โทร. ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ ต อ ๒๕๒๘,...
Transcript of โทร. ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ ต อ ๒๕๒๘,...
สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ
สำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนรสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการโทร. ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ ตอ ๒๕๒๘, ๒๕๒๙ โทรสาร ๐ ๒๒๔๓ ๑๑๒๙Website: www.onec.go.th
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน
ระดบการศกษาขนพนฐาน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน
ระดบการศกษาขนพนฐาน
เเนวทางการพ
ฒนาสมรรถนะผ
เรยน ระด
บการศกษาขน
พน
ฐาน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน
เอกสารประกอบลำาดบท ๕โครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยน
ระดบประถมศกษาตอนตนสำาหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
สำานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน
ระดบการศกษาขนพนฐาน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน ระดบการศกษาขนพนฐานสงพมพ สกศ. อนดบท ๓๔/๒๕๖๒ISBN 978-616-270-206-8พมพครงท ๑ มถนายน ๒๕๖๒ จำานวน ๒,๐๐๐ เลมผจดพมพเผยแพร กลมมาตรฐานการศกษา สำานกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำานกงานเลขาธการสภาการศกษา ๙๙/๒๐ ถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศพท ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ ตอ ๒๕๒๘ โทรสาร ๐ ๒๒๔๓ ๑๑๒๙ Website : www.onec.go.thพมพท บรษท ๒๑ เซนจร จำากด เลขท ๑๙/๒๕ หม ๘ ถนนเตมรก-หนองกางเขน ตำาบลบางครด อำาเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร ๑๑๑๑๐ โทร : ๐ ๒๑๕๐ ๙๖๗๖-๘ โทรสาร : ๐ ๒๑๕๐ ๙๖๗๙ www.21century.co.th
๓๗๑.๔๒ สำานกงานเลขาธการสภาการศกษาส๖๙๑ น เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน ระดบการศกษาขนพนฐาน กรงเทพฯ : สกศ., ๒๕๖๒ ๑๕๐ หนา ISBN : 978-616-270-206-8 ๑. เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยน ๒. ชอเรอง
คำานำา
การจดการศกษาของประเทศไทยในปจจบน ประสบปญหาเรองหลกสตร การจดการเรยนการสอน และการวดผลประเมนผล ซงสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา โดยเฉพาะอยางยงหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานทกำาหนดใหเดกระดบประถมศกษา ตอนตน (ป.๑ – ๓) เรยน ๘ กลมสาระการเรยนร ซงมตวชวด จำานวนมาก ไมสอดคลองตามหลกพฒนาการเดกทอยในชวงรอยเชอมตอระหวางเดกปฐมวยและเดกประถมศกษา เดกจะอยในชวงระหวาง การปรบตว ดงนนการปรบหลกสตรและการเรยนการสอนใหมความยดหยนสงจะชวยใหครสามารถพฒนาเดกทมความพรอมแตกตางกนมากในชวงวยน ไดพฒนาไปตามลำาดบขน สำานกงานเลขาธการสภาการศกษาตระหนกถงความสำาคญและ ความจำาเปนดงกลาว จงรวมกบคณะทำางานและคณะวจย ซงไดรบมอบหมาย จากคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ดำาเนนโครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตนโดยเอกสารแนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษา ขนพนฐานฉบบน เปนเอกสารเลมท ๕ ของโครงการ จดทำาขนเพอนำาเสนอแนวทางการนำาสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑ – ๓) ไปปรบใชในการจดการเรยนการสอน สำานกงานฯ ขอขอบคณคณะวจยและคณะทำางานในโครงการวจย และพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน ตลอดจนทกฝายทเกยวของทไดรวมกนศกษาวจยจนประสบความสำาเรจบรรลตามวตถประสงคทกำาหนดไว อนเปนประโยชนอยางยงตอ การปฏรปหลกสตร การจดเรยนการสอน และการวดผล ประเมนผล ของการศกษาไทย
(นายสภทร จำาปาทอง) เลขาธการสภาการศกษา
คำาชแจง
เอกสารฉบบนเปนผลงานสวนหนงของ “โครงการวจยและพฒนา
กรอบสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน” ซงเปนโครงการ
วจยนำารองทดำาเนนการโดยคณะทำางานและคณะวจยทจดตงขน
โดยคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษาเพอใชเปนขอมลประกอบ
ขอเสนอเชงนโยบายเพอการปฏรปการศกษาดานหลกสตรและการจด
การเรยนการสอน
โครงการวจยดงกลาวมผลงานทเปนผลผลตรวมทงสน ๒ ชดดงน
๑. รายงานผลการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนระดบ
ประถมศกษาตอนตนสำาหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
๒. เอกสารประกอบจำานวน ๑๒ เลม ไดแก
เลมท ๑ ประมวลความคดเหนเกยวกบหลกสตรและ
การจดการเรยนการสอน
เลมท ๒ กระบวนการกำาหนดสมรรถนะหลกของผเรยนระดบ
การศกษาขนพนฐานและระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑-๓) และ
วรรณคดเกยวของกบสมรรถนะ
เลมท ๓ การวเคราะหความสอดคลองของสมรรถนะหลก
ผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน กบหลกการสำาคญ ๖ ประการ
เลมท ๔ กรอบสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน
และระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑-๓)
เลมท ๕ แนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบ
การศกษาขนพนฐาน
เลมท ๖ คมอ การนำากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบ
ประถมศกษาตอนตน (ป.๑-๓) ไปใชในการพฒนาผเรยน
เลมท ๗ ทรพยากรการเรยนรเพอพฒนาสมรรถนะของ
ผเรยนยคใหม
เลมท ๘ สอ สงพมพ ประชาสมพนธโครงการ
เลมท ๙ รายงานแนวคด แนวทาง ขอเสนอแนะเชงนโยบาย
และพนธกจสำาคญในการปฏรปการศกษา ผานหลกสตรและการจด
การเรยนการสอนฐานสมรรถนะ (Competency-Based Curriculum
and Instruction)
เลมท ๑๐ บทสรปรายงานแนวคด แนวทาง ขอเสนอแนะ
เชงนโยบาย และพนธกจสำาคญในการปฏรปการศกษา ผานหลกสตร
และการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ (Competency-Based
Curriculum and Instruction)
เลมท ๑๑ เขาใจสมรรถนะอยางงาย ๆ ฉบบประชาชน และ
เขาใจสมรรถนะอยางงาย ๆ ฉบบคร ผบรหารสถานศกษา และบคลากร
ทางการศกษา
เลมท ๑๒ การปฏรปเพอการจดการเรยนรฐานสมรรถนะเชงรก
เอกสารฉบบนเปนเอกสารประกอบเลมท ๕ ของโครงการซงเปน
สวนทนำาเสนอสาระสำาคญทงแนวคดพนฐานสำาคญ กรอบสมรรถนะ
ผเรยนซงเปนขอมลรายละเอยดบอกสงทผเรยนทำาได หลงจากจบ
การศกษาขนพนฐาน และสวนทเปนหวใจสำาคญคอแนวทางททำาให
ผเรยนเกดสมรรถนะ ซงเปนสวนทจะเปนประโยชนตอคร ผบรหารและ
สถานศกษาโดยตรง สำานกงานเลขาธการสภาการศกษาจงเหนสมควร
ใหจดพมพเผยแพรเพอประโยชนในการนำาไปใช อยางไรกตามเพอความ
เขาใจทชดเจนขนและประสทธภาพในการนำาไปใช ขอแนะนำาใหผใช
ศกษาเอกสารอน ๆ ของโครงการประกอบกนไปดวย
คำานำา
คำาชแจง
สวนท ๑ เกรนนำาความคด
สวนท ๒ กรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษา
ขนพนฐาน และกรอบสมรรถนะหลกของผเรยน
ระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑ – ๓)
๑. ภาษาไทยเพอการสอสาร
(Thai Language for Communication)
๒. คณตศาสตรในชวตประจำาวน
(Mathematics in Everyday Life)
๓. การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร
(Scientific Inquiry and Scientific Mind)
๔. ภาษาองกฤษเพอการสอสาร
(English for Communication)
๕. ทกษะชวตและความเจรญแหงตน
(Life Skills and Personal Growth)
๖. ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ
(Career Skills and Entrepreneurship)
๗. ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม
(Higher - Order Thinking Skills and Innovation)
๘. การรเทาทนสอสารสนเทศและดจทล
(Media, Information and Digital Literacy : MIDL)
๑
๑๙
๒๒
๒๕
๒๗
๓๐
๓๒
๓๔
๓๖
๓๙
หนา
สารบญ
๙. การทำางานแบบรวมพลงเปนทมและมภาวะผนำา
(Collaboration Teamwork and Leadership)
๑๐. การเปนพลเมองทเขมเเขง/ตนรทมสำานกสากล
(Active Citizen with Global Mindedness)
สวนท ๓ แนวทางในการพฒนาสมรรถนะผเรยน
๓.๑ แนวทางการพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะหลก
ผานกลมสาระการเรยนร
๓.๒ แนวทางการนำากรอบสมรรถนะหลกสการพฒนาผเรยน
แนวทางท ๑ : ใชงานเดม เสรมสมรรถนะ
แนวทางท ๒ : ใชงานเดม ตอเตมสมรรถนะ
แนวทางท ๓ : ใชรปแบบการเรยนร สการพฒนาสมรรถนะ
แนวทางท ๔ : สมรรถนะเปนฐาน ผสานตวชวด
แนวทางท ๕ : บรณาการ ผสานหลายสมรรถนะ
แนวทางท ๖ : สมรรถนะชวต ในกจวตรประจำาวน
ภาคผนวก
ภาคผนวก ก รางระดบความสามารถในการอานและการเขยน
ระดบ A 1 ของสถาบนภาษาไทยสรนธร จฬาลงกรณ
มหาวทยาลย และ ระดบความสามารถทางภาษา
องกฤษตามกรอบ CEFR และ FRELE - TH
ภาคผนวก ข รายชอคณะทำางานและคณะวจย โครงการวจย
และพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนระดบ
ประถมศกษาตอนตน
๔๑
๔๓
๔๙
๕๑
๗๘
๘๐
๘๔
๘๘
๙๒
๙๗
๑๐๗
๑๒๑
๑๒๓
๑๓๕
สารบญ (ตอ)
หนา
สวนท ๑เกรนนำาความคด
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 1
สวนท ๑เกรนนำาความคด
หวใจสำาคญของการศกษาคอ “การเรยนรของผเรยน” ในการปฏรป การศกษาใหประสบความสำาเรจจงมความจำาเปนตอง “ปฏรปการเรยนร” ของผเรยน ซงในการปฏรปการเรยนรนนมองคประกอบสำาคญทเกยวของสมพนธกนอกหลายประการ ไดแก ๑) ครผสอน ๒) หลกสตร ๓) การเรยนการสอน และ ๔) การวดและประเมนผล องคประกอบทง ๔ ประการดงกลาวจะสนบสนน และเออใหผเรยนเกดการเรยนรทมคณภาพ และเกดสมรรถนะสำาคญ ทสามารถใชไดในชวตจรง สำาหรบปจจยสำาคญททำาใหตองมการจดการเรยนรมดงน ๑. การเปลยนแปลงของโลกและสงคม ในยคปจจบน และในอนาคต โลกจะเปลยนแปลง เตบโต และเคลอนไหวอยางรวดเรวในทกมต และเปนไปในทศทางทหลายคนอาจคาดไมถงซงเกดจากหลายเหตผล โดยเฉพาะเนองจากความกาวหนาทางเทคโนโลย ความเปลยนแปลงทเกดขนสงผลกระทบทงตอวถชวต เศรษฐกจ สงคม การเมอง วฒนธรรม และทสำาคญคอสงผลกระทบตอการจดการศกษาในประเดนดงน ◊ ความกาวหนาทางเทคโนโลย ทำาใหบคคล/ผเรยนสามารถเขาถงเนอหาและขอมลไดอยางสะดวกและรวดเรว การเรยนรเนอหาจากครมความจำาเปน นอยลง แตสงทผเรยนตองการมากขนคอการพฒนา “ทกษะกระบวนการ” ทจะตองใชในการจดกระทำากบขอมลมหาศาลใหมความหมาย และไปใชประโยชนแกชวตของตนเองได ◊ เมอเทคโนโลยกาวหนา การเดนทางตดตอไปมาหาสกน และการเชอมโยง ผานโลกออนไลนจงเกดขนอยางมากมาย หลากหลายชองทาง คณลกษณะใหม ทจำาเปนตองพฒนาผเรยนคอ ความเปนพลเมองโลก ทกษะขามวฒนธรรม (Cross cultural understanding) การเปนพลเมองดจทล (Digital citizen)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน2
◊ การมขอมล สารสนเทศ และ ความรใหม ๆ เกดขนมาก สงสำาคญจำาเปนอกประการหนงทบคคล/ผเรยนตองมคอ เรองของการรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล ◊ ในอนาคตจะเกดการเปลยนแปลงเกยวกบอาชพมากมาย เนองจากความตองการของผบรโภคเปลยนไป อาชพเกา ๆ หลายอาชพจะหายไป และ จะมอาชพใหม ๆ ทเราไมรจกเกดขน ทสำาคญคอ เปนอาชพทเกดเรว และเปลยนแปลงเรว จงตองเตรยมคนในเรองทกษะการเปนผประกอบการและทกษะการเรยนรอยางตอเนอง ◊ ในยคทมการแสดงความคดความเหนอยางเสร และรวดเรว ผานสอตาง ๆ จงมกมแนวคดหลากหลาย และหลายแนวคดเปนประเดน ถกเถยง (Controversial Issue) ไมอาจลงขอสรปได จงจำาเปนตองพฒนาทกษะการคดวจารณญาณ การวพากษ และวฒนธรรมแหงการตงคำาถาม (Questioning Culture) ตลอดจนการทำาใหผเรยนไดเรยนรปรชญา (Philosophy for Children: P4C) ในการดำารงชวต ◊ ในศตวรรษท ๒๑ ผเรยนตองมทกษะสำาคญทจำาเปนในการใชชวต แมหลายทกษะจะเปนทกษะเดม แตตองเพมความเขมขนและความสามารถ ในการนำาไปใชในสถานการณทซบซอน อกสวนหนงเปนทกษะใหมทตองบมเพาะและพฒนาใหเกดแกผเรยน อาท ความรอบรดานการเงน การเปนผประกอบการ ความรอบรดานพลเมอง ทกษะการสรางสรรคและการผลตนวตกรรม การคด เชงวพากษ การรวมมอรวมพลง ความเปนผนำา และความสามารถในการปรบตว ๒. ปญหาสำาคญ รนแรง ทเกดขน ◊ ปญหาคณภาพของผเรยนในภาพรวม ปญหาทแสดงถงความดอยคณภาพของการศกษาและระบบ การเรยนรของผเรยน คอ ความดอยคณภาพของผเรยนทงในระดบชาตและนานาชาตทมคณภาพตำาลงจนนาวตก รวมทงขดความสามารถในการแขงขนทอยในระดบตำาไมไดมาตรฐานสากล แสดงใหเหนอยางชดเจน จากขอมลสำาคญคอ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 3
๑) ผลการทดสอบ O-NET ของผเรยนพบวาคณภาพของผเรยนตำากวาคาเฉลยในทกสาระการเรยนร และมแนวโนมตำาลงทกป ๒) ผลการสอบ PISA ทประเมนเดกอาย ๑๕ ป ทวโลกวามความพรอมทจะอยรวมในสงคมเพยงใด โดยมงทดสอบวานกเรยนสามารถนำาสงทไดเรยนในหองเรยนไปประยกตใชเพอแกปญหาในชวต หรอสถานการณจรงได หรอไม ผลการประเมนพบวาเดกไทยมคณภาพตำากวาคาเฉลยทงในวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร และดานการอาน แสดงใหเหนวาคณภาพของผเรยนไทยยงไมไดมาตรฐานสากล และคะแนนตำากวาคาเฉลยอยางตอเนอง ๓) ระดบความสามารถของนกเรยนไทยเมอเทยบกบชาตตาง ๆ อยในระดบตำามาก เมอเทยบกบชาตอน ๆ พบวา มนกเรยนถงรอยละ ๔๖.๗๕ ทมผลการศกษาตำา และมเพยงรอยละ ๐.๔๖ เทานน ทมผลการศกษาในระดบสง ◊ ผลจากการศกษาคณลกษณะของผเรยน ผลจากการจดการศกษาทงในดานหลกสตร การเรยนการสอน และการวดผลประเมนผล มขอคนพบวา แมจะมผเรยนจำานวนหนงประสบความสำาเรจ มคณลกษณะเปนทพอใจ แตเมอพจารณาโดยรวมแลวพบวาผเรยนมคณลกษณะ ดงน ๑) ความรทวมหวเอาตวไมรอด คอ ไดเรยนรเนอหาสาระจำานวนมาก แตไมสามารถประยกตใชความรใหเปนประโยชนในการดำารงชวต ๒) หวโต ตวลบ คอ มการเรยนรทขาดความสมดล เนนทางดาน สตปญญาความร แตขาดการพฒนาในดานอน ๆ เชน การลงมอปฏบต การพฒนาลกษณะนสย ๓) รธรรมะ แตไมมธรรมะ คอ มความร แตปฏบตตามทรไมได เพราะขาดการฝกฝนอยางเพยงพอ รวมทงขาดประสบการณทชวยใหซาบซง ในคณคาและความหมายของสงทเรยน ๔) นกแกวนกขนทอง คอ สามารถเรยนรโดยจดจำาความร ความเขาใจในระดบผวเผน ไมรลก ไมรจรง ทำาใหไมสามารถนำาความรไปประยกตใชในการทำางานและการแกปญหา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน4
๕) เกงแบบเปด คอ ไมเชยวชาญอะไรสกอยาง ไมรจกตนเอง ไมรศกยภาพและความถนดของตน ไมมเปาหมายในชวต ไมมเอกลกษณของตนเอง ขาดความภาคภมใจในตนเอง ๖) เรยนเพอสอบ คอ เรยนเพอใหไดเกรดหรอใหสอบผาน ๆ ไป ไมไดเรยนเพอใหเกดการเรยนรและการนำาไปใชประโยชนในชวต ๗) เรยนแบบตวใครตวมน คอ ตางคนตางเรยน ไมเกยวของกบคนอน ไมสนใจวาจะเรยนรไปชวยเหลอสงคม หรอสรางความเปลยนแปลงอะไรได ๘) ไมสนใจทจะเรยนรในระบบ เพราะไมเหนคณคาของการเรยน การเรยนไมมความหมายตอชวตของตน สาเหตสำาคญ จากขอมลขางตน สาเหตททำาใหเดกไทยดอยคณภาพ มหลายประการ แตผทตกเปนจำาเลยทถกกลาวหามากทสด กคอ คร! และคงเปนการยาก ทจะบอกวาคำาตอบนถกหรอผด ในสวนคำาตอบถกเพราะครเปนบคคลทใกลชด กบผเรยนมากทสด การเรยนรทงหลายทเดกไดรบมาจากครเปนสวนใหญ การทเดกจะเรยนรไดดหรอไมเพยงใดนนขนกบความสามารถของคร ทงตวครและการสอนของคร ตางกมอทธพลตอเดกในทก ๆ ดาน ดงนน ความดอยคณภาพของเดกกนาจะมาจากครและการสอนของครเปนสำาคญ แตในสวนคำาตอบผด เพราะความดอยคณภาพของนกเรยนเปนความ รบผดชอบของครเพยงฝายเดยวกไมได เพราะมตวแปรอน ๆ อก เปนจำานวนมากทมอทธพลสงผลกระทบตอทงครและผเรยน ผบรหารและนโยบาย การบรหารจดการทงดานกายภาพ งบประมาณ บคลากร สงอำานวยความสะดวก และสวสดการ อกทงผปกครอง ชมชน นโยบาย และการบรหารการศกษาระดบทองถน ตางกสงผลตอการปฏบตงานของคร นอกจากนนรฐและนโยบายระดบชาต ซงเปนระบบใหญทดเหมอนหางไกลจากตวครและนกเรยน ลวนสงผลกระทบ โดยตรงตอครเเละนกเรยนเชนเดยวกน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 5
ดงนน ความดอยคณภาพของนกเรยนจงมผลมาจากความสมพนธ เชอมโยงกนระหวางบรบทตาง ๆ ทอยแวดลอม ปญหาจงไมไดอยทตวครเพยงคนเดยว แตอยทสงทมาสมพนธกบตวครทงหมด ดงเเผนภาพ สา
เนองจากหลกสตร การสอนและการวดผลประเมนผลแบบเดม ยงไมสามารถ สงผลกระทบตอกระบวนการเรยนร และคณภาพผเรยน ตามทพงปรารถนา จงจำาเปนตองแสวงหาแนวคด แนวทาง และวธการอนทจะสามารถชวยใหไดผลลพธตามทตองการ ทางออกสำาคญ ปญหาขางตนเกดขนหลายประเทศ และหลายประเทศเลอกทางออกสำาคญประการหนงคอ การจดการศกษาฐานสมรรถนะ (Competency – Based Education : CBE) ซงเปนการจดการศกษาดวยระบบหลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency – Based Curriculum : CBC) การจดการเรยนการสอน ฐานสมรรถนะ (Competency – Based Instruction : CBI) และการวดและประเมนผล ฐานสมรรถนะ (Competency – Based Assessment : CBA) ซงเปน การศกษาทยดผเรยนเปนศนยกลาง (Learner Centered) เปดโอกาสใหผเรยน ไดเรยนรตามความสนใจ ความถนด และกาวหนาไปตามความสามารถของตน
หลกสตรสงผลกระทบตอ
สงผลกระทบตอ
สงผลกระทบตอ
การสอนเเละการวดประเมนผล
คณภาพผเรยน(ผลสมฤทธ ความร ทกษะ เจตคต
สมรรถนะ เเละคณลกษณะ)
กระบวนการเรยนรของผเรยน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน6
โดยมเปาหมายใหผเรยนเกดสมรรถนะหลกทจำาเปนสำาหรบการทำางาน การแกปญหา และการดำารงชวต โดยมลกษณะสำาคญ ดงน ๑) มงใหผเรยนแสดงความสามารถทเชยวชาญ เนนการนำาความร ไปใชจรง ๒) กำาหนดความคาดหวงไวสง และคาดหวงกบผเรยนทกคน ๓) ผเรยนรบผดชอบตอตวเองใหถงเปาหมาย สามารถออกแบบ การเรยนของตนเองได สามารถเรยนไดในสถานทและเวลาทแตกตางกน โดยการชวยเหลอ สนบสนนอยางยดหยน ตามลกษณะเฉพาะของผเรยน ๔) ผเรยนจะไดรบการประเมนเมอพรอม และเปนการประเมน ความกาวหนาตามอตราของตนเอง เนนประเมนททาทาย เนนการปฏบตดวยเครองมอวดทเขาถงความเชยวชาญของผเรยน สาระสำาคญทเกยวของกบการจดการศกษาฐานสมรรถนะมดงน ๑. สมรรถนะ (Competencies) สมรรถนะเปนความสามารถของบคคลในการใชความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ ทตนมในการทำางานหรอการแกปญหาตาง ๆ จนประสบความสำาเรจในระดบใดระดบหนง สมรรถนะแสดงออกทางพฤตกรรมการปฏบตทสามารถวดและประเมนผลได สมรรถนะจงเปนผลรวมของความร ทกษะ เจตคต คณลกษณะ และความสามารถอน ๆ ทชวยใหบคคลหรอกลมบคคลประสบความสำาเรจในการทำางาน คนทกคนมศกยภาพ (Potential) ภายใน ซงเปนความสามารถทแฝงอยในตวบคคล แตละคนมศกยภาพในดานใดดานหนงหรอหลายดานแฝงอยแลว แตอาจยงไมไดแสดงออกใหเหน จนกวาจะไดรบการกระตนหรอไดรบการศกษาหรอเรยนรทเหมาะสมกบภาวะแฝงนน และเมอศกยภาพนนปรากฏออกมา หากไดรบการสงเสรมตอไป กจะทำาใหบคคลนนมความสามารถในดานนนสงขน ดงนนการไดเรยนรสาระความร (Knowledge) และไดรบการฝกทกษะ (Skills) ตาง ๆ รวมทงการไดรบการพฒนาคณลกษณะ (Attributes) ทพงประสงค เหลานน สามารถชวยพฒนาบคคลใหมความสามารถเพมสงขนได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 7
อยางไรกตาม ความร ทกษะ และคณลกษณะตาง ๆ ทบคคลไดเรยนร อาจไมชวยใหบคคลประสบความสำาเรจในการทำางาน หากบคคลนนขาด ความสามารถในการประยกตใชความร ทกษะ และคณลกษณะตาง ๆ ทตนมในการปฏบตงาน หรออกนยหนงกคอ การขาดความสามารถเชงสมรรถนะ ดงนน ความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ ทบคคลไดเรยนรนนจะยงไมใชสมรรถนะ จนกวาบคคลนนจะไดแสดงพฤตกรรมแสดงออกถงความสามารถในการนำาความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ ทมในการทำางานหรอการแกปญหา ในสถานการณตาง ๆ จนประสบความสำาเรจในระดบใดระดบหนง ซงสามารถนำาเสนอเปนกรอบเเนวคดดงน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน8
ศกยภาพภายในPOTENTIAL
ความรKNOWLEDGE
ทกษะSKILL
เจตคต/คณลกษณะATTITUDE/ATTRIBUTE
งาน/สถานการณ/ชวตTASK/JOB/LIFE SITUATIONS
THE CONCEPTUAL FRAMEWORK OF "COMPETENCY"กรอบเเนวคดเกยวกบ "สมรรถนะ"
สมรรถนะ COMPETENCY (ABILITY/CAPABILITY/PROFICIENCY)
- Ability to do/preform สามารถปฏบตทำา- Under condition เงอนไข/งาน/สถานการณ- Critical/Proficiency ตามเกณฑทกำาหนด
ประยกตใช APPLY/USE
ประยกต
ใช
APPLY/USE
ประยกตใช
APPLY/USE
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 9
ตวอยางการมสมรรถนะ
ตวอยางท ๑ เมอโรงเรยนตองจดงานทตองเชญแขกมาทงสน ๒๐๐คนคณคร ใหนกเรยนชนประถมศกษาปท๖ชวยวางแผนในการจดโตะวาควรจดจำานวน เทาไหรนกเรยนไดอภปรายรวมกนมฝายหนงเสนอใหจดนอยกวา๒๐๐เพราะ โดยสวนใหญแขกทมางานยอมนอยกวาจำานวนทเชญเสมอเพราะอาจมแขกบางคน ซงตดธระมาในวนงานไมไดอกฝายกคานวาควรจดโตะใหครบตามจำานวนทเชญเหลอดกวาขาดอกฝายคานวาการเหลอทนงเอาไวเปนการสนเปลองงบประมาณทงปรมาณอาหารปรมาณโตะและเกาอนองแจนเสนอใหใชฟงกชนของโปรเเกรม เอกซเซลNormdist ทไดเรยนมา ในการคำานวณหาจำานวนของทนงทจะจด ใหมความเสยงตอแขกลนงานนอยทสดทกคนเหนดวยเพราะเปนวธทมเหตผลรองรบไมไดใชเพยงความรสกในการแกปญหา • นองแจนมสมรรถนะคณตศาสตรในชวตประจำาวน เพราะ แกปญหาของโรงเรยนโดยใชความรทางคณตศาสตรทเรยนเชอมโยงกบปญหาทตนเองพบในชวตจรงไดอยางมเหตผลตามวย
ตวอยางท ๒ ในชวงเวลาทเกดพายปาบกสายสดาซงเปนคณะกรรมการนกเรยนของโรงเรยนมธยมในตำาบล ไดเรยนรเรองการทำางานรวมกน และฝกฝนเรองการทำางานเปนทมผานกจกรรมตาง ๆ ไดรวบรวมเพอนๆ๑๐คนชวยเจาหนาท ในการดแลเดกๆ และคนแกในศนยอพยพสายสดาเปนผประสานงานและแบงหนาทใหเพอนๆ ทำาตามความถนดทงการจดหาอาหารการจดยาดแลผเจบปวยและใหกำาลงใจแกผทเปนหวงกงวลเกยวกบทรพยสนทเสยหายยามใดทงานมปญหาสายสดาและเพอนๆจะระดมความคดหาวธแกปญหาอกทงใหกำาลงใจซงกนและกน เพอทำางานนใหสำาเรจโดยมสายสดาเปนผประสานงานซงทำาใหเดกๆ คนแกและทกคนในศนยอพยพมสขภาพกายใจทดพรอมรบมอกบปญหาทเกดขนตอไป
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน10
จากตวอยางทยกมา แสดงใหเหนถงลกษณะของผมสมรรถนะ ซงคงไมมใครปฏเสธวา เปนคณลกษณะทพงประสงค และหากวเคราะหเจาะลกลงไปอกจะเหนไดวาผทมสมรรถนะตาง ๆ ดงกลาวนน มคณสมบตรวมทเหมอนกนคอสามารถทำา (งาน / กจกรรม)ไดสำาเรจ หากวเคราะหวาทำาไดสำาเรจเพราะอะไร? คำาตอบกคอ เพราะ ๑) มความรและนำาความรมาใชในสถานการณตาง ๆ ได เชน สายสดาและเพอนมความรเกยวกบการทำางานรวมกนและนำามาใชในการทำางานรวมกนในครงน ๒) มทกษะ เชน สายสดาและเพอนมทกษะในการทำางานรวมกน ทงการวางแผน จดบทบาทหนาท และการแกปญหาทเกดขนรวมกน
• สายสดาและเพอนๆมสมรรถนะการทำางานแบบรวมพลงเปนทม เพราะมทกษะในการทำางานรวมกนและปฏบตตามบทบาทเพอการทำางาน ใหบรรลเปาหมาย ในสวนสายสดานนมสมรรถนะการเปนผนำาและใชภาวะผนำาอยางเหมาะสมสามารถประสานและนำากลมแมบานใหปฏบตงานไดโดยนำาความสามารถของสมาชกแตละคนมาใชเพอการปฏบตงานใหประสบความสำาเรจ
ตวอยางท ๓ นกเรยนพบวา แหลงนำาของหมบานเรมสงกลนเหมน เพราะมคน นำาสงปฏกลไปทง เมอศกษาระเบยบของหมบานพบวามขอหามอยแตไมไดบงคบใชอยางจรงจงจงรวมตวกนกบเพอนๆ ไปปรกษาผใหญบานเพอหาวธการ แกปญหาสรปไดวาควรมการแจงขอมลเสยงตามสายของหมบานและตดปายประกาศเตอนพรอมแจงบทลงโทษผฝาฝน • ปญหาสาธารณะไมใชเรองของใครคนใดคนหนง แตเปนเรองของทกคนทตองมคนกลาคด และรวมตวกนเพอพจารณาหาผมอำานาจหนาท ในการดำาเนนการแกไขปญหาตามระบบนกเรยนกลมนจดวาเปนผมสมรรถนะการเปนพลเมองทเขมเเขง/ตนร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 11
๓) มเจตคต แรงจงใจ และคณลกษณะทสงเสรมพฤตกรรม การกระทำา ใหบรรลผล เชน สายสดาและเพอนมความมงมนมแรงจงใจในการทำางาน ใหสำาเรจแมจะมปญหาขนกไมยอทอ
ดงนนสมรรถนะจงเปนความสามารถของบคคลในระดบทปฏบตงานใดงานหนงไดสำาเรจ โดยใชความรทกษะ เจตคต / คณลกษณะ ทตนมอย หรอ สมรรถนะเปนพฤตกรรมทแสดงออกถงความสามารถของบคคลในการนำาความร ทกษะ และคณลกษณะเฉพาะของตน มาประยกตใชในงาน หรอในสถานการณตาง ๆ ไดจนประสบความสำาเรจ
แต - คนมความร แตไมใชความรหรอไมสามารถใชความร = ยงไมมสมรรถนะ (เชน ผมความรภาษาองกฤษ แตไมสามารถพดคยกบชาวตางชาตได) - คนมทกษะ แตไมนำาทกษะนนมาใช = ยงไมมสมรรถนะ (เชน มทกษะการอาน เขยน ฟง พด สอบผานการทดสอบ แตไมกลาสอสารกบชาวตางชาต) - คนมเจตคต มแรงจงใจ แตไมนำามาใชงาน = ยงไมมสมรรถนะ (เชน ชอบภาษาองกฤษ มเจตคตทดตอภาษาองกฤษ แตไมยอมพดสอสารกบ ชาวตางชาต) ดงนน สมรรถนะจะเกดขนได กตอเมอบคคลมโอกาสไดฝกใชความร ทกษะ และคณลกษณะทตนมในการทำางาน การแกปญหา ในสถานการณตาง ๆ จนเกดความชำานาญ และความมนใจ ทำาใหสามารถทำางานตาง ๆ ไดสำาเรจ สมรรถนะมไดหลายระดบตามความจำาเปนหรอความตองการ ในหลาย ๆ เรอง เราจำาเปนตองมสมรรถนะในระดบพอใชการได จงจะอยรอดอยด แตในบางเรอง เราจำาเปนตองมสมรรถนะในระดบสงขน ดงนน ในการพฒนาและการวดสมรรถนะ จงตองมการกำาหนดเกณฑการปฏบต (Performance Criteria) วา ตองการในระดบใด เชน สำาหรบคนทวไปอาจจำาเปนตองมสมรรถนะการใช ภาษาองกฤษเพอการสอสารในระดบพอใชการได คอ สมรรถนะสอสาร เรองทว ๆ ไปพอเขาใจกน แตสำาหรบผทตองการไปศกษาตอตางประเทศ สมรรถนะทางดานนกจำาเปนตองอยในระดบสง ซงมกจะมการกำาหนดมาตรฐานเอาไว
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน12
สมรรถนะทสงขน ตองอาศยความร ทกษะ ทสงขนมากขนดวย แตความร ทกษะทสงขน อาจสงผลหรอไมสงผลตอการเกดสมรรถนะกได ขนอยกบประสบการณ ในการนำาความรและทกษะเหลานนมาใช รวมทงคณลกษณะสวนตนทมวาเอออำานวยเพยงใด สรปวาองคประกอบสำาคญของสมรรถนะ ม ๗ ประการ คอ ๑) ความร (Knowledge) ๒) ทกษะ (Skill) ๓) คณลกษณะ / เจตคต (Attribute / Attitude) ๔) การประยกตใช (Application) ๕) การกระทำา / การปฏบต (Performance) ๖) งานและสถานการณตาง ๆ (Tasks / Jobs / Situations) ๗) ผลสำาเรจ (Success) ตามเกณฑทกำาหนด (Performance Criteria) ๒. หลกสตรฐานสมรรถนะ (Competency – Based Curriculum : CBC) ศาสตราจารย ดร.ธำารง บวศร (๒๕๓๕) ไดกลาวถงลกษณะสำาคญ ของหลกสตรฐานสมรรถนะวาเปนหลกสตรทยดความสามารถของผเรยน เปนหลก การออกแบบหลกสตรตามแนวคดนจะมการกำาหนดเกณฑ ความสามารถทผเรยนพงปฏบตได หลกสตรทเรยกวาหลกสตรเกณฑ ความสามารถจดทำาขนเพอประกนวาผทจบการศกษาระดบหนง ๆ จะมทกษะ และความสามารถในดานตาง ๆ ตามทตองการ เปนหลกสตรทไมไดมงเรองความร หรอเนอหาวชาทอาจมความเปลยนแปลงไดตามกาลเวลา แตจะมงพฒนา ในดานทกษะ ความสามารถ เจตคตและคานยม อนจะมประโยชนตอชวตประจำาวน และอนาคตของผเรยนในอนาคต หลกสตรนมโครงสรางใหเหนถงเกณฑ ความสามารถในดานตาง ๆ ทตองการใหผเรยนปฏบตในแตละระดบการศกษา และในแตละระดบชน ทกษะและความสามารถจะถกกำาหนดใหมความตอเนองกน โดยใชทกษะและความสามารถทมในแตละระดบเปนฐานสำาหรบเพมพนทกษะและความสามารถในระดบตอไป หลกสตรฐานสมรรถนะ มลกษณะสำาคญดงน ๑) เปนหลกสตรทมงเนน การพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะทจำาเปนตองใชในการดำารงชวต โดยมการกำาหนดสมรรถนะหลกทเหมาะสมแตละชวงชน ใหครผสอนนำาไปใชเปนหลกในการกำาหนดจดประสงคและสาระการเรยนร การจดการเรยนการสอน และการวดและประเมนผล ๒) เปนหลกสตรทใหความสำาคญกบพฤตกรรม การกระทำา การปฏบตของผเรยน มใชทการรหรอมความรเพยงเทานน แตผเรยน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 13
