Filozofski Fakultet

Kosovska Mitrovica

Engleski jezik I knjizevnost

Seminarski rad

Zavisne upitne recenice

Mentor: Student:

Nenad Pejic Aleksandar Radojkovic, 250/11

Kosovska Mitrovica, februar 2015

Sadrzaj

Uvod--------------------------------------------------------------3

Upitne recenice-------------------------------------------------5

Karakteristike upitnih recenica------------------------------6

Zakljucak--------------------------------------------------------10

Literatura--------------------------------------------------------11

2

Uvod

Recenica je jezicka jedinica koja se sastoji od jedne ili vise reci koje su gramaticki povezane.Recenica moze imati reci koje su smisleno grupisane da bi izrazlile izjavu, pitanje, uzvik, zahtev, komantu ili predlog. Recenica je skup reci koje u principu govori kompletnu misao, iako ponekad nemaju mnogo smisla kada se nadju u izolaciji od. konteksta. Tipicno recenica sadrzi subjeat i predikat.Recenica se moze definisati u smislu pravopisna, kao skup reci koje pocinju sa velikim slovom i zavrsavaju se tackom. (Medjutim, ova definicija je beskorisna za nepisan) Na primer, pocetak Charles Dickens-ovog romana Bleak House pocinje sa sledecim recenicama:

London. Michaelmas term lately over, and the Lord Chancellor sitting in Lincoln's Inn Hall. Implacable November weather.

Prva rečenica podrazumeva jednu rec, vlastitu imenicu.Druga recenica ima samo glagol Treca je jedna nominalna grupa. Samo pravopisna definicija obuhvata ovu varijaciju.

Kao i kod svih jezickih izraza, recenica moze da sadrzi funkciju i sadrzajne reci i sadrze razlicite osobine prirodnog jezika, kao sto su karakteristicne intonacije i vremenski obrasci.

Recenice se uglavnom karakterisu u vecini jezika ukljucivanjem glagola, e. g., "The quick brown fox jumps over the lazy dog".

Klauzula obicno sadrzi barem predmet imenica,frazu i konacan glagol. Dok je predmet obicno imenicna fraza, druge vrste fraze (kao sto je Gerund fraza) funkcionisu takodje, neki jezici dozvoljavaju izostavljanje subjekta. Postoje dve vrste klauzule: nezavisna i podredjena (zavisma).Nezavisna klauzula je kompletna recenica u sebi, iako ne moze da izrazi kompletnu misao: na primer They did it. .Podredjena klauza nije potpuna recenica: na primer Because I have no friends

Jednostavan kompletna recenica se sastoji od jednog klauze. Ostale recenice sastoje se od dve ili vise klauze ,

Jedna tradicionalna sema za klasifikaciju Engleske recenice je po strukturi, klauza po broju i vrstama I klauzula u recenici glagolima. .

3

• jednostavna recenica se sastoji od jedne nezavisne klauze bez ikakvih zavisnih klauza,

• recenica se sastoji od vise nezavisnih klauza koja nemaju zavisnih klauza. Ove odredbe se spajaju pomocu veznika, znaka interpunkcije, ili oboje.

• slozena recenica se sastoji od jedne nezavisne klauze i najmanje jedne podredjene klauze.

4

Upitne recenice

,,Interogative ‘’ je termin koji se koristi u gramatici da oznaci karakteristike koje formiraju pitanja. Tako, upitna recenica je recenica cija gramaticka forma ukazuje da je to pitanje. Za takve recenice se kaze da ponekada pokazuju upitno stanje- konkretno tip epistemickog stanja. Ovo se posebno odnosi na jezike koji koriste dugacije inflektivne glagolske formed a bi napravili pitanja.

Upitne recenice mogu se sluziti pitanjima kao sto su da ili ne ili wh pitanjima, kasnije se formiraju koristeci upitne reci kao sto who, which, where ili how da bi odredili informacije koje su potrebne. Razliciti jezici imaju razlicite nacine formiranja pitanja, ukljucujuci upotrebu drugacijih reci ili ubacivanjem upitnih cestica. Pitanja su takodje obelezen intonacijom, posebno podizanjem intonacije- u neki jezicima ovo moze biti jedini metod razlikovanja da-ne pitanja od deklarativne izjave. .

Upitne recenice su generalno podeljene izmedju da-ne pitanja, koja pitaju da li je ili nesto u pitanju ( I pozivaju na odgovor tipa da ili ne ), I wh pitanja, koja precizira informaciju koja je je zatrazena o koriscenju reci kao which, who, how…

Srednja forma je izbor pitanja, disjunctive pitanje ili alternativno pitanje, koje predstavlja niz alternativnih odgovora kao sto su ‘’Do you want tea or coffee? ‘’

Negativna pitanja se formiraju od negativnih recenica kao u’’ Aren't you coming?" I "Why does he not answer?"

‘’Tag pitanja’’ su pitanja koja su ‘’tagovana’’ na kraj recenice da potvrdi pitanje, kao u "She left earlier, didn't she?"

