ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

ธรวจน อดมสนเจรญกจ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรนเทศศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชานเทศศาสตรสารสนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2552

DPU

Representation to Japanesation In Doraemon The Movie

THEERAWAT UDOMSINCHAROENKIJ

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Arts ( Communication)

Department of Information Communication Graduate School, Dhurakijpundit University

2009

DPU

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด ผวจยขอกราบขอพระคณอยางยง ท ดร.พฒนพงส จาตเกต เปนอยางสงยงทไดกรณาเมตตาดแลแลเอาใจใส ใหค าแนะน าอยางด และใหก าลงใจทดเสมอมา และขอบคณ รศ.ดร.อษา บกกน ดร.กลทพย ศาสตรารจ และ ผศ. ดร. อศวน เนตรโพธแกว คณะกรรมการทกทาน ทกรณาชแนะและใหค าแนะน าทางดานวชาการ เพอใหงานวทยานพนธฉบบนสมบรณยงขน

ขอบคณมหาวทยาลยธรกจบณฑตยทประสทธประสาทวชาใหขาพเจาไดรกทจะเรยนรทง

วชาการและวชาชพ ตลอดจนปลกฝงใหเปนรจกรกทเรยนร ขอบคณทกทานทมสวนเกยวของกบความส าเรจในงานวทยานพนธเลมน สงหนงทไดจาก

งานวทยานพนธเลมน คอ ไดรจกตนเองมากขน ไดรจกคณคาของเวลา ความอดทนเปนคณสมบตทดในการตอส และใหรจกการเรยนรตลอดชวต

ขอบคณ สรชย อนงคนช สภา พฒนนร บคคลอนเปนทรกของขาพเจา ขอบคณเพอนทท างานและเพอนๆทมกถามทวา “เมอไหรจะจบ” ขอบคณสาวตรทคอยเตอนและใหสต “ใหใจเยนๆ” เสมอ ขอขอบคณฟจโกะ ฟจโอะ ผใหโจทยโดราเอมอน ขอบคณทกคน ทใหก าลงใจในการท างาน สดทายขอขอบคณโลกใบนยงมพนทใหขาพเจาหายใจอย ขอบคณครบ ขาพเจาหวงวาวทยานพนธฉบบนจะมคณคาและมประโยชนแกวงการศกษา และผทสนใจท

ศกษาคนควาในเรองทใกลเคยงกน ธรวจน อดมสนเจรญกจ

DPU

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย……………………………………………………………………… ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ………………………………………………............................... จ กตตกรรมประกาศ………………………………………………………………………. ช สารบญตาราง……………………………………………………..................................... ญ สารบญภาพ……………………………………………………………………………... ฎ บทท 1. บทน า…………………………………………………………………………………. 1 1.1 ทมาและความส าคญของปญหา ………………………………...................... 1 1.2 วตถประสงคของการวจย…………………………………………………… 21 1.3 ปญหาน าวจย ………………………………………………………………... 21 1.4 ขอบเขตการวจย ……………………………………………………………... 21 1.5 นยามศพท ……………………………………………………….................... 22 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ………………………………………………….. 23 2. แนวความคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ............................................................. 24 2.1 แนวคดและความหมายเกยวของกบการตน (Cartoon)………......................... 24

2.2 แนวคดทเกยวของภาพยนตรการตนญปน (Anime).................................... 30 2.3 แนวคดเรองภาพตวแทน (Representation)................................................. 33 2.4 แนวคดเรองการเลาแบบบคคลาธษฐาน (Personification).............................. 33 2.5 แนวคดเรองการสอสารระหวางวฒนธรรม (Intercultural Communication)..... 34 2.6 แนวคดเรองวฒนธรรม (Cultural)............................................................ …... 37 2.7 แนวคดเรองวฒนธรรมและสงคมญปน (Japan Cultural) ............................. 43 2.8 แนวคดกระบวนการขดเกลาทางสงคมหรอกระบวนการสงคมประกต............ 73 2.9 แนวคดเกยวกบสาร (Message).................................................................. 75 2.10 ผลงานวจยตางๆ ทเกยวของ................................................................... 76

3. ระเบยบวจย……………………………………………………………………………. 79 3.1 การก าหนดกลมเปาหมายและกลมตวอยาง ……………………………………. 79 3.2 แหลงขอมลทใชในการศกษา ………………………………………………….. 80

DPU

สารบญ(ตอ) หนา 3.3 การวเคราะหขอมล…………………………………………………………………….. 80 3.4 การน าเสนอขอมล……………………………………………………………………... 81 4. ผลการวจย…………….................................................................................................. 82 4.1 แนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ......... 83 4.2 ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ............ 88 5. สรปและอภปรายผลการวจย…………………………………………………………... 204 5.1 สรปผลการวจย…………………………………………………………………. 204 5.2 อภปรายผลการวจย ……………………………………………………………… 215 5.3 ขอเสนอแนะในการวจย …………………………………………………………. 223 บรรณานกรม ............................................................................................................................ 224

DPU

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 ตารางการแสดงเกณฑการแบงหมวดหมภาพตวแทนความเปนญปน............................. 89

5.1 ตารางแสดงแนวความคดแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน........................... 204

5.2 ตารางแสดงความเปนญปนทเกยวของกบวฒนธรรมญปนทปรากฏใน ภาพยนตรการตนโดราเอมอนตอนพเศษทง 9 ตอน......................................................... 206

DPU

สารบญภาพ

ภาพท หนา

4.1 ภาพ บานไมของครอบครวโนบตะ.................................................................. 91

4.2 ภาพภายในบานครอบครวโนบตะ................................................................... 91

4.3 ภาพลกษณะหองภายในบานญปน................................................................... 92

4.4 ภาพหลงคาบานไมญปน................................................................................... 93

4.5 ภาพหองรบแขก................................................................................................ 94

4.6 ภาพบานทมระเบยบทเชอมระหวางบานและสวน............................................ 95

4.7 ภาพเฉลยงระเบยบบานญปน............................................................................. 95

4.8 ภาพระเบยบหรอเฉลยงบานไมญปน................................................................. 96

4.9 ภาพลกษณะทอยอาศยแบบคอนโดมเนยมและอพารทเมนท............................. 97

4.10 ภาพลกษณะทอยอาศยทเปนชมชนทสรางดวยบานไมญปน............................ 97

4.11 ภาพลกษณะตก อาคาร ส านกงาน ........................................................... ….. 98 4.12 ภาพโรงเรยนญปน ทมลกษณะเปนตก อาคารขนาดใหญ …………………... 99 4.13 ภาพลกษณะบรรยายกาศหองเรยนของนกเรยนญปน………………………... 99 4.14 ภาพลกษณะสวนสาธารณะ .............................................................................. 100 4.15 ภาพลกษณะสวนสาธารณะ (ตอ)....................................................................... 101 4.16 ภาพลกษณะการทานขนมโดรายาก ………………………………………….. 103 4.17 ภาพลกษณะขนมโดรายาก ............................................................................... 103

4.18 ภาพอาหารคทสดง ............................................................................................ 104 4.19 ภาพการรบประทานอาหารรวมกน..................................................................... 105 4.20 ภาพลกษณะการเลนเบสบอล …………………………………………………. 107 4.21 ภาพลกษณะการเลนเบสบอล (ตอ) ……………………………………………. 107 4.22 ภาพลกษณะสนามเบสบอล …………………………………………………… 108 4.23 ภาพลกษณะการเลนกอลฟ …………………………………............................. 109

4.24 ภาพลกษณะการเลนเทนนส …………………………………………………... 110 4.25 ภาพลกษณะของสนามเทนนส ………………………………………………... 110 4.26 ภาพลกษณะการเลนอายาโทร ……………………………………………….... 112 4.27 ภาพลกษณะการเลนอายาโทร (ตอ) ………………………………………….... 113

DPU

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

4.28 ภาพลกษณะการเลนอายาโทร (ตอ) ………………………………………….. 113 4.29 ภาพลกษณะการละเลนจง-เคง-โปง ………………………………….............. 115 4.30 ภาพลกษณะวธการเลนการละเลนจง-เคง-โปง ………………………………. 115 4.31 ภาพลกษณะการละเลนจง-เคง-โปง ………………………………………….. 116 4.32 ภาพลกษณะการจบแมลงปกแขง ……………………………………………. 117 4.33 ภาพลกษณะการเลนโยนลกบอลตงแปน…………………………………....... 118 4.34 ภาพลกษณะการเลนโยนลกบอลตงแปน(ตอ) ……………………………….. 118 4.35 ภาพลกษณะอปกรณของเลนทใชในการเลนโยนลกบอลตงแปน ……………. 119 4.36 ภาพคณยาของโนบตะก าลงสอนโนบตะเลนไมตงลก ……………………….. 120 4.37 ลกษณะภาพตวละครก าลงเลนไมตงลก …………………………………......... 120 4.38 ภาพลกษณะเสอทาทาม (Tatami) เสอทเปนเอกลกษณของญปน……………… 121 4.39 ภาพลกษณะหองรบแขกทเปนสวนทส าคญทสดของบาน …………………… 122 4.40 ภาพลกษณะทนอนฟตง (Futon) …………………………………..................... 123 4.41 ภาพลกษณะโอชอระ(Oshiire) ………………………………………………... 124 4.42 ภาพลกษณะฝากนหองแบบประตเลอนฟสมะ(Fusuma) …………………….. 125 4.43 ภาพลกษณะการใชกนหองแบบประตเลอนฟสมะ …………………………… 125 4.44 ภาพลกษณะเกงกน ……………………………………………………………. 126 4.45 ภาพลกษณะเกงกน (ตอ) ………………………………………………………. 126 4.46 ภาพลกษณะเบาะรองนง ซาบ …………………………………………………. 127 4.47 ภาพการรบประทานอาหารของคนญปน ………………………………………. 128 4.48 ภาพลกษณะการใชดาบญปนในการตอสของทหารนกรบ ……………………. 129 4.49 ภาพลกษณะของดาบญปน …………………………………………………….. 130 4.50 ภาพลกษณะรปรางดาบญปน …………………………………………………. 130 4.51 ภาพลกษณะพดญปน ………………………………………………………….. 131 4.52 ภาพลกษณะพดญปนอกแบบหนง …………………………………………….. 132

DPU

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

4.53 ภาพลกษณะการใชพดญปน ……………………………………………. 132 4.54 ภาพการใชพดญปน คนญปนจะเรมใชพดเมอถงฤดรอน......................... 132 4.55 ภาพลกษณะการใชพดโบกเพอคลายรอน ………………………………. 133 4.56 ภาพลกษณะความเชอเกยวกบตกตาแมวกวก …………………………… 134 4.57 ภาพลกษณะตกตาแมวกวก ……………………………………………... 134 4.58 ภาพลกษณะขบวนรถไฟฟา ……………………………………………. 136 4.59 ภาพลกษณะตวขบวนรถไฟฟา ………………………………………… 136 4.60 ภาพลกษณะรปใบหนาโดราเอมอน ……………………………………. 137 4.61 ภาพลกษณะหนยนต ……………………………………………………. 138 4.62 ภาพลกษณะหนยนต (ตอ) ………………………………………………. 138 4.63 ภาพชซโกะ อาบน าและแชน าในอางอาบน า ……………………………. 140 4.64 ภาพหองอาบน า …………………………………………………………. 141 4.65 ภาพลกษณะอาบน าแชน าในบอน าพรอน ……………………………..... 143 4.66 ภาพลกษณะการแชน าอาบน า …………………………………………... 144 4.67 ภาพลกษณะการแชน าอาบน า(ตอ) …………………………………….… 144 4.68 ภาพลกษณะการรองเพลงผอนคลาย ……………………………………. 145 4.69 ภาพลกษณะการรองเพลงผอนคลาย (ตอ) ……………………………… 146 4.70 ภาพลกษณะการพกผอนของชาวญปน…………………………….......... 147 4.71 ภาพการพกผอนดวยการดมเหลาเบยร ………………………………...... 148 4.72 ภาพลกษณะการพกผอนดวยการดโทรทศน ................................................ 150 4.73 ภาพลกษณะการสอความหมายผานอารมณการรองไห............................... 150 4.74 ภาพลกษณะสอความหมายดวยอารมณรองไหและการกอด…………….. 151 4.75 ภาพลกษณะสอความหมายดวยอารมณรองไหและการกอด (ตอ)………. 151 4.76 ภาพลกษณะการรองไห โดยหลงน าตาแหงความสข................................... 151 4.77 ภาพการรองไห สอความหมายดใจ ไมใชการเสยใจ …………………...... 152 4.78 ภาพการรองไหทสอความหมายถงความดใจ ซาบซง ………………….. 152

DPU

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 4.79 ภาพลกษณะการรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki) ............................... 154 4.80 ภาพลกษณะรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki) (ตอ)………………... 154 4.81 ภาพลกษณะรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki) (ตอ)………….……. 155 4.82 ภาพลกษณะการนงโคงแสดงการยอมรบผด …………………………… 156 4.83 ภาพลกษณะการแสดงความเคารพดวยการนงโคง..................................... 156 4.84 ภาพลกษณะนงแบบเทพธดา (Seiza) เปนทานงพบ……………………… 157 4.85 ภาพลกษณะการนงทาขดสมาธ (Agura) เปนทานงนยม............................. 158 4.86 ภาพลกษณะการแสดงความดใจหรอบนไซ................................................. 159 4.87 ภาพลกษณะการเดนคนญปน……………………………………………. 160 4.88 ภาพลกษณะการเดนคนญปน (ตอ)……………………………………… 160 4.89 ภาพลกษณะการเดนทางของคนญปนในยามเยน ………………………. 161 4.90 ภาพลกษณะการเปลยนรองเทามาใสรองเทาแตะ……………………….. 162 4.91 ภาพลกษณะการถอดรองเทา……………………………………………. 163 4.92 ภาพลกษณะการถอดรองเทา (ตอ)………………………………………. 163 4.93 ภาพ ลกษณะการถอดรองเทา (ตอ)……………………………………… 163 4.94 ภาพลกษณะการสวมใสเสอผาฤดรอนทมลกษณะสออนและบาง ........... 164 4.95 ภาพลกษณะททงขยะ ทสะอาดเรยบรอย...................................................... 165 4.96 ภาพลกษณะตวแทนความเปนญปนของสงคมกลม ……………………. 168 4.97 ภาพลกษณะตวแทนความเปนญปนของสงคมกลม (ตอ) ………………. 168 4.98 ภาพลกษณะการไมเขากลม ทเปนการกระท าขดตอคนในกลม.................. 169 4.99 ภาพลกษณะคนในกลม ตดออกจากกลม …………………………..…… 169 4.100 ภาพลกษณะการไมทอดทงกน รกษาความเปนเพอน ………………… 170 4.101 ภาพลกษณะการไมทอดทงกน รกษาความเปนเพอน(ตอ)……………. 170 4.102ภาพลกษณะการท างานของแมบานคนญปน........................................... 171 4.103 ภาพลกษณะการดแลบตร ของแมบานญปน........................................... 172 4.104 ภาพลกษณะบรรยายกาศการเรยนการศกษาของนกเรยนญปน ............... 173 4.105 ภาพลกษณะการเรยนของเดกญปน............................................................ 173

DPU

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 4.106 ภาพลกษณะการการยกยองความเพยรพยายามของโนบตะ……………… 174 4.107 ภาพลกษณะการการยกยองความเพยรพยายามของโนบต (ตอ)................ 174 4.108 ภาพลกษณะการเรยนเสรมของเดกญปน………………………………… 175 4.109 ภาพลกษณะการใฝหาความรของคนญปน ……………………………… 176 4.110 ภาพลกษณะความมานะพยายาม ………………………………………. 177 4.111 ภาพลกษณะความมานะพยายาม (ตอ).................................................... 177 4.112 ภาพลกษณะการประสบความส าเรจดวยความมานะ…………………… 178 4.113-ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ……………………………………….. 179 4.114 ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ(ตอ)…………………………………… 179 4.115 ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ (ตอ)…………………………………. 179 4.116 ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ (ตอ)…………………………………… 180 4.117 ภาพการ พลชพตวเองเพอทดแทนบญคณใหกบผมพระคณ……………. 181 4.119 ภาพลกษณะการรวมกลมประชมคนในชมชน …………………………. 183 4.120 ภาพลกษณะสภาพธรรมชาตและสงแวดลอมทสะอาดบรสทธ ............... 183 4.121 ภาพลกษณะผลกระทบจากการไมอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม……….. 184 4.122 ภาพลกษณะผลกระทบจากการไมอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม(ตอ)…… 184 4.123 ภาพลกษณะผลกระทบจากการไมอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม(ตอ)…… 185 4.124 ภาพลกษณะการชวยกนปลกตนไมเพออนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม … 185 4.125 ภาพลกษณะธรรมชาตทเปนเทพเจาคาม……………………………………. 187 4.126 ภาพลกษณะแสดงอทธฤทธของเทพนเจาคาม (เทพเจาแหงตนไม)………… 188 4.127 ภาพลกษณะทานกหรอแรคคทมลกษณะเหมอนโดราเอมอน……………… 189 4.128 ภาพผหรอตวประหลาดตวแทน……………………………………………. 190 4.129 ภาพลกษณะตวอกษรญปนแบบคนจ………………………………………. 192 4.130 ภาพลกษณะตวอกษรญปน…………………………………………………. 192 4.131 ภาพลกษณะตวอกษรญปน(ตอ)……………………………………………. 193 4.132 ภาพลกษณะตวอกษรญปน(ตอ)..................................................................... 193 4.133 ภาพลกษณะนทานโมโมทาโร เจาชายลกทอ ……………………………… 194

DPU

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา

4.134 ภาพลกษณะนทานอซนโบช ………………………………………….. 196 4.135 ภาพลกษณะวรรณกรรมนทานเรองอซนโบช …………………………. 198 4.136 ภาพลกษณะวรรณกรรมนทานเรองกดจกดจ ภเขาหลงไหมไฟ ……….. 198 4.137- ภาพลกษณะโนบตะก าลงพดถงเรองต านานฮาโงโรโมะ ...................... 199 4.138 ภาพเรองราวต านานฮาโงโรโมะ (ตอ)…………………………………. 200 4.139 ภาพเรองราวต านานฮาโงโรโมะ (ตอ)…………………………………. 200

DPU

ชอวทยานพนธ ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

ชอนกศกษา นายธรวจน อดมสนเจรญกจ

อาจารยทปรกษา ดร.พฒนพงส จาตเกต

สาขาวชา นเทศศาสตร (สารสนเทศ)

ปการศกษา 2552

บทคดยอ

การวจยเรอง ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษน มเปนงานวจยทผศกษาใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอศกษาลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวฒนธรรม ทถกสอดแทรกตวอยในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยมประเดนของการศกษา 1.เพอศกษาแนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ 2.เพอศกษาวเคราะหลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนทน าเสนอผานทางการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยมแนวคดทฤษฏทใชเปนกรอบในการวเคราะห คอ แนวคดทเกยวของภาพยนตรการตนญปน (Anime) แนวคดเรองภาพตวแทน ( Representation) แนวคดเรองการเลาแบบบคคลาธษฐาน (Personification) แนวคดเรองการสอสารระหวางวฒนธรรม ( Intercultural Communication)และแนวคดเรองความเปนญปนและสงคมญปนเชงวฒนธรรม ผลการวจย พบวา แนวความคดแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษทง 9 ตอน ทมลกษณะแกนเรองรวมกนอยางชดเจนทง 9 ตอน คอ แกนเรองของการผจญภยของตวเอกและคณะ โดยใชวธการเลาเรองแบบบคคลาธษฐาน(Personification) เพราะทง 9 ตอนนน เปนการเลาเรองการผจญภยไปยงดนแดนทไมมใครรจก หรอการยอนเวลากลบไปผจญภยในดนแดนทมปรากฏจรง

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทมน าเสนอลกษณะของแนวคดแกนเรองรวมกน

ลกษณะเดยวกนตงแตตอนตะลยดาวตางมต ในปพ.ศ. 2533 (ค.ศ.1990) ถงป พ.ศ.2547 (ค.ศ.2004)

เพราะตองการทสงสาร (Message) บอกกบเดกญปนวา ตอไปในอนาคตเดกญปนจะตองเจอปญหา

DPU

อปสรรคตาง ๆ มากมาย ดวยความเจรญกาวหนาของโลกและการพฒนาของประเทศตางๆ เปรยบ

ไดกบภาพตวแทนตวละครอนๆทปรากฏในโลกจนตนาการ ดนแดนตาง ๆ ในแตละตอน

ส าหรบเรองภาพตวแทนความเปนญปนทเกยวของกบวฒนธรรมญปนทถกน าเสนอ

สอดแทรกอยในเนอหาในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ซงไดสามารถแบงภาพ

ตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ได 4 กลม ไดแก 1. ความเปน

ญปนดานอวจนภาษาซงเปนวตถ 2. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงไมเปนวตถ 3. ความเปน

ญปนดานวจนภาษาซงเปนวตถ 4. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงไมเปนวตถ

ซงจากผลการวจยทง 4 กลมแสดงใหเหนวา ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตร

การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ใชการสอสารแบบอวจนภาษามากกวาวจนภาษาเพราะใน

วฒนธรรมญปนใชการสอสารแบบวจนภาษา การพด นอยกวา การแสดงออกดวยทาทาง แบ

บอวจนภาษา นอกจากนผวจยไดพบวาภาพยนตรการตนจงมลกษณะพเศษเฉพาะตว เพราะเปน

ผลผลตทเกดมาจากสภาพความเปนไปของญปน และกลายเปนสวนหนงในชวตประจ าวนของคน

ญปน และผลผลตทสงออกไปแพรหลายออกไปทวโลก ทสอดแทรกความเปนญปนดานวฒนธรรม

ดวย

และผลงานทง 9 ตอน ถงจะมเนอหาเขาใจงาย ดสนก เพลดเพลน แตกมการลงรหส (Code)

ทางวฒนธรรมดซบซอนโดยเฉพาะเรองความเปนญปนดานวฒนธรรมทางวตถ ดงนนการทจะ

ถอดรหสตางๆ เพอใหการความเขาใจในเรองวฒนธรรมญปน ผชมทวไปในฐานะของผรบสารจง

ควรมความรขนพนฐานเกยวกบวฒนธรรมญปนบาง

DPU

Thesis Title Representation to Japanesation In Doraemon The Movie

Author Theerawat Udomsincharoenkij

Thesis Advisor Dr.Pattanapong Chatiketu

Department Communication Arts

Academic Year 2009

ABSTRACT

The research on “Representation to Japanesation In Doraemon The Movie is a research in which the researcher uses the qualitative research method to analyze the media content in order to study the nature of representation to Japanesation on the aspect of cultures that inserted into Doraemon The Representation to Japanesation In Doraemon The Movie with the subjects to studied as follows:

1. To study similar core ideas used in Doraemon The Movie 2. To study and analyze the characteristics of representatioPn to Japanesation via

Doraemon The Movie using the framework of the following ideas and theories: Anime; Representation; Personification; Intercultural Communication and Japanesation and Japanese Society on Cultural aspect. The outcomes of the research found that the core ideas used in all 9 Representation to Japanesation In Doraemon The Movie of Doraemon Movie are similar styles of adventuring stories of the leading characters and their friends whom are narrated by personification because all the stories in 9 episodes are narrated with a series of adventures into unknown territories or turning time back to the past to make exciting journey into real existing lands.

The illustration of Doraemon Movie presents the feature of joined and similar core ideas

since the episode of invading into stars in another world in the year 1990 up to 2004 it was

intended to send messages to tell Japanese children that in the future they will encounter with

countless obstacles and problems generated by the world advanced technology and the

DPU

development of various countries as similar to representation of other characters appeared in

the imagination world and various lands in each episode.

For representation to Japanesation with respect to Japanese cultures presented and

inserted into the contents of Doraemon Movie Special Episodes can be categorized into 4 groups

as follows: 1. Japanesation on nonverbal languages on material aspect 2. Japanesation on

nonverbal languages on non-material aspect 3. Japanesation on verbal languages on material

aspect 4. Japanesation on verbal languages on non-material aspect.

The outcomes of the research in all 4 groups indicated that representation to Japanesation

in Doraemon Movie are communicated via verbal languages, conversation is used less than

gestures appeared in nonverbal languages. In addition, the researcher found that Doraemon

Movie has its unique characteristics as a result of ongoing condition of Japanese life and has

become a part of daily life of Japanese people and products that exported throughout the world

are also inserted with Japanese cultures as well.

And even though all the stories in 9 episodes are featured with simple, fun and pressure

contents but they are encoded with complex cultures particularly on the Japanesation on the

aspect of materialized cultures. To decode such cultural complexity in order to understand

Japanesation thoroughly, general viewers as message receivers should acquire some basic

knowledge in Japanese cultures.

DPU

บทท 1

บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา

โลกแหงสาระความรหรอโลกแหงการศกษาในสงคมไทยนน บคคลทวไปมกมองวาเปนการศกษาเลาเรยนผานกระบวนการเรยนการสอน ในบรรยากาศทเปนทางการ เชน ในวด หองเรยน หองประชม หองสมมนา หรอในบรรยากาศทไมเปนทางการ เชนในวงสนทนาบนโต๏ะอาหาร การพดคยในวงกาแฟ หรอ ในงานพธกรรมตางๆ โดยมวตถประสงคเพอใหบคคลมพฒนาการทเหมาะสมในดานตางๆ ไมวาจะรางกาย สตปญญา จตใจ รวมไปถงทกษะในการด ารงชวต

นอกจากน สอมวลชนกท าหนาทในการใหขอมลขาวสาร ความร ดวยการเผยแพรรายการสาระความรผานสอตางๆ ในรปแบบของขาว บทความ สารคด รายการเชงสนทนา การอภปราย หรอแมแตรายการเพอการศกษา เปนตน

สอสามารถตอบสนองความตองการของมนษย ในการแสวงหาความร ซงมนษยนนไดมการพฒนาการศกษาหาความรอยางรวดเรวและตอเนอง โดยเฉพาะในปจจบนทเปนสงคมแหงการเรยนร การแสวงหา และการจดการ ขอมลขาวสารตางๆ เพอใหเกดสาระความรทชวยพฒนาสตปญญา ความคด ซงเปนสงจ าเปนตอวถชวต คานยม และวฒนธรรมในการด ารงชพ

หากเปรยบเทยบ “สาระความร” กบ อาหาร คงปฏเสธไมไดวา สาระความรเปนอาหารส าคญทบ ารง “สมอง” ของคนเรา โดยเฉพาะอยางยงสาระความรเปนอาหารทมคณคา มประโยชนตอสตปญญา และชวยใหบคคลกาวทนกบการเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขนอยางรวดเรว อยางไรกตามอาหารบ ารงสมองทเตมไปดวยสาระความรนน มกจะมรสชาตเลยน มเนอเรองนาเบอ หรอมวธการน าเสนอไมนาสนใจ ไมดงดดใจและเตมไปดวยเรองราวทจรงจง ท าใหผบรโภครสกเครยด เบอหนาย และลงเลในการตดสนใจบรโภคสาระความรเหลานน

ในทางกลบกน โลกแหงความบนเทง มกเปนแหลงรวมของความมชวตชวา ความสนกสนาน จนสามารถท าใหผบรโภคเกดความสนกสนาน ความเพลนเพลด ความตนเตนเราใจ เคลบเคลมไดอยางงายดาย (ปารชาต สถาปตานนนท, 2543)

DPU

กระบวนการเรยนรอยางสรางสรรคและตอเนองตลอดชวต เพอคณภาพชวตทดและอยอยางมความสข” (ส านกคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2542) และตามอนสทธสญญาวาดวยสทธเดก ( Convention of the rights of the child) ในอนสญญาขอท 13.1 ไดเขยนถงสทธเดกกบเสรภาพในแสดงออกไววา “เดกมสทธในการแสดงออก สทธนรวมถงเสรภาพทจะแสวงหา ไดรบ หรอ ถายทอดขาวสารและความคดทกลกษณะโดยไมถกจ ากดโดยเขตแดน ไมวาโดยวาจา ลายลกษณอกษร หรอการตพมพในรปของศลปะหรอผานสอใดตามทเดกเลอก” (ลกษม คงลาภและอปสร เสถยรทพย, 2548) การตน เปนสอมวลชนประเภทหนงทไดรบความนยมจากผรบสารทกเพศทกวยโดยเฉพาะเดกและเยาวชน ดวยเหตผลในการน าเสนอเนอหาเรองราวทสนกสนาน เพลดเพลน คลายเครยด เขาใจงาย รวมทงสอดแทรกความรใหกบผรบสารไดอยางรวดเรว โดยมภาพและเนอหาทดงดดใจ น าเสนอเรองราวทเตมไปดวยจนตนาการ และสามารถถายทอดความคดสรางสรรคอนแปลกตางจากโลกแหงความเปนจรงไดอยางไรขดจ ากด ซงตรงกบความตองการของเดกและเยาวชน ทงในรปแบบภาพยนตรการตน(Cartoon Animation) หรอหนงสอการตน (Cartoon Comics) ทมอยมากมายในสงคม และดวยความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยดานการสอสารและสารสนเทศท าใหสอการตนในยคดจตอลนน ถกผลตออกมาในหลายรปแบบ เชน หนงสอ วดโอ วซด ดวด เปนตน ซงเพมความสะดวกใหกบผรบสารในการบรโภคสอ ไดตลอดเวลาตามความตองการ

สอการตน ถอไดวาเปนสอ ทสามารถน าเสนอเรองราวตางๆ ใหกบผรบสารแลวเขาใจเรองราวทน าเสนอไดงายและเรว เพราะดวยคณสมบตของสอการตนทกลาวไวในขางตนโดยผานเนอหาจากตวละคร รวมไปถงเนอหาเชงทางดานวฒนธรรม ซงนกจตวทยาบางคน เชน ลอเรตตา เบนเดอร (อางถงในสวรรณา สนคตประภา , 2532:21) ไดใหมมมองเกยวกบหนงสอการตนวา หนงสอการตนเปนสงทสะทอนใหเหนสภาพจตใจ สภาพสงคมและชวตบคคลในสงคมนน เชนเดยวกบขนบธรรมเนยม รวมทงเรองต านาน นทานหรอเทพนยายตางๆ

รายการโทรทศนโดยเฉพาะรายการภาพยนตรการตน จงมสวนปลกฝงทศนคต และคานยมตางๆ แกเดกไดมาก รายการโทรทศนทดยอมเปนพลงในการสรางความคด ทศนคต คานยม ตลอดจนพฤตกรรมทดของเดกได (ภทรภร ประยรเกยรต , 2520:14)

การตนกบเดกและเยาวชน

DPU

ส าหรบเดกนน จะมรปธรรมอย 3 สง คอ ขนม ของเลนและการตน ทจะเปนทกสงทกอยางทเขาตองการ ซงทง 3 สงนนมความส าคญตอพฒนาการและการเรยนรของเดก เพราะวยเดกเปนชวงเวลาทพรอมจะซมซบสงตาง ๆ รอบตว หาอยในสภาพแวดลอมทดกจะเตบโตมาอยางมคณภาพ หากตรงกนขามกเปนเรองทนาวตกกงวล และจะเปนปญหาสงคมตามมา ซงการตนกมอทธพลในเรองดงกลาว (ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, 2543: บทบรรณาธการ) เดกและเยาวชนทวโลกนน อานหนงสอการตน ชมภาพยนตรการตน ดวยเหตผลเดยวกนคอ ตองการความบนเทง สนกสนาน เพลดเพลน ซงรวมไปถงผใหญดวย เพราะการตนนนเขาใจไดงาย อานไดเรวกวานวนยาย ชมไดทกเพศทกวย ในป ค.ศ. 1979 (พ.ศ. 2522) ส านกนายกรฐมนตรญปนไดส ารวจเกยวกบการใชเวลาวางของเดกอาย 10-15 ป ของชาตตางๆ พบวาเดกอเมรกามเวลาวางมากเปนสองเทาของเดกญปน และใชเวลาดงกลาวในการเลนนอกบานมากเปนสองเทาดวย เดกญปนจ านวนมากกวาเกอบ 3 เทาของเดกอเมรกาชอบอานหนงสอการตนในเวลาวางมากกวาท าอยางอน เหตผลส าคญคอ ประเทศญปนมประชากรหนาแนนมาก และมพนทสนามเดกเลนเหลอนอยมากส าหรบเดกในเมองหลวง รวมทงระบบการศกษาของญปนนนเดกตองเรยนหนกมาก โดยเฉพาะอยางยงในการเตรยมตวส าหรบการสอบ ดงนนหลงจากการเรยนแลวการอานการตนจะชวยใหเดกไดผอนคลายความเครยด และอยในโลกของความเพอฝน ซงตรงกบผลวจยของส านกวจยเอแบคโพลล ทส ารวจวยรน นสตนกศกษาจ านวน 1 ,262 คน ในกรงเทพฯ เกยวกบการใชเวลาวางพบวา ถาเกดรสกวาเหงามกจะอานหนงสอการตนเปนอนดบ 3 รองลงมาจากการชมโทรทศนและฟงเพลง ซงรวมไปถงเวลาทไมสบายใจและเบอหนายดวย (ส านกวจยเอแบคโพลล ,2549)

การตนกบโลกจนตนาการ จนตนาการหรอความเพอฝนอยางสรางสรรค ทอยในโลกแหงความฝนของเดก ๆ และเยาวชน มมาทกยคทกสมยตงแตอดตจวบจนถงปจจบน วถชวตในอดต เดก ๆ ยงมผใหญเปนผคอยตอบสนองความตองการเชงจนตนาการ ผานการเลานทานใหฟง ภายใตบรบทสงคมทเรยบงาย ไมยงยากซบซอน แตในปจจบนทกลาวไวขางตนวาสงคมทกวนนเกดการเปลยนแปลงทางสงคมอยางรวดเรว ประจวบกบสภาพเศรษฐกจทบบรด สภาพสงคมทตองแขงขนกน รวมไปถงสภาพจตใจของผคนทเนนเรองสวนตวมากกวาสวนรวม สภาพเงอนไขทก าหนดชวตความเปนอย สงผลกระทบตอเดกและเยาวชนอยางหลกเลยงไมได เดกและเยาวชนทเคยมโอกาสและเวลาทใกลชดผกพนกบสถาบนครอบครว พอแม พนอง แตปจจบนท าไมได เพราะพอแม ญาตพนอง ตางไมม

DPU

เวลาให ดวยเงอนไขดานเวลาทมกจะหมดไปกบการท ามาหากน ท าใหการเตมจนตนาการของเดกและเยาวชน ผานการเลานทานกถกลมเลอนไป แตกระนนโลกแหงจนตนาการของเดกและเยาวชนกไมไดหายไปตามกาลเวลา กลบถกถายทอดผานทางสอการตน ทเขามาแทรกไดอยางตรงจด ถกจงหวะ ตามยคสมย ทมการขาดแคลนอาหารทางจนตนาการของเดกและเยาวชน

การตนกลายเปนจนตนาการส าเรจรปของเดกและเยาวชน ทสามารถตอบสนองความตองการของเดกและเยาวชน เดกและเยาวชนตดการตน เพราะการตนกลายเปนสวนหนงของวถชวตของเดกและเยาวชน (หมายเหต : จากการตนญปนระบาดหนก จนตนาการส าเรจรปเพอเดก โดย สกการ ศนยองศา, 2536.เนชนสดสปดาห,1,31,8-14 มกราคม 2536:45-47) โลกแหงจนตนาการผานสอการตนนน ไมใชมเพยงแตเดกและเยาวชนเทานน แตในปจจบนยงมผใหญจ านวนมากทยงคงเสรมสรางจนตนาการใหตนเองโดยผานสอการตน ดไดจากการทผใหญชอบเลนชอบสะสมของเลน ชอบอานหนงสอนทานหรอหนงสอการตน ชอบดภาพยนตรการตน ชอบเลนเกมคอมพวเตอรและวดโอเกม ซงไมใชเรองผดปกต แตเปนการแสดงออกในสภาวะทเหมาะสม นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ นกจตเวชและนกสอสารมวลชนดานเดกและเยาวชนไดกลาววา “โดยทางทฤษฏ มนษยทกคนมขนตอนของการพฒนาการเหมอนกนหมด และขนตอนตางๆ เหลานนมนจะตองหลงเหลออยในทกคนอยแลว รวมทงความเปนเดก แตมนอาจจะไมแสดงออกเพราะวาสภาพแวดลอมในปจจบน เพราะหนาทความรบผดชอบบบบงคบ ซงบางทกท าใหตวเองลมไปเลยวาตนเองเคยรกหรอเคยชอบอะไร เรองตางๆ ทเราผานมาตงแตวยเดกมนไมหายไป มนจะอยในจตใจเราตลอด ถามนจะไมแสดงออกกเพราะวาตนเองเกบกดไวเอง หรอสงแวดลอมบบบงคบใหเราจ าตองเกบกดไว ผใหญทกคนสามารถเปนเดกไดชวครงชวคราว ในสภาวะทเหมาะสม ผใหญทไมสามารถเปนเดกไดเลย ไมสามารถสนกสนานในทสาธารณะโดยอสระกดเครยดเกนไป เชน การดกฬาถาเราไมมความเปนเดกเลย กดไมสนก กคงไมสามารถลกขนเชยรสงเสยงดงได หรอ การรองเพลงในงานรนเรง หนงสอการตน ภาพยนตรการตน ของเลนการตนบางชนด ยงสามารถขายไดในกลมผใหญเพราะเปนทางระบายทางหนง ” (หมายเหต : จาก Cover stories โดยสญญพงศ สวรรณสทธ, แบรดเอจ 2,11,เดอนพฤศจกายน 2544, :118-120)

การตนกบดานการศกษา ส าหรบนกวชาการดานการศกษาจ านวนมากทมองเหนประโยชนของการตนมาใชในการศกษา เพราะวาธรรมชาตของการตนเปนสงทสามารถท าความเขาใจไดงายพรอมทงดงดดใจ

DPU

การตนสามารถท าเรองยากใหเปนเรองงายได จงมผคดน าการตนน ามาใชเพอการศกษามากขน กอปรกบชวยถายทอดวฒนธรรมและแนวความคดใหซมซบใหกบผรบสารไปโดยไมรตว เมอเสพสอการตนอยางสม าเสมอท าใหเกดการยอมรบเอาแนวคดตางๆ ทน าเสนอผานสอการตนเขาไปเปนประสบการณและอางองแหงตนซงน ามาใชในการศกษาทงภาษาญปน วฒนธรรมและประวตศาสตร ทถอวาเปนสงทเขาใจยาก เปนเรองนาเบอ ใหเกดความเขาใจงายและสนกสนานพรอมๆ กบไดรบความรไปในตว เชน งานวจยทเกยวของกบการตนประกอบการเรยนการสอน ของ Sand (อางถงในชตมา ธนธรรมทศน,2546) ไดกลาววาการตนชวยใหเดกชอบอานและเตมใจอาน ตลอดชวยใหเดกใชความคดทจะเรยบเรยงทเดกเหนออกมาไดด เนองจากการตนสามารถถายทอดความคดจนตนาการออกมาเปนภาพงาย ๆ ท าใหคนมองเหนความจรงไดมากขน รวมทงไดรบความเพลนเพลด การแสดงออกซงอารมณนบวาเปนสงส าคญ ภาพการตนจงเปนอปกรณการเรยนการสอนทดอยางหนง โดยเสนอจดมงหมายการใชการตนไว คอ

1. ใชเพอจงใจ เพราะโดยธรรมชาตของการตนทด ยอมเราใจผดอยแลว จงเหมาะทจะใช เปนเครองจงใจไดเปนอยางดในการเรมบทเรยน

2. ใชเพอประกอบการอธบาย การเขยนภาพการตนงาย ๆ ประกอบไปกบการอธบายจะ ชวยท าใหเดกเขาใจเรองราวไดดขน ครทใชการตนประกอบการอธบายจะไดประโยชนจากการตน 2 อยางคอ ใชประกอบการอธบายจดมงหมายของการเรยน และเปนล าดบขนการสอนไดเปนอยางด การตนในประเทศญปน ในประเทศญปนมการสอนคนไมรหนงสอดวยการวาดภาพมาตงแตศตวรรษท 9 ตลอดจนมการเลานทานพนบานจากภาพวาด และมการสรางภาพทคนสามารถระบายสไดตงแตศตวรรษท 17 รวมทงการพฒนาการพมพในรปแบบตาง ๆ ในศตวรรษท 19 ญปนมการพฒนาภาพวาด จนถอวาเปนตนแบบของการตนมงงะ ( Manga) และชวงสงครามโลกครงท 2 หนงสอพมพรายวนมการน าเสนอการตนชดซงประสบความส าเรจในหมเดกและผใหญเปนอยางมาก พรอมใชการตนเปนเครองมอในการโฆษณาชวนเชอและหลงสงครามกใชการตนเปนเครองมอในการน าเสนอขาวและเหตการณ มการจดตงกลมแฟนคลบตางๆ ทเกยวกบการตน ส าหรบเดกและเยาวชน รวมทงมการผลตการตนส าหรบผหญงโดยเฉพาะและการตนฉบบกระเปา ในชวงทศวรรษท 70 มการน าเรองราวของการตนไปออกขอสอบเขามหาวทยาลย รวมทงการน าเสนอการตนในรปแบบละคร

DPU

วทย และมการสรางหองสมดการตนเฉพาะขน ( หมายเหต : จากกวาหนงศตวรรษของการตน :

ศลปะแขนงท 9 โดยทศนย บนนาค, Thaicoon, 3,25, ปกษแรก กมภาพนธ 2544 : 11-12) ส าหรบผทไดศกษางานวจยทเกยวของกบงานเขยนของญปน ตางกเหนตรงกนวา ไมม

ประเทศไหนอกแลวทผลตการตนออกมาปอนตลาดหนงสอของตนไดมากเทากบญปน (กว บานไท และสชาต สวสดศร ,2526:18-33) ซงคนญปนมความภมใจอยางยงกบอตราการรหนงสอและการบรโภคสงพมพของคนในประเทศตน โดยในบรรดาสงพมพทมผนยมอานมากทสดรองจากหนงสอรายวน ไดแกหนงสอการตนประเภทนยายประกอบภาพหรอเรยกกนในภาษาญปนวา มงงะ (Manga) นบไดวาญปนเปนตลาดการตนทใหญทสดในโลกกวาได จะสามารถเหนพบผคนทกเพศทกวยอานหนงสอการตนไดในทก ๆ ท การตนญปนมประวตความเปนมาอนยาวนาน จนกลายเปนวฒนธรรมอยางหนงของชาวญปน คนญปนโดยทวไปอยในสงคมทมกฏเกณฑทเขมงวด ท าใหการแสดงออกสวนตวบคคลมนอยมาก ท าใหความรสกเกบกดมมาก ดงนนการตนญปนจงกลายเปนทางออกสวนหนงของคนญปน การอานหรอการชมการตนเปรยบเสมอนการเดนทางไปสโลกแหงความฝนของสวนตว ท าใหความรสกสวนตวกบความรสกสวนรวมไดถกแบงแยกออกจากกน ท าใหผอานหรอผชมการตนมความสข เพลนเพลดในการเสพสอการตน ประกอบกบสอการตนนนมราคาถก หาซอไดงาย พกพาไดงาย และใชเวลาไมนาน เหมาะกบสภาพสงคมทมการแขงขนสง ไมมเวลามาก ซงสวนใหญ 90% จะเปนคนชนกลางทตองออกไปท างานนอกบาน ดงนนท าใหการตนญปนจงมลกษณะพเศษเฉพาะตว ทมกจะน าเสนอเรองราวทใกลตวกบคนญปน เพราะเปนผลผลตทเกดมาจากสภาพในสงคมญปน รวมทงความยากของภาษาญปนและวฒนธรรมทซบซอนกนาจะเปนสาเหตหนงทท าใหคนญปน โดยเฉพาะเดก ๆ จงชอบอานหนงสอการตนและดภาพยนตรการตน (นพพร สวรรณพานช,2541: 205) ส าหรบการตนในญปน จดไดวาเปนธรกจขนาดใหญของประเทศ โดยเฉพาะธรกจดานสงพมพ ทมสวนแบงการตลาดมากกวา 1ใน3 ของสงพมพรายสปดาหและรายเดอนทงหมดรวมกน เปนการเตบโตทางดานเศรษฐกจอยางสงตอเนอง ตงแตป ค.ศ.1986 (พ.ศ. 2529) ซงอยท 29.1% มาเปน 35.6% ในป ค .ศ.1992 (พ.ศ. 2535) โดยมยอดรวมตลอดทงปประมาณ 1.3 พนลานเลม เทยบเทากบ 10 เลมตอประชากรทก ๆ คน ( Tasker อางถงในวภา อตมฉนท ,2541:117) สงทแสดงถงสถานะทเปนจรงของหนงสอการตนในญปนกคอ มนกเขยนการตน 6 คนถกจดอนดบอยในรายชอผทเสยภาษสงสดของประเทศ 500 คน และในทกสปดาหมหนงสอการตนออกวางจ าหนายมากกวา 500 กวาเรอง การตนเปนสงพมพขายดทสด 10 อนดบแรกของญปนและเปนสงพมพท

DPU

ไดรบการจดอนดบเปนหนงสอทมยอดขายเกน 1 ลานเลม ถง 13 เรองในจ านวนสอสงพมพทงหมด 17 เรอง รายไดจากจดจ าหนายของหนงสอการตนทกประเภทรวมถงป ค.ศ. 1992 (พ.ศ.2535) เทากบ 5.4 พนลานเยน เมอการตนเรมตดตลาดใหม ในค.ศ. 1960 (พ.ศ. 2503) ตลาดของผอานคอ เดกในวยต ากวา 15 ป แตทกวนนนกบรหารอาย 40 ป กยงคงดมด าอยกบการตน ยนยนไดจากยอดการตนส าหรบผใหญเพมขน 3 เทา จาก 311 ลานเลม มาเปน 815 ลานเลม Tasker อธบายวาปรากฏการณนดวยหลกจตวทยาวา “เปนความตองการภายใตจตใจส านกของผใหญชาวญปนกตองการหวนกลบไปสชวงหนงในชวต”

ในขณะทการส ารวจของสถานโทรทศน เอนเอชเค ( NHK) เมอป ค .ศ.1993 (พ.ศ.2536) พบวาเดกใชเวลาดโทรทศนเฉลยวนละประมาณ 4 ชวโมง โดยมสถานโทรทศนเอกชนทง 5 ชองออกอากาศภาพยนตรการตนโดยเฉลยวนละประมาณ 6-7 เรอง ตอวน หรอประมาณสปดาหละ 46 เรอง ( Sata อางถง ,วภา อตมฉนท 2541:363) การตนยอดฮตจะมอทธพลเหนอชวตจตใจของเดก การแตงกาย ค าพด การกระท าของตวละครสงผลกระทบตอพฤตกรรมการเลยนแบบของเดก ขณะทการเดนเรองทออกอากาศในแตละวนกเปนหวขอทจะตองน าไปคยในวนรงขนทโรงเรยนดวยเหตนจงไมมเดกคนไหนยอมพลาดทจะตดตามดการตนยอดฮตเปนประจ าทกวน เพราะมฉะนนเขาอาจจะกลายเปนคนทพดกบใครไมรเรองในวนรงขน

ปรากฏการณทสงเกตไดชดเจนวาการตนสงผลตอวฒนธรรมในตวเดก คอ เดกจะเรมสะสมขนม ของเลน เสอผา ปากกาดนสอ และของใชสวนตวตางๆ ทมสญลกษณหรอเปนรปของตวแสดงในการตนเรองนนเอาไวเปนจ านวนมาก การตนชดญปนทแพรภาพทางโทรทศนเรอง “กมดมจอมพลง” (Gundum the Enforcer) เปนตวอยางอนดทแสดงใหเหนถงความจรงของปรากฏการณน หนงสอพมพอาซาฮ ฉบบวนท 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1982 (พ.ศ. 2525) ลงขาววาในปนนหนพลาสตกรปกมดมขายไดถง 38 ลานตว ความตองการซอของเดกมถงเดอนละ 3-4 ลานตว จนโรงงานตองเปดท างานตลอดวนตลอดคน เพอผลตใหทนความตองการของตลาด (วภา อตมฉนท , 2541 :363-365)

การตนญปนในประเทศไทย ใน ค.ศ. 1955 (พ.ศ.2498) เปนปแรกทประเทศไทยเรมมโทรทศนแพรภาพ ในระบบโทรทศนขาว-ด า ทางชอง 4 บางขนพรหม (ชอง 9 โมเดรนไนท -ในปจจบน)

DPU

หนงตางประเทศทถกน าเขามาฉายสลบละครและหนงไทย ในยคแรกเปนหนงตางประเทศประเภทคาวบอย, หนงสายลบและหนงซามไร จากประเทศญปน โดยเฉพาะหนงซามไรเรอง อศวนมาขาว ซงเปนทนยมมากทสดในยคนน ส าหรบหนงการตนเรองแรกของญปนทไดเขามาฉายในประเทศไทย คอ เรอง เจาหนลมกรด ( A Little Ninja, Fujimaru) ไดสรางความตนเตนใหกบเดกและเยาวชนในยคนนไดมากพอสมควร ตอมากมเรอง หนากากสรง การตนทมาในรปบทบาทฮโรสวมหนากากคนแรกของญปน ทเขมาใหเดกและเยาวชนไดรจก หลงจากนนหนงการตนทใชคนแสดงกทยอยกนถกสงเขามาฉายอกมากมายหลายเรอง ซงนอกจากหนงญปนฉายทางโทรทศนแลว ดวยความนยมในหนงการตนจงท าใหมการน าหนงการตนแบบฉบบภาพยนตรทฉายในโรงภาพยนตร เขามาฉายทโรงภาพยนตรบอรดเวยและแคปปตอล แตดวยความนยมในสอการตนประเภท หนงการตน มมากขนเรอยๆ จนตองมการน าหนงสอการตนจากภาพยนตรพมพออกมาวางขาย ซงหนงสอการตนจากหนงญปนในยคแรกนเปนการตนทเขยนขนมาจากฝมอนกเขยนคนไทย อาศยแนวคด โครงเรองและเนอเรองมาจากการตนทางโทรทศน ตอมาในป ค.ศ. 1970 (พ.ศ. 2513) ถอวาเปนยคทองของการตนญปน เพราะการตนแนวฮโร มการผลตและถกสรางออกมามากมาย ส าหรบในประเทศไทยทถกน าเขามาฉายและไดรบความนยมอยางมาก ไดแก ไอมดแดง กาโม มนษยกายสทธ หนากากเสอ โดราเอมอน เปนตน ในป ค.ศ. 1972 (พ.ศ. 2515) หนงสอการตนญปนในประเทศไทย เรมน าเอาตนฉบบการตนทไดรบความนยมและก าลงออกอากาศในประเทศญปน มาตพมพใหเดกและเยาวชนไทยไดอานพรอม ๆ กบเดกและเยาวชนญปน แทนทจะตพมพแตการตนหรอหนงการตนทก าลงฉายทางโทรทศนเหมอนแตกอน และป ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2523) เปนยคการแขงขนสงในธรกจหนงสอการตนญปน ท าใหหนงสอการตนญปนบนแผงหนงสอมออกมามากมาย รวมทงมหนงสอพมพการตนส านกพมพใหม ๆ เกดขน และมเปลยนแปลงการผลตหนงสอการตนจากการตนขนาดใหญเปนรปแบบฉบบเลกพกพาไดงายขน (พอคเกตบ๏ค) ตอมาในป ค.ศ. 1995 (พ.ศ. 2538) การตนมเรองลขสทธเขามาเกยวของ ในการผลตไมวาจะเปนหนงสอการตนหรอภาพยนตรการตน (ทวพฒน คงคะสทธ อางถงในชตมา ธนธรรมทศน,2546)

DPU

บทบาทของการตนญปน อทธพลของการตนญปนมตอสงคมและวฒนธรรมในภมภาคตางๆ ของทวโลก ดวยการน า

ความบนเทงทล าสมย ดไดจากความนยมในภาพยนตรการตนทไดเรมไดรบความนยมจากชาวอเมรกามากขน อยางภาพยนตรการตนโดราเอมอน เซลเลอรมน และโปเกมอน (ถงขนาดการตนโปเกมอนเคยไดลงปกและน าเสนอเนอหาในนตยสาร Time) ทงภาพยนตรบางเรองยงเปนตวตนแบบใหภาพยนตรการตนดงของอเมรกาบางเรอง อยางเรอง ไลออนคง ภาพยนตรการตนทโดงดงของวอลทดสนย นน กน าแนวความคดของเรองมาจากเลโอ สงหนอยเจาปา ทเปนภาพยนตรการตนทโดงดงทฉายทางทวเมอประมาณ 40 ปกอน ท าใหภาพยนตรการตนญปนดเหมอนจะมโอกาสมากในตลาดอเมรกา มากกวาภาพยนตรทใชคนแสดง ความส าเรจของภาพยนตรการตนโดราเอมอน, เซเลอรมน จนโปเกมอน รวมไปถงไฟนอล แฟนตาซ กเปรยบเสมอนการเปดชองทางใหญปนจะเขาไปบกตลาดภาพยนตรในอเมรกา (หมายเหต :จาก Japanization. โดยปฏคม พลบพลง , แบรดเอจ.2,11,พฤศจกายน 2544:128-134) ในฮองกง บรษทคลเจอรคอม เปนบรษทผผลตหนงสอการตนในฮองกงมความตองการการตนเรองใหมๆ มาปอนตลาด เพอรกษาสวนแบงในธรกจ จงตดสนใจเลอกการตนญปนมาเสนอตอผอาน เรมดวยการพมพการตนเรอง ดรากอนบอลล จ านวน 10 ,000 เลม ในเดอนมถนายน ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) ซงจ าหนายไดไมนาน บรรดาเจาของรานและแผงขายหนงสอสงเพมยอดเพอน าไปจ าหนาย ท าใหตองมการสงพมพใหม ฮองกงไมใชประเทศเดยวในทวปเอเชยทไดรบอทธพลจากการตนญปน ทประเทศไตหวน , สงคโปร, เกาหลใต, อนโดนเซย, เวยดนามและไทย ส านกพมพหลายส านกพมพของประเทศเหลานตางแปลการตนญปนออกมาเปนภาษาทองถน ในทกประเภทของการตน ไมวาจะเปนแนวผจญภย, แนวความรก, แนววทยาศาสตร, แนวอภนหาร ซงยอดขายกอยในระดบสงในทกๆ ท

ภาพยนตรการตน วดโอ และรายการโชวทางโทรทศน เปนสอทสรางความนยมในตวการตนญปนใหเปนทรจกกนอยางแพรหลายในประเทศเหลาน เมอท าใหตลาดทเกยวของกบการตนถงแมจะมขนาดเลกอย แตกเปนตลาดทพรอมๆ ขยายตวขนเรอยๆ ในภมภาคน (หมายเหต :จาก การตนญปน:เรองเบาๆ ราคาพนลาน.โดย โบลาจ โอโจ, ผจดการรายเดอน.11,129, มถนายน 2537:138-146)

จากงานวจย เรอง อทธพลของสอมวลชนประเภทโทรทศนทมตอนกเรยนสาธตจฬา ระดบชน ป.6 พบวา ประเภทรายการโทรทศนทนกเรยนชอบมากทสดคอ ภาพยนตรการตน และ

DPU

ภาพยนตรทไดรบความนยมมากทสด คอ ภาพยนตรการตนโดราเอมอน (มลวลย ลบไพร,2526: 15-16)

ตลาดการตนเสนอเรองราวทกประเภท มตงแตเรองรก เรองเพศ เรองประหลาด เรองสยอง เรองตนเตน และเรองตลกขบขน เรองราวเฉพาะจงใจ เชน เรองเกยวกบกฬาเบสบอล กฬาฟตบอล เรองการพนน เรองอาหาร ตลอดจนเรองทใหความรและขอมลขาวสาร (วภา อตมฉนท , 2541:120) การแทรกซมของการตนในหมประชาชนของญปนเหนไดอยางมชวตชวาจากภาพทพบเหนไดบอยตามรานกาแฟทคนหนมสาวนยมพากนมานง หลงจากพดคยและดมกาแฟสกพกหนง ทงคกมหนากมตาอานการตนทเพงซอมา ผชายอานการตนผชาย ผหญงอานการตนผหญง

การตนส าหรบเดกผชายเปนตลาดทใหญทสด บรรจเรองราวเกยวกบนกรบ ซามไร ซโม แกงยากซา วรบรษ นกกฬา สตวประหลาด แตไมวาฉากของเรองจะเปนอยางไร โครงเรองหลกมกเปนการแสดงออกของอามรณ ความรสกทรนแรงผดปกตระหวางคนตอคน แสดงออกถงความพอใจทางปาก เชน การรบประทานอาหาร การใชค าพดทรนแรงกาวราว ค าพดเกยวกบกามารมณ ความพงพอใจทางปาก เชน การผายลม ดวยกรยาทต าทราม อวยวะเพศชายปรากฏใหเหนบอยๆ ในลกษณะทเหนเปนเรองขบขนมากกวาอยางอน ( Adam and Hill 1991, อางถงในวภา อตมฉนท , 2541:122) การตนผหญงจะชเรองความรกในอคมคต ตวละครมหนาตาคลายกน ตางกนทเสอผา เครองแตงกาย

แมวาการตนจะถกใหความส าคญวาเปนเครองบนเทงใจ สนกสนาน ตลกขบขน ไรสาระ เปนเรองสรางสรรคทางดานความคด เรองของจนตนาการ ไรสาระ ไมมประโยชน แตกกลายเปนสวนหนงของวฒนธรรมในสงคมนน ๆ เนอเรองของการตนเองกมสวนสมพนธกบความเปนจรงสะทอนใหเหนสภาพปจจบนของสงคม ความร แงคด และคณธรรมในสงคมนนไดอยางลกซง เชน การท างาน ความเปนเพอน ความสมพนธของครอบครว อนแสดงออกวฒนธรรมของผคนแตละกลม แตละวย ไดเปนอยางด เปนตน ในทศนะของ Schodt การตนจ านวนมากท าขนมาอยางไรคณภาพ แตเมอรวมกนกลายเปนสวนหนงของวฒนธรรมประชานยม จะท าใหเหนถงมรดกทสบทอดมาแตอดตของญปน นนคอ ความรกเปนอดมคตสงสดและเรองเพอฝน คอรากฐานความพอใจของคนญปน (Schodt 1984, อางถงในวภา อตมฉนท,2541:135)

การตนญปนจงเปรยบเสมอนเงาทคอยสะทอนสงคมกลมตางๆ ของญปนทกยคทกสมยทผานมาในอดต แตในปจจบนมการยอมรบวาการตนกลายเปนสวนหนงของกจวตรประจ าวนในชวตไปแลว ไมวาจะเปนการเสพในดานใด หลอหลอมเปนวฒนธรรม โดยการตนเหลานเปนผสราง

DPU

วฒนธรรมสมยใหม และเชอมโยงวฒนธรรมเกา ๆ เขาดวยกน ทงยงมอทธพลตอความคดทางออมทงกลมคนรนเกาและคนรนใหมโดยตรง จะเหนไดจากภาษา ทาทาง การแตงตว การใชชวต และความคดทอยในตวเดกและเยาวชน

ในสงคมไทยนนมกจะมองภาพการตนญปนทนยมแพรหลายในกลมเดกและเยาวชนวาสงไมด มภาพความรนแรง ไมมประโยชน ไรสาระ ไมมคณคา สงเกตไดจากการวพากษวจารณตางๆ นานา เชน งานวจยของศาสตราจารยอวาโอะ (Iwao) และคณะ พบวาเนอหาทความรนแรงทางเพศและการน าเสนอภาพอนาจารมากผดปกต จะปรากฏในรายการสามประเภท คอ ภาพยนตรการตน (Animation) ภาพยนตรซามไร (Samurai Drama) และละครโทรทศนแนวสบสวน ( Police Drama) หรอ ภาพยนตรอาชญากรรมตนเตนระทกใจ (Suspense Drama) (Iwao and Hagiwara อางถงในวภา อตมฉนท, 2541 :363)

รวมไปถงการตนทสงออกไปจ าหนายตางประเทศ มกถกตอตานจากผชมในประเทศนนๆ ในเรองของความรนแรง ตงแตป ค.ศ. 1700 (พ.ศ.2243) ญปนเรมสงออกรายการโทรทศนมากกวาการน าเขา และสงออกเรอยๆ ขณะทการน าเขาเกอบคงท เกอบทงหมดของรายการทสงออกเปนภาพยนตรการตน และภาพยนตรการตนเกอบทกเรองทฉายในญปนจะสงออกจ าหนายในตางประเทศทงหมด (Sugiyama, อางถงในวภา อตมฉนท, 2541:367)

ในประเทศอตาลเปนอกประเทศหนงน าเขารายการจากญปน มรายงานวาในป 1980 (พ.ศ.2523) ผปกครองประมาณ 1,500 คน ไดเขาชอกนสงหนงสอถงรฐบาลขอใหควบคมอยางเขมงวดตอรายการการตนน าจากญปน (Richeri อางถงในวภา อตมฉนท ,2541:367)

ในขณะทประเทศฝรงเศสการตนญปนกแพรหลายมาก แตเพอแกปญหาทผปกครองไมพอใจเนอหาของการตนทรนแรง บรษทผลตภาพยนตรในฝรงเศสแหงหนงใชวธจางนกเขยนการตนชาวญปนเปนผเขยนภาพทงหมดเพอใหไดผลงานทคงเอกลกษณแบบการตนไวแตเปลยนเนอหาใหเปนสงทสงคมยอมรบ (Perillat อางถงในวภา อตมฉนท ,2541 :367) หรอขาวทดงไปทวโลก เมอเดอนมกราคม ค.ศ. 1998 (พ.ศ. 2541) วามเดก 3 ขวบ จนถงผใหญอาย 54 ป ทวประเทศ จ านวน 700 คน เกดอาการทางประสาทจนตองเขาโรงพยาบาล จากการดการตนโทรทศนเรอง “โปเกมอน” ซงไดมภาพปรากฏในฉากระเบดแสงสขาวและสสดสวางแสบตาอกหลายสออกมาเปนเวลา 5 วนาท จนทางรฐบาลจะตองน าเขาอภปรายในรฐสภาญปน เพอหาแนวทางและมาตราในการแกไขปญหาดงกลาว

DPU

หรอการตนอยาง “เซเลอรมน” ซงเปนการตนส าหรบเดกเลกประมาณ 4-5 ขวบ แตกลบมเนอหาไมเหมาะสมกบเดก มการแสดงความรกระหวางเพศ ทงดวยภาพและค าพด แมแตชดแตงกายของตวละคร กออกแบบใหเปนชดวาบหวามเสอคอลกจนมองเหนหนาอกทใหญโตเกนจ าเปน ซงเปนการสอนเรองเพศในทางทผดใหกบเดกทยงไมรเดยงสา จนเดกอาจจะจดจ าภาพดงกลาวและเกดพฤตกรรมเลยนแบบตาม (Matsumoto อางถงในวภา อตมฉนท, 2541:375)

ส าหรบประเทศไทยนกวชาการและนกสอสารมวลชนไดแสดงทศนะตอสอการตนวาเปนสอมวลชนแขนงหนงทมอทธพลและผลกระทบตอพฒนาการของเดกและเยาวชน เพราะสอการตนเปนสอมวลชนทมอ านาจมหาศาลและสามารถเขาถงเดกและเยาวชนไดทกหนทกแหง ทางดานกลมผลประโยชนทางเศรษฐกจและการคามกใชสอการตนเพอเปนเครองมอโนมนาวเดกและเยาวชนใหคลอยตามและเกดพฤตกรรมการซอการบรโภคเพอผลประโยชนทางดานเศรษฐกจและการคา และจากทสอการตนทเขาถงมวลชนเปนจ าวนวนมาก จงอาจเปนสวนทท าลายรสนยมและวฒนธรรมอนดของชาต ตลอดจนอาจท าลายมรดกและสวสดการทางสงคม ซงบรรพบรษไดพยายามสรางสมไวให (บญเลศ ศภดลก,2525 : 40)

ในมมมองดานพอ แม ผปกครอง ครอาจารย มกวตกในเรองความรนแรง ความกาวราว อนเกดจากพฤตกรรมเลยนแบบจากสอการตนญปน และมองวาการตนญปนเปนเหมอนสงเสพตด ท าใหเดกและเยาวชนจะขาดความสนใจ เอาใจใสในการเรยน ขาดความรบผดชอบตอตนเอง เนองจากจะใชเวลาวางในการอานหนงสอการตนเสยหมด