ตองสามารถประยกตใชความร ทกษะ เจตคต คานยม และคณลกษณะตาง ๆ ในการแกปญหาสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน ๓) เปนหลกสตรทใชผลลพธ (สมรรถนะ) นำาสจดมงหมายการเรยนร มใชหลกสตร (เนอหาสาระ) นำาสผลลพธ (สมรรถนะ) ๔) เปนหลกสตรทใหผเรยนเปนศนยกลางและสามารถปรบเปลยนไดตามความตองการของผเรยน คร และสงคม ๓. การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ (Competency – Based Instruction : CBI) การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ เปนการเรยนการสอน ทมจดประสงคการเรยนรฐานสมรรถนะเปนเปาหมาย คอ มงเนนการพฒนา ความสามารถในการประยกตใชความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ อยางเปนองครวมในการปฏบตงาน การแกปญหา และการใชชวต เปนการเรยน การสอนทเชอมโยงกบชวตประจำาวน เรยนรเพอใหสามารถใชการไดจรง ในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน เปนการเรยนเพอใชประโยชน ไมใชการเรยนเพอรเทานน การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะเนน “การปฏบต” โดยมชดของเนอหาความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะทจำาเปนตอการนำาไปสสมรรถนะทตองการ จงทำาใหสามารถลดเวลาเรยนเนอหาจำานวนมากทไมจำาเปน เออให ผเรยนมเวลาในการเรยนรเนอหาทจำาเปนในระดบทลกซงขน และมโอกาสไดฝกฝนการใชความรในสถานการณตาง ๆ ทจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะ ในระดบชำานาญหรอเชยวชาญ เปนการเรยนการสอนทมการบรณาการความร ขามศาสตร ความรในศาสตรตาง ๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานใดงานหนง จะไดรบการนำาไปใชเพอความสำาเรจของการปฏบตงาน การเรยนการสอนเปนการบรณาการมากขน การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะนนผเรยนสามารถใชเวลา ในการเรยนร และมความกาวหนาในการเรยนรไปตามความถนดและความสามารถของตน สามารถไปไดเรวหรอชาแตกตางกนได ในสวนการใหขอมลปอนกลบ แกผเรยนเพอการปรบปรงพฒนา เปนปจจยสำาคญทชวยใหการเรยนร ฐานสมรรถนะประสบความสำาเรจ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน14
๔. การวดและประเมนผลฐานสมรรถนะ (Competency – Based Assessment : CBA) การวดและประเมนผลฐานสมรรถนะเปนการดำาเนนการทมงวดสมรรถนะอนเปนองครวมของความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ ไมใชเวลามากกบการสอบวดตามตวชวดจำานวนมาก เปนการวดจากพฤตกรรม การกระทำา การปฏบต ทแสดงออกถงความสามารถในการใชความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะตาง ๆ ตามเกณฑการปฏบต (Performance Criteria) ทกำาหนดเปนการวดองเกณฑ มใชองกลมและมหลกฐานการปฏบต (Evidence) ใชตรวจสอบได การวดและประเมนผลฐานสมรรถนะนเนนการใชการประเมนตาม สภาพจรง (Authentic Assessment) จากสงทผเรยนไดปฏบตจรง และ ความกาวหนาในการปฏบตงาน เชน การประเมนจากการปฏบต (Performance Assessment) หรอการประเมนโดยใชแฟมสะสมผลงาน (Portfolio Assessment) รวมถงการประเมนตนเอง (Self-Assessment) และการประเมนโดยเพอน (Peer Assessment) การวดและประเมนผลทใชสถานการณเปนฐาน เพอใหบรบทการวดและประเมนเปนสภาพจรงมากขน เชน อาจเตรยมบรบท เปนขอความ รปภาพ ภาพเคลอนไหว สถานการณจำาลอง หรอสถานการณ เสมอนจรงในคอมพวเตอร ซงสามารถประเมนไดหลายประเดนในสถานการณเดยวกน การประเมนไปตามลำาดบขนของสมรรถนะทกำาหนด หากไมผานจะตองไดรบ การซอมเสรมจนกระทงผานจงจะกาวไปสลำาดบขนตอไป สำาหรบการรายงานผลนนเปนการใหขอมลพฒนาการและความสามารถของผเรยนตามลำาดบขน ทผเรยนทำาไดตามเกณฑทกำาหนด
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 15
การพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยน และการพฒนาแนวทาง การพฒนาสมรรถนะผเรยน การปฏรปการเรยนร เพอนำาไปสการแกไขปญหาทกลาวมาขางตน ควรมการเตรยมความพรอมในการนำาการจดการศกษาฐานสมรรถนะมาใช โดยเฉพาะการพฒนาหลกสตร ซงเปนงานใหญทตองใชเวลาและกระบวนการพฒนา ตลอดจน การมสวนรวมของผมสวนเกยวของทกภาคสวนเปนอยางมาก คณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา จงไดเเตงตงคณะทำางานวางเเผนจดกรอบสมรรถนะหลกสตรการศกษาขนพนฐานขน เพอจดทำาสมรรถนะหลกของผเรยนเพอเปนตวอยางในการดำาเนนงานจดทำาหลกสตรฐานสมรรถนะตอไป โดยคณะทำางานไดรวมกบคณะวจยดำาเนนโครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน สำาหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มหนาทในการ ๑) พฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน (จบมธยมศกษาปท ๖) ซงเปนผลปลายทาง เพอเปนฐานในการพฒนากรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ประถมศกษาปท ๑ – ๓) ๒) พฒนาสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ประถมศกษาปท ๑ – ๓) ๓) พฒนาแนวทาง การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ ๔) ทดลองใชกรอบสมรรถนะหลกของ ผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน และแนวทางการจดการเรยนการสอน ในโรงเรยนสงกดตาง ๆ และ ๕ ) จดทำาขอเสนอแนะเชงนโยบายดานการจดหลกสตร การเรยนการสอน และการวดและประเมนผลฐานสมรรถนะ เอกสารฉบบนนำาเสนอผลผลตสำาคญ ๒ สวน จากโครงการวจยดงกลาว คอ กรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐานและกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน ( ป.๑ – ๓ ) และ แนวทางการพฒนา สมรรถนะผเรยน
สวนท ๒กรอบสมรรถนะหลกของผเรยน
ระดบการศกษาขนพนฐานและกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑ – ๓)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 19
สวนท ๒กรอบสมรรถนะหลกของผเรยน
ระดบการศกษาขนพนฐานและกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑ – ๓)
กรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน และกรอบสมรรถนะหลกของผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน ( ป.๑ – ๓ ) ทพฒนาขนน ประกอบดวย สมรรถนะสำาคญ ๑๐ สมรรถนะ เปนสมรรถนะทสามารถตอบสนอง และ มความสอดคลองกบหลกการสำาคญ ๖ ประการ ดงน ๑) ความตองการของประเทศตามทกำาหนดไวในรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย ยทธศาสตรชาต พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐ แผนปฏรปประเทศดานตาง ๆ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๗๙ และมาตรฐานการศกษาของชาต พ.ศ. ๒๕๖๑ ๒) สอดคลองกบทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ซงเปนทกษะทจำาเปนตอการดำารงชวตในโลกปจจบนและอนาคต ๓) สงเสรมการใชศาสตรพระราชา พระราโชบายของสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท ๑๐ และพระราชดำารสของสมเดจพระกนษฐาธราชเจากรมสมเดจ พระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ๔) ใหความสำาคญกบความเปนไทย ความเปนชาตไทย เพอดำารงรกษาเอกลกษณความเปนไทยใหถาวรสบไป ๕) สอดคลองกบหลกพฒนาการตามวยของมนษยและตอบสนองตอความแตกตางทหลากหลายทงของผเรยน บรบท และภมสงคม ๖) สามารถเทยบเคยงกบมาตรฐานสากลได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน20
สมรรถนะทง ๑๐ ประการ เปนสมรรถนะหลกทเดกและเยาวชนไทย จะตองไดรบการพฒนาในชวงเวลา ๑๒ ป ของการศกษาขนพนฐาน เพอใหสามารถกาวทน การเปลยนแปลงและดำารงชวตไดอยางมคณภาพในโลกแหงศตวรรษท ๒๑ สมรรถนะทง ๑๐ประการตอไปน ประกอบดวยคำาอธบาย และรายละเอยดสมรรถนะทงในระดบการศกษาขนพนฐานเเละระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓) คณะทำางานเเละคณะวจยไดพฒนารายการสมรรถนะยอยของแตละสมรรถนะหลก ทงในระดบการศกษาขนพนฐานและระดบประถมศกษาตอนตน รวมทงไดพฒนาแนวทางการนำาสมรรถนะไปใชในการพฒนาผเรยนได ๖ แนวทาง และนำาไปทดลองใชในโรงเรยนสงกดตาง ๆ เพอศกษาความเปนไปได กระบวนการนำาไปใช ผลทเกดขนกบครและนกเรยน รวมทงปจจยทเออและเปนอปสรรคตอการปฏบตงาน ของครและการเรยนรของนกเรยน ผลจากการวจยและพฒนาดงกลาว สามารถนำาไปใชในการปรบปรงพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน การวดผลและ การประเมนผล รวมทงการพฒนาครใหสามารถเพมคณภาพการจดการเรยนการสอน และพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะทตองการในชวตประจำาวน โดยเฉพาะอยางยงสมรรถนะภาษาไทยเพอการสอสาร คณตศาสตรในชวตประจำาวน ทกษะกระบวนการสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร รวมทงสมรรถนะการใชภาษาองกฤษเพอการสอสาร สมรรถนะทง ๔ น เปนสมรรถนะทจะชวยใหเดกและเยาวชนไทย เปนคนไทยฉลาดร (Literate Thais) คอ มความรและเครองมอ พนฐานทจะใชในการแสวงหาความรและเรยนรตลอดชวต สวนสมรรถนะทกษะชวตและความเจรญแหงตน และทกษะอาชพและการเปนผประกอบการจะชวยใหเดกและเยาวชนไทยมชวตทอยดมสข (Happy Thais) สำาหรบทกษะการคดขนสงและนวตกรรม รวมทงการรเทาทนสอ สารสนเทศและดจทล จะชวยเพมพนความสามารถ ความเกง ใหเดกและเยาวชนไทยคดเกง และรทนโลก ทำาใหเดกและเยาวชนไทยเกงขน มความสามารถสง (Smart Thais) สงผลตอ การเพมขดความสามารถในการแขงขนระดบโลกดวย สวน ๒ สมรรถนะสดทาย คอ สมรรถนะการทำางานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา และสมรรถนะ การเปนพลเมองทเขมเเขง/ตนรทมสำานกสงคม จะชวยใหเดกและเยาวชนไทยเปน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 21
ผทสามารถทำางานรวมกบผอน เปนผนำาทดและเปนพลเมองไทยใสใจสงคมและ มสำานกสากล (Active Thai Citizen with Global Mindedness) มความรบผดชอบ มสวนรวมในกจการของสงคมและผดงความเปนธรรมในสงคม เพอการอยรวมกน อยางสนตสขตลอดไป ดงแผนภาพ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน22
รายละเอยดของ ๑๐ สมรรถนะหลก ทงในระดบการศกษาขนพนฐานและระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑-๓) มดงน ๑. ภาษาไทยเพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย ฟง พด อานและเขยน เพอสอสารขอมล ความร ความรสกนกคด โดยใชประสบการณความรทางหลกภาษา และกลวธการใชภาษาทชวยใหสามารถ รบสารไดถกตอง เขาใจ เปดกวางไตรตรอง ประเมนและนำาไปใชในชวต สามารถถายทอดและผลตผลงานผานกระบวนการพดและเขยนไดอยางสรางสรรค โดยคำานงถงผรบสาร เหมาะสมกบกาลเทศะ เกดประโยชนแกตนเองและสวนรวม รวมทงใชภาษาไทยเปนเครองมอในการเรยนร เขาใจสงคม วฒนธรรมและภมปญญาไทยและถายทอดสรางผลงานตอยอดสรางสรรคจากความร ความคดทไดรบ
คำาอธบาย ฟง ด พด อาน และเขยนขอความ ความร นทาน เรองราวสน ๆ ทเกยวของกบตนเองและสงใกลตวดวยภาษา ทงาย ๆ โดยมความสามารถในการอานและการเขยนในระดบ A1 ตามทสถาบนภาษาไทย สรนธรกำาหนด สนกกบการทดลองใชคำา ขอความตาง ๆ สนใจเรยนรเรองราว เกยวกบเมองไทยและวฒนธรรมไทย ผานการฟงและอานขอความ เรองราว ทใชภาษางาย ๆ สามารถสรางผลงาน โดยใชความรดงกลาวและมความภาคภมใจ ในงานของตน
สมรรถนะ ๑. รบฟงอยางตงใจและเขาใจ ลกซงในผพดและสาระทรบฟง ทงทเปนขอความ คำาพด ทาทาง สญลกษณและกราฟกตาง ๆ เขาใจมมมองทแตกตางกนตามบรบทสงคมและวฒนธรรม มการตรวจสอบความเขาใจใหตรงกนระหวางผพดและผฟงรวมทงตรวจสอบความ ถกตองของขอมลกอนตดสนใจเกยวกบเรองทฟง และเลอกนำาความรทไดจาก การฟงไปใชประโยชนในชวตของตนและ สวนรวม
สมรรถนะ ๑. รบฟงการสนทนา ขอความสน ๆ เรองราวงาย ๆ ทนำาเสนอในหลากหลายรปแบบ อยางตงใจ มมารยาท เขาใจและเพลดเพลนกบสงทฟง สามารถตงคำาถาม ตอบคำาถาม แสดงความรสกและความคดเหนของตนทมตอเรองทฟง ยอมรบความคดเหน ทแตกตางจากตน และนำาความรทไดจากการฟงไปใชประโยชนในชวต
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 23
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๒. พดเพอวตถประสงคตาง ๆ ในสถานการณทหลากหลายอยางสรางสรรค โดยคำานงถงลกษณะและความตองการของผฟง สามารถพดไดกระชบ ถกตอง ตรงประเดน เขาใจงาย ใชสอและภาษาทาทางประกอบไดอยางมประสทธภาพ เหมาะสมกบกาลเทศะ บรบททางสงคมและวฒนธรรม รวมทง ตรวจสอบความเขาใจของผฟง และประเมนเพอปรบปรงการพดของตน ๓. อานสาระในรปแบบตาง ๆ ไดโดยมวตถประสงคการอานทชดเจน อานไดอยางเขาใจ ถกตอง ตรงประเดน โดยใชประสบการณ ความร และกลวธการอานตาง ๆ สามารถวเคราะห แปลความ ตความ และประเมนสาระไดอยางรเทาทนในเจตนาของผเขยน และนำาความคดความรทไดจากการอานไปใชประโยชนในชวตของตนและ สวนรวม ๔. เขยนโดยมวตถประสงคทชดเจนในการสอสารขอมล ความร ความคด ความรสก ในรปแบบทหลากหลาย โดยใชกลวธการนำาเสนอทเหมาะสม สามารถเขยนสอความหมายไดตรงตามเจตนา เขาใจไดงาย และถกตองตามอกขรวธ ใชกระบวนการเขยนผลตงานในทางสรางสรรคอยางรบผดชอบและเคารพในสทธของผอน
๒. พดสอสารในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน บอกความรสกนกคดของตนเลาเรองและเหตการณตาง ๆ หรอบอกผานการเลนบทบาทสมมต การแสดง งาย ๆ ได ตงคำาถามและตอบคำาถามให ผอนเขาใจไดอยางสน ๆ มมารยาทในการพดโดยคำานงถงความเหมาะสมกบกาลเทศะและผรบฟง ๓. อานบทอาน ขอความงาย ๆ ทปรากฏในสอสงพมพ และสงแวดลอมรอบตว โดยมความสามารถในการอาน ในระดบ A1 ตามทสถาบนภาษาไทย สรนธรกำาหนด* สามารถตงคำาถามและ หาขอมลทตองการคดกอนตดสนใจเชอ และนำาความรขอคดจากสงทอานไปใชในชวต ๔. เขยนขอความ เรองสน ๆ เพอบอกความคด ความรสก หรอแตงเรองตามจนตนาการ โดยมความสามารถในการเขยนในระดบ A1 ตามทสถาบนภาษาไทยสรนธรกำาหนด* สามารถเขยนใหเขาใจงาย ถกตองตามหลกภาษาไทย และคำานงถง ผอานและผทตนเขยนถง ๕. ฟง ด หรออานบทอาน ขอความร หรอเรองสน ๆ ทใชภาษางาย ๆ เกยวกบเมองไทยและวฒนธรรมทดงามของไทย มความภาคภมใจในความเปนไทย สามารถพด หรอเขยนขอความ เรองสน ๆ ซงใชประโยชนจากความร หรอสราง ผลงานงาย ๆ เชน ภาพวาด แบบจำาลอง หรอสงประดษฐทใชความรดงกลาว
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน24
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๕. ใชภาษาไทยในการศกษา เรยนร สรางความเขาใจพนฐานทางสงคม วฒนธรรม และภมปญญาของไทย มความภาคภม ผกพนในความเปนไทย สามารถกลนกรองและสบสานสงดงามทบรรพบรษไดสรางไวและพฒนาใหมคณคาตอไป ๖. พด อานและเขยนภาษาไทยไดถกตองตามอกขรวธ โดยเลอกใชคำาศพท ความรเกยวกบหลกภาษาและกลวธตาง ๆ รวมกบประสบการณชวตในการนำาเสนอ และผลตผลงาน
๖. ฟง พด อาน เขยน อยางมความสข สนกกบการเรยนรและทดลองใชภาษาไทยเพอวตถประสงคตาง ๆ
*ระดบความสามารถในการอานและการเขยนภาษาไทยซงสถาบนภาษาไทย สรนธร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดทำาวจยและพฒนาขนเปนระดบตาง ๆ โดยระดบ A1 เปนระดบความสามารถทพงประสงคของนกเรยนระดบประถมศกษาตอนตน (ป.๑-๓) (ดขอมลในภาคผนวก ก)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 25
๒. คณตศาสตรในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย มทกษะดานการแกปญหา การใหเหตผล การสอสารและการสอความหมายทางคณตศาสตร และการเชอมโยง ทางคณตศาสตร เพอใหรเทาทน การเปลยนแปลงของระบบเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสภาพแวดลอม นำาความรความสามารถ เจตคต ทกษะทไดรบไปประยกตใชในการเรยนร สงตาง ๆ และในสถานการณใหม ๆ เพอใหไดมาซงความรใหมหรอการสรางสรรคสงใหม ๆ และนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนไดอยางมประสทธภาพ สมรรถนะ ๑. แกปญหาในชวตประจำาวน ทเกยวของกบคณตศาสตร โดยประยกตความรความเขาใจทางคณตศาสตร เพอทำาความเขาใจปญหา ระบประเดนปญหา วเคราะหปญหา วางแผน แกปญหา โดยหากลวธทหลากหลาย ในการแกปญหา และดำาเนนการจนไดคำาตอบทสมเหตสมผล ๒. หาขอสรป หรอขอความคาดการณของสถานการณปญหา และระบถงความสมพนธของขอมล เพอยนยนหรอคดคานขอสรปหรอขอความคาดการณนน ๆ อยางสมเหตสมผล และใชเหตผล แบบอปนย (Inductive Reasoning) ในการสรางแบบรปและขอคาดเดา หรอใชเหตผลแบบนรนย (Deductive Reasoning)
คำาอธบาย สามารถแกปญหาทางคณตศาสตร ใหเหตผลทางคณตศาสตร สอสารและสอความหมายทางคณตศาสตร รวมทงสามารถเชอมโยงทางคณตศาสตร ในระดบเนอหาทเรยน เพอนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนไดอยางมประสทธภาพ
สมรรถนะ ๑. แกปญหาในชวตประจำาวนท เหมาะสมกบวย โดยใชกระบวนการแกปญหา ทางคณตศาสตรและคำานงถงความสมเหตสมผลของคำาตอบทได ๒. ใชความรทางคณตศาสตรทเรยน หาขอสรปทอธบายความคดของตนอยางสมเหตสมผลตามวย ๓. ใชศพท สญลกษณ แผนภม แผนภาพ อยางงาย ๆ เพอสอสารใหผอนเขาใจ ในความคดของตนเอง ไดอยางหลากหลายและเหมาะสมกบวย เนอหา และสถานการณ ๔. อธบายความรและหลกการทางคณตศาสตร ทเชอมโยงกบปญหาหรอสถานการณตาง ๆ ทตนเองพบในชวตจรงไดอยางมเหตผลตามวย ในการตรวจสอบขอสรปและสรางเหตผลสนบสนนทนาเชอถอ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน26
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๓. ออกแบบ อธบาย และนำาเสนอขอมลทสอความหมายใหผอนเขาใจ ตรงกน เพอแสดงความเขาใจหรอ ความคดทเกยวกบคณตศาสตรของตนเอง โดยใชการพดและเขยน วตถรปธรรม รปภาพ กราฟ สญลกษณทางคณตศาสตร และตวแทน รวมทงบอกความสมพนธระหวางภาษาในชวตประจำาวนกบภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตรไดอยางหลากหลายและเหมาะสมกบเนอหาและสถานการณ ๔. เชอมโยงความรหรอปญหาทางคณตศาสตรทเรยนมากบความร ปญหา หรอสถานการณอนทตนเองพบ ซงอาจเปนการเชอมโยงภายในวชาคณตศาสตร เชอมโยงคณตศาสตรกบศาสตรอน ๆ และ เชอมโยงคณตศาสตรกบชวตประจำาวน เพอนำาไปสการแกปญหาและการเรยนรแนวคดใหมทซบซอนหรอสมบรณขน ๕. ใชความคดคลอง ความคดยดหยน ความคดรเรม และความคดละเอยดลออ ในการคดแกปญหาทางคณตศาสตร และขยายความคดทม อยเดม เพอสรางแนวคดใหม ปรบปรง หรอพฒนาองคความรทางคณตศาสตร หรอศาสตรอน ๆ โดยใชคณตศาสตรเปนฐาน
๕. คดในใจในการบวก ลบ คณ หาร ไดอยางคลองแคลว วองไว แมนยำา เพอแกปญหาทางคณตศาสตรทเกดขน ในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 27
๓. การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย เปนผมจตวทยาศาสตรทมความใฝร มงมน อดทนในการศกษาหาความร โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร รกในความมเหตผล กลาพด กลาแสดงออก รบฟงความคดเหนและทำางานรวมกบ ผอนไดอยางสรางสรรค สามารถใชกระบวนการสบสอบทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความร สรางและใชแบบจำาลองทางความคดและแบบจำาลอง ๓ มต เพออธบายปรากฏการณทางธรรมชาตและปรากฏการณทเปนผลจากการกระทำาของมนษย รวมทง ใชการโตแยงเพอตดสนใจในประเดนทางวทยาศาสตรทมผลกระทบตอตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม ประเทศ และโลก สามารถใชความรทางวทยาศาสตรและกระบวนการออกแบบทางวศวกรรมเพอสรางนวตกรรม ซงเปนผลงาน สงประดษฐหรอวธการทใชแกปญหา ในชวตประจำาวน ดวยความตระหนก และความรบผดชอบตอชมชน สงคม และโลก
คำาอธบาย สนใจในปรากฏการณรอบตว กลาพด กลาซกถาม เพอใหเขาใจในเหตและผลของปรากฏการณนน สนกทจะหาขอมล สำารวจตรวจสอบสงตาง ๆ เพอใหได คำาตอบในเรองทอยากร สามารถสรางแผนภม แผนภาพ แบบจำาลองอยางงายเพออธบายปรากฏการณทางธรรมชาต แลวใชหลกเหตผลสนบสนนหรอคดคาน ขอโตเถยงในประเดนทสงสย หรอสนใจ และใชกระบวนการออกแบบทางวศวกรรมในการศกษาปญหา ออกแบบ สรางตนแบบนวตกรรมอยางงาย ซงอาจเปนสงประดษฐหรอวธการเพอใชแกปญหาในชวตประจำาวน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน28
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
สมรรถนะ ๑. สามารถเขยนผงเชอมโยงเหตและผลจากเหตตนทางถงผลปลายทางโดยแสดงความสมพนธเชอมโยงเหตและผลแทรกระหวางเหตตนทางและ ผลปลายทางอยางเปนลำาดบและครบถวนเพอสรป/สรางความรทางวทยาศาสตร ๒. อธบายปรากฏการณธรรมชาตและปรากฏการณทเปนผลจากการ กระทำาของมนษยดวยการใชเหตผลแบบอปนยแบบนรนยและทงอปนยและนรนยประกอบกนอยางสมเหตสมผล ๓. สบสอบความรทางวทยาศาสตรโดยสามารถตงคำาถามสำาคญ ออกแบบและวางแผนการสำารวจตรวจสอบขอมล เลอกใชวสดอปกรณและเครองมอ ทเหมาะสม เกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมลและนำาเสนอผลการสำารวจ ตรวจสอบ รวมทงหลกฐานเชงประจกษทไดรบการยอมรบจากสาธารณะ ซงนำาไปสการพฒนาความเปนผรก ในความมเหตผลทางวทยาศาสตร ๔. ออกแบบและสรางแบบจำาลอง โดยใชความรและหลกการทางวทยาศาสตร และใชแบบจำาลองเพออธบายปรากฏการณธรรมชาต และปรากฏการณทเปนผลจากการกระทำาของมนษย
สมรรถนะ ๑. สามารถเชอมโยงเหตและผลของปรากฏการณ และเหตการณตาง ๆ ทเกดขน ในชวตประจำาวน ๒. อธบายปรากฏการณธรรมชาต และการเปลยนแปลงในชวตประจำาวน ดวยการใชหลกเหตผลทไมซบซอน ๓. ตงคำาถามเกยวกบปรากฏการณ ตาง ๆ ทพบในชวตประจำาวน คาดคะเนหาคำาตอบและคดวธการหาคำาตอบโดยอาจใชวสดอปกรณ เครองมอชวยในการสำารวจตรวจสอบ เกบขอมลและสรปคำาตอบ ๔. สามารถเขยนแผนภาพแผนภม แบบจำาลองอยางงาย เพออธบายความร ความเขาใจ และความคดของตน ๕. กลาพดใหความคดสนบสนน หรอคดคานเกยวกบเรองทางวทยาศาสตรท เปนปญหาถกเถยงกน สามารถชแจงเหตผลโดยมหลกฐานประกอบ ๖. นำาคำาตอบทไดจากการสบสอบ ไปคดสรางตนแบบสงประดษฐอยางงาย ๆ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 29
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๕. โตแยงในประเดนทางวทยาศาสตร โดยการใหเหตผลสนบสนนหรอ คดคาน พรอมทงหลกฐานเชงประจกษเพอการตดสนใจเลอกเหตผลทด นาเชอถอมากทสดและกลาพด กลาแสดงความคดเหนบนฐานความร พรอมรบฟงความคดเหนผอน ๖. วางแผนหาวธการแกไขปญหา ในชวตประจำาวนอยางเปนขนตอน โดยใชกระบวนการออกแบบทางวศวกรรมทประกอบดวยขนตอนการระบปญหา การสบคนขอมลเพอใชในการออกแบบ การสรางตนแบบโดยใชวสดอปกรณภายใตขอจำากด หรอตามสภาพบรบท ตลอดจนการทดสอบคณภาพของตนแบบ เพอใหไดขอมลยอนกลบในการปรบแกไขการออกแบบและตนแบบใหมความเหมาะสม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน30
๔. ภาษาองกฤษเพอการสอสาร (English for Communication)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย สามารถใชความรและทกษะทางภาษาองกฤษรวมทงเจตคตและคณลกษณะ สวนบคคล ในการสอสารฟงพดอานเขยนทงในดานการรบสาร การสงสาร การมปฏสมพนธ มกลยทธในการตดตอสอสาร สามารถสอสารไดถกตอง คลองแคลว เหมาะสมกบบรบททางสงคมและวฒนธรรม และสามารถ แลกเปลยนถายทอดความคดประสบการณและวฒนธรรมไทยไปยงสงคมโลก ไดอยางสรางสรรคมเจตคตทดตอการเรยนภาษา ใชภาษาอยางมนใจโดยสามารถใชภาษาในการตดตอสอสารไดตามกรอบอางองความสามารถทางภาษาของ สภายโรป (CEFR) ในระดบ B1 หรอตามกรอบอางองภาษาองกฤษของประเทศไทย (FRELE-TH) ซงพฒนาจากกรอบอางองความสามารถทางภาษาของสภายโรป ๒๐๐๑ ไดในระดบ B1
สมรรถนะ ๑. เขาใจประเดนสำาคญของเรองทฟงเมอผพด/คสนทนาพดอยางชดเจน ในหวขอทคนเคยและพบบอยเกยวกบ การทำางาน การไปโรงเรยน กจกรรมยามวาง เปนตน ตวอยางของการพด ในลกษณะดงกลาว เชน การเลาเรองสน ๆเปนตน
คำาอธบาย สามารถใชความรและทกษะทางภาษาองกฤษรวมทงเจตคตและคณลกษณะ สวนบคคลในการสอสารฟงพดอานเขยน ทงในดานการรบสาร การสงสาร การ มปฏสมพนธ มกลยทธในการตดตอสอสารสามารถสอสารไดถกตองคลองแคลว เหมาะสมกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมและสามารถแลกเปลยนถายทอดความคด ประสบการณและวฒนธรรมไทยไปยง สงคมโลกไดอยางสรางสรรคเหมาะสมกบวย มเจตคตทดตอการเรยนภาษา ใชภาษาอยางมนใจโดยสามารถใชภาษาในการตดตอสอสารไดตามกรอบอางองความสามารถทางภาษาของสภายโรป (CEFR)ในระดบ A1 หรอตามกรอบอางองภาษา องกฤษของประเทศไทย (FRELE-TH) ซงพฒนาจากกรอบอางองความสามารถ ทางภาษาของสภายโรป ๒๐๐๑ไดในระดบ A1
สมรรถนะ ๑. ร (ฟงหรออานรความหมาย) คำาศพททพบบอย ๆ และสำานวนพนฐานเกยวกบ ตนเองครอบครวและสงตาง ๆ รอบตว ๒. เขาใจ (ฟงเขาใจ) และสามารถโตตอบกบผพด/คสนทนาไดเมอคสนทนาใชสำานวนงาย ๆ พดชดเจนและชา ๆ และ คสนทนาอาจพดสำานวนนน ๆ ซำา (Repetition)และพดซำา โดยใชถอยคำาใหม (Rephrasing) เมอพดเกยวกบหวขอทคาดเดาได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 31
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๒. สามารถอานงานเขยนทเปน ขอเทจจรงและตรงไปตรงมาในประเดนทเกยวของกบสาขาและความสนใจของตนเองและเขาใจในระดบทนาพอใจ ๓. สามารถใชภาษาทงายและ หลากหลายเพอสนทนาในหวขอท คนเคย แสดงความคดเหนของตนเอง และแลกเปลยนขอมลเกยวกบหวขอทตนเองคนเคย สนใจ หรอหวขอเกยวกบชวตประจำาวน ๔. สามารถสรางงานเขยนงาย ๆ ทมความคดเชอมโยงกนในประเดน ตาง ๆ ทคนเคยในสาขาทตนเองสนใจโดยเชอมโยงสวนตาง ๆ ในงานเขยนใหเปนลำาดบตอเนองกนได ๕. เขาใจคำาและวลสำาคญในบทสนทนาและตดตามหวขอในการสนทนาได ๖. สามารถคาดเดาความหมายของคำาทไมรความหมายจากบรบทและสรปความหมายของประโยคไดหากเกยวของกบหวขอทคนเคย ๗. สามารถหาวธถายทอดประเดนสำาคญทตนเองตองการสอสารในบรบททหลากหลายโดยตองเปนเรองราวทตนเองจำาไดหรอหาวธทจะถายทอดเรองราว
๓. สามารถให (พดหรอเขยน) ขอมลสวนตวเบองตนเกยวกบตนเองโดยใชคำา และวลทสนและงายหรอใชประโยค พนฐานได ๔. เขาใจคำาศพทวลประโยคสน ๆ รวมไปถงคำาสงทใชบอย ๆ ในสถานการณทคนเคยไมวาจะเปนทงในการพดและการเขยน ๕. สามารถใชคำาศพทวลสน ๆ และสำานวนทใชในการสอสารเรองราวในชวตประจำาวนเพอสอสารและบรรยายขอมลสวนบคคล ส ตวเลขพนฐาน สงของพนฐาน กจวตรประจำาวน ฯลฯ ๖. มคำาศพทจำากด (สามารถจดจำาและใชคำาศพทไดถกตอง) ซงสวนใหญเปน คำาโดด ๆ ระดบพนฐานและใชวลสน ๆ เกยวกบสถานการณในชวตประจำาวนทพบไดทวไป
* หมายเหต ไดใชสมรรถนะตามกรอบอางอง FRELE-TH เปนพนฐาน โดยการวงเลบขยายคำาบางคำาเพอความชดเจนเปนประโยชนตอการจดการเรยนการสอน ชวยใหครวเคราะหไดงายขน (ดขอมลในภาคผนวก ก)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน32
๕. ทกษะชวตและความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย รจกตนเอง พงตนเอง และดำาเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยง สามารถบรหารจดการเรองของตนเองไดอยางสมดลทงทางรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา มสขภาพแขงแรง เปนคนด มวนย มสนทรยภาพ ชนชมในความงามรอบตวมความมนคงทางอารมณมบคลกความเปนไทยผสานความเปนสากล ทะนบำารงรกษาศลปวฒนธรรมของชาต และธำารงเอกลกษณความเปนไทย สรางและรกษาความสมพนธอนดกบบคคลอน รบผดชอบในบทบาทหนาทของตนทมตอครอบครวและสงคม พรอมรบการเปลยนแปลง สามารถเผชญปญหา แกปญหา ยอมรบผลทเกดขน และฟนคน สภาพจากปญหาไดอยางรวดเรวรวมทงสามารถนำาตนเองในการเรยนร พฒนาตนเองและพฒนาชวตใหมความสข ความเจรญ กาวหนาอยางยงยน
สมรรถนะ ๑. รจกตนเอง พงตนเอง และกำาหนดเปาหมายชวตตามความสามารถและความถนดของตน วางแผนและดำาเนนชวตตามหลกของปรชญาเศรษฐกจ พอเพยงเพอไปสเปาหมาย ๒. มวนยในการดแลจดการตนเองใหมสขภาวะทางกายทดอยางสมดลกบสขภาวะดานอน ๆ โดยมสขภาพแขงแรง
คำาอธบาย รจกตนเอง พงตนเองและดแลตนเองไดเหมาะสมตามวย มสขนสยในการทำากจวตรประจำาวน สามารถปองกนตนเองจากภยตาง ๆ ควบคมอารมณของตนได และปรบตนใหเลน เรยน และทำากจกรรมตาง ๆ รวมกบเพอน ๆ ได มสมมาคารวะ และปฏบตตนตอผอนไดอยางเหมาะสมกบบทบาทของตน ปฏบตตามกฎ ระเบยบ และขอตกลงของครอบครว และโรงเรยน รบผดชอบในหนาทของตน สามารถคดหาวธแกปญหาทเกดขนกบตน และลองแกปญหาดวยตนเอง มสนทรยภาพ ในความงามรอบตว และเขารวมในกจกรรมทางศลปวฒนธรรมของสงคม
สมรรถนะ ๑. รจกตนเอง บอกสงทสามารถทำาได และสงททำาไมไดบอกไดวาตนชอบ ไมชอบอะไร บอกความคด ความรสกความตองการ และปญหาของตนเองได ๒. มวนยในการปฏบตตามสขบญญต ทำากจวตรประจำาวนทงการกน เลน เรยน ชวยทำางาน พกผอน นอนหลบอยางพอด พอเหมาะกบวย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 33
๕. ทกษะชวตและความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth) ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
กน อย ด ฟงเปน ปกปองตนเองใหปลอดภยจากภยตาง ๆ ทงโรคภย อบตภย ภยธรรมชาต ภยทางเพศ ภยจากสงเสพตด และอบายมขตาง ๆ รวมทงภยจาก สอสารสนเทศและเทคโนโลย ๓. ควบคมอารมณ ความคด และพฤตกรรมใหแสดงออกอยางเหมาะสมรกษาบคลกภาพความเปนไทยผสานกบสากลอยางกลมกลน ๔. เปนคนด สามารถแยกแยะสงดชวถกผด มความกลาหาญเชงจรยธรรม ยนหยดในการทำาสงทถกตอง นอมนำาหลกศาสนาทตนยดถอมาเปนเครอง ยดเหนยวในการดำารงชวต ๕. รกษาระเบยบวนยของสงคม สรางและรกษาความสมพนธอนดกบ ผอน รบผดชอบในบทบาทหนาทของตนทมตอครอบครวและสงคม ๖. มสนทรยภาพ ชนชมความงามในธรรมชาต ศลปวฒนธรรมและรกษาเอกลกษณความเปนไทยใหธำารงตอไป ๗. พรอมรบความเปลยนแปลง สามารถปรบตว เผชญปญหา แกปญหา ยอมรบผลทเกดขน และฟนคนสภาพจากปญหาไดอยางรวดเรว ๘. สรางแรงจงใจและนำาตนเองในการเรยนร เรยนรวธการเรยนร โดยใชทกษะการเรยนรหลากหลาย ทงทกษะการเรยนรทกษะการสบคนขอมล ทกษะการสบสอบ ทกษะการสรางความรและนวตกรรม รวมทงทกษะการประยกตใชความรเพอพฒนาตนเองและชวต
