मनाच - eSahity.com€¦ · megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 11 ceveeÛeer Gòece...

मनाची मशागत

हे पसु्तक विनामूल्य आहे

पण फ़ुकट नाही

या मागे अनेकाांचे कष्ट ि पैसे आहेत .

म्हणून हे िाचल्यािर खचच करा ३ वमवनट

१ वमवनट : लेखकाांना फ़ोन करून हे पसु्तक कसे िाटले ते कळिा

१ वमवनट : ई सावहत्य प्रवतष्ठानला मेल करून हे पसु्तक कसे िाटले ते कळिा.

१ वमवनट : आपले वमत्र ि ओळखीच्या सिच मराठी लोकाांना या पसु्तकाबद्दल अवण ई

सावहत्यबद्दल साांगा.

अस ेन केल्यास यापढेु आपल्याला पसु्तके वमळणे बांद होऊ शकते.

दाम नाही मागत. मागत आहे दाद.

साद आहे आमची. हिा प्रवतसाद.

दाद म्हणजे स्ततुीच असािी असे नाही. प्राांजळ मत, सूचना, टीका, विरोधी मत याांचे स्िागत आहे.

प्रामावणक मत असािे. ज्यामळेु लेखकाला प्रगती करण्यासाठी वदशा ठरिण्यात मदत होते. मराठीत

अवधक कसदार लेखन व्हािे आवण त्यातून िाचक अवधकावधक प्रगल्भ व्हािा, आवण सांपूणच समाज

सतत एका नव्या प्रबदु्ध उांचीिर जात रहािा.

मनाची मशागत ह ेपुस्तक ई प्रकाशनासाठी

ई साहहत्य प्रहतष्ठानला दिल्याबद्दल डॉ.

ित्ता कोहहनकर याांच ेआभारी आहोत.

ई प्रकाशन : ई साहित्य प्रहिष्ठान

www.esahity.com

[email protected]

प्रकाशन : २८ फ़ेब्रुवारी २०१९

©esahity Pratishthan®2019

• हवनामूल्य हविरणासाठी उपलब्ध .

• आपले वाचून झाल्यावर आपण ि े

फ़ॉरवर्ड करू शकिा .

• ि े ई पुस्िक वेबसाईटवर

ठेवण्यापुवी ककिं वा वाचनाव्यहिररक्त

कोणिािी वापर करण्यापुवी ई

प्रहिष्ठानची लेखी परवानगी घेणे

आवश्यक आि.े

megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 9

10 / megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer


ceveeÛeer Gòece ceMeeiele keâ¤ve Deeveboer peerJeve peieCÙeemee"erRns hegmlekeâ efveef§eleÛe ceole keâjsue.

meOÙeeÛÙee OekeâeOekeâerÛÙee keâeUele DemebKÙe #eCe Demes Ùesleele pÙeecegUs ceeCemeeÛes ceveefJe


Je=òehe$eerÙe efueKeeCeebceOetve meceepe ØeyeesOeveeÛes keâeÙe& kesâues Deens.Ùee hegmlekeâeleerue uesKeebÛÙee ceeOÙeceeletve ceveeÛes cenòJe DeeefCe DeeÙeg


ceveeyeöue ceeie&oMe&vemeeshes, megyekeâ Je GheÙegkeäle

Ùeesieieg¤, cegkeäle he$ekeâej, keâUkeâUerÛes meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlex, ØesjCeeoeÙekeâJÙeeKÙeeles, pÙes‰ efJeÛeejJeble, [e@. oòee keâesefnvekeâj, ÙeebÛes ‘megKeer peerJeveeÛeerieg®efkeâuueer DeLee&le ceveeÛeer ceMeeiele’ ns hegmlekeâ DeeheuÙee Meer


ieewlece yegæ ÙeebÛee efJeÛeej DeeefCe efJeheMÙevee ns OÙeeveleb$e ÙeebÛee GuuesKeyejeÛe kesâuee Deens. lees peeieespeeieer ÛeheKeue ueeiet Deens ns keâUles. ceeefnleermeJe&meceeJesMekeâ Deens. jeceoememJeeceer, efJeJeskeâevebo, cenelcee ieebOeer, [e@. yeeyeemeensyeDeebyes[keâj ÙeebÛÙeeyejesyej efmevesDeefYeves$eer ßeerosJeer ÙeebÛeerner npesjer Deens.YeieJeodieerlesceOeerue MueeskeâebÛee DeeOeej Iesle DemeleeveeÛe yeesueerYee


Deveg›eâceefCekeâe

uesKekeâ heefjÛeÙe 19 1. keâewlegkeâeÛes ceesue 21 2. efJeÛeejebÛes meeceLÙe& 23 3. megKeeÛee ceb$e 26 4. Ûeeefj$Ùe 31 5. #ecee 33 6. efMe#eCe 35 7. ßece osJelesÛeer DeejeOevee 38 8. megKe DeeÙes veeÛes veener 40 9. ceveeleerue YeeJe 4210. mebiele 4511. YeeJeveebvee Jeeš Åee 4812. leeCeleCeeJe 5013. ›eâesOeeuee DeeJej Ieeuet Ùee ! 5314. øesceeÛÙee ieeJee peeJes 5615. MeneCeHeCe os iee osJee 5816. TVele peerJeveemee"er efJeJeskeâ JeeCeer 6017. efJeÉeve meJe&$e hegpÙeles 6418. cenejepeebÛÙee cegUs JeeÛeuees 6519. og:Ke cegkeäleerÛes Deew


25. ue#ceCe js


55. efleÛÙee ÙeMeeÛes jnmÙe 14156. mej efÛevet Demee keâe Jeeielees? 14257. yeesue vee ceener yeesuevee 14458. lÙeeves Demes ke=âlÙe keâe kesâues 14659. leguee heeCeerhegjer KeeÙeÛeer keâe? 14760. lÙeeÛÙee Yee


85. efJeÛeejebÛeer ceebefoÙeeUer 20686. megKeeÛee ceb$e 20887. meodiegCe DeeefCe efveleer 21188. keâOeer nesMeerue js ceeCegme 21389. ceveeÛes Deblejbie 21590. ueeskebâ keâeÙe cnCeleerue 21791. meeceLÙe& efJeÛeejebÛes 22092. peerJeve peieCÙeeÛes met$e 22293. efce$e DeeefCe cew$eer 22594. ceveeÛee Skeäme-js 22795. cepesle peieeJeb keâmeb 23096. cegueebÛeer ceeveefmekeâ leekeâle Jee{efJeCÙeemee"er... 23397. [eJe KesUtve lej yeIe 23598. ceuee ceePeer ueepe Jeešueer 23899. mecepegve Ies vee ceuee 239100. meejer GceüYej cej cej kesâ efpe efueS 242101. mej ceer DeMeer veJnles 243102. SÓÓ yekeâJeeme yebo keâj 245103. ceOÙece ceeie& 247104. {keäkeâve Keesue 248105. ye[s DeÛÚs ueieles nes ~ 249106. peKece ceeb[eruee - ceuece MeW[eruee 250107. efpeboieer kewâmeer nw... 251108. mej ceer vescekebâ keâeÙe keâ¤ ? 252109. ...DeeefCe leer vewjeMÙeele iesueer 253110. ceePes DeeF&-yeeyee ceePÙeeyejesyej Deensle 254111. efoue S ceevelee vener 255112. ieesueer ceej Yespes ces 256

µµµ


}sKekeâ heefjÛeÙe

[e@. oòee keâesefnvekeâj ns pÙes‰ meeceeefpekeâ keâeÙe&keâlex Demetve iesueer 25 Je


ØeÛeej Je Øemeej keâjCÙeeÛes keâece kesâues Deens. ogye&ue ceveeuee pej OÙeeveeÛeer pees[efoueer lej ceve meyeue DeeefCe meMekeäle yeveg Mekeâles meyeue DeeefCe meMekeäle cevens keâesCelesner Ûeebieues keâeÙe& menpeheCes heej hee[t Mekeâles cnCetve ceveeuee OÙeeveeÛeerpees[ osCes DeeJeMÙekeâ Deens, Demes lÙeebÛes cnCeCes Demeles.

[e@. oòee keâesefnvekeâj ns ÙeesieefMe#ekeâner Deensle lÙeebveer Ùeesiee, ØeeCeeÙeeceÙeeÛÙee ØeÛeejeÛesner keâeÙe& kesâues Deens. kewâÅeemee"er ÙeesiekeâeÙe&MeeUe lemesÛe OÙeeveefMeefyejebÛesner DeeÙeespeve lÙeebveer kesâuesues Deens. pe@keâ ke@âveefHeâu[ Ùee Deeblejje°^erÙeKÙeeleerÛes uesKekeâ, ceesefšJnsMeveue efmhekeâj ÙeebÛes efMe


1. keâewlegkeâeÛes ceesue

GÛÛeefMeef#ele megveerleeuee ueiveeveblejjcesMeves lJeefjle DeefOekeâejHeoeÛeer veeskeâjermees[eJeÙeeme ueeJeueer. MesJešÛÙee efoJeMeerefvejesHe meceejbYeeuee meJe& keâce&Ûeejer JeDeefOekeâejer Jeiee&ves megveerleeÛes Kethe keâewlegkeâkesâues. megveerleeuee mJekeâle=&lJeeÛee DeefYeceeveJeešle neslee. veeskeâjer mees[uÙeeveblej keâener ceefnvÙeeleÛe megveerleeuee mJele:ÛÙeepeerJeveele Skeâ HeeskeâUer peeCeJet ueeieueer. oer[ Je


yeeUieCes neÛe ceeveJe Je øeeCeer ÙeebÛÙeele cees"e Heâjkeâ Deens. DeeleeHeÙeËle pÙeepÙee Leesj JÙekeäleeRMeer ceePee mebyebOe Deeuee Deens lÙee JÙekeäleeRÛÙee Hee"erJejkeâesCeerlejer MeeyeemekeâerÛeer LeeHe šeketâve keâewlegkeâeÛes oesve Meyo lÙeebvee øeoevekesâuÙeeÛes efometve Deeues.

Deveskeâ IešmHeâesšebÛÙee cegUeMeer iesues Demelee Skeâ melÙe øeKejlesÛes efometveÙesles. oesIeebveerner SkeâceskeâebÛÙee iegCeebÛes keâewlegkeâ kesâuesues vemeles, keâ


2. efJeÛeejebÛes meeceLÙe&

e f v ele e Dee fpeleuee Ie sTveceePÙeekeâ[s Deeueer nesleer. Deueerkeâ[sDeefpele HeâejÛe Goeme, yesÛewve JeefvejeMe Demelees Demes efleves ceueemeebefieleues. ceer, efveleeuee yeensjyemeeÙeuee meebefieleues Je Deefpeleueeyeesueles kesâues. yeesuelee yeesueleeDeefpeleÛÙee [esUÙeele Deßet lejUuesJe cnCeeuee mej 2 ceefnvÙeebHetJeea

DeeF&Ûeer DeeefCe ceePeer efveleeÛÙee JeeieCÙeeJe¤ve efvelee Iejer vemeleevee Yeeb[CesPeeueer. Yeeb[CeeceOÙes DeeF& ves Deecne oesIeebJej kesâuesuÙee DeejesHeebcegUs ceePee›eâesOeeiveer Ye[keâuee Je ceer, jeieeÛÙee Yejele DeeF&Jej nele Gieejuee Je Oekeäkeâeyegkeäkeâer kesâueer.`DeeF& meejKes peieele ogmejs owJele veener Demes yeNÙeeÛeoe JeeÛeuesnesles lÙeecegUs ›eâesOe Meeble PeeuÙeeJej ceuee ceePeer Ûetkeâ mecepetve Deeueer JeHeMÛeeleeHeeves ceePÙee ceveeuee Iesjues. lesJne Heemetve ceuee je$eer PeesHe Ùesle veenerlÙeeletveÛe ns vewjeMÙe Deeueb Deens. DeeefCe ner iees


meceÇeš DeMeeskeâeves keâueeRieeÛÙee ÙegodOeele ueeKees ceeCemeb ceejueer. Ùee ke=âlÙeeÛeelÙeeves HeMÛeeleeHe kesâuee Demelee lej lÙeeuee vewjeMÙeeves Iesjues Demeles DeeefCelesLesÛe DeMeeskeâeÛeer keâejkeâero& mebHetve Heg{erue Fefleneme Ie[ueeÛe vemelee. meceÇešDeMeeskeâeves øe%eeHegJe&keâ efJeÛeej keâ¤ve yegodOeebÛÙee ceeiee&ves peeÙeÛes "jJeues. Ûeb[DeMeeskeâ ceveeleerue efJeÛeej yeouetve Oece& DeMeeskeâ Peeuee.

DeeHeues meJe& DeeÙeg


G[tve peeles. cee$e efnjJÙee HeeCÙeeJej He[uesues oJeefyebotbÛes LeWye ceeslÙeeÛes ¤HeIesTve [esuet ueeieleele. vekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer Ùegkeäle og:Keer ceve ns iejceleJÙeemeejKes Demeles. lej mekeâejelcekeâ efJeÛeejÙegkeäle meceeOeeveer ceve keâceUeÛÙeeefnjJÙee HeeCeeJejerue heeCÙeemeejKeb Demeles. cnCegve DeeHeCe DeeHeuÙee ceveeueekeâmes Ie[JeeÙeÛes ns DeeHeuÙeeÛe efJeÛeejebJej DeJeuebyegve Demeles.

veoerÛÙee efkeâveeNÙeeJejerue Pee[eJej Skeâ ceekeâ[ lÙeeÛÙee cew$eerCeermen ieHHeeceejle yemeues nesles. DeÛeevekeâ DeekeâeMeJeeCeer Peeueer .. ``pees keâesCeer DeekeâeMeJeeCeermebHeuÙee mebHeuÙee HeeCÙeele G[er ceejsue lees jepekegâceej eEkeâJee jepekegâceejer yevetveyeensj ÙesF&ue.

DeekeâeMeJeeCeer mebHeleeÛe ceekeâ[erveerves HeeCÙeele G[er ceejueer Je jepekegâceejeryevetve yeensj Ùesles. ceekeâ[ efleuee cnCelees Jes[s DeekeâeMeJeeCeer Keesšer "jueerDemeleer lej, lÙeeJesUsme ceekeâ[erCe cnCeles Dejs pejer DeekeâeMeJeeCeer Keesšer"jueer Demeleer lejer ceer HeeCÙeeletve yeensj Ùesleevee ceekeâ[erveÛe jeefnues Demeles.HeCe ceer lJeefjle mekeâejelcekeâ efJeÛeej keâ¤ve mebOeerÛee ueeYe IesleuÙeeves Deelee ceerjepekegâceejer Peeueer Deens, let cee$e ceekeâ[Ûe jeefnueeme. DeeHeuÙee ceveeleerueDeeJeepe ner Skeâ DeekeâeMeJeeCeerÛeb Demeles. Ùee DeekeâeMeJeeCeeruee mekeâejelcekeâefJeÛeejebÛeer pees[ osTve Deeveboeves peerJeve peiee. DeeHeuÙee peerJeveeÛeer GOJe&ieleereEkeâJee DeOeesieleer keâjCÙeeÛeer leekeâo ner DeeHeuÙee efJeÛeejebJejÛe DeJeuebyetveDemeles. legcner pemee efJeÛeej keâjeue lemesÛe legcner Jneue. cnCetve vesnceermekeâejelcekeâ efJeÛeej keâje, mekeâejelcekeâ ueeskeâebÛÙee mebieleerle jne, ‘legÛe DeensmelegPÙee peerJeveeÛee efMeuHekeâej’ ns yeesOeJeÛeve DeeHeuÙee peerJeveele KejesKejGlejJeCÙeemee"er mekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâ ke=âleeRÛeer pees[ Åee.

