A Hàm Mưa Pháp Chuyển Hóa Phiền Não

512
1 Tp 2 2

Transcript of A Hàm Mưa Pháp Chuyển Hóa Phiền Não

  • 1

    Tp 2

    2

  • 3

    Tp 2

    (Trn b 2 tp)

    NH XUT BN HNG C - 2012

    4

    a ch lin lc: Huong Sen Buddhist Temple 24615 Fir Avenue, Moreno Valley, CA 92553, USA Tel: 951 601 9659 Web: www.chuahuongsen.com Email: [email protected]

  • 5

    MC LC

    Li u.............................................................................7

    Chng 1: Nhng Li Pht Dy trong Tp A-hm .....13

    Chng 2: Nhng Li Pht Dy trong Tng Nht A-hm

    ..... ................................................................................287

    Chng 3: Nhng Ch Chung trong A-hm ..........611

    Chng 4: Kt Lun....................................................969

    6

  • 7

    Ma l mt dng ngng t ca hi nc khi gp iu kin lnh. Ma c th c s dng nh nc ung v l ngun cung cp nc cho cc loi cy trng cho nn ma c xem l ngun sng cho tt c cc loi sinh vt trn hnh tinh ca chng ta. D l ma ro, ma phn hay ma ngu, hng v ca ma tht l d chu, trong sng nn ma c chng ta cho n vi mt s vui mng thoi mi nh nhng. Cng th, php v A-hm tht nh nhng, d hiu, lm ti sng tm t ca chng ta. A-hm c th y tan nhng dc vng phin no ang thiu t chng ta v nui ln gii thn tu mng thnh hin ca chng ta, v th tc phm A-hm: Ma php chuyn ha phin no (2 tp) xin c ra mt vi ni dung gii thiu A-hm nh mt sui ngun Pht php khng th thiu trong vic ti tm v nui dng ngun tm linh ca chng ta.

    Tp 1 (Chng 1. S Hnh Thnh & Cu Trc ca A-hm & Nikaya; 2. Ngha A-hm; 3. Nhng Li Pht Dy trong Trng A-hm; 4. Nhng Li Pht Dy trong Trung A-hm)

    8

    Tp 2 (Chng 1.Nhng Li Pht Dy trong Tp A-hm; 2.Nhng Li Pht Dy trong Tng Nht A-hm; 3.Nhng Ch Chung trong A-hm; 4. Kt Lun)

    Bn b A hm xut pht t ting Phn, Hn v Thng Ta Tu S cng T Kheo Thch c Thng dch qua Vit Ng. Bn b Nikaya xut pht t ngn ng Pali v Ha Thng Thch Minh Chu dch qua Vit Ng. V xut pht t ngn ng (Phn v Pali) khc nhau nn vn phong chuyn dch sang Vit Vn c ngn di khc nhau, nhng nhn chung ni dung tng u ging nhau. Nn nu chng ta hiu bn b A-hm th chng ta cng s hiu c bn b Nikaya. l l do trong chng 1, tc gi c s so snh v cu trc c hai b A-hm v Nikaya.

    Bn b A-hm gm c 2086 bi php thoi, nn chng 3 & 4 ca tp 1 v chng 1 v 2 ca tp 2 l phn tm gn cc bi php thoi A-hm ny. V ta ca tc phm l Ma php nn tc gi ch ch trng v sp xp cc on vn kinh tm gn khng theo s th t tun t ca bn b A-hm m theo th t ca nhng c hnh, tnh cch, tng ca tng b kinh m c Pht tng cho chng ta. Nhng ch c hnh ny c kh nng gip chng ta c ci nhn hng thng hn v cuc sng, nhn cch, tnh tnh, tp qun v s tu tp gii thot. V cch y 2600 nm, thi ca c Pht cha c ngh thut in n nn mi khi thuyt ging c Pht t bi, chu kh trng tuyn li nhiu ln cho cc thnh chng d nh, cn by gi chng ta may mn c ngh thut in n nn c

  • 9

    nhng on vn, tc gi trch y nh chnh vn dch, nhng cng c nhng on tc gi lc b nhng phn ph v mu vn trng lp do thi xa truyn khu on vn ngn gn hn nhng vn ni ln chnh ca c Pht ging. Tiu ca nhng on vn ny l do tc gi t da theo ni dung gip c gi d theo di v nm chnh ca nhng on m chng ta sp c. Mi on u c ghi xut x, s gip qu c gi d i chiu vi chnh vn kinh. Xut x khng c ghi s trang v tc gi da vn kinh A-hm trn wedsite ca http://quangduc.com/ kinhdien/aham.

    Nh vy, u tin kinh Pht khng c bn ch vit m ch da vo truyn khu trng tng. Sau khi, c Pht dit my trm nm, nh bn k kit tp m kinh tng c kt tp li nh nhng si ch ng sc kt xu nhng bi php thoi ri rc ca c Pht li thnh nhng chui ngc trn bo qu gi trang nghim o tm ca chng ta. Theo thi gian cc t mi dng ngn ng n c i Pali, Phn ng vit Tam tng kinh in thnh bn vn c khc trn bn , bn ng, giy lot, vv... Ri khi Pht gio hng thnh, nhng li dy ca c Pht vt khi bin gii ca n n khp nm chu bn bin trn th gii. Tam tng kinh in xut hin n u th ty theo ngn ng ca t nc m c chuyn dch ra. Nh ti Vit Nam, cc kinh c dch, xut x t ngn ng Pali th gi l Kinh tng Nikaya (Nam truyn) v kinh c dch t ting Hn (gc t Phn ng) th gi l Kinh

    10

    A Hm (Bc truyn). Do , c th ni kinh in Pht gio l vn hc phin dch tc chng ta khng hc thng ngn ng ca c Pht m c chuyn ng do v t nc v ngn ng gia chng ta v c Pht vn khc nhau. Tuy nhin, ni dung gio ngha ca c Pht dy th bt c dn tc no, ngn ng no hay ti t nc no cng c th ng dng gii thot v tt c loi ngi u c chung mt bnh tm l tham sn si v u b lun chuyn trong la sanh t lun hi thiu t. Nn xu chui A-hm qu gi ca c Pht c kh nng phc v nh mt phng thuc hu hiu v gi tr bnh tm v bnh sanh t ca tt c chng ta nn u u cng c th ung v u c hu hiu c.

    Chng 3 & 4 (tp 1) v chng 1 v 2 (tp 2) cho thy c v s ch n hin trong 2086 bi php thoi nh Kit s, Nghip bo, Lun Hi, Tinh Tn, Su ci, T , Sanh t, Nit Bn, Duyn Khi, 37 phm Tr o,vv tuy nhin tc gi xin mn php bn rng thm v cc ch chung cn bn m A-hm thng cp, l l do c s xut hin ca chng 3 (tp 2) gip cho chng ta hiu c chn ngha ca c Pht dy. Nhn chung, tc phm A-hm: Ma php chuyn ha phin no (2 tp) ng vai tr nh l mt hi a-hm, mt ta lu i A-hm, mt cn ma A-hm vi 2086 git ma ngu, 2086 bi php thoi gic tnh trong sng.

    Ma tng cn rt xung Ti mt lng con tr

  • 11

    Ra sch trn su ci Vn sc sng ngy mai.

    Sau cn ma cnh tr tng bng, hoa l xanh ti vui reo vn cao ln cng bt ngt tri xanh. Cng th, m dng ng gi n c ti tm m nhun ca A-hm m c tm hoa ti n, ta hng cng c, bc ln thnh v. Gia cnh i b v lc lng, bit bao u t phin mun, nhiu no thng trm ln xung, A-hm nh ting chung thc tnh vang vng ra gia cc no ng y gi bi m. Khng kh su ci nng n vi nhng phin no lo u, tri nng hng hc vi la dc tham sn si thiu t th chc nng A-hm nh v cu tinh ta ra nc mt thanh lng du dng phi i lp bi nhim lm trong sng thn tm chng ta, em li nim tin v hy vng cho chng ta trong m ti mnh mng. Sau cn ma tri li sng! Nhng thnh thai tr tu ph tan m lm c khai n v vn cao ln gia trn gian.

    Chng con tha thit nm vc st t, u thnh nh l tri n Tn s Hi Triu m, ngi thng tng v truyn trao cho chng con bit chn ngha ca nh cao lu A-hm. Xin tc d tri n qu Thng Ta Tu S, Thng Ta c Thng - cc dch gi A-hm. Xin tri n website Qung c v Buddhismtoday cng cc thin hu tri thc, n na tn th hu danh, n danh gip cng sc v tnh ti tc phm ny c n bn. Ma php A-hm v cng vi diu m sc gic tnh v kh nng kin thc ca chng con qu nh b, s khng th trnh c cc thiu st khi mo mui ra mt tc phm ny,

    12

    knh xin cc bc cao minh ch dy cho nhng thiu st ln ti bn sau tc phm c hon chnh hn.

    Nguyn cu ma php A-hm s thm nhun khp mun phng, thu nhip vn loi hu tnh ng ln thnh v, ng thnh chnh gic.

    Nam M Thanh Lng a B Tt Ma Ha Tt

    Ma Ngu Moreno Valley, Cha Hng Sen, ngy 14/03/2012

    Thch N Gii Hng

  • 13

    1. A LA HN

    Tham dc, sn nhu, ngu si tr sch khng cn st, th gi l A-la-hn.

    Ngoi o Dim-ph-xa hi X-li-pht: C con ng no, c s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu, chng c A-la-hn khng?

    X-li-pht p: C. l tm Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 18, Kinh Dim-Ph-Xa, s 490)

    2. C KHU

    Xa la li th l Li du, khng hi ngi Thng ni li hay tt L con ng sanh Thin.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Gii G, s 1299)

    14

    3. AI B TH NHIU NHT

    Vua A-dc, i vi Php ca Nh Lai t c nim tin knh su xa. Mt hm, vua hi cc T-kheo: i trong php ca Nh Lai, ai l ngi thc hnh b th nht?

    Cc T-kheo tr li vua rng: Trng gi Cp C c, l ngi thc hnh i b th nht.

    Vua li hi: ng b th bao nhiu vt bu?

    T-kheo p: C n c ngn vng.

    (Tp A-hm, Quyn 25, Kinh A-Dc-vng Th bn A-ma-lc Qu Nhn Duyn Kinh, s 641)

    4. I H L SC

    S tp khi ca i h l s tp khi ca sc; s dit tn ca i h l s dit tn ca sc.

    S tp khi ca xc l s tp khi ca th, tng, hnh; s dit tn ca xc l s dit tn ca th, tng, hnh.

    S tp khi ca danh sc l s tp khi ca thc; s dit tn ca danh sc l s dit tn ca thc.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Sanh Dit, s 59)

    5. I KT

    Kt c chn, l i kt, nhu kt, mn kt, v minh kt, kin kt, tha th kt, nghi kt, tt kt v xan kt.

    Ngoi o Dim-ph-xa hi X-li-pht: C con

  • 15

    ng no, c s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu, th c th on tr nhng kt ny khng?

    X-li-pht p: C. l tm Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 18, Kinh Dim-Ph-Xa, s 490)

    6. I KT KHNG DT

    Ny cc T-kheo, c lc, sau mt thi gian lu di, ni cha Tu-di tt phi sp . Cng vy, ny cc T-kheo, v v minh che khut, i kt buc rng, nn chng sanh sng cht lun hi. i kt khng dt, khng chm dt c kh.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh V Tri, s 266)

    7. I V NH UNG NHT

    Nu cc Sa-mn, B-la-mn no, i vi sc c th gian quan nim l p , m khi tng l thng, tng l hng, tng an n, tng khng bnh; tng l ng, l ng s, th ni sc ny i cng tng trng. Khi i tng trng th c-ba- tng trng; c-ba- tng trng th kh tng trng. Nu kh tng trng th chc chn s khng gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no. Ta ni ngi ny i vi kh khng gii thot.

    V nh ao nc trong mt bn ng, y hng v, c ngi ln ly cht c b vo ao. Thng nng ma xun, ngi i ng b gi nng lm bc kht, tranh nhau mun n ung nc. C ngi ni rng: Ny cc anh, y l ao nc trong mt, y hng v sc mu, nhng

    16

    trong y c cht c, cc anh ch ung; nu ung vo cc anh s cht, hoc s b kh nh sp cht. Nhng ngi kht nc ny khng tin li, c ung; tuy c v ngon, nhng trong chc lt li b cht, hoc b kh n gn cht. Cng vy, cc Sa-mn, B-la-mn no, i vi sc c th gian quan nim l p , m khi tng l thng, tng l hng, tng an n, tng khng bnh; tng l ng, l ng s s khng gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no.

    Nu cc Sa-mn, B-la-mn no i vi sc p c th gian quan nim l p , m qun st nh bnh, nh ung nht, nh gai nhn, nh git hi, l v thng, kh, khng, v ng, th i vi i ny chc chn c dt la. V i la nn c-ba- la, c-ba- la nn kh la, kh la nn sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no la.

    V nh bn ng c ao nc trong mt, y hng v, c k ln dng cht c b vo trong nc. Thng nng ma xun, ngi i ng b gi nng lm bc kht, tranh nhau mun n ung nc. C ngi ni rng: Ny cc anh, y l ao nc trong mt, y hng v sc mu, nhng trong y c cht c, cc anh ch ung; nu ung vo cc anh s cht, hoc s b kh nh sp cht. Nhng ngi kia ngh thm: Nc ny c cht c, nu ta ung vo th s cht, hoc b kh n gn cht. Thi ta c chu kht, n cm kh, khng dm ung nc.

    Cng nh vy, Sa-mn, B-la-mn no i vi sc c th gian quan nim l p , m qun st nh bnh,

  • 17

    nh ung nht, nh gai nhn, nh git hi, l v thng, kh, khng, v ng, cho n s gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no.

    (Tp A-hm, Quyn 12, Kinh Xc, s 29) 8. A-LA-HN T KHEO

    Nu T-kheo no cc lu dt sch, vic lm xong, trt b gnh nng, la cc kt s hu, bng chnh tr tm kho gii thot; v y cng tu bn Nim x. V sao? V c nhng g cha c, chng nhng g cha chng, hin ti sng an lc. Ti sao nh th? V ti cng la cc hu lu, c qu A-la-hn, vic lm xong, tm kho gii thot, cng tu bn Nim x, c nhng g cha c, chng nhng g cha chng, n ch cha n, cho n hin ti sng an lc. (Tp A-hm, Quyn 20, Kinh A-La-hn T Kheo, s 543)

    9. AN TR KHNG QUN

    Sau khi thy sc ng c yu thch v m trc c nhn thc bi mt; T-kheo ny thy ri, khng vui, khng khen ngi, khng nhim, khng tri m vo. V khng vui, khng khen ngi, khng nhim, khng b tri m vo, nn n lc tinh tn, thn tm an ch, tch tnh, tm tuyt i an tr khng qun, thng nh nht tm, php h khng lng, sm c tam-mui Chnh th nht, khng bao gi b thoi tht theo ni mt v sc. i vi tai, mi, li, thn, v php cng li nh vy. (Tp A-hm, Quyn 8, Kinh Th Gian Ng Dc, s 212)

    18

    10. AN TR TCH DIT

    Dit ch khng tng, tch dit m an tr. Li ch khng tin, im lng lui m an tr. Dit ch khng khi, tch dit m an tr. X ch khng th, khng sanh ra s tri buc. Khng b tri buc, nn t mnh gic ng Nit-bn: Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng vic g cn

    lm lm xong, t bit khng cn ti sanh i sau na. (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Tam Th m Th Thc, s 46)

    11. N UNG CHNG MC

    T-kheo -x ny l k ngu si, khng gn gi cc cn, n ung khng c chng mc; u m, cui m, tm khng tnh thc, gii i bing nhc, khng n lc tinh tn, khng kho qun st t duy php thin.