๓. ระมดระวงตนเองจากภยตาง ๆ บอก หรอซกถามคร หรอผใหญในเรองทไมร ไมแนใจ กอนตดสนใจ ๔. ควบคมอารมณ ปรบตว รวมเลน และเรยนกบเพอน ๆ ได รจกแบงปน สามารถแกปญหาดวยสนตวธ ๕. ปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอตกลงของครอบครวและโรงเรยนรวมทงมสมมาคารวะตอผใหญและปฏบตตนตอ ผอนไดอยางเหมาะสม ๖. ละเวนการกระทำาทไมควรทำาและตงใจทำาความด หรอชวยคนในครอบครว และผอน ๗. เขารวมในกจกรรมทางศลปะ นาฏศลป ดนตร นนทนาการ กฬา รวมทง การชนชมธรรมชาตรอบตวและการเขารวมในกจกรรมทางศลปวฒนธรรม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน34
๖.ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย มเปาหมายและการวางแผนอาชพตามความสนใจและความถนด มความร และทกษะพนฐานสอาชพทเหมาะสม มทกษะและคณลกษณะนสยทด ในการทำางาน มทกษะในการทำางานและพฒนางาน โดยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มความรและทกษะพนฐานของการเปนผประกอบการทด สามารถคดสรางงาน สรางนวตกรรม ทเปนประโยชนตอตน ครอบครว หรอ สงคม
สมรรถนะ ๑. วเคราะหตนเอง คนหาเปาหมายของชวต เตรยมทกษะเฉพาะอาชพ และการปฏบตงานทสอดคลองกบความสนใจ ความถนด และสตปญญาและฝกฝนอาชพทสนใจอยางตอเนองเพอเปน พนฐานในการประกอบอาชพในอนาคต ๒. กำาหนดเปาหมายในการทำางานทชดเจน วางแผน จดเรยงลำาดบความสำาคญของงานและบรหารเวลาอยางมประสทธภาพ ๓. ปฏบตงานอยางมงมน อดทน รบผดชอบ และเพยรพยายาม เพอใหบรรลเปาหมาย
คำาอธบาย รจกตนเอง มเปาหมายในการทำางาน และพยายามทำางานใหสำาเรจตามเปาหมาย มทกษะและลกษณะนสยทดในการทำางาน มความเพยร ความอดทน ความซอสตย และความรบผดชอบ มทกษะพนฐาน ดานการเงน ทงดานการใชจายและการออม และสามารถแสดงความคดสรางสรรค ผานกจกรรมตาง ๆ
สมรรถนะ ๑. สามารถตงเปาหมายในการทำางานและตงใจทำางานใหสำาเรจตามเปาหมายทคดไว ๒. ทำางานดวยความเอาใจใส มความเพยร อดทน พยายามทำางานใหดทสดตามความสามารถ ๓. มทกษะพนฐานดานการเงนรจก ความหมายและคาของเงน การใชจายเงน การออม รวาเงนมาจากการทำางานและเงนมจำากด สามารถใหความเหนในการหาเงนไดอยางงาย ๆ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 35
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๔. คดและปฏบตงานใด ๆ โดยใช หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง คอทำาพอประมาณอยางมเหตผล และ มภมคมกน บนฐานของความรและคณธรรม ๕. มความรและทกษะพนฐานของ การเปนผประกอบการทด สามารถวางแผนการลงทน การผลต การตลาด การบรหารจดการดานทรพยากร บคลากร และ การเงน ๖. สามารถประยกตใชความรในการสรางผลตภณฑเชงสรางสรรค มจรรยาบรรณและความรบผดชอบตอสงคม
๔. แสดงความคดรเรมสรางสรรค ผานการแสดงออกทางกจกรรมตาง ๆ ทงกจกรรมศลปะ ดนตร นาฏศลป การประดษฐ หตถกรรม การเลน และ การผลตชนงาน โดยใชสอและเทคโนโลย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน36
๗.ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม (Higher - Order Thinking Skills and Innovation) HOTS: Critical Thinking, Problem Solving, Creative Thinking
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย สามารถใชการคดเปนเครองมอ ในการเรยนร และการใชชวต มการคดใหรอบคอบกอนทจะกระทำาหรอไมกระทำาการใด ๆ บนฐานของขอมลทเพยงพอ รวมทงมการวเคราะห วพากษ ประเมนขอมล เหตผลและหลกฐานตาง ๆ มวจารณญาณในการคดตดสนใจ โดยยดหลกเหตผล และการพจารณาอยางรอบดาน ทงในดานคณ โทษ และความเหมาะสมตามหลกกฎหมาย ศลธรรม คณธรรม คานยม รวมทงความเชอและบรรทดฐานของสงคมและวฒนธรรมสามารถแกปญหาอยางเปนระบบ โดยมการวเคราะหหาสาเหตทแทจรง และหาวธการแกปญหาหรอทางออกทเหมาะสมกบบคคล สถานการณ และบรบท รวมทงสามารถรเรมความคดใหม ๆ แปลงความคด นนใหเปนรปธรรม และบรหารจดการจนเกดผลผลตเปนผลงานในลกษณะ ตาง ๆ เชน แนวคดใหม กระบวนการใหม สงประดษฐ ผลตภณฑ และนวตกรรม ทเปนประโยชนตอชวตของตน ผอน สงคม ประเทศและโลก
คำาอธบาย วเคราะหขอมลหรอเรองงาย ๆ ทไมซบซอนและคดตดสนใจตามหลกเหตผลไดสำารวจตนเองแลวสามารถระบปญหาของตนและปญหาทมกบเพอน และคดหาสาเหต และวธการแกปญหา แลวลงมอแกปญหาดวยวธการทเลอก สามารถตดตามผล ประเมนผลและสรปผลการแกปญหาของตนได คดหรอจนตนาการความคดแปลกใหมในกจกรรมตาง ๆ เชน การเลน การประดษฐ การทำาของเลน ของใช การเลานทาน การวาดภาพ การแสดงออกทางศลปะ ดนตร นาฏศลป และกฬา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 37
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
สมรรถนะ ๑. คดพจารณาเรองตาง ๆ โดยมขอมลเกยวของกบเรองนนอยางเพยงพอ สามารถวเคราะห วพากษ และประเมนขอมลและเหตผล สามารถสรปความเขาใจและใหความเหนในเรองนน ๆ ๒. ใชวจารณญาณ มการตดสนใจเรองตาง ๆ บนฐานของขอมล เหตผล หลกฐานรวมทงการพจารณาอยางรอบดานทงในดานคณ โทษ และความเหมาะสม ตามหลกกฎหมาย ศลธรรม คณธรรม คานยม ๓. ระบปญหาทเกดขนกบตนเองและผอนได มมมมองตอปญหาในทางบวก กลาเผชญปญหา และคดแกปญหาอยางเปนระบบ โดยมการวเคราะหปญหาและหาสาเหตทแทจรง วธการแกปญหาทหลากหลายและแปลกใหม เลอกวธการทเหมาะสมทสด แลววางแผนดำาเนนการแกปญหาอยางเปนขนตอน ๔. ลงมอแกปญหาดวยตนเอง และรวมมอกบผอนในการแกปญหาอยางเปนระบบ มการดำาเนนการตามแผน เกบขอมล วเคราะหขอมล สรปและประเมนผล
สมรรถนะ ๑. ฟง/อานขอมลเรองราวสน ๆ งาย ๆทไมมความสลบซบซอนแลวสามารถสรปความเขาใจของตนและแสดงความคดเหนอยางมเหตผลเกยวกบเรองนนได ๒. ชแจงเหตผลของการตดสนใจ ในเรองตาง ๆ ในชวตประจำาวนของตน และบอกไดวาการตดสนใจของตนมความเหมาะสมอยางไร ๓. บอกปญหาของตนเอง และปญหาทมกบเพอน เลอกปญหาทสามารถแกไขไดดวยตนเอง คดหาสาเหต วธการแกไขรวมถงคดหาวธการแปลกใหม แลวเลอกวธการทดทสดเพอนำามาใชแกปญหา ๔. ลงมอแกปญหาดวยตนเอง และรวมมอกบเพอนในการแกปญหา โดยใช วธการทเลอกไวแลวตดตามผลและ ประเมนผลการแกปญหา ๕. สามารถคดคลอง คดหลากหลาย คดยดหยน คดจนตนาการ และคดรเรมเกยวกบสงตาง ๆ ทอยรอบตว ๖. จนตนาการเรองราว ความคด แปลกใหมจากสงรอบตว และแสดงออกผานกจกรรมตาง ๆ เชน การเลน การวาดภาพ การเลานทาน การพด อธบาย การประดษฐ การสราง การทำาของเลน ของใช และการแสดงออกทางศลปะ ดนตร นาฏศลป และกฬา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน38
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๕. มความยดหยนทางความคด สามารถมอง/คดและใหความเหน ในเรองตาง ๆ ไดหลากหลายแงมม หลายมต หลายวธ ยนดรบฟงความคดเหน ทแตกตาง สามารถประสานหรอสงเคราะหความคดทแตกตาง และรเรมความคดใหม ๆ ๖. คดรเรมสงใหม ๆ ซงอาจเปนการปรบหรอประยกตจากของเดม หรอ ตอยอดจากสงเดม หรอรเรมความคด แปลกใหมทแตกตางจากเดม โดยสามารถอธบายความคดใหผอนเขาใจ และทำาใหความคดนนเกดผลเปนรปธรรม เปนแนวคดใหม กระบวนการใหม นวตกรรม สงประดษฐ และผลตภณฑตาง ๆ อนเปนประโยชนตอตนเอง
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 39
๘. การรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย เขาถง เขาใจ วเคราะห ตความ ประเมนคณคา ความนาเชอถอของสอ สารสนเทศ และเทคโนโลยดจทล เพอเลอกรบและใชประโยชน รวมทงสรางสรรคสอ ขาวสาร และสอสารอยางเปนผรเทาทนตนเอง โดยคำาถงผลกระทบตอผอนและสงคมโดยรวม รวมทงสามารถใชประโยชนจากสอ สารสนเทศและเทคโนโลยดจทลเพอพฒนาตนเองชมชน และสงคม โดยคำานงถงคณ โทษ และผลกระทบ ทจะเกดตอผอนและสงคม
สมรรถนะ ๑. เขาถงแหลงสอ สารสนเทศ และเทคโนโลยดจทลทหลากหลาย เพอใชสบคนขอมลและสารสนเทศทตองการอยางเขาใจ และเลอกเรองทจะเกดประโยชนตอตนเอง ชมชน และสงคม ๒. เขาใจความรสกและความตองการของตนเองเมอใชสอ สารสนเทศ ทงการเขาถง สงตอ และกระจายขอมลขาวสาร โดยรบผดชอบผลกระทบทงตอตนเอง ผอนและสงคม
คำาอธบาย รจกและใชสอสารสนเทศ เขาใจความตองการของตนเองเมอตองเรยนรหรอใชประโยชน เขาใจวธการเขาถงแหลงสารสนเทศ แหลงเรยนร และการใชประโยชนจากสอ ประเมนความนาเชอถอและคณคา เหนประโยชนและโทษของสอ สารสนเทศ และเทคโนโลยดจทล สามารถสบคน อาน สรางสอและขาวสารอยางงาย และเลอกสงตอขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว และชมชน
สมรรถนะ ๑. รจกและเลอกใชเครองมอ และแหลงสอสารสนเทศเพอการสบคน และเขาถงขอมลทตองการอยางเหมาะสม กบวย ๒. ใชสอและจดการเวลาในการใชสอ อยางระมดระวงโดยไมใหเกดผลเสยตอตนเองและผอน ๓. ตดสนใจอยางมเหตผลทจะเชอหรอไมเชอ ปฏบตตามหรอไมปฏบตตามสอ สารสนเทศ และเทคโนโลยดจทล โดยรวาสอมวตถประสงคในการสอสาร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน40
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๓. วเคราะห วพากษและประเมนสอสารสนเทศ และเทคโนโลยดจทล ในจดประสงคของการสอสาร กระบวนการสราง และบทบาทของสอ สารสนเทศ และเทคโนโลยดจทลแบบตาง ๆ อยางเปนผรเทาทนผลกระทบทอาจจะเกดกบตนเอง ผอน และสงคม ๔. ประยกตใชความฉลาดรดานดจทลประกอบดวยการจดการเวลา การรกษาขอมลสวนตว การรกษาความปลอดภยของตนเอง และการตงรบภยคกคามทางโลกออนไลน เมอตองสมพนธกบเทคโนโลยดจทลในสถานการณตาง ๆ ๕. ใชความรและความเขาใจดานสอสารสนเทศ และเทคโนโลยดจทล อยางรบผดชอบและมจรยธรรม ทงเพอการเรยนร การใชชวต และความสมพนธกบบคคลอน ๆ ในโลกความจรงและ โลกเสมอน
๔. เลอกสาระทมประโยชนทไดจากสอสารสนเทศ ไปใชในชวตประจำาวน ใหเกดประโยชนกบตนเอง และครอบครว ๕. เลอกสรรขอมล และสรางสอ สารสนเทศในแบบตาง ๆ แลวสอสาร โดยคำานงถงผลทเกดขนตอตนเองและผอน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 41
๙. การทำางานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา (Collaboration Teamwork and Leadership)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย มทกษะในการทำางานกลม ทำางานเปนทมทมประสทธภาพ มสวนรวม ทำางานแบบรวมมอรวมพลง โดยการสนบสนน ชวยเหลอ ขจดปญหา แบงปน แลกเปลยนความรและความคด เหนคณคาของการทำางานรวมกนและปฏบตตามบทบาทเพอการทำางาน ใหบรรลเปาหมายทกำาหนด มความเปนผนำาและใชภาวะผนำาอยางเหมาะสมกบสถานการณ สามารถแกปญหาและ นำากลมใหไปสเปาหมาย สรางแรงบนดาลใจ ใหผอนไดพฒนาตนเอง นำาจดเดนของสมาชกมาใชเพอใหบรรลผลสำาเรจ รวมกน ปฏบตตนในฐานะสมาชกกลมทด ทำางานรวมกนดวยความไววางใจ เปดใจ รบฟง และเคารพความคดเหนทแตกตาง สามารถประสานความคดและใชสนตวธในการจดการปญหาความขดแยง สรางและรกษาความสมพนธทางบวกกบสมาชก
คำาอธบาย มทกษะในการทำางานกลม เปนผนำาและสมาชกทดของกลม กำาหนดวธการทำางานทจะชวยใหงานสำาเรจ มมารยาทในการรบฟงความคดเหนของผอน ใหการสนบสนนหรอโตแยงอยางมเหตผล ใหความรวมมอในการทำางาน รบผดชอบงาน ทไดรบมอบหมาย ชวยกลมในการแกปญหาและรกษาความสมพนธอนดของสมาชกทกคนในกลม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน42
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
สมรรถนะ ๑. มทกษะการเปนผนำา การเปนสมาชกกลม และกระบวนการทำางานกลม/กระบวนการทำางานเปนทมทด มประสทธภาพ ๒. แลกเปลยนความร แบงปนความคด ดวยความเตมใจเพอสนบสนนสงเสรมใหกลมบรรลผลตามเปาหมายทกำาหนดรวมกน ๓. รบฟง ยอมรบ และเคารพความคด เหนมมมองทแตกตางของผอนอยางจรงใจ เพอใหเกดความเขาใจอนดระหวางกนอยางแทจรง ๔. รวมทำางานกลม ปฏบตตน ในฐานะสมาชกกลมทรบผดชอบตอหนาทและบทบาททไดรบมอบหมายอยางใสใจ และใหความไววางใจกนและกน เพอใหเกดความสำาเรจในการทำางาน และความสมพนธทด ๕. สรางแรงบนดาลใจใหผอนไดพฒนาตนเองและใชความสามารถของแตละคนเพอใหบรรลผลสำาเรจรวมกน ๖. ปรบตว พรอมประสานความคดทมความแตกตาง พรอมใชสนตวธ ในการจดการปญหาความขดแยง เพอสรางและรกษาความสมพนธทางบวก กบสมาชก
สมรรถนะ ๑. ทำาหนาทเปนผนำากลมและสมาชกกลมทดโดยมกระบวนการทำางานหรอวธการทำางานทดและเหมาะสม ๒. รบฟงความคดเหนของผอน สนบสนนหรอโตแยงความคดเหนของผอนอยางมเหตผล ๓. รวมทำางานกลมกบเพอน ใหความรวมมอในการทำางาน รบผดชอบตอบทบาทและหนาททไดรบมอบหมาย ใสใจในการทำางาน พยายามทำางานใหดทสด และ ชวยเหลอเพอน ๔. เมอการทำางานกลมเกดมปญหา ชวยกนระดมคดหาวธการแกไขปญหา และชวยกลมแกปญหา โดยสนตวธ ๕. ชวยสรางและรกษาความสมพนธอนดของเพอนในกลม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 43
๑๐. การเปนพลเมองทเขมเเขง/ตนรทมสำานกสากล (Active Citizen with Global Mindedness)
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
คำาอธบาย ปฏบตตนในฐานะพลเมองทมความรบผดชอบ ดวยการปฏบตตามบทบาทหนาท ขนบธรรมเนยมประเพณ เคารพกฎ กตกา ขอตกลง และกฎหมาย ปฏบตตนในฐานะพลเมองทม สวนรวมดวยการเรยนรเพอใหตนเอง มความรพนฐานดานการเมองการปกครอง อยรวมกบผอนอยางพงพาอาศยกนประยกตใชความรดวยการทำางานจตอาสารบผดชอบตอสวนรวมโดยรวมมอกบ ผอนในการแกปญหาและพฒนาสงคม ปฏบตตนในฐานะพลเมองทมงเนนความเปนธรรมของสงคม เคารพศกดศรความเปนมนษย เชอมนในหลกการ การอยรวมกนทามกลางความแตกตางหลากหลาย มสวนรวมทางการเมอง ในระดบตาง ๆ แกไขความขดแยงอยาง สนตวธ มสวนรวมในการสรางการ เปลยนแปลง ใหเกดความเทาเทยมและเปนธรรมในระดบทองถน ประเทศชาต และโลก ทงในความเปนจรงและโลกดจทล เพอใหเกดสนตภาพและความยงยน
คำาอธบาย ปฏบตตนตามระเบยบ กฎ กตกา ขอตกลงของครอบครว โรงเรยน และสงคม มสวนรวมในการชวยเหลอผอน รกษาสมบตสวนรวม ภมใจในความเปนชาต อธบายความคดและการตดสนใจของตนเองอยางมเหตผล มความสมพนธอนดในการอยรวมกน กบผทมความแตกตางหลากหลายและ มสวนรวมในกจกรรมสวนรวมไดเหมาะสม กบวย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน44
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
สมรรถนะ ๑. ปฏบตตามบทบาทหนาทของพลเมองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ๒. เคารพสทธและเสรภาพของตนเองและผอน เคารพและปฏบตตามกฎ กตกา ขอตกลงและกฎหมาย รวมทงแนวปฏบตตามขนบธรรมเนยมและประเพณ ๓. ใหเกยรตผอน เหนอกเหนใจ เอออาทร ชวยเหลอผอนเพอการอยรวมกน อยางสงบสข ๔. รวมมอกบผอนในการทำางานสาธารณะและจตอาสา ๕. ตดตามสถานการณ เหตการณบานเมอง และปญหาของชมชน สงคมและโลก มสวนรวมทางตรงหรอทางออมในการพฒนาเปลยนแปลง และแกไขปญหา ๖. มการตดสนใจและการแกปญหารวมกน สามารถแสดงจดยนของตนเอง มทกษะในการตดสนใจ การแกไขปญหา การแกไขความขดแยงดวยการใหความรวมมอ และการแสดงออกซงความสามารถทจะอยรวมกนทามกลางความหลากหลาย
สมรรถนะ ๑. ปฏบตตนดวยความเขาใจและ ใหความเคารพตอสญลกษณแทนความเปนสถาบนหลกของชาตทยดเหนยวจตใจ รวมกนของผคน ๒. ปฏบตตามบทบาทและหนาท ทรบผดชอบตอครอบครว ชนเรยน โรงเรยน และชมชนอยางเหมาะสม ๓. อยรวมกนอยางเอออาทร รกษาสทธของตนเอง โดยเคารพและไมละเมดสทธของผอน ๔. อยรวมกบผอนอยางพงพาอาศยกนทงผทอยในชนเรยน โรงเรยน ครอบครว และชมชน ดวยความเขาใจในความแตกตาง ดานอาย เพศ ความถนด ฐานะ และบทบาทหนาท ๕. รวมกบผอนแสวงหาทางออกอยางเปนเหตเปนผล เมอเผชญกบปญหา ความขดแยง หรอมความคดเหนไมตรงกน ๖. เขาใจเรองสวนตวและสวนรวม และใชของสวนรวมอยางระมดระวงไมกอใหเกดความเสยหาย และถนอมรกษาใหผอนไดใช ๗. ปฏบตตนตอผอนทงในระดบครอบครว และโรงเรยน โดยคำานงถงผลดผลเสยทจะเกดขน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 45
ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบประถมศกษาตอนตน (ป. ๑-๓)
๗. มทกษะการตความ การตดตามขาวสาร เหตการณบานเมอง และความเคลอนไหวเชงการเมอง การตความนโยบายและการตดสนใจทางการเมอง และการวจารณขอมลขาวสารจากสอ รวมถงผลประโยชนและระบบคณคาทเกยวของกน ๘. มสวนรวมกบกลม หนวยงานหรอองคกรเพอกจการสาธารณะ เปนอาสาสมครในประเดนทางสงคมท หลากหลาย สามารถทำางานกบชมชน และภาคประชาสงคมระดบตาง ๆ ทเหมาะสม กบความรความสามารถของตนเอง ๙. มทกษะการจดการการเปลยนแปลง และประยกตใชเพอลดหรอขจดขอขดแยง และการแสวงหาทางออกดวยวธการ ตาง ๆ เชน การประนประนอม
๘. มสวนรวมในการกำาหนดกตกา ปฏบตตามกตกาในหองเรยน และโรงเรยน ตดตาม ตรวจสอบ และปรบเปลยนใหเหมาะสมเพอการอยรวมกนอยางสงบสข ๙. มสวนรวมในกจกรรมจตอาสาหรอแกไขปญหาสวนรวมทเหมาะสมตามวย
สวนท ๓แนวทางในการพฒนาสมรรถนะผเรยน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 49
สวนท ๓แนวทางในการพฒนาสมรรถนะผเรยน
การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะเปนการเรยนการสอนทมจดประสงคการเรยนรฐานสมรรถนะเปนเปาหมาย คอ มงเนน การพฒนาความสามารถในการประยกตใชความรทกษะเจตคตและคณลกษณะตางๆ อยางเปนองครวมในการปฏบตงานการแกปญหาและการใชชวต เปนการเรยนการสอนทเชอมโยงกบชวตจรง เรยนร เพอใหสามารถใชการไดจรงในสถานการณตาง ๆ เปนการเรยน เพอใชประโยชนไมใชการเรยนเพอรเทานน การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะเนน “การปฏบต” โดยมชดของเนอหาความรทกษะเจตคตและคณลกษณะทจำาเปน ตอการนำาไปสสมรรถนะทตองการจงทำาใหสามารถลดเวลาเรยนเนอหาจำานวนมากทไมจำาเปนเออใหผเรยนมเวลาในการเรยนรเนอหาทจำาเปนในระดบทลกซงขนและมโอกาสไดฝกฝนการใชความรในสถานการณตางๆ ทจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะในระดบชำานาญหรอเชยวชาญเปนการเรยนการสอนทมการบรณาการความรขามศาสตรความร ในศาสตรตางๆ ทเกยวของกบการปฏบตงานใดงานหนง จะได นำาไปใชเพอความสำาเรจของการปฏบตงาน การเรยนการสอน เปนการบรณาการมากขน การจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะนนผเรยนสามารถใชเวลาในการเรยนร และมความกาวหนาในการเรยนรตามความถนดและความสามารถของตนสามารถไปไดเรว–ชาแตกตางกนไดในสวนการใหขอมลปอนกลบแกผเรยนเพอการปรบปรงพฒนา เปนปจจยสำาคญทชวยใหเกดการเรยนรฐานสมรรถนะประสบความสำาเรจ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน50
สาระขางตนกลาวถงลกษณะสำาคญของการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะซงมเปาหมายเพอการพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะตาง ๆ สำาหรบเนอหาในสวน ๓ น เสนอแนวทาง และตวอยางหลากหลายของการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะเพอพฒนาผเรยนใหเกด ๑๐ สมรรถนะ ในการนำากรอบสมรรถนะหลกทง ๑๐ สมรรถนะ สการพฒนาผเรยนนนมหลกการสำาคญ ดงน ๑. สมรรถนะหลกทกดานสามารถพฒนาผเรยนไดหลายลกษณะ ทงพฒนา ผานกจกรรมในชวตประจำาวนหรอกจกรรมทเปนกจวตรในโรงเรยน กจกรรมพฒนาผเรยน และกจกรรมการเรยนรในหองเรยน ๒. สมรรถนะหลกทกดานสามารถพฒนาผเรยนผานเนอหาสาระตาง ๆ ในทกกลมสาระ และอาจจะเกยวของกบเนอหาสาระตาง ๆ (Subjects / Disciplines/ Areas) ได ไมเทากน นอกจากนยงพฒนาผานสาระทเปนเรองราวเหตการณและประเดนสำาคญในปจจบน (Current Issues) บรบท (Context) รวมทงประสบการณและกจกรรม (Experiences & Activities) ๓. ในการออกแบบกจกรรมเพอพฒนาผเรยนอาจจะผสานและบรณาการ หลาย ๆ สมรรถนะทงทเปนสมรรถนะยอยในสมรรถนะหลกนน หรอสมรรถนะยอย ในสมรรถนะหลกอน ๆ ๔. ในการออกแบบกจกรรมเพอพฒนาผเรยนใหเกดสมรรถนะใด ๆ นน ผสอนตองวเคราะหสงตาง ๆ ดงน ๔.๑ ความรทจำาเปนตอการเกดสมรรถนะทตองการ ซงเลอกมาจากเนอหาสาระ มโนทศนของศาสตรสาขาวชาตาง ๆ ๔.๒ ทกษะทจำาเปนตอการเกดสมรรถนะทตองการ ซงเลอกมาจากทงทกษะสำาคญของศาสตรสาขาวชาตาง ๆ และทกษะทเปนองคประกอบหลกของสมรรถนะ ๔.๓ เจตคต คณลกษณะนสย แรงจงใจ ฯลฯ ทจำาเปนตอการเกดสมรรถนะ ๔.๔ สถานการณตาง ๆ ทจะนำาสมรรถนะทตองการไปใช หลงจากนน จงนำาสมรรถนะมาแตกเปนสมรรถนะยอยตามระดบการเรยนรเพอออกแบบ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 51
ผลการเรยนร (Learning Outcomes / Specific Competencies) และออกแบบประสบการณการเรยนร (Learning Experiences) ทจะทำาใหผเรยนไดเรยนรและเกดความร ทกษะ เจตคต/คณลกษณะ และสามารถนำาความรทกษะ เจตคต/คณลกษณะ ไปใชในสถานการณตาง ๆ
๓.๑ แนวทางการพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะหลกผานกลมสาระการเรยนร สมรรถนะทกำาหนดขนขางตนมลกษณะเปนสมรรถนะหลก (Core Competencies) หมายถง สมรรถนะทมความสำาคญเนองจากเปนสมรรถนะ ทจำาเปนสำาหรบผเรยนทกคนเพอใชในการเรยนร การทำางาน และการใชชวตอยางม คณภาพในครอบครว ชมชน สงคม ประเทศและโลก และเปนฐานของสมรรถนะ (ระดบทสงกวา) เฉพาะงาน หรอสมรรถนะวชาชพ หรอสมรรถนะองคกรในอนาคตของผเรยน นอกจากนน ยงหมายรวมถงลกษณะสำาคญรวมทสามารถพฒนา ขามกลมหรอผานกลมสาระการเรยนรตาง ๆ ได หรอนำาไปประยกตใช ในกลมสาระการเรยนรตาง ๆ ได ในสวนนจงตวอยางขอมลความสมพนธ เชอมโยงของสมรรถนะหลกกบแนวทางการพฒนาผเรยนในกลมสาระ การเรยนรตาง ๆ ไวดงน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน52
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ใชภาษาไทยในการรบขอมล ถายทอดขอมล แลกเปลยนความคดความรสกและประสบการณ◊ ใชรปแบบ และหลกการทางภาษาทเหมาะสมกบ บรบทผฟง และใชเพอบรรลวตถประสงคเฉพาะ◊ ใชเทคนคในการสอสารเพอใหเกดความเขาใจและ การถายทอดขอความไดผลดยงขน◊ ใชภาษาไทยในการสอสาร เพอแสดงออกถงความ เขาใจ เหนอกเหนใจ ความเมตตา และการใหเกยรต◊ ใชหลกภาษาวรรณศลป ทศนศลป วรรณกรรมในชวต ประจำาวนอยางภาคภมใจในความเปนไทย
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ เรยนร สญลกษณ และรปแบบคณตศาสตรผาน การอาน และการเขยนโดยใชภาษาไทยแลกเปลยน ความคด หรอสรางความรความเขาใจเกยวกบ สญลกษณ และรปแบบคณตศาสตร โดยใชภาษาไทย
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind
◊ สบสอบความรและมโนทศนเกยวกบภาษาไทย ทสนบสนนดวยหลกฐานเชงประจกษ
◊ ใชเหตผลสนบสนนหรอคดคานในประเดนถกเถยง ในสถานการณตาง ๆ เชน การอภปรายและการโตวาท
◊ สรางผลผลตหรอผลตภณฑใหมดวยกระบวนการสรางสรรคนวตกรรมทถายทอดความรสกนกคด คานยม ขนบธรรมเนยม ประเพณ ความงดงามของภาษา เพออนรกษความเปนไทย
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบคำาสำาคญ หรอนยามศพท เกยวกบภาษาไทย ความเปนไทย และวฒนธรรมไทย◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบขนตอน หรอการดำาเนนการ เกยวกบความเปนไทย และวฒนธรรมไทย
กลมสาระการเรยนรภาษาไทย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 53
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาเกยวกบภาษาไทย ความเปนไทย และวฒนธรรมไทยเปนขอความหรอ บทอานสน ๆ
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความรเกยวกบความเปนไทย และวฒนธรรมไทย
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรออาน และ จดบนทกยอ ๆ เกยวกบความเปนไทย และวฒนธรรมไทย
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ เรยนรการจดการชวต การพงพาและพฒนาตนเองผานการฟง และอานจากแหลงความรตาง ๆ
◊ ถายทอดความรแลกเปลยนความคดเกยวกบการจดการชวต การพงพาและพฒนาตนเองทสมดลผานการพด และการเขยนในลกษณะตาง ๆ
◊ รบร ชนชมเหนคณคาในความงดงามของภาษาและวฒนธรรมไทย
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพ และการเปน ผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ เรยนรการจดการชวต การพงพาและพฒนาตนเองผานการฟง และอานจากแหลงความรตาง ๆ
◊ ถายทอดความรแลกเปลยนความคดเกยวกบ การจดการชวต การพงพาและพฒนาตนเองทสมดล ผานการพด และการเขยนในลกษณะตาง ๆ
◊ รบร ชนชมเหนคณคาในความงดงามของภาษาและวฒนธรรมไทย
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคด ขนสงและนวตกรรม (Higher- Order Thinking
Skills and Innovation : HOTS Critical
Thinking, Problem Solving,Creative
Thinking
◊ พฒนาทกษะในการตดสนใจเรองตาง ๆ บนฐานของขอมลเหตผลและหลกฐานอยางรอบดานและเหมาะสม ตามบรบทเชงวฒนธรรมผานการใชภาษาไทย เพอการสอสารทงการฟง การพด การอาน และการเขยน
◊ ระบปญหาตาง ๆ รวมถงวเคราะหสาเหตของปญหา หาวธการแกปญหา และเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสม ทสดโดยใชภาษาไทย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน54
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ อธบายกระบวนการแกปญหาทตนเองไดลงมอปฏบตอยางเปนขนตอนและเปนระบบโดยใชภาษาไทย
◊ ปรบความคดของตนเองใหมความยดหยนสามารถมอง/ คด และใหความเหนในเรองตาง ๆ อยางหลากหลายแงมมดวยการใชภาษาไทยในการสอสารทงการฟง การพด การอาน และการเขยน
◊ พฒนาความคดรเรมสงใหม ๆ และสอสารดวยรปแบบแตกตางจากเดม
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทน สอสารสนเทศ และดจทล
(Media, Information and Digital Literacy: MIDL)
◊ ใชสอ สารสนเทศทพบเหนในชวตประจำาวนในการพฒนาทกษะการฟง และการอาน
◊ เรยนรรปแบบการใชภาษาของสอและกลวธการใชภาษาในสอและตความจดประสงคและรปแบบการสอสารของโฆษณา ละคร และขาว
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม
และมภาวะผนำา (Collaboration Teamwork and Leadership)
◊ เรยนรการจดการชวต การพงพาและพฒนาตนเองผานการฟง และอานจากแหลงความรตาง ๆ
◊ ถายทอดความรแลกเปลยนความคดเกยวกบ การจดการชวตการพงพาและพฒนาตนเองทสมดล ผานการพด และการเขยนในลกษณะตาง ๆ
◊ รบร ชนชมเหนคณคาในความงดงามของภาษาและวฒนธรรมไทย
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปน พลเมองทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากล (Active Citizen with
Global Mindedness)
◊ ศกษาและเรยนรวงคำาศพทและรปแบบภาษา เกยวกบการเมองการปกครอง รฐศาสตร กฎหมาย
◊ สอสารเพอสรางความเขาใจในการอยรวมกน อยางปรองดอง สมานฉนท ยตความขดแยง
◊ อานวรรณกรรมประจำาชาต และวรรณกรรม เปรยบเทยบทงในระดบภมภาค อาเซยน และโลกเพอสรางความเขาใจในการอยรวมกนอยางปรองดอง สมานฉนทเเละสนต
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 55
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ฟง พด อาน และเขยนคำาศพททเกยวของกบคณตศาสตรแนวคดและกระบวนการทางคณตศาสตรและคำาทวไป
ทมความหมายเฉพาะในบรบททางคณตศาสตร◊ ใชภาษาไทยในการถายทอดความคดและแบบแผน
ทางคณตศาสตร◊ พดอภปราย แสดงความคดความเหนเกยวกบ
ความคดทางคณตศาสตร◊ ใชภาษาไทยในการสรางและตความขอมลทเกยวของ
กบคณตศาสตร◊ ใชแบบจำาลองภาษาและสญลกษณทางคณตศาสตร
ในการสอสาร สอ-ความหมาย และการนำาเสนอ
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ สรางกฎเกณฑทางคณตศาสตร วเคราะหตรวจสอบกระบวนการคณตศาสตร วธแกปญหา และการไดมาของกฎเกณฑนนโดยใชวธการใหเหตผลเชงอปนย
◊ ใหเหตผลเชงนรนยหรอตรรกศาสตรเพอตรวจสอบ ขอโตแยงในวชาคณตศาสตร
◊ สบคนผลกระทบของสมมตฐานในกระบวนการคณตศาสตร วธแกปญหา หรอการสรป
◊ อธบาย เปรยบเทยบ แปลความหมายของแผนภม รปภาพจากสอตาง ๆ เพอตอบปญหาในชวตประจำาวน ของตน ออกแบบแผนภมรปภาพ หรอตารางโดยใชเทคโนโลย
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry
and Scientific Mind
◊ สรางกฎเกณฑทางคณตศาสตร วเคราะหตรวจสอบกระบวนการคณตศาสตร วธแกปญหา และการไดมาของกฎเกณฑนนโดยใชวธการใหเหตผลเชงอปนย
◊ ใหเหตผลเชงนรนยหรอตรรกศาสตรเพอตรวจสอบ ขอโตแยงในวชาคณตศาสตร
◊ สบคนผลกระทบของสมมตฐานในกระบวนการคณตศาสตร วธแกปญหา หรอการสรป
กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน56
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ อธบาย เปรยบเทยบ แปลความหมายของแผนภมรปภาพจากสอตางๆ เพอตอบปญหาในชวตประจำาวน ของตน ออกแบบแผนภมรปภาพ หรอตารางโดยใชเทคโนโลย
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบคำาสำาคญ หรอนยามคำาศพททเกยวของกบคณตศาสตรแนวคดและกระบวนการทางคณตศาสตรและคำาทวไปทมความหมายเฉพาะในบรบททางคณตศาสตร