µµµ


3. megKeeÛee ceneceb$e

yebOeg DeeefCe YeefieveeRvees,DeeOegefvekeâ mheOexÛÙee Ùegieele

meJeeËveeÛe DemebKÙe mecemÙeebveel e e W[ Åe eJ e s ue ei el e s . lÙ e emees[efJeleevee ceuee ßeer meceLe&jeceoeme mJeecee RÛee Muee skeâDee"Jelee s, meceLe & jeceoemecnCeleele...

‘‘peieer meJe& megKeer Demee keâesCe Deens,efJeÛeejs cevee legÛeer MeesOegveer heens’’ÙeeÛeeÛe DeLe& meJeeËÛÙee DeeÙeg


2) B for Bottle ceÅeeheemetve otj jne –efMelehesÙes šeUe, efce$eebvees, pÙee kegâCeeuee Ú$eheleer efMeJeepeer cenejepe, [e@.

yeeyeemeensye Deebyes[keâj, cenelcee Hegâues Ùeebvee DeeojÙegkeäle ØeCeece keâjeJeÙeeÛeeDemesue lÙeebveer DeeòeeÛe MeheLe IÙee, ‘‘ceer DeeÙeg


ceebmeenejecegUs efnbœe Demelees. ceebmeenej ceveg


Deens, les cnCeleele – ‘‘meJe& heeheebheemetve otj jne, kegâMeue keâce& keâjle jne,DeeheuÙee ceveeuee, efÛeòeeuee, efvece&&&U keâje, legceÛes Gòece, cebieue nesF&ue.’’

8) H for Habit DeLee&le meJeÙe –ÛeebieuÙee meJeÙeer Jee{Jee, JeeF&š meJeÙeer otj keâje.

9) Ego DeLee&le Denbkeâej –Denbkeâej ne Deeheuee meieàÙeele cees"e Me$et Deens. DeeheuÙee og:Keeuee

keâejCeerYetle "jCeeje ne efJekeâej otj keâjCes DeefleMeÙe cenòJeeÛes Deens.legkeâejece cenejepe cnCeleele –‘‘cenehegjs Pee[s peeleer, lesLes ueJneUs JeeÛeleer.’’hegpÙe efJeheMÙeveeÛeeÙe& ieesÙebkeâepeer cnCeleele –‘‘cele keâj, cele keâj yeeJeuee Denbkeâej, DeefYeceeve ~ye[es-ye[es ®mlecekeâe, efceš ieÙee veeceesefveMeeve~’’cnCetve melele efJeveceü jne -‘‘efpemekesâ ceve Øe%ee peieer, nesÙe efJeveceü efJeefvele ~efpeme [eueer keâes Heâue ueies, Pegkeâves keâer ner efjle ~~%eeveer, leekeâoJeeve ceeCetme DeefleMeÙe efJeveceü Demelees. peie efpebkeâCeeje

efmekebâoj megæe efjkeâecÙee, neleeves Deeuee. efjkeâecÙee neleeves hejle iesuee. lÙeecegUsDenbkeâej otj keâjCÙeeÛee ØeÙelve keâje.

10) J for Jokes DeLee&le efJeveeso yegæer –Dee"Je[Ÿeeletve Skeâoe keâe nesF&vee, DeeheuÙee kegâšgbyeeyejesyej ceveceeskeâUs

nmee. DeLee&le kegâCeeueener ve ogKeefJelee. megnemÙe ne Deveceesue Deuebkeâej DeensJe lees kegâCeeÛÙeener cegKekeâceueeJej MeesYetve efomelees. nmeCes ns DeejesiÙeemee"erDeefleMeÙe Ûeebieues Deens ns DeeOegefvekeâ MeeŒeevesner efmeæ kesâues DeensÛe.

Ûeuee lej ceie nmeCÙeemee"er mekeâeU ceOÙes JeeÛeveele Deeuesueer «eeefHeâšerDeefleMeÙe meboj Deens - ‘legcneuee keâesCeer ueeiesue Demeb yeesueuÙeeveblej Deefpeyeeleog:Keer nesT vekeâe, keâejCe meieUsÛe mecepeoej Je ngMeej vemeleele’ ne! ne! ne!

mebleebÛeer JeÛeves meebieleele, ‘mJele: megKeer JneÙeÛes Demesue lej nlÙee keâ¤


vekeâe, Keesšs yeesuet vekeâe, JÙemeveb keâ¤ vekeâe. keâejCe legcner yeejkeâeF&ves leheemeueslej Jejerue meJe& og


4. Ûeeefj$Ùe

Oees-Oees HeeTme He[le neslee. IeeF&leÛekeâeceeJej efveIeeuees. heeefkeËâieceOÙes ÙesTveHenelees lej keâeÙe, keâej HebkeäÛej. mšsHeveeru e e J eCÙ e em e J e sU I e eu e J eCÙ e e H e s # e emeesmeeÙešerÛÙee iesšJej ÙesTve efj#eeuee nelekesâuee Je keâejKeevÙeele HeesnÛeuees. Lees[ŸeeJesUeves DeeHeueer ue@Heše@HeÛeer ye@ie efj#eeleÛee fJemejuÙeeÛe s ue#eele Deeues. lÙeeleÛe5,000/- ¤.Ûeer ke@âMe HeCe "sJeueer nesleer.ceve DemJemLe Peeues. efJeÛeejÛe›eâ efHeâ¤ueeieueer. lesJe{Ÿeele Heâesve KeCeeCeuee, ye@iesle DemeuesuÙee eqJnefpešeRie keâe[&Je¤vevebyej IesTve efj#eeJeeuÙeeves ceuee Heâesve keâ¤ve iesšJej yeesueeJeues Je ceePeerue@Heše@HeÛeer ye@ie Je ke@âMe Hejle kesâueer.

lÙee efj#eeJeeuÙeeuee ceer 2,000/- ¤. yeef#eme cnCetve osT ueeieuees.lÙeeves IesCÙeeme vekeâej efouee. lees cnCeeuee meensye Heâkeäle DeeMeerJee&o Åee.Jeef[ueebveer meebefieleues nesles. cesnveleerÛÙee HewMeeueeÛe peJeU keâj, DeeÙeg


ceeCemeb Åee - ceer lÙeebÛÙee meneÙÙeeves mebHetCe& peie yeouetve šekeâerve.''ce@keâ[gieue veeJeeÛee ceevemeMeem$e%e cnCele Demes keâer, ‘Ûeeefj$Ùe cnCepes eqmLej

YeeJeJe=òeerÛee megmebIešerle Demee Deeke=âleeryebOe nesÙe.’ pÙee JÙekeäleerÛÙee peerJeveele nsYeeJemebIešve Dee{Ules, lÙeebveeÛe Ûeeefj$Ùe Demet Mekeâles. pes øeJeenHeeflele nesleele,keâesCelÙeener #eCeer keâMeeueener JeMe nesleele, keâMeeJejner YeeUleele lÙeebveeÛeeefj$Ùe ueeYet Mekeâle veener. Ûeeefj$Ùe cnCepes m$eer Heg¤


5. #ecee

Skeâ keâeuHeefvekeâ iees


Ùesles. ceve nuekesâ-Hegâuekesâ jenles. ueeskeâebÛee efJejesOe ceeJeUlees. pewve Oecee&le HeÙeg&


6. efMe#eCe

DeeF&-Je[erueebveer GHeeMeer jentve DeeHeuÙee oesve cegueebvee GÛÛe efMe#eCe efoues.ceguener DeYÙeemeele ng


ueeieuÙee. GÛÛeefMe#eCe ceer oesvener cegueebvee osT Mekeâuees HeCe keâle&JÙe JeceeCegmekeâerÛes DeLee&le veweflekeâ cetuÙeebÛes efMe#eCe ceer lÙeebvee osT Mekeâuees veener ÙeeefJeÛeejebveer lÙeebÛes Deble:keâjCe GÉerive Peeues.

HetJeea ceeCemeb keâceer efMekeâuesueer nesleer. Jee[Ÿeele Skeâe Iejele SKeeoer JÙekeäleerosJeeIejer iesueer. lej meieUÙee Jee[Ÿeeuee meglekeâ DemeeÙeÛes. keâesCeerner DeeHeuÙeeIejele jsef[Dees osKeerue ueeJele vemele. pÙee Iejele ceÙele Peeueer lÙee Iejeleerueueeskeâebvee Mespeejer-Heepeejer vÙeenejer, Yeespeve DeeCetve KeeÙeeuee IeeueeÙeÛes.ceÙeleeÛÙee meieUÙee efJeOeerceOÙes Jee[Ÿeeleerue ueeskeâebÛee menYeeie DemeeÙeÛee.Jee[e ns Skeâ kegâštbyeÛe DemeeÙeÛes. Deepe ueeskeâ KetHe efMekeâleele. HeCe KeeueÛÙeecepeuÙeeJej ceÙele Peeueer Demesue lej ÛeewLÙee cepeuÙeeJej oej yebo keâ¤veßeerKeb[ - HegjerÛes pesJeCe Ûeeueuesues Demeles. og:Ke meeJejeÙeuee ÙesCeej keâesCe ?ojJeepÙeeJej cees"cees"Ÿee HeoJÙee Demeleele HeCe ojJeepes DeeletveÛe yebo Demeleele.efyeu[eRieceOeerue ueeskeâebÛeer veeJes HeCe yeNÙeeÛe peCeebvee ceenerle vemeleele, DemesefMe#eCe keâeÙe keâeceeÛes ?

Deepe cegueebvee Ûeeefj$Ùe Ie[JeCeejs Je ceeveefmekeâ yeue Jee{Jetve, yegodOeerefJeMeeue keâjCeejs, veweflekeâ cetuÙe peesHeemeCeejs efMe#eCe osCes iejpesÛes Deens.pÙeecegUs keâ¤Cee - cew$eer - cegoerlee - GHes#ee - efve:mJeeLe& Je=òeer GoÙeeme ÙeslesDemes efMe#eCe Deepe uegHle Peeues Deens.

ceeCemeeÛÙee ceveele ogmeNÙeeefJe


cnCetve kegâ"uÙeener øekeâejÛeer meJeuele efleuee osT vekeâe.''DeyeÇence eEuekeâveves cegueeÛÙee cegKÙeeOÙeeHekeâeuee efueefnuesuÙee He$eele vegmelee

GuuesKeÛe veener lej Dee«en kesâuee neslee keâer, ceePÙee cegueeuee peieele keâmebpeieeÙeÛeb Je efJe


7. ßeceosJelesÛeer DeejeOevee

oòee DeeefCe jepet oesIesner meKKes YeeT,oesIeebÛesner efMe#eCe pescelesce Peeuesues. oòee neHeeHeefYe¤, Meeble, meppeve Je keâ


nele efoues Deensle les ßece keâjCÙeemee"er, Flejebvee DeeOeej osCÙeemee"er Je jbpeuesieebpeuesuÙeebÛeer mesJee keâjCÙeemee"er. `pesLes jeyeleer nele lesLes njer'' ner mebleiee[iesyeeyeebÛeer OeejCee nesleer.

cegleeameceesj yemetve oesve leeme ceb$eesÛÛeej keâjCeeNÙee YeeefJekeâlesHes#ee IeeceeÛÙee¤Heeves - jkeäleeÛes HeeCeer keâjCeeje Je Ùee Ieeceeuee lÙeeieeÛee - mesJesÛee megiebOeosCeeje keâeceieej iee[iesyeeyeebvee eføeÙe neslee. pÙee osMeele ßeceeuee øeefle


8. megKe DeeÙes veeÛeW veener...

je$eer oneÛee megceej, PeesheeÙeÛÙeeleÙeejerle Demeleevee jsef[DeesJej ieeCebueeieues -

efpeboieer hÙeej keâe ieerle nw, Fmesnj efoue keâes ieevee he[siee ~

efpeboieer iece keâe meeiej Yeer nw,ncekeâes Gme heej peevee he[siee ~

KejesKej peerJeve ns megKe-og:KeeÛebefceßeCe Deens. Jeef[ueebÛÙee ce=lÙetveblej oesve YeeJeebveer mebheòeer Jeeštve Iesleueer. cees"eYeeT GÛÛeefMeef#ele, lej ueneve De[eCeer. cees"Ÿee YeeJeeveb ueneve YeeJeeÛeerheâmeJeCetkeâ keâ¤ve efkebâceleer Jemlet mJele:keâ[s "sJeuÙee. keâener efoJemeebveer ueneveYeeJeeveb cees"Ÿee YeeJeeuee Iejeleerue ÚleeÛÙee legUF&uee Jeef[ueebveer keâehe[elekeâenerlejer yeebOetve "sJeuÙeeÛe oeKeJeueb. lÙeele efkeâceleer efnje Je ÛeeboerÛeer keâeUerhe[uesueer Debie"er nesleer. cees"Ÿee YeeJeeveb efnje mJele:keâ[b "sJeuee Je ÛeeboerÛeerDebie"er YeeJeeuee efoueer. cees"e YeeT ØeÛeb[ ßeerceble. ceesšej, yebieuee meJe& keâenercegyeuekeâ, lejerner vesnceer JÙeekegâU DemeeÙeÛee. yeeÙekeâesyejesyej Yeeb[Ceb keâjeÙeÛee,DeOetveceOetve oe¤ efheTve cegueebvee ceejPees[ keâjeÙeÛee. heg{s heg{s lees PeeshesÛÙeeieesàÙee IesT ueeieuee. lÙeeÛeb keâeceeJej peeCeb yebo Peeueb. lÙeeÛeer meceepeeleDeJensuevee nesT ueeieueer. keâejCe lÙeeÛÙee ceveemeejKeb Ie[ueb, keâer lees ØeÛeb[Ket


lejer j[eÙeÛee veener. cees"Ÿee YeeJeekeâ[s meieUb SsÕeÙe& nesleb, heCe Jeef[ueebÛee ‘ÙesYeer yeoue peeSiee’ ne ceb$e veJnlee. cnCetve ieewlece yegæ cnCeleele...

‘‘megKe DeeÙes veeÛeW vener, og:Ke DeeÙes vener jesÙe ~oesveeW ces mecelee jns - Gòece cebieue nesÙe~’’peieeleerue ØelÙeskeâ iees° DeefvelÙe Je heefjJele&veMeerue Deens. ieerleslener meebefieleuesueb

Deens.‘pees Deepe legcneje nw, Jen keâue efkeâmeer Deewj keâe nesiee~’ lesJne megKeDeeueb, lejer meceleeYeeJe jeKetve Deevebo IÙee Je og:Ke Deeueb lejer meceleeYeeJejeKetve lešmLe jene. lÙeeuee mee#eerYeeJeeves heene. keâejCe meJe&Ûe DeefvelÙe Deens.megKeer nesCÙeemee"er meJe&ØeLece DeeheCe mJeeOÙeeÙe kesâuee heeefnpes. ceer keâesCe?ceePeer leekeâo efkeâleer? ceer keâeÙe keâ¤ Mekeâlees? ceePes OÙesÙe keâeÙe? ØelÙeskeâeÛeemJeleb$e efheb[ Demelees. meieàÙeeÛe heeuekeâebvee cegueebveer FbefpeefveDej, [e@keäšjJneJemeb Jeešleb heCe Deeheuee Je cegueebÛee efheb[ heentveÛe OÙesÙe efveJe[ueb heeefnpesJe efveJe[uesuÙee OÙesÙeeuee mekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛeer pees[ osTve OÙesÙeØeehleerkesâueer heeefnpes. mekeâejelcekeâ efJeÛeej ceveeÛeer meyeuelee Jee{Jeleele. lÙeecegUsDeelceefJeÕeeme Jee{lees. mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele, ‘‘lesnleerme keâesšer osJeebJejlegceÛee efJeÕeeme Demesue heCe mJele:Jej legceÛee efJeÕeeme vemesue lej legcner veeefmlekeâDeenele.’’lesJne ceve meyeue Je efvece&ue keâjCÙeemee"er mekeâeU-mebOÙeekeâeU 15efceefvešs MeebleheCes OÙeeveeuee yemee Je lešmLeheCes peeCeeNÙee-ÙesCeeNÙee ÕeemeeueepeeCele jene, neÛe ceveeÛee meJee&le Gòece JÙeeÙeece Deens.

