A วารสาร A A A มนุษยศาสตร์และสังคม...

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

JOURNAL OF

MAHASARAKHAM UNIVERSITY

HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES

วารสาร

ม ห า ว ท ย า ล ย ม ห า ส า ร ค า ม

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ปท 34 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม 2558

6

ปท 34 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม 2558Volume 34 Number 6 November - December 2015

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม อยในฐานขอมล TCI

การใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารงานของเจาหนาทพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม

คณพศอารเออ .............................................................................................................................................................................................................................................................1

การพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ

จตตกานตคำามะสอน,ธนวทยไชยสขและกนตภณสำาแดงเดช ............................................................................................................................................................................10

บทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน วเคราะหกรณองคการบรหารสวนตำาบลบานเหลา อำาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

ชนาธปมะธปะโนและหควณชเพญ ........................................................................................................................................................................................................................21

ความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช CLASS START ของนกศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน

ณฐพรทองศร ...........................................................................................................................................................................................................................................................32

แนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5

ธวลรตนหาญเชงชย,กาญจนเรองมนตรและพงษศกดภกาบขาว ................................................................................................................................................................ 42

จรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตร

ธญธชวภตภมประเทศ ..............................................................................................................................................................................................................................................52

การจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 3

ปราณสขปอ,สชาตบางวเศษและอมราจำารญศร ................................................................................................................................................................................................60

การเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย

ปนณฬยาขฒตสนทโรทยาน ...................................................................................................................................................................................................................................62

ซอกะบงไทเลย : วฒนธรรมเครองดนตรพนบานจงหวดเลย

พงศพฒนเหลาคนคา,สรวงสดาสงขรอาสนและธนภรเพงศร ............................................................................................................................................................................72

กระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอย จงหวดนครราชสมา

พชยเกษมรกษ,ทนกรอตไพบลยและมานพวสทธแพทย .................................................................................................................................................................................83

ปญหาทางกฎหมายของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต

อดมศกดสนธพงษ ...................................................................................................................................................................................................................................................90

การพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนรโดยใชการวจยเปนฐาน

ฤตนนทสมทรทย ...................................................................................................................................................................................................................................................101

การพฒนาความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณ

วรศกดรกสทธ,พลานชภษาวโศธนและพชรนนทสายณหเกณะ .................................................................................................................................................................114

ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการมสวนรวม

ศภศลปกลจตตเจอวงศ ..........................................................................................................................................................................................................................................124

การสรางคณภาพคนดวยการศกษาของประเทศญปน

สมพรโกมารทต .....................................................................................................................................................................................................................................................136

การดำาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19

สรศกดกาษ,สมศกดสดากลฤทธและประสงคเอยมเวยง ..............................................................................................................................................................................148

พระธาตในสงคมลานนา: พฒนาการและการปรบเปลยนจากรฐจารตสโลกาภวตน

สวภาจำาปาวลย ......................................................................................................................................................................................................................................................157

การเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดขอนแกน

หนฤทธไกรพล,สขมพรมเมองคณและอมราจำารญศร .................................................................................................................................................................................171

ปจจยทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญชของนกวชาการตรวจเงนแผนดน สำานกงานการตรวจเงนแผนดน

อภศกดเจยรสคนธ,ดร.ฐตาภรณสนจรญศกดและดร.พรชยนฤดมกล ........................................................................................................................................................184

ภาษาถนกบวฒนธรรมพนบาน

เสนหเดชะวงศ ........................................................................................................................................................................................................................................................194

บทวจารณหนงสอเรอง “The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom” ของ Aung Zaw

เอนกชยเรองรตนากร .............................................................................................................................................................................................................................................206

ภาพเปลอยกบการสำาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม

ไพรวงคออนนางาม ...............................................................................................................................................................................................................................................214

Application of Good Governance Principles in Managing the Forensic Science of Mahasarakham Provinces Investigators

Kanaphot Areeaue ........................................................................................................................................................................................................................................................................1

A Critical Reading Development in Matayomsuksa 5 students by using SQ5R Method via Newspapers

JittikarnKhummasorn,ThanawitChaiyasukandKantabhonSamdeangdej ...............................................................................................................................................................10

Roles of Local Administrative Organization in Management and Development of the Community Forest: An Analysis of Ban Lao Sub District

Administrative Organization, Ban Fang District, Khon Kaen Province

ChinathipMathipanoandHhakuanCoopen ........................................................................................................................................................................................................................21

Causal Ralationship of Intension to use Class Start of Students Faculty of Arts and Management Sciences in Prince of Songkla University,

Surat Thani Campus

NattapornThongsri ......................................................................................................................................................................................................................................................................32

Guidelines for academic administration of schools Khon Kaen primary educational service office 5

ThawanratHanchoengchai,KarnRuangmontriandPongsakPhukabkhao .................................................................................................................................................................42

Research Ethics in Social Sciences

ThuntuchViphatphumiprathes .................................................................................................................................................................................................................................................52

The Learning Activitmanagement and Management Administration According to the Philosophy of the Sufficiency Economy in Schools Under Loei

Primary Educational Service Area Office 3

PraneeSukpue,SuchatBangwisetandAmmraJamroonsiri ...........................................................................................................................................................................................60

The Readiness and Self Development of Early Childhood Teachers with Professional Standard

PeenarayaThitasuntarotayan ...................................................................................................................................................................................................................................................62

Sorkabungthailoei : Culture Folk music instrument of Loei Province

PhongphatLaokhonka................................. ................................................................................................................................................................................................................................72

Process of Learning and Teaching Li-ke Som-artnoi Nakhon Ratchasima Province

PichaiKasemrak,TinnakornAttapaiboonandMaopWisuttipat ....................................................................................................................................................................................83

The Co-management Legal Problem Concerning of Natural Resources

UdomsakSinthipong ..................................................................................................................................................................................................................................................................90

Developing the Instruction of Educational Research Course for Learning Management Development Through Research-based Learning

RuetinanSamuttai .....................................................................................................................................................................................................................................................................101

The Development of Mattayomsuksa 3 Students’ English Summary Writing Ability Using Critical Reading Technique

WeerasakRaksootthee,PilanutPhusawisotandPhotcharanonSayankena ..........................................................................................................................................................114

Satisfaction of Primary Students after Watching the Environmental Education TV Programs towards the Participation Concept

SupasilKuljitjuerwong ..............................................................................................................................................................................................................................................................124

Creating Human Quality with Education in Japan

SompornGomaratut ................................................................................................................................................................................................................................................................136

Operation Based on Information and Communication Technology for Education Standards in Schools under the Secondary Educational Service Area Office 19.

Surasakkasee,SomsakSeedagulritandPrasongIumweing ....................................................................................................................................................................................148

The Relic/Chedi in Lan Na Society: Development and Change From Traditional Stata to Globalization

Suwipa Champawan ...................................................................................................................................................................................................................................... 157

Professional Learning Community Under Local Organization Administration in Khon Kaen Province

NooritKraiphon,SukhumPrommuangkun andAmmaraJamroonsiri ...................................................................................................................................................................171

Factors Affecting Audit Performance on Auditor in Office of the Auditor General.

ApisakJaerlasukon,TitapornSincharoonsakandPornchaiNaruedomkul ...............................................................................................................................................................184

Dialects and Folk Cultures

SanehDechawongse .................................................................................................................................................................................................................................................................194

Book Review of “The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom” by Aung Zaw

AnekchaiRueangrattanakorn .................................................................................................................................................................................................................................................206

Nude Painting in Abstract Expressionism Style

PaiwongOnna-Ngam ..............................................................................................................................................................................................................................................................214

สานกงานกองบรรณาธการ กองสงเสรมการวจยและบรการวชาการมหาวทยาลยมหาสารคาม ตาบลขามเรยง อาเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 44150โทรศพท 0-4375-4321 ตอ 1754 หรอ 0-4375-4416ราคาปก 60 บาท ราคาสมาชก ราย 1 ป 240 บาท ราย 2 ป 480 บาทกาหนดเผยแพร ปละ 6 ฉบบฉบบท 1 มกราคม-กมภาพนธ ฉบบท 2 มนาคม-เมษายน ฉบบท 3 พฤษภาคม-มถนายน ฉบบท 4 กรกฎาคม-สงหาคม ฉบบท 5 กนยายน-ตลาคม ฉบบท 6 พฤศจกายน-ธนวาคม

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

ปท 34 ฉบบท 6 เดอน พฤศจกายน-ธนวาคม พ.ศ.2558

พมพเผยแพรเม อวนท 30 ธนวาคม 2558

เจาของ มหาวทยาลยมหาสารคาม วตถประสงค เพ อสงเสรมเผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความร โดยมขอบเขตเนอหาครอบคลมวทยาการ ดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ทปรกษา อธการบด รองอธการบดฝายวชาการและวจย บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.ปพฤกษบารม อตสาหะวาณชกจ มหาวทยาลยมหาสารคาม กองบรรณาธการ ศาสตราจารย ดร.อรรถจกร สตยานรกษ มหาวทยาลยเชยงใหม ศาสตราจารย ดร.ณรงค ปนนม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ รองศาสตราจารย ดร.เฉลมศกด พกลศร มหาวทยาลยขอนแกน รองศาสตราจารย ดร.ณรงคชย ปฎกรชต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ รองศาสตราจารย ดร.ดารารตน เมตตารกานนท มหาวทยาลยขอนแกน รองศาสตราจารย ดร.ทวศลป สบวฒนะ มหาวทยาลยมหาสารคาม รองศาสตราจารย ดร.บญชม ศรสะอาด มหาวทยาลยมหาสารคาม รองศาสตราจารย ดร.มนวกา ผดงสทธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย ดร.ศภชย สงหยะบศย มหาวทยาลยมหาสารคาม รองศาสตราจารย ดร.สจนดา เจยมศรพงษ มหาวทยาลยนเรศวร รองศาสตราจารย ดร.สทธวรรณ ตนตรจนาวงศ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช รองศาสตราจารย ดร.สทธวรรณ พรศกดโสภณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ รองศาสตราจารย ดร.สมบต ทายเรอคา มหาวทยาลยมหาสารคาม รองศาสตราจารยพทกษ นอยวงคลง มหาวทยาลยมหาสารคาม รองศาสตราจารย ดร.วณช นรนตรานนท สถาบนการพลศกษา วทยาเขตอดรธาน รองศาสตราจารยยงยทธ ชแวน มหาวทยาลยศลปากร รองศาสตราจารยสทธพร ภรมยร น มหาวทยาลยศลปากร ผชวยศาสตราจารย ดร.กมลพร สอนศร มหาวทยาลยมหดล ผชวยศาสตราจารย ดร.ธญญา สงขพนธานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม ผชวยศาสตราจารย ดร.พชรวทย จนทรศรสร มหาวทยาลยมหาสารคาม ผชวยศาสตราจารย ดร.ภเบศร สมทรจกร มหาวทยาลยมหดล ผชวยศาสตราจารย ดร.สมชย ภทรธนานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม ผชวยศาสตราจารย ดร.สรศกด คาคง มหาวทยาลยมหาสารคาม ผชวยศาสตราจารย ดร.เออมพร หลนเจรญ มหาวทยาลยนเรศวร ผชวยศาสตราจารย ดร.สมนทร เบาธรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตสกลนคร ผชวยศาสตราจารย ดร.ฉตรศร ปยะพมลสทธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ผชวยศาสตราจารย ดร.นคม นาคอาย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม อาจารย ดร.พมพยพา ประพนธ มหาวทยาลยมหาสารคาม Mr.Gordon baker มหาวทยาลยมหาสารคาม นางฉววรรณ อรรคะเศรษฐง มหาวทยาลยมหาสารคาม เลขานการ จรารตน ภสฤทธ

บทบรรณาธการ

สวสดครบ วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ฉบบท 6ประจาป 2558 ฉบบนยงเขมขนดวยเนอหาและสาระทางวชาการ ทกบทความวจยและบทความวชาการไดผานการกลนกรองจากกองบรรณาธการและผทรงคณวฒตรวจสอบทางวชาการ เพอใหวารสารเปนทยอมรบและเกดความเชอมนในวงการวชาการ ในการจดทาวารสารทางวชาการ กองบรรณาธการไดใหความสาคญกบคณภาพของบทความวจยและบทความทางวชาการทคดเลอกนามาลงตพมพในแตละฉบบ โดยบทความวจยและบทความทางวชาการทถกคดเลอกตพมพจะตองผานการตรวจสอบทางวชาการจากผทรงคณวฒ (Peer Reviewers) ซงผทรงคณวฒทกทานเปนผทมคณสมบตสอดคลองกบสาขาวชาทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร ทานเหลานไดสละเวลาอนมคาในการชวยอานและพจารณาตนฉบบ พรอมทงใหคาแนะนาทมประโยชนตอการดาเนนการจดทาวารสารเปน อยางด กองบรรณาธการขอกราบขอบพระคณมา ณ โอกาสน วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ฉบบนประกอบดวยบทความ จานวน 22 เรอง ไดแก (1) การบรหารงานแบบธรรมาภบาลในงานพสจนหลกฐาน (2) การพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ (3) บทบาทองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน(4) ความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช Class Start ของนกศกษา (5) แนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษา (6) จรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตร (7) การจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน (8) การเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย (9) ซอกะบงไทเลย (10) กระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอย (11) ปญหาทางกฎหมายของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต (12) การพฒนาการเรยน การสอนกระบวนวชาการวจยทางการศกษา (13) การพฒนาความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษ (14) ความพงพอใจของนกเรยน ภายหลงการรบชมรายการวทย โทรทศน ดานสงแวดลอมศกษา (15) การสรางคณภาพคนดวยการศกษา (16) การดาเนนการ ตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน (17) พระธาตในสงคมลานนา (18) การเปนชมชนแหงการเรยน

รของสถานศกษา (19) ปจจยทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญช (20) ภาษาถนกบวฒนธรรมพนบาน (21) บทวจารณหนงสอเรอง The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom และ (22) ภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ยนดตอนรบสาหรบบรรดา

นกวชาการและนสตนกศกษาทตองการนาเสนอผลงานวชาการ ไมวาจะเปนบทความวจย บทความวชาการ บทความทวไป หรอบทวจารณหนงสอ ทงจากภายในและภายนอกมหาวทยาลยมหาสารคาม กองบรรณาธการยนดตอนรบ เปดกวาง และพรอมรบตนฉบบของทานตลอดเวลา ขอใหศกษารปแบบการเขยน