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบขนตอน หรอการดำาเนนการทเกยวของกบคณตศาสตรแนวคดและกระบวนการทางคณตศาสตร
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาทเกยวของกบคณตศาสตรแนวคดและกระบวนการทางคณตศาสตรและคำาทวไปทมความหมายเฉพาะในบรบททางคณตศาสตรเปนขอความหรอบทอานสน ๆ
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความรทเกยวของกบคณตศาสตรแนวคดและกระบวนการทางคณตศาสตรและคำาทวไป ทมความหมายเฉพาะในบรบททางคณตศาสตร
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรอการอาน และจดบนทกยอ ๆ ทเกยวของกบคณตศาสตรแนวคดและกระบวนการทางคณตศาสตรและคำาทวไปทม ความหมายเฉพาะในบรบททางคณตศาสตร
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ แกปญหาชวต การจดการและดำาเนนชวตใหพอด มความสมดลทกดานโดยใชความรและกระบวนการทางคณตศาสตร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 57
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพและ การเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ พฒนาทกษะทำางาน การประกอบอาชพ และ การประกอบการโดยเฉพาะการปฏบตงาน การบรหารจดการ และการจดการดานการเงน โดยใชความรและกระบวนการทางคณตศาสตร
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคด ขนสงและนวตกรรม (H ighe r -Orde r
Thinking Skills and Innovation: HOTS Critical Thinking, Problem Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะหวพากษและประเมนขอมลทางคณตศาสตรโดยเฉพาะขอมลทเปนจำานวนใหเหตผลตลอดจนสอสารความหมายทางคณตศาสตรตามทตนเองมความเขาใจและใหความเหน
◊ ตดสนใจหาขอสรปทางคณตศาสตรบนฐานของการเชอมโยงความรตาง ๆ ทางคณตศาสตรอยางรอบดาน
◊ ระบปญหาทางคณตศาสตรทพบในชวตประจำาวนวเคราะหองคประกอบของปญหาโดยใชความรทางคณตศาสตรรวมถงหาวธการแกปญหาทหลากหลายและเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสมทสด
◊ ลงมอแกปญหาดวยตนเองอยางเปนขนตอนและเปนระบบโดยใชความรทางคณตศาสตรหรอความร เกยวกบสถตและความนาจะเปนชวยในการตดสนใจ ลงมอแกปญหาในขนตอนตาง ๆ
◊ ฝกฝนใหมความยดหยนทางความคด มองและให ความเหนในปญหาหรอสถานการณทเกยวของกบคณตศาสตรทหลากหลายแงมมโดยเฉพาะการพจารณาปญหาและการแกไขปญหาทางคณตศาสตร
◊ คดรเรมวธการแกปญหาทางคณตศาสตรในรปแบบใหม ๆ สอสารและนำาเสนอการสอความหมายทางคณตศาสตรของตนเองใหผอนเขาใจและนำาเสนอความคดนนอยางเปนรปธรรม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน58
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทน สอ สารสนเทศ และดจทล
(Media, Information and Digital Literacy: MIDL)
◊ ใชสอ สารสนเทศ ทพบเหนในชวตประจำาวนในการเรยนรการนำาเสนอขอมลดวยสญลกษณ รปแบบทางคณตศาสตร ทสามารถสรางการรบรทแตกตางกน
◊ ใชหลกการความนาจะเปนเพอหาวธการออกแบบรหสความลบสำาหรบเขาไปในโลกดจทล เพอรกษาขอมล
สวนตว
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ ปฏบตงานรวมกนแบบรวมพลงเพอเรยนรและพฒนาทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร และนำากระบวนการทางคณตศาสตรไปใชในการทำางานรวมกน
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปน พลเมองทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากล (Active Citizen with
Global Mindedness)
◊ เรยนรภาษาสญลกษณและรปแบบคณตศาสตร ไดแก กราฟแผนผงเพอเปนฐานขอมล และใชในการสอสารความคดรณรงคหรอสรางความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครอง รฐศาสตร เเละกฎหมาย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 59
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ฟง พด อาน และเขยนคำาศพททเกยวของกบความร มโนทศน แนวคด หลกการ และกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ ใชภาษาสญลกษณเพอนำาเสนอและแลกเปลยนแบงปนความคดทเกยวกบความร แนวคด หลกการ กระบวนการทางวทยาศาสตรและการพฒนากระบวนการประดษฐคดคน
◊ ใชแบบจำาลอง เชน ประโยค ภาพ สญลกษณ เพอการอธบายความร แนวคด หลกการ และกระบวนการ ทางวทยาศาสตรใหเหนเปนรปธรรม
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ สรางกฎเกณฑทางคณตศาสตร วเคราะหตรวจสอบกระบวนการคณตศาสตร วธแกปญหา และการไดมาของกฎเกณฑนนโดยใชวธการใหเหตผลเชงอปนย
◊ ใหเหตผลเชงนรนยหรอตรรกศาสตรเพอตรวจสอบ ขอโตแยงในวชาวทยาศาสตร
◊ สบคนผลกระทบของสมมตฐานในกระบวนการคณตศาสตร วธแกปญหา หรอการสรป
◊ อธบาย เปรยบเทยบ แปลความหมายของแผนภมรปภาพจากสอตาง ๆ เพอตอบปญหาในชวตประจำาวน ของตน ออกแบบแผนภมรปภาพ หรอตารางโดยใชเทคโนโลย
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind)
◊ ตงคำาถามสำาคญเกยวกบเรองทจะศกษา วางแผน การสำารวจตรวจสอบตามความคดของตวเองและของกลม เลอกและใชวสดอปกรณหรอเครองมอในการสำารวจ ตรวจสอบ เปรยบเทยบขอมล นำาเสนอผลการจดกระทำาขอมล อธบายผลการสำารวจตรวจสอบดวยหลกฐาน เชงประจกษและสรปคำาอธบายดวยแผนภาพประกอบขอความ
◊ เรยนรธรรมชาตของวทยาศาสตร เทคโนโลย และวศวกรรม เรองราวในธรรมชาต
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน60
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
เรองราวทมการเปลยนแปลงจากการกระทำาของมนษย รวมทงเทคโนโลย ในสถานการณทเกยวของกบตนเอง ครอบครว ชมชน โดยมหลกฐานสนบสนนไดอยางสมเหต สมผล
◊ ออกแบบและสรางแบบจำาลองอยางงายดวยความร ทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และใชแบบจำาลอง เพออธบายเรองราวในธรรมชาต
◊ แสดงความคดเหนสนบสนนหรอคดคานดวยหลกฐานเชงประจกษอยางมเหตผล ตรวจสอบหลกฐานตาง ๆ จากแหลงทมาใหเปนทเชอถอ
◊ ระบปญหาและบรบทของปญหา ออกแบบตนแบบ สงประดษฐ ดวยการวาดภาพ และสรางตนแบบของวธการแกปญหาทเลอกไว ระบวสดอปกรณทเหมาะสม ทจะนำามาสรางตนแบบ และดำาเนนการทดสอบตนแบบ ปรบปรง ออกแบบซำาเพอใหตนแบบทเหมาะสม ทสด พรอมทงบนทกผลการทดสอบ และอธบายผล อยางใชเหตผล
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบความร มโนทศน แนวคด หลกการ และกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบขนตอน หรอกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาเกยวกบความร มโนทศน แนวคด หลกการ และกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนขอความหรอบทอานสน ๆ
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความร มโนทศน แนวคด หลกการ และกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรอการอาน และจดบนทกยอ ๆ เกยวกบความร มโนทศน แนวคด หลกการ และกระบวนการทางวทยาศาสตร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 61
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ พฒนาทกษะชวต การสรางความสมดลของชวต และสรางสขภาวะโดยใชองคความร และกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ เรยนรการแกปญหา การจดการและดำาเนนชวต ใหพอด มความสมดลดวยหลกเหตผลกระบวนการ ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพและ การเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ พฒนาทกษะทำางาน การประกอบอาชพ และการประกอบการโดยใชองคความร กระบวนการทางวทยาศาสตร และหลกเหตผล
◊ สรางนวตกรรมและกระบวนการสรางผลตภณฑ เชงสรางสรรคในการประกอบการโดยใชกระบวนการ
ทางวทยาศาสตร และกระบวนการใชเทคโนโลย
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคดขนสง และนวตกรรม (H igher -Order
Thinking Skills and Innovation : HOTS Critical Thinking, Problem Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะหวพากษประเมนขอมลและเหตผลดวยการสบเสาะหาความรทหลากหลาย
◊ ตดสนใจเรองตาง ๆ บนฐานขอมลเหตผลหลกฐาน อยางรอบดาน และเหมาะสมกบบรบทผานการสบสอบ หาความรทหลากหลายผานกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ ระบปญหา วเคราะหสาเหตของปญหาอยางเปนเหตเปนผลผานการสบสอบความรทหลากหลาย เพอนำาไปสการหาวธการแกปญหาผานกระบวนการทางวทยาศาสตรและเลอกวธการแกปญหาทมความเหมาะสมทสด
◊ ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแกปญหาตาง ๆ ดวยตนเองอยางเปนขนตอนและเปนระบบ
◊ มความยดหยนทางความคด/มอง และใหความเหนในการแกปญหาตาง ๆ ทหลากหลายแงมม ผานการ สบสอบหาความรทหลากหลายและผานการใชความร และกระบวนการทางวทยาศาสตร
◊ คดรเรมสงใหม ๆ ทแตกตางจากเดมดวยการใชความร และกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยอธบายความคด ทเปนสงใหมและขยายผลตอยอดความคดนนใหเปนรปธรรม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน62
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทน สอ สารสนเทศ และ
ดจทล (Media, Information and Digital
Literacy : MIDL)
◊ ใชเครองมอ โปรแกรมหรอแอบพลเคชนชวยในการพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และการสรางนวตกรรม
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม
และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ ปฏบตงานรวมกนแบบรวมพลงเพอเรยนร และพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและ นำาหลกเหตผลมาใช
◊ ปฏบตงานรวมกน สงเสรม และแลกเปลยนเรยนรระหวางกนโดยใชเทคโนโลยอยางรเทาทน
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปน พลเมองทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากล (Active Citizen with
Global Mindedness)
◊ ใชกระบวนการสบสอบทางวทยาศาสตรในการสรางการมสวนรวมหรอสรางการเปลยนแปลง
◊ ใชความรเกยวกบสงแวดลอม ปรากฏการณทางธรรมชาต เพอเสนอแนวทางการใชสงแวดลอมอยางรคณคาและรกษาใหเกดความยงยน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 63
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ฟง พด อาน และเขยนคำาศพททเกยวของกบประวตศาสตร ภมศาสตร พลเมองและการเปนพลเมอง เศรษฐศาสตร ศาสนาและวฒนธรรม
◊ ใชภาษาไทยถายทอดความคดหรอสนบสนนจดยนทางความคดของตนในประเดนทเกยวของ กบสงคม ศาสนา และวฒนธรรมดวยทาททเหมาะสม
◊ ใชภาษาไทยในการสนทนาโตแยงนำาเสนอความคดทสรางสรรคแลกเปลยนแบงปนความคดมมมองในหวขอ/หวเรองประเดนตาง ๆ เกยวกบ สงคม ทองถน ศาสนา และวฒนธรรมหรอระเบยบแบบแผนตาง ๆ โดยคำานงถงความเหมาะสมกบมมมองทศนคตของกลมผชม/ ผฟงและบรบท
◊ ใชภาษาไทยในการเรยนรเรองราว เรองเลารายละเอยดรายงาน รายการ คำาอธบาย โตแยง ภาพประกอบตารางแผนท แผนภม ตาราง รปถาย รวมทงภาพจากระยะไกลภาพจากดาวเทยมและภาพเสมอนจรง
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ ใชแนวคด และความคดรวบยอดทางคณตศาสตร ในการอธบาย แนวโนม แบบรป และแกปญหาทเกดขนจรงในสงคม ชมชน ทองถน
◊ ใชแนวคด และความคดรวบยอดทางคณตศาสตร ในการตดสนใจแกปญหา หรอการเปลยนแปลงในชมชน
◊ เรยนรแนวคดทางคณตศาสตรและสรางความคด รวบยอด ผานเนอหา สาระเกยวกบสงคมศกษา ศาสนา วฒนธรรมและบรบท
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind)
◊ สบสอบความร มโนทศนดานสงคม ศาสนา และวฒนธรรม จากเรองราว บรบทรอบตว แหลงสอตาง ๆ และดจทล หลกฐานเชงประจกษ
กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน64
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาองกฤษทเกยวของกบประวตศาสตร ภมศาสตรพลเมองและการเปนพลเมอง เศรษฐศาสตร ศาสนาและวฒนธรรม
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบลำาดบชวงเวลา/ขนตอนทเกยวของกบประวตศาสตร ภมศาสตร พลเมองและ การเปนพลเมอง เศรษฐศาสตร ศาสนาและวฒนธรรม
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาทเกยวของกบประวตศาสตรภมศาสตร พลเมองและการเปนพลเมอง เศรษฐศาสตรศาสนาและวฒนธรรมเปนขอความหรอบทอานสน ๆ
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความรทเกยวของกบประวตศาสตรภมศาสตร พลเมองและการเปนพลเมอง เศรษฐศาสตรศาสนาและวฒนธรรม
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรออาน และจดบนทกยอ ๆ ทเกยวของกบประวตศาสตร ภมศาสตรพลเมองและการเปนพลเมอง เศรษฐศาสตร ศาสนาและวฒนธรรม
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ แกปญหาในชวต ปรบตวตอสภาพความเปลยนแปลง และดำาเนนชวตใหพอด มความสมดลทกดาน โดยการนอมนำาหลกศาสนาทยดถอมาใช
◊ ปฏบตตนเปนสวนหนงของสงคม วางตนไดเหมาะสมกบบทบาทและหนาทของตนทมตอครอบครวและสงคม
◊ ชนชมความงามของและศลปวฒนธรรม มสวนรวมในกจกรรม และรวมสบทอด สงตอทะนบำารงรกษา ใหดำารงสบไป
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 65
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพและ การเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ เรยนรการเปนผประกอบการทมคณธรรม รบผดชอบตอสงคมพรอมเกอกลสงคม และมจรรยาบรรณ
◊ พฒนาอาชพ และการประกอบการแบบใหม โดยใชบรบททางสงคม และทนทางวฒนธรรม
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคด ขนสงและนวตกรรม (H igher -Order
Thinking Skills and Innovation: HOTS Critical Thinking, Problem Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะห วพากษ ประเมนขอมลและเหตผล สรปและใหความเหนทนำาไปสการอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข
◊ ฝกฝนตดสนใจเกยวกบการอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสขบนฐานขอมลเหตผล และ หลกฐานอยางหลากหลายเหมาะสมกบบรบททางวฒนธรรม
◊ ระบปญหาทางสงคมหรอสงแวดลอม วเคราะหสาเหตของปญหา หาวธการแกปญหา และเลอกวธการ แกปญหาทเหมาะสมทสด โดยทไมสงผลใด ๆ ตอความสนตสขในสงคมไทยและสงคมโลก
◊ ลงมอแกปญหาทางสงคมหรอสงแวดลอมดวยตนเองอยางเปนขนตอน และเปนระบบดวยสำานกของ การเปนพลเมองด
◊ มความยดหยนทางความคด/มองและใหความเหน ในเรองตาง ๆ ทเปนประเดนทางสงคมวฒนธรรมและ สงแวดลอม เปดใจยอมรบความแตกตางทางสงคมวฒนธรรมทมแงมมทหลากหลาย
◊ คดรเรมสงใหม ๆ แบบแผนการดำารงชวตในสงคม รปแบบใหม ๆ ทแตกตางจากเดมและเหมาะสมกบบรบททางสงคมทเปลยนแปลงไป โดยอธบาย ความคดหรอแบบแผนการดำารงชวตรปแบบใหม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน66
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทน สอ สารสนเทศ และ
ดจทล (Media, Information and Digital
Literacy: MIDL)
◊ เรยนรและเขาใจแนวคดของสทธเสรภาพในการ นำาเสนอขาวสารในโลกออนไลน
◊ ศกษาและเรยนรกลไกของการละเมดสทธในโลกไซเบอร (Cyber Bullying) และแสวงหาวธปองกนแกไข
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ อยรวมกนและมสวนรวมทำางานแบบรวมพลง ตามบทบาทเพอบรรลเปาหมายทกำาหนดรวมกน
◊ สรางความเปนผนำาทสามารถแกปญหาและ ใชมนษยสมพนธทดเพอชแนะแนวทางใหไปสเปาหมายสรางแรงบนดาลใจใหผอนไดพฒนาตนเองและนำา จดเดนของแตละคนเพอใหบรรลผลสำาเรจรวมกน ทงการเรยนรเกยวกบสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และการพฒนาชมชน สงคม ทองถน
◊ ปฏบตตนในฐานะสมาชกทดของสงคม/ชมชน ไววางใจเปดใจ รบฟงความคดเหน มมมอง และเคารพความคดเหนทแตกตางอยางเตมใจ
◊ สนบสนน แบงปน แลกเปลยนความร และความคด ใสใจในการประสานความคด ประนประนอม เสนอทางเลอก และแนวปฏบตททกฝายยอมรบ
◊ สรางและรกษาความสมพนธทางบวกกบสมาชกในสงคม
◊ นอมนำาหลกธรรมทนบถอมาใชเพอใหอยรวมกนดวยความสนตสข
◊ เคารพความคด ความเชอ และการปฏบตตามหลกธรรม ของศาสนาทนบถอ
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปนพลเมอง
ทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากล (Active Citizen with Global Mindedness)
◊ ใชประเดนทางสงคม (Controversial issue) ในการอภปราย สานเสวนา (Dialogue) การแลกเปลยน ความคดเหนอยางเปนเหตเปนผล
◊ ศกษาเรยนรเกยวกบนโยบายสาธารณะ (Public Policy) เพอนำาเสนอทางเลอกใหม หรอสงเสรมใหมการบงคบใช
ใหเกดการเปลยนแปลงทนำาไปสสงคมทเทาเทยมและเปนธรรม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 67
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ฟง พด อาน และเขยนคำาศพททเกยวของกบการสรางสขภาวะและสงเสรมสขภาพ ทงทางอารมณสตปญญารางกายสงคมและจตวญญาณ
◊ แลกเปลยนความคดเพอหาแนวทางในการสราง สขภาวะและสงเสรมสขภาพ
◊ ใชภาษาไทยทงทเปนคำาพด และภาษาทาทาง ในการสอสาร สรางความสมพนธ การเลน การปฏบตการสรางสขภาพ
◊ ใชภาษาไทยถายทอดความคด ความตองการ ความรสกอารมณและความคดของตน
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ ใชแนวคด และความคดรวบยอดทางคณตศาสตร ในการกำาหนดเปาหมาย การสรางสขภาวะและสงเสรม
สขภาพ ทงทางอารมณ สตปญญา รางกาย สงคม และ จตวญญาณ
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตรและ จตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and
Scientific Mind)
◊ สบสอบความรดวยหลกฐานสนบสนนเชงประจกษ เรองราวเกยวกบสขภาวะ ทงดานสขภาพกายและสขภาพจต
◊ สรางผลตภณฑทเกยวของกบสขภาวะดวย องคความรและกระบวนการทางวทยาศาสตร
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบคำาสำาคญ หรอนยามคำาสำาคญเกยวกบสขภาพพลานามย
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบขนตอน หรอการดำาเนนการเกยวกบสขภาพพลานามย
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาเกยวกบสขภาพพลานามยเปนขอความหรอบทอานสน ๆ
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความรเกยวกบสขภาพพลานามย
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรออาน และจดบนทกยอ ๆ เกยวกบสขภาพพลานามย
กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน68
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ เรยนร พฒนาทกษะ และเจตคตในการสรางสขภาวะและสงเสรมสขภาพ ทงทางอารมณสตปญญารางกายสงคมและจตวญญาณของตนเองและผอน
◊ เรยนร พฒนาทกษะ และเจตคตในการปองกนภย โรคตาง ๆ และการปฏบตตนใหมสขภาวะ
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพ และการเปน ผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ เรยนรเกยวกบโรคภยทเกดจากการทำางาน การประกอบอาชพ และการประกอบการ
◊ วางแผน ปฏบตการปองกนภย โรคตาง ๆ และ การปฏบตตนใหมสขภาวะในการทำางาน การประกอบอาชพ และการประกอบการ
◊ วางแผน ปฏบตการฝกฝนสรางอาชพ และการประกอบการทเกยวกบการสรางสขภาวะและสงเสรมสขภาพ ทงทางอารมณสตปญญารางกายสงคมและจตวญญาณ
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคด ขนสงและนวตกรรม (Higher-Order Thinking Skills and
Innovation : HOTS Critical Thinking, Problem Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะห วพากษ ประเมนขอมลและเหตผล สรปและใหความเหนในเรองทเกยวของกบสขภาพพลานามยของตนเองและบคคลรอบตว
◊ ตดสนใจเรองตาง ๆ เกยวกบสขภาพพลานามย ของตนเองและบคคลรอบตวบนฐานขอมลเหตผล
และหลกฐานทสบคนดวยการใชเทคโนโลยอยางรอบดานและเหมาะสมกบบรบททางสงคมไทย
◊ ระบปญหาทเกดขนเกยวกบสขภาพพลานามยของตนเองและบคคลรอบตว วเคราะหสาเหตของปญหา หาวธการแกปญหาและเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสม ทสด
◊ ลงมอวางแผนในการปองกนหรอแกปญหาทเกดขนเกยวกบสขภาพพลานามยของตนเองและบคคลรอบตวดวยตนเองอยางเปนขนตอนและเปนระบบ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 69
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ มความยดหยนทางความคด/มองและใหความเหนเกยวกบการปองกนและการดแลรกษาสขภาพพลานามยของตนเองและบคคลรอบตวดวยแงมมทหลากหลาย
◊ คดรเรมสงใหม ๆ เกยวกบการปองกนการดแลรกษาและสงเสรมสขภาพพลานามยของตนเองและบคคลรอบตว ทแตกตางจากเดม
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทนสอ สารสนเทศ และ ดจทล (Media, Information and Digital
Literacy: MIDL)
◊ จดการเวลาในการใชสอเพอใหเกดผลเสยตอสขภาพและการพกผอน
◊ ศกษาและวเคราะหผลตภณฑดานสขภาพ โฆษณา และสอออนไลนทสงผลกระทบตอสขภาพ
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ ปฏบตงานรวมกนในการปองกนภย โรคตาง ๆ ของตน และผอน
◊ เปนผนำา และ/หรอรวมกนสรางสภาพปลอดโรค ปลอดภย และสรางสงแวดลอมทสงเสรมสขภาวะของคน ในชมชน
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปนพลเมอง
ทเขมเเขง/ตนรทม สำานกสากล
(Active Citizen with Global Mindedness)
◊ ใชความรเกยวกบสขภาพอนามย เพอนำาเสนอไปส การปฏบตและยกระดบไปสการเปลยนแปลง ในครอบครว ชมชน และสงคม
◊ นำาระบบประกนสขภาพไปใชในฐานะทเปนกลไก พฒนาคณภาพทางกายและจตใจของประชาชน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน70
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ เรยนรคำาศพทเฉพาะในวชาศลปะ และใชคำาศพท นำาเสนอความคดและจนตนาการผลงานศลปะประเภทตาง ๆ
◊ แลกเปลยนแบงปนความคดและจนตนาการผานดนตรการเตนรำาและระบำาการละครหรอทศนศลป
◊ ใชภาษาไทยในการสรางสรรค ตความผลงาน (Representations) ทางศลปะเพอการเขาใจหรอ การถายทอด/แสดงออกถงความคดและจนตนาการ
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ ใชแนวคด และความคดรวบยอดทางคณตศาสตรสญลกษณ หลกคณตศาสตร รปทรงเรขาคณต ในการออกแบบงานศลปะตาง ๆ
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind
◊ สบสอบความรและมโนทศนเกยวกบทศนศลป ดนตร และนาฏศลป ดวยหลกฐานเชงประจกษ
◊ สรางสรรคผลตภณฑ วธการใหมในทศนศลป ดนตร และนาฏศลปดวยกระบวนการสรางงานเชงนวตกรรม และสามารถแสดงเหตผลและวธการในการปรบปรงงานของตนเอง
◊ ใหเหตผลเพอสนบสนนหรอถกเถยงในคณคาของ ความงามสการตดสนในการประเมน
๔) สมรรถนะหลกดานภาษาองกฤษเพอการสอสาร (English forCommunication)
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบคำาศพทเฉพาะในวชาศลปะ และใชคำาศพทนำาเสนอความคดและจนตนาการผลงานศลปะประเภทตาง ๆ
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบขนตอน หรอการดำาเนนการเกยวกบการสรางงานศลปะประเภทตาง ๆ
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาในวชาศลปะ และ การนำาเสนอความคดและจนตนาการผลงานศลปะประเภทตาง ๆ เปนขอความหรอบทอานสน ๆ
กลมสาระการเรยนรศลปะ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 71
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความรเกยวกบคำาศพทเฉพาะในวชาศลปะ และใชคำาศพทนำาเสนอความคดและจนตนาการผลงานศลปะประเภทตาง ๆ
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรออาน และจดบนทกยอ ๆ เกยวกบคำาศพทเฉพาะในวชาศลปะ และใชคำาศพทนำาเสนอความคดและจนตนาการ ผลงานศลปะประเภทตาง ๆ
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ รบร และชนชมความงามของศลปวฒนธรรม◊ พฒนาสนทรยภาพของตนและผอน ผานการสราง
งานศลปะ
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพและ การเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ สงเสรมการทำางาน การประกอบอาชพ และการ ประกอบการโดยใชหลกการทางศลปะ สนทรยะ ความงดงามของธรรมชาต และศลปวฒนธรรมมาเพมมลคาในผลตภณฑ
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคดขนสง และนวตกรรม (Higher- Order Thinking Skills and Innovation :
HOTS Critical Thinking, Problem
Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะห วพากษ ประเมนขอมลและเหตผล สรปและใหความเหนทเกยวของกบงานศลปะและสนทรยภาพ
◊ ฝกฝนตดสนใจเกยวกบศลปะและสนทรยภาพ บนฐานขอมลเหตผล และหลกฐานทสบคนดวยการใชเทคโนโลยอยางรอบดานและเหมาะสมกบบรบททางสงคมไทย
◊ ระบประเดนปญหาทเกดขนทเกยวของกบงานศลปะและสนทรยภาพ วเคราะหสาเหตของปญหา หาวธการแกปญหา และเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสมทสด
◊ ลงมอวางแผนในการแกปญหาทเกดขนทเกยวของกบงานศลปะและสนทรยภาพดวยตนเองอยางเปนขนตอน และเปนระบบ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน72
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ มความยดหยนทางความคด/มองและใหความเหนทเกยวของกบงานศลปะและสนทรยภาพดวยแงมมทหลากหลาย
◊ คดรเรมสงใหม ๆ ทเกยวของกบงานศลปะและสนทรยภาพทแตกตางจากเดม
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทนสอ
สารสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL)
◊ ศกษาองคประกอบทางศลปะทใชในสอทมผลตออารมณและความรสกของผรบสาร
◊ ใชความรเกยวกบการประกอบสราง (Construct) ของสอ มานำาเสนอดวยรปแบบของศลปะตาง ๆ เพอสอสารความรความเขาใจเกยวกบการรเทาทนสอ
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ ปฏบตงานรวมกนในการสรางสรรคงานศลปะ◊ ใชงานศลปะในการเรยนรแนวคดการอยรวมกนแบบ
รวมพลง และการสรางความสมพนธทด
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปนพลเมอง
ทเขมเเขง/ตนรทมสำานกสากล
(Active Citizen with Global Mindedness)
◊ ใชรปแบบทางศลปะ ดนตร การแสดง ละคร เปนเครองมอในการสอสารความคดความเขาใจ เชงการเมอง
◊ เชอมโยงสมพนธงานศลปะของศลปน/บคคล ในระดบชาต อาเซยน และโลก ในฐานะทเปนอารยธรรมรวมกนของมนษยชาต
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 73
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ฟง พด อาน และเขยนคำาศพททเกยวของกบกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และ การสรางสรรคผลงาน
◊ ใชภาษาไทยในการแลกเปลยนแบงปนความคด และขอมลเพอใหเกดความเขาใจกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และ การสรางสรรคผลงานอนนำาไปสการคนพบความถนดทจะไปสการประกอบอาชพในอนาคต โดยแสดงถงการเคารพในสทธและผลงานของผอน
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ ใชแนวคด และความคดรวบยอดทางคณตศาสตร ในการสรางพนฐานในการประกอบอาชพตาง ๆ
◊ นำาคณตศาสตรไปใชในการเปนผประกอบการ ทงการบรหารคน การบรหารทน การบรหารทรพยากร บรหารเวลา และการตลาดอยางมจรรยาบรรณ และ รบผดชอบตอสงคม
◊ ใชความรเกยวกบปรมาณ ความถ การจดพนท การวด และสถต เพอสรางทางเลอกในการทำางาน และการสรางอาชพ
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind
◊ ใชวธการทางวทยาศาสตรเพอสบสอบความรเกยวกบ สงของและเครองใชในชวตประจำาวน รวมทง บมเพาะทกษะการทำางาน ทกษะการสรางงาน การมลกษณะนสยทำางานอยางกระตอรอรน ตรงตอเวลา ประหยด ปลอดภย สะอาด รอบคอบ และจตสำานกในการอนรกษสงแวดลอม
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบคำาสำาคญ หรอนยาม คำาสำาคญเกยวกบกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และการสรางสรรคผลงาน
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน74
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ ใชภาษาองกฤษเกยวกบกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และการสรางสรรคผลงาน
◊ ใชภาษาองกฤษทเปนเนอหาเกยวกบกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และการสรางสรรคผลงานเปนขอความหรอบทอานสน ๆ
◊ สบคนขอมลจากตำาราหรออนเทอรเนตทเปนภาษาองกฤษเพอการศกษาความรเกยวกบกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และ การสรางสรรคผลงาน
◊ ใชสมรรถนะภาษาองกฤษดานการฟง หรออาน และจดบนทกยอ ๆ เกยวกบกระบวนการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และการสรางสรรคผลงาน