µµµ


9. ceveeleerue YeeJe

keâejKeevÙeeleerue `meeceeefpekeâyeebefOeuekeâer' Ùee KeelÙeeDebleie&lemeceepeele efJee fJeOe meeceee fpekeâGHe›eâce jeyeJeCÙeeÛeer peyeeyeoejerJÙeJemLeeHekeâebveer jepesMe Je DeeÙeHHeeÙee oesve DeefOekeâeNÙeebJej efoueern e s l e e r . j ep e s M e D e e H euÙ e eneleeKeeueerue ueeskeâebvee keâeces meebietveGHe›eâce jeyeJeuÙeeveblej lÙeeÛeer Kethe

øeefmeæer keâjeÙeÛee, Jeefj


"sJeeÙeÛee. ceveeleerue YeeJe ne keâcee&Ûes HeâU osle Demelees. SKeeÅee ceveg


ieewjJeeÛeer? iee[ies cenejepe peeTve efkeâlÙeskeâ Je


10. mebiele

peÙeßeer yeejeJeeruee 95³iegCe efceUJetve leeuegke äÙeeleHeefnueer Deeuesueer megmJeYeeJeer,keâle &JÙeo#e, Ûeee fj$Ùeme bHeVe,m e b m k e â e j# e c e , I e j b o ep eefJeÅeeLeeaveer.yeejeJeerveblej ieeJeeleefMe#eCeeÛeer meesÙe vemeuÙeevesHegCÙeele efMe#eCeemee"er veeceebefkeâle ceneefJeÅeeueÙeele efleves øeJesMe Iesleuee. Jemeefleie=nelepÙegueer veeJeeÛeer cegueieer efleuee ¤cecesš cnCetve efceUeueer. pÙegueer keâe@vJnWš ceOetveefMekeâuesueer, efce$eebyejesyej je$eer GMeerjeHeÙeËle efHeâjCes, HeešŸee& keâjCes, HeyeceOÙespeeCes ns pÙegueermee"er ke@âpÙegSue nesles. Skeâe Ûeewkeâšerle peerJeve peieCeeNÙeepeÙeßeeruee pÙegueerkeâ[tve yeensjÛÙee lÙee cemleJeeue ogefveÙesleuÙee ieHHee SsketâveDeekeâ


leeuegkeäÙeeves melkeâej kesâuesuÙee peÙeßeerÛeer mebiele Ûegkeâueer. lÙeeÛeer efleueeceespeeJeer ueeieuesueer kesâJe{er ner YeÙebkeâj eEkeâcele cnCetve lej jeceoeme mJeeceercnCeleele,

``cevee letefÛe js Skeâ ef›eâÙee keâjeJeer ~,meoe mebieleer meppeveebÛeer OejeJeer ~~''HeeJemeeÛÙee HeeCÙeeÛee LeWye iejce leJÙeeJej He[uee lej lÙeeÛes yee


ÙesF&ue DeeefCe Ùee øeÛeb[ Jesie DemeuesuÙee HeeCÙeeHeemetve legPeb mebj#eCener keâjleeÙesF&ue.'' ceeleerÛÙee Yeeb[Ÿeeves efHeleUsÛÙee Yeeb[ŸeeÛes DeeYeej ceevetve cnšues,``ke=âHee keâ¤ve keâesCelÙeener eqmLeleerle let ceePÙeepeJeU ÙesT vekeâes, legPeerÛe ceueemeJee&le peemle efYeleer Deens. legPee Lees[emee pejer Oekeäkeâe ceuee ueeieuee lejerceePÙee ef"keâNÙee G[leerue. legPee ceePee osnYeeJe, mJeYeeJe efYeVe Deens.'' cnCetvelej jeceoeme mJeeceer cnCeleele,

``peeCelÙeeÛÙee mebieleerves YepeeJes ~ peeCelÙeeÛÙee mebieleerves efPepeeJes ~''MesJešer DeeÙeg


11. YeeJeveebvee Jeeš Åee.

¤HesMeÛes Jeef[ueebJej KetHe øesce nesles. Hejbleg Jeef[ueebvee efJeMJeemeele ve IesleeHejmHej jefpemš[& øesceefJeJeen kesâuÙeeves Jeef[ueebyejesyej lÙeeÛes keâ[ekeäÙeeÛes Yeeb[CenesTve lÙeeuee Iej mees[eJes ueeieues nesles. HeeÛe Je


DeeHeuÙeeuee efometve Ùesles. keâejCe meeceevÙe yegOÙeebkeâ DemeuesuÙee cegueebÛee YeeJeefvekeâyegOÙeebkeâ ne Gòece yegOÙeebkeâ DemeuesuÙee cegueebHes#ee peemle neslee.

YeeJeveebÛee Gõskeâ Peeuee, lÙeebÛes oceve Peeues lej ceveg


12. leeCeleCeeJe

kesâoejÛes JeÙe 35 Je


Ùesleele lÙeeleerue 60³ efJeÛeej ns vekeâejelcekeâ Demeleele. lÙeeuee mekeâejelcekeâkeâjCÙeeÛeer keâuee DeJeiele vemesue lej kesâoejmeejKeer Deveskeâ ceeCemes vewjeMÙeele(leeCeleCeeJeele) peeleele cnCetve vekeâejelcekeâ efJeÛeejebvee mekeâejelcekeâ keâjCesDeeefCe meJe& efJeÛeej Jele&ceevekeâeUele keâ¤ve Deble&ceveeuee metÛevee efouÙeeves lÙeeøekeâejÛÙee efJeÛeejebÛÙee keâce&HeâUeuee ieleer Ùesles. HetJeea ueeskeâ cnCeeÙeÛes, legcner peesefJeÛeej keâjeue lÙeeuee JeemlegHeg¤


mecepee vewjeMÙeeÛes øeceeCe peemleÛe Jeešues-DeelcenlÙesHeÙeËleÛes efJeÛeej ceveeleIeesUt ueeieues. lej cee$e ceWotceOÙes keâener jemeeÙeefvekeâ IeškeâebÛeer keâcelejleeefvecee&Ce PeeuÙeeves efpeJejemeeÙeefvekeâ Demeblegueve nesles Deens, ns ue#eele ÙesTve lesIeškeâ Jee{JeCÙeemee"er lJeefjle ceevemeesHeÛeej lep%eebÛee meuuee IÙee. ceevemeesHeÛeejlep%eebkeâ[s peeCes cnCepes DeeHeCe Jes[s Deenesle Demes cegUerÛe veener. Decesefjkesâle60³ ueeskeâ keâOeer vee keâOeerlejer ceevemeesHeÛeej lep%eebÛeer ceole Iesleele. DeJeemleJeDeHes#ee ve yeeUielee Deeveboer jneJeÙeeme efMekeâe. Deeveboer peerJeve peieCÙeeÛeerkeâuee efMekeâCÙeemee"er one efoJemeeÛes efJeHeMÙevee efMeefyej keâje. efJeHeMÙeveekesâuÙeeveblej Flej GHeeÙeebÛeer iejpeÛe YeemeCeej veener. mJeÛÚboHeCes efJenej keâje.

``keâesCe cnCeleb peerJeveele øelÙeskeâ JesUer keâešsjer [bKe Deensle,[esUs GIe[tve yeIee-øelÙeskeâeuee G[CÙeemee"er HegâueHeeKejebmeejKes HebKe Deensle''

µµµ


13. ›eâesOeeuee DeeJej Ieeuet Ùee !

ÙesjJe[e keâejeie=nele efJeHeMÙeveeOÙeeve meeOevesÛes yebefopeveebmee"erDeeÙeesefpele kesâuesuÙee efMeefyejeÛesceewve megšues. yebefoJeeve SkeâceskeâebMeeryeesuet ueeieues. 30 Je


nesT Mekeâlees. ›eâesOeecegUs lÙee JÙeefkeäleuee mJele:uee jkeäleoeyeeÛes efJekeâej yeUeJeleele.lÙeeÛeer ceppeemebmLee ogye&ue nesles. ceveg


GppJeue YeefJeleJÙeemee"er DeeF& cegueeJej jeieeJeles. efleÛÙee ceveeÛeer Ûeslevee MegOoDemeles. DeeOegefvekeâ keâeUele keâener JesUsme jeieeJeuÙeeefMeJeeÙe ueeskeâ Sskeâleveenerle. keâece keâjle veenerle. lÙeeJesUsme lÙeebÛÙeeJej Deesj[eJesÛe ueeieles. HeCe ne›eâesOe oMe&Jeleevee Deeletve ceve Meeble "sJelee Deeues Heeefnpes. ›eâesOeeÛee vegmeleeDeefYeveÙe keâjlee Deeuee Heeefnpes. lÙeemee"er ›eâesOeeuee DeeJejCes cenlJeeÛes Deens.cnCetve ›eâesOe Deeuee efkeâ 1 les 10 Deekeâ[s ceespee eEkeâJee lJeefjle HeeCeer HÙeeÙeueepee. oerIe&MJeeme IÙee DeLeJee les mLeeve mees[tve efveIetve pee. vegmelee ëJeememenpeHeCes peeCele jne. SKeeÅee JÙekeäleerefJe


14. øesceeÛÙee ieeJee peeJes

meeiej ceePee MeeuesÙe efce$e.Glke =â


DeeHeuÙeeJej øesce keâjeJes Demes Jeešle Demeles. DeeHeues øesce ns keâesCeeuee efometveÙes, keâesCeer lÙeele Jeešskeâjer Demet veÙes,Demes HeesjJeÙeeleerue øesefcekeâebvee JeešleDemeles. Je[erueOeeNÙeebvee DevegYeJeeDebleer øesceeÛee HebÛeveecee kesâuÙeeefMeJeeÙe jenJeleveener. lÙeecegUs oesve efHe{Ùeele les{ efvecee&Ce nesles. Deepekeâeue Keb[eUe,ueesCeeJeUe, ceeLesjeve DeMee efvemeie&jcÙe ef"keâeCeer cegues - cegueer efmevesceeleerueieeCeer iee[erle ueeJetve DebieefJe#esHe keâjle veeÛeleevee SkeâceskeâebÛÙee øesceele Deekeâb"yeg[euesueer efometve Ùesleele. heCe ner JeemeveebÛeer pe$ee - YeJeÙee$ee Demeles. nUtJeejYeeJevesletve leer DeblÙeÙee$ee efJekeâejeletve GodYeJeuesueer Demeles. jpeveerMe DeesMeescnCeleele ``øesce Hejceelcee kesâ efvekeâšlece nw~ Skeâ JÙekeäleer keâes Yeer legceves "erkeâmes øesce efkeâÙee nw, lees legceves Lees[emee Hejceelceekeâe mJeeo efueÙee nw mecePees~''

kegâmegceeieÇpe cnCeeÙeÛes ``øesce kegâCeerner keâjeJeb, øesce keâMeeJejner keâjeJeb.'' mebleveeceosJeebvee Jeešs efJeúueeves DeeHeuÙeeMeer yeesueeJes. les cnCele, ``leg ceeÙe ceerueskeâ¤, let ieeÙe ceer Jeeme¤.'' peveeyeeFËvee efJeúueeÛes ueskegâjJeeUsHeCe YeeJeues.DeeF& cegueebJej DeHes#ee efJejefnle øesce keâjles. JebieYebieeÛÙee ÛeUJeUerle cegueebveerosMeeJej øesce kessâues, efJeJeskeâevebo YeeJeefJeJeMe nesTve je$eer Deheje$eer ceeÙeYetceerÛÙeeYeejleosMeeÛÙee Dee"JeCeerves j[le Demele. Yeercemesve peesMeeRveer ieeCÙeeJej øescekesâues, ceneje


15. MeneCeHeCe os iee osJee

ieCesMe ce"ele peeÙeÛee,lesLeerue iebOe ueeJeuÙeecegUsHeer[e otj nesles Demes pÙes


DeeHeCeÛe efvecee&Ce kesâuesueer Ûeewkeâš mees[eÙeueeÛe leÙeej vemeleele Demes efometveÙesles.

Skeâ ueneveMeer keâLee ceePÙee JeeÛeCÙeele Deeueer nesleer. Skeâe ceevemeMeem$e%eevesDeeHeuÙee keâes"[erle 5 ueneve KeesuÙee leÙeej kesâuÙee Je 5 JÙee Keesueerle efce"eF&"sTve Skeâ Gboerj mees[uee lÙee Gbojeves 5 JÙee Keesueerle peeTve efce"eF& Heâmlekesâueer. leerve efoJemeeveblej lÙeeves efce"eF& eflemeNÙee Keesueerle "sJeueer. GboerjvesnceerHeÇceeCes 5 JÙee Keesueerle iesuee. lesLes lÙeeuee keâenerner ve efceUeuÙeecegUs leesÛeewLÙee Keesueerletve peeTve yeensj Deeuee. ceie eflemeNÙee Keesueerle lÙeeuee efce"eF&meeHe[ueer. leer lÙeeves Heâmle kesâueer. Gbojeuee 5 JÙee Keesueerleerue efce"eF& veefomeuÙeeves lees Flej KeesuÙeele MeesOele efHeâjuee. ceeCemeeuee cee$e øe%ee Demetve leesÛeewkeâš keâe mees[le veener ns Skeâ cees"s keâes[sÛe Deens. efYeleerHeesšer ceeCetme Ûeewkeâšcees[eÙeuee leÙeej nesle veener. FbieÇpeerle Skeâ JeekeäÙe Deens, `efHeâÙej Fpe De[eke&â¤ce JnsDej Deesveueer efveiesefšJnped Deej [sJnueHe['. efYeleerHeesšer vesnceervekeâejelcekeâ YeeJevesÛee efJekeâeme neslees. ueneveHeCeeHeemetve DeeHeCe cegueebvee osJeeÛeerefYeleer oeKeJelees, efpeLes efYeleer lesLes GÛÛelece eføeleer keâMeer veebosue ÙeeÛee keâesCeerefJeÛeejÛe keâjle veener. efYeleerHeesšer MejCe iesuesues meeOekeâ ns DeeHeuee mJeleb$eefJeÛeej keâ¤Ûe Mekeâle veener. ceie SskeâerJe iees


16. GVele peerJeveemee"er efJeJeskeâevebo JeeCeer

mJeeceer efJeJeskeâeveboeÛÙee ce=lÙetveblejlÙeebÛÙee efMe


DeeCeCÙeeÛeer Deepe KeNÙee DeLee&ves iejpe Deens. les cnCeleele, ‘‘leemeveleemecebefojele GYes jentve Iebše JeepeJeCÙeehes#ee, cewoeveeJej hegâšyee@ue KesUtve MejerjÙe°erkeâceeJeCeeje ÙegJekeâ Ûeškeâve hejcesÕejeÛÙee efvekeâš heesnesÛet Mekeâlees.’’