    T-kheo ny m i vi phn bit php, tm thch tu phm hnh, xa la mi s ng ngh v trong chnh php m xa la mi s nghi hoc, th vic ny khng th xy ra. Nu T-kheo gi gn cc cn, n ung chng mc; u m, cui m, tnh thc tinh tn, qun st php lnh; vi T-kheo y, s yu thch php phn bit, a tu phm hnh, xa la mi s ng ngh, tm khng nghi ng php, iu ny c th xy ra.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh X, s 271)

    12. AN VUI L NIT BN

    T-kheo, sc l v thng. Nu thin nam t bit sc

  • 19

    l v thng, kh, bin dch, dc, dit tn, tch tnh; t xa ti nay tt c sc u l php v thng, kh, bin dch; bit ri, nu sc l nhn duyn sanh ra u, bi, kh, no, th nn on tr chng. Khi on tr ri, th khng cn g chp trc. V khng chp trc nn sng an vui. Khi sng an vui ri th gi l Nit-bn. i vi th tng, hnh v thc li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Thp Lc T Kheo, s 36)

    13. A-NA-HM V A-LA-HN

    Ny Cu-hi-la, sau khi chng c qu T--hm ri m mun chng c qu A-na-hm th phi tinh cn t duy nm php th m ny l bnh, l ung nht, l gai nhn, l st hi, l v thng, kh, khng, phi ng. V sao? V y l ch cn t duy. Nu T-kheo no, i vi nm th m ny m tinh cn t duy th cng s chng c qu A-na-hm. Sau khi chng c qu A-na-hm, m mun chng c qu A-la-hn, cn phi tinh tn t duy v nm php th m ny l bnh, l ung nht, l gai nhn, l st hi, l v thng, kh, khng, phi ng. V sao? V y l ch cn t duy. Nu T-kheo no, i vi nm th m ny m tinh cn t duy, th cng s chng c qu A-la-hn.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh V Gin ng, s 259)

    14. A-NA-LUT BNH

    C nhiu T-kheo tha Tn gi A-na-lut: Tha Tn gi A-na-lut, bnh ca Tn gi nng hay nh, c chu

    20

    ng c khng? Bnh gim dn dn, khng tng thm chng?

    Tn gi A-na-lut p: Bnh ti khng yn, tht l kh chu ng, au n ton thn, cng lc nng thm, khng bt. Nhng d thn ti b au n nh th ny, nhng ti vn chu ng c, vi chnh nim, chnh tri.

    Cc T-kheo hi Tn gi A-na-lut: Tm an tr ch no m c th chu ng c ci kh ln nh vy vi chnh nim, chnh tri?

    Tn gi A-na-lut bo cc T-kheo: Tm tr bn Nim x nn mi khi ti c ng, thn th d c b au n, cng c th chu ng c vi chnh nim, chnh tri. Nhng g l bn Nim x? l, nim x qun thn trn ni thn cho n nim x qun th, tm, php. gi l tr bn Nim x, c th chu ng tt c mi au n ni thn, vi chnh nim, chnh tri.

    (Tp A-hm, Quyn 20, Kinh S Hon, s 540)

    15. NH SNG BAN U

    Nh khi mt tri mc c tin tng ca n, l minh tng, nh sng ban u. Cng vy, T-kheo tn cng bin t kh, cu cnh bin t kh c tin tng l chnh kin. Chnh kin ny c th pht khi ln chnh ch, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh phng tin, chnh nim, chnh nh. V nh pht khi nh chnh th, nn Thnh t tm chnh gii thot tham dc, sn nhu, ngu si. Vi tm kho gii thot nh vy, Thnh t t c

  • 21

    Chnh tri kin: Ta, s sanh ht, phm hnh lp, nhng vic cn lm lm xong, t bit khng ti sanh kip sau.

    (Tp A-hm, Quyn 28, Kinh Nht Xut, s 748)

    16. NH SNG CA PHT L HN HT

    C ba loi nh sng Lun soi sng th gian Mt tri chiu ban ngy Ban m nh trng ri. nh n chiu ngy m Chiu soi mi cnh tng Trn di v cc phng Chng sanh nh soi sng. Trong nh sng Tri, Ngi nh sng Pht hn ht.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Di-k-ca, s 1310)

    17. BA HNG NGI T LM KH CHNH MNH

    l kh chng phi php, bt chnh, chng c bt c ngha li ch no. C mt hng ngi t lm kh bng cch sng khc kh. Ban u mi phm gii, nhim gii, h tu cch kh hnh, n lc tinh tn tr mt ch, nhng hin ti h chng th xa la c nhit no bc

    22

    bch, chng c php hn ngi, chng tr vo c an lc, tri kin thng diu. Ta gi y l t lm kh thuc hng thp km.

    T lm kh bng cch sng khc kh. Ban u chng phm gii, chng nhim gii, nhng tu cch kh hnh cng chng nh vy m hin ti xa la c nhit no bc bch, chng c php hn ngi, chng tr vo c an lc, tri kin thng diu. Ta gi y l t lm kh thuc hng trung.

    T lm kh bng cch sng khc kh. Ban u chng phm gii, chng nhim gii, nhng tu cch kh hnh tinh tn, m hin ti vn khng th xa la c nhit no bc bch, c php hn ngi, tr vo an lc, tri kin thng diu. Ta gi l t lm kh thuc hng hn ngi.

    (Tp A-hm, Quyn 32, Kinh Vng nh, s 912)

    18. BA HNG NGI THCH HNG DC LC

    Ny thn trng, nhng g l ba hng ngi thch hng th dc lc, thuc hng phm phu tc t qu ma thp km?

    1. L c k hng th dc lc bng cch lm chim mt cch bt hp php, khng mang li an vui cho chnh mnh, cng chng phng dng cha m, cung cp y cho anh em, v con, k , b con quyn thuc, bn b quen bit; cng khng ty thi cng dng cho Sa-mn, B-la-mn, cu qu bo an lc ni tt p, mong i sau sanh ln ci tri. y l hng thp km hng th dc lc.

  • 23

    2. C k hng th dc lc bng cch dng php lm chim ti vt mt cch bt hp php t cung cp mi s vui sng cho chnh mnh, phng dng cho cha m, cung cp y cho anh em, v con, k lm, b con quyn thuc, bn b quen bit; nhng khng ty thi cng dng cho Sa-mn, B-la-mn, cu qu bo an lc ni tt p, mong i sau sanh ln ci tri. y l hng trung bnh th hai hng th dc lc.

    3. C k hng th dc lc bng cch dng php tm cu ti vt ch khng bng lm chim t cung cp mi s vui sng cho chnh mnh, cung phng cho cha m, cung cp y cho anh em, v con, k , b con quyn thuc, bn b quen bit, cng ty thi cng dng cho Sa-mn, B-la-mn, cu qu bo an lc ni tt p, mong i sau sanh ln ci tri. gi l hng ngi th ba hng th dc lc. y l hng hn ngi th ba hng th dc lc.

    (Tp A-hm, Quyn 32, Kinh Vng nh, s 912)

    18. BA HNG THM

    C ba loi mi hng ch bay theo chiu gi, khng th bay theo ngc gi. l hng thm r cy, hng thm ca cy, hng thm ca hoa.

    Ny A-nan, cng c mi hng bay theo chiu gi, bay theo ngc gi v cng bay theo thun gi ngc gi. Ny A-nan, hng bay theo chiu gi, bay theo ngc gi v cng bay theo thun gi ngc gi, l:

    24

    C thin nam t hay ngi thin n no sng thnh p, t lc, thnh tu php chn tht, sut i khng st sanh, khng trm cp, khng t dm, khng vng ng, khng ung ru. Ngi thin nam, ngi thin n nh vy u c ngi lnh trong tm phng, cng phng trn, phng di, thy u tn thn rng: phng kia, lng kia, c ngi thin nam, ngi thin n tr gii thanh tnh, thnh tu php chn tht, sut i khng st sanh... cho n khng ung ru. Ny A-nan, y gi l th hng hoa bay theo chiu gi, bay theo ngc chiu gi v cng bay theo thun gi ngc gi.

    (Tp A-hm, Quyn 38, Kinh A-Nan, s 1073)

    20. BA KIN

    Ngi thin nam, ngi thin n c lng tin vui xut gia, tu tp v tng tam-mui; tu tp, tu tp nhiu, s tr trong ca cam l, cho n cu cnh cam l Nit-bn. Ta khng ni cam l Nit-bn ny y c vo ba kin. Nhng g l ba?

    C mt hng ch trng nh vy, ni nh vy: Mng tc l thn.

    Li c hng ch trng nh vy: Mng khc thn khc.

    Li ni nh vy: Sc l ng, khng hai khng khc, tn ti mi mi, khng bin i.

    a vn Thnh t t duy nh vy: Th gian c php no ng chp th m khng c sai lm ti li? Khi t

  • 25

    duy ri, h khng thy mt php no kh th m khng c sai lm ti li c. Nu ta chp th sc, tc l c sai lm ti li. Nu chp th th, tng, hnh, thc th c sai lm ti li. bit vy ri, th i vi cc php th gian khng c g chp th, v khng c g chp th nn t mnh gic ng Nit-bn: Ta, s sanh dt, phm hnh lp, nhng g cn lm lm xong, t bit khng cn ti sanh i sau na.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh X, s 271)

    21. BA LU

    Th no l bit nh tht v lu? C ba th lu: dc lu, hu lu, v minh lu, gi l lu. Phi bit nh tht v s hin hu ca lu l nh vy.

    Th no l bit nh tht v s tp khi ca lu? V minh tp khi l lu tp khi. Bit nh tht v s tp khi ca lu l nh vy.

    Th no l bit nh tht v s dit tn ca lu? V minh dit l lu dit. Bit nh tht v s dit tn ca lu l nh vy.

    Th no l bit nh tht v con ng a n s dit tn ca lu? Tm Thnh o. Bit nh tht v con ng a n s dit tn ca lu l nh vy.

    a vn Thnh t nh vy l bit nh tht v lu, bit nh tht v s tp khi ca lu, bit nh tht v s dit tn ca lu, bit nh tht v con ng a n s dit tn ca lu; cho nn a vn Thnh t trong php

    26

    lut ny, c y chnh kin, thnh tu trc kin; thnh tu bt hoi tn i vi Pht, thm nhp Chnh php, t c Chnh php ny, t ng Chnh php ny.

    (Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Cu-hi-la, s 344)

    22. BA LOI NG NC

    1. Ging nh loi ca ngi kia khng b thng, khng b h, khng b thm r, cc t T-kheo, T-kheo-ni ca Ta li cng nh vy.

    2. Ging nh loi th hai tuy khng b thng, khng b h, nhng li b thm r, cc t u-b-tc, u-b-di ca Ta li cng nh vy.

    3. Ging nh loi th ba va b thng, b h, b thm r; cc t d hc ngoi o ca Ni-kin li cng nh vy.

    Ta thng v h ging ni Chnh php, ban u, khong gia, sau cng u thin, ngha thin, v thin, hon ton thanh tnh thun nht, phm hnh thanh bch, khai th r rng, d nhiu hay t Ta cng v h m ni. Nu i vi mt cu ni php ca Ta m h bit c ngha ca n, th cng c sng an n, an vui mi mi.

    (Tp A-hm, Quyn 32, Kinh o S Th II, s 915)

    23. BA PHP AN TM I VI NGI BNH

    Pht bo Nan-: Nu u-b-tc tr tu, mun n ch u-b-tc v u-b-di tr tu khc ang b tt bnh khn kh, th em ba php an tm ny m truyn dy cho h;

  • 27

    ni rng: Nhn gi! Hy thnh tu lng tin thanh tnh bt hoi i vi Pht, i vi Php, Tng.

    Sau khi em ba php an tm ny truyn dy xong, li nn hi rng: Nhn gi c quyn luyn cha m khng?Nu ngi kia c quyn luyn cha m, th nn dy bung x v nn ni rng: Nu Nhn gi quyn luyn cha m m c sng, th ng quyn luyn. khng do quyn luyn m c sng, th quyn luyn lm g?Nu kia ni khng c quyn luyn cha m th nn ty h khuyn thin v hi thm rng: i vi v con, n bc, tin ca cng mi vt Nhn gi c quyn luyn khng? Nu ni quyn luyn th nn khuyn bung x, nh php x s quyn luyn cha m. Nu ni khng quyn luyn, th ty h khuyn thin v hi na: i vi ng dc th gian Nhn gi c luyn tic khng? Nu h ni luyn tic, th nn gii thch l ng dc th gian l ch xu xa, bt tnh, bi hoi, hi hm, khng ging nh ng dc thng diu ci tri. Hy khuyn kia la b ng dc th gian v quyt mong ng dc ci tri. Nu ngi kia ni tm xa la ng dc th gian v trc ngh n dc thng diu ci tri, th ty h khuyn thin v li ni vi h rng: Ng dc thng diu ci tri, l php v thng, kh, khng, bin hoi. Ch Thin ci tri c thn tng th thng hn ng dc ci tri. Nu kia ni b ngh n dc ci tri v ch ngh n thn tng hn ng dc, th cng ty h khuyn thin v li ni vi rng: Dc ca hu thn cng li l php v thng, bin hoi, ch c s an lc ca xut ly, l Nit-bn vi s dit tn ca cc hnh. Nhn gi nn

    28

    la b s m luyn ni hu thn, m nn vui ci vui Nit-bn vng lng, ti thng, th thng.

    (Tp A-hm, Quyn 41, Kinh Tt Bnh, s 1122)

    24. BA PHP CHA ON

    Li v c ba php cha on nn khng th la c khng cung knh, ni nng ngang tri, quen theo bn xu. Ba php l khng tm, khng qu, bung lung. V ba php ny khng on tr nn khng th la c khng cung knh, ni nng ngang tri, quen bn xu. V sao? V do khng tm, khng qu nn bung lung; v bung lung nn khng cung knh; v khng cung knh nn quen theo bn xu; v quen theo bn xu nn khng mun thy bc Thnh, khng mun nghe php, hay a tm iu d ca ngi; v a tm iu d ca ngi nn khng tin, kh dy, ni nng ngang tri, li bing; v li bing nn dao ng, khng lut nghi, khng hc gii; v khng hc gii nn tht nim, khng chnh tri, lon tm; v lon tm nn khng chnh t duy, thn cn t o, tm bing nhc; v tm bing nhc nn thn kin, gii th, nghi; v nghi nn khng la tham, nhu, si; v khng la tham, nhu, si nn khng th la c gi, bnh, cht.

