ઓનલાઇન પધ્ધવત મારફત માંજુર કરિામાાં આિેલી 9,056 અરજીઓના વિશ્લેર્ણમાાં, ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે 18 ડકસ્સાઓ કે જેમાાં એકમે એક િગચમાાં વ્યાજની રોકડ સહાય મેળિી હતી, તેમાાં એકમે ફરીથી વ્યાજની રોકડ સહાય એ જ િગચ અથિા જુદા િગચમાાં5 મેળિી હતી. 30 છમાવસક દાિાઓની સામે ` 20.26 લાખ જેટલી અયોગ્ય રોકડ સહાય આ ડકસ્સાઓમાાં આપિામાાં આિી હતી. ઉપરના 18 લાભાથીઓની બાબતમાાં બાકીના 150 છમાવસક દાિાઓ હજી પડરપકિ થયા નથી/ રજુ કરિામાાં આવ્યા નથી.

(ii) 53 ડકસ્સાઓમાાં, વ્યાજની રોકડ સહાય માટે એક જ એકમની એક કરતાાં િધારે અરજીઓ માંજૂર કરિામાાં આિી હતી. જો કે, અરજદારોએ બીજા એકમની બાબતમાાં હજી દાિો કયો ન હતો (ઑગષ્ટ 2016). જો એકમ બને્ન અરજીઓની સામે રોકડ સહાયનો દાિો કરે તો આ બાબત છેતરપીંડીમાાં પડરણમી શકે. 53 લાભાથીઓ પૈકી 48 ને ઑગષ્ટ 2016 સધુીમાાં પ્રથમ એકમની બાબતમાાં ચકુિણી કરી દેિામાાં આિી હતી. બાકીના પાાંચ લાભાથીઓના ડકસ્સામાાં, કોઇ પણ એકમ માટે દાિો કરિામાાં આવ્યો ન હતો. ઉપરના 48 લાભાથીઓના કુલ 480 છમાવસક દાિાઓ પૈકી ` 2.12 કરોડ જેટલી રોકડ સહાય 113 દાિાઓની સામે છટી કરિામાાં આિી હતી અને બાકીના 367 દાિાઓ આજડદન સધુી રજુ કરિામાાં આવ્યા ન હતા. બાકીના પાાંચ લાભાથીઓની બાબતમાાં તમામ 50 દાિાઓ હજી પડરપક્િ થયા નથી/ રજુ કરિામાાં આવ્યા નથી.

(iii) પસાંદ કરેલા ત્રણ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો હઠેળ માંજૂર કરિામાાં આિેલી ઓફલાઇન અને ઓનલાઇન અરજીઓની સરખામણીમાાં જોિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે અમદાિાદ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રમાાં 113 એકમો, રાજકોટ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રમાાં 50 એકમો અને સરુત જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રમાાં 75 એકમોએ એક જ િગચ અથિા અલગ િગચ હઠેળ ઓનલાઇન અને ઓફલાઇન બને્ન પધ્ધવતમાાંથી વ્યાજની રોકડ સહાય મેળિી હતી. ઑગષ્ટ 2016 સધુી ઓનલાઇન અરજદારોને કરિામાાં આિેલ અયોગ્ય ચકૂિણીની વિગતો નીચે કોઠો 2 માાં દશાચિિામાાં આિી છે.

5 (i) બન્ને નિા િગચ હઠેળ–5 ડકસ્સા (ii) નિા અને વિસ્તરણ િગચ હઠેળ–8 ડકસ્સા (iii) બન્ને વિસ્તરણ િગચ હઠેળ–

30 5 ડકસ્સા.


44

કોઠો 2: ઓનલાઇન અરજદારોને અયોગ્ય ચકૂિણીઓ

ક્રમાાંક જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્ર

લાભાથીઓની સાંખ્યા

કુલ છમાવસક દાિાઓ

કરિામાાં આિેલા છમાવસક દાિાઓ

કરેલી ચકૂિણી

(` કરોિમાાં)

દાિા પડરપક્િ થયા નથી/ રજુ

કયાત નથી 1 અમદાિાદ 113 1,130 172 1.05 958 2 રાજકોટ 50 500 56 0.99 444 3 સરુત 75 750 143 1.15 607 કુલ 238 2,380 371 3.19 2,009

કોઠો 2 માાંથી જોઇ શકાય છે કે 371 છમાવસક દાિાઓની સામે કુલ 238 લાભાથીઓને ` 3.19 કરોડની રકમની રોકડ સહાયની અયોગ્ય ચકૂિણી કરિામાાં આિી હતી. અયોગ્ય ચકુિણીની આ રકમમાાં હજી િધારો થઇ શકે છે કારણ કે 2009 ના દાિાઓ હજી પડરપક્િ થયા નથી/ ચકૂિિામાાં આવ્યા નથી.


એિી ભલામણ કરિામાાં આિે છે કે ર્મામ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્રોએ ઓફ લાઇન અને ઓનલાઇન િેટાબેઝની ચકાસણી કરિી જોઇએ અને જેમાાં લાભાથીઓએ યોજના હઠેળ બે િખર્ લાભ લીિો હોય રે્માાં સિુારાત્મક પગલાાં લેિા જોઇએ.

3.1.4.4 એક જ દાિા માટે કરેલી અવિક ચકૂિણી

ઓનલાઇન પધ્ધવતમાાં, લાભાથી છ મડહનાના સમયગાળા માટે દાિા રજુ કરે છે. બેંક દ્વારા કરિામાાં આિેલી ચકુિણી અને લાભાથી દ્વારા કરિામાાં આિેલી મળૂ રકમની પરત ચકૂિણીને લગતી માડહતીના આધારે પ્રણાલી વ્યાજની રોકડ સહાયની ગણતરી6 કરે છે. આથી, ડદિસોની સાંખ્યા જેના માટે કોઇ પણ છમાવસક દાિાના સમયગાળા દરવમયાન વ્યાજની રોકડ સહાય આપિામાાં આિે તે 184 ડદિસો કરતાાં િધશે નહીં.

લાભાથીઓ દ્વારા કરિામાાં આિેલા દાિાઓના વિશ્લેર્ણમાાં, ઓડડટના ધ્યાન પર આવ્્ુાં હત ુાં કે 47 ડકસ્સાઓમાાં, કોઇ આપેલા છ મડહનાના સમયગાળા માટે પ્રણાલીએ 184 ડદિસ કરતાાં અવધક સમયગાળા માટે ચકૂિણીની ગણતરી કરી હતી. આ 47 ડકસ્સાઓમાાં એક જ દાિાનુાં દાિાના પત્રકમાાં એક કરતાાં િધિુાર પનુરાિતચન થ્ુાં હત ુાં જેના પડરણામે દાિાઓની ચકૂિણી 184 ડદિસ કરતાાં અવધક માટે થઇ હતી. દાખલા તરીકે, સરુત જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રમાાં, એક એકમ એટલે કે મેં. કૃષ્ણ ટેક્ષ્ટાઇલ્સે 9 મે થી 8 સપ્ટેમ્બર 2014 (184 ડદિસો) ના છ મડહનાના સમયગાળા માટે ` 11.83 લાખનો દાિો કયો હતો. જો કે, માડહતીની બે િખત ખોટી એન્દ્ટ્રી અથિા પ્રણાલીની ભલૂના કારણે દાિાઓના પત્રકે પનુરાિવતિત થતી એન્દ્ટ્રી દશાચિી હતી. આના પડરણામે, પ્રણાલીએ દાિાની ગણતરી 368 ડદિસો (184 ડદિસ + 184 ડદિસ) માટે કરી હતી જે ` 23.66 લાખ જેટલી (એટલે કે ` 11.83 લાખની બે ગણી) થતી હતી. આમ છતાાં, જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રએ દાિો માંજૂર કરતી િખતે આિો અવધક દાિો શોધી કાઢ્યો ન હતો જેના પડરણામે

6 (ડદિસોની સાંખ્યા x વ્યાજની રોકડ સહાયનો દર xચડત મળૂ રકમ) નો 365 થી ભાગાકાર.


45

ઉપરના 47 ડકસ્સાઓમાાં ` 56.73 લાખની અવધક ચકૂિણી થઇ હતી. જો કોઇ છ મડહનાના સમયગાળા માટે 184 ડદિસથી અવધકના સમયગાળા માટેનો કોઇ પણ દાિો નામાંજૂર કરિા માટે અસરકારક દેખરેખ પધ્ધવત હોત તો ઉપર દશાચિેલા બેિડા દાિા વનિારી શકાયા હોત.


3.1.4.5 અનચુચર્ પ્રમાણનના આિારે વ્યાજની રોકિ સહાયની માંજૂરી

એકમના આધવુનિઁકીકરણ અને વિસ્તરણના ડકસ્સામાાં, જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રએ વિસ્તરણના ડકસ્સામાાં િધતુાં મડૂીરોકાણ સ્થાયી મડૂીના 50 ટકા કરતાાં િધારે છે અને આધવુનકીકરણના ડકસ્સામાાં પ્લાન્દ્ટ અને મશીનરીના 25 ટકા કરતાાં િધારે છે તેની ચકાસણી કરિાની હોય છે. ઉપરાાંત, વિસ્તરણ અને આધવુનકીકરણ બાદનુાં ખરેખર મડૂીરોકાણ MSMEની ` 10 કરોડની વનયત મયાચદા કરતાાં િધવુાં ન જોઇએ.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે ત્રણ ડકસ્સાઓમાાં ચાટચડચ એકાઉન્દ્ટન્દ્ટ દ્વારા પ્રમાગણત કરિામાાં આિેલી એકમની મડૂીરોકાણની વિગતોના આધારે વ્યાજની રોકડ સહાય માંજૂર કરિામાાં આિી હતી. આમ છતાાં, નીચે કોઠો 3 માાં દશાચવ્યા અનસુાર ચાટચડચ એકાઉન્દ્ટન્દ્ટ દ્વારા પ્રમાગણત મડૂીરોકાણના આંકડાઓનો તમામ ત્રણ એકમોના ઓડડટ થયેલા નાણાકીય પત્રકો સાથે મેળ

થતો ન હતો:

કોઠો 3: અયોગ્ય એકમોને રોકિ સહાયની માંજૂરી

(` કરોિમાાં) એકમનુાં નામ મિૂી રોકાણ/ પ્લાન્ટ અને

મશીનરીમાાં શરૂઆર્નુાં મિૂીરોકાણ

િિતુાં મિૂીરોકાણ

કુલ ટકાિારીમાાં

િિારો

રોકિ સહાયની રકમ

મે. પ્રીસીશન બેરીંગ્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ (આધવુનકરણ), અમદાિાદ

પ્રમાણપત્ર મજુબ 6.64 1.80 8.44 27 0.47 (ઓક્ટો. 2010

થી માચચ 2014) ખરેખર 7.82 1.80 9.62 23

મે. વપ્રયા ડાઇંગ એન્દ્ડ વપ્રન્દ્ટીંગ વમલ્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ (વિસ્તરણ), સરુત

પ્રમાણપત્ર મજુબ 4.90 4.24 9.14 86.53 0.67 (જુન 2011 થી

ડડસે. 2015) ખરેખર 7.02 4.24 11.26 60.40

મે. વપ્રયદવશિની ફેશન્દ્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ (વિસ્તરણ), સરુત

પ્રમાણપત્ર મજુબ 2.11 7.60 9.71 360.19 0.86 (મે 2012 થી ડડસે. 2015)

ખરેખર 3.81 7.60 11.41 199.48

આમ, ઉપરના ત્રણ ડકસ્સાઓમાાં પ્રમાણપત્રમાાં આપેલી સાંપવત્તના મલૂ્ય મજુબ એકમો રોકડ સહાયની ચકૂિણી માટે પાત્ર હતા પરાંત ુઓડડટ થયેલા નાણાડકય પત્રકો મજુબ તેઓ પાત્ર ન હતા; કારણ કે ટકાિારીમાાં િધારો ધોરણો કરતાાં નીચો હતો અથિા વનયત મયાચદા કરતાાં િધી ગયો હતો. આમ છતાાં, જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રમાાં ઉપલબ્ધ નાણાકીય પત્રકો સાથે ચાટચડચ એકાઉન્દ્ટન્દ્ટે આપેલા પ્રમાણપત્રની પ્રમાણભતૂતાની ચકાસણી કરિામાાં જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર વનષ્ફળ રહ્ુાં હત ુાં. આના પડરણામે, ` બે કરોડની અયોગ્ય ચકૂિણી થઇ હતી. ચાટચડચ એકાઉન્દ્ટન્દ્ટે આપેલા પ્રમાણપત્રની ઓડડટ થયેલા નાણાકીય પત્રકો સાથે ઉલટ ચકાસણીથી અયોગ્ય લાભાથીઓને રોકડ સહાયની ચકૂિણી અટકાિી શકાઇ હોત.


46


એિી ભલામણ કરિામાાં આિે છે કે વિસ્ર્રણ/ આધવુનકરણના ડકસ્સામાાં, રોકિ સહાયની અયોગ્ય ચકૂિણી વનિારિા માટે ચાટતિત એકાઉન્ટન્ટે આપલેા પ્રમાણપત્રની ઓડિટ થયેલા નાણાકીય પત્રકો સાથ ેઉલટ ચકાસણી અચકૂ કરિી જોઇએ.

3.1.4.6 લોનની ચકૂિણીની ર્ારીખથી એક િર્ત પછી કરિામાાં આિેલી અરજી

ટેક્ષ્ટાઇલ ક્ષેત્રનુાં કોઇ પણ એકમ, જો MSME તરીકે લાયક હોય તો, તે MSMEની યોજના અથિા ટેક્ષ્ટાઇલ અને એપરલ ક્ષેત્રને સહાય માટેની યોજના (ટેક્ષ્ટાઇલ યોજના) બને્ન હઠેળ સહાય માટે અરજી કરી શકે છે. વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહન હઠેળ, એકમ તમામ સાંપવત્ત માટે લીધેલી લોન પર વ્યાજની રોકડ સહાય મેળિિા માટે હકદાર હત ુાં જ્યારે ટેક્ષ્ટાઇલ યોજના હઠેળ, માત્ર પ્લાન્દ્ટ અને મશીનરીની ખરીદી માટે લેિામાાં આિેલી લોન પર ચકૂિિામાાં આિેલા વ્યાજ માટે રોકડ સહાય માંજૂર કરિામાાં આિશે. ઉપરાાંત, વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહન મજુબ, વ્યાજની રોકડ સહાય મેળિિા માટે બેંક/ ભારતીય ડરઝિચ બેંકે માન્દ્ય કરેલી નાણાકીય સાંસ્થાઓ પાસેથી લીધેલી લોનની પ્રથમ ચકૂિણીની તારીખથી એક િર્ચની અંદર અરજી કરિી જોઇતી હતી. ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે નીચે કોઠો 4 માાં ઉલ્લેખ કરેલા બે ડકસ્સાઓમાાં, ઉપરના ધોરણોને અિગણિામાાં આવ્યા હતા છતાાં, એકમોને રોકડ સહાય માંજૂર કરિામાાં આિી હતી.

કોઠો 4: અયોગ્ય એકમોને ચકૂિેલી રોકિ સહાય

લાભાથીનુાં નામ પ્રથમ ચકૂિણીની ર્ારીખ

ટેક્ષ્ટાઇલ યોજના હઠેળ અરજીની

ર્ારીખ

MSME યોજના હઠેળ અરજીની ર્ારીખ

ચકુિેલી રોકિ સહાય

(` લાખમાાં) મે. ગગડરધર ટેકફેબ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ (GTL)

27 ફેબ્રઆુરી 2012 03 જાન્દ્્આુરી 2013 15 જુલાઇ 2013 77.86

મે. સાંસ્કાર ઇન્દ્ડસ્ટ્રીઝ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ (SIL)

11 ઓક્ટોબર 2011 21 મે 2012 04 જુલાઇ 2013 46.57

આમ, પહલેાાં ટેક્ષ્ટાઇલ યોજનામાાં અને ત્યારબાદ નિેસરથી MSME યોજનામાાં અરજી કરિાના લીધે બને્ન ડકસ્સાઓમાાં, અરજી રજુ કરિામાાં ચકુિણીની તારીખથી એક િર્ચ કરતાાં િધ ુસમયનો વિલાંબ થયો હતો, છતાાં પણ લાભાથીઓને ` 1.24 કરોડની રોકડ સહાય માંજૂર કરિામાાં આિી હતી.

ઓડડટે િધમુાાં અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે ટેક્ષ્ટાઇલ યોજના હઠેળ વ્યાજની રોકડ સહાય માટે અરજી કરતી િખતે, મે. ગગડરધર ટેકફેબ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડે જાહરે ક્ુું હત ુાં કે એકમ માટે ખરીદિામાાં આિેલી પ્લાન્દ્ટ અને મશીનરીની ડકિંમત ` 11 કરોડ હતી. આમ છતાાં, જ્યારે તેમણે MSME યોજના હઠેળ સહાય માટે અરજી કરી ત્યારે જાહરે ક્ુું હત ુાં કે એકમ માટે ખરીદિામાાં આિેલા પ્લાન્દ્ટ અને મશીનરીની ડકિંમત ફક્ત ` 9.67 કરોડ હતી કે જેથી એકમ MSME હઠેળ લાભ લેિા માટે હકદાર બની શકે.



47

3.1.4.7 િાવર્િક મયાતદા કરર્ાાં અવિક વ્યાજની રોકિ સહાયની ચકૂિણી

વ્યાજની રોકડ સહાયનુાં પ્રોત્સાહનની માગચરેખા અનસુાર, પાત્ર MSMEને િાવર્િક ` 25 લાખની મયાચદામાાં પાાંચ અથિા સાત ટકાના દરે વ્યાજની રોકડ સહાય ચકૂિિાપાત્ર હતી. અમદાિાદ જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રને લગતા ત્રણ ઓફલાઇન ડકસ્સાઓમાાં, એક િર્ચમાાં ` 25 લાખ કરતાાં અવધક વ્યાજની રોકડ સહાય છટી કરિામાાં આિી હતી. આના પડરણામે યોજનાની માગચરેખાના ઉલ્લાંઘન રૂપે ` 12.25 લાખ7 જેટલી અવધક ચકૂિણી થઇ હતી.

3.1.4.8 ઉભી કરેલી રોજગારી અથિા ઉત્પાદનના િર્ોની ચકાસણી ન કરિી

વ્યાજની રોકડ સહાયની માગચરેખામાાં વનયત કરિામાાં આવ્્ુાં છે કે લાભાથી એકમે કુલ કમચચારીઓના ઓછામાાં ઓછા 85 ટકા અને દેખરેખ અને વ્યિસ્થાપન કમચચારીઓના 60 ટકાની ભરતી સ્થાવનક િસ્તીમાાંથી કરિાની રહશેે. તેમાાં એવુાં પણ વનયત કરિામાાં આિેલુાં છે કે એકમે ઉત્પાદન શરૂ થયા તારીખથી પાાંચ િર્ચ સધુી ઉત્પાદન ચાલ ુ રાખવુાં જોઇએ. ઉદ્યોગ કવમશ્નરે જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રોને ઉપરની શરતોનુાં પાલન થાય છે તેની ખાતરી કરિા માટે રોકડ સહાયની માંજૂરી આપતાાં પહલેાાં િર્ચમાાં એકિાર એકમનુાં વનરીક્ષણ કરિાની સચૂના આપી હતી (જુન 2013).

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે અરજી/ દાિાની માંજૂરી િખતે એકમો પાસેથી કમચચારીઓના નામની યાદી સડહત એકમો દ્વારા સ્થાવનક રોજગારીની શરતોના પાલન માટે માત્ર એક સોગાંદનામુાં લેિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. આમ છતાાં, એકમમાાં ભરતી કરિામાાં આિેલી વ્યસ્ક્તઓ સ્થાવનક હતી તે સાગબત કરિા માટે વનરીક્ષણ દરવમયાન જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રોમાાં સોગાંદનામાની પ્રમાણભતૂતાની ચકાસણી કરિા માટે કાયમી િસિાટનુાં પ્રમાણપત્ર અથિા સરકાર દ્વારા જારી કરિામાાં આિેલ દસ્તાિેજ/ ઓળખપત્ર માંગાિિાની કોઇ પ્રણાલી ન હતી. ઉપરાાંત, ઉદ્યોગ કવમશ્નરની સચૂના અનસુાર, જે િર્ચમાાં વ્યાજની રોકડ સહાયની ચકૂિણી કરિામાાં આિે તે િર્ચમાાં એકમનુાં વનરીક્ષણ કરિામાાં આિતુાં હત ુાં. જો એકમ દાિો મોડો રજુ કરે અથિા આગળ દાિા રજુ કરિાનુાં બ ાંધ કરે તો વનદેશ કયાચ મજુબ એકમ ઉત્પાદનમાાં રહ્ુાં હત ુાં તેની ચકાસણી કરિા માટે વનરીક્ષણ કરિાની કોઇ જરૂડરયાત ન હતી.

આ રીતે, દાિો રજુ કરિામાાં આિે કે ન આિે તો પણ િર્ચ દરવમયાન ફરજીયાત વનરીક્ષણ કરિાનુાં ઠરાિિામાાં ન આવ્્ુાં અને કમચચારીઓ સ્થાવનક હતા તે સાગબત કરિા માટે વનરીક્ષણ િખતે દસ્તાિેજી પરુાિા એકઠા ન કરિા એ બાબતોએ યોજનાની આ શરતોની દેખરેખને ગબનઅસરકારક બનાિી હતી.

7 (i) ક્લાવસક કોરૂગેશન્દ્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ - ` 4.31 લાખ (ઑગષ્ટ 2013 થી જુલાઇ 2015) (ii) એમ.બી.આર.

ફ્લેક્ષીબલ ગલવમટેડ - ` 5.26 લાખ (ઓક્ટોબર 2012 ઓક્ટોબર 2014) (iii) માંગલ કોટન મીલ્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ - ` 2.68 લાખ (એવપ્રલ 2012 થી માચચ 2013 અને એવપ્રલ 2014 થી માચચ 2015).


48

3.1.4.9 અલગ એકમોમાાં મિૂીરોકાણો માટે અયોગ્ય રોકિ સહાય

એક કરતાાં િધ ુMSME માટે વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનનો દાિો કરિા માટે અરજદાર પર કોઇ રોક નથી. આમ છતાાં, ઉદ્યોગ કવમશ્નર કચેરી દ્વારા જારી કરિામાાં આિેલી માગચરેખા અનસુાર, એક જ અરજદારના બીજા એકમની MSMEની સ્સ્થવત નક્કી કરિા માટે બને્ન એકમોમાાં પ્લાન્દ્ટ અને મશીનરીમાાં કરેલા મડૂીરોકાણ ભેગુાં કરવુાં જોઇએ.

ઓનલાઇન અરજીઓના પથૃક્કરણમાાં, 10 ડકસ્સાઓમાાં જોિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે યોજના હઠેળ લાભાથીઓએ બે અલગ એકમો માટે અરજી કરી હતી. બીજી અરજીની પ્રડક્રયા કરતી િખતે જો મડૂીરોકાણ ભેગુાં કરિામાાં આવ્્ુાં હોત તો, બીજા એકમનુાં િગીકરણ સકુ્ષ્મ એકમ હઠેળ થ્ુાં ન હોત પરાંત ુલઘ ુઅથિા મધ્યમ એકમ તરીકે થ્ુાં હોત જેથી તે વ્યાજની રોકડ સહાયના નીચા દર માટે હકદાર થ્ુાં હોત. આમ, આ 10 એકમોમાાં મડૂીરોકાણને ભેગુાં ન કરિાના કારણે બે ટકાની િધારાની રોકડ સહાય માંજૂર થઇ હતી. 10 પૈકી સાત લાભાથીઓને ઑગષ્ટ 2016 સધુીમાાં ચકુિણી કરિામાાં આિી હતી. કુલ 15 છમાવસક દાિાઓની સામે ` 3.21 લાખની રોકડ સહાય અયોગ્ય રીતે આપિામાાં આિી હતી. ઉપરના સાત લાભાથીઓની બાબતમાાં 15 છમાવસક દાિાઓ અને બાકીના ત્રણ લાભાથીઓની બાબતમાાં બધા 30 છમાવસક દાિાઓ આજ સધુી પડરપક્િ થયા ન હતા/ રજુ કરિામાાં આવ્યા ન હતા. ઉદ્યોગ કવમશ્નર/ સરકાર તરફથી હજી કોઇ જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.1.5 ઉપસાંહાર અને ભલામણો

CIP યોજનાઓ માટે સહાયની સમીક્ષામાાં કોન્દ્ટ્રાકટના વિભાજનના કારણે ` 12.35 કરોડની િધારાની સહાયની માંજૂરી અને CIPની માગચરેખાના ઉલ્લાંઘન રૂપે પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓને આપિામાાં આિેલા ` 44.88 કરોડની અવધક સહાય બહાર આિી હતી. ઉદ્યોગ કવમશ્નરની દેખરેખના અભાિના પડરણામે ગજુરાત ઔદ્યોગગક વિકાસ વનગમને ` 115.92 કરોડનુાં અવધક અનદુાન માંજૂર થ્ુાં હત ુાં. નમનૂા ચકાસણી કરિામાાં આિી હતી એિી અન્દ્ય સાત પડરયોજનાની અમલકતાચ એજન્દ્સીઓએ પણ CIP યોજનાની મોટા ભાગની શરતોનુાં પાલન ક્ુું ન હત ુાં જેના પર ઉદ્યોગ કવમશ્નર દ્વારા પણ દેખરેખ રાખિામાાં આિી ન હતી.

એિી ભલામણ કરિામાાં આિે છે કે લાભાથીઓને અવિક અનદુાનની માંજૂરી અને અયોગ્ય લાભાથીઓને સહાયની માંજૂરી અટકાિિા માટે CIP યોજનાની માગતરેખાન ુાં પાલન સવુનવિર્ કરિા માટે ઉદ્યોગ કચેરીમાાં દેખરેખની અસરકારક પધ્િવર્ હોિી જોઇએ..

MSME ક્ષેત્રને વ્યાજની રોકડ સહાયના પ્રોત્સાહનની સમીક્ષામાાં ઉદ્યોગ કવમશ્નર અને જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્રો દ્વારા દેખરેખમાાં ઉણપો બહાર આિી હતી જે યોજનાની માગચરેખાના ઉલ્લાંઘન, અયોગ્ય લાભાથીઓને ` 7.60 કરોડની સહાયનુાં અનદુાન, અરજીઓ/ દાિાઓ ની પ્રડક્રયામાાં વિલાંબ અને બેિડી ચકૂિણી તરફ દોરી ગઇ હતી.


49

સમયસર પ્રડક્રયા થાય એ માટે જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્રએ રે્ની અરજી/ દાિાની માંજૂરીની પ્રણાલીને મજબરૂ્ કરિી જોઇએ. અયોગ્ય લાભાથીઓને અવિક રોકિ સહાયની માંજૂરી ન થાય રે્ માટે દેખરેખની પ્રણાલીને પણ સરુઢ કરિી જોઇએ.

લાભાથીઓને અયોગ્ય ચકૂિણી થર્ી અટકાિિા માટે ઉદ્યોગ કવમશ્નરની કચેરીએ રે્ની માડહર્ી ર્કનીકી પ્રણાલીને સરુઢ કરિી જોઇએ.

બાંદરો અને પડરિહન વિભાગ

3.2 ખાનગી ભાગીદારી મારફર્ ગજુરાર્માાં બાંદર કે્ષત્રનો વિકાસ


ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચની સ્થાપના (એવપ્રલ 1982) ગજુરાત સરકાર દ્વારા રાજ્યમાાં બ ાંદર સાંબ ાંવધત માળખાના વિકાસ માટે કરિામાાં આિી હતી. 31 માચચ 2016 ના રોજ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ પાસે તેના વનયાંત્રણ હઠેળ 41 નાના બાંદરો (16 જહાજીમાલની હરેફેરમાાં રોકાયેલા અને 25 માછીમારી જેિી અન્દ્ય પ્રવવૃત્તઓમાાં રોકાયેલા) હતા. આ 41 બાંદરો પૈકી, ચાર8 ખાનગી બાંદરો હતા અને બાકીના ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચના બાંદરો હતા. રાજ્યના બાંદર ક્ષેત્રમાાં ઉદારીકરણ 1992 મા સા્ં કુ્ત ક્ષેત્ર હઠેળ પીપાિાિ બાંદરના વિકાસ સાથે શરૂ થ્ુાં હત ુાં. ઉદ્યોગોને સ્િખચે કેપ્પ્ટિ જેટી બાાંધિા પ્રોત્સાહન આપિામાાં માટે વ્હારફેજ9ના દરોમાાં િળતર જાહરે કરિામાાં આવ્્ુાં (ડડસેમ્બર 1993) અને ખાનગી બાંદર શરુ કરિા માટે 1995 ની બાંદર નીવત હઠેળ, બાાંધવુાં, માગલકી, સાંચાલન અને તબદીલી (BOOT10) ના વસધ્ધાાંતો (July 1997) જાહરે કરિામાાં આવ્યા હતા. એકાંદરે, ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે 1999 થી 2012 ના સમયગાળા દરવમયાન 25 કેપ્પ્ટિ જેટી કરાર(CJAs) કયાચ હતા અને 10 બાંદરો11માાં ખાનગી ભાગીદારી માટે પહલે કરી હતી. કેપ્પ્ટિ જેટીઓ અને ખાનગી બાંદરોએ સાથે મળીને 2010-15 દરવમયાન બાંદર સાંબ ાંવધત પ્રવવૃત્તઓના વિકાસમાાં નોંધપાત્ર ફાળો આપ્યો હતો અને ઉપરના સમયગાળા દરવમયાન ગજુરાતના તમામ નાના બાંદરો દ્વારા હરેફેર કરેલા જહાજીમાલના અનકુ્રમે 52 ટકા અને 39 ટકાની હરેફેર કરી હતી.

8 મુાંરા (ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડ), હજીરા, પીપાિાિ અને દહજે. 9 વ્હાફેજ એ કેપ્ટીિ, ખાનગી અને જી.એમ.બી. ની જેટીઓનો ઉપયોગ કરનાર પાસેથી ગજુરાત સરકાર દ્વારા દડરયા

કાાંઠો જે સરકારની વમલકત છે તેના ઉપયોગ માટે િસલૂ કરિામાાં આિતી રકમ છે. વનયવમત સમયાાંતરે, ગજુરાત સરકાર પોટચ ચાર્જની સગૂચ મારફતે તમામ ત્રણ પ્રકારની જેટીઓ માટે લાગ ુ પડતા વ્હાફેજના દર જાહરે કરે છે.ડડસેમ્બર 1993 માાં જાહરેનામામાાં, આ રીતે વનયત કરેલા દરો પર કેપ્ટીિ જેટીઓ માટે ડરબેટની જાહરેાત કરિામાાં આિી હતી.

10 BOOT – બાાંધવુાં, માગલકી, સાંચાલન અને તબદીલી. 11 કાયચરત બાંદરો – પીપાિાિ, મુાંરા, દહજે, હજીરા; પ્રગવતમાાં હોય એિા બાંદરો-છારા, દહજે (નવુાં), નારગોલ,

જાફરાબાદ; જેના ઇરાદાપત્ર રદ્દ થયા છે તે બાંદરો-મહુિા, કચીગઢ્.


50

3.2.2 ઓડિટનો વ્યાપ

કેપ્પ્ટિ જેટીઓ અને ખાનગી બાંદરો મખુ્ય સાધન હતા જેના દ્વારા ખાનગી પક્ષો પાસેથી ખાનગી ક્ષેત્રમાાં ભાગીદારી મેળિિાનો પ્રયાસ કરિામાાં આિતો હોિાથી, ઓડડટે ખાનગી ભાગીદારીની શરતો ગજુરાત સરકાર/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચના ડહત માટે હાવનકારક ન હતી તેની ખાતરી કરિા માટે 25 કેપ્પ્ટિ જેટી કરારો અને 10 બાંદરોના ખાનગીકરણની સમીક્ષા કરી હતી. ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચની કામગીરી પર એક સિચગ્રાહી સમીક્ષાનો સમાિેશ ભારતના વનયાંત્રક અને મહાલેખાપરીક્ષકના ઓડડટ અહિેાલ, 2012-13 (આવથિક ક્ષેત્ર), ગજુરાત સરકાર માાં કરિામાાં આવ્યો હતો જેમાાં ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચના બાંદરોના સાંચાલનની કામગીરી, કોન્દ્ટ્રાક્ટનુાં વ્યિસ્થાપન અને નાણાકીય વ્યિસ્થાપન સમાવિષ્ટ હતા. તેમાાં માચચ 2013 સધુી કેપ્પ્ટિ જેટીઓ અને કાયચરત ખાનગી બાંદરો મારફતે ખાનગીકરણનો પણ સમાિેશ થતો હતો. કેપ્પ્ટિ જેટીઓ, હયાત ખાનગી બાંદરો અને આગામી બાંદરો જેમાાં જહાજીમાલની હરેફેર હજી શરૂ થિાની બાકી છે એિા એવપ્રલ 2013 થી માચચ 2016 ના સમયગાળા માટે જોિામાાં આિેલા અિલોકનોની ચચાચ નીચે કરિામાાં આિી છે:

3.2.3 કેપ્પ્ટિ જેટી કરારો

ગજુરાત સરકારે જાહરે ક્ુું હત ુાં (ડડસેમ્બર 1993) કે કોઇ પણ ઉદ્યોગ જે પોતાની કેપ્પ્ટિ જેટીનુાં બાાંધકામ કરે તેણે ગજુરાત સરકારને ઉદ્યોગ દ્વારા જેટીના બાાંધકામ માટે કરિામાાં આિેલો મડૂી ખચચ અથિા 25 િર્ચ બેમાાંથી જે િહલે ુાં હોય તે સમય સધુીમાાં રાહતના વ્હારફેજ દરો (કેપ્પ્ટિ જેટી માટે વનયત કરેલા વ્હારફેજ દરોમાાંથી મળિાપાત્ર કસર સરભર કયાચ બાદ મેળિેલ) જ ચકૂિિાના રહશેે. તેના અનસુાંધાને, ગજુરાત સરકારે કેપ્ટીિ જેટી કરાર સાંબ ાંવધત શરતો વનયત કરી હતી (મે 1999) જેમાાં મડૂી ખચચનો સેટ ઓફ મળિાપાત્ર હતો. 21 કેપ્ટીિ જેટી કરારોમાાં આને અપનાિિામાાં આવ્યા હતા. ઉપરની શરતોમાાં સધુારો કરિામાાં આવ્યો હતો (જાન્દ્્આુરી 2010) જેમાાં 31 માચચ 2012 પછી કાયચરત થઇ હતી એિી કેપ્ટીિ જેટી માટે મડૂી ખચચનો સેટ ઓફ બાંધ કરિામાાં આવ્યો હતો. કેપ્ટીિ જેટી કરારની સધુારેલી શરતો હઠેળ ચાર કેપ્ટીિ જેટી કરારો કરિામાાં આવ્યા હતા. કરિામાાં આિેલા 25 કેપ્ટીિ જેટી કરારોની વિગતો પડરવશષ્ટ VII માાં આપી છે. ઓડડટમાાં સમીક્ષા કરી હતી એ 25 કેપ્ટીિ જેટી કરારો સાંબ ાંવધત ઓડડટ અિલોકનોનુાં િણચન નીચે કરિામાાં આવ્્ુાં છે:

3.2.3.1 કેપ્ટીિ જેટી ના મિૂી ખચતની ચકાસણીમાાં વિલાંબ

31 માચચ 2012 પહલેાાં કાયચરત કરિામાાં આિેલી કેપ્ટીિ જેટીઓ જેમના બાાંધકામના મડૂી ખચચનો સેટ ઓફ માન્દ્ય કરેલો હતો તેમના ડકસ્સામાાં વ્હારફેજના દરમાાં િળતર કયા િર્ચ સધુી ચાલ ુરહશેે તે વનધાચડરત કરિા માટે બાાંધકામના મડૂી ખચચની ગણતરી, ચકાસણી અને પ્રમાણન, ખબૂ મહત્િના છે.

કેપ્ટીિ જેટીના બાાંધકામના મડૂી ખચચને આખરીરૂપ આપિામાાં વિલાંબનો અહિેાલ ઓડડટ અહિેાલ 2012-13 (આવથિક ક્ષેત્ર), ગજુરાત સરકારના ફકરા 2.11.1 માાં આપિામાાં આવ્યો હતો


51

જેમાાં 21 કેપ્ટીિ જેટી કરારોમાાંથી ફક્ત નિ માાં બાાંધકામનો મડૂી ખચચ માંજૂર કરિામાાં આવ્યો હતો. 31 માચચ 2016 ની સ્સ્થવતએ કેપ્ટીિ જેટી કરારોના બાાંધકામના મડૂી ખચચના આખરીકરણ/ ચકાસણીની સ્સ્થવત નીચે કોઠો 5 માાં આપી છે.