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ บรหารจดการชวตในดานการทำางานการประกอบอาชพ ทเหมาะสม และสมดล มความพอดโดยนอมนำาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพ และการเปน ผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ นำาขอมลเกยวกบความสนใจ ความถนดของตนเองมาใชในการเลอกอาชพทเหมาะสม
◊ พฒนาทกษะในการทำางานดวยตนเอง โดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในการปฏบตงาน การบรหารจดการ และการจดการดานการเงน
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคด ขนสงและนวตกรรม (Higher- Order Thinking
Skills and Innovation : HOTS Critical
Thinking, Problem Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะห วพากษ ประเมนขอมลและเหตผล สรป และใหความเหนเกยวกบการทำางานการประกอบอาชพและการดำารงชวต
◊ ฝกฝนการตดสนใจเกยวกบการทำางานการประกอบอาชพและการดำารงชวต โดยใชขอมลเหตผลและ หลกฐานทสบคนดวยการใชเทคโนโลยอยางรอบดานและเหมาะสมกบบรบททางสงคมไทย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 75
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ ระบปญหาทเกดขนในการทำางานการประกอบอาชพหรอการดำารงชวตวเคราะหสาเหตของปญหาหาวธการแกปญหาและเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสมทสด
◊ ลงมอแกปญหาทเกดขนในการทำางานการประกอบอาชพหรอการดำารงชวตดวยตนเองอยางเปนขนตอนและเปนระบบ
◊ มความยดหยนทางความคด/มองและใหความเหน ในการทำางานการประกอบอาชพหรอการดำารงชวต ดวยแงมมทหลากหลายคดรเรมสงใหม ๆ ในการทำางานการประกอบอาชพ
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล (Media, Information
and Digital Literacy : MIDL)
◊ เรยนรแนวทางคาขายและทำาธรกรรมในโลกออนไลน
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม
และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ กำาหนดเปาหมาย และปฏบตงานรวมกนแบบรวมพลงในการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และการสรางสรรคผลงาน จนบรรลเปาหมาย
◊ ใชภาวะผนำาในการสรางแรงบนดาลใจใหผอน ใหความรวมมอในการทำางาน การประกอบอาชพ การประดษฐคดคน และการสรางสรรคผลงาน จนบรรลเปาหมาย
◊ ใชสนตวธในการจดการปญหาความขดแยง ความคดเหน ทแตกตาง เกยวกบการทำางาน การประกอบอาชพ
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปนพลเมอง
ทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากล (Active Citizen with Global Mindedness)
◊ วเคราะหงานอาชพทไมเปนธรรม แรงงานเดกและ ผหญง และเสนอแนวทางการแกปญหา
◊ เรยนรกลไกทางวชาชพและสหภาพแรงงาน ในการพฒนาวชาชพและดแลสวสดการของคนทำางาน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน76
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๑) สมรรถนะหลก ดานภาษาไทย เพอการสอสาร (Thai Language for Communication)
◊ ใชภาษาไทยในการฟง พด อานเขยน คำาศพท และสาระในบทอานตาง ๆ
◊ ใชภาษาไทยในการแลกเปลยนเรยนรเรองราวตาง ๆ
๒) สมรรถนะหลก ดานคณตศาสตร ในชวตประจำาวน (Mathematics in Everyday Life)
◊ เรยนรคำาศพท และสญลกษณทางคณตศาสตร ผานภาษาตางประเทศ
◊ สนทนาเกยวกบแนวคดทางคณตศาสตรโดยใชภาษาตางประเทศ
◊ ใชภาษาสญลกษณทางคณตศาสตรในการสอสาร สอความหมาย สรปผลและนำาเสนอทถกตองโดยใชภาษาตางประเทศ
๓) สมรรถนะหลก ดานการสบสอบ ทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร (Scientific Inquiry and Scientific Mind)
◊ สบสอบความรและมโนทศนทางวทยาศาสตร โดยใชภาษาตางประเทศ
◊ เรยนรแบบจำาลอง เชน ประโยค ภาพ สญลกษณ ทชวยอธบายจากความคดใหเหนเปนรปธรรม โดยใชภาษาตางประเทศ
◊ สรางผลผลตหรอผลตภณฑใหม และสอสาร ความคดโดยใชภาษาตางประเทศ
๔) สมรรถนะหลก ดานภาษาองกฤษ เพอการสอสาร (English for Communication)
◊ ใชภาษาตางประเทศในการฟง พด อานเขยน คำาศพท และสาระในบทอานตาง ๆ
◊ ใชภาษาตางประเทศในการแลกเปลยนเรยนร เรองราวตาง ๆ
๕) สมรรถนะหลก ดานทกษะชวตและ ความเจรญแหงตน (Life Skills and Personal Growth)
◊ เรยนรการจดการชวต การพงพาและพฒนาตนเอง จากการแสวงหา/สบคนขอมลเกยวกบขอมลดวยภาษาตางประเทศ
กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 77
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
๖) สมรรถนะหลก ดานทกษะอาชพและ การเปนผประกอบการ (Career Skills and Entrepreneurship)
◊ เรยนรการทำางาน อาชพ และการประกอบการ จากการแสวงหา/สบคนขอมลทเปนภาษาตางประเทศ
๗) สมรรถนะหลก ดานทกษะการคด
ขนสงและนวตกรรม (Higher- Order Thinking
Skills and Innovation : HOTS Critical
Thinking, Problem Solving, Creative Thinking)
◊ วเคราะห วพากษ และประเมนเนอหาทเปนภาษา ตางประเทศ สรปเนอหา และเสนอความเหนของตนเองเปนภาษาตางประเทศ
◊ ตดสนใจในเรองตาง ๆ บนฐานของขอมลเหตผลและหลกฐานอยางรอบดานและเหมาะสมตามบรบท เชงวฒนธรรมผานการใชภาษาตางประเทศ
◊ ระบปญหา วเคราะหสาเหตของปญหา หาวธการแกปญหา และเลอกวธการแกปญหาทเหมาะสมทสดสอสารโดยใชภาษาตางประเทศ
◊ อธบายกระบวนการแกปญหาทตนเองไดลงมอปฏบตอยางเปนขนตอน และเปนระบบโดยใชภาษาตางประเทศ
◊ ปรบความคดของตนเองใหมความยดหยนหลากหลายแงมม และสอสารดวยการใชภาษาตางประเทศ
◊ คดรเรมสงใหม ๆ ดวยการใชภาษาตางประเทศ ในรปแบบแตกตางจากเดม
๘) สมรรถนะหลก ดานการรเทาทนสอ
สารสนเทศ และดจทล (Media, Information and Digital Literacy : MIDL)
◊ ศกษาเรยนรภาษาและลกษณะทมาของการสอสารผานสอ และเทคโนโลยดจทล
๙) สมรรถนะหลก ดานการทำางาน แบบรวมพลง เปนทม
และมภาวะผนำา (Collaboration, Teamwork and Leadership)
◊ ปฏบตงานรวมกนเพอเรยนรคำาศพททเกยวของ การสรางความสมพนธอนด การทำางานรวมกน การมภาวะผนำา และการปฏบตหนาทในฐานะสมาชกกลม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน78
สมรรถนะ แนวทางการพฒนาผเรยน
◊ ปฏบตงานรวมกนเพอเรยนรและพฒนาทกษะ การฟง พด อาน เขยน และสอสารดวยภาษาตางประเทศ ผานเรองราวทเกยวของกบการสรางความสมพนธอนด การทำางานรวมกน การใชภาวะผนำา และการปฏบตหนาทในฐานะสมาชกกลม
๑๐) สมรรถนะหลก ดานการเปนพลเมอง
ทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากล (Active Citizen with Global Mindedness)
◊ เรยนรคำาศพทเกยวกบการเมองการปกครอง กฎหมาย สงแวดลอมแรงงาน สนธสญญา
◊ เรยนรงานเขยนและวรรณกรรมคลาสสกเกยวกบ การเปลยนแปลงทางสงคมในระดบชาตและสากล
๓.๒ แนวทางการนำากรอบสมรรถนะหลกสการพฒนาผเรยน การนำากรอบสมรรถนะหลกมาสการพฒนาผเรยนในชนเรยนและ ในโรงเรยนทำาไดหลายทาง ในทนขอเสนอแนะ ๖ แนวทาง ซงครสามารถเลอกใชตาม ความพรอมและบรบทโรงเรยนและความถนดของตนดงน แนวทางท ๑ ใชงานเดม เสรมสมรรถนะ เปนการจดการเรยนรทสอดแทรกสมรรถนะ ซงครเหนวาสอดคลองกบ บทเรยนนนเขาไป และคดกจกรรมเสรม เพอใหผเรยนไดพฒนาสมรรถนะนน เพมขน เปนการชวยเพมการเรยนรของผเรยนใหเขมขน มความหมาย และ เกดสมรรถนะทตองการ แนวทางท ๒ ใชงานเดม ตอเตมสมรรถนะ เปนการจดการเรยนรทตอยอด เพมเตมจากงานเดม ใหตอเนองไปถงขนการฝกฝนการนำาความร ทกษะ และเจตคตทไดเรยนรแลวไปประยกตใช ในสถานการณทหลากหลาย เพอพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะในเรองทเรยนรนน แนวทางท ๓ ใชรปแบบการเรยนร สการพฒนาสมรรถนะ เปนการจดการเรยนรทมการนำารปแบบการเรยนรตาง ๆ มาวเคราะหเชอมโยงกบสมรรถนะทสอดคลองกน และเพมเตมกจกรรมทสามารถชวยพฒนา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 79
สมรรถนะนนใหเพมขนอยางชดเจน อนจะสงผลใหการเรยนการสอนตามรปแบบการเรยนรทใชมประสทธภาพเพมขนดวย แนวทางท ๔ สมรรถนะเปนฐาน ผสานตวช เปนการจดการเรยนรโดยนำาสมรรถนะทตองการพฒนาเปนตวตงและ นำาตวชวดทสอดคลองกนมาออกแบบการสอนรวมกน เพอใหผเรยนไดเรยนรทงเนอหาสาระและทกษะตามทตวชวดกำาหนดไปพรอม ๆ กนกบการพฒนาสมรรถนะหลกทตองการ แนวทางท ๕ บรณาการ ผสานหลายสมรรถนะ เปนการจดการเรยนร โดยนำาสมรรถนะหลกหลายสมรรถนะเปนตวตง และวเคราะหตวชวดทเกยวของ แลวออกแบบการสอนทมลกษณะเปน หนวยบรณาการทชวยใหผเรยน ไดเรยนรอยางเปนองครวมโดยเหนความสมพนธระหวางวชา/กลมสาระการเรยนรตาง ๆ แนวทางท ๖ สมรรถนะชวต ในกจวตรประจำาวน เปนการสอดแทรกสมรรถนะทสงเสรมการทำากจวตรประจำาวนตาง ๆ ของผเรยนใหมประสทธภาพและคณภาพมากขน เปนการใชกจกรรมในชวตประจำาวนททำาอยแลว เปนสถานการณในการฝกฝนสมรรถนะ ซงนอกจาก จะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะทตองการแลวยงชวยทำาใหการทำากจวตรประจำาวนของผเรยนมคณภาพและประสทธภาพมากขนดวย แตละแนวทางมความเชอมโยงกนดงแผนภาพ
รายละเอยดแตละแนวทางมดงน
เเนวทางการจดการเรยนการสอนฐานสมรรถนะ ๖ เเนวทาง
แนวทางท ๖ : สมรรถ
นะชวต ในกจวตรประจำาวน
แนวทางท ๓ : ใชรปแบบการเรยนร สการพฒนาสมรรถนะแนวทางท ๒ : ใชงานเดม ตอเตมสมรรถนะแนวทางท ๑ : ใชงานเดม เสรมสมรรถนะ
แนวทางท ๔ : สมรรถนะเปนฐาน ผสานตวชวด
แนวทางท ๕ : บรณาการ ผสานหลายสมรรถนะ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน80
แนวทางท ๑ : ใชงานเดม เสรมสมรรถนะ
สอดแทรกสมรรถนะทสอดคลองกบบทเรยนคดกจกรรมเสรม เพมการเรยนรใหเขมขนมความหมายและเกดสมรรถนะทตองการ
ลกษณะ การสอนแนวทางท ๑ นเปนการจดการเรยนรทสอดแทรกสมรรถนะ ซงครเหนวาสอดคลองกบบทเรยนนนเขาไป และคดกจกรรมเสรม เพอใหผเรยนไดพฒนาสมรรถนะนนเพมขน เปนการชวยเพมการเรยนรของผเรยนใหเขมขน มความหมาย และเกดสมรรถนะทตองการ การสอนระดบน เหมาะสมสำาหรบครทปกตไดสงเสรมนกเรยนใหมคณสมบตตาง ๆ ไปพรอมกบการสอนเนอหาสาระ โดยระบเปนวตถประสงคการเรยนรและกจกรรมการเรยนการสอน ในแผนการจดการเรยนการสอนของตนอยแลว เชน ฝกกระบวนการกลม ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะและวธการทางประวตศาสตร เปนตน ครไมไดเปลยนแปลงแผนการจดการเรยนการสอนและกจกรรมการสอนของตนเองเลย เพยงแตพจารณาวามสมรรถนะตวใดทเขากน กบการสอนของตน เชน สมรรถนะหลกดานทกษะการคดขนสงและนวตกรรม สมรรถนะหลกดานภาษาไทยเพอการสอสาร เปนตน แลวนำาสมรรถนะดานนน มาบรรจไวในแผนการจดการเรยนการสอนของตน การทำาเชนนจะชวยกระตนใหครตระหนกในสมรรถนะนน และกระตนใหนกเรยนเกดสมรรถนะนนในระหวางเรยนไปพรอมกบการเรยนเนอหา ทกษะ ตามปกตของตนมากยงขน
ขนตอนดำาเนนงาน ๑) ทบทวนสมรรถนะ ทง ๑๐ ดานใหเขาใจและพรอมใชในการออกแบบกจกรรม (สำาหรบครทเรมทำาอาจทำาเปนตารางวเคราะหและวเคราะหทละกจกรรม เพราะจะชวยใหวเคราะหไดงายขน เมอคลองขนกอาจเพยงแควเคราะห ในใจ หรอเขยนโนตสน ๆ กำากบไว โดยไมตองระบอยางเปนทางการในแผนการจด การเรยนการสอนกได)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 81
๒) นำามาเทยบกบจดประสงคการเรยนรและกจกรรมการเรยนการสอนของตน ๓) เลอกและระบสมรรถนะทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรและกจกรรมการเรยนการสอนของตน มาระบไวในตอนตนของแผนการจดการเรยนการสอนของตน ๔) คดกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางสมรรถนะนนโดยบรณาการเขาไปในกจกรรมเดมอยางกลมกลน ๕) ปรบจดประสงคการเรยนรใหครอบคลมสมรรถนะทเพมเตม ๖) ระบวธการวดและประเมนสมรรถนะทเพมเตม
ตวอยาง แผนการจดการเรยนการสอนแนวทางท ๑ : ใชงานเดม เสรมสมรรถนะ สำาหรบตวอยางของแผนการจดการเรยนรทจะเสนอน นำาผลงาน ของครผสอนทานหนงททำาขนเพอใชในการสอนนกเรยน ซงยงไมสมบรณ ในหลายสวน และเมอไดมการเพมเตม / เสรมกจกรรมบางสวน กทำาใหนกเรยนพฒนามากขน รายละเอยดของแผนการจดการเรยนรเดมมดงน กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ระดบ ชนประถมศกษาปท ๒ หนวยการเรยนร ของเลนของใช หนวยยอย วสดหรรษา สาระการเรยนร ๑. ความร (K : Knowledge) - ลกษณะของเลนของใช - ชนดของวสดทใชทำาของเลนของใช - คณคาของของเลนและของใช ๒. ทกษะ / กระบวนการ / กระบวนการคด (P : Practice) - ทกษะสงเกต สำารวจ และบนทกขอมล - กระบวนการทำางานกลม - ใชภาษา ฟง พด อาน เขยน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน82
๓. คณลกษณะอนพงประสงค (A : Attitude) - รบผดชอบ - ยอมรบความคดเหนของผอน จดประสงคการเรยนร ๑. นกเรยนมความรเกยวกบของเลนของใช และสามารถระบชนดของวสดทใชในของเลนของใชรอบตว (K) ๒. นกเรยนเกดความตระหนกในคณคาของของเลนของใชรอบตว (A) ๓. นกเรยนมทกษะในการสงเกต สำารวจ และบนทกขอมลเกยวกบวสดทใชในของเลนของใชรอบตว (P) ๔. นกเรยนใชกระบวนการทำางานกลมในการสำารวจและสรปผลเกยวกบวสดทใชในของเลนของใช และคณคาของของเลนและของใช (P) ๕. นกเรยนใชความสามารถในการใชภาษา ฟง พด อาน เขยน ในการสำารวจ นำาเสนอ และอภปรายรวมกน (P) ๖. นกเรยนมความรบผดชอบ และยอมรบความคดเหนของผอน (A) กจกรรมการเรยนการสอน ๑. แบงกลมนกเรยนกลมละ ๓-๔ คน โดยใหนกเรยนแตละกลมมนกเรยนเกง ปานกลาง และออนอยในกลมเดยวกน แบงหนาทรบผดชอบ และรวมกนวางแผนในการสงเกตรวบรวม บนทก และสรปผล ๒. ครนำานกเรยนออกไปสำารวจรอบโรงเรยน เปนเวลา ๑๕–๒๐ นาท เพอสงเกตและรวบรวมสงของตาง ๆ ทงทเปนของเลนและของใชใหได อยางนอย ๕ อยาง และรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบลกษณะของวสด ทใชทำาของเลนและของใช และคณคาของของเลนและของใชแตละอยาง บนทกขอมลลงในแบบฝก
ขอเสนอแนะ จากกจกรรมขางตนสามารถเพมกจกรรมเพอการพฒนาสมรรถนะตาง ๆ ไดดงน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 83
๑. เสรมกจกรรมในชวงตน ซงชวยพฒนาสมรรถนะดงน ๑) ภาษาไทยเพอการสอสาร : พดสอสารในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวนบอกความรสกนกคดของตนเลาเรองและเหตการณตางๆ หรอบอกผานการเลนบทบาทสมมต๒)ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม : ชแจงเหตผลของการตดสนใจ ในเรองตาง ๆ ในชวตประจำาวนของตนและบอกไดวาการตดสนใจของตนมความเหมาะสมอยางไร กจกรรมทเสรมมดงน ตงคำาถามใหนกเรยนการสงเกต เกยวกบของเลนของใชในชวตประจำาวน และวสดทใชทำาของเลนของใช โดยครนำาเสนอของเลนและของใชทเตรยมมาใหนกเรยนสงเกตและพจารณา แลวถามวาสงใดเปนของเลนและสงใดเปนของใช หลงจากตอบคำาถามแลว ครใหนกเรยนรวมกนอภปราย ดงน “เพราะเหตใด นกเรยนจงคดวาสงทนกเรยนตอบเปนของเลนหรอของใช” ๒. เสรมกจกรรมในชวงทายซงชวยพฒนาสมรรถนะดงน ภาษาไทยเพอการสอสาร : พดสอสารในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน บอกความรสกนกคดของตน เลาเรองและเหตการณตาง ๆ หรอบอกผานการเลนบทบาทดวยสนตวธ กจกรรมทเสรมมดงน ๑) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนนำาเสนอผลการสำารวจของกลม หนาชนเรยน ๒) ครและนกเรยนรวมกนอภปรายหาขอสรป เกยวกบลกษณะ ความแตกตางของของเลนของใช วสดทใช และคณคาของของเลนของใช กจกรรมเสนอแนะดงกลาวทำาใหผเรยนเรยนรเพมขน โดยครอาจจะปรบจดประสงคใหเปนจดประสงคเชงสมรรถนะและจดประสงคการเรยนร ดงน นกเรยนสามารถใชทกษะการสำารวจ ทกษะการคดอยางมเหตผล ภาษาไทยในการสอสารและกระบวนการกลมในการสำารวจ นำาเสนอ และอภปรายรวมกนเพอใหเกดความรและความตระหนกในคณคาของของเลนของใช รอบตว (C)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน84
๑. นกเรยนมความรเกยวกบของเลนของใช และสามารถระบชนดของวสดทใชในของเลนของใชรอบตว (K) ๒. นกเรยนเกดความตระหนกในคณคาของของเลนของใชรอบตว (A) ๓. นกเรยนมทกษะการสงเกต สำารวจ และบนทกขอมลเกยวกบวสดทใชในของเลนของใชรอบตว (P) ๔. นกเรยนมทกษะการชแจงเหตผลในการตดสนใจวาสงใดเปนของเลน สงใดเปนของใช (P) ๕. นกเรยนใชกระบวนการทำางานกลมในการสำารวจและสรปผล เกยวกบลกษณะความแตกตางของของเลนของใช วสดทใช และคณคาของของเลนของใช (P) ๖. นกเรยนใชความสามารถในการใชภาษา ฟง พด อาน เขยน ในการสำารวจ นำาเสนอ และอภปรายรวมกน (P) ๗. นกเรยนมทกษะการคด แปลความ สงเคราะห สรปขอมลเกยวกบ ลกษณะความแตกตางของของเลนของใช วสดทใช และคณคาของของเลนของใช (P) ๘. นกเรยนมความรบผดชอบ และยอมรบความคดเหนของผอน (A)
แนวทางท ๒ : ใชงานเดม ตอเตมสมรรถนะ
เปนการสอนตามปกตทมการเพมสถานการณใหผเรยนไดฝกใชความร และทกษะตาง ๆ ทไดเรยนรแลวในสถานการณตาง ๆ ทหลากหลาย ซงจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะทตองการ
การพฒนาการสอนเดมของครผานการสอนโดยเนนสมรรถนะใหมากขนดวยการขยายตอยอดงานเดมเพมสถานการณและประสบการณ
ใหผเรยนไดฝกใชความรทกษะและเจตคตใหมากขน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 85
ขนตอนการดำาเนนการ ๑) พจารณากจกรรมทกำาหนดไวเดม แลววเคราะหวาผเรยนสามารถใชความร ทกษะ และเจตคตทไดเรยนรแลวใหเปนประโยชนไดอยางไร ๒) เลอกสถานการณตาง ๆ ทจะชวยใหผเรยนไดใช ความร ทกษะ และเจตคตทไดเรยนรแลว ๓) ออกแบบกจกรรมทจะชวยใหผเรยนไดฝกใหผเรยนใชความร ทกษะ และเจตคตในสถานการณทกำาหนด ๔) ปรบจดประสงคการเรยนรใหครอบคลมสมรรถนะทไดฝกเพมขน ๕) เพมวธการวดประเมนผลสถานะทไดฝกเพมเตม ตวอยาง แผนการจดการเรยนการสอนแนวทางท ๒ : ใชงานเดม ตอเตมสมรรถนะ ตวอยางแผนการจดการเรยนรในแนวทางท ๒ น มลกษณะเดยวกบแนวทางท ๑ คอ นำาผลงานของครผสอนทานหนงททำาขนเพอใชในการสอนนกเรยน ซงยงไมสมบรณในหลายสวน เมอไดมการเพมเตมกจกรรมท ผเรยนสามารถนำาความรทเรยนไปใชกจะทำาใหผเรยนมสมรรถนะเพมขน รายละเอยดของแผนการจดการเรยนรเดมมดงน กลมสาระการเรยนร ศลปะ ระดบ ชนประถมศกษาปท ๓ หนวยการเรยนร เทคนคการสรางสรรคงานศลปะ : ประตมากรรมนนตำา สาระการเรยนร ๑. ความร (K) - ลกษณะ วสด อปกรณ และวธการสรางประตมากรรมนนตำา - การละเลนไทย ๒. ทกษะ / กระบวนการ / กระบวนการคด (P) - ทกษะการอภปรายเกยวกบลกษณะ วสด อปกรณ และวธการสรางประตมากรรมนนตำา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน86
- ทกษะในการคด และบอกเหตผลในการเลอก สรางประตมากรรมนนตำาเกยวกบการละเลนของไทย - ทกษะจากการปนดนนำามนในการสรางสรรคประตมากรรมนนตำา - ทกษะพนฐานในการใชวสด อปกรณสรางงานทศนศลป ๓. คณลกษณะอนพงประสงค (A) - มความสขและสนกสนานเพลดเพลนในการสรางสรรคผลงาน จดประสงคการเรยนร ๑. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบลกษณะ วสด อปกรณ และวธการสรางประตมากรรมนนตำาและการละเลนไทย (K) ๒. นกเรยนนำาทกษะพนฐานในการใชวสด อปกรณมาใชสรางงานประตมากรรมนนตำาเกยวกบการละเลนไทยได (P) ๓. นกเรยนมความสข และสนกในการสรางผลงาน (A) กจกรรมการเรยนการสอน ๑. นำาผลงานตวอยางงานประตมากรรมนนตำาใหนกเรยนด ๒. ตงคำาถามวา สงทนกเรยนเหนคออะไร ทำาจากอะไร มวธการทำาอยางไรบาง ๓. ครอธบายงานประตมากรรมในรปแบบตาง ๆ พรอมใหนกศกษายกตวอยางงานประตมากรรมนนตำา ๔. คร และนกเรยนรวมอภปรายพดคยเกยวกบการละเลนของไทย ๕. ครใหนกเรยนเลอกการละเลนไทย คนละ ๑ อยาง ในการสรางสรรคงานประตมากรรมนนตำา รางภาพการละเลนไทยทเลอก พรอมเขยนบรรยายเหตผลในการเลอกการละเลนไทย ๖. นกเรยนนำาเสนอเหตผลในการเลอกการละเลนไทยของตนเอง ใหเพอนฟงหนาชนเรยน ๗. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงการสรางสรรคงานประตมากรรม นนตำา
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 87
ขอเสนอแนะ จากกจกรรมขางตน ขอเสนอแนะการเพมกจกรรมในคาบเรยนท ๒ ทเนนใหนกเรยนไดมโอกาสไดใชความร ทกษะ และคณลกษณะทไดเรยนร ขางตน ดงน ๑. ครชวนคยถงปญหา และแนวทางแกไข ทพบจากการปฏบตงานครงทแลว ๒. นำาภาพทเลอกมาลงมอสรางสรรคงานประตมากรรมนนตำา จากดนนำามน และนำาเสนอผลงาน กระบวนการทำางาน ความรสก และสงทไดเรยนร และพฒนาขน ๓. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถง วธการสรางสรรคงานประตมากรรม นนตำา และสรปกระบวนการสรางผลงานการปนดนนำามน กจกรรมเสนอแนะดงกลาวทำาใหผเรยนเรยนรเพมขน โดยครอาจจะปรบจดประสงคใหเปนจดประสงคเชงสมรรถนะ และจดประสงคการเรยนร ดงน นกเรยนสามารถใชจนตนาการและทกษะการปนดนนำามน ในการสรางประตมากรรมนนตำาเกยวกบการละเลนไทยดวยดนนำามน อยางมความสข (C) ๑. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบลกษณะ วสด อปกรณ และวธการสรางประตมากรรมนนตำา และการละเลนไทย (K) ๒. นกเรยนมทกษะพนฐานในการใชวสด อปกรณสรางงาน ทศนศลป (P) ๓. นกเรยนมทกษะการปนดนนำามนในการสรางผลงานประตมากรรม นนตำาเกยวกบการละเลนไทย (P) ๔. นกเรยนมจนตนาการในการสรางผลงานประตมากรรมนนตำาเกยวกบ การละเลนไทย (P) ๕. นกเรยนมความสขในการสรางผลงานประตมากรรมนนตำา เกยวกบการละเลนไทย (A)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน88
แนวทางท ๓ : ใชรปแบบการเรยนร สการพฒนาสมรรถนะ
เปนการสอนตามปกตทมการนำารปแบบการเรยนรทใชเดมมาวเคราะหเชอมโยงกบสมรรถนะทสอดคลองกบรปแบบการเรยนร ซงชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคของรปแบบการเรยนร และเกดสมรรถนะทมงพฒนา
ลกษณะ การสอนตามแนวทางท ๓ น เปนการสอนทมกระบวนการตามรปแบบทครคดสรรวาสามารถพฒนาสมรรถนะผเรยนได โดยพจารณาความสอดคลองระหวางจดหมายของรปแบบ แนวคดทฤษฎพนฐานและขนตอนการสอนของ รปแบบกบสมรรถนะทมงพฒนา พจารณาวาสามารถปรบหรอเพมขนตอนยอยเพอเพมหรอเนนทกษะสำาคญ ๆ ของสมรรถนะไดอยางเหมาะสม รปแบบตาง ๆ มจดหมายหลกตางกน การจะบรรลจดหมายตองใชแนวคดทฤษฎตางกน ขนตอนการสอนตองเหมาะสมสอดคลองกบแนวคดทฤษฎและทำาใหเกดผลทผเรยนไดตามจดหมาย อาท รปแบบซปปา (CIPPA) ใชทฤษฎ Constructivism เปนพนฐาน สามารถเชอมโยงไปสการพฒนาทกษะการคดขนสง และนวตกรรมได รปแบบสะเตมศกษามแนวคดพนฐานใหผเรยนเชอมโยงความรหลายวชา ทกษะหลายดานในการเรยนทเนนประสบการณ มผลผลตจากการเรยน สามารถนำาไปใชในชวตประจำาวนหรอในการทำางานได จงสามารถใชรปแบบนพฒนาทกษะชวตและความเจรญแหงตน พฒนาสมรรถนะการรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ และทกษะการคดขนสงและการสรางนวตกรรมได
การออกแบบการสอนทใชรปแบบการเรยนรสการพฒนาสมรรถนะน ชวยใหผสอนเกดความมนใจวาผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงค ของรปแบบการเรยนรและทำาใหผเรยนเกดสมรรถนะทตองการ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 89
ขนตอนการดำาเนนการ ๑) เลอกรปแบบการเรยนรทเหมาะสม สอดคลองกบจดประสงค การเรยนร ๒) ศกษารปแบบการเรยนรทไดเลอกไว ใหเขาใจถงหลกการ กระบวนการ วธการ จดออน และจดแขงของรปแบบการเรยนร ๓) กำาหนดกจกรรมการเรยนรตามกระบวนการ/ขนตอนของรปแบบการเรยนร ๔) ศกษาสมรรถนะตาง ๆ และพจารณาวาในกระบวนการ/กจกรรมทกำาหนด มสมรรถนะใดทสามารถนำามาบรณาการได ๕) คดกจกรรมการเรยนรทสามารถพฒนาสมรรถนะทบรณาการ ๖) ปรบจดประสงคการเรยนรใหครอบคลมสมรรถนะทเพมเตม ๗) เพมเตมวธการวด และประเมนสมรรถนะทบรณาการ กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ระดบ ชนประถมศกษาปท ๕ หนวยการเรยนร ปรากฏการณในชวตประจำาวน ปญหารอบตว สาระการเรยนร ๑. ความร (K) - ปรากฏการณในชวตประจำาวน ๒. ทกษะ / กระบวนการ / กระบวนการคด (P) - การคดเชงเหตผล - การคดหลากหลาย - ทกษะการกำาหนดปญหา วางแผน สบคนขอมล ปฏบตการ วเคราะหสรปนำาเสนอขอมล (P) ๓. คณลกษณะอนพงประสงค (A) - ความมงมน - ความรบผดชอบในการทำางาน และการรวมแกปญหาทเกดขน - การยอมรบความคดเหนของผอน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน90
จดประสงคการเรยนรเดมจดประสงคการเรยนร
ทปรบเพอพฒนาสมรรถนะทนำามาบรณาการ
๑. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบปรากฏการณในชวต ประจำาวน (K) ๒. นกเรยนมทกษะการกำาหนดปญหา วางแผน สบคนขอมล ปฏบตการ วเคราะหสรปนำาเสนอขอมล (P) ๓. นกเรยนมความมงมน และ รบผดชอบในการทำางาน (A) ๔. นกเรยนยอมรบความคดเหนของผอนและการรวมแกปญหา ทเกดขน (A)
นกเรยนสามารถใชความร ทกษะ ความมงมน รบผดชอบในการทำางานและแกปญหารวมกนในการทำาโครงงานเกยวกบปรากฏการณในชวตประจำาวนไดสำาเรจ (C )
๑. นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบ ปรากฏการณในชวตประจำาวน (K)
๒. นกเรยนใชเหตผลในการคาดคะเน คำาตอบได (P)
๓. นกเรยนมทกษะการกำาหนดปญหา วางแผน สบคนขอมล ปฏบตการ วเคราะหสรป นำาเสนอขอมล (P)
๔. นกเรยนมความมงมน และรบผดชอบ ในการทำางาน (A)
๕. นกเรยนยอมรบความคดเหนของผอนและการรวมแกปญหาทเกดขน (A)
กระบวนการของรปแบบการเรยนการสอน
โดยใชโครงงานเปนฐาน
สมรรถนะ/ทกษะยอยทบรณาการเพมเตม
กจกรรมเสรมสมรรถนะ
ทบรณาการ
๑. ขนกำาหนดโจทย/ปญหาความตองการจำา เปน ในการทำาโครงงาน - ครเสนอสถานการณ ทนาสนใจ/นาสงสย/ทาทาย - นกเรยนระดมความคดหาแนวทางในการคนหาขอมลทเกยวของ และ กำาหนดประเดนทสนใจในการทำาโครงงาน๒. ขนวางแผนเตรยมการ - นกเรยนรวมกนวางแผนการทำาโครงงาน โดยการสบคนขอมลเพมเตม วางแผนการปฏบตและรวมกนเตรยมการทงดานอปกรณ สถานท บทบาทหนาท และอน ๆ
การสบสอบทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตร
- ตงคำาถามเกยวกบปรากฏการณตาง ๆ ทพบในชวตประจำาวน
- สามารถเชอมโยงเหตและผลของปรากฏการณและเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจำาวน
- คาดคะเนหาคำาตอบ- คดหลากหลาย
ใหนกเรยนตงคำาถามทสงสยเกยวกบสถานการณ และปรากฏการณรอบตว
ครกระตนใหพจารณาขอมลปรากฏการณและเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจำาวน คาดคะเนคำาตอบ อยางสมเหต สมผล และหลากหลาย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 91
กระบวนการของรปแบบการเรยนการสอน
โดยใชโครงงานเปนฐาน
สมรรถนะ/ทกษะยอยทบรณาการเพมเตม
กจกรรมเสรมสมรรถนะ
ทบรณาการ
๓. ขนทำาโครงงาน นกเรยนปฏบตการทำา โครงงานในลกษณะตาง ๆ อาท - สบคน/สำารวจ/ศกษาจากแหลงเรยนรจากผเชยวชาญ รวบรวมขอมลเพอหาคำาตอบ - ทดลองในหองทดลอง ในสถานประกอบการ ในสถานทจรง หรอวธการอน ๆ ทเนนการให ผเรยนสมผสขอมลเองปฏบตเอง๔. ขนทำาโครงงาน นกเรยนวางเเผนเตรยมการ นำาเสนอเเละจดการนำาเสนอ
- สามารถเขยนแผนภาพแผนภมแบบจำ าลองอยางงายเพออธบาย ความรความเขาใจและความคดของตน
กลาพดใหความคดสนบสนนหรอคดคานเกยวกบเรองทางวทยาศาสตรทเปนปญหาถกเถยงกนสามารถชแจงเหตผลโดยมหลกฐานประกอบ
ครใหนกเรยนนำาขอสรปทไดจากการทำาโครงงานเสนอเปนแผนภาพแผนภม หรอแบบจำาลองอยางงาย
ใหนกเรยนนำาเสนอความคดสนบสนนหรอคดคานสงทเพอนนำาเสนอโดยใชเหตผล และหลกฐานประกอบ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน92
แนวทางท ๔ สมรรถนะเปนฐาน ผสานตวบงช
ลกษณะ การสอนแนวทางท ๔ น เปนการสอนโดยนำาสมรรถนะและตวชวด ทสอดคลองกนมาออกแบบการสอนรวมกน เพอใหผเรยนไดเรยนรทงเนอหาสาระและทกษะตามทตวชวดกำาหนดไปพรอมกบการพฒนาสมรรถนะหลกทจำาเปน ตอชวต การสอนแนวทางท ๔ น เหมาะสำาหรบครทไดทดลองนำาสมรรถนะเขามาบรณาการในการเรยนการสอนปกตของตนตามแนวทางท ๑ และ ๒ มาระยะหนง จนมความมนใจมากขน และพรอมทจะกาวออกจากการสอนแบบเดม ๆ ไปสการสอนทเนนสมรรถนะอยางเตมตว หรอครทเหนประโยชนของสมรรถนะและตองการจะออกแบบแผนการสอนของตน โดยใหสมรรถนะเปนตวนำา แตขณะเดยวกนกครอบคลมตวชวดของหลกสตรอยางครบถวน ลกษณะของแผนการจดการเรยนการสอนแบบน เปนการบรณาการสมรรถนะ สำาคญ ๆ ทเกยวของกบสงทครตองการใหผเรยนเกดการเรยนร ใหมการจด การเรยนรทหลากหลาย เนนใหผเรยนไดฝกการประยกตใชความร ฝกทกษะ และพฒนาเจตคต และคณสมบตตาง ๆ ผานการปฏบตจรงในสถานการณตาง ๆ อยางกวางขวาง
ขนตอน ๑. กำาหนดสมรรถนะทตองการพฒนาผเรยน ๒. พจารณาเนอหาสาระการเรยนรตามหลกสตรในแตละวชา / กลมสาระ และตวชวดทสอนในหลกสตรทสอดคลองกบสมรรถนะทเลอก ๓. กำาหนดหวขอ / หวเรอง ความร ทกษะ และเจตคตสำาคญ และ จดประสงคการเรยนรทตองการใหผเรยนไดเรยนร
การออกแบบการสอนทใชสมรรถนะเปนตวตงชวยใหผเรยน ไดพฒนาคณสมบตทจำาเปนตอการใชชวตในอนาคตของตนควบคไปกบการมความรทกษะสำาคญทกำาหนดไวในหลกสตร
...ใหไดทงปลาวธการและเครองมอจบปลา...