    (Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Tam Php, s 346)

    25. BA PHP KHNG YU THCH

    C ba php m th gian khng yu thch, khng nh ngh, khng va . Nhng g l ba? l gi, bnh, cht.

    V th gian c ba php gi, bnh, cht, khng ng yu

  • 29

    thch, khng ng nh ngh v khng va ny, cho nn Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic mi xut hin th gian.

    (Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Tam Php, s 346)

    26. BA THI V THNG

    Sc, th, tng, hnh, thc qu kh, v lai l v thng hung chi l sc, th, tng, hnh, thc hin ti. Thnh t hy qun st nh vy: Khng hi tng sc qu kh, khng tm cu sc v lai, i vi sc hin ti th nn nhm tm, ly dc, hng thng n dit tn. Th, tng, hnh, thc cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 1, Kinh Qu Kh V Thng, s 8)

    27. BA TH S HI CA NGI CON MT M

    Ny T-kheo, c ba th s hi ca con khng m m Ta t mnh gic ng thnh o v thng k thuyt. Nhng g l ba? Ny T-kheo, khi ngi con gi, khng c ngi m no c th ni: Con, con ch gi, m s thay con! Hoc khi ngi m gi, cng khng c ngi con no bo: M, mong m ch gi! Con gi thay m cho! gi l ci s hi ca con khng m th nht m Ta t mnh gic ng thnh o V thng k thuyt.

    Li na, T-kheo, khi ngi con b bnh, ngi m khng th ni: Con ng bnh! M s thay con! Hoc khi m b bnh, con cng khng th bo: M ng bnh, con bnh thay m! gi l ci s hi ca con khng

    30

    m th hai m Ta t mnh gic ng thnh o V thng k thuyt.

    Li na, khi ngi con cht, ngi m khng th ni: Con, ng cht! Nay m s thay con! Hoc khi ngi m cht, ngi con cng khng th bo: M, ng cht! Con s thay m! gi l ci s hi ca con khng m th ba m Ta t mnh gic ng thnh o V thng k thuyt.

    Cc T-kheo bch Pht: C o l no, c hnh tr no tu tp, tu tp nhiu, dn n on tr c ba th s hi ca con c m trc v on tr c ba th s hi ca con khng m sau khng?

    Pht bo cc T-kheo: C o l, c hnh tr dn n on tr c ba s s hi ny. Nhng g l o l? Nhng g l hnh tr m tu tp, tu tp nhiu, dn n on tr c ba th s hi ca con c m trc v on tr c ba th s hi ca con khng m sau? l tm Thnh o phn: Chnh kin, chnh ch, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh phng tin, chnh nim, chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 28, Kinh y, s 758)

    28. BA BC TN S

    1. C mt hng tn s thy i hin ti chn tht l ng, ri theo ch bit y m thuyt, nhng khng th bit nhng vic sau khi cht. l hng thy th nht xut hin th gian.

  • 31

    2. Li na, ny Tin-ni c mt hng tn s, thy i hin ti chn tht l ng, sau khi cht cng thy l ng, ri theo ch bit y m thuyt.

    3. Li na, ny Tin-ni c mt hng tn s, khng thy i hin ti chn tht l ng, sau khi mng chung cng li khng thy chn tht l ng.

    Ny Tin-ni, hng tn s th nht thy i hin ti chn tht l ng, ri theo ch bit y m thuyt, th gi l on kin.

    Hng tn s th hai, thy i hin ti v i v lai chn tht l ng, ri theo ch bit y m thuyt, th gi l thng kin.

    Hng tn s th ba, khng thy i hin ti chn tht l ng v sau khi cht cng khng thy ng, th l Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic ni, hin ti ct t i, ly dc, dit tn, chng Nit-bn.

    y l ch su xa kh thy kh bit, cn phi qun chiu su xa, vi diu mi thu o c, ch c bc thng tu mi hiu r, cn loi chng sanh thng tnh th cha c kh nng bit c. V sao? V chng sanh lu i c nhng kin gii d bit, nhn th d bit, s mong cu d bit, nhng c mun d bit.

    (Tp A-hm, Quyn 5, Kinh Tin Ni, s 105)

    29. BN TAY SCH

    Nu c T-kheo no c v lng tam-mui, t thn

    32

    tc chng, thnh tu v an tr, i vi s dit tn ca hu thn, Nit-bn, ny khi hoi dit m tm sanh ra tin vui, khng luyn tic hu thn. Ging nh ngi dng bn tay kh ro, sch s, vn vo cnh cy, th tay s khng b dnh theo cy. V sao? V bn tay sch.

    Cng vy, nu T-kheo no c v lng tam-mui, t thn tc chng, thnh tu v an tr, i vi s dit tn ca hu thn, Nit-bn ny khi hoi dit m tm sanh ra tin vui, khng luyn tic hu thn; ngay trong i ny ty thun gio php, cho n khi mng chung khng cn sanh li ci ny na.

    (Tp A-hm, Quyn 18, Kinh N Thy, s 492)

    30. BT HI

    Tm t khng tng hi Khng hi cc chng sanh Tm thng khng on kt L con ng sanh Thin.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Gii G, s 1299)

    31. BT THIN NH TRNG CUI THNG

    Nh trng cui thng, nh sng mt, mu sc cng mt, s h cng mt, ngy m cng lc cng tiu gim cho n khng cn xut hin. Cng vy, c ngi i vi Nh Lai m tn tm tch tnh, th tr tnh gii, kho hc, nghe nhiu, nhng bt phn mnh b th, chnh kin chn tht; nhng sau li thoi tht, tn tm thanh tnh

  • 33

    i vi Nh Lai, i vi s tr gii, b th, nghe nhiu, chnh kin chn tht ngay thng; i vi s b th, tr gii, a vn, chnh kin, tt c u b nh mt; ngy m cng lc cng tiu gim, cho n trong khonh khc tt c u b qun mt.

    Li na, ny B-la-mn, nu ngi thin nam no, m khng thn quen gn gi thin tri thc, khng thng xuyn nghe php, khng suy ngh chn chnh, thn lm cc hnh vi c, ming ni li c, ngh v nhng iu c, th v nhng nhn duyn c to ra ny, nn khi thn hoi mng chung s b a vo trong ng c, a ngc. Nh vy, ny B-la-mn, ngi nam bt thin c v nh trng.

    (Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Mt trng, s 94)

    32. BY A CON B CHT

    C thiu ph B-la-mn tn l B-t-tra, c su ngi con qua i lin tip. V nh con nn pht cung, trn trung, xa tc, c theo ng m chy, n trong vn Am-la, Di-hy-la. By gi, Th Tn ang thuyt php cho v lng i chng ang vy quanh. T xa, thiu ph B-la-mn B-t-tra trng thy Th Tn. Va thy, bng tnh tm li, thn thng xu h np mnh ngi xm xung.

    By gi, Th Tn bo Tn gi A-nan ly y a cho b khoc vo. Th Tn v b thuyt php, khai th, ch gio, soi sng, lm cho hoan h. Nh thng l, c Pht thuyt php theo th lp cho n khi tn tm thanh tnh, th tam t quy.

    34

    Sau khi nghe Pht thuyt php, b hoan h, ty h, lm l ra v.

    Sau ngi con th by ca u-b-di B-t-tra ny t nhin li qua i. Nhng b u-b-di ny khng cn u bi, kh, no, khc lc na. Lc ny, chng ca b u-b-di B-t-tra lm k ni vi b rng:

    Nhng a con trc cht Nh thng sanh u kh Ngy m khng n ung Cho n pht cung in Nay chn a th by Sao khng sanh u kh?

    u-b-di B-t-tra lin ni k p li cho chng rng:

    Con chu c c ngn Nhn duyn ha hp sanh lu thnh qu kh Ti v ng cng vy. Con chu v dng h S ny khng hn lng Sanh ni ny, ni kia Tn st, n tht nhau. Nu bit cuc sng c Sanh u kh lm g

  • 35

    Ti bit xut ly S sng cht, cn mt. Khng cn sanh u kh Do nhp Chnh php Pht.

    (Tp A-hm, Quyn 44, Kinh B-T-Tra, s 1178)

    33. BY THN

    Do c ci g, do khi ci g, do h ly ci g, do m ui ci g, do thy ng ni ci g, khin cho chng sanh thy nh vy, ni nh vy: C by thn, chng phi to tc, chng phi l c to tc; chng phi bin ha, chng phi l c bin ha, l chc tht, khng dao ng, khng git.

    Nhng g l by? l: thn t, thn nc, thn la, thn gi, kh, lc, mng.

    By loi thn ny chng phi to tc, chng phi l c to tc; chng phi bin ha, chng phi l c bin ha, l chc tht, khng dao ng, khng git, khng chuyn, khng bin, khng bc bch nhau; hoc phc, hoc c, hoc phc c; hoc kh, hoc vui, hoc kh vui; hoc ngi b bu u, hoc ngi chm u, cng khng bc bch th gian; hoc mng, hoc thn, trong khong by thn, chu ng ao m qua li cng khng hi mng; y khng git, khng ngi git; khng tri buc, khng ngi tri buc; khng nh ngh, khng ngi nh ngh; khng dy d, khng ngi dy d?

    36

    Do c sc, sanh khi sc, h ly, m ui sc, ni sc thy ng, cho nn, u, bi, kh, no cha khi th khin cho khi; u, bi, kh, no khi, th khin tng trng rng thm. i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 7, Kinh Tht Thn, s 161)

    34. BY TH

    Nu ngi no c kh nng th tr by th ch nh nhn duyn ny, ngi y s c sanh ln ci Thin Thch. Thin Thch xa kia lc cn lm ngi thng, phng dng cha m cng cc bc tn trng trong gia tc, vi gng mt hi ha, li ni mm mng, khng ni d, khng ni hai li, thng ni chn tht. i vi th gian keo kit, ngi ny tuy ti gia, nhng khng keo ln; thc hnh gii thot th, sing b th, thng a hnh b th, m hi b th cng dng, b th bnh ng tt c.

    (Tp A-hm, Quyn 40, Kinh s 1104)

    35. B SN GIN TH CH LY SN GIN P LI

    Vo i qu kh, c mt con qu D-xoa xu x, ngi trn ch ngi trng ca Thch. Khi ch Thin Tam thp tam thy qu xu x ny ngi trn ch ngi trng ca Thch ri, mi ngi u ni sn. Lc ch Thin ni sn nh vy, th c theo ci sn nh vy, nh vy, con qu kia dung mo dn dn tr nn xinh p. Khi y ch Thin Tam thp tam n ch Thch, tu Thch rng: Kiu-thi-ca, nn bit cho, c mt con qu xu x ngi trn ch ngi trng ca Thin vng. Khi ch Thin chng ti thy

  • 37

    con qu xu x ngi trn ch ngi trng ca Thin vng th ni gin v cng v ty theo s ni gin ca ch Thin chng ti, con qu kia theo cng tr nn xinh p.

    Thch -hon Nhn bo ch Thin Tam thp tam: Chnh s sn nhu kia c th i tr con qu.

    By gi, Thch t n ch con qu kia, sa li y phc, by vai hu, chp tay xng tn ba ln rng: Nhn gi, ti l Thch -hon Nhn.

    Theo s cung knh khim h nh vy ca Thch -hon Nhn, m con qu kia cng ty thuc vo nh vy, nh vy, dn dn tr li xu x, lin bin mt. Khi y, Thch -hon Nhn t an ta ri ni k:

    Ngi ch nn sn nhu B sn ch p sn i c ch sanh c Nn ph hoi kiu mn. Khng sn cng khng hi Gi l chng Hin thnh Ti c khi sn hn Tr vng nh ni . Nn gi cn gin li Nh iu xe nga sng Ta ni ngi kho iu

    38

    Chng phi ngi cm dy.

    (Tp A-hm, Quyn 40, Kinh D Xoa, s 1107)

    36. B MA CHI PHI

    Nu c Sa-mn, B-la-mn no tp cn vi sc, b ma chi phi, ri vo tay ma, theo c mun ca ma, b ma tri buc, khng thot ra khi si dy tri ca ma. i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy. Nu Sa-mn, B-la-mn no khng tp cn sc, th nhng Sa-mn, B-la-mn y khng b ma chi phi, khng ri vo tay ma, khng chy theo c mun ca ma, s khng b ma tri buc, thot si dy tri ca ma.

    i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Tip Cn, s 131)

    37. BIN T CA HU THN

    Th no l bin t ca hu thn? L ch cho nm th m, l: Sc th m; th, tng, hnh, thc th m.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Tht Gic, s 70)

    38. BIN T CA KH

    Chng sanh t v th sanh t lun chuyn mi, m khng bit bin t ti s ca kh. Ny cc T-kheo, cc ng thy cc chng sanh m sanh lng s hi, dng ng chn lng; nn ngh rng: Qu kh chng ta chc chn tng st sanh, tng lm tn thng, tng lm hi, tng lm c tri thc, mi mi trong sanh t lun hi v

  • 39

    thy, khng bit bin t ti s ca kh.

    (Tp A-hm, Quyn 34, Kinh Khng B, s 944) 39. BIN T DIT TN HU THN

    Th no l bin t dit tn ca hu thn? Tc l i ny, i v hu ng lai i i vi tham h,

    m trc ci ny hay ci kia, tt c u c on tr, dit tn kh kh, ly dc, tch dit, tnh ch.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Tht Gic, s 70) 40. BIN T TP KHI CA HU THN

    Th no l bin t tp khi ca hu thn? l i, i v hu ng lai i i vi tham h, m

    trc ci ny hay ci kia. (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Tht Gic, s 70)

    41. BIN TRI

    i vi sc m u, bi, kh, no ht, ly dc, dit, tch tnh; th gi l bin tri sc. i vi th, tng, hnh, thc m u, bi, kh, no ht, ly dc, dit, tch tnh; th gi l bin tri th, tng, hnh, thc.

    (Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Hu Lu, s 111) 42. BIT

    T-kheo nn bit, phm phu v quen m nhim ng dc nn khng bit chn v ; cn Thnh nhn v thnh tu c tr tu y nn thng bit .

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh Tiu Th on, s 264)

    40

    43. BIT NH THT V TNG

    Th no l bit nh tht v tng?

    C su tng thn. Tng pht sanh t xc ca mt; tng pht sanh t xc ca tai, mi, li, thn, . gi l s hin hu ca tng.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42)

    44. BIT V SC

    Th no l nh tht tri v sc?

    Nhng g l sc l tt c bn i v sc do bn i sanh ra. gi l sc.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Ng Chuyn, s 41)

    45. BN BT HOI TNH

    Cc ng nn khi lng thng mn v lng t bi. i vi nhng g cc ng ni, nu c ngi no thch nghe, thch lnh th th cc ng hy v h m ni v bn bt hoi tnh, khin cho chng nhp, khin cho an tr. Nhng g l bn? Bt hoi tnh i vi Pht; bt hoi tnh i vi Php; bt hoi tnh i vi Tng; thnh tu Thnh gii. V sao? D bn i: t, nc, la, gi c s thay i tng gim, bn bt hoi tnh ny cha tng c s tng gim bin khc. Chng khng tng gim bin khc, cho nn a vn Thnh t thnh tu c i vi Pht, m nu b a vo a ngc, ng qu, sc sanh, th iu ny khng th c c. Cho nn, cc T-kheo nn hc nh vy: Ti s thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; s thnh tu bt hoi

  • 41

    tnh vi Php, Tng v thnh tu Thnh gii v s thit lp cho ngi khc cng c thnh tu.