ทงหมดเกดจากความเกรงกลวและความหวงดของผใหญ แตในความเปนจรงนน ยงไมมการศกษาวจยทสามารถยนยนไดวาชดเจนวา การทเดกมพฤตกรรมเบยงเบนไปจากปกตนนเกดจากการอานหนงสอการตนหรอดภาพยนตรการตนในฐานะตวแปรหลกเพยงตวเดยว หากแตผลกระทบของสอการตนมกเกดขนพวงมากบปจจยหรอตวแปรอนๆ ดวย เชน สภาพจตใจ สภาพสงคม ตลอดจนมแนวโนมพฤตกรรมเบยงเบนอยแลว เชน เดกทมาจากครอบครวทแตกแยก ขาดความอบอน หรอเตบโตมาในสภาพแวดลอมทมบคคลรอบขางนยมใชความรนแรงในการแกปญหา เดกประเภทนมแนวโนมทถกชกน าโดยสอมวลชนทมเนอหาความรนแรงหรอชชองทางอาชญากรรมได ในขณะทเดกปกตทวไปการอานหนงสอการตนหรอดภาพยนตรการตนทมเนอหารนแรงไมกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญ (สวรรณา สนคตประภา, 2531 : 4)

ใชวาสงทเดกและเยาวชนไดรบจากการตนนน ไมใชภาพลบ เสมอไป ยงมนกวชาการและนกสอสารมวลชนมองวาสอการตนเปนผลบวกใหกบเดกและเยาวชน เพราะการตนสามารถ

DPU

สอดแทรก น าเสนอ คานยม บรรทดฐาน แนวคด ใหแกเดกและเยาวชนไดโดยไมรตว เชน คณธรรม การชวยเหลอซงกนและกน ความดชนะความชว ความซอสตย ความกตญญกตเวท ความจงรกภกด ความขยนหมนเพยร ความมานะพยายาม ความอดทน เปนตน อนเปนวฒนธรรมทเปนเอกลกษณของคนญปน

รวมทงเปนการสงเสรมสรางจนตนาการของเดกและเยาวชน สงเสรมความคดสรางสรรค หากมการสงเสรมอยางถกวธและถกตอง กจะสงผลเจรญงอกงามไปในทางทเปนประโยชนแกเดกและเยาวชน ท าใหเกดวฒนธรรมและสงคมทดงามตามมา

ส าหรบการศกษาวจยทเกยวกบการตนนนไมวาจะเปนภาพยนตรการตนหรอหนงสอการตน สวนใหญผวจยในอดตมกจะใชจดยนของแนวคดของการวเคราะหผลกระทบของสอ(Media Effects) หรอทฤษฏการใชประโยชนและความพงพอใจจากสอ ( Uses and Gratifications) เปนสวนใหญ โดยมงเนนการวเคราะหผรบสารเปนหลก โดยกลมตวอยางในการศกษาทนยมกคอ กลมเดกและเยาวชนโดยมเหตผล เพราะเปนกลมทเปดรบสอมากทสด แตการศกษาดานการสอสาร ประเดนส าคญอยางตวเนอหากเปนสงส าคญทไมอาจจะละเลยได เพราะเปนขนตอนส าคญทขนตอนหนงของกระบวนการสอสาร อนน าผลลพธของเตมเตมใหการศกษาเรองดงกลาว

ส าหรบบรรดาภาพยนตรการตนทไดรบความนยมเปนระยะเวลานาน มความนยมไมเสอมคลาย มอยเรองหนง คอ โดราเอมอน เปนการตนทเขาถงทวโลก ผานการสอตางๆ เชน หนงสอการตน โทรทศน เทปบนทกเสยง เทปวดโอ ภาพยนตร รวมไปทงสอดจตอล อยาง วซด ดวด วดโอเกมและสอออนไลนตางๆ

การตนโดราเอมอนบกตลาดเกอบทวโลก โดยเฉพาะในเอเชย เดกๆ สามารถฮ วเพลงน าเรอง ของภาพยนตรการตนโดราเอมอนไดเกอบทกคน หนงสอการตนและภาพยนตรการตนทเกยวกบโดราเอมอน มการผลตซ าไปซ ามา ถกน าไปแปลและตพมพไมต ากวา 9 ภาษาทวโลก เชน ภาษาองกฤษ ภาษาจน ภาษาสเปน ภาษาเกาหล ภาษาเวยดนาม ภาษาไทย เปนตน โดยเฉพาะประเทศเวยดนามนยมการตนโดราเอมอนเปนอยางมา ถงขนาดมมลนธเพอการศกษาโดราเอมอน โดยเฉพาะ (สมประสงค เจยมบญสม, นตยสาร a day: 62-76)

หนงสอการตนโดราเอมอนเปนหนงในการตนญปนทขายไดมากกวา 100,000,000 เลม ในป ค.ศ. 1981 (พ.ศ. 2524) ประเทศแรกทฉายโดราเอมอนตอจากญปน คอประเทศฮองกง

และป ค.ศ. 1988 (พ.ศ. 2531) โดราเอมอนไดรบเกยรตน าไปสรางเปนบอลลนขนาดยกษ คนญปนตางกเรยกบอลลนนวา "โดราบารคน" (Dorabarukun)

DPU

มการผลตรถพลงแสงอาทตยตามตวละครโดราเอมอนขน เรยกวา "โซราเอมอน" ในการประกวดแขงขนรถพลงแสงอาทตย โครงการรณรงคประหยดพลงงาน ในป ค.ศ.1992 ( พ.ศ. 2535)

สวนป ค.ศ. 1997 (พ.ศ. 2540) ในวนท 2 พฤษภาคม ส านกขาวซเอนเอน รายงานขาวการวางจ าหนายแสตมปโดราเอมอนทประเทศญปน มสเขยว สม ชมพ และสน าเงน โดยมการตอแถวรอซอตงแตเชา

ในประเทศญปน มรถไฟโดราเอมอนอยดวย โดยเปนเสนทางจากอาโอโมรไปฮาโกดาเตะ ตวโบกมการตบแตงดวยตวละครจากโดราเอมอนทงภายนอกและภายใน และมโบกพเศษส าหรบแฟนคลบโดราเอมอน โดยมภาพยนตรการตน ของทระลกจดจ าหนาย และมพนกงานตอนรบสวมหวโดราเอมอนคอยบรการอยบนรถไฟ (วกพเดย สารานกรมเสร ออนไลน.2550,3 เมษายน)

นอกจากนโดราเอมอนยงไดรบการยกยองจากนตยสาร Time ฉบบเดอนเมษายน ป ค.ศ. 2002 (พ.ศ. 2545) ใหเปนวรชนเอเชย (Asian Heroes) จากจ านวนวรชนทง 25 คน ซงเปนมนษยถง 24 คน นบวาเปนตวการตนตวเดยวทเปนวรชนของเอเชย (มหาวทยาลยกรงเทพ , นตยสารบานกลวย: 38)

รวมไปถงทางองคกรวฒนธรรมภายใตการควบคมดแลของรฐบาลญปนไดจดโครงการ Media Arts Plaza ขน เพอมวตถประสงคตองการน าเสนอวฒนธรรมศลปะแขนงตาง ๆ ของญปน เพอเฉลมฉลองในวาระครบรอบ 10 ป ของงาน Japan Media Arts ซงไดประกาศวฒนธรรมบนเทงทสนใจของญปนจ านวน 100 รายชอออกมา โดยแบงเปน 4 หวขอหลก คอ หนงสอการตน ภาพยนตรการตน ศลปะ และสอบนเทง ซงรวบรวมมาจากผลโหวตทเขามาเวบไซต และการท าแบบส ารวจผานอเมลโดยศลปน บรรณาธการและนกวจารณ ซงในสวนของหนงสอการตนนน การตนโดราเอมอนอยอนดบท 5 จากผลโหวต 79 ,000 ราย และสวนของภาพยนตรการตนนน การตนโดราเอมอนอยอนดบท 11 จากผลโหวต 80,000 ราย (นตยสาร Animag , ปท 28:17) การตนโดราเอมอน

การตนเรองโดราเอมอน （「ドラえもん」 Dora'emon — โดะระเอะมง ） หรอ โดเรมอน เปน การตนญปน แตงโดย ฟจโกะ ฟจโอะ ซงเปนนามปากการวมของนกเขยน 2 ทาน คอ ฮโรช ฟจโมโตะ และโมโตโอะ อาบโกะ

ฮโรช ฟจโมโตะ เกดในเดอนธนวาคม ค.ศ. 1933 (พ.ศ.2476) และถงแกกรรมเดอนกนยายน ค.ศ. 1996 (พ.ศ. 2539) รวมอาย 62 ป ไดสรางการตนโดราเอมอน หนยนตแมวสฟาท

DPU

หนากลม ตวกลมทเดนทางมาจากอนาคต โดยไดแนวความคดมาจากต๏กตาลมลก กบ แมวทหลงทางเขาทบานของเขา ใหชอวา โดราเอมอน ซงมาจากการผสมค า 2 ค า คอ โดราเนโกะ แปลวา แมวหลงทาง กบค าวา เอมอน เปนค าตอทายของเดกผชาย

โดยมสาเหตมาจากในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2512 นกวาดการตนทง 2 ฟจโกะ ฟจโอะ ไดลงโฆษณาการตนเรองใหมของเขาทงสองไววาจะมตวเอกทออกมาจากลนชก ในนตยสารการตนฉบบตอนรบปใหม แตในความจรงแลวทงสองยงไมมไอเดยเกยวกบการตนเรองนแมแตนอยเลย เมอใกลถงเวลาสงตนฉบบกยงเพมแรงกดดนใหกบทงสองเปนอยางมาก

ตวละครโดราเอมอนนน ฮโรช ฟจโมโตะ หนงในนกวาดการตน ไดเผอญเหนแมวจรจดทมกแอบเขามาเลนทบานของตนเองเปนประจ า เขามกจะชอบจบแมวตวนมาหาหมด จนเวลาลวงเลยมาถง 4.00 น. กยงไมมไอเดยเกยวกบการตนเรองใหม ท าใหฮโรชโมโหตวเองเปนอยางมาก และคดเลยเถดไปวาโลกนนาจะมไทมแมชชน เพอยอนเวลากลบไปแกไขอดต หลงจากนนฮโรชไดเผลอหลบไปดวยความออนลา เมอเขาสะดงตนขนมา ท าใหเขาตกใจวาตนเองเผลอหลบไป จงรบวงลงจากบนไดบานไปสะดดกบต๏กตาลมลกญปนของลกสาวทตกอยบนพน

เหตนเองท าใหฮโรชเกดไอเดยขนโดยน าหนาแมวจรจดมาผสมกบต๏กตาญปน สรางออกมาเปนตวละครหนยนตแมวจากอนาคตคอยชวยเหลอเดกชายทแสนจะไมไดเรอง และตงชอวา โดราเอมอน

เรองราวของ หนยนตแมว หดวน ตวกลม สฟา ชอ โดราเอมอน ทมาจากอนาคตกลบมาชวยเหลอเดกประถมจอมขเกยจ โนบตะ ดวยของวเศษจากอนาคต โดราเอมอนเรมตพมพครงแรกในญปนในเดอนมกราคม พ.ศ. 2513 (ค.ศ. 1970) มการตพมพโดยส านกพมพโชกาคคง ในหนงสอทงหมด 6 เลมพรอมกน โดยมทงหมด 1,344 ตอน และในวนท 11 มถนายน พ.ศ. 2540 โดราเอมอนไดรบ รางวลเทซกะโอะซะม เปนการตนดเดน (สมประสงค เจยมบญสม, นตยสาร a day: 62-76)

ชอเรยกในภาษาตางๆ การตนโดราเอมอนมการตพมพไปในหลายประเทศทวโลก ท าใหบางครงอาจจะมมการ

เรยกโดราเอมอนตางกนในแตละภาษา

ภาษาจนกลาง - 小叮当 (Xiǎo Dīng Dāng, เสยวตงตง ) หรอ 机械猫 (Jīxièmāo) หรอ 机器猫 (Jīqìmāo)

DPU

ภาษาจนกวางตง ในประเทศฮองกง - 多啦A夢 (ตวะหลาเอมง) แตกนยมเรยกวา 叮噹

(Ding Dong) ภาษาเวยดนาม - Đôrêmon ภาษาจนกลาง ในประเทศไตหวน - 哆啦A夢 แตกนยมเรยกวา 小叮噹 ภาษาตากาลอก - Damulag ภาษาเกาหล - ฉบบไพเรทใชชอวา 동짜몽 (toŋ't∫amoŋ) สวนฉบบลขสทธใชชอวา

동짜몽 도라에몽 (toraemoŋ) ภาษามาเลย- Doraemon แตออกเสยงวา โดเรมอน (do.re.mon) ภาษาฮนด และภาษาอนโดนเซย ยงคงเรยก Doraemon ตามตนฉบบ

(สมประสงค เจยมบญสม, นตยสาร a day : 65)

การตนโดราเอมอนกบประเทศไทย การตนโดราเอมอนฉบบหนงสอการตนภาษาไทย สรางปรากฏการณเปนทกลาวถงใน

วงการการตนเปนอยางมาก เรมตพมพครงแรกในชวงกลางปพ.ศ. 2524 โดยส านกพมพธดานอย ซงเปนบรษทในเครอของส านกพมพมตรไมตร โดยตงชอการตนเรองนวา "โดราเอมอนแมวยอมยง" แปลเปนภาษาไทยโดย อนสรณ สถรวฒน ตอมาส านกพมพวบลยกจกมการตพมพการตนเรองนเชนกนแตใชชอวา "โดเรมอน" เพอไมใหซ ากบทางส านกพมพแรก ในสมยนนยงเปนชวงของหนงสอการตนทยงไมมการซอลขสทธถกตองจากทางญปน ทง 2 ส านกพมพจงไมไดพมพตอนตามล าดบของตนฉบบท าใหมการลงตอนซ ากน

การตนโดราเอมอนไดรบความนยมอยางมาก ทง 2 ส านกพมพจงแขงกนทางดานความถของการออกจดจ าหนาย จากเดอนละเลมในชวงตน กเปลยนเปนเดอนละ 2 เลม จนถงอาทตยละเลม สดทายทางส านกพมพธดานอย กพมพถงเดอนละ 3 เลม พ มพไมนอยกวา 70 ,000 เลมตอครง ดวยความถในการพมพ แ ละการไมมการจดล าดบถกตองตามตนฉบบ ท าใหในเวลาเพยง 7-8 เดอนการตนเรองนกตพมพครบทกตอนตามตนฉบบของฟจโกะ ฟจโอะทใชเวลาเขยนตดตอกนรวม 10 ป

หลงจากนน หนงสอพมพไทยรฐไดเหนความนยมของโดราเ อมอน จงไดมการตพมพการตนเรองนลงเปนตอนๆ ในแตละวนโดยเรมวนแรกวนท 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 ถอไดวาเปนการตนญปนเรองแรกทมการตพมพลงในหนงสอพมพ เนองจากตองการไมใหชอซ ากบทาง 2

DPU

ส านกพมพแรก ไทยรฐจงไดตงชอใหมอกเปน "โดรามอน เจาแมวจอมยง" ดวยเหตนเองท าใหคนไทยเรยกชอ โดราเอมอน ตางกนหลายชอ

ส านกพมพสดทายทตพมพโดราเอมอนฉบบหนงสอการตนในยคนนคอ สยามสปอรตพบลชชง หรอสยามอนเตอรคอมกส ในปจจบน และใชชอตามหนงสอพมพไทยรฐ แตมการแถมรปลอกมาพรอมในเลม อกทงยงมการประชาสมพนธทใหญโตท สวนสนกแดนเนรมต ใชชองานวา "โลกของโดรามอน" จดใหมกจกรรมมากมายเชน การประกวดรองเพลงโดราเอมอนภาษาไทย ซงรวมมอกบคายเพลง อโซนา ถง 6 เพลง อกทงยงมน าเขาสนคาตวละครโดราเอมอนจากประเทศฮองกงมาจ าหนายในงานอกดวย

จนในปจจบนการตนเรองนไดรบการซอลขสทธฉบบหนงสอการตนอยางถกตอง โดยส านกพมพเนชน เอดดเทนเมนท ซงมการตพมพ 45 เลม และมการรวมเลมพเศษอกหลายฉบบเชน โดราเอมอนชดพเศษ โดราเอมอนพลส และโดราเอมอนบกบคส อกทงยงมตพมพซ าแลวหลายรอบ

ในปพ.ศ. 2525 ทางไชโยภาพยนตรไดมการฉาย โดราเอมอน ตอนพเศษ ขนถง 2 ตอนดวยกน คอตอน ไดโนเสารของโนบตะ และโนบตะนกบกเบกอวกาศ ซงกไดรบความนยมอยางกวางขวาง นอกจากนทางชอง 9 กไดมการออกอากาศโดราเอมอนฉบบการตนทว ทางโทรทศน เรมเมอวนท 5 กนยายน ในปเดยวกน ซงไดรบความนยมเปนอยางดเชนกน ท าใหชอง 9 ไดรบการยอมรบในเรองของการออกอากาศภาพยนตรการตนทางโทรทศน และทมนกพากยการตนอกดวยส าหรบในปจจบน โดราเอมอน ตอนพเศษ มการจดฉายในโรงภาพยนตรเปนประจ าทกปอกครง โดยบรษทดบบลวพเอมฟลม อนเตอรเนชนแนล เรมในปพ.ศ. 2544 เปนตนมา และบรษทโรส วดโอ จ ากด เปนผไดรบลขสทธการตนโดราเอมอน ในรปแบบวซดและดวดทงการผลตและจ าหนายในประเทศไทย เปนภาคโดราเอมอน ตอนธรรมดา จ านวน 10 ชด และโดราเอมอน ตอนพเศษ จ านวน 9 ชด สวนโดราเอมอน ตอนธรรมดา กมการฉายซ าเปนระยะ และฉายตอนใหมอยเรอย ๆ ทางสถานโทรทศน โมเดรนไนน ทว และลขสทธในตวละครทน าไปผลตเปนสนคาเปนของ บรษทเอไอ (Animation International) ของประเทศฮองกง

โครงเรอง เนอเรองในตอนธรรมดาสวนมากจะเกยวกบปญหาของโนบตะทมกถกเพอนๆ แกลง(แต

บอยครงกเปนฝายหาเรองใสตวเอง) โดยมเพอนทเปนตวละครส าคญในเรองคอโดราเอมอน หนยนตแมวจากอนาคตทคอยดแลชวยเหลอโนบตะตลอดเวลาดวยของวเศษจากอนาคต ชซกะ สาวนอยผเปนทรกของเพอนๆ และเปนคนทโนบตะแอบชอบอย ไจแอนทเดกทดเปนอนธพาล แตท

DPU

จรงเปนคนอารมณออนไหวและรกการรองเพลง ซเนโอะผมฐานะทางบานดทสดในกลม มนสยชอบคยโม เปนคหกบไจแอนททคอยกลนแกลงโนบตะอยตลอด และเดคสง เปนเดกเรยนเกง นสยด รกความถกตอง มน าใจ แตไมคอยมบทบาทมากนก ตวละครส าคญนอกจากนกมโดราม หนยนตแมวทมกระเปามตท 4 และของวเศษ เหมอนกบโดราเอมอนผเปนพชาย และคณพอและแมของโนบตะ ซงแมดจะมบทบาทในเรองมากกวาพอ แมวาโนบตะ ไจแอนท ซเนโอะ และคนอนจะดเหมอนมปญหากนบอยแตในความจรงแลวกรกเพอนพองและชวยเหลอกนด จะเหนไดจาก การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทพวกโนบตะและเพอนๆ กลมนตองออกไปผจญภย ในดนแดนตางๆ รวมกน (อางองจากwww.modernine.mcot.net/cartoon) ตวละครหลกในเรอง ในเรองมตวละครหลกทส าคญ 7 ตว ไดแก โดราเอมอน หนยนตแมวจากอนาคตกลบมาชวยเหลอโนบตะ โดยเซวาชผเปนหลานของ โนบตะเปนผสงมา

โนบตะ เดกชายทไมเอาไหน ทงเรองการเรยน กฬา นสยขเกยจ และชอบนอนกลางวน แตเกงดานยงปนและพนดาย

ชซกะ เดกสาวน าใจด เปนทรกของทกคน ชอบการอาบน าเปนอยางมาก และชอบกนมนเผาเปนพเศษ

ไจแอนท เดกอวน หวโจกประจ ากลม ชอบแกลงโนบตะเปนประจ า แตกมหลายครงทแสดงความผกพนกบโนบตะ มความฝนอยากจะเปนนกรอง

ซเนโอะ เดกขอวดประจ าโรงเรยน ฐานะด และเปนเพอนซกบไจแอนท ชอบพดยกยอ และขประจบ

โนบ โนบสเกะ พอของโนบตะ ท างานเปนพนกงานบรษท ปกตจะเปนคนใจดกบโนบตะ เสมอ แตกเขมงวดเปนบางครง เกงดานวาดภาพ ชอบตกอลฟ ขบรถไมเปนและมกขลมอยบอยครง โนบ ทามาโกะ แมของโนบตะ เปนแมบานทใจดแตจะจจกบเรองของโนบตะอยตลอด เพราะอยากใหโนบตะมอนาคตทด ดวยการบงคบโนบตะดานตาง ๆ โดยเฉพาะดานการเรยน (อางองจาก www.modernine.mcot.net/cartoon) โดราเอมอนตอนธรรมดา (การตนทฉายทางโทรทศน)

DPU

โดราเอมอนตอนธรรมดา (Doraemon television series) เปนภาพยนตรการตนสญชาตญปน(อะนเมะ) เรมออกอากาศทางโทรทศนครงแรกในประเทศญปนชวงระหวางวนท 1 เมษายน ถง 30 กนยายน พ.ศ. 2516 ทางนปปอนเทเลวชน แตยงไมเปนทรจกนก จนตอมาปพ.ศ. 2522 ทวอาซาฮ ท าใหการตนทวนไดรบความนยมเปนอยางมาก ออกอากาศไปทงหมด 1 ,049 ตอน ออกฉายตอนสดทายเมอวนท 25 มนาคม พ.ศ. 2548 หลงจากนนมการสรางการตนทวชดนเพมเตมโดยมทมนกพากยชดใหม เพอเปนการฉลองการครบรอบของโดราเอมอนเรมออกอากาศเมอวนท 15 เมษายน พ.ศ. 2548

ส าหรบประเทศไทยเรมออกอากาศครงแรกในป พ.ศ. 2525 ทางสถานโทรทศน โมเดรนไนน ทว หรอชอง 9 อ.ส.ม.ท. ในสมยนน เรมออกอากาศวนแรกเมอวนท 5 กนยายน พ.ศ. 2525 ชวงเวลาประมาณ 10.00 น. ในวนเสาร และอาทตย โดยฉายตอจากการตนทวเรอง หนากากเสอ หลงจากไดออกอากาศกไดรบความนยมเปนอยางมาก เปนการสรางชอใหกบชอง 9 อ.ส.ม.ท. ใหเปนทยอมรบในเรองการตนทว หลงจากนนทางชอง 9 กน ากลบมาฉายใหมหลายครง แตในฉบบการตนทวทออกกาศทางชอง 9 จะเรยกโดราเอมอน วา "โดเรมอน" ตามชอทใชโดย ส านกพมพวบลยกจ ผพมพโดราเอมอนฉบบการตนในสมยนน และไชโยภาพยนตร ผจดฉาย พเศษ ส าหรบปจจบน (พ.ศ. 2550) ทางโมเดรนไนนทวไดน าโดราเอมอน มาออกอากาศอกครงทกวนศกร เวลา 16.40-17.05 น. และ ทกวนเสาร-อาทตย เวลา 08.00- 08.30 น. (วกพเดย สารานกรมเสร ออนไลน .2550,3 เมษายน )

โดราเอมอนตอนพเศษ (การตนทฉายทางโรงภาพยนตร) โดราเอมอน ตอนพเศษ (องกฤษ: Doraemon the movies) เปนภาพยนตรการตนเรองยาว

ฉบบพเศษ สรางโดยบรษทผลตภาพยนตร โตโฮ เพอจดฉายในโรงภาพยนตรปละ 1 ตอนในชวงเดอนมนาคมเปนประจ าทกป ในประเทศญปนเรมตงแตป ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2523) ตอนไดโนเสารของโนบตะทงนในป พ.ศ. 2548 ยงมการฉลองครบรอบ 25 ปของการฉายโดราเอมอนฉบบภาพยนตรอกดวย และในเดอน มนาคม ป พ.ศ. 2549 ทประเทศญปนกไดมการฉาย โดราเอมอนฉบบภาพยนตรตอนไดโนเสารของโนบตะฉบบสรางใหม โดยใชทม นกพากย ชดใหมทงหมด ซง

DPU

เปนชดทพากยเสยงใหกบ โดราเอมอนฉบบการตนทว สรางใหม ทก าลงออกอากาศทางโทรทศนของประเทศญปนอยในขณะน นอกจากนนยงมการดดแปลงผลตออกเปนฉบบหนงสอการตน ดวย ปจจบนมการสรางมาแลวทงหมด 25 ตอน และมการน าตอนเกามาสรางใหมตงแตป ค.ศ. 2006 (พ.ศ. 2549) อก 2 ตอน

ส าหรบประเทศไทยนน โดราเอมอน ตอนพเศษ เขาฉายใน โรงภาพยนตร ตอนแรกคอ ไดโนเสารของโนบตะ (Nobita's Dinosaur) น าเขามาฉายโดย ไชโยภาพยนตร เรมรอบปฐมทศน 2 โรงดวยกนคอ โรงภาพยนตรเมโทร และโรงภาพยนตร สามยาน เมอวนท 21 สงหาคม พ.ศ. 2525 หรอหลงจากประเทศญปน 2 ป ทางไชโยภาพยนตรใชชอตอนวา "โดเรมอนผจญไดโนเสา ร" ตามชอเรยกโดราเอมอนฉบบหนงสอการตนและการสะกดค าในสมยนน หลงจากเขา ฉายประมาณ 1 เดอน สามารถท ารายไดประมาณ 2 ลานบาท ซงถอวาเปนรายไดทไมนอย เมอเทยบกบสมยปจจบน ตอมาทางไชโยภาพยนตรน าตอนทสองของฉบบภาพยนตรมาฉายคอ โนบตะนกบกเบกอวกาศ โดยเขาฉายหลงจากตอนแรกออกจากโรงภาพยนตรไปไดเพยงสปดาหเดยว ตอนนเขาฉายในวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2525 โดยตงชอตอนวา "โดเรมอนบกพภพอวกาศ" มการเพมโรงขนอก 1 โรงคอโรงภาพยนตรเฉลมไทย แมจะเขาฉายในชวงเวลาปดเทอม และมการเพมโรง แตรายไดกบนอยกวาทคาดการณไว เหตเพราะในชวงเวลานน ทางชอง 9 อ.ส.ม.ท. ไดเรมมการออกอากาศการตนโดราเอมอน ตอนธรรมดา ทางโทรทศน ท าใหประชาชนไมสนใจในการเขาชมในโรงภาพยนตรมากเทาทควร

หลงจากนนโดราเอมอน ตอนพเศษ กไมมผจดฉายในประเทศไทยอกเลย แตสามารถหาชมไดในรปแบบวดโอเทป หรอวซดแทน แตในปพ.ศ. 2544 ทางวจตอลฟลมไดจดฉายโดราเอมอนตอนต านานสรยกษตรย ในวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2544 เพอเปนการเฉลมฉลองโดราเอมอนอายครบ 30 ป ถอไดวาเปนการกลบมาของโดราเอมอนฉบบภาพยนตรทจดฉายในโรงภาพยนตรอกครงหนง นบตงแตปพ.ศ. 2525 หรอเปนเวลาเกอบ 20 ปทเดยว ซงฉายหลงประเทศญปนเพยงปเดยว

ในอก 2 ปใหหลงไดมการเปลยนผจดฉายเปนบรษทดบบลว พ เอม ฟลม อนเตอรเนชน

แนล จดฉายโดราเอมอนตอนโนบตะและอศวนแดนวหค เขาฉายในวนท 23 ตลาคม พ.ศ. 2546หลงจากนนกไดจดฉายเปนประจ าเรอยมา (สมประสงค เจยมบญสม , นตยสาร a day:, 2545: 62- 76)

DPU

เหตผลในการเลอกการตนโดราเอมอนมาท าการศกษา

จากเรองราวโดราเอมอนทกลาวไวขางตน จะเหนไดอยางชดเจน การตนโดราเอมอนสามารถเปนตวแทนการตนญปนได ดวยชอทเปนเอกลกษณ และมความเปนญปน รวมทงตวละครทสามารถเขากบคนทกเพศทกวย ทกเชอชาต ทวโลก พรอมกบเนอเรองทแฝงไปดวยความเปนญปน ทสอดแทรกคณธรรมปราชญาตะวนออก เชน ความรบผดชอบชวด ความรกเพอนพอง ความผกมตรไมตร ความจงรกภกด การอยเปนกลม ซงท าใหผอานผชม มความรสกมสวนรวมกบเหตการณตางๆ ทเกดขนในการตน โดยเฉพาะกลมเดกและเยาวชน จงท าใหการตนโดราเอมอนเกดความนยมอยางมากและยาวนาน เมอเทยบกบการตนญปนเรองอนๆ

ส าหรบการศกษาและงานวจยทเกยวของกบการตนโดราเอมอน สวนใหญมกจะศกษาผาน สอหนงสอการตน หรอ ภาพยนตรการตน ตอนธรรมดา โดยอาจจะมเหตผลในเรองการระยะเวลาในการน าเสนอของสอ ทใชเวลานอยไมมากในการอานหรอชม แตการตนโดราเอมอนนน มการผลตภาพยนตร ตอนพเศษ ขน ซงไดรบความนยมอยางในสงคม รวมทงในประเทศไทยดวย ดไดจากยอดผชมในโรงภาพยนตรเมอเทยบกบการตนตางประเทศ และยงไมมการตนญปนเรองอนนอกจากการตนโดราเอมอนทไดเขาฉายในโรงภาพยนตร หรอยอดจ าหนายจากแผนวซดและดวดทเปนเรองราวทเกยวกบการตน จะเหนไดชดวา การตนโดราเอมอน มจ าหนายมากกวาการตนเรองอน

คณจรฐ บวรวฒนะ รองประธานกรรมการสายการตลาดบรษทโรส วดโอ จ ากด กลาว ไววา “จากความส าเรจของบรษทโรส วดโอ ทก าลงจะกาวสปท 20 ไดเตรยมพรอมประกาศศกยภาพความเปนบรษทบนเทงชนน าแบบครบวงจร ซงทางผบรหารและทมงานไดรกท าตลาดในชองทางตางๆ อยางตอเนองโดยเฉพาะการตนแอนเมชนญปน 2 มต ซงจากการท าตลาดในปทผานมา โรส แอนเมชน สามารถท ารายไดใหกบบรษทมากกวา 280 ลาน บาท ตอป ซงการตน โดราเอมอนและนารโตะ เปนการตนทขายดอนดบ 1 ของ ประเทศญปนและประเทศไทยในขณะน รวมทงการตนแอนเมชนทอยในสงกด ท าใหบรษทฯ สามารถขนแทนเปนผน าอนหนงทางดานการตนแอนเมชนญปน 2 มต ในเมองไทย” (ฝายประชาสมพนธ,2549)

ส าหรบการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มความแตกตางกบการตนโดราเอมอน ตอนธรรมดา ทการตน ตอนพเศษ นน ถกสรางขนมาปละ 1 ครง เพอน าเขาฉายในโรงภาพยนตร ท าใหมความ

DPU

ตอเนองในการน าเสนอเนอหามากกวาการตนโดราเอมอน ตอนธรรมดาหรอหนงสอการตน ซงสามารถสรางรายละเอยดในการน าเสนอไดมากกวาทางโทรทศน ทจ ากดดวยระยะเวลา สงผลใหผชม โดยเฉพาะทเปนเดกและเยาวชนมสวนรวมอยางเตมทในการชม

รวมทงผลประโยชนในเชงธรกจทเมอออกจากโรงภาพยนตร ยงสามารถน ามาผลตเปนซด, วซด, ดวด, เกมวดโอ, เกมคอมพวเตอร หรอสอทางดจตอลตาง ๆ รวมทงการผลตสนคา ของทระลก เกยวกบตวละครในการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

ดงนน จะเหนเมอการตนญปนครอบครองตลาดการตนในประเทศไทยมานานหลายป จงมค าถามในใจวาทงทการตนญปนทแปลจากภาษาญปนมาตพมพในไทย หรอการน าภาพยนตรการตนเขามาฉายในประเทศไทย โดยทไมมการเปลยนแปลงเนอหา ใดๆ นน การตนจะน าเสนอเนอหาในเชงวฒนธรรมในดานใดบาง มลกษณะเชนใด และอยางไร โดยศกษาจากเนอหา คอ การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ผานเรองราวจากตวละคร

1.2 วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาการน าเสนอแนวคดหลกผานแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

2. เพอศกษาวเคราะหลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนทน าเสนอผานทางการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

1.3 ปญหาน าวจย

1. แนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ คออะไร 2. ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนอยางไร

บาง

1.4 ขอบเขตการวจย 1. การศกษาวจยนมงศกษาการวเคราะหความเปนญปนทเกยวของดานวฒนธรรมท

สอดแทรกในสอการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ซงไดรบความนยมในประเทศไทยมาเปนระยะเวลาประมาณ 30 ป ซงสามารถดไดทกเพศทกวย

DPU

2. ขอบเขตของตวการวเคราะห คอเกยวกบเนอหาความเปนญปนดานวฒนธรรมทสอดแทรกในการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เทานน ทปรากฏอยเปนรปแบบการด าเนนชวตผานตวละครในการตนนน ๆ เปนหลก จ านวน 9 ตอน ทออกฉายตงแตป พ.ศ. 2533 - 2547

1.5 นยามศพทเฉพาะ

1. ภาพยนตรการตนญปน หมายถง ภาพยนตรการตนหรอหนงการตนทมผลตและแปล มาจากภาษาญปน โดยมลกษณะภาพลายเสนตางๆ มโครงสรางภาพตางๆ ท งายๆ มสสน สวยงาม ควบคไปกบการใสเสยงและเสยงประกอบตางๆโดยถายทอดความหมาย เนอหาตอเนองสมพนธกนตงแตตนจนจบ เลาเรองโดยการล าดบภาพตอเนองและเคลอนไหวไดเสมอนจรง มบทพดหรอสนทนา ทอยในรปแบบสอตางๆ เชน สอภาพยนตร สอโทรทศน สอบนทกภาพและเสยงแบบ วดโอ วซด หรอ ดวด ในการศกษาวจยในทนหมายถง ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

2. การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ หมายถง ภาพยนตรการตนหรอหนงการตนเรองยาว ตอนพเศษ ทผลตขนมาเพอจดฉายในโรงภาพยนตรปละ 1 ตอน แตเมอออกจากโรงภาพยนตรจะถกผลตออกในรปแบบของ วซด หรอ ดวด (ในทนมจ านวนทงหมด 9 ตอน)

3. ภาพตวแทนความเปนญปน หมายถง ภาพหรอลกษณะทเปนตวแทนวฒนธรรมญปนทปรากฏในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

4. วจนภาษา/ภาษาถอยค า ( Verbal Language) หมายถง การสอสาร ทใชภาษาพด ภาษาเขยน ในการสอสารเพอสอความหมาย

5. อวจนภาษา/ภาษาทไมใชถอยค า (Non-Verbal Language) หมายถง การสอสารทไมใชภาษาพด ภาษาเขยน ในการสอสาร แตใชภาษาทาทาง สญญาณ สงของ วตถ เพอสอความหมายแทน

6. วฒนธรรมทเปนวตถ (Material Culture) หมายถง ลกษณะรปธรรม เปนวฒนธรรมทเปนวตถสามารถสมผส จบตองได ไดแก สงกอสราง ทอยอาศย เครองมอเครองใชตางๆ เครองอปโภคบรโภค อาหารการกน ยานพาหนะ เครองแตงกาย เปนตน

DPU

7. วฒนธรรมทไมใชวตถ ( Non- Material Culture) หมายถง ลกษณะ นามธรรม เปนวฒนธรรมทางดานจตใจทมผลตอการด ารงชวตของมนษยในสงคม ไดแก ความคด ความเชอ ลทธประเพณ คานยม เปนตน

8. แกนเรอง (Theme) หมายถง แนวคดทอยในเรองราวทผผลตสรางสรรคขนและตองการทจะสอออกมาใหผรบสาร ผด ผชม ไดรบร

9. การวเคราะหเนอหา หมายถง วธการวจยเชงคณภาพประเภทหนงท ใชวเคราะหสอ (Media) โดยศกษาลกษณะเนอหาของสอ เพอใหไดค าตอบของการศกษาวจย

10. การเลาเรองแบบบคคลาธษฐาน (Personification) หมายถง การเลาเรองประเภทหนงทใชวธการเลาการกลาวสงทเปนนามธรรมใหกลายเปนรปธรรม หรอเปนวตถขนมา ใหมตวตนขนมา เปนการสมมตสงทไมใชมนษย ซงอาจจะเปนสงทไมมชวต สตว พช ปรากฏใหมความรสกและการกระท าไดประหนงคน ทสามารถพดจาปราศรย เจบปวด รองไห ดใจ โกรธแคน ฯลฯ เหมอนทกบมนษยรสก

11. วฒนธรรม หมายถง สงทมนษยสรางขนและไดเรยนร ยอมรบเขามาเพอตอบสนองความตองการของสมาชกในสงคม และสงคมยอมรบในสงนนๆ มการสบทอด และยดถอปฏบตกนเปนสวนหนงของวถชวตของคนในสงคม

12. การสอสารระหวางวฒนธรรม ( Intercultural Communication) หมายถง กระบวนการแลกเปลยนและตความสญลกษณและบรบทหนง ๆ โดยบคคลในกระบวนการสอสารนนมความแตกตางทางวฒนธรรมมากในระดบทมการตความและมความคาดหวงเกยวกบพฤตกรรมทเหมาะสมแตกตางกน น าไปสความหมายทไมเหมอนกน

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ผลการศกษาท าใหทราบถงแนวคดแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอน พเศษ มลกษณะการด าเนนเรองทเหมอนกน เพอใหไดถงแกนความรทแฝงอยใน ภาพยนตรการตน 2. ผลการศกษาจะท าใหเกดการเรยนรและเขาใจเกยวกบลกษณะภาพตวแทนความเปน ญปนของวฒนธรรมญปนในดานตางๆ ทน าเสนอสอดแทรกในภาพยนตรการตน 2. เปนประโยชนตอการศกษา เรยนรและสรางความเขาใจเกยวกบลกษณะทางวฒนธรรม ญปนผานสอการตน

DPU

3. ใชเปนขอมลพนฐานในการสรางสอการตนทเนนดานเชงความเปนญปน 4. เพอเปนแนวทางในการศกษาคนควาเกยวกบวฒนธรรมของการตนในประเดนอนๆ

ทกวางขวางและลกซงยงขนตอไป

DPU

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวจยเรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ” มแนวคดและผลงานวจยทเกยวของ ซงสามารถนามาใชเปนกรอบทางความคดเพอการศกษาดงตอไปน

2.1 แนวคดและความหมายเกยวของการตน (Cartoon) 2.2 แนวคดทเกยวของภาพยนตรการตนญปน (Anime) 2.3 แนวคดเรองภาพตวแทน (Representation) 2.4 แนวคดเรองการเลาแบบบคคลาธษฐาน (Personification) 2.5 แนวคดเรองการสอสารระหวางวฒนธรรม (Intercultural Communication) 2.6 แนวคดเรองวฒนธรรม (Cultural) 2.7 แนวคดเรองความเปนญปนและสงคมญปนเชงวฒนธรรม 2.8 แนวคดกระบวนการขดเกลาทางสงคมหรอกระบวนการสงคมประกต 2.9 แนวคดเกยวกบสาร (Message) 2.10 ผลงานวจยตางๆ ทเกยวของ

2.1 แนวคดและความหมายเกยวของการตน (Cartoon) ความหมายและลกษณะของการตน

การตนเปนสอทนาสนใจสาหรบเดก เพราะการตนสอความหมายออกมาในลกษณะของภาพประกอบคาบรรยายชวยใหเดกเกดจนตนาการ โดยมหลกการและทฤษฎทตองทาความเขาใจกอนคอ

The Encyclopedia Americana (1996 , 728) ไดใหความหมายของการตนไววา การตนหมายถง การเขยนภาพลายเสน หรอสญลกษณทมงเหนบแหนมคนใดคนหนง เพอแสดงอารมณและใหเกดความขบขนเปนประการสาคญ

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2525 , 90) ไดใหความหมายของคาวาการตนไววา การตน (น.) คอ ภาพลอ ภาพตลก บางเขยนเปนภาพบคคล บางทเขยนเปนภาพแสดงเหตการณทผเขยนตงใจลอเลยนใหดรสกขบขน บางทเขยนตดตอกนเปนเรองยดยาว

DPU

คาวา “การตน” จาแนกออกไดเปน 2 ประเภท คอ การตนธรรมดา ( Cartoon ) กบการตนเรอง หรอ นยายภาพ ( Comics) โดย The Encyclopedia Americana ( 1972 : 728 ) ไดใหความหมายเกยวกบการตนเพมเตมไววา การตน ( Cartoon) มาจากคาในภาษาอตาเลยนวา Cartoon และภาษาละตนวา Carto มความหมายวา กระดาษ เพราะสมยนน การตนเปนการวาดภาพลงบนผาใบขนาดใหญ บนผามาน หรอการเขยนลวดลายลงบนกระจกและลายกระเบองเคลอบ

การตนจดเปนวรรณกรรมทถายทอดความเขาใจและความรสกดวยภาพ ซงมลกษณะเปนภาพชวนขนทด ผดเพยนไปจากความเปนจรง สาหรบการตนเรองหรอ นยายภาพ ( Comics) นน ไดแกภาพการตนทเปนชองเดยว หรอหลายชองกได ทแสดงเรองหรอเหตการณตลก ขาขน หรออาจเปนเรองราวตอเนอง มการผจญภยตาง ๆ เปนเทพนยายหรอนทาน เมอมการรวบรวมจดพมพเปนเลม การตนทเปนชองเดยว หรอหลายชองกได ทแสดงเรองหรอเหตการณตลก ขาขน หรออาจเปนเรองราวตอเนอง มการผจญภยตาง ๆ เปนเทพนยายหรอนทาน เมอมการรวบรวมจดพมพเปนเลม เรยกวา Comics Books ดงนน ความหมายของ Comics คอสงทตพมพเปนเลม เปนชด หรอมการกาหนดออกตามระยะเวลา ซงในภาพชวนขนเปนสงเราใจในการอานเปนอยางสง อารมณขนในภาพนงมใชเปนเรองเกยวกบการเมอง ทเรยกวา Caricature ซง หมายถง ภาพลอบคคลหรอวตถททาใหขน โดยการเปลยนแปลงลกษณะบางอยางใหเกนความเปนจรงไป แตไมมความประสงคทจะแสดงใหเหนการกระทาอยางใดอยางหนงเปนจดสาคญ ซงพบมากในหนงสอพมพ คอมกใชวาดประชดประชนสงคม โดยเฉพาะทางดานการเมองจนเรยกวา การตนการเมอง

อาจกลาวไดวา การตนเรอง ( Comics ) คอ หนงสอทดาเนนเรองดวยภาพการตนแทนทจะมตวหนงสอบรรยายเปนหนา ๆ อยางหนงสอธรรมดากกลายเปนภาพทงหมด คาบรรยายหากจะมกเปนเพยงขอความสน ๆ ใหรวาใคร ทไหน สวนจะใหทาอะไรอยางไรนน จะบรรยายเปนคาพดของตวละคร ผอานจะมความรสกเหมอนดละคร ซง Comics น เปนลกษณะทตรงกบคาวา “ การตน ” ในภาษาไทยมากทสด เพราะเมอพดถงการตนทเปนเรองราวตพมพเปนหนงสอ หรอนตยสารมากกวาความหมายอน ( รชน ศรชยเอกวฒน, 2536 : 20 )

ลกษณะของการตน

DPU

การตนมลกษณะพเศษซงแตกตางจากสออน ๆ แตการตนกทาหนาทในการสอสารเชนเดยวกบสอประเภทอน ๆ โดยเมอนาไปเปรยบเทยบสอการตนกบสอประเภทอน ๆ อาจทาใหเขาใจการตนมากขน ( ชไมพร สขสมพนธ, 2541: 11 – 12 )

- การตนเปนภาพวาด จงถกจดใหเปนศลปะ ลายเสนชนดหนงเชนเดยวกบภาพประกอบซงทง 2 อยาง มขอแตกตางทเหนไดชด คอ ภาพประกอบเนนทการนาเหตการณใดเหตการณหนงทสาคญมาแสดง เพยงจดเดยว สวนการตน เปนการเลาเหตการณอยางตอเนองไปตามลาดบ

- เทยบกบวรรณกรรม เนองจากการเลาเรองเนนสงสาคญในการตนเพอตอบสนองผคนและอาจแทนทหนงสอนยายราคาถก หรอนวนยายเรองยาวตามนตยสารได เพราะการตนสามารถใหรายละเอยดและเลาเหตการณไดโดยงาย โดยใชเวลาอนสน และสามารถเขาใจเรองราวทนาเสนอไดทนท แตหากเรามองการตนในแงวรรณกรรมเพยงอยางเดยว ยอมไมไดเนอหาสาระ แหงการตนไวทงหมด

- เทยบกบละคร ทงละครและการตนตางใชบทสนทนาโตตอบ ใหเปนประโยชนตามวตถประสงคตาง ๆ เชน เพอแสดงนสยและเจตนาเพอขมวดปมใหฉงนชวนตดตาม เพอบอกแนวเรองและความคดหลกของผลงาน เพอแสดงบรรยากาศ เพอใหความหมายแกเหตการณ

- เทยบกบภาพยนตร ซงใกลเคยงกบการตนมากกวาอยางอน และสงผลกระทบตอกนอยางตอเนอง

จากการเปรยบเทยบการตนกบสออน ๆ จะเหนไดวา การตนมลกษณะการแสดงออกเปนเอกลกษณเฉพาะของการตนเอง จงจดเปนสอไดอยางหนง ทแตกตางจากสออน

การตนจะมคณสมบตเบองตน คอ ตองงาย ( Simple ) มกเนนเพยงภาพโครงราง มการตนบางเรองทใชภาพซบซอน แตกสามารถเขาใจไดงายในเวลาอนรวดเรว อกคณสมบตหนงของการตน คอ ลกษณะเกนความเปนจรง ( Exaggerated ) เชน ภาพหนาคนจะบดเบอนไปจากความเปนจรง ขนาดดวงตาใหญกวาปกต นอกจากนยงเผอเปดโอกาสใหมการแสดงออกทางอารมณบนใบหนาไดมาก ๆ ซงเปนการสอสารถงลกษณะบคลกภาพและความรสกของตวละคร

การตนญปนเปนการแสดงออกในเชงปจเจกชนของผวาดและผอาน ลกษณะทเปนไปไมได หรอเหนอจรงเปนคณสมบตพเศษอยางหนงของการตนญปน นอกจากนนแลวการตนญปนมแนวเรองตาง ๆ มากมาย มจดประสงคเนนไปทความบนเทง หรอฆาเวลาในสงคมญปน แกน

DPU

เรองของการตนญปนมความหลากหลายมาก การตนสาหรบเดกผชาย มกจะเปนเรองตลกขบขน เรองเกยวกบกฬา การผจญภย ภตผปศาจ นยายวทยาศาสตร และเรองชวตในโรงเรยน สวนการตนสาหรบเดกผหญงนนมกเปนเรองเกยวกบความรกในอดมคต สวนการตนสาหรบผใหญมกมแกนเรองกวางตงแตเรองศาสนาไปจนถงเรองโป ซงสวนใหญจะเปนเรองประเภทหลงมากกวานอกนนกเปนเรอง นกรบ รกการพนน

ปจจบนมการตนหลากหลายแนวใหเลอกอานโดยมทงการตนสาหรบเดก การตนสาหรบหนมสาว การตนสาหรบผใหญ เนองจากการตนในประเทศญปน มตพมพออกมามากมายและหลายรปแบบทาใหนกวาดการตนในญปนทงหลายตองแขงขนกนอยางจรงจง เพอทจะเสนอแนวเรองใหม ๆ ตวละครแปลก ๆ ทงในอดตและปจจบน หรอจากจนตนาการในอนาคต จากงานวจย แนวเรองของการตนโดยรวบรวมจากการสารวจตลาดการตนญปนในบรเวณโตเกยวและโอซากาและตามรานหนงสอการตน ( Manga – ya ) ทวไป โดยกว บานไทและสชาต สวสดศร ( 2526 ) ในการวเคราะหแนวเรองและเนอหาของการตนรวมทงงานวจยของสมคด ปลอดโปรง (2528) ทศกษาคณคาทางการศกษาของภาพยนตรการตนโดยจดแบงแนวเรองของการตนออกเปน 9 ประเภท ไดแก

1. แนวนยายวทยาศาสตร การตนแนววทยาศาสตรเกยวกบโลกอนาคต หรอการผจญภยในอวกาศและจกรวาลอนลกลบ มกจะมยานอวกาศและพระเอกรนเยาวเปนตวชโรง

2. แนวผสางและสตวประหลาด นาเอาผหรอสตวประหลาดมาเปนพระเอก โดยวาดใหมความนารก นาเอนด เปนมตร มคณธรรมคอยปกปองชวยเหลอคนอน

3. แนวความรกของหนมสาว นาเสนอเรองราวความรกของตวละครในเรอง ซงมกสอดแทรกอยในเหตการณตาง ๆ ทเกดขนในโรงเรยนหรอมหาวทยาลย โดยพระเอกมกจะหนมหลอ ทะเลน มความสามารถในการเลนกฬาและเปนขวญใจของสาว ๆ สวนนางเอกมกเปนสาวนอยชางฝน

4. แนวการแขงขนเกมและกฬา นาเสนอเรองราวเกยวกบการแขงขนเกมและกฬาประเภทตาง ๆ โดยตวเอกของเรองเปนผทมความพากเพยร อดทน ขยนฝกซอมเพอใหไดมาซงชยชนะเปนการตอสทมคณธรรมและมนาใจนกกฬา

5. แนวการผจญภยของตวเอกและคณะ เปนแนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ ซงตวละครในเรองอาจเปนคนหรอสตวกได โดยนาเสนอเรองราวเกยวกบการผจญภยในสถานทตาง ๆ ไปพบสงทแปลกมหศจรรย ปญหา และความสนกสนาน

DPU

6. แนวการผนวกชวตจรงกบสงมหศจรรย การตนทดาเนนเรองราวตามชวตจรงของคนในยคปจจบน แตมสงวเศษมหศจรรยเขามาเกยวของ ซงสงวเศษมหศจรรยนอาจจะมาในรปของคน สตวเลยง ตกตา และหนยนตกได และสงทมหศจรรยเหลานจะเขามาพวพนกบการดาเนนชวตของตวละครในดานตาง ๆ เชน ชวยแกปญหา สรางปญหา กอใหเกดความยงยาก และความสนกสนานสารพดแบบ

7. แนวการตอสระหวางฝายธรรมะและอธรรม การตนทนาเสนอเรองราวเกยวกบการตอสระหวางยอดมนษยกบปศาจราย การพทกษโลกมนษยจากเหลามารรายและความดชนะความชวเสมอ โดยตวเอกในเรองมกจะเปนมนษยแตดาเนนชวตเหมอนคนธรรมดา แตเมอมเหตการณรายกจะแปลงรางไปปราบเหลามารราย

8. แนวการดาเนนชวตของตวแสดง แนวเรองเปนการดาเนนชวตโดยทวไปของตวละครในเรองซงเปนคน โดยอาจจะเปนเรองเกยวกบชวตประจาวน การเรยน การทางาน แตสอดแทรกดวยเหตการณทสนกสนาน ตนเตน

9. แนวการใหความรในดานตาง ๆ เปนภาพยนตรทมงใหความรตาง ๆ โดยเฉพาะ ซงมกจะเสนอความรนน ผานตวแสดงและเรองราวทสรางสรรคอยางสนกสนาน

โดยแนวเรองในแตละแนวกจะมมากนอยตางกนไปในแตละยค และถกใจผรบสารแตละกลมแตกตางกน แนวเรองของภาพยนตรการตนทง 9 แนวน ยงคงมความสอดคลองนามาประยกตเพอใชในการวเคราะหไดในปจจบน

คณสมบตของสอการตน

หนงสอการตนจดไดวา เปนสอมวลชนประเภทหนง ซงนบวนจะมบทบาทและอทธพลตอเดกวยเรยนมากยงขน ไมวาจะโดยตรงหรอทางออม การตนเปนสงทใหความร และความบนเทงแกเดก

หนงสอการตนทว ๆ ไป มสงเราใจอยในตว เชนตวเอก หรอเนอเรองทนาสนใจ เดกสวนใหญมแรงจงใจทจะอานหนงสอการตนเปรยบเสมอนเปนสะพานทเชอมระหวาง “การไมอาน” กบ “การอานอยางสนกสนาน” แตการอานหนงสอทกประเภท ยอมมทงประโยชนและโทษ

ประโยชน 1. สนองตอบตอความตองการและความสนใจของผอาน

2. สงเสรมใหผอานเกดนสยรกการอาน ใครเรยนรอนเปนพนฐานเพอการเรยนรตอไป

DPU

3. เสรมสรางจนตนาการและความคดรเรมสรางสรรค เชน การวาดภาพ

4. ใหความรคคณธรรม และถายทอดคานยมทดงามของสงคมใหกบผอานโดยเฉพาะเดก 5. ใหความสนกสนานเพลดเพลน และไดใชเวลาวางใหเปนประโยชน 6. สาหรบเดก ๆ สามารถชดเชยสงทขาดแคลน ทาใหเกดความสบายใจ มความทดเทยม

และเขาใจชวต รวมทงชวยฟนฟจตใจในภาระตาง ๆ ไดดยงขน

โทษ

1. เดก ๆ อาจจะเกดการเรยนรเกนวยในมโนทศนทไมเหมาะสม

2. อาจจะไดเรยนรคาทผดเพยน ตวสะกดการนตทไมถกตอง ทาใหใชคาอยางผด ๆ

3. การนาเสนอทนากลว อาจทาใหผอานมบคลกกลายเปนคนหวดกลว ไมมความมนใจในตวเอง ถาเปนภาพทเขยนลวก ๆ หรอบดเบอนความจรงไปมากอาจทาใหเกดการเขาใจผดเหนทกสงเปนของเลนไปหมด อาจเกดอนตราย

4. ถามเนอหาเสนอภาพทเกยวกบเรองเพศ อาจกระตนในเดกสนใจ หรอทดลองเรองเพศอยางลกซงกอนถงวยอนสมควร

5. ทาใหขาดความสนใจในการเรยน

6. สนเปลองทนทรพย สรปไดวา ประโยชนทไดรบเปนการสนองตอบตอความตองการและความสนใจอนเปน

พนฐานเพอการเรยนร และปลกฝงใหรกการอาน ในอนทจะสงเสรมความคดสรางสรรคและจนตนาการ โดยการถายทอดจากหนงสอการตนซงอาจเกดโทษไดจากการทเดกเรยนรกอนวยอนสมควร ถามเนอหาทเสนอเกยวกบเรองเพศหรอความนากลวทกอใหเกดความเขาใจผดได

แตหนงสอการตนมความนาสนใจและกอใหเกดความรสกทด นามาเปนแบบอยางไดตามทกว บานไท และสชาต สวสดศร ( 2526 : 28-29 ) ไดกลาวถงลกษณะพเศษของการตนญปนทแพรหลายในไทยและมผนยมเปนจานวนมาก แสดงวาการตนมลกษณะพเศษทสอดคลองกบนสยและคานยมของคนไทย โดยมลกษณะพเศษเดน ๆ อย 3 ประการคอ

1.คณสมบตความดยอมชนะความชวเสมอ

ดงจะเหนไดวาการตนญปนสาหรบเดก ๆ จะเตมไปดวยแนวเรอง “ทาดไดด ทาชวไดชว” เปนการตอสระหวางความดกบความชวรายทมกจะลงเอยดวยความดไดรบชยชนะ ตวแทนของความดอาจเปนยอดมนษยหรอสตวประหลาด กจะเนนความดประเภทอน ๆ เชน ความซอสตย หรอความกตญญกตเวท

DPU

2.คณสมบตของความเปนเพอน

สงคมญปนเปนสงคมทมความใกลชดกบกลม จงเนนความดงามในการมเพอน และความสามคคในกลมชน ตาง ๆ ความรสกเชอมโยงระหวางผคนในหมบาน ตลอดจนผคนทอยในชนบทหางไกล เรองราวทเกยวของกบซามไร มกเนนความสาคญของมตรภาพหรอความจงรกภกดเปนหลก โดยความหายนะจะพลนบงเกดขนทนท ถาหากมตรภาพระหวางเพอนหรอระหวางผคนไดถกทาลายลง

3.คณสมบตเนนความขยนหมนเพยรความมานะอดทนพยายาม มกปรากฏออกมาในการตน “ แนวกฬา ” ตาง ๆ ซงตวเอกจะคอย ๆ ฝกฝนจากการท

ความสามารถนอยจนกระทงเกง ซงเปนลกษณะทคนญปนเรยกวา “กม – บต - เตะ ” ( Gambatte ) และ “ไฟต - โตะ” ( Faito ) ซงแปลเปนไทยในทานองวา “ ความพยายาม” หรอมความหมายวา “จตใจนกส” นนเอง

คณสมบตของการตนทใหทงประโยชน และโทษ ตลอดจนลกษณะของการตนญปนทนาเสนอนนเปนแนวทางในการวเคราะหถงเนอหาเชงวฒนธรรมทนาเสนอผานทางการตนญปนทแปลในไทย วามลกษณะทใหโทษหรอประโยชนดานใดไดบาง โดยวเคราะหไดจากลกษณะเดนเปนองคประกอบทสาคญ

ในการศกษาเรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอน

พเศษ” แนวคดทเกยวของกบการตน ถอไดวาเปนขอมลพนฐานทสาคญอยางยงในการศกษา เพราะจะทาใหผศกษาไดเขาใจความหมาย ลกษณะของการตน ตลอดจนคณสมบต ขอดขอเสยของการตน ทสามารถนามาใชกรอบในแนวคดเรองทศกษา เพอทจะไดทราบถงลกษณะภาพลกษณะตางๆ ของตวละครในการดาเนนเรองเพอใชเปนแนวทางในการวเคราะหภาพลกษณะตวแทนของความเปนญปนทปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

2.2 แนวคดทเกยวของภาพยนตรการตนญปน (Anime)

ความหมาย ก าเนดและพฒนาการของภาพยนตรการตนญปน

ศพทานกรมสอสารมวลชน (2520, 21) ไดใหความหมายของภาพยนตรการตน( Cartoon Film) วา หมายถง การตนทสรางขนดวยวธการถายภาพภาพยนตรทละภาพจากชดภาพเขยนแสดง

DPU

ความเคลอนไหวตอเนองกนตามลาดบ เมอนามาฉายบนจอในอตราความเรวปกต (24 ภาพ/วนาท) กมองเหนเปนภาพยนตรการตน (Animated Carton) ทแสดงความเคลอนไหวได

ภาพยนตรการตน หรอ อะนเมะ (Anime) ในภาษาญปน เรองแรกของประเทศญปน ถกสรางขนครงแรกในราวป ค.ศ. 1916 (พ.ศ. 2459) โดยไดรบอทธพลมาจากนกสรางอนเมชนชาวฝรงเศสชอ Emile Cohl หลงจากนนเทคนคการสรางการตนอนเมชนกพฒนาตวเองขนมาตามลาดบ โอฟจ โนบโระ ( Ofuji Noburo) เปนนกสรางอนเมชน (Animator ) คนแรกของญปนทนาเอาเทคนคทเรยกวา Cut – out Silhouette มาใชกบงานอนเมชนในป ค.ศ. 1920 ซงนบเปนความสาเรจกาวแรก ททาใหนกสรางอนเมชนญปนไดรบการยอมรบในระดบสากล ในป ค.ศ. 1932 มาซาโอเกะ เคนโซ ( Masaoka Kenso) ผลตอนเมชนเสยงไดสาเรจเปนคนแรก และไดรบการยกยองใหเปน “ บดาแหงอนเมชนของญปน ” ในเวลาตอมาและจากความสาเรจของ มาซาโอเกะ ในครงนเอง ถอเปนจดเปลยนสาคญของวงการอนเมชนญปนทจากเดมมผสนใจเพยงกลมเลก ๆ ใหขยายตวกวางขนเรอย ๆ จนกระทงกลายเปนอตสาหกรรมในทสด

นอกจาก มาซาโอเกะ แลว ยงมบคคลสาคญอก 2 ทาน ทมสวนวางรากฐานใหกบวงการอนเมชนของญปน นนคอ เซโอะ มชโยะ ( Seo Michiyo) และยาบชตะ ไทจ (Yabushita Taiji) ซงทงคเคยเปนผตดตาม มาซาโอเกะ มากอน สาหรบ เซโอะ นน ไดผลตอนเมชนในรปของ Cell – animation ทมความยาวเทากบภาพยนตรปกตไดสาเรจเปนคนแรก ในชอเรอง Momotaro no umiwashi (1943) หรอ Momotaro and His Eagles of the Sea ซงเปนเรองราวเกยวกบการบกโจมตอาวเพรลฮารเบอร และไดรบการยกยองใหเปนภาพยนตรการตนคลาสสคเรองหนงของประเทศญปนในเวลาตอมา หลงจากนนเปนตนมา วงการอนเมชนของญปนกเตบโตขนเรอย ๆ แมจะเปนไปอยางชา ๆ กตาม หลงสงครามโลกครงท 2 ในชวงป ค.ศ. 1958 ยาบชตะ ไทจ และบรษทโตเอ อนเมชน (Toei Animation Co, Ltd.) กผลตภาพยนตรอนเมชนสขนาดยาวเรองแรกออกฉายในชอ Hakujaden หรอ Legend of the White Snake ไดสาเรจ และหลงจากนนบรษทโตเอ กผลตอนเมชนขนาดยาวเพอออกฉายเปนประจาอยางตอเนองในเกอบทกป กลม อะนเมะซอน ซงนน โนะไค ( Animeshon Sanin no Kai) ภายใตการนาของคร โยจ (Kuri Yoji) และผตดตามอก 2 คน เปนกลมนกสรางอนเมชนทมบทบาทมากในชวงป ค.ศ. 1960 โดยทางกลมไดทดลองสรางอนเมชนแนวขบขนขนมา โดยใชรปแบบของความเปนตลกราย

DPU

( Black humor ) และเสนหของความเปนตะวนออกผสมรวมเขาดวยกน แมจะไมประสบความสาเรจนกในประเทศญปน แตสาหรบผชมตางประเทศแลว นบวาไดรบความนยมสงทเดยว เหตการณสาคญทสด ของวงการอนเมชนญปนในยคหลงสงครามเกดขนในป ค.ศ. 1963 เมอ เทตซกะ โอซาม ( Tezuka Ozamu) ซงเปนนกเขยนการตนชอดง ไดเปดบรษทผลตอนเมชนของตนเองขนในชอ Mushi Production และนาอนเมชนซรยความยาวหลายตอนจบชอ Tetsuwan Atomu หรอ Astro boy ออกฉายทางสถานโทรทศนชอง 8 Fuji TV เมอเดอนมกราคม ซงสรางความตนตาตนใจใหแกเดก ๆ ชาวญปนเปนอยางมาก ในตลอดความยาว 30 นาททฉาย และจากความสาเรจนเองทาให Astro boy ถกพากยเสยงทบเปนภาษาอน ๆ เพอออกฉายในอกหลายประเทศทวโลก และหลงจากนนมา Astro boy กไดถกบนทกไววา เปนภาพยนตรการตนเรองแรกของประเทศญปน ทถกสรางขนเพอออกฉายทางโทรทศนโดยเฉพาะ ในชวงปลายทศวรรษท 1960 (พ.ศ. 2503) อนเมชนแนวกฬาเรมไดรบความนยมอยางมาก หนงในนนคอ เรอง Kyojin no hoshi (1968) หรอ Star of the Giants เพราะเนอเรองแสดงใหเหนถงจตวญญาณอนรอนแรง ของการตอสในสนามแขงขนไดเปนอยางด ซงเปนทถกอกถกใจชาวญปนเปนอนมาก เพราะเปรยบเสมอนจตใจของชาวญปน และในป ค.ศ. 1969 (พ.ศ. 2512) มภาพยนตรนเมชนทไดรบความนยมไมแพกน คอ เรอง Sazae san ซงสรางมาจากหนงสอการตนของ ฮาเซงาวะ มาชโกะ (Hasegawa Machiko) ทบอกเลาเรองราวชวตประจาวนของผหญงชาวญปนและครอบครว Sazae san ไดรบความนยมจากคนดอยางมาก และไดออกอากาศตอเนองยาวนานจนถงป ค.ศ. 1991 (พ.ศ. 2534) รวม 22 ป การนาเนอเรองจากหนงสอการตนมาผลตเปนภาพยนตรการตนหรออนเมชน มใหเหนอยางตอเนองในชวงทศวรรษท 1970- 1980 หนงในจานวนภาพยนตรการตนหรออนเมชน ไดรบความนยมอยางสงในชวงนน กคอ การตนโดราเอมอน ( Doraemon) ในป ค.ศ. 1979 (พ.ศ.2522) ผลงานจากปลายปากกาของฟจโกะ ฟจโอะ ( Fujiko Fujio) ซงเปนการผจญภยของแมวหนยนตทมาจากโลกอนาคต นอกจากนนยงมเรอง Candy Candy หรอ Kyandi Kyandi ในป ค.ศ. 1976 (พ.ศ. 2519) ทนาเสนอเรองราวชวตของเดกผหญงคนหนงไดอยางละเอยดออน ซงไดรบความนยมอยางมากทงในญปนและตางประเทศทออกฉาย บางสวนของอนเมชนความยาวหลายตอนจบ ทประสบความสาเรจเมอออกฉายทางโทรทศน ไดถกปรบเปลยนมาเปนภาพยนตรการตนเรองยาว เพอฉายทางโรงภาพยนตรตอไป ซงตรงจดนนแสดงใหเหนวาญปนมวธการจดการอยางดในการปรบเปลยนเรองราวใหเขากบสอท