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 93
๔. กำาหนดจดประสงคการเรยนรใหครอบคลมสมรรถนะทกำาหนด ๕. ออกแบบกจกรรมการเรยนรทเออใหผเรยนไดเกดสมรรถนะทตองการพฒนา เนนการจดการเรยนรเชงรก จดประสบการณทมความหมาย และสงเสรมใหผเรยนใชความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะทไดเรยนรแลว ในสถานการณตาง ๆ ในชวตจรง เพอใหผเรยนไดพฒนาสมรรถนะและเปนไปตามวตถประสงคทวางไว ๖. วางแผนการประเมนผล โดยเนนการประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) ใหสอดคลองและตอบรบวตถประสงคเชงสมรรถนะทกำาหนดไวตงแตตน
ตวอยาง แผนการจดการเรยนการสอนแนวทางท ๔ สมรรถนะเปนฐาน ผสานตวบงช กลมสาระการเรยนร ภาษาไทย ระดบชน ประถมศกษาปท ๓ หนวยการเรยนร มาตราตวสะกดทไมตรงตามมาตรา เวลา ๓ ชวโมง สมรรถนะหลก ภาษาไทยเพอการสอสาร ๑. ฟง ด หรออานบทอาน ขอความร หรอเรองสน ๆ ทใชภาษางาย ๆ เกยวกบเมองไทยและวฒนธรรมทดงามของไทย มความภาคภมใจในความเปนไทย สามารถพด หรอเขยนขอความ เรองสน ๆ ซงใชประโยชนจากความร หรอสรางผลงานงาย ๆ เชน ภาพวาด แบบจำาลอง หรอสงประดษฐทใชความรดงกลาว ๒. พดสอสารในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน บอกความรสก นกคดของตนเลาเรองและเหตการณตาง ๆ หรอบอกผานการเเสดงบทบาทสมมตงาย ๆ ได ตงคำาถามและตอบคำาถามใหผอนเขาใจไดอยางสน ๆ มมารยาทในการพด โดยคำานงถงความเหมาะสมกบกาลเทศะและผรบฟง ๓. เขยนขอความ เรองสน ๆ เพอบอกความคด ความรสก หรอแตงเรอง ตามจนตนาการ โดยมความสามารถในการเขยนระดบ A1 ตามทสถาบนภาษาไทย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน94
สรนธรกำาหนด* สามารถเขยนใหเขาใจงาย ถกตองตามหลกภาษาไทย และคำานงถงผอานและผทตนเขยนถง ๔. ฟง พด อาน เขยน อยางมความสข สนกกบการเรยนร และทดลองใชหรอเลอกใชภาษาไทยเพอวตถประสงคตาง ๆ การรเทาทนสอสารสนเทศ และดจทล ๑. เลอกสรรขอมล และสรางสอสารสนเทศในแบบตาง ๆ แลวสอสารโดยคำานงถงผลทเกดขนตอตนเองและผอน การทำางานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำา ๑. รบฟงความคดเหนของผอน สนบสนน หรอโตแยงความคดเหนของผอนอยางมเหตผล ๒. รวมทำางานกลมกบเพอน ใหความรวมมอในการทำางาน รบผดชอบตอบทบาทและหนาททไดรบมอบหมาย ใสใจในการทำางาน พยายามทำางาน ใหดทสดและชวยเหลอเพอน เพอใหเกดความสำาเรจในการทำางานรวมกน ทกษะชวตและความเจรญแหงตน ๑. มวนยในการปฏบตตามสขบญญต ทำากจวตรประจำาวน กน เลน เรยน ชวยทำางาน พกผอน นอนหลบอยางพอด พอเหมาะกบวย ๒. ปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอตกลงของครอบครวและโรงเรยนรวมทงมสมมาคารวะตอผใหญและปฏบตตนตอผอนไดอยางเหมาะสม ทกษะการคดขนสงและนวตกรรม ๑. ฟง/อานขอมลเรองราวสน ๆ ทงาย ๆ ไมมความสลบซบซอนมาก แลวสามารถสรปความเขาใจของตนและแสดงความคดเหนอยางมเหตผล เกยวกบเรองนนได ๒. ชแจงเหตผลของการตดสนใจในเรองตาง ๆ ในชวตประจำาวนของตน และบอกไดวาการตดสนใจของตนมความเหมาะสมอยางไร ๓. ลงมอแกปญหาดวยตนเอง และรวมมอกบเพอนในการแกปญหา โดยใชวธการทเลอกไว แลวตดตามผลและประเมนผลการแกปญหา ๔. สามารถคดคลอง คดหลากหลาย คดยดหยน คดจนตนาการ และคดรเรมเกยวกบสงตาง ๆ ทอยรอบตว
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 95
๕. จนตนาการเรองราว ความคดแปลกใหมจากสงรอบตว และแสดงออกผานกจกรรมตาง ๆ เชน การเลน การวาดภาพ การเลานทาน การพดอธบาย การประดษฐ การสราง การทำาของเลน ของใช และการแสดงออกทางศลปะ ดนตร นาฏศลป และกฬา สาระการเรยนร และตวชวด สาระท ๑ การอาน ท ๑.๑ ตวชวดชนป ป.๓/๑ อานออกเสยงคำา ขอความเรองสน ๆ และบทรอยกรองงาย ๆ ไดถกตอง คลองแคลว สาระท ๒ การเขยน ท ๒.๑ ตวชวดชนป ป.๓/๒ เขยนบรรยายเกยวกบสงใดสงหนงไดอยางชดเจน สาระท ๓ การฟง การด และการพด ท ๓.๑ ตวชวดชนป ป. ๓/๑ เลารายละเอยดเกยวกบเรองทฟงและด ทงทใหความรและความบนเทง สาระท ๔ หลกการใชภาษาไทย ท ๔.๑ ตวชวดชนป ป. ๓/๑ เขยนสะกดคำาและบอกความหมายของคำา จดประสงคเชงสมรรถนะ ฟง-พด อาน-เขยนคำา มาตราตวสะกด แมกด ตรงตามมาตรา ทเปนคำาโดด ๆ ในประโยค ขอความ เรองราวทปรากฏในสอตาง ๆ ทงในและ นอกชนเรยนไดอยางถกตอง คลองแคลว ตามหลกภาษา มงมนในการใชภาษา เพอนำาความรเรองมาตราตวสะกด แมกด ไปใชในการเขยนเรองสนและการแสดงบทบาทสมมตจนสำาเรจ (C) ๑. นกเรยนสามารถอาน เขยนคำามาตราตวสะกด แมกด ได (P) ๒. นกเรยนสามารถเขยนเรองสนโดยใชคำาทอยในมาตราตวสะกด แมกด ได (P) ๓. นกเรยนเลาเรองสนและแสดงบทบาทสมมตจากเรองทแตงได (P) ๔. นกเรยนมวนย และมงมนในการทำางานจนสำาเรจ (A)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน96
กจกรรมการเรยนร ชวโมงท ๑ ๑. ครเปดนทานจากยทบ เรอง นทานมาตราตวสะกด ตอน เพอนรก ในฝน ใหนกเรยนชม โดยนทานมเนอเรองทมคำาทตวสะกดตามมาตรา “แมกด” ๒. ครตงคำาถามวามคำาทมมาตราตวสะกด “แมกด” อะไรบาง โดยใหนกเรยนจบค และบอกคำาตอบเปนค ๓. ครนำาคำามาเขยนบนกระดานโดยครจดหมวดหมของคำาทไดจากนกเรยนตามชนดของคำา เชน คำานาม คำากรยา คำาวเศษณ จากนนอานคำาพรอมกน ๔. ครใหนกเรยนนำาคำาจากทครจดหมวดหม มาแตงเรองสน โดยยกตวอยางประโยค ๒ ประโยคแลวเชอมโยงใหเปนเนอเรองสน ๆ พรอมใชคำาถาม ใคร ทำาอะไร ทไหน อยางไร เพอใหนกเรยนเกดความเขาใจในการแตงเรองสนมากขน จากนนครใหนกเรยนแตงเรองสน คละ ๑ เรอง (๕ นาท) เเลวใหแตละคนำาเสนอเรองสนใหเพอนฟงหนาชนเรยน ๕. เมอแตละคเลาจบ นกเรยนและครทเหลอจะรวมกนสรปเรอง ตงคำาถาม และแสดงความคดเหนดงน ตวละครมใครบาง คำาใดบางมตวสะกดอยในมาตรา แมกด ขอคดทไดจากเรอง ชวโมงท ๒-๓ ๖. ครนำานทานของนกเรยนทกค ใหนกเรยนทกคนชวยกนคดเลอก เรองสนทด จำานวน ๕ เรอง จากนนครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ ๔-๕ คน เพอจบสลากเรองสน แลวนำามาแสดงบทบาทสมมต ๗. นกเรยนแตละกลมระดมความคด วางแผนการแสดงบทบาทสมมต โดยครคอยใหคำาปรกษาและแนะนำา ในเรองการแสดง การเตรยมอปกรณ การแสดง การแตงกายในการแสดง (๒๐ นาท) ๘. นกเรยนแตละกลมฝกซอมการแสดงบทบาทสมมต (๒๐ นาท) ๙. ครจบสลากเพอเลอกนกเรยนแสดงบทบาทสมมตหนาชนทละ ๑ กลม (กลมละ ๑๐ นาท) จากนนครและนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนจากเรองสนทนกเรยนแสดง พรอมใหขอเสนอแนะ ๑๐. ครและนกเรยนรวมกนสรปพรอมใหขอเสนอแนะโดยภาพรวม ทกกลม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 97
แนวทางท ๕ : บรณาการ ผสานหลายสมรรถนะ
ลกษณะ แนวทางท ๕ “บรณาการ ผสานหลายสมรรถนะ” เปนการสอน โดยนำาสมรรถนะหลกทง ๑๐ ดานเปนตวตง และวเคราะหตวชวดทเกยวของ แลวออกแบบการสอนทมลกษณะเปนหนวยบรณาการทชวยใหเดกไดเรยนรอยางเปนธรรมชาตและเหนความสมพนธระหวางวชา/กลมสาระการเรยนรตาง ๆ การบรณาการ เปนการจดการเรยนรแบบองครวมทนำาสงทเกดขนจรงในชวต สงคม และโลก เชน สถานการณ ประเดนสำาคญในสงคม ปรากฏการณ ทเกยวของสมพนธกบผเรยนมาเชอมโยงกบเนอหา ทกษะ และเจตคตในทกกลมสาระการเรยนรทเหมาะสมกบชวงวยของผเรยน โดยผเรยนสามารถเชอมโยงการเรยนกบประสบการณในชวต สรางประสบการณ ความรและความสามารถ เพอใหเกดสรรถนะหลกทงสบดานและนำาไปใชไดจรงในสถานการณตาง ๆ อยางมความสขและเปนพลเมองไทยผใสใจสงคม การสอนแบบบรณาการจงเปนแนวทางการสอน ทสอดคลองกบปรชญาการสอนแบบสมรรถนะเปนฐานมากทสด
ขนตอน ๑. ทบทวนสมรรถนะทง ๑๐ ดาน และวเคราะหเนอหาสาระ ความร ทกษะทกำาหนดเปนตวชวดของกลมสาระตาง ๆ ๒. กำาหนดหนวยการเรยนร ทสามารถสรางความเชอมโยงกบเนอหาการเรยนรทสมพนธและนาสนใจ เหมาะสมกบวยของผเรยน หรอเปนหนวย การเรยนรทเปนภมปญญา วธการคดเลอกหนวยการเรยนร สามารถทำาไดหลายวธ เชน
การสอนสมรรถนะแบบบรณาการชวยใหผเรยนไดพฒนาสมรรถนะหลกครบถวนไดเรยนสาระการเรยนรกลมตางๆ
อยางมความหมายอกทงชวยใหผเรยนสามารถนำาสงทเรยนรไปใชในชวตประจำาวนไดอยางแทจรง
...รจรงเขาใจชดและใชเปน...
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน98
๒.๑ เรมจากสงทผเรยนสนใจหรอสงทสามารถกระตนใหสนใจ ไดงาย ๒.๒ เรมจากปญหาทพบในผเรยน ในโรงเรยน ในสงคม และออกแบบหนวย ทเออใหผเรยนไดเกดประสบการณจากกจกรรมทจด และ เปนไปตามวตถประสงคทวางไว ๒.๓ เรมจากปญหาสงคม ประเดนทางสงคม เหตการณทเกดขน ในระดบโรงเรยน ระดบชมชน ระดบชาต หรอระดบโลก ๒.๔ เรมจากแนวคด (Concept) สำาคญทตองการใหนกเรยน ไดเรยนร สรางองคความร และนำาแนวคดนนไปใชในการดำาเนนชวตประจำาวน ๓. กำาหนดแนวคด และคดคำาถามใหสอดคลองกบแนวคด เนอหา และตงคำาถามทโตแยงไดเพอใหนกเรยนไดฝกคด ๔. กำาหนดขอบเขตเนอหาสาระการเรยนร ทกษะ เจตคต ทกำาหนดเปนตวบงชในแตละกลมสาระทสมพนธกบหนวยการเรยนร ผลการเรยนร และการประเมนผล ๕. กำาหนดประสบการณการเรยนร โดยนำาสมรรถนะมาเชอมโยงกบกจกรรมทจดใหนกเรยน เพอใหบรรลวตถประสงค ในการวางแผนนน เนองจากครมกคดถงองคประกอบตาง ๆ ของ การจดการเรยนการสอนไปพรอม ๆ กน โดยคำานงถง นกเรยน สอ ทรพยากรทมในบรบทของตน การเรยงลำาดบการเขยนแผนการจดการเรยนการสอน จงอาจสลบ ยดหยนไดตามความถนดของคร สอทม และบรบทของโรงเรยน ๖. ดำาเนนการสอน นำาขอมล ขอสงเกตจากการสอนมาประเมน ปรบแผนระหวางสอน และปรบปรงหลงสอนเพอใหมประสทธภาพมากขน หรอพฒนาสมรรถนะไดมากขน การสอนแบบบรณาการน เปนแนวทางการสอนทใหความสำาคญกบความสนใจ และความตองการจำาเปนของผเรยน จงอาจมการปรบ เพมหรอลด เนอหาสาระ กจกรรม สอ และวธประเมนผล หลงจากสอนไปสกระยะ ซงครสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 99
ตวอยาง หนวยการจดการเรยนรแนวทางท ๕ : บรณาการ ผสานหลายสมรรถนะ
ประเดนสำาคญปจจบน
Current Local/National & global
Issues
สมรรถนะหลก Core
Competencies
คำาถามสำาคญKey
Questions
สาระความรในศาสตรสาขาตางๆ
Subject/Discipline Area
ผกปนเปอนสารพษมผลตอสขภาพ
๑๐ สมรรถนะหลก กอนทจะทำากจกรรมน นกเรยนมความรสกกบผกอยางไรและ ความรสกหลงเรยนอยางไร - ผกและผลไมทกนทกวน มาจากทไหน - ผกและผลไมทกนปลอดภยหรอไม - ถาอยากไดผกทปลอดภยจะตองทำาอยางไร - ผกอนทรย คออะไร? - มวธการใดบางในการหา ความรเรองผกอนทรยและ การปลกผก
- เราเชอขอมลจากอนเทอรเนตไดทงหมดหรอไม เพราะเหตใด
- มขนตอนวธการปลกผกแบบอนทรยดแลและเกบเกยวอยางไร
- ผกทำาอะไรไดบาง- ผกมประโยชนอยางไร- ถาเราไมกนผกจะมผล
อยางไร- หากจะเปดรานขายผกให
ประสบความสำาเรจและรบผดชอบตอสงคมจะตองทำาอะไรบาง
- จะมวธการใดทำาอยางไรทจะชกจงใหเดกบรโภคผกมากขน
๘ กลมสาระการเรยนร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน100
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
ภาษาไทยเพอการสอสาร๑) รบฟงการสนทนา ขอความสน ๆ
เรองราวงาย ๆ ทนำาเสนอในรปแบบตาง ๆ อยางตงใจ มมารยาท เขาใจและเพลดเพลนกบสงทฟง สามารถตงคำาถาม ตอบคำาถาม แสดงความรสกและความคดเหนของตนทมตอเรองทฟง ยอมรบความคดเหนท แตกตางจากตน และนำาความรทไดจากการฟงไปใชในชวต
๒) พดสอสารในสถานการณตาง ๆ ในชวตประจำาวน บอกความรสกนกคดของตนเลาเรองและเหตการณตาง ๆ หรอบอกผานการเลนบทบาทสมมต การแสดงงาย ๆ ได ตงคำาถามและตอบคำาถามใหผอนเขาใจไดอยางสน ๆ มมารยาทในการพดโดยคำานงถงความเหมาะสมกบกาลเทศะและผรบฟง
๓) อานบทอาน ขอความงาย ๆ ทปรากฏในสอสงพมพ และสงแวดลอมรอบตว โดยมความสามารถในการอานในระดบ A1 ตามทสถาบนภาษาไทยสรนธรกำาหนด* สามารถตงคำาถามและหาขอมลทตองการคดกอนตดสนใจ เชอ และนำาความร ขอคดจากสงทอานไปใชประโยชนในชวต
๔) เขยนขอความ เรองสน ๆ เพอบอก ความคด ความรสก หรอแตงเรอง ตามจนตนาการ โดยมความสามารถ ในการเขยนในระดบ A1 ตามทสถาบนภาษาไทยสรนธรกำาหนด* สามารถเขยนใหเขาใจงาย ถกตองตามหลกภาษาไทย และคำานงถง ผอานและผทตนเขยนถง
ตอนท ๑ มหศจรรยนำาผกปน และตามรอยเสนทางผกระยะเวลา ๒ สปดาหมหศจรรยนำาผกปนคำาถามสำาคญ:
- กอนทจะทำากจกรรมนนกเรยน มความรสกกบผกอยางไร และ ความรสกหลงเรยนอยางไร
- ผกทำาอะไรไดบาง- ผกมประโยชนอยางไร- ถาเราไมกนผกจะมผลอยางไร
กจกรรม/ประสบการณ- จดประกายใหนกเรยนสนใจ
การปลกผก ดวยกจกรรม ทำานำาปน ผกผลไม ทำาอาหารจากผก งานศลปะ จากสวนตาง ๆ ของผก
- ครบอกสตรนำาปนผกของตน เรยนรคำาวา ถวยตวง หนวยวด
- ครใหโจทยคดสตรนำาปนของกลมตวเอง
- ทำางานกลมคดสตรนำาปนผกรวมกน คยกบพอแม คยกบเพอน และเลอกสตรนำาปนผก
- ใหคร และเพอนชมและสมภาษณวาชอบหรอไมชอบ เกบขอมลทางสถต ทำาแผนภมรปภาพ
- เขยนสะทอนการเรยนร เกยวกบ ความรสกของเขาทมตอผกวา เคยคดวา….ตอนนคดวา…..