    (Tp A-hm, Quyn 30, Kinh T Bt Hoi Tnh, s 836)

    46. BN HNG NGI TRONG CHNH PHP

    1. Hng thin nam khi nghe nhng ngi nam ngi n chm xm lng ging khc b tt bnh khn kh cho n sp cht; nghe vy lin pht sanh lng s hi vi chnh t duy, nh con nga tt kia ch cn nhn bng roi l iu khin n c.

    2. C hng thin nam khng do nghe nhng ngi nam ngi n chm xm lng ging khc b kh v lo bnh t sanh lng s hi vi chnh t duy, nhng phi thy nhng ngi nam ngi n chm xm lng ging khc b kh v lo bnh t th mi sanh lng s hi vi chnh t duy, nh con nga tt kia cn chm vo lng ui ca n, th c th nhanh chng iu phc theo ngi iu khin.

    3. C hng thin nam khng do nghe, thy nhng ngi nam n chm xm lng ging khc b kh v lo bnh t m sanh lng s hi vi chnh t duy; nhng v thy thnh p chm xm c nhng ngi quen bit, thn thuc b kh v lo bnh t nn sanh lng s hi vi chnh t duy. Nh con nga tt kia, phi b roi chm vo da tht, sau mi chu theo iu phc ngi iu khin.

    4. C hng thin nam khng do nghe thy nhng ngi nam n chm xm lng ging khc v nhng ngi

    42

    thn thuc b kh v lo bnh t nn sanh lng s hi vi chnh t duy; nhng chnh t thn b kh v lo bnh t mi sanh lng nhm tm s hi vi chnh t duy. Nh con nga tt kia, phi b m vo da tht thu xng ct, sau mi chu theo iu phc ca ngi iu khin, th gi l hng thin nam th t trong Chnh php lut c th t iu phc.

    (Tp A-hm, Quyn 33, Kinh Tin nh, s 922)

    47. BN LOI THC N

    C bn loi thc n: thc n nm th, thc n t xc, thc n bi t v thc n ca thc.

    Th no l bit nh tht v s tp khi ca thc n? Kht i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham m h ly ni ny ni kia; gi l s tp khi ca thc n. Bit nh tht v s tp khi ca thc l nh vy.

    Th no l bit nh tht v s dit tn ca thc n? Kht i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham m h ly ni ny ni kia, thy u dt b khng cn st, x b, nh ra, on tn, ly dc, dit, tch tnh; gi l s dit tn ca thc n. Bit nh tht v s dit tn ca thc n l nh vy.

    Th no l bit nh tht v con ng a n s dit tn ca thc n? Tm Thnh o: Chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mnh, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh; gi l con ng a n s dit tn ca thc n. Bit nh tht v con ng a

  • 43

    n s dit tn ca thc n l nh vy.

    a vn Thnh t nh vy l bit nh tht v thc n, bit nh tht v s tp khi ca thc n, bit nh tht v s dit tn ca thc n, bit nh tht v con ng a n s dit tn ca thc n; cho nn a vn Thnh t trong php lut ny, c y chnh kin, thnh tu trc kin; thnh tu bt hoi tn i vi Pht, thm nhp Chnh php, t c Chnh php ny, t ng Chnh php ny.

    (Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Cu-hi-la, s 344)

    48. BN LOI THC N AN LC

    Ging nh bn loi thc n i vi t i, an lp chng sanh, gip ch v duy tr. Nhng g l bn? on thc, xc thc, t thc v thc thc.

    Cng vy, c bn th thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. Nhng g l bn? l i vi Pht thnh tu tm thanh tnh bt hoi, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh. i vi Php, Tng thnh tu tm thanh tnh bt hoi v thnh tu Thnh gii, l thc n an lc vn thm nhun bi phc c, thm nhun bi php lnh.

    (Tp A-hm, Quyn 41, Kinh Bn Loi Thc n, s 1131)

    49. BN LC CA NGA TT

    Nga tt th gian c bn nng lc, nn bit chng c vua dng ko xe. Nhng g l bn? l khn

    44

    ngoan, nhanh nhn, kham nng, thun tnh. Cng vy, hng thin nam thnh tu bn c, c th gian tn trng, phng s cng dng, l m rung phc trn ht. Nhng g l bn? L thin nam thnh tu gii thn v hc, nh thn v hc, tu thn v hc v gii thot thn v hc.

    (Tp A-hm, Quyn 33, Kinh T, s 921)

    50. BN NIM X

    Th no l bit nh tht v kh? Sanh kh, gi kh, bnh kh, cht kh, i xa la l kh, on ght gp nhau l kh, mong mun khng c l kh. Nh vy, ni tm, nm th m l kh; gi l kh. Bit nh tht v kh l nh vy.

    Th no l bit nh tht v s tp khi ca kh? Kht i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham m h ly ni ny ni kia; gi l s tp khi ca kh. Bit nh tht v s tp khi ca kh l nh vy.

    Th no l bit nh tht v s dit tn ca kh? Kht i i vi hu tng lai, i i vi h tham, tham m h ly ni ny ni kia, thy u on tr, khng cn st, cho n, tch tnh; gi l s dit tn ca kh. Bit nh tht v s dit tn ca kh l nh vy.

    Th no l bit nh tht v con ng a n s dit tn ca kh? Tm Thnh o nh ni trn. gi l con ng a n s dit tn ca kh. Bit nh tht v con ng a n s dit tn ca kh l nh vy.

  • 45

    a vn Thnh t nh vy l bit nh tht v kh, bit nh tht v s tp khi ca kh, bit nh tht v s dit tn ca kh, bit nh tht v con ng a n s dit tn ca kh. Nh vy Thnh t trong php lut ny, c y chnh kin, thnh tu trc kin; thnh tu bt hoi tn i vi Pht, thm nhp Chnh php, t c Chnh php ny, t ng Chnh php ny.

    (Tp A-hm, Quyn 14, Kinh Cu-hi-la, s 344) 51. BN PHP GIP NGI TI GIA LI CH HIN TI

    1. Phng tin y : Ngi thin nam t nui sng bng cc ngh nghip k xo, nh lm rung, bun bn, phc v vng s, chp sch, ton thut, hi ha. i vi nhng ngh nghip k xo , lun tinh tn sing nng trau di.

    2. Th h y : Ngi thin nam c tin bc, go la, do n lc m thu hoch, t tay mnh lm ra, ng nh php m c c, tch cc gi gn, khng cho vua, gic, nc, la, tc ot, hay tri, chm, mt mt. Ngc li, nu khng kho gi gn s tiu mt; hay nu khng lu tm n chng, th s b ngi khc chim ly, cng nhng tai nn s lm cho h hng.

    3. Thin tri thc y : C ngi thin nam khng mt iu , khng bung lung, khng di tr, khng hung him. Nhng tri thc nh vy, c kh nng kho lo an i; s su kh cha sanh c th khin khng sanh, s su kh sanh c th khai m, tnh gic; nhng iu vui thch cha sanh c th khin sanh nhanh, nhng iu vui thch

    46

    sanh khin gi gn khng mt.

    4. Chnh mng y : Ngi thin nam c c nhng tin ca, trong vic chi thu cn i, bo qun chu tt, khng cho vic nhp nhiu m xut t, hay xut nhiu m nhp t; nh ngi cm cn t th phi thm, nhiu th phi bt, cho n lc no bit cn bng th mi thi. Nh vy, ngi thin nam cn i c ti vt ca mnh trong khi xut nhp ngang nhau, khng khin cho nhp nhiu xut t, hay xut nhiu nhp t. Nu ngi thin nam khng c tin ca nhiu m s dng rng ri qu trn, th do s sinh hot ny m ngi ta ni l qu u-m-bt khng c ht ging; ham mun ngu si, khng bit ngh n sau ny. Hoc c ngi thin nam d dt m khng dm tiu dng, mi ngi gn u ni: Ngi ngu si ny nh con ch cht i. Cho nn ngi thin nam, nhng tin ca c c, nn t mnh cn i, xut nhp ngang nhau.

    l bn php gip cho ngi th tc ti gia c li ch hin ti v an lc ngay hin ti.

    (Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Ut-x-ca, s 91)

    52. BN PHP LI CH I SAU

    1. c tin y : i vi Nh-lai, ngi thin nam c tm knh tin, gc r tn vng chc, m ch Thin, Ma, Phm cng vi loi ngi khng th ph hoi.

    2. Gii y : Ngi thin nam khng st sinh, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ru.

  • 47

    3. Th y : Ngi thin nam vi tm khng vy bn bi s keo kit, sng i ti gia m hnh b th bung x, thng t tay mnh cho, vui v tu hnh th x.

    4. Tu y : Ngi thin nam bit nh tht v Kh Thnh ; bit nh tht v Tp, Dit, o Thnh .

    l bn php c th lm cho li ch i sau, an lc i sau.

    (Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Ut-x-ca, s 91)

    53. BN SN

    Th nh nc c tch cha trong ao h gia ng hoang, m khng c ngi dng n ung n, tm ra, nc trong m b nung kh tiu ht.

    Cng vy, k s bt thin c ti vt thng diu, m khng t th dng, khng bit phng dng cha m, cung cp cho v con, b con quyn thuc, oi ngh n ti t, gip cho ngi quen bit, khng bit ty thi cng dng Sa-mn, B-la-mn, gieo trng vo rung phc th thng, hng n ch cao qu, hng th an lc lu di, i sau sanh v ci tri. c nhng ti vt th thng m khng bit cch dng rng ri thu li ln, cng ging nh h nc kia vy.

    (Tp A-hm, Quyn 46, Kinh Bn Sn, s 1232)

    54. BN TH

    Th c bn, l dc th, ng th, kin th v gii th.

    48

    Dim-ph-xa hi X-li-pht: C con ng no, c s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu, th c th on tr nhng th ny khng?

    X-li-pht p: C. l tm Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 18, Kinh Dim-Ph-Xa, s 490)

    55. BI TC

    Mt, tai, cng vi mi Li, thn, nhp x i vi danh sc kia Dit ht khin khng cn Cc thc dit hn Ni dt bi tc.

    (Tp A-hm, Quyn 44, Kinh Bi Tc, s 1187)

    56. BUNG B S C AN VUI LU DI

    Ging nh cy ci trong rng K-hon; c ngi n cht cnh l ri em i, cc ng cng chng ly lm lo bun. V sao? V nhng cy ny chng phi ta, chng phi s hu ca ta.

    Cng vy, ny cc T-kheo, nhng g khng l thch ng ca cc ng, hy la b tt c. Nu xa la ht ri, cc ng s c an vui lu di. Nhng g khng phi thch ng ca cc ng? Sc khng phi l thch ng ca cc ng, phi la b ht. Nu xa la ri th s c an vui lu di. Cng vy, th, tng, hnh, thc khng phi thch ng ca

  • 49

    cc ng, hy nhanh chng la b. Nu bung b cc php ny ri, s c an vui lu di.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh K Lm, s 269)

    57. CI G KH TRONG O HIN THNH?

    Ngoi o Dim-ph-xa hi X-li-pht: Trong php lut ca Hin thnh c vic g kh?

    X-li-pht bo Dim-ph-xa: Ch c xut gia l kh.

    Hi: Xut gia, ci g l kh?

    p: i lc kh.

    Hi: i lc, ci g l kh?

    p: Thng tu tp thin php l kh.

    Hi: C con ng no, c s thc hnh no m tu tp, tu tp nhiu, thng tu tp, th thin php tng trng khng?

    p: C. l tm Thnh o: chnh kin, chnh ch, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh phng tin, chnh nim, chnh nh.

    Dim-ph-xa ni: Tha Tn gi X-li-pht, y l con ng tt p, y l s thc hnh tt p, nu c tu tp, tu tp nhiu, i vi cc php thin thng tu tp tng trng. Tha Tn gi X-li-pht, nu ngi xut gia lun lun tu tp con ng ny, th chng bao lu s nhanh chng dit tn c cc hu lu.

    (Tp A-hm, Quyn 18, Kinh Dim-Ph-Xa, s 490)

    50

    58. CI G S LNG NHIU?

    Gii c nng hn t Mn cao hn h khng Hi tng nhanh hn gi T tng nhiu hn c.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Vt G, s 1298)

    59. CM TH TCH TNH

    V nh hai thanh g c xt vo nhau, ha hp sanh ra la. Nu hai thanh g ri nhau, th la cng theo m dit mt. Cng vy, cc th duyn xc m tp khi, do xc m sanh, do xc m tp khi; nu khi s xc chm th ny th kia m tp khi, th nhng cm th th ny th kia cng tp khi. Khi s tp khi ca s xc chm th ny th kia dit, th s tp khi ca cm th th ny th kia cng dit mt, mt m, tch tnh.

    (Tp A-hm, Quyn 12, Kinh V Vn, s 290)

    60. CN NH

    T-kheo ly dc, ly php c bt thin, c gic c qun, c h lc do vin ly sanh, cho n, chng v an tr T thin. gi l cn nh.

    (Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Phn Bit, s 647)

    61. CN NIM

    T-kheo sng qun thn trn ni thn, tinh cn phng tin, chnh nim chnh tr, iu phc tham u th gian;

  • 51

    sng qun ngoi thn, ni ngoi thn; v th, tm, php trn php cng ni nh vy. gi l cn Nim.

    (Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Phn Bit, s 647) 62. CN TN

    T-kheo khi tn tm thanh tnh, cn bn bn chc i vi Nh Lai m cc Sa-mn, B-la-mn khc, ch Thin, Ma, Phm, Sa-mn, B-la-mn, cng th gian khc khng th lm cn tr, ph hoi tm y, th gi l cn Tn.

    (Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Phn Bit, s 647) 63. CN TINH TN

    Php c bt thin sanh, khin cho on m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php c bt thin cha sanh, khin khng sanh, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php thin cha sanh, khin cho sanh, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. Php thin sanh, khin cho an tr khng mt, khin khng sanh, tu tp tng rng, m pht khi dc, n lc phng tin, nhip tm, sch tin. gi l cn Tinh tn.

    (Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Phn Bit, s 647) 64. CN TU

    T-kheo bit nh tht v Kh Thnh , bit nh tht v Kh tp Thnh , Kh dit Thnh , Kh dit o tch Thnh . gi l cn Tu.

    (Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Phn Bit, s 647)

    52

    65. CNH NHNH L V THNG

    Ny cc T-kheo-ni, th nh cy i th c gc, cnh, nhnh, l. Gc chng cng l v thng, nn cnh, nhnh, l cng u l v thng. Nu c ngi bo rng khng c cnh, nhnh, l ca cy ny, m ch c ci bng ca n l thng tr mi mi, khng bin i, th li ni ny c ng khng?

    Cc T-kheo-ni p: Bch Tn gi Nan-, khng. V sao? V nh gc, cnh, nhnh, l cy ln ny; gc chng cng l v thng, nn cnh, nhnh, l cng l v thng. Khng gc, khng cnh, khng nhnh, khng l, th ci bng nng vo ni cy , tt c cng u khng.