DeelceefJeÕeeme :efJeJeskeâeveboebveer ÙegJekeâebvee ceeie&oMe&ve keâjleevee meebefieleues Deens keâer, 33

keâesšer osJeebJej legceÛee efJeÕeeme Demesue DeeefCe pej legceÛee mJele:Jej efJeÕeemevemesue lej legcner veeefmlekeâ Deenele. Skeâoe keâvÙeekegâceejeruee efJeJeskeâevebo lÙeeefJeješ cenemeeiejeÛÙee efkeâveeNÙeeJej Leebyeues. mecegõeÛÙee ceOÙeYeeieer DemeuesueeYeueecees"e keâeUeoie[ lÙeebveer heeefnuee. veeJee[Ÿeeuee lesLes vesCÙeeÛeer efJevebleerkesâueer hewMeeDeYeeJeer veeJee[Ÿeebves lÙeebvee yeesšerle yemeg efoues veener. mJeeceerpeeRveerlÙee#eCeer DeeheuÙee YeieJÙee JeŒeeefveMeer mecegõele G[er Iesleueer, mecegõeuee YejleerDeeueer nesleer. mJeeceerpeeRÛÙee DebieeJej ueeš DeeoUtve les otj hesâkeâues peele nesles.veekeâe, leeW[ele heeCeer peele nesleb. hegvne ØeÛeb[ DeelceefJeÕeemeeves les heg{s heg{sheesnle peele nesles. ueeš ÚeleerJej DeeoUtve mJeeceerpeeRvee cnCele nesleer heesjeceeies efheâj ceer leguee meercesheÙeËle heesnÛet osCeej veener, ceer leguee KeeTve šekeâerve.

mJeeceerpeeRÛee DeelceefJeÕeeme cnCele neslee, pÙeebÛÙee heje›eâceeuee meercee veenerlees efJeJeskeâevebo ceer Deens, Deieb ueešs let keâeÙe ceuee KeeCeej? ceerÛe leguee efheTvešekeâerve. DeMee ØeÛeb[ DeelceefJeÕeemeeves les lÙee keâeàÙee oie[eJej heesnÛeues.ceveeÛÙee DeelceefJeÕeemeeÛeer kesâJe{er ner leekeâo.

efveYe&Ùelee :Skeâoe JeejeCemeeruee peeleevee efJeJeskeâeveboeÛÙee ceeies keâener ceekeâ[s ueeieueer,

Ieeye¤ve efJeJeskeâevebo heg{s heUt ueeieues. efJeJeskeâevebo pesJe{Ÿee peesjeves heUt ueeieueslesJe{ŸeeÛe Jesieeves leer ceekeâ[s lÙeebÛÙee ceeies heUt ueeieueer. DeMee DeJemLesle SkeâeDeveesUKeer ceeCemeeves peesjele Deesj[tve mJeeceerpeeRvee meebefieleues, Dejs heUleesmekeâeÙe ceeies JeU Je lÙee ceekeâ[ebvee leeW[ os. lÙee #eCeer mJeeceerpeer Leebyeues. ceeiesJeUues Je ceekeâ[ebÛÙee efoMesves efheâ¤ve heg{s mejkeâues lesJne leer ceekeâ[s ueebye heUtveiesueer. mJeeceerpeeRveer peieeuee GheosMe kesâuee DeeÙeg


iees°er, mebkeâšs Deeueer lej lÙeebvee leeW[ Åee, cnCepes leer ogj efveIetve peeleerue.

meebefIekeâ keâeÙe& efšceJeke&â :Ùee he=LJeerJej kegâ"ueener Skeâ ceeCetme cees"s keâeÙe& keâ¤ Mekeâle veener.

lÙeemee"er lÙeeuee mebIeeÛeer iejpe Demeles. mebIe yeebOeCeermee"er ceeCemes pees[CescenòJeeÛes Demeles. peer ceeCemes Skeâe Je


veweflekeâ cetuÙe meebYeeUe :ceeCemeeves cejCeeÛeer efYeleer ve yeeUielee Ûegketâve ner ceePee heeÙe JeeF&š

efoMesuee peeCeej veener ÙeeÛeer efYeleer yeeUieueer heeefnpes. Decesefjkesâle SkeâoemJeeceerpeeRÛÙee Yee


17. efJeÉeve meJe&$e hegpÙeles

hejcehegpÙe [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâjebÛÙee Je[erueebveer yeeyeemeensyeebvee meebefieleuesnesles, efYecejeJe leg peemle hewmes keâceeJeues veener lejer Ûeeueleerue heCe leg efJeÉevenes. Je[erueebÛee ne GheosMe yeeyeemeensyeebveer keâše#eeves Deceueele DeeCeuee neslee.leemeved leeme yeeyeemeensye JeeÛeve keâjerle Demele. Skeâoe ceefnveeDeKesjeruee lÙeebveerJe[erueebkeâ[s oesve hegmlekesâ ceeefieleueer. leer efJekeâle IesCÙeeme Je[erueebkeâ[s hegjsmes hewmesveJnles cnCetve Je[erue DeeheuÙee vegkeâlÙeeÛe ueive PeeuesuÙee cegueerkeâ[s iesues,efleÛÙeekeâ[s heCe hewmes veJnles cnCetve Je[ueebveer efleuee efJevebleer keâ¤ve efleÛeeueiveele efouesuee Skeâ oeefievee Iesleuee Je lees meeJekeâejekeâ[s ieneCe "sJetveyeeyeemeensyeebvee hegmlekesâ DeeCetve efoueer. Ùee hegmlekeâebceOÙes [eskebâ Ieeuetve yeeyeemeensyeSJe{s ceneve Peeues efkeâ YeejleeÛes mebefJeOeeve lÙeebveer efueefnues.

peeieeflekeâ cenemeòesÛes ieg¤, DecesefjkesâÛes je°^eOÙe#e yejekeâ Deesyeecee DeeheuÙeeYee


18. cenejepeebcegUs JeeÛeuees.

hegCÙeele mekeâeUer 6 Ûeer JesU, OegkeäÙeecegUs Heg{Ûeb keâener efomele veJnleb. lÙeeleyeNÙeeHewkeâer DebOeej, vesnceerøeceeCes 6.00 Jee. ceneveiejHeeefuekesâÛÙee mš^eršueeF&š yebo PeeuÙee. DejCÙesMJejkeâ[tve meejmeyeeieskeâ[s keâejves peele neslees. šsHeÛesyešve oeyeues ``legves ceejer Sbš^er Ùeej efoue ceW yepeer Iebšer...'' ieeCes ueeieues.Debieele Glmeen mebÛeejuee Je øemeVeefÛeòeeves cÙegefPekeâJej Debie nueJele peesjevesieeCes iegCeiegCele ceer iee[erÛee mHeer[ Jee{efJeuee. efce$eceb[U Ûeewkeâele JeUleeveeYeÙeevekeâ DebOeej, iee[erÛÙee efoJÙeeves DebOegkeâmee jmlee efomele neslee. lesJe{ÙeelemeceesjÛÙee iee[ŸeebÛÙee øeâbšueeF&šcegUs [esUÙeeJej leeCe Deeuee.

iee[er Deboepes JeUefJeleevee Skeâoce Ú$eHeleer efMeJeepeer cenejepeebÛes efÛe$e(jsef[ÙeceÙegkeäle) efomeues Je iee[eruee keâÛekeâštve yeÇskeâ ueeJeuee. Heenlees lej keâeÙeDebOeejele keâeUer HeBš Je keâeUs pekeâer&ve Ieeuetve SkeâpeCe pee@ieeRie keâjle jmlee›eâe@me keâjle neslee. lees ceuee DebieeJejerue keâeUÙee keâHe[ŸeebcegUs efomeueeÛe


veJnlee HeCe lÙeeÛÙee pekeâer&veJejerue jsef[ÙeceÙegkeäle HeâesšescegUs ceuee Ke[ye[tvepeeies kesâues. yeÇskeâ ceejuee. lees HeUleÛe jmlee ›eâe@me keâ¤ve efveIetve iesuee. ceePÙeeMJeemeeÛeer ieleer Jee{ueer nesleer, ùoÙeeÛes "eskesâ Jee{ues nesles. efJeÛeejÛe›eâ peesjeleÛeeuet Peeues nesles. cenejepeebvee Dee"Jetve efJeÛeej Deeuee. cenejepe HetJeea legcnervemeles lej DeeceÛeb keâeÙe Peeueb Demeleb ? DeeefCe Deepener legcner meceesj oMe&veefoueb vemeleb lej ceePeb keâeÙe Peeueb Demeleb. lÙee ceeCemeeÛeb heCe keâeÙe PeeuebDemeleb. cenejepeebefJe


19. og:Ke cegkeäleerÛeb Deew


ÙeebÛÙee keâeveele keâesCeerlejer meebielees - ‘‘pee DeeefCe efJeheMÙevee keâj’’ leerefJeheMÙevee OÙeeve keWâõeJej peeleele. 10 efoJemeeÛÙee efveJeemeer efMeefyejelemeeefceue nesleele. ceveeÛes-ceveevesÛe Dee@hejsMeve nesles. efJekeâejeJej-efJekeâej efveIetveceveeÛeer Megælee nesles DeeefCe cejieUuesuÙee efÛeblee›eâeble ÛesnNÙeeJej one efoJemeeveblejnemÙe Gceueles. meJe& efMeefyej efJeveecetuÙe, meebØeoeÙeefJeefnve Demetve, one efoJemejenCÙee-KeeCÙeeÛee, meJe& KeÛe& pegvÙee meeOekeâebÛÙee oeveeJej Ûeeuelees. mesJeeYeeJeermJeÙebmesJekeâ, lÙeebveer kesâuesueer mesJee heentve lÙeeletve, ke=âle%elesÛee YeeJe peeieleesDeeefCe efMeefyej mebheleevee [esàÙeeletve Deßet DeesIeUleele. ceve Meeble Je efvece&UPeeuesues Demeles.

2500 Je


20. Depetvener JesU iesuesueer veener

MegYece efMekexâÛÙee KegveeÛeer yeeleceer JeeÛeueer, efš.Jner. efmeefjÙeueÛee DeeOeejIesJetve ns ke=âlÙe kesâuÙeeÛeer lÙee DeuheJeÙeerve cegueebveer keâyegueer efoueer. heeuekeâefce$eebvees meeJeOeeve! DeeheCe mJele:Ûe DeeheuÙee cegueebvee mebkeâšeÛÙee YeÙeevekeâojerle hesâkeâle Deenesle. meeJeOeeve Deepe cegues De@[efceš nesle Ûeeueueer Deensle.yeNÙeeÛe IejebceOÙes Deepe efJeÅeeLeeaoMesleÛe iegb[, ceJeeueer, JÙemeveer, JÙeeefYeÛeejer,mJeeLeea, Ûeesjšer peceele Jee{le Deens. Ùeeuee peyeeyeoej keâesCe? heeuekeâefce$eebveespÙee JeÙeele efJeÅeeLÙeeËvee MÙeeceÛeer DeeF&, meeves ieg¤peerÛÙee keâLee, jepeeefMeJeÚ$eheleer, cenelcee hegâues, [e@. yeeyeemeensye Deebyes[keâj, meeefJe$eerÛÙee ueskeâerner hegmlekesâ JeeÛeeJeÙeeme ÅeeÙeÛeer nesleer lÙeeÛe JeÙeele DeeheCe lÙeebvee 60Ûe@vesueÛee efjceesš efouee. Fbšjvesš keâveskeäMeve efoues. cegueeuee meesyeleerÛeer iejpeDemeleeveener oesIesner heleer-helveer veeskeâjer keâjCÙeemee"er Iejeyeensj he[ues. efoJemeYejlees FbšjvesšJej Je efš.Jner. Jej keâeÙe yeIelees ns keâesCe yeIeCeej? pÙee JeÙeeleDeeF&Ûee ceeÙesÛee nele, ceeÙesÛeer kegâme lÙeeuee nJeer Demeles lÙeeÛeJeÙeele lÙeeueemJeleb$e Keseueer efoueer peeles. lÙeeÛÙee cecelesÛeer efveIe=Ce nlÙee kesâueer peeles.lÙeeÛÙee DeJeemleJe ceeieCÙee Øesceeheesšer hegNÙee kesâuÙee peeleele. hewMeeÛes yeb[uelÙeebÛÙeekeâ[s hesâkeâues peeleele. lÙeeÛÙee meceesj pÙeeJesUsme Iejele DeeF&-yeeyeebÛeerØeÛeb[ Yeeb[Ces De#ejMe: ceejeceeNÙee nesleele. lÙeeletve les cetue keâeÙe efMekeâCeej?

keâOeer keâOeer Glet Deeuesueb DeeF&yeeyeebÛeb Øesce Ùee cegueebmeceesjÛe JesieàÙeeheæleerves ØeoefMe&le nesleb lÙeeJesUsme Ùee cegueebÛÙee keâesJeàÙee ceveeJej DeeheCekeâeÙe keâesjleesÙe ÙeeÛeer keâuhevee heeuekeâebveer keâjCes ner keâeUeÛeer iejpe Deens.DeeheuÙee cegueebmeceesj oe¤ efheCeejs heeuekeâ, keâener heeuekeâ lej cegueeRvee meebieleeleDeieb ieesJÙeeuee menueeruee Ûeeueueer keâe? ceie lesLeerue... DeJeMÙe IesTve Ùes.

cegueebveer efš.Jner. yeIeleevee oj[eJeCeeje heeuekeâ mJele:Ûe leemeveleeme efš.Jner.meceesj efmeieejsšÛee Oegj mees[le yemeuesuee Deepe heneJeÙeeme efceUleesÙe.

cegueeRvee PeeMeerÛeer jeCeer, [e@. DeeveboeryeeF&Ûeer Ûeefj$es osCÙeeSsJepeer ceePÙee


cegueerves cee@[sue JneJes, [evmej JneJes cnCetve keâceer keâhe[Ÿeele mšspeJej ‘‘cegVeeryeoveece ngF&’’ ieeCÙeeJej veeÛeCeeNÙee DeeheuÙee Úkegâueeruee oeo osCeejs heeuekeâvekeäkeâer keâeÙe meeOeCeej Deensle? cegueebÛes-cegueeRÛes efce$e keâesCe ns heeuekeâ keâOeerpeeCetve IesCeej? DeeF&Ûe leeskeâ[s keâhe[s Ieeuetve efuehemšerkeâ ueeJetve efcejJetueeieueer, efleueeÛe efce$eebÛes heâesve Ùesle Demeleerue lej cegueeRvee ‘‘mebmkeâej#eceDeeF&’’ YesšCeej keâOeer?