ความร (Knowledge)
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ว ๑.๒ ป.๓/๑ ว ๒.๑ ป.๓/๑ ว ๒.๒ ป.๓/๑/๒/๓)
กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม(ส ๓.๑ ป.๓/๑/๒/๓ ส ๕.๑ ป.๓/๑/๒/๓ ส ๕.๒ ป.๓/๑/๒/๔)กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (พ ๑.๑ ป.๓/๑/๒/๓)
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย (ง ๑.๑ ป.๓/๑/๒/๓ ง ๓.๑ ป.๓/๑)
กลมสาระการเรยนรภาษาไทย(ท ๑.๑ ป ๓/๑/๒/๓/๕/๗/๘ ท ๒.๑ ป.๓/๒ ท ๓.๑ ป.๓/๑/๒/๓/๔/๕ ท ๔.๑ ป.๓/๑/๒/๔)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 101
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
๕) ฟง พด อาน เขยน อยางมความสข สนกกบการเรยนรและทดลองใชหรอเลอกใชภาษาไทยเพอวตถประสงค ตาง ๆ
คณตศาสตรในชวตประจำาวนใชศพท สญลกษณ แผนภม
แผนภาพ อยางงาย ๆ เพอสอสารใหผอนเขาใจในความคดของตนเอง ไดอยางหลากหลายและเหมาะสม กบวย เนอหา และสถานการณ
การสบสอบทางวทยาศาสตรและ จตวทยาศาสตร
๑) สามารถเชอมโยงเหตและ ผลของปรากฏการณ และเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในชวตประจำาวน
๒) ตงคำาถามเกยวกบปรากฏการณตาง ๆ ทพบในชวตประจำาวน คาดคะเน หาคำาตอบและคดวธการหาคำาตอบ โดยอาจใชวสดอปกรณ เครองมอชวยในการสำารวจตรวจสอบ เกบขอมลและสรปคำาตอบ
๓) สามารถเขยนแผนภาพ แผนภม แบบจำาลองอยางงาย เพออธบาย ความร ความเขาใจ และความคดของตน
ตามรอยเสนทาง “กวาจะมาเปนผก”คำาถามสำาคญ:
- ผกและผลไมทกนทกวนมาจากทไหน
- ผกและผลไมทกนปลอดภยหรอไม- ถาอยากไดผกทปลอดภยจะตอง
ทำาอยางไร- ผกอนทรยคออะไร- มวธการใดบางในการหาความร
เรองผกอนทรยและการปลกผก- เราเชอขอมลจากอนเทอรเนต
ไดทงหมดหรอไม เพราะเหตใด- มขนตอน วธการปลกผกแบบ
อนทรย ดแล และเกบเกยว อยางไร - ครพานกเรยนไปสำารวจทมา
ของผก ไปตลาด และมแบบสอบถามงาย ๆ ใหนกเรยนถามแมคา โดยนกเรยนและครรวมกนเขยนคำาถามทอยากร
- ผปกครอง พาไปซปเปอรมาเกต บางคนปลกผกเอง
- นำาขาวชาวสวน ผบรโภคทไดรบผลกระทบดานสขภาพทมสาเหตจากการปลก และบรโภคผกทมสารพษ มาใหนกเรยนอานและใหนกเรยนตงคำาถามและหาขอมลทเกยวกบปญหาดานสขภาพทเกดจากการ บรโภคผกทมสารพษ
- ครและนกเรยนรวมกนลงขอสรปวาปลกผกเองดกวา
- สำารวจชนดผกทเพอน ๆ ชอบ และนำาขอมลมารวบรวม จดแสดงเปนแผนภมรปภาพ เพอชวยในการตดสนใจเลอกชนดผกทจะปลก
กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ (ต ๑.๒ ป.๓/ ๑ /๓ /๔ /๕ ต ๒.๒ ป.๓/ ๑ ต.๓.๑ ป.๓/ ๑ ต ๔.๑ ป.๓/ ๑ ต ๔.๒ ป.๓/ ๑)
กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (ค ๑.๑ ป.๓/๑/๒ ค ๑.๒ ป.๓/๑/๒ ค ๒.๑ ป.๓/๑/๒/๕/๖ ค ๕.๑ ป.๓/๑/๒)
กลมสาระการเรยนรศลปะ (ศ ๑.๑ ป. ๓/๑/๓/๔/๕/๗/๘ศ ๑.๒ ป.๓/๒)
- ประโยชนของผกชนดตาง ๆ
- การปลก ดแล รกษา การปรบปรงดน เกบเกยว
- ความหมายของผกอนทรย
- แมลง ทเปนประโยชนเเละเปนโทษกบพช - หวงโซและสายใย
อาหาร- ฤดกาลและสภาพ
อากาศทเหมาะกบ การปลกผกชนดตางๆ
- การเกบรวบรวม แปลผลขอมล
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน102
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
ภาษาองกฤษเพอการสอสาร๑) ฟงหรออานเขาใจคำาศพททพบ
บอย ๆ และสำานวนพนฐานเกยวกบตนเองครอบครวและสงตาง ๆ รอบตว
๒) ฟงเขาใจและสามารถโตตอบกบผพด/คสนทนาไดเมอคสนทนา ใชสำานวนงาย ๆ พดชดเจนและชา ๆ และคสนทนาอาจพดสำานวนนน ๆ ซา (Repetition) และพดซาโดยใชถอยคำาใหม (Rephrasing) เมอพดเกยวกบหวขอทคาดเดาได
๓) สามารถพดหรอเขยนใหขอมลสวนตวเบองตนเกยวกบตนเองโดยใชคำาและวลทสนและงายหรอใชประโยคพนฐานได
๔) สามารถจดจำาและใชคำาศพทไดตามระดบทกำาหนด ซงสวนใหญเปนคำาเดยว ๆ ระดบพนฐานและ ใชวลสน ๆ เกยวกบสถานการณ ในชวตประจำาวนทพบไดทวไป
ทกษะชวตและความเจรญแหงตน๑) รจกตนเอง บอกสงทสามารถ
ทำาได และสงททำาไมได บอกไดวา ตนชอบ ไมชอบอะไร บอกความคด ความรสกความตองการ และปญหาของตนได
๒) มวนยในการปฏบตตามสขบญญต ทำากจวตรประจำาวน กน เลน เรยน ชวยทำางาน พกผอน นอนหลบอยางพอด พอเหมาะกบวย
๓) ควบคมอารมณ ปรบตว รวมเลน และเรยนกบเพอน ๆ ได รจกแบงปน สามารถแกปญหาดวยสนตวธ
- ฝกฝนทกษะการสบคนขอมล เชน การตงคำาถาม การสมภาษณ การจดบนทก และนำาขอมลมาศกษาเพอดความเหมาะสมในการปลกผกแตละฤดกาล รวมถงศกษาเพมเตมจากผเชยวชาญ
- ตงคำาถามเพอไปสมภาษณเกษตรกร
- สมภาษณเกษตรกรผปลกผกอนทรย สอนการเตรยมดน การปลก การดแล การปองกนศตรพช การเกบเกยว
- หาความรเพมเตมจากสอสารสนเทศรวมกบคร ผปกครอง
- รองเพลงภาษาองกฤษเกยวกบผก ชอผก ชออาหาร
- พดและเขยนประโยคสอสารภาษาองกฤษงาย ๆ
- บอกความรสกของตนเองตอการกนผกเปนภาษาองกฤษ
- เขยนสะทอนการเรยนร
ตอนท ๒ ปลกผก รกษโลกระยะเวลา ๔ สปดาห
- วางแผนปลกผก โดยวดแปลงเพอวางผงพนทในการปลก
- นำาความรจากเกษตรกรมาใช เตรยมดน ปลก ดแล
- สงเกตเมลดพนธ และคาดเดาวา เปนเมลดพนธของผกชนดอะไร และทำางานศลปะจากเมลดพนธ
- ลงมอปลกผก ดแล แบงกลมกนดแล ออกแบบขอตกลงและ ขอปฏบตในการดแลผกของกลมตนเอง
- การทำาอาหารและเครองดมจากผก
- องคประกอบของการเปนผประกอบการ
- ก า ร ส อ ส า ร ท มประสทธภาพ
- คำา โครงสรางประโยค - ความเหมอนตาง
ของเสยง คำา ประโยคระหวางภาษาไทยและภาษาองกฤษ
ทกษะ (Skills) โยงกลบไปทตวชวด
กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ว ๘.๑ ป.๓/๑/๒/๓/๔/๕/๖/๗/๘ ว ๒.๒ ป.๓ /๑/ ๒/๓)
กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม(ส ๒.๑ ป.๓/๓/๔/๓ ส ๓.๑ ป.๓/๒ ส ๕.๑ ป.๓/๑/๒/๓ ส ๕.๒ ป.๓/๒/๔)
กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (พ ๑.๑ ป.๓/๑/๒/๓ พ ๒.๑ ป.๓/๒)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 103
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
๔) ปฏบตตามกฎ ระเบยบและขอตกลงของครอบครวและโรงเรยนรวมทงมสมมาคารวะตอผใหญและปฏบตตนตอผอนไดอยางเหมาะสม
ทกษะอาชพและการเปนผประกอบการ
๑) สามารถตงเปาหมายในการทำางาน และตงใจทำางานใหสำาเรจตามเปาหมายทคดไว
๒) ทำางานดวยความเอาใจใส มความเพยรอดทนพยายามทำางานใหดทสดตามความสามารถ
๓) มทกษะพนฐานดานการเงน รจกความหมายและคาของเงน การใชจายเงน การออม รวาเงนมาจากการทำางานและมจำากด สามารถใหความเหนในการหาเงนไดอยางงาย ๆ
๔) แสดงความคดรเรมสรางสรรค ผานการแสดงออกทางกจกรรม ตาง ๆ ทงกจกรรมศลปะ ดนตร นาฏศลป การประดษฐ หตถกรรม การเลน และการผลตชนงาน โดยใชสอและเทคโนโลย
ทกษะการคดขนสง และนวตกรรม๑) ชแจงเหตผลของการตดสนใจ
ในเรองตาง ๆ ในชวตประจำาวนของตน และบอกไดวาการตดสนใจของตนมความเหมาะสมอยางไร ๒) ลงมอแกปญหาดวยตนเอง และรวมมอกบเพอนในการแกปญหา โดยใชวธการทเลอกไวแลวตดตาม ผลและประเมนผลการแกปญหา
- สงเกตลกษณะของตนผกและบนทกการเจรญเตบโตโดยการระบลกษณะของลำาตน ใบ ความสง ความผดปกตทพบ
- ศกษาปจจยการเจรญเตบโต- เขยน วาด วธการปลกผก
ปจจยการเจรญเตบโต และขนตอน ของการปลกผก
- ฝกฝนการทำาอาหารจากผก ตอเนองทกสปดาห
- เขยนสะทอนการเรยนร การเจรญเตบโตของพช
ตอนท ๓ เถาแกนอยใสใจโลกระยะเวลา ๒ สปดาหคำาถามสำาคญ:
- หากจะเปดรานขายผกใหประสบความสำาเรจและรบผดชอบตอสงคมตองทำาอะไรบาง
- มวธการใด ทำาอยางไรทจะชกจงใหเดกบรโภคผกมากขน เพอชวยในการตดสนใจเลอกชนดผกทจะปลก โดยทำาเปนแผนภมรปภาพกจกรรม/ประสบการณ
๑. ทำางานกลม วางแผนและออกแบบ เพอเปดรานขายผลตภณฑอาหารและเครองดม ดวยการตงเปาหมายรวมกน วาจะเปนรานประเภทใด ขายผลตภณฑใด และจะนำาเงนทได ไปมอบใหกบองคกรการกศลใด พรอมใหเหตผล รวมทงออกแบบบรรจภณฑ ชอสนคา ชอราน การตงราคาขาย และภาชนะท นำามาใชตองไมเปนการสรางขยะ
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (ท ๑.๑ ป.๓/๑/๒/๓/๕/๗/๘ ท ๒.๑ ป.๓/๒ ท ๓.๑ ป.๓/๑/๒/๓/๔/๕)
กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ (ต ๑.๒ ป.๓/ ๑ /๓ /๔ /๕ ต ๒.๒ ป.๓/ ๑ ต ๓.๑ ป.๓/ ๑ ต ๔.๑ ป.๓/ ๑ ต ๔.๒ ป.๓/ ๑)
กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (ค ๒.๒ ป.๓/๑/๒/๓ ค ๓.๑ ป.๓/๑/๓ ค ๓.๒ ป.๓/๑/๒ ค ๔.๑ ป.๓/๑/๒ ค ๕.๑ ป.๓/๑/๒ ค ๖.๑ ป.๓/๑/๒/๓/๔/๕/๖)การบนทกการตงคำาถามและตอบคำาถามเชงเหตผล การเกบและนำาขอมลไปใชการทำางานรวมกบผอนการคด ออกแบบ และวางแผน การคดวเคราะหเชอมโยงขอมล
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน104
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
๓) สามารถคดคลอง คดหลากหลาย คดยดหยน คดจนตนาการ และคดรเรมเกยวกบสงตาง ๆ ทอยรอบตว
๔) จนตนาการเรองราว ความคด แปลกใหมจากสงรอบตว และแสดงออกผานกจกรรมตาง ๆ เชน การเลน การวาดภาพ การเลานทาน การพดอธบาย การประดษฐการสรางการทำาของเลน ของใชและการแสดงออกทางศลปะ ดนตร นาฏศลป และกฬา
การรเทาทนสอ สารสนเทศ และดจทล
๑) รจกและเลอกใชเครองมอ และแหลงสอสารสนเทศเพอการสบคน และเขาถงขอมลทตองการอยางเหมาะสมกบวย
๒) เลอกสาระทมประโยชนทไดจากสอสารสนเทศไปใชในชวตประจำาวน ใหเกดประโยชนกบตนเอง และครอบครว
การทำางานแบบรวมพลงเปนทม และมภาวะผนำา
๑) ทำาหนาทเปนผนำากลมและสมาชกกลมทดโดยมกระบวนการทำางานหรอวธการทำางานทดเหมาะสม
๒) รบฟงความคดเหนของผอน สนบสนนหรอโตแยงความคดเหนของผอนอยางมเหตผล
๒) ดำาเนนการตามแผนทไดวางไว ดวยการแบงหนาทของสมาชก ในกลมตามความสนใจและความถนด
๓) สะทอนคดและสะทอนผล เพอประเมนการทำางาน และผลงาน โดยระบสงทำาไดด และสงทควรพฒนา พรอมอางองหลกฐาน หรอเหตการณทเกดขนจรงจากกระบวนการทำางานของตนและกลม
๔) เขยนเชญชวนใหเดกประถม มาปลกผกกนเอง โดยใชประสบการณและความรทไดรบจากการเรยนหนวยการเรยนนของตนมาประกอบ
การแกปญหาการสบคนขอมลการสมภาษณการสอสาร
เจตคต/คณลกษณะ (Attribute/Attitude)โยงกลบไปทตวชวดกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร(ว ๒.๒ ป.๓ /๓ ว ๘.๑ ป.๓/๖/๗/๘)
กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม(ส ๓.๑ ป.๓/๓ ส ๕.๒ ป.๓/๕)
กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (พ ๔.๑ ป.๓/๒/๓)
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (ท ๑.๑ ป.๓/๙ ท ๒.๑ ป.๓/๖ ท ๓.๑ ป.๓/๖)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 105
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
๓) รวมทำางานกลมกบเพอน ใหความรวมมอในการทำางาน รบผดชอบตอบทบาทและหนาท ทไดรบมอบหมาย ใสใจในการทำางาน พยายามทำางานใหดทสด และชวยเหลอเพอน เพอใหเกดความสำาเรจในการทำางานรวมกน
๔) เมอการทำางานกลมเกดมปญหา ชวยคดหาวธการแกไขปญหา และชวยกลมแกปญหา โดยสนตวธ
๕) ชวยสรางและรกษาความสมพนธอนดของเพอนในกลม
การเปนพลเมองทเขมเเขง/ตนรทมสำานกสากล
๑) ปฏบตตามบทบาทและหนาท ทรบผดชอบตอครอบครว ชนเรยน โรงเรยน และชมชนอยางเหมาะสม
๒) รวมกบผอนแสวงหาทางออกอยางเปนเหตเปนผล เมอเผชญกบปญหา ความขดแยง หรอมความคดเหนไมตรงกน
๓) มสวนรวมในการกำาหนดกตกา ปฏบตตามกตกาในหองเรยน และโรงเรยน ตดตาม ตรวจสอบ และปรบเปลยนใหเหมาะสมเพอการอยรวมกนอยางสงบสข
๔) มสวนรวมในกจกรรมจตอาสาหรอแกไขปญหาสวนรวมทเหมาะสม ตามวย
กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (ค ๖.๑ ป.๓/๕/๖)
- แบบอยางและคณลกษณะของการประกอบอาชพเกษตรกร และนำาคณลกษณะมาใชกบตน
- ความรบผดชอบ ในการทำางานจนสำาเรจ
- ความอดทนและ ไมยอทอตอการทำางาน
- มารยาทในการปฏบตตนตอผอน
- เคารพและใหความสำาคญกบคนอน เชน เพอน คร ชาวสวน และผซอ
- เหนความสมพนธของการอยรวมกนของ คน พช สตว
การวดและประเมนผลเสนอแนะ (Suggested Assessment)Formative: สงเกต สมภาษณ ตงคำาถามเพอทดสอบความร ความเขาใจ ระหวางการทำางานในแตละขนตอน เพอแกไข กระตน และตอยอดความร ความเขาใจของนกเรยน
เนอหาสาระเสนอแนะ(Suggested Content)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน106
ผลการเรยนรLEARNING OUTCOME /
SPECIFIC COMPETENCIES
ประสบการณการเรยนรเสนอแนะSUGGESTED
LEARNING EXPERIENCE
เนอหาสาระCONTENT
โยงกลบไปทตวชวด
ทกษะการคดขนสงและนวตกรรมทกษะชวตและความเจรญแหงตน การทำางานแบบรวมพลง เปนทม และมภาวะผนำาการเปนพลเมองทเขมเเขง/ตนร ทมสำานกสากลSummative:
๑) สะทอนคดและสะทอนผลเพอประเมนการทำางาน และผลงาน โดยระบสงททำาไดด และสงทควรพฒนา พรอมอางองหลกฐาน หรอเหตการณทเกดขนจรงจากกระบวนการทำางานของตนและกลม
๒) เขยนเชญชวนใหเดกประถมมาปลกผกกนเอง โดยใชประสบการณและความรทไดรบจากการเรยนหนวยการเรยนนของตนมาประกอบ
แหลงเรยนรเสนอแนะ Suggested Resourceเกษตรกรทปลกผกอนทรยในชมชนตลาดในชมชนบคลากรในโรงเรยนหองสมดผปกครอง
หมายเหต ในหนงหนวยการเรยนรอาจไมจำาเปนตองบรณาการทง ๑๐ สมรรถนะ เนองจากสมรรถนะ จะเกดไดจรงในเดกบางคนอาจใชเวลานานเกนกวาเวลาทกำาหนดไวในหนวยบรณาการ ครอาจรบรอนทจะวดผลจงไมไดจดกจกรรมทมงพฒนาสมรรถนะอยางแทจรง ครควรวดผลสมรรถนะไดจรงโดยมขอมลเชงประจกษ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 107
แนวทางท ๖ : สมรรถนะชวต ในกจวตรประจำาวน
ลกษณะ สมรรถนะชวต ในกจวตรประจำาวน เปนการสรางสรรคการเรยนร อยางสอดคลองสมพนธกบการดำาเนนชวตประจำาวนปกตของนกเรยน สอดคลองกบกจกรรมตาง ๆ ทมกเกดในโรงเรยน นบเปนการฝกพฒนาสมรรถนะนน ๆ ไดอยางซำา ๆ อกทงเปนไปตามธรรมชาตปกตของชวตนกเรยน ทจะมความยดหยน และทาทายในการเผชญสถานการณตามธรรมชาตของชวต และเมอฝกพฒนาสมรรถนะนน ๆ ไดอยางคลองแคลวและผานสถานการณตาง ๆ ผเรยนจะคอย ๆ มสมรรถนะนน ๆ อยางแทจรง สามารถนำาความร ทกษะ และประสบการณ ไปใชในสถานการณตาง ๆ ในการดำาเนนชวตจรง ขนตอนการดำาเนนการ ๑. ขนเตรยมการ ๑.๑ สำารวจกจวตรประจำาวนของผเรยนซงมทงกจวตรทเปนรายวน รายสปดาห รายเดอน รายภาค และรายป จดทำาเปนรายการไว ๑.๒ จดทำารายละเอยดของกจกรรมททำาในกจวตรตาง ๆ โดยเรมตนทำาไปทละกจวตรดงน ๑) ระบจดประสงคหลกของกจวตรนน ๒) พจารณาวาสมรรถนะอะไรทสามารถนำามาเพมเตม เพอชวยใหทำากจวตรนนไดดขน (สามารถใชรายการ ๑๐ สมรรถนะชวยในการวเคราะห ตรวจสอบ) ๓) นำาสมรรถนะทเพมไปเตมในจดประสงคขอ ๑
การสงเสรมสมรรถนะหลกขณะผเรยนปฏบตกจวตรประจำาวนเปนวธการสงเสรมสมรรถนะอยางเปนธรรมชาตและ ชวยปลกฝงใหสมรรถนะดงกลาวมความมนคงถาวร
จากการปฏบตเปนประจำาทกวนอกดวย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน108
๑.๓ กำาหนดสาระ (K) ทกษะ (P) และคณลกษณะ (A) รวมทง ตวชวดของ KPA ทจำาเปนตอการเสรมสรางสมรรถนะทตองการ เพอใชเปนแนวทางในการจดการเรยนร ๑.๔ จดทำารบรกสการวดและประเมนสมรรถนะ เพอใชในการกำากบตดตามพฤตกรรมการปฏบตของผเรยน และการวดประเมนผล ๑.๕ จดทำาเอกสารความรเสรมสำาหรบครเนองจากการดแล ตดตาม กำากบพฤตกรรมของผเรยนนน ไมไดเปนหนาทของครประจำาชนเพยงผเดยว แตเปนหนาทของครทกคนทจะตองเอาใจใสดแล สมรรถนะหลายสมรรถนะอาจไมไดอยในความชำานาญของครทกคน ดงนน ครทมความร ความเขาใจทเกยวของ กบสมรรถนะนน ๆ จงควรจดทำาเอกสารใหความรเสรมแกครคนอน เพอใหม ความเขาใจตรงกนในประเดนทตองการเสรมใหแกผเรยน ดงนนครทกคนจงม ตวชวยในการรวมกนพฒนาผเรยนใหไปในทศทางเดยวกน กจกรรมประจำาวนทนกเรยนทำาเปนประจำา มกเปนการกระทำาททำาเหมอน ๆ กน และซำา ๆ กน ไมวาจะเรยนในระดบใด ทำาใหนกเรยนไมไดม การเรยนรเพมขน ดงนน ครจงควรจะตองรวมกนคดวา ในแตละระดบชนหรอ ชวงชน นกเรยนระดบชน ป.๑ – ป.๓ จะตองมวนยในกจวตรการเคารพธงชาต แตนกเรยนในระดบ ป.๔ - ป.๖ ควรจะตองมสมรรถนะเพมขนคอ สามารถดแล รกษาวนยของหมคณะได ซงหมายถงการทนกเรยนจะตองมสมรรถนะอน ๆ เพมขน เชน การสงเกต การปฏสมพนธกบบคคลและหมคณะ การสอสารอยางเหมาะสม และการแกปญหาตาง ๆ ประจำาวน ๒. ขนปฏบตการซอมเสรมสมรรถนะ ๒.๑ เรมตนจากการสำารวจพฤตกรรมการปฏบตกจวตรของผเรยนเปนรายบคคลโดยใชรบรกสเปนเครองมอ ๒.๒ วเคราะหขอมลจากผลการสำารวจ พฤตกรรมใดทผเรยนยง ไมไดปฏบต หรอปฏบตแตไมมคณภาพ หรอปฏบตแตไมสมำาเสมอ ตวอยางเชน กจวตรการเคารพธงชาตในตอนเชาของทกวน อาจพบวานกเรยนจำานวน ไมนอยยงจำาเนอเพลง และรองเพลงชาตไมได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 109
๒.๓ นำาผลการวเคราะหขอมล มาออกแบบการจดกจกรรม เพอซอมหรอเสรมสมรรถนะ เชน ๑) กรณทมพฤตกรรมเปนปญหารวมของผเรยนซงอาจจะเปนพฤตกรรมทตองซอมหรอเสรมเพมเตมแลวแตกรณ ใหครออกแบบกจกรรม ซอมหรอเสรมการเรยนรเรองนน โดยอาจสอนในชนเรยนในกลมสาระทเกยวของ หรอจดในเวลาของกจกรรมพฒนาผเรยนหรออาจจะนดหมายเรยนนอกเวลา หรออาจจะใชกลยทธใหเพอนสอนเพอน ซงการดำาเนนการนครสามารถใชประโยชนจากเอกสาร สาระ ทกษะ และคณลกษณะทจำาเปนตอการพฒนาสมรรถนะ ซงไดจดทำาไวตามทระบไวใน ขอ ๑.๓) ของขนดำาเนนการ ๒) กรณทเปนปญหารายบคคล ครอาจใชการแนะนำาหรอสอนเปนรายบคคล หรอ ใหเพอนชวยเพอน หรอใหผเรยนดำาเนนการเรยนรดวยตนเอง โดยครเปนทปรกษา ทงนครควรเกบขอมลของนกเรยนเปนรายบคคล เพอชวยใหเหนภาพรวมของนกเรยนแตละคน ซงสะทอนจดออน จดแขงของนกเรยน และชวยใหรวาควรใหการดแลตดตามและกำากบนกเรยนคนใดในเรองใด เพอชวยใหไมเปนภาระมากสำาหรบคร ครสามารถจดระบบใหนกเรยนเปนผเกบขอมล และตดตาม กำากบพฤตกรรมของกนและกน ครควรมการตดตามผลเปนระยะ ๆ และมการสมตรวจสอบตามความเหมาะสม สมรรถนะชวต ในกจวตรประจำาวนนนมมากมาย ในทนไดเลอกมาเปนตวอยาง ๒ สมรรถนะ คอ การเคารพ กราบ ไหว เเละการรบประทาน อาหาร
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน110
ตวอยางการพฒนาสมรรถนะชวตในกจวตรประจำาวนสมรรถนะการเคารพ กราบ ไหว
คำาอธบายสมรรถนะ การเคารพ กราบ ไหว เปนการเรยนรทจะออนนอม ถอมตน เรยนรมารยาททงดงามของวฒนธรรมไทย การเคารพ กราบ ไหว แสดงออกกบบคคลตามลำาดบอาวโส การเคารพ กราบ ไหว เปนพฤตกรรมทควรทำาอยางสมำาเสมอ อยางถกวธ นอกจากจะเปนการสบทอดวฒนธรรมไทยทดงามแลว ยงมสวนสำาคญจะโนมนาวใหตนมอปนสยทออนนอม มสมมาคารวะ ยอมรบฟงบคคลอนไดงาย ทงการพด การกระทำา การใหความรวมมอในการดำาเนนงานใด ๆ การเคารพ กราบ ไหว เปนพฤตกรรมทเกดขนในโรงเรยนไดตลอดเวลาตงแตเดนเขาโรงเรยน จนกระทงกลบออกจากโรงเรยน ไดแก การกราบ หรอไหวพระพทธรป หรอรปเคารพอน ๆ บรเวณหนาโรงเรยน การไหวระหวางนกเรยนกบผปกครอง นกเรยนกบนกเรยน นกเรยนกบคร ครกบคร ครกบเจาหนาทตาง ๆ ในโรงเรยน ครกบผบรหาร ครกบผปกครอง เปนตนตารางเเสดงสมรรถนะยอยเเละสาระสำาคญของสมรรถนะการเคารพ กราบ ไหว
สมรรถนะ สมรรถนะยอย K,P,A ทสำาคญ
๑. การเคารพ กราบ ไหว
๑.๑ กราบไหวไดอยางถกวธมความนมนวล และชนชมยนดทไดกราบไหว
๑.๒ กราบไหวไดอยางถกตองกบสถานะของบคคล
๑.๓ กราบไหวไดอยางถกตองกบสถานะของบคคลและสถานการณ
๑. การกราบไหวเปนการแสดงความเคารพเราควรฝกการกราบไหวใหถกตองตามวธและ ขนตอนตาง ๆ รวมทงใหเหมาะสมกบบคคลสถานทและสถานการณ๒. ลกษณะของการกราบไหว
๒.๑ กราบไหวไดถกวธเหมาะสมกบบคคลสถานทและสถานการณ
๒.๒ กราบไหวไดอยางนมนวลสวยงามตามมารยาทไทย
๒.๓ กราบไหวดวยความชนชมยนด๓. การเหนคณคาของการแสดงความเคารพกราบไหว และภาคภมใจทไดกราบไหวบคคลตาง ๆ เพอแสดงความเคารพและเปนการรวมรกษาวฒนธรรมไทย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 111
ตารางแสดงรบรกส การวดเเละประเมนสมรรถนะการเคารพ กราบ ไหว
ตวอยางการสอน ๑) ครจดบรรยากาศสถานทและนกเรยนใหสงบเงยบพอสมควร ๒) ครใหนกเรยนหนงคมาแสดงการกราบทนกเรยนเคยปฏบตโดยนกเรยนคนอน ๆ คอยสงเกต ๓) ครเขยนกระดานแบงเปน ๒ ขางใหนกเรยนบอกวาสงทนกเรยนตวอยางทำาไดถกตองและไมถกตอง ควรปรบปรง คออะไร ครเขยนคำาตอบนกเรยน บนกระดานพรอมอธบาย เชน
ทำาถกตอง สวยงาม นมนวล ควรปรบปรง
๑. ทานงเตรยม
๒. การประนมมอ
๓. การกราบลง
๔. ตำาแหนงของนวมอ
๕. ตำาแหนงขอศอก
๖. ...............................
สมรรถนะ สมรรถนะยอยระดบคณภาพ
๑ ๒ ๓ ๔ หมายเหต
๑. การเคารพ กราบ ไหว
๑.๑ กราบไหว ไดอยางถกวธ มความนมนวลและชนชมยนด ทไดกราบไหว
๑.๒ กราบไหวไดอยางถกตองกบสถานะของบคคล
๑.๓ กราบไหวไดอยางถกตองกบสถานะของบคคลและสถานการณ
กราบหรอไหวบคคลและสถานทไดอยางถกตอง
กราบไหวทงบคคลและสถานทไดอยางถกตองตามสถานการณ
กราบไหวทงบคคลและสถานทไดอยางถกตองนมนวลตามสถานการณ
กราบไหวทงบคคลและสถานทไดอยางถกตองนมนวลตามสถานการณดวยความชนชมยนด
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน112
๔) ครแสดงการกราบ / การไหวทถกตอง พรอมอธบายใหนกเรยนตงใจสงเกต อาจใชสอวดโอประกอบและใหนกเรยนฝกปฏบต ๕) ครพานกเรยนไปวดเพอฟงเทศนหรอนทานชาดกในวนธรรมสวนะ (หรอนมนตพระมาทโรงเรยน) โดยกอนการฟงใหนกเรยนไดแสดงความเคารพ พระภกษหรอผใหญทพบในวดความรเสรม การกราบบคคลม ๒ สถานะทเปนธรรมเนยมปฏบต ไดแก การกราบพระ และการกราบผใหญ การกราบพระเปนการกราบแบบเบญจางคประดษฐ มหลกปฏบต ดงนทาเตรยม ชาย นงคกเขาตวตรงปลายเทาตง ปลายเทาและสนเทาชดกน นงบนสนเทา เขาทงสองหางกนพอประมาณ มอทงสองวางควำาบนหนาขา ทงสองขาง นวชดกน (ทาเทพบตร) หญง นงคกเขาตวตรง ปลายเทาราบ เขาถงปลายเทาชดกน นงบนสนเทา มอทงสองวางควำา บนหนาขาทงสองขาง นวชดกน (ทาเทพธดา)ทากราบ จงหวะท ๑ (อญชล) ยกมอขนในทาประนมมอ จงหวะท ๒ (วนทนาหรอวนทา) ยกมอขนไหวตามระดบท ๑ การไหวพระ จงหวะท ๓ (อภวาท) ทอดมอทงสองลงพรอม ๆ กน ใหมอและแขนทงสองขางราบกบพน ควำามอ หางกนเลกนอยพอใหหนาผากจรดพนระหวางมอได ชาย ศอกทงสองขางตอจากเขาราบไปกบพน หลงไมโกง หญง ศอกทงสองขาง จรดพนระหวางมอทงสอง ทำาสามจงหวะใหครบ ๓ ครง แลวยกมอขนไหวในทาไหวพระ แลววางมอ ควำาลงบนหนาขาในทาเตรยมกราบ จากนนใหเปลยนอรยาบถตามความเหมาะสม
การกราบผใหญ การกราบผใหญทอาวโสรวมทงผมพระคณ ไดแก ป ยา ตา ยาย พอ แม คร อาจารย และผทเราเคารพ ผกราบทงชายและหญงนงพบเพยบทอดมอทงสองขางลงพรอมกน ใหแขนทงสองครอมเขาทอยดานลางเพยงเขาเดยว มอประนม
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 113
ตงกบพนไมแบมอ คอมตวลงใหหนาผากแตะสวนบนของมอทประนม ในขณะกราบไมกระดกนวมอขนรบหนาผาก กราบเพยงครงเดยว จากนนใหเปลยนอรยาบถ โดยการนงสำารวมประสานมอ เดนเขาถอยหลงพอประมาณ แลวลกขนจากไป กรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม ไดกำาหนดระดบของการไหวไว ๓ ระดบ โดยใชนวหวแมมอและใบหนาเปนตวกำาหนดตำาแหนง ดงน การไหวระดบท ๑ ใชสำาหรบไหวพระรตนตรย ไดแก พระพทธ พระธรรม พระสงฆ รวมถงโบราณสถาน โบราณวตถทางพทธศาสนา ในกรณ ทเราไมสามารถกราบแบบเบญจางคประดษฐได โดยใหนวหวแมมอจรดระหวางคว นวชสมผสสวนบนของหนาผาก นยวา พระรตนตรยเปนสงทควรเคารพอยางสงสด จงยกมอทประนมขนใหสมผสสวนทสงสดของรางกาย หรออกนยหนงวา พระรตนตรยนนเปนดวงแกวมณทประเสรฐ มคาสง คอยกำากบและสอนใหเรามสตมปญญาอยตลอดเวลา จงสมควรแกการเคารพกราบไหว การไหวในระดบท ๑ น จงใหยกมอทประนมขนใหนวหวแมมออยระหวางควทงสองขางนนเอง การไหวระดบท ๒ ใชสำาหรบไหว บดา มารดา ป ยา ตา ยาย คร อาจารยและผทมเราเคารพนบถออยางสง โดยใหนวหวแมมอจรดปลายจมก นวชสมผสระหวางคว นยวา บคคลกลมนเปนกลมทควรแสดงความเคารพอยางสงรองลงมาจากพระรตนตรย มอทสมผสสวนของใบหนาจงลดตำาลงมา หรออกนยหนงวา บคคลกลมนทำาใหเรามลมหายใจเกดขนมาได และเปนผมพระคณททำาใหเราดำาเนนชวตอยไดในสงคม ควรแกการแสดงความเคารพ การไหวในระดบท ๒ จงใหยกมอทประนมขนใหนวหวแมมออยบรเวณปลายจมก การไหวระดบท ๓ ใชสำาหรบไหวบคคลทวๆ ไป ทมวยวฒสงกวาเราไมมากนก รวมถงใชแสดงความเคารพผทเสมอกนหรอเปนเพอนกน ไดดวย โดยใหนวหวแมมอจรดปลายคาง นวชสมผสบรเวณปลายจมก นยวาบคคล กลมนควรแกการเคารพรองลงมาจากบดามารดา มอทสมผสสวนของใบหนาจงลดตำาลงมาตามลำาดบ หรออกนยหนงวา บคคลกลมน เปนผทเราจะตองพบปะพดคยอยดวยเปนประจำา การใชวาจาจงเปนสงทควรระมดระวงเปนพเศษ การไหวระดบท ๓ จงใหยกมอทประนมขนใหนวหวแมมออยบรเวณปลายคาง
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน114
ในการยนไหวนน ชายใหยนตวตรง คอมตวลงพรอมกบยกมอขนไหว ตำาแหนงของนวหวแมมอใหถกตองตามระดบของบคคลทเราแสดงความเคารพ จากนนลดมอลงพรอมกบยดตวขนกลบมาในทายนตรงตามเดม สำาหรบหญงนน เมอยนไหว ใหถอยเทาใดเทาหนงทถนดไปขางหลง เลกนอย พรอมกบยอตวยกมอขนไหว ตำาแหนงของนวหวแมมอใหถกตอง ตามระดบของบคคลทเราแสดงความเคารพ จากนนจงลดมอลงพรอมกบชกเทาทถอยไปกลบมาอยในทายนตรงตามเดม หรอจะใชการยนตรงไหวแบบชายกได สวนการประนมมอไวทระดบอกนน เปนการแสดงอาการรบไหว คอ เมอมผนอยมาแสดงความเคารพเราดวยการกราบหรอไหว เราตองแสดงอาการ รบไหวตอบ เปนการแสดงใหรวาเราใหความสนใจกบผทเขามาแสดงความเคารพ และทำาใหเขาไมเกดอาการเคอะเขนดวย การไหวและการรบไหวจะดนมนวลและสวยงาม หากทำาไปพรอม ๆ กน การรบไหวทใหประนมมอขนอยระหวางอกนน นยวา เปนการแสดงออกทมาจากใจ นนเอง เมอเรารถงตำาแหนงของการไหวแลว การนำาไปปฏบตกไมยงยาก แตอยางใด ไมวาเราจะยนอย นงเกาอ หรอนงกบพน เรากสามารถแสดง ความเคารพดวยการไหวไดทงสน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 115
ตวอยางการพฒนาสมรรถนะชวตในกจวตรประจำาวนสมรรถนะการรบประทานอาหาร
คำาอธบายสมรรถนะ วถปกตในวนทมาโรงเรยน นกเรยนมกจะรบประทานอาหารเชาจากบาน และมารบประทานขนม ดมนม นำา รบประทานอาหารกลางวนทโรงเรยน และหาซอขนม นำา หลงเลกเรยนทรานคานอกโรงเรยน ดงนน การรบประทานอาหาร ขนม และนำา จงเปนกจวตรทเกดขนหลายครงในแตละวน เปนโอกาสการเรยนร ไดอยางด นกเรยนจะไดเรยนร และตอรองกบตนเอง ระหวางความอยาก ความชอบ ความร ประโยชน และความจำาเปนตอรางกาย
ตารางแสดงสมรรถนะยอยและสาระสำาคญของสมรรถนะการรบประทานอาหาร
สมรรถนะ สมรรถนะยอย K,P,A ทสำาคญ
๒. การรบประทานอาหาร
๒.๑ รบประทานอาหาร ไดครบ ๕ หมและ พงพอใจ
๒.๒ ลดการรบประทานหรอเตมเครองปรงหวานมนเคม
๒.๓ รบประทานอาหาร ไดสดสวนพอดกบปรมาณความตองการของรางกาย
๑.การรบประทานอาหารใหถกสขลกษณะ เปนเรองจำาเปนทตองฝกตงแตเดกเพอใหเปนผมอปนสยทด โดยควรรเกยวกบ
๑.๑ อาหารหลกม ๕ หม๑.๒ ปรมาณอาหารทนกเรยนควรกน
ในแตละวนมสดสวนขาวแปง เนอสตวถว ผกผลไมเปน ๑:๑:๒
๑.๓ อาหารทควรลด คออาหารทมรส หวานจด มนจด เคมจด๒. ลกษณะของการรบประทานอาหาร ทถกสขลกษณะ
๒.๑ รบประทานอาหารใหครบ ๕ หม๒.๒ ลดการรบประทานหรอเตมเครองปรง
หวาน มน เคม๒.๓ รบประทานอาหารใหไดสดสวนพอด
กบปรมาณความตองการของรางกาย๓. การเหนคณคาและพงพอใจในการรบประทานอาหารทถกสขลกษณะ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน116
ตารางแสดงรบรกสการวดเเละประเมนสมรรถนะการรบประทานอาหาร
สมรรถนะ สมรรถนะยอยระดบคณภาพ
๑ ๒ ๓ ๔ หมายเหต
๒. การรบประทานอาหาร
๒.๑ รบประทานอาหารไดครบ ๕ หมและพงพอใจ
๒.๒ ลดการรบประทานหรอเตมเครองปรงหวานมน เคม
๒.๓ รบประทานอาหารไดสดสวนพอดกบปรมาณความตองการของรางกาย
รบประทานอาหารขนม นำาทมประโยชน
รบประทานอาหาร ขนม นำา ไดครบ ๕ หม ในแตละวน และเปนอาหารมประโยชน
รบประทานอาหาร ขนม นำา ไดครบ ๕ หมในแตละวนเปนอาหารมประโยชนและลดหวานมน เคม
รบประทานอาหารขนม นำาไดครบ ๕ หมในแตละวน เปนอาหารมประโยชนและลด หวานมน เคมไดอาหารในปรมาณพอดกบความตองการของรางกาย
ตวอยางการสอน ๑) ครนำาอาหารกลางวนในวนนจากโรงอาหาร ขนม นำาดมหลากหลาย นมเทาปรมาณทนกเรยนจะรบประทานในหนงวนมาเปนสอการสอน ๒) ครเขยนกระดานตาม “สวนประกอบของอาหาร” เทาทนกเรยนบอกไดและกะประมาณสดสวนแบงเปนสามประเภท ประเภทแปง เนอสตว ผกผลไม ใหนกเรยนกะประมาณวาเปนสดสวนเทาใด ๓) ครใหความรเพมเตมวารางกายของนกเรยนตองการอาหาร ขนม นำา ในแตละวนครบ ๕ หมและเปนอาหารมประโยชนไมหวานจด ไมมน ไมเคมจด ไมใสส ไมสกปรกโดยปรงดวยการตม นง มากกวาการทอด ปง หรอยาง ซงปรมาณทพอเหมาะความตองการของรางกายนกเรยนคอ แปง เนอสตว ผกและผลไม เปนสดสวน ๑ : ๑ : ๒ ๔) นกเรยนพดคยแลกเปลยนถงอาหารวาง นำาหวาน ทชอบวาควรรบประทาน หรอไม รบประทานบอย ๆ ดหรอไม ฝกอานขอมลทซองขนม ควรเปลยนเปน อาหารวางจากนำาหวานอะไรทชอบและไดประโยชนคลายกน ๕) นกเรยนจดบอรดนทรรศการดวยรปภาพและซองขนมทชอบ ใหความร ปรมาณทจะกนไดในแตละวน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 117
๖) นกเรยนออกแบบเมนอาหารเยนทนกเรยนชอบไดสารอาหารครบ ๕ หมไมหวาน ไมมน ไมเคม นำาไปฝากผปกครอง
ความรเสรมการเลอกรบประทานอาหาร เดกไทยสวนใหญยงคงมพฤตกรรมการกนอาหารทไมถกหลกโภชนาการ ไมวาจะเปนการเลอกกนตามใจชอบ การไมกนผก การรบประทานอาหารทไมมประโยชนซำา ๆ เปนเวลานาน ผลทตามมาคอ ภาวะ ‘ผอม’ ในเดกทไดรบ สารอาหารไมครบ ๕ หม ภาวะ ‘เตย’ ในเดกทขาดสารอาหารเรอรง และภาวะ ‘อวน’ ในเดกทไดรบสารอาหารเกนความตองการของรางกาย จากรายงานประจำาป พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข พบวาเดกไทยมภาวะเตย รอยละ ๗.๕ ภาวะผอม รอยละ ๕.๒ และภาวะเรมอวนและอวน รอยละ ๑๒.๕ ขณะทเกณฑขององคการอนามยโลกกำาหนดวา ตองมภาวะเตยไมเกนรอยละ ๑๐ ผอมไมเกนรอยละ ๕ และอวนไมเกนรอยละ ๑๐ การปรบนสยการกนของตนเอง ไมกนของหวานจด มนจด เคมจด เพมการกนผกและผลไมใหมากขน เปนการเรมตนทด สวนระดบพลงงาน จะแตกตางกนตามเพศ วย และกจกรรมสำาหรบเดกควรไดรบพลงงาน ๑,๖๐๐ กโลแคลอร ตอวน กลมขาว–แปง ควรไดรบวนละ ๘-๑๒ ทพพ อาหารกลมนรวมถง ขาว กวยเตยว บะหม ขนมจน ขนมปง และขนมทงหลายทมแปงเปนสวนประกอบ เชน ขนมเคก ซาลาเปา บวลอย ซาหรม เปนตน กลมผก แหลงของใยอาหาร เดก ๆ ควรกนวนละ ๔ ทพพ (๑ ทพพประมาณ ๓-๔ ชอนกนขาว) เมนอาหารจานผกหาทานไดงาย เชน แกงสม แกงเลยง แกงปา อาหารจานเดยว เชน ขนมจนนำาพรก นำายา หรอขาวยำา ใน ๑ มอ ไดผก ๒ ทพพ ไมยากนก ควรหมนเวยนชนดของผกจะไดรบสารอาหารตามทตองการ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน118
กลมผลไม ขอใหยดหลกวา ควรทานผลไมหลงอาหารทกมอและระหวางมอ เมอหว รวม ๆ แลวควรไดผลไมวนละ ๓-๕ สวน แตละ ๑ สวน ของผลไม เลอกอยางใดอยางหนงดงตอไปน เชน กลวยนำาวา ๑ ผล สมเขยวหวาน ๑ ผลใหญ ฝรง ๑/๒ ผล เงาะ ๔ ผล ถาเปนผลไมผลใหญ เชน มะละกอ สบปะรด แตงโม ประมาณ ๖-๘ คำาเทากบ ๑ สวน ปรมาณผลไมมากนอยขนอยกบความตองการพลงงาน อาหารกลมผกและผลไมอาจทดแทนกนไดบาง วนไหนกบขาวไมคอยมผก กเพมผลไม รวม ๆ แลวทงวนควรได ผก – ผลไม รวมกนไมนอยกวา ๑/๒ กโลกรม จงจะไดใยอาหารเพยงพอ กลมเนอสตวไขถวเมลดแหง เลอกทานเนอสตวเลก เชน ปลา ไก เพราะไขมนตำา ผลตภณฑถวเหลอง เชน เตาหชนดตาง ๆ เปนทางเลอกของผรกสขภาพ ปรมาณอาหารในกลมนคอ ๖-๑๒ ชอนกนขาว ปรมาณอาหารทเทยบเทากบเนอสตว ๑ ชอนกนขาว คอ เตาหขาวแขง ๑/๔ กอน เตาหขาวหลอด ๑/๒ หลอด ไข ๑/๒ ฟอง ปลาท ๑/๒ ตว เปนตน กลมนม เดก ๆ ควรดมนมจดวนละ ๒-๓ แกว นอกจากตวอาหารหลกแลวเครองปรงอยาง นำาตาล เกลอและนำามน กควรทจะควบคมไมเกนตามปรมาณทเหมาะสม ดงน ปรมาณนำาตาลตอวน สำาหรบเดกไมเกน ๔ ชอนชา นำามนไมเกน ๖๕ กรม หรอไมเกน ๑๖ ชอนชาโซเดยม (ของใหรสเคม) ๒,๓๐๐ มลลกรม (ประมาณ ๑ ชอนชา) การปรบนสยการกนของตนเอง ไมกนของหวานจด มนจด เคมจด เพมการกนผกและผลไมใหมากขน เปนการเรมตนทด
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 119
เอกสารอางอง
โกวท ประวาลพฤกษ (๒๕๓๒). รปแบบการสอนความคด คานยม จรยธรรม และทกษะ. (อดสำาเนา).ทศนา แขมมณ. (๒๕๔๕). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการ เรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ : บรษทดานสทธาการพมพ.________ . (๒๕๖๑). สมมนาอารมณ : เวทแหงเรองราวของการแกปญหาและ การพฒนาตนเอง. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.สมน อมรววฒน . (๒๕๓๓). สมบตทพยของการศกษาไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.Johnson, D.W. Johnson, R.T.& Holubec , E.J. ( 1994). The nuts and bolts of cooperative learning. Edina, Minnesona : Interaction Book Company.Jones, B.F. Pierce, J.& Hunter, B. (1989). Teaching students to construct graphic organizer. Educational Leadership. 46 (4) , 20-25.Joyce, B. & Weil, M. (1996). Model of teaching. (5 th ed.). London : Allyn and Bacon.Joyce, B. , Weil , M. & Showers , B. (1992). Model of teaching. (5 th ed.). London : Allyn and Bacon.Krathwohl, D.R., Bloom, B.S. & Masia, B. (1956). Taxonomy of educational objectives, Book 2. Affective Domain. Newyork : Mckay.Michaelsen , L.K. , Arletta, B.K. & Dee , F. (2003). Team – based learning : A transformative use of small group in collage teaching. Stering, VA. : Stylus Publishing.