    (Tp A-hm, Quyn 11, Kinh Th Thanh D, s 273)

    66. CT DNG

    Ct dng, ngha l dng i ni sanh t. T-kheo A-la-hn kia dt sch cc lu, dit, bin tri, ct t r, nh cht ngn cy a-la khng sanh tr li na, i v lai thnh php bt sanh.

    Chng cn tri, l ba h phc: tham dc phc, sn nhu phc, ngu si phc. T-kheo A-la-hn kia dt sch cc lu, dit, bin tri, ct t r, nh cht ngn cy a-la khng sanh tr li na, i v lai thnh php bt sanh.

    (Tp A-hm, Quyn 21, Kinh Na-gi-t-a, s 566)

  • 53

    67. CT T DNG MA

    i ny v i khc Minh tr kho hin by Ch ma n, khng n Cho n i ma cht. Tt c u c bit Bng tr ng chnh gic Ct t cc dng ma Ph hoi, khin tiu mt. Khai m ca cam l Hin hin o chnh chn Tm lun lun vui v n c ni an n.

    (Tp A-hm, Quyn 47, Kinh Chn B, s 1248)

    68. CY N

    Ny cc T-kheo, thi qu kh c ng vua nghe ting n hay cha tng c c, nn sanh yu thch, say m, chm m. Vua hi cc v i thn rng: l nhng m thanh g m nghe kh i qu vy? i thn tu: Tu b h, l nhng ting n. Vua ni vi i thn: Khanh hy em nhng m thanh n y. i thn vng li, lin em cy n n tu: Tu i vng, y chnh l cy n to ra m thanh hay. Vua ni i thn: Ta khng cn cy n, m ch cn em nhng m thanh kh i nghe ln trc n. i thn tu: Cy n ny cn

    54

    phi c nhiu th, l phi c cn, c mng, c thng, c dy, c da v ngi n gii. Cn phi hi nhng nhn duyn ny mi thnh m thanh. Nu thiu i nhng dng c ny th s khng c c m thanh. m thanh m b h nghe trc y qua lu ri, chng bin chuyn v cng dit mt ri, khng th em n c.

    Lc y, nh vua t ngh: i! Cn g vt h ngy ny! n th gian l vt h ngy, m khin cho ngi i say m vy sao? By gi cc khanh hy em ch ra tng mnh, ri vt b khp mi phng. Cc i thn vng lnh, ch ra thnh trm mnh, nm khp mi ni.

    Nh vy, T-kheo, nu i vi sc, th, tng, t, dc; bit nhng php ny l v thng, hu vi, do tm duyn sanh, ri lin cho l ng, ng s. Nhng th y, vo lc khc, tt c u khng. Ny cc T-kheo, hy bng chnh tr bnh ng nh vy m qun st nh tht.

    (Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Cy n, s 1169)

    69. CY NG HNG NO?

    V nh cy ln sanh trng m nghing xung di, cng nghing su cng mun . Nu cht r n, cy s phi ng, thun theo chiu nghing xung.

    Cng vy, T-kheo tu bn Nim x, lu ngy nhm thng ti, o su, vn chuyn, hng n vin ly, nhm thng ti, o su, vn chuyn, hng n gii thot; nhm thng ti, o su, vn chuyn, hng n Nit-bn.

    (Tp A-hm, Quyn 20, Kinh Hng Nit Bn, s 545)

  • 55

    70. CHA M NHIU NH S TH TRE

    Chng sanh t v th sanh t lun chuyn mi, m khng bit bin t ti s ca kh. Cc T-kheo, cc ng ngh th no? Tt c loi c cy trn mt t ny, nu x ra lm th bng bn ngn tay dng m cha m ca cc ng tri qua sanh t lun hi th s th tre ht, nhng s cha m cc ng vn cn khng ht.

    Ny cc T-kheo, t v th sanh t lun chuyn mi nh vy, m khng bit bin t ti s ca kh. Cho nn cc T-kheo hy hc nh vy: Hy sing nng tinh tn, on tr cc hu, ch cho tng trng.

    (Tp A-hm, Quyn 34, Kinh Tho Mc, s 940)

    71. CHNH NIM

    Ny cc T-kheo, cn thn ch t duy nhng iu th gian t duy. V sao? V nhng iu t duy ca th gian chng li ch g cho php, chng li ch g cho phm hnh, chng phi tr, chng phi gic, khng thun Nit-bn. Cc ng nn chn chnh t duy, y l Kh Thnh , y l Kh tp Thnh , y l Kh dit Thnh , y l Kh dit o tch Thnh . V sao? V t duy nh vy c li ch cho php, c li ch cho phm hnh, l tr, l gic, thun hng Nit-bn.

    (Tp A-hm, Quyn 16, Kinh Thuyt Php, s 365)

    72. CHNH QUN ST

    Pht bo cc T-kheo: Hy lng nghe v suy ngh k,

    56

    Ta s v cc ng m ni.

    ni sc khng thy c ng, khc ng, trong nhau. Th, tng, hnh, thc cng li nh vy.

    T-kheo, sc l thng hay v thng?

    Cc T-kheo bch Pht: Th Tn, l v thng.

    Pht bo cc T-kheo: C phi v thng l kh?

    Cc T-kheo bch Pht: Th Tn, l kh.

    Pht bo: T-kheo, nu v thng, kh, l php bin dch, vy a vn Thnh t trong c thy ng, khc ng, hay trong nhau khng?

    Cc T-kheo bch Pht: Th Tn, khng.

    Pht bo: Th, tng, hnh, thc cng li nh vy. Cho nn, T-kheo, nhng g thuc sc, hoc qu kh, hoc hin ti, hoc v lai; hoc trong, hoc ngoi; hoc th, hoc t; hoc tt, hoc xu; hoc xa, hoc gn; tt c chng chng phi ng, chng phi khc ng, chng phi trong nhau. Th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Chnh Qun St, s 85)

    73. CHNH T DUY

    i vi sc, th, tng, hnh, thc cc ng hy t duy chn chnh, qun st v bit mt cch nh tht... thc l v thng. V sao vy? V T-kheo, i vi thc m t duy chn chnh, qun st v bit mt cch nh tht... thc l v thng, th i vi thc, dc tham c on tr. Do

  • 57

    dc tham c on tr m ni l tm gii thot.

    (Tp A-hm, Quyn 1, Kinh Chnh T Duy, s 2)

    74. CHNH TU

    Ci thy, ci nghe, ci hay, ci bit, ci s cu, ci s c, ci c nh ngh; tt c u chng phi ng, chng phi khc ng, chng trong nhau. gi l chnh tu.

    Nu c kin chp cho rng c ng, c th gian, c i ny, l php thng hng, khng bin dch, th tt c u chng phi ng, chng phi khc ng, chng trong nhau. gi l chnh tu.

    Li na, nu c kin chp cho rng khng phi ci ny l ti, khng phi ci ny l ca ti, khng phi l ti trong tng lai, khng phi l ca ti trong tng lai; th tt c chng cng u chng phi ng, chng phi khc ng, chng trong nhau. gi l chnh tu.

    (Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Sanh T Lu Chuyn, s 136)

    75. CHP PHP MT

    Th nh trong bin c, nu thuyn ch nhiu trn bo, chc s nhanh chng b m chm. Chnh php Nh Lai khng nh vy, m s b tiu dit t t. Chnh php ca Nh Lai khng b t lm hoi, khng b nc, la, gi lm hoi i. Cho n lc chng sanh c xut hin th gian, thch lm cc iu c, mun lm cc iu c, thnh tu cc iu c; phi php ni l php, php ni l phi php;

    58

    phi lut ni l lut; bng php tng t m c v thnh hnh. By gi Chnh php Nh Lai mi chm mt.

    Ny Ca-dip, c nm nhn duyn c kh nng lm cho Chnh php Nh Lai chm mt. Nhng g l nm? l nu T-kheo i vi i S m khng knh, khng trng, khng thnh cng dng; khi i vi i S khng knh, khng trng, khng thnh cng dng, sau vn nng ta sng. i vi php, hoc hc gii, hoc gio gii ty thun, hay cc phm hnh c i S khen ngi cng khng knh, khng trng, khng thnh cng dng m vn sng y ch. Ny Ca-dip, gi l nm nhn duyn lm cho Chnh php Nh Lai nhn y chm mt.

    (Tp A-hm, Quyn 32, Kinh Php Tng Hoi, s 906)

    76. CHT

    Tt c loi chng sanh C mng u phi cht Chng i theo nghip mnh T nhn qu thin c. Nghip c vo a ngc Lm lnh ln trn tri Tu tp o thng diu Lu ht, Bt-nit-bn. Nh Lai v Duyn gic Thanh vn t Pht

  • 59

    u phi b thn mng Hung l ngi phm phu.

    (Tp A-hm, Quyn 46, Kinh M, s 1227)

    77. CHO L TA THY TA BIT

    K phm phu ngu si khng hc, chp ng, v minh, phn bit m qun st nh vy, khng la ng s. Do khng la ng s, nhp vo cc cn. Khi nhp vo cc cn ri th s sanh ra xc. Su xc duyn vo nhng g c xc, phm phu ngu si khng hc sanh ra kh vui, t pht sanh ra nhng ci ny v nhng ci khc, l su xc thn. Nhng g l su? Xc nhp x ca mt; xc nhp x ca tai, mi, li, thn, .

    Ny T-kheo, c gii, php gii, v minh gii. Phm phu ngu si khng hc c chm bi v minh xc nn ni l hu, ni l v, ni l va hu va v, ni l chng phi hu chng phi v, ni l ta hn ht, ni l tng t, ta bit, ta thy.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Phn Bit III, s 63)

    78. CH SAI KHC GIA PHM PHU V NGI TR

    Ngi tr tu v b v minh che khut, i duyn rng buc, nn c c thc thn ny. Kia v minh dt tr, i duyn ht sch. Do v minh dt tr, i duyn ht sch, nn sau khi cht khng cn ti sanh na. V chng th sanh tr li nn gii thot khi sanh, lo, bnh, t, u, bi, kh, no. V sao? V ngi ny trc y tu phm hnh, chn chnh hng n dt sch kh, tn cng ca m kh, nn

    60

    ngi ny sau khi cht khng ti sanh tr li. Bi khng th thn nn gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no. l ch sai khc gia phm phu v ngi tr tu khi ni Ta tu cc phm hnh.

    (Tp A-hm, Quyn 12, Kinh Ngu Si Hit Tu, s 294)

    79. CH S HI

    Pht bo Ma-ha-nam: ng s hi! ng s hi! Sau khi mng chung ng s khng sanh ng d, cng khng cht d. Th nh cy ln thun xung, nghing xung, chi xung, nu cht gc r, s ng v ni no?

    Ma-ha-nam bch Pht: V pha thun xung, nghing xung, chi xung.

    Pht bo Ma-ha-nam: Ma-ha-nam cng nh vy, khi mng chung khng sanh ng d, cng khng cht d. V sao? V ng lu di tu tp nim Pht, nim Php, nim T-kheo Tng, nn sau khi mng chung, thn ny b ha thiu, hay b ngoi ngha a, b gi tp, nng thiu lu ngy thnh tro bi, nhng v tm thc lu di t trc c hun tp bi chnh tn, bi tnh gii, b th, a vn, tr tu, nn thn thc s hng ln ci an lc, i sau sanh v ci tri.

    (Tp A-hm, Quyn 33, Kinh T Khng, s 930)

    80. CH XEM THNG BN TH

    C bn th tuy tr, nhng khng th xem thng. Nhng g l bn? Vng t St-li, tui tuy tr nh, nhng ch xem thng. Rng con, tui tuy tr nh, nhng

  • 61

    ch xem thng. m la tuy nh, nhng ch xem thng. T-kheo tui tuy tr nh, nhng ch xem thng.

    By gi, Th Tn lin ni k: hnh tng St-li Danh ting, dng qu tc Tuy tui cn tr nh Ngi tr khng th khinh. Tt s ngi vua Nh li, sanh on hi Cho nn kh th khinh Phi sanh lng i knh. Ngi kho bit t h Hy gi k mng mnh Bnh ng m t h Trnh xa h mng. Ni lng xm, ch vng Nu gp rng con kia Ch cho l rn nh M sanh lng coi thng. Mnh rng nh nhiu mu Cng nn yn n Nam hay n khinh rn u b c lm hi.

    62

    Cho nn, t h Hy gi k mng mnh V kho t h ny Trnh xa h mng. Mnh ha khi xm thc D t nhng khng hn uc nh c th thiu Khp ni, nu ci . Thiu t nh dn ln Tn xm lng thnh p Cho nn, t h Nn nh h mng mnh. V kho t h ny Trnh xa t h B la d thiu t Trm th c chy ri. Tt ri, khng co rt La tt c li sanh Nu khinh hy T-kheo Ngi gi la tnh gii. Th t mnh, con chu Tai nn lu trm i Nh t cy a-la

  • 63

    Khng bao gi sanh li. Cho nn phi t h Nh t h mng mnh V kho t h ny Trnh xa h mng. hnh tng St-li Rn con v m la tnh gii, T-kheo Khng nn sanh coi thng. Cho nn phi t h Nh t h mng mnh V kho t h ny Trnh xa h mng.

    (Tp A-hm, Quyn 46, Kinh Tam B , s 1226)

    81. CH PHT NHIU NH S CT SNG HNG

    B-la-mn hi: Tha C-m, i v lai s c bao nhiu c Pht?

    Pht bo B-la-mn: Pht i v lai c v lng nh s ct sng Hng.

    By gi, B-la-mn ngh rng: Cc ng Chnh ng Chnh Gic i v lai s c v lng nh s ct sng Hng, ta s theo cc Ngi tu phm hnh.

    B-la-mn sau khi nghe nhng g c Pht ni,

    64

    hoan h, ty h, t ch ngi ng dy ra v. Trn ng v, Ba-la-mn va i va ngh: Hm nay ta ch hi Sa-mn C-m v ch Pht i v lai ch cha hi ch Pht qu kh. Lin tr li hi Th Tn:

    Th no C-m, i qu kh c bao nhiu c Pht?

    Pht bo B-la-mn: Pht i qu kh cng c v lng nh s ct sng Hng.

    Lc y B-la-mn lin ngh: Ch Pht Th Tn trong i qu kh cng c v lng nh s ct sng Hng, m ta cha tng thn cn. Gi s v lng cc ng Chnh ng Chnh Gic trong i v lai nh s ct sng Hng, cng s khng thn cn vui vy, th trong hin ti ta nn ch Sa-mn C-m tu hnh phm hnh. Nhn chp tay bch Pht:

    Nguyn xin Th Tn cho php con xut gia tu phm hnh trong Chnh php lut.

    Pht bo B-la-mn: Chp thun cho ng xut gia tu phm hnh, c lm T-kheo trong Chnh php lut.

    (Tp A-hm, Quyn 34, Kinh Hng h s 946)

    82. CHNG SANH

    ni sc m nhim m trin min, do gi l chng sanh. ni th, tng, hnh, thc m nhim m trin min, nn gi l chng sanh.