จากทายวารสารแตละฉบบ สงมาใหยงกองบรรณาธการโดยไว หวขอเรองและประเดนนาเสนอทเกยวของกบมนษยศาสตร สงคมศาสตร ศกษาศาสตร บรหารธรกจ เศรษฐศาสตร และอนๆ กองบรรณาธการยนด

และพรอมรบตนฉบบเปนอยางมาก เพอใหเกดการเปดกวางดานเนอหาและสาระทจะบรรจในวารสารและเพอใหครอบคลมทกสาขาและวทยาการทเกยวของกบทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

ในสดทายน กองบรรณาธการขอขอบพระคณทานผอานทกทานทไดใหคาตชมและใหคาแนะนาเพอการปรบปรงการดาเนนการจดทาวารสารมาโดยตลอด โดยกองบรรณาธการไดใหความสาคญและมงเนนกบการพฒนาและปรบปรงคณภาพของวารสารใหเปนทนาเชอถอและยอมรบในวงการวชาการอยเสมอและตอเนอง

รองศาสตราจารย ดร.ปพฤกษบารม อตสาหะวาณชกจ บรรณาธการ

การใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารงานของเจาหนาทพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม คณพศ อารเออ ...................................................................................................................1การพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ จตตกานต คามะสอน, ธนวทย ไชยสข, กนตภณ สาแดงเดช .............................................10 บทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน วเคราะหกรณองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน ชนาธป มะธปะโน และหควณ ชเพญ .................................................................................21ความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช CLASS START ของนกศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน ณฐพร ทองศร ...................................................................................................................32แนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ธวลรตน หาญเชงชย, กาญจน เรองมนตร, พงษศกด ภกาบขาว .....................................42 จรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตร ธญธช วภตภมประเทศ .....................................................................................................52 การจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 3 ปราณ สขปอ, สชาต บางวเศษ, อมรา จารญศร .................................................................60 การเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย ปนณฬยาข ฒตสนทโรทยาน ............................................................................................62ซอกะบงไทเลย : วฒนธรรมเครองดนตรพนบานจงหวดเลย พงศพฒน เหลาคนคา, สรวงสดา สงขรอาสน, ธนภร เพงศร ...............................................72กระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอย จงหวดนครราชสมา พชย เกษมรกษ, ทนกร อตไพบลย, มานพ วสทธแพทย ..................................................83ปญหาทางกฎหมายของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต อดมศกด สนธพงษ ..........................................................................................................90การพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร โดยใชการวจยเปนฐาน ฤตนนท สมทรทย ..........................................................................................................101การพฒนาความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณ วรศกด รกสทธ, พลานช ภษาวโศธน, พชรนนท สายณหเกณะ .....................................114ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการมสวนรวม ศภศลป กลจตตเจอวงศ ..................................................................................................124

สารบญ

การสรางคณภาพคนดวยการศกษาของประเทศญปน สมพร โกมารทต ............................................................................................................136การดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 สรศกด กาษ, สมศกด สดากลฤทธ และประสงค เอยมเวยง ...........................................148พระธาตในสงคมลานนา: พฒนาการและการปรบเปลยนจากรฐจารตสโลกาภวตน สวภา จาปาวลย ..............................................................................................................157การเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน หนฤทธ ไกรพล, สขม พรมเมองคณ, อมรา จารญศร ....................................................171ปจจยทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญชของนกวชาการตรวจเงนแผนดน สานกงานการตรวจเงนแผนดน อภศกด เจยรสคนธ, ดร. ฐตาภรณ สนจรญศกด, ดร. พรชย นฤดมกล .............................184 ภาษาถนกบวฒนธรรมพนบาน เสนห เดชะวงศ ...............................................................................................................194บทวจารณหนงสอเรอง “The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom” ของ Aung Zaw เอนกชย เรองรตนากร .....................................................................................................206ภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม ไพรวงค ออนนางาม.......................................................................................................214

Application of Good Governance Principles in Managing the Forensic Science of Mahasarakham Provinces Investigators Kanaphot Areeaue ...........................................................................................................1A Critical Reading Development in Matayomsuksa 5 students by using SQ5R Method via Newspapers Jittikarn Khummasorn, Thanawit Chaiyasuk, Kantabhon Samdeangdej ......................10Roles of Local Administrative Organization in Management and Development of the Community Forest: An Analysis of Ban Lao Sub District Administrative Organization, Ban Fang District, Khon Kaen Province Chinathip Mathipano and Hhakuan Coopen ..................................................................21Causal Ralationship of Intension to use Class Start of Students Faculty of Arts and Management Sciences in Prince of Songkla University, Surat Thani Campus Nattaporn Thongsri .........................................................................................................32Guidelines for academic administration of school s Khon Kaen primary educational service offi ce 5 Thawanrat Hanchoengchai, Karn Ruangmontri, Pongsak Phukabkhao ........................42Research Ethics in Social Sciences Thuntuch Viphatphumiprathes ........................................................................................52The Learning Activitmanagement and Management Administration According to the Philosophy of the Suffi ciency Economy in Schools Under Loei Primary Educational Service Area Offi ce 3 Pranee Sukpue, Suchat Bangwiset, Ammra Jamroonsiri ..............................................60The Readiness and Self Development of Early Childhood Teachers with Professional Standard Peenaraya Thitasuntarotayan ........................................................................................62Sorkabungthailoei : Culture Folk music instrument of Loei Province Phongphat Laokhonka................................. ...................................................................72Process of Learning and Teaching Li- ke Som-artnoi Nakhon Ratchasima Province Pichai Kasemrak, Tinnakorn Attapaiboon, Maop Wisuttipat ..........................................83The Co-management Legal Problem Concerning of Natural Resources Udomsak Sinthipong ......................................................................................................90Developing the Instruction of Educational Research Course for Learning Management Development Through Research-based Learning Ruetinan Samuttai ........................................................................................................101

Contents

The Development of Mattayomsuksa 3 Students’ English Summary Writing Ability Using Critical Reading Technique Weerasak Raksootthee, Pilanut Phusawisot, Photcharanon Sayankena ................114Satisfaction of Primary Students after Watching the Environm ental Education TV Programs towards the Participation Concept Supasil Kuljitjuerwong ...................................................................................................124Creating Human Quality wit h Education in Japan Somporn Gomaratut ....................................................................................................136Operation Based on Information and Communication Technology for Education Standards in Schools under the Secondary Educational Service Area Offi ce 19. Surasak kasee, Somsak Seedagulrit and Prasong Iumweing ................................148The Relic/Chedi in Lan Na Society: Development and Change From Traditional Stata to Globalization Suwipa Champawan .....................................................................................................157Professional Learning Community Under Local Organization Administration in Khon Kaen Province Noorit Kraiphon, Sukhum Prommuangkun, Ammara Jamroonsiri............................171Factors Affecting Audit Performance on Auditor in Offi ce of the Auditor General. Apisak Jaerlasukon, Titaporn Sincharoonsak, Pornchai Naruedomkul .......................184Dialects and Folk Cultures Saneh Dechawongse ....................................................................................................194Book Review o f “The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom” by Aung Zaw Anekchai Rueangrattanakorn .......................................................................................206Nude Painting in Abstra ct Expressionism Style Paiwong Onna-Ngam ..................................................................................................214

การใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารงานของเจาหนาทพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคามApplication of Good Governance Principles in Managing the Forensic Science of Mahasarakham Provinces Investigators

คณพศ อารเออ1

Kanaphot Areeaue1

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาถงการมธรรมาภบาลของเจาหนาททปฏบตงานดานพสจนหลกฐานตารวจในพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม เพอศกษาถงระดบความเชอมนและการยอมรบในผลการดาเนนงานดานพสจนหลกฐานตารวจของพนกงานสอบสวน เพอเปนขอเสนอแนะเกยวกบการปรบปรงพฒนางานดานพสจนหลกฐานตารวจใหเปนทเชอมนและยอมรบของสาธารณชน โดยศกษาจากผปฏบตงานทใชพสจนหลกฐานตารวจในเขตพนทจงหวดมหาสารคามซงประกอบดวยพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวดมหาสารคาม รวม 79 นาย เครองมอทใชในการศกษาคอแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผศกษาสรางขน ซงมทงแบบปลายปด (Closed-ended Questions) และแบบปลายเปด (Open-ended Questions) ผลการศกษาสรปไดดงน1. พนกงานสอบสวนมความคดเหนการดาเนนงานมธรรมาภบาลคอนขางมาก โดยเฉพาะหลกความรบผดชอบ หลกความคมคา หลกความมสวนรวม หลกนตธรรม หลกคณธรรม และหลกความโปรงใส ตามลาดบ 2. ในงานพสจนหลกฐานของตารวจ พสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม พบวา พนกงานสอบสวนมความเชอมนคอนขางมากในทกดาน ไมวาจะเปนดานบคลากร ดานการปฏบตงาน และในดานเครองมอ อปกรณ เครองใชในงานพสจนหลกฐาน3. ควรเพมจานวนเจาหนาทใหเพยงพอ ควรมการจดการฝกอบรมใหกบเจาหนาทเพอเปนการพฒนาทกษะในการ

ปฏบตใหมากยงขน และมการนาผเชยวชาญมาจดฝกอบรมเพอพฒนาศกยภาพการปฏบตงานของเจาหนาทอยตลอดเวลา ควรมการเพมอปกรณ เครองมอ เครองใชใหเพยงพอและทนสมยตอสภาพเหตการณในปจจบน

คาสาคญ: ธรรมาภบาล, พสจนหลกฐาน

1 นกศกษาหลกสตรรฐประศาสนศาตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน

1 Graduate student in Master of Public Administration in Local Government, Khon Kaen University, Thailand 4002

2 คณพศ อารเออการใชหลกธรรมาภบาลในการบรหารงานของเจาหนาทพสจน...

Abstract

This independent research aimed to study the good governance of police investigators who conducted forensic science confi dence in Mahasarakham Province and to study the level of forensic science confi dence and acceptance in the performance of the police, probation investiga-tors. This included suggestions of how to improve management of forensic police for believe and public acknowledgement. This research received information from practitioners of forensic police investigators in the area of Mahasarakham Province, including 79 police stations. The instruments used in the study was a questionnaire developed by the researcher which are both closed and open-end. The results revealed that 1.The evidence of the police Mahasarakham investigators found that the staff of forensic confi dence were of ample confi dence in every aspect. Including the capabilities of personnel and the equipment used. 2.The forensic confi dence of police investigator of Mahasarakham are operating on good governance principles which include moral principles as rule of law and transparency. 3.The suggestions about how to improve the development of forensic police work to achieve confi dence and publicly acknowledgement are that it should increase the number of staff to be suffi cient to provide training to staff to develop the skills and the introduction of specialist training to improve the performance of staff at all times. It requires adequate equip-ment, tools and advancement toward current events .

Keywords: Good Governance , Forensic Science

บทนา

จากสภาพปญหาสงคมไทยในปจจบน อาชญากรรม เปนสงทสงคมสวนใหญมองวาเปนการกระทาผดทมอนตรายมความรนแรง และ

เปนการกระทาทควรจะจดการใหสม ซงผกระทาผดควรตองไดรบผลตอบแทนจากสงคมโดยรวม ทกคนจะเดอดรอนตางตองการใหขจดคนรายดวย

วธการใดกตามออกไปจากสงคม สงคม ดงนนการกระทาความผดจงเปนการแยกคนออกเปนสองกลม คอ คนดและคนชว การทคนรวมตวกนเปนกลม ชมชน สงคม เมอวนเวลาผานไปสงคมยอมมการขยาย จานวนสมาชกเพมมากขน เกด

การขดแยง เบยดเบยน รงแก เอาเปรยบ ววาท และทารายกนทงรางกายและจตใจ โดยมรปแบบตางๆ หลากหลาย ความสลบซบซอนในวธการและ

กลมคนกระทาผดมจานวนเพมขน ความรนแรงกมมากขนดวย (สจต บญบงการ, 2547) สาเหตของปญหาอาชญากรรมโดยพนฐานแลวสาเหตแหงการประกอบอาชญากรรมของ

คนในประเทศตางๆจะคลายคลงกน เกดจากปญหาทางดานเศรษฐกจและสงคม และการเพมขนของประชากรเมอคนเราหมดทพงกหนมาประกอบอาชญากรรมหรอคดวาการคาขายของผดกฎหมาย การคายาเสพตด ของหนภาษ ฯลฯ สามารถสรางความรารวยไดในระยะเวลาสนจงประกอบอาชญากรรม สภาพครอบครว มกจะมาจากครอบครวทบานแตกสาแหรกขาด พอแมแยกกน

ไปคนละทางไมมเวลาอบรมดแลลก หรอบดามารดาอยดวยกนแตทะเลาะกนทกวน ทาใหเบอบานและออกไปคบหาสมาคมกบเพอน เมอเกดความขาดแคลนกมกจะประกอบอาชญากรรม ฐานะทาง

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 3 ปท 34 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม พ.ศ.2558

เศรษฐกจผทประกอบอาชญากรรมมกจะมาจากคนทมฐานะยากจนมสภาพจตใจไมปกตเนองจากตองตอส เพอความอยรอด การเปลยนแปลงทางสงคม เนองจากเมองไทยไดรบอทธพลของอารยธรรมตะวนตกซงมบางสงบางอยางขดกบวฒนธรรมสงคมไทย เปนตน ทงนเนองจากตางคนตางอยากทจะหาความสขใหกบชวตทกคนตองดนรนตอสเพอการดารงชวต ความเจรญกาวหนาของวฒนธรรมทางวตถทไปเรวกวาวฒนธรรมทางจตใจไมคอยใกลชดกบศาสนา ขาดการศกษาและอบรมจตใจทดทาใหประกอบอาชญากรรมไดงาย สภาพของปญหาอาชญากรรมของสงคมไทยในสงคมกรงเทพฯ เปนสงคมศนยรวมของความเจรญกาวหนาทางดานวตถตางๆ อนเปนสาเหตททาใหเกดปญหาทางดานเศรษฐกจ สงคม ประชาชนตองดนรนตอสเพอความอยรอดกมการแกงแยงกนในการทามาหากนและการขดผลประโยชนตางๆ สงคมในกรงเทพฯ จะมปญหาอาชญากรรมมากกวาสงคมชนบท อาชญากรรมในกรงเทพมกจะเอาแบบอยางจากสอมวลชนตางๆ เปนตนวา หนงสอพมพ ภาพยนตร ทว (อานนท ปนยารชน, 2542) สาหรบการสบสวนสอบสวนคดทเกดขนนนมความยงยากและตองใชความรความสามารถเปนอยางสงเพราะคดสวนใหญทเกดขนจะขาดพยานหลกฐานดานพยานบคคล สาเหตอาจเปน