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน120
Michaelsen , S. & Michaelsen , L.K. (2012). Team – based learning in the social science and humanities : group work that works to generate critical thinking and engagement. Stering, VA. : Stylus Publishing.Raths , L.E., Hamin, M. & Simon, S.B. (1966). Value and Teaching. Columbus Ohio : Charles E. Merile Publishing.Torrance , E.P. (1962). Guiding creative talent. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice- Hall.
ภาคผนวก
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน122
ภาคผนวก กราง ระดบความสามารถในการอานและการเขยน
ระดบ A1 ของสถาบนภาษาไทยสรนธร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
และระดบความสามารถทางภาษาองกฤษตามกรอบ CEFR และ FRELE - TH
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 123
ราง ระดบความสามารถในการอานและการเขยนระดบ A1
ของสถาบนภาษาไทยสรนธร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
๑. ภาพรวมระดบความสามารถในการอาน A1 อานออก อานเขาใจ ทำาได สามารถอานบทอานขนาดสนทเกยวของกบชวตประจำาวนได หากเขยนดวยภาษาทงาย ชดเจน และเปนคำาทคนเคย (คำาคนตา) โดยเฉพาะเมอมรปภาพหรอสญลกษณประกอบ เชน ประกาศ คำาสง โปสเตอร โฆษณาแบบฟอรม ตาราง แผนท บตรอวยพร อเมล จดหมายขนาดสน นทาน การตน หรอเรองสำาหรบเยาวชน สามารถเขาใจเนอหาในบทอานขนาดสนซงเขยนดวยภาษาทงาย หากเปนเรองทเกยวกบตนเอง เชน ครอบครว โรงเรยน หรอเปนเรองทสนใจ เชน กฬา ดนตร ทองเทยวผจญภย การตน สตวและพชบางชนด เทคโนโลยหรอเปนเรองทพบบอยในชวตประจำาวน เชน ฤดกาล อากาศ อณหภม วน เวลา สถานท ทศทางโดยเฉพาะเมอมภาพประกอบ สามารถทำาตามขนตอนของสงทอานได หากเปนการเขยนทสน ชดเจน ใชคำางาย โดยเฉพาะเมอมรปภาพหรอสญลกษณประกอบ เชน การบอกทศทาง เครองหมายจราจร หรอไมมรปภาพประกอบ เชน โจทยขอสอบ A 1.1 รจกและจดจำาพยญชนะ สระ วรรณยกต เลขไทย และอารบก ทงหมดได อานคำาพนฐานงาย ๆ ทพบบอยได อานขอความสน ๆ ทใชภาษางาย ๆ ได อานคำาสงสน ๆ ทมสญลกษณหรอรปภาพกำากบได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน124
A 1.2 อานคำาทประสมตรงรปและไมตรงรปแตพบบอยได รและเขาใจคำาคนตาและขอความขนาดสนทตองใชบอย เชน ขอมลเกยวกบตนเอง ครอบครว สงรอบตวและสงทตนสนใจได อานและเขาใจคำาทใชในชวตประจำาวนหรอทตนสนใจได ทำาตามคำาสงทอานได A 1.3 อานและเขาใจคำาทรจกและไมรจก อานแลวเขาใจขอความสน ๆ ทพบในชวตประจำาวน หรอ เหตการณทเกดขนเปนประจำาทำาตามคำาสงทอานได อานและเขาใจเรองทไมซบซอนโดยใชภาษาทงายซงอาจม หรอไมมภาพประกอบได ๒. ภาพรวมระดบความสามารถในการเขยน A1 สามารถเขยนพยญชนะ สระ วรรณยกตถกตองตามมาตรฐาน เขยนคำา/ขอความ/ประโยคทเปนขอมลเกยวกบตนเอง ครอบครวและโรงเรยนได เขยนคำาทเกยวของหรอพบในชวตประจำาวน เชน ส อาหาร เครองดม กจกรรมได เขยนประโยค/ขอความขนาดสนอธบายภาพงาย ๆ หากมคำามาใหได กรอกขอมลทงของตนเองและครอบครวในแบบฟอรมได เขยนประโยคเดยว เรยงตอกนไป เพอบอกสงทชอบ/ไมชอบ สงใกลตวได เขยนเพอใหขอมลสน ๆ เชน วน เวลา สถานทนดพบได เขยนขอความสน ๆ เพอใหขอมล อธบายหรอแสดงความยนดได เขยนอธบายลกษณะของบคคล สถานท หรอสงของรอบตวอยางสน ๆ และ ใชคำางาย ๆ ได เขยน เลาสงทเกดขนตามลำาดบของเหตการณได A1.1 เขยนพยญชนะ สระ วรรณยกต เลขไทยและอารบกไดทงหมด สามารถคดลอกคำางาย ๆ และบทขนาดสนดวยตวหนงสอ มาตรฐานได เขยนคำา ขอความ หรอประโยคสน ๆ ทใชในชวตประจำาวน เชน เขยนชอนามสกลได เขยนคำาเพออธบายภาพได A 1.2 เขยนคำา ขอความ หรอประโยคสน ๆ เพอสอสารตามความ ตองการของตนได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 125
เขยนประโยคขนาดสนเพอบอกขอมล อธบายลกษณะของ บคคลหรอสงของ หรอเขยนแสดงความยนดได เขยนประโยคหรอขอความขนาดสนแสดงความชอบหรอ ไมชอบได เขยนประโยคเรยงตอกนเพอเปนเรองประกอบภาพได A 1.3 สามารถเขยนโดยเลอกใชคำาจากคลงคำาศพทของตนเองได เขยนบรรยายบคคล สงของ รป หรอกจกรรมได เขยนตามวตถประสงค เชน บนทกประจำาวน บตรเชญได สามารถเขยนบรรยายสถานการณทเกดขนเปนประจำาทกวน จนคนเคยหรอเลาประสบการณของตนเองได เขยนเรองทซบซอนโดยใชภาษาทงายซงอาจมหรอไมมภาพ ประกอบได
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน126
ระดบความสามารถทางภาษาองกฤษตามกรอบ CEFR และ FRELE - TH
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
A1 ผ เรยนสามารถใชและ เขาใจประโยคงาย ๆ ในชวตประจำาวน สามารถแนะนำาตวเองและผอน ทงยงสามารถตงคำาถามเกยวกบบคคลอนได เชน เขาอยทไหน รจกใครบาง มอะไรบาง และตอบคำาถามเหลานได ทงยงสามารถ เขาใจบทสนทนาเมอค สนทนาพดชาและชดเจน
A1 ผเรยน / ผใชภาษา- รคำาศพททพบบอย ๆ และสำานวน
พนฐานเกยวกบตนเอง ครอบครว และสงตาง ๆ รอบตว
- เขาใจและสามารถโตตอบกบผพด/ คสนทนาได เมอคสนทนาใชสำานวนงาย ๆ พดชดเจน และชาๆ และคสนทนาอาจพดสำานวนนน ๆ ซำา (Repetition) และพดซำาโดยใชถอยคำาใหม (Rephrasing) เมอพดเกยวกบหวขอทคาดเดาได
- สามารถใหขอมลสวนตวเบองตนเกยวกบตนเอง โดยใชคำาและวลทสนและงาย หรอใชประโยคพนฐานได
- เขาใจคำาศพท วล ประโยคสน ๆ รวมไปถงคำาสงทใชบอยในสถานการณทคนเคย ไมวาจะเปนทงในการพดและการเขยน
- สามารถใชคำาศพท วลสน ๆ และสำานวนทใชในการสอสารเรองราว ในชวตประจำาวน เพอสอสารและบรรยายขอมลสวนบคคล ส ตวเลขพนฐาน สงของพนฐาน กจวตรประจำาวน ฯลฯ
- มคำาศพทจำากดซงสวนใหญ เปนคำาโดด ระดบพนฐาน และใชวลสน ๆ เกยวกบสถานการณในชวตประจำาวนทพบไดทวไป
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 127
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
A1+ ผเรยน/ ผใชภาษา- เขาใจภาษาองกฤษไดงายทเปน
ภาษาพด เมอคสนทนาออกเสยงชา ๆ ระมดระวง และหยดชวขณะ (Pauses) บอยครง และเปนเวลานาน
- เขาใจวลหรอประโยคภาษาองกฤษทสน ๆ งาย ๆ ทเปนภาษาเขยน
- รคำาหรอวลงาย ๆ หรอพบบอยในงานเขยนได
- เขาใจและสามารถโตตอบกบ ผพด / คสนทนา โดยใชสำานวนทพบซำา ๆ ในชวตประจำาวน หากผพดออกเสยงสำานวนดงกลาวชา ๆ และระมดระวงและพดซำา
- สามารถบรรยายเบองตนเกยวกบบคคล สงของทพบบอย และสถานทตาง ๆ โดยใชคำากรยาพนฐานและคำาคณศพททพบทวไปได
- สามารถเขยนคำาและวลซงสวนใหญ เปนคำาและวลโดด ๆ (Isolated Words and Phrases) หรอบางครง เขยนเปนประโยคงาย ๆ ทไมไดเชอมโยงความคด โดยใชคำาศพท ทมอยจำากดอยางมาก
- สามารถเดาใจความสำาคญของวลหรอประโยคทใชในการพดและการเขยน ซงมหวขอเกยวของกบเรองประจำาวน ทคนเคย
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน128
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
- สามารถใชวลพนฐาน และกลมคำาสำานวนทตายตวเพอใชในการสอสารและบรรยายขอมลสวนบคคล กจวตรประจำาวน การขอรอง ฯลฯ
- มคำาศพทจำากดในการสอสาร ในสถานการณททำาเปนกจวตร
A2 ผเรยนสามารถใช และเขาใจ ประโยคในชวตประจำาวน ในระดบกลาง เชน ขอมลเกยวกบครอบครวการจบจาย ใชสอย สถานท ภมศาสตร การทำางาน และสามารถสอสารในประโยคในการแลกเปลยนขอมลทวไป และการใชชวตประจำาวน สามารถบรรยายความฝน ความคาดหวง ประวต สงแวดลอม และสงอน ๆ ทจำาเปนตองใช
A2 ผเรยน / ผใชภาษา- เขาใจภาษาองกฤษงาย ๆ ทเปน
ภาษาพด โดยผพด / คสนทนาพดชา ๆ ชดเจน และมการหยดชวขณะ (Pauses) บอยครง
- เขาใจภาษาองกฤษทเปนภาษาเขยนทสน ๆ งาย ๆ
- สามารถอานและเขาใจความหมายของบทอานทคนเคยได
- สามารถถามและตอบคำาถามงาย ๆ และโตตอบในหวขอทคนเคย
- สามารถบรรยายเกยวกบบคคล สถานท และสงของ โดยใชคำาและโครงสรางไวยากรณงาย ๆ
- สามารถเขยนประโยคทงายเปนสวนใหญ โดยไมไดเชอมโยงความคด และใชคำาศพททมอยจำากดอยางมาก
- สามารถหาใจความสำาคญของวลหรอประโยคทใชในการพดและการเขยน ซงมหวขอเกยวของกบเรองประจำาวน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 129
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
A2 - สามารถเดาความหมายของคำาทไมคนเคย โดยใชตวบอกนย เชน ตอทายและรากศพทใจความสำาคญของวลหรอประโยคทใชในการพดและการเขยน ซงมหวขอคำาเกยวของกบเรองประจำาวนทคนเคย
- สามารถจดการกบสถานการณ เพอเอาตวรอดได โดยใชคลงภาษา ขนพนฐานเพอใชในสถานการณ ทสามารถคาดการณได
- สามารถใชรปประโยคขนพนฐานและกลมคำาสำานวนทตายตวเพอใช ในการสอสารและบรรยายขอมลสวนบคคล กจวตรประจำาวน การขอรอง ฯลฯ
- มคำาศพทเพยงพอในการสอสารเกยวกบหวขอทคนเคยในสถานการณเพอเอาตวรอด
A2+ ผเรยน / ผใชภาษา- เขาใจภาษาองกฤษทเปนภาษา
พดงาย ๆ เมอผพด / คสนทนาพดชาและชดเจน
- เขาใจเมอฟงเรองราวทเกยวกบชวตประจำาวน ซงประกอบดวยคำาศพทและสำานวนตาง ๆ ทใชในชวตประจำาวน
- เขาใจภาษาองกฤษทเปนภาษาเขยนทสนและงายในหวขอเกยวกบชวตประจำาวน
- สามารถมสวนรวมในการสนทนาแบบมโครงสราง ซงเปนการสนทนาสน ๆ และงาย โดยอาศยคสนทนาใหชวยเหลอ อยบาง
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน130
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
- สามารถเขยนงานโดยใชประโยคและคำาสนธานงาย ๆ และใชคำาศพททมอยอยางจำากด
- สามารถหาใจความสำาคญของขอความทใชในการพดและการเขยน ซงมหวขอเกยวของกบเรองประจำาวน
- สามารถเดาความหมายของคำา ทไมคนเคย โดยใชตวบอกนยจากบรบท
- สามารถใชสำานวนในชวตประจำาวน สน ๆ เพอใชในสามารถจดการกบสถานการณในชวตประจำาวนได โดยใชคลงภาษาขนพนฐานเพอใช ในสถานการณทสามารถคาดการณได
- การสอสารและบรรยายขอมลสวนบคคล กจวตรประจำาวน การขอรอง ฯลฯ
- มคำาศพทเพยงพอในการสอสารเกยวกบหวขอทคนเคย ในสถานการณกจวตรประจำาวน
B1 ผเรยนสามารถพด เขยน และจบใจความสำาคญของขอความทว ๆ ไปได เมอเปนหวขอทค นเคย หรอสนใจ เชน การทำางาน โรงเรยน เวลาวาง ฯลฯ สามารถจดการกบสถานการณตาง ๆ ทเกดขนระหวางการเดนทางในประเทศทใชภาษาได สามารถบรรยายประสบการณ เหตการณ ความฝน ความหวง พรอมใหเหตผลสน ๆ ได
B1 ผเรยน / ผใชภาษา- เขาใจประเดนสำาคญของเรองทฟง
เมอผพด / คสนทนาพดอยางชดเจน ในหวขอทคนเคยและพบบอยเกยวกบการทำางาน การไปโรงเรยน กจกรรมยามวาง เปนตน ตวอยางของการพดในลกษณะดงกลาวไดแก การเลาเรองสน ๆ
- สามารถอานงานเขยนทเปน ขอเทจจรงและตรงไปตรงมาในประเดนทเกยวของกบสาขาและความสนใจของตนเอง และเขาใจในระดบท นาพอใจ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 131
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
- สามารถใชภาษาทงายและ หลากหลายเพอสนทนาในหวขอ ทคนเคยแสดงความคดเหนของตนเอง และแลกเปลยนขอมลเกยวกบหวขอทตนเองคนเคย สนใจ หรอหวขอ เกยวกบชวตประจำาวน
- สามารถสรางงานเขยนงาย ๆ ทมความคดเชอมโยงกนในประเดนตาง ๆ ทคนเคยในสาขาทตนเองสนใจ โดยเชอมโยงสวนตาง ๆ ในงานเขยนใหเปนลำาดบตอเนองกนได
- เขาใจคำาและวลสำาคญในบทสนทนาและตดตามหวขอในการสนทนาได
- สามารถคาดเดาความหมายของคำาทไมรความหมายจากบรบทและสรปความหมายของประโยคได หากเกยวของกบหวขอทคนเคย
- สามารถหาวธถายทอดประเดนสำาคญทตนเองตองการสอสารในบรบททหลากหลาย โดยตองเปนเรองราวทตนเองจำาไดหรอหาวธทจะถายทอดเรองราวดงกลาวไดเทานน แมวาจะมความลงเลและพดออมในหวขอท คนเคยบาง
B1+ ผเรยน / ผใชภาษา- สามารถเขาใจเมอฟงเรองทมเนอหา
ไมซบซอนในหวขอตาง ๆ ทเกยวกบสาขาและความสนใจของตนเอง หากผพด/คสนทนาพดอยางชดเจนดวยสำาเนยงทคนเคย และพดในระดบทชากวาการพดปกต
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน132
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
- สามารถอานงานเขยนทเปน ขอเทจจรงในหวขอทเกยวกบสาขาและความสนใจของตนเอง หากผเขยน ใหขอมลทงหมดหรอขอมลสวนใหญ อยางชดแจง
- สามารถสอสารอยางมนใจในระดบหนงเกยวกบเรองทคนเคย ทงเรองททำาเปนประจำาหรอไมไดทำาเปนประจำา ซงเรองดงกลาวเกยวของกบความสนใจและสาขาอาชพของตนเอง แตอาจประสบปญหาอยบางในการสอสาร ในสงทตนเองตองการสอสารอยางแนชด
- สามารถพดบรรยายไดอยางตอเนองและคลองแคลวในระดบหนงโดยเปนการบรรยายทไมซบซอนในหวขอตาง ๆ ทคนเคย ในสาขาทตนเองสนใจ โดย นำาเสนอประเดนตาง ๆ เปนลำาดบ
- สามารถสรางงานเขยนทไมซบซอนและมความคดเชอมโยงกน โดยเขยนเกยวกบหวขอตาง ๆ ทคนเคยในสาขาทตนเองสนใจและใชรปแบบโครงสรางของงานเขยนไดอยางเหมาะสม
- สามารถใชตวชแนะ (Clues) ตาง ๆ เชน คำาสำาคญ ชอเรอง ภาพประกอบ รปแบบการจดวางตวอกษรในการพมพ (เชน การทำาตวหนา ตวเอยง การยอหนา) การหยดพกชวขณะ (Pauses) นำาเสยง คำาเชอมความ และรปแบบของโครงสรางของงานเขยน เพอหาความหมายของคำาทไมคนเคย หาใจความสำาคญและรายละเอยด เพมเตมของงานเขยนหรอเรองทฟง
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 133
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ CEFR *
ระดบ ระดบความสามารถตามกรอบ FRELE - TH **
รวมทงแยกความแตกตางของขอเทจจรง และขอคดเหนได
- มความรดานภาษาเพยงพอทจะบรรยายเหตการณทไมไดคาดคดไว อธบายประเดนตาง ๆ ของความคดหรอปญหาดวยความถกตองแมนยำาและแสดงความคดเกยวกบหวขอทเปนนามธรรม หรอเกยวกบวฒนธรรม ตวอยางเชน ดนตรและภาพยนตร
* ระดบความสามารถในการใชภาษา CEFR นำามาจาก แนวปฏบตตามประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง นโยบายการปฏรปการเรยนการสอนภาษาองกฤษ ** Framework of Reference for English Language Education In Thailand กรอบความสามารถทางภาษาองกฤษของประเทศไทยพฒนาจากกรอบอางองความสามารถทางภาษาของสภายโรป (Common European Framework of Reference for Languages - CEFR)
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน134
ภาคผนวก ขรายชอคณะทำางานและคณะผวจย
โครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยนระดบประถมศกษาตอนตน
สำาหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 135
รายชอคณะทำางานและคณะผวจยโครงการวจยและพฒนากรอบสมรรถนะผเรยน
ระดบประถมศกษาตอนตนสำาหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
คณะทปรกษา ๑. ศาสตราจารยกตตคณจรส สวรรณเวลา ๒. ผชวยศาสตราจารยยวด นาคะผดงรตน ๓. ดร.ชยพฤกษ เสรรกษ ๔. ดร.ชยยศ อมสวรรณ ๕. นายเฉลมชนม เเนนหนา ๖. ดร.เบญจลกษณ นำาฟา ๗. นางเกอกล ชงใจ
คณะทำางานวางแผนจดทำากรอบสมรรถนะหลกสตรการศกษาขนพนฐานในคณะกรรมการอสระเพอการปฏรปการศกษา ๘. รองศาสตราจารย ดร.ทศนา แขมมณ ประธาน ๙. รองศาสตราจารย ดร.พมพนธ เดชะคปต รองประธาน ๑๐. รองศาสตราจารย ดร.บงอร เสรรตน รองประธาน ๑๑. นางกอบกล อาภากร ณ อยธยา กรรมการ ๑๒. นางเรยม สงหทร กรรมการ ๑๓. ดร.ศรนธร วทยะสรนนท กรรมการ ๑๔. ดร.พทกษ นลนพคณ กรรมการ ๑๕. นางสาวสชรา มธยมจนทร กรรมการ ๑๖. ดร.เฉลมชย พนธเลศ กรรมการ ๑๗. ดร.บรรเจอดพร สแสนสข กรรมการ ๑๘. นางสทธดา ธาดานต กรรมการ ๑๙. นางมนศรา ศภกจโคลเยส กรรมการ ๒๐. ผชวยศาสตราจารย ดร.ชารณ ตรวรญญ กรรมการ ๒๑. ผชวยศาสตราจารย ดร.ยศวร สายฟา กรรมการ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน136
๒๒. รองศาสตราจารย ดร.ศภวรรณ เลกวไล กรรมการ ๒๓. อาจารย ดร.พรเทพ จนทราอกฤษฎ กรรมการ ๒๔. อาจารย ดร.นตกร ออนโยน กรรมการ ๒๕. นางสาวพธลาวณย ศภอทมพร กรรมการ ๒๖. นางสาวกรกนก เลศเดชาภทร กรรมการ ๒๗. นางสาวภสรำาไพ จอยเจรญ กรรมการ ๒๘. นางสาววรนน ขนศร กรรมการ ๒๙. นายวรญชต สขตาม กรรมการ ๓๐. รองศาสตราจารย พชร วรจรสรงส กรรมการ ๓๑. นางนพมาศ วงวทยาสกล กรรมการ ๓๒. ดร.ชนาธป ทยเเป กรรมการ ๓๓. นางอำาภา พรหมวาทย เลขานการ ๓๔. ดร.ประวณา อสโย ผชวยเลขานการ ๓๕. ดร.วรรษมน จนทรโอกล ผชวยเลขานการ ๓๖. นางสาวอบล ตรรตนวชชา ผชวยเลขานการ ๓๗. นางสาวพมลภรณ ปราบพนาศ ผชวยเลขานการ
คณะผวจยในความรวมมอของมหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ๓๘. รองศาสตราจารย ดร.สมบต คชสทธ หวหนาคณะวจย ๓๙. ผชวยศาสตราจารย ดร.ฐตพร พชญกล คณะทำางาน ๔๐. นายบญเลศ คอนสอาด คณะทำางาน ๔๑. ดร.ทรงพร พนมวน ณ อยธยา คณะทำางาน ๔๒. ดร.กณฑล บรรกษสนตกล คณะทำางาน ๔๓. ดร.วระชาต ภาษชา คณะทำางาน ๔๔. ดร.ปฏมาภรณ ธรรมเดชะ คณะทำางาน ๔๕. ดร.สมาล เชอชย คณะทำางาน ๔๖. ดร.นาฎฤด จตรรงสรรค คณะทำางานและ เลขานการ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน 137
คณะผจดทำาเอกสาร
ทปรกษา ดร.สภทร จำาปาทอง เลขาธการสภาการศกษา ดร.วฒนาพร ระงบทกข รองเลขาธการสภาการศกษา ดร.สมศกด ดลประสทธ รองเลขาธการสภาการศกษา นายสำาเนา เนอทอง ผอำานวยการสำานกมาตรฐาน การศกษาและพฒนาการเรยนร
บรรณาธการและเรยบเรยงเอกสาร ดร.ประวณา อสโย ผอำานวยการกลมมาตรฐานการศกษา นางสาวกรกมล จงสำาราญ นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ ผประสานการจดจางทปรกษาและการจดพมพเอกสาร นางสาวกรกมล จงสำาราญ นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ
พสจนอกษร นางสาวนรยา วาจ นกวชาการศกษาปฏบตการ
ผรบผดชอบโครงการ ดร.ประวณา อสโย ผอำานวยการกลมมาตรฐานการศกษา นางสาวกรกมล จงสำาราญ นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ นางสวรรณา สวรรณประภาพร นกวชาการศกษาชำานาญการพเศษ ดร.วภาดา วานช นกวชาการศกษาชำานาญการ นางสาวอบล ตรรตนวชชา นกวชาการศกษาปฏบตการ นายพรพรหม เทพเรองชย นกวชาการศกษาปฏบตการ นางสาวนรยา วาจ นกวชาการศกษาปฏบตการ
เเนวทางการพฒนาสมรรถนะผเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน138
หนวยงานทรบผดชอบ กลมมาตรฐานการศกษา สำานกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ
โทรศพท ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ ตอ ๒๕๒๘, ๒๕๒๙ โทรสาร ๐ ๒๒๔๓ ๑๑๒๙ Website : www.onec.go.th
สำ�นกง�นเลข�ธก�รสภ�ก�รศกษ�๙๙/๒๐ ถนนสโขทย เขตดสตฯ กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐โทร. ๐ ๒๖๖๘ ๗๑๒๓ โทรสาร ๐ ๒๒๔๓ ๑๑๒๙
เเบบสอบถ�มก�รนำ�หนงสอเเนวท�งก�รพฒน�สมรรถนะผเรยน
ไปใชประโยชน
ขอคว�มรวมมอจ�กท�นผใชเอกส�รเลมนตอบเเบบเเสดงคว�มคดเหนในก�รนำ�หนงสอไปใชประโยชนเพอเปนขอมลใหสำ�นกง�นฯ ไดนำ�ไปพฒน�ก�รศกษ�ตอไปเเละขอขอบคณม� ณ โอก�สน