Yeü°eÛeej keâ¤ve Iejer oesve vebyejÛes hewmes DeeCeCeeje yeehe cegueebvee keâeÙemebmkeâej osCeej? Deepe cegueebvee heâej keâceer JeÙeele mecepe ÙesT ueeieueer Deens.lÙeebÛÙee YeeJeveebvee hesšJeCeejs Ûe@vesue-DeMueerue hegmlekeâebvee, heye, jsJn heešŸeeËveeDeepe peesjele ceeieCeer nesle Deens. hetJeea IejeÛÙee keâesheNÙeele Demeuesueer Ú[erDeepe njJeueer iesuÙeecegUs cegueebÛÙee DeeÙeg


21. cebieueceÙe ceeiee&Ûee pevekeâ

F.me. hetJe& 624 ceOÙes jepee MegæesOeve Je jeCeer ceneceeÙesÛÙee heesšerJewMeeKe heewefCe&cesÛÙee efoJeMeer uegcyeerveer Jeveele - efvemeiee&ÛÙee meeefVeOÙeele efmeæeLe&ieewlece yegæeÛee pevce Peeuee. Ùee yeeuekeâeceOÙes ceneheg¤


keâeUer DevegÙeeÙeer DemeuesuÙee ie=nmLeebÛeer mebKÙee Kethe nesleer. cnCetve Ùeeie=nmLeebveer owvebefove peerJeveele mebmeej keâjlee-keâjlee keâeÙe kesâues heeefnpes cnCepeslÙeebÛes keâuÙeeCe nesF&ue ne GheosMe yegæebveer kesâuee. YeieJeeve yegæebveer ceeveJeeÛesßes‰ cebieue keâMeele Deens les meebieleevee cnšues ‘De%eeveer ueeskeâebheemetve otjjenCes, %eeveer ueeskeâebÛeer mebiele keâjCes, hetpeveerÙe ueeskeâebÛeer hetpee keâjCes, GheÙegkeäleosMeele jenCes, hetJe&keâcee&Ûes mebefÛele hegCÙe DemeCes, mJele: mecÙekeâ ¤heevesmeceeefnle jenCes, Deveskeâ efJeÅee, keâuee-keâewMeuÙeele efvehegCe DemeCes, efJeveÙeerjentve megefMeef#ele nesCes, megYee


22. melÙeeÛeer leekeâle

Skeâ jepekegâceej mJele:ÛÙeeefJeJeenemee"er mJeÙebJej Ieesef


lÙeeÛe ef"keâeCeer legcneuee legceÛeer mJele:Ûeer šesuespebie Fceejle GYeer efomesue.DeyeÇence eEuekeâve cnCeeues nesles HeâmeJetve DeeuesuÙee ÙeMeeHes#ee mejU DeeuesuesDeHeÙeMe ßesÙemkeâj Demeles.

melÙeemeejKes ßes


MenjYej lÙeeÛeer efkeâleea Hemejueer.yegodOe cnCeleele iegueeyeeÛee megiebOe JeeNÙeeÛÙee efoMesves Jeenlees. HeCe melÙeJeÛeveer

- MeerueJeeve ceeCemeeÛee megiebOe Ûeejner efoMesuee Hemejlees. cnCetve vesnceer melÙeyeesuee - melÙeeves Ûeeuee. pÙeeJesUsme SKeeoÙee øeMveeÛes Gòej oslesJesUer KeesšbyeesueCÙeeÛeer JesU ÙesF&ue, lÙeeJesUsme ceewve HeeUe eEkeâJee efJe


23. efJeÛeejs cevee letefÛe MeesOetveer Heens

e f v eu e sM eu e e e f c e $ e e v e s y e e H e tcenejepeebÛeer cenleer Deveskeâ JesUemeebefieleuÙeecegUs Skeâ mee#eelkeâejerHeg¤


Heâešues, Ûeue HeU cnšuÙeeJej - leesner meMeeyejesyej HeUeÙeuee ueeieueeDeMeeøekeâejs meMeeyejesyej kegâ$ee-keâesune-JeeIe-eEmen-nòeer meJe&Ûe peerJe KeeTveHeUt ueeieues.

MesJešer Skeâe ceeCemeeves meieUÙeebvee efJeÛeejues ``keâe HeUle Deenele?''HeÇlÙeskeâpeCe DeeYeeU Heâešues - peerJe JeeÛeJeCÙeemee"er HeUleensle Demes ue#eeleDeeues. ne HeUleesÙe cnCetve ceer HeUleesÙe - meieUsÛe DeefJeÛeejebveer HeUle megšuesnesles. DeeYeeU lej meieUerkeâ[s DemeCeejÛe Je keâesmeUCeej Demesue lej meieUsÛelÙeeKeeueer meeHe[Ceej, ceie keâe HeUleeÙe? lÙee meJe& øeeCÙeebÛeer ceveg


efHeâjkeâer IesT vekeâe nb legcner. legcneuee meeOes DeeßeceeceOÙes keâmeb peeÙeÛeb lesceenerle veener Deve cnCes mJeiee&le keâmeb peeÙeÛeb les meebielees.''

efJeJeskeâevebo cnCeleele ``ce=lÙegveblej mJeie& efceUsue lesLes KetHe Deevebo-cepeeDemeles cnCetve mJeiee&le peeCÙeemee"er DeeÙeg


24. Iej DemeeJes IejemeejKes

jefJeJeejÛee efoJeme megšdšerÛeee foJ em e, pej e e f v e J e e b l eÛ emeesHeäÙeeJej yemetve HesHej JeeÛeleeveejsef[DeesJejerue Skeâ Oegve keâeveeJejHe[ueer ̀ `Iejeuee IejHeCe osCeejerceeCemeb - Úeve Úeve Iejelejenleele ceeCeme b''. ceueeueneveHeCeÛes DeeceÛes Skeâ$e kegâštbye Dee"Jeues. DeeF&-Jeef[ue-YeeT-yeefnCeer-veeleueie-Kethe ceppeeÛe ceppee. Kethe cevemeeskeäle nmeCeb, KesUCeb, yeeie[Ceb,¤meCeb-HegâieCeb ueiesÛe ceeHeâ keâjCeb, keâeUpeer IesCeb, DeeHeuesHeCee, Kethe DeeveboelepeieCeb nesleb les. lÙee YeeJeefJeëJeele peeleevee ceePÙee IejeÛÙee eEYeleerJejerue leerkeâefJelee ..

``Iej DemeeJes - IejemeejKes - vekeâesle vegmelÙee eEYeleerHejmHejebJej øesce DemeeJes - vekeâesle vegmeleer veeleer''[esàÙeemecees¤ve lejUtve iesueer. HegJeea ueneve ieeJeele Yejuesueer Iejs nesleer.

efceUkeâle keâceer nesleer. iejpee keâceer neslÙee HeCe ceeCemeb Iejele øelÙe#eeleSkeâceskeâebÛÙee menJeemeele jcele nesleer. HeCe keâeueeblejeves Iejeleerue ueeskeâGÅeesieOebÅeemee"er -GHeefpeefJekesâmee"er Iej mees[tve otj iesueer. HeÙee&Ùeeves Skeâ$ekegâšgbyeHeOoleer mebHeg


IejkegâueeJej keâOeer keâOeer mebkeâšeÛÙee JesUer DeeYeeUÛe keâesmeUles. mebÙegkeäle kegâštbyener mebmkeâejeÛeer Hee"MeeUe nesleer. meJe& JeÙeesiešeleerue ceeCemes lesLes Demele.cegueebÛes meceepeerkeâjCe Je cetuÙeefMe#eCe lesLes megueYelesves Ie[le Demes. Iej veeJeeÛebSkeâ uenevemeb peie cees"b DeevebooeÙeer nesleb. Deelee ns peie efJeKegjueb iesueb Deens.lejer HeCe meCeemegoeruee Je Ùee$esuee Skeâ$e ÙesTve YejuesuÙee Iejele DeeveboeslmeJemeepeje keâjleevee ceve Guneefmele nesle Demeles. ceeCetme mebHetCe& efoJeme yeensjDemeuee lejer meeÙebkeâeUer lÙeeÛes HeeÙe Iejekeâ[sÛe JeUleele.

Menjele Deelee Iejs ueneve Peeueer. GÅeesieemee"er efoJemeYej yeensjÛe jneJesueeieles. Iejele Demeles lejer keâesCe ? pÙeeuee HeeCeer vemeles lees veU, efouesuÙeemegÛevee HejleeJeCeeje Heâesve, Heeueer DeeefCe PegjUs.

Iejeleerue ueneve cegues, HeeUCeeIejele eEkeâJee mebmkeâej kesbâõele "sJeueer peeleele.efMe#eCeøemeejecegUs, veeskeâjerÛÙee Deekeâ


pes ke=â


25. ue#ceCe js


DeJeemleJe ceeieCÙee, Denbkeâej, leCeeJeieÇmle ceve, pegUJetve ve IesCÙeeÛeer Je=òeer,Skeâ$e kegâšgbyeHeOoleerÛee DeYeeJe ÙeecegUs veelÙeele keâšglee Ùesle Deens. DeMeeJesUerYeeJeYeeJevee JÙekeäle keâjCÙeemee"er ÛeebieuÙee efce$e-cewef$eCeeRÛeer iejpe Yeemeles.lÙeebÛÙeeMeer yeesuetve ceve nuekesâ keâjlee Ùesles, megKeog:Ke JÙekeäle keâjlee Ùesles.keâejCe ceve ceeskeâUs kesâues veener Je ceveeleerue YeeJevee leMeeÛe oeyetve "sJeuÙee,lej ner oceve kesâuesueer Gpee& vewjeMÙeekeâ[s vesles. cevees¤iCeebÛee DeYÙeeme kesâueeDemelee oceve kesâuesuÙee YeeJeYeeJevee ns Skeâ øecegKe keâejCe Dee{Ules.

efce$e-cew$eerCeeRyejesyej IeeueJeuesuee JesU, ceejuesuÙee ieHHee, kesâuesueer keâeces,heeefnuesueer JesieJesieUer mLeUs, veeškebâ / efmevesces, JeeÛeuesueer Hegmlekebâ, jepekeâejCeF. efJe


26. mecepegve IesT Skeâceskeâebvee

DeYeÙe DeeefCe efMeuHeeoesIes megmebmke=âle - øesceU -megefMeef#ele Heleer-Helveer. DeYeÙeceuee Dee@efHeâmeJej YesšeÙeueeDeeuee neslee. yeesueleebvee KetheJewleeieuesuee Jeešle neslee.efMeuHeeHeemetve Kethe ceeveefmekeâ$eeme neslees. mej efleuee veerš

mecepeeJetve meebiee DeMeer efJeveJeCeer lÙeeves ceePÙeepeJeU kesâueer. oesIeebMeer yeesueuÙeeveblejue#eele Deeues efMeuHee - DeYeÙeÛeer KetHeÛe keâeUpeer Iesle nesleer. DeYeÙeueekeâeceeefveefceòe yeNÙeeÛeoe yeensjieeJeer peeJes ueeies. efMeuHee lÙeeuee efJeceeveeÛebefleefkeâš Iesleueb keâeb ? kegâ"s GlejCeej Deensme ? efleLeuee Heòee Iesleuee keâe ? lesne@šsue Ûeebieues Deens keâe ? ¤ceeue-Heeefkeâš Iesleueb keâe ? Heeefkeâšele SšerSceveerš "sJeues keâe ? ceespes - Deew


Jejerue Iešvesle m$eer ner efvemeie&le: Kethe keâeUpeerJeent Demeles ns DeYeÙeueeceeefnle DemeCes Je Heg¤


mHe


27. peHeeJes DeeHeCeemeer DeeHeCe

jeceYeeTbveer keâeyee[keâ


JesU HeeÙeIe[er IeeueCes, HeeÙe GbÛeeJej "sJeCes, He[uÙee He[uÙee meJe& MejerjleeCetve OejCes, MeJeemeve keâjCes ns DeeHeuÙeeuee menpeMekeäÙe Demeles. lÙeeÛeeDeeUme keâ¤ vekeâe.

efoJemeYej GYÙeeves meJe& JÙeJenej Ûeeuet Demeleevee lÙeemee"er meeÙebkeâeUerefJeHejerlekeâjCeer, meJeeËieemeve, Meer


28. Je=æehekeâeUer pees[eroej nJeeÛe

jeceÛebõkeâekeâe efveJe=òe nesTveoesve Je


cegueeuee Ùee iees


Demeles. lÙeeHes#ee pÙeeuee KejbÛe Jeešsue lÙeeuee Hegve&efJeJeeneuee ceevÙelee osCesMeneCeHeCeeÛeb Jeešles. pÙes


29. mej ne keâOeer megOeejCeej?

HesHejceOÙes ceePes Deveskeâ uesKeefMeuHeeves JeeÛeues nesles. HeâesveJejPeeuesuÙee mebYee


Heg¤


Peeueer Je oesIesner one efoJemeerÙe efJeHeMÙevesÛÙee efMeefyejele meeceerue Peeues.efMeefyejeveblej jespe mejeJeeves lÙeebÛÙeeleerue Yeeb[Ces mebHeueer, Iejele Meebleer DeeueerJe Deelee cee$e ceveeleerue efJekeâejebkeâ[s mee#eerYeeJeeves Heentve ceve JeMe keâjCÙeeÛeerkeâuee efMekeâuÙeecegUs DeYeÙeuee lÙeebÛes SkeâHelveerJeÇle heeUCes menpe Je meesHes PeeuesDeens.

Deepe oesIesner Deeveboele mebmeej keâjle Deens.DeMee Deveskeâ efm$eÙee veJeNÙeeÛÙee yeeyeleerle ``mej ne keâOeer megOeejCeej''?

Demee øeMve keâjleele. meieUÙeebvee ceePes Gòej cee$e SkeâÛe Demeles, ``efJeHeMÙevesÛÙeeefMeefyejeveblej''

µµµµ efJeMes


30. yeeÙekeâes HeCe FÛeejle veeÙe !

mHeOee& Heefj#esÛÙee efJeÅeeLÙeeËÛÙee keâesÛeeRiekeäueemeÛÙee efvejesHe meceejbYeeuee ceer Je keâueskeäšjcee¤lejeJe øecegKe HeengCes cnCetve GHeeqmLeleneslees. leCeeJecegkeäleer Ùee efJe


31. meJeÙe

efveJe=òe Heesefueme DeefOekeâejerMÙeecepeeRÛee Heâesve Deeuee neslee.lÙeebÛee cegueiee Je megveyeeF&lÙeebÛÙee efJejesOeele HeesefuemeelepeeCÙeeÛeer lÙeebvee Oecekeâer oslenesles. leer le›eâej les ›eâesOeÙegkeäle

DeJemLesle ceePÙeekeâ[s keâjle nesles. HetCe& Ssketâve IesleuÙeeJej Yeeb[CeeÛes keâejCemecepeues. MÙeecepeeRvee Heesefueme KeelÙeele keâece keâjleevee keâ"esj JeeCeer efMeJeerieeUJe DeHeMeyo JeeHejCÙeeÛeer Demeuesueer meJeÙe DeeefCe ngketâceMeener, Yeeb[CeeÛeerkeâejCes nesleer. lÙeecegUs Iejele JeeleeJejCe øe#egyOe Peeues nesles. les lÙeebÛÙeeefkeâlÙeskeâ Je


DeÛetkeâlesves Je lelHejlesves Gjkeâlee Ùesleele. ogmeNÙee keâeceele ceve iegbleJetvener lÙeeHeej Hee[lee Ùesleele. meJeÙeercegUs DeeHeueer yejerÛeMeer Mekeäleer JeeÛeles Je DevÙeGHe›eâceemee"er efleÛee JeeHej keâjlee Ùeslees.