เพราะประชาชนมความเปนหวงเรองสวสดภาพของตวเอง ความไมเชอมนในเจาหนาทรฐ ดงนน จงเหลอแตการสบสวนสอบสวนพสจนขอเทจจรงดวยกระบวนการทางนตวทยาศาสตรหรอพสจน

หลกฐานจากวตถพยานทเกบรวบรวมจากสถานทเกดเหตเปนสาคญ เชน ปลอกกระสนปนทตกอยในสถานทเกดเหต เสอผาหรออปกรณของใชของผตองสงสย ลายนวมอหรอดเอนเอในสถานทเกดเหต เปนตน ปจจบนการนานตวทยาศาสตรหรอพสจน

หลกฐานมาใชสามารถคลคลายคดและสามารถพสจนขอเทจจรงใหเกดขนได เพราะเปนการนาองคความร ทางวทยาศาสตรสาขาตางๆมา

ประยกตใช มความถกตองและเปนทยอมรบระดบสากล การสอบสวนสบสวนจงเกดประสทธภาพและเกดประสทธผลตามมา และนามาซงความยตธรรมสรางความเชอถอศรทธาตอกระบวนการยตธรรมใหเกดขนไดตอไป นอกจากนในการปฏบตงานของเจาหนาทรฐนนตองยดกฎหมายเปนหลกอยางเครงครดโดยตองคานงถงวาบคคลยอมมสทธและเสรภาพในชวตและรางกาย การทรมาน การทารณกรรม หรอการลงโทษดวยวธทโหดรายหรอไรมนษยธรรมจะกระทามได การจบกม คมขง หรอคนไมสามารถทาไดถาไมมคาสงศาลหรอหมายจากศาล หรอมเหตทกฎหมายบญญตไว ถามการละเมดสทธเสรภาพผเสยหายจะสามารถรองตอศาลใหเยยวยาความเสยหายหรอเพกถอนการกระทานนได และสดทายสทธในกระบวนการยตธรรมนนบคคลไมตองรบโทษหากกฎหมายไมไดระบวาเปนความผดและกาหนดโทษไว บคคลจะตองเขาถงกระบวนการยตธรรมไดโดยงาย สะดวก รวดเรวและทวถง ไดรบพจารณาคดอยางถกตอง รวดเรว เปนธรรม และพจารณาอยางเปดเผย หากการพจารณาพพากษายงไมถงทสดจากศาลจะตองถอวาผนนเปนผบรสทธอยและจะปฏบตตอผนนเหมอนผกระทาความผดไมได เปนตน (รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยปพทธศกราช 2550 มาตรา 26, 32, 39, 40) ส า น ก ง าน พ ส จ น ห ล ก ฐ าน ต า ร ว จ

สานกงานตารวจแหงชาต เปนหนวยงานหนงทปฏบตงานเกยวของกบกระบวนการยตธรรม มอานาจหนาทและความรบผดชอบเกยวกบเปน

ฝายอานวยการดานยทธศาสตรใหสานกงานตารวจแหงชาตในการวางแผน ควบคม ตรวจสอบ ใหคาแนะนา และเสนอแนะการปฏบตงานตามอานาจ

หนาทของสานกงานพสจนหลกฐานตารวจและหนวยงานในสงกด ดาเนนการเกยวกบการพสจนหลกฐาน วทยาการตารวจ การตรวจสถานทเกดเหต การถายรป การทะเบยนประวตอาชญากร การจดเกบสารบบลายพมพนวมอและการตรวจสอบ


ประวตการกระทาความผดของผตองหาและบคคลจากทวราชอาณาจกรเพอสนบสนนการปฏบตงานของสบสวนสอบสวนของหนวยงานอนๆ ดาเนนการเกยวกบงานตรวจพสจนเอกลกษณบคคล และการสงกลบในกรณเหตวนาศภยหรอเหตพเศษอน ดาเนนการเกยวกบงานฐานขอมลวตถระเบด รวมทงสนบสนนดานวชาการ การตรวจพสจน วเคราะห เกบก และทาลายวตถระเบด เฉพาะกรณทมลกษณะพเศษ ดาเนนการเกยวกบการการฝกอบรมงานดานพสจนหลกฐาน และงานดานวทยาการตารวจของสานกงานตารวจแหงชาต ประสานความรวมมอกบหนวยงานของรฐหรอองคกรอนทเกยวของกบงานพสจนหลกฐาน และงานวทยาการตารวจทงในประเทศและตางประเทศ ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบมอบหมาย สานกงานพสจนหลกฐานตารวจ แบงหนาทความรบผดชอบทวประเทศเปนกองพสจนหลกฐานกลางและศนยพสจนหลกฐาน 1-10 ซงแตละศนยไดมการแบงจงหวดในการรบผดชอบเรองการตรวจสถานทเกดเหต และการตรวจพสจนหลกฐาน ทวประเทศ (พระราชกฤษฎการแบงสวนราชการตารวจสานกงานตารวจแหงชาต พ.ศ. 2552) จากปญหาดงกลาวในฐานะผวจยไดเลงเหนวา ธรรมาภบาล ถอเปนเครองมอทสาคญอยาง

ยงในการจะยดถอเปนหลกในการปฏบตของหนวยงานเพราะจะทาใหไดรบความนาเชอถอ ศรทธา จากประชาชนและสามารถทาใหเกดความยตธรรมกบประชาชนได ผศกษาจงมความสนใจทจะศกษา

ถงธรรมาภบาลในการดาเนนงานของพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม อนจะนามาซงความเชอมนของงานดานพสจนหลกฐานตารวจของพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวดมหาสารคาม ทตองนานตวทยาศาสตรหรอพสจนหลกฐานมาใชเพอพสจนขอเทจจรงและเพอจะพฒนางานดานพสจนหลกฐานตารวจใหพฒนาดขนตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาถงการมธรรมาภบาลของเจาหนาททปฏบตงานดานพสจนหลกฐานตารวจในพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม 2. เพอศกษาถงระดบความเชอมนและการยอมรบในผลการดาเนนงานดานพสจนหลกฐานตารวจของพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวดมหาสารคาม 3. เพอศกษาขอเสนอแนะเกยวกบ การปรบปรงพฒนางานดานพสจนหลกฐานตารวจใหเปนทเชอมนยอมรบของสาธารณชน

กรอบแนวคดของการวจย

การวจยเพอวเคราะหระดบความเชอมนและยอมรบการปฏบตงานของเจาหนาทสานกงานพสจนหลกฐานตารวจการตรวจสถานทเกดเหตผวจยไดกาหนดกรอบแนวคดในการวจยการศกษา

จากแนวคดทฤษฏทเกยวของโดยยดหลกธรรมาภบาล เพอเปนแนวทางในการปฏบตงาน ดงน


ระเบยบวธการวจย

เพอใหการวจยในครงนดาเนนการไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยกาหนดรายละเอยดตางๆ เกยวกบระเบยบวธวจย มรายละเอยดดงน

ประชากรในการวจย

ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแกพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวดมหาสารคาม เปนกล มต วอย างท ใหข อ มล จานวน 13 อาเภอ เขตพนทรบผดชอบในจงหวดมหาสารคาม โดยผวจยใชประชากรทงหมดเปนผ

ใหขอมล จานวน 79 นาย

การสรางและพฒนาเครองมอการศกษาครงนเปนการสารวจโดยใช

แบบสมภาษณและแบบสอบถาม แบบสมภาษณ

เปนการสารวจถงความตองการของพนกงานสอบสวนทตองการเสนอแนะเกยวกบการปรบปรงพฒนางานพสจนหลกฐานในแตละดาน จากวธการรวบรวมขอมล แบงเปน 2 วธ ดงน 1. ผศกษาทาการเกบรวบรวมขอมล

ดวยตนเอง โดยการออกหนงสอขอความอนเคราะหไปยงพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวดมหาสารคามตอบแบบสอบถามทสงไปทางไปรษณย และสงคนภายในเวลาทกาหนด


2. สาหรบแบบสอบถามทไมไดรบคน หากกลมตวอยางไมสงแบบสอบถามกลบมาหรอสงกลบมาในปรมาณตากวารอยละ 50 ผศกษาจะเขาพบกลมตวอยางและทาการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามดวยตนเองโดยศกษาจากผปฏบตงานทใชพสจนหลกฐานตารวจในเขตพนทจงหวดมหาสารคามซงประกอบดวยพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวดมหาสารคาม รวม 79 คน เ ค ร อ ง ม อ ท ใ ช ใ น ก า ร ศ ก ษ า ค อแบบสอบถาม (Questionnaire) ทผศกษาสรางขน ซงมทงแบบปลายปด (Closed-ended Questions) และแบบปลายเปด (Open-ended Questions) โดยแบบสอบถามทใชเปนเครองมอแบงออกเปน 4 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถามใหผตอบเลอกคาตอบใหตรงกบสภาพของผตอบเกยวกบเพศ อาย ศาสนา ระดบการศกษาวฒการศกษา อายราชการทงหมด สวนท 2 คาถามเกยวกบความเชอมนของพนกงานสอบสวน สวนท 3 แบบวดระดบความคดเหนของพนกงานสอบสวน การปฏบตงานของเจาหนาทพสจนหลกฐานตารวจ ตามหลกธรรมาภบาล สวนท 4 คาถามเกยวกบความคดเหน และขอเสนอแนะตางๆ อนเปนประโยชนตอการปฏบตงานพสจนหลกฐานตารวจ โดยมลกษณะเปนคาถามปลายเปดขอมลทงหมดทรวบรวมมาไดใชวธการ

วเคราะหโดยใชสถตเชงพรรณนา ไดแก การหาคาความถ (frequency) คารอยละ (percent) คาเฉลย (mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (standard de-

viation) และวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมสาเรจรปทางสถต

สรปผลการวจย

จากศกษาผลการวเคราะหถงระดบการมธรรมาภบาลในการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานพสจนหลกฐานตารวจในพสจนหลก

ฐานจงหวดมหาสารคาม พบวา ผปฏบตงานมความคดเหนวาพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม มการ

ดาเนนงานตามหลกธรรมาภบาลคอนขางมาก มคาเฉลยเทากบ 4.06 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.50 เมอพจารณาถงการมธรรมาภบาลในการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานพสจนหลกฐานตารวจในพสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม พบวา ผปฏบตงานมความคดเหนวามธรรมาภบาลคอนขางมาก 6 ประเดน โดยความคดเหนเกยวกบการมธรรมาภบาลในดานหลกความรบผดชอบมากทสด และหลกความโปรงใสนอยสด ตามลาดบ ผลการวเคราะหถงระดบความเชอมนในงานพสจนหลกฐานตารวจ พสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคามพบวา พนกงานสอบสวนมความเชอมนคอนขางมาก มคาเฉลยเทากบ 4.06 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.53 เมอพจารณาถงความเชอมนในงานพสจนหลกฐานของตารวจ พสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม แตละดาน พบวา ทกดานมความเชอมนคอนขางมาก โดยความเชอมนในดานการปฏบตบคลากรมากทสด รองลงมาคอ ความเชอมนดานเครองมอ อปกรณ เครองใชในงานพสจนหลกฐาน และความเชอมนในดานปฏบตงานตามลาดบ ปญหาจากการทางานดานพสจนหลกฐานควรเพมจานวนเจาหนาทใหเพยงพอ ควรมการ

จดการฝกอบรมใหกบเจาหนาทเพอเปนการพฒนาทกษะในการปฏบตใหมากยงขน และมการนาผเชยวชาญมาจดฝกอบรมเพอพฒนาศกยภาพการ

ปฏบตงานของเจาหนาทอยตลอดเวลา ควรมการเพมอปกรณ เครองมอ เครองใชใหเพยงพอและทนสมยตอสภาพเหตการณในปจจบน

อภปรายผล

จากสภาพปญหาสงคมไทยในปจจบน อาชญากรรม เปนสงทสงคมสวนใหญมองวา


เปนการกระทาผดทมอนตรายมความรนแรงโดยมรปแบบตางๆ หลากหลาย ความสลบซบซอนในวธการและกลมคนกระทาผดมจานวนเพมขน ความรนแรงกมมากขนดวยความไมยตธรรมทประชาชนไดรบจากการกระทาบางสวนของเจาหนาทรฐ จงเปนหนาทความรบผดชอบโดยตรงของเจาหนาทตารวจซงมอานาจและหนาทในการทจะรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนและนาตวคนรายทกอเหตมาลงโทษเพอจะดารงไวซงความยตธรรมใหเกดขนในสงคมตามกระบวนการยตธรรม การสบสวนสอบสวนของเจาหนาทตารวจฝายสบสวนหรอเจาหนาทตารวจฝายสอบสวนถอเปนจดเรมตนหรอขนตอนแรกทสาคญของกระบวนการยตธรรม การสบสวนสอบสวนของเจาหนาทตารวจจงมความสาคญเปนอยางยงในการจะดารงรกษาไวซงความยตธรรมใหเกดขนกบประชาชนโดยทวไปอกทงยงมสวนสาคญในการทาใหสงคมเกดความเปนปกตสขสาหรบการสบสวนสอบสวนคดทเกดขนนนมความยงยากและตองใชความรความสามารถเปนอยางสงเพราะคดสวนใหญทเกดขนจะขาดพยานหลกฐานดานพยานบคคล สาเหตอาจเปนเพราะประชาชนมความเปนหวงเรองสวสดภาพของตวเอง ความไมเชอมนในเจาหนาทรฐ ดงนน จงเหลอแตการสบสวนสอบสวนพสจนขอเทจจรงดวยกระบวนการทางนตวทยาศาสตรหรอพสจนหลกฐานจากวตถพยานทเกบรวบรวมจากสถานทเกดเหตเปนสาคญ

ดงนน ธรรมาภบาล จงถอเปนเครองมอทสาคญอยางยงในการจะยดถอเปนหลกในการปฏบตของหนวยงานเพราะจะทาใหไดรบความนาเชอถอ

ศรทธา จากประชาชนและสามารถทาใหเกดความยตธรรมกบประชาชนไดซงคนภายนอกหรอหนวยงานภายนอกยอมมความเหนทแตกตาง มความไม