    (Tp A-hm, Quyn 6, Kinh Chng sanh, s 122)

  • 65

    83. CHNG TU--HON

    C nm Cn. Nhng g gi l nm? l, cn Tn, cn Tinh tn, cn Nim, cn nh, cn Tu. Nu T-kheo no kho qun st nh tht i vi nm cn ny, ngi y i vi ba kt m on bin tri; l thn kin, gii th, nghi. gi l Tu--hon, khng cn ri vo php ng c, nht nh s hng thng n Chnh gic, cn by ln qua li Tri, Ngi, cui cng s cu cnh bin t ca kh.

    (Tp A-hm, Quyn 26, Kinh Tu--hon, s 644)

    84. CHUYN CN TU TP

    Ging nh g mi kho nui dng con mnh, thng xuyn p, iu ha nng lnh, cho d n khng mun g con tm cch t m v trng ra, nhng cc con ca n cng t tm cch thot ra ngoi mt cch an ton. V sao? V g mi thng xuyn p, iu ha nng lnh.

    Cng vy, T-kheo kho cn phng tin, th cho d khng mun dit sch cc lu gii thot, nhng vi T-kheo ny cc lu t ht, tm c gii thot. V sao? V nh vo s chuyn cn tu tp. Tu tp nhng g? Tu tp nim x, chnh cn, nh tc, cn, lc, gic, o.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh ng Thuyt, s 263)

    85. CHUYN RN C

    Th nh c bn con rn h hung c, c nghit, ng trong mt ci trp. By gi c mt ngi thng minh, khng ngu si, c tr tu, tm lc, nhm kh, cu sng chn

    66

    cht. Khi y, c mt ngi kia ni vi ngi ny rng: Nay, anh gi ci trp ng rn c ny. Hy lau chi, tm ra cho chng; gn gi, cho chng n. Thnh thong, cho chng ra, vo. Nu bn con rn ny thot ra, th rt c hi, hoc c th cn cht, hoc gn cht. Bn hy coi chng.

    By gi, ngi ny s hi b chy. Bng c nm k on th cm ao rt theo mun bt git: Ny bn, hy phng. Trong lc anh ang s bn con rn c v nm k on th hoa ao nn rui chy, th ngi kia li ni: Ny bn, bn trong cn c su tn gic ang ui theo rnh rp anh. Nu bt c, chng n s git. Anh nn phng.

    By gi, ngi ny v s bn con rn c, nm k on th cm dao, vi su tn gic bn trong, nn kinh hi b chy, li tr vo trong xm vng. Thy mt cn nh trng mc nt nguy hoi kia, vi nhng vt xu c, dn tan, d v, khng c g chc tht. Ngi kia li ni: Ny bn, thn xm vng v ny s c bn gic n. Chng s hi anh.

    Khi y, ngi ny v s bn con rn c, nm tn gic hoa ao, su tn gic d bn trong v mt m gic trong xm vng, nn anh tip tc chy. Cht gp mt con sng ln chn ngang ng, dng nc su ang chy sit, ch thy b bn ny c nhiu s s hi, cn thy b bn kia an n khoi lc, mt m, khng c s hi. Nhng khng c cu, thuyn a qua c n b kia. Anh ta t ngh: Ta hy ly cy c kt thnh mt chic b, dng tay chn lm phng tin vt qua bn kia sng. Ngh nh vy ri,

  • 67

    lin thu thp cy c, ti cnh b sng kt li thnh chic b, dng tay chn lm phng tin ct dng sang ngang. Nh vy, ngi ny thot khi bn con rn c, nm k on th hoa ao, su tn gic c bn trong v li thot c bn gic ni xm vng; vt qua khi dng su, b li mi s s hi b bn ny, n c b bn kia, an n, khoi lc.

    Ny cc T-kheo, Ta ni th d l gii thch ngha ny:

    Ci trp l d cho sc thn gm bn i th v s to ca bn i ph ny, th tinh huyt, c c nui ln bng cc thc n tp u, tm ra, y phc. l nhng php mong manh, bin hoi, v thng.

    Bn rn c l d cho bn i: t, nc, gi, la. Nu nh a i cnh tranh, c th lm cho thn ny cht, hoc l gn cht. i vi nc, la, gi cnh tranh nhau cng li nh vy. Nm k on th cm ao l d cho nm th un. Su tn gic c bn trong l d cho su i h. Xm vng l d cho su ni nhp. Ny thin nam t, hy qun st mt nhp x l v thng, bin hoi. S chp th mt cng l php v thng h ngy. Tai, mi, li, thn, nhp x cng li nh vy.

    Bn gic ni xm vng l d cho su nhp x bn ngoi. Mt b sc va , khng va lm hi; tai i ting, mi i mi, li i v, thn i xc, i php d va hay khng va cng u b hi.

    68

    Dng nc xit d cho bn lu: dc lu, hu lu, kin lu v v minh lu.

    Con sng d cho ba i: dc i, sc i v v sc i.

    B bn ny nhiu s hi d cho hu thn. B bn kia mt m, an lc d cho V d Nit-bn. Chic b d cho Bt chnh o. Dng tay chn lm phng tin ct dng sang sng d cho tinh tn dng mnh n b kia. Tr x ca B-la-mn d cho Nh Lai, ng Cng, ng Chnh Gic.

    (Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Rn c, s 1172)

    86. CHUYN VN THEO SC

    Ny cc T-kheo, ging nh con ch b ct vo tr. Khi si dy cha bt, n lu di i quanh cy tr, chuyn ng lun hi. Cng vy, ny cc T-kheo, v chng sanh ngu si khng bit nh tht v sc, v s tp khi ca sc, v s dit tn ca sc, v v ngt ca sc, v s tai hi ca sc, v s xut ly ca sc, nn mi mi b xoay vn qua li, b chuyn vn theo sc.

    Cng vy, nu khng bit nh tht v th, tng, hnh, thc; v s tp khi ca th, tng, hnh, thc; v s dit tn ca th, tng, hnh, thc; v v ngt ca th, tng, hnh, thc; v s tai hi ca th, tng, hnh, thc; v s xut ly ca th, tng, hnh, thc, th s mi mi b xoay vn qua li, b chuyn vn theo th, tng, hnh, thc. V khng thot, nn khng thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh V Tri, s 266)

  • 69

    87. C CI NY MI C CI KIA

    V c tay, nn bit c ly b. V c chn nn bit c ti lui. V c cc khp nn bit c co dui. V c bng nn bit c i kht. Cng vy, T-kheo, v c mt nn c nhn xc lm nhn duyn sanh ra cm th bn trong, hoc kh lc, hoc khng kh khng lc. Tai mi li thn li cng nh vy.

    Ny cc T-kheo, nu khng tay th khng bit ly b. Nu khng chn th khng bit ti lui. Nu khng c cc khp th khng bit co dui. Nu khng c bng th khng bit i kht. Cng vy, cc T-kheo, nu khng c mt th khng c nhn xc lm nhn duyn sanh ra cm th bn trong, hoc kh, hoc lc, hoc khng kh khng lc. Tai mi li thn li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 43, Kinh V D Tay Chn, s 1166)

    88. C SANH NN C TRI BUC

    Th no l nu c sanh th s c tri buc?

    Phm phu ngu si v hc, khng bit nh tht v s tp khi ca sc, s dit tn ca sc, v ngt ca sc, s tai hi ca sc, s xut ly sc, nn i vi sc m i h, tn thn, th trc; ni sc thy l ng, l ng s m chp th. Khi chp th ri, nu sc kia bin chuyn hay i khc, tm theo m bin khc. V tm theo bin khc, nn nm gi tm m tr. V nm gi tm tr nn sanh s hi, chng ngi, hoi vng. V c sanh nn c s tri buc.

    70

    i vi th, tng, hnh, thc cng li nh vy. gi l c sanh nn c s tri buc.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh H Trc, s 44) 89. CI TRI SU XC NHP X

    Ny cc T-kheo, c ci tri gi l Su xc nhp x. Chng sanh sanh vo ni ny, mt ch thy sc ng

    yu, ch khng thy sc khng ng yu; ch thy sc ng nh, ch khng thy sc khng ng nh; ch thy sc lnh, ch khng thy sc khng lnh.

    V nhng nguyn nhn ny, nn lun lun ch cm nhn vui thch m thi. V tai i vi m thanh, mi i vi mi, li i vi v, thn i vi xc, thc i vi php l ng yu, ch khng phi khng ng yu; l ng nh, ch khng phi khng ng nh; l lnh, ch khng phi l khng lnh.

    (Tp A-hm, Quyn 8, Kinh a Ngc, s 210) 90. CON NG A N DIT TN SC

    L tm Thnh o: Chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. gi l con ng a n s tn dit ca sc. Nh vy l bit nh tht v con ng a n s tn dit ca sc.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42) 91. CON NG A N DIT TN HNH

    Th no l bit nh tht v con ng a n s dit

  • 71

    tn ca hnh? L tm Thnh o: Chnh kin cho n chnh nh. gi l con ng a n s dit tn ca hnh.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42)

    92. CON NG A N S DIT TN CA HU THN

    Th no l con ng a n s dit tn ca hu thn? L ch cho tm Thnh o: Chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Hu Thn, s 71)

    93. CON NG A N S DIT TN CA THC

    Th no l bit nh tht v con ng a n s dit tn ca thc? L tm Thnh o: Chnh kin cho n chnh nh. gi l con ng a n s dit tn ca thc.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42)

    94. CNG C TNG TRNG

    Trng vn cy n qu Rng cy cho bng mt Cu, thuyn dng qua sng To ra nh phc c. o ging gip kht Khch x gip l hnh Nhng cng c nh vy Ngy m thng tng trng.

    72

    Gii y nh php Nh sanh ci tri.

    (Tp A-hm, Quyn 36, Kinh Cng c Tng Trng, s 997)

    95. CA CI NM NH

    Cho nn s giu sang, sung sng th gian khng ng tham. i vng A-dc l ngi c tr, gic ng cuc i l v thng, thn mng kh m bo tn, ca ci ca nm nh cng nh huyn ha. Khi gic ng c iu ny ri, th phi n lc tinh tn to cc th cng c, cho n lc mng chung tm lun nh n Tam bo, nim nim khng gin on, khng c g phi luyn tic, ch c nguyn thnh tu rt ro V thng, Chnh ng Chnh gic thi.

    (Tp A-hm, Quyn 25, Kinh A-Dc-vng Th bn A-ma-lc Qu Nhn Duyn Kinh, s 641)

    96. CU CNH GII THOT

    Th nh trng sng m rm, khng cn ai nghi ng v vng trng trn hay khng trn, nhng vng trng kia hon ton trn y.

    Cng vy, thin gia nam t Nan- v cc T-kheo-ni chn chnh gio th nh vy, cu cnh gii thot. Nu lc mng chung, d khng c ngi no ni h s i v u, nhng h cng c th t bit y l bin t ca kh.

    (Tp A-hm, Quyn 11, Kinh Th Thanh D, s 273)

  • 73

    97. CU CNH KH BIN

    T-kheo bit hu thn, on tp khi ca hu thn, chng dit ca hu thn, tu tp con ng a n s dit tn ca hu thn.

    l T-kheo on tr cc kt s, trin phc ca i dc, tu v gin ng, cu cnh kh bin.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Hu Thn, s 71)

    98. CU LA CHY TRN U

    Th Tn ni vi cc T-kheo: Nh c ngi b la t u v o, phi lm sao cu?

    Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, phi gp rt, nhanh chng, n lc tm cch dp tt n.

    Pht bo cc T-kheo: u v o b t chy cn c th tm qun i c, cn la v thng m hng hc th cn phi on tr tn dit. V mun on tr la v thng, th nn cn cu bc i s. V mun on tr nhng php v thng no nn cn cu bc i s? V mun on tr sc v thng, nn cn cu bc i s; v mun on tr th, tng, hnh, thc v thng, nn cn cu bc i s.

    (Tp A-hm, Quyn 7, Kinh Cu u Nhin Th, s 175)

    99. I HI

    Ni bin ln, l li ni ca ngi ngu ni, ch khng phi l li ni ca bc Thnh. Bin ln ny ch l mt t nc thi. Bin m Thnh ni l ci g? l, sc c nhn thc bi mt, ng mong mun, ng yu

    74

    thch, chm m tham lc lin h nghip thn, khu, ; gi l bin. Tt c th gian bao gm chng A-tu-la, cho n tri, ngi tham lc chm m trong . Nh trong rut ch, nh ng c lon; i ny v i khc c ni kt chng cht li cng nh vy. i vi ting c nhn thc bi tai, mi c nhn thc bi mi, v c nhn thc bi li, xc c nhn thc bi thn, i ny v i khc c ni kt chng cht li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 8, Kinh i Hi, s 216)

    100. I TH

    Th nh gc cy ln, c r, c cnh, nhnh, l, hoa, qu; r n c trng su, bn chc, c vun p phn tro, dng nc ti, th cy y vng chc, trn i khng b mc h.

    Cng vy, ny cc T-kheo, i vi php b chp th m ty thun nm v, tham luyn, tm h ly, tm dong rui, ui theo danh sc; danh sc duyn lc nhp, lc nhp duyn xc, xc duyn th, th duyn i, i duyn th, th duyn hu, hu duyn sanh, sanh duyn lo, bnh, t, u, bi, kh, no v t tp thnh mt khi kh ln nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 12, Kinh i Th, s 284)

    101. I TRNG PHU

    Nu T-kheo no an tr chnh nim qun thn trn thn; tm t n ly dc, tm t n gii thot c, dt sch cc lu, Ta ni ngi ny l i trng phu. V sao? V tm gii thot.

  • 75

    Nu an tr chnh nim qun th, tm, php trn php v khi an tr chnh nim qun th, tm, php trn php ri, m tm t n ly dc, tm t n gii thot c, dt sch cc lu, Ta ni ngi ny l i trng phu. V sao? V tm gii thot.

    (Tp A-hm, Quyn 24, Kinh i Trng Phu, s 614)

    102. M NHIM SC SANH SC V LAI

    Cng vy T-kheo, chng sanh phm phu ngu si, khng bit nh tht v sc, v s tp khi ca sc, v s dit tn ca sc, v v ngt ca sc, v s tai hi ca sc, v s xut ly ca sc. Khng bit nh tht v sc nn thch th m nhim sc. V thch th m nhim sc, nn li sanh ra cc sc v lai. Cng vy, phm phu ngu si, khng bit nh tht v th, tng, hnh, thc; v s tp khi ca thc, v s dit tn ca thc, v v ngt ca thc, v s tai hi ca thc, v s xut ly ca thc. Khng bit nh tht nn thch th m nhim thc. Thch th m nhim thc, nn li sanh ra cc thc v lai. V sc, th, tng, hnh, thc v lai s sanh nn i vi sc khng gii thot; i vi th, tng, hnh, thc cng khng gii thot. Ta ni ngi ny khng gii thot khi sanh, gi, bnh, cht, u, bi, kh, no.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh V Tri, s 266)

    103. NG CHNH GIC L NHT

    trong cc l hi Th la l hn ht

    76

    Trong kinh in Vi- B-t- trn ht. Con ngi, vua l nht Cc sng, bin l hn Cc sao, trng l nht nh sng, mt tri nht. Trong mi phng tri ngi ng Chnh Gic l nht.