કોઠો 5: કેપ્પ્ટિ જેટીના ખચતની ચકાસણીની સ્સ્થવર્

કેપ્ટીિ જેટી કરારની સાંખ્યા ખચતની ચકાસણીના કામની સ્સ્થવર્ (31 માચત 2016 ના રોજ) 12 ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે બાાંધકામનો મડૂી ખચચ માંજૂર કયો હતો. 6 તકનીકી ચકાસણી પ્રગવતમાાં હતી. 3 કેપ્પ્ટિ જેટીના માગલકોએ જરૂરી માડહતી રજુ કરી ન હતી.

(સ્ત્રોર્: ગજુરાર્ મેરીટાઇમ બોિત ર્રફથી મળેલી માડહર્ી)

કેપ્ટીિ જેટી ધારકો દ્વારા ખચચની વિગતો રજુ કરિા માટે અને ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ દ્વારા ખચચની ચકાસણીની પ્રડક્રયા પણૂચ કરિા માટે કેપ્ટીિ જેટી કરારોમાાં કોઇ સમય મયાચદા વનયત કરિામાાં આિી ન હતી. ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે ત્રણ કેપ્ટીિ જેટી કરારોમાાં (પડરવશષ્ટ VII ના અનકુ્રમ નાં. 13, 14 અને 18) જહાજીમાલના સાંચાલનની તારીખથી 6 થી 15 િર્ચ િચ્ચેના સમયગાળા પછી પણ ખચચની ચકાસણી હજી પ્રગવતમાાં છે (માચચ 2016). ત્રણ ડકસ્સાઓમાાં (પડરવશષ્ટ VII ના અનકુ્રમ નાં. 15 થી 17) જેમાાં જહાજીમાલનુાં સ ાંચાલન ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ સાથે કેપ્ટીિ જેટી કરાર કરતાાં પહલેાાં શરૂ કરિામાાં આવ્યા હતા તેમાાં કેપ્ટીિ જેટી કરારની તારીખથી 17 િર્ચ કરતાાં િધ ુમાટે (11 ઑગષ્ટ 1999 થી ઓક્ટોબર 2016) ખચચની ચકાસણી પણૂચ થઇ ન હતી. કેપ્ટીિ જેટીના ત્રણ ડકસ્સાઓમાાં (પડરવશષ્ટ VII ના અનકુ્રમ નાં. 19 થી 21) માાં કેપ્ટીિ જેટી ધારકો દ્વારા જહાજીમાલના સાંચાલનની તારીખથી 5 થી 7 િર્ચ વિતી ગયા છતાાં પણ ખચચની વિગતો રજુ કરિામાાં આિી ન હતી.

ઓડડટનુાં મ ાંતવ્ય એવુાં છે કે ખચચની ચકાસણીમાાં વિલાંબ, બાાંધકામના મડૂી ખચચ ઉપરાાંત લાઇસન્દ્સધારકને વ્હારફેજ ચાર્જમાાં અજાણતાાં રાહત આપિા તરફ લઇ જઇ શકે. ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોલીયમ ગલવમટેડના ડકસ્સામાાં સીક્કા ખાતે સીંગલ બોય મરુીંગ12 1 અને 2 ના ડકસ્સામાાં બાાંધકામના મડૂી ખચચના આખરીકરણમાાં વિલાંબના કારણે અવધક સેટ ઓફ માંજૂર કરિામાાં આવ્યો હતો જે પાછળથી ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ દ્વારા િસલૂ કરિો પડયો હતો. આ સાંબ ાંધમાાં ઓડડટ અિલોકનો હિે પછીના ફકરાઓમાાં ચચાચ કરિામાાં આિી છે.

સરકાર/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ/ જુન 2016) કે જટીલ ગણતરી, તકનીકી પાસાઓ અને વિચારણા હઠેળની રકમના પડરમાણના લીધે ચકાસણીની પ્રડક્રયા સમય માાંગી લે છે. િધમુાાં, એવુાં પણ જણાિિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે આગામી ત્રણ િર્ચમાાં બાકીની કેપ્ટીિ જેટીઓના ખચચની ચકાસણીનુાં કામ પણૂચ કરિા માટે એક કાયચ યોજના ઘડી હતી.

12 સીંગલ બોય મરુીંગ (Single Buoy Mooring) મોટા િહાણો જેને લાાંગરિા માટે મોટા બથચની જરૂર પડે છે તેમાાંથી

પ્રિાહી/ િા્ ુજહાજીમાલની હરેફેર માટે દડરયામાાં ઉતારિામાાં આિે છે.


52

આ જિાબ, મોટા ભાગની જેટીઓની ચકાસણીની પ્રડક્રયામાાં 5 થી 17 િર્ચ િચ્ચેના િધ ુપડતા વિલાંબને વ્યાજબી ઠેરિતો નથી. એક િખત કેપ્ટીિ જેટીનુાં બાાંધકામ થઇ જાય એટલે ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ પણૂચતાનુાં પ્રમાણપત્ર જારી કરે છે અને કેપ્ટીિ જેટીને ઉતરાણ અને િહાણિટાના સ્થળ તરીકે જાહરે કરિા માટે કસ્ટમ્સને ભલામણ કરે છે. કસ્ટમ્સની આિી જાહરેાત થાય એટલે કેપ્ટીિ જેટી તેના જહાજીમાલની હરેફેરનુાં કામકાજ શરૂ કરે છે અને બાાંધકામના મડૂી ખચચના સેટ ઓફ માટે હકદાર બને છે. જ્યારે પણૂચતાનુાં પ્રમાણપત્ર જારી થઇ જાય અને જહાજીમાલની હરેફેર શરૂ થઇ જાય ત્યારે ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે કેપ્ટીિ જેટી ધારકો દ્વારા ખચચની વિગતો રજુ કરિા માટે કડક વ્યાજબી સમયમયાચદા નક્કી કરિી જરૂરી હોય છે. પાછલા િર્ચ 2012-13 ના ઓડડટ અહિેાલમાાં આ બાબતમાાં ધ્યાન દો્ુું હત ુાં. આમ છતાાં, ચાર િર્ચ વિતી જિા છતાાં સ્સ્થવત એિી જ રહી છે.

એિી ભલામણ કરિામાાં આિે છે કે કેપ્ટીિ જેટીના કરારમાાં ખચતની ચકાસણી પણૂત કરિા માટેની સમય મયાતદાનો સમાિેશ કરિો જોઇએ કે જેથી કેપ્ટીિ જેટી િારકો માટે એ બાંિનકર્ાત બનાિી શકાય.

3.2.3.2 મિૂી ખચતને આખરીરૂપ આપિામાાં વિલાંબના કારણે વ્યાજની િસલૂાર્માાં વનષ્ફળર્ા

ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોલીયમ ઇન્દ્ડસ્ટ્રીઝ સાથે સીક્કા બાંદર ખાતે બે સીંગલ બોય મરુીંગ (SBM) ના બાાંધકામ અને ઉપયોગ માટે, જે પણૂચ થઇ ગયા હતા અને 10 સપ્ટેમ્બર 1999 થી કાયચરત કરિામાાં આવ્યા હતા તેના કેપ્ટીિ ઉપયોગ માટે એક કેપ્ટીિ જેટી કરાર કયો હતો (28 જુલાઇ 1999). આ બે સીંગલ બોય મરુીંગ માટે વ્હાફેજ ચાર્જની ઓછી િસલૂાતનો ઉલ્લેખ ઓડડટ અહિેાલ 2012-13 (આવથિક ક્ષેત્ર), ગજુરાત સરકારના ફકરા 2.11.3 માાં કરિામાાં આવ્યો હતો. ઓડડટ અહિેાલ 2012-13 ને આખરીરૂપ અપા્ુાં હત ુાં ત્યારે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડના બાાંધકામના મડૂી ખચચનુાં આખરીકરણ થ્ુાં ન હત ુાં.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડે સીંગલ બોય મરુીંગ માટે બાાંધકામના મડૂી ખચચનો ` 452.51 કરોડનો દાિો કયો હતો (જુલાઇ 2005/ જુન 201૦). ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડે ફેબ્રઆુરી 2012 સધુીમાાં ` 436.37 કરોડનુાં િળતર મેળવ્્ુાં હત ુાં અને ખચચનુાં આખરીકરણ હજી બાકી હત ુાં (19 માચચ 2012), ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે માચચ 2012 થી ટન દીઠ ` 18 ના દરે વ્હાફેજ ચાર્જની િસલૂાત શરૂ કરી હતી. ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડના બાાંધકામના મડૂી ખચચન ુાં ` 402.55 કરોડ તરીકે આખરીકરણ ક્ુું હત ુાં (માચચ 2015). ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડને આપિામાાં આિેલી ` 33.82 કરોડની અવધક રાહત (` 436.37 કરોડ બાદ ` 402.55 કરોડ) અસરની તારીખ એટલે કે બાાંધકામના મડૂી ખચચ ના િળતર પણૂચ કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં ત્યારથી 12 ટકા વ્યાજ સાથે િસલૂ કરિાનુાં નક્કી ક્ુું હત ુાં. આમ છતાાં, ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડે મે 2015 માાં ` 33.82 કરોડની માત્ર મળૂ રકમની ચકુિણી કરી હતી.


53

િધમુાાં ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે ચકાસણી કરેલા ` 402.55 કરોડના બાાંધકામના મડૂી ખચચ 8 જુલાઇ 2011 ની અસરકારક તારીખે જ સરભર કરિામાાં આવ્યો હતો. આથી, એ તારીખથી જ મેડટ્રક ટન દીઠ ` 36 નો પરેૂપરૂો વ્હારફેજ ચાર્જ ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડ પાસેથી લેિો જોઇતો હતો. ઓડડટે ગણતરી કરી હતી કે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડે ઉપર જણાવ્યા મજુબ અસરની તારીખથી ` 96.90 કરોડનુાં િધારાનુાં િળતર મેળવ્્ુાં હત ુાં. આથી, ખરેખર િસલૂાતની રકમ ` 33.82 કરોડના બદલે ` 96.90 કરોડ હોિી જોઇતી હતી. આ બાબત ઓડડટમાાં ધ્યાન પર લાિિામાાં આિી ત્યારે, ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડ પાસેથી ઉપર જણાવ્યા મજુબની ` 63.08 કરોડની તફાિતની રકમ િસલૂ કરી હતી. આમ છતાાં, ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે ગણતરી કરેલુાં ` 44.89 કરોડનુાં વ્યાજ ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડ પાસેથી િસલૂ કરિામાાં આવ્્ુાં ન હત ુાં (ઓક્ટોબર 2016).

સરકાર/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ/ જુન 2016) કે મળૂ રકમ તરીકે ` 63.08 કરોડની િસલૂાત કરિામાાં આિી હતી અને વ્યાજની િસલૂાત માટે માાંગણુાં ઉભ ુકરિામાાં આવ્્ુાં છે. આમ છતાાં, ` 44.89 કરોડ ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોકેમીકલ્સ ગલવમટેડ પાસેથી લેિાના બાકી રહ ેછે (ઑગષ્ટ 2016).

3.2.3.3 હયાર્ કેપ્ટીિ જેટી િારકોને અયોગ્ય લાભ

પોટચ ચાર્જની સગૂચ (SoPC) એ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ દ્વારા તેની હકૂમત હઠેળના તમામ બાંદરો ખાતે િસલુ કરિાના જુદા જુદા ચાર્જનુાં િણચન કરતો મહત્િપણૂચ દસ્તાિેજ છે. હાલમાાં અમલી િતચમાન પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 માાં જારી કરિામાાં આિી હતી. આની પહલેાાં, પોટચ ચાર્જની સગૂચઓ 1989, 1994, 1998 અને 2003 માાં જારી કરિામાાં આિી હતી. બાંદરો ખાતે િસલૂ કરિામાાં આિતા વિવિધ ચાર્જ પૈકી કેપ્ટીિ/ ખાનગી/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચની જેટીની બાબતમાાં િસલૂ કરિામાાં આિતો વ્હારફેજ ચાર્જ અને ખાનગી બાંદરોની બાબતમાાં િસલૂ કરિામાાં આિતી િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી ગજુરાત સરકારને ચકૂિિામાાં આિતી મખુ્ય કર િસલૂાત છે.

2003 માાં અને તે પહલેાાં જારી કરિામાાં આિેલી પોટચ ચાર્જની સગૂચઓમાાં, કેપ્ટીિ જેટી માટે વ્હાફેજનો ફક્ત એક દર જાહરે કરિામાાં આવ્યો હતો. જેના ઉપર જેટીના બાાંધકામનો મડૂી ખચચ સરભર થાય ત્યાાં સધુી 80 ટકા િળતર માંજૂર કરિામાાં આિતુાં હત ુાં અને ત્યારબાદ પરુો દર લાગ ુપડતો હતો. માચચ 2012 પછી કાયચરત કરિામાાં આિેલી નિી કેપ્ટીિ જેટી માટે િળતરનો વિકલ્પ ગજુરાત સરકાર દ્વારા કાઢ્ી નાખિામાાં આવ્યો હતો. ત્યારબાદ, જુલાઇ 2012 માાં પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 માાં (i) હયાત કેપ્ટીિ જેટી જેમાાં બાાંધકામના મડૂી ખચચની િસલૂાત કરિામાાં આિી ન હોય અને િળતરનો લાભ લેતા હોય; અને (ii) હયાત કેપ્ટીિ જેટી જેમાાં બાાંધકામનો મડૂી ખચચ િળતર મારફતે પહલેેથી િસલૂ કરિામાાં આવ્યો હોય અથિા નિી કેપ્ટીિ જેટી જેમાાં બાાંધકામના મડૂી ખચચનુાં િળતર મળિાપાત્ર ન હોય તેના માટે અલગ વ્હાફેજના દર વનયત કયાચ હતા. પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 માાં, કેપ્ટીિ જેટી માટે પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003 નો હાલનો દર પ્રથમ િગચ માટે યથાિત રાખિામાાં આવ્યો હતો અને દ્વદ્વવતય િગચ માટે ઘટાડેલા દરો વનયત કરિામાાં આવ્યા હતા. આમ, પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 િળતરપાત્ર ન હોય એિા કેપ્ટીિ જેટી


54

ધારકો અને એિા જેમણે િળતરનો લાભ લઇને તેમનો સેટ-ઓફ પણુચ કયો હતો તેમને સમાન ગણ્યા હતા. કોઠો 6 પોટચ ચાર્જની સગૂચમાાં કેટલીક મખુ્ય ચીજિસ્તઓુના વ્હાફેજના દરો દશાચિે છે.

કોઠો 6: કેપ્પ્ટિ જેટી માટે પોટત ચાર્જ સચૂચ 2012માાં વ્હાફેજના દર

જહાજીમાલનો પ્રકાર મે. ટન દીઠ વ્હાફેજનો દર ` મા િળર્ર હઠેળ કેપ્પ્ટિ જેટીઓ સેટ ઓફ બાદ/ સેટ ઓફ િગર કેપ્ટીિ જેટી

ક્રુડ તેલ 36 18 વસમેન્દ્ટ 38 28 પ્રિાહી રસાયણ 77 64 સ્ટીલ 68 56

(સ્ત્રોત: 2012 નુાં પોટચ ચાર્જની સગૂચનુાં જાહરેનામ)ુ

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 દ્વારા હયાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકો જેમણે 2012 ના િર્ચ પહલેા સેટ-ઓફ કાળમા કેપ્ટીિ જેટીઓનુાં બાાંધકામ કરેલ હત ુાં તેમને બમણો ફાયદો આપિામાાં આવ્યો હતો કારણ કે તેઓએ સેટ ઓફના સમયગાળા દરવમયાન નીચા વ્હારફેજ દરની ચકૂિણી કરી હતી અને એક િખત તેમના ખચચની પ્રાપ્પ્ત થઇ જાય એટલે તેઓ દ્વદ્વવતય િગચને લાગ ુપડતા ઘટાડેલા દરોએ વ્હારફેજ ની ચકૂિણી કરશે. નિા કેપ્ટીિ જેટી ધારકો માટે નિો દર ન્દ્યાયસાંગત લાગે છે કારણ કે તેઓ સેટ ઓફ નો દાિો કરતા ન હતા પરાંત ુહયાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકો માટે નહીં કે જેઓએ ગજુરાત સરકાર પાસેથી બાાંધકામનુાં મડૂી ખચચ પહલેેથી િસલૂ કરી લીધુાં છે. કેટલાક રષ્ટાાંતો નીચે કોઠો 7 માાં દશાચવ્યા છે:

કોઠો 7: જુની અને નિી શરર્ો હઠેળની કેપ્ટીિ જેટીઓની સરખામણી

ક્રમાાંક જેટીનુાં નામ જહાજીમાલનો પ્રકાર

િર્ત દરવમયાન લીિેલો સેટ

ઓફ

સેટ ઓફની રકમ

(` કરોિમાાં)

સેટ ઓફ સિુી મે. ટન

દીઠ વ્હાફેજનો દર

સેટ ઓફની ર્ારીખથી જુલાઇ 2012 સિુી મે.

ટન દીઠ વ્હાફેજનો દર

જુલાઇ 2012 પછી મે.ટન

દીઠ વ્હાફેજનો દર

1 ડદસ્ગ્િજય વસમેન્દ્ટ કાંપની(DCC)

વસમેન્દ્ટ 2007 3.79 ` 7.60 ` 38 ` 28

2 એબીજી વસમેન્દ્ટ નિી શરત હઠેળ કોઇ સેટ ઓફ માંજૂર કરિામાાં આિતો નથી ` 28

ઉપરના કોઠામાાંથી જોઇ શકાય છે કે ડદસ્ગ્િજય વસમેન્દ્ટ કાંપની જે માચચ 2012 પહલેાાં કાયચરત કરિામાાં આિી હતી તેણે સેટ ઓફ સધુી નીચા દરે, સેટ ઓફ ની તારીખથી જુલાઇ 2012 સધુી પરુૂાં વ્હાફેજ અને જુલાઇ 2012 થી ઘટાડેલા દરે વ્હાફેજ ની ચકૂિણી કરી હતી. બીજી બાજુ, એબીજી વસમેન્દ્ટ જેને સેટ ઓફ મળિાપાત્ર ન હતો તેણે પણ ઘટાડેલા દરે વ્હાફેજની ચકૂિણી કરી હતી.

આમ, સેટ ઓફનો સમયગાળો પણૂચ થયા બાદ સેટઓફના અમલ હઠેળ હયાત કેપ્ટીિ જેટીઓના ધારકો માટે વ્હાફેજના નીચા દર વનયત કરિા અને તેમને નિા કેપ્ટીિ જેટી ધારકો જે સેટ ઓફ માટે હકદાર ન હતા તેમની સમાન ગણિા તે સેટ ઓફ પ્રડક્રયા હઠેળના હયાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકોને અનગુચત લાભ છે. ઑગષ્ટ 2012 થી માચચ 2015 ના સમયગાળા દરવમયાન, ગજુરાત


55

સરકારે સેટ ઓફ પરુો થયા બાદ (સેટ ઓફ મેળવ્યા બાદ પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003 હઠેળ તેઓ વ્હાફેજના જે દરે ભરતા હતા અને પોટચ ચાર્જની સગૂચ દ્વારા વનયત કરેલા નિા ઓછા દરો હઠેળ તેઓ ભરતા હતા તેના તફાિતના આધારે ગણિામાાં આિેલ) વ્હાફેજના દરમાાં ઘટાડા દ્વારા સાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકોને લગભગ ` 182.39 કરોડનો અનગુચત લાભ (પડરવશષ્ટ VIII માાંની વિગતો મજુબ) આપ્યો હતો.

સરકાર/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ફેબ્રઆુરી 2016) કે સેટ ઓફ ના વિકલ્પ વિનાના કેપ્ટીિ જેટી ધારકોની સરખામણીએ હયાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકોને ઓડડટના સચૂન પ્રમાણે ઉંચો ભાિદર લાગ ુપાડિાથી જુના ખેલાડીઓને માત્ર અન્દ્યાય જ નહીં થાય પરાંત ુતેના ડહત માટે હાવનકારક હશે. કેપ્ટીિ જેટી અને ખાનગી બાંદરોને સેટ ઓફ ન આપિા બાબતમાાં સરકાર દ્વારા લેિામાાં આિેલા નીવતવિર્યક વનણચયનો હતે ુતે પાર પાડશે નહીં.

સરકારનો જિાબ ટકી શકે એિો નથી કારણ કે ઓડડટ માત્ર હયાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકો જેમને બાાંધકામના મડૂી ખચચનો સેટ ઓફ મળી ગયો છે તેમને નિા કેપ્ટીિ જેટી ધારકો જેમને સેટ ઓફ મળિાપાત્ર ન હતો તેમની સમાન ગણિાના વનણચય સામે પ્રશ્ન કરે છે. ઉપરાાંત, ઓડડટે એવપ્રલ 2012 પછી નિી કેપ્ટીિ જેટી અને ખાનગી બાંદરોને સેટ ઓફ માંજૂર નહીં કરિાના વનણચય સામે પ્રશ્ન કયો નથી.

3.2.4 ખાનગી બાંદરો

ડડસેમ્બર 1995 માાં જાહરે કરિામાાં આિેલી બાંદર નીવતએ સાંકગલત બાંદર વિકાસના વ્્હુરચના, વ્હાફચ/ જેટી/ જીએમબીના બથચના અપણૂચ કામોનુાં ખાનગીકરણ, વ્હાફચ/ જેટી/ ક્િેની ઉપર હરેફેરના આધવુનક યાાંવત્રક સાધનો લગાિિાની પરિાનગી આપિી અને પસાંદગીના સ્થળોએ નિા વ્હાફો/ જેટીઓના બાાંધકામના ખાનગીકરણને િેગ આપ્યો હતો. બાંદર નીવત હેઠળ ખાનગી બાંદરોની પડરયોજનાઓ માટે મડૂી રોકાણનુાં વિશ્લેર્ણ અને મડૂીની િસલૂાત માટેની માગચરેખા પરુી પાડિા માટે, નીચે મજુબની વિશેર્તા સાથે BOOT વસધ્ધાાંતો અપનાિિામાાં આવ્યા હતા (જુલાઇ 1997).

ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ બ ાંદરનુાં સ્થળ નક્કી કરશે અને બેક-અપ જમીન વિકાસકતાચને 30 િર્ચના સમયગાળા માટે ભાડાપટે આપશે. BOOT ના સમયગાળાની સમાપ્પ્ત સાથે સાંપવત્તના વ્યાજબી ભાિે તે સાંપવત્ત ગજુરાત સરકારને તબદીલ કરિામાાં આિશે.

વિકાસકતાચને ગજુરાત સરકારે જાહરે કરેલી િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી13 વસિાયના તમામ બાંદર સાંબ ાંવધત ભાિદર નક્કી કરિાની અને િસલૂ કરિાની પડરિતચનક્ષમતા રહશેે અને બાંદરનો

13 િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી ખાનગી બાંદરો દ્વારા દડરયા કાાંઠો જે સરકારની સાંપવત્ત છે તેના ઉપયોગ માટે ગજુરાત

સરકારને ચકૂિિામાાં આિે છે. જુદા જુદા વિકલ્પો હઠેળ વનયવમત સમયાાંતરે પોટચ ચાર્જની સગૂચ મારફતે ગજુરાત સરકાર દ્વારા આ દરો જાહરે કરિામાાં આિે છે અને સમજૂવત કરારની જોગિાઇઓ અથિા બોલીના દસ્તાિેજમાાં જણાિેલી શરતો મજુબ લાગ ુપાડિાના હોય છે.


56

માંજૂર થયેલો કુલ મડૂી ખચચનો સેટ ઓફ ન થઇ જાય ત્યાાં સધુી રાહત દરે િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટીની ચકુિણી કરિાની છૂટ રહશેે.

િર્ચ 1995 થી 2015 ના સમયગાળા દરવમયાન, ખાનગી ક્ષેત્ર હઠેળ વિકાસ માટે 10 બાંદરોનુાં આયોજન કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં જેમાાંથી ત્રણ બાંદરો સમજૂતી કરાર મારફતે ખાનગી ક્ષેત્ર હઠેળ આવ્યા હતા અને બાકીના સાત બોલીની પ્રડક્રયા મારફતે કરિામાાં આવ્યા હતા. ખાનગી ક્ષેત્ર હઠેળના બાંદરોની વિગતો નીચે કોઠો 8 માાં દશાચિી છે:

કોઠો 8: ખાનગીકરણ થયેલા બાંદરોની વિગર્ો

ક્રમાાંક બાંદરનુાં નામ

કન્સેશનરીનુાં નામ બોલી/ સમજૂર્ી કરાર

સ્સ્થવર્ િોટર ફ્રન્ટ રોયલ્ટીની ચકૂિણી14

1 પીપાિાિ ગજુરાત પીપાિાિ પોટચ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ.

સમજૂતી કરાર કાયચરત િળતર

2 મુાંરા ગજુરાત અદાણી પોટટચસ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ.

સમજૂતી કરાર કાયચરત િળતર

3 દહજે i) ગજુરાત કેમીકલ એન્દ્ડ પોટચ ટમીનલ ગલવમટેડ. ii) પેટ્રોનેટ એલએનજી ગલવમટેડ

સમજૂતી કરાર કાયચરત સ્ટે્રઇટ લાઇન પધ્ધવત

4 હજીરા હજીરા પોટચ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ.(HPPL)

બોલી 1999 કાયચરત સ્ટે્રઇટ લાઇન પધ્ધવત

5 છારા શપરુજી પાલોનજી કાંપની ગલવમટેડ.

બોલી 2007 પ્રગવતમાાં િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી પર વપ્રમીયમ

6 દહજે (નવુાં)

સ્ટલીંગ પોટચ ગલવમટેડ. બોલી 2007 પ્રગવતમાાં ચાર િર્ચ અને પાાંચ મડહના રાહતનો સમયગાળો

7 નારગોલ કાગો મોટસચ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ. બોલી 2007 પ્રગવતમાાં િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી પર વપ્રમીયમ

8 જાફરાબાદ સ્િાન એનજી ગલવમટેડ. બોલી 2007 પ્રગવતમાાં એચ.પી.પી.એલ. ની શરતો મજુબ

9 મહુિા વનરમા ગલવમટેડ બોલી 2007 ઇરાદાપત્ર રદ્દ િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી પર વપ્રમીયમ

10 કચી ગઢ્ એલ એન્દ્ડ ટી ગલવમટેડ બોલી 2007 ઇરાદાપત્ર રદ્દ 20 િર્ચનો છૂટછાટનો સમયગાળો

(સ્ત્રોત: ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ પાસેથી એકવત્રત માડહતી)

14 પોટચ ચાર્જની સગૂચ (SoPC) 2003 માાં િોટર ફ્રન્દ્ટ દરોના બે વિકલ્પો હતા જેમ કે સેટ ઓફ વિકલ્પ અને સ્ટે્રઇટ

લાઇન વિકલ્પ. સેટ ઓફ વિકલ્પમાાં, તેઓ મળેલી રાહત મારફતે તેમનો મડૂી ખચચ સરભર થઇ જાય ત્યાાં સધુી રાહત દરના િોટર ફ્રન્દ્ટ દરોની ચકૂિણી કરી શકે અને ત્યારબાદ પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરે ચકૂિણી કરે. સ્ટે્રઇટ લાઇન પધ્ધવત મજુબ, વનયત કરેલા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરો (જે રાહત દરના બમણા અને આખા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરના ત્રીજા ભાગના છે) ની સમગ્ર રાહતના ગાળા દરવમયાન ચકૂિણી કરે છે. આમ છતાાં, 2007 ના બોલીના દસ્તાિેજમાાં, સેટ ઓફનો વિકલ્પ કાઢ્ી નાખિામાાં આવ્યો હતો. બોલીકારોએ પોતાની પસાંદગી માટે સૌથી ટુાંકો રાહતનો સમયગાળો અથિા પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ ચાર્જ પર મહત્તમ વપ્રમીયમ ટાાંક્યો હતો.


57

ખાનગી બાંદરોના ખચચની ચકાસણીમાાં વિલાંબ, મુાંરા બ ાંદરના વિકાસમાાં બેિડો લાભ આપિો અને દહજે બાંદરના વિકાસમાાં અવનયવમતતાઓ સાંબ ાંવધત અમારા મખુ્ય ઓડડટ અિલોકનો હિે પછીના ફકરાઓમાાં દશાચવ્યા છે.

3.2.4.1 ખચતની ચકાસણીમાાં વિલાંબ

જેમાાં િળતરનો વિકલ્પ સ્િીકારિામાાં આવ્યો હોય એિા ખાનગી બાંદરોના ડકસ્સામાાં સરકારના ડહતના રક્ષણ માટે ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ દ્વારા ખચચની ચકાસણી અને પ્રમાણનની પ્રડક્રયા સમયસર પણૂચ થાય તે ખબૂ મહત્િનુાં હત ુાં કારણ કે આ ડકસ્સાઓમાાં રાહતદરે િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી, માંજૂર થયેલ મડૂી ખચચ સરભર થઇ જાય તે સમય સધુી જ લાગ ુપડતો હતો. ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (નિેમ્બર 2015) કે ખચચની ચકાસણીમાાં વિલાંબ થયો હતો અને બે બ ાંદરો જેમ કે પીપાિાિ અને મનુ્દ્રા જેમાાં િળતરનો વિકલ્પ સ્િીકારિામાાં આવ્યો હતો તેમાાં ખચચની ચકાસણી હજુ બાકી હતી .

પીપાિાિ બાંદરઃ ગજુરાત પીપાિાિ પોટચ ગલવમટેડ, ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ અને ગજુરાત સરકાર િચ્ચે સપ્ટેમ્બર 1998 માાં કન્દ્સેશન કરાર (CA) કરિામાાં આવ્યો હતો. કન્દ્સેશન કરારમાાં તબક્કા I ના બાાંધકામનો ખચચ અને માંજુરકરેલ મડૂી ખચચમાાં સેટ ઓફ માટે બે મોટા વિસ્તરણનો ખચચની માંજૂરી આપે છે. અમે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે ઉપરના કામો પણૂચ થઇ ગયા હતા અને એવપ્રલ 2008 માાં કાયચરત કરિામાાં અવ્યા હતા છતાાં ખચચની ચકાસણી હજી પરુી થઇ નથી (માચચ 2016).

મુાંરા બાંદર: ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડ (જી.એ.પી.એલ.- મુાંરા બ ાંદર ઉભુાં કરનાર), ગજુરાત સરકાર અને ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ િચ્ચે ફેબ્રઆુરી 2001 માાં એક કન્દ્સેશન કરાર કરિામાાં આવ્યો હતો. મુાંરા બ ાંદરનુાં બે તબક્કા15માાં વિકાસ કરિાનુાં આયોજન કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં.

ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડના કન્દ્સેશન કરાર અનસુાર, માંજૂર મડૂી ખચચ, વિગતિાર યોજનાના અહિેાલ મા દશાચિેલ ખચચ િત્તા 20 ટકા અને તબક્કા I અને ત્યારબાદના તબક્કાઓના બાાંધકામનો ખરેખર ખચચમાાંથી જે ઓછાં હોય તે રહશેે. ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ દ્વારા પણૂચતા પ્રમાણપત્ર જારી કયાચ બાદ તરત િખતોિખત બાાંધિામાાં આિેલી વિવિધ સાંપવત્ત માટે માંજૂર મડૂી ખચચનુાં વનધાચરણ કરિાનુાં હોય છે. અમારા ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે તબક્કો I ઑગષ્ટ 2007 માાં કાયચરત કરિામાાં આવ્યો હતો અને તબક્કો II િાાંઢ્ િેસ્ટ પોટચ અને ત્રણ સીંગલ બોય મરુીંગ પૈકી એકની બાબતમાાં આંવશક રીતે કાયચરત કરિામાાં આવ્યો હતો છતાાં તબક્કા 1 ની બાબતમાાં ખચચની ચકાસણી પણૂચ કરિામાાં આિી ન હતી અને તબક્કા 2 ની બાબતમાાં કાયચરત કરિામાાં આવ્યો હતો એટલા પરૂતી શરૂ પણ કરિામાાં આિી ન હતી.

15 તબક્કો I: 815 મીટર ડક્કાની ડદિાલ, 1,100 મીટર ડક્કાની ડદિાલ, એક સીંગલ બોય મરુીંગ અને તબક્કો II:

દગક્ષણ બાંદર, પવિમ બાંદર (િાાંધ), ઉત્તર બાંદર, ત્રણ સીંગલ બોય મરુીંગો


58

સરકાર/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ/ જુન 2016) કે ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડ ની બાબતમાાં કાંપની દ્વારા તબક્કા 1 ની બાબતમાાં રજુ કરિામાાં આિેલા દસ્તાિેજો ચકાસણી હઠેળ હતા અને તબક્કા 2 ની બાબતમાાં માચચ 2018 સધુી લાંબાિિામાાં આવ્યો હોિાથી જરૂરી દસ્તાિેજો ત્યારબાદ જ રજુ કરિામાાં આિશે. ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડની બાબતમાાં િહલેી તકે ખચચની ચકાસણી કરિા માટે તમામ પ્રયત્નો કરિામાાં આિી રહ્યા હતા.

ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે સમય મયાચદા વનયત કરિી જોઇએ અને બાંદરના વિકાસકતાચઓને અવધક સેટ ઓફની માંજૂરીની શક્યતા વનિારિા માટે ખચચની ચકાસણી ઝડપી બનાિિી જોઇએ.

3.2.5 મુાંરા બાંદર

મનુ્દ્રા બાંદર એ બાંદર નીવત હઠેળ વિકસાિાયેલુાં સૌથી મોટુાં ખાનગી બાંદર છે. ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડને ગજુરાત સરકાર દ્વારા ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ મારફતે 3,404.37 એકર જમીન, બાંદર સાંબ ાંવધત માળખાના બાાંધકામ માટે 15 એવપ્રલ 2000 ના રોજ ભાડાપટે ફાળિી હતી. ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડે બાંદર સાંબ ાંવધત માળખાનુાં બાાંધકામ બે તબક્કામાાં કરિાનુાં આયોજન ક્ુું હત ુાં. બ ાંદર ઓક્ટોબર 1998 માાં કાયચરત કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં.

ઓડડટ અહિેાલ 2012-13 ના ફકરા 2.13 માાં ત્રણ સીંગલ બોય મરુીંગની બાબતમાાં બ ાંદર સમય મયાચદા લાંબાિિા માટે પરૂક કરારમાાં સહીવસક્કા ન કરિા અને ગજુરાત અદાણી પોટટચસ ગલવમટેડ અને ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ દ્વારા તબક્કા II ના િાાંઢ્ પવિમ બાંદર અને િધારેલા દરોએ પરુો િોટર ફ્રન્દ્ટ દરોની ઓછી િસલૂાતનો ઉલ્લેખ કરિામાાં આવ્યો હતો. આ બાંદરની બાબતમાાં એવપ્રલ 2013 થી માચચ 2016 ના સમયગાળા માટેના ઓડડટ અિલોકનોની ચચાચ નીચે કરી છે.

3.2.5.1 બાંને લાભો આપિા

ગજુરાત સરકારે તબક્કા II હઠેળ પ્રસ્તાવિત િાાંઢ્ કોલ ટમીનલને સમાિિા માટે મનુ્દ્રા બ ાંદરની સમય મયાચદા લાંબાિી હતી (12 નિેમ્બર 2008) અને િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ માટે િાાંઢ્ કોલ ટમીનલમાાંથી હરેફેર કરેલા જહાજીમાલ પર પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003 મજુબ પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરોની ચકૂિણી કરિાની શરતે BOOT નો સમયગાળો 204016 સધુી લાંબાિિાનુાં પણ સ્િીકા્ુું હત ુાં. ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ માટે ` 4,532 કરોડ ના વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ માંજૂર કયાચ હતા (ડડસેમ્બર 2008). િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ ખાતે જહાજીમાલની હરેફેર ડડસેમ્બર 2010 થી શરૂ થઇ હતી અને ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે તે સમયથી પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003 ના પાયાના દરે (મે.ટન દીઠ ` 30) પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ ચાર્જની િસલૂાત શરૂ કરી હતી.

ત્યારબાદ, પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 જાહરે કરી હતી જે જાહરેનામાની તારીખ (20 જુલાઇ 2012) સધુી બોલીની પ્રડક્રયા શરૂ ન થઇ હોય એિા નિા બાંદરોને જ લાગ ુપડતી હતી જેને સેટ ઓફ લાગ ુ પડતો ન હતો. ગજુરાત અદાણી પોટે ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ/ ગજુરાત સરકારને

16 મનુ્દ્રા પોટચનો કન્દ્સેસન સમય 17 ફેબ્રઆુરી 2031 સધુી છે.


59

રજુઆત કરી હતી (જુન 2013) કે પોટચ ચાર્જની સગૂચ 201217 ના પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ દર (મેડટ્રક ટન દીઠ ` 25) િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ ને લાગ ુપાડિા જોઇએ અને િાાંઢ્ કોલ ટમીનલના મડૂી ખચચને મનુ્દ્રા બ ાંદરના માંજૂર મડૂી ખચચમાાં િધારા તરીકે ગણિો જોઇએ.

ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે ગજુરાત સરકારને ભલામણ કરી હતી (ઓક્ટોબર 2013) કે (i) િાાંઢ્ કોલ ટમીનલને પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 લાગ ુપાડિી અને (ii), ગજુરાત અદાણી પોટચ ગલવમટેડ દ્વારા પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરની ચકૂિણી ચાલ ુરાખિાની શરતે માંજૂર મડૂી ખચચ માાં મનુ્દ્રા બાંદરની લાંબાિેલી સીમામાાં વિકસાિાયેલ િાાંઢ્ કોલ ટમીનલના મડૂી ખચચનો સમાિેશ કરિાની ભલામણ કરી હતી.(જાન્દ્્આુરી 2014). ગજુરાત સરકારે મનુ્દ્રા બ ાંદરની માંજૂર મડૂી ખચચ માાં િાાંઢ્ કોલ ટમીનલના મડૂી ખચચનો સમાિેશ કરિાની માંજૂરી આપી હતી અને સપ્ટેમ્બર 2015 થી િાાંઢ્ કોલ ટમીનલમાાંથી કોલસાની હરેફેર માટે પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003 ના પાયાના દર (` 30/ મે. ટન) ના બદલે પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 (` 25/ મે. ટન) નો િોટર ફ્રન્દ્ટ દર િસલૂ કરિાની સચૂના પણ આપી હતી.

આમ, કોઇ પણ સેટ ઓફ વિના પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003 મજુબ િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ પર પરુા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરની િસલૂાત માટેની તેની મળૂ માંજૂરીની (નિેમ્બર 2008) સામે ગજુરાત સરકારે ` 4,532 કરોડના િાાંઢ્ કોલ ટમીનલના મડૂી ખચચ માટે સેટ ઓફ ની માંજૂરી આપી હતી (સપ્ટેમ્બર 2015) અને િાાંઢ્ કોલ ટમીનલમાાં જહાજીમાલની હરેફેર પર ` 25/ મે. ટનના પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 ના નીચા િોટર ફ્રન્દ્ટ દરની િસલૂાતની પણ માંજૂરી આપી હતી. આ બાબત સપ્ટેમ્બર 2015 થી ફેબ્રઆુરી 2016 દરવમયાન િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ દ્વારા 14.84 મીલીયન મે. ટન જહાજીમાલની હરેફેર પર ` 7.42 કરોડની ઓછી િસલૂાત તરફ દોરી ગઇ હતી.

સરકારે/ ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ/ જુન 2016) કે પોટચ ચાર્જની સગૂચમાાં છેલ્લે 2012 માાં સધુારો કરિામાાં આવ્યો હતો અને આથી 11 સપ્ટેમ્બર 2015 ના વનણચયથી, િાાંઢ્ કોલ ટમીનલ ખાતે િોટર ફ્રન્દ્ટ દર િતચમાન પોટચ ચાર્જની સગૂચ હઠેળ મકુિામાાં આવ્યા હતા. ભવિષ્યમાાં જ્યારે જ્યારે પોટચ ચાર્જની સગૂચમાાં સધુારો કરિામાાં આિશે ત્યારે સધુારેલા દરો િાાંઢ્ કોલ ટમીનલને લાગ ુ પડશે. એવુાં પણ જણાિિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે િાાંઢ્ કોલ ટમીનલની બાબતમાાં પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 ના દર માંજૂર કરિામાાં અને મડૂી ખચચના સેટ ઓફ માાં પહલેી નજરે વિરોધાભાસ લાગતો હશે, પરાંત ુજ્યારે પ્રિતચમાન સાંજોગો અને જટીલ પડરસ્સ્થવતના ઉકેલ માટે લીધેલા વનણચયના પ્રકાર પર નજર નાાંખે તો બાબત તદ્દન સ્પષ્ટ થઇ જાય છે. ઉપરાાંત, ગજુરાત સરકારે ગજુરાત અદાણી પોટચ ગલવમટેડને રોયલ્ટી પર રાહતની માંજૂરી ન આપીને સરકારી વતજોરીના ડહતનુાં રક્ષણ ક્ુું છે.

સરકારનો જિાબ નીચે જણાિેલા કારણોસર ટકી શકે એમ નથી:

17 આ દરો નિા અને આિનાર પોટચસ ને લાગ ુપડશે જેમાાં બોલીની પ્રડક્રયા જુલાઈ 2012 પછી કરિાની છે. હાલમાાં

(માચચ 2015) કોઈ નિા અને આિનાર પોટચસ નથી કે જેમા વિકાસકતાચની પસાંદગી નિા દર ના આધારે થઇ હોય.


60

પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 માાં વનયત કરેલો ` 25/ મે. ટનનો િોટર ફ્રન્દ્ટ દર ફક્ત જાહરે બોલી મારફત આિતા નિા બોલીકારો માટે અને કોઇ પણ સેટ ઓફ વિના હતા. ઉપરાાંત એ પાયાનો દર છે જેના પર બોલી કરિામાાં આિે છે અને ફેરફારને પાત્ર હોય છે. આને િાાંઢ્ કોલ ટમીનલને િધારા વસિાય વનવિત દરે લાગ ુપાડવુાં યોગ્ય ન હત ુાં અને ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડચ સરકારી વતજોરીના ડહતનુાં રક્ષણ કરિામાાં વનષ્ફળ ગ્ ુહત ુાં કારણ કે પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2003ના દર (` 30/ મે. ટન) પોટચ ચાર્જની સગૂચ 2012 ના િોટર ફ્રન્દ્ટ દર કરતાાં ઉંચા હતા.

પોટચ દર સગૂચ 2012 ના િોટર ફ્રન્દ્ટ રોયલ્ટી દર ત્રણ િરે્ 20 ટકાના િધારાને પાત્ર હતા. આમ છતાાં, સરકારે અદાણી પોટચ ગલવમટેડને િધારા વિના પોટચ દર સગૂચ 2012 માંજૂર કરી હતી અને એવુાં પણ જણાવ્્ુાં હત ુાં કે પોટચ દર સગૂચમાાં ભવિષ્યમાાં થનારા તમામ સધુારા િાાંઢ્ કોલ ટમીનલને લાગ ુપડશે જે વિરોધાભાસી છે.

બાંદરની મયાચદામાાં વિસ્તરણ ની શરૂઆતની સરખામણીએ નીવતમાાં ફેરફાર કરિા માટેની જરૂડરયાતના ન તો સાંજોગો દશાચિિામાાં આવ્યા છે કે િાાંઢ્ કોલ ટમીનલને સેટ ઓફ અને પોટચ ચાર્જ સગૂચ 2012 ના નીચા દર બને્ન આપિા વ્યાજબી હતા તે સ્ષ્ટપણે બહાર લાિિામાાં આવ્્ુાં નથી.


ગજુરાત મેરીટાઇમ બોડે 1993 થી ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારીમાાં બ ાંદરની યોજનાઓનો વિકાસ કરિામાાં પ્રગવત સાધી છે. રાજ્યે બાંદર ક્ષેત્રમાાં ખાનગી ભાગીદારીને ઉતે્તજન આપ્્ુાં હત ુાં જેના થકી રાજ્યમાાં જહાજીમાલની હરેફેરમાાં પણ સધુારો થયો છે. એમ હોિા છતાાં, ખાનગી ભાગીદારીમાાં હાથ ધરિામાાં આિેલી યોજનાઓમાાં નીચે મજુબની ઉણપો જોિામાાં આિી હતી.

કેપ્ટીિ જેટીની બાબતમાાં, ખચચની ચકાસણીમાાં વિલાંબ થયો હતો જે ડરલાયન્દ્સ પેટ્રોલીયમ ગલવમટેડને ` 96.90 કરોડના રકમની અવધક િળતર માંજૂર થિા તરફ દોરી ગયો હતો. આ વસિાય, પોટચ ચાર્જની સગૂચ, 2012 માાં સાત હયાત કેપ્ટીિ જેટી ધારકોને ` 182.39 કરોડનો અનગુચત લાભ કરી આપ્યો હતો કારણ કે તેણે સેટ ઓફ નો લાભ લીધો હતો એિા કેપ્ટીિ જેટી ધારકો અને સેટ ઓફના વિકલ્પ િગરના નિાઆગાંતકુો ને સમાન ગણ્યા હતા.

ગજુરાર્ મેરીટાઇમ બોિત/ ગજુરાર્ સરકારે, જહાજીમાલની હરેફેરની ર્ારીખ બાદ કેપ્ટીિ જેટી િારકો દ્વારા ખચતની વિગર્ો રજુ કરિા માટે અને કેપ્ટીિ જેટી કરારોમાાં ખચતની ચકાસણી માટે સમય મયાતદા વનયર્ કરિી જોઇએ. ખચતની ચકાસણીની પ્રડક્રયા પણૂત થાય ત્યાાં સિુી સેટ ઓફ અટકાિિા માટે પણ રે્મણે વિચારણા કરિી જોઇએ.

ખાનગી બાંદરોની બાબતમાાં, િાાંઢ્ કોલ ટમીનલની બાબતમાાં નીચો ભાિદર અને મડૂી ખચચની ભરપાઇ એમ બને્ન માંજૂર કરિાથી ગજુરાત અદાણી પોટચ ગલવમટેડને બેિડો લાભ આપિામાાં આવ્યો હતો જે 2015-16 દરવમયાન ` 7.42 કરોડના મહસેલૂી નકુસાનમાાં પડરણમ્યો હતો.


61

ગજુરાર્ સરકારે બાંદરના વિકાસકર્ાતઓ માટે વિશેર્ શરર્ો માંજૂર કરર્ી િખરે્ સવુનવિર્ કરવુાં જોઇએ કે આિી માંજૂરીઓ, રાજ્યમાાં બાંદર માળખાનો વિકાસ અને િેપાર આગળ લાિિા માટેના પાયાના િોરણોને અનરુૂપ હોય.

માગત અને મકાન વિભાગ

3.3 િાવર્િકી િોરણે ડિઝાઇન, બાાંિકામ, નાણા પરુા પાિિા, સાંચાલન અને ર્બદીલી દ્વારા રાજ્ય િોરીમાગો અને રેલ્િે ઓિરબ્રીજોનો વિકાસ


માળખાકીય યોજનાઓમાાં ખાનગી ભાગીદારી અંગે કાયદાકીય ઢ્ાાંચો તૈયાર કરિા માટે, ગજુરાત સરકારે ગજુરાત માળખાકીય વિકાસ અવધવનયમ, 1999 અને ગજુરાત માળખાકીય વિકાસ (સધુારા) અવધવનયમ, 2006 જાહરે કયાચ હતા. આ અવધવનયમને અનસુરીને, માગચ અને મકાન વિભાગે બાંદરોને જોડતા રસ્તાઓ, ઔદ્યોગગક િસાહતો, ખાસ આવથિક વિસ્તારો િગેરેનો સમાિેશ થાય છે એિા 300 ડકલોમીટરના રાજ્યના ધોરીમાગો પહોળા કરિા અને વિકાસમાાં અને 38 રેલ્િે ઓિર બ્રીજોના વિકાસમાાં ખાનગી ભાગીદારીની છૂટ આપિાનુાં નક્કી ક્ુું હત ુ(2009). િાવર્િકી ધોરણે ડડઝાઇન, બાાંધકામ, નાણા પરુા પાડિા, સાંચાલન અને તબદીલીની પધ્ધવત દ્વારા રાહતની માંજૂરી મારફતે ખાનગી ભાગીદારીની કલ્પના કરિામાાં આિી હતી.

ખાનગી ભાગીદારીની ઉપરની પધ્ધવત હઠેળ, માગચ અને મકાન વિભાગે રાજ્ય ધોરીમાગોના 11 ભાગો (સામડૂહક રીતે “રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના” તરીકે ઓળખાતા) અને પાાંચ રેલ્િે ઓિરબ્રીજોનો વિકાસ કરિાની શરૂઆત કરી હતી (જુલાઇ 2011 અને સપ્ટેમ્બર 2012 િચ્ચે). ધોરીમાગોના તમામ 11 ભાગો અને રેલ્િે ઓિરબ્રીજોમાાં િાગણજ્જ્યક સાંચાલન એવપ્રલ 2013 અને ઓક્ટોબર 2014 િચ્ચે શરૂ થ્ુાં હત ુાં.

3.3.2 ઓડિટનો વ્યાપ અને વિસ્ર્ાર

11 રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજનાના વિકાસના આઠ કન્દ્સેશનરી કરાર અને રેલ્િે ઓિરબ્રીજો માટે સ્િતાંત્ર ઇજનેરની વનમણ ૂાંક માટેના એક કરાર સડહત પાાંચ રેલ્િે ઓિરબ્રીજોના વિકાસ માટેના એક કન્દ્સેશનરી કરારનુાં ઓડડટ, અવધક્ષક ઇજનેરની કચેરી, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના, ગાાંધીનગર અને કાયચપાલક ઇજનેર, રાષ્ટ્રીય ધોરીમાગચ પ્રભાગ, અમદાિાદમાાં અનકુ્રમે જાન્દ્્આુરી 2016 અને એવપ્રલ 2016 માાં હાથ ધરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. રાજ્યના ધોરીમાગો અને રેલ્િે ઓિરબ્રીજોના વિકાસને લગતા ઓડડટ અિલોકનોની ચચાચ હિે પછીના ફકરાઓમાાં કરિામાાં આિી છે.


62

3.3.3 રાજ્યના િોરીમાગોનો વિકાસ

માગચ અને મકાન વિભાગે રાજ્યના ધોરીમાગોના વિકાસની યોજના હઠેળ રાજ્યમાાં રાજ્ય ધોરીમાગોના વિકાસ માટે યોજનાકીય અહિેાલ તૈયાર કરિા માટે અને ખાનગી ક્ષેત્રના ભાગીદારોની પસાંદગી માટેની સેિાઓ પરુી પાડિા માટે વ્યિહાર સલાહકાર તરીકે ઇપ્ન્દ્ડયા ઇન્દ્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇવનશીયેટીિ (ટ્રીપલ-I)18 ને રોક્યા હતા. ટ્રીપલ-I દ્વારા તૈયાર કરિામાાં આિેલા (સપ્ટેમ્બર 2010) વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલના આધારે, માગચ અને મકાન વિભાગે ` 746.35 કરોડના કુલ અંદાજીત ખચે આઠ પેકેજોમાાં રાજ્યના ધોરીમાગોના 11 ભાગો (339.22 ડક.મી.) ના બાાંધકામ, સાંચાલન અને જાળિણી માટે બોલીકારોની પસાંદગી માટે દરખાસ્તો આમાંવત્રત કરી હતી (સપ્ટેમ્બર 2010).

માગચ અને મકાન વિભાગે કુલ ` 55.36 કરોડની અધચ-િાવર્િક િાવર્િકી સાથે આઠ પેકેજો માટે બોલીઓ માંજૂર કરી હતી (ઓગષ્ટ 2011) અને સાંબ ાંવધત કન્દ્સેશનરીઓ સાથે કન્દ્સેશનરી કરાર કરીને રાહતની માંજૂરી આપી હતી (જાન્દ્્આુરી 2012). રાહતનો સમયગાળો યોજનાના બાાંધકામના નિ મડહનાથી બે િર્ચના સમયગાળા સડહત 12 િર્ચ નિ મડહનાથી 14 િર્ચ િચ્ચે રહ્યો હતો. રસ્તાના ભાગો, િાવર્િકીનો સમયગાળો અને દરેક પેકેજની અધચ-િાવર્િક રકમની વિગતો નીચે કોઠો 9 માાં આપી છે:

કોઠો 9: રાજ્યના િોરીમાગોની વિકાસ યોજનામાાં સમાવિષ્ટ રસ્ર્ાની લાંબાઇના ભાગોની વિગર્ો

પેકેજ નાંબર

પેકેજમાાં સમાવિષ્ટ રસ્ર્ાની લાંબાઇના ભાગોના નામ

િાવર્િકીનો સમયગાળો અિત-િાવર્િકીની રકમ

(` કરોિમાાં) થી સિુી

1 દ્વારકા-મીઠાપરુ-ઓખા બાંદર અન ેસીક્કા પાટીયા-સીક્કા

ઓક્ટોબર 2014 એવપ્રલ 2026 10.42

2 માળીયા-પીપલયૈા જ ાંક્શન અન ેમોરબી બાયપાસ-નિલખી

ઑગષ્ટ 2014 ફેબ્રઆુરી 2026 7.74

3 રાજકોટ જીલ્લાની હદ-જસદણ અને લખતર-િઢ્િાણ

જુન 2014 ડડસમે્બર 2025 6.75

4 સાિલી-હાલોલ ઑગષ્ટ 2014 ફેબ્રઆુરી 2026 4.14

5 તારાપરુ ચોકડી-ખાંભાત ઔદ્યોગગક વિસ્તાર

જુન 2014 ડડસમે્બર 2025 4.16

6 રો-રો19 પોઇન્દ્ટથી રાષ્ટ્રીય ધોરીમાગચ 8ઇ ઓક્ટોબર 2013 એવપ્રલ 2025 2.03 7 રાષ્ટ્રીય ધોરીમાગચ 8 થી મરોલી સપ્ટેમ્બર 2014 માચચ 2026 2.66

8 નડીયાદ-મહુધા-કઠલાલ-કપડિાંજ-બાયડ-મોડાસા

જાન્દ્્આુરી 2015 જુલાઇ 2026 17.46

કુલ 55.36

18 ફીડબેક િેન્દ્ચર ગલવમટેડની સાથે ઇન્દ્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેિલપમેન્દ્ટ ફાઇનાન્દ્સ કાંપની ગલવમટેડે પબ્લીક પ્રાઇિેટ ભાગીદારી

માળખા મારફતે ભરોસાપાત્ર માળખાકીય યોજનાઓ નક્કી કરિા, ઉભા કરિા અને સહાય કરિા માટે ઇપ્ન્દ્ડયા ઇન્દ્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇવનશીએટીિ (ડટ્રપલ I) ના નામ હઠેળ સવુિધા ઉભી કરી હતી.

19 રોલ-ઓન (માલ ચડાિિાનુાં સ્થળ), રોલ-ઓફ (માલ ઉતારિાનુાં સ્થળ).


63

અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના, ગાાંધીનગર એ રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજનાના એકાંદર પ્રભારી હતા. વિભાગના સ્તરે, મખુ્ય ઇજનેર (નીવત અને આયોજન) રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજનાનુાં ધ્યાન રાખતા હતા. માગચ અને મકાન વિભાગે મે. સાાંઇ કન્દ્સલ્ટીંગ એન્દ્જીનીયસચ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ ની ત્રણ િર્ચ માટે સ્િતાંત્ર ઇજનેર તરીકે યોજનાના બાાંધકામ, સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળામાાં ઇજનેરી અને દેખરેખની સેિાઓ પરુી પાડિા માટે વનમણ ૂાંક કરી હતી (મે 2012). સ્િતાંત્ર ઇજનેર િાવર્િકીની ચકૂિણીનુાં પ્રમાણન કરે છે અને તેમના પ્રમાણપત્ર ના આધારે જેમના કાયચક્ષેત્રમાાં રસ્તાના ભાગો આિે છે તે કાયચપાલક ઇજનેરો20 દ્વારા િાવર્િકીની ચકૂિણી કરિામાાં આિે છે. રાજ્ય ધોરીમાગચના વિકાસ ને લગતા અિલોકનોની ચચાચ હિે પછી ના ફકરા મા કરિામાાં આિી છે.

3.3.3.1 વકૃ્ષમાગત પર િાિેર્રમાાં ઉણપ માટે નકુસાનીની િસલૂાર્ ન થઇ

કન્દ્સેશનરી કરારમાાં વનયત કયાચ મજુબ, યોજનાના વ્યાપમાાં વકૃ્ષમાગચ પર િાિેતરનો સમાિેશ થતો હતો. તદનસુાર, કન્દ્સેશનરીએ યોજનાની પણૂચતાની તારીખે અથિા તે પહલેાાં સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા વનયત કરેલા ધોરીમાગચના માગાચવધકારની અંદરના યોગ્ય સ્થળોએ જરૂરી સાંખ્યામાાં વકૃ્ષો રોપિાના હતા. ઉપરાાંત, રાહતના સમયગાળા દરવમયાન વકૃ્ષમાગચના િાિેતરની જાળિણી કરિાની જિાબદારી કન્દ્સેશનરીની હતી.

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં (એવપ્રલ 2016) કે એવપ્રલ 2013 અને ઓક્ટોબર 2014 િચ્ચે કામચલાઉ રીતે પણૂચ થઇ ગયા હોિા છતાાં કન્દ્સેશનરીએ ક્યાાં તો વકૃ્ષમાગચ પર િાિેતર ક્ુું ન હત ુાં અથિા આંવશક રીતે ક્ુું હત ુાં. ઓડડટે એવુાં પણ અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે સ્િતાંત્ર ઇજનેરે પેકેજ 7 અને 8 માાં ઉણપિાળા િાિેતર21 માટે િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાંથી િસલુ કરિાની નકુસાનીની આકારણી કરી હતી અને તદનસુાર મા. અને મ. વિભાગે કન્દ્સેશનરી22 દ્વારા ન કરિામાાં આિેલા િાિેતરની ડકિંમતના 0.1 ટકાના દરે સાંબ ાંવધત કન્દ્સેશનરીને કરિામાાં આિેલી િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાંથી નકુસાનીની િસલૂાત કરી હતી. જો કે, નીચે કોઠો 10 માાં આપેલી વિગતો મજુબ પેકેજ 1 થી 6 માાં આિા કોઇ પગલાાં લેિામાાં આવ્યા ન હતાાં:

20 (1) મા. અને મ. પ્રભાગ, જામનગર, (2) મા. અને મ. (જીલ્લા) પ્રભાગ, રાજકોટ, (3) મા. અને મ. (જીલ્લા)

પ્રભાગ, િડોદરા, (4) મા. અને મ. પ્રભાગ, આણાંદ, (5) મા. અને મ. પ્રભાગ, ભાિનગર, (6) મા. અને મ. પ્રભાગ, િલસાડ અને (7) મા. અને મ. પ્રભાગ, નડીયાદ.

21 કન્દ્સેશનરી કરારના િોલ્્મુ- II B ભાગ-I ની અનસુગૂચ ઘ ના વિભાગ 12 મજુબ 22 કન્દ્સેશનરી કરારની કલમ 17.8 ને અનસુગૂચ K ના પડરવશષ્ટ- I ની સાથે િાાંચતા


64

કોઠો 10: ઉણપિાળા િાિેર્ર કયાતની વિગર્ો દશાતિત ુાં પત્રક


પેકેજમાાં સમાવિષ્ટ રસ્ર્ાના ભાગોનુાં નામ

રોપિાના વકૃ્ષોની

લઘતુ્તમ સાંખ્યા રોપેલા વકૃ્ષોની સાંખ્યા

માગાતવિકાર ન હોિો અથિા જમીનની અનકુળૂર્ા ન

હોિાના કારણે ન રોપાયેલા વકૃ્ષોની

સાંખ્યા

સ્ર્ાંભ 4 મજુબ ન રોપેલા વકૃ્ષોની ડકિંમર્

(` લાખમાાં)

કન્સેશનરીની વનષ્ફળર્ાના કારણે ન રોપાયેલા વકૃ્ષોની સાંખ્યા

સ્ર્ાંભ 6 માાં આપેલી વકૃ્ષોની

સાંખ્યા માટે િસલૂ કરિાની

નકુસાની (` લાખમાાં)

1 2 3 4 5 6 7 1 દ્વારકા-મીઠાપરુ-ઓખા બાંદર અને

સીક્કા પાટીયા-સીક્કા 2,594 - - 2,594 19.95

2 માળીયા-પીપલૈયા જ ાંક્શન અને મોરબી બાયપાસ-નિલખી

11,718 997

4,743 39.73 5,978 32.04

3 રાજકોટ–જસદણ અને લખતર-િઢ્િાણ જીલ્લા હદ

8,128 2,300

2,439 20.43 3,389 24.13

4 સાિલી- હાલોલ રોડ 4,258 178

- - 4,080 8.89

5 તારાપરુ ચોકડી- ખાંભાત ઔદ્યોગગક વિસ્તાર

રજુ કરી નથી - - 4,282 25.10

6 રો-રો પોઇન્દ્ટ થી ને.હા. 8 ઇ રજુ કરી નથી - - 2,219 18.12 કુલ 7,182 60.16 22,542 128.22

કોઠો 10 મા જોઇ શકાય છે એ મજુબ, માગાચવધકાર ન હોિાથી, જમીન ન હોિાના કારણે અને ક્ષાડરયતા િગેરેના કારણે જમીનની પ્રવતકૂળતાના કારણે પેકેજ 2 અને 3 ના કન્દ્સેશનરીઓ 7182 વકૃ્ષોનુાં િાિેતર કરી શક્યા ન હતા. મા અને મ વિભાગે “કામના વ્યાપમાાં નકારાત્મક ફેરફાર” તરીકે કન્દ્સેશનરી કરારની કલમ 16.6 હઠેળ કામ પાછ ખાંચી લેવ ુાં જોઇત ુાં હત ુાં અને િાવર્િકીમાાં ગોઠિણ દ્વારા ન કરિામાાં આિેલા િાિેતરની ડકિંમતના 80 ટકાની િસલૂાત કરિી જોઇતી હતી. આમ છતાાં, મા. અને મ. વિભાગે સાંબ ાંવધત કન્દ્સેશનરીઓને કરેલી િાવર્િકીની

ચકૂિણીમાાંથી ` 60.16 લાખની િાિેતરની ડકિંમતની િસલૂાત કરિા માટે કોઇ પગલાાં લેિાની શરૂઆત કરી ન હતી. િધમુાાં, પેકેજ 1 થી 6 માાં, કન્દ્સેશનરીઓની કસરૂના કારણે, 22,542 વકૃ્ષોનુાં િાિેતર ન થિાથી (એવપ્રલ 2016) ` 128.22 લાખની નકુસાની િસલૂ કરિાપાત્ર હતી. જો કે, પેકેજ 6 માાં ` 3.53 લાખની િસલૂાત કરિામાાં આિી હતી અને બાકીના પેકેજોમાાં કોઇ િસલૂાત થઇ ન હતી. િાિેતરમાાં આ પ્રકારની ઉણપો સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા વનયવમત રીતે મા. અને મ. વિભાગના ધ્યાન પર લાિિામાાં આિી હોિા છતાાં, કલમ 16.6 હઠેળ િાિેતરની ડકિંમત પાછી ન ખેંચિા માટે અને નકુસાનીની ઓછી િસલૂાત માટે કોઇ કારણો દફ્તરે જોિામાાં આવ્યા ન હતા.

જિાબમાાં, અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજનાએ જણાવ્્ુાં હત ુાં (મે 2016) કે કન્દ્સેશનરી કરાર અનસુાર, વકૃ્ષમાગચ પર િાિેતરની જિાબદારી જે તે કન્દ્સેશનરીની હતી. એવુાં પણ જણાિિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે દરેક સ્થળ મલુાકાતમાાં, મખુ્ય ઇજનેર (નીવત અને આયોજન), તેમની કચેરી અને સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા આ બાબત પરુા જોશથી હાથ ધરિામાાં આિતી હતી


65

કન્દ્સેશનરીને થયેલી બચતના ડહસાબે જરૂરી િસલૂાતની દરખાસ્ત કરિામાાં આિતી હતી અને િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાંથી િસલૂાત કરિામાાં આિતી હતી.

હકીકત એ રહ ે છે કે કન્દ્સેશનરીઓ કન્દ્સેશનરી કરારની જોગિાઇઓનુાં પાલન કરિામાાં વનષ્ફળ રહ્યા હતા અને ધોરીમાગોની યોજનાનો વકૃ્ષમાગચ પર પરૂતા િાિેતર િગરનો રહ્યો હતો.

3.3.3.2 રાહર્ના સમયગાળા દરવમયાન યોજનાકીય સવુિિાઓ પરૂી પાિિામાાં ઉણપ

કન્દ્સેશનરી કરાર23 વનયત કરે છે કે દરેક વ્યસ્ક્તગત પેકેજ માટે રાહતના સમયગાળા દરવમયાન, વનરીક્ષણ િાહનો, એક એમ્બ્્લુન્દ્સનુાં એકમ, ધોરીમાગચના ચોકીપહરેાનુાં એકમ, કે્રનનુાં એકમ િગેરે જેિી યોજનાકીય સવુિધાઓ પરુી પાડશે, સાંચાલન કરશે અને જાળિણી કરશે.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (માચચ 2016) કે યોજનાના બાાંધકામના સમયગાળા દરવમયાન, કન્દ્સેશનરીઓ દ્વારા યોજનાકીય સવુિધાઓ પરુી પાડિામાાં આિી ન હતી. ઉપરાાંત, દરેક યોજનાના કન્દ્સેશનરીએ ક્યાાં તો િાહનો જેિી સવુિધાઓ સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળા દરવમયાન અલગ-અલગ સમયગાળે પરુી પાડી હતી અથિા તો કન્દ્સેશનરી કરારમાાં વિચારિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં એના કરતાાં ઓછા પ્રમાણમાાં પરુી પાડી હતી. સ્િતાંત્ર ઇજનેરે પ્રથમ િાવર્િકીની ચકૂિણીના પ્રમાણન િખતે (ઓક્ટોબર 2013 થી માચચ 2016) કન્દ્સેશનરી કરારમાાં ડકિંમત અટકાિિાની જોગિાઇ અસ્સ્તત્િમા ન હતી છતાાં કન્દ્સેશનરીઓ દ્વારા યોજનાકીય સવુિધાઓ પરુી ન પાડિા માટે તમામ આઠ પેકેજોમાાં એકાંદરે ` 2.25 કરોડની24 ચકૂિણી અટકાિિાની દરખાસ્ત કરી હતી. તદનસુાર, મા. અને મ. વિભાગે દરેક પેકેજમાાં પ્રથમ િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાંથી રકમની ચકૂિણી અટકાિી હતી.

અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજનાએ જણાવ્્ુાં હત ુાં (મે 2016) કે સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા ગણતરી કરિામાાં આિેલી રકમની ચકૂિણી અટકાિિામાાં આિી હતી એટલે સાંબ ાંવધત કન્દ્સેશનરીઓને કોઇ નાણાકીય લાભ થયો ન હતો. આમ છતાાં, ડહસાબી ગોઠિણ માટે પગલાાં લેિામાાં આિશે એટલે કે આ રીતે અટકાિિામાાં આિેલી રકમ કામ ખાતે જમા કરિામાાં આિશે કે જેથી ભવિષ્યમાાં તેનુાં ડરફન્દ્ડ ન અપાય/ કન્દ્સેશનરીને પાછાં ન અપાય.

અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજનાનો જિાબ પ્રવતતીજનક નથી કારણ કે રાજ્યના ધોરીમાગોના વિકાસમાાં ખાનગી ક્ષેત્રને સામેલ કરિાનો હતે ુિપરાશકારોને યોજનાની સવુિધાઓ પરુી પાડિાનો હતો, આથી, આિી સવુિધાઓનો ખચચ રોકી રાખિો એ કન્દ્સેશનરી કરારના ઉલ્લાંઘન રૂપે હત ુાં.

23 િોલ્્મુ- III ની અનસુગૂચ C ને પડરવશષ્ટ I ની સાથે િાાંચતા. 24 દ્વારકા-ઓખા બાંદર અને સીક્કા પાટીયા-સીક્કા રોડ (` 0.25 કરોડ), (ii) માળીયા-પીપાલૈયા જ ાંક્શન અને મોરબી

બાયપાસ-નિલખી રોડ (` 0.48 કરોડ), (iii) રાજકોટ જીલ્લાની હદ-જસદણ અને લખતર-િઢ્િાણ રોડ

(` 0.35 કરોડ), (iv) સાિલી-હાલોલ રોડ (` 0.24 કરોડ), (v) તારાપરુ ચોકડી-ખાંભાત ઔદ્યોગગક વિસ્તાર રોડ

(` 0.19 કરોડ), (vi) રો-રો પોઇન્દ્ટ થી રાષ્ટ્રીય ઘોરીમાગચ 8-ઈ (` 0.10 કરોડ), (vii) રાષ્ટ્રીય ઘોરીમાગચ -8 થી મરોલી રોડ (` 0.23 કરોડ) અને (viii) નડીયાદ-મોડાસા રોડ (` 0.42 કરોડ).


66

3.3.3.3 કામચલાઉ ટોલ પ્લાઝાના બાાંિકામ પર વનિાયત ખચત

પેકેજ 8 (નડીયાદ-મોડાસા રોડ) ની કલમ 16.7 અનસુાર, મા અને મ વિભાગ, કન્દ્સેશનરીના સમયગાળા દરવમયાન, ` 2.65 કરોડ25ના ખચે ટોલ પ્લાઝાનુાં બાાંધકામ હાથ ધરિા માટે કન્દ્સેશનરીને ફરજ પાડી શકે. ટોલ પ્લાઝા પરુા પાડિા માટે બાાંધકામનો ખચચ કન્દ્સેશનરી કરારની જોગિાઇઓ અનસુાર કન્દ્સેશનરીને ભરપાઇ કરી શકાય અને સાંચાલન અને વનભાિના ખચચની ચકૂિણી િાવર્િકીની ચકૂિણી ઉપરાાંત કરિામાાં આિશે. નડીયાદ-મોડાસા રોડ િપરાશકારો માટે ડડસેમ્બર 2013 માાં ખલુ્લો મકુિામાાં આવ્યો હતો.

ટ્રાફીકની મોજણીના આધારે, અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના એ ઉપરના ધોરીમાગચ યોજનામાાં ટોલ ઉઘરાિિા માટે મા. અને મ. વિભાગને શક્યતા અહિેાલ રજુ કયો હતો (સપ્ટેમ્બર 2013). આમ છતાાં, 15 મડહના વિત્યા બાદ, મા. અને મ. વિભાગે અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના ને ટોલ પ્લાઝાના બાાંધકામ માટે સ્થળ નક્કી કરિા અને ટોલના જાહરેનામા માટે દરખાસ્ત રજુ કરિાની સચૂના આપી હતી (નિેમ્બર 2014). અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના એ ટોલ પ્લાઝાના બાાંધકામ માટે કન્દ્સેશનરીને છ મડહનાના વનયત સમયગાળા (એટલે કે સપ્ટેમ્બર 2015) સાથે કાયચ હુકમ જારી કયો હતો (માચચ 2015). મા. અને મ. વિભાગે 1 એવપ્રલ 2015 થી ટોલ ઉઘરાિિા માટે ટોલ ફીનુાં જાહરેનામ ુ(માચચ 2015) બહાર પાડયુાં હત ુાં.

ટોલની િસલૂાત સગુમ બનાિિા માટે, મા. અને મ. વિભાગે માચચ 2015 માાં ` 51.86 લાખના ખચે નાના ઓરડાઓ અને અન્દ્ય માળખાના બાાંધકામ દ્વારા કામચલાઉ વ્યિસ્થા કરી હતી. ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (એવપ્રલ 2016) કે અવધક્ષક ઇજનેર, રાજ્ય ધોરીમાગચ વિકાસ યોજના દ્વારા ટોલ ફી િસલૂ કરિા માટે રજુ કરેલા શક્યતા અહિેાલ પર યોગ્ય વનણચય લેિામાાં મા. અને મ. વિભાગ દ્વારા 15 મડહનાના વિલાંબ માટેન ુાં વ્યાજબીપણુાં દફ્તરે ન હત ુાં. (સપ્ટેમ્બર 2013) જો મા. અને મ. વિભાગે શક્યતા અહિેાલ પર વનણચય લીધો હોત અને ટોલ પ્લાઝાનુાં સ્થળ નક્કી કરિા સડહત અન્દ્ય પ્રડક્રયાનુાં પાલન ક્ુું હોત અને છ મડહનાના (એટલે કે માચચ 2014 સધુીમાાં) વ્યાજબી સમયગાળાની અંદર કન્દ્સેશનરીને કાયચ હુકમ આપી દીધો હોત તો ટોલ પ્લાઝા સપ્ટેમ્બર 2014 સધુીમાાં તૈયાર થઇ ગયો હોત. એ રીતે, મા. અને મ. વિભાગ કામચલાઉ ટોલ પ્લાઝા પરનો ` 51.86 લાખનો ખચચ વનિારી શક્યો હોત.