เชอใจเพราะขนตอนการทางานตางๆของเจาหนาทพสจนหลกฐานตารวจเปนยงไงเพราะหลกฐานทแนบสานวนคดอาจจะไมโปรงใส ขาดความเชอมนกลววาเจาหนาทจะชวยเหลอคนทผดใหเปนถกไดตามแนวความคดของคนทวไป

จากการศกษา การบรหารงานแบบธรรมาภบาลในงานพส จนหลกฐานจ งหวดมหาสารคามของพนกงานสอบสวน ในภาพรวมดานบคลากร พบวา ผปฏบตงานมความเชอมนคอนขางมาก ทงนผปฏบตงานมความเชอมนวาบคลากรมความสามารถในการตดตอประสานงานกบบคลหรอหนวยงานทเกยวของมากทสด ความรความสามรถในทางวชาการของเจาหนาทปฏบตงาน ทกษะและความเชยวชาญในการใชเครองมอในการพสจนหลกฐานแตละประเภท ความสามารถในการแกไขปญหาเฉพาะหนาไดอยางถกตอง และความสามรถในการใหคาแนะนาและตอบประเดนคาถามกบเจาหนาทหรอหนวยงาน ทงนเนองจากบคลากรททาหนาทในการพสจนหลกฐานไดรบคดเลอกมาจากบคคลทมความรความสามารถ มความเหมาะสม และผบงคบบญชาสวนใหญจบการศกษาปรญญาทางดานวทยาศาสตร ซงมพนฐานในการใชเครองมอทางวทยาศาสตรตอนทศกษาระดบมหาวทยาลยเปนอยางด อกทงเมอเขามาปฏบตงานแลวมการจดการศกษาอบรมทงในและตางประเทศจากผเชยวชาญเฉพาะดานตามหลกสตรตางๆ และตองผานการทดสอบการปฏบตงานกอนทจะปฏบตหนาทจรง

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมจานวนบคลากรทปฏบตงานใหเพยงพอกบปรมาณคดหรอเหตการณทเกดขนในพนทรบผดชอบ และมการพฒนาศกยภาพของบคลากรในหนวยงานอยางสมาเสมอ

2. ควรเปดโอกาสใหภาคสวนตางๆโดยเฉพาะภาคประชาชนไดมสวนรวมในการดาเนนงานพสจนหลกฐานของตารวจ


ขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาวจย ผวจยเคยปฏบตงานในหนวยงานพสจนหลกฐานตารวจ มขอเสนอแนะตอการปฏบตงานของ พสจนหลกฐานจงหวดมหาสารคาม ดงน 1. ผบงคบบญชาหรอผนาควรใหความสาคญในการพฒนางานพสจนหลกฐานตารวจในทกๆดานใหมากยงขน เนองจากมความสาคญอยางยงตอกระบวนการยตธรรมและตองปรบเปลยนตามการเปลยนแปลงของสภาพสงคมปจจบน 2. ควรมจานวนบคลากรทปฏบตงานใหเพยงพอกบปรมาณคดหรอเหตการณทเกดขนในพนทรบผดชอบ และมการพฒนาศกยภาพของบคลากรในหนวยงานอยางสมาเสมออกทงเพมขวญ กาลงใจ สทธประโยชนตางๆใหกบผปฏบตงานอยางเพยงพอ 3. ควรมอปกรณ เครองมอ เครองใชในการพสจนหลกฐานใหเพยงพอและมความทนสมย เพอทจะชวยปฏบตงานและสามารถอานวยความยตธรรมในการสบสวนสอบสวน ในพนทไดอยางครบถวนและมประสทธภาพ 4. ควรมการบรรจบคลากรในพนทใหมากขน เพอลดปญหาการขาดแคลนกาลงพลในการปฏบตงาน เนองจากการยายออกนอกพนทหรอควรมการสลบปรบเปลยนกาลงพลในอตราทเหมาะสม

5. ควรเปดโอกาสใหภาคสวนตางๆโดยเฉพาะภาคประชาชนไดมสวนรวมในการดาเนนงานพสจนหลกฐานของตารวจ และเพมชองทางในการตดตอสอสาร อกทงหนวยงานควรกระจายความรเรองอานาจหนาทความรบผดชอบสภาคสวนตางๆทเปนอปสรรคตอการปฏบตหนาทใหมความคลองตวในการปฏบตงานมากยงขน 6. ควรมการปรบปรงกฎหมาย ระเบยบขอบงคบตางๆทเปนอปสรรคตอการปฏบตหนาทใหมความคลองตวในการปฏบตงานมากยงขน 7. ควรตรวจสอบและกาชบบคลากรในการปฏบตหนาทใหเคารพสทธมนษยชนปฏบตงานใหสอดคลองกบขนบธรรมเนยมในพนทและใหความยตธรรมกบทกๆฝาย 8. ควรปรบเปลยนคานยม แนวคด และความเชอของบคลากรในหนวยงาน โดยยดผล

ประโยชนของประชาชนสวนรวมและประเทศชาตเปนสาคญ

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณทานผ เชยวชาญและผทรงคณวฒทกทานทไดกรณาใหขอมลในการสมภาษณและตรวจสอบเครองมอในการวจย รวมถงพนกงานสอบสวนสถานตารวจภธรในจงหวด

มหาสารคาม ทใหขอมล จานวน 13 อาเภอเขตพนทรบผดชอบในจงหวดมหาสารคาม โดยผวจยใชประชากรทงหมดเปนผใหขอมลทเปนกลมตวอยางในการศกษาวจยทกทานทใหความรวมมอเปนอยางด


เอกสารอางอง

ประมวล รจนเสร. (2542). การบรหารกจการบานเมองทด (Good governance). กรงเทพฯ :โรงพมพอาสารกษาดนแดน

พระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการสานกงานตารวจแหงชาต พ.ศ. (2552). [ระบบออนไลน]. แหลงทมา http://law.longdo.com/

ศาลรฐธรรมนญ. (2550). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช (2550). [ระบบออนไลน]. แหลงทมา http://www.constitutionalcourt.or.th/ (9 สงหาคม 2533).

สจต บญบงการ. (2547). การพฒนาการเมองไทย. กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.อานนท ปนยารชน. (2542). มมมองนายอานนท. กรงเทพฯ : มตชน.

การพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพA Critical Reading Development in Matayomsuksa 5 students by using SQ5R Method via Newspapers

จตตกานต คามะสอน1, ธนวทย ไชยสข2, กนตภณ สาแดงเดช3

Jittikarn Khummasorn1, Thanawit Chaiyasuk2, Kantabhon Samdeangdej3

บทคดยอ

งานวจยชนน มจดมงหมายเพอ 1) หาประสทธภาพของแผนการจดกจกรรมการเรยนร ทมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เปรยบเทยบความสามารถทางการอานอยางมวจารณญาณของนกเรยนทใชวธการจดการเรยนรแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยนและ 3) ศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ กลมตวอยางทใชในการวจยคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 โรงเรยนจนทรเบกษาอนสรณ อาเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด จานวน 40 คน ทไดมาโดยการสมอยางงาย เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแผนการเรยนรพฒนาการอานอยางมวจารณญาณผานสอหนงสอพมพโดยใชเทคนค SQ5R จานวน 6 แผน ใชเวลาสอนแผนละ 2 ชวโมง แบบทดสอบวดความสามารถทางการอานอยางมวจารณญาณ แบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ แบบสอบถามความพงพอใจทมตอการจดการเรยนการสอนอานอยางมวจารณญาณโดยใชเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพ สถตทใชวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และ t-test (Dependent Samples) ผลการวจยพบวา 1) แผนการจดกจกรรมการเรยนรการอานอยางมวจารณญาณมประสทธภาพเทากบ 90.01/85.88 แสดงวา มประสทธภาพสงกวาเกณฑ 80/80 ทตงไว 2) ผลคะแนนทไดจากการทดสอบความสามารถทางการ

อานอยางมวจารณญาณโดยรวมกอนเรยนและหลงเรยน ปรากฏวา คะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยนมคาเฉลยสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงเปนไปตามสมมตฐานของการวจย 3) ผลของคะแนนทไดจากแบบสอบถามวดความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพ พบวา ไดคาเฉลยโดยรวมอยในระดบมาก

คาสาคญ: การอานอยางมวจารณญาณ, ผลสมฤทธทางการเรยน, วธการจดการเรยนรแบบ SQ5R สอหนงสอพมพ, ความพงพอใจตอการเรยน

1 นสตระดบปรญญาโท สาขาวชาการสอนภาษาองกฤษ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 2,3 อาจารยภาควชาภาษาตะวนตกและภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม1 M. ED. in English Language Teaching, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University2,3 Lecturer, Western languages and Linguistic Department, Faculty of Humanities and Social Sciences,

Mahasarakham University


Abstract

Critical reading skills are important especially in today’s communication and develops thinking critically, it is of value to consider the facts and opinions for assessment and decide the information in a logical process. The purposes of this research were 1) to fi nd out the effectiveness of a Critical Reading Development in Matayomsuksa 5 students by using SQ5R method via news-papers lesson plans, of 80/80 2) to compare the achievement of students critical reading abilities before and after learning by using SQ5R method via newspapers and, 3) to study Mattayomsuksa 5 students ‘satisfaction toward learning critical reading. The samples included 40 students by simple random sampling from Mattayomsuksa 5 students attending at Chantarubeksa Anusorn School in 2014. The instruments included 6 critical readings by using SQ5R via newspapers’ plans, critical reading achievements test comprising 40 items and students’ satisfaction questionnaire toward Critical Reading Development by using SQ5R via newspapers. The data were statistically analyzed in mean score, standard deviation, and t-test (Dependent Samples). The fi ndings reveal 1) The effi ciency of critical reading by using SQ5R lesson plan was 90.01/85.88 which was higher than the set criteria of 80/80 2) The posttest at students ‘critical reading test scores are higher than pretest at the .01 level of signifi cance. 3) The students’ satisfaction toward learning critical reading by using SQ5R method via newspapers showed at the higher level.

Keywords: Critical reading, Learning achievement, SQ5R Method, Newspapers, students’ satisfaction.

บทนา

ในปจจบนการเผยแพรขาวสารเปนไปอยางกวางขวางและรวดเรว ระบบขอมลขาวสาร

เขามามอทธพลตอชวตความเปนอยของประชาชนในทกวนนเปนอนมาก การสอนอานเพยงเพอความเขาใจยงไมเพยงพอ แตจะตองสอนใหเดกรจกคดหาเหตผลในขณะทอานดวยทกครง การสอนให

เดกอานโดยใชวจารณญาณจงเปนสงทควรสงเสรมเพอใหเดกสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดโดยเฉพาะอยางยงความกาวหนาในดานการโฆษณาชกชวนตางๆ ถาหากเดก ผฟงหรอผอาน ไมไดฟงหรออาน ดวยความคดทรอบคอบกอาจตกเปน

เหยอของการโฆษณาไดโดยงาย โลกยคปจจบนเปนโลกแหงเทคโนโลยสารสนเทศทมเครอขายเชอมโยงไปไดไกลทงโลกจงทาใหปรมาณขอมล

ขาวสารตางๆมการแลกเปลยนกนอยางไมมทสนสดทาใหการรบสารจาเปนตองใชวจารณญาณใหรอบคอบเพอการตดสนใจทถกตอง การอานอยางมวจารณญาณจงเปนทกษะการอานขนสงทตองใช

ปญญาและเหตผลในการอาน เพอทาความเขาใจเรองทอานไดอยางถกตอง และมความสาคญเปนอยางยงสาหรบบคคลทกเพศทกวยโดยเฉพาะอยางยงผทอยในวยเรยนซงเปนอนาคตของชาต ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551 มงพฒนาผเรยนใหมความ สามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ

และการคดเปนระบบเพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ เพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม ทงยงตองสามารถ

12 จตตกานต คามะสอน, ธนวทย ไชยสข, กนตภณ สาแดงเดชการพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ...

เลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสาร ดวยหลกเหตผลและความถกตอง (กระทรวงศกษาธการ. 2556: 6) ดงนนผเรยนจงควรฝกฝนใหเกดทกษะการอานถงระดบการอานอยางมวจารณญาณ ผวจยไดศกษาปญหาสาคญทพบ ในการสอนภาษาองกฤษพบวา การสอนอานเปนไปไดเฉพาะขนพนฐาน ถาเปนขนวจารณจะยาก นกเรยนยงขาดทกษะขนวเคราะห สงเคราะหสงทอานตลอดจน จบความคดสาคญทผเขยนสงตอมายงผอาน และไมสามารถบอกจดประสงคของผเขยนได นกเรยนชอบทจะใหครสอนโดยการแปลมากกวา หรอการใชเทคนคหรอสอการสอนไมนาสนใจ สาเหตเพราะครสวนใหญยงยดตดกบตารา มงสอนใหนกเรยนจดจาความรจากตารามากกวาจะสอนใหนกเรยนรจกคด ใชเหตผลดวยตนเอง จากการสารวจสาเหตของปญหาทกลาวมานน ทาใหเปนปญหาทครควรหาวธการหรอสอการสอนทจะชวยพฒนาทกษะความสามารถทางดานการอานของนกเรยน และสงทนกเรยนขาดกคอความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณนนเอง โดยเฉพาะยคขอมลขาวสารในปจจบนทเทคโนโลยมบทบาทสาคญในการตดตอสอสารเปนอยางมาก ทกษะพนฐานในการรบขอมลทสาคญทกษะหนง คอ การอานอยางมวจารณญาณเพราะจะชวยใหนกเรยนรเทาทนสงคมทมการเปลยนแปลง ดงท สขม เฉลยทรพย (2531) กลาว

ถงประโยชนของการอานอยางมวจารณญาณไววา เปนการอานทมประโยชนตอการดาเนนชวต ทาใหผอานมความรกวางขวาง สามารถวนจฉยขอผดถกตางๆไดอยางมประสทธภาพ ในทานองเดยวกน

ฉววรรณ คหาภนนทน (2542) ไดกลาวไววา ความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณหมายถง ผอานจะตองอานเปน ไมใชการอานได แตเพยง

อยางเดยวการอานเปน ผอานจะตองอานอยางถกตองอานไดเรว สามารถจบใจความสาคญได ม

วจารณญาณในการอาน สามารถวเคราะห วจารณขอคดเหนทดมเหตผล สามารถนาไปใชใหเปนประโยชนในชวตประจาวน และเปนประโยชนใน