[Ÿetkeâ efJeÅeeHeer"eves kesâuesuÙee DeYÙeemeeletve Demee efve


32. ‘JÙeJemLeeheve’ megKeer peerJeveeÛes !

pes keâener keâjeue -les Gòeceeleues Gòece keâje :

uee skeâceevÙe e fšUkeâe bÛeecegueiee oneJeerÛÙee hejer#eslehee fnuee Deeuee. lÙeeJe sUe refšUkeâ leg®bieele nesles. ner Jeelee&lÙee b v e e ke âUleeÛe lÙee b v ee rDeeheuÙee cegueeuee he$e efueefnues,

‘‘yeeUe - meJe&ØeLece legPes DeefYevebove ! yeeyee, kegâ"s ØeJesMe IesT - ne ØeMveceuee Deefpeyeele efJeÛee¤ vekeâesme, leguee pes DeeJe[sue les let keâj. heCe peskeâjMeerue lÙeele mJele:uee Peesketâve os - les Gòeceeleues Gòece keâj ~ Deieoer letÛehheueeÛeb ogkeâeve šekeâuebme lejer Ûeeuesue heCe ueeskeâ cnšues heeefnpesle, ‘‘legcneueeÛehheue IÙeeÙeÛeer keâe? ceie leer efšUkeâebÛÙee ogkeâeveeletveÛe IÙee.’’ SJe{erefJeÕeemeen&lee let keâceeJeueer heeefnpesme. efce$eebvees KejesKejÛe DeeheCe meJe&peCe peskeâener keâ¤ les Gòeceeleues - Gòece keâ¤, Demee Â{efve§eÙe DeLee&le mebkeâuheÛekesâuee heeefnpes. Deelee DeeheCe Glke=â‰lee cnCepes keâeÙe les heent. mebhetCe&Glke=â‰lee meeOeCeb ns peJeUpeJeU DeMekeäÙe Deens. hejbleg Glke=â‰lee ÙeeÛeeJÙeJenejeleerue DeLe&, keâeue pes DeeheCe Ûeebieues keâece kesâues, lÙeele Deepe Lees[ermegOeejCee keâjCes. DeeefCe ner melele megOeejCee keâjCÙeeÛeer Øeef›eâÙee DeKeb[heCesÛeeuet "sJeCes cnCepes Glke=â°lee.

pÙes‰ebÛee Deeoj keâje :ceneYeejleele Skeâ Øemebie Ùeslees : keâewjJe-heeb[JeeÛes Ùegæ hegkeâejues peeleeÛe,

ogÙeexOeve Je Depeg&ve YeieJeeve ßeerke=â


pÙes‰ Je=æ YeieJeeve ßeerke=â


cnCetve lej les ‘‘peeCelee jepee’’ cnCetve ueeskeâefØeÙe "jues. peer ceeCemeb SkeâeJe


‘‘ceePeer DeblÙeÙee$ee keâe{leevee ceePÙee neleeÛes leUJes, DeekeâeMeekeâ[s GIe[skeâ¤ve "sJee.’’ Ùeeletve efmekebâojeves Skeâ yeesOe ceveg


megmebJeeo meeOee : -‘Meyo ns MeŒe Deens, les pehetve Jeeheje’ ns JeekeäÙe DeeheCe JeejbJeej SskeâuesÛe

Deens. leueJeejerves ceeve keâeheueer peeles. heCe Meyoebveer ceve keâeheues peeles.leueJeejerÛee IeeJe hegmeuee peelees - heCe efJe


33. pegUJegve IÙee

nskesâKeesj mJeYeeJe Je pegUJetve IesCespecele vemeuÙeeves kesâoej kegâ"uÙeener veeskeâjerleeqmLej nesle veJnlee. meemeNÙeebÛÙee DeesUKeerveslÙeeuee veeceebefkeâle keâejKeevÙeele veeskeâjerueeieueer nesleer. leer HeCe lÙeeuee efškeâJeleeDeeueer veener. Ùee iees


Heeefnpes. ceeCemeeÛÙee DeeÙeg


34. Hewmee

megoecejeJeeÛeer 20 SkeâjyeeieeÙeleer Mesleer. oesve cegues,oesve cegueer. Je[erueesHeeefpe&leJ e e[ e, i e eF & - cnM e e r ,veeskeâjÛeekeâj. megoecejeJeeveskeâ


yeIele veenerle. meJe&peCe SkeâceskeâebÛes Jewjer Peeues.ogmejer Skeâ Iešvee HejosMeeletve cegueiee Je metve Yeejleele Deeues. DeeF&-

Jeef[ueebveer HejosMeele DeeHeuÙeeyejesyej ÙesCÙeemee"er lÙeebveer DeeieÇn Oejuee Jeiees[eriegueeyeerves peceerve efJekeâeÙeuee ueeJeueer. Hewmes DeeHeuÙee KeelÙeele Yejues JeDeeF&-Jeef[ueebvee ve meebieleeÛe cegueiee Je metve hegvne HejosMeele efveIetve iesues.

eflemejer Skeâ Iešvee veJeNÙeeuee mees[tve Deeuesueer Meejoe JesU IesTve ceueeYesšeÙeuee Deeueer nesleer. efleuee veJeje, vegmeles Hewmes keâceJe leguee pes keâjeÙeÛes leskeâj HeCe ceuee Hewmes DeeCetve os cnCetve $eeme osle neslee. efleÛeer keâneCeer keâLevekeâjleevee efleÛes [esUs HeeCeeJeues nesles. efce$eebvees HewMeeÛÙee ueesYeeHeeÙeer DeeF&,Je[erue, Helveer, Heleer, YeeT Ùee HeefJe$e veelÙeeJej keâMeeøekeâejs DeeYeeU keâesmeUuesns Jejerue IešveebJe¤ve efometve Ùesles.

`vee yeerJeer nw vee yeÛÛee,vee yeeHe ye[e vee cewÙÙee,o nesue LeeRie Fpe o@š,kesâ YewÙÙee, meyemes ye[e ¤HeÙÙee.'Ùee ieeCÙeeÛeer øeefÛeleer Jejerue GoenjCeebJe¤ve Ùesles. ueeskeâb cnCeleele Hewmee,

Hewmee keâeÙe keâjlees. Hewmee cesuÙeeveblej Jej vesCeej keâeÙe ? HeCe ns ner eflelekeâbÛeKejb Deens - peesHeÙeËle ceveg


HewMeeves efceUJelee Ùesleele keâe? ÙeeJej meKeesue eEÛeleve keâjCes iejpesÛes Deens.HewMeemee"er ueeskeâ veeleerieesleer mees[leele, peJeUÛÙeebvee Oeeskeâe osleele, mJeeefYeceeve

ieneCe šekeâleele. KeesšŸeeuee Kejs cnCeleele, DeHejeOe keâjleele, peerJe Iesleele,veeleer lees[leele, Jeešsue les keâjleele. ÙesLetveÛe og:KeÛe›eâeuee meg¤Jeele nesles.

efce$eebvees Hewmee cenlJeeÛee DeensÛe HeCe Ùee HewMeebveer DeeHeCe Iej IesT Mekeâlees.HeCe Iejeuee IejHeCe DeeCet Mekeâle veener. HewMeebveer Deew


35. ceesyeeF&ue

jefJeJeejÛee efoJeme-kesâMekeâle&veeueÙeele iesueesneslees. lesLes jsef[DeesJej Skeâ ieeCes ueeieuesuesnesles.

cesjs efHeÙee ieÙes jbietve-JeneB mes efkeâÙee nw ~šsefueHeâesve-legcnejer Ùeeo meleeleer nw ~yeepetuee Heeefnues lej øeefle#esle Demeuesues

leerve-Ûeej peCe ceesyeeF&ueceOÙes iebgie PeeuÙeeÛesefomeues. HejJeeÛe meeiej HeeJemeele efYepele

keâeceeJej Deeuee HeCe ceesyeeF&ue cee$e Hue@mšerkeâÛÙee efHeMeJeerle ceeieÛÙee efKeMeeleDemee "sJetve efouee neslee, keâer HeeCÙeeÛee Skeâner LeWye lÙeeuee ueeielee keâeceeveÙes. mJele: jsvekeâesš JeeHejle veJnlee HeCe ceesyeeF&ueuee cee$e HetCe&le: megjef#ele"sJele neslee. KejÛe Ùee mene FbÛe ueebyeerÛÙee Je 3 FbÛe ¤boerÛÙee ÙeeceesyeeF&ueceOÙes mebHetCe& peie meeceeJeuesueb Deens.

Heâkeäle yeesueCesÛe veener lej ieeCeer, jsef[Dees, ke@âcesje, Ie[ŸeeU, Fcesue, F&yegkeâmeieUsÛe Ùee ÚesšŸee [yeerle legcneuee kesâJnener GHeueyOe Demeles. Iejele yemetvemeieàÙee peieeMeer legcneuee mebHeke&â meeOeCes ÙeecegUs menpe meeOÙe Peeues Deens.

HetJeea cegueeruee ceensjntve meemejer peeCÙeemee"er Sme.šer.le yemeJeleevee DeeF&-yeeHe cnCeeÙeÛes, HeesnesÛeueer keâer ueiesÛe He$e Hee"Je. Deelee efceme keâe@ue os Demebmeebieleele. yejsÛe peCe efceme keâe@ue Deeuee keâer keâeÙe les menpeHeCes DeeHeeHeuÙeemeesÙeervegmeej mecepetve Iesleele. cegueer lej Deelee Skeâceskeâerbvee uee[eves efMeJÙeeosleevee mJeerÛe Dee@Heâ, efceme keâe@ue, [erueerš, Heâe@jce@š Demes Meyo JeeHejleele.HegJeea øesceHe$e cewef$eCeeruee HeesÛeJeCÙeemee"er ueneve cegueeuee Ûee@keâuesšÛes Deefce


cnCetvener ceesyeeF&ueÛee JeeHej keâjlee Ùeslees.Skeâoe je$eerÛÙee JesUer Skeâ efj#ee Ieešeletve mejU ojerle keâesmeUueer.

ceeieÛÙee keâejceOeerue JÙekeäleerves ceesyeeF&ueJe¤ve 100 vebyejuee keâUJeues. #eCeeOee&leHeâeÙej efyeÇies[, [e@keäšj, De@cyÙeguevme, HeesueermeÙeb$eCee GYeer jeefnueer. leerve peerJeJeeÛeues. Skeâ ceesyeeF&ueÛee keâe@ue-leerve peerJe JeeÛeJeCÙeeme keâejCeerYetle "juee.kegâ"sner F&eqHmele mLeUer peeleevee jmlee, efoMee oeKeJeCÙeemee"er osKeerue ceesyeeF&ueÛeeGHeÙeesie neslees. HeCe ÙeeÛe ceesyeeF&ueÛee Deepe DeefleJeeHej nesle DemeuÙeeÛes efometveÙeslesÙe.

[esàÙeebJej og


36. S YeeÙe peje osKe kesâ Ûeuees

5 efoJemeeÛee Dee"Je[e - Kethe keâece,JÙemle peerJeveMewueer. ceie oesve-leerve efoJemekeâe nesF&vee megóer efceUeueer keâer, efce$ece w $ e e rCe e r e f J eMe s < ele: yeen sjie eJe en tv eveeskeâjerefveefceòe Flej$e jenCeejer ye@Ûeueme&efkebâJee kegâšgbye. DeejeKe[e DeeKeleele oesveefoJeme menueeruee peeCÙeeÛee. mLeU,JesU,hekeäkeâer nesles. keâener peCe mJele:ÛeerÛe iee[er(ogÛeekeâer efkebâJee ÛeejÛeekeâer) keâe{leele,peeleeveeÛe ceÅe ØeeMeveeuee meg®Jeele, lÙeeleÛe

ye@Ûeueme& Demeleerue lej ceie efjefcekeäme ieeCeer efkebâJee ‘‘Ûeens keâesF& cegPes pebieueerkeâns’’ DeMee ieeCÙeebveerÛe meg®Jeele nesles. heeJemeeUe Demesue Je yejesyej cewef$eCeerDemeleerue lej ceie efce$eceb[UeRvee peieeÛee efJemejÛe he[lees. efmeieejsš, efyeDej,veeÛeieeCeer, DeefMueuelee DeMee Deveskeâ iees°eRcegUs ceve-ogce&ve nesles, mJele:JejÛeeleeyee megšlees Je ‘‘keâeÙe keâ®ve yemeuees- Demee ceer SkeâoeÛe Ûegkeâuees’’ ns ieeCescnCeCÙeeÛeer keâener peCeebJej JesU Ùesles. keâener meebmeeefjkeâ yeebOeJe DeeheuÙeecegueeyeeUebmen menueeruee efveIeleele heCe hegjsMee ceeefnleerÛÙee DeYeeJeecegUs JeefveÙeespeveeÛÙee efJemkeâefUleheCeecegUs lÙeebvee menueerÛee cevecegjeo Deevebo uegšleeÙesle veener. keâener JesUsme Deveskeâ mebkeâšebvee meeceesjs peeJes ueeieles. cnCetveye@Ûeueme& Demees Ùee kegâštbye Demees menueeruee efveIeCÙeehetJeea ‘‘efveÙeespeve, ceÙee&oe Jemegjef#elelesÛee efveÙece’’ ÙeeJej peemleerle peemle ue#e keWâefõle keâjCes DeeJeMÙekeâDeens. lÙeemee"erÛe ne uesKeve ØehebÛe.

keâener ceefnvÙeehetJeea heeveMesle peueeMeÙeeleerue ogIe&švesÛeer yeeleceer JeeÛeueer.heeveMesle heefjmejele ‘peue›eâer[e heÙe&šve’ mebmLesÛÙee yeesšerceOetve efheâjeÙeuee


iesuesues pewve yeefnCe-YeeT mheer[yeesš Gueštve ce=lÙetcegKeer he[ues. efJeMes


kegâuethe, efkeâuuÙee leheemetve IÙeeJÙeele. ye@ieebJej Deeheues veeJe, heòee, Je heâesvevebyejÛee mšerkeâj Deele Je yeensj ueeJeCÙeeme efJeme® veÙes. ØeJeemeeuee peeleeveeceespekesâÛe keâhe[s yejesyej IÙeeJesle. keâhe[ŸeeÛee jbie MekeäÙelees ceUKeeT DemeeJee.pee[ heBšmed DemeuÙee lej KejÛešCÙeeÛeer efYeleer keâceer nesles DeeefCe Leb[erJeeNÙeeheemetve yeÛeeJe neslees. Meš&, heBš efkebâJee efŒeÙeebveer meueJeej kegâ[leeIeeueeJee. ØeJeemeele mee[er heefjOeeve kesâuÙeecegUs JeeJejleevee meesÙeerÛes nesle veener.ve ÛegjieUCeejs, OegJetve JeeUle Ieeleues keâer heškeâve JeeUCeejs Je FŒeerefMeJeeÙehegvne Jeehejlee ÙesCeejs keâhe[s DemeeJesle. DebleJe&ŒeeÛes Je ceespeeÛes pees[ peemleerÛes"sJeeJesle. ØeJeemeele JeehejeÙeÛÙee meB[ueÛeer efkebâJee ÛehheueÛeer iegCeJeòee ÛeebieueerDemeeJeer. Deeheues meB[ue efkebâJee ÛehheueJej DeesUKe KetCe keâjeJeer. pesCeskeâ¤veÛeheuesÛÙee ieoeale DeeheuÙeeuee MeesOe ceesnerce meesheer peeles... ØeJeemeele oeefievesIeeuetve peeCes šeUeJes. heâejÛe newme DemeuÙeeme yeWšskeämeÛes oeefieves IeeueeJesle.menueeruee efveIeleevee oMecÙee, uee[t, MebkeâjheeàÙee, efÛeJe[e Demes heâej keâeUefškeâCeejs heoeLe& yejesyej IÙeeJesle. uesceve mkeâe@Me efkebâJee Dee@jWpe mkeâe@Me Ie®veyeveJetve IesleuÙeeme MeerlehesÙe šeUlee Ùesleele. Yejhetj heeCeer peJeU "sJeeJes.keâejCe Yeškebâleerveblej leneve ueeielesÛe. efheCÙeeÛÙee heeCÙeeÛeer leneve Flejkegâ"uÙeener hesÙeeves Yeeiele veener.