DPU

หลากหลายได เชน Ginga Tetsudo 999 หรอ Galaxy Express 999 ในป ค.ศ. 1979 (พ.ศ. 2522) , Tonari no Totoro หรอ My Neighbor Totoro ในป ค.ศ. 1988 (พ.ศ. 2531) และรวมทง การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทมตงแตป ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2523) จนถงปจจบน ในการศกษาเรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ” แนวคดทเกยวของกบภาพยนตรการตนญปน (Anime) ถอไดวาเปนขอมลเบองตนทสาคญในการศกษา ซงจะทาใหเขาใจความหมาย คาจากดความคาวา การตนและ ภาพยนตรการตน ไดอยางชดเจนมากขน และนอกจากนนยงสามารถเขาใจถงลกษณะรปแบบเรองราวของการตนในประเทศญปน เพอใชเปนขอมลพนฐานทควรร สาหรบผสนใจททาการศกษาวจยเกยวกบภาพยนตรการตนญปน โดยเฉพาะตวผวจยเพอจะไดทราบถงลกษณะของรปแบบลกษณะการนาเสนอเรองราวผานภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ อนเปนประโยชนตอการศกษาวเคราะห

2.3 แนวความคดเรองภาพตวแทน (Representation)

ฮออล ( Hall, 1997:4) กลาววา ภาษาเปนสงหนงทสามารถบอกไดถงความหมายของสงตาง ๆ สามารถจะเปนตวกาหนดและจดการความประพฤต และการปฏบตการตาง ๆ ความหมายของภาษาจะชวยในการตงกฎ บรรทดฐาน และขนบธรรมเนยมตาง ๆ ทสงการและควบคมชวตคนในสงคม นอกจากน ฮออล (Hall, 1997 อางถงในวภาภรณ กอจรญจตต ,2545 :12) ยงมองวาแนวความคดเรองภาพตวแทน มการทางานคลายกบระบบการทางานของภาษา เพราะภาพตวแทนเปนผลผลตทางความหมายของระบบความคดในจตใจของมนษยผานการทางานของภาษา โดยการเชอมโยงระหวางระบบความคดกบภาษา ซงอานวยใหมนษยสามารถอางองถงโลกแหงความจรงของวตถ ผคน และเหตการณตางๆ รวมถงโลกแหงจนตนาการทมแตวตถ ผคนและเหตการณทปรงแตงขน ตวอยางเชน เมอครเรายนถอแกวอย ตอมาแกวไปวางและเดนจากไป เรากยงสามารถคดเกยวกบแกวนนอยได แมวามนจะไมอยตรงนนแลว ในความเปนจรง แกวทเราคดถงตอนนเปนเพยงระบบความคดทเกยวกบแกว เราสามารถพดเพยงคาวา แกว เพราะแกวเปนเพยงสญญะทางภาษา ซงในภาษาไทยใชอางองถงวตถทใชสาหรบรองนาดมเทานน ดวยวธการน เราจะสามารถสรางภาพตวแทนขนมาในระบบความคดผานภาษา ซงจะทาใหเรามความคดเกยวกบแกว ทงใน

DPU

โลกแหงความจรงและโลกแหงจนตนาการ ดงนน ภาพตวแทนจงไมไดเปนการลดรปความเปนจรง แตเปนการสรางตนเองใหมคณสมบตเทยบเทาความเปนจรงนนเอง

2.4 แนวคดเรองการเลาแบบบคคลาธษฐาน (Personification) การเลาแบบบคคลาธษฐาน คอ การเลาเรองประเภทหนงทใชวธการเลาการกลาวสงทเปน

นามธรรมใหกลายเปนรปธรรม หรอเปนวตถขนมา ใหมตวตนขนมา เปนการสมมตสงทไมใชมนษย ซงอาจจะเปนสงทไมมชวต สตว พช ปรากฏใหมความรสกและการกระทาไดประหนงคน ทสามารถพดจาปราศรย เจบปวด รองไห ดใจ โกรธแคน ฯลฯ เหมอนทกบมนษยรสก

ตวอยาง เชน Necklace is a friend, "Necklace is a friend" is an example of personification because

Necklace is a thing, and necklaces cannot be friends. Only living things can have friends. “สรอยคอเปนเพอน” เปนตวอยางของการเลา แบบบค คลาธษฐาน เพราะสรอยคอไม

สามารถเปนเพอนได เพราะสงทมชวตเทานนทสามารถเปนเพอนได 2.5 แนวคดเรองการสอสารระหวางวฒนธรรม (Intercultural Communication)

Lustig และ Koester (อางถงเมตตาเ ววฒนานกล ,2548:2) นยามความหมาย “การสอสารระหวางวฒนธรรม” หมายถง กระบวนการแลกเปลยนและตความสญลกษณและปรบทหนง ๆ โดยบคคลในกระบวนการสอสารนนมความแตกตางทางวฒนธรรมมากในระดบทมการตความและมความคาดหวงเกยวกบพฤตกรรมทเหมาะสมแตกตางกน นาไปสความหมายทไมเหมอนกน การสอสารระหวางวฒนธรรมนนเราอาจแบงไดโดยใชเกณฑทางภมศาสตรเปนสวนใหญ แตบางครงความแตกตางทางวฒนธรรมไมไดถกกาหนดหรอสามารถจาแนกแยกไดตามเกณฑภมศาสตร เพราะอาจมกลมคนทมวฒนธรรมเดยวกน แตอยกระจดกระจายในทตาง ๆ เชน ชาวจนหรอชาวมสลมทอาศยอยในประเทศตาง ๆ ทวโลก ดงนนเราอาจจะแบงการสอสารระหวางวฒนธรรมไดใน 2 ระดบ ดงน 2.5.1 การสอสารระหวางกลมเชอชาต (Interracial Communication)

DPU

คาวา “กลมเชอชาต” ( Racial Group) หมายถง กลมทมลกษณะทางกายภาพคลายคลงกน เชน สผว รปราง หรอโครงสรางทางรางกาย อาท รปทรงศรษะ ตา จมก เปนตน ในอดตมการแบงกลมกลมเชอชาต ออกเปน 3 กลม คอ กลมนกรอยด ( Negroid) ไดแก คนผวดา กลมมองโกลอยด (Mongoloid) ไดแก พวกคนเชย และกลมคอเคซอยด (Caucasoid) ไดแก คนยโรปและชาวตะวนตกอน ๆ

แมวาเชอชาตเปนสงทตดตวมาแตกาเนดและเปนอทธพลหนงทมผลตอการสอสาร แตเนองจากกลมเชอชาตตาง ๆ มการเดนทาง อพยพและยายถนไปอยทตาง ๆ รวมถงการแตงงานขามเชอชาต ทาใหการระบวาคนรนหลงๆ มเชอชาตใดอยางชดเจนจงเปนเรองทยากมาก อยางไรกตามทฤษฏการสอสารจานวนไมนอยกยงเชอวา ลกษณะทางกายภาพและรปลกษณภายนอกของบคคลมสวนทาใหคนรบรความเปนเชอชาตเดยวกนหรอตางกน และมผลตอการสอสารระหวางกน เชน ชาวจนหรอฮองกงจะมความรสกผอนคลายเหมอนอยกบประเทศตน เมออยในเมองมอนตรอล ประเทศแคนาดา ทมชาวจนและคนเอเชยผวเหลองอยเปนจานวนมาก แตเรมรสกถงความแตกตางทางวฒนธรรมเมอไปอยในเมองอน ๆ ทมคนเอเชยนอยหรอเรามกรสกมนใจทจะพดภาษาองกฤษกบคนตางชาตชาวเอเชยผวเหลองหรอผมดา ดวยกนมากกวากบคนตางชาตทเปนฝรงผมทอง เปนตน

2.5.2 การสอสารระหวางกลมชาตพนธ (Interethnic Communication) เปนกลมทเชอสบเชอสายจากบรรพบรษกลมเดยวกน ใชภาษาพดเดยวกน ยดถอ

ขนบธรรมเนยมประเพณและพธกรรมตาง ๆ เหมอนกนหรอคลายกน การแบงกลมชาตพนธอาจใชเกณฑในการจดแบงแตกตางกน เชน การแบงกลมชาตพนธดงเดมในเอเชยอาคเนย หรอเอเชยตะวนออกเฉยงใต อาจแบงได 3กลม โดยดจากพฤตกรรมการรวมกลมและยายถนฐาน ได กลมเรรอน เชน ผตองเหลองในประเทศไทย กลมตงถนฐานกงถาวร เชน กลมชาวเขาในประเทศไทยและกลมรฐประเทศ คอ กลมทมการตงฐานถาวรและจดตงเปนอาณาจกรหรอประเทศขน

2.5.3 บรบทการสอสารระหวางวฒนธรรม Cushner และ Brislin (อางถงเมตตาเ ววฒนานกล ,2548:15) แบงบรบทการสอสารตาง

วฒนธรรมออกเปน 5 บรบท ไดแก 2.5.3.1 การทองเทยว

DPU

2.5.3.2 การทางาน 2.5.3.3 การแตงงาน/การตงหลกแหลงและครอบครว 2.5.3.4 การศกษาและการเขาเรยน 2.5.3.5 การประกอบและการตดตอทางธรกจ ในขณะท Taft (อางถงเมตตา ววฒนานกล ,2548:15) ไดเสนอสถานการณทเกยวของกบการปรบตวและการสอสารตางวฒนธรรมไว 5 ประเภท คอ

-ประเภทแรก คอ กลมทเดนทางออกนอกดนแดน ประเทศ ถนทอยเดมไปสดนแดน ประเทศ หรอถนทอยใหม “เปนการชวคราว” ซงกลมน Taft เรยกวากลมพกคางแรม ( Sojourning) เชน การไปทองเทยว ศกษา ทางาน ตดตอธรกจ หรอปฏบตภารกจตาง ๆ ในตางประเทศหรอตางแดน ตวอยางกลมน เชน นกศกษาแลกเปลยนระหวางประเทศ อาสาสมครเพอสนตภาพ NGO นกทองเทยว นกธรกจ มชชนนาร เปนตน ในกลมแรกนมกเปนการเขาสวฒนธรรมใหมอยางมเปาหมายไมวาจะตงใจมาเองหรอไดรบมอบหมายมากตาม

- ประเภทท 2 คอ กลมทยายมาจากภมลาเนาเดมมาตงรกรากใหมในตางแดน หรอกลมตงรกราก (Setting) ผอพยพขามแดน (Innigrants) และผลภย (Refugees) ทมทงสมครใจและไมสมครใจทจะยายเขามาเพอตองการเปนสมาชกของสงคมใหมอยางถาวร เชนเดยวกบการอพยพของคนในชนบทเลก ๆ เขาสตวเมอง รวมถงผทยายไปตงรกรากในตางประเทศ เชน ปจจบนคนฮองกงจานวนมากยายไปตงรกรากในแคนาดาและออสเตรเลย เปนตน

ผอพยพขามประเทศไมวาจะระยะสนหรอระยะยาว เมอไปถงประเทศนนใหม ๆ กยอมตองการการปรบตวเพอใหเขากบวฒนธรรมทเปลยนแปลงไป สาหรบการเปลยนวฒนธรรมใหมกะทนหน เชน ผลภยจากเอเชยตะวนออกเฉยงใตเพราะสงครามเวยดนามและอนโดจน เนองจากเปนการจากบานมาอยางรวดเรวและไมเตมใจ ทาใหผลภยมโอกาสนอยทจะปรบจตใจเพอใชชวตในสงคมใหม อยางนอยทสดในชวงแรกของการยายถนฐานใหมผลภยจะรสกทกขทรมาณทางจตใจมากเพราะไมมทอย

นอกจากน ในกลมยงรวมถงคนทแตงงานกบคนตางวฒนธรรมและตองยายมาอยในวฒนธรรมใหมรวมกบสามหรอภรรยาดวย

-ประเภทท 3 คอ กลมทตองปรบตวภายในดนแดนหรอประเทศเดมของตนเอง เนองจากมการเคลอนไหวทางวฒนธรรม (Sub-cultural Mobility) เกดขน เชน การเปลยนบทบาทของสตรใน

DPU

ประเทศญปน การใหยกเลกประเพณเผากระดาษไหวเจาในประเทศจน เปนตน การสอสารระหวางวฒนธรรมจงเกดขนระหวางกลมทสามารถและไมสามารถปรบเปลยนรบวฒนธรรมใหมได รวมทงชองวางระหวางคนทยงคงรกษาเอกลกษณของชาตพนธเดมของตนเอง อาท ชาวมอญในประเทศไทย ทเกาะเกรด จงหวดนนทบร จะพบการผสมกลมกลนทางวฒนธรรมปรากฏใหเหนอยางชดเจน

-ประเภทท 4 คอ กลมทตองปรบตวอนเนองมาจากการเปลยนแปลงภายในสงคม ( Change in Society) ในขณะทกลมท 3 เกดการเปลยนแปลงทางคานยมภายในสงคมทตนอย แตการเปลยนแปลงในกลมนเกดจากการเปลยนแปลงทางโครงสรางสงคม ดงนนกลม 3 และกลม 4 จงมความสมพนธและมลกษณะใกลเคยงกนมากแตตางกนทจดเนนเทานน ตวอยางของกลมน เชน การเปลยนจากสงคมเกษตรกรรมเปนสงคมอตสาหกรรม อาท การลงทนของชาวตางชาตในหลายจงหวดของประเทศไทยทาใหคนภายในพนทเปลยนอาชพ ซงมผลตอรปแบบการดาเนนชวต วธคดและคานยม หรอ การโอนรวมกจการธรกจรวมกบตางชาตทาใหปรชญาและวฒนธรรมองคกรเปลยนไปจากเดม มผลกระทบตอรปแบบการสอสารรวมถงคานยมของคนภายในองคกรและสงคม การเปลยนแปลงตาง ๆ เหลาน กอใหเกดปญหาการสอระหวางบคคลทมวฒนธรรมตางกนได

-ประเภทสดทาย คอ กลมทแยกตวออกจากกลมเดมหรอเปลยนสถานะเดมของตน (Segregation) เปนอกกลมหนงทมโอกาสเกยวของกบการสอสารตางวฒนธรรม เชน คนทปลดเกษยณ การแตงงาน วยเรยนสวยทางาน หรอกาวแรกของการเขาสมหาวทยาลย ในชวงทผละออกจากสงเดมทตนเคยเปนอย บคคลจะตองปรบตวและทาความเขาใจกบวฒนธรรมใหมทตนเคยเปนเคยอย ดงนน บอยครงทเราจะไดยนคนพดวา “ไมใชเดกแลวนะ” “เธอแตงงานมครอบครวแลวนะ” “เลกทาเสยท เกษยณแลวนะ” ฯลฯ การไมปฏบตตวใหเหมาะสมหรอสอดคลองกบความคาดหวงของสงคมในสถานะใหมของตน จงอาจกอใหเกดความลมเหลวในการสอสารได เชน คนจบมหาวทยาลยและทางานแลวแตเรยกตนเองวา “หน” กบผบงคบบญชาเพอแสดงความเคารพในความเปนผอาวโสกวา แตผบงคบบญชาอาจตความวา “ไมรจกโต” กได

ทงนจะเหนวาในขณะทกลมท 1 และกลมท 2 เปนการเคลอนยายทางภมศาสตร แตกลมท 3

กลมท 4 และกลมท 5 เนนการเคลอนทยายทางสงคมและวฒนธรรมมากกวา และกลมตาง ๆ เหลานลวนเปนกลมทอยในสถานการณทเกยวของกบการสอสารตางวฒนธรรมทงสน

DPU

จากการแบงกลมทง 5 กลมจะพบวาแตละกลมมระยะเวลาในการพานกหรอระยะเวลาในการมปฏสมพนธกบคนตางวฒนธรรมในบรบทใหม และแรงจงใจในการสอสารระหวางวฒนธรรมแตกตางกน

2.6 แนวคดเรองวฒนธรรม

แนวคดวฒนธรรม

คาวา วฒนธรรม มใชเปนหลกฐานทางราชการครงแรก เมอป ค.ศ. 1940 มาจากภาษาองกฤษวา “Culture” ทมาจาก Culturu ในภาษาลาตน อนหมายถง การเพาะปลก หรอปลกฝง (จานง อดวฒนลกษณ และคณะ 2543 :15) โดยความหมายและความเขาใจในเรองวฒนธรรมนนมหลากหลาย แตกตางกนไป ความร และพนฐานของแตละบคคล แตตงอยบนพนบานรวมกนวาวฒนธรรม คอ สงทมนษยสรางขนหรอประดษฐขน มใชสงทมนษยกระทาไปโดยธรรมชาต หรอโดยสญชาตญาณ

พทยา สายห (อางใน ชไมพร สขสมพนธ 2541:21) ไดใหความหมายวฒนธรรมในแงทเปนแบบอยางการดารงชวตวา แบบอยางการดารงชวตของคนหมใดหมหนงนน กอนทจะเปนแบบอยางขนได จะตองมการปฏบตคลอยตามกนในหมคนจานวนมากพอสมควร มการปฏบตตามกนไปทงกลมและปฏบตสบทอดตอเนองกนไปเปนเวลานานพอสมควร จนปรากฏเปนแบบอยางใหเหนไดชดเจนจากหมคนทเปนเจาของ สงเหลานกกลายเปนธรรมเนยม ประเพณ และวฒนธรรม นนกประกอบดวยทกสงทเปนประเพณทสบทอดกนมาทงสน และยงคงยดถอกนมา เพราะผปฏบตพอใจรวมกนวาเปนสงดงาม สนองความประสงคและใหประโยชนตามทตองการ

สวนทางดานสงคม สญญา สญญาววฒน (อางถงเมตตา ววฒนานกลม2548 :47) ไดใหความหมายวฒนธรรมในดานสงคมวา วฒนธรรมคอวถชวตหรอแบบในการดาเนนชวต ( Way of life) ของคนแตละกลมหรอแตละสงคม ซงมหลายดานดวยกน เชน การคบหาสมาคม การทามาหากน การทางานสวนรวมรวมกน การถายทอดความรแกกน ความเชอในสงตาง ๆ เปนตน สงเหลานรวมเปนวถชวตของคนในแตละสงคม แตละสงคมกสรางสรรควถชวตของตนขนเปนแบบตนโดยเฉพาะ สถาบนสงคมเปนสวนประกอบของวฒนธรรม กลาวไดวา วฒนธรรมทกวฒนธรรมมความสมบรณอยในตว โดยแบงออกไดเปน 3 รปแบบ คอ วฒนธรรมทางวตถ ไดแก

DPU

อาคาร บานเรอน เครองมอเครองใช วฒนธรรมทางความประพฤต หรอรปแบบการกระทาทเปนกฎเกณฑทางสงคม ไดแก ขนบธรรมเนยมประเพณ และกฎหมาย กฎระเบยบเปนตวกาหนด และวฒนธรรมทางความคด ไดแกความเชอ ความร คานยม อดมการณและคณธรรม วฒนธรรมแตละวฒนธรรมจะมรปแบบทง 3 รปแบบนทกวฒนธรรม แตรายละเอยดจะไมเหมอนกน แตละวฒนธรรมจะมลกษณะเดนเปนของตนเอง

ดงนนจงพอสรปไดวา “วฒนธรรม ” หมายถง สงทมนษยสรางขน และไดเรยนรยอม

รบเขามาเพอตอบสนองความตองการของสมาชกในสงคม และการใชสงคมยอมรบสงนน ๆ มการสบทอด มการเลอกสรร ปรบปรงเปลยนแปลงตามกาลเวลาและเงอนไขใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม กอใหเกดแบบแผนทเปนความคด และการกระทาทยดถอปฏบตกนเพอเปนวถชวตคนในสงคม

ในการศกษาเกยวกบวฒนธรรมตามแนวความคดทางมานษยวทยา เอดเวรด บ ไทเลอร

(Edward B. Tylor) นกมานษยวทยาคนแรกทใชคาวาวฒนธรรมในหนงสอ Primitive Culture (อางใน ยศ สนตสมบต 2544 , 11) ไดใหคาจากดความไววา วฒนธรรม คอ ผลรวมของระบบความร ความเชอ ศลปะจรยธรรม กฎหมาย ประเพณ ตลอดจนความสามารถและอปนสยตาง ๆ ซงเปนผลมาจากการเปนสมาชกของสงคม

สวน โครเบอร ( AL.Kroeber) และไคลด คลกคอน ( Clide Kluckhon) ไดสารวจงานเขยนทางมานษยวทยา ซงเขยนไวมากมายโดยสวนใหญแลวคาจากดความของวฒนธรรมจะเนนถงระบบความเชอ ( Belief System) และคานยมทางสงคม ซงอยเบองหลงพฤตกรรมของมนษย วฒนธรรมคอกฎระเบยบหรอมาตรฐานของพฤตกรรมคนในสงคมยอมรบ วฒนธรรมคอวถชวต (Way of Life) ของคนในสงคม

จากการศกษาเปรยบเทยบวฒนธรรมตาง ๆ ทวโลก นกมานษยวทยาไดสรปลกษณะ

พนฐานทสาคญไว 6 ประการดวยกน (ยศ สนตสมบต 2544,11 – 12) 1.วฒนธรรมเปนความคดรวม ( Shared Ideas) และคานยมทางสงคมเปนตวกาหนด

มาตรฐานของพฤตกรรม

DPU

2.วฒนธรรมเปนสงทมนษยเรยนร (Culture is Learned) ทละเลกละนอยจากการเกดและเตบโตมาในสงคมหนง วฒนธรรมเปรยบเทยบเสมอนมรดกทางสงคม

3.วฒนธรรมมพนฐานมาจากการใชสญลกษณ (Symbol) สญลกษณสาคญทมนษยใชคอภาษา

4.วฒนธรรมเปนองครวมความรและภมปญญา วฒนธรรมมหนาทสนองตอบความตองการพนฐานของมนษย

5.วฒนธรรม คอ กระบวนการทมนษยกาหนดนยามความหมายใหกบชวตและสงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา

6.วฒนธรรมเปนสงไมหยดนง มการเปลยนแปลงปรบตวอยตลอดเวลา ประเภทของวฒนธรรม เมตตา ววฒนานกล (2548 :52) นกวชาการดานการสอสารระหวางวฒนธรรมไดแบง

ประเภทของวฒนธรรมเปนประเภทตางๆ ไดดงน 2.5.1.วฒนธรรมทางดานวตถและไมใชวตถ 2.5.1.1 วฒนธรรมดานทเกยวของกบทางวตถ ( Material Culture) ไดแกสงของหรอวตถท

มนษยสรางขน เชน เครองมอตางๆ รถยนต สงกอสราง บาน อาคาร เปนตน 2.5.1.2 วฒนธรรมทไมเกยวของกบทางดานวตถ ( Non- Material Culture) วฒนธรรม

ประเภทนเนนสงไมเปนรปธรรม กลาวคอ เปนนามธรรม ( Abstract) ไดแก ภาษา ถอยคาทใชพด ความคดคานยม ประเพณ ความเชอดานศาสนา เปนตน

การแบงประเภทของวฒนธรรมออกเปน 2 ประเภทดงกลาวขางตน นกสงคมวทยาบางทาน(เมตตา ววฒนานกล ,2548:53 )เหนวา แนวคดเกยวกบวฒนธรรมประเภทท 2 หรอวฒนธรรมทไมใชทางดานวตถนน ยงสามารถแบงออกได 2 สวน คอ เรองของดานความคด และเรองดานการประพฤตปฏบต จะทาใหสามารถแบงวฒนธรรมออกเปน 3 สวน คอ -วฒนธรรมทางดานวตถ ( Material) -วฒนธรรมทางดานความคด ( Idea) ตวอยางของวฒนธรรมทางน ไดแก ความเชอทางศาสนา ความเจรญทางดานวทยาศาสตร เรองลกลบ เปนตน -วฒนธรรมทางดานบรรทดฐานเปนเรองของการประพฤตปฏบตตามระเบยบแบบแผนทดมการวางไว ไมวาจะเปนลายลกษณอกษรหรอไมเปนลายลกษณอกษร

DPU

และนกวชาการทางดานสงคมวทยาเหนวาควรจะแบงเปน 4 ประเภท ดงน -วฒนธรรมทเกยวของกบดานวตถ (Material Culture) -วฒนธรรมทางสงคม ( Social Culture) เปนวฒนธรรมทเกยวกบการประพฤตปฏบตตามมารยาทในสงคม เชน การจบมอ การทกทาย เปนตน -วฒนธรรมทเกยวของกบกฎหมาย ( Legal Culture) เปนวฒนธรรมประเภททใชเปนแนวทางในการดาเนนชวตในสงคม เชน ความซอสตย ความจรงใจในการทางาน เปนตน นอกจากนนกวชาการดานสงคมวทยาและมานษยวทยา ยงมการแบงประเภทของวฒนธรรมทไมใชวตถออกเปนหมวดหม หรอประเภทยอย ๆ ดงน

- ภาษา (Language) อาจกลาวไดวา ทกวฒนธรรมมภาษาทงนน มนษยในบางวฒนธรรม อาจจะมแตภาษาพด แตไมมภาษาเขยน

- ศาสนาและอดมการณ ( Religion and Ideology) ซงจะเปนตวอธบายความเปนมาและจดหมายปลายทางในชวตมนษย

- ระบบเศรษฐกจ (Economic System) ซงเปนเรองเกยวกบการใชเครองมอในการผลต การแลกเปลยน และแจกจายสงของทผลตขนมา

- จรยธรรม ( Ethic) หมายถงระเบยบกฎเกณฑในสงคมทวางไว เพอใหสมาชกในสงคมปฏบตในสถานการณตางๆ

- คณคาหรอคณธรรม ( Value) ทกวฒนธรรมจะตองมการจดการปกครอง วธการดาเนนชวต จะตองคณธรรมใหคนปฏบตตามระเบยบของสงคม

- การใชอานาจ (Authority) ทกวฒนธรรมจะตองมการจดการปกครอง มวธมอบอานาจใหบางคนเปนผใช มการจดการกบผไมปฏบตตามระเบยบของสงคม

- การแสดงออกในศลปะและสนทรยศาสตร ( Art and Aesthetics) ทกวฒนธรรมมการแสดงออกทางศลปะและสนทรยศาสตรของตนเอง วางมาตรฐานเกยวกบความงามของสงตางๆ

2.5.2. วฒนธรรมแบบเดยว ( Cultural Homogenization) และวฒนธรรมแบบพหนยมหรอแบบหลากหลาย (Cultural Pluralism)

DPU

วฒนธรรมแบบเดยว ( Cultural Homogenization) คอ สงคมทมเพยงสงคมเดยว ใชภาษารวมกนภาษาเดยว มวฒนธรรม ประเพณ คานยม และทศนคตในทศทางเดยวกน ในทางตรงกนขามวฒนธรรมแบบพหนยม (Cultural Pluralism) เปนสงคมทประกอบไปดวยชนตางเผาพนธ อาจใชหลายภาษา ซงทาใหเกดความเสยวสงในการสอสารทขาดประสทธภาพ เชน แคนนาดา เปนประเทศทพฒนาจากองกฤษและฝรงเศส การใชภาษาทางการถง 2 ภาษา ทาใหเกดปญหาในการทางานรวมกน ชาวแคนาดาทมรากฐานมาจากฝรงเศสเคยถกชาวแคนาดาเชอสายองกฤษเรยก “Niggers of Canada” เมอการแบงแยกพวกขนอยกบภาษา ทาใหโอกาสในการรบเลอกคนเขาทางานกไดรบผลกระทบไปดวย ทาใหเกดการแบงกลมยอย จนอาจนาไปสความขดแยงทางวฒนธรรมภายในประเทศ

ในวฒนธรรมแบบเดยว ปญหาเกดขนเมอกระบวนโลกาภวตนขยายตวขน เพราะเมอคนในแตละประเทศยงคงถอเอาลกษณะตวเองสง ทาใหการมองคนชาตอนเปนคนแปลก กอใหเกดการแบงแยกพรรคพวก เปนชนทองถนและคนแปลกหนา

อยางไรกตาม ความหลากหลายของประชากรภายในสงคม มผลทาใหสงคมมคานยมแบบแบงพวกเรา-พวกเขา (In group –out group) กลาวคอ เมอไรทภายในประเทศมประชากรทมความหลากหลายสง จะทาใหประชาชนเคยชนกบการอยรวมกบกลมคนทมความแตกตางกน ความรสกวาเปนพวกเรา-พวกเขา (In group –out group) จงมนอย ในขณะทประเทศทมลกษณะคลายคลงกนหมด ( Homogenized) จะรสกแปลกแยกกบคนแปลกหนาและมความรสกแบงพรรคแบงพวกมากกวา

2.5.3.วฒนธรรมแบบองบรบทสง ( High-Context Culture) และแบบองบรบทต า ( Low- Context Culture)

Edward T. Hall ไดแบงวฒนธรรมโดยพจารณาจากการตความหมายเนนทตวสารหรอตวปรบท โดยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

2.5.3.1 วฒนธรรมแบบองบรบทสง (High-Context Culture) วฒนธรรมนเชอวาคาพดเพยงอยางเดยวไมสามารถทาใหเราตความหมายสารไดทงหมด แตตองดความหมายจากทาทางการแสดงออกและปรบทแวดลอมตาง ๆ เชน สหนาประกอบ กรยาทาทาง เปนตน

2.5.3.2 วฒนธรรมแบบองบรบทตา ( Low- Context Culture) ความหมายของสาร (Message) จะชดเจนในตวมนเอง ความหมายทปรากฏในคาพดเปนความหมายตรงทผสอสารตองการสอไปยงผรบสาร

DPU

วฒนธรรมแบบองบรบทตา (Low- Context Culture) จงเปนวฒนธรรมในการสอสารแบบตรงไปตรงมาตามคาพด หรอเราสามารถสรปไดโดยตรงจากวจนภาษาหรอรปแบบสนธสญญาตาง ๆ ทเขยนไวอยางเปนทางการ

สวนวฒนธรรมแบบองบรบทสง (High-Context Culture) วฒนธรรมทมลกษณะเนนความเปนกลมและใหความสาคญกบความสมพนธ ( Personal Relationship) หรอการตกลงเจรจาโดยคาพด

ดงนนในขณะทวฒนธรรมแบบองบรบทตา (Low- Context Culture) จะใหความสาคญกบการเจรจาตกลงอยางเปนลายลกษณอกษรมากวาใหความสาคญระหวางบคคล แตสวนวฒนธรรมแบบองปรบทสง ( High-Context Culture) ตองใชเวลาในการทาความรจก สรางความสมพนธระหวางกนกอนการเจรจาตกลงใด ๆ ทงนเนองจากวธการพดของคนในสงคมมกใชคาพดเปนนยมากกวาทจะพดตรงๆ ทาใหความสาคญของอวจนภาษาเขามามบทบาทในการตความหมายมากขน การเรยนรและการทาความเขาในอวจนภาษา จะชวยทาใหผฟงสามารถเขาใจไดถกตอง เพราะบางครงในคาตอบวา “ไม” ของคนในสงคมน กลบหมายถง “ใช” ทงนตองอาศยการตความอวจนภาษาเขามาชวยตความตามทกลาวมาขางตน

วฒนธรรมทกวฒนธรรมเปนการเรยนรจากสงทสะสมกนมาและสงทมอยในสงคม กตามวฒนธรรมไมใชสงทอยนงกบท ทงนเพราะวฒนธรรมไมไดอยโดดเดยวโดยไมไดมการตดตอกบโลกภายนอก ดงนน วฒนธรรมทกวฒนธรรมจงเปลยนไปตามกาลเวลา การเปลยนของวฒนธรรมจะเปนการเปลยนทงโดยตงใจหรอโดยไมไดตงใจของคนในสงคมนน แตไมวาวฒนธรรมจะเปลยนไปอยางไรกตาม วฒนธรรมกเปนสมบตและคานยมของคนในสงคมนน (ยพา คลงสวรรณ,2545:30)

ดวยความหมายทงทางดานสงคมวทยาและมานษยวทยา เหนไดวาวฒนธรรมคอสงท

สงคมหรอคนหมนนยอมรบและปฏบตตามกนมา และมการเปลยนแปลงไปไมหยดนง การตนญปนไดรบการยอมรบจากนกวชาการดานวฒนธรรมทเปนทนยม (Pop Culture) ของญปนวาเปนรปแบบหนงของวฒนธรรม คอ วฒนธรรมการตน เนองจากการตนถอไดวามสวนเกยวของกบสงตาง ๆ เชน ปาย ตาราหรอหนงสอวชาการ ในการสอสารทมประสทธภาพการตนแสดงออกถงสตปญญาและพลงอานาจทจะยกระดบความเขาใจของผคนได เพราะฉะนนจงเชอวาวฒนธรรม

DPU

การตนจะยงคงเตบโตและพฒนาอยางตอเนองตอไป การตนในฐานะวฒนธรรมหนง จงมการเปลยนแปลงและพฒนาตอไปได

2.7 แนวคดเรองความเปนญปนและสงคมญปนเชงวฒนธรรม (Japan Cultural) วฒนธรรมและสงคมญปน

ดงทกลาวมาแลวขางตนเกยวกบความหมายของวฒนธรรม วฒนธรรมญปนจงหมายถง วถชวตและพฤตกรรมของคนญปน วฒนธรรมญปนเกดจากการเรยนรและปรบตวอนยาวนานกบธรรมชาตและปรากฏการณตาง ๆ ประสบทงความสาเรจและลมเหลว ขดเกลาบทเรยนนน ๆ ถายทอดตอกนมาหลายชวคน โดยสภาพทงทางธรรมชาตและรปแบบสงคม ผานการเปลยนแปลงและพฒนาการอนยาวนานไมขาดตอน ทงไดรบอารยธรรม ศลปะวทยาการ และความเชอจากจน รวมทงรบเอาพทธศาสนามหายานและลทธขงจอ รวมกบความเชอดงเดม คอ สรยเทพและชนโต (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ,2549) ตอเนองกนมาเปนวฒนธรรมของตนเองทพฒนาหลอหลอมจากสงแวดลอมและองคประกอบทางสงคมดงกลาวขางตนจนมนสยใจคอและแบบอยางความเชอพฤตกรรมทเปนแบบคนญปน ดงน คอ ภมอากาศทยากลาบาก ทาใหคนญปนตองขยนหมนเพยร อดทนและตองจดตงกลมสงคมทแขงแกรง เพอตอสกบธรรมชาตทลาบาก คนญปนจะผกพนกบกลมของตนเองอยางมาก

เนองจากมระบบการจดตงทแขงแกรงมาตงแตยคโบราณ ทาใหคนญปนทางานเปนทมประสานกนไดอยางดยง ความสมพนธระหวางคนในกลมเดยวกน มกจะไมไดสมพนธดานงานเทานน แตจะสนทสนมกนในเรองสวนตว และมจตใจทตองพงพงกน ความเคยชนกบกลมและอยเปนกลมทาใหคนญปนปราศจากกลมไมได ความสมพนธทางสงคมจะไมยดกฎหมายเปนหลก ขนบธรรมเนยมแบบไมเปนทางการเปนหลกของคนญปนทอยในกลมเดยวกน จะสอสารกนมความเขาใจซงกนและกนอยางสง ความผกพนของคนญปนจะอยบนพนฐาน ความรสก มระดบความสมพนธตางกน เชน ตอครอบครว ตอททางาน ตอครอาจารย ตอเพอน ตอรนพ ตอโรงเรยน และตอประเทศ มหลายแบบและหลายระดบดวยกน (ชตมา ธนธรรมทศน,2546)

DPU

จากลกษณะดงกลาวน ทาใหญปนมลกษณะสงคมและวฒนธรรมทกลาวไดวา เปนลกษณะเฉพาะของตนเอง ถงแมวาญปนจะไดรบอทธพลทางอารยธรรมจากจนมามาก จนอาจกลาวไดวาเปนแมแบบของวฒนธรรมญปน แตญปนเองกมวฒนธรรมดงเดมของตนอยกอนแลว เมอรบมาจากจนกนามาปรบปรงดดแปลงใหเขาถงความตองการของคนญปนเอง เชนเดยวกบการทญปนรบเอาความเจรญทางเทคโนโลยมาจากชาตตะวนตกอยางเตมตว จนไดรบการยอมรบถงสนคาอตสาหกรรมอยางแพรหลาย แมไดรบวฒนธรรมตะวนตกญปนกยงมเอกลกษณเฉพาะของตนเองอนกลายเปนวฒนธรรมญปนทเปนเฉพาะตน ซงวฒนธรรมกมสวนชวยในการหลอหลอมบคลกลกษณะของคนญปน ในการศกษาครงนผศกษาตองการนาเสนอวา ภาพยนตรการตนญปนทแปลเปนไทยแลวนน ไดมการถายทอดลกษณะความเปนญปนดานใดออกมา และมลกษณะเชนใด โดยผานทางตวละครในการตนเพอจะไดทราบถงเนอหาเชงวฒนธรรมทปรากฏอยในการตนนน เพราะการตนเปนตวสอสารทางวฒนธรรมได ซงในการสอสารโดยทวไปมบรบททางสงคมและวฒนธรรมลอมกรอบอยจงจาเปนตองเรยนรถงวฒนธรรม ตลอดจนสงคมและลกษณะการดาเนนชวตของคนญปน ในทนจงขอกลาวถงทฤษฎและแนวคดของนกวชาการหลาย ๆ ทาน ทเปนทยอมรบในเรองของการอธบายลกษณะสงคมและวฒนธรรมญปน ไดแก แนวคดเรองโครงสรางสงคมญปนจากหนงสอเรอง Nihon Shakai no kozo ของศาสตราจารยฟคทะเคะ ทาดาจ ( Fukutake Tadachi) ทกลาวถงลกษณะของญปนทหลอหลอมมาจากระบบครอบครวหรออเอะ ซงเปนสถาบนพนฐานของการเกาะกลมทางสงคมทสบทอดกนมายาวนานและมผลตอการกาหนดลกษณะสงคมของคนญปน ชเอะ นาคาเนะ ( Chie Nakane) นกมานษยวทยาทเสนอทฤษฎ “ โครงสรางสงคมทสมพนธตามแนวดง ” กลาวถงสงคมญปนในแงของการจดกลมและการจดลาดบชนของกลมตาง ๆ ในสงคมตลอดจน ความสมพนธของคนในกลมและนอกกลม โดยใชคณสมบตและกรอบเปนตวศกษาเปรยบเทยบสงคมญปนกบสงคมอน คนญปนใหความสาคญกบกรอบมากกวาคณสมบตและมความสานกตอกลมทตนสงกดมาก โดยตองสรางใหสมาชกมความเปนนาหนงใจเดยวกนและการสรางการจดระเบยบภายในกลม โดยเรยกสงคมญปนวาเปนสงคมทมความสมพนธแบบแนวตง โดยถออายการเขาเปนสมาชกเปนเครองวด ดงนนระบบอาวโสจงเปนเหมอนกฎทคอยควบคมสวนประกอบแหงความสมพนธทางสงคมของญปนไว ลกษณะกลมจงเปนตวกาหนดลกษณะนสย

DPU

และคานยมของคนญปนทเชอวาความสานกขนอยกบการยอมรบของกลมทเขาสงกดอย จงมผลมาถงโครงสรางทงหมดในสงคมญปน สวนเรองลกษณะนสยและพฤตกรรมมกลาวในหนงสอเรอง ดอกเบญจมาศกบดาบซามไร ของรธ ฟลตน ( Ruth Fulton Benedicts) ทอธบายลกษณะของชาวญปนและสงคมญปน โดยนาเอาหลกจรยธรรมของซามไรกบคานยมของคนญปน ในชวงป ค.ศ. 1930 มารวมกนเขาและใชเปนคาอธบายลกษณะพเศษของชาวญปน ทมความสานกในลาดบสงตา คนญปนจะถกสอนเสมอใหยอมรบฐานะทเปนอยและแสดงพฤตกรรมใหเหมาะสม สาหรบเรองอารมณ ความรสกของคนญปนทแสดงออกในลกษณะการออน หรออะมะเอะ (Amae) ทเปนลกษณะเฉพาะของสงคมญปน ทกลาวไวในหนงสอเรอง Amae no kozo “ แกนแทจตใจคนญปน ” ของ โดอ ทาเคโอะ ( Doi Takeo) ทอธบายถงลกษณะวฒนธรรมทเปนของญปนเอง เชน บาปและความละอาย คนอนกบความเกรงใจ เปนการอธบายถงลกษณะความสมพนธตอกนในสงคมของญปน จากทฤษฎและแนวคดดงกลาวขางตนน นามาแบงคานยมในสงคมและวฒนธรรมญปนออกไดเปน 1.คานยมความสมพนธในสงคม ลกษณะเดนทสดของคนญปนทกลาวถงคอ การเปนชาตทชอบรวมตวเปนกลมมากกวาแยกอยตามลาพง คนญปนใหความสาคญตอกลม และมความผกพนตอกลมอยางเหนยวแนน เนองจากสภาพทางภมศาสตรททาใหคนญปนตองเนนและใหความสาคญตอกลมดงทกลาวมาแลว สงคมดงเดมของคนญปนซงเปนสงคมเกษตรมระบบครอบครวแบบ “อเอะ” กเปนอกปจจยหนงททาใหรวมมอรวมใจกนทางานกลมเปนสงจาเปน “ อเอะ” เปนหนวยในการดารงชพรวมกนของสมาชกทอาศยอยในบานเดยวกน อาจประกอบดวยครอบครวหลายครอบครวอยภายใตครอบครวหลก ปจจยสาคญของอเอะ คอ “สถานท” ทอยอาศย จงมลกษณะคลาย “กรอบ” หรอสงคมของผคนทใชชวตรวมกนในสถานทรวมกนจะถกถอวาเปน “คนในบาน”

เนองจากมความสานกในเรองการอยรวมกนในสถานทแหงเดยวกนมาก ฉะนน จงใหความสาคญกบสมาชกในบานทก ๆ คนภายในอเอะจะถอเปนพวกพองเดยวกน จะตองอทศตนเพออเอะ ตองเคารพกฎของอเอะ ทาตามอาเภอใจตนเองไมได ดงนน พฤตกรรมและความนกคด

DPU

ของคนในบาน จงถกกาหนดจากอเอะ คนญปนจงใหความสาคญตอกลมมากกวาบคคล ลกษณะเชนนถายทอดสกลมทางสงคมทเนนเรองสถานทหรอกลมของตนเอง ความสานกเรองคนในบานและคนนอกบานไดพฒนาออกมาในรปความสานกทใหความสาคญกบ “ คนใน ” (อจ) และไมสนใจ “ คนนอก ” (โซโตะ) คนในหมายถงคนภายในครอบครวและญาตพนองเปนลบแรก จากนนกเปนคนทมาจากถนฐานเดยวกน เพอน คนในวงการหรอททางานเดยวกน สมาชกรวมกลมกจกรรม คนญปนจงมกลมตาง ๆ มากมาย โดยมการปฏบตตอคนนอกทแตกตางจากคนในกลมอยางชดเจน การใหความสาคญตอกลมมอทธพลอยางมากตอแบบแผนการดารงชวตของคนญปน การเนนกลมมผลตอแบบแผนความสมพนธของคนญปนในทก ๆ ดานรวมมอกน เปนนาหนงใจเดยวกน ใหความสาคญตอกลมมากกวาความสาเรจเฉพาะบคคล ซงมผลทาใหตองปฏบตตนไปตามสภาพความสมพนธเฉพาะตน ขาดหลกในการตดสนใจ เกดความไมมนใจในตนเองเปนลกษณะทไมเนนความเปนปจเจกบคคล ไมยกยองเชดชคนใดคนหนงขนมาเหนอคนอน สงคมญปนเปนสงคมทมชนชนมาแตอดต เปนระบบทมาจากสบทอดอานาจเชอสายทางตระกลและเจาขนมลนาย ปจจบนความสานกในชนชนแบบเกาลดลงไปมากแลว โดยมความผกพนกบกลมและความสานกในการจดลาดบชนเขามาแทนท สงคมญปนเปนสงคมทประกอบขนดวยกลมตางๆ นบไมถวน กลมแตละกลมจะประกอบดวยคนตางฐานะและหนาท แตละกลมจะจดแบงสถนภาพสมาชกออกเปนลาดบขนสง ตาหลายระดบ ชเอะ นาคาเนะ ( Chie Nakane) เรยกสงคมทมการจดลาดบขนวา “ สงคมมนษยแบบแนวดง ” (Tateshakai no ningen kankei) เปนความสมพนธของบคลทไมอยในตาแหนงเดยวกน เชน พอกบลก หวหนากบลกนอง

การจดระเบยบกลมแบบแนวตงนมอยทวไปในสถาบนตางๆ ในญปน การเรยงลาดบขนของคนในสงคมแนวตงถออายเขาเปนสมาชกในสงคมนนเปนเครองวด ผทอยในสงคมนนมานาน กถอวาเปนผมประสบการณรวมกนกบสมาชกในสงคมนนมาก จงมกจะไดเปนผอยในตาแหนงสงๆ สวนผทเพงเขามาเปนสมาชกใหม กถอวาเปนผมประสบการณรวมกบผอนนอยกอยในตาแหนงตากอน แลวคอยๆ เลอนตาแหนงสงขน นนคอ การเรยงลาดบขนตามหลกอาวโสและอายในการเขาเปนสมาชกในกลมสงคมนนเปนเครองวดคนญปนใหความสาคญตอวยและตาแหนงของบคคลมาก แตละคนจะปฏบตตอกนตามฐานะของแตละฝาย การวางตนไมเหมาะสมกบฐานะของตนเปนสงทนาตาหน ความจาเปนทจะตองทราบลาดบชนและสถานภาพของแตละบคคล ทาให

DPU

คนญปนมการแลกนามบตรกนเพอใหแนใจวาบคคลนนมฐานะตาแหนงอะไร อยในกลมไหน ซงจะชวยใหสามารถวางตนไดถกตอง วาจะตองปฏบตเชนไรกบบคคลนน ญปนเปนชาตทมการรวมกลมเชนเพอนนกเรยน นกศกษารวมรน รนพรนนอง จะมความสมพนธตอกนมาก กลมกจกรรมในมหาวทยาลย ตลอดจนกลมทางานในบรษทหรอสถาบนทงภาครฐและเอกชน การถกขบออกจากกลมหมายถงผดวนยอยางรายแรง ดงนนการจะอยในกลมหรอสงคม จะตองปฏบตตามกฎระบบของสงคม มการเขาอกเขาใจและเคารพซงกนและกน ไมแสดงความเกงกลาแตเพยงผเดยว ชวยเหลอกน อทศตนเพอกลม การทาเพอกลมทาใหคนญปนทาอะไรอยางจรงจง คนญปนไดชอวามความขยนและเอาจรงเอาจง มความรบผดชอบตอหนาทจะรสกผดเมอรวาตนกระทาสงทเปนการทรยศตอกลมหรอทรยศตอความไววางใจทกลมมให การอยรวมกลม ดวยความซอสตยและจงรกภกด ทาใหกลมเกดความสามคค เปนนาหนงใจเดยวกน ลกษณะการอทศตนเพอกลมเพอประเทศชาต ทาใหญปนซงแมจะเปนประเทศทแพสงคราม แตกสามารถฟนตวและพฒนาประเทศไดในเวลารวดเรว ลกษณะสาคญในการอยในสงคมโดยเนนความสมพนธระหวางบคคลในกลมคอการประพฤตตนจะตองคอยมอง คอยระวงคนอนวาจะรสกเชนไร คดอยางไร ตองทาอยภายใตกรอบหรอบรรทดฐานของกลมหรอสงคมเชนการแตงกาย การใชชวต พฤตกรรม ตองคดถงใจคนอน คนญปนหลกเลยงการเผชญหนาโดยตรงเพอใหกลมเปนไปไดดวยด จงไมยกความเหนทแตกตางขนมา แตจะกระทาอยางระวงโดยการพดเปนนยหรอทางออม ดวยเหตนคนญปนจงมกใชคนกลางในการเสนอขอตกลงตาง ๆ เพอไมใหเกดการเผชญหนาหรอการเสยหนากน

การใหความสาคญตอกลมทาใหคนญปนไมชอบแสดงอารมณทแทจรง ตองรจกควบคมอารมณไมใหตนเตนดใจ เสยใจจนเกนไป เมออยตอหนาผอนตองรจกสะกดกลนอารมณของตนซงเปนลกษณะทปฏบตกนของคนญปนและการรวมกลมซงตองมความกลมเกลยวอนเปนคานยมหลกของสงคมทาใหเกดการทาตามกน โดยไมตองพดเกนความจาเปน ใชคาพดนอยแตสอสารกนดวยใจและความรสก แสดงความคดเหนกนโดยออมหรอพดกนเปนนยเพอรกษาความสมพนธกนเปนความเขาอกเขาใจกนอนเกดจากการใชชวตในกลมเปนเวลานานพอทจะเขาใจกนโดยไมตองอธบายดวยคาพด เพอหลกเลยงการเผชญหนาหรอความรนแรงทจะเกดขน ความรสกเปนกลมของคนญปน เนองจากตนมสงกดทแนนอนอยแลว

DPU

การปลกฝงมตรภาพกบคนญปนจงตองใชความพยายามและเวลานาน แตถาไดปลกฝงมตรภาพแลวคนญปนจะมนคงในมตรภาพและยงยนนาน และจากการทตองทาตามกน ทกคนตองปฏบตตามสงคมอยางเหนยวแนน คานยมททาตามกนกอใหเกดการแขงขนกนอยางรนแรงเพอไมใหตนเองแปลกแยก ทาตวใหเหมอนกลมมากทสด และการตองทาตามกน คลอยตามกน ไมทาตวเดน ทาใหลดความเปนตวตนลงไปมาก ไมสามารถแสดงความคดเหนไดเตมทเมออยในกลม การสญเสยกลมหรอสงกดเปนเรองรายแรงของคนญปน ความรสกผดของคนญปนจะมลกษณะทแสดงออกอยางรนแรงหรอสะกดกลนอารมณไวมาก ๆ ทาใหเกดความเครยดจนกระทาการทรนแรง ถงขน ฆาตวตายได ลกษณะความรนแรงนเปนลกษณะพเศษทคนญปนแสดงเมอรสกผดหรอไมสามารถอยในกลมหรอสญเสยกลมไป

2.คานยมในการทางาน คนญปนไดรบการยกยอง กลาวถงความมระเบยบเปนอยางมาก ชวตประจาวนเปนไป

อยางมระเบยบเครงครด สงเกตไดจากการเขาแถวซอของ การเขาควรอรถ เปนตน และทสาคญคอ การมระเบยบวนยในการทางานทมความขยน ตรงตอเวลา จรงจงตองาน และซอสตย เนองจากลกษณะการรวมกลมททกคนตองอทศตนเพอกลม ความซอสตยจงรกภกดททาตอกลมเพอวตถประสงคใหกลมมความเจรญกาวหนา ความมานะพากเพยรพยายามและอดทนเปนลกษณะทเดนชดของคนญปนทปฏบตตอกลมหรอสงคมไมวาจะเปนในโรงเรยน มหาวทยาลยหรอบรษท สถาบนตาง ๆ โดยความสาเรจจะตองไดมาดวยความอดทน และพยายามประกอบกบการชวยเหลอและสนบสนนจากคนในกลม เบฟ (Befu , 1981) กลาวถงความอดทนมมานะของคนญปนเกดจากความเชอทวาคนเราตองผานความลาบาก ตองตอสดวยความอดทนจงจะผานพน จนกลายเปนคนทควรแกการยกยอง แนวคดนชใหเหนวาคนญปนใหความสาคญตอความพยายามมาก การทางานหรอการปฏบตหนาทดวยความจรงจง เพอบรรลเปาหมายของตนและของกลม

สวนลกษณะความซอสตยและจงรกภกดเปนผลมาจากความเชอในเรองศาสนา ไดแกศาสนาชนโต พทธและขงจอเขาดวยกน คนญปนโดยทวไปจะนบถอศานาพทธควบคไปกบชนโต อนเปนศาสนาดงเดมและขงจอแทรกอยในฐานะทเปนจรยธรรมทพงปฏบตในสงคม ขงจอเขากนไดดกบชนโตในแงคณธรรมความด ความสมพนธของบคคลในครอบครวและการปฏบตตนตอสงคม โดยสอนใหจงรกภกดตอชาต ตอผอปถมภหรอนายของตนใหทกคนปฏบตตามหนาท ตอสงคม รวมถงลทธบชโด ซงเปนจรยธรรมสาหรบนกรบทเกดจากการประมวลความเชอทาง

DPU

ศาสนาเขาดวยกน ถอไดวาเปนจรยธรรมอนสงสงโดยเนนความสานกตอหนาท และความจงรกภกดของนกรบและซามไรทเปนรปแบบความสมพนธระหวางเจาผครองนคร ( ไดเมยว ) กบนกรบในบงคบบญชาทมความสมพนธกนอยางเหนยวแนนจนกลายมาเปนความสมพนธในหมพนกงานในบรษทเดยวกนทปฏบตตอกนตามบานะของแตละฝายดวยความซอสตยและจงรกภกด โดยผอยในบานะสงกวาจะถกคาดหวงใหแสดงนาใจและความเมตตากรณาตอผใตบงคบบญชา สวนลกนองกถกคาดหวงใหตอบแทนบญคณโดยการใหความเคารพและจงรกภกดตอนาย

3.คานยมเกยวกบการศกษา เนองจากสงคมญปนใหความสาคญตอประวตการศกษาโดยมอตราการเขาเรยนสง ทาให

การแขงขนเพอสอบเขามความรนแรง สถานศกษาโดยเฉพาะอยางยงมหาวทยาลยเปนอกหนวยหนงของสงคมทคนญปนมความผกพนมาก เพราะการเปนศษยเกาของมหาวทยาลยเดยวกนมผลตอการรบเขาทางานในบรษท มหาวทยาลยใหญ ๆ มกรบศษยเกาของตวเองเขาเปนอาจารย นกศกษาสวนมากเรยนในมหาวทยาลยแหงหนงเพยงแหงเดยว และใหมหาวทยาลยทตนเองเรยนมาบงบอกวาตนเปนใคร เปนการใหความสาคญกบสงกดดวยความคดทวา จะไดทางานในทด ๆ จะตองสอบเขามหาวทยาลยทด กตองเขาโรงเรยนมธยมทด คนญปนจงตองเรยนหนกตงแตชนประถมเพอทจะสอบเขาเรยนตอในระดบทสงขนใหได เดกญปนมการเรยนทหนกเมอเปรยบเทยบกบประเทศอน เนองจากเปนความคาดหวงของสงคมทตองเขาโรงเรยนทดเพออนาคตในการทางานภายภาคหนา

4.คานยมเกยวกบครอบครว ครอบครวญปนแตเดมนนเปนครอบครวทประกอบดวยสมาชกรนปยา ตายาย พอแม

และลก ๆ อาศยอยรวมกน โดยพอเปนหลก ทางานหาเลยงครอบครวในฐานะหวหนาครอบครว สวนแมนนจะอยบานทาหนาทดแลปรนนบตคนในครอบครวทก ๆ อยาง โดยสงคมยกยองฐานะของผชายสงกวาผหญงทมสถานภาพเปนเพยงผอยในบาน ( Kanai ) แตปจจบนนฐานะผหญงเรมดขน โดยเฉพาะภรรยาสามารถแสดงความคดเหนของตนเองไดมากขน โดยเฉพาะมอานาจสทธขาดมากในเรองการดแลการศกษาของลก

DPU

นอกจากนนญปนซงถอวาเปนประเทศทมความทนสมยและนยมใชของทนสมยทกครอบครวมอปกรณอานวยความสะดวกอยางครบครน งานบานสาหรบแมบานจงลดนอยลง มเวลาทากจกรรมอน ๆ หรอไปทางานนอกบานไดมากขน

เชนเดยวกบงานดานวชาการของอาจารยยพา คลงสวรรณ ในโครงการญปนศกษา สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทไดอธบายความเปนญปนไววา(ยพา คลงสวรรณ , 2542: ) ความเปนญปน หมายถง การทคนญปนรสกวาตนเปนคนญปน และในความเปนญปนนน คนญปนตางกบชาตอนทไมใชคนญปน คนทเปนญปนคอคนภายในครอบครวเดยวกน คนทเปนเพอน และคนทสนทกน คนญปนเรยกวา นะกะมะ (Nakama) คนทญปนถอเปนคนสนทและคนใน คนญปนกจะสามารถแสดงความรสกทแทจรงของตนออกมา เรยกวา ฮอนเนะ (Honne) คนทไมใชญปนถอวาเปนคนตางชาต เรยกวา ทะนน (Tanin)

คนญปนจงแบงโลกเปน 2 สวน คอ โลกของเรา (โลกสงคมญปน) กบโลกของคนอน (โลกสงคมตางชาต) การมโลกของเราทาใหคนญปนเคยชนกบกลมของตน และมกอยเปนกลม คนญปนจะมอารมณความรสกผกพนใกลชดกบประเทศ ความผกพนของญปนจะอยบนพนฐานของความรสก ซงทาใหระดบความสมพนธตางกน เชน ความรสกผกพนทมตอครอบครว ตอบรษท ตอรนพรนนอง ตอครอาจารย ตอโรงเรยน ตอประเทศ เปนตน ทาใหความผกพนทกลาวนมหลายแบบและหลายระดบ เชน

ความผกพนภายในครอบครวระหวางพอแมลก เปนความผกพนทใกลชด ( Attachment) และมอารมณความรสกผกพน ( Sentiment) คนญปนจะไมสอนเดกใหชวยตวเองจนกวาจะเปนวยรน พอแมสวนใหญจะใหลกมอสระจนอาย 20 ป แตความอสระของวยรนเปนความอสระทพอแมยงดแลและควบคมอย

ความผกพนของผมประสบการณ มอานาจ หรอทรพยมากกวา และสามารถคมครองคนทดอยกวา ความสมพนธแบบนเปนความสมพนธทสรางความอบอน และความเปนกนเอง จนเกดความรสกผกพนใกลชดและเกดพนธะระหวางกนและกน ตลอดชวตความสมพนธประเภทนเปนความสมพนธแบบโอยาบนกบโคะบน คอความสมพนธระหวางผบงคบบญชากบลกนอง , รนพกบรนนอง, ครกบศษย เปนตน

ความผกพนใกลชดกบบรษท สงคมญปนเปนสงคมทผชายเกดมาเพอทางาน ผชายญปนจะรสกผกพนกบบรษทหรอองคกรทตนเองทางานมากทงในดานเอกลกษณทางเศรษฐกจและสงคม จนทาใหสงคมภายนอกมองเหนความขยน และความเสยสละในการทางานอยางไมรสกเหฯด

DPU

เหนอย ความรสกผกพนกบบรษทเสมอนครอบครวทรวมชะตากรรมเดยวกน ยงทาใหผชายญปนถกมองวาเปนผเหนความสาคญขององคกรมากกวาครอบครว พนกงานมอานาจคดคานการตดสนใจในสงทสงผลกระทบตอพนกงาน แตขณะเดยวกนบรษทกสามารถมอบหมายงานใหทาในวนหยดสดสปดาห เชน ตองนาลกคาของบรษทไปเลยงรบรอง, ไปตกอลฟ เปนตน

จากลกษณะพฤตกรรม คานยม วถชวต ดงกลาวขางตน อาจกลาวถงลกษณะเดนของความ

เปนญปนและวฒนธรรมญปนไดดงน คอ 1. สงคมญปนใหความสาคญแกกลมมาก สงคมตะวนตกมกนยมใหความสาคญแก คณสมบตของบคคลในฐานะปจเจกบคคล แตสงคมญปนเนนความสาคญของกลมหรอ สถาบนทบคคลสงกดอยมาก กลมตาง ๆ เหลาน มแรงกดดนบงคบตอสมาชกดวยการ ควบคมในลกษณะตาง ๆ มาก คนในกลมจงตองอทศตวเพอกลม 2. สงคมญปนเนนการจดอนดบสงตาในกลมกเนนอาวโสมากกวาความสามารถ รนพ รน นอง ในวงการเดยวกนกแยกเปนหลายระดบ 3. การทางานขยนหมนเพยรและมความมานะพยายาม 4. ความซอสตย และจงรกภกด 5. ความมระเบยบวนย 6. การใหความสาคญตอประวตการศกษา 7. การแบงบทบาทหนาทของชายหญง

ความรเบองตนเกยวกบญปน

ญปน (「日本」 Nihon/Nippon – นฮง/นปปง ) มชอทางการคอ ประเทศญปน (「日本国」 Nihon-koku/Nippon-koku – นฮงโคก/นปปงโคก) เปนประเทศหมเกาะในภมภาคเอเชยตะวนออก ตงอยในมหาสมทรแปซฟก ทางตะวนตกตดกบคาบสมทรเกาหล และสาธารณรฐประชาชนจน โดยมทะเลญปนกน สวนทางทศเหนอ ตดกบ ประเทศรสเซย มทะเลโอคอตสก เปน

DPU

เสนแบงแดน ตวอกษร คนจของชอญปนแปลวา ถนก ำเนดของ ดวงอำทตย จงทาใหบางครงถกเรยกวาดนแดนแหงอำทตยอทย

ญปนมเนอทกวา 377 ,835 ตารางกโลเมตร นบเปนอนดบท 62 ของโลก หมเกาะญปนประกอบไปดวยเกาะนอยใหญกวา 3,000 เกาะ เกาะทใหญทสดกคอเกาะฮอนช ฮอกไกโด ควช และ ชโกก ตามลาดบ เกาะของญปนสวนมากจะเปนหมเกาะภเขา ซงในนนมจานวนหนงเปนภเขาไฟ เชนภเขาไฟฟจ ภเขาทสงทสดในประเทศ เปนตน ประชากรของญปนนนมมากเปนอนดบท 10 ของโลก คอประมาณ 128 ลานคน เมองหลวงของญปนคอกรงโตเกยว ซงถารวมบรเวณปรมณฑลเขาไปดวยแลวจะกลายเปนเขตเมองทใหญทสดในโลกทมประชากรอยอาศยมากกวา 30 ลานคน

สนนษฐานวามนษยมาอาศยในญปนครงแรกตงแต ยคหนเกา การกลาวถงญปนครงแรกปรากฏขนในบนทกของราชสานกจนตงแตครสตศตวรรษท 1 ญปนไดรบอทธพลจากจนในหลายดาน เชนภาษา การปกครองและวฒนธรรม แตในขณะเดยวกนกมการปรบเปลยนใหเปนเอกลกษณของตนเอง จงทาใหญปนมวฒนธรรมทโดดเดนมาจนปจจบน อกหลายศตวรรษตอมา ญปนกรบเอาเทคโนโลยตะวนตกและนามาพฒนาประเทศจนกลายเปนประเทศทกาวหนาและมอทธพลมากทสดในเอเชยตะวนออก หลงจากแพสงครามโลกครงทสอง ญปนกมการเปลยนแปลงทางการปกครองโดยการใชรฐธรรมนญใหมใน พ.ศ. 2490

ญปนเปนประเทศผนาทางเศรษฐกจ โดยมจดพสงเปนอนดบสองของโลก ญปนเปนสมาชกของสหประชาชาต จ 8 โออซด และเอเปค และมความตนตวทจะมสวนรวมในการแกไขปญหาของตางประเทศ ญปนมมาตรฐานความเปนอยทด และยงเปนผนาทางเทคโนโลย เครองจกร และหนยนต

ภาษาญปน ชอประเทศญปนเรยกวา นปปง (にっぽん) หรอ นฮง (にほん) ซงใชคนจตวเดยวกนคอ 日本 คาวานปปง มกใชในกรณทเปนทางการ สวนคาวา นฮง จะเปนศพททใชโดยทวไป

สนนษฐานวาประเทศญปนเรมตนใชชอประเทศวา "นฮง/นปปง ( 日本)" ตงแตชวงปลายพทธศตวรรษท 12 จนถงกลางพทธศตวรรษท 13 ตวอกษรคนจของชอญปนแปลวาถนก ำเนดของดวงอำทตย และทาใหญปนมกถกเรยกวา ดนแดนแหงอำทตยอทย ชอนเกดขนในชวงทมการ