Indirektna pitanja ( ili upitni sadrzaj klauze ) su subordinantne klauze koje se koriste unutar recenice da bi ukazali na pitanje ( za razliku od direktnik pitanja, koja su su sami upitne recenice ). Primer indirektnog pitanja je Dzek u recenici ‘’ I wonder where Jack is’’. Treba da imamo na umu da Engleski jezik I mnogi drugi jezici ne koriste inverziju u indirektnim pitanjima.

5

Karakteristike upitnih recenica

Jezici mogu koristiti I sintaksu I prozodiju da naprave razliku izmedju upitnih recenica ( koje postavljaju pitanja) od izjavne recenice ( koja navodi tvrdnje ). Sintaksa se odnosi na gramaticke promene, kao sto su promena reda reci ili dodavanje upitne reci; prozodija se odnosi na promenama u intonaciji tokom pricanja. Neki jezici takodje mogu zabeleziti interrogative morfologijski, na primer inflekcijom glagola. Dat jezik moze koristiti jednu ili vise ovih metoda u kombinaciji.

Postoje otvorena I zatvorena pitanja . Zatvorena pitanja pocinju sa formom glavnog glagola be, auksilarnog glagola ( be, do, have ) ili modalnim auksilarnim glagvolom ( can, may, will ):

Is your brother staying with his friends in Oxford?

Will you be away for long?

Otvorena pitanja pocinju za upitnom reci ( nor who, what, where, how ) :

What time is Alison arriving this evening?

Sa prostim vremenima, do, does, did se koriste kao auksilari:

Does this box enable me to receive satellite TV as well as digital?

Glavni glagol be ili auksilarno glagol najcesce stoji ispred subjekta:

Have you registered the birth with the authorities yet?

Koristimo zatvorena pitanja kada zelimo jednostavne da-ne odgovore:

Does your sister still live in Canada? Yes, she does/ No, not any more.

Koristimo otvorena pitanja kada zelimo da saznamo nesto vise o nekoj informaciji:

Why did she leave Canada then ? She couldn’t stand the cold winters.

U konverzaciji, mozemo koristiti izjavne reci sa zatvorenim pitanjima, ali ne sa otvorenim pitanja, da bi proverili nesto za sta mislimo da znamo ili da izrazimo iznenadjenje. Najcesce uh dajemo dizuci intonaciju:

You’ve sent the tickets?

You haven’t sent the tickets?

6

Kada postavljamo pitanja o osecanjima I mislima cesto izostavljamo that:

Do you think ( that ) the nursery will give me a refund for when Elly was sick?

Cesto koristimo reci which kada ce odgovor biti jedan od ogranicenih brojeva alternative, cesto poznat I govorniku I slusaocu. Koristimo what kada nema limita izboru:

Which cake do you want to try first? ( limited choice of cakes )

What cakes do you like best? ( of all cakes; unlimited choice )

‘’Tag’’ pitanja su kratka pitanja koja cesto prikacimo za kraj recenice. Formiramo tag pitanja sa do/ does/ did ( u prostim vremenima ), ili sa auksilarnim glagolom. postoje 3 glavna tipa recenica + tag pitanje:

type sentence tag question

mixed tag affirmative + negative tag You already know Hatlet, don’t you?

questions negative+ affirmative tag She hasn’t had the baby yet, has she?

uniform affirmative+affirmative tag He arrived last night, did he?

tag questions

U potvrdnoj recenici sadrzi negativni ili ‘’ restriktivni’’ prilog ( na primer scarcely, hardly…), on poprima formu potvrdnog tag-a

There was hardly enough food for everyone at the wedding,was there?

Vecina modalnih glagola, kao pomocni glagolu, su ponovljeni u tag pitanjima:

Tax returns can be submitted on-line now,can’t they?

Postoje brojna odstupanja I varijacije u formi pitanja u tag pitanjima?

I’m still part of the team,aren’t I?

He doesn’t need to repeat the year, doer he?

Let’s try that new restaurant, shall we?

Indirektno pitanje je jedno pitanje izmedju drugog pitanja ili izjave

Can you tell me ( introductory phrase ) how long I’ll have to wait to see the doctor? (indirect question )

7

Ceste uvodne fraze su Can/ could you tell me…. I’d like to know…, Do you know… I wonder…

I’d like to know if that car is abandoned or not

U indirektnim pitanjima koristimo izjavni red reci gde subject uvek prethodi glagolu ili glagolskoj frazi:

Do you know where the nearest bus stop is?

Could you tell me when he left?

U indirektnim pitanjima, mozemo koristiti whether umesti if. Ako koristimo or not to da bi primenili izbor, mozemo ga staviti na kraju klauze koja sadrzi pitanje :

Do you know whether the date has been confirmed or not?

Cesto koristimo indirektna pitanja da bi pitanje bilo pristojnije ili pazljivije:

Do tou know where I can find the Impressionist gallery?

Eho pitanja se formiraju sa be, pomocnim glagolom ili modalnim glagolom:

I’m going to Malaysia on business next week’’ Are you ( really ) ?