ØeJeeme keâeUeleues cegKÙe Deekeâ


keâOeer PegUPetU JeenCeeNÙee veoerÛÙee ieej heeCÙeele heeÙe yeg[Jetve yemeeJesmesJeešles. ns meieUs MekeäÙe nesles DeeheuÙee mJele:ÛÙee JeenveecegUs. lÙeecegUs lÙeeÛeerhetCe&le: meefJn&efmebie keâ®ve IÙee DeeefCe ceieÛe efveIeeJes. ØeJeeme Skeâ efoJemeeÛeeDemees efkebâJee Deveskeâ efoJemeebÛee Deeheuee Deenej efceleDeenej Je MekeäleerJeOe&keâ"sJeeJee. jespe Lees[Ÿee hetjkeâ neueÛeeueer keâjeJÙeele, Yejhetj Megæ heeCeer hÙee,lebše, Jeeo, Yeeb[Ces šeUeJes, Yejhetj efJeßeebleer IÙeeJeer. ØeJeemeele nJeeceeveyeoueles, [e@keäšjÛeer GheueyOelee lesJe{er vemeles, hejkeäÙee cegueKeele DeeuesuesDeepeejheCe DeeheuÙeeuee yespeej keâjles. lÙeecegUs menueerÛÙee jbieeÛee yesjbie neslees.lÙeecegUs Deepeejer ve he[CÙeemee"er DeeJeMÙekeâ iees°eRÛeer keâeUpeer IesCes ns cee$evekeäkeâerÛe DeeheuÙee neleele Demeles. MesJešer ‘leyÙesle meueecele lees ØeJeemeheÛeeme.’

megKeeÛeer efnjJeU heenCÙeemee"er og:KeeÛeer ojer heej keâjeJeer ueeieles. lÙeeJesUerDelÙeble peeie¤keâ Je efveYe&ÙeheCes jeneCes DeeheuÙee neleele Demeles. menueeruee,š^skeâuee, yeesefšbieuee, meenmeer KesUebvee peeleebvee SJe{bÛe meebieeJebmeb Jeešleb.

‘yeeyetpeer Oeerjs Ûeuevee,jen ces peje mebYeuevee’

µµµ


37. Jne Deveemekeäle

leeveepeer KetHe keâ


HegJe&keâce&meccegÛeÙe, mecepetve IesCÙeeÛeer #ecelee, HegJe&ieÇn DeMee Deveskeâ yeeyeeRÛeeefJeÛeej keâjeJee ueeielees. lÙeecegUs meJe& yeepetbveer øeÙelve keâ¤vener JÙekeäleer yeouelevemesue lej DeeHeCe mJele:uee $eeme keâe cnCetve keâ¤ve IÙeeÙeÛee ? ÙeeJejefJeÛeejcebLeve keâjCes iejpesÛes Deens Je ``meyemes ye[e jesie - keäÙee keânWies ueesie' nslej DeeHeuÙeeuee ceeefnleÛe Deens. DeeHeuÙeeuee $eeme neslees. keâejCe DeeHeCemebyebefOele JÙekeäleerMeer DemeuesuÙee veelÙeeMeer Deemekeäle Peeuesuees Demelees. lesLes ceer- ceePes ns efJeMes


Demeleele leer ceveeHeemetve Heej Hee[e Heâkeäle ner keâle&JÙes Heej Hee[le DemeleeveeveelÙeeleerue DeemekeäleerÛee yebOe otj "sJee. ceePee cegueiee, ceePeer cegueieer Ùee IešdšDeemekeäleercegUs DeeHeuÙee DeHes#ee Kethe Jee{leele Je DeHes#eeYebie Peeuee efkeâ og:KeJeešŸeeuee Ùesles. ogmeNÙeeÛÙee cegueeuee-cegueeRvee keâener Peeueb keâer, DeeHeCeebmelesJe{s JeeF&š Jeešles keâe? pesJe{s DeeHeuÙee cegueebvee keâener PeeuÙeeveblej JeeF&šJeešles? cnCetve keâewšgbefyekeâ kegâ"ueerner veeleer meebYeeUleevee DeemekeäleerÛÙee yebOeveeleve De[keâlee Deveemekeäle Jne. lÙeebÛÙee øeleer Demeuesueer keâle&JÙes Heej Hee[leeveekeâlee&YeeJe ve "sJelee mee#eerYeeJe "sJee. ceer Je ceePes ns yebOeve otj keâjCÙeemee"erOÙeeve keâje Je Deeveboer jne.

µµµ


38. mej ceuee PeesheÛe Ùesle veener

PeesHeeÙeÛeer JesU - jsef[DeesJej SkeâieeCeb ueeieueb nesle b. ``e Eueyee svee rÛÙeePee[eceeies Ûebõ PeesHeuee ieb yeeF&... DeepeceePÙee Hee[meeuee PeesHe keâe ieb Ùesleveener''. ceuee kesâleveÛeer Dee"JeCe Peeueer.

kesâleveuee PeesHeÛe JÙeJeeqmLele Ùesle veJnleercnCetve Kethe vewjeMÙe Deeues nesles. je$eYej lees keâeUpeer keâjle JÙeekegâU JneÙeÛeelÙeecegUs lÙeeÛÙee peerJeveeJej Ùee iees


cen


39. KesU kegâCeeuee owJeeÛee keâUuee ?

kesâoejÛes Je[erue JÙeJemeeÙeeves veeceebefkeâle[e@keäšj - øeefle


øeÙelve keâ¤vener SKeeoer iees


40. mekeâejelcekeâ Â°erkeâesve nJee!

meeje efvemeie&me bmeej ne ceeveJee rceveeÛeeÛe KesU Deens. cnCetve lejcnCeleele, ‘‘ceve efÛebleer les Jewjer veefÛebleer~’’ ceveeleerue efÛebleveeJejÛe DeeheueerGOJe&ieleer efkebâJee DeOeesieleer "jle Demeles.cnCetve GVele peerJeveemee"er ceveeueemekeâejelcekeâ efJeÛeejebÛÙee DeenejeÛeer iejpe Demeles. vekeâejelcekeâ efJeÛeej ceeCemeeueeogye&ue yeveJeleele. cnCetve efyeÇšerMe cnCeeues nesles, YeejleerÙeebÛÙee efJeÛeejebveecee¤ve šekeâe - cnCepes les cejleerue. jepee n


efoues nesles, lees Sef[meve mekeâejelcekeâ Â°erkeâesveeÛÙee yeUeJej peieemee"er JejoeveÛe"juee.

[sJner[ Je ieesueerSLeÛeer keâLee lej meJe&heefjefÛele Deens. YeuÙeecees"Ÿee je#emeeÛÙee$eemeeuee kebâšeUtve ieeJeeleerue meJe& JÙeJenej "hhe Peeues nesles. ieesueerSLeÛÙee IejerDeeuesuÙee ceW{heeU [sJner[ves ieeJekeâNÙeebvee ‘‘mekeâejelcekeâ efJeÛeej’’ efouee Jemeebefieleues lees je#eme DeJee{JÙe-Yeueecees"e DemeuÙeecegUs lÙeeuee ceejCÙeemee"erDeÛetkeâ vesce DeeJeMÙekeâ veener. meieàÙee yeepetbveer oie[-efJeše-yeeCe cee¤veDeeheCe lÙeeuee ve° keâ¤ Mekeâlees keâejCe DeJee{JÙe DeekeâejceeveecegUs lees peueoheUtner Mekeâle veener Je keâmesner ceejues lejer lÙeeuee keâes"slejer ueeieCeejÛe. heg{slÙee je#emeeheemetve ieeJekeâNÙeebÛeer megškeâe Peeueer. cnCepesÛe keâeÙe ÙeesiÙe ceeiee&veskesâuesuÙee mekeâejelcekeâ efJeÛeejeves je#eme¤heer mebkeâš ve° nesT Mekeâles.

mJeeceer efJeJeskeâevebo cnCeleele, legcner Deepe pes keâener Deenele, ns ielekeâcee&ÛesÛeheâU nesÙe, lÙeeuee legcnerÛe peyeeyeoej Deenele cnCetve lÙee efmLeleeruee,JÙekeäleeruee OevÙeJeeo Åee. DevÙeLee Deepe legcner ÙesLes keâmes Demelee ? ns peieSkeâ efJeMeeue JÙeeÙeeceMeeUe Deens, mekeâejelcekeâ efJeÛeejebveer ceveeuee meyeueyeveJee. ueneveheCeer nòeerÛÙee efheuueeÛÙee heeÙeebvee meeKeUob[eveer yeebOetve "sJeueskeâer nòeer cees"e PeeuÙeeJej, vegmelee meeKeUob[ lÙee Kebgšeruee De[keâJeuee lejerlees efvecetšheCes GYee jenlees. lÙeekeâ[s DemeuesuÙee leekeâoerves Skeâe oCekeäÙeele leesmeeKeUob[ Je Kegbšer lees[t Mekeâlees. heCe ceveele Demeuesuee vekeâejelcekeâ efJeÛeejÛelÙeeuee lÙee meeKeUerÛee iegueece yeveJelees.

ÙeMe ns ceveeÛÙee leekeâoerJej DeJeuebyetve Demeles. cnCetve ceveeleerue vekeâejelcekeâYeeJevee otj keâ¤ve ceveeuee mJeÛÚ Je Megæ keâjCÙeemee"er lÙeeuee OÙeeveeÛeerpees[ Åee, Je mekeâejelcekeâ Jne.

mekeâejelcekeâ nesCÙeemee"er mehleheoer1) mekeâeUer G"uÙeeJej "jJee, Deepe ceer heâej Gòece keâece keâjCeej Deens.2) vekeâejelcekeâ efJeÛeej keâjCeeNÙee ueeskeâebheemetve otj jne.3) DeeOeer efceUeuesuÙee ÙeMeeÛee JeejbJeej efJeÛeej keâje. les legcneuee ØesjCee

osF&ue.


4) FlejebMeer leguevee keâjCes mees[tve Åee.5) jespe mekeâejelcekeâ efJeÛeej JeeÛee, OÙeeve keâje.6) ÙeesiÙe Deenej-efJenej-JÙeeÙeeceekeâ[s ue#e Åee.7) hee"erÛee keâCee yemeleevee-Ûeeueleevee lee" "sJee.

efce$eebvees, ceve ogye&ue nesCeej veener ÙeeÛeer hetCe&le: keâeUpeer IÙee. cnCepeskeâeUpeer keâjeJeer ueeieCeej veener. LeÇer F&ef[Ùešdme ceOeerue Deceerj Keeve osKeerue‘mekeâejelcekeâ Â°erkeâesve’ meebieleevee cnCelees, ‘‘YewÙÙee - Dee@ue Fpe Jesue’’!

µµµ


41. ceOÙece ceeie&

pesJne SDej keâb[erMevej DeeueslesJne nsvjer Heâes[&ves Iej-HeesÛe&-Dee@e fHeâme-keâej-meieUsÛe SDejkeâ b[e rMevee Rie ke s âue s. lÙeece gUsDeuHeeJeOee r l eÛe leyÙe s l e e rÛÙeekeâškeâšer meg¤ PeeuÙeeJej lÙeeuee

[e@keäšjebkeâ[s peeJes ueeieues. [e@keäšjebveer nsvjeruee mekeâeUer Je mebOÙeekeâeUer Skeâ-Skeâ leeme iejce HeeCÙeeÛÙee šyeceOÙes He[tve jenCÙeeme meebefieleues lÙeecegUsMejerjeletve YejHetj Ieece efveIetve nsvjerÛes mJeemLÙe Ûeebieues Peeues. nsvjerÛÙee ue#eeleDeeues keâer, efoJemeYej DeeHeCe Ieece HetCe&le: JeeÛeJelees Je mebOÙeekeâeUer IeeceeIetceneslees. efoJemeYej MejerjeJej HetCe&le: Leb[ nJesÛee Je mebOÙeekeâeUer HetCe&le: G


keâjleele. lÙeecegUs lÙeebÛÙee peerJeveele ÛewlevÙe ueesHe HeeJetve vewjeMÙe Ùesles Je keâenerueeskeâ ceveeuee ceeskeâeš mees[leele.

ceveeuee ceeskeâeš mees[ueb efkeâ les DeeHeueer neveer keâ¤ Mekeâles. lÙeecegUs og:Keefveefce&leerÛÙee [esnekeâ[s DeeHeCe KesÛeuees peelees. cnCetve ceveeuee kegâ"s DeeJejIeeueCes Je kegâ"s mewue mees[Ces Ùeemee"er ceveeÛeer øe%ee peeieJeeJeer ueeieles. Mejerjuee[eJetve mees[Ces pesJe{s JeeF&š lesJe{sÛe les Yeb[eJetve mees[Cesner JeeF&š. meleleyemetve jenCes eEkeâJee meejKesÛe Oe[He[le jenCes, Deefpeyeele efJeÛeej ve keâjCeseEkeâJee GieerÛeÛe DemebyebefOele yeeyeeRÛee DeKeb[ efJeÛeej keâjCes Ùee oesvnerner iees


42. DeieesojÛe keâe veener Yesšueeme?

meg


ns meg


43. Keñe SkeâeÛe ef"keâeCeer IÙeeÙeÛee Demelees.

ceve:Meebleer efceUJeCÙeemee"er peÙebleerYeeF& 10Je


44. Ûe


45. JeeÛeJee ieg¤uee JeeÛeJee

peceerveerÛÙee Jeeoeletve jepesMe Je efJepeÙe ÙeebÛeer Yeeb[Ces Ûeeuet nesleer. jepesMekeâ[tvekeâener jkeâkeâce ner efJepeÙeuee ÙesCes yeekeâer nesleer. keâesše&yeensj jepesMe Je efJepeÙeÙeebÛeer yeeÛeeyeeÛeer Peeueer. efJepeÙeÛÙee kegâšgbyeeves jepesMe Je lÙeeÛÙee helveerueeefMeJeerieeU Je Oekeäkeâeyegkeäkeâer kesâueer. Je Ùee Dee"Je[Ÿeele hewmes ve efouÙeeme IejerÙesTve ceejCÙeeÛeer Oecekeâer efoueer. jepesMeÛes cnCeCes nesles ceer efJepeÙeuee keâenernerosCes ueeiele veener.