DPU

ตดตอกบราชวงศสย ของจนและหมายถงการทญปนอยในทศตะวนออกของจน กอนทญปนจะมความสมพนธกบจน ญปนเปนทรจกในชอยะมะโตะ

ชอเรยกประเทศญปนในภาษาอน ๆ เชน เจแปน ( องกฤษ : Japan) ยาพน ( เยอรมน : Japan) ฌาปอง (ฝรงเศส : Japon) ฮาปอง ( สเปน : Japón) รวมถงคาวา ญปนในภาษาไทย ลวนแตเปนคาทถอดเสยงมาจากคาอานตวอกษรจน 日本国 ซงอานวาจปงก แตในสาเนยง แมนดารน อานวา รเปนกว ( จน: rì bĕn guó; 日本国) หรอยอ ๆ วา รเปน ( rì bĕn; 日本)[ สวนในภาษาทใชตวอกษรจนอน ๆ เชนภาษาเกาหล (เกาหล: 일본;日本) และภาษาเวยดนาม ( เวยดนาม : Nhật Bản;日本) จะเรยกประเทศญปนโดยออกเสยงคาวา 日本 ดวยภาษาของตนเอง

อารยะธรรมของญปน

มขอสนนษฐานวามนษยมาอาศยในญปนครงแรกตงแตยคหนเกา เมอประมาณ 2900 ปกอนพทธศกราช หลงจากนนยคโจมงกเรมตนขนเมอประมาณ 9 ,500 ปกอนพทธศกราช ผคนดารงชวตอยดวยการลาสตวมการพฒนาวธการลาสตวโดยใชคนธนและลกธน ตลอดจนมการผลตภาชนะเครองปนดนเผาใสอาหารและเกบรกษาอาหาร คาวาโจมงในภาษาญปนแปลวา ลำยเชอก ซงมาจากลวดลายเชอกบนภาชนะในยคนนทคนพบในชวงแรก

ยคยะโยอ เรมเมอประมาณ 300 ปกอนครสตศกราช เปนยคทผคนเรมเรยนรวธการปลกขาว การตโลหะ ซงไดรบความรมาจากผอพยพชาวจนแผนดนใหญการกลาวถงญปนครงแรกปรากฏขนในบนทกของราชสานกจนสมยราชวงศฮน โฮวฮนช ( 後漢書) ในป 57 กอนครสตกาล ซงเรยกชาวญปนวา วะ (倭) ในชวงพทธศตวรรษท 8 อาณาจกรททรงอานาจมากทสดในญปนคอยะมะไทโคะก ( 邪馬台国) ปกครองโดยราชนฮมโกะ ซงเคยสงคณะทตไปยงประเทศจนผานทางเกาหลดวย

ยคโคะฮง ซงตงชอตามสสานทนยมสรางขนกนในยคดงกลาวเรมตนตงแตประมาณพทธศตวรรษท 9 จนถง 12 เปนยคทญปนเรมมการปกครองแบบราชวงศ ซงศนยกลางการปกครองนนอยบรเวณเขตคนไซ ในยคนพระพทธศาสนาไดเขามาจากคาบสมทรเกาหลสหมเกาะญปน ] แตพระพทธรปและพทธศาสนาในประเทศญปนหลงจากนนไดรบอทธพลจากจนเปนหลกเจาชายโชโตะกทรงสงคณะราชทตไปเจรญสมพนธไมตรกบจน ญปนจงไดรบนวตกรรมใหม ๆ จาก

DPU

แผนดนใหญมาเปนจานวนมาก นอกจากน ยงทรงตรา รฐธรรมนญสบเจดมำตรำ ซงเปนกฎหมายญปนฉบบแรกอกดวย และในทสดพระพทธศาสนากไดรบการยอมรบมากขนตงแตสมยอะซกะ

ยคนะระ (พ.ศ. 1253-1337) เปนยคแรกทมการกอตวเปนอาณาจกรทเขมแขง มการปกครองอยางมระบบใหเหนไดอยางชดเจน โดยการนาระบอบการปกครองมาจากจนแผนดนใหญ ศนยกลางการปกครองในขณะนนกคอเฮโจเกยวหรอจงหวดนะระในปจจบน ในยคนะระเรมพบการเขยนวรรณกรรมเชนโคจก (พ.ศ. 1255) และนฮงโชะก (พ.ศ. 1263) เมองหลวงถกยายไปทนะงะโอกะเกยวเปนชวงเวลาสน ๆ และถกยายอกครงไปยงเฮองเกยว ซงเปนจดเรมตนของยคเฮอง

ระหวาง พ.ศ. 1337 จนถง พ.ศ. 1728 ซงเปนยคเฮองนน ถอไดวาเปนยคทองของญปน เนองจากเปนยคสมยทวฒนธรรมของญปนเองเรมพฒนาขน สงทเหนไดอยางชดมากทสดคอ การประดษฐตวอกษร ฮรางานะ ซงทาใหเกดวรรณกรรมทแตงโดยตวอกษรนเปนจานวนมาก เชนในชวงกลางพทธศตวรรษท 16 ไดมการแตงนวนยายเรองนทานเกนจ (源氏物語) ขน ซงเปนนยายทบรรยายเกยวกบการใชชวต การปกครองของตระกลฟจวาระ และบทกลอนทถกใชเปนเนอเพลงของเพลงชาตญปน คมงะโยะ กถกแตงขนในชวงนเชนเดยวกน

ยคศกดนาญปนเรมตนจากการทผปกครองทางการทหารเรมมอานาจขน พ.ศ. 1728 หลงจากการพายแพของตระกลไทระ มนะโมะโตะ โน โยรโตโมะ ไดแตงตงตนเองเปนโชกน และสรางรฐบาลทหารในเมองคะมะกระ ซงเปนจดเรมตนของยคคะมะกระซงมการปกครองแบบศกดนา แตรฐบาลคามากระกไมสามารถปกครองทงประเทศได เพราะพวกราชวงศยงคงมอานาจอยในเขตตะวนตก หลงจากการเสยชวตของโชกนโยรโตโมะ ตระกลโฮโจไดกาวขนมาเปนผสาเรจราชการใหโชกน รฐบาลคะมะกระสามารถตอตานการรกรานของจกรวรรดมองโกลใน พ.ศ. 1817 และ พ.ศ. 1824 โดยไดรบความชวยเหลอจากพายกามกาเซซงทาใหกองทพมองโกลประสบความเสยหายอยางมาก

อยางไรกตาม รฐบาลคะมะกระกออนแอลงจากสงครามครงน จนในทสดตองสญเสยอานาจใหแกจกรพรรดโกไดโกะ ผซงพายแพตออาชกางะ ทากาอจในเวลาตอมาไมนาน อาชกางะ ทากาอจยายรฐบาลไปตงไวทมโรมะจ จงหวดเกยวโต จงไดชอวายคมโรมะจ ในชวงกลางพทธศตวรรษท 20 อานาจของโชกนเรมเสอมลงและเกดสงครามกลางเมองขน เพราะบรรดาเจาครองแควนตางทาสรบเพอแยงชงความเปนใหญ ซงทาใหญปนเขาสยคสงครามทเรยกวายคเซงโงก

DPU

ในระหวางพทธศตวรรษท 21 มพอคาและมชชนนารจากโปรตเกสเดนทางมาถงญปนเปนครงแรก และเรมการคาขายและแลกเปลยนวฒนธรรมระหวางญปนกบโลกตะวนตก (การคานมบน)

สงครามดารงอยหลายสบป จนโอดะ โนบนากะเอาชนะเจาครองแควนอนหลายคนโดยใชเทคโนโลยและอาวธของยโรปและเกอบจะรวมประเทศญปนใหเปนปกแผนไดแลวเมอเขาถกลอบสงหารใน พ.ศ. 2125 โทโยโทม ฮเดโยชผสบทอดเจตนารมณตอมาสามารถปราบปรามบานเมองใหสงบลงไดในพ.ศ. 2133 ฮเดโยชรกรานคาบสมทรเกาหลถง 2 ครงแตกไมประสบความสาเรจ จนเมอเขาเสยชวตลงใน พ.ศ. 2141 ญปนกถอนทพ

หลงจากฮเดโยชเสยชวต โทกงะวะ อเอะยะสแตงตงตนเองขนเปนผสาเรจราชการใหแกลกชายของฮเดโยช โทโยโทม ฮเดโยร เพอทจะไดอานาจทางการเมองและการทหาร อเอะยะสเอาชนะไดเมยวตาง ๆ ไดในสงครามเซะกงะฮะระใน พ.ศ. 2143 จงขนเปนโชกนใน พ.ศ. 2146 และกอตงรฐบาลใหมทเมองเอะโดะ ยคเอะโดะจงเรมตนขน รฐบาลใชวธหลายอยาง เชน บเกโชฮตโต เพอ

ควบคมไดเมยวทงหลาย ใน พ.ศ. 2182 รฐบาลเรมนโยบายปดประเทศและใชนโยบายนอยางไมเขมงวดนกตอเนองถงประมาณสองรอยหาสบป ในระหวางน ญปนศกษาเทคโนโลยตะวนตกผานการตดตอกบชาวดตชทสามารถเขามาทเกาะเดจมะ (ในจงหวดนะงะซะก) เทานน ความสงบสขจากการปดประเทศเปนเวลานานทาใหชนทอยใตอานาจปกครองอยางเชนชาวเมองไดมโอกาสทจะประดษฐสงใหม ๆ ขนมาในทางของตนเอง ในยคเอะโดะนยงมการเรมตนการใหศกษาประชาชนเกยวกบประเทศญปนอกดวย

แตญปนกถกกดดนจากประเทศตะวนตกใหเปดประเทศอกครง ในวนท 31 มนาคม พ.ศ. 2394 นาวาเอก (พเศษ) แมทธว เพอรร และเรอดาของกองทพเรอสหรฐอเมรกาบกมาถงญปนเพอบงคบใหเปดประเทศดวยสนธสญญาสมพนธไมตรกบประเทศสหรฐอเมรกา หลงจากนนญปนกตองทาสนธสญญาแบบเดยวกนกบประเทศตะวนตกอน ๆ ซงสนธสญญาเหลานทาใหญปนประสบปญหาทงทางเศรษฐกจและการเมอง เพราะการเปดประเทศและใหสทธพเศษกบชาวตางชาตทาใหชาวญปนจานวนมากไมพอใจตอรฐบาลเอะโดะ และเกดกระแสเรยกรองใหคนอานาจอธปไตยแกองคจกรพรรด (ซงมกเรยกวาการปฏรปเมจ) จนในทสดรฐบาลเอะโดะกหมดอานาจลง

DPU

ในยคเมจ รฐบาลใหมภายใตการปกครองของสมเดจพระจกรพรรดเมจไดยายฐานอานาจขององคจกรพรรดมายงเอโดะ และเปลยนชอเมองหลวงจากเอโดะเปนโตเกยว มการเปลยนแปลงระบบการปกครองตามแบบตะวนตก เชนบงคบใชรฐธรรมนญใน พ.ศ. 2443 และกอตงสภานตบญญตแหงชาตโดยใชระบบสองสภา นอกจากน จกรวรรดญปนยงสนบสนนการรบเอาวทยาการจากประเทศตะวนตก และทาใหมความกาวหนาทางอตสาหกรรมเปนอยางมาก จกรวรรดญปนเรมมความขดแยงทางทหารกบประเทศขางเคยงเมอพยายามขยายอาณาเขต หลงจากทไดชยชนะในสงครามจน-ญปนครงทหนง (พ.ศ. 2437-2438) และสงครามรสเซย-ญปน (พ.ศ. 2447-2448) ญปนกไดอานาจปกครองไตหวน เกาหล และตอนใตของเกาะซาคาลน

สงครามโลกครงทหนงทาใหญปนซงอยฝายไตรภาค ผชนะ สามารถขยายอานาจและอาณาเขตตอไปอก ญปนดาเนนนโยบายขยายดนแดนตอไปโดยการครอบครองแมนจเรยใน พ.ศ. 2474 และเมอถกนานาชาตประนามในการครอบครองดนแดนน ญปนกลาออกจากสนนบาตชาตในสองปตอมาในป 1936 ญปนลงนามในสนธสญญาตอตานองคการคอมมวนสตสากลกบนาซเยอรมน และเขารวมกบฝายอกษะในป 1941

ในยคสงครามโลกครงทสอง ญปนไดเสรมสรางอานาจทางการทหารใหเขมแขงยงขน หลงจากญปนถกกดกนทางการคาจากสหรฐอเมรกา ตอมาจงไดเปดฉากสงครามในแถบเอเชยแปซฟก (ซงรจกกนทวไปในชอ สงครามมหาเอเชยบรพา) ในวนท 7 ธนวาคม พ.ศ. 2484 โดยการโจมตฐานทพเรอสหรฐอเมรกาทอาวเพรล และการยาตราทพเขามายงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงสวนใหญเปนดนแดนอาณานคมของสหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกรและเนเธอรแลนด ตลอดสงครามครงนน ญปนสามารถยดครองประเทศตาง ๆ ในเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดทงหมด แตหลงจากทญปนพายแพใหแกสหรฐอเมรกาในการรบทางนาในมหาสมทรแปซฟกหลงจากยทธนาวแหงมดเวย (พ.ศ. 2485) ญปนกตกเปนฝายเสยเปรยบมากขนเรอย ๆ แตกยงไมยอมแพแกฝายสมพนธมตรโดยงาย เมอตองเผชญหนากบระเบดปรมาณของสหรฐอเมรกา ซงถกทงทเมองฮโรชมาและนางาซาก (ในวนท 6 และ 9 สงหาคม พ.ศ. 2488 ตามลาดบ) และการรกรานของสหภาพโซเวยต (วนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2488) ญปนจงประกาศยอมแพอยางไมมเงอนไขในวนท 15 สงหาคม ปเดยวกน สงครามทาใหญปนตองสญเสยพลเมองนบลานคนและทาใหอตสาหกรรมและโครงสรางพนฐานของประเทศเสยหายอยางหนก ฝายสมพนธมตรซงนาโดยสหรฐอเมรกาไดสงพลเอกดกลาส แมกอารเธอรเขามาควบคมญปนตงแตหลงสงครามจบ

DPU

ใน พ.ศ. 2490 ญปนเรมใชรฐธรรมนญฉบบใหมซงเนนเรองประชาธปไตยอสระ การควบคมญปนของฝายสมพนธมตรสนสดเมอมการลงนามในสนธสญญาซานฟรานซสโกใน พ.ศ. 2499 และญปนไดเปนสมาชกสหประชาชาตในป 1956หลงจากสงครามญปนสามารถพฒนาทางเศรษฐกจดวยอตราการเจรญเตบโตทสงมากจนกลายเปนประเทศทมเศรษฐกจใหญเปนอนดบสองของโลก แตการเตบโตกหยดในชวงพทธทศวรรษท 2530 เมอญปนเขาสภาวะเศรษฐกจถดถอยหลงฟองสบแตกเศรษฐกจทถดถอยตอเนองยาวนานกวาสบปมททาวาจะฟนตวขนในตนพทธศตวรรษท 26 แตกลบประสบปญหาอกครงเมอเกดวกฤตทางการเงนใน พ.ศ. 2551

การเมองการปกครอง

ประเทศญปนปกครองดวยระบอบประชาธปไตยแบบเสรภายใตรฐธรรมนญ โดยมสมเดจพระจกรพรรดทรงเปนประมข แตพระจกรพรรดไมมพระราชอานาจในการบรหารประเทศ โดยมบญญตไวในรฐธรรมนญแหงญปนวาเปนสญลกษณแหงรฐและความสามคคของชนในรฐอานาจการปกครองสวนใหญตกอยกบนายกรฐมนตรและสมาชกอน ๆ ในสภานตบญญตแหงชาต สวนอานาจอธปไตยนนเปนของชาวญปน ] พระจกรพรรดทรงทาหนาทเปนประมขแหงรฐในพธการทางการทต พระองคปจจบนคอจกรพรรดอะกฮโตะ สวนรชทายาทคอมกฎราชกมารนะรฮโตะ

กฎหมายสงสดแหงรฐ คอ รฐธรรมนญ และบรรดากฎหมายแมบทของญปนมสภานตบญญตแหงชาตเปนผตรา พระจกรพรรดเปนผทรงประกาศใชโดยตองทรงประทบพระราชลญจกรเปนการประกาศใช ทงน โดยนตนยแลวพระจกรพรรดไมทรงม พระราชอานาจในการยบยงกฎหมาย สวนศาลของญปนนนแบงเปนสามชนจากตาขนไป ดงน ศาลชนตน ประกอบดวย ศาลชนตนทวไป ศาลแขวง และศาลครอบครว , ศาลอทธรณ และศาลสงสด สวนกฎหมายหลกของญปนเรยก "รปโป" (ญปน: 六法) มสภาพเปนประมวลกฎหมายทสาคญหกฉบบ

การแบงเขตการปกครอง

ญปนแบงการปกครองออกเปน 47 จงหวดและ แบงภาคออกเปน 8 ภมภาค ซงมกจะถกจบเขากลมตามเขตแดนทตดกนทมวฒนธรรมและสาเนยงการพดใกลเคยงกน ทกจงหวดมผวาราชการจงหวดเปนผบรหาร

DPU

ในแตละจงหวดมการแบงเขตยอยลงไปเปนเมองและหมบาน แตในปจจบนกาลงมการปรบโครงสรางการแบงเขตการปกครองโดยการรวมเขตยอยทอยใกลเคยงกนเขาดวยกน ซงจะชวยลดจานวนเขตการปกครองยอยและชวยลดคาใชจายในการบรหารเขตลงได การรวมเขตการปกครองนเปนนโยบายทไดรบการสนบสนนจากรฐบาล โดยมการคาดการณทจะลดจาก 3,232 เขตใน พ.ศ. 2542 ใหเหลอ 1,773 เขตใน พ.ศ. 2553

ประเทศญปนมเมองใหญเปนจานวนมาก ซงแตละเมองตางมสวนสาคญในการพฒนาประเทศทงทางดาน เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม รวมถงมสาเนยงภาษาทแตกตางกนออกไป

ประเทศญปนปกครองดวยระบอบประชาธปไตยแบบเสรภายใตรฐธรรมนญ โดยมสมเดจพระจกรพรรดทรงเปนประมข แตพระจกรพรรดไมมพระราชอานาจในการบรหารประเทศ โดยมบญญตไวในรฐธรรมนญแหงญปนวาเปนสญลกษณแหงรฐและความสามคคของชนในรฐอานาจการปกครองสวนใหญตกอยกบนายกรฐมนตรและสมาชกอน ๆ ในสภานตบญญตแหงชาต สวนอานาจอธปไตยนนเปนของชาวญปนพระจกรพรรดทรงทาหนาทเปนประมขแหงรฐในพธการทางการทต พระองคปจจบนคอจกรพรรดอะกฮโตะ สวนรชทายาทคอมกฎราชกมารนะรฮโตะ องคกรนตบญญตของญปน คอ สภานตบญญตแหงชาต หรอทเรยก "ไดเอต" เปนระบบสองสภา ประกอบดวย สภาผแทนราษฎร (องกฤษ: House of Representatives) เปนสภาลาง มสมาชกสรอยแปดสบคนซงมวาระดารงตาแหนงสป และมนตรสภา (องกฤษ: House of Councillors) เปนสภาสง มสมาชกสองรอยสสบสองคนซงมวาระดารงตาแหนงหกป โดยมการเลอกตงสมาชกมนตรสภาจานวนครงหนงสลบกนไปทกสามป สมาชกของสภาทงสองมาจากการเลอกตงทวประเทศ สวนผมสทธเลอกตงนนมอายยสบปบรบรณเปนตนไปพรรคเสรประชาธปไตยเปนพรรครฐบาลมาโดยตลอดตงแตกอตงพรรคใน พ.ศ. 2498จนในป พ.ศ. 2552 พรรคประชาธปไตยญปนชนะการเลอกตง จงทาใหพรรคเสรประชาธปไตยเสยตาแหนงพรรครฐบาลซงครองมายาวนานกวา 54 ป

สาหรบอานาจบรหารนน พระจกรพรรดทรงแตงตงนายกรฐมนตรจากสมาชกสภาผแทนราษฎรทไดรบเลอกโดยสมาชกดวยกนเองใหเปนหวหนารฐบาล นายกรฐมนตรมอานาจแตงตงรฐมนตรและใหรฐมนตรพนจากตาแหนง ซงนายกรฐมนตรคนปจจบนคอนายยกโอะ ฮะโตะยะมะ

DPU

ระบบกฎหมายของญปนไดรบอทธพลทางประวตศาสตรจากกฎหมายของจน และมพฒนาการเฉพาะตวในยคเอโดะผานทางเอกสารตาง ๆ เชน ประมวลกฎหมายคจกะตะโอะซะดะเมะงาก (ญปน: 公事方御定書) ทงน ตงแตตนพทธศตวรรษ 2400 เปนตนมา ไดมการวางรากฐานระบบตลาการในญปนขนานใหญโดยใชระบบซวลลอวของยโรปโดยเฉพาะของฝรงเศสและเยอรมนเปนตนแบบ เชนใน พ.ศ. 2439 รฐบาลญปนไดประกาศใชประมวลกฎหมายแพงของตน เรยก "มนโป" (ญปน: 民法) โดยมประมวลกฎหมายแพงของเยอรมนเปนตนแบบ และคงมผลใชบงคบอยนบแตหลงสงครามโลกครงท 2 จนปจจบน

ภมศาสตร

ภาพท 2.1 แผนทประเทศญปน

DPU

ภาพท 2.2 แผนทประเทศญปนแสดงปาไมและเทอกเขา

ประเทศญปนมลกษณะเปนหมเกาะซงมจานวนมากกวา 3,000 เกาะวางตวอยในมหาสมทรแปซฟกทางตะวนออกของทวปเอเชย เกาะทสาคญเรยงจากเหนอไปใตไดแกฮกไกโด ฮนช ชโกก และควช นอกจากนยงมหมเกาะรวกวทางตอนใตของเกาะควช ซงเกาะทงหมดนเรยกรวมกนวาหมเกาะญปน ญปนถกลอมรอบดวยทะเลทกดาน ไดแกทะเลโอคอตสกทางเหนอ ทะเลญปนทางตะวนตก ทะเลจนตะวนออกทางตะวนตกเฉยงใต ทะเลฟลปปนสทางใต และมหาสมทรแปซฟกทางตะวนออก พนทประมาณรอยละ 70 เปนภเขาซงไมสามารถใชเปนทอยอาศยหรอทาการเพาะปลกได เพราะมลกษณะสงชนและมโอกาสทจะเกดดนถลมจากแผนดนไหวหรอฝนทตกหนก ประชากรญปนสวนใหญจงตองอาศยอยบรเวณชายฝงอยางหนาแนน และทาใหเมองสาคญในญปนมประชากรหนาแนนมากใน พ.ศ. 2548 ญปนมปาไมรอยละ 66.4 พนททางการเกษตรรอยละ 12.6 อาคารรอยละ 4.9 พนนารอยละ 3.5 ถนนรอยละ 3.5 และอน ๆ รอยละ 9

ประเทศญปนตงอยในวงแหวนแหงไฟ บรเวณรอยตอระหวางแผนเปลอกโลก 3 แผน ทาใหเกดแผนดนไหวความรนแรงตาบอย ๆ และยงมแผนดนไหวความรนแรงสงททาใหเกดความเสยหายรายแรงหลายครงในศตวรรษทผานมา เชนเหตการณแผนดนไหวใหญฮนชน-อะวะจ ใน พ.ศ. 2537 และแผนดนไหวชเอะสจงหวดนงาตะ ใน พ.ศ. 2547 เปนตน นอกจากน การทญปนตงอยในบรเวณวงแหวนแหงไฟ ยงทาใหญปนมบอนาพรอนจานวนมากทวประเทศ ซงสวนใหญถกพฒนาใหกลายเปนสถานททองเทยว ภเขาฟจซงเปนยอดเขาทสงทสดในญปนกเปนภเขาไฟ

หมเกาะญปนวางตวยาวในแนวเหนอใต จงทาใหมลกษณะภมอากาศแตกตางกนมาก ประเทศญปนสามารถแบงเขตภมอากาศออกเปน 6 เขต คอ

ฮกไกโด: พนทตอนเหนอสดของประเทศมสภาพอากาศหนาวเยนตลอดทงป แมจะมหยาดนาฟาไมมาก แตในฤดหนาวกมหมะปกคลมทวทงเกาะ

ทะเลญปน: ตงอยชายฝงทะเลทางตะวนตกของเกาะฮนช ลมตะวนตกเฉยงเหนอทพดผานในชวงฤดหนาวทาใหมหมะตกมาก ในชวงฤดรอนอากาศมกจะเยนกวาฝงมหาสมทรแปซฟก แมวาบางครงจะเกดปรากฏการณเฟหนททาใหอากาศรอนมากผดปกต

DPU

ทสงตอนกลาง: อณหภมระหวางฤดรอนและฤดหนาวและระหวางกลางวนและกลางคนมความแตกตางมาก

ทะเลเซะโตะ: ภเขาบรเวณจโงะกและชโกะกชวยปองกนบรเวณทะเลเซะโตะจากลมฤดตาง ๆ ทาใหบรเวณนมอากาศอบอนและมฝนตกนอยตลอดทงป

ชายฝงมหาสมทรแปซฟก: ตงอยชายฝงมหาสมทรทางตะวนออกของประเทศ ในฤดหนาวมอากาศทหนาวเยนแตไมคอยมหมะตก ในฤดรอนมอากาศรอนและชนเพราะลมตะวนออกเฉยงใต

หมเกาะตะวนตกเฉยงใต: หมเกาะรวกวมอณหภมกงเขตรอน คออากาศอนในฤดหนาวและรอนในฤดรอน มฝนตกมากและมไตฝนผานมาในชวงเปลยนฤด

ฤดฝนหลกเรมตนขนในตนเดอนพฤษภาคมทโอะกนะวะ และจงคอย ๆไตขนไปจนถงฮกไกโดในปลายเดอนกรกฎาคม บนเกาะฮนชฤดฝนจะเรมในกลางเดอนของเดอนมถนายน มระยะเวลาประมาณเดอนครง และในชวงปลายฤดรอนจนถงตนฤดใบไมรวงมกมไตฝนพดผาน โดยเฉลยจะมไตฝนพดเขาใกลญปนปละ 11 ลก

เศรษฐกจ

หลงสงครามโลกครงทสอง ญปนไดรบความบอบชาจากสงครามเปนอยางมาก แตกสามารถฟนตวไดอยางรวดเรวเพราะปจจยหลายอยางเชนการแทรกแซงของรฐบาล แรงงานทถกและมคณภาพ อตราการออมและการลงทนทสง ในชวงระหวาง พ.ศ. 2500-2520 เปนชวงทเศรษฐกจญปนเตบโตอยางมาก อตราการเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรงในชวงพทธทศวรรษท 2500, 2510 และ 2520 เฉลยรอยละ 10 , 5 และ 4 ตามลาดบตงแตชวงตนพทธทศวรรษท 2510 ญปนประสบปญหาคาเงนเยนแขงตวจนทาใหบรษทจานวนมากยายฐานการผลตออกไปนอกประเทศ หลงจากเกดฟองสบแตกตนพทธทศวรรษท 2530 เศรษฐกจกเรมชะลอตว และสงผลตอเนองตลอดพทธทศวรรษท 2530 รฐบาลพยายามกระตนเศรษฐกจดวยวธตาง ๆ แตไมประสบผลสาเรจ และยงถกซาเตมจากผลกระทบของเศรษฐกจชะลอตวในป พ.ศ. 2543 สภาพเศรษฐกจหลงจากป พ.ศ. 2548 ดเหมอนจะฟนตวขนจากตวเลขการขยายตวของจดพทสงขน แตญปนกกลบประสบปญหาอกครงเมอเกดวกฤตทางการเงนทสงผลกระทบไปทวโลก แมวาธรกจภาคการเงนของญปนไดรบผลกระทบนอยมากเมอเทยบกบประเทศอน ๆ เพราะทศวรรษแหงภาวะเศรษฐกจซบเซาททาให

DPU

ญปนระมดระวงในการลงทนมากขน แตการทญปนพงพาการสงออกรถยนตและสนคาอเลคโทรนคมากเกนไปกสงผลกระทบรนแรงตอเศรษฐกจ และทาใหเกดปญหาการวางงานเพมขนอยางรวดเรว

ญปนมเศรษฐกจใหญเปนอนดบท 2 ของโลกรองจากสหรฐอเมรกา เมอวดดวยจดพกอนปรบอตราเงนเฟอ (ประมาณ 4.5 ลานลานดอลลารสหรฐ) และอนดบท 3 รองจากสหรฐอเมรกาและจน เมอวดดวยอานาจการซอ ญปนมกาลงการผลตทสงและเปนประเทศตนกาเนดของผผลตชนนาทกาวหนาทางเทคโนโลยในอตสาหกรรมตาง ๆ เชน รถยนต อปกรณอเลกทรอนกส เครองจกร เหลกกลา โลหะนอกกลมเหลก เรอ สารเคม

จากขอมลใน พ.ศ. 2548 แรงงานของประเทศญปนมจานวน 66.7 ลานคน ญปนมอตราวางงานทตาคอประมาณรอยละ 4 คาจดพตอชวโมงการทางานอยในอนดบท 20 ของโลกใน พ.ศ. 2548 และเปนอนดบ 1 ของเอเชย บรษทใหญของญปนหลายแหงมชอเสยงไปทวโลก เชนโตโยตา โซน เอนทท โดโคโม แคนนอน ฮอนดา ทาเคดา นนเทนโด นปปอน สตล และ เซเวน อเลฟเวน ญปนเปนตนกาเนดของธนาคารทใหญทสดหลายแหง ตลาดหลกทรพยโตเกยวซงมกจะเปนทรจกเพราะดชนนเคอมขนาดใหญเปนอนดบ 2 ของโลกเมอวดดวยมลคาตลาด[

ญปนมลกษณะเฉพาะในการทาธรกจหลายอยาง เชนเคเระสหรอระบบเครอขายบรษทจะมอทธพลในเชงธรกจ การจางงานตลอดชวตและการเลอนขนตามความอาวโสจะพบเหนไดทวไป บรษททมความสมพนธทางธรกจจะถอหนของกนและกน ผถอหนมกจะไมมบทบาทกบการบรหารของบรษท แตในปจจบนญปนเรมมการเปลยนแปลงออกจากระบบเกา ๆ เหลาน

ใน พ.ศ. 2548 พนททใชในการเกษตรกรรมมเพยงรอยละ 12.6และมประชากรทประกอบการเกษตรเพยงรอยละ 6.6เทานน ผลผลตทางการเกษตรทผลตไดมากเมอเทยบกบประเทศอน ๆ ไดแกไหม กะหลาปล ขาว มน และชา เปนตน อยางไรกตาม ญปนตองพงพาการนาเขาอาหารถงรอยละ 60 จงเปนประเทศทมอตราการเลยงตนเองคอนขางตา ในระยะหลงกระแสความกงวลเรองความปลอดภยของอาหารทาใหผลตภณฑทผลตในประเทศเปนทตองการมากขน

โครงสรางพนฐาน

DPU

ภาพท 2.3 โรงงานไฟฟานวเคลยรอกะตะ

ภาพท 2.4 รถไฟชนคนเซนหรอรถไฟหวกระสน หนงในวธเดนทางทแพรหลายในญปน

ใน พ.ศ. 2548 รอยละ 50 ของพลงงานทใชในญปนผลตจากปโตรเลยม รอยละ 20 จากถานหน รอยละ 14 จากกาซธรรมชาต[ การผลตพลงงานไฟฟาจากนวเคลยรมปรมาณหนงในสของการผลตไฟฟาทงหมดซงญปนตองการจะเพมขนอกเทาตวในทศวรรษหนา

ญปนมบรษทรถไฟหลายแหง เชนกลมบรษทรถไฟญปน รถไฟฮงคว รถไฟเซบ และบรษทเคโอ ซงแขงขนกนดานบรการในพนทตาง ๆ ปจจบน รถไฟชนคนเซนซงเปดใชตงแต พ.ศ. 2507 มเครอขายเชอมโยงเมองหลกเกอบทวประเทศ รถไฟของญปนเปนทรจกในเรองตรงตอเวลา

การเดนทางโดยเครองบนเปนทนยมและมสนามบน 173 แหงทวประเทศ สนามบนฮาเนดะทสวนใหญใหบรการเทยวบนภายในประเทศเปนสนามบนทหนาแนนทสดในเอเชย ] สนามบนนานาชาตทสาคญไดแกสนามบนนารตะ สนามบนคนไซ และสนามบนนานาชาตนาโงยา แตการ

DPU

กอสรางสนามบนบางแหงเปนเพยงสวนหนงของการใชงบประมาณเพอกระตนเศรษฐกจมากกวาเพอประโยชนใชสอยจรง สนามบนบางแหงขาดทนมาตลอดตงแตเปดทาการ

วทยาศาสตรและเทคโนโลย

ภาพท 2.5 หนยนตอาซโมของฮอนดา

ภาพท 2.6 โตโยตา คราวน ไฮบรด

ภาพท 2.7 โมดลคโบขององคการสารวจอวกาศญปน

ญปนเปนประเทศแนวหนาในการวจยทางดานวทยาศาสตรโดยมภาคเอกชนเปนผลงทนหลก ญปนมจานวนการขอสทธบตรเปนอนดบตน ๆ ของโลกและจากการสารวจของโออซดพบวา

DPU

ใน พ.ศ. 2547 ญปนมจานวนสทธบตรตอจานวนประชากรสงทสดในโลก ตวอยางของผลงานทางเทคโนโลยของญปนทสาคญ ไดแกอเลกทรอนกส รถยนต เครองจกร วศวกรรมดานแผนดนไหว หนยนตในอตสาหกรรม สารเคม สารกงตวนา และเหลก เปนตน ญปนเปนผผลตรถยนตรายใหญทสดในโลก เปนประเทศตนกาเนดของบรษทผผลตรถยนต 6 บรษทจากผผลต 15 บรษททใหญทสด และผผลตสารกงตวนา 7 บรษทจาก 20 บรษททใหญทสดญปนใชระบบอตโนมตในการผลตมากทสดในโลกและเปนผนาในการผลตและใชงานหนยนตในอตสาหกรรมการผลต โดยมอตราการใชหนยนตตอจานวนแรงงานคนสงทสดในโลก ญปนยงเปนผผลตหนยนตฮวแมนนอยด เชน QRIO และอาซโมอกดวย

ญปนยงเปนหนงในผนาในการพฒนาเทคโนโลยทเกยวของกบสงแวดลอม รถยนตไฮบรดของฮอนดาและโตโยตาเปนทยอมรบวาประหยดพลงงานมากทสดและปลอยควนเสยนอยทสด ซงแสดงใหเหนถงความกาวหนาของเทคโนโลยระบบไฮบรด เชอเพลงชวภาพ การใชวสดทมนาหนกเบาลง และการออกแบบทดขน ญปนมจานวนสทธบตรในดานเซลลเชอเพลงเปนอนดบหนงของโลก]และเคยเปนประเทศผผลตเซลลสรยะและกงหนลมผลตไฟฟารายใหญของโลก แตเนองจากขาดการสนบสนนจากรฐทาใหจานวนการนาไปใชจรงนอยกวาประเทศแถบยโรป เชนเยอรมน

องคการสารวจอวกาศญปนเปนหนวยงานวจยและพฒนางานดานอวกาศ สงเกตการณทางดาราศาสตรและจกรวาลวทยาของญปน และเปนหนงในสมาชกของโครงการความรวมมอการสรางสถานอวกาศนานาชาตและโมดลสาหรบทดลองของญปน (คโบ) มกาหนดทจะสงขนไปเพอตอกบสถานอวกาศนานาชาตในการขนดวยกระสวยอวกาศใน พ.ศ. 2552

ประชากร

จากการสารวจในป 2005 ญปนมประชากรประมาณ 127.77 ลานคนประชากรสวนใหญใชภาษาและมวฒนธรรมทเหมอนกน โดยมชาวตางชาต เชนชาวเกาหล จน บราซล ฟลปปนส และชาตอน ๆ ประมาณรอยละ 1.2 ซงสวนใหญอาศยอยตามเมองใหญเชอชาตสวนใหญคอเชอสายชาวยะมะโตะ และมชนกลมนอยเชนชาวไอนและชาวรวกว รวมทงชนกลมนอยทางสงคมทเรยกวาบระก

DPU

ประชากรญปนมอายคาดหมายเฉลยประมาณ 82.07 ป จงนบเปนประเทศทมประชากรอายยนยาวทสดประเทศหนงในโลกโครงสรางประชากรของญปนเรมมการเปลยนแปลง เนองจากเดกทเกดมาในยคเบบบมหลงสงครามโลกเรมเขาสวยชรา ในขณะทอตราการเกดตงแต พ.ศ. 2532 มแนวโนมลดลงเรอย ๆจงทาใหจานวนประชากรคอย ๆ ลดลง (มการประมาณวาจะลดลงตากวา 100 ลานคนในชวงปลายพทธศตวรรษท 25) ในขณะทสดสวนของผสงอายจะเพมขนเรอย ๆ (ในป 2005 ประชากรทมอายตงแต 65 ปขนไปมมากถง 1 ใน 5 ของประชากรทงหมด) การทโครงสรางประชากรเปลยนไปทาใหเกดปญหาสงคมหลายอยาง เชนปญหาแรงงานทลดลง และภาระเงนบานาญของคนหนมสาวเพมมากขน

จากการสารวจพบวาคนญปนรอยละ 51.8 ระบวาตนไมมศาสนา ศาสนาในญปนถกผสมผสานจนทาใหพธกรรมทางศาสนานนมความหลากหลาย เชนพอแมพาลกไปศาลเจาชนโตเพอทาพธชจ-โกะ-ซน แตงงานในโบสถครสตและฉลองในวนครสตมาส จดงานศพแบบพทธ และบชาบรรพบรษแบบขงจอ นอกจากน ตงแตตนพทธศตววรษท 25 มลทธตาง ๆ เกดขนมากมายเชนลทธเทนรเกยว และลทธโอมชนรเกยว

ประชากรมากกวารอยละ 95 ใชภาษาญปนเปนภาษาแมภาษาญปนมวธการผนคากรยาและคาศพททแสดงถงสถานะระหวางผพดและผฟง ซงแสดงถงลกษณะสงคมทมระดบขนของญปน ภาษาพดนนมทงภาษากลางและสาเนยงของแตละทองถน เชนสาเนยงคนไซ โรงเรยนทงของรฐและเอกชนมกมวชาภาษาญปนและภาษาองกฤษเปนวชาบงคบ

การศกษา

ภาพท 2.8 มหาวทยาลยโตเกยวซงเปนมหาวทยาลยทมชอเสยงทสดแหงหนงของญปน

DPU

ระบบการศกษาในระดบประถม มธยม และอดมศกษาถกนามาใชตงแต พ.ศ. 2451 ซงเปนผลจากการปฏรปเมจ ตงแต พ.ศ. 2490 การศกษาภาคบงคบของญปนมระยะเวลา 9 ป ตงแตประถมศกษาจนจบมธยมศกษาตอนตน ซงเกอบทงหมดจะเรยนมธยมศกษาตอนปลายตอ จากขอมลของกระทรวงการศกษาของญปน ( MEXT) ใน พ.ศ. 2547 พบวารอยละ 75.9 ของผจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายจะเรยนตอในมหาวทยาลย วทยาลย หรอสถาบนอดมศกษาอน ๆ การศกษาในญปนเตมไปดวยการแขงขนโดยเฉพาะอยางยงการสอบเขาเพอเรยนตอในมหาวทยาลย โครงการประเมนผลการศกษานานาชาต ( Programme for International Student Assessment: PISA) ซงจดขนโดยโออซด จดอนดบใหเดกญปนมความรและทกษะเปนอนดบ 6 ของโลก มหาวทยาลยทมชอเสยงในญปน เชน มหาวทยาลยโตเกยว มหาวทยาลยเคโอ และ มหาวทยาลยเกยวโต เปนตน

การรกษาพยาบาล

คณภาพของระบบรกษาพยาบาลในญปนมระดบทสงมาก เหนไดจากอายคาดหมายเฉลยของประชากรทสงและอตราการตายของทารกทตารฐบาลกาหนดใหประชาชนทกคนทาประกนสขภาพ ซงสามารถแบงออกเปนสองประเภทใหญ ๆ คอประกนสาหรบพนกงานบรษท และประกนททากบรฐบาลทองถนผปวยสามารถเลอกแพทยหรอสถานทรกษาไดโดยอสระ ผสงอายของญปนทงหมดไดรบการคมครองดวยประกนของรฐบาลตงแต พ.ศ. 2516 แตปจจบนรฐบาลตองปรบระบบประกนเปลานเพอรองรบโครงสรางของประชากรทเปลยนแปลงไป

วฒนธรรม

วฒนธรรมญปนมววฒนาการมายาวนานตงแตวฒนธรรมยคโจมงซงเปนวฒนธรรมดงเดมของประเทศ จนถงวฒนธรรมผสมผสานรวมสมยซงไดรบอทธพลมาจากเอเชย ยโรป และอเมรกาเหนอ ศลปะดงเดมของญปนมทงงานฝมอ เชน อเกะบะนะ (การจดดอกไม) โอะรงะม อกโยะ-เอะ ตกตา เครองเคลอบ เครองปนดนเผา การแสดง เชน คะบก โน บนระก ระกโงะ และประเพณตาง ๆ เชน การละเลน พธชงชา ศลปการตอส สถาปตยกรรม การจดสวน ดาบ และอาหาร การผสมผสานระหวางภาพพมพกบศลปะตะวนตก นาไปสการสรางสรรคมงงะหรอหนงสอการตนของญปนทเปนทนยมทงในและนอกญปนแอนเมชนทไดรบอทธพลมาจากมงงะเรยกวา อะนเมะ วงการเกมคอนโซลของญปนเจรญรงเรองอยางมากตงแต พ.ศ. 2523

DPU

ดนตร

ต ภาพท 2.9 การเลนโคะโตะ

ดนตรญปนไดรบอทธพลจากวฒนธรรมขางเคยงเชนจนและคาบสมทรเกาหล รวมทงจากโอะกนะวะและฮกไกโด ตงแตโบราณ เครองดนตรหลายชน เชนบวะ โคะโตะ ถกนาเขามาจากจนตงแตครสตศตวรรษท 7และชะมเซงเปนเครองดนตรทดดแปลงจากเครองดนตรโอะกนะวะซงมจดเรมตนทกลางพทธศตวรรษท 21ญปนมเพลงพนบานมากมาย เชนเพลงทรองระหวางการเตนบงโอะโดะร เพลงกลอมเดก ดนตรตะวนตกเรมเขามาในตนพทธศตวรรษท 25 และถกผนวกเปนสวนหนงของวฒนธรรม หลงสงคราม ญปนไดรบอทธพลทางดานดนตรสมยใหมจากอเมรกาและยโรปเปนอยางมาก กอใหเกดการพฒนาแนวดนตรทเรยกวา เจ-ปอป ญปนมนกดนตรคลาสสคทมชอเสยงระดบโลกหลายคน เชน วาทยากร เซจ โอะซะวะ นกไวโอลน มโดะร โกะโต เมอถงชวงสนป จะมการเลนคอนเสรตซมโฟนหมายเลข 9 ของเบโทเฟนทวไปในญปน

วรรณกรรม

วรรณกรรมญปนชนแรกไดแกหนงสอประวตศาสตรทชอ โคะจก และ นฮงโชะก และหนงสอบทกวสมยศตวรรษท 8 ทชอ มงโยช ซงเขยนดวยภาษาจนทงหมด ในชวงตนของยคเฮอง มการสรางระบบการเขยนแทนเสยงทเรยกวา คะนะ (ฮระงะนะ และ คะตะคะนะ) นทำนคนตดไมไผ ถกพจารณาวาเปนงานทเกาแกทสดทเขยนดวยภาษาญปนต ำนำนเกนจ ทเขยนโดยมระซะก ชกบมกถกเรยกวาเปนวรรณกรรมชนแรกของโลก ระหวางยคเอโดะ วรรณกรรมไมอยในความสนใจของซามไรเทากบ โชนน ชนชนประชาชนทวไป ตวอยางเชน โยะมฮง กลายเปนทนยมและเผยใหเหนการเปลยนแปลงทลกซงระหวางนกอานกบนกเขยน ในสมยเมจ วรรณกรรมดงเดมไดเสอมสลายลง ขณะทวรรณกรรมญปนไดรบอทธพลจากตะวนตกมากขนโซเซะก นะสเมะและโองะอ โมรเปนนกแตงนยายสมยใหมรนแรกของญปนตามมาดวย รวโนะซเกะ อะคตะกะวะ, ทะนซะก จนอชโระ, คา

DPU

วาบาตะ ยาสนาร , มชมะ ยกโอะ และลาสด ฮารก มราคามญปนมนกเขยนทไดรบรางวลโนเบลสาขาวรรณกรรม 2 คน ไดแก คาวาบาตะ ยาสนาร (พ.ศ. 2511) และ เคนซะบโร โอเอะ (พ.ศ. 2537)

กฬา

ต ภาพท 2.9 การแขงขนซโมในเรยวโงก โคกงกง ใน โตเกยว

หลงจากการปฏรปเมจ กฬาตะวนตกกเรมเขามาในญปนและแพรหลายไปทวประเทศดวยระบบการศกษาในญปน กฬานบเปนกจกรรมยามวางทดตอสขภาพ ชวยพฒนาวนย การเคารพกฎกตกา และชวยสงสมนาใจนกกฬา ชาวญปนทกวยใหความสนใจกบกฬาทงในฐานะผชมและผเลนกฬาทไดรบความนยมในญปน ไดแก

ซโมเปนกฬาประจาชาตของญปนทมประวตอนยาวนานและเปนกฬาทไดรบความนยมอยางมากในญปน ศลปะปองกนตวของญปน เชน ยโด คาราเต และเคนโด กเปนกฬาทมผเลนและผชมมากเชนเดยวกน

การแขงขนเบสบอลอาชพในญปนเรมตนขนใน พ.ศ. 2479 ม 2 ลก คอเซนทรลลกและแปซฟกลก ในปจจบนเบสบอลเปนกฬาทมผชมมากทสดในประเทศ ในระหวางฤดกาลการแขงขน จะมการถายทอดการแขงขนเกอบทกคนและมอตราผชมรายการทสง [151] นกเบสบอลญปนทโดงดงทสดคอ อจโร ซซก และ ฮเดะก มตซย

ตงแตมการกอตงลกฟตบอลอาชพของญปน ใน พ.ศ. 2535 ฟตบอลในประเทศญปนกเปนทนยมมากขนญปนเปนสถานทจดฟตบอลชงแชมปสโมสรโลก ตงแต พ.ศ. 2524 ถง พ.ศ. 2547 และเปนเจาภาพรวมกบเกาหลใตในการแขงฟตบอลโลก 2002 ทมฟตบอลญปนเปนทมทประสบความสาเรจมากทสดทมหนงในเอเชย สามารถชนะเลศเอเชยนคพ 3 ครง

อาหาร

DPU

ภาพท 2.10 อาหารเชาแบบญปน

ชาวญปนกนขาวเปนอาหารหลก อาหารญปนทมชอเสยงไดแกซช เทมประ สกยาก ยากโทรและโซบะอาหารญปนหลายอยางดดแปลงจากอาหารตางประเทศ เชนทงคตส ราเมงและแกงกะหรญปน อาหารญปนไดรบความนยมในตางประเทศเพราะเปนอาหารทดตอสขภาพ จากการสารวจพบวาในป 2006 มรานอาหารญปนมากกวา 20,000 แหงทวโลก

ชาวญปนมความพถพถนในการเลอกวตถดบจงทาใหมอาหารประจาทองถนและอาหารประจาฤดวตถดบทเปนเอกลกษณในอาหารญปนคอถวเหลอง ซงนามาทาโชย มโสะ เตาห ถวแดงซงมกนามาทาขนม และสาหรายชนดตาง ๆ เชนคอมบ นอกจากน ชาวญปนยงนยมกนซะชมหรออาหารทะเลดบอกดวย

ชาในญปนมหลายชนดซงแตกตางไปตามกรรมวธการผลตและสวนผสมเครองดมแอลกอฮอลทมตนกาเนดจากญปนคอเหลาสาเก (หรอนฮงช ในภาษาญปน) ซงผลตโดยใชวธหมกขาวและโชชซงเปนเหลาทเกดจากการกลน

ภาษาราชการ

ภาษาญปนเปนภาษาราชการของประเทศดวยความนยม ซงเปนประเทศเดยวใน โลกทมภาษาญปนเปนภาษาราชการเตมตว (ไมมการใชภาษาตางประเทศในวงราชการ) ภาษาญปนมแบบภาษาทเรยกกนวามาตรฐาน 2 แบบ คอ เฮยวจงโงะ (標準語, hyōjungo?, ภาษามาตรฐาน) ซงเปนภาษาทใชกนโทรทศน และ เคยวซอโงะ (共通語, kyōtsūgo? ภาษารวม) ซงเปนภาษาทใชกนอยางไมเปนทางการ

ส าเนยงทองถน

DPU

ภาษาญปนมสาเนยงทองถนมากมายดงเชนประเทศอนๆในโลก โดยสามารถแบงออกเปนใหญๆได 3 ประเภท คอ

แบบโตเกยว หรอ โตเกยวชก (東京式) สาเนยงทางการ ซงพดกนในฝงตะวนออก หรอ ฮงาชนฮง (東日本) ของญปน

แบบเคฮง หรอ เคฮงชก (京阪式) ซงพดกนในฝงตะวนตก หรอ นชนฮง (西日本) และ

แบบควช ซงบางครงจะยบรวมกบแบบเคฮง เนองจากเปนเปนสวนหนงของนชนฮง

ในปจจบนประเทศญปนไมจดวาสาเนยงแบบโตเกยวเปนสาเนยงกลางอยางเปนทางการ และยงมการผสมผสานสาเนยงภาษาของแตละทองถนเขาไปในสอและรายการ โทรทศน ของญปน ดงน จงทาใหคนญปน เมอเดนทางไปยงถนภมภาคอน กยงคงพดภาษาของถนตนเองดงเดม โดยไมจาเปนตองเปลยนเปนพดภาษากลาง

เหลานสามารถเหนไดชดในนกแสดงชาวภมภาคคนไซญปน ซงสวนมากเปนนกแสดงตลก เมอเดนทางไปทางานทโตเกยว พวกเขากยงคงพดภาษาถนคนไซของพวกเขาอยดงเดม โดยไมมการเปลยนแปลง จงใหเกดรสนยมทวาดาราตลกญปนตองพดภาษาคนไซ สาเหตททาใหเกดสงเชนนกนาจะมาจากการออกเสยงของสาเนยงคนไซ ซงฟงดไมลนไมไพเราะเหมอนถนอน กลบกนถา นกแสดงละคร หรอดารานกรอง พวกเขาจะไมนยมคนทพดสาเนยงคนไซเลย

สาเนยงญปนสามารถแบงออกไดเปนดงน

แสดงการออกเสยงทายประโยคของบคคลในแตละถน

สาเนยงฮอกไกโด สาเนยงโทโฮะก หรอ สาเนยงภาคอสานของญปน (ไดรบอทธพลทงแบบตะวนตกและ

แบบตะวนออก) สาเนยงคนโต สาเนยงโทไกโทซง หรอ สาเนยงนชคนโต (คนโตตะวนตก)

DPU

ตวอกษร

เราจาแนกตวอกษรญปนออกเปนสองจาพวก คอ กลมตวอกษรทใชแทนเสยง ซงไดแก ฮระงะนะ และ คะตะคะนะกบ กลมตวอกษรทแสดงความหมาย ทเรยกวา คนจ โดยใชรวมกบตวเลขอารบก และตวอกษรโรมน ซงจะมความหลากหลายมากกวาภาษาทใชในประเทศใกลเคยง เชน ภาษาจนซงใชตวอกษรจน เปนหลก สวนภาษาเกาหลกจะใชอกษรฮนกลเปนหลก

เนองจากตวคนจซงญปนรบมาจากภาษาจนมจานวนมาก บางครงมการใชตวอกษรทคนสวนใหญไมทราบ กระทรวงศกษาธการของรฐบาลจงไดกาหนดมาตรฐานของตวคนจ ซงเรยกวา โจโยคนจ ประกอบดวยตวอกษร 1 ,945 ตว เปนตวคนจทคนญปนทวไปทราบกนด โดยไมจาเปนตองเขยนคาอานกากบ

พทธศาสนาในประเทศญปน

พระพทธศาสนา เขาสประเทศญปน โดยผาน เกาหล ในหนงสอประวตศาสตร ญปนชอ นฮอนโกช ไดบนทกไววา วนท 12 ตลาคม พ.ศ. 1095 เปนปท 13 ในรชกาลพระเจากมเมจ จกรพรรดองคท 19 ของญปน พระพทธศาสนาไดเขาสญปน โดยพระเจาเซมาโว แหงเกาหล สงราชทตไปยงราชสานกพระเจากมเมจ พรอมดวยพระพทธรป ธง คมภรพทธธรรม และพระราชสาสนแสดงพระราชประสงคทจะขอใหพระเจากมเมจรบนบถอพระพทธศาสนา พระเจากมเมจทรงรบดวยความพอพระทย นเปนการเรมตนของพระพทธศาสนาในญปน

พระพทธศาสนาไดเจรญขนในประเทศญปน ในสมยพระจกรพรรดกมเมจเปนอยางมากแตภายหลงทพระองคสนพระชนมแลว พระจกรพรรดองคตอๆ มากมไดใสพระทยในพระพทธศาสนาปลอยใหพระพทธศาสนาเสอมโทรมลง จนถงสมย จกรพรรดนซยโก ไดสถาปนา เจาชายโชโตก เปนผสาเรจราชการแผนดน เมอ พ.ศ. 1135 เจาชายพระองคนเองทไดวางรากฐานการปกครองประเทศญปน และสรางสรรควฒนธรรมพรอมทรงเชดชพระพทธศาสนา และในวนท 1 กมภาพนธ พ.ศ. 1177 พระองคไดประกาศพระราชโองการเชดช พระรตนตรย อนเปนพระราชโองการพระจกรพรรดทยกยองพระพทธศาสนา

พระพทธศาสนาไดเจรญรงเรองอยางมนคงในญปน ประชาชน ญปนรวมเปนอนหนงอนเดยวกน ขาราชการทหาร และพลเรอนทงปวง ตางแขงขนกนสรางวดใน พระพทธศาสนา และ

DPU

สานกปฏบตธรรมเปนอนมาก ยคสมยนไดชอวา ยคโฮโก คอ ยคทสทธรรมไพโรจน เจาชายโชโตก ไดทรงประกาศธรรมนญ 17 มาตรา ซงเปนธรรมนญทประกาศหลกสามคคธรรมของสงคม ดวยการเคารพเชอถอพระรตนตรย นอกจากนยงทรงแสดงพระธรรมเทศนาซงถอวาเปนการเรมตนการแสดงเทศนาเกยวกบพระสตรในประเทศญปน

ในสมยนไดมการตดตอทางวฒนธรรมนาเอาคมภร พระพทธศาสนา และอรรถกถาตางๆ เขาสประเทศญปน แมตวเจาชายเองกได ทรงแตงคมภรอรรถกถาของพระองคดวย เจาชายโชโตกสนพระชนมเมอ พ.ศ. 1165 บรรดาประชาชนทงปวงมความเศราโศกเปนอนมาก จงไดรวมกนสรางพระพทธรป ขนาดเทาองค เจาชายโชโตก ขน 1 องค องคประดษฐานไวเปนอนสรณ ท วดโฮรวจ หลงจากนนมาพระพทธศาสนากถกแบงออกเปนหลายนกาย พระพทธศาสนาหยดชะงกความเจรญกาวหนามาตลอด เพราะนโยบายการปกครองประเทศบบบงคบทางออมจนถง ยคเมอจ พระพทธศาสนา กยงเสอมลงไปอก ลทธ ชนโต ไดรบความนยมนบถอแทนพระพทธศาสนา พระพทธศาสนาถกยกเลกไปจากราชสานกของพระจกรพรรด มนโยบายลมลางพระพทธศาสนา นอกจากนน ศาสนาครสต กเรมเผยแผพรอมกบวฒนธรรมตะวนตกหลงไหลเขามาในญปน เมอการศกษาเจรญมากขน พระพทธศาสนาถกยกขนมาในแงของวชาการพระสงฆเรมงานการศกษาและวจยอยางจรงจงกวางขวางตามวธสมยใหม สวนหนาทในการประกอบพธกรรมอนศกดสทธนน พระสงฆแตละนกายกยงคงจดพธกรรมเปนประเพณตามนกายของตน

นกายของพทธศาสนา

ในปจจบนชาวญปนนบถอ พระพทธศาสนา ควบคไปกบ ชนโต พระพทธศาสนา แบงออกเปนหลายนกาย นกายทสาคญม 5 นกาย ดงน

นกายเทนได (เทยนไท)

พระไซโจ (เดงกะโยไดช) เปนผตง มหลกคาสอนเปนหลกธรรมชนสง สงเสรมใหบชาพระพทธเจาองคปจจบนและพระโพธสตว

นกายชนงอน

DPU

พระกไก หรอโกโบไดช เปนผตงในเวลาใกลเคยงกบนกายเทนได มหลกคาสอนตามนกายตนตระ สอนใหคนบรรลโพธญาณดวยการสวดมนตออนวอน ถอ คมภรมหาไวโรจนสตรเปนสาคญ

นกายโจโด (สขาวด)

โฮเนน เปนผตงเมอ พ.ศ. 1718 นกายนสอนวา สขาวดเปนแดนอมตสขผจะไปถงไดดวยออกพระนามพระอมตาภพทธะ นกายนมนกายยอยอกมาก เชน โจโดชน (สขาวดแท) ตงโดยชนแรน มคตวา ฮโชฮโชก ไมมพระไมมฆราวาส ทาใหพระในนกายนมภรรยาไดฉนเนอได มความเปนอยคลายฆราวาส

นกายเซน (ธยาน หรอ ฌาน)

นกายนถอวา ทกคนมธาตพทธะอยในตว ทาอยางไรจงจะใหธาตพทธะนปรากฏออกมาได โดยความสามารถของตวเอง สอนใหดาเนนชวตอยางงาย ใหเขาถงโพธญาณอยางฉบพลน นกายนคนชนสง และพวกนกรบนยมมาก เปนตนกาเนดของ ลทธบชโด นบถอพระโพธธรรมผเผยแพรในประเทศจน

นกายนชเรน

พระนชเรนไดโชนน เปนผตง นบถอ สทธรรมปณฑรกสตร อยางเดยว โดยภาวนาวา นม เมยว โฮ เรง เง เคยว (นโม สทธมมปณฑรก สตตสส ขอนอบนอมแด สทธรรม ปณฑรกสตร) เมอเปลงคานออกมาดวยความรสกวามตวธาตพทธะอยในใจ กบรรลพทธภาวะได ปจจบนคอนกายนชเรนโชชทสบทอดคาสอนมาโดยตรงและไมมความเกยวของใดๆกบสมาคมโซคา ในประเทศญปนและเครอขายในนาม Soka Gakkai Internationalหรอสมาคมสรางคณคาในประเทศไทย

หลงสงครามโลกครงท 2 มนกการศกษามากมายพยายามเชอมประสาน พระพทธศาสนานกายตางๆ เขาดวยกน โดยจดตงเปนองคการขน องคการสอสารสมพนธระหวางชาวพทธทใหญทสด คอ พทธศาสนกสมพนธแหงญปน ตงขนเมอวนท 23 สงหาคม พ.ศ. 2500 มสานกงานอยทวดชกจ ฮองวนจ ในนครโตเกยวกจการทางพทธศาสนาทสาคญและมจดเดนกาวหนาทสดของญปน

DPU

คอ การจดการศกษา ซงพระพทธศาสนานกายตางๆ จะม มหาวทยาลย วทยาลย โรงเรยนระดบมธยมและในดานความเปนอยของพระสงฆในปจจบนน พระสวนใหญจะมครอบครวได ยกเวนพระระดบเจาอาวาสจะมครอบครวไมได และตาแหนงพระยงสบทอดเปนมรดกแกบตรคนโตไดดวย

พทธศาสนาในปจจบน

ประเทศญปนในปจจบนเปนประเทศมหาอานาจทางเศรษฐกจ ประชาชนดาเนนชวตดวยความเรงรบเพราะมการแขงขนกนมาก ทาใหมความเครยดและมปญหาดานสขภาพจต เปนโรคประสาท โรคจต และสถตการฆาตวตายสงมาก สงทจะชวยบรรเทาความเครยดได กคอการปฏบตตามหลกธรรมใน พระพทธศาสนา เนองจาก ญปนชอบความเรวใหไดผลทนใจ พระพทธศาสนานกายเซนจงเปนทนยม และมการสรางนกายใหมๆ หรอลทธใหมๆ ทปฏบตไดผลรวดเรวอกมาก คนญปนสวนหนงไมนบถอศาสนาใดเลย แตยดถอลทธการเมองตามความชอบใจของตน ( วกพเดย สารานกรมเสร ออนไลน,2550)

แนวคดเกยวกบสงคมและวฒนธรรมญปนขางตน มความสาคญเปนอนมากตอการศกษางานวจย เพราะชวยอธบายการทาความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมและลกษณะของสงคมญปนทสอดแทรกอยในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ จนทาใหสามารถพจารณาวเคราะห ไดวาลกษณะการสอสารผานเรองราวในตอนตางๆของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ทงรปของวจนภาษาและอวจนภาษา วาลกษณะใดเปนภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวฒนธรรมและสงคมญปน

2.8 แนวคดกระบวนการขดเกลาทางสงคมหรอกระบวนการสงคมประกต ในการศกษาสอมวลชนประเภทการตน สงหนงทไมอาจมองขามไปไดเลย คอบทบาทและ

หนาทในการขดเกลาสงคมหรอกระบวนการเรยนร กระบวนการขดเกลาทางสงคมเปนกระบวนการทยาวนานตลอดชวตในการศกษา จตวทยา

สงคม สงคมวทยา มานษยวทยา และจตวทยา หมายถงการทบคคลในฐานะทเปนสวนหนงของระบบสงคมไดพยายามหลอหลอมตนเองใหเปนสวนหนงของสงคม โดยมแนวโนมในการทจะมความเชอ คานยม มตในการมองปญหา ความรบรรทดฐานทางสงคมและพฤตกรรมการตามทสงคมนนๆ ตองการ

DPU

กระบวนการเรยนรทางสงคมนน แบงไดเปน 2 ประเภท คอกระบวนการเรยนรแบบเปน

ทางการและแบบไมเปนทางการ กระบวนการเรยนรทางสงคมแบบเปนทางการ ( Formal) ไดแก กระบวนการเรยนรทาง

สงคมซงบคคลเรยนรจากแหลงการศกษาโดยตรง หรอจากรายการเพอการศกษาทางสอตางๆ เชนวทย โทรทศน หรอสถานการณ ทเปนพธการตาง ๆ ซงบคคลตงใจหรอรตววากาลงเรยนรบางสงบางอยางอย

กระบวนการเรยนรทางสงคมแบบไมเปนทางการ (Informal) ไดแก กระบวนการเรยนรซงบคคลเรยนรจากเพอน ครอบครว สอมวลชน และอนๆ ในลกษณะทเปนไปตามธรรมดาวสย กลาวคอ บคคลไดเรยนรสงตาง ๆ โดยไมตงใจ หรอโดยไมรตว

ในปจจบนสอมวลชนมบทบาทตอกระบวนการเรยนรทางสงคมของมนษยมากยงขน ทงในกระบวนการเรยนรทเปนทางการและไมเปนทางการ ทงนเพราะมนษยในสงคมปจจบนใชชวตทมความเกยวพนกบสอมวลชนมากยงขน ไมวาจะเปน วทย ทศน ภาพยนตร นตยสาร วดโอ วซด ดวด เกม อนเตอรเนท ฯลฯ สอตางๆ เหลานนบวนจะกลายเปนแหลงสาคญในกระบวนการเรยนรทางสงคมของเดกและเยาวชน โดยเขาทอทธพลของสถาบนครอบครว สถาบนการศกษา สถาบนทางศาสนา ซงเปนสถาบนทมความหมาย ความสาคญตอกระบวนการเรยนรในอดตของสงคมไทย แตเนองจากความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร การไหลเวยนของขอมลสารสนเทศ สภาพสงคมทเปลยนแปลง รวมทงสภาพเศรษฐกจทมการแขงขนอยางสง จงทาใหสอมวลชนเขามบทบาททงในทางตรงและทางออม คอ การขดเกลาทางสงคมในชนทตยภม