การศกษาเลาเรยนได กมล การกศล (2529) เสนอความคดไวสรปไดวาการอานอยางมวจารณญาณมความสาคญเพราะทาใหผอานรจกพนจพเคราะหสารสามารถแยกแยะสวนทเปนขอเทจจรง และขอคดเหนได ดงนนการปลกฝงเรองการอานอยางมวจารณญาณจงนบวา เปนสงสาคญยง เทคนคทชวยใหเกดความเขาใจในการอานนนกมอยหลายวธดวยกน ทงน ผวจยเลอกใชเทคนค SQ5R เขามาใชในการพฒนาการสอนอานอยางมวจารณญาณ ผวจยเหนวาเปนวธการสอนอานภาษาองกฤษวธหนงทสามารถพฒนาทกษะการอานรวมทงพฒนาทกษะการคดไดด วธการสอนแบบ เอส คว ไฟว อาร (SQ5R: Survey, Question, Read, Record, Recite, Review, Refl ect) ซง วอลเตอร พอค (Walter Pauk,1984 อางถงใน อรรถวฒ, 2541) วาพฒนามาจาก เอส คว โฟร อาร SQ4R และ เอส คว ทร อาร SQ3R อกท ซงเปนแนวคดของ Francis P. Robinson (1970) ทกลาวถงยทธวธการสอนอาน วาสามารถชวยใหผเรยนเลอกสงทเขาคาดวาจะรจากเรองทอาน เขาใจแนวคดของเรองทอานไดอยางรวดเรวจดจาไดดและทบทวนเรองราวทอานไดอยางมประสทธภาพและจากผลการศกษาวจยของ ไซเฟรท (Seifert, 1988) พบวา เปนการสอนทชวยใหผเรยนไดรจกเตรยมการอาน ฝกอาน อยางคลองแคลว และเกดการเรยนรไดดวยตนเองโดยมจดประสงคทจะใชกลวธการสอนอานอยางเปนระบบเพอปรบปรงพฒนาการอาน และนสยการอานของผเรยนใหมประสทธภาพ โดยเฉพาะเรองของการคนพบ การ

ตระหนก และสงสาคญคอการถายโอนความรเดมไปสความรใหมสงเสรมใหนกเรยนเขยนสะทอนความคดไดทาใหนกเรยนเกดความคดระดบสง และยงเปนวธทเอออานวยตอ การคดอยางมวจารณญาณอกดวย

ดงนนผวจยจงสนใจทจะนาวธการสอนแบบ SQ5R มาใชในการอานภาษาองกฤษอยางมวจารณญาณโดยการนาเอาวธดงกลาวมาใชในการ


สอนภาษาองกฤษชนมธยมศกษาปท 5 ซงเปนกลมเปาหมายทผวจยคาดวานาจะมความสามารถทางภาษาองกฤษในระดบทเหมาะสมพอทจะเรยนรตามการสอนแบบ SQ5R เอส คว ไฟว อาร ไดเปนอยางด ทงนผวจยเหนวาในการสอนอานอยางมวจารณญาณจะตองพจารณาเลอกสอใหเหมาะสม ซงสอทผวจยเหนวามสวนสาคญในการพฒนาการอานอยางมวจารณญาณกคอ สอหนงสอพมพ ซงสอหนงสอพมพน เปนสอทมราคาถกและแพรหลายไปในสงคมทกระดบ มความนาสนใจ นาจงใจตอการอาน ชวยกระตนความอยากอานหนงสอ และหาไดงายกวาหนงสอ หรอตาราทวไป ภาษาทใชในหนงสอพมพมความเปนเอกลกษณแตกตางไปจากสงพมพประเภทอนๆ คอ เปนภาษาทกะทดรด ชวนอาน เนอหาสาระกมความหลากหลายทงในการเสนอขาวททนตอเหตการณ บทความสารคด ตลอดถงโฆษณาและความบนเทงอนๆดวย อานแลวไดความรเพมเตมทาใหมขอมลประกอบการตดสนใจ ชวยใหเขาใจเหตการณตางๆ ดวยทศนะอนกวางไกล และยงชวยพฒนาความรสกนกคดไดเปนอยางด โดยเฉพาะสงคมในยคขาวสารไรพรมแดน นกเรยนตองรจกคด วเคราะห สามารถแยกขอเทจจรงได หนงสอพมพเปนสอทมเนอหาสาระหลากหลายทงเนอหาและประเภทของขาวตางๆ ทผสอขาวไดเสนอทงขอเทจจรงและความคดเหนเอาไวผวจยเหนวาทาใหไดบรรยากาศอนสนกสนานและ

แปลกใหม เพราะหนงสอพมพเปนสอทคอนขางใหมสาหรบนกเรยน การใชสอประเภทนประกอบในการเรยนการสอน จงชวยกระตนและดงความสนใจ

จากนกเรยนไดมาก โดยเฉพาะอยางยงกบนกเรยนทมองวาหนงสอแบบเรยนเปนสงทนาเบอหนาย การคดเลอกเรองจากหนงสอพมพ มสวนประกอบมากมาย แตผวจยเหนควรวาจะนาสวนสาคญๆเปนหลกใหญๆ ในการสอนอานขนวจารณ เชนพาด

หวขาวหรอ บทความคดเหนทบรรณาธการ หรอ ผเขยน ไดเขยนแสดงความคดเหนตางๆ ซงแสดงถงทศนะของผเขยน เนอหาของหนงสอพมพสวนน ม

ความสาคญในการชกจงใจ และสรางประชามตในหมผทอาน แหลงทมาของหนงสอพมพผวจยเหนวาหนงสอพมพ Student Weekly ซงเปนหนงสอพมพทอานงาย คาศพทไมลกซง หรอเปนทางการมากเกนไป นกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลายสามารถอานได จากเหตผลดงกลาวขางตน การอานอยางมวจารณญาณ มความสาคญและมประโยชนอยางยง เพราะเปนการอานทพฒนาความคดใหแตกฉานรวมถงเทคนค SQ5R เปนเทคนคทจะชวยใหผอานมลาดบขนตอนในการอานและอานอยางมประสทธภาพ สอหนงสอพมพ แสดงถงทศนะของผเขยน ไดเสนอทงขอเทจจรงและความคดเหนเอาไว และเปนสงทสรางความสนใจใหแกผเรยน ผวจยจงไดจดทาแผนการจดการเรยนรในการพฒนาการอานภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพมาใชในการเรยนการสอนเพอพฒนาทกษะการอานภาษาองกฤษอยางมวจารณญาณ

ความมงหมายของการวจย

1. เพอหาประสทธภาพของแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ ในระดบชน

มธยมศกษาปท 5 มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2. เพอเปรยบเทยบความสามารถทางการอานอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยใชวธการจดการเรยนรแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน 3. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 5 ตอการจดการเรยนรแบบ SQ5R เพอพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ ผานสอหนงสอพมพ


วธการศกษา

กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนมธยมศกษา ปท5 โรงเรยนจนทรเบกษาอนสรณ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาจงหวดรอยเอด เขต 27 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 1หอง เรยน จานวน 40 คน ไดมาโดยการสมอยางงายโดยใชหองเรยนเปนการสม เครองมอทใชในงานวจยในครงนผานผเชยวชาญตรวจสอบและการหาคณภาพเครองมอแลวไดแก 1. แผนการจดการเรยนรพฒนาการอานอยางมวจารณญาณผานสอหนงสอพมพโดยใชเทคนค SQ5R จานวน 6 แผนใชเวลาสอนแผนละ 2 ชวโมง 2. แบบทดสอบความสามารถทางการอานอยางมวจารณญาณ แบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 40 ขอ

3. แบบสอบถามความพงพอใจทมตอการจดการเรยนการสอนโดยใชเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพเพอพฒนาการอานอยางมวจารณญาณ

การเกบรวบรวมขอมล 1. ทาการสอบกอน กบกลมตวอยางโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธการอานอยางม วจารณญาณ จานวน 40 ขอ ใชเวลาสอบ 1 ชวโมง 2. ทด ล อ ง ก า ร ส อ น อ า น อ ย า ง มวจารณญาณโดยใชเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอ

พมพตามแผนการจดการเรยนรกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนจนทรเบกษาอนสรณ ผวจยไดทาการสอนสปดาหละ 2 คาบ คาบละ 50 นาท โดยลาดบการสอนดงน 2.1 บอกจดประสงคใหนกเรยนทราบ 2.2 สนทนา พดคยกบนกเรยนเกยว

กบเรองขาวทนาสนใจ แลกเปลยนขอคดเหนเกยวกบขาวนนๆ 2.3 ใหใบงานทเปนแบบฝกหดงายๆ

กอนสรางความคนเคย

2.4 สอนเนอหา คอ หวขอขาวและรายละเอยดของขาว และวธการตอบคาถาม 2.5 ใหนกเรยนฝกแสดงความคดเหนตอเรองทอานจากการใชเทคนค SQ5R 2.6 วเคราะหวดประเมนจากเรองทอาน โดยตอบคาถามและตรวจจากแบบฝกหด และทาแบบฝกหดในใบงาน 2.7 หลงทาการทดลองใหนกเรยนทาแบบทดสอบ ซงเปนชดเดยวกนกบแบบทดสอบกอนการทดลอง 2.8 สอบถามความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมทมตอการจดการเรยนการสอนโดยใชเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพ การวเคราะหขอมล ตอนท 1 การวเคราะหหาประสทธภาพของแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ ในระดบชนมธยมศกษาปท 5 มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ตอนท 2 เปรยบเทยบคาเฉลยของคะแนนความสามารถทางการอานอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยม ศกษาปท 5 ทเรยนโดยใชวธการจดการเรยนรแบบ SQ5R ผานหนงสอพมพ ระหวางกอนเรยนกบหลงเรยน ตอนท 3 วเคราะหความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ตอการจดการเรยน

รแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกรอยละ (Percentage).

ผลการศกษา

จากผลวเคราะหขอมลสามารถสรปไดดงน

1. แผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ ในระดบชนมธยมศกษาปท 5 มประสทธภาพ

เทากบ 90.01/85.88 ซงสงกวาเกณฑ80/80 ทตงไว


2. ผลคะแนนทไดจากการทดสอบความ สามารถทางการอานอยางมวจารณญาณหลงเรยน ปรากฏวาคะแนนสอบหลงเรยนของนกเรยนมคา เฉลยสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. ความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพ พบวา มคาเฉลยในภาพรวมเทากบ 4.33 และคาเบยงเบนมาตรฐานในภาพรวมเทากบ .359 เมอเปรยบเทยบกบเกณฑประเมนคา อยในระดบมาก

ตาราง 1 แสดงการเปรยบเทยบคาเฉลย คารอยละ และคาความเบยงเบนมาตรฐาน ของแผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ

ความสามารถทางการอานอยาง

มวจารณญาณ Nคะแนน

เตม

กอนเรยน หลงเรยน t p

S.D. S.D.

ทานายสงทเกดขนลวงหนาจากการอาน

40 7 4.15 1.44 6.68 .066 11.92** .000

จาแนกขอเทจจรง และขอคดเหน 40 7 2.80 .075 6.68 .052 31.00** .000

การลาดบเรอง 40 8 3.45 .093 6.72 .078 24.46** .000

การจบใจความสาคญของเรอง 40 9 2.20 .064 6.68 1.02 22.82** .000

การสรปความ 40 4 1.63 .049 3.15 .082 12.30** .000

การเขาใจจดมงทศนคต และการประเมนเรอง

40 5 2.27 .087 4.65 .533 14.24** .000

**นยสาคญทางสถตทระดบ .01

ตาราง 2 แสดงคาเฉลยและคาความเบยงเบนมาตรฐานของความพงพอใจนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอการจดการเรยนรแบบSQ5R ผานสอหนงสอพมพ

รายการประเมนS.D. ระดบ

ดานเนอหา

1 .เนอหามความถกตองในดานวชาการ(ทกษะการอานอยางมวจารณญาณ)4.22 .530 มาก

2. เนอหามความสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง 4.27 .554 มาก

3. เนอหามความทนสมย นาสนใจ 4.27 .506 มาก

4. เนอหามปรมาณเหมาะสมกบเวลาทใชสอน 4.20 .608 มาก

รวม 4.24 .386 มาก

ดานกจกรรมการเรยนการสอน

5. จดกจกรรมการเรยนการสอนมลาดบเปนขนตอน4.25 .543 มาก

6. จดกจกรรมการเรยนการสอนไดเหมาะสมกบเวลา 4.48 .554 มาก

7. ใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน 4.45 .639 มาก

8. จดบรรยากาศการเรยนการสอนใหปลอดโปรง 4.37 .586 มาก


รายการประเมนS.D. ระดบ

9. จดกจกรรมการเรยนการสอนสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง 4.42 .594 มาก

รวม 4.39 .426 มาก

ดานสอการเรยนการสอน

10. สอการสอนมความทนสมย4.27 .554

มาก

11. สอการสอนมความสอดคลองกบเนอหา 4.48 .554 มาก

12. สอการสอนดงดดความสนใจ 4.38 .586 มาก

13. สอการสอนทาใหผเรยนเขาใจเนอหาไดงาย 4.35 .483 มาก

14. สอการสอนกระตนใหผเรยนเกดความคดทจะตงคาถาม 4.30 .516 มาก

รวม 4.35 .390 มาก

ดานผสอน15. ผสอนมความรเหมาะสมกบสาระการเรยนรทสอน

4.38 .540มาก

16. ผสอนมความเปนกนเองกบผเรยน 4.35 .580 มาก

17. ผสอนมการแจงรายละเอยดเกยวกบการเรยนการสอน 4.38 .540 มาก

18. ผสอนมเทคนคการสอนใหเขาใจงาย 4.35 .622 มาก

19. ผสอนมความอดทนตอผเรยนเมอถกซกถาม 4.23 .577 มาก

20. ผสอนมสวนรวมกบนกเรยน 4.23 .577 มาก

รวม 4.31 .393 มาก

ภาพรวม 4.33 .359 มาก


การวจยในครงนพบวา

1. แผนการจดการเรยนรการอานอยางมวจารณญาณโดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ พบวามประสทธภาพ เทากบ 90.01/85.88 ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ทตงไว ทงน

อาจเปนเพราะวากจกรรมการสอนแบบ SQ5R เปนกระบวนการทมขนตอนชดเจน พฒนาความสามารถในการอานตามลาดบขนจากงายไปยาก

จากการอานคราวๆ ไปสการอานอยางละเอยดม ซงเรมจากขนตอนทงายทสด

โดยขนตอนทหนง Survey เปนการอานอยางคราว ๆ เพอหาจดสาคญของเรอง การอาน

คราว ๆ จะชวยใหผอานเรยบเรยงแนวคดตาง ได ขนตอนทสอง Question เปนการตงคาถามจากเรองทอาน การตงคาถามทาใหผอานมความอยาก