3.3.3.4 વ્યાપના નકારાત્મક ફરેફારની નામાંજૂરી

કન્દ્સેશનરી કરારની જોગિાઇઓ અનસુાર, જો કોઇ ડકસ્સામાાં કન્દ્સેશનરી કુદરતી આપવત્તના ડહસાબે કોઇ પણ બાાંધકામનુાં કાયચ પણૂચ કરિામાાં વનષ્ફળ જાય તો, મા. અને મ. વિભાગ તેની મનુસફુી પ્રમાણે વ્યાપમાાં નકારાત્મક ફેરફાર માટે અને કામ પાછાં લેિા માટે હુકમ જારી કરી શકે છે. એ મજુબ, કામના વ્યાપમાાં ઘટાડાથી બચેલી રકમના 80 ટકા ચકૂિિા માટે કન્દ્સેશનરી જિાબદાર હતા અને િળતરનો આંતડરક દર જાળિીને પછીની િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાંથી સરભર કરિાની હતી. 25 િત્તા કાયચ હુકમ જારી કરતી િખતે જથ્થાબાંધ ભાિાાંક સગૂચ મજુબ ફુગાિા માટે ગોઠિણ.


67

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં (એવપ્રલ 2016) કે માત્ર મા. અને મ. વિભાગને લગતા કારણો માટે કન્દ્સેશનરી દ્વારા કામની આઈટમનો અમલ ન થિાના કારણે પેકેજ નાંબર 1, 2, 3, 5, 7 અને 8 માાં કામ26ના વ્યાપમાાં ` 7.39 કરોડની રકમ જેટલો ઘટાડો થયો હતો. સ્િતાંત્ર ઇજનેરે પ્રથમ િાવર્િકીની ચકુિણીમાાંથી ` 5.91 કરોડ જે બચેલી રકમના 80 ટકા થાય છે તે રોકિાની દરખાસ્ત કરી હતી (ઓક્ટોબર 2013 અને માચચ 2015 િચ્ચે). આમ છતાાં, મા. અને મ. વિભાગે, પેકેજોના િાગણજ્જ્યક સાંચાલન શરૂ થયાના એક િર્ચ કરતાાં િધારે સમય બાદ પણ કામના નકારાત્મક વ્યાપને માંજૂર કયો ન હતો. આનાથી વિપડરત, પેકેજો 2 થી 5 માાં, મા. અને મ. વિભાગે ` 15.82 કરોડની ડકમતના કામો27 માટે વ્યાપમાાં હકારાત્મક ફેરફારને માંજૂરી આપી હતી (માચચ 2015 અને માચચ 2016) અને તદનસુાર કન્દ્સેશનરીઓને વિના વિલાંબે ચકૂિણી કરી હતી. વ્યાપમાાં નકારાત્મક ફેરફારની માંજૂરીથી પાછા ખેંચેલા કામોના ખચચના 80 ટકાના પ્રમાણમાાં િાવર્િકીની ચકૂિણીની રકમમાાં ઘટાડો થાય છે માટે મા. અને મ. વિભાગે સરકારના નાણકીય ડહતનુાં રક્ષણ કરિા માટે વ્યાજબી સમયગાળામાાં મ ાંજૂરી આપિી જોઇતી હતી.

3.3.3.5 કન્સેશનરીઓને િધ ુપિર્ી ચકુિણી

િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાં પ્રભાગો દ્વારા િધપુડતી ચકૂિણીના ડકસ્સાઓ ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્યા હતા જેની ચચાચ નીચે કરિામાાં આિી છે:

સાિલી-હાલોલ રોડ (પેકેજ 4) માાં, પ્રથમ િાવર્િકીના ચકુિણીમાાંથી ` 89.52 લાખ જેમાાં ` 71.42 લાખ જે અન્દ્ય ડકિંમતો અને ખચચ ઉપરાાંત સ્િતાંત્ર ઇજનેરના િેતનના ડહસાબે કન્દ્સેશનરીના ડહસ્સાનો સમાિેશ થાય છે તે બાદ કરિા માટે સ્િતાંત્ર ઇજનેરે પ્રમાણપત્ર આપ્્ુાં હત ુાં (ઓક્ટોબર 2014). જો કે, કાયચપાલક ઇજનેર, મા. અને મ. પ્રભાગ, િડોદરાએ ફક્ત ` 75.02 લાખની કપાત કરી હતી. કાયચપાલક ઇજનેર દ્વારા સ્િતાંત્ર ઇજનેરે પ્રમાગણત કરેલી રકમ ધ્યાનમાાં લીધી ન હતી અને વ્યાજબીપણાની નોંધ કયાચ વિના ઓછી રકમની કપાત કરી હતી જેથી કન્દ્સેશનરીને ` 14.50 લાખની િધ ુચકૂિણી થઇ હતી.

કન્દ્સેશનરી કરારની કલમ 16.3.2 મજુબ, યોજનાના કુલ અંદાજીત ખચચના 0.25 ટકાની મયાચદામાાં યોજનાના બાાંધકામના સમયગાળા દરવમયાન માંજૂર થયેલ વ્યાપમાાં ફેરફારનો ખચચ કન્દ્સેશનરીએ ભોગિિાનો હોય છે અને અવધક, જો હોય તો, પ્રથમ િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાં કન્દ્સેશનરીને મા અને મ વિભાગ દ્વારા ભરપાઇ કરિામાાં આિશે. જો કે, યોજના પણૂચ થિાના સમયગાળા પહલેાાં મ ાંજૂર થયેલ વ્યાપમાાં ફેરફારની કુલ ડકિંમત જો યોજનાના કુલ અંદાજીત ખચચના 0.25 ટકાથી ઓછી હોય તો તકાિત પ્રથમ િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાં સરભર કરિાનો રહશેે.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (એવપ્રલ 2016) કે તમામ આઠ પેકેજો માટે, સ્િતાંત્ર ઇજનેરે પ્રથમ િાવર્િકીની ચકૂિણીમાાં ગોઠિણ કરિાના બદલે યોજનાના કુલ અંદાજીત ખચચના

26 બસ શેલ્ટરો/ ખાડી, બોક્ષ કલ્િટો, અસ્તરિાળી ગટરો િગેરેમાાં ઘટાડો. 27 પાઈપ કલ્િતચન ુ બાાંધકામ, વસિંચાઈ પાઈપ પરૂી પાડિી, ડકટની ઉંચાઈ િધારિી અને જડટલ સેિાકાયો ને

આિરણ િગેરે.


68

0.25 ટકા એટલે કે ` 1.67 કરોડની ચકૂિણી અટકાિિાની દરખાસ્ત કરી હતી. સાંબ ાંવધત કાયચપાલક ઇજનેરે પણ સ્િતાંત્ર ઇજનેરે દરખાસ્ત કરેલી રકમની ચકુિણી અટકાિી હતી. તમામ આઠ પેકેજો િાગણજ્જ્યક સાંચાલન હઠેળ હોિાથી, મા. અને મ. વિભાગે રકમ અટકાિિાના બદલે િસલૂ કરિી જોઇતી હતી. આ બાબત અટકાિેલી રકમ છટી કરિા તરફ દોરી જઇ શકે છે. ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે કાયચપાલક ઇજનેર, મા. ને મ. વિભાગ,

િડોદરાએ માચચ 2015 માાં અટકાિેલી ચકૂિણી પૈકી ` 13.27 લાખ છટા કયાચ હતા જે ઓડડટ અિલોકનનુાં સમથચન કરે છે.

3.3.4 રેલ્િે ઓિરબ્રીજોનો વિકાસ

મા. અને મ. વિભાગે એક લાખ કરતાાં િધારે ટે્રન િાહન એકમ હોય એિા 38 રેલિે ફાટક માટે, ડડઝાઇન, બાાંધકામ, નાણા પરુા પાડિા, સાંચાલન અને તબદીલીની પધ્ધવત હઠેળ િાવર્િકી ધોરણે વિકાસ કરિા માટે નક્કી કયાચ હતા, નક્કી કરેલા 38 રેલ્િે ઓિરબ્રીજો પૈકી શરૂઆતના તબક્કામાાં 15 રેલ્િે ઓિરબ્રીજોના વિકાસ માટે ગજુરાત રોડ એન્દ્ડ ઇનફ્રાસ્ટ્રક્ચર કાંપની ગલવમટેડ (પ્રસ્તાિકતાચ) સાથે એક સમજૂતી કરાર કયો હતો (જાન્દ્્આુરી 2009). રેલ્િે ઓિરબ્રીજોનુાં બાાંધકામ રેલિે સાથે ખચચની િહેંચણીના આધારે કરિાનુાં હત ુાં. રેલિે માંત્રાલયે ફક્ત પાાંચ રેલ્િે ઓિરબ્રીજો એટલે કે (1) અમદાિાદ-મહસેાણા-પાલનપરુ રોડ પર લેિલ ક્રોસીંગ 1B, (2) અમદાિાદ-પાલનપરુ રોડ પર લેિલ ક્રોસીંગ 2 A, (૩) કરમસદ-આણાંદ રોડ પર લેિલ ક્રોસીંગ 6XA, (4) કેશોદ-રાણીકપરુા રોડ પર લેિલ ક્રોસીંગ 101 અને (5) મહસેાણા-િીજાપરુ રોડ પર લેિલ ક્રોસીંગ 202 X માટે સૈધ્ધાાંવતક માંજૂરી આપી હતી (સપ્ટેમ્બર 2009).

ગજુરાત રોડ એન્દ્ડ ઇનફ્રાસ્ટ્રક્ચર કાંપની ગલવમટેડે, ગજુરાત માળખાકીય વિકાસ અવધવનયમ, 1999 ની કલમ 10 હઠેળ સ્િીસ ચેલેન્દ્જ રૂટ પર પાાંચ ઓિરબ્રીજોના વિકાસ માટે વિગતિાર દરખાસ્ત રજુ કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2010). વિગતિાર દરખાસ્તના આધારે, મા. અને મ. વિભાગે વિકાસકતાચની પસાંદગી માટે ગજુરાત માળખાકીય વિકાસ અવધવનયમ, 1999 ની કલમ 9 હઠેળ બોલીની પ્રડક્રયા શરૂ કરી હતી (ઓક્ટોબર 2010) અને મે. પટેલ ઇનફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ સાં/સા અજય એન્દ્જીનીરીંગ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ (કન્દ્સેશનરી) ની પસાંદગી કરી હતી (જુલાઇ 2011). મા. અને મ. વિભાગે સ્િીકૃવત પત્ર જારી કયો હતો (જુલાઇ 2011) અને પાાંચ ઓિરબ્રીજોના વિકાસ માટે કન્દ્સેશનરી સાથે કન્દ્સેશન કરાર કયો હતો (ઑગષ્ટ 2011)

પાાંચ ઓિરબ્રીજોનો યોજનાકીય ખચચ ` 185.98 કરોડ હતો અને કન્દ્સેશનરીનો સમયગાળો 912 ડદિસ (એટલે કે 2.5 િર્ચ) ના યોજનાના બાાંધકામ સડહત 17.5 િર્ચ હતો. અધચ-િાવર્િક િાવર્િકીની રકમ ` 16.78 કરોડ હતી. કન્દ્સશનરીએ ચાર ઓિરબ્રીજો વિકસાવ્યા હતા અને િપરાશકારો માટે ખલુ્લા મકુ્યા હતા (એવપ્રલ 2014) જ્યારે કેશોદ-રાણીકપરુા મ્્વુનવસપલ રોડ પરનો ઓિરબ્રીજ લોકોના વિરોધના કારણે મા. અને મ. વિભાગ દ્વારા પડતો મકુિામાાં આવ્યો હતો (માચચ 2013).


69

કાયચપાલક ઇજનેર, રાષ્ટ્રીય ધોરીમાગચ પ્રભાગ, અમદાિાદ યોજનાના પ્રભારી હતા. મા. અને મ. વિભાગે યોજનાના બાાંધકામ, સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળા દરવમયાન ઇજનેરી સેિાઓ પરુી પાડિા માટે મે. સ્તપુ કન્દ્સલ્ટન્દ્્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ, અમદાિાદની સ્િતાંત્ર ઇજનેર તરીકે વનમણ ૂાંક કરી હતી (નિેમ્બર 2011). ઓિરબ્રીજો વિકસાિિા સાંબ ાંવધત ઓડડટ અિલોકનોની ચચાચ હિે પછીના ફકરાઓમાાં કરિામાાં આિી છે.

3.3.4.1 સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળા માટે સ્િર્ાંત્ર ઇજનેરની વનમણ ૂાંક ન કરિી

કન્દ્સેશન કરારની કલમ 19.2 વનયત કરે છે કે સ્િતાંત્ર ઇજનેર, સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળા દરવમયાન ઓછામાાં ઓછાં મડહનામાાં એક િાર યોજનાનુાં વનરીક્ષણ કરશે અને વનરીક્ષણ અહિેાલ વનરીક્ષણ કયાચના સાત ડદિસની અંદર મા. અને મ. વિભાગ/ કન્દ્સેશનરીને તેમના દ્વારા જરૂરી પગલાાં લેિા માટે રજુ કરશે. વનરીક્ષણ અહિેાલમાાં ટ્રાફીકના વ્યિસ્થાપન સાથે સાંકળાયેલા પગલાાં અને વનયમનો જેિા કે માગચ ગચન્દ્હો, ફુટપાથની વનશાનીઓ, ટ્રાફીક વનયાંત્રણ, સાધનો, રોડ ફવનિચર; ધોરીમાગચ ડડઝાઇનના તત્િો, અમલીકરણ અને આકસ્સ્મક સમારકામનો સમાિેશ થાય છે તે સડહત ઓિરબ્રીજોની સ્સ્થવત, ગણુિત્તા અને સલામતીના વિહાંગાિલોકનનો સમાવિષ્ટ હોય છે. િધમુાાં, સ્િતાંત્ર ઇજનેરે તેમના વનરીક્ષણ અહિેાલોમાાં, યોજનાના સાંચાલન અને જાળિણીમાાં તેમના ધ્યાનમાાં આિેલી ચકૂ, ખામીઓ અને ઉણપોની વ્યાજબી વિગતો સાથે િણચન પણ કરિાનુાં હોય છે. ઉપરાાંત, કન્દ્સેશનરીએ કરિાની યોજનાની જરૂરી જાળિણીની બાબતમાાં જિાબદારીઓ પડરપણૂચ થિા બાબતના સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા કરિામાાં આિેલા પ્રમાણનના આધારે િાવર્િકીની ચકૂિણી છટી કરિાની હતી.

મા. અને મ. વિભાગે મે. સ્તપુ કન્દ્સલ્ટન્દ્્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ, અમદાિાદની સ્િતાંત્ર ઇજનેર તરીકે ત્રણ િર્ચ માટે વનમણ ૂાંક કરી હતી (નિેમ્બર 2011) જે નિેમ્બર 2014 માાં પરુી થઇ હતી. કાયચપાલક ઇજનેરે હાલના સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા ઇચ્છા વ્યક્ત કરિામાાં આિી (નિેમ્બર 2014) તેના આધારે ત્યારબાદના 36 મડહના માટે સ્િતાંત્ર ઇજનેરની ફરીથી વનમણ ૂાંક માટે દરખાસ્ત રજુ કરી હતી (જાન્દ્્આુરી 2015). સ્િતાંત્ર ઇજનેર, ` 1.54 કરોડની ફી થી િધ ુ ત્રણ િર્ચના સમયગાળા માટે તેમની સેિાઓ આપિા તૈયાર હતા. જો કે, સ્િતાંત્ર ઇજનેર ની વનમણ ૂાંક માટે નિેસર થી ટેન્દ્ડર આમાંવત્રત કરિા માટે મા. અને મ. વિભાગે કાયચપાલક ઇજનેરને સચૂના આપી હતી (જુલાઇ 2015).

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં (જાન્દ્્આુરી 2016) કે નિેમ્બર 2014 માાં સ્િતાંત્ર ઇજનેરની મદુત પણુચ થયા બાદ 21 મડહના વિતી ગયા બાદ પણ નિા સ્િતાંત્ર ઇજનેર ની વનમણ ૂાંક થઇ ન હતી. કાયચપાલક ઇજનેરે પણ માગચની યોગ્યતામાાં ઉણપો જણાઇ હતી.(સપ્ટેમ્બર 2015) આ દરવમયાન, સ્િતાંત્ર ઇજનેરના પ્રમાણપત્ર િગર એવપ્રલ 2016 સધુીમાાં ` 50.34 કરોડની રકમની ત્રણ િાવર્િકીની ચકુિણી કરી હતી.

કાયચપાલક ઇજનેરે જણાવ્્ુાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે સ્િતાંત્ર ઇજનેરની વનમણ ૂાંક માટે બે િાર ટેન્દ્ડરો આમાંવત્રત કરિામાાં આવ્યા હતા (ફેબ્રઆુરી 2016 અને એવપ્રલ 2016) પરાંત ુકોઇ એજન્દ્સી


70

લાયક ઠરી ન હતી આથી ત્રીજી િાર ટેન્દ્ડરો આમાંવત્રત કરિામાાં આવ્યા હતા જેનુાં પણ આખરીકરણ થઇ શક્ુાં ન હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016).

હકીકત એ રહી હતી કે મા. અને મ. વિભાગે શરૂઆતના કોન્દ્ટ્રાક્ટના સમયગાળો પણૂચ થાય એ પહલેાાં, ઘણા સમય પહલેા સ્િતાંત્ર ઇજનેર ની વનમણ ૂાંક માટે પગલાાં લેિાની શરૂઆત કરિી જોઇતી હતી.

3.3.4.2 સ્િર્ાંત્ર ઇજનેરને સલાહસચૂન ચાર્જની અવિક ચકૂિણી

મા. અને મ. વિભાગે મે. સ્તપુ કન્દ્સલ્ટન્દ્્સ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડ, અમદાિાદની સ્િતાંત્ર ઇજનેર તરીકે ત્રણ િર્ચ માટે વનમણ ૂાંક કરી હતી (નિેમ્બર 2011) જે નિેમ્બર 2014 માાં પણૂચ થઇ હતી. કરારના ઉપિાક્ય 6.1.5 મજુબ, કન્દ્સેશનરી માટે કામના વ્યાપમાાં ઘટાડો થિાના ડકસ્સામાાં, સ્િતાંત્ર ઇજનેર માટેની ઘટાડેલી રકમ, કન્દ્સેશનરીને આપિામાાં આિેલા વ્યાપના હુકમના ફેરફારની અંદાજીત રકમ સાથે તારિેલા ટકાિારીના દરથી ગણુાકાર કરીને તારિિામાાં આિશે.

સ્િતાંત્ર ઇજનેરે ` 3.70 કરોડનો સલાહસચૂનનો ચાર્જ ટાાંક્યો હતો જે યોજનાના ખચચ ` 185.98 કરોડના 1.989 ટકા (તારિેલી ટકાિારી) હતો. જો કે, એક ઓિરબ્રીજનુાં કામ પડતુાં મકુિાના કારણે કામના વ્યાપમાાં ` 40.16 કરોડની રકમનો ઘટાડો થયો હતો અને કામના વ્યાપમાાં ` 13.72 કરોડનો હકારાત્મક ફેરફાર થયો હતો. આમ, યોજનાની છેિટના ખચચમાાં સધુારો થઇને ` 159.54 કરોડ થયો હતો. આથી, સ્િતાંત્ર ઇજનેરને ચકૂિિાપાત્ર સલાહસચૂન ચાર્જ ` 3.17 કરોડ જે ` 159.54 કરોડના યોજનાના છેિટના ખચચના 1.989 ટકા છે.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (ફેબ્રઆુરી 2016) કે મા. અને મ. વિભાગ દ્વારા પડતા મકુિામાાં આિેલા ઓિરબ્રીજનો ખચચ માંજૂર (નિેમ્બર 2014) થયા પહલેાાં, કાયચપાલક ઇજનેરે સલાહસચૂનની સેિાઓ માટે પણૂચતા પ્રમાણપત્ર જારી ક્ુું હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2014) અને ` 171.09 કરોડના28 યોજનાના છેિટના ખચચના આધારે ` 3.40 કરોડના સલાહસચૂનના ચાર્જની ચકૂિણી કરી હતી (માચચ 2015). આની ગણતરી પડતા મકુાયેલા ઓિરબ્રીજનો ખચચ ` 28.61 કરોડ (` 40.16 કરોડના બદલે ` 35.77 કરોડના 80 ટકા) તરીકે લઇને કરિામાાં આિી હતી જે સ્િતાંત્ર ઇજનેરને સલાહસચૂનના ચાર્જ તરીકે ` 23 લાખની અવધક ચકૂિણી તરફ દોરી ગઇ હતી.

કાયચપાલક ઇજનેરે જણાવ્્ુાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે મા. અને મ. વિભાગે સ્િતાંત્ર ઇજનેરની ટેન્દ્ડર ડકિંમત મજુબ સલાહસચૂનની ફી ની રકમમાાં ઘટાડો કરીને ` 3.70 કરોડ થી ` 3.40 કરોડ કરી હતી. યોજનાના સધુારેલા ખચચના આધારે ગણેલી સલાહસચૂનની ફી અને સધુારેલી સલાહસચૂનની ફી સરકાર દ્વારા ઓક્ટોબર 2014 માાં મ ાંજૂર કરિામાાં આિી હતી.

28 ` 185.98 કરોડ યોજનાનો ખચચ બાદ ` 28.61 (પડતા મકુાયેલા રેલ્િે ઓિરબ્રીજની ડકિંમતના 80 ટકા

` 35.77 કરોડ) કરોડ િત્તા વ્યાપમાાં હકારાત્મક ફેરફાર ` 13.72 કરોડ.


71

કાયચપાલક ઇજનેરનો જિાબ યોગ્ય નથી કારણ કે કાયચપાલક ઇજનેરે સલાહસચૂનની ફી ની છેિટની રકમની ગણતરી માટે પડતા મકુાયેલા ઓિરબ્રીજની છેિટે માંજૂર થયેલા ખચચ (` 40.16 કરોડ) ના 100 ટકાના બદલે પડતા મકુાયેલા ઓિરબ્રીજના પ્રસ્તાવિત ખચચ (` 35.77 કરોડ) ના 80 ટકા ધ્યાનમાાં લીધા હતા જે સલાહકારને ` 23 લાખ જેટલી અવધક ચકૂિણી તરફ દોરી ગયો હતો.

3.3.4.3 રેલિે પાસેથી બે રેલ્િે ઓિરબ્રીજોનો િહેંચણીપાત્ર બાકી ખચત

રેલિે ઓિરબ્રીજોનુાં બાાંધકામ રેલિે સાથે િહેંચણીપાત્ર ખચચના આધારે હાથ ધરિાનુાં હોિાથી, મા. અને મ. વિભાગે રેલિે સાથે એક કરાર પર સહીવસક્કા કયાચ હતા (સપ્ટેમ્બર 2012). કરાર અનસુાર રેલિેએ ઓિરબ્રીજોના કુલ ખચચના 50 ટકા ભોગિિાના હતા.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (ફેબરુઆરી 2016) કે મા. અને મ. વિભાગે ફક્ત બે ઓિરબ્રીજો29 માટે િહેંચણીપાત્ર ખચચ તરીકે ` 9.47 કરોડની ઉઘરાણી કરી હતી (માચચ 2014). દેખરેખનો ચાર્જ/ આકસ્સ્મક વિગેરે જેિા કેટલાક અમાન્દ્ય ખચચ બાદ કરીને રેલિેએ મા. અને મ. વિભાગને ` 8.80 કરોડની30 ચકૂિણી કરી હતી (માચચ 2014). જુલાઇ 2014 માાં, મા. અને મ. વિભાગે બાકીના બે ઓિરબ્રીજો31 માટે કરેલા કામના જથ્થાની બાબતમાાં વિગતો રજુ કરી હતી પરાંત ુરેલિેનો ડહસ્સો મેળિિા માટે રેલિે સાથે અનિુતી કાયચિાહી કરી ન હતી. આ બે ઓિરબ્રીજોના ખચચની વિગતો પણ ઓડડટને આપિામાાં આિી ન હતી. ઓડડટે આ ઓછી િસલૂાત પ્રત્યે ધ્યાન દો્ુું ત્યારે મા. અને મ. વિભાગે આ બે ઓિરબ્રીજો માટે રેલિેના ડહસ્સાનો દાિો કરિા માટે પગલાાં લેિાની શરૂઆત કરી હતી (એવપ્રલ 2016).

કાયચપાલક ઇજનેરે જણાવ્્ુાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે બાકી રહલેી રકમની ચકુિણી માટે રેલિે સત્તાિાળાઓને મે 2016 અને સપ્ટેમ્બર 2016 િચ્ચે સ્મવૃતપત્રો પાઠિિામાાં આવ્યા હતા.

3.3.5 મા. અને મ. વિભાગ દ્વારા યોજનાઓની દેખરેખ

કન્દ્સેશન કરારે સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળા દરવમયાન ધોરીમાગોની દેખરેખની જિાબદારી સાંપણૂચપણે સ્િતાંત્ર ઇજનેર પર તબદીલ કરી હતી. સ્િતાંત્ર ઇજનેરે દેખરેખના અહિેાલો વનયવમત રીતે રજુ કયાચ હતા છતાાં યોજનાના કન્દ્સેશનરી દ્વારા ધોરીમાગોની ખામીઓ અથિા ઉણપોને સધુારિામાાં અથિા તેનુાં સમારકામ કરિામાાં વિલાંબ (આઠ ડદિસથી 426 ડદિસની િચ્ચે), યોજનાકીય સવુિધાઓ પરુી ન પાડિી અને વકૃ્ષમાગચ પર ઓછાં િાિેતર એ બાબતો સાંચાલન અને જાળિણીના સમયગાળા દરવમયાન ખાનગી ધોરણે પરુા પાડિામાાં આિેલા ભાંડોળ પર દેખરેખ કરિા માટે મા. અને મ. વિભાગ માાં મજબતૂ બહુસ્તરીય પ્રણાલીનો અભાિ દશાચિત ુાં હત ુાં.

29 લેિલ ક્રોસીંગ-6X કરમસદ-આણાંદ રોડ: ` 4.12 કરોડ અને લેિલ ક્રોસીંગ-1B અમદાિાદ-મહઇેસાણા-પાલનપરુ

રોડ: ` 5.36 કરોડ. 30 લેિલ ક્રોસીંગ-6X મહસેાણા અને લેિલ ક્રોસીંગ-1B માટે અનકુ્રમે ` 3.65 કરોડ અને ` 5.15 કરોડ. 31 લેિલ ક્રોસીંગ-2A મહસેાણા –પોલનપરુ રોડ અને લેિલ ક્રોસીંગ-202X મહસેાણા-વિજાપરુ રોડ.


72

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં કે સ્િતાંત્ર ઇજનેરે ઉપરની ઉણપો, જે જાહરે માળખુાં ઉભ ુ કરિામાાં ખાનગી ભાગીદારીનો ઉદે્દશ ન હતો છતાાં તેના માટે નકુસાનીની િસલૂાત કરિાની દરખાસ્ત કરી હતી. હકીકત એ રહી હતી કે ધોરીમાગોના િપરાશકારોને સમયસર ગણુિત્તા્કુ્ત સારા રસ્તાઓ અને કલ્પના કરિામાાં આિેલી સવુિધાઓથી િાંગચત રાખિામાાં આવ્યા હતા.


િાવર્િકી ધોરણે ડડઝાઇન, બાાંધકામ, નાણા પરુા પાડિા, સાંચાલન અને તબદીલીની પધ્ધવત દ્વારા ખાનગી ભાગીદારીની છૂટ આપિાની મા. અને મ. વિભાગની પહલેથી નિા વિકસાિિામાાં આિેલા 350 ડકલોમીટર લાાંબા રાજ્ય ધોરીમાગો અને ઓિરબ્રીજો તે લોકો માટે ખલુ્લા મકુી શક્યા હતા. આમ છતાાં, લાાંબા સમય માટે સ્િતાંત્ર ઇજનેર ની વનમણ ૂાંકમાાં વિલાંબ, યોજનાની સવુિધાઓ પરુી પાડિામાાં ઉણપો અને યોજનાના માગો પર િાિેતરમાાં ઉણપ સાંબ ાંવધત ખામીઓ ઓડડટના ધ્યાનમાાં આિી હતી. ઉપરાાંત, કન્દ્સેશનરીઓને અવધક ચકૂિણી, ઓિરબ્રીજોના ડકસ્સામાાં રેલિે પાસેથી િહેંચણીપાત્ર ખચચની ગબન-િસલૂાત અને માળખાઓ પર વનિાયચ ખચચ જેિી અન્દ્ય ઉણપો જેમાાં કુલ ` 3.82 કરોડની નાણાકીય અસર હતી તે ધ્યાનમાાં આિી હતી.

જિાબદારી સાંપણૂતપણે સ્િર્ાંત્ર ઇજનેર પર છોિી દેર્ા કન્સેશનરીઓની સાંચાલન અને જાળિણીની સેિાઓ પર ધ્યાન રાખિા માટે બહુસ્ર્રીય દેખરેખની મજબરૂ્ પ્રણાલી સ્થાપિા માટે સરકારે વિચારણા કરિી જોઇએ. આમ કરિાથી કન્સેશનરીઓ પાસેથી ઓિરબ્રીજો/ માગોના િપરાશકર્ાતઓને ઇચ્છછર્ સ્ર્રની સેિાઓ મળિાન ુાં સવુનવિર્ થશે. સરકારે રે્ના નાણાકીય ડહર્નુાં રક્ષણ કરિા યોગ્ય પગલાાં લેિા માટે રે્ની દેખરેખની પ્રણાલીને સિુારિાન ુાં વિચારણામાાં લેવ ુાં જોઇએ.

આ બાબર્ જુલાઇ 2016 માાં સરકારના ધ્યાન પર લાિિામાાં આિી હર્ીઃ રે્મના જિાબ મળ્યા નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.4 રેલિે ઓિરબ્રીજોના અપણૂત એપ્રોચો પર ભાંિોળ સ્થચગર્ થવુાં

જમીન સાંપાદનમાાં વિલાંબથી કાયતિાહીના કારણે રેલિે ઓિરબ્રીજ સિુી પહોંચિાના માગતના બાાંિકામમાાં થયેલા વિલાંબથી રૈ્યાર થયેલા પલુના ચબન-ઉપયોગના પડરણામે ` 20.42 કરોિનુાં ભાંિોળ સ્થચગર્ થયુાં હત ુાં.

ગજુરાત જાહરે બાાંધકામ વિભાગ વનયમાિલીના ફકરા 232 અનસુાર, જિાબદાર સરકારી અવધકારી દ્વારા વિવધિત સોંપિામાાં ન આિી હોય એિી જમીન પર કોઇ પણ કામની શરૂઆત કરિી જોઇએ નહીં. િધમુાાં, આ જોગિાઇના અપિાદરૂપે, નહરે અથિા રસ્તા સધુી પહોંચિા માટે બે શરતો સાંતોર્ાય તો કામ શરૂ કરી શકાય એટલે કે (i) લાંબાઇ/ વિસ્તારના 50 ટકા કરતાાં િધ ુ જમીનનો કબજો મળી ગયો હોય અને સાંબ ાંધીત અવધકારીઓને વિશ્વાસ હોય કે બાકીના 50 ટકા લાંબાઇ/ વિસ્તાર પણ િધારે મશુ્કેલી અથિા અિરોધ િગર મેળિી શકાશે અને જેના કારણે કામ પણૂચ થિામાાં વિલાંબ થાય એિો પ્રડક્રયાગત વિલાંબ થાય એિી કોઇ


73

શક્યતા નથી અને (ii) કોન્દ્ટ્રાક્ટ વનયત કરે છે કે કોન્દ્ટ્રાક્ટ નો સમયગાળો “12” (બાર) મડહનાના સમયગાળા કરતાાં ઓછો નહીં હોય.

માગચ અને મકાન વિભાગે ખચચની િહેંચણીના આધારે રેલિે સત્તાિાળાઓની ભાગીદારી સાથે છ લેિલ ક્રોસીંગોની જગ્યાએ એપ્રોચ સડહતના છ ઓિરબ્રીજોના બાાંધકામ માટે સધુારેલી િહીિટી માંજૂરી આપી હતી (ઓક્ટોબર 2010). રેલિે ઓિરબ્રીજોના બાાંધકામ માટે અને મા. અને મ. વિભાગ એપ્રોચના બાાંધકામ માટે જિાબદાર રહશેે. રેલિે સત્તાિાળાઓએ ઓિરબ્રીજ માટે કામની સોંપણી કરી હતી (જુન 2012) અને ` 4.65 કરોડના ખચે પણૂચ ક્ુું હત ુાં (માચચ 2014).

ઓિરબ્રીજના એપ્રોચના બાાંધકામ માટે, મા. અને મ. વિભાગે ` 15.90 કરોડની તકનીકી માંજૂરી આપી હતી (સપ્ટેમ્બર 2012) અને ` 11.74 કરોડના ખચે સોંપણી કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2013). કાયચપાલક ઇજનેર, મા. અને મ. પ્રભાગ, િડોદરા આ કામના પ્રભારી હતા. એપ્રોચોના કામની

વિગતો નીચે કોઠો 11 માાં આપી છે:

કોઠ 11: ઓિરબ્રીજોના એપ્રોચના કામો દશાતિર્ી વિગર્ો

કામની વિગર્ો ઓિરબ્રીજના એપ્રોચનુાં બાાંિકામ

કાયચ હુકમની તારીખ ફેબ્રઆુરી 2013

કામ પણૂચ કરિાની વનયત સમય ઑગષ્ટ 2014

કામની હાલની સ્સ્થવત કામ પ્રગવતમાાં (ઓકટોબર 2016)

કરિામાાં આિલેા કામનો આજ સધુીનો ખચચ ` 11.27 કરોડ

બાકી કરિાનુાં કામ ` 3.73 કરોડ (િધારાની અને અવધક બાબતો સડહત)

એપ્રોચ માટે જરૂરી જમીન પવિમ તરફ: 7,544 ચોરસ મીટર (ચો.મી.)

પિૂચ તરફ: 9,028 ચો.મી.

કાયચ હુકમ કરતી િખત ેઉપલબ્ધ જમીન પવિમ તરફ: 7,544 ચો.મી.

જમીન માગલકો દ્વારા મૌગખક સાંમવતના આધારે ટેન્દ્ડર આમાંવત્રત કરતી િખતે વિભાગ પાસે પવિમ તરફ જમીન (46 ટકા) ઉપલબ્ધ હતી (નિેમ્બર 2012). કોન્દ્ટ્રાક્ટર પવિમ તરફના એપ્રોચનુાં કામ પણૂચ કરી શક્યો હતો પરાંત ુ9,028 ચો.મી. જમીન ઉપલબ્ધ ન હોિાના કારણે પિૂચ તરફનો એપ્રોચ અપણૂચ રહ્યો હતો.

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (નિેમ્બર 2015) કે ખાનગી જમીન સાંપાદન કરિા માટે પ્રભાગ દ્વારા અવધક કલેક્ટર, િડોદરાને દરખાસ્ત મોકલિામાાં આિી હતી (જુલાઇ 2012). સા્ં કુ્ત મોજણી ફેબ્રઆુરી 2013 માાં કરિામાાં આિી હતી અને કલમ 4 અને 6 હઠેળ જાહરેનામ ુએવપ્રલ 2013 અને ઓકટોબર 2013 માાં જારી કરિામાાં અવ્્ુાં હત ુાં. ` 4.50 કરોડની રકમ


74

મહસેલૂી સત્તાિાળા પાસે જુલાઇ 2014 (` 2.25 કરોડ) અને ઑગષ્ટ 2015 (` 2.25 કરોડ) િચ્ચે જમા કરિામાાં આિી હતી. જમીનના ચકુાદાની ચકૂિણી જમીન માગલકોને કરિામાાં આિી હતી અને તેઓએ વિભાગને ઑગષ્ટ 2015 થી પિૂચ તરફના એપ્રોચ પર કામ હાથ ધરિાની છૂટ આપી હતી.

મહસેલૂ વિભાગ પાસેથી જમીનનો કબજો ફેબ્રઆુરી 2016 માાં મળ્યો હતો. આ દશાચિે છે કે જમીનના સાંપાદનમાાં વિભાગને લગભગ ત્રણ િર્ચ લાગ્યા હતા. આયોજન, સાંપાદનમાાં અને વિભાગો િચ્ચેના સાંકલનમાાં દરેક તબકે્ક વિલાંબના પડરણામે ` 11.27 કરોડનો ખચચ કયાચ પછી પિૂચ તરફ એપ્રોચનુાં કામ પણૂચ કરિામાાં સાંગચત વિલાંબ થયો હતો. આ કારણથી, ` 4.65 કરોડના ખચે માચચ 2014 માાં પણૂચ કરિામાાં આિેલો ઓિરબ્રીજ બે િર્ચ સધુી ઉપયોગમાાં લઇ શકાયો ન હતો કારણ કે પિૂચ તરફથી એપ્રોચ હજી અધરૂો હતો (ઑગષ્ટ 2016).

આકૃવર્ 2: પવિમ ર્રફનો પહોંચિાનો પણૂત માગત આકૃવર્ 3: પિૂત ર્રફનો પહોંચિાનો અપણૂત માગત

સરકારે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ 2016) કે પિૂચ તરફની જમીન સાંપાદન કરિા માટે દરખાસ્ત જુલાઇ 2012 માાં રજુ કરિામાાં આિી હતી. કાયચ હુકમ જારી કરતી િેળા એવુાં માની લેિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે જમીનનો કબજો છ મડહનાથી એક િર્ચમાાં મેળિી શકાશે. પરાંત ુજમીન સાંપાદનના કાયદામાાં ફેરફારના લીધે જમીન બે િર્ચ બાદ મેળિિામાાં આિી હતી. િધમુાાં એવુાં જણાિિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે લોકોના ડહતમાાં વિભાગે કાયચ હુકમો જારી કરી દીધા હતા.