ดงท Herbert Hyman (ดวงรตน กมโลบล ,2535 :42) ไดกลาววา สอมวลชนอาจทาหนาทหรอแสดงบทบาทของตนในทางออมในกระบวนการขดเกลาหรอการเรยนรทางสงคมเสมอเหมอนผทาหนาทในการใหขอมลกบพอแม ในการแนะนาวธอบรมเลยงดเดก ดงนนในฐานะทการตนญปนทหลงไหลเขาสสอตางๆ ไมวาจะเปนหนงสอ วทย โทรทศน วดโอ วซด ดวด ซงเปนสอทมคณลกษณะและประสทธภาพในการเขาถงผรบสารนะระดบสง จงไมอาจปฏเสธไดวา การตนญปนยอมมบทบาทในฐานะทเปนตวแทนทางสงคม ทมอทธพลมากทสดสอหนงในกระบวนการเรยนรทางสงคมของผรบสารในสงคมปจจบน

DPU

2.9 แนวคดเกยวกบสาร (Message)

แนวคดเกยวกบสาร สาร ( Message) หมายถง สงทผสงสารไปใหผรบสารในรปของรหส คาวา “รหส ”

หมายถง สญญาณ ( Signal) หรอ สญลกษณ ( Symbol) หรอกลมของสญลกษณทถกสรางขนในลกษณะทมความหมายตอคน และผรบสารสามารถเขาใจความหมายโดยการถอดความหมายของสญญาณหรอสญลกษณออกมา สญญาณหรอสญลกษณในทนอาจเปน คาพด ตวหนงสอ หรอเปนรป เครองหมาย ตลอดจนกรยาทาทางตาง ๆ ฯลฯ ซงเปนสงทแสดงหรอถายทอดความคด ความรสก ความตองการ และวตถประสงคของผรบสาร

ความหมายของสารเกดจากการตความของผรบสาร มใชอยทตวของสารเอง องนนผสงสารอาจตองการสงสารทมความหมายหนงไปใหกบผรบสาร แตผรบสารกลบตความหมายของสารนนไปอกทางหนงกได

โดยทวไปแลวผรบสาร จะตความสารทไดรบตามพนฐานความรของตน ตามประสบการณ ความคาดหวง อารมณ ความรสก ฯลฯ ตลอดจนการตความจากสภาพแวดลอมรอบตว ดวยเหตผสงสารทมประสทธภาพจะตองแนใจวา ผรบสารตความหมายของตนไปในทางเดยวกบทตนตองการดวย การศกษาสาร การวเคราะหผรบสาร และการศกษาและสงเกตสภาพแวดลอมของการสอสาร ดงนนปฏกรยาตอบสนอง ( Feedback) ของผรบสาร จงเปนสงสาคญทผสงสารจะตองใหความสนใจ เพอตรวจสอบการตความหมาย “สาร” ของผรบ (พชน เชยจรรยา, 2534:15-16)

สาร (Message) จะมองคประกอบสาคญ 3 สวน คอ 1. รหสสาร (Message Code) หมายถง ภาษา หรอ สญลกษณ หรอ สญญาณ ทมนษยคดขน

เพอแสดงออกแทนความคด ความรสก ความเชอ คานยม วตถประสงคตาง ๆ ของ ผสงสาร ซงรหสอาจถกแสดงออกมาเปนสารทเปน ภาษาพด ภาษาเขยน ( Verbal Message Code) และรหสทไมใชภาษาพด ภาษาเขยน ( Non-verbal Message Code) เชน กรยาทาทาง ภาพ ฯลฯ อยางไรกตาม การทผสงสารเลอกใชรหสสารแบบใดนนขนอยกบระบบ สงคม วฒนธรรม สภาพถนทอยอาศยของทงบคคลผสงสารและผรบสาร วาจะสามารถเขาใจความหมายจากรหสสารรวมกนไดมากนอยเพยงใด

DPU

2. เนอหาของสาร ( Message Content) หมายถง เรองราวตาง ๆ ทผสงสารตองการจะถายทอด หรอ สงไปยงผรบสาร ซงเนอหาของสารนนอาจแบงออกไดเปนหลายประเภท หลายลกษณะตาง ๆ กนไป เชน เนอหาโดยทวไป , เนอหาเฉพาะ , เนอหาเชงวชาการตาง ๆ , เนอหาทไมใชวชาการ หรอเนอหาประเภทพบอกเลา กบเนอหาประเภทความคดเหน รวมทงเนอหาทเปนขาว เนอหาบนเทง และเนอหาชกจงใจ เปนตน

3. การจดเรยงลาดบสาร (Message Treatment) หมายถง รปแบบวธการในการนารหสสารมาเรยบเรยง เพอใหไดใจความตามเนอหาทตองการ ซงมกจะเกดขนอยกบลกษณะโครงสรางของภาษา (Structure) และบคลกลกษณะของแตละบคคล สวนใหญการจดเรยงลาดบสารจะออกมาในรปแบบลลา ( Styles) สวนตวทขนอยกบบคลกลกษณะของผสงแตละคน วามบคลกลกษณะแตกตางกนไปอยางไร เชน คนทมอารมณเยน จะพดจาดวยวธการทสภาพ เยอกเยน แตในขณะทผทมอารมณรอน จะใชการพดรวบรด สรป เพอใหจบเรวๆ เปนตน (กตมา สรสนธ, 2541:10)

ในการศกษาเรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ” เปนการศกษาวจยทมงเนนการวเคราะหสาร (Message) ทอยในรปแบบการวเคราะหเนอหาสาร (Content Analysis) ดงนนแนวคดเกยวกบสาร จงถอวาเปนแนวคดทสาคญทใชในการศกษาวจย เพราะแนวคดดงกลาวจะชวยทาใหเขาใจความหมายของ “สาร” ไดอยางละเอยดและเขาใจเนอหาสารทตองการศกษาทเคยมอยเดม โดยผานบรรดาผลงานดานการสอสาร แตอยางไรกตาม Tomlinson (1991)ไดตงขอสงเกตตอคานยามดงกลาววา อาจจะมจดออนในเรองเจตนารมณความตงใจของผผลตผลงานดานการสอสาร ซงอาจจะไมไดมความตงใจทจะครองงาผรบสารเลย นอกจากนน คานยมดงกลาวดเหมอนจะมนยยะวาปจจยดานเศรษฐกจจะเปนตวผลกดนปจจยดานวฒนธรรมอยตลอดเวลา โดยทขอเทจจรงแลว อาจเปนไปไดวาปจจยทงสองตางเสรมซงกนและกน

2.10 ผลงานวจยตางๆ ทเกยวของ

ในการศกษาเรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ” มงานวจยทเกยวของดงน คอ งานวจยเรอง การนาเสนอลกษณะของวรบร ษในหนงสอการตนญปนในประเทศไทย (พ.ศ. 2536-2540) ของภทรหทย มงคะดานะรา (2541) ไดศกษาลกษณะวรบร ษในหนงสอการตนจานวน 10 เรอง พบวา ภาพของวรบร ษในการตนญปนจะมคณธรรมทคลายคลงกนเปนสวนใหญ ชวตของวรบรษตงแตในวยเดกจนถงวยผใหญทปรากฏจะ

DPU

ไดรบการฝกฝนจนมความสามารถในดานตางๆ เพมขน ไดผจญภยและพบอปสรรคตางๆ ไดกลบเขามาสงคม ชวยเหลอสงคม จนไดรบยกยองวาเปนผมความสามารถเหนอมนษย ลกษณะของวระบรษทพบจะเนนความสามารถในเชงกฬา เชงการตอส แมจะมคณลกษณะดานดและไมด แตกไดปรบปรงตนเองและแสดงออกถงความเปนผมคณธรรม งานวจยเรอง “บทบาทของหนงสอการตนเรองทแปลจากภาษาญปน ตอการพฒนาเดกและเยาวชน” โดยพรพนต พวงภญโญ ( 2531 ) มวตถประสงคเพอสารวจคณธรรมและลกษณะการใชภาษาทปรากฏในหนงสอการตนเฉพาะทแปลจากภาษาญปน ตลอดจนสารวจทรรศนะของเดกและเยาวชนตอหนงสอการตนดงกลาว หนงสอการตนทนามาวเคราะหเนอหาคอหนงสอการตนแปลจากภาษาญปน ทมความยาวมากกวา 10 เลมจบขนไป วางตลาดในเขตกรงเทพมหานครในชวงเดอนมกราคม – มถนายน 2530 และสารวจทรรศนะของเดกและเยาวชนตอการตนเรองทแปลจากภาษาญปน ผลการวเคราะหเนอหาพบวา พฤตกรรมดานสงเสรมคณธรรมทปรากฏมากทสดคอ ความเมตตากรณา ดานทาลายคณธรรมทปรากฏมากทสด คอ การประทษรายตอชวตและรางกาย การใชภาษาทไมเหมาะสมทพบมากทสด คอ การสะกดการนตผดพลาด พฤตกรรมดานทาลายคณธรรมในภาพรวม ปรากฏมากกวาดานสงเสรม คณธรรม และการใชภาษาทไมเหมาะสมปรากฏในระดบคอนขางมาก แตสาหรบทรรศนะของเดกและเยาวชนแลวเหนวาพฤตกรรมดานสงเสรมคณธรรมทปรากฏในหนงสอการตนมากทสดคอ ความกลาหาญและความเชอมนในตนเอง ดานทาลายคณธรรมทปรากฏมากทสด คอ ความเปนผไมมสตรจกยบยงชงใจ การใชภาษาทไมเหมาะสมทพบมากทสด คอ การใชคาแสลง คาผวน ไมสภาพ หรอหยาบโลน และผอานทง 5 กลมเหนวา พฤตกรรมดานทาลายคณธรรมในภาพรวมปรากฏนอยกวาดานสงเสรมคณธรรมและการใชภาษาทไมเหมาะสมปรากฏ ในระดบปานกลาง นอกจากการวเคราะหเนอหาเพอการศกษาถงจรยธรรมและแนวเรองของหนงสอการตนญปนแลว ยงมการวจยเนอหาของภาพยนตรการตนทออกอากาศทางโทรทศนมาใชเปนแนวในการศกษาได คอ งานวจยเรอง “การวเคราะหแนวเรองและประเภทเนอหาของภาพยนตรการตนทออกอากาศทางโทรทศน” ของมทนยา สวรรณวงศ ( 2542 ) ศกษาพฤตกรรมการชม ตลอดจนความคดเหนและประโยชนทเดกไดรบจากภาพยนตรการตนทางโทรทศน ผลการวจบพบวามการ

DPU

นาเสนอภาพยนตรการตนในแนวการผจญภยของตวเอกและคณะมากทสด เปนการตอสระหวางฝายธรรมและอธรรม และแนวการดาเนนชวตของตวแสดง สวนการวเคราะหเนอหาพบวาเนอหาความรกมากทสด การชมภาพยนตรใหประโยชนทงทางตรงและทางออม คอ สนกสนาน เพลดเพลน ผอนคลาย สวนทางออม คอ ความร ขอคด และคตสอนใจทสอดแทรกไวในเนอหาอกทงยงชวยกระตนใหมความคดรเรมสรางสรรค การแกไขปญหา เสรมสรางความสามคค และความมนาใจ งานวจยเรอง “การวเคราะหเนอหาดานจรยธรรมของภาพยนตรการตนสาหรบเดกทออกอากาศทางสถานโทรทศนในเขตกรงเทพมหานคร ” ของพรชย เชวงเดช ( 2532 ) พบวาเนอหาจรยธรรมดานบวกทปรากฏมากทสดในภาพยนตรการตน 13 เรอง คอ ความสามคค รองลงมาไดแก ความมเหตผล ความเมตตากรณา ความคดรเรมสรางสรรค ความขยนหมนเพยร ความกตญญกตเวท ความประหยด ตามลาดบ นอกจากนในภาพยนตรการตน 13 เรองทนามาศกษานนเปนการตนญปน 10 เรอง สวนอก 3 เรอง เปนการตนฝรง ทงน ทเปนการตนญปนมากกวาเปนเพราะภาพยนตรการตนญปนมราคาถกกวา งานวจยเรอง “ลกษณะของการสรางอารมณโดยสงคมในการตนญปนทางโทรทศนชด โดราเอมอน ” ของดวงรตน กมโลบล ( 2535 ) ผลการศกษาพบวา ลกษณะอารมณทสรางโดยสงคมทปรากฏในการตนชดน แบงออกเปน 5 ประเภท ไดแก อารมณมความสข อารมณโกรธ อารมณเศรา อารมณกลว และอารมณรษยา ซงอารมณเหลานไดถกกาหนดพฤตกรรมการแสดงออกโดยสงคมม 4 ประการ คอ คานยมทางศาสนา เพอนและกลมสงคม คานยมดานการศกษาและบรรทดฐานการดาเนนชวตชาวญปน ซงเปนการถายทอดความหมายตลอดจนลกษณะของอารมณทสรางโดยสงคม จากงานวจยทเกยวของกบการวเคราะหการตนทงจากหนงสอและภาพยนตร เปนการศกษาในดานเนอหา และจรยธรรมทพบในสอการตนทงทเปนดานสงเสรมคณธรรมและทาลายคณธรรมอนเปนแนวทางและตวอยางในการวเคราะหตวบทการตน แตยงไมมงานวจยใดทศกษาถงเนอหาความเปนญปนเชงวฒนธรรม คานยมและวถชวต ตลอดลกษณะของคนญปนไดจากภาพยนตรการตน ซงถอวาเปนสอทางวฒนธรรมทไดรบความนยมเปนมาก โดยเฉพาะในกลมเดกและเยาวชน อนจะทาใหไดทราบและเขาใจสงคมและวฒนธรรมของคนญปนไดมากยงขน การ

DPU

ศกษาวจยเรอง เรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ” จงมงหวงเพอเตมเตมชองวางดงกลาว

DPU

บทท 3

ระเบยบวธวจย

การด าเนนการวจยเรอง “ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ” ผศกษาใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยการวเคราะหเนอหา ( Content Analysis) เพอศกษาลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวฒนธรรม ทถกสอดแทรกตวอยในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยประเดนของการศกษาจะแยกออกเปน 2 ประเดนใหญ ดงตอไปน

1. เพอศกษาแนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ 2. เพอศกษาวเคราะหลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนทน าเสนอผานทางการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษ ดงนนเพอใหไดขอมลตางๆ โดยผศกษาไดออกแบบระเบยบวธการวจยด าเนนการไวดงน

3.1 แหลงขอมลทใชในการศกษา การศกษาในครงนผวจย วเคราะหเนอหาทเกยวกบความเปนญปนทปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอนตอนพเศษ 9 ตอน1 ซงสามารถหาไดซอจากการจ าหนายในรปแบบวซดหรอดวด ทรบลขสทธถกตองตามกฎหมายและเปนภาพยนตรการตนทเคยฉายในประเทศไทยมากอนและมจ าหนายในทองตลาด ไดแก 1.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนตะลยดาวตางมต ป พ.ศ. 2533 2. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ป พ.ศ. 2534

3. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนบกอาณาจกรเมฆ ป พ.ศ. 2535 4.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ป พ.ศ. 2537 5.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนต านานสรยกษตรย ป พ.ศ. 2543

6.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ป พ.ศ. 2544

1

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เพราะการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทถกปรากฏฉายในประเทศไทยตงแตเรมเขาฉายจนมาถงปจจบนมจ านวน 11 ตอน และถกน าผลตออกมาในรปแบบวซดหรอดวด จ านวน 9 ตอน โดยบรษทโรส วดโอ จ ากด เปนผไดรบลขสทธในการผลต (ขอมล ป พ.ศ. 2548) สวนอก 2 ตอนทเหลอนน ไมไดผลตออกเปนรปแบบเทป วดโอ ซวดหรอดวด

DPU

7.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนอาณาจกรหนยนต ป พ.ศ. 2545 8.ภาพยนตรการตนโดราเอมอตอนพเศษ ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ปพ.ศ.2546

9.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว ป พ.ศ. 2547 3.2 แหลงขอมลภาพตวแทนความเปนญปน

ผวจยศกษาภาพตวแทนของความเปนญปนจากบทความ เอกสาร หนงสอ วารสาร ตลอดจนสงพมพทเกยวของกบดานความเปนญปน เพอน ามาใชเปนกรอบการวเคราะหลกษณะภาพตวแทนความเปนญปน ทสอดแทรกอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ และหนงสอการตนโดราเอมอน ทเกยวของ เพอน ามาใชเปนกรอบในการศกษาลกษณะของการน าเสนอเรองราวการตนโดราเอมอน

3.3 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการศกษาครงน ผศกษาไดท าวเคราะหลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนทมเนอหาทางดานวฒนธรรมญปนและไดน าเสนอผานสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยมขนตอนการวเคราะหขอมลดงน

การศกษาจากตวเนอหา ( Content ) โดยมประเดนกรอบในการวเคราะหประกอบดวย -ลกษณะของแกนเรองรวมกนของในแตละตอน วามลกษณะอยางไร -ลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนทมการน าเสนอวฒนธรรมญปนทสอดแทรกอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทงในรปแบบการน าเสนอทางวจนภาษา และอวจนภาษา -ภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวฒนธรรมทน าเสนอผานทางวตถและไมใชวตถทอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ขนตอนการวเคราะหขอมล 1. ขนตอนการเตรยมขอมล ผวจยชม ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ จ านวน 9

ตอน ทเคยฉายในประเทศไทย ตงแตป พ.ศ. 2533 – พ.ศ. 2547 ทงรปแบบวดโอ วซด ดวด และผศกษาจะท าการดผลงานทงหมด 1 รอบ เพอทราบถงเรองราวทน าเสนอในแตละตอน โดยจด

DPU

บนทกเกบรายละเอยด เนอหา ตวละคร ลกษณะตวละคร การด าเนนเรอง โดยจดบนทกไวเปนเรองยอ เพองายตอการน ากลบมาคนควาศกษาตอไป

2. ขนตอนวเคราะหเนอหา ผวจยจะศกษาภาพตวแทนความเปนญปน ทแสดงออกถง

วฒนธรรมญปนจากภาพเคลอนไหว โดยดจากลกษณะทางกายภาพของฉาก การสอสารระหวางตวละคร พลอตเรอง

ผวจยจะท าการชมภาพยนตรโดยละเอยด อยางนอย 2 รอบเพอเปนการตรวจสอบความถกตองของขอมลในการวเคราะห และไดมการจดบนทกถงลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนทปรากฏในแตตอนทอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

3. ขนตอนการเชอมโยงขอมลและการสรปผลการวเคราะห คอ เปนการน าเอาขอมล

พนฐานจากขนตอนการเตรยมขอมล และขอมลทไดจากการวเคราะหเนอหาในขนตอนท 2 มาเชอมโยงเขาดวยกน เพอพจารณาหาความหมายทแทจรงและลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนทถกสรางไวในตวสอหรอชนงาน (ภาพยนตรการตน) แลวมาท าการคดแยกออกมาเปนแตละประเดนทเกยวของกน แลวจงสรปผลการศกษา เพอใหพรอมส าหรบน าไปใชในการน าเสนอขอมลตอไป

3.4 การน าเสนอขอมล

การน าเสนอผลการวเคราะหแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษนน ผวจยจะน าเสนอเรองยอและแกนเรองของแตละตอน แลวสรปผลชใหเหนสวนทเหมอนกนทง 9 ตอน แนวทางการน าเสนอผลวจยเกยวกบภาพตวแทนความเปนญปนนน ผวจยจะวเคราะหวจนภาษาและอวจนภาษาซงปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ และศกษาภาพตวแทนความเปนญปนดวยการวเคราะหจากวฒนธรรมทเปนวตถ ซงมลกษณะเปนรปธรรมจบตองได เชน ลกษณะสถาปตยกรรม อาหาร เทคโนโลย เปนตน และวฒนธรรมทไมใชวตถ ซงมลกษณะเปนนามธรรมจบตองไมได เชน ความเชอ คานยม เปนตน

ทงการน าเสนอผลการวเคราะหแกนเรองรวม และการศกษาภาพตวแทนความเปนญปนนน ผวจยจะไดน าผลไปอภปรายในบทท 5 ตอไป

DPU

DPU

บทท 4 ผลการวจย

ในบทนจะเปนการรวบรวมผลทไดจากการวเคราะหขอมลเกยวกบภาพตวแทนความเปน

ญปนดานวฒนธรรมทแทรกตวอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ซงในการวเคราะหภาพตวแทนความเปนญปนนน เปนการวเคราะหเนอหาโดยรวมของเนอเรองทปรากฏ โดยจะแสดงใหเหนถงลกษณะทเปนเอกลกษณอนโดดเดนของวฒนธรรมญปนและนาเสนอ รายงานผลของการวจยโดยจดเปนหมวดหมตามลกษณะแตละประเภท

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ถอไดวาเปนสอมวลชนประเภทหนงทได มการนาเสนอภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมผานการดาเนนเรองราวตางๆ ทประกอบดวยตวละคร พฤตกรรมของตวละคร เรองราวและเหตการณทเกดขน ดงนนผวจยจงไดนาภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยศกษาดวยระเบยบวธวจยเชงคณภาพ ( Qualitative Research) ดวยการวเคราะหเนอหา ( Content Analysis) เพอศกษาภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรม ทแทรกตวอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยประเดนของการศกษาวจยจะแบงออกเปน 2 ปญหานาวจย ดงตอไปน

ปญหานาวจยขอท 1: แนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ คออะไร ปญหานาวจยขอท 2: ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนอยางไรบาง

4.1 ปญหาน าวจยขอท 1: แนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ คออะไร

สาหรบการศกษาแนวคดแกนเรองทมรวมของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

นน จะนาเสนอเปนโครงเรองยอทงหมด 9 ตอน เพอนาเสนอแนวคดแกนเรองของแตละเรอง โดยภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทนามาศกษาเปนกลมตวอยางจานวน 9 ตอน

เปนภาพยนตรการตนทถกสรางขน เพอสาหรบฉายในโรงภาพยนตร โดยมโครงเรอง เนอหา เรองราว ทง 9 ตอน ดงตอไปน

DPU

ตอนท 1 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน ตะลยดาวตางมต ชอภาษาญปน: のび太とアニマル惑星; ชอภาษาองกฤษ: Nobita and the Animal Planet เปนเรองราวเกยวกบโนบตะและกลมเพอนๆ ทไดหลงเขาผจญภยไปในหมอกสชมพ และ

หลดออกมายงดาวเคลเฮนอาณาจกรของเหลาสงสาราสตวทมความกาวหนาทางเทคโนโลยมากกวาโลก ทซงสตวทกตวใชชวตและพดไดเหมอนมนษยและมสภาพแวดลอมเหมอนกบโลกแทบทกอยาง แตมความอดมสมบรณทางทรพยากรธรรมชาตทดกวาโลกเปนอยางมาก พวกโนบตะไดมาพบกบ "ชปโปะ" สนขนอยทชอบเลนซนและตองการไขปรศนาของปาตองหามซงตงอยอกฟากของเมองแตเหตการณรายกเกดขนเมอพวก "นบเกะ" มนษยจากดวงจนทร(หมายถงดาวฝาแฝด) ตามตานานของชาวดาวไดบกมาทาลายดวงดาวของพวกเขาโดยทพวกเขาไมสามารถตอกรกบผมาเยอนได โดราเอมอน โนบตะ และเหลาผองเพอนจงตองหาทางชวยเหลอและตอกรกบพวกนบเกะกอนทพวกชาวดาวจะถกฆา

สาหรบตอนท 1 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน ตะลยดาวตางมต เปนตอนทนาเสนอเรองราวของโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ไดเขาไปผจญภยใน ดาวเคลเฮนอาณาจกรของเหลาสงสาราสตวหรอดาวตางมตเพอชวยเหลอชปโปะตอสพวกนบเกะในการปกปองดาวเคลเฮน

ตอนท 2 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน ตะลยแดนอาหรบราตร ชอภาษาญปน: のび太のドラビアンナイト; ชอภาษาองกฤษ: Nobita in Dorabian Nights เปนเรองราวของการผจญภยครงใหมทเรมขนเมอโนบตะขโมยรองเทาวเศษซงสามารถเขา

ไปยงโลกบนหนงสอนทานไดจากโดราเอมอน เปนรองเทาวเศษททกคนสามารถเขาไปสมผสโลกนทานไดดวยตนเอง แตจะไมสามารถจบตองหรอเปลยนแปลงใด ๆ ไมอยางนนทกอยางจะผดแปลกไปจากเดม จนทาใหชซกะพลดหลงอยในหนงสอนทานอาหรบราตรและซารายหนงสอนทานนนกถกแมของโนบตะเผาทงไป ทาใหโดราเอมอนกบเพอน ๆ ตองออกทองอาหรบราตรเพอชวยเหลอชซกะ

DPU

สาหรบตอนท 2 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน ตะลยแดนอาหรบราตร เปนตอนทเกยวกบโนบตะ โดราเอมอน ซเนโอะและไจแอนทตองเขาไปผจญภยเพอชวยชซเกะทหลงอยในแดนอาหรบราตร

ตอนท 3 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน บกอาณาจกรเมฆ ชอภาษาญปน: のび太と雲の王国; ชอภาษาองกฤษ: Nobita and the Kingdom of Clouds เปนเรองราวเกยวกบโดราเอมอน โนบตะ และเหลาผองเพอน เขาไปผจญภยในอาณาจกร

เมฆ เรองเกดขนเพราะโนบตะ ตองการ ทจะสรางสรวงสวรรคของตวเองบนทองฟา จงได ใชของวเศษ "กาซทาใหเมฆแขงตว" จากโดราเอมอนและชกชวนกลมเพอนๆ เขามาเลนในดนแดนทตนเองสรางในสวรรค ตอมาพวกเขากไดพบกบเดกชาวใตคนหนงขณะทนอนสลบไมไดสตอยบนหลงเตาดกดาบรรพ ณ ภเขาหมะ พวกโนบตะจงพาตวเขามารกษาและตองการทราบสาเหตวาเหตใดเขาจงไดไปอยบนภเขาหมะ แตทวาในวนตอมาเขากไดหายตวไป พวกโนบตะจงไดสบหาหาตวเขาและบงเอญหลงเขามาในอาณาจกรเมฆ (เพราะความเขาใจผดคดวาเปนอาณาจกรทตนเองสรางขน) ณ. ทแหงนนพวกเขากไดพบกบพนธไมและสตวตา งๆ ทสญพนธไปจากโลกแลวพรอมกบกลมมนษยกลมหนงทอางตวเปนมตรและคอยตอนรบพวกเขา โดยหารไมวาพวกเขาไดวางแผนการทจะชาระลางโลกดวยแผนโนอา ทาใหโดราเอมอน โนบตะและเหลาผองเพอนตองชวยกนปกปองแผนการราย

สาหรบตอนท 3 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน บกอาณาจกรเมฆ เปนตอนโนบตะ โดรา

เอมอนและเพอน ๆ เขาไปผจญภยรวมกนในอาณาจกรเมฆ เพอปกปองแผนการรายของชาวสวรรคทตองการทาลายมนษยโลก

ตอนท 4 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน สามอศวนในจนตนาการ ชอภาษาญปน: のび太と夢幻三剣士; ชอภาษาองกฤษ: Nobita's Fantastic Three Musketeers

DPU

เปนเรองราวเกยวกบโนบตะทตองการสรางโลกแหงความฝนซงมตวเองเปนฮโรจงขอรองโดราเอมอนใหนา "เครองสรางความฝน" ออกมา แตกไมมเรองใดทถกใจโนบตะเลย วนหนงโนบตะกไดพบกบหญงชราทาทางแปลกๆ และใหโนบตะกนเชอรวเศษททาใหมความสามารถเหนอคนธรรมดาทวไป แตตองอยในโลกแหงนรนดรกาลเทานน ซงตอมาโนบตะกไดขอรองโดราเอมอนใหซอเครองสรางความฝนชดอศวนมงกรซงเปนสนคาออกใหมให และพา ชซกะ ไจแอนท ซเนะโอะมารวมในการผจญภยครงนดวย โดยทหนาทหลกของพวกเขาคอการกาจดเจาแหงปศาจ พวกเขาไดเผชญอปสรรคตาง ๆ เชน ตนโอกยกษ ทซอนดาบวเศษ มงกรทสามารถทาใหผอนกลายเปนหนได กองทพปศาจจานวนมาก แลวเหลาโดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ รวมมอฝาฟนกาจดมงกร เหลามารราย เพอความสงบสขของโลกจนตนาการ

สาหรบตอนท 4 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน สามอศวนในจนตนาการ เปนเรองท

เกยวกบโนบตะไดใชของวเศษจากโดราเอมอนเพอจะพาตวเองเขาไปผจญภยในโลกจนตนาการพรอมกบชซเกะ ซเนโอะและไจแอนท โดยมภารกจทสาคญในโลกจนตนาการตองกาจดมงกรและเหลามารราย

ตอนท 5 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน ต านานสรยกษตรย ชอภาษาญปน: のび太の太陽王伝説; ชอภาษาองกฤษ: Nobita and the Legend of the Sun King เปนเรองราวการผจญภยในดนแดนตานานสรยกษตรยแหงอาณาจกรมายานะ (อาณาจกร

มายานะเปนภาษาญปนทใชเรยกอาณาจกรมายา ซงเปนอาณาจกรโบราณใน อเมรกากลาง มความรงเรองชวง 500 ปกอนครสตกาลจนถง ค.ศ. 1502 มความสามารถทาง ดาราศาสตร จนสามารถทานายเวลาเกดสรยปราคาได) เพราะความบงเอญของโดราเอมอนและโนบตะทตองการเอาของวเศษคนจากไจแอนท แตเกดพลาดทาทาใหเครองขดของ มนจงยอนเวลาไปยงดนแดน อาณาจกรมายานะ โนบตะกไดพบกบเจาชาย ทโอ ซงมหนาตาเหมอนกนในดนแดนแหงน เกดปญหาใหญกคอ เรดนา แมมดชวรายทเคยทางานใหกบพระราชน กใชเวทมนตรสรางใหเกดปญหาตอมายานะ ทาใหฝนไมตกและพระราชนกทรงพระประชวรเพราะเวทมนตรของเรดนา ทโอจงจาเปนตองเรยนรโลกความจรง ทาใหทโอรจกความเปนเพอนของโนบตะทมอบใหแกกน

DPU

สาหรบตอนท 5 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน ตานานสรยกษตรย เปนตอนสลบรางกนระหวางโนบตะกบกษตรยทโอแหงอาณาจกรมายานะ โดยทโนบตะ โดราเอมอน และเพอนๆ ไดเขาไปผจญภยในดนแดนตานานสรยกษตรย ขณะทกษตรยทโอผจญภยในโลกปจจบน

ตอนท 6 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะและอศวนแดนวหค

ชอภาษาญปน: のび太と翼の勇者たち; ชอภาษาองกฤษ: Nobita and the Winged Braves เปนเรองราวการผจญภยในโลกแดนวหคเบรดโนเปย ของโดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ

เกดขนเมอมขาวทางโทรทศนรายงานขาววามนกหายไปซงคาดวามมนษยวหคมาพาไป ทาใหเพอนๆ ทกคนทดขาว รสกตะลง รวมทงโนบตะเอง จงหนมาสนใจในการเปนมนษยวหค จงทาปกจาลองทดลองบนแตกไมสาเรจ ครงสดทายกบนไดเพราะโดราเอมอนพยงโนบตะโดยใชคอปเตอรไมไผ แตแลวประตมตกพาใหมนษยนกตวหนงชอ กซเกะ ตกลงมาพรอมกบเครองรอนของเขา ตอมาโนบตะไดพบเจอทาแผลจนเขาหายด จงหนมาซอมเครองรอน เพอจะบนไปกลบยงโลก เบรดโนเปย ซงเปนโลกของนกอกครง แตโชครายซเนโอะกบไจแอนทกตดกนไปดวย (เกาะหางเครองรอนไปเพราะอยากจบกซเกะไปลงนตยสารเพอใหตวเองดง) ทาใหโดราเอมอนและโนบตะตามไปยงโลกของนกแหงน เพอตามชวยเหลอกซเกะ และพาซเนโอะและไจแอนทกลบมา

สาหรบตอนท 6 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะและอศวนแดนวหค เปนตอนท

โนบตะ โดราเอมอน และเพอนๆ ไดเจอมนษยนก กซเกะ แลวตองการพามนษยนกกลบสโลกแดนวหค จงทาใหโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ รวมกนผจญภยในเหตการณตางๆ ในโลกแดนวหค

ตอนท 7 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะ ตะลยอาณาจกรหนยนต

ชอภาษาญปน: のび太とロボット王国; ชอภาษาองกฤษ: Nobita and the Robot Kingdom เปนเรองราวเกยวกบ "โปโกะ" หนยนตทหนจากการตามลาของโครงการลางสมอง

หนยนตภายใตการนาของราชน "แจน" และราชคร "เดสตา" แตไดหลงเขาไปในมตเวลาและหลดออกมายงหองของโนบตะ พรอมกบบรรดาหนยนต 100 ตวจากศตวรรษท 22 พรอมกบความเสยหายอยางหนก จนโดราเอมอนเองกไมสามารถรกษาหรอทาอะไรได หนทางเดยวทสามารถ

DPU

ชวยเหลอเดกคนนคอ พาโปโกะไปรกษาบนดาวบานเกด โดยใชไทมแมนชนรนปรบปรงใหมสบหาหวงเวลาทโปโกะเคยผาน ดงนนโดราเอมอน โนบตะ และกลมเพอนๆ จงไดตดสนใจรวมกนทจะเดนทางผจญภยไปในโลกอาณาจกรหนยนตเพอชวยเหลอโปโกะใหเปนปกต

สาหรบตอนท 7 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะ ตะลยอาณาจกรหนยนต เปน

ตอนทโนบตะตองการทชวยหนยนตโปโกะทหลงมตเขามาโลกปจจบน ใหกลบไปยงดาวบานเกดทอาณาจกรหนยนต โดยไดชกชวนใหโดราเอมอน ชซเกะ ซเนโอะและไจแอนทใหรวมเดนทางในการผจญภยอาณาจกรหนยนตดวยกน

ตอนท 8 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะ มหศจรรยดนแดนแหงสายลม

ชอภาษาญปน: のび太とふしぎ風使い; ชอภาษาองกฤษ: Nobita and the Mysterious Wind Masters / Nobita and the Wind Wizard เปนเรองราวการผจญภยของโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ในโลกของดนแดนแหงสาย

ลม เรองราวเรมตนจาก "ฟโกะ" ลกพระพายทฟกตวออกมาจากไขและถกโนบตะนามาเลยงเอาไว ลกพระพายผซงถก "อรนดา" หวหนาเผาอาราชในอดตตามลาโดยอรนดาซงอยในสภาพวญญาณ (เนองจากตายมาหลายพนป) ไดเขาสงซเนะโอะเพอทาการแกแคนดวยการคนชพปศาจรายนาม "มาฟกา" ขนมาเพอทาลายลางโลก โดยฟโกะเองกเปนสวนหนงของปศาจตวนน พวกโนบตะจงไดรวมมอกบเผากาเซเพอชวยเหลอโลกใหรอดพนจากภยพบตน

สาหรบตอนท 8 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะ มหศจรรยดนแดนแหงสายลม

เปนเรองราวทโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ตองเขาผจญภยในดนแดนแหงสายลมเพอชวยเหลอโลกใหรอดพนจากปศาจรายแหงดนแดนแหงสายลม

ตอนท 9 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะ ทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ชอภาษาญปน: のび太のワンニャン時空伝; ชอภาษาองกฤษ: Nobita's Wannyan Space-Time Odyssey เปนเรองราวการผจญภยในอาณาจกรโฮงเหมยว โดยเรองเกดจากทโนบตะและโดราเอมอน

ไดเกบสนขจรจดทชอ "อจ" และแมวจรจดมาเลยงเพอรอดพนจากสายตาของแม ทงสองจงพาอจ

DPU

พรอมกบสนขและแมวจรจดอกหลายรอยตวไปยงยคกวา 300 ลานปกอน พรอมทงใชปนเรงรงสววฒนาการเพอใหสนขและแมวมชวตอยรอดตอไปได จากนนจงยอนเวลามาสารวจอกครง แตเกดอบตเหตหวงมตผกผนขนทาใหมายคหลงจากนนพนปและพบวาเมองของสนขและแมวนนมววฒนาการทเหนอกวามนษยมาก แตการมาคราวนพวกเขากลบตองชวยเหลอพลเมองๆ นใหรอดพนจากเงอมมอ "เหมยวนล"แมวจอมโลภทพยายามจะสรางไทมแมนชนไปยงโลกมนษยเพอแกแคนใหกบบรรพบรษและพวกโดราเอมอนและเพอนรวมมอกบเหลาสนขกลมของอจ เพอปกปองเพอนมนษยดวยกน

สาหรบตอนท 9 โดราเอมอนฉบบภาพยนตร ตอน โนบตะ ทองอาณาจกรโฮงเหมยว เปน

ตอนทโนบตะ โดราเอมอน และเพอนๆ ไดชวยสนขจรจดและแมวจรจดโดยสรางอาณาจกรโฮงเหมยวให แลวหลงจากนนโนบตะ โดราเอมอน และเพอนๆ กไดยอนเวลากลบมาดสนขจรจดและแมวจรจด แตการกลบมาครงนกลบเปนการผจญภยกบกลมแมวจรจดทตองการลางแคนมนษยททอดทงพวกมน โดยมภารกจการปกปองเพอนมนษยดวยกน

สรป

จากโครงเรองทง 9 เรอง จะพบวาทกตอนมแนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ คอ การผจญภยในดนแดนตางๆ หรอโลกในอกมตหนง ของกลมโดราเอมอนโนบตะและเพอนๆ ทเขาไปผจญภยและฟนฝาอปสรรคทาภารกจตางๆ รวมกนไมวาจะเปนการชวยเหลอเพอนมนษยดวยกน หรอเพอนใหมในตางแดน โดยใชเทคโนโลยจากอนาคตของโดราเอมอน 4.2 ปญหาน าวจยขอท 2: ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนอยางไรบาง

การนาเสนอภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวฒนธรรมทสอดแทรกตวอยภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ นน ทางผวจยใชหลกเกณฑในการแบงหมวดหมจากประเภทการใชภาษาเพอสอสารตามลกษณะของการสอสารทใชนาเสนอผานเรองราวของภาพยนตร ไดแก

DPU

1. วจนภาษา/ภาษาถอยคา (Verbal Language) 2. อวจนภาษา/ภาษาทไมใชถอยคา (Non-Verbal Language)

การศกษาวฒนธรรมสามารถแบงเปน 2 ประเภท คอ

1. วฒนธรรมทเปนวตถ (Material Culture) หรอ รปธรรม เปนวฒนธรรมทเปนวตถสามารถสมผส จบตองได ไดแก สงกอสราง ทอยอาศย เครองมอเครองใชตางๆ เครองอปโภคบรโภค อาหารการกน ยานพาหนะ เครองแตงกาย เปนตน

2. วฒนธรรมทไมใชวตถ ( Non- Material Culture) หรอ นามธรรม เปนวฒนธรรมทางดานจตใจทมผลตอการดารงชวตของมนษยในสงคม ไดแก ความคด ความเชอ ลทธประเพณ คานยม เปนตน

ตารางท 4.1 ตารางการแสดงเกณฑการแบงหมวดหมภาพตวแทนความเปนญปน

วฒนธรรมทเปนวตถ วฒนธรรมทไมใชวตถ อวจนภาษา

1. ความเปนญปนดานวฒนธรรมทอยอาศย

2. ความเปนญปนดานวฒนธรรมการบรโภค

3. ความเปนญปนทางวฒนธรรมดานการกฬา การละเลน

4. ความเปนญปนดานวฒนธรรมวตถสงของเครองใชอปกรณตางๆ

1. ความเปนญปนดานวฒนธรรมการพกผอน

2. ความเปนญปนดานวฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณ กรยาและสอความหมาย

3. ความเปนญปนดานวฒนธรรมมารยาททางสงคม

4. ความเปนญปนดานคานยมและความเชอในสงคมญปน

วจนภาษา 1. ความเปนญปนดานภาษาและ

วรรณกรรม

DPU

จะเหนไดวาเมอใชหลกเกณฑการแบงดวยลกษณะของการสอสารและลกษณะของประเภทวฒนธรรม จะแบงได 4 กลมดวยกนคอ

1. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงเปนวตถ 2. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงไมเปนวตถ 3. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงเปนวตถ 4. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงไมเปนวตถ

1. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงเปนวตถ

กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบอวจนภาษาและมลกษณะของวฒนธรรมทเปนวตถ เปนรปธรรม ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะของภาพตวแทนทมลกษณะทเปนวตถ จบตองได สมผสได และนาเสนอในลกษณะการสอสารทไมไดสอดวยภาษาพด ภาษาเขยน เชน บาน อาหาร สงของ เครองใช ของเลน

ภาพตวแทนความเปนญปนทมลกษณะดงกลาวไดแก 1.1 ภาพตวแทนความญปนดานสถาปตยกรรม 1.2 ภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมการบรโภค 1.3 ภาพตวแทนความเปนญปนดานการกฬา การละเลน 1.4 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมวตถสงของเครองใชอปกรณตางๆ

1.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานสถาปตยกรรม

ทอยอาศย ทอยอาศยเปนหนงในปจจยทสาคญตอการดารงชวตของมนษย บาน จงเปรยบสงสะทอน

ใหถงระบบความคด วถชวตของผคนในสงคม ดงนนลกษณะเฉพาะของบานทแตกตางกนในแตละท ยอมแสดงใหเหนถงภมปญญาของคนในสงคม โดยในการตนโดราเอมอน ตอนพเศษนน มสถาปตยกรรมดาน ทอยอาศยสองลกษณะคอบานไม และคอนโดมเนยม /อพารทเมนต ซงจะกลาวถงตามลาดบ

DPU

1.1.1 บานไม ชาวญปนทมเอกลกษณในการสรางบานซงสะทอนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอน

พเศษ ไดแก 1. วสดสรางบาน 2. การแบงพนทในบาน สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ นน มการปรากฏบานไม ทถอวาเปนฉาก

ทแสดงเวลา สถานท เหตการณของตวละคร เปนสาคญ โดยเฉพาะตวละครตวเอก ไมวาจะเปน โนบตะ โดราเอมอน แมโนบตะ ซเนโอะ ไจแอนท ฯลฯ ซงทง 9 ตอนนนมการปรากฏภาพลกษณะของบานไมทกตอน โดยเฉพาะบานไมทเปนบานของครอบครวโนบตะทมกถกนาเสนอเปนฉากประกอบเรมตนของเรองเสมอ

ภาพท 4.1 ภาพลกษณะบานไม

DPU

ภาพท 4.2 ภาพลกษณะภายในบานไม

มประตบานเลอนเปนกระดาษ ( Shouji) มลกษณะระเบยงเปนไมยาว

ภาพท 4.3 ภาพลกษณะหองภายในบานญปน ทมเอกลกษณตามหลกศาสนาเซน คอ ไมมเฟอรนเจอร ปเสอทาทามและสามารถแปลงหองยอยใหเปนหองโถงใหญหองเดยว

องคประกอบหลกของบานไมญปน ไดแก เสา หลงคา พน โดยเฉพาะหลงคา นบวา

องคประกอบอกสวนทสาคญ เพราะหลงคาบานญปนจะมขนาดใหญคลมบานทงหลง มลกษณะหนาทบและลาดเทเปนทรงปนหยาหรอหนาจว เพอรองรบกบสภาพอากาศในแนวมรสมทมพายฝน

DPU

เปนเวลานานหลายเดอน มอากาศหนาวเยนจดในฤดหนาว ทาใหชาวบานตองทากจกรรมสวนใหญภายในบาน สวนพนบานนนมทงสวนทเปนพนดนไวหงตมอาหาร ตากเกบพชตางๆ และสวนทยกพนสาหรบอยอาศย ในบานจงเปนลกษณะโลงกวาง มระเบยบรอบๆ เพอกนฝนและเปดระบายอากาศแทนการมหนาตาง บานของชนชนปกครองกมลกษณะเชนเดยวกน คอ มลกษณะเปนหองโถงกลางและเฉลยงลอมรอบ โดยมผนงกนเพยงอนเดยวเพอเปนบรเวณประตทจะเปดออกไปยงเฉลยงดานนอก ตอมามการสรางผนงบานเลอนได (ทเรยกวา Shouji) จงทาใหการแบงกนเปนหองตางๆ ในขณะเดยวกนกสามารถเลอนเปดใหกลบมาเปนหองโถงเดยวได (สมรกษ ชยสงหกานานนท,2539:24)

อนเปนเอกลกษณทสะทอนใหเหนถงลกษณะของชาวญปนเกยวกบมมมองถงโลกทศนท

เปดกวาง ยดหยน ทพรอมจะรบวฒนธรรมภายนอกและนามาปรบใชเขากบวฒนธรรมของตนอยางกลมกลน

ภาพท 4.4 ภาพลกษณะหลงคาบานไมญป น ทมเอกลกษณของญปน เพราะหลงคาของบานจะมขนาดใหญคลมบานทงหลง มลกษณะหนาทบและลาดเทเปนทรงปนหยาหรอหนาจว เพอรองรบกบสภาพอากาศ และบานมลกษณะโลงกวาง มระเบยบรอบๆเพอใชทากจกรรมตางๆ เชน ตากผา ทาสวน นงพดคย

DPU

และในสมยเอโดะ(ค.ศ.1603-1867) ผปกครองเลอมใสศรทธาในปรชญาแหงเซน จงมการ

ออกกฎใหขนนางสรางบานโดยองวถตามธรรมชาต ตกแตงบานใหเรยบงายทสด กะทดรดทสด ไมทใชกไมตองทาสปลอยใหเปนสธรรมชาต และมหองนาชาทเลกและไมตกแตงอะไรกลายเปนวฒนธรรมทตกทอดกนมา (สมรกษ ชยสงหกานานนท,2539:27)

เชนเดยวกบ ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทปรากฏใหเหนถงหองรบแขก

โดยเฉพาะในบานของครอบครวโนบตะ ทจะลกษณะเปนหองทเรยบงาย ไมมการตกแตงมาก ดานหลงจะมสวนหลงบาน และภาพในหองรบแขกถกใชเปนฉากประกอบในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ ภายในบาน เชน ใชเปนทนงพกผอน ดมนาชา เครองดม ดทว รวมไปถงฉากทแมโนบตะอบรมโนบตะ

ภาพท 4.5 ภาพหองรบแขก

DPU

นอกเหนอจากวสดสรางบานแลว การแบงพนทในบานกเปนอกสงทมความสาคญทสะทอนใหเหนถงวฒนธรรมของญปน ระดบสงตาของพนทแตละสวนของบานทแตกตางกนแสดงถงประโยชนใชสอยทตางกน และยงเชอมโยงไปถงสถานะของคนทแตกตางกนดวย

การแบงพนทในบาน บานญปน มโครงสรางทเปดกวาง มความยดหยนของการใชพนทในบานแลว ความ

ตอเนอง ถอวาเปนลกษณะพเศษอกประการหนงของบานญปน ซงภายในบานญปนนนนอกจากจะเปดผนงไดทกทางทาใหสามารถเดนตอไปยงหองตางๆ ไดแลว ระเบยงและเฉลยงยงเปนสวนสาคญทเชอมโยงใหเดนรอบบานไดอยางตอเนอง

การสรางเฉลยงรอบๆ บานนน เปนสงจาเปน เพราะสภาพอากาศทมฝนตกหนก มความชนสงทาใหตองสรางหลงคาลาดเทคลมตา ระเบยงและเฉลยงจงมประโยชนทงเพอกนฝนและเปนการระบายอากาศ ยงไปกวานน ลกษณะการใชงานของชาวบานทใชเฉลยงเปนทพกผอน แมบานจะนงทางานทเฉลยงไป ในขณะทสามารถดแลลกๆ ซงเลนกนอยทลานบานหรอใชเปนพนทตากสงของตางๆ พรอมทงสามารถทกทายกบคนทผานไปผานมา กนนาชา พดคยเรองราวตางๆ กน (สมรกษ ชยสงหกานานนท,2539:30-32)

DPU

ภาพท4.6 ภาพระเบยบบาน ทเชอมระหวางบานและสวนทสะทอนความเปนญปนในการแบงพนทระหวางโลกภายนอกกบโลกภายใน

ภาพท 4.7 ภาพเฉลยงหรอระเบยบ ทเปนสวนเชอมระหวางบานกบสวน สะทอนความเปนญปนในการแบงพนทระหวางโลกภายนอกกบโลกภายใน

DPU

ภาพท 4.8 ภาพระเบยบหรอเฉลยงบานไมญปน ทคนญปนใชประโยชนในการทากจกรรมตางๆ เชน เปนทพกผอน ทพดคยกน ทพกกนนาชา เปนตน

1.1.2 คอนโดมเนยนและอพารมเมนท ปจจบนชาวญปนตองอาศยอยตามคอนโดมเนยนและอพารมเมนท ถอไดวาเปนบาน

สมยใหม โดยเฉพาะในตวเมอง มรปแบบบาน 2 LDK คอ เปนบานทม 2 หองนงเลน ( 2 Living Room) 1 หองอาหาร (1 Dining Room) และ 1 หองครว (1 Kitchen) แตละหองอาหารและหองครวมกเปนหองเดยวกน เปนบานครอบครวทประกอบดวยพอแมลกเทานน (ชไมพร สขสมพนธ,2541:143)

สาหรบผลงานของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทบนทกหรอสะทอนใหเหน

ภาพวฒนธรรมทอยอาศยในตอนพเศษปรากฏภาพลกษณะบานไมอนแสดงใหเหนถงลกษณะแบบสงคมกลมหรอครอบครวดงเดมทกตอน ปรากฏตงแตตอนตะลยดาวตางมต ตอนแดนอาหรบราตร ตอนบกอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนตานานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลมและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว ในขณะทลกษณะบานสมยใหมปรากฏในตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลมและตอนทองอาณาจกรโฮง

DPU

ภาพ 4.9 ภาพคอนโดมเนยมและอพารทเมนท ทเปนบานทอยอาศยสมยใหมของคน

ญปนในปจจบน

ภาพท 4.10 ภาพลกษณะทอยอาศยทเปนชมชน ทสรางดวยบานไมญปน ซงสะทอนวฒนธรรมสงคมแบบกลม

1.1.3 สถาปตยกรรมของตก อาคาร ส านกงาน เนองจากสภาพภมประเทศญปนมลกษณะเปนเกาะ มพนทนอย และทดนมราคาสงมากตาม

เมองใหญ ดงนนทาใหวถชวตของคนญปนทตองทางานภายใตพนทจากด ทาใหสถานททางานจงมลกษณะขนาดแคบแตสง เปนการขยายพนทในแนวตงหรอแนวดง ทาใหสถานททางานจงเปนลกษณะของตก อาคาร สานกงานทขนาดใหญและสง รวมไปถงสถานทศกษาของเดกญปนดวยทม

DPU

ลกษณะเปนตกอาคารขนาดใหญ แตสามารถรองรบความตองการทางดานการศกษาไดอยางเตมท ไมวาจะเปนอาคารเรยน สนามกฬา หองปฏบตการ หองเรยน (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:131)

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ปรากฏการสอดแทรกลกษณะของตก อาคาร

สานกงานทสะทอนใหเหนภาพวถชวตการทางานของคนญปน ทตองทางานภายใตพนทจากด ปรากฏอยในตอนตะลยตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆและตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพท 4.11 ภาพลกษณะตก อาคาร สานกงาน ทมขนาดแคบแตสง เปนการขยายพนทในแนวตงหรอแนวดงเพราะพนทของประเทศจากด เปนสถานททางานของคนญปนในปจจบน

DPU

ภาพท 4.12 ภาพโรงเรยนญปน ทมลกษณะเปนตก อาคารขนาดใหญ

ภาพท 4.13 ภาพลกษณะบรรยายกาศหองเรยนของนกเรยนญปน

1.1.4 ภมสถาปตยกรรมสวนญปนหรอสวนสาธารณะ ลกษณะสวนญปนโดยทวไปม 2 ชนด คอ สวนภมทศน ( The wet or landscape garden)

และสวนเซน ( The dry Zen Buddhist or religious garden) ซงความแตกตางระหวางสวนทงสองนอยทการใหความสาคญกบองคประกอบของสวน กลาวคอสวนภมทศนมนาเปนองคประกอบสาคญ

DPU

ในการจด ขณะทสวนเซนมกอนหน เปนองคประกอบเดนในการจด แตอยางไรกตามสวนทงสองชนดนมความเทาเทยมในทางความหมายและแทนทกนได เนองจากตางกไดรบการออกแบบเพอกอใหเกดความรสกรวมเปนหนงเดยวกนระหวางคนกบธรรมชาตและบรรยากาศในอนทจะทาใหเกดสมาธ การจดสวนญปนมองคประกอบพนฐาน 3 ประการ คอ หน ตนไมและนา องคประกอบทงสามอยางนจะจดวางเขาดวยกนเปนสวนภมทศน เชน นาไหล สระนา กลมของกอนหน ตนไม พมไม องคประกอบแตละอยางนจะจดใหอยในลกษณะทเปนธรรมชาตเพอทาใหไมรสกวาเปนการตกแตง

ภาพความเปนญปนประการหนงทเปนวฒนธรรมอนสาคญของประเทศญปน คอ การ

รวมกนเปนกลม ซงสวนญปนสะทอนการรวมเปนกลมของคนญปนเพราะการรวมตวของหยดนาในสวนทกอใหเกดนาตก รวมไปถงความงามหรอความสนทรยะตามแนวคดของคนญปนเปนความงามของการปฏสมพนธกน ระหวางมนษยกบธรรมชาต ทปรากฏอยลทธความเชอดงเดมของญปน คอ ศาสนาชนโต ความงามความสนทรยะนมอยในสถานททใชประกอบพธกรรม การแตงกายของพระชนโต และพธกรรม ทงหมดนมรปแบบทเรยบงาย และเปนธรรมชาต (อธตา สนทโรทก,2539:37-46)

ภาพท 4.14 ภาพลกษณะสวนสาธารณะ แบบสวนภมทศนทมนาเปนองคประกอบสาคญ

DPU

ภาพท 4.15 ภาพลกษณะสวนสาธารณะ ทมนาหลกการจดสวนญปนมาใชประกอบ เพอ

สอใหถง ความกลมกลน ( Wa), วธปฏบตทเหมาะสม ( Shikata) และความเปนกลมจตวญญาณ (Seishin) โดยมองคประกอบสาคญ คอ หน ตนไมและนา สะทอนใหเหนความเปนญปนของการรวมกนเปนกลม ความเปนหนงเดยว ในภาพจะเหนนาพทไหลอยตลอดเวลา ทเหมอนสงคมญปนทมลกษณะเปนสงคมทซบซอน ไมหยดนง เปลยนรปเคลอนไหวตลอดเวลา และการรวมตวกนของหยดนาในสวนทกอใหเกดนาตกเทยบไดกบการรวมกนเปนกลมของคนญปน นอกจากนจะเหนไดวาสวนสาธารณะหรอสวนญปนไดรบอทธพลจากศาสนาพทธนกายเซนกบศาสนาชนโตทเนนใหคนญปนอยอยางเรยบงาย เปนสวนหนงของธรรมชาต และตองยอมรบวถธรรมชาต ทาใหสวนสาธารณะหรอสวนญปนจะถกสรางโดยเนนลกษณะทเรยบงาย เตมไปดวยตนไม กอนหน และนา มลกษณะโลงโปรง ไมซบซอน นอกจากนสวนญปนเปนทพกผอนหยอน (อธตา สนทโรทก,2539:37-46)

1.2 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการบรโภค ชวตความเปนอยของชาวญปนไดเปลยนแปลงไปอยางมากตงแตสมยหลงสงคราม

โดยเฉพาะเมอเขาสยคทเศรษฐกจเจรญรงเรองอยางสงตงแตปลายทศวรรษ ค.ศ. 1950 เปนตนมา นอกจากจะเปนเพราะรายไดประชาชาตไดขยายตวเพมขนอยางสงแลว การแพรหลายของ

DPU

เครองใชไฟฟาชนดตางๆ ทงโทรทศน, เครองซกผา,ตเยน,หมอหงขาวไฟฟา ทาใหชาวญปนมความเปนอยทสะดวกสบายขนและมเวลาเพลดเพลนมากขน

อทธพลปรากฏใหเหนวถการรบประทานอาหาร หรอแนวคดเรองการรบประทานอาหาร ในสมยกอนมคากลาวทวา “บรษไมควรเขาครว” ซงหมายถง การทาอาหารเปนหนาทของสตร ไมใชงานของบรษทควรทา เพราะบรษทสนใจเรองการทาอาหารนนเปนผทไมสมกบเปนบรษ แตในปจจบนทงบรษหรอสตรกมความสนใจในการทาอาหารเพมขน

อาหารญปนมบทบาทในการดาเนนชวตของชาวญปน ไมเพยงแตเปนอาหารในชวตประจาวน แตยงเปนอาหารในงานพธสาคญแตโบราณหรอในงานเลยงตางๆ โดยลกษณะเดนของอาหารญปนตงแตสมยโบราณวาเปนอาหารประเภท “5 รสชาต 5 ส และ 5 วธ” โดยท 5 รสชาต หมายถง หวาน, เปรยว, เผด, ขม และเคม สวน 5 ส คอ ขาว , เหลอง , แดง, เขยว และดา สดทาย 5 วธ คอปรงดบ, ตม, ยาง ทอดและนง เราสามารถสรปไดงาย ๆ วา อาหารญปนเปนอาหารทมความละเอยดออน จะใหความสาคญกบรสชาตธรรมชาตทมอยในตวอาหาร ในขณะเดยวกนกคานงถงรสชาตโดยทวไป กลนและสสนของอาหาร ตลอดจนความสมพนธกบความรสกทางฤดกาลทแตกตางกนไปในทง 4 ฤด นอกจากนยงใสใจกบเครองปรงแตละชนด รวมไปถงภาชนะทใชใสอาหารซงจะมส รปทรง และคณลกษณะหรอใชวตถดบแตกตางกนตามชนดของอาหารและฤดกาล (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:94-98)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ สงทปรากฏเกยวกบความเปนญปนดาน

อาหาร ขนมและวฒนธรรมการบรโภคอยางชดเจน มดงตอไปน 1.2.1 ขนมโดรายาก โดรายาก (どら焼き, どらやき, 銅鑼焼き, ドラ焼き, Dorayaki) เปนขนมหวานของญปน

โดยลกษณะเปนแพนเคกสองชนประกบกนและสอดใสถวแดงกวน ในเมองไทยบางครงจะเรยกวา "แปงทอด" ตามชอเรยกขนมชนดนในการตนเรองโดราเอมอน

โดรายาก สวนใหญทามาจากแปงสาลผสมกบเนย ไข และนมสด และนาสวนผสมมาทอดเปนแผนคลายแพนเคก เมอทอดจนสกเหลองจะนามาประกบกน 2 แผน โดยสอดไสถวแดงกวนนาตาลไวตรงกลาง และแปงทอดยงเปนของโปรดโดราเอมอนอกดวย (วกพเดย สารานกรมออนไลน,2550:3 เมษายน)

DPU

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทนาเสนอสอดแทรกวฒนธรรมการบรโภคขนมโดรายากทเปรยบภาพตวแทนขนมญปนทสะทอนวฒนธรรมการบรโภคของญปน กลาวคอเปนขนมทลกษณะเรยบงาย ไมยงยากในการทา และใชของทมาจากธรรมชาตมาเปนสวนผสมอนสอใหเหนถงวถชวตของคนญปนทมการใชชวตทเรยบงาย เขากบธรรมชาต ซงปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ในตอนตะลยอาณาจกรเมฆ

ภาพท 4.16 ภาพลกษณะการทานขนมโดรายาก ขนมหวานของญปนประเภทหนง

DPU

ภาพท 4.17 ภาพลกษณะขนมโดรายาก เปนขนมหวานของญปนทสะทอนวฒนธรรมญปนดานอาหารและการบรโภค

1.2.2 คทสดง คทสดง เปนอาหารญปน ทมวธการทาโดยนาหมชบแปง ไข และขนมปงแลวนามาทอด

แลวตมขลกขลกในนาสตอกรวมกบหวหอมใหญทฝานแบบบางๆ แลวปรงรสชาตดวยซอว นาตาลและเหลาสาเก ตลอดจนการใสไขบนคทสดงแลวนามาราดบนขาวทเตรยมไวในชามกระเบองกนลก (อนเปนเอกลกษณของภาชนะทแสดงใหเหนความเปนญปน) ทเรยกวา ดมบร (ชไมพร สขสมพนธ,2541:134)

คทสดงเปนอาหารหลก อาหารจานเดยวทสะดวกในการรบประทาน อนแสดงใหเหนถง

ความเรยบงาย เปนธรรมชาต ความละเอยดออนในการปรงอาหาร สะทอนความเปนญปนดานวฒนธรรมการบรโภคในเรองของการทาอาหารและอาหารไดเปนอยางด

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการสอดแทรกลกษณะเนอหาทเกยวกบ

อาหารคทสดง ปรากฏอยในตอนสามอศวนในจนตนาการ

DPU

ภาพท 4.18 ภาพอาหารคทสดง เปนอาหารญปนประเภท ทประกอบดวยหมชบแปง ไข และ ขนมปงแลวนามาทอดแลวตมขลกขลกในนาสตอกกบหวหอมใหญ ปรงดวยซอว นาตาล เหลาสาเก

1.2.3 การรบประทานอาหารรวมกน คนญปนจะรบประทานอาหารวนละ 3 มอ คอ เชา กลางวน และเยน จะมความหลากหลาย

ของอาหาร แตทง 3 มอนน คนญปนจะใหความสาคญกบมอเยนมากทสด(สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:94)

อาหารในมอเยนจะมอาหารมากชนดหลายอยาง เพราะคนญปนมกจะรบประทานอาหาร

รวมกนในครอบครวในมอเยน ซงแสดงใหเหนถงการอยรวมกนของสงคมกลมทเปนเอกลกษณสาคญประการหนงของความเปนญปนไดอยางชดเจน

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษทปรากฏเนอหาทสอดแทรกเกยวกบการ

รบประทานอาหารรวมกนปรากฏอยางชดเจนในตอนตะลยอาณาจกรเมฆ เปนภาพทครอบครวโนบตะรวมประทานอาหารรวมกน พรอมมการสนทนาพดคยกน

DPU

ภาพท 4.19 ภาพการรบประทานอาหารรวมกน

อนเปนวฒนธรรมการบรโภคของคนญปนทจะทานอาหารรวมกนในมอเยน 1.3. ภาพตวแทนความเปนญปนทางวฒนธรรมดานการกฬา การละเลน ประเทศญปนเปนชนชาตทนยมการเลนกฬากนมาก นอกจากกฬาซโม (Sumo) ทไดรบการ

ยกยองวาเปนกฬาประจาชาตอนเปนทนยมของหมชาวญปน กฬาซโม ไมไดเปนเพยงแคกฬาเทานน ทแขงขนบนเวทซโม (โดเฮยว:Dohyou) แตยงแฝงเสนหความเปนญปนทมสวนคลายคลงกบละครคาบก (Kabuki) ยงมกฬาอกหลายประเภทหลายชนดทไดรบนยมเลนกนในประเทศญปน ไมวาจะเปน เบสบอล ฟตบอล ยโด เ คนโด คาราเต ไอคโด กอลฟ วายนา เทนนส ฯลฯ

ความสนใจและการตนตวในเรองของกฬาของชาวญปนสามารถเหนไดจาก การไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพการแขงขนกฬาโอลมปค ทงหมด 3 ครง คอ เมอป ค.ศ.1964 กฬาโอลมปคฤดรอน ทกรงโตเกยว , กฬาโอลมปคฤดหนาว ในป ค.ศ.1972 ทเมองซบโปโร จงหวดฮอกไกโด และกฬาโอลมปคฤดหนาวในป ค.ศ.1998 ทเมองนางาโน จงหวดนางาโน รวมไปถงการเปนเจาภาพจดฟตบอลโลกในป ค.ศ. 2002 รวมกบประเทศเกาหลใต (ซงถอวาครงแรกทฟตบอลโลกไดจดโดยประเทศจากทวปเอเชย) (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน ,2550:142-148)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการนาเสนอหรอสะทอนใหเหนถง

วฒนธรรมความเปนญปนทเกยวของกบดานกฬา ออกมาใหเหนในเนอหาของภาพยนตรการตนทผลตขนเชนกน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

1.3.1 กฬาเบสบอล

DPU

เบสบอล (Baseball) เปนกฬาทชาวญปนชนชอบประเภทหนง ชาวญปนรกกฬาเบสบอลมากจนถงขนทเรยกวาคลงไคล สามารถจดการแขงขนทง 4 ฤดกาล และเมอถงฤดการแขงขน กฬาเบสบอลจะเปนเหมอนอตสาหกรรมกฬาทสามารถทาเงนไดอยางมหาศาล จากจานวนผทเขาชมการแขงขน ไมตากวา 15 ลานคน (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:142)