รอยากเหนจงเพมความเขาใจในการอานมากยงขน คาถามจะชวยใหผอานระลกถงความรเดมทมอยเกยวกบเรองทอาน คาถามจะชวยใหผอานเขาใจเรองไดเรว และทสาคญกคอคาถามจะตองสมพนธกบเรองราวทกาลงอานในเวลาเดยวกนกควรจะตองถามตวเองดวาใจความสาคญทผเขยนกาลงพดถงอยนนคออะไร ทาไมจงสาคญ สาคญ

อยางไร และเกยวของกบอะไรหรอใครบางตอนไหนและเมอไร ขนตอนทสาม Read เปนการอานขอความในบทหรอตอนนน ๆอยางละเอยดและใน

ขณะเดยวกน กคนหาคาตอบสาหรบคาถามทได


ตงไว ในขนนจะเปนการอานเพอจบใจความและจบประเดนสาคญๆ โดยแทจรง ขนตอนทส Record ใหผเรยนจดบนทกขอมลตางๆ โดยมงจดบนทกในสวนทสาคญและสงทจาเปน โดยใชขอความอยางรดกมหรอยอตามความเขาใจของผเรยน ขนตอนทหา Reciteใหผเรยนสรปใจความสาคญ โดยพยายามใชภาษาของตนเองถายงไมแนใจในบทใดหรอตอนใดใหกลบไปอานซาใหมเปนการพยายามตอบคาถามอยางยอๆใชถอยคาของตนเองใหมากทสดเทาทจะทาได ขนตอนทหก Review เปนการอานทบทวนหวขอหรอประเดนสาคญ หลงจากทอานจบแลวคอการสรปโดยมองภาพรวมของเรอง เปนการทบทวนเนอเรองทอาน ขนตอนสดทาย Refl ect ใหผเรยนวเคราะห วจารณ บทอานทผเรยนไดอานแลวแสดงความคดเหนในประเดนทผเรยนมความคดเหนสอดคลองหรอความคดเหนไมสอดคลองบางครงอาจขยายความสงทไดอานโดยการเชอมโยงความคดจากบทอานกบความรเดมโดยใชภาษาอยางถกตองหลงจากทมการฝกอานอยางมวจารณญาณแตละแผนทกครงนกเรยนจะไดรบทราบผลการฝกอานทนท พรอมทงเสนอแนะแนวการตอบทถกตอง จงทาใหนกเรยนเกดการคดอยางมวจารณญาณไดเรวขน นกเรยนจะ

เกดการเรยนไดเรว เมอไดเรยนรจากสงทงายไปหาสงทยาก โดยฝกคดในขนพนฐานคอจา เขาใจ

นาไปใช ใหมากพอทจะเปนฐานนา ไปสการคดในขนสง คอ การวเคราะห สงเคราะห และประเมนคา ทงน สอดคลองกบผลการวจยของ ณฎฐลกษณ สภาโย (2544) ไดกลาวถงขนตอนการสอนแบบ

SQ5R เอส คว ไฟว อารเปนวธการสอนอานเพอสงเสรมการอานใหเปนไปอยางมประสทธภาพ การฝกจะตองกระทาซาๆอยางตอเนองเพอปรบปรง

พฒนาการอาน และนสยการอานของผเรยนใหมประสทธภาพ โดยเฉพาะเรองของการคนพบ การตระหนก และสงสาคญคอการถายโอนความรเดมไปสความรใหมและยงเปนวธทเอออานวยตอ การคดอยางมวจารณญาณอกดวย

2. จากสมมตฐานผลสมฤทธความสามารถทางการอานอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 หลงการใชวธการ

จดการเรยนรแบบSQ5R ผานสอหนงสอพมพแลวนกเรยนมความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณ หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงนอาจเปนเพราะวากอนหนานนกเรยนมปญหาการอานคอใหเวลากบการอานและการทาความเขาใจกบสงทอานนอยมากมกรบตอบคาถามเพยงเพอใหเสรจๆไป หลงจากผวจยนาเทคนค SQ5R เขามาชวยในการพฒนาความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณพบวานกเรยนมความสนใจทจะเรยนมากขน คอ สนใจเขาเรยน มสวนรวมในการเรยนการสอน เชนการตอบคาถาม อกทงการเลอกใชขาวจากหนงสอพมพเพอใชประกอบการสอนอานอยางมวจารณญาณเพอไมใหนกเรยนเกดความเบอหนายและเกดความรสกวาเปนการเรยนทไมยาก เหนไดจากงานวจยของ Thevy. (2002) ไดศกษาถงการใชหนงสอพมพในการเรยนการสอนของ โรงเรยนแหงชาต และในระดบปรญญาตร มหาวทยาลยเทคโนโลยมารา ของประเทศมาเลเซยซงใช ภาษาองกฤษเปนภาษาทสอง ซงในการศกษาคนควานไดใชหนงสอพมพมาเปนสอประกอบการเรยนการสอน ในการกระตนการอาน การเขยน และผลจากการศกษาพบวานกเรยน

สนใจอานหนงสอมากขน ทาใหพฒนาทกษะดานการอานไดด อกทงเทคนค SQ5R ประกอบดวยหลายกลวธทชวยในการพฒนาใหเกดความเขาใจ

ในการอาน เรมตงแตขนสารวจ ซงในขนนผเรยนจะไดมองภาพรวมของเรองทอานเพอกระตนใหเกดการคดถงเรองทกาลงจะไดอาน และยงมการ

ตงคาถามจะชวยใหผเรยนไดฝกหาคาตอบจากคาถามทตงไวชวยใหผเรยนมแรงจงใจในการอาน

เนองจากมจดประสงคในการอานทชดเจน และเมอผเรยนสามารถหาคาตอบไดจะทาใหผเรยนมทศนคตทดตอการอานวาไมใชสงทยากเกนไปเมอ


อานจบแลวผเรยนกยงสามารถตรวจสอบความเขาใจของตนเองไดในขนเขยนสรปใจความ ซงจะเปนการใชความสามารถทแทจรงของผเรยนวาสามารถทาความเขาใจเรองทอานไดมากนอยเพยงใด การบอกคาตอบออกมาอกครงซงเปนการตรวจสอบความเขาใจของผเรยนหรอกลบไปอานการทบทวนหวขอหรอประเดนสาคญ หลงจากทอานจบซงจะชวยในการจาเรองทอานไดดยงขน จนกระทงผเรยนสามารถวเคราะห วจารณ บทอานทผเรยนไดอานแลวแสดงความคดเหนในประเดนทผเรยนมความคดเหนสอดคลองหรอความคดเหนไมสอดคลอง สามารถรจดมงหมายและทศนคตของผเขยนได บางครงอาจขยายความสงทไดอานโดยการเชอมโยงความคดจากบทอานกบความรเดม ซงผอานสามารถใชความรเดมในการตความและตดสนความเรองทอานอยางมเหตผล ดวยเหตน จงทาใหผลสมฤทธ การอานภาษาองกฤษอยางมวจารณญาณ โดยใชวธการสอนแบบ SQ5R หลงเรยนสงกวากอนเรยน

ซงสอดคลองกบผลการวจยของ ถนอมจตร สงขจรญ (2552) การพฒนาทกษะการอานและการเขยนดวยเทคนค เอส คว ไฟว อาร (SQ5R)พบวา เทคนค SQ5R ทาใหความสามารถดานการอานและการเขยนของนกเรยนเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต 0.1 และความพงพอใจของนกเรยนทมตอ

วธการสอนเพอพฒนาทกษะการอานและการเขยนดวยเทคนคเอส คว ไฟว อาร (SQ5R) อยในระดบมาก และสอดคลองกบงานวจยของ ธราภรณ มจนทร (2554) การพฒนาทกษะการอานเรองสน โดย

ใชเทคนคการสอนแบบ SQ4R ในรายวชาการอานภาษาองกฤษทวไปพบวานกศกษาทกคนมความเขาใจในเรองทอานเปนอยางด เนองจากนกศกษาสามารถทาแบบฝกหดไดถกตองผานเกณฑ 50% ทกคน และคะแนนทไดอยในระดบดมาก

3. ความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพพบวา ไดคาเฉลยโดยรวมอยในระดบ

มาก แสดงใหเหนวานกเรยนมความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพดงจะเหนไดจากแบบสอบถามความพงพอใจดานสอการเรยนการสอน มเกณฑประเมนคาอยในระดบมากแสดงใหเหนวานกเรยนมความพงพอใจตอวธการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ โดยมคาเฉลยในภาพรวมเทากบ 4.33 และคาเบยงเบนมาตรฐานในภาพรวมเทากบ .359 เมอเปรยบเทยบกบเกณฑประเมนคา อยในระดบมาก เมอพจารณารายดานพบวาดานเนอหามคาเฉลย เทากบ 4.24 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ .386 ดานกจกรรมการเรยนการสอน คาเฉลย เทากบ 4.39 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ .426 ดานสอการเรยนการสอนคาเฉลย เทากบ 4.35 และคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ .390 ดานผสอนคาเฉลย เทากบ 4.31 และคาเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ .393 เมอเปรยบเทยบกบเกณฑประเมนคา อยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะวาการจดกจกรรมการเรยนการสอนผวจยเนนกจกรรมกลม เปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการทางานกบผอน รวมคด รวมทา และรวมแสดงความคดเหน เพอสรางความมนใจและความเชอมนในตนเองในการรวมกนแสวงหาคาตอบของขอสงสยตลอดจนสามารถฝกปฏบตไดดวยตนเอง กรมวชาการ. (2546). กลาวถงการเรยนรโดยใชกระบวนกลมสมพนธ เปดโอกาสใหผเรยน

มโอกาสเขารวมในกจกรรมการเรยนอยางทวถงยดกลมเปนแหลงการเรยนรทสาคญ เปดโอกาสใหผเรยนไดปรกษาหารอกน แลกเปลยนความคดเหน

ซงกนและกน ชวยใหเกดการเรยนรพฤตกรรมของตนเองและผอน ผเรยนคนหาคาตอบไดดวยตนเอง จนสามารถนาความรความเขาใจการการปฏบตงานไปใชในชวตประจาวน อยในสงคมอยางสนตสข และจากแบบ สอบถามดานกจกรรมการเรยนการสอน

จะเหนไดวาเกณฑประเมนคาอยในระดบมาก อกทงสมพนธภาพระหวางผวจยและผเรยน ระหวางการจดกจกรรมการเรยนการสอนผวจยสรางความ


เปนกนเองแกผเรยน เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนไดแสดงความคดเหนอยางอสระ นกเรยนรวมกจกรรมทกขนตอนดวยความกระตอรอรนและตงใจอานเพอตอบขอสงสย ตลอดระยะเวลาททากจกรรม นกเรยนมความสข สนกสนาน ตนเตน ทงนอาจเนองมาจากวธการจดการเรยนรดวยเทคนค SQ5R เปนวธสอนทมขนตอนการสอน นามาประยกตใชในการพฒนาความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณของนกเรยนททาทายความสามารถในการแกปญหาหรอขอสงสยจากการอาน แตละขนตอนเปนการสรางแรงจงใจในการคนหาคาตอบจากการอาน การคาดเดา ทานายเหตการณลวงหนาจากการอานอาจจะถกหรอผดขนกบประสบการณทางภาษาหรอประสบการณเดมของผอาน

สรป

แผนการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชเทคนคการสอนแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ มประสทธ ภาพ 90.01/85.88 ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ทตงไวผลคะแนนทไดจากการทดสอบความสามารถทาง การอานอยางมวจารณญาณหลงเรยนของนกเรยนมคาเฉลยสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนย สาคญทางสถตทระดบ .01 และความพงพอใจของนกเรยนทมตอการจดการเรยนรดวยเทคนค SQ5R ผานสอหนงสอพมพ พบวา มคาเฉลยในระดบมาก


ขอเสนอแนะในการนาผลวจยไปใช 1. ครผสอนทจดกจกรรมการเรยนรแบบ SQ5R ผานสอหนงสอพมพ ใหเกดประโยชนผสอน ควรชแจงการดาเนนการจดกจกรรมการเรยนรใหนกเรยนเขาใจอยางละเอยดถองแท จงทาใหนกเรยน

เขาใจการกระทากจกรรมในแตละขนตอนไดถกตองชดเจน

2. การฝกใหนกเรยนอานควรเลอกสอทมความหลากหลายนอกจากขาว เชน บทความ เรองสน นทาน ขอความจากสอตางๆ เปนตน เพอเพมความนาสนใจ ตอบสนองความสามารถและความเหมาะสมกบวยของผเรยน

3. ขาวทนามาใชในการเรยนการสอนควรมเนอหาทไมสนหรอยาวเกนไป มความยากงายเหมาะสมกบวยของผเรยน โดยเรมจากเรองงายๆ ทเปนขาวสนๆ แลวพฒนาไปสการอานขาวทมความซบซอนหรอขาวยาวมากขน เพอเพมความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณไปตามลาดบ

4. ผสอนควรกระตนใหนกเรยนทกคนไดรวมแสดงความคดเหน และจดบรรยากาศการเรยนการสอนใหมความเปนกนเองสรางบรรยากาศทอบอน ทาใหนกเรยนไมรสกกลว กลาพด กลาแสดงออกและกลาแสดงความคดเหนอยางเชอมนพรอมทงเปดโอกาสใหนกเรยนมการวพากษวจารณอยางอสระไมดวนสรปเนอหาเรวเกนไปขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 5. ควรศกษาเพอเปรยบเทยบความสามารถในการอานอยางมวจารณญาณดวยวธการสอนหรอรปแบบการสอนอนๆ


ผวจยขอขอบคณภาควชาการสอนภาษาองกฤษ มหาวทยาลยมหาสารคาม คณะครและ

นกเรยนโรงเรยนจนทรเบกษาอนสรณ สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 27



กมล การกศล. (2529). ทกษะความรทางภาษา. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก.กรมวชาการ. (2546). กจกรรมสงเสรมการอาน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.กรมวชาการ. (2546). การศกษาสภาพการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษทมงเนนทกษะการสอสาร ตาม

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: กองวจยการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ.ฉววรรณ คหาอภนนทน. (2542). เทคนคการอาน. กรงเทพมหานคร. สานกพมพศลปาบรรณาคาร.ถนอมจตร สงขจรญ. (2552). การพฒนาทกษะการอานและการเขยนดวยวธ เอส.คว.ไฟว.อาร.