    (Tp A-hm, Quyn 5, Kinh Tt-gi, s 110)

    104. NG GIC GI L PHT

    Nhiu kip tm la chn Thun kh khng cht vui C sanh t c dit Xa la dt bi nh Nh gc gai kt s ng gic gi l Pht.

    (Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Pht, s 100)

    105. DNG NM S T

    Khng nhn ngi nn ng Khng phi v i sau Cng khng nhiu tin ca Ch gom bu v u. V thng xt th gian

  • 77

    Nn nm nghing hng phi Thc cng khng nghi hoc Ng cng khng s hi. Hoc ngy, hoc li m Khng tng cng khng gim V thng chng sanh ng Nn khng c tn gim. D dng trm mi nhn Xuyn thn, lun khuy ng Vn c ng an n V la gm bn trong.

    (Tp A-hm, Quyn 39, Kinh Ng Yn, s 1090)

    106. O L DT BA TH

    Bch Th Tn, c o l, c hnh tr no tu tp, khi tu tp nhiu, s dn n on tr ba th lc th, kh th, khng lc khng kh th ny khng?

    Pht bo cc T-kheo: l tm Thnh o: Chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 28, Kinh o L Dt Ba Th, s 759)

    107. T BT NIT BN KHI B B

    Pht bo A-chi-la Ca-dip: Nu th tc l t cm th,

    78

    th Ta mi c th ni ni kh do t to. Nu ngi khc th ngi khc tc l th gi, th Ta ni l tha to. Nhng nu ni th, va t th va ci khc cm th ri mang li kh, nh th th t lm va do ngi khc lm, nhng Ta cng chng ni nh vy. Hoc chng phi nhn t, tha, m l v nhn sanh ra kh, Ta cng chng ni nh vy. Nh Lai thuyt php la hai bn ny m ni Trung o; tc l Ci ny c nn ci kia c, ci ny khi nn ci kia khi, ngha l duyn v minh nn c hnh, cho n thun mt khi kh ln. Nu v minh dit th hnh dit, cho n thun mt khi kh ln b dit.

    Pht ni kinh ny xong, A-chi-la Ca-dip lin la trn cu, c mt php thanh tnh. By gi, A-chi-la Ca-dip thy php, c php, bit php, thm nhp php, vt qua mi h nghi, khng do ngi khc m bit, chng do ngi khc thot, i vi Chnh php lut, tm c khng s hi.

    A-chi-la Ca-dip chp tay bch Pht: Th Tn, nay con c Pht ha , t hm nay con xin quy y Pht, quy y Php, quy y Tng, sut i lm u-b-tc, xin Ngi chng tri cho con.

    A-chi-la Ca-dip sau khi t gi Pht i khng lu, th b mt con ngh c hc cht. Lc mng chung, cc cn thanh tnh, sc mt ti sng.

    Cc T-kheo nghe tin A-chi-la Ca-dip b mt con ngh c hc cht nn ln bch Pht:

  • 79

    Bch Th Tn, sng sm nay nhiu T-kheo vo thnh kht thc, nghe chuyn A-chi-la Ca-dip, sau khi c nghe php lut, ra v chng bao lu b tai nn mt con ngh c hc cht. Lc t trn cc cn thanh tnh, sc mt ti sng. Bch Th Tn, A-chi-la Ca-dip sanh vo loi no, th sanh ni u v c s c g?

    Pht bo cc T-kheo: ng y thy php, bit php v th php, khng cn chp th ni php, t n Bt-nit-bn. Cc ng nn n cng dng thn A-chi-la Ca-dip.

    By gi, c Th Tn th k A-chi-la Ca-dip bc nht. (Tp A-hm, Quyn 12, Kinh A-chi-la, s 306)

    108. T TRN MNG TAY

    By gi, Th Tn dng mng tay qut mt t t ri bo thn trng ao S Th rng: Th no thn trng, t trong mng tay Ta l nhiu hay t i a nhiu?

    Thn trng bch Pht rng: Bch Th Tn, t trong mng tay rt l t so vi t i a v lng v s.

    Pht bo thn trng: Nh t qut trn l qu t so vi s t i a v lng. Cng vy, i vi ngi tu tp tm cu hu vi T, tu tp nhiu, cc nghip c s lng nh t qut trn, khng th mang i, khng th khin tr. Cng vy, nu dng tm Bi i tr vi trm cp, dng tm H i tr vi t dm, dng tm X i tr vi ni di, th s khng so snh c!

    (Tp A-hm, Quyn 32, Kinh o S Th III, s 916)

    80

    109. DU CHN VOI

    Ging nh trong tt c du chn ca chng sanh, du chn voi l ln hn, v n c th cha nhiu du chn khc. Cng vy, tu tp tng v thng, tu tp nhiu, c th dt tr tt c dc i, sc i, v sc i, iu mn, v minh.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh K Lm, s 269)

    110. Y DA THT CA THN TH

    Thn ny t chn n nh u, b xng c trt bi tht, c che y bi mt lp da mng, trong cha dy y nhng th bt tnh. Qun st tt c: tc, lng, mng, rng, bi d, nc di, da, tht, xng trng, gn, mch, tim, gan, phi, l lch, thn, rut, d dy, rut non, rut gi, bo, nc mt, m hi, nc mi, nc bt, m, ty, m m, m, mu, dch no, phn, nc tiu.

    (Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Tn-u-L, s 1165)

    111. DY LEO RNG RM

    i sanh, ln t thn Nh cy Ni-cu-lut Chng cht cu mc nhau Nh dy leo rng rm. Nu bit nhng nhn kia S khin qu gic ng Vt dng bin sanh t Khng cn ti sanh na.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Chm Mao Qu, s 1324)

  • 81

    112. NHT NGHA KHNG

    Th no l kinh nht ngha khng? Ny cc T-kheo, khi mt sanh th n khng c ch n; lc dit th n khng c ch i. Nh vy mt chng tht sanh, sanh ri dit mt; c nghip bo m khng tc gi. m ny dit ri, m khc tng tc, tr php tc s. i vi tai, mi, li, thn, cng ni nh vy, tr php tc s.

    Php tc s, tc l ni, ci ny c th ci kia c, ci ny khi th ci kia khi, nh v minh duyn hnh, hnh duyn thc, ni chi tit y cho n thun mt khi kh ln tp khi. Li na, ci ny khng th ci kia khng, ci ny dit th ci kia dit, v minh dit nn hnh dit, hnh dit nn thc dit. Nh vy, ni rng cho n thun mt khi kh ln t dit.

    (Tp A-hm, Quyn 13, Kinh Nht Ngha Khng, s 335)

    113. T CA NGI T

    Tn gi i Mc-kin-lin tr li Tn gi Lc-xoa-na: Gia ng ti thy mt chng sanh, gn vi xng lin nhau, ton thn nh bn, hi hm ng tm, b qu, diu, kt, kn kn, d can, ch i theo m n, hoc moi ni tng t xng sn ra n; cc k au n, ku la, go tht. Ti thy vy tm lin ngh: Chng sanh mang ci thn nh vy, li cn chu s thng kh v ch nh vy?

    By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Lnh thay! Lnh thay! trong chng Thanh vn ca Ta, ngi c tht

    82

    nhn, tht tr, tht ngha, tht php, th s thy chng sanh ny nht nh khng tr ngi. Ta cng thy chng sanh ny nhng khng ni, s ngi khng tin. V sao? Nhng iu Nh Lai ni, c k khng tin. K ngu si y phi chu kh lu di.

    Ny cc T-kheo, chng sanh kia, thi qu kh, ti thnh Vng x ny, l t ca ngi t git tru b. V ti git tru b nn a vo a ngc, tri qua trm ngn nm chu v lng kh. V d bo ti git tru b, nn ngy nay phi chu ci thn ny v phi tip tc chu au kh v ch nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 19, Kinh Ngu Gi, s 509)

    114. M DI KHNG LO LNG

    Nu git hi sn nhu Gic ng c an n S git hi sn nhu Khin ngi c h lc. Sn nhu l gc c Ta khen ngi git c Git sn nhu kia ri m di khng lo lng.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Ma-gi, s 1309)

    115. N B KIA

    Kia s n b kia

  • 83

    Nh c cn rch li Tr thin nh y Tm thng t h lc.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Nguyt T Ti, s 1303)

    116. A NGC SU XC NHP X

    Ch lc, ch kh. V sao? C a ngc gi l Su xc nhp x.

    Chng sanh sanh trong a ngc ny, mt ch thy sc khng ng a, ch khng thy sc ng a; ch thy sc khng ng tng nh, ch khng thy sc ng c tng nh; ch thy sc khng lnh, ch khng thy sc lnh.

    V nhng nhn duyn ny nn ch mt mc nhn lnh bun kh m thi. Tai i vi m thanh, mi i vi mi, li i vi v, thn i vi xc, thc i php cng ch thy khng ng yu, ch khng thy ng yu; ch thy vic khng ng nh, ch khng thy ng nh; ch thy php khng lnh, ch khng thy php lnh. V nhng nguyn nhn ny nn lun lun phi chu bun kh.

    (Tp A-hm, Quyn 8, Kinh a Ngc, s 210)

    117. DIT TN CA HNH

    Th no l bit nh tht v s dit tn ca hnh?

    S dit tn ca xc l s dit tn ca hnh.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42)

    84

    118. DIT TN CA THC

    Th no l bit nh tht v s dit tn ca thc?

    S dit tn ca danh sc l s dit tn ca thc.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh By Thin X, s 42)

    119. DIT TN HU THN

    Th no l s dit tn ca hu thn?

    Tc l i ny, i v hu ng lai i i vi tham h, m trc ci ny hay ci kia, tt c u c on tr, dit tn kh, ly dc, tch dit, tnh ch.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Hu Thn, s 71)

    120. DIT TN HU THN V KH

    Th no l con ng dn n s dit tn ca hu thn?

    a vn Thnh t bit nh tht v sc, v s tp khi ca sc, v s dit tn ca sc, v v ngt ca sc, v s tai hi ca sc, v s xut ly sc. V bit nh tht nn i vi sc khng a, khng khen, khng m, khng tr. V khng a, khng khen, khng m, khng tr nn i lc sc kia dit. i lc dit, th th cng dit; th dit th hu dit, hu dit th sanh dit, sanh dit th lo, bnh, t, u, bi, kh, no, thun khi ln au kh nh vy dit. Cng nh sc, i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy. gi l con ng a n s dit tn ca hu thn. Con ng a n s dit tn ca hu thn ny cng l con

  • 85

    ng a n s dit tn ca kh. Cho nn ni l con ng a n s dit tn ca hu thn.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh K o, s 69)

    121. IU PHC TRNG PHU

    Ta cng dng ba cch iu phc trng phu. Nhng g l ba? Mt l mt mc mm du, hai l mt mc th cng, ba l va mm du va th cng.

    1. Mt mc mm du l, nh ni rng: y l thin hnh ca thn; y l qu bo ca thn thin hnh. y l thin hnh ca ming, ; y l qu bo ca ming, thin hnh. y gi l tri. y gi l ngi. y gi l s ha sanh ni ci thin. y gi l Nit-bn. gi l mt mc mm do.

    2. Mt mc th cng l, nh ni: y l c hnh ca thn; y l qu bo ca thn c hnh. y l c hnh ca ming, ; y l qu bo ca ming, cc hnh. y gi l a ngc. y gi l ng qu. y gi l sc sanh. y gi l c th. y gi l a c th. l s gio ha th cng ca Nh Lai.

    3. Va mm du va th cng l c lc thin hnh ca thn; c lc ni qu bo ca thin hnh ca thn. C lc ni thin hnh ca ming, ; c lc ni qu bo thin hnh ca ming, . C lc ni c hnh ca thn; c lc ni qu bo c hnh ca thn. C lc ni c hnh ca ming, ; c lc ni qu bo c hnh ca ming, . Nh vy gi l tri, nh vy gi l ngi, nh vy gi l ng lnh, nh vy

    86

    gi l Nit-bn; nh vy gi l a ngc, nh vy gi l sc sanh, ng qu, nh vy gi l ng c, nh vy gi l a ng c. gi l s gio ha va mm du va th cng ca Nh Lai.

    (Tp A-hm, Quyn 33, Kinh Ch Th, s 923)

    122. DO CHP TH NN M TRC

    Phm phu ngu si v hc, ni sc, th, tng, hnh, thc thy l ng, khc ng, hay trong nhau; thy thc l ng, hay ng s m chp th. Khi chp th, nu thc kia chuyn bin hay i khc, th tm cng chuyn theo. Khi tm chuyn theo, th sanh ra s chp th, nm gi tm m tr. Sau khi tr, sanh ra s hi, chng ngi tm lon; do th trc vy. gi l th trc.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Th Trc, s 43)

    123. DO NHN DUYN G M GI L NM M?

    Bn i l nhn, bn i l duyn; gi l sc m. V sao? V nhng g thuc v sc m, tt c nhng ci u l bn i, c tc thnh do duyn bn i. Xc l nhn, xc l duyn sanh ra th, tng, hnh; cho nn gi l th, tng, hnh m. V sao? V nu nhng g thuc v th, tng, hnh, th tt c chng u ly xc lm duyn. Danh sc l nhn, danh sc l duyn, gi l thc m. V sao? V nu nhng g thuc v thc, th tt c chng u ly danh sc lm duyn.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh m Cn, s 58)

  • 87

    124. DO PHONG TR M KHNG GII THOT

    T-kheo, thc vin bm vo bn th m m tr. Bn l nhng g? Thc b phong tr bi sc m tr. Cng vy, thc b phong tr bi th, tng v hnh m tr cho n chng phi l cnh gii. gi l phong tr nn khng gii thot.

    (Tp A-hm, Quyn 2, Kinh Phong Tr, s 40) 125. T GIT TRU

    Tn gi i Mc-kin-lin p: Gia ng ti thy mt chng sanh, thn to ln nh lu cc, i gia h khng, ang khc lc, ku go, bun lo, au kh. Thy vy, ti cht ngh chng sanh ny mang ci thn to ln nh th m cng b bun lo, au kh qu nh vy, nn ti mm ci.

    By gi, c Th Tn bo cc T-kheo: Lnh thay! Lnh thay! Trong chng Thanh vn ca Ta, ngi c tht nhn, tht tr, tht ngha, tht php, th s thy chng sanh ny nht nh khng tr ngi. Ta cng thy chng sanh ny nhng khng ni, s ngi khng tin. V sao? Nhng iu Nh Lai ni, c k khng tin. K ngu si y phi chu kh lu di.

    Pht bo cc T-kheo: Thi qu kh, chng sanh c thn to ln kia ti thnh Vng x ny, lm ngi t git tru b. V ti git tru b nn a vo a ngc tri qua trm ngn nm. Khi ra khi a ngc, v d bo ti git tru b, nn phi chu ci thn nh vy, thng chu nhng s bun lo au kh nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 19, Kinh Ngu Nhi, s 508)

    88

    126. ON HU LU

    Ngoi o hi La-: V nhng l do g m thy theo Sa-mn C-m xut gia tu phm hnh?

    La- tr li: Sc hu lu, chng ngi, bc xc, su lo; v dt b chng, ly dc, dit, tch tnh; th, tng, hnh, thc hu lu, chng ngi, bc xc, su lo; v dt b chng, ly dc, dit, tch tnh nn theo Nh Lai xut gia tu phm hnh.