હકીકત એ રહ ેછે કે નિી જમીનના સાંપાદનમાાં વિલાંબના કારણે પિૂચ તરફના એપ્રોચના અભાિે પલુ ઉપયોગમાાં લઇ શકયો ન હતો અને ` 20.42 કરોડનો ખચચ (` 4.65 કરોડનો ઓિરબ્રીજનો ખચચ, ` 4.50 કરોડનો જમીન સાંપાદનનો ખચચ અને ` 11.27 કરોડ પવિમ તરફના બાાંધકામનો ખચચ સડહત) કયાચ બાદ પણ આસપાસના વિસ્તારના લોકોને લાભ મળતો ન હતો અને પડરણામે ભાંડોળ રોકાઇ ગ્ુાં હત ુાં.


75

3.5 અવિક ખચત

સાંડહર્ાની જોગિાઇઓનુાં ચબન-પાલન અને મા. અને મ. વિભાગ અને સલાહકાર દ્વારા માળખાકીય ડિઝાઇન રજુ કરિામાાં સાંકલનના અભાિના કારણે કામો પાાંચ કરર્ાાં િિારે િર્ો માટે અપણૂત રહ્યા જે ` 26.44 કરોિના અવિક ખચત અને ઇચ્છછર્ લાભ હાાંસલ ન કરિા ર્રફ દોરી ગયા હર્ા.

ગજુરાત જાહરે બાાંધકામ વનયમાિલીના ફકરા 234 અનસુાર, જે માળખા ઉભા કરિાના હોય તેની વિગતિાર ડડઝાઇન માંજૂર થાય ત્યારબાદ જ કામો શરૂ કરિા જોઇએ. ઉપરાાંત, સરકારના જુન 1984 ના પડરપત્રમાાં જોગિાઇ છે કે માગચ અને મકાન વિભાગ દ્વારા હાથ ધરિામાાં આિતા કામો માટેના તૈયાર કરેલા મસુદ્દારૂપ ટેન્દ્ડરના કાગળોની સાથે મખુ્ય સ્થપવત અને જે તે િતુચળના અવધક્ષક ઇજનેર (ડડઝાઇન) દ્વારા સમથચન કરાયેલા પ્રસ્તાવિત મકાનના આલેખન આિશ્યકપણે

જોડેલા હોિા જોઇએ. ઓડડટ ચકાસણીમાાં નીચે મજુબ જોિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં:

(ક) અનસુગૂચત જનજાવતની વિદ્યાથીનીઓને વશક્ષણ, રહિેાની અને જમિાની સવુિધા પરૂી પાડિા માટે, સામાજીક ન્દ્યાય અને સશસ્ક્તકરણ વિભાગે જુનાગઢ્ ખાતે અનસુગૂચત જનજાવતની છોકરીઓ માટે આદશચ વનિાસી શાળા (ત્રણ મકાનો એટલે કે શાળાનુાં મકાન, જમિાનો મોટો ઓરડો અને છાત્રાલય સડહત) ના બાાંધકામ માટે ` ત્રણ કરોડની િહીિટી માંજૂરી આપી હતી (માચચ 2007). સરકારે ` 2.84 કરોડના ખચચ િાળુ ટેન્દ્ડર સ્િીકા્ુું હત.ુ (જુલાઇ 2008). કાયચપાલક ઇજનેર, માગચ અને મકાન વિભાગ, જુનાગઢે્ કોન્દ્ટ્રાક્ટર દ્વારા મકાનની માળખાકીય ડડઝાઇન મળ્યા તારીખથી અગગયાર મડહનાની પણૂચ કરિાની વનયત તારીખ સાથે કાયચ હુકમ જારી કયો હતો (જુન 2009). ડડઝાઇન િતુચળ પાસેથી ફક્ત એક મકાન માટે માળખાકીય ડડઝાઇન મળી હતી અને કોન્દ્ટ્રાક્ટરે કામ શરૂ ક્ુું હત.ુ (જુન 2009). અન્દ્ય મકાનોની બાબતમાાં ડડઝાઇનો રજુ કરિામાાં વિલાંબ થયો હતો માટે ` ૦.42 કરોડની ડકિંમતનુાં કામ કયાચ બાદ માલસામાનના ભાિો િધી ગયા છે એિા બહાના હઠેળ બાકીન ુાં કામ કરિાની કોન્દ્ટ્રાક્ટરે ના પાડી હતી (માચચ 2011) અને બાકીનુાં કામ પણૂચ કરિા માટે ભાિ િધારો આપિાની અથિા કરારની જિાબદારીમાાંથી મકુ્ત કરિાની વિનાંતી કરી હતી. બાકીની ડડઝાઇનો રજુ કરિાની કામગીરી ડડઝાઇન િતુચળ દ્વારા છેક જુલાઇ 2011 માાં પણૂચ કરિામાાં આિી હતી. સરકારે કોન્દ્ટ્રાક્ટરને છટો કયો હતો (જુલાઇ 2013).

બાકીનુાં કામ ` 3.85 કરોડના ખચે એવપ્રલ 2015 સધુીમાાં પણૂચ કરિાનુાં વનયત કરીને અન્દ્ય કોન્દ્ટ્રાક્ટરને સોંપિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં (જુલાઇ 2014). કોન્દ્ટ્રાક્ટર ` 4.51 કરોડના ખચે કામ પણૂચ કરી શક્યો હતો અને કામ છેલ્લા તબક્કામાાં હત ુાં (એવપ્રલ 2016). કામમાાં વિલાંબ અવધક/ િધારાની બાબતો હાથ ધરિાના ડહસાબે થયો હતો. આમ, કામ ઉપર ` 4.93 કરોડનો ખચચ કયાચ પછી અને સાત િર્ચ વિતી ગયા છતાાં, (જુન 2016 ) ઇપ્ચ્છત લાભ હાાંસલ કરી શકાયો ન હતો. પડરણામે, આ બાબત કામ પણૂચ કરિામાાં ` 1.44 કરોડના32 અવધક ખચચ તરફ પણ દોરી ગઇ હતી.

32 મળૂ કોન્દ્ટ્રાક્ટરે કરેલા કામનો ખચચ ` 0.42 કરોડ િત્તાબાકીના કામના ટેન્દ્ડર ડકિંમત ` 3.86 કરોડ બાદ મળૂ

કોન્દ્ટ્રાક્ટરની ટેન્દ્ડર ડકિંમત ` 2.84 કરોડ.


76

કાયચપાલક ઇજનેરે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ 2014) કે ડડઝાઇન િતુચળ દ્વારા આ કામ માટેની માળખાકીય ડડઝાઇનને આખરીરૂપ આપી શકા્ુાં ન હત ુાં. કામની માળખાકીય ડડઝાઇન ન હોિાથી કોન્દ્ટ્રાક્ટર કામની ઇપ્ચ્છત પ્રગવત જાળિી શક્યો ન હતો. છેિટે, કામ છોડી દેિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં અને સરકારે કોન્દ્ટ્રાક્ટરને કામમાાંથી છટો કયો હતો.

કાયચપાલક ઇજનેરનો જિાબ પ્રવતતીકર નથી કારણ કે વનયમોની જોગિાઇઓ અને સરકારની સચૂનાઓના ઉલ્લાંઘન રૂપે મકાનની ડડઝાઇન માંજૂર થયા વિના ટેન્દ્ડર આમાંવત્રત કરિામાાં આવ્યા હતા અને કામની સોંપણી કરિામાાં આિી હતી.

(ખ) વશક્ષણ વિભાગે ડો. બાબાસાહબે આંબેડકર ઓપન ્વુનિસીટીના નિા મકાનના બાાંધકામ માટે ` 28.73 કરોડની િહીિટી માંજુરી આપી હતી (જુલાઇ 2008). ્વુનિસીટીએ છારોડી, અમદાિાદ ખાતે 10 ગબન-વનિાસી સાંસ્થાકીય મકાનો અને ્વુનિસીટીના મેદાનની ડદિાલના બાાંધકામ માટે સલાહસચૂનનુાં કામ જેમાાં સ્થાપત્ય/ ઇજનેરી ડડઝાઇન અને સાંકલન સેિાઓનો સમાિેશ થાય છે તેની સોંપણી મે. વશલ્પાયન ને કરી હતી (નિેમ્બર 2007). કાયચપાલક ઇજનેર, માગચ અને મકાન (ભાંડાર) પ્રભાગ, અમદાિાદ આ કામના પ્રભારી હતા. ઑગષ્ટ 2011 સધુીમાાં પણૂચ કરિાનુાં વનયત કરીને ` 23.26 કરોડના ખચે આ કામની સોંપણી કરિામાાં આિી હતી (ડડસેમ્બર 2009).

કાયચ હુકમ જારી કરતી િખતે, ્વુનિસીટી પાસે 28,800 ચોરસ મીટર જમીનનો કબજો હતો અને બાકીની 11,000 ચો.મી. જમીનનો કબજો જુલાઇ 2011 માાં લેિામાાં આવ્યો હતો. કાયચપાલક ઇજનેરના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (ડડસેમ્બર 2010) કે સલાહકાર દ્વારા રજુ કરિામાાં આિેલી ડડઝાઇન નેશનલ ગબલ્ડીંગ કોડ મજુબ ભકૂાંપ પ્રવતરોધક ન હતી. ડડઝાઇન (મા. અને મ.) િતુચળ પાસે ડડઝાઇનની ચકાસણી કરાિિાની સલાહકારને સચૂના આપિામાાં આિી હતી (જુલાઇ 2011). કોન્દ્ટ્રાક્ટર વનયત કરેલી સમય મયાચદા દરવમયાન ` 1.75 કરોડની ડકિંમતનુાં કામ પણૂચ કરી શક્યો હતો. ઉપર જણાિેલા કારણો અને માલસામાનના ભાિોમાાં થયેલો િધારો ધ્યાનમાાં લેતાાં, કોન્દ્ટ્રાક્ટરે સાત મકાનોના કામમાાંથી છટા કરિા માટે વિનાંતી કરી હતી અને ત્રણ મકાનોનુાં કામ પણૂચ કરિાની ખાતરી આપી હતી (જુન 2011). ઉચ્ચ સ્તરીય સવમવત33એ વિનાંતીનો સ્િીકાર કયો હતો અને સાત મકાનોના બાાંધકામના કામમાાંથી છટા કયાચ હતા (ઑગષ્ટ 2011). કોન્દ્ટ્રાક્ટરે ` 7.12 કરોડના ખચે ત્રણ મકાનોનુાં કામ પણૂચ ક્ુું હત ુાં (જુન 2014).

મા. અને મ. વિભાગ એ ` 37.68 કરોડના ખચે સાત મકાનોના બાકી કામ માટે ટેન્દ્ડર આમાંવત્રત કયાચ હતા (સપ્ટેમ્બર 2011) અને અન્દ્ય કોન્દ્ટ્રાક્ટરનુાં ` 41.14 કરોડની ટેન્દ્ડર ડકિંમતના ટેન્દ્ડરનો સ્િીકાર કયો હતો (ડડસેમ્બર 2011). કાયચપાલક ઇજનેરે સપ્ટેમ્બર 2012 સધુીમાાં પણૂચ કરિાનુાં વનયત કરિા સાથે કાયચ હકુમ જારી કયો હતો (ડડસેમ્બર 2011). જો કે, ડડઝાઇન રજુ કરિામાાં વિલાંબના કારણે કોન્દ્ટ્રાક્ટર ` 2.71 કરોડની ડકિંમતનુાં કામ (સાત ટકા) વનયત સમય મયાચદામાાં અને ` 20.45 કરોડનુાં માચચ 2016 સધુીમાાં પણૂચ કરી શક્યો હતો. સમય મયાચદા લ ાંબાિિાનુાં સરકારના સ્તરે વિચારણા હઠેળ હત ુાં અને કામ પ્રગવતમાાં હત ુાં (માચચ 2016).

33 અગ્ર સગચિ, વશક્ષણ વિભાગ, અગ્ર સગચિ, મા. અને મ. વિભાગ, ઉપ કુલપવત, ્વુનિસીટી અને અન્દ્ય સભ્યોની

બનેલી.


77

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (નિેમ્બર 2011) કે સલાહકારે ભકૂાંપ પ્રવતરોધક સાંડહતાની જોગિાઇને ધ્યાનમાાં લીધા વિના ઇજારદારને માળખાકીય ડડઝાઇનો રજુ કરી હતી (જાન્દ્્આુરી 2010 થી મે 2011). આ બાબત ડડસેમ્બર 2010 માાં ધ્યાનમાાં આિી હતી અને ઉચ્ચ સ્તરીય સવમવતએ તમામ માળખાકીય ડડઝાઇનનો સલાહસચૂન માટે ડડઝાઇન (મા. અને મ.) િતુચળને મોકલિાનુાં નક્કી ક્ુું હત ુ(જુલાઇ 2011). સલાહકારે ત્રણ મકાનો માટે ભકૂાંપ પ્રવતરોધક સાંડહતાની જોગિાઇઓને ધ્યાનમાાં રાખીને સધુારેલી માળખાકીય ડડઝાઇનો રજુ કરી હતી (જાન્દ્્આુરી 2012). આથી, મળૂ ઇજારદાર કામ પણૂચ કરિા અસમથચ હતો. િધમુાાં, સાત મકાનો માટે 271 ડડઝાઇનો પૈકી 186 ડડઝાઇનો સપ્ટેમ્બર,2012 સધુીમાાં, 71 ડડઝાઇનો ડડસેમ્બર 2013 સધુીમાાં મળી હતી અને 14 ડડઝાઇનો હજી રજુ કરિાની બાકી હતી (જુન 2016), નિો ઇજારદાર પણ સલાહકાર દ્વારા ડડઝાઇનો રજુ કરિામાાં વિલાંબના કારણે કામ પણૂચ કરી શક્યો ન હતો. સલાહકારની વનમણ ૂાંક ્વુનિસીટી દ્વારા થઇ હોિાથી, મા. અને મ. વિભાગે સલાહકારના પક્ષે વિલાંબ અટકાિિા માટે વશક્ષણ વિભાગ અને ્વુનિસીટી િચ્ચે સાંકલન સાધવુાં જોઇત ુાં હત ુાં કારણ કે માળખાકીય ડડઝાઇનો મેળિિામા વિલાંબ ના લીધે કામ પણૂચ કરિામાાં અસર થતી હતી. ઉપરાાંત, કરારના ઉપિાકય VII (b) નો ઉપયોગ કરિામાાં ્વુનિસીટી વનષ્ફળ રહી હતી કે જેમાાં વિલાંબના સમયગાળા માટે ગ્રાહક (્વુનિસીટી) અને વશલ્પાયન િચ્ચેની પરસ્પર સાંમવત મજુબ વશલ્પાયનની ફી ની સમીક્ષા કરિામાાં આિશે. કરારના ઉપિાક્ય XII (a) મજુબ કરારનો અંત લાિિામાાં પણ તે વનષ્ફળ રહ્યા હતા.

આમ, માળખાકીય ડડઝાઇનો પરુી પાડિામાાં સલાહકારની વનષ્ફળતાના ડહસાબે કામ પણૂચ કરિામાાં પાાંચ િર્ચ જેટલો વિલાંબ થયો હતો. િધમુાાં, કામ જે ` 23.26 કરોડના ખચે પણૂચ કરિાનુાં હત ુાં તે ` 27.57 કરોડના ખચચ પછી પણ અપણૂચ રહ્ુાં હત ુાં અને ઇપ્ચ્છત સવુિધાઓ હાાંસલ કયાચ વિના ` 25 કરોડના34 િધારાના ખચચ તરફ દોરી ગ્ુાં હત ુાં. આમ, વનયમોની જોગિાઇઓનુાં ગબન-પાલન અને ્વુનિસીટી અને મા. અને મ. વિભાગ િચ્ચે સાંકલનના અભાિે કામો હાથ ધરિામાાં વિલાંબ અને ` 25 કરોડનો અવધક ખચચ થયો હતો.

સરકારે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઓકટોબર 2016) કે ્વુનિસીટીએ સલાહકારની વનમણ ૂાંક આખી યોજના માટે ડડઝાઇનો અને નક્શાઓ તૈયાર કરિા માટે કરી હતી. આમ છતાાં, સલાહકારે ઉચ્ચ સ્તરીય સવમવત દ્વારા નક્કી થયેલી વનયત તારીખની અંદર ડડઝાઇન (મા. અને મ.) િત ુચળ દ્વારા માંજૂર કરિામાાં અિેલા તમામ માળખાકીય નક્શા પરુા પાડયા ન હતા. આથી કામમાાં વિલાંબ થયો હતો. િધમુાાં એવુાં પણ જણાિિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે આજ સધુી, સભાગહૃ માટેના નક્શા રજુ કરિામાાં આવ્યા નથી. ઉપરાાંત, મા. અને મ. વિભાગે ્વુનિસીટીના સત્તાિાળાઓને તેમના દ્વારા વનમિામાાં આિેલા સલાહકાર પાસેથી બાકીના જરૂરી નક્શા પરુા પાડિા માટે ઑગષ્ટ 2011 અને જુલાઇ 2014 િચ્ચે સ્મવૃતપત્રો પાઠવ્યા હતા. જો કે, ્વુનિસીટીએ તેના અગાઉના નિેમ્બર 2013 ના જિાબમાાં જણાવ્્ુાં હત ુાં કે સલાહકાર દ્વારા નક્શા જારી કરિામાાં વિલાંબનો મા. અને મ. વિભાગ તરફથી કોઇ અહિેાલ ન હતો.

34 મળૂ ઇજારદાર દ્વારા પરુા કરિામાાં આિેલા ત્રણ મકાનો ` 7.12 કરોડ િત્તા બાકીના સાત મકાનોની ટેન્દ્ડર ડકિંમત

` 41.14 કરોડ બાદ મળૂ ટેન્દ્ડરમાાં 10 મકાનોની ટેન્દ્ડર ડકિંમત ` 23.26 કરોડ.


78

આ જિાબ વશક્ષણ વિભાગ, ્વુનિસીટી, સલાહકાર અને મા. અને મ. વિભાગ િચ્ચે સાંકલનનો અભાિ દશાચિે છે. િધમુાાં, ઉચ્ચ સ્તરીય સવમવતની બેઠકમાાં (જુલાઇ 2011) લેિામાાં આિેલા વનણચય અનસુાર સલાહકાર દ્વારા રજુ કરિામાાં આિેલી દરેક ડડઝાઇનને માંજૂરી આપિાની ફરજ મા. અને મ. વિભાગની હતી. હકીકત એ રહ ે છે કે વશક્ષણ વિભાગ અને મા. અને મ. વિભાગ િચ્ચે સાંકલનનો અભાિ અને જરૂરી ડ્રોઇંગ સમયસર રજુ થાય એ સવુનવિત કરિામાાં વનષ્ફળતાના પડરણામે કામ અપણૂચ રહ્ુાં હત ુાં, ` 26.44 કરોડનો અવધક ખચચ થયો હતો અને ઇપ્ચ્છત લાભ હાાંસલ થયો ન હતો.

નમતદા, જળ સાંપવત્ત, પાણી પરુિઠા અને કલ્પસર વિભાગ

3.6 સૌરાષ્ર વિસ્ર્ાર માટે નમતદા નદીના પરુના દસ લાખ એકર ફૂટ ફાજલ પાણીના ઉપયોગ સાંબાંવિર્ કામોનુાં આયોજન અને અમલીકરણ


ગજુરાત સરકારે નમચદા જળ વિિાદ પાંચના35 ચકુાદા (ડડસેમ્બર 1979) ના ઉપિાક્ય IV અનસુાર સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તાર માટે નમચદા નદીના પરુના દસ લાખ એકર ફૂટ ફાજલ પાણીની ફાળિણી કરી હતી.(જુન 2006) સરદાર સરોિર યોજનાની સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરેમાાંથી સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તાર માટે પરુના દસ લાખ એકર ફૂટ ફાજલ પાણીના ઉપયોગ માટેની યોજનાને “સૌરાષ્ટ્ર નમચદા અિતરણ વસિંચાઇ (સૌની) યોજના” એવુાં નામ આપિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં.(સપ્ટેમ્બર 2012) સૌની યોજના હઠેળ, નમચદા નદીનુાં દસ લાખ એકર ફૂટ ફાજલ પાણી 100 ડદિસમાાં (જુલાઇ થી ઓક્ટોબર) સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાાં મોકલિાનુાં હત ુાં. ગજુરાત સરકારે ` 10,000 કરોડના ખચચિાળી સૌની યોજનાને સૈધ્ધાાંવતક માંજૂરી આપી હતી (ફેબ્રઆુરી 2013). સૌની યોજનામાાં 10,22,589 એકર જમીનને વસિંચાઇનો લાભ અને બીજી બાબતોની સાથે 115 જળાશયોની ભરોસાપાત્રતા, ભગૂભચ જળમાાં સધુારો, ઘરગથ્થ ુ પાણી મેળિિામાાં સધુારા િગેરેની વિચારણા કરિામાાં આિી હતી. સૌની યોજનાનો અમલ ગજુરાત સરકારના જળ સાંપવત્ત વિભાગ દ્વારા કરિાનો હતો.

સૌની યોજના બે તબક્કા એટલે કે તબક્કો I- ચાર મખુ્ય ટ્રાંક જોડીયા પાઇપલાઇન નાાંખિી અને તબક્કો II – ટ્રાંક પાઇપલાઇનમાાંથી જોડાણિાળી વિતરણ પાઇપલાઇન નાખિી એ રીતે પણૂચ કરિાનુાં આયોજન હત ુાં. તબક્કા 1 હઠેળ હાથ પર લેિામાાં આિેલા કામના વ્યાપમાાં અંદર અને બહાર થર સાથેની હળિા સ્ટીલની 3,000 મી.મી. અંદરના વ્યાસિાળી 230 ડકલોમીટરની જોડીયા ટ્રાંક પાઇપલાઇન નાખિી, 10 પમ્પીંગ સ્ટેશનોનુાં બાાંધકામ અને ચાલ ુ કરેલી પાઇપલાઇનના 10 િર્ચ માટે સાંચાલન અને જાળિણીનો સમાિેશ થતો હતો.

35 ગજુરાત, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને રાજસ્થાન િચ્ચે નમચદાનુાં પાણી અને જળ વિદ્યતુની િહેંચણી માટે તેનુાં

ગઠન કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં.


79

ગજુરાત સરકારે ` 10,861 કરોડ36 ના ખચે સૌની યોજનાની ચાર ટ્રાંક પાઇપલાઇન (જોડાણ 1 થી 4) ને િહીિટી માંજૂરી આપી હતી (એવપ્રલ 2013). સૌની યોજના હઠેળ, િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજના37 જે સરદાર સરોિર યોજનાની સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરેમાાંથી પાણી મેળિે છે તેમાાંથી 10 લાખ એકર ફૂટ પાણી લેિાનુાં હત ુાં. જોડાણની ચાર પાઇપલાઇનો મચ્છ 2 જળાશય યોજના (જોડાણ 1), લીંબડી ભોગાિો 2 જળાશય યોજના (જોડાણ 2 અને 4) અને િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજના (જોડાણ 3) માાંથી નમચદાનુાં પાણી લે છે અને જળાશય યોજનાઓ બદલામાાં નમચદાનુાં પાણી અનકુ્રમે મોરબી શાખા નહરે, બોટાદ શાખા નહરે અને સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરેમાાંથી મેળિે છે જે નીચે આકૃવર્ 4 માાં દશાચવ્્ુાં છે:

આકૃવર્ 4: નમતદા નદીનુાં ફાજલ પાણી લેિા માટેની સૌરાષ્ર શાખા નહરેને જોિર્ા ચાર જોિાણો

તબક્કો I પણૂચ થાય ત્યારે, 14 જળાશયો ભરિાના હતા અને 63,686 હકે્ટર જમીન વસિંચાઈ હઠેળ આિરી લેિાની હતી. તબક્કા II નુાં કામ, તબક્કા I નુાં કામ પણૂચ થયા બાદ હાથ પર લેિાનુાં હત ુાં. જળ સાંપવત્ત વિભાગે (જાન્દ્્આુરી 2015) તબક્કા II ની તકનીકી-આવથિક શક્યતા તપાસિા માટે

36 જોડાણ-1 મચ્છ-2 જળાશય યોજનાથી સાની વસિંચાઇ યોજના (` 1,533 કરોડ), જોડાણ-2 લીંબડી ભોગાિો -2 જળાશય

યોજનાથી રાયડી વસિંચાઇ યોજના (` 3,229 કરોડ), જોડાણ-3 િઢ્િાણ ભોગાિો -2 જળાશય યોજનાથી િેણ–ુI

વસિંચાઇ યોજના (` 2,314 કરોડ) અને જોડાણ-4 લાંબડી ભોગાિો-2 જળાશય યોજનાથી ડહરણ-2 વસિંચાઇ યોજના (` 3,785 કરોડ).

37 સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરેને અંતનો છેડો િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય ખાતે હતો.


80

સલાહસચૂનની સેિાઓ મે. મલ્ટી મેન્દ્ટેક ઇન્દ્ટરનેશનલ પ્રાઇિેટ ગલવમટેડને સોંપી હતી જે પ્રગવતમાાં હતી (ઓક્ટોબર 2016).

3.6.2 ઓડિટનો વ્યાપ

મખુ્ય ઇજનેર (સૌરાષ્ટ્ર) અને ગજુરાત સરકારના જળ સાંપવત્ત વિભાગમાાં અવધક સગચિની કચેરીમાાં ઓડડટ કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં (જુલાઇ-નિેમ્બર 2015). ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના માટે 0.03 મીલીયન એકર ફૂટ પાણીના ઉપયોગ સડહત એક મીલીયન એકર ફૂટ ના ઉપયોગ માટે હાથ ધરિામાાં આિેલા કામના અમલીકરણ સાંબ ાંવધત રેકડચની ચકાસણી માટે રાજકોટ, જામનગર અને ભાિનગર ખાતે આિેલા પ્રભાગો પણ આિરી લેિામાાં આવ્યા હતા. ઓડડટ દરવમયાન, સૌની યોજનાના 12 પેકેજો, ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાના ત્રણ પેકેજોનુાં કામ અને સોંપણી કરિામાાં આિી હતી તે આયોજન અને સલાહસચૂન સેિાઓ સાંબ ાંવધત રેક્રડચની પણ તપાસ કરિામાાં આિી હતી. સૌની યોજના અને ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના સાંબ ાંવધત ઓડડટ અિલોકનોની ચચાચ હિે પછીના ફકરાઓમાાં કરિામાાં આિી છે.

3.6.3 ર્બક્કા I હઠેળ કામની સોંપણી

સૌની યોજના માટે તકનીકી-આવથિક શક્યતાના ચકાસણી અને વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ તૈયાર કરિા માટે જળ સાંપવત્ત વિભાગે તબક્કા I માટે સલાહ સચૂનની સેિાની સોંપણી મે. મોટ્ટ મેક્ડોનાલ્ડ પ્રાઈિેટ ગલવમટેડ (સલાહકાર) ને કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2010).

તબક્કા I માાં, જળ સાંપવત્ત વિભાગે, ઇજનેરી, ખરીદી અને બાાંધકામના આધાર પર 12 પેકેજો માટે ટેન્દ્ડર આમાંવત્રત કયાચ હતા (ડડસેમ્બર 2013) અને ` 6,761.08 કરોડ ના કુલ ખચચિાળા ટેન્દ્ડર માંજૂર કયાચ હતા (ડડસેમ્બર 2013 અને ફેબ્રઆુરી 2014). કાયચ હકુમો, 2 િર્ચમાાં તે પણૂચ કરિાની શરત સાથે ફેબ્રઆુરી 2014 થી મે 2014 માાં આપિામાાં આવ્યા હતા. તબક્કા I નુાં જોડાણ 1 ભૌવતક રીતે જુલાઇ 2016 માાં પણૂચ થઇ ગ્ુાં હત ુાં અને જોડાણ 2 થી 4 ના કામો પ્રગવતમાાં હતા (ઓક્ટોબર 2016). જળ સાંપવત્ત વિભાગે સૌની યોજના પર ` 5,699.12 કરોડનો ખચચ કયો હતો (ઓક્ટોબર 2016).

3.6.4 ઓડિટ અિલોકનો

3.6.4.1 પરૂર્ા પાણીની ખાર્રી કયાત વિના કામની શરૂઆર્

સૌની યોજનાના તમામ ચાર જોડાણો અને ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના માટે પાણીનો મળૂ સ્ત્રોત િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજના છે. પાણી લેિાના સ્થળો, પરુૂાં પાડતી નહરેો અને જોડાણ 1, 2 અને સૌની યોજનાની 4 અને 3 અને ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાની પાણીની જરૂડરયાત કોઠો 12 માાં દશાચિિામાાં આિી છે.


81

કોઠો-12: પાણી લેિાના સ્થળો અને સૌની યોજના અને ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના માટે પાણીની જરૂડરયાર્

જોિાણો લેિાના સ્થળો ફીિીંગ નહરેનુાં નામ

વિગર્િાર યોજનાકીય અહિેાલ અનસુાર 100 ડદિસો માટે દરેક કિીના લેિાના સ્થળે પાણીની

જરૂડરયાર્

ઉપલબ્િ પાણી

(ક્ુાંમેક્સ માાં)

ક્ુાંમેક્સ દસ લાખ એકર ફૂટ જોડાણ 1 મચ્છ-2 જળાશય

યોજના મોરબી શાખા

નહરે 36.70 0.26 17

જોડાણ 2 લીંબડી ભોગાિો-2 જળાશય યોજના

બોટાદ શાખા નહરે

29.94 0.21 23 જોડાણ 4 36.05 0.25 ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન

પાઇપલાઇન યોજના 8.33 0.03

જોડાણ 3 િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજના

સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરે

36.02 0.25 110

કુલ 147.04 1.00 (સ્ત્રોત: જળ સાંપવત્ત વિભાગ દ્વારા રજુ કરિામાાં આિેલી માડહતી)

આમ, સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તાર માટે એક મીલીયન એકર ફૂટ (147.04 ક્ુાંમકે્સ ની બરાબર) ની જરૂડરયાતની સામે એકાંદર ઉપલબ્ધ જથ્થો ફક્ત 110 ક્ુાંમકે્સ (0.748 મીલીયન એકર ફૂટ) હતો. િધમુાાં, ઉપર કોઠો 12 માાં િણચવ્યા મજુબ, પાણી માત્ર જોડાણ 3 માટે ઉપલબ્ધ હત ુાં અને સૌની યોજનાના જોડાણ 1, 2 અને 4 માટે પાણીની જરૂડરયાતને પહોંચી િળિા માટે, બોટાદ શાખા નહરે અને મોરબી શાખા નહરેની ક્ષમતા િધારિી અથિા બોટાદ શાખા નહરે અને મોરબી શાખા નહરેને સમાાંતર નિી નહરેો બનાિિાનુાં જરૂરી હત ુાં. ત્યારબાદ જ કોઠો 12 મજુબ જોડાણ 1 અને જોડાણો 2 અને 4 ના પાણી લેિાના સ્થળે જરૂરી પાણી ઉપલબ્ધ થાય.

સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરે, બોટાદ શાખા નહરે અને મોરબી શાખા નહરે, સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડ38ના વનયાંત્રણ હઠેળ છે. આથી, બોટાદ નહરે યોજના અને મોરબી નહરે યોજનાની ક્ષમતા િધારિા માટે અને પાણી લેિાના સ્થળ ખાતે સૌની યોજના માટે પ્રમાણસર 0.97 મીલીયન એકર ફૂટ પાણી ઉપલબ્ધ કરાિિા માટે જળ સાંપવત્ત વિભાગે સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડનો સાંપકચ કયો હતો (નિેમ્બર 2008). સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે સરદાર સરોિર યોજનાના સધુારેલા અંદાજો ભારત સરકારની માંજૂરી માટે ઘણા આગળના તબકે્ક હતા અને આથી પાણીના િપરાશની યોજનામાાં કોઇ પણ ફેરફાર કરિામાાં સમગ્ર સરદાર સરોિર યોજનાનુાં પનુરાિતચન કરવુાં જરૂરી થાય કે જે ત્િડરત વસિંચાઈ લાભ કાયચક્રમ (AIBP) કે જે ભારત સરકાર ના ફાંડ થી ચાલતી યોજના છે તેને પણ અસર થઇ શકે એિી દલીલના આધારે માાંગણીનો અસ્િીકાર કયો હતો (નિેમ્બર 2009).

જળ સાંપવત્ત વિભાગે બોટાદ શાખા નહરે અને મોરબી શાખા નહરેની ક્ષમતા િધારિા માટે ફરીથી સાંપકચ કયો હતો (જુલાઇ 2013). સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે જાણ કરી હતી (નિેમ્બર 2013) કે મોરબી શાખા નહરે અને બોટાદ શાખા નહરેના માળખા અને દરિાજાના

38 સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડ ગજુરાત સરકારનુાં જાહરે ક્ષેત્રનુાં એક ઉપક્રમ છે જે સરદાર સરોિર

યોજના અને તેની નહરે પ્રણાલીના પ્રભારી છે.


82

કામો સડહત બાાંધકામના મખુ્ય કામો પણૂચ થિાના તબકે્ક હતા અને મોરબી શાખા નહરે અને બોટાદ શાખા નહરે ની ક્ષમતા િધારિાનુાં શક્ય ન હત ુાં. ફેબ્રઆુરી 2014 માાં, સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે જાણ કરી હતી કે િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજના ખાતે એકાંદરે પાણીની ઉપલબ્ધતા માત્ર 110 ક્ુાંમકે્સ રહશેે અને તદનસુાર જળ સાંપવત્ત વિભાગને સૌની યોજના માટેના આયોજન િખતે આ બાબત ધ્યાનમાાં રાખિા જણાવ્્ુાં હત ુાં. આના આધારે, વિભાગે જરૂડરયાતમાાં સધુારો કરીને (જુન 2014) 110 ક્ુાંમેક્સ કરી હતી અને સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડને 32.15 ક્ુાંમકે્સ, 66.07 ક્ુાંમેક્સ અને 110 ક્ુાંમકે્સ અનકુ્રમે જુલાઈ 2016, જુલાઈ 2017 અને જુલાઈ 2018 તરીકે પાણીની જરૂડરયાતની જાણ કરી હતી (સપ્ટેમ્બર 2014).

દરવમયાનમાાં, સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે બોટાદ શાખા નહરે અને મોરબી શાખા નહરેની ક્ષમતામાાં િધારો કરિાનો ઇનકાર કયો હોિા છતાાં,(નિેમ્બર,2009) જળ સાંપવત્ત વિભાગે સૌની યોજના માટે તકનીકી–આવથિક શક્યતાની તપાસ કરિાનુાં અને વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ તૈયાર કરિા માટે સલાહસચૂનનુાં કામ મે. મોટ્ટ મેક્ડોનાલ્ડ ને સોંપ્્ુાં હત ુાં. (ફેબ્રઆુરી 201૦). સલાહકારે શરૂઆતમાાં, 0.97 મીલીયન એકર ફૂટ પાણીની39 ઉપલબ્ધતાના આધારે સૌની યોજના માટે તબક્કા I માટે વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ અને ખચચના અંદાજો તૈયાર કયાચ હતા (જુન 2013) અને જળ સાંપવત્ત વિભાગે સૌની યોજનાના તબક્કા I ના કામો માટે ટેન્દ્ડરની પ્રડક્રયા શરૂ કરી હતી (જુલાઈ 2013).

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે નિેમ્બર 2008 માાં જ 138.71 ક્ુાંમકે્સ પાણીની જળ સાંપવત્ત વિભાગની જરૂડરયાતનો ઇનકાર કયો હતો છતાાં, જળ સાંપવત્ત વિભાગ આગળ િધ્યો હતો અને 138.71 ક્ુાંમકે્સ પાણી માટેના કામોના વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ તૈયાર કરિાનુાં અને અંદાજો તૈયાર કરિાના સલાહસચૂનના કામોની સોંપણી કરી હતી. તદનસુાર, સલાહકાર મે. મોટ્ટ મેક્ડોનાલ્ડે 138.71 ક્ુાંમકે્સ પાણીની ઉપલબ્ધતાની શક્યતાને ધ્યાનમાાં રાખીને ` 10,859 કરોડના ખચચિાળી સૌની યોજના માટે વિગતિાર ડડઝાઇન અહિેાલ તૈયાર કયો હતો (માચચ 2013). ઉપરાાંત, વિભાગે 138.47 ક્ુાંમકે્સ એટલે કે સૌની યોજના માટે પાણીની 101.67 ક્ુાંમકે્સ (ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના માટે 8.33 ક્ુાંમકે્સ સડહત) ની ઉપલબ્ધતા કરતાાં 26.57 ટકા અવધક માટે પાઇપલાઇન અને પમ્પીંગ પ્રણાલી સડહતના કામો માટેના વિગતિાર અંદાજો તૈયાર કયાચ હતા (ડડસેમ્બર 2013).