วทยานพนธ. ศลปศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.ธราภรณ มจนทร. (2554). การพฒนาทกษะการอานเรองสน โดยใชเทคนคการสอนแบบSQ4Rเพอพฒนา

ทกษะการอานเรองสนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง. วจยการเรยนการสอน.ณฏฐลกษณ สภาโย. (2544). การใชวธสอนแบบพ คว โฟร อาร เพอสงเสรมความเขาใจในการอาน ความ

คงทนในการจาและความสามารถในการตรวจสอบความเขาใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยานพนธ. ศกษาศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยเชยงใหม.

สขม เฉลยทรพย. (2531). การสงเสรมการอาน. ปทมธาน. วทยาลยครเพชรบรวทยาลงกรณในพระบรมราชปถมภ.

อรรถวฒ ตรากจธรกล. (2541). การเปรยบเทยบความ เขาใจในการอานและความสามารถในการ เขยนภาษาองกฤษ ของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 ทไดรบการสอนดวยวธ SQ4R ประกอบกบ TLS กบวธสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Francis P. Robinson. (1970). Effective Study. 4th ed. New York: Harper & Row.Seifert, G.T. (1988). A multiple case study of the effect of refl ective writing of elementary school

children in individual counseling with a school psychologist. Dissertation Abstract Inter-national.

Thevy. (2002). Using Newspapers in the Classroom: A Personal Experience MARA University of Technology, Malaysia

บทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน วเคราะหกรณองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกนRoles of Local Administrative Organization in Management and Development of the Community Forest: An Analysis of Ban Lao Sub District Administrative Organization, Ban Fang District, Khon Kaen Province

ชนาธป มะธปะโน1และ หควณ ชเพญ 2

Chinathip Mathipano1 and Hhakuan Coopen2

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษา 1) สภาพปจจบนและปญหาในการดาเนนงานปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน 2) บทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน และ 3) เสนอแนวทางและสงเสรมใหเกดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน กลมเปาหมายทใชในการศกษา เลอกสมภาษณผทเกยวของ แบบเจาะจง จานวน 20 คน ไดแก กลมผนาชมชน จานวน 5 คน ประชาชนผใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา จานวน 10 คน และเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา จานวน 5 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม ผลการศกษา พบวา 1) ประชาชนในพนทมการใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา เปนจานวนมาก ทาใหสภาพปาเสอมโทรม ประชาชนยงไมเหนความสาคญในการอนรกษ 2) บทบาทองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน ดานบคลากร พบวา สวนใหญคณะทางานไดจด

กจกรรมตางๆ ทเปนประโยชนแกชมชน ดานงบประมาณ พบวา มการสนบสนนงบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถน ดานการจดการ พบวา คณะทางานรบฟงและเขาถงชมชนไดด และการบรหารจดการปาชมชน โดยประชาชนในชมชนมสวนรวม และดานประชาชน พบวา ชมชนมสวนรวม มความตระหนกในการปกปอง อนรกษ ดแลปา และชมชน มความหวงแหน ใชสอยประโยชนจากปาอยางรคณคา ขอเสนอแนะแนวทางการจดการปาชมชน ควรใหหนวยงานกาหนดและเขมงวดเรองกฎระเบยบ การจดการใหชดเจน ปลกฝงใหเยาวชนรนใหมในชมชนเหนคณคาและอนรกษปาไมรวมกน โดย 1) ควรสรางมาตรฐานในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน ไปสคณภาพในการบรหารจดการทด เพอใหเกดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชนในระยะยาว 2) ควรมการรณรงคปลกจตสานกในการอนรกษปา

1 นกศกษาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน

มหาวทยาลยขอนแกน2 อาจารยทปรกษาการศกษาอสระ

22 พนจาเอกชนาธป มะธปะโน และ ดร. หควณ ชเพญบทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการ...

ชมชน รวมไปถงการดแล รกษาปาชมชนอยางตอเนอง และ 3) หนวยงานของภาครฐทเกยวของ ควรใหความรและแจงนโยบายกลางใหประชาชนในทองถนไดทราบอยางทวถง

คาสาคญ : การบรหารจดการ, การพฒนา, ปาชมชน

Abstract

This research aimed to study 1) The current issues in the implementation of community forestry of Ban Lao Sub District Administrative Organization, Ban Fang District, Khon Kaen Province. 2) Roles of Local Administrative Organization in Management and Development of the Community Forest. and 3) Propose and encourage the management and development of community forestry. The population of the study were collected through 20 purposive sampling including community leaders 5 persons, 10 persons and offi cials people who misused community forests of Ban Lao Sub 5 persons District Administrative Organization . The research used questionnaires as meth-odologies. The results showed that 1) The people in the community misused forests resources resulting in greater forest degradation , people do not realize the importance of conservation and cherish the community forest and there were no serious systemic administration. 2) The roles of local government in the management and development of the community forest, Personnel found that most of the working group has organized various activities with community benefi ts, Budget has found support from the local government, Management showed that there was a working group for listening and outreach as well as and the people in the community to participate in in-volvement and are aware of the protection and conservation of forest communities are cherished and appreciate the value of the forest. It was suggested that the management of community forest should be defi ned by stringent regulatory principles and encouraging young people in the community to value and preserve the

forest. 1) Standards should be established for the management and development of community forestry to ensure quality of good management and development of community forestry in the long run. 2) A campaign to raise awareness in the community forest conservation including care maintain continuous forest. and 3) Local administrative organizations concerned with federal policy should educate and inform local residents.

Keywords : Management, Development, Community Forest


บทนา

ปาไมจดเปนทรพยากรธรรมชาต ทมความสาคญตอมนษยมากมายหลายดาน เปนตนกาเนดของปจจย 4 ในการดารงชวตของมนษย เปนปจจยพนฐานในการตงถนฐาน และประกอบอาชพของมนษย เปนปจจยในการรกษาสมดลทางธรรมชาต สวนปาไมในระบบยอยลงมา คอ ปาชมชน เปนพนทปาไมทไดรบการจดการโดยกระบวนการมสวนรวมจากประชาชน และองคกรชมชนในทองถนนนๆ ทงทางตรงและทางออม ตามความเชอและวฒนธรรมทองถน เมอประเทศไทยมการพฒนาและการขยายตวทางเศรษฐกจซงเปนไปอยางรวดเรว มการใชทรพยากรตางๆ เปนวตถดบเพอการผลตจานวนมาก โดยเฉพาะทรพยากรปาไมทถกใชเกนกวาศกยภาพ มการบกรกแผวถางเปลยนพนทปาไมเปนทดนเพอการเกษตรกรรม ทาใหสญเสยปาไมอยางถาวร เกดผลกระทบตอทรพยากรอนๆ เชน ทาใหขาดแคลนนา ดนขาดความอดมสมบรณ ในขณะทราษฎรในชนบทไทยจานวนมาก ดารงชพดวยการอาศยพงพงทรพยากรปาไม สงผลใหราษฎรดงกลาวทพงพงทรพยากรปาไมและมอาชพหลกดานเกษตรกรรม ทาการเกษตรไมไดผล ผลผลตตกตา คณภาพชวตไมด สงผลใหสงคม มปญหา การพฒนาไมยงยน สาเหตจากการบกรกปาเพมมากขน ยงกอใหเกดความ

ขดแยงรนแรงและบอยครง ระหวางเจาหนาทของรฐผปฏบตงานดานปาไมกบราษฎร ทตองอาศยทรพยากรปาไมในการยงชพ จนสงคมขาดความสงบสข (กรมปาไม, 2553) การลดลงของพนทปาไมอยางรวดเรวและเหลอปาไมนอยลง กอใหเกดผลกระทบตอสภาพสงคมเศรษฐกจทงระดบครวเรอนและระดบประเทศ

จากปญหาดงกลาวจงมความจาเปนอยางยงทจะตองดาเนนการอนรกษปาไม ตลอดจนการสรางปาชมชนขนหลายๆ แหง ซงทกวนนมปาชมชนเกดขนทวประเทศ สาเหตสาคญเปนเพราะวา สงคม

ตระหนกดวา ลาพงรฐฝายเดยวไมสามารถฟนคนปา ใหกลบมามความสมบรณได ฉะนนจงจาเปนอยางยงทภาคประชาชนตองเขามามสวนรวม โดยชมชนตองแสดงบทบาทการเปนเจาของและบารงรกษาปาใหเปนของชมชน และเพอใหอานาจและสทธตอประชาชนในการจดการปาของชมชนอยางมประสทธภาพ (กรมสงเสรมการปกครองทองถน, 2549) กฎหมายไดกาหนดอานาจหนาท ใหองคกรปกครองสวนทองถน มอานาจหนาทในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตซงรวมถงพนทปา อาท รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มาตรา 290 ไดบญญตไววา องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอานาจหนาทสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม โดยตองมการจดการ การบารงรกษา การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทสาคญองคกรปกครองสวนทองถนจะตองสงเสรมใหชมชนทองถน ไดมสวนรวมในการจดการและรกษาคณภาพสงแวดลอมในชมชนตนเอง (รฐสภาไทย, 2550) อกทง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ทกภาคสวนในสงคมไทยเหนพองรวมกนนอมนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญานาทางในการพฒนาประเทศอยางตอเนอง เพอมงใหเกดภมคมกนและมการบรหารจดการความเสยงอยางเหมาะสม โดยหนงใน

เปาหมายหลกเนนคณภาพสงแวดลอมอยในเกณฑมาตรฐาน สงเสรมใหเกษตรกรปลกตนไมและปลกปาโดยชมชนและเพอชมชนเพมขน มงรกษาและ

ฟนฟพนทปาและเขตอนรกษพฒนาระบบฐานขอมลและการจดการองคความร ใหเปนเครองมอในการวางแผนและบรหารจดการ (สานกงานคณะ

กรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต [สศช.], 2555) ทางดานคณะรกษาความสงบแหงชาต 2557 (คสช.) มคาสงและประกาศ ทเกยวของกบปาไม โดยคาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 64/2557 วนท 20 มถนายน 2557 เรอง การปราบ


ปรามและหยดยงการบกรกทาลายทรพยากรปาไม ขอ 3 ใหหนวยงาน ทรบผดชอบ ตดตามผลคดปาไมและดาเนนการฟนฟพนทปา ทถกบกรกทาลายใหคนสภาพปาไมทสมบรณดงเดม โดยประสานกบทกหนวยงานทเกยวของ รวมทงภาคประชาชน และองคกรชมชนไดเขามามสวนรวมในการดาเนนการดงกลาวอยางจรงจง (คณะรกษาความสงบแหงชาต[คสช.],2557) นอกจากน ตามแผนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน กรมปาไมไดถายโอนภารกจดานการพฒนาปาชมชน และกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช ถายโอนภารกจดานการควบคมไฟปา ใหแกเทศบาลและองคการบรหารสวนตาบล ซงเปนภารกจประเภทกลมงาน ในหนาททเทศบาลและองคการบรหารสวนตาบลตองทาดวย (กรมสงเสรมการปกครองทองถน, 2549) องคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยงานราชการทมความสาคญอยางยง เพราะเปนหนวยงานทใกลชดกบประชาชนองคการบรหารสวนตาบล มหนาท ในการพฒนาดานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม โดยมหนาททตองทาในเขตองคการบรหารสวนตาบล ตามมาตรา 67 โดยจดใหมและบารงรกษาทางนาและทางบก บารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และปฏบตตามหนาทอน ตามททางราชการมอบหมาย

โดยจดสรรบคลากรใหตามความจาเปนและเหมาะสม (พระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 และทแกไขเพมเตมจนถงฉบบท 5 พ.ศ. 2546)

แนวคดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน อาท ดานบคลากร ดานงบประมาณ ดานการจดการ และดานประชาชน การบรหารจดการ

ปาชมชนเปนองคความรทมการปรบเปลยนและพฒนาไปตามสถานการณทเกดขนของแตละชมชน

ซงในแตละชมชนสามารถปรบใชใหเหมาะสมกบปจจยสงแวดลอมของชมชนตน หากเกดความรวมมอทดในการรวมอนรกษและหวงแหนทรพยากรปา

ชมชน ระหวางประชาชนผซงอาศยประโยชนในพนทปาชมชนและองคกรปกครองสวนทองถน กสามารถพลกฟนปาทเสอมโทรมใหกลบมามความอดมสมบรณและเปนแหลงพงพง และใชประโยชนของชมชนตอไปในอนาคต ผศกษาจงมความสนใจทจะศกษาถงกระบวนการบรหาร รปแบบการมสวนรวมของประชาชน ในการดาเนนงานแนวทางพฒนา และแกไขปญหาของปาชมชน ในพนทองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน โดยเนนทประชาชนเปนศนยกลาง รวมกบพนกงานเจาหนาท ในการคมครองดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนท อยางมประสทธภาพและเกดความยงยน

วตถประสงคการศกษา

2.1 เพอศกษาสภาพปจจบนและปญหาในการดาเนนงานปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน 2.2 เพอศกษาบทบาทองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน

2.3 เพอเสนอแนวทางและสงเสรมใหเกดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

3.1 ทราบถงสภาพปจจบนและปญหาในการดาเนนงานปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน 3.2 ทราบถงบทบาทองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน

3.3 ทราบถงแนวทางและสงเสรมใหเกดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน องคการ


บรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

4.1 นยามปาชมชน ปาชมชนเปนปาไมธรรมชาต หรอปาไมเพอใหประชาชนไดใชประโยชนรวมกน และไดแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางระบบสงคมกบระบบปาไมทมตอกน เปนขบวนการทางสงคมดานหนง ทาใหเราควรมองความสมพนธนเปนองครวม รวมถงการดารงอยของปาชมชน ยอมเปนตวชวด วาระบบทงสองนน ตางพงพาอาศย และชวยเหลอเกอกลซงกนและกน และปาชมชนยงคงเปนตวการทาใหเกดการพฒนา และอนรกษ ฟนฟธรรมชาต โดยมวตถประสงคเพอผลประโยชนของสวนรวมและตอบสนองตอ เศรษฐกจในการยงชพของคนในชมชน โดยใหประชาชนเปนผไดรบประโยชนเปนผควบคมดาเนนการ โดยมองคกรประชาชนเปนแกนนา รวมทงมการตงกฎเกณฑขน เพอใชในการบงคบและลงโทษ เมอมการฝาฝน ซงการดาเนนงานของปาชมชนกเปนแนวคดเรองการกระจายอานาจออกจากศนยกลาง เพอใหทองถนมอานาจในการจดการปาชมชนของตนเอง ดงนนปาชมชนจะเกดผลสาเรจไดนน ตองมองคกร