เราจะเหนภาพคนญปนอานหนงสอพมพกฬาในขณะโดยสารรถไฟ เพอตดตามรายละเอยดผลการแขงขนเบสบอลหรอภาพพนกงานบรษททมกจะพดคยกนอยางออกรสถงเรองเบสบอลตลอดทงวน โดยเฉพาะอยางยงเมอมการถายทอดการแขงขนระหวางทมดงๆ หรอทมทอยในอนดบตนๆ จะมเรตตงผชมสงมาก

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดนาเสนอหรอสะทอนภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมทเกยวของดานกฬาเบสบอล ผานการเลนกฬาเบสบอลของตวละคร อยางโนบตะ ซเนโอะ ไจแอนทและเพอนคนอนๆ ซงเปรยบเสมอนวฒนธรรมอยางหนงของญปน เปนกฬาทไดรบความนยมสงสดประเภทหนงในประเทศญปน ไดแก ตอนบกอาณาจกรเมฆและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว โดยทงสองตอนทกลาวมานนมการนาเสนอภาพการเลนกฬาเบสบอลไวภายในเรอง (ทาใหเราทราบไดวากฬาเบสบอลเปนกฬาทนยมเลนกนมากในหมนกเรยน เพราะตวละครอยางโนบตะ ซเนโอะและไจแอนท ทเปรยบเสมอนเปนภาพตวแทนกลมเดกนกเรยนประถมญปนยามวางมกชกชวนจะเลนกฬาเบสบอล ในสวนสาธารณะหรอสนามเดกเลนปรากฏใหเหนอยภาพยนตรการตนโดราเอมอนอยเสมอ)

DPU

ภาพท 4.20 ภาพลกษณะการเลนเบสบอล เปนกฬาทชาวญปนชนชอบประเภทหนง

ภาพท 4.21 ภาพลกษณะการเลนกฬาเบสบอล ทเปนกฬาทนยมเลนกนของเดกญปน

ภาพท 4.22 ภาพลกษณะสนามเบสบอล สถานททใชเลนกฬาเบสบอล

DPU

1.3.2 กฬากอลฟ สมยกอนสงครามโลก ทญปนกฬากอลฟถกจดวาเปนกฬาทจากดอยในวงแคบๆ เฉพาะใน

หมชนชนสงหรอคนทมฐานะ แตหลงสงครามโลกโดยเฉพาะหลงจากป ค.ศ. 1960 เปนตนมากเรมเปนทแพรหลายมาก หากกลาวไดวาจานวนผเลนกอลฟในปจจบนมมากกวา 14 ลานคน เมอเทยบกบจานวนประชากรทมอายเกน 15 ป แลวจะพบวาใน 13 คนจะมคนเลนกอลฟอย 1 คน และมจานวนสนามกอลฟถง 1 ,800 แหง ทงๆ ทประเทศมพนทนอย สวนใหญจะเปนสนามกอลฟทบรหารโดยเอกชน ระยะหลงในประเทศญปนผเลนกอลฟเปนผหญงมจานวนเพมขนมาก แตปญหาของการเลนกอลฟในประเทศญปนคอ คาใชจายสงมากเมอเทยบกบประเทศอน ในสนามกอลฟใกลๆ เมองใหญปกตคาเชาในวนหยดจะแพงกวาวนธรรมดาถง 50 % ถงแมวาจะเปนกฬาทแพรหลายแลว แตกอลฟกยงคงเปนกฬาทตองเสยคาใชจายสงอย ในบรรดาคาใชจายตลอดปโดยเฉลยของกฬาแตละประเภทกฬากอลฟจะสงกวากฬาประเภทอน ๆ มาก คอ สงถง 1 แสน 9 หมนเยน สาหรบนกกฬากอลฟมออาชพทมชอเสยงของญปน เชน อาโอก อสาโอะ ( Aoki Isao) โอกาโมโตะ อายาโกะ (Okamoto Ayako) ทาใหกฬากอลฟไดรบนยมและเฟองฟ เพราะนกกฬาสามารถทาเงนไดจากเงนรางวลการแขงขนตางๆ ตลอดทงป เปนมลคามากวา 1 พน 5 รอยลานเยน รวมไปถงนกธรกจชาวญปนนยมทคยตดตอเรองธรกจกนระหวางการเลนกอลฟ จนกลายเปนวฒนธรรมในการตดตอทางดานธรกจกบชาวญปน (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:144)

สวนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทมการนาเสนอหรอสะทอนภาพความเปนญปนดานวฒนธรรมทผานดานกฬากอลฟ คอ ตอนตะลยอาหรบราตร โดยมรายละเอยดดงน

DPU

ภาพท 4.23 ภาพลกษณะการเลนกอลฟ กฬาของคนญปนทมฐานะ

1.3.3 กฬาเทนนส ความสนใจในกฬาของชาวญปนเพมขนอยางรวดเรว โดยเฉพาะกฬาเทนนส กลายเปน

แฟชนทางดานอตสาหกรรมดานกฬา ไมเพยงแตจะผลตสนคาเพอตอบสนองความตองการในประเทศเทานน แตยงสรางประโยชนใหกบอตสาหกรรมการสงออกดวย

กฬาเทนนสเปนทนยมไมยงหยอนไปกวากอลฟ จากการทความสมพนธของจกรพรรดในอดตกบพระชายามจดเรมมาจากเทนนส จงมสวนทาใหจานวนผเลนเทนนสเพมขนอยางรวดเรว ในปจจบนมถง 10 ลานคน สโมสรเทนนสของเอกชนมถง 1,000 แหงทวประเทศ แตเนองจากผเลนมจานวนมาก จงไมสามารถทจะจองสนามเทนนสไดงาย ๆ เพราะดวยขอจากดของพนทของประเทศ (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:144)

ซงภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการนาเสนอลกษณะสอดแทรกกฬาเทนนส ในตอนตะลยอาณาจกรเมฆ โดยในเนอเรองมการนาเสนอภาพการเลนกฬาเทนนสประกอบในเรองราว โดยมองคประกอบของกฬาเทนนสนาเสนอผานภาพอยางครบถวน ไมวาจะเปนลกษณะการเลนเทนนส ชดกฬาและการแตงกายในกฬาเทนนส อปกรณการเลนเทนนส เชน ไมเทนนส ลกเทนนส รวมไปถงลกษณะของสนามเทนนส

DPU

ภาพท 4.24 ภาพลกษณะการเลนเทนนส เปนกฬาประเภททคนญปนชอบเลน

ภาพท 4.25 ภาพลกษณะของสนามเทนนส กฬาประเภทหนงคนญปนชอบเลน

1.3.4 การละเลนอายาโทร (Ayatori : การเลนเชอก) เมอกอนการเลนคอการทเดกๆ รวมตวชวนกนไปเลนหรอทากจกรรมตางๆ ทงภายในบาน

และนอกบาน โดยการละเลนหรอกจกรรมจะเนนการเคลอนไหวของรางกายเพอเปนการออกกาลงกาย

การละเลนอายาโทร (Ayatori : การเลนเชอก) ถอไดวาเปนการละเลนหรอกจกรรมจะเนนการเคลอนไหวของรางกายเพอเปนการออกกาลงกายอยางหนงทสะทอนภาพความเปนญปนดานวฒนธรรมผานการละเลนแบบพนบาน เปนการเลนโดยใชเชอกเลนพนไปพนมากบนวมอเพอใหเกดเปนรปรางตางๆ โดยสวนมากมกจะเปนรปรางทเกยวของกบชวตของคนญปน เชน รปผเสอ

DPU

แมงมม หอคอยโตเกยว เปนตน โดยจะเลนคนเดยว สองคน หรอเปนกลมกได ถอวาเปนการละเลนแบบดงเดมของเดกญปน (ชไมพร สขสมพนธ,2541:143)

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการนาเสนอการละเลนอายาโทร

(Ayatori : การเลนเชอก) ผานตวละคร ทงในภาพประกอบเรองราวและบทสนทนาปรากฏอยในตอนตานานสรยะกษตรย เปนตอนทโนบตะไดกลายเปนเจาชายแหงกษตรยนครไมยานะ ออกไปเดนเลนไดพบกลมเดกๆ เลนเชอกอย โนบตะจงเขาไปเลนอายาโทร ใหพวกเดกๆ ด ในแตแรกเดกๆ กลวโนบตะมาก เพราะคดวาเปนเจาชายแหงกษตรยนครไมยานะตวจรง ทไมมจตใจทออนโยน แตเมอโนบตะทเปนเจาชายฯ ตวปลอมเลนอายาโทรใหเปนรปรางตางๆ แลวโชวใหเดกๆ ด พวกเดกๆ เรมไมกลว และเขามาสนกกบการเลนอายาโทรกบโนบตะ

โนบตะ : “เดกพวกนน เลนอะไรกนเหรอ?” คคก : “เชอกทานายเพคะ เจาชายไมเคยเลนหรอ” พวกเดก : “อะไรละ ฉนไดท 1” โนบตะ : “น นาสนกดนะ ฉนเลนดวยซ” พวกเดก : “อะไรละ มาจากไหนละ วาย (แลวพวกเดกๆ กวงหนกน)” โนบตะ : “เดยวกอน เกดอะไรขนละน จะหนทาไมกน กลบมากอนซ” พวกเดก : “(แอบตามมมตกมมบาน) ใครละ ” โนบตะ : “ทาไมทกคนตองหนไปดวยละ” คคก : “กอยดๆ กปรากฏตวขนน” โนบตะ : “ฮาฮา การเปนเลนเชอกไปเลย” คคก : “เอะ สวยจง อยางกบผเสอเลย” โนบตะ : “ ยงไงเหรอ... ถายงไงนะ..น” คคก : “ปลาใชไหม เพคะ ตนไมกวาด” โนบตะ : “แลวน อะไร” เดก ๆ : “ดหนอยซ” คคก : “สะพาน ” โนบตะ : “แลวน ละ”

DPU

คคก : “อนนเหรอ...(เขนอาย)” เดก ๆ : “ดอกไมคะ เจาชาย (เดกๆ ออกมาจากทหลบซอนมาลอมตวโนบตะ)” โนบตะ : “ฮาๆ ใชแลวละ” เดก ๆ : “ไง ดมงซ” โนบตะ : “น... อะไร” เดก ๆ : “ตนไม ไมใช สายฟาตางหาก” โนบตะ : “ไมใชโตเกยวทาวเวอร ตางหาก” เดก ๆ : “โตเกยวทาวเวอรเหรอ” คคก : “อะไรเหรอ โตเกยวทาวเวอรละ” โนบตะ : “จรงซ เธอไมร โทษทๆ”

ภาพท 4.26 ภาพลกษณะการเลนอายาโทร ซงเปนการละเลนพนบานประเภทหนงของญปน

DPU

ภาพท 4.27 ภาพลกษณะการเลนอายาโทร ใหมรปรางคลายผเสอ

ภาพท 4.28 ภาพลกษณะการเลนอายาโทรใหมรปรางคลายโตเกยวทาวเวอร (ทเปนสญลกษณบงบอกถงความเปนญปนของสถานทสาคญหรอดานสถาปตยกรรมของประเทศญปน)

1.3.5 การละเลนจง-เคง-โปง (Jan-Ken-Pon : การเลนเปายงฉบ)

DPU

การละเลนจง-เคง-โปง ( Jan-Ken-Pon) หรอ เรยกสนๆ วา จง-เคง มตนกาเนดมาจากประเทศจนซงเรยกกนวา โบะเคง (Boken) และเรมเขามาในญปนราว ค.ศ. 1690 มวธเลนจะใชมอเปลาโดยจะมผเลน 2 คนหรอเปนค และผเลนจะพดวา “จง-เคง-โปง” พรอมๆ กน และแสดงมอออกมาในรปของกอนหน กรรไกร และกระดาษ กาปนทกาแนน หมายถง กอนหน มอทกางออกทง 5 นว หมายถง กระดาษ และนวชกบนวกลางทกางออกหมายถง กรรไกร จะตดสนเกมโดยกอนหนทบกรรไกรกรรหก กรรไกรตดกระดาษ และกระดาษหอกอนหน เมอผเลน 2 คน เลนเกมเปา-ยง-ฉบ และทงคทามอแสดงสงของอยางเดยวกน หรอเมอผเลน 3 คนขนไปเลนเกมน และทามอแสดงสงของตางกนเปน 3 อยาง เกมนนเปนอนเสมอกน และจะตองเลนซาจนกวาจะไดรแพชนะ หรอวธเลนอกแบบหนง คอ ใหคนสองคนสมมตวาเปนนาย ก.และนาย ข. เลนจง-เคง-โปง ถานาย ก.ชนะใหนาย ก.รองวา "อทจ มยเตะ โฮย!" และเมอรองถงคาวา"โฮย" ใหนาย ก.ชนวชไปขางบนหรอลางหรอทางขวาหรอซาย ขณะเดยวกนนาย ข. กจะหนไปทางดานใดดานหนงใน 4 ทางนน ถา นาย ข.หนหนาไปทางเดยวกบท นาย ก.ชบอก นาย ข.กจะแพ ถาหนคนละทางเกมสนนกถอวาเสมอกน เลนซาหลายๆครว โดยเลนใหเรวขนและจงหวะถขน การเลนจง-เคง-โปง เปนวธสาหรบตดสนผชนะและผแพแบบงายๆ ในวฒนธรรมของญปน ทมกถกถายทอดผานภาพยนตรการตนญปน (ปราณ จงสจรตธรรมและแสวง จงสจรตธรรม,2541:242)

สาหรบภาพยนตรการตนญปนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทนาเสนอการละเลนจง-เคง-โปง

เปนภาพประกอบตอนทายเครดตของเรอง ทปรากฏในตอนสามอศวนในจนตนาการ เปนภาพการเลนจง-เคง-โปง ของโดราเอมอน โนบตะ ซเนโอะ ไจแอนท และชซโกะดวยทาทางสนกสนานทเปรยบเสมอนภาพตวแทนการละเลนอยางหนงของวฒนธรรมญปน

DPU

ภาพท 4.29 ภาพลกษณะการละเลนจง-เคง-โปง การละเลนแบบหนงของญปน

ภาพท 4.30 ภาพลกษณะวธการเลนการละเลนจง-เคง-โปง

DPU

คนเลนจะแสดงมอออกมาเปนสญลกษณตางๆ ทใชในการเลน

ภาพท 4.31 ภาพลกษณะการละเลนจง-เคง-โปง การละเลนของญปนท สามารถเลนพรอมกนหลายคน ทสะทอนลกษณะของสงคมกลมของญปน

1.3.6 การไลจบแมลง ประเทศญปนเปนประเทศ อดมสมบรณดวย ตนไมมากมาย ทาให ดแลวรมรน เพราะ

เนองจากพนทของประเทศมจานวนจากด ทาใหชาวญปนจงเหนความสาคญของปาไมตนไม และจากการทมตนไมเปนจานวนมากสงผลใหม ทอยของแมลงมากมาย ตามมา ทาใหเดกๆ ญปนมประเพณการละเลนจบแมลงกนมากมาย (虫捕り) โดยมกจะมการแขงขนการจบแมลงโดยใชหลกการเดยวกบการตกปลา ใครจบแมลงไดตวใหญเทาไหรไดคะแนนมากเทานน เชน การไลจบตวดวงหรอแมลงปอ เปนตน (วกพเดย สารานกรมออนไลน,2550:3 เมษายน)

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการนาเสนอถายทอดประเพณการละเลนการ

ไลจบแมลง จากตอนตะลยอาหรบราตร เปนตอนทไจแอนทและซเนโอะกาลงไลจบแมลงปกแขงหลงโรงเรยน

DPU

ภาพท 4.32 ภาพลกษณะการจบแมลงปกแขงอนเปนการละเลนอยางหนงของเดกๆ ชาวญปน

1.3.7 การเลนโยนลกบอลตงแปน การเลนโยนลกบอลตงแปน เปน เครองเลนททามาจากไมไมวาจะเปนแปนและดามถอ ผก

เชอกลกบอลกบเครองเลน พยายามเหวยงลกบอลขนตงแปนใหได เปนการละเลนแบบดงเดมของเดกๆ ชาวญปน (ชไมพร สขสมพนธ ,2541:134) ไดถกใชประกอบเนอเรองในภาพยนตรการตนญปนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทปรากฏในตอนตะลยอาหรบราตรและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว โดยมรายละเอยดดงน

ในตอนตะลยอาหรบราตร ถกนาเสนอผานตวละครกษตรยซนแบดในชวงเครดตทายเรอง

เปนตอนกษตรยซนแบดเลนโยนลกบอลตงแปน พอสามารถทาใหลกบอลตงแปนไดสาเรจกรสกดใจเปนอยางมาก (ซงของเลนทโยนลกบอลตงแปนนน กษตรยซนแบดไดมาจากโนบตะในตอนทายเรอง)

DPU

ภาพท 4.33 ภาพลกษณะการเลนโยนลกบอลตงแปน การละเลนประเภทหนงของญปน

DPU

ภาพท 4.34 ภาพลกษณการเลนโยนลกบอลตงแปนของตวละคร ทสามารถโยนลกบอลตงแปนไดสาเรจ (ทลกศรช) เปนการสะทอนภาพความมานะพยายามอนเปนคณสมบตประการหนงของคนญปน (ซงจะกลาวในหวขอความเปนญปนดานคานยมและความเชอในสงคมญปนตอไป)

ภาพท 4.35 ภาพลกษณะอปกรณของเลนทใชในการเลนโยนลกบอลตงแปน สวนตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว เปนการนาเสนอผานตวละครโนบตะกบสนขทเกบมา

เลยงชออจ โดยทเจาอจไดคยในหองเกบของแลวเจอของเลนทโยนลกบอลตงแปน ทาใหโนบตะหวนคดถงเรองราวในอดตทคณยาเปนคนซอของเลนชนนให และยงเปนของแทนคามนสญญาระหวางโนบตะกบเจาสนขอจทรกษาคามนของโนบตะวาจะกลบมาหาอกครงในตอนทสงเจาอจไปสโลกอาณาจกรโฮงเหมยว

DPU

ภาพท 4.36 ภาพคณยาของโนบตะกาลงสอนโนบตะเลนไมตงลกหรอทโยนลกบอลตแปน อนเปนภาพตวแทนความเปนญปนในเรองของการเรยนร ทคนญปนในอดตมกจะถกถายทอดจาก ผมอาวโสมากกวาไปสผมอาวโสนอยกวา

DPU

ภาพท 4.37 ลกษณะภาพตวละครกาลงเลนไมตงลกหรอทโยนบอลตงแปนทสะทอน ความเปนญปนดวยการละเลนของเลนพนบานแบบดงเดมของเดก ๆ ชาวญปน 1.4. ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมวตถสงของเครองใชอปกรณตาง ๆภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมวตถสงของเครองมอเครองใชตางๆ ทอยใน

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนการนาเสนอสอดแทรกภาพตวแทนความเปนญปนผานวตถสงของเครองใชตางๆ ทตวละครใชประกอบเนอเรองหรอถกนาเสนอเปนอปกรณประกอบฉากเพอมสวนในการดาเนนเรองของตวละคร ซงปรากฏดงน

1.4.1 เสอทาทาม (Tatami) เสอทาทาม (Tatami) เปนอปกรณสาคญททกบานของครอบครวญปนจะตองมไวเพอใชป

บนพนบาน เปนเสอททอจากพชธรรมชาต ไดแก ฟางขาวและหญาแหง ลกษณะของเสอพนหนาดานลางทาจากฟางขาว ดานบนทอดวยหญาแหง ประโยชนทไดจากเสอทาทาม คอ ใหความอบอน มการยดหยน อกทงยงชวยดดซบสารพษ แตขอดอยของเสอทาทาม คอ สจะเปลยนไดงาย ดดความชน และไมทนทาน จงตองมการเปลยนใหมใหมสเขยวและมกลนหอมอยเสมอ เพอใหเกดบรรยายทสดชนในเวลาใช และเวลาเดนบนเสอจะไมใสรองเทาหรอรองเทาแตะ (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:90)

DPU

ภาพท 4.38 ภาพลกษณะเสอทาทาม (Tatami) เสอทเปนเอกลษณของญปน ลกษณะสเขยว เวลาเดนบนเสอจะไมสวมใสรองเทาเดนบนเสอทาทาม

ดงทกลาวไปแลวขางตนวา (หวขอบานไม) หองรบแขก เปนสวนสาคญทสดของบาน ถอไดวาเปนมรดกทางดานวฒนธรรมทสบทอดกนมา ในหองรบแขกจะมการปเสอรบแขก โดยแบงสถานะของแขกไดตามสของเสอ ตอมาจงมการพฒนาใหมการปเสอทาทามคลมพน ทงหมด (ยพา คลงสวรรณ,2543:23)

ถงแมบานเรอนของชาวญปนจะเปลยนเปนแบบตะวนตก แตยงมความนยมใชเสอทาทาม เพราะเหมาะสมกบสภาพอากาศของประเทศญปน

DPU

ภาพท 4.39 ภาพลกษณะหองรบแขกทเปนสวนทสาคญทสดของบาน โดยหองรบแขกจะปเสอทาทามคลมพนทงหมด

ซงภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการสอดแทรกลกษณะของเสอทาทามปรากฏอยางชดเจนในทกตอน โดยเฉพาะในฉากหองโนบตะทใชเปนการพดคยสนทนาระหวางตวละครตางๆ ไมวาจะเปนโนบตะกบโดราเอมอน โนบตะกบแม หรอ โนบตะ โดราเอมอนกบเพอนๆ

1.4.2 ทนอนแบบญปน ฟตง (Futon) ทนอนฟตง (Futon) เปนทนอนแบบญปนทใชปบนเสอทาทามเวลานอน สามารถพบเกบ

ได โดยสวนมากจะพบเกบในตในหองหรอโอชดเระ(ซงจะนาเสนอในหวขอตอไป) และเมอนาไปตากแดดตามระเบยง จะฟขนมาเหมอนของใหม เหมาะกบสภาพอากาศในประเทศญปนและยงมความสะดวกในการเกบและขนยาย (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:90)

DPU

ภาพท 4.40 ภาพลกษณะทนอนฟตง (Futon) ใชปบนเสอทาทามเวลานอน สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการสอดแทรกภาพตวแทนความเปน

ญปนดวยสงของเครองใชอยางทนอน อนเปนสงของเครองใชประจาวนของคนญปน แสดงใหเหนวถชวตของคนญปน ซงในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษไดปรากฏภาพลกษณะดงกลาวอยางชดเจนในทกตอน โดยเฉพาะในฉากหองของโนบตะหรอเวลาทโนบตะตองเขานอน

1.4.3 ตในหอง โอชอระ (Oshiire) โอชอระ( Oshiire) เปนตในหองตามแบบฉบบของญปนเปนเวงทมประตฟสมะปดเสมอ

ผนงหอง โอชอระ ใชสาหรบเกบเครองนอนทนอนในตอนกลางวนรวมทงสงของอนๆ ตลอดป (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:90)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ปรากกฎลกษณะการสอดแทรกตในหอง

โอชอระ(Oshiire) อยในตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว ซงตในหอง โอชอระ(Oshiire) เปรยบเสมอนภาพตวแทนความเปนญปนดานวตถสงของ

เครองใชของคนญปนทใชในชวตประจาวน

DPU

ภาพท 4.41 ภาพลกษณะโอชอระ(Oshiire) เปนตทอยภายในหอง เปนเวงทมประตฟสมะ (จะ

อธบายในลาดบตอไป) ปดเสมอผนงหอง ใชเกบของและทนอน ซงถาเราสงเกตจะเหนวาโนบตะใชโอชอระชนบนเกบทนอนสวนดานลางเกบสงของตาง ๆ

1.4.4 ฝากนหองแบบประตเลอนฟสมะ(Fusuma) หรอ โชจ (Shouji) บานญปนแบบดงเดมจะสรางดวยไม และมงหลงคาดวยกระเบอง กนหองดวยฝากนแบบ

ประตเลอนทเรยกวา ฟสมะ(Fusuma) หรอ โชจ (Shouji) ฟสมะ(Fusuma) คอ บานประตเลอนสาหรบใชกนหองในบานญปนแบบดงเดม โครงทา

ดวยไมปดดวยกระดาษหรอผาทงสองดาน ฟสมะจะเลอนไปตามรองทเจาะบากลงไปในคานไมดานบนเพดานและพนบาน โดยปกตจะตกแตงดวยภาพและลวดลาย

สวน โชจ (Shouji) เปนบานประตเลอนทปดดวยกระดาษชนเดยวดานเดยว มนาหนกเบากวาฟสมะ และแสงสามารถลอดผานเขามาได โชจ บางแหงจะตดดวยกระจกแทนทกระดาษ

ซงในบานของคนญปนรวมสมย ปกตจะมหองทงแบบญปนและตะวนตกจะใชโชจในหองแบบญปนททาหนาทเหมอนมานหรอทบงตา (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:160)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอนปรากฏลกษณะการสอดแทรกฝากนหองแบบประตเลอนฟสมะ(Fusuma) หรอ โชจ (Shouji) ในตอนตะลยอาหรบราตรและตอนอาณาจกรหนยนต

DPU

ภาพท 4.42 ภาพลกษณะฝากนหองแบบประตเลอนฟสมะ( Fusuma) ภาพฝากนหองแบบประตเลอนฟสมะ จะเหนไดวาโครงทาดวยไมปดดวยกระดาษหรอผาทงสองดาน ฟสมะจะเลอนไปตามรองทเจาะบากลงไปในคานไมดานบนเพดานกบพนบาน และมการตกแตงลวดลายอยางเรยบงาย

ภาพท 4.43 ภาพลกษณะการใชกนหองแบบประตเลอนฟสมะ 1.4.5 เกงกน ทางเขาสตวบาน เกงกน เปนทางเขาสตวบานโดยมระดบตากวาพนบาน มไวสาหรบรบแขกทมาเยยมเยอน

และใชเปนทวางรองเทากอนเขาสตวบาน ในสมยกอนชาวญปนจะมความเชอ ความคดวา เกงกน เปนสงทแสดงถงฐานะของเจาของบานและตวบาน จงมกจะบรเวณกวางและบรรยากาศทภมฐาน แตเนองจากปจจบนทดนในญปนมราคาแพง เกงกน จงมขนาดเลกลง (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ2549,:231)

DPU

ภาพท 4.44 ภาพลกษณะเกงกน (ในภาพทลกศรช) เปนทางเขาสตวบานทมระดบพนตากวาพนบาน

ภาพท 4.45 ภาพลกษณะเกงกน

ทสะทอนถงฐานะของเจาของบานและตวบาน จะมเกงกนบรเวณกวางและบรรยากาศทภมฐาน 1.4.6 เบาะรองนง ซาบตง เวลาแขกมาเยยมเยอน เจาของบานชาวญปนจะตอนรบแขกในหองรบแขก โดยสวนมาก

หองรบแขกจะอยทางทศใต เพอหลบลมหนาวทพดมาจากทางทศเหนอและรบลมเมอถงฤดรอน แขกจะถกเชญใหนงบนเบาะรองนง หรอทเรยกวา ซาบตง (ทลกศรช) ทจะมการเปลยนตามฤดกาล

DPU

โดยในฤดหนาวจะใชเบาะททาดวยไหม สวนในฤดรอนจะใชเบาะททาดวยฝาย (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:160)

ภาพท 4.46 ภาพลกษณะเบาะรองนง ซาบ ทมไวรบแขก และใหความอบอนในขณะนง 1.4.7 ภาชนะใสอาหาร ภาชนะในการรบประทานอาหาร ถอไดวาเปนเอกลกษณทโดดเดนอกดานญปน เพราะคน

ญปนมลกษณะทเรยบงาย ไมซาซอน พยายามนาวถชวตของตนเองเขากบธรรมชาต ทาใหภาชนะใสอาหาร ไมวาจะเปน ชามขาว ถวยซป จานใสของยาง ถวยชา จะถกออกแบบใหเหมาะสมกบการใชงานไมวาจะเปนเรองของขนาด วธการจบการใชภาชนะดวยมอของคนญปน หรอการใชตะเกยบหยบอาหาร (ชไมพร สขสมพนธ,2541:104)

ภาชนะตางๆ เปนภาพตวแทนแสดงใหเหนถงวฒนธรรมการรบประทานอาหารของคนญปน ทเนนถงความสะดวกเรยบงายในขณะรบประทาน ทาใหเหมาะสมกบอาหารแบบญปนตามแบบฉบบวถชวตของคนญปน ซงในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ จะพบวธการรบประทานอาหารเชนเดยวกน โดยจะถกนาเสนอเปนเครองใชประกอบฉาก เปนการรบประทานอาหารของตวละคร และเมอเหนภาพภาชนะใสอาหารเหลาน กสามารถรบรไดวาเปนสงของทบงบอกถงภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวฒนธรรมผานสงของเครองใช

DPU

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอนปรากฏลกษณะการสอดแทรกภาชนะใสอาหาร อยในตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพท 4.47 ภาพการรบประทานอาหารของคนญปน จะเหนภาชนะในการรบประทาน

อาหารวามลกษณะทออกแบบอยางเรยบงายเหมาะสมกบอาหารญปน ไมวาจะเปน ถวยชามทมลกษณะกลมแบนเตย เพอสะดวกในการรบประทานโดยเฉพาะของรอน รวมถงการหยบจบภาชนะดวยมอ หรอการใชตะเกยบหยบอาหาร ซงเปนเอกลกษณเฉพาะของภาชนะทบงบอกถงภาพตวแทนความเปนญปน ทถกออกแบบอยางเรยบงายเหมาะสมกบอาหารญปน ทสะทอนใหเหนถงอทธพลจากศาสนาเซนและศาสนาชนโต

1.4.8 ดาบญปน ดาบญปน เปนดาบคมดานเดยวมจดประสงคเพอใชฟน หรอ ตด ลกษณะพเศษของดาบ

ญปน ตองมคณสมบต 3 ประการ คอ ไมหก ไมงอ ตดไดด ดาบญปนเปนอาวธสาคญในการรบการตอส จนกระทงมการนาปนเขาใชในชวงกลางศตวรรษท 16 สมยเอโดะ ดาบญปนถกลดบทบาทลงไมไดถกนามาใชในการสรบ ในปจจบนดาบญปนกลายเปนศลปหตถกรรมสาหรบชนชมความงามและกลายเปนของประดบทมมลคา (ชไมพร สขสมพนธ,2541:110)

DPU

ดาบญปนแสดงใหเหนภาพตวแทนความเปนญปนทสะทอนถงวฒนธรรมเกยวกบวถชวตของนกรบญปน คอ ลทธบชโด ซงเปนหลกจรยธรรมของนกรบทจะตองยดถอปฏบต มรากฐานมาจากแนวคดมาจากลทธขงจอ นกรบมสทธพกดาบไดเทานน หามไมใชนกรบไมมสทธทพกดาบญปน เหลานกรบจะยดถอวาดาบเปนสงศกดสทธ เปนเครองหมายแสดงถงเกยรตยศ ชอเสยง และความภาคภมใจของตระกล

และวฒนธรรมทเกยวกบวถชวตนกรบของชาวญปน แนวคดเกยวดาบญปน ไดปรากฏอย

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยทใชเปนอปกรณประกอบการกระทาของตวละคร ทแสดงใหเหนถงยคสมยทเหตการณไดเกดขน หรอไดเหนวธการตอสดวยดาบญปน จงถอไดวาเปนการสอดแทรกความเปนญปนดานวฒนธรรมผานสงของเครองใชทเกดขนในภาพยนตรการตน

สาหรบภาพยนตรการตนญปนโดราเอมอน ตอนพเศษมการนาเสนอเรองราวเกยวกบดาบ

ญปน ในตอนตะลยอาณาจกรเมฆและตอนอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพท 4.48 ภาพลกษณะการใชดาบญปนในการตอสของทหารนกรบ

DPU

ภาพท 4.49 ภาพลกษณะของดาบญปน (ทลกศรช) ทมคณสมบต คอ ไมหก ไมงอ ตดไดด มลกษณะโคง

ภาพท 4.50 ภาพลกษณะรปรางดาบญปน ทมคณสมบต คอ ไมหก ไมงอ ตดไดด มลกษณะโคง

DPU

1.4.9 พดญปน

พดญปนหรอในภาษาญปนเรยกวา อจวะ (うちわ) สามารถบอกถงวฒนธรรมญปนของการเรมตนของฤดรอนและเทศกาลตาง ๆไมวาจะเปนเทศกาลฮนะ มตสร (เทศกาลวนเดกผหญง) เทศกาลแขงขนซโมประจาป ซงจะเรมกนในเดอนมนาคม การหาพดสวยๆ เดนพด ออกงานเทศกาลจงเปนเรองเชดหนาชตา รวมไปศลปวฒนธรรมทเขยนบนพดทบงบอกถงวฒนธรรม อารยธรรมของญปน โดยสวนใหญมกจะเขยนเปนคาอกษรญปน เกยวกบการอวยพร ใหโชค หรอเปนภาพทวทศนธรรมชาต ชาวญปนจะเรมใชพดเมอถงฤดรอน ดงนนพดญปนสามารถบอกถงฤดกาลของญปน และถอไดวาพดญปนเปนภาพตวแทนวฒนธรรมความเปนญปนดานหนงทผานทางวตถเครองมอเครองใช (วกพเดย สารานกรมออนไลน,2550:3 เมษายน)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการนาเสนอสอดแทรกพดญปน ปรากฏอยในตอนตานานสรยกษตรยและตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม

DPU

ภาพท 4.51 ภาพลกษณะพดญปน ทมเอกลกษณของญปนจะมการเขยนคาอกษรญปนอยบนตวพด

ภาพท 4.52 ภาพลกษณะพดญปนอกแบบหนง ทมเอกลกษณของญปนจะมการเขยนคาอกษรญปนอยบนตวพด

DPU

ภาพท 4.53 ภาพลกษณะการใชพดญปน

ภาพท 4.54 ภาพการใชพดญปน คนญปนจะเรมใชพดเมอถงฤดรอน

DPU

ภาพท 4.55 ภาพลกษณะการใชพดโบกเพอคลายรอน

1.4.10 ตกตาแมวกวก ตกตาแมวกวก (Maneki Neko) คนญปนเชอกนวาตกตาแมวกวกจะทาใหคาขายไดผลด ทา

ใหรานขายของญปนสวนใหญมกตงตกตาแมวกวกไวหนาราน ลกษณะเปนตกตาแมวอยในทานง โดยขาหนาขางใดขางหนงยกขนเหมอนการกวกเรยกลกคาและเงนทอง

ในวฒนธรรมญปนมความเชอวา ตกตาแมวกวก เปนสงนาโชค กวกเงนกวกทอง เรยกลกคา ในภาพยนตรการตนโดราเอมอนกเชนเดยวกน จากการศกษาพบวาความเชอนไดถกสอดแทรกเขามาในการดาเนนเรองราว ทตองการสอความหมายเปนเครองรางทใชเรยกลกคาเขาราน โดยเฉพาะฉากทเปนตลาดยานคาขาย(ชไมพร สขสมพนธ,2541:108)

ภาพท 4.56 ภาพลกษณะความเชอเกยวกบตกตาแมวกวก ทพอคา ทวางบนหง (ลกศรช) เพอคาขายด

DPU

ภาพท 4.57 ภาพลกษณะตกตาแมวกวก ทเปนแสดงความเปนญปนดานความเชอเครองราง สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ปรากฏการสอดแทรกตกตาแมวกวกอย

เฉพาะในตอนอาณาจกรโฮงเหมยว โดยมลกษณะของตกตาแมวยกมอกวกขวา ซงความหมายของความเปนญปน หมายถง โชคลาภ เงนทอง จงมกปรากฏภาพตกตาแมวยกมอกวกขวาอยในรานคาขายของตางๆ ของญปน แตถาตกตาแมวยกมอกวกซาย จะมความหมายของความเปนญปน คอ โชคดดานการงาน และความรก

1.4.11 อปกรณเทคโนโลยสมยใหม ประเทศญปน ถอไดวา เปนประเทศทผลตคดคนวตถอปกรณเทคโนโลยสมยใหม อยเสมอ

มการพฒนาการของการประดษฐ คดคนอปกรณเทคโนโลย จนกลายเปนวฒนธรรมดานหนงของความเปนญปนทเปนเอกลกษณทไดรบการยอมรบจากทวโลก

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ นนไดปรากฏการสอดแทรกการนาเสนอวตถอปกรณเทคโนโลยททนสมย อยางชดเจน โดยปรากฏอยในลกษณะเปนฉากประกอบเรองราว เพอแสดงใหเหนเหตการณ สภาพชวตความเปนอย ของตวละคร และปรากฏอยในลกษณะเปนอปกรณของใชเครองมอผานการกระทาตางๆ ของตวละคร

1.4.11.1 รถไฟฟา

DPU

รถไฟฟาเปนการเดนทางขนสงมวลชนทเปนนยมกนมากในประเทศญปน เพราะดวยการการทางานทตองแขงขนกบเวลา คนญปนจงชอบเดนทางดวยรถไฟฟา โดยเฉพาะ พนท เมองใหญแทบทกเมองไมวาจะเปนเขตเมองและชานเมอง เชน โอซากา ฮโรชมา โตเกยว ตางกมระบบการขนสงมวลชนทใชรถไฟเปนการคมนาคมสายหลก ทง บนดนใตดน และลอยฟา เพอสาหรบบรการประชาชน โดยเฉพาะเมองโตเกยว ของประเทศญปนนบวาเปนเมองแรกในเอเชยและอนดบท 5 ของโลก รองจากเมองนวยอรก ลอนดอน ปารสและมอสโค ทมวางระบบคมนาคมดานรถไฟฟาใตดนและถกใชเปนการคมนาคมสายหลกของเมอง (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:123)

รถไฟฟาถอไดวาเปนภาพตวแทนความญปนดานวตถอปกรณเทคโนโลยสมยใหม เพราะ

รถไฟฟาญปนมเอกลกษณทโดดเดน และเปนทรจกกนทวไป โดยเฉพาะ รถไฟ ชนกงเซน หรอรถไฟหวกระสน รถไฟฟาความเรวสง ทสาหรบ การเดนทางขามจงหวดหรอเขตทอยหางไกลกนมากๆ

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการสอดแทรกลกษณะของรถไฟฟาปรากฏในลกษณะเปนฉากประกอบเรองราว โดยปรากฏในตอนมหศจรรยแหงสายลมและตอนอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพท 4.58 ภาพลกษณะขบวนรถไฟฟา (ลกศรช)

DPU

ระบบขนสงมวลชนของญปน ทคนญปนนยมในการเดนทาง

ภาพท 4.59 ภาพลกษณะตวขบวนรถไฟฟา

1.4.11.2 หนยนต หนยนต เปนเทคโนโลยทางดานวทยาศาสตรสมยใหม ทนกวทยาศาสตรพยายามคดคน

ประดษฐเพอสรางหนยนตในการตอบสนองความตองการของมนษยในดานตางๆ ไมวาจะเปนการชวย เหลอ ในการผอนแรงจากงานททา หรอชวยในการปฏบตงานทยากลาบากเกนขอบเขตความสามารถ ของมนษย เชน การสารวจทางดานวจยในพนทเสยงอนตราย การทางานดานอตสาหกรรมทมอนตรายตอมนษย และการใหความบนเทงดานตางๆ

โดยเฉพาะในประเทศญปน ทถอวาเปนประเทศทใหความสาคญมากในการประดษฐ คดคนในการสราง หนยนต ทงในภาครฐและเอกชนในการพยายามสรางหนยนต เพอ เขามามบทบาทความสาคญในดานตาง ๆ เกยวของสมพนธกบชวตของมนษย ผนวกกบ แนวคด ความคดของคนญปนทถอวา หนยนตเปน เรองราว จนตนาการของมนษย จงมกจะเหนเรองราวเกยวกบหนยนตถก ถายทอดผานเรองแตงตางๆ ซงปรากฏใน นยายวทยาศาสตร การตน และ ภาพยนตร ของญปน อยเสมอ (ชตมา ธนธรรมทศน,2546:91)

DPU

เชนเดยวกบ ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทมการสอดแทรกเรองราวเกยวกบหนยนต ปรากฏอยในลกษณะเปนตวแสดงตวละครหลก คอ ตวโดราเอมอน ในเรองถอวาเปนหนยนตทมาจากโลกอนาคต เพอมาชวยเหลอโนบตะ (โดยทโดราเอมอนเปนหนยนตทมลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนทถกออกแบบดวยลายเสนและรปรางลกษณะทรงกลมคลายกบสญลกษณของดวงอาทตยทเปรยบเสมอนตวแทนคนญปนทคนญปนเชอกนวาเกดมาจากเทพเจาพระอาทตย – ผวจย) ทปรากฏอยในทกตอนของภาพยนตรโดราเอมอน ตอนพเศษ และปรากฏอยในลกษณเปนตวแสดงประกอบในเรอง ซงปรากฏอยในตอนตะลยอาณาจกรหนยนต

ภาพท 4.60 ภาพลกษณะรปใบหนาโดราเอมอน ทมลกษณะกลมคลายกบดวงอาทตย

DPU

ภาพท 4.61 ภาพลกษณะหนยนต จากตวละครโดราเอมอน สะทอนความเปนญปนดานวฒนธรรมของอปกรณสมยใหม

ภาพท 4.62 ภาพลกษณะหนยนตตางๆ ทเปนวฒนธรรม ความเปนญปนดานวตถอปกรณเครองใชสมยใหม

2. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงไมเปนวตถ กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบอวจนภาษาและม

ลกษณะของวฒนธรรมทไมใชวตถ ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะของภาพตวแทนทมลกษณะทเปนไมใชวตถ จบตองไมได ไมสามารถสมผสได และนาเสนอในลกษณะการสอสารทไมไดสอดวยภาษาพด ภาษาเขยน เชน ความรสกนกคด ความเชอ คานยม กรยา มารยาท เปนตน ซงภาพตวแทนความเปนญปนทมลกษณะดงกลาวไดแก

2.1 ภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมการพกผอน

DPU

2.2 ภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณ กรยา และสอ 2.3 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมมารยาททางสงคม 2.4 ภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมและความเชอในสงคมญปน

2.1. ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการพกผอน สาหรบภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการพกผอนจะเกยวกบลกษณะการ

พกผอน วธการจดเวลาในการพกผอน อปกรณเครองมอเครองใชสาหรบการพกผอนของคนญปน ทปรากฏสอดแทรกในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ซงไดแก

2.1.1 การอาบน าและอางอาบน า การอาบนาและอางอาบนา นบวาเปนสงทสะทอนใหเหนความเปนญปนทเดนชดประการ

หนงในดานวฒนธรรมของการพกผอน และมชอเสยงเปนทรจกกนทวไป ชาวญปนจะใสนาอนใหเตมอางอาบนาแลวลงไปแชนานๆ ดวยชาวญปนทนยมอาบนารอน เพราะประเทศญปนเปนประเทศทมอากาศหนาวจดในฤดหนาว นอกจากนนยงชวยคลายความเหนอยลาไดอกดวย

การอาบนาและอางอาบนา สงปรากกฎเกยวกบความเปนญปน คอ ความเปนสาธารณะท

ครอบคลมอยในบาน เพราะตามธรรมเนยมญปน เจาของบานจะเชญใหแขกอาบนาดวย สามารถใชอางอาบนาไดตามสะดวกราวเปนทสาธารณะ ไมใชทสวนตว ในบานญปนจะมการแบงหองสวมออกจากหองนา และในหองนากจะแบงเปนสวนทลางตวและทตงอางอาบนา ซงคนญปนจะลางตวใหสะอาดกอนทจะลงไปแชนารอนในอางอาบนา แมบานจะตองตมนาในอางอาบนาใหรอนและเชญใหแขกอาบกอน หลงจากนนผนาหรอเจาของบานจะอาบตอ และผชายจะอาบตอกนโดยไมมการเปลยนนาใหม โดยผหญงจะอาบเปนอนดบหลงสด เพราะผหญงนนเปรยบเสมอนเปนผครอบครองพนทภายในและแนวหลง ตามวฒนธรรมการแบงพนทภายใน-ภายนอก ดงทกลาวไวแลวในเรองบานไม (สมรกษ ชยสงหกานานนท,2539:31-32)

ภาพทปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอนทวไป ในลกษณะทเกยวของอางอาบนานน

คอ ภาพโนบตะใชประตวเศษ (ของวเศษจากโดราเอมอน เปนประตทเปดแลวเราตองการไปทไหนกได) ไปหาชซโกะ แตจะโผลเจอชซโกะอาบนาอยเสมอ แตสาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน

DPU

ตอนพเศษ ภาพทปรากฏความเปนญปนดานวฒนธรรมของการใชอางอาบนาหรอการอาบนา คอ ภาพชซโกะอาบนาอยในอางอาบนา กาลงมความสขเพลดเพลนในการแชนาทบานของตนเอง (จากตอนสามอศวนในจนตนาการ) เปนการสะทอนใหเหนวาคนญปนเปนคนชอบอาบนามากและจะมความสข เหมอนไดผอนคลายความเครยดจากการดาเนนชวตดวยการอาบนาแชนาโดยเฉพาะการแชนาในนารอน

ภาพท 4.63 ภาพลกษณะการอาบนาและแชนาในอางอาบนา เปนการพกผอนอยางของคนญปน

DPU

ภาพ ท 4.64 ภาพลกษณะหองอาบนา ซงในภาพจะเหนอางอาบนา อยในหองนาเพยงอยางเดยวเพราะบานญปนจะแบงหองสวมออกจากหองนา

แตสาหรบบานทไมมอางอาบนาหรอหองอาบนา คนญปนกจะอาบนาแชตวในทอาบนา

สาธารณะทเรยกวา เซนโต ( Sentoo) หรอเรยกชอหนงวา โอะ ฟโระยะ ซง ( O- furoya- san) เปนสถานทอาบนาสาธารณะทคนญปนจะตองจายธรรมเนยมในการใชบรการ ในตอนเยนจะเหนคนญปนจานวนมากถอผาเชดตว สบ แชมพ มดโกน ฯลฯ เดนทางไป-กลบระหวางบานกบทอาบนาสาธารณะ เซนโต

วฒนธรรมการปฏบตการอาบนาทเซนโต ผชายจะเดนเขาเซนโตทางชองทางเขาสาหรบ

ผชาย สวนผหญงเดนเขาทางชองทางเขาสาหรบผหญง โดยตองถอดรองเทาออกกอนเขา พรอมทงจายคาธรรมเนยมใหกบผดแลทบนได ( Bandai : บนไดเปนคาเรยกของญปนทแปลวา ทนงของผดแล) ททางเขาหองแตงตว สาหรบผทตองการสระผมดวยจะตองจายธรรมเนยมการสระผมเพมเตม เมอจายคาธรรมเนยมเรยบรอยแลวผใชบรการกจะถอดเสอผาและวางเครองใชไวในตลอคเกอรหรอตะกราผา หลงจากถอดเสอผาแลวกเขาไปในหองอาบนาพรอมดวยสงของจาเปนสาหรบการอาบนา เชน ผาถตว สบ แชมพ มดโกน เปนตน (ปราณ จงสรตธรรมและแสวง จงสจรตธรรม,2541:50)

DPU

กอนจะกาวลงในอางอาบนาจะตองลางตวใหสะอาด โดยใชอางตกนาตกนาอนจากอางใหญมาทาความสะอาดตว เพอไมใหนาในอางอาบนาสกปรก แลวจงแชตวในอาง เพอทาใหรางการอบอน ผอนคลายตามสบาย และเมอรางกายอบอนแลว ใหกาวออกจากอางไปยงบรเวณทลางตว ซงมฝกบวนารอนและเยนเรยงอยเปนแถว นงบนมานง เพอถสบทผาขนหนแลวทาความสะอาดรางกายจากนนลางสบออกโดยใชอางราดนาอนใสตว สามารถสระผมและโกนหนวดไดตามตองการ หลงจากทายสด ไปแชตวในอางอาบนาใหอบอนอกครง ซงสวนใหญคนญปนจะชอบเพลดเพลนกบการแชนาอนในชวงน และเมอออกจากอางอาบนาจงใชนาอนราดตวหรอลางตวดวยนาอนจากฝกบวในบรเวณทลางตว แลวจงบดผาขนหน เชดตวใหแหงพอประมาณ ออกจากหองอาบนาไปยงหองแตงตว เชดตวดวยผาขนหนผนใหมใหแหงสนทแลวแตงตว สาหรบเซนโต บางแหงจะมเครองนวดหรอเครองเปาผม เปนแบบหยอดเหรยญไวคอยบรการ แตงตวใหเรยบรอยแลวกลบบาน

ซงในอดตนนเซนโต ผชายและผหญงสามารถอาบนาดวยกนได แตปจจบน เซนโต จะ

แบงหองอาบนา รวมทงหองแตงตวแยกจากกนเปนสวนของผชายและผหญงอยางเปนสดสวน เดกเลกอาจเขาอาบนากบผใหญผปกครองเพศตรงขากนทพามาไดตามแตสะดวก (ปราณ จงสรตธรรมและแสวง จงสจรตธรรม,2541:50)

สงทปรากฏใหเหนถงการอาบนาแบบเซนโต ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

คอ พฤตกรรมของคนญปนในการอาบนาแชนาในบอนาพรอนทเปรยบเหมอนทอาบนาสาธารณะ ฉากทโดราเอมอน โนบตะและชซโกะ ลงแชนาพรอนจากเหงอมงกร ทปรากฏในตอนสามอศวนในจนตนาการ โดยทโดราเอมอนและโนบตะรบแกผา เพอทจะลงแชนารอนจากบอนาพรอน เพอตองการผอนคลาย เพลดเพลนและมความสขในการแชนา เหนไดจากบนสนทนา

โดราเอมอน : โนบตาเนยน (ชอเรยกโนบตะ) นาอนดจงเลย โนบตะ : จรงเหรอ จรงๆ ดวย สบายใจจง โดราเอมอน : รสกเหมอนฟนคนชพอกครงหนง

DPU

ภาพท 4.65 ภาพลกษณะอาบนาแชนาในบอนาพรอนหรอทอาบนาสาธารณะ เซนโต

ในภาพจะเหนโดราเอมอนเอาผาขนหนไวบนศรษะ เพอผอนคลายและความสะดวกในการถตวเชดหนา ซงเปรยบเสมอนภาพตวแทนคนญปนทจะมลกษณะพฤตกรรมแบบนในการอาบนาในทสาธารณะของญปน

ในฉากทชซโกะลงแชนาพรอนคนเดยว หลงจากทโนบตะและโดราเอมอนนานาพไปอาบ

ใหแกซเนโอะและไจแอนท เพอหายจากการกลายเปนหน จากทกลาวไวขางตนวาเมอกอน ผชายกบผหญงสามารถอาบนา แชนา ในทอาบนาสาธารณะได แตปจจบนไมสามารถทาได ในเรอง ชซโกะจะตองปลอมตวเปนอศวนผชาย โดยทโนบตะและโดราเอมอนไมร คดวาเปนอศวนผชายเหมอนกน จงชวนลงแชนาพรอมกน แตชซโกะ ปฏเสธ แตพอโนบตะและโดราเอมอนขนจากการแชนา ชซโกะจงลงแชนา (ถงแมวาในเรองจะนาเสนอเปนลกษณะการเขนอายของผหญง แตถาเปรยบความหมายเพมจะเหนวาเปนเรองของบทบาทระหวางเพศ ทเพศหญงจะตองแนวหลง ตามการรบรพนทมต ทกลาวแลวในเรองบานไมญปน) ในบทสนทนาจะเหนไดวาชซโกะ ถงแมวาจะแชนาตอจากโนบตะและโดราเอมอน กไมรสกวานาในบอนาพรอนมความสกปรก แตกลบมความรสกผอนคลาย เพลนเพลดในการแชอาบนา

DPU

ชซโกะ : เอกๆ มความสขจงเลย ไมไดอาบนากวนแลว ละเนย

ภาพท 4.66 -4.67 ภาพลกษณะการแชนาอาบนา

DPU

นอกจากน ในประเทศญปนมการสารวจงานวจยของโอรกอน ทสารวจกลมตวอยางจานวน 1,000 คน เพอคนหาพฤตกรรมทชาวญปนนยมทากนเวลาแชอางอาบนา ซงถอวา เปนวฒนธรรมอยางหนงของครอบครบชาวญปน ซงผลจากสารวจพบวากจกรรมยอดนยมทชาวญปนทาระหวางแชนาหรออาบนา คอ 1.รองเพลง 19.9% 2.นวดตวเอง 19.8% 3.นอนยดตวเตมท 11.2% 4.อานหนงสอหรอการตน 8.9% 5.ฟงเพลง 8.6% 6.คยโทรศพท 4.5% 7.ฟงวทย 2.9% 8.ดหนงหรอทว 2.6% 9.เลมเกม 1.3% 10.กนอาหาร 0.9% (www.life.oricon.co.jp,2550:4 เมษายน)

ซงในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ จะพบวาทกครงทนาเสนอภาพแชนาหรออาบนาของชซโกะ ตวละครชซโกะจะตองรองเพลงทกครงเวลาทไดแชนาหรออาบนา เปนการสะทอนใหเหนวาพฤตกรรมของชาวญปนเวลาทแชนาหรออาบนา จะเปนการผอนคลายความเครยดและตองการพกผอนอยางเตมท จากสภาพสงคมทกดดน ทตองเอาจรงเอาจงในการทางาน

2.1.2 การรองเพลงหรอการรองคาราโอเกะ การรองเพลงหรอการรองคาราโอเกะ ถอวาเปนการพกผอนอกประเภทหนงทชาวญปน

นยมกนมาก คาราโอเกะ เปนคาญปนทแปลความหมายตรงตววา ดนตรออเคสตรา ( Orchestra) ทวางเปลา เปนดนตรประกอบซงไมมเสยงรองของบทเพลงหรอศลปนนกรอง หรอ ทเรยกกนในภาษาญปนวา “ดนตรลบหนง” มการใชไมโครโฟนรองเพลงทนยมคลอไปกบทานองดนตร

ปจจบนการพกผอนผอนคลายดวยการรองเพลงหรอรองคาราโอเกะเปนทนยมกนมากในสถานทบนเทง เชน ไนทคลบ หรอทบาน และในงานสรางสรรคโดยทวไปในญปน สถานทคลบตาง ๆ ทมบรการคาราโอเกะ มจดมงหมายเพอใหสมาชกพบปะกน และสนกกบการรองเพลงคาราโอเกะ และมอยทวไปตามเมองตางๆ ของญปน กลายเปนวฒนธรรมการพกผอนทเปนปรากฏใหมอยางหนงของสงคม (ชไมพร สขสมพนธ,2541:157)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทปรากฏวฒนธรรมการพกผอนดวยการรองเพลงและการรองคาราโอเกะ คอ ตอนตานานสรยกษตรย เปนตอนทไจแอนทไดเอาของวเศษของโดราเอมอน (เครองทาความฝน) ไปใชเพอสรางความฝนในการเปนนกรองของตนเอง

DPU

ภาพท 4.67 ภาพลกษณะการพกผอนดวยการรองเพลง ภาพท 4.68 ภาพลกษณะการรองเพลงผอนคลาย พกผอน เปฯการพกผอนอยางของคนญปน

2.1.3 การพกผอนหยอนใจแบบตางๆ การพกผอนในสงคมญปนมความสาคญมาก เพราะดวยสภาพสงคมญปนทมความเครยด

ความกดดนในการทางาน การเรยน การใชชวตประจาวน ในอดตวฒนธรรมการพกผอนหยอนใจของคนญปนจะเปนสงเพลดเพลนตามประเพณทองถน เชน การไปเทยววด การแชนาแร การแชนาพรอน การไปดมหรสพ หรอ แมแตการฟงนทานตลก แตในปจจบนคนญปนจะพกผอนดวยการนอน การดโทรทศน การดมเหลาดมเบยร การเลนไพนกกระจอก การเลนปาจงโกะ (ปาจงโกะ คอ เกมลกเหลกแบบตง บนกระดานมแผงเขมหมด เครองกดขวาง และร เปาหมายของเกมก

DPU

คอ การทาใหลกเหลกผานเครองกดขวางตาง ๆ เพอเขาในร เมอลกเหลกผานเขาไปในรได ลกเหลกจานวนหนงจะไหลออกมาเปนรางวลผเลนสามารถนาลกเหลกเหลานนไปแลกเปลยนเปนเงนรางวลได ) และการรองเพลงหรอการรองคาราโอเกะ ซงในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการสอดแทรกปรากฏลกษณะของวฒนธรรมการพกผอนตางๆ ผานการกระทาของตวละครตางๆ ในเรอง(สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:154)

โดยเฉพาะการพกผอนดวยการนอน ทถกนาเสนอผานตวละครอยางโนบตะทปรากฏใน

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ในตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนตานานสรยกษตรย และตอนมหศจรรยแหงสายลม

ภาพท 4.69 ภาพลกษณะการพกผอนของชาวญปนในปจจบน เชน การนอนหลบ การดทว

สวนการพกผอนในรปแบบอนทนอกเหนอจากการนอน ทปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ไดแก การดมเหลาเบยร ทปรากฏอยในตอนตะลยอาณาจกรเมฆ เปนลกษณะสอดแทรกผานตวละคร พอโนบตะทดมเบยรเพอผอนคลายความเครยดระหวางทานอาหารรวมกบครอบครว

DPU

ภาพท 4.70 ภาพการพกผอนดวยการดมเหลาเบยร เปนการพกผอนอยางหนงของคนญปน

สาหรบการพกผอนดวยการดโทรทศน ปรากฏอยในตอนตะลยอาณาจกรเมฆและตอนมหศจรรยแหงสายลม สวนการพกผอนดวยการเลนไพนกกระจอกและการเลนปาจงโกะ ไมมการสอดแทรกหรอปรากฏในภาพยนตรการตน

ภาพท 4.71 ภาพลกษณะการพกผอนดวยการดโทรทศน เปฯการพกผอนอยางหนงของคนญปน

DPU

2.2 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณ กรยาและสอความหมาย

การแสดงออกทางอารมณ ถอไดวาเปนวฒนธรรมอยางหนงของสงคมนนๆ เพราะถงแมวาแตละสงคมจะมวฒนธรรมของการแสดงออกทางอารมณทมลกษณะเหมอนกนแตสอความหมายแตกตางกน เชนเดยวกบสงคมญปน ทมวฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณและสอความหมายในลกษณะเฉพาะตวทสะทอนใหเหนถงวฒนธรรมความเปนญปนภายในสงคม

2.2.1 การรองไห ความเปนญปนประการหนงทเดนชดดานการแสดงออกทางอารมณ คอ การรองไหท

แสดงออกดวยความดใจ การรองไหดวยเหตผลน เปนลกษณะทเดนชดของคนญปน เพราะเปนการแสดงออกของความรสกทไมใชความออนแอ ดงนนเมอเราเหนคนญปนรองไห นนอาจจะไมไดหมายความวาเขาจะโศกเศรา แตเขากาลงมความสขอยางมากกเปนได เพราะพฤตกรรมการแสดงออกทางอารมณของคนญปนเวลาดใจ มความสขมาก ๆ กแสดงออกดวยการรองไห ยงรองไหมากจนนาตาทวมมากเทาไร กยงแสดงใหเหนวาผรองไหนนมความยนดและเกดความปตอยางสดซง ซงเราจะเรยกนาตาลกษณะนวา ยเรชนะค (Ureshinaki) นาตาแหงความสข (ชไมพร สขสมพนธ,2541:151)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการสอดแทรกลกษณะความเปน

ญปนดานการแสดงออกทางอารมณทเรยกวา ยเรชนะค ( Ureshinaki) นาตาแหงความสข ผานตวละครตางๆ โดยปรากฏอยในตอนตะลยอาณาจกรหนยนต

เปนตอนทโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ตะลยอาณาจกรหนยนต แลวเหนความรกระหวางแมลก ของโบโกะกบจะนทมตอแม หลงจากทตองพลดพรากและเขาใจผดตอกนมาปรบความเขาใจแลวเจอกนสายสมพนธรกระหวางแมกบลกกแสดงออกทาให โนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ เกดความซาบซงดใจมากทไดเหนจงรองไหแสดงความรสกออกมา แลวเมอกลบมาสโลกปจจบน เกดความรสกความรกความคดถงทมตอแมของตนเอง โนบตะจงรบไปหาแมพรอมๆ กบรองไหดวยความดใจอยางมากจนถงนาตาไหลทวมและสวมกอดแมอยางแนน รวมทงโดราเอมอนทมความรสกเชนเดยวกน โดยทโดราเอมอนถงแมวาจะไมใชมนษย และไมไดมพอมแมหรอเกดมาจากครอบครวโนบตะ แตโดราเอมอนกรสกถงความรกของแมโนบตะทมตอตนเอง จนสามารถ

DPU

รองไหอยางความสข ทแมโนบตะรกโดราเอมอนเปรยบเสมอนเปนลกของตนเอง ซงนอกจากมลกษณะการสอดแทรกความเปนญปนดานการแสดงออกทางอารมณผานพฤตกรรมของตวละครแลว ยงปรากกฎผานบทสนทนาของตวละครในเรองอกดวย

เสยงรบวงลงบนไดอยางรวดเรว ตรงไปหองครว ทแมโนบตะกาลงทาอาหารอย โนบตะ : “แม ครบ...” แมโนบตะ : “มอะไรหรอจะ โนบตะ” โนบตะ : “แม ครบ...” แมโนบตะ : “เอาอะไรหรอลก” โนบตะ : “ไมมอะไรหรอกครบ แคอยากอยใกลๆ แมเทานนเองละ” โนบตะ : “พลกจงเลยนะ” โดราเอมอน : “ดจงเลยนะ ใครๆ กมแม” แมโนบตะ : “พดอะไรอยางนนนะ โดราเอมอนกเหมอนกบลกของแมนะ” โดราเอมอน : “ออๆ (เสยงรองไห) ... คณแมครบ” โนบตะ : “รองไหเลยหรอ...” โดราเอมอน : “คณแมของ’มอน ” แมโนบตะ : “วนนสองคนนเปนอะไรไปนะ” โนบตะ : “ไมมอะไรซกหนอยนง” โดราเอมอน : “อม...ใชๆ ” โนบตะ โดราเอมอน : “ออ..(เสยงหวเราะ) ”

DPU

ภาพท 4.72 ภาพลกษณะการสอความหมายดวยอารมณการรองไหและการกอด

ภาพท 4.73 ภาพลกษณะการสอความหมายดวยอารมณการรองไห

DPU

ภาพท 4.74 ภาพลกษณะสอความหมายดวยอารมณรองไหและการกอด ภาพท 4.75 ภาพลกษณะการรองไห โดยหลงนาตาแหงความสขหรอทเรยกวา ยเรชนะค (Ureshinaki) ออกมาเพอแสดงความหมายทางอารมณความปตอยางสดซง

นอกจากนในตอนตะลยดาวตางมตและตานานสรยะกษตรย กปรากฏการสอดแทรกความ

เปนญปนดานการแสดงออกทางอารมณและสอความหมายโดยแสดงออกดวยการรองไหเชนเดยวกน และสอความหมายออกทางอารมณดานการดใจ มความสข

DPU

ภาพ 4.78 ภาพการรองไห สอความหมายดใจ ไมใชการเสยใจ เปนการแสดงออกอยางหนงของคนญปน

ภาพ 4.79 ภาพการรองไหทสอความหมายถงความดใจ ซาบซง ไมใชการเสยใจ จากลกษณะตวอยางทนาเสนอไปแลว แสดงใหเหนถงภาพตวแทนความเปนญปนดาน

วฒนธรรมประการหนงดงทกลาวไปแลววา เปนการแสดงออกทางพฤตกรรมของคนญปนทเมอความสข ดใจนอกจากยมหรอหวเราะแลว พฤตกรรมอกอยางหนงของคนญปนทแสดงออกเวลาดใจ มความสขมาก ๆ คอ การรองไห ยงรองไหมากจนนาตาทวมมากเทาไร กยงแสดงใหเหนวาผรองนนมความยนดและเกดความปตยนดอยางสดซง (เหนไดจากภาพ 4.75 ภาพโดราเอมอนรองไหดใจทมแมโนบตะรกโดราเอมอนเหมอนลกแทๆ – จากตอนอาณาจกรหนยนต)

นอกจากนการรองไหของคนญปนนน ยงสะทอนใหเหนถงการแสดงความเหนใจ หรอท

เรยกวา โมรายนะค (Morainoki) การรองไหลกษณะนเปนการยอมรบกนโดยทวไป เพราะคนญปน

DPU

ถอวานาตา หมายถงอารมณทสงสดของมนษยอยางหนง คนทชอบรองไหหลงนาตาจงเปนคนทมความละเอยดออน สามารถรบรความรสกของผอนไดมากกวา เปนผทมความเขาอกเขาใจผอน และเหนใจผอน

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษปรากฏการสอดแทรกลกษณะของการนาเสนอ

การรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki) ปรากฏในตอนตะลยอาณาจกรเมฆ เปนตอนทชซโกะ ไจแอนทและซเนโอะ เขารวมประชมกบสหพนธรฐสวรรค โดยเปน

พยานฝายโลกบนดน เพอพจารณากาจดมนษยบนโลก โดยททงชซโกะ ไจแอนทและซเนโอะพด ไปรองไหไป เพราะทกคนตางเหนใจเพอนมนษยดวยกน ททาความผดโดยไมรตว เพยงแคพวกมนษยคดแตเรองทาใหการดารงชพของพวกตวเองรงเรอง จนลมทจะคดใสใจกบเรองรอบขาง โดยมบทสนทนาระหวางตวละครดงน ศาลสวรรค : ตวแทนมนษยโลก อาจมอะไรจะพดกพดไดเลย ไจแอนท : อยาลอเลนนะ มาพดยงกบพวกเรา มนษยเปนผรายไปได (เรมรองไหหลง

นาตา)โถ จะมาทาการกวาดลางดวยนาทวมใหญแบบน มนโหดรายเกนไปนะ ฉนไมยอม

ชาวสวรรค : เรมจากมนษย ตอจากสตวทงหมดจะไดรบการคมครอง ภายหลงแผนการสนสดกจะกลบสพนโลกปลอดภย

ซเนโอะ : ถาอยางนนบานของผม โรงเรยน ภตตาคาร จะเปนยงไงละครบ จะใหอยในทไมมอะไรเลยอยางนนเหรอ (พดไปรองไป)

ชาวสวรรค : บรรพบรษของเธอกเคยอยปาอยเขาอยถามากอน แคนอยไมไดหรอไง หา ไจแอนท : จะใหพวกเราเปนลงเปนคาง เหรอ อยาพดเลนนา ไมยอมหรอกนา ไมยอม ชซโกะ : กจรงอยางทพดมาละคะ พวกเรามนษยกเพยงตองการใหตวเองอยอยางสข

สบาย กเลยไมไดสนใจสงรอบขางกนละคะ แตวาจากนไปมนจะไมเปนอยางนนแน พวกคนทรสกถงความสาคญของธรรมชาตกมเพมขนเรอยๆ เชนเดยวกน กจกรรมทจดขนปกปองโลกกมมากขน ถงอาจตองใชเวลาอยบาง แตโปรดพจารณาใหดดวยเถอะคะ (พดไปรองไหไป)

DPU

ภาพ 4.80 ภาพลกษณะการรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki)

เพอแสดงความเหนใจตอเพอนมนษยดวยกน

ภาพ 4.81 ภาพลกษณะรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki) ทเหนอกเหนใจตอเพอนมนษยดวยกน

DPU

ภาพ 4.82 ภาพลกษณะรองไหแบบโมรายนะค (Morainoki) ทรบรความรสกสงสารผอนมาก

2.2.2 การโคง การโคงเปนการแสดงการทกทายขนพนฐานระหวางชาวญปนดวยกน ในทกทายในทายน

จะยนตรง เทาชดกน โคงลาตวสวนบนลงแลวกมศรษะ อาจจะกมเพยงเลกนอยหรอกมศรษะทามม 90 องศา กไดขนอยกบระดบความสภาพทตองการแสดงออกมาวามากนอยเพยงใด สาหรบเมอเวลานงกสามารถทกทายกนได โดยเฉพาะการนงเสอทาทาม จะทกทายในทานงเสมอโดยนงนบพบเขาลง ใหกนทบอยบนสนเทาหรอทาเทพธดา แลวโคงตวไปขางหนา วางมอสองขางชดกนทบรเวณหนาเขาแลวกมศรษะลงไป

นอกจากนการโคงไมใชเปนการแสดงออกเพอทกทายเพยงอยางเดยว คนญปนยงสอความหมายของการโคงอกประการหนง คอ การยอมรบผด วฒนธรรมความคดเรองการรบผดของคนญปนนนเดนชดจนเปนเอกลกษณอยางหนงของความเปนญปน เพราะเมอคนญปนรสกผดอยางมากและตองรบผดชอบกบเรองทกระทา คนญปนจะขอโทษดวยการกมหวขอโทษอยางรผดจรงๆ บางครงเราจะเหนคนญปนคกเขากบพนเพอกมหวขอโทษ (ชไมพร สขสมพนธ,2541:152)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการสอดแทรกลกษณะการโคง ใน

ลกษณะนงโคงเทานนทปรากฏ ซงอยในตอนตะลยอาหรบราตร ตอนอาณาจกรเมฆและตอนสามอศวนในจนตนาการ

DPU

ภาพท4.83 ภาพลกษณะการนงโคงแสดงการยอมรบผด

ภาพท 4.84 ภาพลกษณะการแสดงความเคารพดวยการนงโคงตอผมอานาจหรอ อาวโสกวา เปนวฒนธรรมอยางหนงทคนญปนใหความเคารพผอาวโสกวา

จะเหนไดวาการทกทาย แสดงความเคารพของคนญปนโดยทวไปจะไมมการสมผสรางกาย

ซงกนและกนอยางเดดขาด การสมผสมอจงไมใชวฒนธรรมการทกทายของคนญปน ชาวญปนจะสมผสมอทกทายกนเฉพาะกรณพเศษเทานน จงไมแปลกอะไรทจะเหนคนญปนยนโคงใหกนมากกวาจะจบมอทกทายกน

7.3 การนง

DPU

ในการใชชวตทวๆ ไปของคนญปน ไมวาจะเปนทบรษทหรอโรงเรยนนนจะเปนการนงนงเกาอแบบสากลตะวนตก แตกรณทอยในบาน คนญปนจะปฏบตตามประเพณนยมคอมกจะนงบนเสอทาทามหรอนงบนเบาะรองนงซาบตง

สาหรบการนงบนเสอทาทามทถกตองและนยมกนมาก คอ การนงแบบเทพธดา ( Seiza) เปนทานงพบเขาใหเขาอยระดบทเสมอกนวางกนลงบนสนเทา นอกจากนคนญปนยงมทานงอก 2แบบ คอ ทาขดสมาธ (Agura) เปนทานงทผชายนยมนง และทานงพบเพยบ ( Yokosuwari) สาหรบผหญง (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:51)

ซงภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดสอดแทรกการนงผานการกระทาของตว

ละครในเรอง ถอวาเปนความเปนญปนดานผลผลตทางวฒนธรรมอยางหนง โดยปรากฏอยในตอนตะลยดาวตางมต ตอนบกอาณาจกรเมฆ ตอนอศวนแดนวหค ตอนตะลยอาณาจกรหนยนต ตอนดนแดนมหศจรรยแหงสายลมและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพท 4.85 ภาพลกษณะนงแบบเทพธดา (Seiza) เปนทานงพบ เขาใหเขาอยระดบทเสมอกนวางกนลงบนสนเทา

DPU

ภาพท 4.86 ภาพลกษณะการนงทาขดสมาธ (Agura) เปนทานงนยมสาหรบผชาย 7.4 การแสดงความดใจ – บนไซ บนไซ (Banzai) เปนอากปกรยาแสดงความยนดโดยยกมอขนทง 2 ขางเหนอศรษะเวลาท

ไดรบชยชนะหรอประสบโชคด โดยสวนมากจะรองตะโกนวา “บนไซ” พรอมๆ กน เปนการขอใหโชคดหรอเปนการแสดงความยนดใหแกคน นนๆ (ชไมพร สขสมพนธ,2541:155)

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษปรากฏการสอดแทรกลกษณะกรยาแสดงความด

ใจ บนไซ อยในตอนตะลยดาวตางมต และตะลยอาณาจกรเมฆ เปนตอนทโนบตะ โดราเอมอน และกลมเพอน จะตองตอสพวกโคลบ แกงคแมลงสาบ เพอ

ชวยเหลอดาวตางมตของจปโปะ(เพอนใหมของโนบตะทดาวตางมต) และสามารถเอาชนะพวกโคลบ แกงคแมลงสาบ ทกคนจงแสดงความดใจ ตางตะโกนวา บนไซ

DPU

ภาพท 4.87 ภาพลกษณะการแสดงความดใจหรอบนไซ เปนการแสดงออกอยางหนงของคนญปน 7.5 การเดน ในญปนนนมการคมนาคมทสะดวกและทนสมย ทงคมนาคมทางบก , ทางนา และทาง

อากาศ สาหรบคนญปนนยมเดนทางสญจรทางบกมากทสด ถงแมวาการเดนทางคมนาคมทางบกจะมรถไฟฟาใตดน รถไฟฟาความเรวสง ทอานวยความสะดวกใหบรการกบคนญปน แตถาการเดนทางไมไกล สามารถเดนได คนญปนสวนใหญกนยม เดน มากกวาใชบรการรถไฟฟา คนญปนจะมพฤตกรรมการเดนทคอนขางเดนเรวมาก เพราะดวยสภาพสงคมทกดดนใหคนญปนตองทางานแขงขนกบเวลา

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการนาเสนอสอดแทรกพฤตกรรมการ เดนของคนญปนผานตวละคร ปรากฏอยในตอนตะลยดาวตางมต บกอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนการและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

DPU

DPU

ภาพท 4.88-4.89 ภาพลกษณะการเดนคนญปน ซงคนญปนนยมใชวธเดนเทามากทสดในการคมนาคมทางบกเพราะสะดวก และประหยด และมลกษณะเดนเทาเรว เพราะตองแขงขนกบเวลาเสมอ

ภาพท 4.90 ภาพลกษณะการเดนทางของคนญปนในยามเยน ทคนญปนเดนซอของในตลาด 2.3 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมมารยาททางสงคม ญปนถอไดวาเปนชนชาตทมวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณทมเอกลกษณทโดดเดน

ไมเหมอนกบชาตอน มความเปนญปนโดยเฉพาะเรองของมารยาททางสงคมทถอวาเปนวฒนธรรมประการหนงทคนญปนถอปฏบตกนมา

2.3.1 มารยาทการถอดรองเทา มารยาททางวฒนธรรมอยางหนงทเกยวของระหวางคนญปนกบบาน ทปรากฏใหเหนใน

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ คอ วฒนธรรมการถอดรองเทากอนเขาบาน ในวฒนธรรม

DPU

ญปนนนการแบงพนทบานเปนลกษณะภายใน-ภายนอกนน จะทาใหคนญปนมกจะแทนตวเองวาUchi แปลวา บาน เมอพดกบคนอน และจะเรยกบคคลทสองวา O-uchi ทหมายถง บานทมเกยรต เพอหลกเลยงทจะใชคาสรรพนามแทนบรษทสองและสาม เพราะถอวาเปนการไมสภาพและไมไพเราะ อนเปนการสะทอนใหเหนถงคานยมแบบสงคมกลม อนเปนเอกลกษณทโดดเดนของวฒนธรรมญปน ดงนนการถอดรองเทากอนเขาบานนนไมใชเรองของการรกษาความสะอาด แตเปรยบเสมอนพธแหงการเปลยนผานจากโลกภายนอกเขาสโลกภายใน

การถอดรองเทาและการเปลยนรองเทาเมอเขาบานกลายเปนลกษณะเดนอยางหนงทยงคง

ปรากฏถงปจจบนเมอพดถงบานญปน บานญปนมการยกพนสง เพราะการยกพนหรอตงแทนหนนนสาหรบเพอถอดและวางรองเทาบรเวณทางเขา กอนเขาบานทกคนจะตองถอดรองเทาและเปลยนรองเทามาสวมรองเทาแตะสาหรบใสบนบาน รวมไปถงการเปลยนรองเทาแตะเมอเดนจากสวนในบานไปยงครว ระเบยง เฉลยง หองนา รวมไปถงการถอดรองเทาในหองทปเสอ ซงไมไดถอวาเปนหลกการปฏบตเทานน แตเปนขอหามทเครงครด (สมรกษ ชยสงกานานนท ,2539:26-27) ซงเราจะเหนไดชดจากตวละครภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เมอเวลาโนบตะเขาบานจะตองถอดรองเทาไวหนาบานกอนเสมอทกครง

DPU

ภาพท 4.91 ภาพลกษณะการเปลยนรองเทามาใสรองเทาแตะสาหรบใสบนบาน เปนภาพแมโนบตะใสรองเทาแตะสาหรบไวใสภายในบานอนเปนการแสดงใหเหนวฒนธรรมคานยมแบบสงคมกลม ผานการเปลยนรองเทาเพอใหเหนถงการอยโลกภายในไมเกยวของกบโลกภายนอก

DPU

ภาพท 4.92-4.94 ภาพ ลกษณะการถอดรองเทาไวหนาบาน เพอแสดงถงการเปลยน โลกภายนอกเขาสโลกภายใน ผานวฒนธรรมการถอดรองเทา

2.3.2 มารยาทการแตงกาย คนญปนในปจจบนทงชายและหญงสวนใหญจะแตงกายแบบสากล สาหรบการแตงกาย

ดวยชดประเพณ หรอชดพนเมองนน อยาง ชดกโมโนจะมผสวมใสในชวตประจาวนมเพยงผประกอบอาชพทเกยวของกบขนบธรรมเนยมประเพณของญปน เชน อาจารยสอนการชงชา การจดดอกไม นกเลาเรองตลก พระ ซโม หรอ ผสงอาย เปนตน

การแตงกายของคนญปนจะสวมใสตามฤดกาล เชนในเดอนมถนายน นกเรยนใสเครองแบบชดนกเรยนหนารอน นกธรกจจะแตงกายดวยชดทมสออนและบาง เมอถงเดอนตลาคม นกเรยนจะไปสวมใสชดเครองแบบหนาหนาว และนกธรกจจะใสเสอผาสเขมทอบอนขน สลบกนอยเชนน ตรงเปลยนเสอทสวมใสระหวางฤด เรยกตามภาษาญปนวา โคโรโมกาเอะ (Koromogae)

การสวมใสเสอผาในแตละฤดสะทอนใหเหนถงการแตงกายใหเขากบสภาพอากาศในประเทศญปน ทมถง 4 ฤด และการทาใหตนเขากบธรรมชาตความเปลยนแปลงแตละฤดกาลของคนญปน เปนลกษณะหนงของความเปนญปนทไดรบอทธพลจากศาสนาเซน

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการนาเสนอลกษณะการแตงกาย คอ ชดแมบานในหนารอนทมลกษณะการสวมใสเสอผาทบาง สออนๆ ทปรากฏอยในตอนดนแดนมหศจรรยแหงสายลม

DPU

ภาพท 4.95 ภาพลกษณะการสวมใสเสอผาฤดรอนทมลกษณะสออนและบาง 2.3.3 มารยาทการทงขยะ การทงขยะของคนญปนนนถอไดวาเปนหนาท ความรบผดชอบและระเบยบวนยท

เครงครด จนกลายเปนวฒนธรรมอยางหนงของคนในสงคมญปน คนญปนมวนยในการทงขยะ เหตเพราะพนทของบานเมองจากด การจดการขยะจงเปนสง

ทเขมงวดและมระบบ สงผลใหบานเมองสะอาดนาอย ไมวาจะเปนตามถนน พนทสาธารณะตางๆ และดวยระบบและวฒนธรรมของการทงขยะของคนญปน ทาใหถงขยะไมพนลน หรอถงขยะวางเนาสงกลนเหมน

คนญปนจะมพฤตกรรมการทงขยะดวยการแยกขยะกอนจะทง เชน ขยะเผาได ขยะเผาไมได ขยะอนตราย ขยะหมนเวยน เปนตน

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการนาเสนอสอดแทรกเรองมารยาทการทงขยะผานในรปแบบฉากประกอบ ทปรากฏอยตอนดนแดนมหศจรรยแหงสายลม

DPU

ภาพท 4.96 ภาพลกษณะททงขยะ ทสะอาดเรยบรอย ทเกดจากการมมารยาทการทงขยะของคนญปนท

2.4 ภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมและความเชอในสงคมญปน 2.4.1 ความเปนญปนดานคานยม คานยม หมายถงสงทกลมสงคมหนงๆ เหนวามคณคาและคนในสงคมยอมรบจนกอใหเกด

เปนวฒนธรรม และยดถอปฏบตเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตรวมกน โดยแตละสงคมจะมคานยมในสงคมของตนเอง ดงนนคานยมของสงคมแหงหนง อาจเปนสงทไมถกตองของอกสงคมหนงกได

ดงนนประเทศญปนกมคานยมของสงคมญปนทเราถอไดวาเปนเอกลกษณทางสงคมหรอความเปนญปน ทคนในสงคมญปนยอมรบและยดถอปฏบตเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตรวมกน สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ถอไดวาเปนสอทางวฒนธรรมอยางหนงท

DPU

มสอสารสอดแทรกความเปนญปนดานคานยมของสงคมญปน โดยผานพฤตกรรมตวละครตางๆ เรองราวเนอหาตางๆ โดยมรายละเอยดดงตอไปน

2.4.1.1 ความเปนญปนดานคานยมแบบสงคมกลม สงคมญปนเปนสงคมทใหความสาคญกบกลมอยางมาก เพราะคนในสงคมญปนจะมนสย

ชอบรวมตวกนเปนหมคณะ และมความรสกผกพนกบกลม หรอองคกรทตนเองสงกดอยอยางซอสตยและเหนยวแนน (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ2549,:192)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทสอดแทรกภาพตวแทนของลกษณะคานยมแบบสงคมกลมนน ปรากฏอยในทกตอน เพราะทกตอนตวละครจะอยรวมกนเปนกลม (ประกอบดวยโดราเอมอน โนบตะ ชซโกะ ซเนโอะ และไจแอนท ) เพอรวมกนฝาฟนปญหา อปสรรคและทาภารกจตาง ๆ ใหประสบความสาเรจรวมกน โดยเราเรยกลกษณะความเปนญปนสงคมกลมนวา “อจ” (Uchi) สงคมคนใน

ตอนท 1 ตะลยดาวตางมต เปนตอนท โดราเอมอน โนบตะ และเหลาผองเพอน รวมกนหาทางชวยเหลอชปโปะ (ทเปนเพอนใหมในดาวตางมต จนเกดการยอมรบของกลมโดราเอมอนและโนบตะ และกลายเปนเพอนกลมเดยวกน) เพอตอสกบพวกนบเกะกอนทพวกชาวดาวตางมตจะถกฆา ตอนท 2 ตะลยแดนอาหรบราตร เปนตอนทโดราเอมอน โนบตะและเพอน ๆ ใสรองเทาวเศษเขาเทยวในโลกนทาน แลวชซโกะ เกดหลงหายไปในโลกนทาน ทาใหโดราเอมอน โนบตะ ซเนโอะและไจแอนทตางชวยกนตามหาชซโกะ เพอเปนการแสดงความรกเพอน มนาหนงนาใจเดยวกน ความกลมเกลยวไมทอดทงเพอนหรอคนในกลม ตอนท 3 ตะลยอาณาจกรเมฆ เปนตอนโดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ ไดสรางอาณาจกรเมฆขนมาแลวเกดมเจอกลมมนษยกลมหนงทตองการครอบครองโลกและกลมมนษยสวรรคทตองการทาลายมนษยโลกดวยการชาระลางโลกดวยแผนโนอา พวกโดราเอมอน โนบตะและเพอนจงรวมมอกนเพอปกปองโลกไว (โดราเอมอน โนบตะ ชซโกะ ซเนโอะและไจแอนท ตางกเกดความรสกรกพวกพอง คนญปน คนบนโลก เชน พอแม ครอบครวของตนเอง เปรยบเสมอนเปนคนกลมเดยวกนทจะตองปกปองเพอนมนษยดวยกน)

ตอนท 4 สามอศวนในจนตนาการ เปนตอนทโนบตะไดสรางโลกจนตนาการขนมาแลวชกชวนเพอนๆ เขาไปในโลกจนตนาการ จงเกดเรองมเจาแหงปศาจตองการครอบครองโลกแหง

DPU

จนตนาการ ทาใหโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ รวมมอฝาฟนกาจดเจาแหงปศาจเพอความสงบสขของโลกแหงจนตนาการ (ไจแอนทและซเนโอะไดถกสาปเปนหน โนบตะ โดราเอมอนและชซโกะดวยความรกเพอนพอง รกความเปนกลม จงรวบรวมความกลาในการตอสกนมงกร เจาแหงปศาจ เพอตองการใหไจแอนทและซเนโอะหายเปนหน)

ตอนท 5 ตานานสรยกษตรย เปนตอนทโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ไดเขาไปในอาณาจกรมายานะ จนไดพบเจาชายทโอผทไมเคยรจกคาวา นาใจและมตรภาพ แตโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ไดทาใหเจาชายทโอเรยนรโลกแหงความจรง และความเปนเพอนและมตรภาพทมอบใหแกกน

ตอนท 6 โนบตะและอศวนแดนวหค เปนตอนทซเนโอะและไจแอนทจะจบตว กซเกะ (มนษยนกทหลงเขามาในโลกผานประตมต) เพอลงนตยสารใหทงสองคนดง แตกลบหลงเขาไปในแดนวหค ทาใหโดราเอมอน โนบตะ และชซโกะตามไปยงโลกแดนวหค เพอชวยซเนโอะและไจแอนทกลบมาทโลก

ตอนท 7 ตะลยอาณาจกรหนยนต เปนตอนโดราเอมอน โนบตะ ชซโกะ ซเนโอะและไจแอนท เขามาชวยเหลอ หนยนต โปโกะหนจากการตามลาของโครงการลางสมองหนยนตทไมตองการใหหนยนตเปนเพอนกบมนษย เปนการทกลมโดราเอมอนเหนใจและพยายามเขาอกเขาใจผอนอยางมเหตผล

ตอนท 8 มหศจรรยดนแดนแหงสายลม เปนตอนทโนบตะไดเกบลกพระพายทชอ ฟโกะมาเลยงจนเกดความผกพนและมตรภาพ จนกลายเปนคนในกลมของโนบตะ ทาใหโดราเอมอนและเพอนๆ ยอมรบเปนมตรกบฟโกะดวย แตฟโกะตองถกทาลายจากมาฟกา ปศาจราย ทาใหโนบตะ โดราเอมอนและเพอนตองรวมมอรวมใจชวยเหลอฟโกะ

ตอนท 9 ทองอาณาจกรโฮงเหมยว เปนตอนทโนบตะและโดราเอมอนไดเกบสนขจรจด ชอ “อจ” มาเลยงแลวสรางโลกใหพวกสนขและแมวจรจด พรอมใชปนเรงรงสววฒนาการทาใหพวกสนขและแมวจรจดมววฒนาการเหนอกวามนษยมาก จนตองการทาลายมนษยเพอแกแคน โดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ รวมมอกบกลมพวก อจ เพอปกปองเพอนมนษยดวยกน

DPU

ภาพท 4.97 ภาพลกษณะตวแทนความเปนญปนของสงคมกลม ทเปนแสดงใหเหนถงคนในสงคมญปนจะมนสยชอบรวมตวกนเปนหมคณะ และมความรสกผกพนกบกลม หรอองคกรทตนเองสงกดอยอยางซอสตยและเหนยวแนน

ภาพท 4.98 ภาพลกษณะตวแทนความเปนญปนของสงคมกลม ทแสดงลกษณะของสงคมกลม ทคนในสงคมตองชวยเหลอซงกนและกน

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ จะสอดแทรกลกษณะสงคมกลมแบบคนใน(Uchi) แลว ยงไดปรากฏภาพตวแทนของคนททาตวแตกตางหรอแตกแยกภายในสงคมกลมวาจะมลกษณะอยางไร ซงปรากฏอยในตอนท ตะลยดาวตางมต เปนฉากทพวกโนบตะจะตองเขาไปในปาเมฆสชมพซงทกคนในกลมกเหนดวยกนวาจะตองเขาปา แตไจแอนทกลบปฏเสธทเขาไปในปา ไม

DPU

พยายามทาตวเปนคนใน (Uchi) ซงเปนการกระทาทขดตอมตของกลมอยางชดเจน จนทาใหโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ปลอยใหไจแอนทอยคนเดยว (เปนการตดออกจากกลม) จนสดทายไจแอนทยอมรบมต จงกลบมาเขากลมเหมอนเดม

ภาพ 4.99 ภาพลกษณะการไมเขากลม ทเปนการกระทาขดตอคนในกลม

ภาพ 4.100 ภาพลกษณะคนในกลม ตดออกจากกลม (เพราะไมพยายามทาตวสงคมกลม –อจ:Uchi) นอกจากนภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดสะทอนภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมในเรองสงคมกลม ทมลกษณะทางสงคมทมความสามคค การรวมมอเปนนาหนงใจ

DPU

เดยวกน รกเพอนพอง และใหความสาคญตอคนในกลม ทปรากฏอยในทกตอนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

ภาพท 4.101-4.102 ภาพลกษณะ การไมทอดทงกน รกษาความเปนเพอน เพราะความรกพวก พอง ความเปนกลมทไมทอดทงกน อนเปนการสะทอนคานยมของสงคมกลมของคนญปน

DPU

2.4.1.2 ความเปนญปนดานคานยมความสมพนธในครอบครว ครอบครวในสงคมญปนเปนสงคมทชายเปนใหญ สามจะเปนหวหนาครอบครว มหนาท

ออกไปทางานนอกบาน สวนภรรยาหรอแมบาน จะทาหนาทงานเลยงดบตร ทางานบานและเลยงดบตรและคอยปรนนมตรบใชสาม สถานภาพเพศชายจะถกจดลาดบความสาคญใหอยสงกวาเพศหญงเสมอ แตในปจจบนสถานภาพของภรรยาไดถกยกระดบสงขน สามารถแสดงความคดเหนของตนเองไดในฐานะเทาเทยมกบสาม และสามรบฟงความคดเหนของภรรยาและบตรมากขน หนาทของภรรยานอกจากจะตองทางานบานและเลยงดบตรแลว ภรรยาจะทาหนาทเปนฝายบรหารเงนเดอนของสามทงหมด ไมวาจะเปนการจดการคาใชจายในชวตประจาวน การเกบออม ซงพอแมชาวญปนจะใหความสาคญกบลกมาก จะทากจกรรมตางๆ ในครอบครวมกจะเกยวของกบลกเสมอ (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ2549,:174)

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษไดเสนอภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมความสมพนธในครอบครวของคนญปนในลกษณะผานตวละคร อยางแมโนบตะ ทมพฤตกรรมในการทางานบานตางๆ โ ซงปรากฏอยในตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนตานานสรยะกษตรย ตอนตะลยอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลมและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

DPU

ภาพท 4.103 ภาพลกษณะการทางานของแมบานคนญปน

ภาพท 4.104 ภาพลกษณะการดแลบตร ทแมบานญปนจะใสใจดแลเอาใจใสเปนอยางด

2.4.1.3 ความเปนญปนดานคานยมในการศกษา สงคมญปนนนเปนสงคมทใหความสาคญกบการศกษาอยางสง เพราะคนญปนเชอและมคานยมวาการศกษาเปนประตเปดไปสหนทางใหม ๆ คนญปนใชการศกษาเปนชองทางการแสวงหาความร การกาวเขาสอาชพ และเปนเสนทางในการเลอนสถานะทางสงคม

คนญปนจะยกยองความเพยรความพยายามมากกวาความเกง และมความเชอวาเดกทกคนมความสามารถเทากนตอนเกด ความสาเรจและความลมเหลวในชวต ขนอยกบเดกมความพยายามมากหรอนอยเทาไร โดยความเชอนถกสะทอนออกมาใหเหนในการแขงขนของการศกษา และพรอมกบการกระตนเดกเกดความกระตอรอรนทจะศกษา ดงคาวา “เรยนใหหนกแลวจะไดด” (Kugaku-kikko) (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ,2549:194) สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการสอดแทรกความเปนญปนดานคานยมในการศกษา ปรากฏในตอนตะลยอาณาจกรเมฆและตอนสามอศวนในจนตนาการ ใน

DPU

ลกษณะของเหตการณผานตวละครโนบตะทเขาเรยนในโรงเรยน แลวมการแขงขนแยงกนตอบคาถามจากคณคร หรอ ถานกเรยนสงสยและมคาถามกจะยกมอเพอตองการถามคาตอบจากคณคร

ภาพท 4.105 ภาพลกษณะบรรยายกาศการเรยนการศกษาของนกเรยนญปน ทเตมไปดวยการแขงขนและการเรยนทหนก สงเกตไดจากอปกรณ หนงสอ ตาราเรยนทเดกทกคนเตรยมพรอมและตงใจในการเรยน

DPU

ภาพท 4.106 ภาพลกษณะการเรยนของเดกญปน เดกญปนจะยกมอถามคาถามหรอขอ

สงสยจากคณคร ทเมอเดกญปนมขอสงสยหรอคาถามกจะแสดงออกทนท เพอใหไดคาตอบ

DPU

ภาพท 4.107-4.108 ภาพลกษณะการการยกยองความเพยรพยายามของโนบตจากคณคร

หนาหองเรยน เพราะสามารถสงการบานใหคณครไดทนเวลาและตอบถกทกขอ (คนญปนจะยกยองความเพยรความพยายามมากกวาความเกง)

ภาพท 4.109 ภาพลกษณะการเรยนเสรมของเดกญปน (แสดงใหเหนถงคานยมดานการศกษาทนอกเหนอจากเวลาเรยนแลวเดกญปนยงตองหาเวลาเรยนศกษาเพมเตมใหตวเอง)

นอกจากนภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมในการศกษาไมไดปรากฏอยในรปแบบของการศกษาเลาเรยนผานโรงเรยน มหาวทยาลย แตยงสงผลสะทอนภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมในการศกษาใหกบคนญปนทวไปดวย ผานการอานหนงสอเพอหาความรความบนเทงใหกบตวเอง จงไมนาตกใจถาหากจะเหนคนญปนไปไหนมาไหนแลวตองพกหนงสอไวอยางนอย

DPU

หนงเลม ไมวาจะเปนหนงสอพมพ นตยสาร หนงสอ หรอแมแตหนงสอการตนเพราะคนญปนเปนชนชาตทใฝร รกธรรมชาตและดมดาในวรรณกรรม

ซงภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มการนาเสนอสอดแทรกลกษณะดงกลาวปรากฏอยในตอนตะลยดาวตางมต เปนตอนทแมโนบตะกาลงคนควาอานหนงสอเกยวสภาพแวดลอมธรรมชาตหลงจากไดคยกบเพอนบานในสวนสาธารณะหลงโรงเรยนถงปญหามลพษตอสงแวดลอม โดยเอาโตะหนงสอหองของโนบตะเปนทคนควาอานหนงสอ สะทอนใหเหนวาคนญปนใหความสาคญกบการศกษาไมวาจะเปนเดกหรอผใหญ

ภาพท 4.110 ภาพลกษณะการใฝหาความรของคนญปน ซงเปนคณสมบตอยางหนงของคนญปน

2.4.1.4 ความเปนญปนดานคานยมความมานะพยายาม

ลกษณะความเปนญปนทเดนประการหนงของคนญปน คอ การเปนผมความมานะพยายามไมยอมแพตออปสรรคงายๆ ดงจะเหนไดจากความจรงจง ทมเทในการทางานของคนญปน ทงทมตองานและองคกรทตนเองสงกดอย ถาหากเปนการทาใหงานทตนไดรบมอบหมายสาเรจกาวหนา

DPU

หรอเปนการทาใหองคกรพฒนากาวตอไปขางหนาไดแลว คนญปนจะไมรรอทจะทาสงนนอยางเตมความสามารถ สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ปรากฏลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมความมานะพยายาม อยางชดเจนในตอนอศวนแดนวหค

เปนตอนทโดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ ไดเขาไปในแดนวหค ไดรจกมนษยนกชอ “กซเกะ” เปนมนษยนกทไมสามารถบนได แตดวยความมานะพยายามของตวเองและการชวยเหลอใหกาลงใจจากโดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ จนสามารถบนไดดวยปกของตวเอง โดยมบทพดทสาคญทสะทอนใหเหนถงความมานะพยายามของกซเกะ

กซเกะ : “ปลอยผมเถอะ ไมวาจะยากเยนแคไหน ผมกตองทาใหได จะใชกาลง ของตนเองบนใหทกคนเหน”

โดราเอมอน โนบตะและเพอน : “กซเกะ”

DPU

ภาพท 4.111-4.112 ภาพลกษณะความมานะพยายาม อนเปนคณสมบตประการหนงของคนญปน ภาพท 4.113 ภาพลกษณะการประสบความสาเรจดวยความมานะพยายามอนเปนคณสมบตประการหนงของคนญปน

DPU

2.4.1.5 ความเปนญปนดานคานยมการทดแทนบญคณ การทดแทนบญคณในภาษาญปน เรยกวา “อน” ( ON) ในสงคมญปนหนบญคณเปนสงท

ตองตอบแทน ถอเปนพนธะหนาทซงคนญปนยดถอปฏบตทไมสามารถหลกเลยง (ยพา คลงสวรรณ,2547:237 )

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ในเรองความเปนญปนดานคานยมการ

ทดแทนบญคณ ไดแก ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ และตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม

ตอนอาณาจกรเมฆ เปนตอนทโนบตะไดเจอครอบครวคง แหงหมบานโดซารา (มนษยตวจว) ทโนบตะเคยชวยไวคงตามหาครอบครวทหายไปจากการทาลายปา และยงชวยสรางหมบานใหมใหครอบครวคง เพอเปนการทดแทนบญคณทไดเจอโนบตะ จงพาโนบตะไปเลยงตอบแทนบญคณ

ตอนสามอศวนในจนตนาการ เปนตอนทโนบตะไดชวยชวตหมนอยจากบวงโซ ตอมาโนบตะไดถกซเนโอะและไจแอนทรงแก หมนอยทเคยถกโนบตะชวยเหลอไวไดมาเขาชวยปกปองโดยไปตามแมหมใหมาชวยเหลอโนบตะไมใหถกซเนโอะและไจแอนทรงแก

DPU

ภาพท 4.114-4.116 ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ อนเปนคณสมบตทสาคญประการหนงของคนญปน ทรจกตอบแทนบญคณ

DPU

ภาพท 4.117 ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ อนเปนคณสมบตทสาคญประการหนงของคนญปน ทรจกตอบแทนบญคณ

ภาพท 4.118 ภาพลกษณะการทดแทนบญคณ อนเปนคณสมบตทสาคญประการหนงของคนญปน ทรจกตอบแทนบญคณ

สาหรบตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม เปนตอนทโนบตะไดเกบไตฝน “ฟโกะ” มาเลยงด ตอมาเกดไตฝนปศาจราย “มาฟกา” จะทาลายญปนและพวกโนบตะ “ฟโกะ” จงสานกบญคณของโนบตะทเลยงดมา จงพลชพชวตของตวเองเขาตอส

DPU

ภาพท 4.119 ภาพการพลชพตวเองเพอทดแทนบญคณใหกบผมพระคณ

ซงทงสามตอนเปนการสะทอนการสอดแทรกภาพตวแทนความเปนญปนคานยมของการทดแทนบญคณของคนญปนไดเปนอยางด เพราะคนญปนถอวาถามบญคณตอกนตองหาโอกาสทดแทนตอบแทนใหแกกน

2.4.1.6 ความเปนญปนดานคานยมในเรองคณธรรม คนญปนในการดารงชวตอยในสงคมไดรบการปลกฝงในเรองคณธรรมมาจากศาสนาเปน

อยางมาก ทงจากทางศาสนาพทธ ศาสนาชนโต ศาสนาเซนและขงจอ จนหลอหลอมใหเปนคณธรรมเพอยดเหนยวจตใจคนญปน (ชตมา ธนธรรมทศน,2546:72)

สาหรบภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมในเรองคณธรรมทปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดปรากฏอยในตอนสามอศวนในจนตนาการ

สาหรบตอนสามอศวนในจนตนาการ เปนการสอดแทรกคณธรรมในเรองการปราศจากความโลภ การวางเฉย ไมยดตดกบอะไร

เปนตอนทมงกรแหงหบเขาปศาจ ทมอทธฤทธถาใครโดนเปลวเพลงเปลวไฟจากปากมงกร รางกายจะกลายเปนหนทนท ตอมาซเนโอะและไจแอนทไดตอสกบมงกร แตจบลงดวยการเปนรปปนหนในรางของซเนโอะและไจแอนท ตอมาโนบตะ โดราเอมอนและชซโกะกไดเผชญหนาตอสกบมงกร เพอตองการชวยเหลอเพอนของตน (ซเนโอะและไจแอนท) โนบตะไดใชบอนารอนใหเปนประโยชนจนสามารถตดหนวดของมงกรไดสาเรจ ทาใหมงกรออนแรงลง โดราเอมอนรวาหากไดอาบโลหตมงกรจะทาใหรางกายเปนอมตะ ไมเจบปวย จงรบบอกและรบเราใหโนบตะลงมอจดการกบมงกร

DPU

โดราเอมอน : “มวชกชาอะไรอย เดยวเวลาผานไปหนวดมนขนมาใหม พวกเราจะ เปนฝายโดนเลนงานเสยเองนะ” โนบตะ : “มงกรกอยอยางสงบสข ตามลาพงของมน มนษยอยางเรามสทธอะไร ไปพรากชวตมน”

โนบตะกยงยนกรานไมยอมลงมอจดการฆามงกร จนกระทงมงกรไดหนวดกลบงอกขนมาใหม มพลงเหมอนเดม มงกรซงในคณธรรมของโนบตะทไมโลภตองการเปนอมตะ จงพดกลบโนบตะวา

มงกร : “มนษยสวนใหญมาทนกเพราะปรารถนาในโลหตของขาทงนน ขาจงตอง ปกปองตวเอง โดยทาใหมนกลายเปนหน มเพยงเจานละทไมตองการ...แต เพอเปนการตอบแทน ขาจะใหพวกเจาอาบเหงอของขาแทน แมจะไม สามารถทาใหเจาเปนอมตะไดแตถาเจาตายไปสกครงกฟนคนชพไดอกครง” โนบตะ : “หากสามารถฟนคนไดสกครงกเปนกาไรกอนโตแลว”

เมอดจากบทพดของโนบตะ“หากสามารถฟนคนไดสกครงกเปนกาไรกอนโตแลว” สะทอนใหเหนถงลกษณะคณธรรมประการหนงของคนญปนทปลกฝงวา ไมใหโลภ ใหชวตทเรยบงายตามหลกธรรมชาต โนบตะมไดปรารถนาชวตทเปนอมตะ ขอเพยงแคสามารถฟนขนมาจากความตายไดสกครงกพงพอใจแลว

2.4.1.7 ความเปนญปนดานคานยมแนวคดอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการเสนอภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมแนวความคดอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม ทปรากฏอยในตอนดาวตางมตและตะลยอาณาจกรเมฆ โดยสอดแทรกในลกษณะของเนอเรองผานตวละครและฉากประกอบเรองราว สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนดาวตางมต เปนการนาเสนอผานการประชมระหวางคนในชมชนทตองการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมพนทปาบนภเขาหลง โรงเรยนทจะถกนายทนซอทไปทาสนามกอลฟ และหนงในกลมคนชมชนทประชมเพอตอตานนายทน คอ แมโนบตะ

DPU

ภาพท 4.120 ภาพลกษณะการรวมกลมประชมคนในชมชน เพอหาแนวทางอนรกษธรรมชาต และสงแวดลอม อนเปนการสะทอนใหเหนคนญปนมแนวคดอนรกษธรรมชาตและสงคมกลม ภาพท 4.121 ภาพลกษณะสภาพธรรมชาตและสงแวดลอมทสะอาดบรสทธ อนเกดจากคนญปนเปนคนรกษาและอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม คนญปนจะมการปลกฝงแนวคดอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมเปนอยางมาก เพราะดวยสภาพพนทภมประเทศญปนจะมลกษณะเปนเกาะ มพนทจากด ทาใหเกดปญหาดานทรพยากรทางธรรมชาตและสงแวดลอม และดวยลกษณะสงคมกลม ททกคนจะตองอยกนแบบแออด ทาใหคนญปนเกดจตสานกและแนวคดทจะอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมเปนอยางมาก

DPU

นอกจากนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ในตอนตะลยดาวตางมต ยงมการเสนอภาพลกษณะผลเสยผลกระทบของการทาลายธรรมชาตสงแวดลอม ภาพท 4.122-4.123 ภาพลกษณะผลกระทบจากการไมอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ในตอนตะลยอาณาจกรเมฆมการนาเสนอภาพตวแทนความเปนญปนในแนวความคดดานการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมทอยในเนอหาเรองราวของภาพยนตรการตน โดยนาเสนอในลกษณะของผลเสยผลกระทบทเกดจากนามอ

DPU

มนษยในการทาลายธรรมชาตและสงแวดลอม แตอยางไรกตามคนญปนทมจตสานกในการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมอนเปนลกษณะนสยอยางหนงของคนญปนกยงชวยกนปลกตนไมเพอเปนการชวยอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมผานพฤตกรรมของตวละคร

ภาพท 4.124 ภาพลกษณะผลกระทบจากการไมอนรกษธรรมชาตสงแวดลอม

ภาพท 4.125 ภาพลกษณะการชวยกนปลกตนไมเพออนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม สะทอนภาพตวแทนคนญปนทมจตสานกเรองอนรกษธรรมชาต 2.4.2 ความเปนญปนดานความเชอของคนญปน

DPU

สงคมญปน เปนสงคมทประกอบขนมาจากรากฐานทางสงคมทางวฒนธรรมทหลากหลาย ดงจะเหนไดจากรปแบบทางวฒนธรรม ความเชอ และคานยมในสงคมทคนญปนยดถอ อยางทกลาวไวขางตน เกดจากการหลอหลอมจากทางดานศาสนา โดยเฉพาะ 3 ศาสนาสาคญคอ ศาสนาพทธ ศาสนาชนโตและขงจอ และการรบวฒนธรรมสมยใหมของตางชาตเขามา เพอปรบใชใหเหมาะสมกบวถชวตของคนญปน สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการสอดแทรกภาพตวแทนความเปนญปนดานความเชอของคนญปนใหเหนผานลกษณะเปนฉาก เหตการณ และผานพฤตกรรมของตวละคร โดยมรายละเอยดดงน 2.4.2.1 ความเชอเรองเทพเจาและวญญาณนยม ความเปนญปนดานความเชอเรองเทพเจา (Kami) เปนสงทอยคกบสงคมญปนมาชานาน เนองจากสงคมญปนเปนสงคมทผกพนกบศาสนาชนโต อนเปนศาสนาทคนญปนยดถอมาแตโบราณ คาวาเทพเจาหรอคาม ( Kami) เปนคาทใชเรยกวญญาณอนศกดสทธ มความหมายไปในทางชนชมในคณธรรมและอานาจ ทกสงทมดวงวญญาณสถตอย ไมวาจะมชวตหรอไมมชวตกสามารถเปนเทพเจาหรอคาม ได ไมวาจะเปนคน สตว สงของหรอแมแตธรรมชาต

สวนความเชอเกยวกบวญญาณนยม (Animism) คอ ความเชอถงการดารงอยของวญญาณในธรรมชาต หรอปรากฏในธรรมชาตตางๆ ทสงอทธพลตอมนษย คนญปนมความเชอวาทกสรรพสงลวนมวญญาณสงสถตอย ไมวาสงนนจะมหรอไมมชวตกตาม (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ2549,:207) สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดปรากฏการสอดแทรกลกษณะของความเชอในเรองเทพเจาและวญญาณนยม ในตอนตะลยดาวตางมต เปนตอนทโดราเอมอนและโนบตะ ไดใชของวเศษ (เครองสงความเคลอนไหวตนไม) บงคบใหตนไมเคลอนไหวเพอปกปองพนทปาตอนายทนทตองการจะทาปาใหเปนสนามกอลฟ โดยทาใหตนไมเปนเทพเจาแหงปา

DPU

โดราเอมอน (เสยงแทนเทพเจาแหงปา) : “หามทาอะไรกบปาแหงนเปนอนขาดนะ” พวกนายทน : “เสยงใครนะ ทาอวดเกงหรอ” โดราเอมอน (เสยงแทนเทพเจาแหงปา) : “ขาคอตวแทนของทกชวตในปาแหงน” พวกนายทน : “วาย ตนไมพดได ใครแอบซอนอยทไหนสกแหงหรอเปลา?” โดราเอมอน (เสยงแทนเทพเจาแหงปา) : “ขนตดตนไมสมสสมหา จะโดนคาสาปของ เทพแหงปา” พวกนายทน : “ภเขา ปานโดนพวกเขากวาดซอดวยเงนมหาศาล เราจะทาอะไรกตอง เปนสทธของเราส เจาตนไม” โดราเอมอน (เสยงแทนเทพเจาแหงปา) : “หนอยแนะ เจามนษยเยอหยงทงหลาย จะ ไดฤทธเดชของเทพเจา” พวกนายทน : “โอยๆๆ”

ภาพท 4.126 ภาพลกษณะธรรมชาตทเปนเทพเจาคาม

DPU

ภาพท 4.127 ภาพลกษณะแสดงอทธฤทธของเทพนเจาคาม (เทพเจาแหงตนไม) 2.4.2.2 ทานก ทานก ( Tanuki) หรอทรจกกนทวไปวา แรคคน เปนสตวเลยงลกดวยนมในประเทศญปนจะพบมากในแถบฮอกไกโด,ฮอนช,ชโดกกและควช คนญปนมความเชอวาทานกมอานาจพเศษ เปนวญญาณนยมประเภทหนง ทสามารถแปลงกลายเปนคนหรอสงของตางๆ ได รวมไปถงความเชอทวาทานกสามารถเสกใบไมใหกลายเปนเงนได นทานโบราณและตานานของญปน ทานกเปนสตวทขาดมไดในนทานโบราณและตานานเรองเลาตางๆ เชน เรอง บมบก ชางามะ ( Bunbuku Chagama) เลาถงทานกทไดมคนมาชวยชวตไว จงแปลงรางมาเปนกาชงชานาโชคเพอเปนการตอบแทนบญคณ หรอเพลงสาหรบเดกซงแตงตามตานานเรองโชโจจ โนะ ทานก บายาช (Shoujouji no Tanuki bayashi)

DPU

คนญปนมกมสานวนทเกยวกบทานกวา เชน ทานกโอยาจ ( Tanuki oyaji) ทใชเรยกผชายญปนทมอายทเจาเลห หรอ ทานกเนอร ( Tanuki-neiri) เปนอาการแกลงทาเปนหลบเหมอนทานกเวลาตกใจจะแกลงหลบหรอทาเปนตาย (เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ2549,:210) สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มลกษณะการนาเสนอสอดแทรกภาพตวแทนทานกผานลกษณะใชเปนชอลอเรยกโดราเอมอนวาเปนทานกหรอแรคคน ปรากฏอยเสมอทกตอน ภาพท 4.128 ภาพลกษณะทานกหรอแรคคทมลกษณะเหมอนโดราเอมอน

2.4.2.3 ผหรอตวประหลาด ผหรอตวประหลาด เปนตวละครทอยในนทานหรอตานานพนบานของญปน โดยมลกษณะ

ของความเปนญปนดวยรปรางหนาตา บคลก ทาทาง อนสะทอนถงลกษณะของการดาเนนชวตของคนญปนโดยเฉพาะคนญปนทอยในชนบท ทาอาชพเกษตรกรรม

สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการสอดแทรกลกษณะของผหรอตวประหลาดของญปน ปรากฏในตอนตะลยอาหรบราตร เปนลกษณะตวผหรอตวประหลาดทแสดง

DPU

เปนตวละครในหนงสอนทานหรอสมดภาพทโนบตะ โดราเอมอน ชซโกะ ซเนโอะและไจแอนทไดเขาไปผจญภย ไดแก คปปะ(Kappa) และ ฮโตทสเมะ โคโซ (Hitotsume-kozu)

ภาพท 4.129 ภาพผหรอตวประหลาดทปรากกฎในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอน

พเศษ ทเปนตวแทนความเปนญปนของตวละครพนบานในนทานหรอตานานของญปน (จากตอนตะลยอาหรบราตร)

2.4.2.3.1 คปปะ (Kappa) (ลกศรชทางซายของผอาน) ผหรอตวประหลาดคปปะเปนสตวครงบกครงนาอาศยอยในนาจดตามแมนา บอนาและบง

รปรางสงประมาณ 1 เมตร ตากลม ปากแหลม มอเทาเปนพงผด ผวหนงเปนเกลดสแดงหรอเขยวเขม บนศรษะมผมนอยและจานวางซอนอย กลาววาคปปะจะมเรยวแรงอยไดตราบใดทยงมนาในจานบนศรษะอย ชอลเลนซโมและชกชวนใหผคนเลนซโมกบตนเอง และยงชอบจบผคน ววและมาลงบไปในนาแลวดงเอาตยออกมาจากทอง (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:342)

DPU

นทานหรอตานานทเกยวกบคปปะมทวประเทศญปน ยกเวนทฮอกไกโด ในแตละทองถน

คปปะ อาจมรปรางและนสยตางกน รวมไปถงชอเรยกดวย เชน คาวาทาโร (Kawatarou) หรอ กาทาโร (Gataro)

ในรานซชจะเรยกแตงกวา วา คปปะ เพราะเปนอาหารโปรดของคปปะ หรอ คาวา โอคปปะ เปนชอเรยกทรงผม รวมไปถงสานวนทวา คปปะตกนา (Kappa no kawa nagare) หมายถงการทแมแตคนทฉลาดปราดเปรองกยงอาจทาผดพลาดได

2.4.2.3.2 ฮโตทสเมะ โคโซ (Hitotsume-kozu) (ลกศรชทางขวาของผอาน) ผหรอตวประหลาด ฮโตทสเมะ โคโซ เปนปศาจตาขางเดยว ปากยาวถงใบห แลบลน

หลอกผคน เชอกนวาเปนนกบวชซงเปนตวแทนของเทพเจาไดทาตาขางหนงใหบอดเพอใหแตกตางจากมนษย ดวงวญญาณของนกบวชนนภายหลงไดตกลงมากลายเปนปศาจฮโตทสเมะ โคโซ (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:343)

ทงผหรอตวประหลาดคปปะ( Kappa) และ ฮโตทสเมะ โคโซ ( Hitotsume-kozu) ตางกเปรยบเปนภาพตวแทนของความเปนญปนดานความเชอของคนญปน รวมไปถงดานวรรณกรรมทผานอยในรปของนทานหรอตานาน ทคนญปนยงคงเลาสตอกนมาจากรนหนงสอกรนหนง

3. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงเปนวตถ กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบวจนภาษาและมลกษณะ

ของวฒนธรรมทเปนวตถ เปนรปธรรม ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะทเปนวตถ จบได สามารถสมผสได และนาเสนอผานการสอสารทเปนภาษาพด ภาษาเขยน เชน ภาษา ตวอกษร เปนตน

ภาพตวแทนความเปนญปนทมลกษณะดงกลาวไดแก 3.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานภาษาและวรรณกรรม 3.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานภาษาและวรรณกรรม

DPU

ในสมยโบราณประเทศญปนไมมตวอกษรใช ดงนนวฒนธรรมพนบานตาง ๆ จงลวนสบทอดดวยวธการเลาแบบปากตอปาก การถายทอดวฒนธรรมจงมกผานดวยภาษาญปนจนกระทงญปนไดรบและนาตวอกษรคนจ (Kanji) จากประเทศจนมาใช และพฒนาตวอกษรใหมาเปนตนเอง เรยกวา ตวอกษรฮรางานะ (Hiragana) และคาตาคะนะ (Katakana) จงทาใหวงการวรรณกรรมของประเทศญปนพฒนาและแพรหลายมากขน (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:56)

3.1.1 ความเปนญปนดานภาษา สาหรบความเปนญปนดานภาษาทสอดแทรกในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

จะพบวาความเปนญปนดานภาษาจะปรากฏสอดแทรกผานเพลงไตเตลทรองเปนภาษาญปน และตวอกษรญปน ในทกตอน โดยสวนใหญจะปรากฏในตนเรองและเครตดทายเรอง รวมไปถงเนอเรองในบางครงกมตวอกษรญปนสอดแทรกปรากฏอยในลกษณะเปนปายประกาศ , ปายชอราน ,หนงสอ,จดหมาย แตการสอดแทรกความเปนญปนดานภาษาผานตวอกษรญปนทเดนชด คอ ชอภาพยนตรการตนโดราเอมอน (ชอเรอง) ทปรากฏในทกตอน จงถอไดวาภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดมการสอดแทรกความเปนญปนดานภาษาปรากฏอยในภาพยนตรการตนทอนเปนวฒนธรรมอยางหนงของญปน

ภาพท 4.130 ภาพลกษณะตวอกษรญปนแบบคนจ

DPU

ภาพท 4.131 ภาพลกษณะตวอกษรญปนแบบตวอกษรฮรางานะ ( Hiragana) และคาตาคะนะ (Katakana)

ภาพท 4.132 ภาพลกษณะตวอกษรญปนทสอดแทรกอยในเนอเรอง ใชเปนฉากในภาพจะเหนตวอกษรญปนปรากฏผานในรปของปายประกาศ

DPU

ภาพท 4.133 ภาพตวอกษรญปนแบบแบบตวอกษรฮรางานะ (Hiragana) และคาตาคะนะ

(Katakana) ทสอดแทรกในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทนาเสนอในรปของจดหมาย

เพลงไตเตลของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ของทกตอน จะใชเปนเพลงเดยวกนทงหมด โดยจะเปนภาษาญปน ไมมการแปลงเปนภาษาไทย แสดงทาใหเหนวาเพลงไตเตลเปนภาพตวแทนความเปนญปนดานภาษาไดอยางชดเจน

รวมไปถงชอตวละคร ทปรากฏความเปนญปนดานภาษาทชดเจน เชน ชอละครตวเอกอยาง

โดราเอมอน ทมาจากคาญปน 2 คา คอ “โดราเนโกะ” ทแปลวา แมวหลงทางหรอถกทอดทง สวนคาวา “เอมอน” เปนคาเรยกตอทายชอของเดกชาย หรอนกรบญปน ในสมยกอน ตลอดจนชอตวละครตวอน ๆ ดวย ไมวาจะเปนโนบตะ,ชซโอะ,ซเนโอะและไจแอนท เปนตน

3.1.2 ความเปนญปนดานวรรณกรรม สาหรบภาพตวแทนความเปนญปนผานทางนทานวรรณกรรม ทปรากฏอยในภาพยนตร

การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ พบทงหมด 2 ตอน คอ ตอนตะลยอาหรบราตรกบตอนตะลยอาณาจกรเมฆ

DPU

โดยในตอนตะลยอาหรบราตร วรรณกรรมทปรากฏนนเปนนทานวรรณกรรมญปน ทแสดงภาพตวแทนความเปนญปนออกมาในรปของหนงสอนทานหรอสมดภาพทโนบตะและเพอนนามา แลวสวมใสรองเทาวเศษทสามารถเขาในโลกหนงสอนทานหรอสมดภาพ เพอจะไดผจญภยในโลกนทานเรองตางๆ โดยมการปรากฏเปนนทานโบราณของญปนไดแก เรองโมโมทาโร เจาหนลกทอ เรองสงครามระหวางลงกบปและเรองทานค โดยมรายละเอยดดงน

3.1.2.1 นทานเรองโมโมทาโร เจาหนลกทอ (Momotaro)

ภาพท 4.134 ภาพลกษณะนทานโมโมทาโร เจาชายลกทอ

เรองราวเกดขนจากตายายคหนงทอาศยอยดวยกนมาเปนเวลานานแตไมยงไมมบตร อยมา วนหนงขณะทยายกาลงซกผาอยรมแมนา ไดเกบลกทอทลอยนาขนมา แลวผาออกมา ปรากฏวามเดกทารกออกมาจากลกทอ ตายายจงดใจทไดเดกมาเปนบตรและตงชอเดกทารกวา “โมโมทาโร” ตอมาเมอโมโมทาโรเตบโตขน เปนเดกทพลงกาลงมากมาย และผคนในหมบานตายายไดถกยกษเอาทรพยสมบตไป โมโมทาโรจงอาสาทไปปราบยกษเพอนาทรพยสมบตกลบมาใหคนในหมบาน โดยระหวางทางโมโมทาโรไดนาขนมคบดงโกะ(Kibidanko-ขนมญปนประเภทหนง) เปนขนมทยายทาให ตดตวไปดวย ระหวางทางไดพบเจอสนข ลงและไกฟา และไดกลายเปนเพอนกน รวมกน

เดนทางไปปราบยกษทเกาะและสามารถนาเอาทรพยสมบตกลบมาได (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:304)

DPU

นทานเรองโมโมทาโรเปนวรรณกรรมดานภาษาอยางหนงทสะทอนใหเหนถงภาพตวแทน

ของความกลาหาญ อนเปนคณสมบตทสาคญประการหนงของคนญปน

3.1.2.2 เรองสงครามระหวางลงกบป ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ปรากฏเรองราวเกยวกบนทานวรรณกรรม

ญปน เรองสงครามระหวางลงกบป ในตอนตะลยอาหรบราตร หลงจากทไจแอนทกบซเนโอะ กลบมาจากโลกสมดภาพ เรอง แจคผฆายกษ แลว ซเนโอะกเสนอความคดทนาสมดภาพมารวมกน เพอใสรองเทาวเศษเขาไปโลกสมดภาพทเปลยนไป ปรากฏในรปแบบลกษณะการสนทนาของตวละคร ระหวางซเนโอะกบไจแอนท

ซเนโอะ : “จรงซนะ ไจแอนท ถาเอาหนงสอมาสลบกน รวมกนมน

คงนาสนกดนะ” ไจแอนท : “แบบมกซกนใชไหม เออ นา ’นก ดนะ จะกลายเปนเรองแบบใหม

เลยนะเนย” ซเนโอะ : “ใชไหม” ไจแอนท : “กลายเปนเรองแบบใหมเลยนะเนย สะใจเลย อมๆๆ เฮย ซเนโอะ

หนาแรก อยาเพงใหเรองมนนากลว เอาพอหอมปากหอมคอกอนนะ” ซเนโอะ : “รแลวนา เอาเปนเรองลงกบป กแลวกน” ไจแอนท : “ไดเลย .... โดดพรวด”

สาหรบนทานวรรณกรรมญปน เรองราวสงครามระหวางลงกบป หรอทคนญปนรจกกนในชอ ซาร คาน คสเซน (Saur Kani Kassen) เปนเรองของลงเจาเลหตวหนงทไดนาเอาเมลดของตนพลบทตนเองเกบไดไปแลกกบขาวปนของป ปจงเอาเมลดพลบนนไปปลกจนกลายเปนตนพลบสงใหญ และเมอตนพลบออกลก เจาลงกหลอกปกนลกพลบ และใชลกพลบดบขวางใสปจนตาย ลกป

จงแกแคนใหพอ โดยไดรบความชวยเหลอจากครก สาก ผงและเกาลด (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:305)

DPU

นทานเรองสงครามระหวางลงกบป เปนวรรณกรรมดานภาษาอยางหนงทสะทอนใหเหนถงภาพตวแทนของความชวยเหลอซงกนและกน และโทษของความเหนแกตว เอาเปรยบผอน การหลอกลวงผอน อนเปนลกษณะทไมพงปรารถนาของคนในสงคมญปน

3.1.2.3 เรองอซนโบช เจาหนนอยนกปราชญ (Isunboshi) สาหรบนทานวรรณกรรมญปน เรองอซนโบช เจาหนนอยนกปราชญ (Isunboshi) ปรากฏ

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ในตอนตะลยอาหรบราตร เปนชวงทไจแอนทกบซเนโอะไดนาหนงสอนทานเรองตางๆ มาปะปนกนเพอใหเปนเรองราวใหมทใชผจญภยในโลกสมดภาพ ดวยรองเทาวเศษ จงกลายเปนวา อซนโบช ไดเจอกบเจาหญงทมมารนา (เปนตวละครทอยนทานของทางยโรป) โดยมบทสนทนาดงน

เจาหญงทมมารนา : “เธอเปนใครละ?” อซนโบช : “ฉนชออซมโบช แลวเธอละ” เจาหญงทมมารนา : “ฉนคอเจาหญงทมมารนาจะ”

ภาพท 4.135 ภาพลกษณะนทานอซนโบช เรองอซนโบช เปนเรองเลาเกยวกบเดกผชายตวเลกจวกระจอยรอยเทาปลายนว (สง

ประมาณ 3 เซนตเมตร) ใชเขมเปนดาบ ใชชามเปนเรอ มตะเกยบเปนไมพาย อซนโบชเดนทางไปยงเกยวโต (Kyouto) และในทสดไดกลายเปนขารบใชเจาหญงระหวางทไปไหวเจาแมกวนอม อซนโบชไดพบยกษ 2 ตน แลวไดตอสกบยกษ จนไดชยชนะและไดใชคอนวเศษของยกษทเรยกวาอช

DPU

เดะ โนะ โคซช (Uchide no kozuchi) ขอพรใหตนเองสงใหญขน และไดกลายเปนนกรบผกลาหาญ(สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:305)

นทานเรองอซนโบช เจาหนนอยนกปราชญ เปนวรรณกรรมดานภาษาอยางหนงทสะทอนใหเหนถงภาพตวแทนของความกลาหาญ อนเปนคณสมบตทสาคญประการหนงของคนญปน

3.1.2.4 กดจกดจ ภเขาหลงไหมไฟ (Gatjigatji Yama) สาหรบนทานวรรณกรรมญปน เรอง กดจกดจ ภเขาหลงไหมไฟ (Gatjigatji Yama) เปน

เรองราวกาลครงหนงนานมาแลว ในหมบานทสงบเงยบแหงหนงมสองตายายผวเมยคหนงอาศยอย สองตายายคนเปนค ทขยนขนแขงทสดในหมบาน วนหนงตาไดไปทสวนผกกาดของตวเอง เพอจะไปเกบผกกาดมาทาซปแลวไดไปเจอทานคกาลงขโมยกนผกกาดหว ตาโกรธรบวงหมายจะมาจบทานค แตไมสามารถจบ ตอมาทานคถกตาจบได จงไปใหยายเพอตมเปนซป แตทานค หลอกยาย ใหรอดพนจากถกตมได พรอมกลบมาตยายจนสลบ แลวกพอดมกระตายทชอ " เพยงคช " ซงเปนกระตายตวทยายรกและเอนด ทสด กมาแกแคนใหยายดวยกลวธอยางชาญฉลาด จนทานคสานกผดแลวกลบตวเปนทานคทด (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย-ญปน,2550:304)

ไดปรากฏเปนภาพตวแทนความเปนญปนทางดานวรรณกรรมญปนในภาพยนตรการตนโด

ราเอมอน ตอนพเศษ ในตอนตะลยอาหรบราตร อยในรปของลกษณะภาพทใชเปนฉากประกอบเรอง โดยมเรองราวในตอนวา โดราเอมอนไดบอกกบโนบตะวารองเทาวเศษทเขาสโลกสมดภาพหายไปหนงค แสดงวามเพอนคนใดคนหนงยงไมกลบมาจากโลกสมดภาพ จงใหโนบตะหยบสมดภาพมาเปดดวาหลงอยในสมดภาพนทานเรองอะไร โนบตะจงหยบสมดภาพนทานมาเปดทละหนา เพอจะดวาเพอนหลงตดอยในโลกสมดภาพเรองอะไร ซงสาหรบในฉากนไดปรากฏภาพทเกยวของภาพตวแทนความเปนญปนดานวรรณกรรมนทานของญปน 2 เรองดวยกน คอ เรอง อซนโบช เจาหนนอยนกปราชญ (Isunboshi) กบ เรองกดจกดจ ภเขาหลงไหมไฟ (Gatjigatji Yama) ผานพฤตกรรมของตวละครโนบตะ (สาหรบเรอง อซนโบช (Isunboshi) เจาหนนอยนกปราชญ ไดอธบายแลวในหวขอ 4.2.3)

DPU

ภาพท 4.136 ภาพลกษณะวรรณกรรมนทานเรองอซนโบช เจาหนนอยนกปราชญ (Isunboshi)

ภาพท 4.137 ภาพลกษณะวรรณกรรมนทานเรองกดจกดจ ภเขาหลงไหมไฟ (Gatjigatji Yama) เปนตอนเรอของทานก ปองสเกะกาลงจมนา ตอหนากระตายเพยงคจ

นทานเรองน เตมไปดวย จนตนาการถง ความด ความชว ถาใครทาดกจะไดดเปนการตอบแทน ในขณะทถาใครทาชวกจะไดผลกรรมตอบแทน รวมไปถงเรองของการกตญญรคณ อนเปนลกษณะนสยและจรยธรรมศลธรรมทคนญปนปลกฝงกนมาตลอด

DPU

3.1.2.5 ต านานฮาโงโรโมะ (Hagoromo) สาหรบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดปรากฏภาพตวแทนนทานวรรณกรรม

ญปน เรองตานานฮาโงโรโมะ ( Hagoromo) อยในตอนบกอาณาจกรเมฆ เปนตอนทโนบตะคนควาขอมลเรองราวเกยวกบสวรรค และเขาใจวา เรองตานานฮาโงโรโมะ (Hagoromo)