આમ, વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ અને અંદાજો તૈયાર કરિાના સલાહસચૂનના કામની સોંપણી કરતી િખતે પાણીની ખરેખર ઉપલબ્ધતાની નોંધ લેિામાાં જળ સાંપવત્ત વિભાગની વનષ્ફળતા અને છેિટે જોડાણની પાઇપલાઇન માટે ઇજારદારને સોંપણી યોજનાના ખચચમાાં િધારો થિા તરફ દોરી ગઇ હતી જેની ગણતરી ઓડડટમાાં થઇ શકી ન હતી. યોજનાકીય ખચચના

39 0.03 મીલીયન એકર ફૂટ પાણી માટે કામો જળ સાંપવત્ત વિભાગ દ્વારા એવપ્રલ 2012 માાં આપી દેિામાાં આવ્યા

હતા.


83

િધારામાાં, ઉંચી ક્ષમતાિાળા પમ્પીંગ સ્ટેશન અને સાંબ ાંવધત બાાંધકામ/ િીજળીના કામો અને ખરેખર જરૂર કરતાાં મોટા માપની પાઇપોના ઉપયોગ સામેલ હતો.

જળ સાંપવત્ત વિભાગે જણાવ્્ુાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તાર આખા િર્ચ દરવમયાન પાણીની અછતની ખેંચ ભોગિતો નથી અને આથી િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજનામાાંથી સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાાં પાણી લઇ જતા મખુ્ય જોડાણોએ એકી સાથે પાણી પરેૂપરૂૂાં છોડિાની જરૂર નહીં પડે. આથી, િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજના ખાતે 110 ક્ુાંમકે્સ માટે સાંમવત સધાઇ હતી અને સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે પણ સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરેની પમ્પીંગ ક્ષમતામાાં િધારો કરિાનુાં શરૂ કરી દીધુાં હત ુાં. એવુાં પણ જણાિિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે સલાહકારે સચૂવ્યા મજુબ, મોરબી શાખા નહરે માટે િઢ્િાણ ભોગાિો-2 જળાશય યોજનાથી મચ્છ-2 જળાશય યોજના સધુી લગભગ 40 ડકલોમીટર અને િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજનાથી બોટાદ શાખા નહરે સધુીની 20 ડકલોમીટર લાાંબી પાઇપલાઇનનુાં બાાંધકામ નજીકના ભવિષ્યમાાં હાથ ધરિામાાં આિશે. આ રીતે, સૌની યોજના પણૂચ થાય ત્યારે પાણી લેિાના સ્થળોએ પાણીની અનપુલબ્ધતા ઉભી થશે નહીં.

જળ સાંપવત્ત વિભાગનો જિાબ પ્રવતતીજનક નથી કારણ કે સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે નિેમ્બર 2009 માાં જ મોરબી શાખા નહરે અને બોટાદ શાખા નહરેની ક્ષમતા િધારિાનો ઇનકાર કયો હતો. જળ સાંપવત્ત વિભાગ સૌની યોજનાના આયોજન િેળા આ બાબત ધ્યાનમાાં રાખીને િધારાના ખચે અવધક ક્ષમતા ઉભી કરિાનુાં વનિારી શક્યો હોત. આમ છતાાં, જળ સાંપવત્ત વિભાગે સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે પપુ્ષ્ટ કયાચ મજુબ પાણીની ઉપલબ્ધતાને ધ્યાનમાાં લીધા વસિાય કામો શરૂ કયાચ હતા. એ પણ નોંધ લેિાનુાં પ્રસાંગોગચત છે કે એકાંદર 110 ક્ુાંમકે્સ પાણીની ઉપલબ્ધતા પણ જળ સાંપવત્ત વિભાગ દ્વારા મોરબી શાખા નહરે અને બોટાદ શાખા નહરેને સમાાંતર નિી નહરેો બાાંધિામાાં આિે ત્યારે જ સૌની યોજનાના તમામ ચાર જોડાણોમાાં પાણી છોડી શકાશે કે જેના માટે કોઇ પગલાાં લેિામાાં આવ્યા ન હતા (ઓક્ટોબર 2016).

પડરણામે, સૌની યોજના, માત્ર અવધક ખચચના જોખમ સામે ખલુ્લી પડી ન હતી પણ યોજનામાાં કલ્પના કરિામાાં આિેલા લાભો સાકાર ન થિા તરફ પણ દોરી ગઇ હતી. િધમુાાં, વિભાગે સમાાંતર નહરેો બાાંધિાના ડહસાબે અને અવધક ક્ષમતા ઉભી કરિાના કારણે ઉજાચ અને સાંચાલન અને જાળિણી પર િધારોનો ખચચ કરિો પડયો હતો.

3.6.4.2 ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇનયોજનામાાં અવિચારી મિૂીરોકાણ

સૌની યોજના માટે િહીિટી માંજૂરી આપિામાાં આિી એ પહલેાાં, જળ સાંપવત્ત વિભાગે ગોમા, સખુભાદર અને કનીયાડ જળાશયો40 અને બોટાદ નગરમાાં કૃષ્ણનગર તળાિ ભરિા માટે સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારને ફાળિિામાાં આિેલા નમચદા નદીના પરુના એક મીલીયન એકર ફૂટ ફાજલ પાણી પૈકી 0.03 મીલીયન એકર ફૂટ (8.33 ક્ુાંમકે્સ) નો ઉપયોગ કરિા માટેની એક યોજના માંજૂર કરી હતી (ઓક્ટોબર 2011). ગોમા-સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના નામની 40 આ યોજનાઓ પણ સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારમાાં છે.


84

યોજનાની ફાળિણી ત્રણ પેકેજોમાાં કરિામાાં આિી હતી અને એવપ્રલ 2012 માાં કામો શરૂ થયા હતા. બે પેકેજોમાાં સમાવિષ્ટ કામો મે 2014 અને ડડસેમ્બર 2014 િચ્ચે પણૂચ થયા હતા જ્યારે ત્રીજા પેકેજનુાં કામ પ્રગવતમાાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016).

ગોમા-સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનામાાં બોટાદ શાખા (47.350 ડક.મી. દૂર) નહરેમાાંથી પાણી (0.03 મીલીયન એકર ફૂટ એટલે કે 8.33 ક્ુાંમેક્સ) લઇને ગોમા, કનીયાડ અને સખુભાદર જળાશયો અને કૃષ્ણનગર તળાિ ભરિા માટે પરુૂાં પાડિાનુાં વિચારિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. બોટાદ શાખા નહરે નમચદા નદીનુાં ફાજલ પાણી સરદાર સરોિર યોજનાની સૌરાષ્ટ્ર શાખા નહરેના પાછળના છેડે સ્સ્થત િઢ્િાણ ભોગાિો 2 જળાશય યોજનામાાંથી મેળિે છે. જળ સાંપવત્ત વિભાગે ` 223.51 કરોડના અંદાજીત ખચે ગોમા-સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના માટે િહીિટી માંજૂરી આપી હતી. ગોમા-સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાના અમલીકરણ માટે જળ સાંપવત્ત વિભાગે નીચે કોઠો 13 માાં દશાચવ્યા મજુબ ત્રણ ઇજનેરી, ખરીદી અને બાાંધકામના કોન્દ્ટ્રાક્ટ આપ્યા હતા:

કોઠો 13: ગોમા-સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાના અમલીકરણ માટે આપિામાાં આિેલા ત્રણ ઇજનેરી, ખરીદી અને બાાંિકામના કોન્રાક્ટની વિગર્ો


હતે ુસડહર્ કામનુાં ટુાંકમાાં િણતન સોંપણીની ર્ારીખ પણૂતર્ાની વનયર્ ર્ારીખ કામની સ્સ્થવર્

ટેન્િરની રકમ (₹ કરોિમાાં)

1 પાણી લેિા માટે ચેઇનેજ 47,350 મીટરે પમ્પીંગ સ્ટેશનનુાં બાાંધકામ અને બોટાદ શાખા નહરે પાળીયાદને ફાજલ પાણી આપિા માટે 2,350 મી.મી. વ્યાસ (બહારનો વ્યાસ) ની હળિા લોખાંડની અને સાંલગ્ન કામો સડહત પાળીયાદથી ગોમા નહરે સધુી હળિા લોખાંડની 610 મી.મી. પાઇપલાઇન પરુી પાડિા અને ગબછાિિાનુાં કામ

13/04/2012 12/04/2013 મે 2014 માાં પણૂચ થઇ

139.50

2 પાળીયાદથી ગોમા બાંધ સધુી ફાજલ પાણી પહોંચાડિા માટે હળિા લોખાંડની 2,350 મી.મી. વ્યાસની (બહારનો વ્યાસ) પાઇપલાઇન પરુી પાડિાનુાં અને ગબછાિિાનુાં કામ. (ગોમા બાંધથી પાણી આગળ ગોમા પલુ સધુી કુદરતી કાાંસ દ્વારા ગરુૂત્િાકર્ચણથી પહોંચાડિામાાં આિશે)

07/06/2013 06/02/2014 ડડસેમ્બર 2014 માાં પણૂચ થઇ

31.63

3 ગોમા પલુથી સખુભાદર જળાશય યોજના સધુી હળિા લોખાંડની 1,974 મી.મી. વ્યાસ (બહારનો વ્યાસ) ની પાઇપલાઇન પરુી પાડિી અને ગબછાિિી.

17/12/2014 16/08/2015 પ્રગવતમાાં

37.78

કુલ 208.91

ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં (ઓક્ટોબર 2015) કે સૌની યોજનાના જોડાણ 4 ની ટ્રાંક લાઇનો જે લીંબડી ભોગાિો-2 જળાશયથી શરૂ થાય છે અને ડહરણ-2 જળાશય યોજના ખાતે પરુી થાય છે તે નીચે આપેલી આકવૃર્ 5 માાં દશાચવ્યા મજુબ ગોમા જળાશય યોજના (જોડાણ 4 ની ચેઇન 37.5 ડક.મી. ખાતે) માટીના બાંધ નજીક 100 મીટરના અંતરની અંદર પસાર થાય છે. જોડાણ 4 ના કામના વ્યાપમાાં ચેઇન 37.5 ડકલોમીટર ખાતે ગોમા જળાશય યોજના નજીક માગચમાાં


85

ખાડીના બાાંધકામનો સમાિેશ થાય છે. ખાડીના પરુા પરુિઠાનુાં સ્તર 128.4 મી. હત ુાં જ્યારે ગોમા જળાશય યોજનાનુાં પરુા પરુિઠાનુાં સ્તર 126.50 મી. હત ુાં

આકૃવર્ 5: ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાના જોિાણ દશાતિર્ી રેખાકૃવર્

(સ્ત્રોત: ગોમા સખુભાદર યોજનાનો ઇન્દ્ડેક્ષ નકશો અને જળ સાંપવત્ત વિભાગે આપેલા સૌની યોજનાના વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલના આધારે તૈયાર કરેલી રેખાકૃવત)

આ રીતે, જોડાણ 4 ની ગોમા જળાશય યોજના નજીક ખાડી મારફતે પાણીના ઉદ્વહન વિના ગોમા જળાશય યોજનામાાં પાણી પહોંચાડિામાાં આિશે (126.48 મીટરનુાં ગોમા જળાશયનુાં પણૂચ પરુિઠા સ્તર 128.4 મીટરના ગોમા જળાશય નજીકની ખાડીના પણૂચ પરુિઠાના સ્તર કરતાાં નીચુાં હોિાથી). િધમુાાં, જોડાણ 4 ની ટ્રાંક લાઇનની યોજના મજુબની 36.05 ક્ુાંમકે્સ ની ક્ષમતાનો પરેૂપરૂો ઉપયોગ થઇ શકશે નહીં કારણ કે સૌની યોજનાની એકાંદર પાણીની ખરેખર ઉપલબ્ધતા 36.19 ટકા જેટલી ઘટાડિામાાં આિી હતી. આથી, જળ સાંપવત્ત વિભાગ, બોટાદ શાખા નહરેમાાંથી પાણી લેિાના બદલે ગરુૂત્િાકર્ચણ દ્વારા ગોમા બાંધમાાં પાણી પહોંચાડિા અને તેને આગળ પાણી જળાશય યોજનાઓ જેિી કે કનીયાડ, સખુભાદર અને કૃષ્ણનગર તળાિના પરુિઠા માટે જોડાણ 4 ની ટ્રાંક લાઇનનો ઉપયોગ કરિાન ુસમજદારીપિૂચક આયોજન કરી શકા્ુાં હોત.

સૌની યોજનાનુાં આયોજન છેક 2008 માાં કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના ઓક્ટોબર 2011 માાં મ ાંજૂર કરિામાાં આિી હતી અને એવપ્રલ 2012 માાં કામ શરૂ થ્ુાં હત ુાં. આમ, સિચગ્રાહી આયોજન દ્વારા ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાને જોડાણ 4 માાંથી પાણી લેિા પરૂતી મયાચડદત રાખી શકાઇ હોત અને ` 74.62 કરોડની41 બચત થઇ શકી હોત. િધમુાાં, િીજળી માટે જરૂરી િાવર્િક ` 4.54 કરોડની અંદાજીત રકમ પણ વનિારી શકાઇ હોત.

41 પેકેજ 1 નુાં હાથ ધરિાનુાં કામ 32.25 કરોડ (ટેન્દ્ડરની ડકિંમત-` 139.50 કરોડ – કરિામાાં અિેલુાં કામ-

` 107.25 કરોડ) + પેકેજ 2 ની ટેન્દ્ડર ડકિંમત – ` 31.63 કરોડ +પમ્પીંગ સ્ટેશન માટે િીજળીનુાં જોડાણ-` 10.74 કરોડ)


86

જળ સાંપવત્ત વિભાગે જણાવ્્ુાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે જોડાણ 4 માટેનો પાણીના સ્ત્રોત અને ગોમા બાંધ સ્ત્રોત િચ્ચેનુાં અંતર લગભગ 37.50 ડક.મી. હત ુાં જ્યારે બોટાદ શાખા નહરે-પાળીયાદ-ગોમા પાઇપલાઇન અને ગોમા બાંધ િચ્ચે પાણીના સ્ત્રોતનુાં અંતર લગભગ 23 ડક.મી. હત ુાં. આમ, બોટાદ શાખા નહરેથી ગોમા બાંધમાાં પાણી પહોંચાડિાનુાં આવથિક રીતે પોસાય એવુાં હત ુાં. િધમુાાં, સખુભાદર જળાશયનુાં પણૂચ પરુિઠાનુાં સ્તર 109.20 મી. છે જ્યારે ગોમા જળાશયનુાં પણૂચ પરુિઠાનુાં સ્તર 126.50 મી. છે અને આ બે જળાશયોની િચ્ચે ટેકરીઓની હાર છે. આ ટેકરીઓની હારમાળાના કારણે ગોમા જળાશયમાાંથી ગરુૂત્િાકર્ચણ દ્વારા સખુભાદર જળાશયમાાં પાણી પહોંચાડી શકાય એમ નથી.

સખુભાદરને ગોમા જળાશય સાથે જોડિાના જળ સાંપવત્ત વિભાગ દ્વારા હાથ ધરિામાાં આિેલા કામ અને જિાબમાાં સાંદગભિત ટેકરીઓની હારમાળા પર ઓડડટે ડટપ્પણી કરી નથી. ઉપરાાંત, સૌની યોજનાની જોડાણ 4 ની પાઇપલાઇનની ખાડી, જે ઉંચાઇ પર છે અને ગોમા જળાશયથી 100 મીટરના અંતરે છે તેમાાંથી ગરુૂત્િાકર્ચણ દ્વારા પાણી લાિિામાાં ન આવ્્ુાં એ માટે એ બાબતમાાં જળ સાંપવત્ત વિભાગે કોઇ ડટપ્પણી કરી નથી. હકીકત એ રહ ેછે કે જળ સાંપવત્ત વિભાગે યોગ્ય જોડાણોના આયોજન િગર ગોમા જળાશય ભરિાનુાં કામ શરૂ કરી દીધુાં હત ુાં અને એ રીતે ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાના ખચચમાાં ` 74.62 કરોડ અને પાણી ખેંચિા માટે િાવર્િક ` 4.54 કરોડના ઉજાચના આિતચક ખચચનો િધારો થયો હતો.

3.6.5 ઉપસાંહાર

તબક્કા I ના કામો 147.04 ક્ુાંમકે્સ (ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઈન યોજના માટેના 8.33 ક્ુાંમકે્સ સડહત) પાણીની ખરેખર ઉપલબ્ધતાની ખાતરી કયાચ વિના હાથ ધરિામાાં આવ્યા હતા. સરદાર સરોિર નમચદા વનગમ ગલવમટેડે મોરબી શાખા નહરે અને બોટાદ શાખા નહરેની ક્ષમતામાાં િધારો કરિાનો ઇનકાર કયો હતો અને ફક્ત 110 ક્ુાંમકે્સ પાણી પરુૂાં પાડિાની સાંમવત આપી હતી છતાાં, જળ સાંપવત્ત વિભાગે 138.71 ક્ુાંમકે્સ પાણી ઉપલબ્ધ થશે એિી ધારણા સાથે વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ તૈયાર કરિા માટે સલાહસચૂનની સેિાઓની સોંપણી કરી હતી. આ બાબત અવધક ક્ષમતા ઉભી કરિાના કારણે તબક્કા I ના કામોના યોજનાકીય ખચચમાાં િધારા તરફ દોરી ગઇ હતી.

સૌની યોજનાનુાં આયોજન છેક 2008 માાં કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં. ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના ઓક્ટોબર 2011 માાં મ ાંજૂર કરિામાાં આિી હતી અને એવપ્રલ 2012 માાં કામ શરૂ થ્ુાં હત ુાં. આમ, સિચગ્રાહી આયોજન દ્વારા ગોમા સખુભાદર ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજનાને જોડાણ 4 માાંથી પાણીલેિા પરૂતી સીમીત રાખી શકાઇ હોત અને ` 74.62 કરોડ કરતાાં અવધકનો ખચચ બચાિી શકાયો હોત. િધમુાાં, િીજળી માટે જરૂરી િાવર્િક ` 4.54 કરોડની અંદાજીત રકમ પણ વનિારી શકાઇ હોત.


87

3.7 કરજણ જમણા કાાંઠા ઉછચ સ્ર્રીય ડરચાર્જ નહરેનુાં નબળાં આયોજન અને અમલીકરણ

કાયચપાલક ઇજનેર, વસિંચાઇ યોજના પ્રભાગ નાં. 4, રાજપીપળાએ, પ્રિાહ દ્વારા વસિંચાઇ મારફતે ઉંચાઇએ જ્યાાં પાણીનો પરુિઠો પહોંચાડી ન શકાય એમ હોય ત્યાાં પાણીના પરુિઠા માટે કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરે બાાંધિા માટે દરખાસ્ત કરી હતી.(સપ્ટેમ્બર 2005). કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરે કરજણ જળાશયમાાંથી નીકળિાની હતી અને નમચદા જીલ્લાના બે તાલકુાઓ એટલે કે નાાંદોદ અને ગરૂડેશ્વરના 12 ગામોની 1,200 હકે્ટર જમીનને વસિંચાઇ પરુી પાડિાનો હતે ુ હતો. જળ સાંપવત્ત વિભાગે `4.49 કરોડના ખચે કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેના બાાંધકામ માટે િહીિટી માંજૂરી આપી હતી (એવપ્રલ 2008).

કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેના વ્યાપમાાં (i) હડે રેગ્્ુચલેટરનુાં બાાંધકામ (ii) ચેઇન 0 થી 8,490 મીટર (ચેઇન 1,350 થી 4,460 મી. અને ચેઇન 8,490 થી 16,230 વસિાય) કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેનુાં બાાંધકામ અને (iii) 33 માળખાઓનુાં બાાંધકામ. હડે રેગ્્લુેટર અને કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેના કામો બાબતમાાં ઓડડટ અિલોકનોની ચચાચ હિે પછીના ફકરાઓમાાં કરિામાાં આિી છે.

હિે રેગ્યલેુટરનુાં બાાંિકામ ન થવુાં

જળ સાંપવત્ત વિભાગે એપ્રોચ ચેનલ સડહત હડે રેગ્્લુેટરના બાાંધકામની સોંપણી (સપ્ટેમ્બર 2012) એક ઇજારદારને ` 5.59 કરોડના ખચે માચચ 2014 સધુીમાાં પણૂચ કરિાનુાં વનયત કરીને કરી હતી. કામની જગ્યામાાં 3.25 હકે્ટર જ ાંગલની જમીન જે જ ાંગલને અકબાંધ રાખિાની શરતે, કરજણ બાંધના બાાંધકામ માટેના િધારાના કામો માટે તત્કાગલન કૃવર્, િન અને સહકાર વિભાગ દ્વારા પરિાનગી આપિામાાં આિી હતી (મેં 1980) એ 110.54 હકે્ટરનો ડહસ્સો હતી તેનો સમાિેશ થતો હતો. જ ાંગલની જમીન શળૂપાણેશ્વર અભયારણ્યમાાં પડે છે જેના માટે રાષ્ટ્રીય િન્દ્યજીિન બોડચ પાસેથી પરિાનગી જરૂરી છે. કાયચપાલક ઇજનેરે જાન્દ્્આુરી 2012 માાં પરિાનગી માટેની પ્રડક્રયા શરૂ કરી હતી જે એવપ્રલ 2016 સધુી મળી ન હતી. પડરણામે, ઇજારદાર દ્વારા કામ શરૂ કરિામાાં આવ્્ુાં ન હત ુાં (એવપ્રલ 2016).

જળ સાંપવત્ત વિભાગને જાણ હતી કે હડે રેગ્્લુેટર, એપ્રોચ ચેનલ અને કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેની શરૂઆતનો ભાગ (0 થી 450 મી.) જ ાંગલ વિસ્તારમાાં હતો. આમ છતાાં, કાયચપાલક ઇજનેરે જ ાંગલની જમીન માટે િહીિટી માંજૂરીના (એવપ્રલ 2008) ચાર િર્ચ બાદ પરિાનગીની દરખાસ્ત રજુ કરી હતી (જાન્દ્્આુરી 2012) જે રાષ્ટ્રીય િન્દ્યજીિન બોડચ, નિી ડદલ્હીમાાં રજુ કરિા માટે કાયચપાલક ઇજનેર, ગજુરાતના િન વિભાગ, રાજ્ય િન્દ્યજીિન બોડચ િચ્ચે એવપ્રલ 2016 સધુી પત્રવ્યિહારમાાં રહી હતી.

કાયચપાલક ઇજનેરે જણાવ્્ુાં હત ુાં (એવપ્રલ 2016) કે તેઓ એ મતના હતા કે જ ાંગલની જમીનના ઉપયોગ માટે ગજુરાતના િન વિભાગ પાસેથી પરિાનગીની જરૂર ન હતી કારણ કે કરજણ


88

યોજના માટે જ ાંગલની જમીનનો ઉપયોગ કરિા માટે પહલેેથી એક હુકમ હતો (મે 1980). આમ છતાાં, જ્યારે ગજુરાતના િન વિભાગે મૌગખક રીતે જણાવ્્ુાં કે વિસ્તારને અભયારણ્ય તરીકે જાહરે કરિામાાં આવ્્ુાં છે (1989) અને રાજ્ય િન્દ્યજીિન બોડચ અને રાષ્ટ્રીય િન્દ્યજીિન બોડચની અગાઉથી પરિાનગી જરૂરી હતી, ત્યારે જ ાંગલની જમીનના હતેફેુર માટે જાન્દ્્આુરી 2012 માાં દરખાસ્ત રજુ કરિામાાં આિી હતી.

કાયચપાલક ઇજનેરનો જિાબ ટકી શકે એમ નથી કારણ કે િન વિભાગે પ્રભાગને જાણ કરી હતી કે વિસ્તાર અભ્યારણ્ય તરીકે જાહરે કરિામાાં આવ્યો હતો (1989) અને રાજ્ય િન્દ્યજીિન બોડચ અને રાષ્ટ્રીય િન્દ્યજીિન બોડચની આગોતરી પરિાનગી જરૂરી હતી. આમ, જળ સાંપવત્ત વિભાગના પક્ષે જ ાંગલની જમીનનો હતેફેુર કરાિિામાાં વિલાંબ હડે રેગ્્લુેટર અને નહરેના બાાંધકામનો શરૂઆતનો ભાગ પણૂચ ન થિા તરફ દોરી ગયો હતો.

• કરજણ જમણા કાાંઠા ઉછચ સ્ર્રીય ડરચાર્જ નહરેન ુાં બાાંિકામ

જળ સાંપવત્ત વિભાગે અનકુ્રમે ફેબ્રઆુરી 2015 અને માચચ 2016 સધુીમાાં પણૂચ કરિાનુાં વનયત કરીને ` 9.63 કરોડની કુલ ટેન્દ્ડર ડકિંમતે કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરે (ચેઇન 1,350 થી 4,460 મીટર વસિાય ચેઇન 0 થી 16,230 મીટર સધુી) ના બે કામોની સોંપણી કરી હતી (ફેબ્રઆુરી 2013 અને માચચ 2014). કામના સ્થળમાાં િન વિભાગની 2.85 હકે્ટર જમીન, 21.55 હકે્ટર સરકારી જમીન અને 60.૦5 હકે્ટર ખાનગી જમીનની જરૂર હતી. ખાનગી અને જ ાંગલની જમીનનુાં સ ાંપાદન ન થિાના કારણે બ ાંને કામો અપણૂચ રહ્યા હતા (એવપ્રલ 2016). પડરણામરૂપે, કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેનુાં બાાંધકામ છટાછિાયા ટુકડાઓમાાં થ્ુાં હત ુાં અને ` 3.44 કરોડનો ખચચ કરિામાાં અવ્યો હતો (એવપ્રલ 2016). કાયચપાલક ઇજનેરે જણાવ્્ુાં હત ુાં (એવપ્રલ 2016) કે જમીન માગલકો તેમની જમીન કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરે માટે આપિા માટે તૈયાર ન હતા, તેથી 10.48 હકે્ટર જમીનનુાં સ ાંપાદન થઇ શક્.ુ ન હત.ુ

માળખાની ડિઝાઇન માંજૂર ન થિી

કામના વ્યાપમાાં 33 માળખાના બાાંધકામનો સમાિેશ થતો હતો જેમાાં બે મખુ્ય માળખા સમાવિષ્ટ હતા. ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે 33 માળખાની ડડઝાઇનો માટે જરુરી માંજૂરીની સામે, જળ સાંપવત્ત વિભાગના સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશન દ્વારા ફક્ત 10 ડડઝાઇનો માંજૂર કરિામાાં આિી હતી અને આ માળખાઓના કામો પણૂચ થઇ ગયા હતા; જ્યારે બાકીના 23 માળખાઓ હજી માંજૂર થયા ન હતા (એવપ્રલ 2016). સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશને સચૂન ક્ુું હત ુાં (જાન્દ્્આુરી 2012) કે તેઓ માત્ર મોટા અને અવત મહત્િના માળખાઓ માટે ડડઝાઇન પરુી પાડશે અને નાના માળખાઓ માટેની ડડઝાઇનો કાયચપાલક ઇજનેરના સ્તરે લાક્ષગણક ડડઝાઇનના આધારે તૈયાર કરિાની હતી અને વિભાગીય સ્તરે માંજુર કરિાની હતી. સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશને,(જાન્દ્્આુરી 2015) પાઇપના કાાંસ, સાઇફન, ગ્રામ્ય માગચના પલુ અને ધોધ માટે લાક્ષગણક ડડઝાઇન માંજૂર કરી હતી. લાક્ષગણક ડડઝાઇનના આધારે, અવધક્ષક ઇજનેરે પાઇપના કાાંસ/ ધોધના માળખાની અન્દ્ય ત્રણ ડડઝાઇનો માંજુર કરી હતી.(જુન 2015) જો કે,


89

પ્રભાગે બાકીના માળખાઓ માટે ડડઝાઇન તૈયાર કરી ન હતી અને અવધક્ષક ઇજનેરની માંજૂરી લીધી ન હતી અને સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશનની માંજૂરીની રાહ જોઇ હતી (સપ્ટેમ્બર 2016). જાન્દ્્આુરી 2012 માાં સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશને સચૂના આપી હોિા છતાાં, પ્રભાગે 23 માળખાઓની ડડઝાઇનો પણૂચ કરિા માટે પગલાાં લેિાની શરૂઆત કરી ન હતી જેના પડરણામે માળખાઓના બાાંધકામમાાં વિલાંબ થયો હતો.

અયોગ્ય આયોજન

કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેનુાં બાાંધકામ જ ાંગલની જમીનની માંજૂરીમાાં મશુ્કેલીઓ અને ખાનગી જમીનનુાં સ ાંપાદન ન થિાના કારણે, જળ સાંપવત્ત વિભાગે બીજા હકુમો ન મળે ત્યાાં સધુી નિી જિાબદારી ઉભી ન કરિાની કાયચપાલક ઇજનેરને સચૂના આપી હતી (જુલાઇ 2014). કાયચપાલક ઇજનેરે નહરેોન ુાં બાાંધકામ અટકાિિાની સચૂના આપી હતી. આમ છતાાં, મખુ્ય ઇજનેર અને અવધક સગચિે (મધ્ય ગજુરાત) કાયચપાલક ઇજનેરને ગોરા પ્રશાખા (કરજણ યોજનાની પ્રશાખા) માાંથી પાણીના ઉદ્વહન માટે િૈકપ્લ્પક દરખાસ્ત સચૂિિા માટે સચૂના આપી હતી. કાયચપાલક ઇજનેરે સચૂન ક્ુું હત ુાં (ઑગષ્ટ 2015) કે ગોરા પ્રશાખા નહરે 16,445 મીટર લાાંબી હતી અને બાકીની ચેઇન 8,420 થી આગળ આધવુનકરણના કામો કયાચ બાદ ઉદ્વહન વસિંચાઇ મારફતે કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેમાાં પાણી િહી શકે. આથી, ગોરા વિશાખામાાંથી ઉદ્વહન કરિામાાં આિે અને ચેઇન 4,490 મીટરે જોડાણ કરિામાાં આિે એિી દરખાસ્ત કરિામાાં આિી હતી. વિભાગે કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરે સાંબ ાંવધત મદુ્દાઓ42માાં તપાસ કરિા માટે સવમવતનુાં ગઠન ક્ુું હત ુાં (નિેમ્બર 2015). સવમવતના વનણચયના આધારે, જળ સાંપવત્ત વિભાગે કાયચપાલક ઇજનેરને બાકીના કામો પરુા કરિા માટે સચૂના આપી હતી (જાન્દ્્આુરી 2016). જો કે, કોઇ પ્રગવત થઇ ન હતી (ઓક્ટોબર 2016).

એ ઉલ્લેખ કરિો યોગ્ય છે કે સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશને કાયચપાલક ઇજનેર, વસિંચાઇ યોજના પ્રભાગ નાં. 4 ને ઉદ્વહન વસિંચાઇ યોજના મારફતે ગોરા વિશાખામાાંથી પાણીનુાં ઉદ્વહન કરિાની શક્યતાનો અભ્યાસ કરિાની સલાહ આપી હતી (ઓક્ટોબર 2008) એટલે કે હડે રેગ્્લુેટર અને કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેના કામો શરૂ થયા પહલેાાં. આમ છતાાં, કાયચપાલક ઇજનેરે આ બાબતમાાં કોઇ પગલાાં લીધા ન હતાાં અને હડે રેગ્્લુેટર અને કરજણ જમણા કાાંઠા ઉચ્ચ સ્તરીય ડરચાર્જ નહરેના બાાંધકામનુાં આયોજન ક્ુું હત ુાં જેમાાં ઉપર ચચાચ કયાચ મજુબ વિવિધ સ્તરે ઘણો વિલાંબ થયો હતો.

યોજનાનુાં અમલીકરણ નીચેના કારણોસર લાંબાઇ ગ્ુાં હત ુાં:

(i) િન ખાતાની માંજૂરીની પ્રડક્રયા સમયસર કરિામાાં વનષ્ફળતા, (ii) ખાનગી જમીનના સાંપાદનમાાં વિલાંબ,

(iii) ડડઝાઇનની માંજૂરીમાાં વિલાંબ અને (iv) પાણી લેિા બાબતમાાં નબળુાં આયોજન.

42 સમય મયાચદા લાંબાિિી, િધારાનુાં કામ, ઇજારદારોને છટા કરિા, અન્દ્ય બાબતો િગેરે.


90

આના પડરણામે, ` 4.15 કરોડનો ખચચ કયાચ પછી પણ ઉંચાઇ ઉપર પાણીનો પરુિઠો પહોંચાડિાનો ઇપ્ચ્છત લાભ મેળિી શકાયો ન હતો.

આ બાબર્ જુન 2016 માાં સરકારના ધ્યાન પર લાિિામાાં આિી હર્ી, રે્મનો જિાબ મળ્યો નથી (ઓક્ટોબર 2016).

3.8 સરકારને નકુસાન

ભાિની ગોઠિણ કરિા સાંબાંવિર્ ટેન્િરનુાં પ્રમાણભરૂ્ ઉપિાક્ય 59 ક રદ્દ કરિાના વિભાગના વનણતયના પડરણામે વસમેન્ટ માટે ડરઝિત બેંક ઓફ ઇપ્ન્િયાના જથ્યાબાંિ ભાિાાંકમાાં સર્ર્ ઘટાિાના કારણે સરકારી વર્જોરીને ` 2.41 કરોિ જેટલુાં નકુસાન થયુાં હત ુાં.

ગજુરાત જાહરે બાાંધકામ વનયમાિલીના ફકરા 193(3) મજુબ, જ્યાાં શક્ય હોય ત્યાાં કોન્દ્ટ્રાક્ટનો પ્રમાણભતૂ નમનૂો અપનાિિો જોઇએ, શરતો પરૂતી આગોતરી ચકાસણીને આવધન હોિી જોઇએ. પ્રમાણભતૂ ટેન્દ્ડરની શરતોનુાં ઉપિાક્ય 59 ક વનયત કરે છે કે ઇજારદાર દ્વારા લાિિામાાં આિતાાં વસમેન્દ્ટ અને સ્ટીલ માટેનો સ્ટાર દર પરુિઠા કેન્દ્ર/િખાર ખાતેના ગણિાના રહશેે. સ્ટીલ અને વસમેન્દ્ટ માટે સ્ટાર દરો જે મડહનામાાં મસુદ્દારૂપ ટેન્દ્ડરના કાગળો માંજૂર થયા હોય તે મડહના માટેના ભારતીય ડરઝિચ બેંકના જથ્થાબાંધ ભાિાાંક સાથે સાંકળાયેલા છે. વસમેન્દ્ટ અને સ્ટીલના ભાિોમાાં થયેલ ફેરફારની ગોઠિણ ભારતીય ડરઝિચ બેંકના માવસક બલુેટીનમાાં પ્રવસધ્ધ થયેલા વિચારણા હઠેળના વત્રમાવસક માટે ઇજારદારને ચકુિિાપાત્ર ગબલમાાં ગબલોનુાં સમથચન હોય એિા, વત્રમાવસક દરવમયાન ઇજારદાર દ્વારા કામના સ્થળે ખરેખર લાિિામાાં આિેલા અને કામમાાં િપરાયેલા વસમેન્દ્ટ અને સ્ટીલને ધ્યાને લઇ કરિામાાં આિશે. આ ઉપિાક્ય કાયચ હકુમ જારી કયાચ તારીખથી અને સમાપ્પ્તની મળૂ અથિા લાંબાિેલી સમય મયાચદા સધુી અમલમાાં રહશેે.

િધતી જતી વસિંચાઇની માાંગની વપૃ્ધ્ધ માટે નહરેની ક્ષમતામાાં િધારો કરિા માટે જળ સાંપવત્ત વિભાગે આઠ પેકેજોમાાં 0 થી 60.98 ડક.મી. કાકરપાર જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે અને ચાર પેકેજોમાાં 0 થી 35.06 ડક.મી. ઉકાઇ જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરેોને સધુારિાના કામને િહીિટી માંજૂરી આપી હતી (ડડસેમ્બર 2011 જે સપ્ટેમ્બર 2013 અને ઑગષ્ટ 2014 માાં સધુારિામાાં આિી હતી). વિભાગે તકનીકી માંજૂરી આપી હતી (જુલાઇ 2013) અને અનકુ્રમે કાકરાપાર જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે માટે ` 135.71 કરોડ માટેના અને ઉકાઇ જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે માટે ` 63.30 કરોડના મસુદ્દારૂપ ટેન્દ્ડરના કાગળો માંજૂર કયાચ હતા (જુલાઇ/ ઑગષ્ટ 2013). અવધક્ષક ઇજનેરે, વિભાગને મસુદ્દારૂપ ટેન્દ્ડરના કાગળોની રજુઆત િખતે (જુલાઈ 2013) ભાિમાાં િધઘટ અને ભાિની ગોઠિણ સાંબ ાંવધત અનકુ્રમે ઉપિાક્ય 59 અને 59 ક કાઢ્ી નાાંખ્યા હતા. વિભાગે પણ, કામો માટેના છ મડહનાના િધ ુપડતા ટુાંકા સમયગાળાને ધ્યાનમાાં રાખીને ભાિની ગોઠિણના ટેન્દ્ડરના ઉપિાક્ય િગર મસુદ્દારૂપ ટેન્દ્ડરના કાગળોને માંજૂરી આપી હતી (જુલાઇ/ ઑગષ્ટ 2013).