šsvMeveceOÙes Je YeÙeYeerle DeJemLesle jepesMe lÙeeÛÙee ieg¤keâ[s ce"eJej iesueeJe meefJemlej Je=òeeble ieg¤peeRvee meebefieleuee. Je ieg®peer ceer keâeÙe keâjeJes Demeemeuuee lÙeeves ceeefieleuee. jepesMe Je lÙeeÛeer helveer ieg®peeRkeâ[s 5 Je


46. hehhee ceuee Peshele veener nes

e fšUkeâe bvee r ce b[euesuÙeeleg®bieeletve cegueeuee he$e efueefnuesnesles, ce@š^erkeâveblej leguee peskeâener keâjeÙeÛeb les keâj. legÛehheuebÛe ogkeâeve šekeâueb lejerÛeeuesue heCe ueeskeâ cnšueerheeefnpesle, legcneuee Ûehheue IÙeeÙeÛeer keâe? ceie efšUkeâebÛÙee ogkeâeveeletveÛe IÙee.pes keâener keâjMeerue les Gòeceeleerue Gòece keâj.

meefÛeve leW[guekeâjÛÙee Jeef[ueebveer oesve-Ûeej keäueeme ueeJetve cegueeuee FbefpeefveÙejyeveJeueb Demeleb. heCe ceie Deepe ef›eâkesâšÛee yeeoMene meefÛeve GoÙeeme DeeueeDemelee keâe? DeyeÇence efuebkeâveves cegueeÛÙee cegKÙeeOÙeehekeâeuee efueefnuesuÙeehe$eele efueefnues nesles. ‘‘ceePÙee cegueeuee peieele keâmeb peieeJeb, Je efJe


47. uebie[Ÿee nòeerJej keâje GheÛeej

ieerlee-megefMeef#ele, Iejboepe, meesppJeUcegueieer. ueiveeveblej oesveÛe Je


48. DeeefCe leer efpebkeâueer

yegue{eCee Yeeieele cesnkeâj leeuegkeäÙeele ueleeYeieJeeve keâjs veeJeeÛeer 65 Je


49. keâOeer nesMeerue js ceeCetme

efÛeceCeMes"uee ceguuee veme®öervevesefheCÙeeme heeCeer ceeefieleues. GbÛeie eoe r J ej ®yeey e el e yemeue sue eefÛeceCeMes" lÙeeuee cnCeeuee, ‘‘ceePeeceeCetme keâeceeJej veener, leg heg{speeTve heer.

ogmeNÙee efoJeMeer hejle lÙeeÛeheâkeâe rjeves efÛeceCeMes"uee heeCeer

ceeefieleues. efÛeceCeMes" cnCeeuee, heg{s peeTve hÙee, ceePee ceeCetme peje yeensjiesuee Deens.

ceguuee veme®öerve nmele-nmele efÛeceCeMes"uee cnCeeuee, ‘‘Mes"-legcner keâOeerceeCetme nesCeej?’’

Deepe hegvne keâJeefÙe$eer yeefnCeeyeeF&ÛÙee lÙee DeesUerJej efÛebleveeÛeer iejpeDeens, ‘‘Dejs ceeCemee-ceeCemee, keâOeer nesMeerue js let ceeCetme?’’

ceveg


50. peer ues peje

JeÙeeÛÙee 54 JÙeeJe


51. efMemleerle jeneÙeÛeb YeeT

iegueeye he tJee aheeme tve iegvnsieeje rØeJe=òeerÛee. Deveskeâ iegvns onMele ÙeecegUslÙeeuee le[erheej keâjCeej nesles. veeveebveerDeeheues jepekeâerÙe Jepeve Jeehe¤velÙeeJejÛee r keâejJeeF & Lee byeJeuee r.ke=âle%elesheesšer iegueeye veeveebvee Ketheefjmheskeäš ÅeeÙeÛee. jepekeâerÙe JepeveecegUsveeveebvee heCe Kethe Denbkeâej Deeueeneslee. ke=âle%elesheesšer Deeoj keâjCeeNÙee

iegueeyeuee les yeNÙeeÛeoe keâenerner yeesueeÙeÛes. yeNÙeeÛe JesUsuee Deheceeve PeeuÙeecegUscegUÛeer YeeF&efiejer keâjCeeNÙee lÙeeÛÙee ceveeuee DeesjKeGs Dees{ues iesues. iegueeyeÛÙeeceveele És


52. keâue efkeâmeves osKee

leemeve d leeme pÙeeuee yemeJe t ve -Deheceeveemheo JeeieCetkeâ efoueer nesleerÛe leesÛemegjsMe Deepe ke@âefyevesšceb$eer Peeuee neslee.lÙeeÛÙee hegCÙeeleerue oewNÙeeÛeer peyeeyeoejermeensyeebkeâ[s Deeueer nesleer. efce$eebvees kegâCeeÛesefoJeme keâOeer efheâjleerue ceie les (ÛeebieuesDemeesle DeLeJee JeeF&š) meebielee Ùesle veener.

jepeeÛee jbkeâ Je jbkeâeÛee jepee JneÙeueeJesU ueeiele veener. efpeboieer ces kegâÚ Yeer nesmekeâlee nw ~ megMeeruekegâceej efMebos keâesše&le efMeheeF& nesles. keâesše&ÛÙee DeeJeejeheemetve-ceneje°êÛÙee cegKÙeceb$eerheoeÛee lÙeebÛee ØeJeeme meJeeËvee "eTkeâÛe Deens.

ue#ceCejeJe efkeâueexmkeâj [ê@FËieÛes efMe#ekeâ nesles. lesLetve GÅeesieheleer ue#ceCejeJeefkeâueexmkeâj GoÙeeme Deeues. Oeer¤YeeF& Debyeeveer hesšêsuehebheeJej keäueeke&â cnCetve300 ¤. heieejeJej veeskeâjer keâjle nesles. Deepe ueeKees ueeskeâebvee lÙeebveerjespeieej efouee Deens. heshej efJekeâCeeje cegueiee les je°^heleer Deyogue keâueecelegcneuee ceenerleÛe Deensle. ceeUerkeâece keâjCeejs efveUg hegâues heg{s vešmeceüešcnCetve GoÙeeme Deeues.

yeme kebâ[keäšj pee@veer Jee@keâj ØeJeeMeeÛeer efleefkeâšs heâe[lee heâe[lee lÙeeÛÙeeefmevesceeÛeer efleefkeâšs ueeskeâebvee yue@keâ ves efJekeâle IÙeeÙeuee ueeieueer.

lÙeecegUs SKeeÅee ceeCemeeÛÙee DeeòeeÛÙee efmLeleerJe¤ve lÙeebÛÙeeMeer ve JeeieleemeieàÙeebMeer Øesceeves Jeeiee. ØelÙeskeâeÛee Deeoj keâje. ue#eele "sJee - YeieJeeveyegæcnCeleele, ‘‘meJe& DeefvelÙe Deens.’’

µ µµ


53. vekeâes cee¤ js iee"

keâeÙe &MeeUsle e fKeMeele tve®ceeue keâe{tve Dee@[erÙevmeveeØeMve efJeÛeejuee, Ùee ®ceeueeÛesGheÙeesie meebiee. Gòejb Deeueer -nele hegmeCes, veekeâ hegmeCes,Øeog


54. S keäÙee yeesueleer let

jepee DeeheuÙee ueJeepecÙeemen ÛeeueueeDemeleevee Skeâ Fmece mecees¤ve Deeuee. jepeeÛeerJe lÙeeÛeer vepej efYe[ueer, lJeefjle jepeeveslÙeebÛÙeekeâ[s yeesš oeKeJetve ›eâesOeeves, hekeâ[e,ceeje Je pesueceOÙes šekeâe DeMeer mewefvekeâebveeDee%ee kesâueer. jepee%ee nesleeÛe mewefvekeâebveerlÙeeuee hekeâ[tve ceejle ceejle leg®bieele šekeâues.

ogmeNÙee efoJeMeer ØeOeeveeves jepeeuee lÙeeFmeceeuee leg®bieele šekeâCÙeeÛes keâejCe efJeÛeejues,lesJne jepeeuee ÙeeÛes keâejCe keâenerÛe meebieleeÙesF&vee. jepee cnCeeuee, ØeOeevepeer, keâeÙekeâUueb veener heCe lees meceesj efomeuee DeeefCe ceuee Kethe jeie Deeuee. ›eâesOeerleDeJemLesle ceer Yeeve njheuÙeecegUs lÙeeuee hekeâ[e, ceeje, Deele šekeâe DemescnCeeuees. ÙeeJej legcnerÛe keâeÙe lees efveCe&Ùe lÙeeÛÙeeyeeyeleerle IÙee.

DeeOÙeeeflcekeâ Je=òeerÛÙee ØeOeeveeves leg®bieele peeTve lÙee ceeCemeeÛeer ÛeewkeâMeermeg¤ kesâueer. lesJne lees ceeCetme ØeOeeveeÛÙee ØeMveebvee Gòej osle cnCeeuee. meensyejepeeves ceuee ceejeÙeuee Je leg®bieele šekeâeÙeuee keâe meebefieleueb ceenerle veener.heCe ceePÙee cegueerÛÙee ueiveemee"er hewMeeÛeer iejpe Deens.

ceePÙeekeâ[s efleÛÙee ueivekeâeÙee&mee"er hewmes veenerle. heCe ueiveeÛÙee hewMeemee"erÛeboveeÛeer ueekeâ[s Deensle. heCe ner ueekeâ[s keâesCe efJekeâle IesCeej? ne efJeÛeejÛeeuet Demeleevee jepee ueJeepeecÙeemeen mecees¤ve Ùesleevee efomeuee Je ÛeškeâveceePÙee ceveele efJeÛeej Deeuee, ne jepee pej cesuee lej ceePeer ÛeboveeÛeer ueekeâ[sKeheleerue. keâejCe jepeeuee ÛeboveeÛeer efÛelee jÛeeJeer ueeieles. lesJe{ŸeeÛe jepeevesDee%ee kesâueer Je ceuee mewefvekeâebveer ceejle-leg®bieele šekeâueb.


ØeOeeveeuee De%eele iees°erÛee Gueie[e Peeuee. lÙee ceeCemeeÛÙee jepeeefJe


55. efleÛÙee ÙeMeeÛes jnmÙe

SkeâeÛe Je


56. mej efÛevet Demee keâe Jeeielees?

Øemeeo Je meeÙeueer oesIesnermee@heäšJesDej FbefpeefveÙej. mekeâeUer8 uee Iejeyeensj he[ues e fkeâmeeÙebkeâeUer GMeerje Iejer heesnÛeeÙeÛes.lÙeebÛee cegueiee efÛevet (efÛevceÙe)JeÙe Je


Ùee iees°er DeeF&yeeyeebkeâ[tve lÙeeuee efceUeuÙeeÛe veJnlÙee. lÙeecegUs efÛevceÙelÙeebÛÙeeMeer efcemeUeÙeuee šeUeÙeÛee.

Øemeeo Je meeÙeueeruee ceer efÛevceÙeuee peemleerle peemle JesU osCÙeeÛee JelÙeeuee Øesce, keâewlegkeâ, mheMe& (efce"er) osCÙeeÛee meuuee efouee. lÙeebveer leesDeeveboeves ceevÙe kesâuee.

efce$eebvees DeeheuÙee cegueebvee JesU, efce"er, keâewlegkeâ, Deeoj Åee. ner lÙeebÛeerYetkeâ Deens. cegVeeYeeF& SceyeeryeerSme ceOeerue Deeoj, Øesce, keâewlegkeâ Je peeot keâerPehheer keâeÙe keâ¤ Mekeâles. ns legcner heeefnuebÛe Demesue.

µµµ


57. yeesue vee ceener yeesuevee

Jee f[uee bÛÙee Dee«eneKeelej JeueneveheCeeheemetve Sskeâuesueer yegJeecenejepeebÛeer JeeCeer ÙeebÛÙee ØeYeeJeevesmebpeÙe ves ce"ele yeÇÿeÛeÙe&›eleeÛeer efo#eeIesleueer. cegkeäleer nsÛe peerJeveeÛeb DebeflecemelÙe Ùee efJeÛeejebveer mebpeÙe YeejeJetveiesuee neslee. lee®CÙeeleerue meJe& vewmeefie&keâ

YeeJeYeeveebÛeb mebpeÙe peyejomleerves oceve keâjle neslee.DeMeeleÛe jepeefyeb[e, ngMeej DeOÙeeeflcekeâ mebpeÙeÛÙee peerJeveele Skeâ ueeJeCÙeJeleer

meeefOekeâe Deeueer Je MesJešer JneÙeÛeb lesÛe Peeueb. oceveJe=òeerÛÙee mebpeÙeueeefvemeiee&ves njJeueb. heefjCeeceer lÙeeÛee heeÙe Iemejuee. JÙeefYeÛeej ns ceneheeheDeens, JÙeefYeÛeej keâjCeeNÙeeuee vejkeâele peeÙeuee ueeieles. yeÇÿeÛeÙe& veeMecnCepes ce=lÙet. DeMee Deveskeâ GheosMeebveer Ùegkeäle mebpeÙe Ùee meJe& iees°er ceveeleÛeueheJeuÙeeves vewjeMÙeele iesuee.

mš^sme ce@vespeceWš ÛÙee keâeÙe&MeeUe ceer Ieslees ns lÙeeves hesâmeyegkeâ Jej JeeÛeues Jeceuee heâesve kesâuee. heâesveJej ceer lÙeeuee hetCe&le: yeesuetve ceeskeâUs kesâues JeDehejeOeerheCeeÛÙee ceveele Iej keâ¤ve yemeuesuÙee lÙeeÛÙee efJeÛeejebvee otj meejues.Je hejle DeMeer Ûetkeâ nesCeej veener ÙeeÛeer keâeUpeer Ies. DevÙeLee Peshele vemesue lejie=nmLeeßeceele ÙesCÙeeÛee meuuee efouee.

efce$eebvees ceveele DehejeOeerheCeeÛeer YeeJevee "sJetve peiet vekeâe. mecepee kegâkeâjceOÙesKethe Jeeheâ keâeW[ueer Je efMeóer oeyetveÛe "sJeueer lej lÙeeÛes keâeÙe nesF&ue? DeLee&lemheâesšÛe.

[yekeäÙeeleuee heeCÙeeuee JeenCÙeeÛee ceeie& yebo kesâuee lej les heeCeer DeeleuÙeeDeele jehetve lÙeeuee ogieËOeer megšsve. ceeveJeer ceveeÛeb DemebÛe Demeleb. YeeJeveebvee


Jeeš efceUeueer veener. efJeÛeejebÛeer osJeeCeIesJeeCe Peeueer veener efkeâ ceveele efJeke=âleerefvecee&Ce nesTve ef[ØesMeve Ùesles. cnCetve mebJeeo ne DelÙeble DeeJeMÙekeâ Demelees.lees ceveeÛee Deenej Deens. mebJeeoecegUs ceve ceeskeâUs Je nuekesâ nesles. efJeÛeejebÛÙeeosJeeCeIesJeeCeercegUs efJeÛeejebvee veJee DeeÙeece efceUlees. Deeheueb ceeveefmekeâ meblegueveÛeebieueb jenleb. Lees[keäÙeele kegâkeâjÛeer efMeóer oeyet vekeâe. DeeJeMÙekeâ lÙee JesUerefyeveOeemle JÙekeäle Jne. mebheVe JÙekeäleerceòJeemee"er efvejesieer ceveemee"er mebJeeoDeeJeMÙekeâ Demelees. lesJne ceeskeâUs nesCÙeemee"er legcner mJeceveeuee SJe{bÛemeebiee, ‘‘yeesue vee ceener yeesue vee’’


58. lÙeeves Demes ke=âlÙe keâe kesâues

Skeâleheâea Øesceeletve n


59. leguee heeCeerhegjer KeeÙeÛeer keâe?

DeeefolÙe Je Gefc

मनाच - eSahity.com€¦ · megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 11 ceveeÛeer Gòece...

Documents

Transcript of मनाच - eSahity.com€¦ · megKeer peerJeveeÛeer ieg®efkeâuueer / 11 ceveeÛeer Gòece...