Ne formiramo eho pitanja sa upitnim recima ( what, how, why, etc. ). Takodje je moguce da se formiraju eho pitanja ponavljajuci pitanje, ali menjajuci deo njega sa naglasenom upitnom reci:

Have you ever been to the Earth centre?

Have I been to what? Have I been where?

Jedna od glavnih upotreba eho pitanja je da bi pokazali interesovanje I da bi tekla konverzacija:

We went to a really interesanting play last night. Did you?

Ona cesto mogu da izraze iznenadjenje, posebno sa recju really ili znakom uzivka :

We’ve had wonderful news. Jim’s just been promoted.

Has he really? How fantastic!

Ugradjena pitanja su ona koja su ‘’skrivena’’ u dugim pitanjima:

Could you tell me where the bank is?

8

Postoje 2 tima ugradjenih pitanja: u ‘’reported speech’’ She asked me where the airpost was I u formama pristojnih pitanja, gde se smatralo da je direktno pitanje malo nepristojno I koriscene su duze forme pitanja:

Could you tell me what time it is, please?

Pozicija subjektai pomocnog glagola u u normalnim pitanju je obrnutaa:

Where has she gone?---- Where she has gone .

Forma pristojnog pitanja je da se stavi ispred nove struktutr.

Could you tell me where she has gone?

WH pitanja, gde pitanja počinju nekom upitnom reči poput Who, Why, When, Where…

primer: What did Alice tell you?

Kod WH pitanja se takođe zadržava raspored potvrdne rečenice i koristi se ista upitna reč kojom je počelo direktno pitanje. Pomoćni glagoli do/ does/ did se takođe ne upotrebljavaju I dolazi do promene vremena za jedno vreme unazad.

John wanted to know what Alice told me.Direktno pitanje: Where have you stayed for your summer holiday?Indirektno pitanje: Dave asked me where I had stayed for my summer holiday.

9

Zakljucak

Dakle, ecenice treba razlikovati od fraza, koje se razlikuju po tome sto nemaju i subjekat i predikat, vec samo jedno i obicno su sastavljeni od modifikatora i glavne reci. Recenica, sa druge strane, mora da ima i jedno i drugo, a glavna razlika izmedju klauze i recenice je to da samo nezavisne klauze mogu biti i recenice. Zavisne kluze se lako mogu prepoznati u recenici, nikada ne mogu da stoje same a jos jedna oznaka njihove zavisnosti su i razni veznici (koji su po vrsti reci prilozi ali se nalaze u funkciji veznika ili conjunction (Cn)).

Osim toga, razlikujemo periferni i gramaticni nivo. Periferni se deli na fonetski i semanticki, dok se gramaticki moze podeliti na morfološki i sintaksicki. Gramatika je niz pravila koja omogućavaju kombinovanje nižih jedinica i stvaranje jedinica viseg reda. Ovo se obavlja po principu hijerarhije (medju njima postoji odnos hijerarhije, tj. imamo nadredjene i podredjene jedinice) i principu binarnosti (koji podrazumeva da se sve moze podeliti na dva, na primer boys na boy i s koji je oblik za mnozinu).

Zavisne klauze mogu imati razlicite funkcije u recenici: mogu biti u funkciji subjekta, direktnog, indirektnog objekta, komplementa subjektu (SC), komplementa objektu (OC) i drugo. Za razliku od indirektnog objekta, zavisne klauze u funkciji direktnog objekta su jako ceste. Pre svega, that i infinitivne klauze mogu funkcionisati i kao subjekti, ali i kao direktni objekat: That Oscar stole money from the bank shocked his parents, ovde je that klauza u funkciji subjekta, ali, ako drugacije formulisemo recenicu, dobijamo that klauzu u funkciji direktnog objekta: Do you believe that Oscar stole money from the bank? Funkciju direktnog objekta osim to- infinitiva moze vrsiti i bare infinitiv: I saw Oscar steal the money. Pored toga, i indirektna pitanja mogu funkcionisati te kao subjekat i njegov komplement (dodatak), ali i kao direktni objekat, kao u primeru: I asked Suzette where Oswald had left the car. Zavisne yes-no upitne klauze takodje mogu da vrše funkciju direktnog objekta, takosto je yes-no klauza uvedene pomocu zavisnih veznika kao sto su whether i if: Do you know whether/if the banks are open? [Quirck, 1990]

Ukoliko posmatramo neku klauzu u funkciji direktnog objekta, shvaticemo da ona skoro uvek pocinje nekim veznikom (koji je po vrsti reci prilog) a dalje se nastavlja obavectajna klauza, koja se, kao i svaka druga klauza, sastoji iz subjekta, glagola i nekog dodatka (enlargements), kao sto su drugi objekti, priloške odredbe i drugo.

10

Literatura

- Downing, Philip Locke. English Grammar: A University Course. New York: Routledge, 2002.

Foley,Mark, Diane, Hall, Advanced Learners’ grammar, London, Longman, 2003

- Greenbaum, Randolph Quirck. A Student’s Grammar of the English Language. London: Longman 1990.

- Huddleston, Rodney.  Introduction to the grammar of English. Cambridge: Cambridge University Press. 1984.

11