કાયચપાલક ઇજનેરો, કાકરાપાર જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે પ્રભાગ, સરુત અને ઉકાઇ જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે પ્રભાગ, અંકલેશ્વરે, કાકરાપાર જમણાકાાંઠા મખુ્ય નહરે માટે ` 152.23 કરોડ અને


91

ઉકાઇ જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે માટે ` 71.25 કરોડના કુલ ખચે મે 2014 માાં પણૂચ કરિાના વનયત સમયગાળા સાથેના કાયચ હુકમો જારી કયાચ હતા (નિેમ્બર/ ડડસેમ્બર 2013). કાકરાપાર જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે અને ઉકાઇ જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરેના કામો પણૂચ થયા હતા (જાન્દ્્આુરી 2014 અને મે 2014) અને ઇજારદારોને ` 151.69 કરોડ અને ` 73.33 કરોડની ચકૂિણી અનકુ્રમે મે 2014 અને ફેબ્રઆુરી 2015 િચ્ચે કરિામાાં આિી હતી.

ઓડીટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં (જુન 2014 અને ઓક્ટોબર 2015) કે અવધક્ષક ઇજનેરે કોઇ પણ લેગખત કારણો િગર, મસુદ્દારૂપ ટેન્દ્ડરના કાગળોમાાંથી ભાિની ગોઠિણનુાં ઉપિાક્ય 59 ક કાઢ્ી નાાંખ્્ુાં હત ુાં. ટેન્દ્ડરની ડકિંમતની અંદાજીત ડકિંમત સાથેની સરખામણીમાાં એવુાં જોિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે 12 પૈકી નિ પેકેજોમાાં, ટેન્દ્ડરની ડકિંમત અંદાજીત ડકિંમત કરતાાં 15 ટકા જેટલી િધારે હતી. ઉપરાાંત, કામોના અમલીકરણના સમયગાળા દરવમયાન ભારતીય ડરઝિચ બેંક દ્વારા પ્રકાવશત માલસામાન (વસમેન્દ્ટ) ના જથ્યાબાંધ ભાિાાંકે ઘટાડાનુાં િલન દશાચવ્્ુાં હત ુાં. ઉપિાક્ય 59 ક સામેલ ન કરિાના કારણે, સરકાર માલસામાનના જથ્થાબાંધ ભાિાાંકના ઘટાડાના િલણનો લાભ લઇ શકી ન હતી અને ઇજારદારો પાસેથી વસમેન્દ્ટના ભાિની ગોઠિણની રકમની િસલૂાત કરિાની તક ગમુાિી હતી.

જિાબમાાં સરકારે જણાવ્્ુાં હત ુાં (જુલાઇ 2016) કે બારમાસી નહરેના બાંધ થિાના સમયગાળા દરવમયાન કામો પણૂચ કરિાના હતા અને આના માટે, કામો ખબૂ જ ટુાંકા ગાળામાાં પણૂચ કરિા માટે મોટા જથ્થામાાં વસમેન્દ્ટની જરૂડરયાત હતી. એવુાં માની લેિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે બજાર ડકિંમત ઉંચી જશે અને વસમેન્દ્ટના ભાિ િધશે, આથી ઉપિાક્ય 59 ક સામેલ કરિાથી સરકારને નકુસાન થશે. વિચારણામાાં લેિાનો ભાિાાંક વત્રમાવસક છે એટલે કે 90 ડદિસનો સમયાાંતર. કામો 78 ડદિસોમાાં પણૂચ કરિાના હોિાથી, એવુાં વિચારિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે ભાિાાંકની કોઇ અસર વસમેન્દ્ટ પર નહીં થાય. આ બાબતને ધ્યાને રાખીને ઉપિાક્ય 59 ક રદ્દ કરિામાાં આવ્્.ુ હત ુાં.

સરકારનો જિાબ પ્રવતતીજનક નથી કારણ કે પ્રસ્તતુ ઉપિાક્ય રદ્દ કરિાથી ભાિોમાાં િધઘટની અસરને નાબદૂ કરિી કે જેથી ઇજારદાર કોઇ પણ જાતના સટ્ટાની ગણતરી વિના ભાિ આપી શકે એ હતે ુ વસધ્ધ થયો ન હતો. ઉપરાાંત, કામો 78 ડદિસોના બદલે 180 ડદિસની સમય મયાચદા (છ માસ) સાથે આપિામાાં અવ્યા હતા. અમારા ધ્યાનમાાં અવ્્ુાં હત ુાં કે ડડસેમ્બર 2012 અને નિેમ્બર 2013 િચ્ચે કાયચપાલક ઇજનેર, કાકરાપાર જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે અને કાયચપાલક ઇજનેર, સરુત નહરે પ્રભાગ, સરુત દ્વારા સોંપણી કરિામાાં અિેલા રષ્ટાાંતરૂપ કામોમાાં43 સાત થી બાર મડહનાના ટુાંકા સમયગાળાના કામો માટે ઉપિાક્ય 59 ક સામેલ કરિામાાં અવ્્ુાં હત ુાં અને ભારતીય ડરઝિચ બેંકના જથ્યાબાંધ ભાિાાંક મજુબ ભાિમાાં ફેરફારની િસલુાત કરિામાાં આિી હતી.

કરારના સમયગાળા દરવમયાન પ્રસ્તતુ માલસામાનના બજાર ભાિોમાાં ફેરફારની અસર નાબદૂ કરિા માટે ટેન્દ્ડરમાાં ભાિની િધઘટનુાં ઉપિાક્ય ઉમેરિાનો મળૂ હતે ુમાયો ગયો હતો. આમ,

43 ઉભરાટ શાખાના નહરે વિભાગને રક્ષણ પરુૂાં પાડિાનુાં કામ, લાજપરુ પ્રશાખા, િાાંજ વિશાખા અને તાલાંગપરુ

વિશાખાના જાળિણી અને સમારકામ, કાકરાપાર જમણા કાાંઠા મખુ્ય નહરે પર પલુ/ ગ્રામ્ય માગચ પલુનુાં બાાંધકામ


92

વિભાગનો ભાિના િધઘટનુાં ઉપિાક્ય રદ્દ કરિાના વનણચયના પડરણામે સરકારી વતજોરીને ` 2.41 કરોડ જેટલુાં નકુસાન થ્ુાં હત ુાં.

3.9 વનિાતડરર્ નકુસાનની ચબન-િસલૂાર્

સ્ટીલ લાઇનર પરુા પાિિામાાં માંજૂર થયેલા િોરણોનુાં પાલન કરિામાાં કન્સેશનરીની વનષ્ફળર્ા કન્સેશનરી દ્વારા યોજનામાાં વિલાંબ થયો હોિા છર્ાાં ` 1.45 કરોિની વનિાતડરર્ નકુસાનીની ચબન-િસલૂાર્ ર્રફ દોરી ગઇ હર્ી

દમણગાંગા જળાશય પર હાયડ્રો ઉજાચ પેદા કરિા માટે બે નાના હાઇડ્રો પાિર સ્ટેશનો (3 મે.િો. અને 2.25 મે.િો.) ઉભા કરિા માટે જળ સાંપવત્ત વિભાગે મે. તાડરણી ઇનફ્રાસ્ટ્રક્ચર ગલવમટેડ, નિી ડદલ્હી સાથે 35 િર્ચ માટે મહસેલૂ િહેંચણીના આધારે એક કન્દ્સેશનરી કરાર કયો હતો (ઑગષ્ટ 2007).

કન્દ્સેશનરીએ જુન 2006 માાં વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલ માંજૂરી માટે રજુ કયો હતો. જળ સાંપવત્ત વિભાગના સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશને િધ ુહાયડ્રો ઉજાચ પેદા કરિા પાણીના િેગમાાં િધારો કરિા માટે બાંધના માળખાની ડદિાલને જોડાણ માટે આંકરેજની સારી લાંબાઇ/ આંકરેજ સધુી હયાત પ્રબગલત વસમેન્દ્ટ-કોન્દ્ક્રીટ જળદ્વારની અંદર સ્ટીલનુાં અસ્તર લગાિિાનુાં સચૂન ક્ુું હત ુાં (જુન 2006), સરકારે વિગતિાર યોજનાકીય અહિેાલને જુલાઇ 2007 માાં નાના હાયડ્રો પાિર સ્ટેશનો માટે માંજૂરી આપી હતી. કાયચપાલક ઇજનેર, દમણગાંગા યોજના પ્રભાગ નાં. 1, મધબુન કોલોની આ યોજનાના પ્રભારી હતા.

કન્દ્સેશનરીએ આ યોજના 18 મડહનાના સમયગાળામાાં એટલે કે ફેબ્રઆુરી 2009 સધુીમાાં પણૂચ કરિાની હતી. કન્દ્સેશનરીએ જમણા કાાંઠા હડે રેગ્્લુેટરના બેરલમાાં સ્ટીલનુાં અસ્તર લગાવ્્ુાં ન હત ુાં અને જળ સાંપવત્ત વિભાગ દ્વારા માંજૂર કરિામાાં આિેલી ડડઝાઇનના ઉલ્લાંઘન રૂપે ટબાચઇન જળદ્વારને સીધુાં હડે રેગ્્લુેટર કોન્દ્ક્રીટ બેરલ સાથે જોડી દીધ ુહત ુાં છતાાં પણ સ્િતાંત્ર ઇજનેરે બાંને નાના હાઇડ્રો પાિર સ્ટેશનો માટે ફેબ્રઆુરી 2010 માાં પણૂચતા પ્રમાણપત્ર આપ્્ુાં હત ુાં. આ ખામી ઓક્ટોબર 2010 માાં જળ સાંપવત્ત વિભાગના ધ્યાનમાાં આિી હતી, આથી કન્દ્સેશનરીને માંજૂર થયેલી ડડઝાઇનને અનસુરિાની અને જમણા કાાંઠા હડે રેગ્્લુેટરની પ્રબગલત વસમેન્દ્ટ કોન્દ્ક્રીટ નળીમાાં ત્રણ મડહનામાાં સ્ટીલ લાઇનર લગાિિાની સચૂના આપી હતી (જુન 2011).

આમ છતાાં, કન્દ્સેશનરીએ સમાન ગણુિત્તા અને હરેફેરમાાં સરળતાની દલીલ પર ગ્લાસ ફાઇબર ડરઇન્દ્ફોસ્ડચ પ્લાસ્ટીક (જીઆરપી) પાઇપનો ઉપયોગ કરિાની દરખાસ્ત કરી હતી. (જુન 2011) સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશને જળ સાંપવત્ત વિભાગે વનરીક્ષણ, સમારકામ અથિા જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે જીઆરપી ની ગબનશરતી ફેરબદલી (આંવશક/ પણૂચ) ની જરૂરી બાાંયધરી કન્દ્સેશનરી પાસેથી મેળિિાની શરતને આવધન જીઆરપી ના ઉપયોગની માંજૂરી આપી હતી (ઓગષ્ટ 2011).

આમ છતા, જ્યારે વસિંચાઇ માટે પાણી છોડિામાાં આવ્્ુાં (ઓક્ટોબર 2012) ત્યારે આરસીસી બેરલ સાથેની જીઆરપી પાઇપ, નહરે બાંધ કરિામાાં આિી ત્યારે નકુસાન પામેલી જોિામાાં


93

આિી હતી અને આથી, કાયચપાલક ઇજનેરે સ્ટીલ લાઇનર લગાિિા માટે કન્દ્સેશનરીને સચૂના આપી હતી (જાન્દ્્આુરી 2013). કન્દ્સેશનરીએ સેન્દ્ટ્રલ ડડઝાઇન ઓગેનાઇઝેશન પાસેથી માંજૂરી મળ્યા બાદ સ્ટીલ લાઇનર લગાિિાનુાં શરૂ ક્ુું હત ુાં (જુન 2013) અને નિેમ્બર 2013 માાં નાના હાયડ્રો પાિર સ્ટેશનને કાયચરત કયાચ હતા. કાયચપાલક ઇજનેરે નાના હાયડ્રો પાિર સ્ટેશન-2 માટે પણૂચતા પ્રમાણપત્ર જારી ક્ુું હત ુાં (ડડસેમ્બર 2013).

યોજનામાાં વિલાંબ થયો હોિાથી, કન્દ્સેશનરી કરારની કુદરતી આપવત્તની જોગિાઇના આધારે “સમય મયાચદામાાં િધારો” માટે કન્દ્સેશનરીએ વિનાંતી કરી હતી (સપ્ટેમ્બર 2013). જો કે, કાયચપાલક ઇજનેરે કન્દ્સેશનરી કરારના ઉપિાક્ય 5.10 હઠેળ, ચાર િર્ચના સમયગાળાના (2009-13) વિલાંબ માટે થયેલુાં નકુસાન ભરપાઇ કરિા માટે ` 1.45 કરોડનુાં વનધાચડરત નકુસાની િસલૂ કરિા માટે એક દરખાસ્ત જળ સાંપવત્ત વિભાગને માંજૂરી માટે મોકલી હતી (નિેમ્બર 2013). જો કે, જળ સાંપવત્ત વિભાગે, થયેલો વિલાંબ જળ સાંપવત્ત વિભાગ તેમજ કન્દ્સેશનરી બાંનેના વનયાંત્રણની બહારનો હતો એિી દલીલ પર “સમય મયાચદામાાં િધારો” ની દરખાસ્ત માંજૂર કરી હતી (નિેમ્બર 2013). જળ સાંપવત્ત વિભાગે એમ પણ જણાવ્્ુાં હત ુાં કે કન્દ્સેશનરી કરારમાાં યોજના પણૂચ થિામાાં થતા વિલાંબ માટે દાંડ િસલૂ કરિાની કોઇ જોગિાઇ ન હતી આથી મહસેલૂી નકુસાનનો પ્રશ્ન ઉભો થતો નથી.

ઓડડટે અિલોકન ક્ુું હત ુાં (ફેબ્રઆુરી 2013) કે કન્દ્સેશનરીએ જમણા કાાંઠા હડે રેગ્્લુેટરમાાં સ્ટીલનુાં અસ્તર લગાવ્્ુાં ન હત ુાં જે તકનીકી વિગતિણચનથી વિપરીત હત ુાં. ઉપરાાંત, આરસીસી ડક્ટમાાં સ્ટીલનુાં અસ્તર લગાિિામાાં આવ્્ુાં છે તેની ખાતરી કયાચ વિના કાયચપાલક ઇજનેરે પણ પણૂચતા પ્રમાણપત્ર જારી ક્ુું હત ુાં (ફેબ્રઆુરી 2010). વિભાગની સચૂના બાદ જ, કન્દ્સેશનરી જીઆરપી જળદ્વાર લગાિિા માટે સાંમત થયા હતા. આમ છતાાં, લગાિિામાાં આિેલા જીઆરપી માાં નકુસાનના કારણે ઉજાચનુાં ઉત્પાદન શરૂ થઇ શક્ુાં ન હત ુાં અને સ્ટીલનુાં અસ્તર લગાવ્યા બાદ જ નિેમ્બર 2013 થી ઉજાચ ઉત્પાદન શરૂ થ્ુાં હત ુાં. આમ, યોજનાને કાયચરત કરિામાાં 39 મડહનાનો વિલાંબ (ઑગષ્ટ 2010 થી નિેમ્બર 2013) કન્દ્સેશનરીના કારણે જ હતો અને કુદરતી આપવત્તની જોગિાઇ આગળ ધરી શકાય એિો કોઇ બનાિ કે સાંજોગો ન હતા. િધમુાાં, વિભાગે ગણતરી કયાચ પ્રમાણે, વિલાંબના પડરણામે ઑગષ્ટ 2010 થી નિેમ્બર 2013 દરવમયાન 6.30 કરોડ ્વુનટનુાં ઉત્પાદન થ્ુાં ન હત ુાં. આથી, કન્દ્સેશનરી પાસેથી ` 1.45 કરોડ44 ના વનધાચડરત નકુસાનની િસલૂાત કરિી જોઇતી હતી.

સરકારે જણાવ્્ુાં હત ુાં (ઑગષ્ટ 2016) કે કન્દ્સેશનરીએ આરસીસી બેરલમાાં સ્ટીલ લાઇનરની જોગિાઇ કરિાની હતી, પરાંત ુકન્દ્સેશનરીએ જીઆરપી લાઇનર લગાવ્્ુાં હત ુાં જે નકુસાન પામેલુાં જોિા મળ્્ુાં હત ુાં અને છેિટે કન્દ્સેશનરીએ સ્ટીલ લાઇનર લગાવ્યા હતાાં. આ રીતે, બેરલની અંદર યોગ્ય પ્રકારના લાઇનર લગાિિામાાં ન આવ્યા એ હાઇડ્રોપાિર પેદા કરિામાાં થયેલા વિલાંબનુાં મખુ્ય કારણ હત ુાં જેને સરકારે માંજૂરી આપી હતી.

44 2600 (ક્ષમતા) x 24 કલાક x 1010 ડદિસો = 6.33 કરોડ ્વુનટ x 0.23 (રૂવપયા) = ₹ 1.45 કરોડ.


94

જિાબ યોગ્ય નથી કારણ કે યોજના પણૂચ કરિામાાં થયેલો વિલાંબ કન્દ્સેશનરી દ્વારા માંજૂર થયેલી ડડઝાઇનનુાં પાલન ન કરિાના કારણે થયો હતો. આમ, કન્દ્સેશનરીની સ્ટીલ લાઇનર લગાિિામાાં મ ાંજૂર થયેલા ધોરણોનુાં પાલન કરિામાાં વનષ્ફળતાની સાથે સ્િતાંત્ર ઇજનેર દ્વારા અયોગ્ય માંજૂરીના કારણે યોજનામાાં 39 મડહના કરતાાં અવધક વિલાંબ થયો હતો જે ` 1.45 કરોડના વનધાચડરત નકુસાનની િસલૂાત કરિાનુાં જરૂરી બનાિે છે.

3.10 કરાર માાંગ પર વનિાયત ખચત

બોટાદ પમ્પીંગ સ્ટેશન ના સાંચાલનમાાં િીજ શસ્ક્ર્નો અપરૂર્ો ઉપયોગ કરાર માાંગ ચાર્જના ` 6.84 કરોિની વનિાયત ચકૂિણી ર્રફ દોરી ગઇ.

પમ્પીંગ સ્ટેશનના સાંચાલન અને જાળિણી માટે િીજ કાંપનીમાાંથી ઉચ્ચ દબાણિાળુાં િીજળી જોડાણ મેળિવુાં જરૂરી હોય છે. િીજ કાંપનીની ભાિદર સગૂચમાાં જોગિાઇ મજુબ, (ક) મડહના દરવમયાન સ્થાવપત ખરેખર મહત્તમ ડડમાન્દ્ડ અથિા (ખ) કરાર માાંગના 85 ટકા બેમાાંથી જે િધ ુહોય તે માવસક ગબલીંગ ડડમાન્દ્ડ ચાર્જ િસલૂાતપાત્ર હોય છે. 66 ડકલોિોટ સબ-સ્ટેશન માટે, ભલામણ કરેલા મહત્તમ કરાર માાંગ 4,100 ડકલો િોટ એમ્પીયર હતી.

સરકારે ચેઇન 47,815 મીટર નજીક બોટાદ શાખા નહરેથી ગોમા જળાશય સધુી ઉદ્વહન પાઇપલાઇન યોજના અને સખુભાદર અને કનીયાડ બાંધો અને કૃષ્ણનગર તળાિમાાં ગરુૂત્િાકર્ચણ નહરેને િહીિટી માંજૂરી આપી હતી (ઓક્ટોબર 2011). પાઇપલાઇનો બોટાદ શાખા નહરેથી પાળીયાદ અને પાળીયાદથી ગોમા નહરે સધુી નાાંખિાની હતી. ચેઇન 47,815 મી. નજીક બોટાદ શાખા નહરેથી પાણીના ઉદ્વહન માટે એક પમ્પીંગ સ્ટેશનનુાં બાાંધકામ કરિાનુાં હત ુાં. કાયચપાલક ઇજનેર, ભાિનગર વસિંચાઇ યોજના પ્રભાગ, ભાિનગરે એવપ્રલ 2012 માાં કામની સોંપણી કરી હતી અને ` 137.46 કરોડના ખચે મે 2014 માાં પણૂચ થ્ુાં હત ુાં.

પ્રભાગે, પવિમ ગજુરાત િીજ કાંપની ગલવમટેડ સાથે બોટાદ પમ્પીંગ સ્ટેશનને 12,500 કેિીએ પાિર પરુો પાડિા માટે ફેબ્રઆુરી 2013 માાં એક કરાર કયો હતો અને ઉજાચ પરુિઠો જુન 2013 માાં શરૂ થયો હતો. ખરેખર માાંગ 18 થી 2,898 કેિીએ િચ્ચે રહી હતી જે જુલાઇ 2013 થી માચચ 2016 માાં કોન્દ્ટ્રાક્ટ ડડમાન્દ્ડના 0.14 થી 23 ટકા હતી. આથી, 10,625 કેિીએ (12,500 કેિીએ ના 85 ટકા) માટે માવસક ગબલીંગ ડડમાન્દ્ડ જારી કરિામાાં આિી હતી અને પ્રભાગે જુન 2013 થી માચચ 2016 દરવમયાન ` 9.78 કરોડના ડડમાન્દ્ડ ચાર્જની ચકૂિણી કરી હતી.

િીજળી ગબલોની ચકાસણીમાાં, ઓડડટના ધ્યાનમાાં આવ્્ુાં હત ુાં કે ખરેખર માાંગ હાંમેશા કોન્દ્ટ્રાક્ટ ડડમાન્દ્ડના 85 ટકાથી નીચે રહી હતી. આમ છતાાં, વિભાગે ઉજાચની ખરેખર જરૂડરયાતની આકારણી કરી ન હતી. હકીકતમાાં, જુન 2013 થી માચચ 2016 દરવમયાન નોંધાયેલી ઉજાચની માાંગને ધ્યાનમાાં રાખતાાં 66 કેિી માટે વનયત 4,100 કેિીએની લઘતુ્તમ માાંગ પ્રભાગની જરૂડરયાત પરુી કરિા માટે પરુતી હતી જેનાથી માવસક ગબલીંગ ડડમાન્દ્ડ ચાર્જ તરીકે ` 6.84 કરોડની બચત થઇ શકી હોત.


95

સરકારે જણાવ્્ુાં હત ુાં (સપ્ટેમ્બર 2016) કે પાણી લેિાના સ્થળે પાણીનો જરૂરી સાંપણુચ પરુિઠો ઉપલબ્ધ હશે એવુાં અનમુાન કરિામાાં આવ્્ુાં હત ુાં અને તદનસુાર, પમ્પોની પરુી ક્ષમતા માટે કોન્દ્ટ્રાક્ટ ડડમાન્દ્ડની માાંગણી કરી હતી. જો કે, સ્ત્રોતમાાંથી પાણીની ઉપલબ્ધતાનો વિગતિાર અભ્યાસ કયાચ બાદ કોન્દ્ટ્રાક્ટ ડડમાન્દ્ડમાાં ઘટાડો કરિાની દરખાસ્ત કરિામાાં આિશે. જિાબ દશાચિે છે કે નક્કી કરેલી કોન્દ્ટ્રાક્ટ ડડમાન્દ્ડ યોગ્ય આયોજન પર આધાડરત ન હતી.

(ગરુિીન વસધ્ધ)ુ મહાલેખાકાર

અમદાિાદ (આવથિક અને મહસેલૂ ક્ષેત્ર ઓડડટ), ગજુરાત

તાાઃ

પ્રવતસહી

(શવશ કાન્ર્ શમાત) નિી ડદલ્લી ભારતના વનયાંત્રક અને મહાલેખાપરીક્ષક તાાઃ


96

પરિશિષ્ટો

97

પરિશિષ્ટ I

(સદંર્ભ: ફકિા ન.ં 1.7.1)

30 સપ્ટેમ્બિ 2016 ના િોજ ચડત શનિીક્ષણ અહવેાલોની વર્ભવાિ સ્થિશત

ક્રમાકં શવર્ાગ 2011-12 સધુી 2012-13 2013-14 2014-15 2015-16 કુલ

શનિીક્ષણ અહવેાલોની સખં્યા

પેિાની સખં્યા











1. કૃશિ અને સહકાિ 37 83 7 26 20 96 26 111 20 99 110 415 2. ઉર્જા અને પેટ્રોકેમીકલ્સ 1 5 0 0 1 3 1 6 3 11 6 25 3. નાણા 2 2 1 3 1 1 2 4 2 11 8 21 4. વન અને પર્ાાવિણ 5 8 2 3 26 85 13 51 6 28 52 175 5. ઉદ્યોગ અને ખાણ 30 114 2 5 16 55 6 14 14 79 68 267 6. નમાદા, જળ સપંશિ,

પાણી પિુવઠા અને કલ્પસિ (પાણી પિુવઠા શસવાર્)

33 77 60 163 35 96 51 136 19 77 198 549

7. બદંિો અને પરિવહન 5 8 0 0 1 4 2 7 5 26 13 45 8. માગા અને મકાન 29 100 35 121 37 122 31 118 16 65 148 526 9. શવજ્ઞાન અને પ્રૌદ્યોગગકી 1 5 1 4 1 5 2 10 0 0 5 24 10. પર્ાાવિણ બદલાવ 0 0 0 0 0 0 0 0 1 9 1 9 કુલ 143 402 108 325 138 467 134 457 86 405 609 2,056


97

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પિુા થતા વર્ચ માટેનો ઓરિટ અહવેાલ (આશથિક ક્ષત્ર)– 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6.

98

પરિશિ

ષ્ટ II

(સદંર્

ભ: ફકિા ન

.ં 2.8.

2)

2011-16 દિશિયાન યોજન

ા-વાિ તૈયાિ કિેલો અ

ને ખિે

ખિ પ્રાપ્ત

ખેડવ

ાણ શસ

િંચાઇ શવસ્તાિ

ક્રિાકં

યોજન

ાન ં

નાિ

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ

શસિંચાઇ

શવસ્તાિ

(હકે્ટિિ

ા)ં

પાચં વર્

ભિા ં

પ્રાપ્ત

ખેડવાણ


શવસ્તાિનો

સિવાળો


ા)ં


ખેડવાણ

શસચાઇ

શવસ્તાિની

સિેિાિ


ા)ં

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ



(હકે્ર્ટિિ

ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં

1 ખો

િીયા

િ 98

74

9864

10

0 98

74

9864

10

0 98

74

9864

10

0 98

74

9864

10

0 98

74

9864

10

0 98

74

4932

0 98

64

2 મુ જંી

યાસિ

34

81

1455

42

34

81

0 0

3481

65

0 19

34

81

0 0

3481

14

55

42

3481

35

60

712

3 મા

લણ

3385

70

8 21

33

85

0 0

3385

56

0 17

33

85

520

15

3385

74

9 22

33

85

2537

50

7.4

4 લીં

બિી-

ભોગા

વો 1

42

40

910

21

4240

30

0 7

4240

95

0 22

42

40

0 0

4240

0

0 42

40

2160

43

2

5 છા

પિવા

િી 2

35

60

1098

31

35

60

0 0

3560

112

4 32

35

60

631

18

3560

112

9 32

35

60

3982

79

6.4

6 િેમ

ી 2

3108

57

7 19

31

08

152

5 31

08

732

24

3108

0

0 31

08

580

19

3108

20

41

408.2

7

વિત ુ

1 30

65

780

25

3065

68

2

3065

67

0 22

30

65

559

18

3065

23

5 8

3065

23

12

462.4

8

ગોંિા

લી

2023

80

5 40

20

23

0 0

2023

72

2 36

20

23

104

5 20

23

805

40

2023

24

36

487.2

9

રહિણ

1 39

58

333

8 39

58

0 0

3958

21

0 5

3958

17

5 4

3958

29

2 7

3958

10

10

202

10

મધવુતં

ી 24

10

1325

55

24

10

0 0

2410

76

5 32

24

10

538

22

2410

0

0 24

10

2628

52

5.6

11 ઝા

જંેશ્રી

2723

54

3 20

27

23

0 0

2723

10

11 37

27

23

490

18

2723

44

5 16

27

23

2489

49

7.8

12

સોિઠ

ી 21

45

467

22

2145

22

8 11

2145

67

8 32

21

45

0 0

2145

0

0 21

45

1373

27

4.6

13

બ્રાહ્મણ

ી 12

935

6312

49

12

935

44

0 12

935

3039

23

12

935

984

8 12

935

6312

49

12

935

1669

1 33

38.2


99


યોજન

ાન ં

નાિ

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ભિા ં


ખેડવાણ



સિવાળો


ા)ં


ખેડવાણ

શસચાઇ


સિેિાિ


ા)ં

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં

14

મચ્છુ

1 10

409

4415

42

10

409

0 0

1040

9 40

90

39

1040

9 0

0 10

409

4415

42

10

409

1292

0 25

84

15

િોજકી

25

23

676

27

2523

0

0 25

23

510

20

2523

37

6 15

25

23

705

28

2523

22

67

453.4

16

ધા

તિવા

િી I

26

35

1022

39

26

35

504

19

2635

95

8 36

26

35

1105

42

2635

10

41

40

2635

46

30

926

17

ભીમદ

ાદ

2023

20

4 10

20

23

0 0

2023

20

9 10

20

23

0 0

2023

0

0 20

23

413

82.6

18

ઘેલ

ો (I)

3750

30

65

82

3750

68

0 18

37

50

2632

70

37

50

2684

72

37

50

3065

82

37

50

1212

6 24

25.2

19

ઘેલ

ો (S)

0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 20

ગો

મા

2522

80

3

2522

0

0 25

22

0 0

2522

0

0 25

22

215

9 25

22

295

59

21

િેત્ુ જંી

34

443

9096

26

34

443

0 0

3444

3 84

00

24

3444

3 55

07

16

3444

3 90

96

26

3444

3 32

099

6419

.8

22

િજાવલ

0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 23

ભા

દિ

2658

7 13

787

52

2658

7 0

0 26

587

1353

5 51

26

587

0 0

2658

7 20

822

78

2658

7 48

144

9628

.8

24

ઉંિ I

95

40

1930

20

95

40

0 0

9540

16

22

17

9540

0

0 95

40

1300

14

95

40

4852

97

0.4

25

સાની

23

25

0 0

2325

0

0 23

25

917

39

2325

16

18

70

2325

0

0 23

25

2535

50

7 26

મો

જ

7400

43

08

58

7400

0

0 74

00

4617

62

74

00

0 0

7400

0

0 74

00

8925

17

85

27

ફોફળ1

46

76

3730

80

46

76

0 0

4676

32

64

70

4676

17

08

37

4676

33

17

71

4676

12

019

2403

.8

28

વઢવા

ણ-ભો

ગાવો

1 32

37

1680

52

32

37

58

2 32

37

1818

56

32

37

1190

37

3237

16

80

52

3237

64

26

1285

.2

29

િેમી 1

24

28

0

0 24

28

0 0

2428

0

0 24

28

0 0

2428

16

18

67

2428

16

18

323.6

30

સસ

ોઇ

3055

110

0 36

30

55

0 0

3055

88

4 29

30

55

0 0

3055

0

0 30

55

1984

39

6.8

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પિુા થતા વર્ચ માટેનો ઓરિટ અહવેાલ (આશથિક ક્ષત્ર)– 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6.

100


યોજન

ાન ં

નાિ

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ભિા ં


ખેડવાણ



સિવાળો


ા)ં


ખેડવાણ

શસચાઇ


સિેિાિ


ા)ં

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં

31

ફૂલજિ

1

2031

49

7 24

20

31

0 0

2031

34

8 17

20

31

411

20

2031

0

0 20

31

1256

25

1.2

32

મચ્છુ

2 99

90

3136

31

99

90

0 0

9990

32

19

32

9990

0

0 99

90

3136

31

99

90

9491

18

98.2

33

અ

મીપિુ

60

50

2572

43

60

50

0 0

6050

21

78

36

6050

20

74

34

6050

28

4 5

6050

71

08

1421

.6 34

ખા

િો

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

35

કાળુભ

ાિ

5080

71

2 14

50

80

0 0

5080

118

4 23

50

80

658

13

5080

71

2 14

50

80

3266

65

3.2

36

િંઘોળ

ા 71

50

3431

48

71

50

0 0

7150

21

18

30

7150

17

76

25

7150

19

97

28

7150

93

22

1864

.4

37

સખુભા

દિ

5410

0

0 54

10

0 0

5410

71

2 13

54

10

550

10

5410

0

0 54

10

1262

25

2.4

38

ઉંિ 2

66

42

857

13

6642

12

94

19

6642

15

64

24

6642

0

0 66

42

0 0

6642

37

15

743

39

વિત ુ

2 51

60

452

9 51

60

0 0

5160

82

2 16

51

60

1205

23

51

60

452

9 51

60

2931

58

6.2

40

આજી

3

6635

45

07

68

6635

0

0 66

35

4652

70

66

35

0 0

6635

29

25

44

6635

12

084

2416

.8

41

વેણ ુ2

52

53

764

15

5253

0

0 52

53

761

14

5253

73

4 14

52

53

0 0

5253

22

59

451.8

42

િેમ

ી 3

2605

17

20

66

2605

0

0 26

05

2328

89

26

05

0 0

2605

50

0 19

26

05

4548

90

9.6

43

આજી

2

2529

23

18

92

2529

17

33

69

2529

26

01

103

2529

26

84

106

2529

24

00

95

2529

117

36

2347

.2

44

રહિણ

2

9510

65

5 7

9510

0

0 95

10

621

7 95

10

597

6 95

10

0 0

9510

18

73

374.6

45

ધ્રા

ફિ

2112

38

5 18

21

12

0 0

2112

42

1 20

21

12

231

11 21

12

0 0

2112

10

37

207.4

46

ઓજત

શવયિ

(આ

ણદંપિુ

) 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

0

47

ઉબેણ

25

00

1815

73

25

00

0 0

2500

115

3 46

25

00

1043

42

25

00

1359

54

25

00

5370

10

74


101


યોજન

ાન ં

નાિ

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ભિા ં


ખેડવાણ



સિવાળો


ા)ં


ખેડવાણ

શસચાઇ


સિેિાિ


ા)ં

તૈયાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં તૈય

ાિ

કિેલો

ખેડવાણ




ા)ં


ખેડવાણ




ા)ં


(ટકાિા

)ં

48

શિિંઘો

િા

6725

12

78

19

6725

0

0 67

25

1829

27

67

25

1656

25

67

25

965

14

6725

57

28

1145.6

49

મુ

દંિી

8095

60

1 7

8095

0

0 80

95

604

7 80

95

671

8 80

95

601

7 80

95

2477

49

5.4

50

િાવળ

48

60

205

4 48

60

0 0

4860

41

1 8

4860

33

6 7

4860

20

5 4

4860

115

7 23

1.4

51

કાલીં

દિી

2105

22

7 11

2105

13

0

2105

26

6 13

21

05

207

10

2105

0

0 21

05

713

142.6

ક લ

2749

02

9640

2 35

27

4902

14

938

5 27

4902

92

223

34

2749

02

4288

6 16

27

4902

84

676

31

2749

02

3311

25

6622

5 52

ભા

દિ 2

71

80

832

12

8700

26

36

30

9202

0

0 92

02

261

3 71

80

0 0

8293

37

29

745.8

53

ઓ

જત 2

15

00

657

44

4400

44

0 10

44

00

660

15

4918

96

0 20

49

18

397

8 40

27

3114

62

2.8

એકંદિ ક લ

28

3582

97

891

35

2880

02

1801

4 6

2885

04

9288

3 32

28

9022

44

107

15

2870

00

8507

3 30

28

7222

33

7968

67

593.6

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પિુા થતા વર્ચ માટેનો ઓરિટ અહવેાલ (આશથિક ક્ષતે્ર) – 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6

102

પરિશિષ્ટ III (સદંર્ભ: ફકિા ન.ં 2.9.1.1)

સૌિાષ્ર શવસ્તાિિા ંિધ્યિ શસિંચાઇ યોજનાઓિા ંકાંપની િોજણી અને કાપંના સ્તિની શવગતો ક્રિાકં યોજનાન ંનાિ યોજનાના

બાધંકાિન ંવર્ભ

કાપંની િોજણી

કિી તે વર્ભ

આયોજીત ક્ષિતા (દસ લાખ ઘન િી. િા)ં

હાલની ક્ષિતા (દસ લાખ ઘન િી. િા)ં

ઘટાડાની ટકાવાિી

ક્ષિતાિા ંઘટાડો

2010-16 દિશિયાન કાપંની શવગતો (જથ્થો ઘન િી.