    (Tp A-hm, Quyn 6, Kinh on Hu Lu, s 117)

    127. ON TUYT DM DC

    Ny c, th no l nng i th dt i? Thnh t nghe Tn gi kia, hay t ca Tn gi kia, ht sch cc php hu lu, t bit khng cn ti sanh na. Cn chng ta sao chng ht hu lu, t bit khng cn ti sanh na. Ngay lc y c th dt cc hu lu t bit khng cn ti sanh na Ny c, gi l nng i th i dt. Ny c, ngi khng cn vic lm, tc l ngi ct t cu , on tuyt dm dc.

    (Tp A-hm, Quyn 21, Kinh T-kheo-ni, s 564)

    128. C NHT TR

    Gii thot khng u no Cng khng c hoan h Bun khng th ph hoi Nn Ta sng mt mnh.

    (Tp A-hm, Quyn 22, Kinh c Nht Tr, s 585)

  • 89

    129. C TR

    Chiu sng khp tt c Bit khp cc th gian Chng chp tt c php La ht tt c i. Ngi ny sng an lc Ta ni l c tr.

    (Tp A-hm, Quyn 38, Kinh Trng Lo, s 1071)

    130. N CN

    Hoc khi Thnh t a vn mt chnh nim, sanh ra gic c bt thin, nui ln tham dc, sn nhu, ngu si. l Thnh t a vn thuc n cn. Tuy khi tp, dit nhng b dc che y tm. Ging nh hn st nng rc, dng vi git nc nh xung lin kh mt. Cng vy, Thnh t a vn n cn sanh nim cng lin dit mt nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Rn c, s 1172)

    131. DC

    Dc l, i vi sc c nhn thc bi mt ng yu, ng thch, ng nh ngh, m am m sc. Ting c nhn thc bi tai, hng bi mi, v bi li, xc bi thn ng yu, ng thch, ng ngh nh, nhim m xc.

    Nm phm cht ny khng phi l dc. Nhng dc ch do gic tng t duy.

    90

    C con ng no, c s thc hnh no c th tu tp v khi tu tp nhiu, th c th on tr c nhng dc ny khng?

    X-li-pht p: C. l tm Thnh o, t chnh kin cho n chnh nh.

    (Tp A-hm, Quyn 18, Kinh Dim-Ph-Xa, s 490)

    132. DC I TRIN CI

    Tham dc trin ci ly g lm thc n? l tng xc. i vi tng y m khng t duy ng, tham dc cha khi s khin khi; tham dc khi ri th c th khin cho tng rng. gi l thc n ca dc i trin ci.

    (Tp A-hm, Quyn 27, Kinh Thc, s 715)

    133. DC I, SC I, V SC I

    Ging nh ngi lm rung, cui h u thu, cy t cho su, lm sch ht c. Cng vy, T-kheo, tu tp tng v thng, tu tp nhiu, c th dt tr tt c dc i, sc i, v sc i, iu mn, v minh.

    T-kheo, nh ngi ct c, tay cm ngn c, a ln v gi sch, tt c c kh ho u ri rt ht v ly c nhng cng c di. Cng vy, T-kheo tu tp tng v thng, tu tp nhiu, c th dt tr tt c dc i, sc i, v sc i, iu mn, v minh.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh Th, s 270)

    134. DC NH

    Th Tn ni vi cc T-kheo: Nh c ngi b la t

  • 91

    u v o, phi lm sao cu?

    Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, phi gp rt, nhanh chng, n lc tm cch dp tt n.

    Pht bo cc T-kheo: u v o b t chy cn c th tm qun i c, cn la v thng m hng hc th cn phi on tr tn dit. V on tr la v thng, nn tu dc nh on hnh thnh tu nh tc. Vy nn on tr nhng php v thng no? on tr sc v thng; on tr th, tng, hnh, thc v thng; cho nn tu dc nh on hnh thnh tu nh tc.

    (Tp A-hm, Quyn 7, Kinh Dc nh, s 179)

    135. DC ON, SC ON

    Hy on tr dc tham ni sc. Dc tham on tr ri th sc on. Khi sc on ri, th c bin tri v on. Khi c bin tri v on, th gc r b on. Nh cht ngn cy Ta-la, sau ny khng cn ti sanh c na. Cng vy, th, tng, hnh, thc, dc tham on cho n, i sau khng ti sanh c na.

    (Tp A-hm, Quyn 3, Kinh Qun, s 75)

    136. DC NO HN C

    Cc v i thn bn lun nh vy: Trong ng dc, ci no nht?

    C ngi ni: Sc l nht.

    Li c ngi ni: Thanh, hng, v, xc l nht.

    92

    Trong c ngi ni: Chng ta mi ngi u cho ca mnh l nht, rt cng khng th phn nh. Hy cng nhau n Th Tn, hi v ngha ny. C theo li dy Th Tn, s cng nhau ghi nh th tr.

    Pht bo cc vua: Mi ngi u ni ln theo thch ca mnh, cn Ta th ni khc. V l do ny, Ta ni v nm cng nng ca dc. Nhng i vi sc, c ngi t va , ch yu mn mt th sc, l tha mn ch nguyn ca mnh. Gi s c nhng sc p hn, nhng khng phi s i ca h, th s khng ng n, khng ng ngng n. Nn ch ni th sc s i ca mnh l nht khng cn sc no vt ln trn n. Nh ngi yu mn sc; thanh, hng, v, xc cng u nh vy; nhng g mnh s i, th lin cho l ti thng, ri hoan h, a m. Cho d c th vt trn th na, nhng v khng phi l s dc ca h, nn h khng ng n, khng ng ngng n. Ch c nhng g ta yu l ti thng ti diu, khng g so snh, khng g trn c.

    (Tp A-hm, Quyn 42, Kinh By Vua, s 1149)

    137. C PHT

    Pht thy i qu kh Thy v lai cng vy Cng thy i hin ti Tt c hnh khi dit. Tr sng bit r rng iu cn tu tu

  • 93

    iu nn on on Cho nn gi l Pht.

    (Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Pht, s 100)

    138. C PHT CY RUNG

    Tn tm l ht ging Kh hnh ma ng ma Tr tu l cy, ch Tm qu l cn cy. T gn gi chnh nim L ngi gii ch ng Gi kn nghip thn, ming Nh thc phm trong kho. Chn tht l xe tt Sng vui khng bing nhc Tinh tn khng b hoang An n m tin nhanh. Thng n khng tr li n c ch khng lo Ngi cy rung nh vy Chng c qu Nit-bn. Ngi cy rung nh vy Khng ti sinh cc hu.

    (Tp A-hm, Quyn 4, Kinh Canh in, s 98)

    94

    139. DC THAM ON TR

    Nhng g l sc, hoc qu kh, hoc v lai, hoc hin ti; hoc trong, hoc ngoi; hoc th hoc t; hoc tt, hoc xu; hoc xa, hoc gn; qun st tt c chng u l php on tn. qun st nh vy ri, th i vi sc, dc tham c on tr. Dc tham c on tr ri, th Ta ni l tm kho gii thot. i vi th, tng, hnh, thc li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 6, Kinh on Php, s 128)

    140. DC THAM KT BUC

    Tn gi Ma-ha Cu-hi-la, ging nh hai con b, mt en mt trng, cng b buc vo mt ci ch. C ngi hi, B en buc b trng hay b trng buc b en? Hi nh vy c ng khng?

    p: Khng, Tn gi X-li-pht, chng phi b en buc b trng, cng chng phi b trng buc b en. Nhng y, hoc l ci ch, hay l dy buc c, l ci kt buc chng.

    Tn gi X-li-pht ni: Cng vy, Tn gi Ma-ha Cu-hi-la, chng phi mt kt buc sc, cng chng phi sc kt buc mt, cho n, chng phi kt buc php, cng chng phi php kt buc . y dc tham kt buc chng.

    Tha Tn gi Ma-ha Cu-hi-la, nu mt kt buc sc, hay nu sc kt buc mt v cho n, nu kt buc php, hay nu php kt buc , th Th Tn khng dy ngi

  • 95

    kin lp phm hnh on tn kh. V chng phi mt kt buc sc, cng chng phi sc kt buc mt v cho n, chng phi kt buc php, cng chng phi php kt buc , nn c Th Tn dy ngi kin lp phm hnh on tn kh.

    Tha Tn gi Ma-ha Cu-hi-la, Th Tn khi mt thy sc hoc tt, hoc xu, khng khi dc tham; cn nhng chng sanh khc khi mt thy sc hoc tt, hoc xu th khi dc tham. Cho nn c Th Tn ni hy on tn dc tham, th tm c gii thot. Cho n, v php li cng nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 9, Kinh Cu-hi-la II, s 250)

    141. DC THIU T

    By gi quc vng B-sa, u--din-na hi Tn gi Tn-u-l: Bch Tn gi Tn-u-l, ti cng nh vy, c khi khng gi gn thn, khng gi gn lut nghi cc cn, khi vo cung khng nht nim, th tm mnh sanh ra tham dc hng hc, ngu si thiu t. Ngay khi ng ca phng mt mnh, ba c cng li thiu t tm mnh, hung li l trong cung.

    Li c lc ti kho nhip h c cc cn, nhip h c thn mnh, chuyn tm nht nim, th khi vo trong cung, tham dc, nhu, si khng cn dy khi thiu t tm mnh; khi trong cung ni cn khng b thiu t thn tm, hung chi l khi mt mnh.

    (Tp A-hm, Quyn 43, Kinh Tn-u-L, s 1165)

    96

    142. DC TNG

    Do nhn g sanh dc tng? Do duyn dc gii. Duyn dc gii nn sanh ra dc tng, dc dc, dc gic, dc nhit, dc cu. K phm phu ngu si khi khi ln dc cu ri, chng sanh ny khi ln t vy qua ba ni l thn, ming, tm. Do nhn duyn t vy nh vy nn hin ti sng trong kh no; c kh, c khn qun, c tht vng, c nng bc; sau khi cht ri sanh vo trong ng c.

    (Tp A-hm, Quyn 17, Kinh Nhn, s 458)

    143. C GIU SANG

    Thnh t nu thnh tu c bn Bt hoi tnh, th gia loi ngi khng sng cuc sng ngho khn; khng b lnh rt, xin n; m t nhin giu sang y . Nhng g l bn? Thnh tu bt hoi tnh i vi Pht; thnh tu bt hoi tnh i vi Php, Tng, Thnh gii

    (Tp A-hm, Quyn 30, Kinh Bt Bn, s 834)

    144. C MI IU LI CI NGI V TRI

    Thnh tu Pht bt hoi tnh; thnh tu Php, Tng bt hoi tnh; thnh tu Thnh gii bt hoi tnh. Ta thy Thnh t ny sau khi mng chung y s sanh ln ci tri, c mi th php.

    Nhng g l mi? c tui th ci tri, sc p ci tri, danh xng ci tri, khoi lc ci tri, t ti ci tri v sc, thanh, hng, v, xc ci tri. Nu Thnh t trn tri mng chung s sanh vo ci ngi. Ta thy h y mi iu.

  • 97

    Nhng g l mi? c tui th ci ngi, ngi tt p, danh xng, khoi lc, t ti v sc, thanh, hng, v, xc ci ngi.

    (Tp A-hm, Quyn 30, Kinh Ly-Xa, s 833)

    145. DI CI B

    Thu xa c Pht T-b-thi khi cha thnh Chnh gic, tr ch B- khng bao lu th thnh Pht. Ri n di cy B- tri c lm ta ngi kit gi, ngi thng, chnh nim. Ngi sut by ngy, i vi mi hai duyn khi, qun st thun nghch nh vy: Do ci ny c nn ci kia c, v ci ny khi nn ci kia khi; duyn v minh nn c hnh cho n, duyn sanh nn c gi cht v t tp thun mt khi kh ln v thun mt khi kh ln dit.

    (Tp A-hm, Quyn 15, Kinh Thp Nh Nhn Duyn, s 369)

    146. NG I

    ng him kh i qua Thnh bnh an vt qua Phm phu t Chn trn, u chc xung. Hin thnh thng ng i ng him t nhin bnh.

    (Tp A-hm, Quyn 49, Kinh Ca-ma, s 1313)

    147. NG I CA PHM PHU

    Ging nh ngi t ti tm vo ti tm; t m mt vo

    98

    m mt; t hm phn ra ri li ri vo hm phn; dng mu ra mu; la b cc vic c, ri tr li nm ly cc vic c. Ta ni nhng th d ny, T-kheo phm phu cng nh vy.

    Li ging nh ci thiu t thi, b nm b trn g m, khng b tiu phu thu gom. Ta ni th d ny, th i vi T-kheo phm phu ngu si khi lng tham dc, sanh ra m nhim qu mc, sn nhu hung bo, bing nhc yu hn, mt nim khng nh, cc cn tn lon cng li nh vy.

    (Tp A-hm, Quyn 10, Kinh Trch Ch Tng, s 272)

    148. DT CC IU C

    Th Tn ni vi cc T-kheo: Nh c ngi b la t u v o, phi lm sao cu?

    Cc T-kheo bch Pht: Bch Th Tn, phi gp rt, nhanh chng, n lc tm cch dp tt n.

    Pht bo cc T-kheo: u v o b t chy cn c th tm qun i c, cn la v thng m hng hc th cn phi on tr tn dit. V on tr la v thng, nn php c bt thin sanh th hy on tr, khi dc, tinh cn, nhip tm khin cho tng trng. V on tr nhng php v thng no, i vi php c bt thin sanh th hy on tr, khi dc, tinh cn, nhip tm khin cho tng trng? V on tr sc v thng, on tr th, tng, hnh, thc v thng nn i vi php c bt thin sanh th hy on tr, khi dc, tinh cn, nhip tm khin cho tng trng.

  • 99

    (Tp A-hm, Quyn 7, Kinh on c Bt Thin Php, s 178)

    149. DT KIU MN

    Nng kiu mn th dt kiu mn. Th no l nng kiu mn th dt kiu mn? Thnh t nghe Tn gi kia, hay t ca Tn gi kia, sch ht cc hu lu, tm gii thot v lu, tu gii thot, ngay trong i ny t bit tc chng: Ta, s sanh dt, phm hnh lp, vic cn lm xong, t bit khng cn ti sanh na. Nghe ri lin ngh rng: Thnh t kia ht sch hu lu, t bit khng cn ti sanh na. Cn ta ngy nay, v sao khng ht hu lu, v sao khng t bit khng cn ti sanh na? Ngay lc chc chn s c th dt cc hu lu, t bit khng cn ti sanh na. Ny c, gi l nng kiu mn th dt kiu mn.

    (Tp A-hm, Quyn 21, Kinh T-kheo-ni, s 564)

    150. DT MI H NGHI

    Nu a vn Thnh t ni su kin x ny m qun st chng phi l ng, chng phi ng s. Qun st c nh vy ri, th dt ht mi s h nghi i vi Pht, dt ht mi s h nghi i vi Php v i vi Tng. gi l T-kheo, a vn Thnh t khng cn tr li to nghip thn, ming, a n ba ng c; gi s c b