เปนเรองทบนทกวาในอดตมชาวญปนไดพบชาวสวรรค ซงดไดจากบทสนทนาในเรอง โดราเอมอน : “ไปสญญาเอาไวหรอ? ” โนบตะ : “ ใช กเลยไปรวบรวมเอกสารเพอคนควาเรองสวรรคยงไงละ” โดราเอมอน : “โอ.... ” โนบตะ : “แตวาหนงสอทเกยวกบเรองสวรรค มนมอยเยอะแยะไปหมดเลยละ” โดราเอมอน : “จรงเหรอ!” โนบตะ : “อยางในหนงสอเลมนนะ ในอดตเคยมคนบนทกไววามคนญปนไดพบกบ

ชาวสวรรคดวย รหรอเปลา” โดราเอมอน : “อะไรกน” โนบตะ : “เรองมนกมอยวามชาวประมงทชอฮากเรยว ไปเกบผาอนงดงามทไมเคย

เหนมากอนไดทชายฝงมโฮะ ( Miho) นนละคอชดลอยฟาของชาวสวรรค เลากนวาชาวสวรรคจะสวมสงนน เพอใชกลบขนไปบนเมฆไง”

โดราเอมอน : “อม...อะไรกน นทานชดนางฟานเอง”

DPU

ภาพท 4.138- ภาพลกษณะโนบตะกาลงพดถงเรองตานานฮาโงโรโมะ (Hagoromo)

DPU

ภาพท 4.139-4.141 ภาพเรองราวตานานฮาโงโรโมะ (Hagoromo) สาหรบนทานวรรณกรรมเรองตานานฮาโงโรโมะ (Hagoromo) เปนตานานเรองเลาสบมา

ของญปน โดยเปนเรองราวเกยวกบนางฟาองคหนงกาลงเลนนาทมโฮะ โนะ มทสบาระ ( Miho no Matsubara) ในจงหวดสรงะ ( Suruga) ในปจจบนคอจงหวดชซโอกะ ( Shizuoka) และไดมชาวประมงคนหนงเดนทางผานมาและไดขโมยปกของนางฟาไป ทาใหนางฟาไมสามารถบนกลบสวรรคได จงไดกลายเปนภรรยาของชาวประมงและใหกาเนดบตร แตภายหลงนางฟาไดปก (ผาคลมคอ) คนกลบมา จงไดโอกาสทบนกลบสวรรคไป สงสาคญของตานานเรองน คอ เคาโครงเดมของเรองไดปรากฏอยในฟโดก ( Fudoki) หนงสอภมศาสตรทองถนของสรงะ ( Suruga) โอม (Oumi) และทงโกะ (Tango) ละครใน (Nou) เรองตานานฮาโงโรโมะ (Hagoromo) เปนทรจกกนดในหมชาวญปน ทแสดงออกถงความรกระหวางมนษยกบเทวดา (ชไมพร สขสมพนธ,2541:132) สรป

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดม การใชการสอสารเกยวกบวฒนธรรมญปนผานการตนในรปแบบลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนผานทางวจนภาษาและอวจนภาษา ดวยพฤตกรรมตางๆ ของตวละคร หรอฉากประกอบ เหตการณ เรองราวทนาเสนอในแตละตอน ซงสามารถจาแนกออกได 4 กลมดวยกน คอ

1. ความเปนญปนดานอวจนภาษา ซงเปนวตถ กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบอวจนภาษาและม

ลกษณะของวฒนธรรมทเปนวตถ เปนรปธรรม ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะของภาพตวแทนทมลกษณะทเปนวตถ จบตองได สมผสได และนาเสนอในลกษณะการสอสารทไมไดสอดวยภาษาพด ภาษาเขยน เชน บาน อาหาร สงของ เครองใช ของเลน ภาพตวแทนความเปนญปนทมลกษณะดงกลาวไดแก

1.1 ภาพตวแทนความญปนดานสถาปตยกรรม 1.2 ภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมการบรโภค 1.3 ภาพตวแทนความเปนญปนดานการกฬา การละเลน 1.4 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมวตถสงของเครองใชอปกรณตางๆ

DPU

2. ความเปนญปนดานอวจนภาษา ซงไมเปนวตถ กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบอวจนภาษาและม

ลกษณะของวฒนธรรมทไมเปนวตถ ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะของภาพตวแทนทมลกษณะทเปนไมใชวตถ จบตองไมได ไมสามารถสมผสได และนาเสนอในลกษณะการสอสารทไมไดสอดวยภาษาพด ภาษาเขยน เชน ความรสกนกคด ความเชอ คานยม กรยา มารยาท เปนตน ภาพตวแทนความเปนญปนทมลกษณะดงกลาวไดแก

2.1 ภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมการพกผอน 2.2 ภาพตวแทนความญปนดานวฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณ กรยา และสอ 2.3 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมมารยาททางสงคม 2.4 ภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมและความเชอในสงคมญปน 3. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงเปนวตถ กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบวจนภาษาและมลกษณะ

ของวฒนธรรมทเปนวตถ เปนรปธรรม ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะทเปนวตถจบได สามารถสมผสได และนาเสนอผานการสอสารทเปนภาษาพด ภาษาเขยน เชน ภาษา ตวอกษร เปนตน ภาพตวแทนความเปนญปนทมลกษณะดงกลาวไดแก

3.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานภาษาและวรรณกรรม

4. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงไมเปนวตถ กลมทมภาพตวแทนความเปนญปนทนาเสนอผานการสอสารแบบวจนภาษาและไมม

ลกษณะของวฒนธรรมทเปนไมเปนวตถ เปนนามธรรม ปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะทเปนวตถทจบไมได ไมสามารถสมผสได และนาเสนอผานการสอสารทเปนภาษาพด ภาษาเขยน เชน ภาษา ตวอกษร เปนตน ภาพตวแทนความเปนญปนลกษณะดงกลาว ไมปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เพราะเนอเรองการตนโดราเอมอนเปนภาพยนตรการตนทมลกษณะแนวคดแกนเรอง คอ การผจญภย ทาใหเรองราวมลกษณะของการตอส ผจญภย ใชของวเศษ เพอความสนกสนานในการชม ทาใหถงแมการนาเสนอผานวจนภาษา

DPU

แตกลบไมมลกษณะของวฒนธรรมทไมเปนวตถปรากฏอยในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

DPU

บทท 5

สรป และอภปรายผลการวจย

การศกษาวจยเรอง “ ภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ” มวตถประสงคในการศกษาวจย คอ 1.เพอศกษาแนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ 2.เพอศกษาวเคราะหลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนทน าเสนอผานทางการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ ( Qualitative Research) ทมงศกษาวเคราะหถงภาพตวแทนความเปนญปนเชงวฒนธรรมทถกสอดแทรกการน าเสนออยในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ดวยวธการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และน าเสนอขอมลดวยวธการเชงพรรณา กลมตวอยางในการศกษาครงน คอ ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตงแตปพ.ศ.2533 ถงป พ.ศ.2547 จ านวน 9 ตอน ซงเปนการวจยจากกลมประชากรทงหมด ( Population) ดงมรายชอตอไปน

1. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนตะลยดาวตางมต ป พ.ศ. 2533 2. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ป พ.ศ. 2534 3. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนบกอาณาจกรเมฆ ป พ.ศ. 2535 4.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ป พ.ศ. 2537 5. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนต านานสรยกษตรย ป พ.ศ. 2543 6. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ป พ.ศ.2544 7.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนอาณาจกรหนยนต ป พ.ศ. 2545 8.ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม พ.ศ.2546 9. ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว ป พ.ศ. 2547

ในการวเคราะหภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

เปนวเคราะหการสอดแทรกการน าเสนอเนอหาความเปนญปนทางดานวฒนธรรมทน าเสนอผาน

DPU

สอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ครงน ส าหรบวตถประสงคขอแรก ผวจยไดท าการวเคราะหเนอเรองตามหลกแนวคดและความหมายเกยวของการตน (Cartoon) แนวคดทเกยวของภาพยนตรการตนญปน (Anime) และแนวคดเรองการเลาแบบบค คลาธษฐาน เพอใหไดค าตอบถงแนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตามวตถประสงคขอแรก ส าหรบวตถประสงคขอท 2 นน ผวจยไดใชแนวคดเรอง ภาพตวแทน ( Representation) (Personifiction/Rhetoric) แนวคดเรองความเปนญปนและสงคมญปนเชงวฒนธรรม ( Japan Cultural) และแนวคดเกยวกบสาร ( Message) มาเปนกรอบในการวเคราะห เพอความถกตองของผลการวจย ประกอบกบแนวคดเรองการสอสารตางวฒนธรรม ( Intercultural Communication)ทใชในการวเคราะหดานบรบทตางวฒนธรรม จนสามารถน ามาใชเปนเกณฑเพอพจารณาตามลกษณะของการสอสารทใชน าเสนอเรองราวของภาพยนตรการตน ผานทางวจนภาษาและอวจนภาษา และหลกเกณฑการแบงประเภทของวฒนธรรม เพอใหทราบถงลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนเชงวฒนธรรมทน าเสนอผานทางสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ตามวตถประสงคของการศกษาวจย

5.1 สรปผลการวจย

จากการวเคราะหภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทง 9 ตอน นน สามารถสรปผลการวจยตามประเดนของวตถประสงคของการศกษา ไดดงน

ส าหรบวตถประสงคขอ1 เพอศกษาแนวคดแกนเรองทมรวมกนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดผลการวจยดงน

ตารางท 5.1 ตารางแสดงแนวความคดแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษ แนวคดแกนเรอง ทปรากฏรวมกน

ลกษณะเรองราวทน าเสนอ

ตอนท 1 ตอนตะลยดาวตางมต

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

โนบตะและ กลม เพอน ๆ ทไดเขา ไปผจญภย ดาวเคลเฮนอาณาจกรของเหลาสงสาราสตว

ตอนท 2 ตอนตะลยแดนอาหรบราตร

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เรองราวของการผจญภย ของโนบตะ และเพอนๆเขาไปส

DPU

ดนแดนอาหรบราตร ตารางท 5.1 (ตอ)

ภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษ แนวคดแกนเรอง ทปรากฏรวมกน

ลกษณะเรองราวทน าเสนอ

ตอนท 3 ตอน บกอาณาจกรเมฆ

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เรองราวเกยวกบโดราเอมอน โนบตะ และเหลาผองเพอน เขาไปผจญภยในอาณาจกรเมฆ

ตอนท 4 ตอนสามอศวนในจนตนาการ

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เปนเรองราวเกยวกบโนบตะและเพอนๆ เขาไปผจญภยในโลกจนตนาการ

ตอนท 5 ตอนต านานสรยกษตรย

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เปนเรองราว การผจญภยในดนแดนต านานสรยกษตรยแหงอาณาจกรมายานะ

ตอนท 6 ตอนโนบตะ และอศวนแดนวหค

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เปนเรองราว การผจญภยในโลกแดนวหคของโดราเอมอน โนบตะและเพอนๆ

ตอนท 7 ตอนตะลยอาณาจกรหนยนต

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เปนเรองราวโดราเอมอน โนบตะ และกลมเพอนๆ จงไดตดสนใจรวมกนทจะเดนทางผจญภยไปในโลกอาณาจกรหนยนตเพอชวยเหลอโปโกะ

ตอนท 8 ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เปนเรองราว การผจญภยของโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ ในโลกของดนแดนแหงสายลม

ตอนท 9 ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

แนวการผจญภยของตวเอกและกลมเพอน ๆ

เรองราว การผจญภยในอาณาจกรโฮงเหมยว ของโนบ

DPU

ตะ โดราเอมอนและเพอน ๆ

ส าหรบการสรปผลการวจยในวตถประสงคขอท 2 ซงเปนประเดนทางดานลกษณะของภาพตวแทนความเปนญปนเชงวฒนธรรม ซงถกน าเสนอสอดแทรกอยในเนอหาในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ โดยมรายละเอยดทงหมดตอไปน

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดม การใชการสอสารเกยวกบวฒนธรรมญปนผานการตนในรปแบบลกษณะภาพตวแทนความเปนญปนผานทางวจนภาษาและอวจนภาษา ดวยพฤตกรรมตวละคร หรอฉากประกอบ เหตการณ เรองราวทน าเสนอในแตละตอน ซงสามารถจ าแนกออกได 4 กลมดวยกน คอ

1. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงเปนวตถ 2. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงไมเปนวตถ 3. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงเปนวตถ 4. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงไมเปนวตถ

ในทนจงขอแสดงภาพตวแทนความเปนญปนทเกยวของกบวฒนธรรมญปนทถกน าเสนอสอดแทรกอยในเนอหาในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทปรากฏอยทง 4 ประเภท ตามตารางการสรปผล โดยมรายละเอยดดงน ตารางท 5.2 ตารางแสดงความเปนญปนทเกยวของกบวฒนธรรมญปนทปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทง 9 ตอน ภาพตวแทนความเปนญปน

ในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ปรากฏอยในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ลกษณะของภาพตวแทนทสอด แทรกน าเสนอในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

1.ความเปนญปนดาน อวจนภาษาซงเปนวตถ

1.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานสถาปตยกรรม

DPU

1.1.1 บานไม ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย

ภาพตวบาน

ตารางท 5.2 (ตอ) ภาพตวแทนความเปนญปน

ในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ปรากฏอยในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ลกษณะของภาพตวแทนทสอด แทรกน าเสนอในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

1.1.1.1 วสดสรางบาน ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพวตถ ทใชเปนวสดตางๆทสรางบาน เชน หลงคา พนบาน

1.1.1.2 การแบงพนทบาน ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค

ภาพลกษณะพนทในบานและบรเวณรอบๆ บาน

DPU

ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

1.2 คอนโดมเนยมและ อพารมเมนท

ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพฉากประกอบ เรองราวหรอเหตการณของตวละคร

ตารางท 5.2 (ตอ) ภาพตวแทนความเปนญปน

ในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ปรากฏอยในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ลกษณะของภาพตวแทนทสอด แทรกน าเสนอในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

1.3 สถาปตยกรรมของตก อาคาร ส านกงาน

ตอนตะลยตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพฉากประกอบ เรองราวหรอเหตการณของตวละคร

1.4 ภมสถาปตยกรรมสวนญปนหรอสวนสาธารณะ

ตอนตะลยอาหรบราตร ภาพฉากสถานทของตวละคร

1.2.ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการบรโภค

1.2.1 ขนมโดรายาก ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ภาพกนโดรายากของตวละคร 1.2.2 คทสดง ตอนสามอศวนในจนตนาการ ภาพกนคทสดงของตวละคร 1.2.3 การรบประทานอาหารรวมกน

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ภาพการรบประทานอาหารรวมกนของตวละคร

1.3 ภาพตวแทนความเปนญปนทางวฒนธรรมดานการกฬา การละเลน

1.3.1 กฬาเบสบอล

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพการเลนกฬาผานตวละคร

1.3.2 กฬากอลฟ ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ภาพการเลนกฬาผานตวละคร

DPU

1.3.3 กฬาเทนนส ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ภาพการเลนกฬาผานตวละคร 1.3.4 การละเลนอายาโทร (Ayatori : การเลนเชอก)

ตอนต านานสรยะกษตรย บทสนทนาระหวางตวละครภาพการละเลนผานตวละคร

1.3.5 การละเลนจง-เคง-โปง(Jan-Ken-Pon:การเลนเปายงฉบ)

ตอนสามอศวนในจนตนาการ เปนภาพประกอบตอนทายเครดตของเรองดวยลกษณะการเลนจง-เคง-โปง

3.6 การไลจบแมลง ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ภาพการละเลนผานตวละคร ตารางท 5.2 (ตอ) ภาพตวแทนความเปนญปน ในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ปรากฏอยในภาพยนตรการตน โดราเอมอน ตอนพเศษ

ลกษณะของภาพตวแทนทสอด แทรกน าเสนอในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ

3.7 การเลนโยนลกบอลตงแปน

ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพการละเลนผานตวละคร

1.4 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมวตถสงของเครองใชอปกรณตาง ๆ

1.4.1 เสอทาทาม (Tatami)

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพการใชเสอทาทามของตวละคร

1.4.2 ทนอนแบบญปน ฟตง ตอนตะลยดาวตางมต ภาพการใชทนอนฟตง(Futon)

DPU

(Futon)

ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ของตวละคร

1.4.3 ตในหอง โอชอระ (Oshiire)

ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว ภาพลกษณะวตถสงของผานพฤตกรรมการใชของตวละคร

ตารางท 5.2 (ตอ) ความเปนญปนทเกยวของกบ

วฒนธรรมญปน ปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษในเรอง ลกษณะการสอดแทรกน าเสนอในรปแบบ

1.4.4 ฝากนหองแบบประตเลอนฟสมะ(Fusuma) หรอ โชจ (Shouji)

ตะลยอาหรบราตร ตอนอาณาจกรหนยนต

ภาพลกษณะวตถสงของผานพฤตกรรมการใชของตวละคร

1.4.5 เกงกน ทางเขาสตวบาน

ตอนตะลยอาหรบราตร ตอนมหศจรรยแหงสายลม

ภาพลกษณะวตถสงของผานพฤตกรรมการใชของตวละคร

1.4.6 เบาะรองนง ซาบตง

จากตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ภาพลกษณะวตถสงของผานพฤตกรรมการใชของตวละคร

1.4.7 ภาชนะใสอาหาร

ตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพลกษณะวตถสงของผานพฤตกรรมการใชของตวละคร

1.4.8 ดาบญปน

ตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพฉากประกอบ เรองราวหรอเหตการณของตวละคร

1.4.9 พดญปน

ตอนต านานสรยกษตรย ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม

ภาพการใชพดญปนของตวละคร

1.4.10 ตกตาแมวกวก ตอนอาณาจกรโฮงเหมยว ภาพลกษณะวตถสงของผาน

DPU

พฤตกรรมการใชของตวละคร 1.4.11 อปกรณเทคโนโลยสมยใหม

1.4.11.1 รถไฟฟา ตอนมหศจรรยแหงสายลม ตอนอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพฉากประกอบ เรองราวหรอเหตการณของตวละคร

1.4.11.2 หนยนต

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนบกอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม

ภาพน าเสนอผานตวละครหลกอยางโดราเอมอน และภาพหนยนตประกอบฉากเรองราว

ตารางท 5.2 (ตอ) ความเปนญปนทเกยวของกบ

วฒนธรรมญปน ปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษในเรอง ลกษณะการสอดแทรกน าเสนอในรปแบบ

ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว 2.ความเปนญปนดาน วจนภาษาซงไมเปนวตถ

2.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการพกผอน

2.1.1 การอาบน าและอางอาบน า

ตอนสามอศวนในจนตนาการ บทสนทนาระหวางตวละครและภาพการอาบน า แชน าผานตวละคร

2.1.2 การรองเพลงและการรองคาราโอเกะ

ตอนต านานสรยกษตรย ภาพการรองเพลงผานตวละคร

2.1.3 การพกผอนหยอนใจ ตอนตะลยดาวตางมต ภาพการพกผอนตางๆ ผาน

DPU

แบบตางๆ

ตอนตะลยอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนมหศจรรยแหงสายลม

พฤตกรรมตวละคร

2.2 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมการแสดงออกทางอารมณ กรยาและสอความหมาย

2.2.1 การรองไห

ตอนตะลยดาวตางมต ต านานสรยะกษตรย ตอนอาณาจกรหนยนต

บทสนทนาระหวางตวละครภาพการรองไหผานพฤตกรรมของตวละคร

2.2.2 การโคง

ตอนตะลยอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพการโคงผานกรยาของตวละคร

ตารางท 5.2 (ตอ) ความเปนญปนทเกยวของกบ

วฒนธรรมญปน ปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษในเรอง ลกษณะการสอดแทรกน าเสนอในรปแบบ

2.2.3 การนง

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนดนแดนมหศจรรยแหงสายลมตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ภาพการนงของตวละคร

2.2.4 การแสดงความดใจ บนไซ

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ

ภาพพฤตกรรมกรยาผาน ตวละคร

2.2.5 การเดน

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ

ภาพพฤตกรรมกรยาผาน ตวละคร

DPU

2.3 ภาพตวแทนความเปนญปนดานวฒนธรรมมารยาททางสงคม

2.3.1 มารยาทการถอดรองเทา

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสรยะกษตรย

ภาพมารยาทถอดรองเทาผานตวละคร

2.3.2 มารยาทการแตงกาย ตอนดนแดนมหศจรรยแหงสายลม ภาพกมารยาทการแตงกายผานตวละคร

2.3.3 มารยาทการทงขยะ

ตอนดนแดนมหศจรรยแหงสายลม ภาพมารยาทการทงขยะประกอบฉาก เรองราวและเหตการณ

2.4.1 ภาพตวแทนความเปนญปนดานคานยมและความเชอในสงคมญปน

2.4.1.1ความเปนญปนดานคานยมแบบสงคมกลม

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพความสามคคของกลมในการท าภารกจตาง ๆ

ตารางท 5.2 (ตอ) ความเปนญปนทเกยวของกบ

วฒนธรรมญปน ปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษในเรอง ลกษณะการสอดแทรกน าเสนอในรปแบบ

ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค

ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

2.4.1.2 ความเปนญปนดานคานยมความสมพนธในครอบครว

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนต านานสรยกษตรย

ภาพความสมพนธระหวางแมกบลกในเรอง

DPU

ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

2.4.1.3 ความเปนญปนดานคานยมในการศกษา

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ

ภาพความสนใจเรยนหนงสอของตวละคร

2.4.1.4 ความเปนญปนดานคานยมความมานะพยายาม

ตอนอศวนแดนวหค ภาพความมานะพยายามของตวละคร

2.4.1.5 ความเปนญปนดานคานยมการทดแทนบญคณ

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม

ภาพผานพฤตกรรมของตวละครตางๆ

2.4.1.6 ความเปนญปนดานคานยมในเรองคณธรรม

ตอนสามอศวนในจนตนาการ ภาพการสนทนาของตวละคร

2.4.1.7 ความเปนญปนดานคานยมแนวคดอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ

ภาพการสนทนาของตวละคร

2.4.2 ภาพตวแทนความเปนญปนดานความเชอของคนญปน

ตารางท 5.2 (ตอ) ความเปนญปนทเกยวของกบ

วฒนธรรมญปน ปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษในเรอง ลกษณะการสอดแทรกน าเสนอในรปแบบ

2.4.2.1 ความเชอเรองเทพเจาและวญญาณนยม

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนแดนอาหรบราตร

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย

ภาพบทสนทนาของตวละครและภาพพฤตกรรมกรยาผาน ตวละคร

DPU

ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

2.4.2.2 ทานก ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

ใชเปนชอเรยกบคคลในการสนทนา (โดราเอมอน)

3.ความเปนญปนดาน วจนภาษาซงเปนวตถ

3.1 ภาพตวแทนความ เปนญปนดานภาษาและวรรณกรรม

3.1.1 ความเปนญปนดานภาษา

ตอนตะลยดาวตางมต ตอนแดนอาหรบราตร

ภาพตวอกษร ชอและเพลงทปรากฏอยในแตละตอน

ตารางท 5.2 (ตอ) ความเปนญปนทเกยวของกบ

วฒนธรรมญปน ปรากฏในภาพยนตรการตน

โดราเอมอน ตอนพเศษในเรอง ลกษณะการสอดแทรกน าเสนอในรปแบบ

ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ ตอนสามอศวนในจนตนาการ ตอนต านานสรยกษตรย

DPU

ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว

3.1.2 ความเปนญปนดานวรรณกรรม

ตอนตะลยอาหรบราตร ตอนตะลยอาณาจกรเมฆ

ภาพการเลาจากบทสนทนาของตวละครและภาพวตถสงของ-หนงสอนทานและภาพประกอบเรองราว

5.2 อภปรายผลการวจย

จากการศกษาเรองความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทกตอน

เปนการน าเสนอภาพยนตรการตนในลกษณะทมแนวความคดแกนเรองเกยวกบเรองราวการผจญภยของตวละครเอกและคณะ ดงทไดน าเสนอไปแลวในตารางผลการวจย ตารางท 5.1 ตารางแสดงแนวคดแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เพราะในเรองภาพยนตรการตนโดราเอมอนทง 9 ตอน เปนการเรมเรองราวจากโนบตะทถอวาเปนตวเอกของเรอง ไดสรางสถานการณเหตการณตางๆ แลวพรอมน าคณะ คอ กลมเพอน ๆ ทประกอบดวย โดราเอมอน ชซเกะ ซเนโอะและไจแอนทรวมเขาไปในสถานการณเหตการณตาง ๆ พรอมท าภารกจของแตละตอนถงแมวาในแตละตอนจะมลกษณะการน าเสนอแนวความคดแกนเรองทหลากหลาย

แนวความคดแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษทง 9 ตอน ทมลกษณะแกนเรองรวมกนอยางชดเจนทง 9 ตอน คอ แกนเรองของการผจญภยของตวเอกและคณะ ซงตรงตามงานวจยของกว บานไทและสชาต สวสดศรทศกษาการแบงประเภทแนวเรองของการตนโดยรวบรวมจากการส ารวจตลาดการตนญปนในบรวเณโอซากาและตามรานหนงสอ รวมทงงานของสมคด ปลอดโปรง (2528)ทศกษาคณคาทางการศกษาของภาพยนตรการตน ทสามารถบอกไดชดเจนวา แกนเรองแนวการผจญภย จดไดวาเปนแกนเรองประเภทหนงของแกนเรองในการน าเสนอดวยสอภาพยนตรการตน โดยจะตองมลกษณะของเรองราวเกยวกบการผจญภยของตวเอก

DPU

และกลมเพอน ๆ ซงตวละครในเรองอาจเปนคนหรอสตวกได และน าเสนอเรองราวเกยวกบการผจญภยในสถานทตาง ๆ ไปพบสงทแปลกมหศจรรย มปญหา อปสรรคทตองฟนฝาไปดวยกน และมความสนกสนาน

ภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทง 9 ตอน มลกษณะดงกลาวอยางชดเจน เชน

ตอนตะลยดาวตางมต เปนตอนทโนบตะ โดราเอมอน และกลมเพอนๆ ทไดเขาไปผจญภยดาวเคลเฮน ซงเปนดาวอาณาจกรของเหลาสงสาราสตว ทสามารถพดภาษามนษยได มสภาพแวดลอมเหมอนโลก มการด าเนนชวตเหมอนมนษย เปนดนแดนในโลกจนตนาการ มจดปญหาของเรอง คอ มพวกนบเกะมนษยตางดาวอกดวงดาวหนง จะมาบกท าลายดาวเคลเฮน ท าใหโนบตะ โดราเอมอนและเพอน ๆ ตองชวยกนพทกษดาวเคลเฮนไว จะเหนวากลมตวละครมอปสรรคทตองรวมกนเผชญและมลกษณะเพลดเพลน มความสนกสนานในเนอเรอง เปนตน

นอกจากนผลการวจย ยงพบวาภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ มวธการเลาเรอง

แบบบคคลาธษฐาน (Personification) คอ เปนการเลาเรองโดยใชการสมมตสงทไมมชวตสงทไมใชมนษย หรอนามธรรม วตถตาง ๆ ใหเปนรปธรรม มตวตน ใหมความรสก มการกระท า มความรสก เจบปวด ดใจ รองไห เชนเดยวกบสงทมชวต หรอมนษย ได โดยอาจจะปรากฏเปน สตว พช หรอวตถ

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทง 9 ตอน ไดใชวธการเลาเรองแบบบคค

ลาธษฐาน เพราะทง 9 ตอนนน เปนการเลาเรองการผจญภยไปยงดนแดนทไมมใครรจก หรอการยอนเวลากลบไปผจญภยในดนแดนทมปรากฏจรง (แนวคดแกนเรองทมรวมกนทง 9 ตอน ตามทไดอธบายไวขางตนแลว) โดยมตอนตะลยดาวตางมต ตอนบกอาณาจกรเมฆ สามอศวนในจนตนาการ ตอนโนบตะและอศวนแดนวหคและตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว เปนตอนทใชการเลาเรองแบบบคคลาธษฐาน ทสมมตใหสตวเปนสงมชวต เปนตวละครทแสดงอยในเหตการณของเรอง สวนตอนอาณาจกรหนยนตและตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม เปนการเลาเรองบคคลาธษฐาน ทสมมตวตถ (หนยนต) และธรรมชาต (ลม) ใหเปนสงมชวต ทสามารถมความรสก และการกระท าไดอยางมนษยหรอสงทมชวต ในขณะทตอนตะลยแดนอาหรบราตร และตอนต านานสรยกษตรย เปนการเลาเรองแบบบคคลาธษฐานทสมมตเรองราวในอดต ทมตวตนจรง แตปจจบนไมสามารถทจะ

DPU

เขาไปมสวนรวมกบบคคลในอดตได ใหกลบไปมสวนรวมกบบคคลทมตวตนจรงในอดต ซงในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดใชการเลาเรองแบบบคคลาธษฐานสมมตสรางตวคนทมอยจรงในอดตใหมตวตนจรงในปจจบน เชน ซนแบด ในตอนตะลยแดนอาหรบราตร หรอ กษตรยแหงอาณาจกรมายานะ (ออกส าเนยงการอานแบบญปน)

นอกจากนผวจยไดพบวาแกนเรองของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษทม

ลกษณะของการผจญภยไปดนแดนทไมมใครรจก เปนเรองทสนก นาคนหา ถงแมวาจะมภยอนตรายอยขางหนา แตสดทายการไดเรยนรในดนแดนตาง ๆ กลบสามารถใหสงตาง ๆ มากมายมาทดแทน เชน มตรภาพแหงความเปนเพอน การรจกใหและรบ ความสามคคของหมคณะ เปนตน ซงเปรยบเสมอนกบการสอสารตางวฒนธรรมทวาดวยกระบวนการแลกเปลยนและการตความสญลกษณและบรบทหนง ๆ โดยบคคลในกระบวนการสอสารนนมความแตกตางทางวฒนธรรมมากในระดบทมการตความและมความคาดหวงเกยวกบพฤตกรรมทเหมาะสมแตกตางกนไป น าสความหมายทไมเหมอนกน เพราะตวละครในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษทเปรยบเสมอนภาพตวแทนคนญปน จะตองเขาไปยงดนแดนทตวละครไมรจก ไมคนเคย ตองอาศยการเรยนร การแลกเปลยนและการตความหมายของทางสงคมและบรบทตางๆ ในสงคมนนๆ

เชนเดยวกบงานของ Cushner และ Brislin (1996) ทไดแบงบรบททท าใหเกดการสอสาร

ตางวฒนธรรมไดเปน 5 บรบท คอ การทองเทยว การท างาน การแตงงานหรอการตงหลกแหลงครอบครว การศกษา และการประกอบอาชพหรอการตดตอทางธรกจ ซงภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทง 9 ตอน ปรากฏใหเหนอยางชดเจนวาสอดคลองกบหลกการแนวคดของ Cushner และ Brislin (1996 ) ทวาดวยเรองบรบทของการสอสารตางวฒนธรรม เพราะตวละครในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เนองจากมการเดนทางทองเทยว และการท างานในดนแดนทตางวฒนธรรม เพราะตวละครอยางโนบตะ โดราเอมอน ชซเกะ ซเนโอะ และไจแอนท ตางตองเดนทางไปยงดนแดนหรอมตอกโลกหนงทไมมใครรจก เพอไปเรยนร รจกเพอนใหมในดนแดนตางๆ เชนชปโปะในตอนดาวตางมต ซนแบดในตอนตะลยแดนอาหรบราตร กษตรยทโอในตอนต านานสรยกษตรย แลวรวมกนท าภารกจตางๆ ใหประสบความส าเรจ

นอกจากนการด าเนนเรองยงรวมไปถงยงสอดคลองกบแนวคดของ Taft (1977) ทกลาวถงสถานการณทเกยวของกบการปรบตวและการสอสารตางวฒนธรรมไว 5 ประเภท คอ

DPU

1.กลมทเดนทางออกนอกดนแดนถนทอยเดมไปยงดนแดนถนทอยใหม เปนการชวคราว หรอ กลมพกคางแรม (Sojourning)

2. กลมทยายมาจากภมล าเนาเดมมารกรากใหมในตางแดน 3. กลมทตองปรบตวภายในดนแดนหรอประเทศเดมของตนเอง เนองมการเคลอนไหวทาง

วฒนธรรม (Sub-Cultural Mobility) 4. กลมทจะตองปรบตวอนเนองมาจากการเปลยนแปลงภายในสงคม ( Change in Society) 5. กลมทแยกตวออกจากกลมเดมหรอตองการเปลยนสถานะเดมของตน (Segregation) เนอหาภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนลกษณะกลมแรกคอกลมทเดนทาง

ออกนอกดนแดนถนทอยเดมไปยงดนแดนถนทอยใหม เปนการชวคราว หรอ กลมพกคางแรม (Sojourning) เพราะวาตวละครอยางโนบตะ โดราเอมอน ชซเกะ ซเนโอะ และไจแอนท ไดเดนทางขามมตแหงเวลาไปยงดนแดนตาง ๆ แลวเมอเสรจภารกจ กกลบมายงประเทศญปน บานของตนเอง(โลกปจจบน) เปรยบเสมอนภาพตวแทนของคนญปนทตองเดนทางไปทองเทยว ไปศกษา ไปท างาน ไปตดตอธรกจ หรอปฏบตภารกจตาง ๆ ในตางประเทศหรอตางแดน เสรจเรยบรอยกเดนทางกลบประเทศของตนเอง (ประเทศญปน)

ในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทมน าเสนอลกษณะของแนวคดแกนเรอง

รวมกน ลกษณะเดยวกนตงแตตอนตะลยดาวตางมต ในปพ.ศ. 2533 (ค.ศ.1990) ถงป พ.ศ.2547 (ค.ศ.2004) เพราะตองการทสงสาร (Message) บอกกบเดกญปนวา ตอไปในอนาคตเดกญปนจะตองเจอปญหาอปสรรคตาง ๆ มากมาย ดวยความเจรญกาวหนาของโลกและการพฒนาของประเทศตางๆ เปรยบไดกบภาพตวแทนตวละครอนๆทปรากฏในโลกจนตนาการ ดนแดนตาง ๆ ในแตละตอนของภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทตวละครอนๆ จะอยในดนแดนทมความเจรญกาวหนาทนสมย แลวพวกโนบตะโดราเอมอนและเพอนๆ ไดเขาไปผจญภยดนแดนตาง ๆ และเจอปญหาอปสรรคตาง ๆ เชน การชวยพทกษดาวเคลเฮน-ตอนตะลยดาวตางมต การชวยตอสกองทพปศาจเพอความสงบสขของโลกจนตนาการ-ตอนสามอศวนในจนตนาการ การปกปองเพอนมนษยดวยกนจากเหมยวนล-ตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว อนเปนการสะทอนใหเหนวาประเทศญปนไมสามารถอยไดอยางโดดเดยวแลว ตองมการเปดประเทศ ยอมรบเพอนบาน มตรตางแดน

DPU

ถงแมในอดตประเทศญปนจะสามารถทอยไดโดดเดยว แตถาประเทศญปนไมปรบตว ไมเปดประเทศ ประเทศญปนกไมตางอะไรกบตอนทประเทศญปนแพสงครามโลก

การเดนทางไปยงดนแดนทเราไมรจก ไมคนเคย เปนเรองทนาสนก นาสนใจ เพราะจะได

เรยนรอะไรใหม ๆ จากดนแดนตาง ๆ เชนเดยวกบภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เมอภารกจในแตละตอนส าเรจหรอเสรจสนลง โนบตะ โดราเอมอนและเพอน ๆ ตางกไดเรยนรอะไรใหม ๆ ซงกนและกนจากตวละครอนทอยในดนแดนตางๆ เชน กษตรยทโอ ผซงหยงไรน าใจ ไดเรยนรความเปนเพอน โลกแหงความจรง ความออนโยนจากโนบตะ โดราเอมอนและเพอนๆ

นอกจากนผสรางยงตองการสอใหเดกญปนรบรและเตรยมตวในการปรบตวรบการเปลยน

เขาส ค.ศ.2000 เพราะภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ไดผลตออกมาโดยเนอเรองแกนเรอง เกยวกบการผจญภยกอนถง ค.ศ. 2000 มจ านวน 4 ตอน คอ ตอนตะลยดาวตางมต ตอนตะลยแดนอาหรบราตร ตอนอาณาจกรเมฆ และตอนสามอศวนในจนตนาการ และทง 4 ตอนเปนเรองราวผจญภยในดนแดนตางๆ ผานตวละครอยางโนบตะและกลมเพอน ๆ ทเปนเหมอนภาพตวแทนเดกญปน ทจะตองเตรยมพรอมรบสถานการณโลกทเปลยนเหมอนกบโนบตะและกลมเพอน ๆ ทไดผานเหตการณตาง ๆ ทง 4 ตอน แตยงคงมเนอหาแฝงเชอมโยงกบหลกศาสนาเซน ทตองการใหอยกบธรรมชาตอยางสงบ เชนในตอนดาวตางมตทมการรวมตวของพวกคนเพอตอตานการบกรกของนายทนในการซอปาเพอสรางสนามกอลฟ หรอ ในตอนอาณาจกรเมฆทสอนใหอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม เพราะถาไมดแลอนรกษเรากจะถกธรรมชาตลงโทษเอง เปนการกระตนเดกญปนใหรจกเรยนรทรบสงใหม ๆ และไมหลงลมความเปนญปนของตนเอง (การรกและอยแบบธรรมชาตเปนสงหนงในศาสนาเซนทสะทอนใหเหนความเปนญปนไดประการหนง) ตอมาในป ค.ศ. 2000 ไดผลตภาพยนตรการตนโดราเอมอน จ านวน 1 ตอน คอ ตอนต านานสรยกษตรย เปนตอนทสะทอนใหเหนการผจญภยในโลกศตวรรษใหมอยางชดเจน โดยไดมการน าเสนอผานเรองราวของอาณาจกรมายานะ ซงเปนสถานทเคยมอยจรง โดยเฉพาะแนวคดทตองการใหเดกญปนพรอมเรยนรสงใหม ๆ ในศตวรรษใหม ผานตวละครอยางกษตรยทโอ ผซงไมยอมรบการเรยนร เพราะตดอยกบสภาพแวดลอม วฒนธรรมเดม ๆ ทตนเองสมผส เปรยบเสมอนโลกแตหลงไดเขาในโลกปจจบนไดเจอโนบตะ แลวสลบตวกน โนบตะไดเขาอาณาจกรมายานะเปนดนแดนใหมทโนบ

DPU

ตะไมเคยรจก ขณะทกษตรยทโอ ใชชวตในโลกปจจบน กษตรยทโอทไมเคยปรบตว เรยนรสงตางๆ ในโลกสมยใหม ท าใหกษตรยทโอเกดใชชวตอยในโลกสมยใหมไมได จนตองยอมรบและปรบตว เรยนรเพออยในโลกสมยใหม และหลงป ค.ศ. 2000 กมภาพยนตรการตนโดราเอมอน จ านวน 4 ตอน คอ ตอนโนบตะและอศวนแดนวหค ตอนอาณาจกรหนยนต ตอนมหศจรรยดนแดนแหงสายลม และตอนทองอาณาจกรโฮงเหมยว กยงคงน าเสนอเรองลกษณะเดม ทมแกนเรอง คอ การผจญภยในดนแดนตาง ๆ เหมอนเปนการตอกย าสารทตองการใหเดกญปนเปนผเตรยมพรอมทรบและเรยนรกบสถานการณเหตการณใหม ๆ ทเกดขน

จะเหนไดวาภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ เปนการตนญปน มตวละครทกตวท

เปนภาพตวแทนคนญปน แตไมไดหมายความวาจะใหผชมผรบสารทโดยเฉพาะเดกญปน มใหยดตดกบความเปนญปน การเปนญปน เพราะตองเปดใจ พรอมทจะเรยนร ปรบตว โดยเฉพาะการไปบานอนเมองอนทไมใชบานเมองของเรา (ญปน) กตองพรอมทเรยนร แสวงจดรวม แสวงจดตาง ยอมรบกฎเกณฑสากลของบานเมองอน เพอความอยรอด แตคงความเปนญปนไวกบตว เชนเดยวกบตวละครในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทตวละครอยางโนบตะ โดราเอมอน ชซเกะ ซเนโอะ และไจแอนท เมอเขาไปผจญภยในดนแดนทไมใชดนแดนของตน กจะมการปรบตว เพอทเรยนรกฎเกณฑนนๆ เชน การแตงกายมกจะเหนเสมอวาโดราเอมอนจะใชของวเศษเพอใหทกคนมชด เสอผาเหมอนกบคนในดนแดนนน ตวอยางเชน ตอนตะลยดาวตางมต ดนแดนทเตมไปดวยสตวตาง ๆ กใหทกคนสวมชดแตงกายเปนสตวตาง ๆ เปนตน แลวเมอโดราเอมอน โนบตะและเพอน ๆ ผจญภยเสรจสนลงกลบมายงดนแดนของตนเองทกคนกยงคงรกษาความเปนญปนไมหลงลม ตวอยางเชน เมอทกคนกลบมายงโลก ทกคนกพรอมทเปลยนชด เสอผา เปนแบบเดมและพรอมใชชวตแบบญปน โดยไมไดยดตดสงตาง ๆ กบดนแดนอนทไดผจญภยมา จงไมนาตกใจหรอแปลกใจทในปจจบนเราจะเหนนกศกษา หรอนกทองเทยวทเปนชาวญปนเดนทางอยในตางประเทศเปนจ านวนมาก

ภาพตวแทนความเปนญปน

ส าหรบเรองภาพตวแทนความเปนญปนทเกยวของกบวฒนธรรมญปนทถกน าเสนอสอดแทรกอยในเนอหาในสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ดงทไดน าเสนอไปแลวในตารางผลการวจย ตารางท 5.2 (ตารางแสดงภาพตวแทนความเปนญปนทเกยวของกบวฒนธรรม

DPU

ญปนทปรากฏในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทง 9 ตอน) ซงไดสามารถแบงภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ได 4 กลม ไดแก

1. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงเปนวตถ 2. ความเปนญปนดานอวจนภาษาซงไมเปนวตถ 3. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงเปนวตถ 4. ความเปนญปนดานวจนภาษาซงไมเปนวตถ ซงจากผลการวจยทง 4 กลมแสดงใหเหนวาภาพตวแทนความเปนญปนของภาพยนตร

การตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทผสรางสามารถถายทอดวฒนธรรมไดดทงทางวฒนธรรมผานทางวตถและไมผานวตถ ไมใชวตถ แตส าหรบการสอสารนนการสอสารแบบอวจนภาษาถายทอดไดดกวาการสอสารแบบวจนภาษา

แสดงใหเหนวาวฒนธรรมญปนถายทอดไดดทงทางวตถและไมใชวตถ แตส าหรบการสอสารจะถายทอดแบบอวจนภาษาไดดกวาวจนภาษา เพราะดวยตวสอเปนภาพยนตรการตนจงจ าเปนสามารถสอสารลกษณะทเขาใจงาย ไมซบซอน ใหกบผชม มากกวาการสอสารทตองตความหมายเขาใจยาก

นอกจากนผวจยยงพบวาภาพตวแทนความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอน

พเศษ ใชการสอสารแบบอวจนภาษามากกวาวจนภาษาเพราะในวฒนธรรมญปนใชการสอสารแบบวจนภาษา การพด นอยกวา การแสดงออกดวยทาทาง แบบอวจนภาษา ซงสอดคลองกบแนวความคดของ Edward T. Hall (อางถงเมตตา ววฒนานกล ,2548:54-55) ทวาศกษาเกยวกบดานวฒนธรรมระหวางวฒนธรรมแบบองบรบทสง ( High-Context Culture) กบ วฒนธรรมแบบองบรบทต า ( Low- Context Culture) ซงความหมายของวฒนธรรมแบบองบรบทสง ( High-Context Culture) วฒนธรรมนเชอวาค าพดเพยงอยางเดยวไมสามารถท าใหเราตความหมายสารไดทงหมด แตตองดความหมายจากทาทางการแสดงออกและบรบทแวดลอมตาง ๆ เชน สหนาประกอบ กรยาทาทาง เปนตน

สวนวฒนธรรมแบบองบรบทต า ( Low- Context Culture) ความหมายของสาร ( Message) จะชดเจนในตวมนเอง ความหมายทปรากฏในค าพดเปนความหมายตรงทผสอสารตองการสอไปยงผรบสาร และวฒนธรรมแบบองบรบทต า (Low- Context Culture) จงเปนวฒนธรรมในการสอสาร

DPU

แบบตรงไปตรงมาตามค าพด หรอเราสามารถสรปไดโดยตรงจากวจนภาษาหรอรปแบบสนธสญญาตาง ๆ ทเขยนไวอยางเปนทางการ

สวนวฒนธรรมแบบองบรบทสง (High-Context Culture) วฒนธรรมทมลกษณะเนนความเปนกลมและใหความส าคญกบความสมพนธ ( Personal Relationship) หรอการตกลงเจรจาโดยค าพด

ดงนนในขณะทวฒนธรรมแบบองบรบทต า (Low- Context Culture) จะใหความส าคญกบ

การเจรจาตกลงอยางเปนลายลกษณอกษรมากวาใหความส าคญระหวางบคคล แตสวนวฒนธรรมแบบองปรบทสง ( High-Context Culture) ตองใชเวลาในการท าความรจก สรางความสมพนธระหวางกนกอนการเจรจาตกลงใด ๆ ทงนเนองจากวธการพดของคนในสงคมมกใชค าพดเปนนยมากกวาทจะพดตรงๆ ท าใหความส าคญของอวจนภาษาเขามามบทบาทในการตความหมายมากขน การเรยนรและการท าความเขาในอวจนภาษา จะชวยท าใหผฟงสามารถเขาใจไดถกตอง เพราะบางครงในค าตอบวา “ไม” ของคนในสงคมน กลบหมายถง “ใช” ทงนตองอาศยการตความอวจนภาษาเขามาชวยตความตามทกลาวมาขางตน

ดงนนคนญปนเปนวฒนธรรมแบบองบรบทสง( High-Context Culture) เพราะการสอสาร

ของคนญปนจะตองใชระยะเวลาในการท าความรจก สรางความสมพนธ และไมสามารถทจะตความหมายจากค าพดไดทงหมด ตองอาศยการตความหมายจากทาทางการแสดง ดงนนเราจะไมคอยเหนคนญปนจบมอทกทายกบคนแปลกหนา นอกจากโคงค านบ ทเปนการแสดงออกทหมายถงการทกทาย เชนเดยวกบตวละครในภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ ทจะแสดงการสอสารในเชงวฒนธรรมแบบองบรบทสง ( High-Context Culture) อยางโนบตะไดรจกตวละครอนในดนแดนตาง ๆ จะไมมการจบมอ ทกทาย แตจะการโคงทกทายกน แตพอไดรจกตวละครในดนแดนในระยะเวลาทเหมาะสม รวมกนท าความรจกกนแลว รวมกนท าภารกจเสรจ กเกดความคนเคยกนจนเปรยบเสมอนเปนคนในกลม คนของสงคมกลม จนสามารถทกทายดวยการจบมอกนไดเมอถงตอนทจะลาจากกน

นอกจากนผวจยไดพบวาภาพยนตรการตนจงมลกษณะพเศษเฉพาะตว เพราะเปนผลผลตท

เกดมาจากสภาพความเปนไปของญปน และกลายเปนสวนหนงในชวตประจ าวนของคนญปน และ

DPU

ผลผลตทสงออกไปแพรหลายออกไปทวโลก ทสอดแทรกความเปนญปนดานวฒนธรรมดวยส าหรบสอภาพยนตรการตนโดราเอมอน ตอนพเศษ นน ทง 9 ตอนทน ามาศกษาสามารถแสดงใหเหนถงความเปนญปนดานวฒนธรรมไดอยางชดเจน ทกตอนทผลตออกมาลวนถกสรางสรรคขนมาจากรากฐานทางวฒนธรรมและสงคมญปนทงสน

นอกจากนการศกษาวจยครงนไดคนพบเรองทเกยวกบแนวคดเกยวกบสาร และแนวคดดานวฒนธรรมและสงคมญปนมาเปนกรอบในคดวเคราะหในการวจย ท าใหพบวา ผลงานทง 9 ตอน ถงจะมเนอหาเขาใจงาย ดสนก เพลดเพลน แตกมการลงรหส (Code) ทางวฒนธรรมดซบซอนโดยเฉพาะเรองความเปนญปนดานวฒนธรร มทางวตถ ดงนนการทจะถอดรหสตางๆ เพอใหการความเขาใจในเรองวฒนธรร มญปน ผชมทวไปในฐานะของผรบสารจงควรมความรขนพนฐานเกยวกบวฒนธรรมญปนบาง จะท าใหเกดการรบรสาระความรควบคไปกบความบนเทง

5.3 ขอเสนอแนะ

1.การศกษาวจยครงนเปนการศกษาการน าเสนอความเปนญปนในภาพยนตรการตนโดรา เอมอน ตอนพเศษ โดยเปนการวเคราะหเนอหาเทานน มศกษาถงผรบสารดงนนส าหรบการวจยทจะมขนและเกยวของ จงควรมการศกษาใหครอบคลมถงกลมผรบสารดวย เพอจะไดทราบถงกระบวนการในการถอดรหสสาร การตความ ตลอดจนการน าไปใช และผลทไดจากดสอภาพยนตรการตน 2. การศกษาครงนเปนการวจยเชงคณภาพ ท าใหองคประกอบความรยงไมไดระดบวงกวาง ดงนนถามการศกษาครงตอไปควรมการศกษาวจยเชงปรมาณเพอจะไดทราบวาผรบสารสามารถไดรบความรเชงวฒนธรรมทถกสอดแทรกอยในสออยางไร 3. การศกษาวจยครงตอไปควรมการศกษาวฒนธรรมของประเทศอนๆ และควรศกษาผานสอประเภทอนๆ ดวย

DPU

บรรณานกรม

บรรณานกรม

DPU

ภาษาไทย

หนงสอ

กฤษดา เกดด.(2543).ประวตศาสตรภาพยนตร:การศกษาวาดวย 10 ตระกลส าคญ.กรงเทพมหานคร:พมพ

ค าส านกพมพ. กาญจนา แกวเทพและคณะ.(2545).สอบนเทง : อ านาจแหงความไรสาระ.กรงเทพมหานคร:ออล อเบาท

พรนท. กาญจนา แกวเทพ.(2542).การวเคราะหสอ แนวคดและเทคนค.กรงเทพมหานคร: เอดสนเพรสโพรดกส. .(2537)วจารณหนงทศนะใหม. กรงเทพมหานคร:เจนเดอรเพรส. .(2541) สอสารมวลชน ทฤษฎและแนวทางการศกษา.กรงเทพมหานคร:เอดสนเพรสโพรดกส, .(2544) ศาสตรแหงสอและวฒนธรรมศกษา.กรงเทพมหานคร:เอดสนเพรสโพรดกส. กตมา สรสนธ.(2541.) ความรทางการสอสาร. กรงเทพมหานคร :คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ขนทอง อนทรไทย.(2533) เคลดลบความเจรญของญปน : ท าไมญปนจงเจรญเรวกวาไทย. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพรวมทรรศน. จ านง ทองประเสรฐ.(2546).บอเกดประเพณญปน.กรงเทพมหานคร:ราชบณฑตยสถาน. จ านง อดวฒนสทธ และคณะ.(2543). สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ชยพฒน อครเศรณ.(2546). ไมใช...ต าราเขยนบทภาพยนตร. กรงเทพมหานคร: มลนธหนงไทย ชเอะ นาคาเนะ.(2525). สงคมญปน. กรงเทพมหานคร:สถาบนเอเชยศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไชยรตน เจรญสนโอฬาร.(2542) วาทกรรมการพฒนา : อ านาจ ความร ความจรง เอกลกษณ และความเปน

อน.กรงเทพมหานค :ศนยวจยและผลตต ารา มหาวทยาลยเกรก. นพพร สวรรณพานช.(2541). มมญปน. กรงเทพมหานคร:ดอกหญา. . (2545) หนากากญปน.กรงเทพมหานคร: ดอกหญา. นวรตน เลขะกล.(2545) แจแปน แจแปน.กรงเทพมหานคร : สารคด. นนทนา กปลกาญจน.(2546) ประวตศาสตรและอารยธรรมโลกสมยใหม. กรงเทพมหานคร:โอเดยนโตร. บญรกษ บญญะเขตมาลา.(2533).ศลปะแขนงทเจด.กรงเทพมหานคร: เมดทราย. ป. รตนปญญา.(2535).ญปนกาวหนา. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร ประเสรฐ ผลตผลการพมพ.(2543).การตนทรก.กรงเทพฯ:มตชน.

DPU

ปารชาต สถาปตานนท. (2543). มองสอใหม มองสงคมใหม .กรงเทพฯ:เอดสนเพรสโพรดกสจ ากด.

ปรยา องคาภรมย โฮะรเอะ.(2543) รจกญปน 1. กรงเทพมหานคร : ดอกหญา.

.(2544) รจกญปน 2. กรงเทพมหานคร : ดอกหญา,

พชน เชยจรรยา และคณะ.(2534) แนวคดหลกนเทศศาสตร. กรงเทพมหานคร : คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพชร สมตร.(2543) ประวตศาสตรญปน. ปทมธาน: โครงการญปน สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร . เพญศร กาญจโนมย.(2538) ญปนสมยใหม. กรงเทพมหานคร: เนตกลการพมพ. . (2540)สงคมและวฒนธรรมญปน. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ฟคทาเคะ ทาดาจ. (2538) โครงสรางสงคมญปน. แปลโดย บญยง ชนสวมล. กรงเทพมหานคร : มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร. มณฑา พมพทอง.(2542) ธรรมเนยมญปน. กรงเทพมหานคร : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) มลวลย ลบไพร.(2526). อทธพลของสอมวลชนประเภทโทรทศนทมตอนกเรยนสาธตจฬา ระดบชน

ป.6. กรงเทพฯ:มหาวทยาลยจนทรเกษม,

เมตา ววฒนานกล.(2548) การสอสารตางวฒนธรรม.กรงเทพ:ส านกพมพจฬาลงกรณ มจโกะ ฮาจยา.(2527) บนทกฮโรชมา. แปลโดย สมอาจ วงษทอง. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ วนนฑา . ยพา คลงสวรรณ.(2547) ญปนสรางชาตดวยความรกและภกด : ภมหลงทางสงคมวฒนธรรมญปน.

กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมตชน. . (2542) วฒนธรรมญปน.ปทมธาน:โครงการญปนศกษา สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ยศ สนตสมบต.(2548)มนษยกบวฒนธรรม:กรงเทพ:ส านกพมพดจ ากด ราชบณฑตยสถาน.(2525).พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ:ราชบณฑตยสถาน รกศานต ววฒนสนอดม. (2545) นกสราง สรางหนง หนงสน. กรงเทพมหานคร : โครงการต ารา คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย . วภา อตมฉนท.(2541) สอมวลชนในญปน. กรงเทพมหานคร : ท.พ.พรนท.

ศลป ภาคสวรรณ(2532). รจกญปน. กรงเทพมหานคร:หมวดวชาการสอนภาษาตางประเทศ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร .

DPU

สนน ปทมะทน.(2520) ศพทานกรมสอสารมวลชน (องกฤษ-ไทย). กรงเทพมหานคร : แผนกอสระวารสารศาสตรและสอสารมวลชน มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สมรกษ ชยสงหกานนท.(2539).ญปนศกษา. กรงเทพ:,มหาวทยาลยธรรมศาสตร เสรยร พนธรงส.(2539). ปรชญาญปนกรงเทพ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) (2541).กระจกสองญปน. กรงเทพมหานคร ส านกวจยเอแบคโพลล.(2549) พฤตกรรมการใชเวลาวางของวยรน นสตนกศกษา.กรงเทพ:

มหาวทยาลยอสสมชญ

อธตา สนทโรทก (2539). สวนญปน. กรงเทพ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สงเขต นาคไพจตร.(2530) การตน. กรงเทพมหานคร : ปรดาการพมพ. สพตรา สภาพ.(2541) ปญหาสงคม. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช . (2536) สงคมวทยา. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช ส านกคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2542). ยทธศาสตรสอเดก. กรงเทพฯ:

โครงการยทธศาสตรสอเดก.

เสถยร พนธรงส. (2508) บชโด จรรยาทหาร ดวงวญญาณของญปน. กรงเทพมหานคร : แพรพทยา. เสถยร เชยประทบ.(2543) สาร. กรงเทพมหานคร : คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เอดวน โอ ไรเชาเออร. (2531) ญปน. แปลโดย วฒชย มลศลป และสภทรา วรรณพณ.กรงเทพมหานคร :

เคลดไทย.

บทความ

กว บานไทและสชาต สวสดศร.(2526,เมษายน).“วฒนธรรมการตนในญปน”.โลกหนงสอ.18-33 ทศนย

บคนาค.(2544,กมภาพนธ). “จากหนงศตวรรษของการตน:ศลปแขนงท9”.Thaicoon,3,25.11

บญเลศ ศภดลก.(2525,,มถนายน-กรกฏาคม). “สอมวลชนและการพฒนาการศกษาในประเทศไทย”.

วารสารการศกษาแหงชาต.15-36

โบลาจโอโจ.(2537,มถนายน). “การตนเบาๆ ราคาพนลาน”.ผจดการรายเดอน,11,129.138-146ปฏคม

พลบพลง.(2544,พฤศจกายน). “Japanization”.แบรดเอจ,2,11.128-134

ปรชา องคาภรมย.(2532,เมษายน) “ฐานะของผหญงญปนในสมยเฮอง จากอนทน คะเงะโร.” ไทย-ญปน

ศกษา : 14-23.

DPU

มารสา พงษธนยนตกจ. (2542).“มนษยสมพนธและคานยมทางสงคมกบพฤตกรรมการใชภาษาญปน” ในรวมบทความญปนศกษา. หนา 21 – 27 , บรรณาธการโดย ยพา คลงสวรรณ. ปทมธาน :โครงการญปนศกษา สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร . (2542) “กลมนยมกบพฤตกรรมทางสงคมของญปน.” ในรวมบทความญปนศกษา. หนา14 –

20. บรรณาธการโดยยพา คลงสวรรณ. ปทมธาน : โครงการญปนศกษา สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ยพา คลงสวรรณ.(2546) “การศกษาของญปน.” ญปนศกษา 2: 95-140.

สกการ ศนยองศา.(2536,8-14 มกราคม) “จากการตนญปนระบาดหนก จนตนาการส าเรจรปเพอเดก”.

เนชนสดสปดาห,1, 31.

สมประสงค เจยมบญสม.(2545,กมภาพนธ). “โดราเอมอน”.A Day.2,18. 62-76.

สดสวาท จนทรด า.(2542) “ความเชอเรองเครองรางของขลง.” East 3 : 1-3.

ไว จามรมาน.(2542) “การศกษากบการพฒนาประเทศ” ใน รวมบทความญปนศกษา. หนา 14-20. บรรณาธการโดยยพา คลงสวรรณ. ปทมธาน : โครงการญปนศกษา สถาบนเอเชย ตะวนออกศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร . อาทนนท กาญจนดลและคณะ.(2546) “ปญหาสงคมในปจจบนของประเทศญปน.”

ญปนศกษา2 : 39-64.-12

วทยานพนธ

เกรยงไกร พฒนกลโกเมธ.(2549. แนวคด บรบททางสงคม และบรบททางวฒนธรรมญปนทปรากฏ

ในภาพยนตรของสตดโอจบล.วทยานพนธมหาบณฑต สาขาสอสารมวลชน กรงเทพฯ :

ธรรมศาสตร

จฑามาศ สกจจานนท (2532). จรยธรรมทปรากฏในการตนของวอลท ดสนย. วทยานพนธมหาบณฑต สาขานเทศศาสตร กรงเทพฯ :จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ฉตรชย จนทรศร.(2544). การถายทอดวฒนธรรมอเมรกนของภาพยนตรฮอลลวด. วทยานพนธมหาบณฑต คณะวารสารศาสตรและสอสารมวลชน กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ชไมพร สขสมพนธ.(2541) การวเคราะหสญญะรหส และกระบวนการสรางรหสในการตนญปน.วทยานพนธมหาบณฑต คณะนเทศศาสตร กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

DPU

ชตมา ธนธรรมทศน.(2546) วฒนธรรมญปนในการตน. วทยานพนธมหาบณฑต คณะศลปะศาสตร กรงเทพฯ :มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดวงรตน กมโลบล. (2534) การศกษาลกษณะของการสรางอารมณโดยสงคมในการตนญปนทางโทรทศนชดโดเรมอน. วทยานพนธมหาบณฑต ภาควชาการสอสารมวลชน คณะนเทศศาสตร กรงเทพฯ :จฬาลงกรณมหาวทยาลย

พรพนต พวงภญโญ.(2531) บทบาทของหนงสอการตนเรองทแปลจากภาษาญปนตอการพฒนาเดกและเยาวชน.วทยานพนธมหาบณฑต คณะนเทศศาสตร กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภทรภร ประยรเกยรต.(2520).อทธพลของรายการโทรทศนภาคคาตอการอานของนกเรยนระดบ

มธยมตอนตนในกรงเทพมหานคร.วทยานพนธมหาบณฑต นเทศศาสตรสอสารมวลชน.

กรงเทพฯ :จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รชน ศรชยเอกวฒน.(2536).จรยธรรมทเดกไดรบจากหนงสอแบบเรยนภาษาไทยและหนงสอ

การตน กรณศกษานกเรยนประถมศกษาปท6 โรงเรยนสมฤดสมทรสาคร.วทยานพนธ

มหาบณฑต นเทศศาสตรสอสารมวลชน.กรงเทพฯ :จฬาลงกรณมหาวทยาลย

วรชญ วานชวฒนากล.(2548).การสอสารความหมายใน“การตนไทยพนธใหม”.วทยานพนธ

มหาบณฑต สอสารมวลชน. กรงเทพฯ :ธรรมศาสตร

สมคด ปลอดโปรง.(2528).การศกษาคณคาทางการศกษาของภาพยนตรการตนญปนทฉายทาง

โทรทศน.วทยานพนธมหาบณฑต ประถมศกษา.กรงเทพ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สวรรณ สนคตประภา.(2532).พฤตกรรมการอานและเลอกอานหนงสอการตนญปนของเดกไทยใน

กรงเทพมหานคร.วทยานพนธมหาบณฑต สอสารมวลชน.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เอกสารอน ๆ

ขนทอง อนทรไทย. (2533) สรปสาระวฒนธรรมทางธรกจของญปน. : เอกสารประกอบการสมมนาเรอง

วฒนธรรมทางธรกจของญปน, โครงการญปนศกษา สถาบนเอเชยตะวนออกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ลกษม คงลาภและอปสร เสถยรทพย. (2548). การศกษาการนาเสนอเนอหาสาหรบเดกของ

สอมวลชนในปจจบน.(รายงานผลวจย) กรงเทพฯ:มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

DPU

สารสนเทศจากสออเลกทรอนกส

ทมขาวเดกและเยาวชน.(2540,มนาคม).โดราเอมอน.สบคนเมอ 3 เมษายน 2550 จาก

http://www.modernine.mcot.net/cartoon

ทมงานวกพเดย.(2548).โดราเอมอน.สบคนเมอ 3 เมษายน 2550 จาก

http://www.th.wikipedia.org/wiki/doraamon

ฝายประชาสมพนธ.(2547).ภาพยนตรการตนโดราเอมอน.สบคนเมอ 3 เมษายน 2550

http://www.rose.co.th

ภาษาตางประเทศ

BOOKS Buckley, Sandra. (2002). Encyclopedia of contemporary Japanese culture. London : Routledge. Danbury, Conn. (1996). The Encyclopedia Americana. New York : Grolier. Hirano, Umeyo.(1963). The Tsutsurmi Chunagon Monogatari; a collection of 11 th-cent. Short

stories of Japan. Tokyo : Hokuseido. Itasaka, Gen (ed).(193). Japan : an illustrated encyclopedia. Tokyo : Kodansha. Keene, Donal (ed.)(1955). Anthology of Japanese literature, from the earliest era to the

midnineteenthcentury. New York : Grove Press. Mccarthy, Helen.(1999). Hayao Miyazaki Msater of Japanesse Animation. USA : Stone Bridge

Press.

DPU

Okudaira, Hideo. (1973). Arts of Japan 5 : Narrative Picture Scrolls. Translated by Elizabeth Ten Grotenhuis. Japan : Weatherhill/Shibundo.

Richie, Donald. (2001). A hundred years of Japanese Film. Tokyo : Kodansha International. Schilling, Mark. (1999). Princess Mononoke : The Art and Making of Japan’s Most Popular

Film of All Time. New York : Hyperion..

DPU