િા)ં અંદાજીત જથ્થો

કાઢેલો જથ્થો

િધ્યિ શસિંચાઇ યોજનાઓ 1 ખોિીયાિ 1967 1986 40.35 29.94 26 10.41 5,44,578 4,12,456 2 મુજંીયાસિ 1957 1986 14.73 13.65 7 1.08 3,28,470 3,15,465 3 માલણ 1954 1986 16.17 11.44 29 4.73 3,06,616 3,56,600 4 લીંબિી-ભોગાવો-1 1962 1986 29.39 22.43 24 6.96 7,80,500 6,96,707 5 છાપિવાિી 2 1980 1986 17.26 16.62 4 0.64 8,73,890 8,73,890 6 િેમી 2 1989 1986 21.38 21.33 0 0.05 4,61,712 4,61,712 7 વિત ુ1 1968 1986 13.87 11.79 15 2.08 4,69,050 4,16,700 8 ગોંદાલી 1956 1986 15.81 10.11 36 5.7 11,23,010 11,23,010 9 હીિણ 1 1959 1986 21.65 20.23 7 1.42 0 0 10 મધવુતંી 1976 1986 12.15 11.66 4 0.49 50,700 64,508 11 ઝાજંેશ્રી 1975 1986 10.63 10.04 6 0.59 1,01,400 1,23,541 12 સોિઠી 1975 1986 9.92 8.03 19 1.89 0 0 13 િોજકી 1965 1987 12.02 9.23 23 2.79 2,16,460 81,000 14 ધાતિવાિી I 1974 1988 32.65 26.93 18 5.72 29,800 29,800 15 ભીમદાદ 1953 1989 11.19 6.79 39 4.4 3,50,014 2,55,000 16 ઘલેો (S) 1963 1990 8.12 6.1 25 2.02 2,81,728 2,17,428 17 ગોમા 1973 1990 18.25 15.75 14 2.5 6,80,366 5,44,350 18 િજાવલ 1980 1996 33.01 28.21 15 4.8 3,52,200 3,30,401 19 સાની 1995 2001 69.05 39.01 44 30.04 2,96,900 2,30,195 20 મોજ 1956 2001 52.98 36.69 31 16.29 3,70,000 3,70,000 21 ફોફળ-1 1979 2001 59.61 51.83 13 7.78 2,20,000 2,20,000 22 વઢવાણ-ભોગાવો 1 1959 2001 19.51 13.71 30 5.8 3,83,600 4,08,451 23 આજી 1 1954 2001 32.28 26.42 18 5.86 17,64,921 17,64,921 24 િેમી 1 1958 2002 21.52 16.62 23 4.9 4,70,000 4,70,000 25 સસોઇ 1954 2003 51.00 37.97 26 13.03 5,20,458 4,01,796 26 ફુલઝિ 1 1961 2003 14.90 11.36 24 3.54 4,39,628 3,15,933

ક લ 659.40 513.89 145.51 1,14,16,001 1,04,83,864


103

પરિશિ

ષ્ટ IV

(સદંર્

ભ: ફકિ

ા ન.ં 2

.10.1)

મધ્યમ

શસિંચા

ઇ યો

જનાઓ

ની અ

સ્તિવ

ાળી અ

ને અ

સ્તિ

વગિન

ી નહિે

ોન ુમ

ાળખ ુ

દિાભવ

તી શવ

ગતો

(લ

બંાઇ

રકલોમ

ીટિમ

ાં) ક્રમ

ાકં

યોજન

ાનુ ંન

ામ

નહિેોન

ી શવગ

તો

અસ્ત

િવાળ

ી નહિે

ોની શ

વગતો

અ

સ્તિ

શવના

ની ન

હિેોન

ી શવગ

તો

મખુ્ય

નહિે

િાખા

નહિે

ઉપ

િાખા

ગૌ

ણ મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

મખુ્ય

નહિે

િાખા

નહિે

ઉપ

િાખા

ગૌ

ણ

1 ખોડીયાિ

11.28

12

.09

49.4

6 20

.02

11.28

12

.09

0 0

49.4

6 20

.02

2 વડ

ી નહ

િેોના મ

ાળખાન ું કામ પ્રગશિમ

ાું છે અ

ન ેઅસ્િિન

ું કામ નહિેોના બ

ાુંધકામન

ી સાથ ેહાથ ધિવ

ામાું આ

વ ેછે.

.

3 ધાિિ

વાડી 2

નહ

િેોના મ

ાળખાન ું કામ પ્રગશિમ

ાું છે અ

ન ેઅસ્િિન

ું કામ નહિેોના બ

ાુંધકામન

ી સાથ ેહાથ ધિવ

ામાું આ

વ ેછે.

.

4 મ ુંજી

યાસિ

14

.47

- 33

.26

- 14

.47

- -

- -

- 33

.26

-

5 હાણોલ

નહ

િેોના મ

ાળખાન ું બાુંધકામ થય

ું નથી

6 િજા

વલ

2.45

-

- -

2.45

-

- -

- -

- -

7 માલણ

11.

54

- 22

.54

- 11.

54

- -

- -

- 22

.54

-

8 િોજ

કી

12.0

7 -

14.8

3 -

12.0

7 -

11.63

-

- -

3.20

-

9 ધાિિ

વાડી

-1 3.

08

- 26

.00

- -

- -

- 3.

08

- 26

.00

-

10

ભીમદ

ાદ

12.0

0 -

22.0

0 -

- -

- -

12.0

0 -

22.0

0 -

11

ઘલેો (

S)

19.3

0 -

32.0

0 -

- -

- -

19.3

0 -

32.0

0 -

12

ઘલેો (

I) -

- -

- -

- -

- -

- -

-

13

કાળુભ

ાિ

14.5

0

37.3

0 -

14.5

0 -

37.3

0 -

- -

- -

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પ િા થિાવર્ચ માટેનો ઓરડટ અહવેાલ આશથિક ક્ષત્ર)- 2016 નો અહવેાલ નું. 6.

104

ક્રમાકં

યો

જનાન

ુ ંનામ

નહ

િેોની શ

વગતો

અ

સ્તિવ

ાળી ન

હિેોન

ી શવગ

તો

અસ્ત

િ શવ

નાની

નહિે

ોની શ

વગતો

મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

મખુ્ય

નહિે

િાખા

નહિે

ઉપ

િાખા

ગૌ

ણ મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

14

િુંઘોળા

32.5

0 -

56.0

0 -

32.5

0 -

56.0

0 -

- -

- -

15

ગોમા

12

.00

- 22

.00

- 12

.00

- 22

.00

- -

- -

-

16

સ ખભાદિ

15

.46

- 10

2.00

-

15.4

6 -

102.

00

- -

- -

-

17

આજી

-4

11.78

-

- 27

.00

11.78

-

- 27

.00

- -

- -

18

ઉંડ-2

13

.52

- -

84.8

8 11.

07

- -

32.4

9 2.

45

- -

52.3

9

19

વિત -

2 21

.26

- -

31.10

21

.26

- -

- -

- -

31.10

20

સાની

14

.49

- -

- -

- -

- 14

.49

- -

-

21

લીંબડ

ી ભોગાવો-2

1.9

0 -

- 15

.13

- -

- -

1.90

- -

15.13

22

ભાદિ

-2

32.3

1 -

21.5

8 -

32.3

1 -

21.5

8 -

- -

- -

23

મચ્છુ-

3 નહ

િેોના મ

ાળખા

નુ ંબા

ધંકામ

થયુ ં

નથી.

24

ઓજિ

-2

10.6

0 -

13.6

3 -

10.6

0 -

13.6

3 -

- -

- -

25

મોજ

23.16

20

.99

41.8

7 -

23.16

20

.99

41.8

7 -

- -

- -

26

આજી 3

24

.65

- -

58.6

0 24

.65

- -

58.6

0 -

- -

-

27

વણે 2

7.

98

- 10

.69

64.8

2 7.

98

- 10

.69

64.8

2 -

- -

-

28

ફોફળ

1 15

.24

- 10

.07

45.7

2 15

.24

- 10

.07

- -

- -

45.7

2

29

લીંબડ

ી ભોગાવો 1

30

.00

- 29

.82

- -

- -

- 30

.00

- 29

.82

-

30

સસોઇ

23

.66

- 27

.06

- -

- -

- 23

.66

- 27

.06

-

31

છાપિ

વાડી

- 2

1.58

- 11.

20

- 1.5

8 -

3.00

-

- -

8.20

-


105


યો

જનાન

ુ ંનામ

નહ

િેોની શ

વગતો

અ

સ્તિવ

ાળી ન

હિેોન

ી શવગ

તો

અસ્ત

િ શવ

નાની

નહિે

ોની શ

વગતો

મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

મખુ્ય

નહિે

િાખા

નહિે

ઉપ

િાખા

ગૌ

ણ મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

32

વઢવાણ ભોગાવો 1

15.2

4 -

28.2

6 -

12.0

0 -

9.12

-

3.24

-

19.14

-

33

ડેમી 1

18

.99

- 27

.02

- -

- -

- 18

.99

- 27

.02

-

34

ડેમી 2

10

.06

- 2.

25

20.0

8 10

.06

- 2.

25

20.0

8 -

- -

-

35

વિત

1 16

.85

- 11.

03

- -

- -

- 16

.85

- 11.

03

-

36

આજી

2

15.5

5 -

- 24

.56

15.5

5 -

- 24

.56

- -

- -

37

સબ િી

7.

35

- -

15.7

1 -

- -

- 7.

35

- -

15.7

1

38

ફુલઝિ

1 22

.46

- 19

.87

- -

- -

- 22

.46

- 19

.87

-

39

ગોંડાલી

13

.50

- 16

.90

- 6.

00

- -

- 7.

50

- 16

.90

-

40

આજી

-1 યો

જના પ

ીવાન

ા પાણ

ી માટે

હોઈ

કેના

લ નથ

ી.

41

રહિણ

1 15

.94

- 15

.98

5.79

10

.37

- 10

.60

5.74

5.

57

- 5.

38

0.05

42

રહિણ

2 16

.68

- 16

.99

50.3

4 16

.68

- 3.

07

12.6

6 -

- 13

.92

37.6

8

43

મધ વુંિ

ી 1.4

2 -

21.7

6 5.

15

- -

15.2

1 3.

90

1.42

- 6.

55

1.25

44

ઝાુંજેશ્ર

ી 7.

16

- -

19.3

9 7.

16

- -

15.9

7 -

- -

3.42

45

ધ્રાફડ

5.46

-

- 19

.09

5.46

-

- 19

.09

- -

- -

46

ઓજિ

શવયિ

(આણુંદપ

િ)

22.0

0 8.

50

- -

22.0

0 8.

50

- -

- -

- -

47

ઉબણે

7.69

-

- 23

.90

7.69

-

- 23

.90

- -

- -

48

શિિંગોડા

10

.80

2.77

17

.01

46.6

0 10

.80

- 17

.01

7.60

-

2.77

-

39.0

0

49

મચ્છુન્દ્રી

32.4

2 -

- 24

6.56

32

.42

- -

246.

56

- -

- -

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પ િા થિાવર્ચ માટેનો ઓરડટ અહવેાલ આશથિક ક્ષત્ર)- 2016 નો અહવેાલ નું. 6.

106


યો

જનાન

ુ ંનામ

નહ

િેોની શ

વગતો

અ

સ્તિવ

ાળી ન

હિેોન

ી શવગ

તો

અસ્ત

િ શવ

નાની

નહિે

ોની શ

વગતો

મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

મખુ્ય

નહિે

િાખા

નહિે

ઉપ

િાખા

ગૌ

ણ મખુ્

ય નહ

િે િા

ખા ન

હિે

ઉપિા

ખા

ગૌણ

50

િાવળ

14

.70

- 12

.74

16.5

0 14

.70

- 12

.74

16.5

0 -

- -

-

51

ખાિો

2.

16

- -

- 2.

16

- -

- -

- -

-

52

સોિઠી

આપેલ

નથ

ી આ

પેલ

નથી

આપેલ

નથ

ી આ

પેલ

નથી

આપેલ

નથ

ી આ

પેલ

નથી

આપેલ

નથ

ી આ

પેલ

નથી

આપેલ

નથ

ી આ

પેલ

નથી

આપેલ

નથી

આ

પેલ

નથી

53

ડેમી 3

5.

55

- -

11.91

5.

55

- -

11.91

-

- -

-

54

અમીપ િ

15

.00

- -

7.80

-

- -

- 15

.00

- -

7.80

55

કાલીન્દ્રી

8.84

-

- 7.

53

2.50

-

- -

6.34

-

- 7.

53

56

ઉિાવળી

(ગ ુંદા

) -

- -

- -

- -

- -

- -

-

કુલ

68

3.56

44.35

77

3.27

868.1

8 48

6.60

41.58

39

9.77

594.6

2 19

6.96

2.77

373.5

0 27

3.56


107

પરિશિષ્ટ V

(સદંર્ભ: ફકિા ન.ં 3.1.3 અને 3.1.3.1)

“અશત મહત્વની માળખાકીય પિીયોજના” ની યોજના મા વર્ભ 2009-15 દિશમયાન આપવામા ંઆવેલી સહાય

ક્રમાકં યોજનાની અમલકતાભ એજન્સી ₹ કિોડમા ં1 ગ જિાિ ઔદ્યોગગક શવકાસ શનગમ 440.25 2 ઉત્તિ ગ જિાિ વીજ શનગમ ગલશમટેડ 40.00 3 માગચ અને મકાન શવભાગ, ભરૂર્ 101.52 4 સ િિ મહાનગિપાગલકા 28.33 5 ગ જિાિ પીપાવાવ પોટચ ગલશમટેડ 20.00 6 િાપિ વિેાવળ ઇન્દ્ડસ્રીયલ એસોસીએિન, વિેાવળ 6.45 7 ગ જિાિ ઉજાચ શનગમ ગલશમટેડ 56.39 8 ગ જિાિ ઉજાચ પ્રવાહન શનગમ ગલશમટેડ 20.00 9 ભરૂર્ ઉદ્યોગનગિ સહકાિી સુંઘ ગલશમટેડ 0.96 10 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર, ભરૂર્ 66.34 11 રડઝાઇન ટેક શસસ્ટમ, પ ણ ે 153.90 12 ઇન્દ્ડેક્ષ્ટ - બી (શસમને્દ્સ CoE) 44.72 13 ધોલિેા સિ શવકાસ સત્તામુંડળ 26.00 14 ગ જિાિ િાજ્ય માગચ શવકાસ શનગમ 20.00 15 માગચ અને મકાન શવભાગ, અમદાવાદ 18.58 16 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર, ભ જ 13.41 17 માગચ અને મકાન શવભાગ, િાજકોટ 13.19 18 સ િિ િહિેી શવકાસ સત્તામુંડળ 13.00 19 દગક્ષણ ગ જિાિ વીજ કુંપની ગલશમટેડ 12.08 20 ગ જિાિ ખનીજ શવકાસ શનગમ ગલશમટેડ 12.00 21 ઇલકે્ટ્રોનીક અન ેગ ણવત્તા શવકાસ શનગમ, ગાુંધીનગિ 11.57 22 ગગફ્ટ સીટી 10.71 23 સિદાિ સિોવિ નમચદા શનગમ ગલશમટેડ 8.15 24 પુંરડિ દીન દયાળ પરેોલીયમ ય શનવસીટી 7.50 25 સિદાિ સહકાિી ઉદ્યોગ નગિ ગલશમટેડ, વડોદિા 5.13 26 પુંર્િત્ન ઔદ્યોગગક શવકાસ ઉક્ટ્સચ, ગલશમટેડ, ર્ાુંગોદિ 4.52 27 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર, સ િિ 4.28 28 માગચ અને મકાન શવભાગ, વડોદિા 4.12 29 શસિંર્ાઇ શવભાગ, અમદાવાદ 3.61 30 ભરૂર્ દહજે િેલ્વ ેકુંપની ગલશમટેડ 4.00 31 દહજે સઝે ગલશમટેડ 3.41 32 ઇન્દ્ડો જમચન ટ લ રૂમ, જી.આઇ.ડી.સી., વટવા 2.59 33 ર્ાુંગોદિ ઇન્દ્ડસ્રીયલ એસ્ટેટ એસોસીએિન પ્રાઇવટે ગલશમટેડ 2.19

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પ િા થિા વર્ચ માટેનો ઓરડટ અહવેાલ (આશથિક ક્ષતે્ર) – 2016 નો અહવેાલ નું. 6

108

ક્રમાકં યોજનાની અમલકતાભ એજન્સી ₹ કિોડમા ં34 પલસાણા એન્દ્વીિો પ્રોટેક્ટ્િન ગલશમટેડ 2.16 35 લાલપિ ઔદ્યોગગક શવકાસ એસોસીએિન, મોિબી 2.04 36 સપે્ટ ય નીવસીટી 2.00 37 CII – ર્ોનફેડિેિન ઓફ ઇન્ન્દ્ડયન ઇન્દ્ડસ્રી, અમદાવાદ 2.00 38 ગ જિાિ ફાઉન્દ્ડેિન ફોિ એન્દ્ટિપ્રીન્દ્ય િીયલ એક્ટ્સલેન્દ્સ 2.00 39 આણુંદ કૃશર્ ય શનવસીટી 1.77 40 જામનગિ િહિેી શવકાસ સત્તામુંડળ 1.54 41 ભાવનગિ એનજી કુંપની ગલશમટેડ 1.30 42 િાિીથયૈા ઇન્દ્રાસ્રક્ટ્ર્િ પ્રાઇવટે ગલશમટેડ 1.29 43 ભાિિીય િકનીકી સુંસ્થાન 1.23 44 ગોક લ રિફોઇલ્સ એન્દ્ડ સોલવન્દ્ટ ગલશમટેડ , કચ્છછ 1.00 45 ભાિિીય િકનીકી સુંસ્થાન, ગાુંધીનગિ 1.00 46 ખમીિ, સને્દ્ટિ ફોિ કચ્છછ હિેીટેજ, ભ જ 1.00 47 મ. સ. ય શનવસીટી, વડોદિા અન ેસીપટે, (CIPET), અમદાવાદ 1.00 48 મુંત્ર, સ િિ 1.00 49 નમચદા ક્ટ્લીન ટેક ગલશમટેડ 1.00 50 સને્દ્ટિ ફોિ એક્ટ્સલેન્દ્સ (CoE) ન ડ્રગ રડસ્કવિી, િાજકોટ 1.00 51 નુંદેસિી ઇન્દ્ડસ્રીઝ એસોસીએિન, વડોદિા 0.98 52 સધનચ ગ જિાિ ર્મે્બિ ઓફ કોમસચ 0.98 53 ઔદ્યોગગક િાલીમ કેન્દ્ર, નિસાલી, વડોદિા 0.81 54 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર, નવસાિી 0.55 55 જીલ્લા ઉદ્યોગ કેન્દ્ર, સ િેન્દ્રનગિ 0.37 56 ર્મે્બિ ઓફ કોમસચ, એસપીવી, સાિ ઇનરાકોન ગલશમટેડ 0.25 57 ઉદ્યમિા શવકાસ કેન્દ્ર, ગાુંધીનગિ 0.22 58 જામનગિ સહકાિી ઉદ્યોગ સુંઘ 0.05

કુલ 1,141.10


109

પરિશિ

ષ્ટ V

I

(સદંર્

ભ: ફકિા ન

.ં 3.1.

3.1)

યોજનાની અ

મલકર્

ાભ એજન્સીઓ દ્વાિા સ

ીઆઇપ

ી યોજનાની માર્ભિેખ

ાનુ ંઅનપુ

ાલન


યોજન

ાનુ ંનામ

બાયંધ

િીની

િજુઆર્

TPQA

ની

શનમણ

કં યોજન

ાના

શિર્ર્

િાિ

અહિે

ાલની

િજુઆર્

યોજન

ાના

સચંાલન અને

શનર્ાિન

ી વ્યિસ્થા

અપગે્ર

ડેિન

ર્ડંોળની

િચના

સામશયક

પ્રર્

શર્

અહિે

ાલની

િજુઆર્

િપિાિી

પ્રમાણપત્ર

ોની

િજુઆર્

સમયમ

યાભદામા ં

યોજન

ાની

પ ણભર્

ા

પ ર્ણત

ા પ્રમ

ાણપત્ર

ની

િજુઆર્

યોજન

ાની અ

મલકર્

ાભ એજન્સી

1 વા

ગિા,

પખાર્

જ અ

ને િહ

ીયાદ

માગ

ણ 0 થ

ી 13.

50 રિ

.મી.

(ભાગ

-1) અ

ને 13

.50

થી 2

7 રિ.

મી. પ

હોળો િ

િવો

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના

પરૂ્ણતા

પ્રમ

ાર્પત્ર

િજુ

િર્ુ ું ન

થી

ના

માગણ

અને

મિાન

પ્રભા

ગ, ભ

રૂચ

2 િચ્

છ જી

લ્લાન

ા અબર્

ાસા ખ

ાતે 2

20 K

V સબ

-સ્ટેિન

અને

પ્રવાહ

ન મા

ળખુ ું

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના

િામ

પ્રગશત

માું

િામ

પ્રગશત

માું

ગજુિા

ત ઉર્જ

ણ પ્રવા

હન શન

ગમ લલ

શમટેર્

3

11 િેવ

ી સબ-

સ્ટેિન

ઉભ

ુ ું િિવ

ા સરહત

11 િે

વી ન

ીચા

દબાર્

ની લ

ાઇનન

ા માળ

ખાનુ

ું શવસ્ત

િર્, અ

શથિંગ,

RMU

, MS

P, એ

વી શવ

સ્તાિમ

ાું આિ.સ

ી.સી.

ખાઇ

અને

ઇંટોન

ી ખાઇ

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના


પ્રમ


િજુ


થી

ના

ઉત્તિ

ગજુિા

ત વી

જ િુંપ

ની લલ

શમટેર્

4 સિુ

ત ખા

તે પા

ુંરે્સિા

જીઆ

ઇર્ીસ

ી શવસ્

તાિમ

ાું શસમે

ન્ટ-

િોન્રી

ટ િોર્

બના

વવો

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી હા

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના


પ્રમ


િજુ


થી

ના

સિુત

મહાન

ગિપા

લલિા

5 ભરૂ

ચ જી

લ્લાન

ા વાગ

િા ત

ાલિુા

ના 8

જુદા

જુદા

માગ

ણ પહ

ોળા િ

િવા

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના

હા

હા

31 માચણ 2016 ના િોજ પિુા થતા વર્ણ માટેનો ઓરર્ટ અહવેાલ (આશથિિ ક્ષત્ર) –2016 નો અહવેાલ નું. 6

110


યોજન

ાનુ ંનામ

બાયંધ

િીની

િજુઆર્

TPQA

ની

શનમણ

કં યોજન

ાના

શિર્ર્

િાિ

અહિે

ાલની

િજુઆર્

યોજન

ાના

સચંાલન અને

શનર્ાિન

ી વ્યિસ્થા

અપગે્ર

ડેિન

ર્ડંોળની

િચના

સામશયક

પ્રર્

શર્

અહિે

ાલની

િજુઆર્

િપિાિી

પ્રમાણપત્ર

ોની

િજુઆર્

સમયમ

યાભદામા ં

યોજન

ાની

પ ણભર્

ા

પ ર્ણત

ા પ્રમ

ાણપત્ર

ની

િજુઆર્

યોજન

ાની અ

મલકર્

ાભ એજન્સી

માગણ

અને

મિાન

પ્રભા

ગ, ભ

રૂચ

6 િા

પિ વે

િાવળ

ઇન્ર્

સ્રીય

લ એ

સોસી

એિન

(SVI

A) મ

ાું 46

રિમી િ

સ્તો

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

હા

પ્રગશત

અ

હવેાલ

િજુ

િયો

િામ

પ્રગશત

માું

િામ

પ્રગશત

માું

િાપિ

વેિા

વળ ઇ

ન્ર્સ્ર

ીયલ

એસો

સીએ

િન (S

VIA)

7 ભરૂ

ચ ચા

વજ િે

લ્વે લ

ાઇન

નજીિ

ઓવિ

બ્રીજન

ુ ું બાુંધ

િામ

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના


પ્રમ


િજુ


થી

ના

માગણ

અને

મિાન

પ્રભા

ગ, ભ

રૂચ

8 ર્જ

મવાર્

ા-ફાુંગ

લી-ચ

ાિાન

ાિા િ

ોર્-પા

ટર્ ખ

ાતે ગ

જુિાત

સૌ

િ પા

િણ સધુ

ીના મ

ાગણની

સધુા

િર્ા

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

ના

ના


પ્રમ


િજુ


થી

ના

ગજુિા

ત ઉર્જ

ણ શનગમ

લલશમ

ટેર્

9 રે્િ

ોલ-વ

ાગિા

-ગાુંધ

ાિ મ

ાગણ (0

રિમી

થી 3

4.4

રિમી)

પહોળ

ો િિવ

ો ના

િેિ

ર્ણ પિ

ઉપ

લબ્ધ

નથી

ના

િેિર્ણ

પિ

ઉપલબ્

ધ નથ

ી ના

ના

ના

પરૂ્

ણતા

પ્રમાર્

પત્ર િ

જુ િર્

ુ ું નથી

ના

માગણ

અને

મિાન

પ્રભા

ગ, ભ

રૂચ

10

િાષ્ર

ીય ધ

ોિીમા

ગણને ગ

જુિાત

પીપ

ાવાવ

પોટણ

સાથે

જોર્ત

ો મા

ગણ ના

હા

હા

ના

ના

હા

ના

હા

હા

ગજુિા

ત પી

પાવા

વ પો

ટણ લલ

શમટેર્

11 ભો

લાવમ

ાું વિસ

ાદી પ

ાર્ીન

ો સુંગ્રહ

, ભરૂચ

ના

ના

ના

ના

ના

ના

ના

િા

મ પ્રગ

શતમા

ું િા

મ પ્રગ

શતમા

ું ભરૂ

ચ ઉદ્ય

ોગનગ

િ સહ

િાિી

સુંઘ

લલશમ

ટેર્


111

પરિશિષ્ટ VII

(સદંર્ભ: ફકિા ન.ં 3.2.3 અને 3.2.3.1)

31 માચભ 2016 ની સ્સ્થશર્એ ગજુિાર્ મેિીટાઇમ બોડભ દ્વાિા કિિામા ંઆિેલા કેપ્ટટિ જેટી કિાિ

ક્રમાકં કેપ્ટટિ જેટી ધિાિનાિનુ ંનામ સ્થળ કેપ્ટટિ જેટી કિાિ કયાભ ર્ાિીખ

જહાજીમાલનુ ં સચંાલન િરૂ થયા

ર્ાિીખ કેપ્ટટિ જેટી કિાિ જેમા ંબાધંકામનો મ ડી ખચભ મજં િ થયો છે. 1 ગજુિાત અંબરુ્જ શસમને્ટ લલશમટેર્ મગદલ્લા 8 રર્સમે્બિ 1999 જુલાઇ 1994 2 એસ્સાિ સ્ટીલ સ્પુંજ આયનણ લલશમટેર્ મગદલ્લા 1 નવમે્બિ 2000 ઓક્ટોબિ 1989

3 રિલાયન્સ ઇન્ર્સ્રીઝ લલશમટેર્, SBM મગદલ્લા 11 ઑગષ્ટ 1999 રર્સમે્બિ 1995 4 રદગ્વવજય શસમને્ટ િુંપની લલશમટેર્ સીક્કા 20 સટટેમ્બિ 1999 1973-74 5 રિલાયન્સ પોટણ એન્ર્ ટમીનલ લલશમટેર્

(RPTL)-િોલ ઓન-િોલ ઓફ જેટી સીક્કા 28 ફેબ્રઆુિી 2000 નવમે્બિ 1997

6 દહજે હાબણિ ઇન્રાસ્રક્ચિ લલશમટેર્ દહજે 11 ઑગષ્ટ 1999 રર્સમે્બિ 1998 7 રિલાયન્સ ઇન્ર્સ્રીઝ લલશમટેર્ (પહલેાુંની

આઇપીસીએલ ) દહજે 16 માચણ 2000 નવમે્બિ 1996

8 ગજુિાત આલ્િલીઝ એન્ર્ િેમીિલ્સ લલશમટેર્ (GACL), નવી અન ેજુની જેટી

મળૂદ્વાિિા 17 જુન 2000 સપ્ટેમ્બિ 1993

9 અલ્રાટેિ શસમને્ટ લલશમટેર્ િોવાયા 28 ફેબ્રઆુિી 2000 મે 1997 10 રિલાયન્સ પોટણ એન્ર્ ટમીનલ લલશમટેર્

(RPTL)- 4 ટેન્િિ બથણ સીક્કા 28 જુલાઇ 1999 જુલાઇ 1999

11 રિલાયન્સ ઇન્ર્સ્રીઝ લલશમટેર્ - 2 SBM (1 & 2)

સીક્કા 28 જુલાઇ 1999 સપ્ટેમ્બિ 1999

12 લાસણન એન્ર્ ટુબ્રો લલશમટેર્િોલ ઓન િોલ ઓફ જેટી

મગદલ્લા 25 ઓક્ટોબિ 2000 ઑગષ્ટ 1993

કેપ્ટટિ જેટી કિાિ જેમા ંખચભની ચકાસણી પ્રર્શર્મા ંહર્ી 13 એસ્સાિ સ્ટીલ સ્પન્જ આયનણ લલશમટેર્-

સ્પન્જ આયનણ દ્વદ્વશતય શવસ્તિર્ મગદલ્લા 25 માચણ 2010 મે 2010

14 એસ્સાિ એલપીજી જેટી મગદલ્લા 1 નવમે્બિ 2000 એશપ્રલ 2001 15 રિલાયન્સ ઇન્ર્સ્રીઝ લલશમટેર્ –ઇથીલીન

જેટી મગદલ્લા 11 ઑગષ્ટ 1999 માચભ 1991

16 રિલાયન્સ ઇન્ર્સ્રીઝ લલશમટેર્ –ઇર્ીસી સહ િોલ ઓન િોલ ઓફ જેટી

મગદલ્લા 11 ઑગષ્ટ 1999 ફેબ્રઆુિી 1996

17 રિલાયન્સ ઇન્ર્સ્રીઝ લલશમટેર્-બીજી ગેસ જેટી

મગદલ્લા 11 ઑગષ્ટ 1999 નવમે્બિ 1997

18 સાુંઘી ઇન્ર્સ્રીઝ સ્પુંજ આયનણ લલશમટેર્ જખાઉ 29 ઓક્ટોબિ 2002 મે 2002 કેપ્ટટિ જેટી કિાિ જેમા ંમારહર્ી િજુ કિિામા ંઆિી ન હર્ી 19 એસ્સાિ સ્ટીલ સ્પુંજ આયનણ લલશમટેર્ –

સ્પુંજ આયનણ પ્રથમ શવસ્તિર્ મગદલ્લા 12 ફેબ્રઆુિી2009 માચણ 2009

31 માચણ 2016 ના િોજ પિુા થતા વર્ણ માટેનો ઓરર્ટ અહવેાલ (આશથિિ ક્ષતે્ર) –2016 નો અહવેાલ નું. 6

112

ક્રમાકં કેપ્ટટિ જેટી ધિાિનાિનુ ંનામ સ્થળ કેપ્ટટિ જેટી કિાિ કયાભ ર્ાિીખ

જહાજીમાલનુ ં સચંાલન િરૂ થયા

ર્ાિીખ 20 રિલાયન્સ પોટણ એન્ર્ ટમીનલ લલશમટેર્

(RPTL)-SBM 3,4 & 5 સીક્કા 19 મે 2010 ઓક્ટોબિ 2007,

મ ે 2008 અન ેનવમે્બિ 2008

21 રિલાયન્સ પોટણ એન્ર્ ટમીનલ લલશમટેર્ (RPTL)- પાુંચમી બથણ

સીક્કા 20 એશપ્રલ 2011 એશપ્રલ 2011

કેપ્ટટિ જેટી કિાિ જેમા ંમ ડી ખચભનુ ંિળર્િ મજં િ કિિામા ંઆવ્્ુ ંન હત ુ ં22 એબીજી શસમને્ટ લલશમટેર્ જખાઉ 5 જાન્્આુિી 2012 હજુ િરૂ િિવામાું

આવર્ુું નથી. 23 જય પ્રિાિ એસોસીએટ્સ જખાઉ 21 મે 2012 મે 2012 24 ભાિત ઓમાન રિફાઇનિી લલશમટેર્ સીક્કા 15 ર્જન્ર્આુિી 2010 નવમે્બિ 2011 25 િેઇનણ એનજી (ઇન્ન્ર્યા) પ્રાઈવટે લલશમટેર્ ભોગત ઉપલબ્ધ નથી િરૂ થર્ુું નથી

31 માર્ચ 2016 અંતિિ વર્ચ માટેનો ઓડિટ અહવેાલ (આતથિક ક્ષત્ર)– 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6

112

પડિતિષ્ટો

113

પરિશિ

ષ્ટ V

III

(સદંર્

ભ: ફકિ

ા ન.ં 3

.2.3.3

)

પોટભ

ચાર્જન

ી સચૂચ

201

2 હઠે

ળ ઉત

િામણ

(વ્હા

િફેજ)

ના દ

િના ઘ

ટાડા

ના ક

ાિણે

હયાત

કેપ્ટટ

વ ધક્ક

ો ધિા

વનાિ

ને (મ

ાચભ 2

015)

અનચુ

ચત લ

ાર્


કેપ્ટ

ટવ ધ

ક્કો ધ

િાવન

ાિ

બદંિ

ર્ીજ-

વસ્ત ુ

સેટ ઓ

ફ બા

દના

SoPC

200

3 હઠે

ળ દિ

ો (`

મા)ં

સેટ ઓ

ફ બા

દના

SoPC

201

2 હઠે

ળ દિ

ો (`

મા)ં

િફાવ

િ (`

મા)ં

હિેફેિ

કિેલ

ો જહા

જીમા

લ (લ

ાખ ટ

નમા)ં

નકુસા

ન

(` લ

ાખમા

)ં 20

12-13

(ઑ

ગષ્ટ

2012

થી

)

2013

-14

2014

-15

કુલ

(ક)

(ખ)

(ગ )

(ઘ)

(ર્)

(છ) =

(ઘ

)-(ર્)

(જ

) (ઝ

) (ટ

) (ઠ

)=

(જ) +

(ઝ) +

(ટ)

(િ) =

(ઠ

)x(છ

)

1 ગજુ

િાિ

અંબજુા

તસ

મેન્ટ

લલતમ

ટેિ

(GAC

L)

મગદલ્

લા

તસમેન્

ટ 38

28

10

5.1

8 7.3

3 7.2

8 19

.79

197.9

0

2 એ

સ્સાિ

સ્ટીલ

સ્પન્જ

આયન

ચ લલતમ

ટેિ

મગદલ્

લા

સ્ટીલ

68

56

12

8.8

5 14

.97

14.13

37

.95

455.4

4

3 ડદ

ગ્વવજય

તસમેન્

ટ કંપ

ની લલ

તમટેિ

સી

ક્કા

તસમેન્

ટ 38

28

10

1.3

9 1.1

6 0.

60

3.15

31.47

4 એ

લ એ

ન્િ ટ

ી તસમે

ન્ટ લલ

તમટેિ

જા

ફિાબ

ાદ

તસમેન્

ટ 38

28

10

15

.67

24.25

27

.55

67.47

67

4.73

5 ડિલ

ાયન્સ

ઇન્િ

સ્રીઝ

લલતમ

ટેિ

દહજે

પ્રવાહ

ી િસ

ાયણો

77

64

13

0.

15

0.20

0.

31

0.66

8.5

4

6 જી

.એ.સ

ી.એલ.

મળૂ

દ્વાિ

કા

તસમેન્

ટ 38

28

10

23

.01

31.0

3 32

.54

86.58

86

5.77

7 ડિલ

ાયન્સ

ઇન્

િસ્રી

ઝ લલ

તમટેિ

, SB

M 1 &

2

સીક્ક

ા ક્રુિ

િેલ

36

18

18

220.

34

346.8

3 32

2.01

889.1

8 16

,005

.24

કુલ

18,23

9.08

31 માર્ચ 2016 ના િોજ પિુા થિા વર્ચ માટેનો ઓડિટ અહવેાલ (આતથિક ક્ષતે્ર) – 2016 નો અહવેાલ ન.ં 6

114

ાર્ચ2016 ના ^ોજ પ^ુા થતા વર્ચા ટેનો આનથિક...

Documents

Transcript of ાર્ચ2016 ના ^ોજ પ^ુા થતા વર્ચા ટેનો આનથિક...