ประชาชนทเขมแขงเขามาดาเนนการ เพอทจะเกดการพฒนาปาชมชนอยางยงยน (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต,2552ก) 4.2 การถายโอนภารกจจากรฐบาลดานการบรหารจดการและการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม อานาจหนาทตามพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 มาตรา 35 กาหนดใหคณะกรรมการจดทาแผนตามมาตรา 30 และแผนปฏบตการตามมาตรา 32 ใหแลวเสรจภายในหนงป นบแตวนทกรรมการเรมปฏบตหนาท ซง

แผนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2543 ตามมาตรา 30 ของพระราชบญญตดงกลาวนน คณะรฐมนตรพจารณาใหความเหนชอบและนาเสนอรฐสภาทราบ พรอมทงไดประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลม 118 ตอนพเศษ 4 ง วนท 18 มกราคม 2544 แผนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนตามมาตรา 30 แหง พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ไดกาหนดขอบเขตความรบผดชอบในการใหบรการสาธารณะของรฐและขององคกรปกครองสวนทองถน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถนดวยกนเองใหชดเจน การดาเนนการจดทาแผนปฏบตการกาหนดขนตอนการกระจายอานาจฯ คณะกรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ไดใหสวนราชการตางๆ ทมภารกจถายโอน ดาเนนการจดทาแผนปฏบตการเบองตน ตามกรอบแนวทางทกาหนดและนามารวบรวมบรณาการเปนแผนปฏบตการทสมบรณ ซงมขอบเขตการถายโอน ขนตอน/วธปฏบต และปทถายโอน โดยมการเรงรดใหมการถายโอนภารกจใหครบ และเสรจสนภายในระยะเวลาตามมาตรา 30 (สานกงานคณะกรรมการมาตรฐานการบรหารงานบคคลสวนทองถน [สานกงาน ก.ถ.], 2544)คณะ

กรรมการการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไดพจารณาใหความเหนชอบการถายโอนภารกจทง6 ดาน รวมมการถายโอนภารกจทงสน 245 เรอง มสวนราชการทถายโอนภารกจ 50

กรม ใน 11 กระทรวง ผศกษาขอกลาวถงเฉพาะสวนหนาท ทรบการถายโอนภารกจจากรฐบาล ดานท 5)

ดานการบรหารจดการและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม ขอยอย 5.1) การอนรกษทรพยากรธรรมชาต การคมครองดแลและบารงรกษาปา (สานกงาน ก.ถ., 2544) โดยมรายละเอยดดงน


ขอบเขตการถายโอน 1) เขตพนทท เปนปาสงวนแหงชาต ยกเวนพนทอนรกษ ไดแก เขตอทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา และพนทตนนาลาธาร ทองคกรปกครองสวนทองถนดาเนนการอยแลว ใหถายโอนไดทนท โดยมเงอนไข คอ พนทปาดงกลาว ตองอยตดกบชมชน หรอชมชนไดดแลปานนอยแลว 2) ปาชมชน การปองกนไฟปา และควบคมไฟปา ใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมในการกาหนดแผนดาเนนการและสนบสนนดานงบประมาณ 3) ปาชมชน ใหประชาชนมสวนรวมดแล

ปาไมและวางแผนใชประโยชนจากปาชมชนในทองถนของตน สวนราชการทถายโอนภารกจงานพฒนาปาชมชน กรมปาไม กระทรวงเกษตรและสหกรณ ขนตอนการถายโอน 1) มอบอานาจการบรหารจดการ การอนรกษฟนฟ บารงรกษา ดแลและการใชประโยชน ตามระเบยบกฎหมายบญญต 2) ประชาสมพนธ 3) สารวจขอมลและความพรอมของ อบต. ในการดาเนนงานดานปาชมชน 4) เตรยมความพรอมใหแก อบต. ในดานการพฒนาปาชมชนและการกระจายอานาจ

5) สนบส นนใหม ส วนร วม ดา เ นนกจกรรมดานการพฒนาปาชมชนทกกจกรรม 6) สนบสนนให อบต. จดทาและบรรจงานพฒนาปาชมชนในแผนพฒนาตาบล 7) สนบสนนดานวชาการทางดานปา

ไมเฉพาะใหแกการดาเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน 8) ถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถน

ปทถายโอนพ.ศ. 2545 ทองถนทรบการถายโอนเทศบาล, อบต. และ กทม. ตาม พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. 2507 พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ. 2484 ใหผบรหารองคกรปกครอง สวนทองถนและขาราชการ หรอพนกงานสวนทองถนเปนพนกงานเจาหนาทตามภารกจทถายโอน 4.3 กระบวนการจดการปาชมชน กระบวนการจดการปาชมชนจะตองสอดคลองกบสถานการณเชงนโยบายของรฐ ทรพยากรปาไมทมอย แนวคดของชมชนและปญหาทเผชญอย นามากาหนดเปาหมายในการจดการปาชมชน โดยคานงถงความเปนไปไดในการดาเนนงาน จากนนจดทาแผนการจดการ โดยมงเปาหมายเพอการใชสอยพรอมๆ ไปกบการอนรกษ

เพอใหไดประโยชนสงสดและยงยน นอกจากนตองการทบทวนเพอการปรบปรงการดาเนนงานใหประสทธภาพยงขน แสดงดงภาพท 1 4.4 สภาพปา ชมชนขององคการบรหารตาบลบานเหลาปาชมชนบานเหลา หมท 3 ตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน ยงไมไดมการจดตงและขนทะเบยนโครงการปาชมชน กบกรมปาไม สภาพปาชมชนในปจจบนจงคอนขางเสอมโทรม เนองจากถกบกรกทาลาย เพอขยายพนทอยอาศยของประชาชนในชมชน เพอเพมทดนทากนทางการเกษตร การบรหารจดการ

และพฒนาปาชมชนในปจจบน ยงไมมแนวทางและการสงเสรมอยางชดเจนไมมขอมลเชงพนทในการวางแผนงานทเพยงพอ ขาดแคลนงบประมาณ

และบคลากรแกนนาในการรเรมบรหารจดการปาชมชน ประชาชนในพนทยงไมมสวนรวมในการปกปองรกษาปาชมชนของตนอยางจรงจง


ภาพท 1 กระบวนการจดการปาชมชน (ดดแปลง จาก ปกรณ จรงสงเนน, 2540 อางถงใน สมชย เบญจชย, 2553)

4.5 กรอบแนวคดในการศกษา ในการพฒนากรอบแนวคดในการศกษา ผศกษาไดอาศยพนฐานจากแนวคดของการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน จากกรอบความคดเชงทฤษฏทกลาวมาขางตน ซงจะใชเปนแนวทางในการเกบรวบรวมขอมลตอไป แสดงดงภาพท 2

ภาพท 2 กรอบแนวคดในการศกษา

วธการดาเนนการศกษา

การศกษาเรอง บทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน วเคราะหกรณองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน หลกการดาเนน การศกษา เรมจาก1)ทบทวนเอกสารผลงานวจยเกยวกบบทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน และ 2)ทาการศกษาสภาพปจจบนและปญหาในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน โดยการออกสนามเกบขอมลแบบสอบถามเชงลกตามลาดบขนตอนเพอใหการศกษา ครงน บรรลวตถประสงคทตงไว ผศกษาจงไดกาหนดวธดาเนนการศกษา ดงรายละเอยดตอไปน

5.1 ขนตอนการดาเนนการศกษา ผศกษามรายละเอยดแนวทางการการวจย ดงตอไปน 1) ทบทวนเอกสารผลงานวจยเกยวกบบทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน ทเกยวของ 2) การเกบขอมลภาคสนาม โดยการสงเกตและ การสมภาษณแบบเจาะลกและการสนทนากลม

5.2 การวจยเชงคณภาพ 1) กลมเปาหมายทใชในการ

ศกษา ใชวธเลอกสมภาษณผทเกยวของ แบบเจาะจง จานวน 20 คน ไดแก กลมผนาชมชน

จานวน 5 คน ประชาชนผใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา จานวน 10 คน และเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา จานวน 5 คน

2) แบบสอบถามโดยมประเดนการสมภาษณ ไดแก ขอมลทวไปของผใหสมภาษณ

และขอมลเกยวกบ ขอเสนอแนะ ขอสงเกต รวมไปถงปญหาและอปสรรคเกยวกบบทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและ

พฒนาปาชมชน วเคราะหกรณองคการบรหารสวน


ตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

3) การเกบรวบรวมและวเคราะหขอมลไดแก การวเคราะหขอมลเบองตน โดยนาขอมลทไดมาจดเกบเปนหมวดหมและการตรวจสอบขอเทจจรงผศกษาใชวธการตรวจสอบ โดยหาความนาเชอถอจากแหลงขอมลทแตกตางกน โดยวธสมภาษณประเดนเดยวกนในบรบททตางกน แลวนาขอมลทไดมาเปรยบเทยบ วามประเดนไปในทศทางเดยวกนหรอไม เมอตรวจสอบแลวเสรจ ประมวลผลเพอทาการวเคราะหขอมล แลวเขยนบรรยายเชงพรรณนาวเคราะห เพออธบายขอเทจจรงทไดจากการศกษา 5.3 การวจยเชงปรมาณ 1) พนทศกษาคอ ปาชมชนบานเหลา หมท 3 ตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน เทานน 2) ประชากรในทใชในการศกษา คอกลมผนาชมชน ประชาชนผใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา และเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา จานวน 20 คน 3) เครองมอทใชในการวจย คอแบบสอบถามมทงหมด 4 ตอน ไดแกตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอน ท 2 ขอมลความเขาใจเกยวกบสภาพปจจบนและปญหาในการดาเนนงานปาชมชนตอนท 3 ขอมลบทบาท

องคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน และตอนท 4 ขอมลเกยวกบขอเสนอแนะแนวบทบาท 4) การเกบรวบรวมขอมล สราง

ขนตามวตถประสงคทตงไว ทงแบบปลายปด (เลอกตอบ) และ แบบปลายเปด (เขยนแสดงความคดเหน) ซงเปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบขอเสนอแนะแนวบทบาทองคกรปกครองสวนทองถน ในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน วเคราะห

กรณองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน

5) การวเคราะหขอมล โปรแกรมพนฐานดานสถต เพอคานวณหาคาสถต ไดแก คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) และคาเฉลย (Mean)

ผลการศกษาผลจากการศกษาพบวา

6.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ผใหสมภาษณ จานวน 20 คน ไดแก กลมผนาชมชน จานวน 5 คน ประชาชนผใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา จานวน 10 คน และเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา จานวน 5 คน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศชาย จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 55.0 สวนใหญมอาย 41-50 ป จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 40.0 สวนใหญมการศกษาอยในระดบปรญญาตร จานวน 12 คน คดเปน รอยละ 60.0 และสวนใหญมระยะเวลาการอาศยอยในพนทตาบลบานเหลา มากกวา 10 ป จานวน 10 คน คดเปนรอยละ50.0

6.2 สรปผลการศกษาจากวตถประสงค

ขอท 1 เพอศกษาสภาพปจจบนและปญหาในการดาเนนงานปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน พบวา ประชาชนในพนทมการ

ใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา เปนจานวนมากทาใหสภาพปาเสอมโทรม ประชาชนยงไมเหนความสาคญในการอนรกษและหวงแหนพนทปาชมชน รวมถงไมมการบรหารจดการอยางเปนระบบจรงจง

ขอท 2 เพอศกษาบทบาทองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชนดานบคลากร พบวา สวนใหญคณะทางาน

ไดจดกจกรรมตางๆ ทเปนประโยชนแกชมชน ดานงบประมาณ พบวา มการสนบสนนงบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถน ดานการจดการพบวา คณะทางานรบฟงและเขาถงชมชนไดด และการ


บรหารจดการปาชมชน โดยประชาชนในชมชนมสวนรวม และดานประชาชนพบวา ชมชนมสวนรวม มความตระหนกในการปกปอง อนรกษ ดแลปา และชมชน มความหวงแหน ใชสอยประโยชนจากปาอยางรคณคา ขอท 3 เพอเสนอแนวทางและสงเสรมใหเกดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน ขอเสนอแนวทางดานบคลากร พบวา เนนใหองคกรปกครองสวนทองถนมการกาหนดอตรากาลงและกาหนดคณภาพของบคลากรในการปฏบตหนาทในการอนรกษปาชมชน เปนไปอยางเหมาะสม และมการใหความรแกผเขารวมการอนรกษปาชมชนอยางตอเนอง รวมทงเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนตองทมความร ความรบผดชอบ มมนษยสมพนธทด มความตงใจ และมประสบการณในการมาถายทอดความรแกกลมผนาชมชน และประชาชนในทองถน ขอเสนอแนวทางดานงบประมาณ พบวา ใหองคกรปกครองสวนทองถนและกลมผนาชมชนรวมกนกาหนดงบประมาณและวสดอปกรณใหมเหมาะสมกบพนทปาชมชนบานเหลา และมความโปรงใสในการรายงานการเบกจายงบประมาณในชมชน ขอเสนอแนวทางดานการจดการพบวา ให

องคกรปกครองสวนทองถน กลมผนาชมชน และประชาชนผใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา มการกาหนดกฎระเบยบตางๆ สรางแผนงานในการ

บรหารจดการและพฒนาปาชมชนบานเหลารวมกน มความชดเจนของแผนงาน เกดความเขาใจนาไปปฏบตในทศทางเดยวกน สอดคลองกบสถานการณ

เชงนโยบายของรฐบาล ทรพยากรปาไมชมชนทมอย แนวคดและวฒนธรรมของชมชนดวย ขอเสนอแนวทางดานประชาชน พบวา ใหประชาชนแตละคนในชมชน ควรใหความรวมมอกบทางองคกรปกครองสวนทองถน ในการรวม

กนสรางแผนงานในการจดการและพฒนาปาชมชนบานเหลา

อภปรายผลการศกษา

จากผลการศกษาทกลาวถงบทบาทองคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน รวมถงแนวทางและการสงเสรมใหเกดการบรหารจดการ และพฒนาปาชมชน องคการบรหารสวนตาบลบานเหลา อาเภอบานฝาง จงหวดขอนแกน โดยรวมสอดคลองกบผลงานวจยของ สมชย เบญจชย, 2553 เกยวกบแนวคดการบรหารปาชมชน ซงการบรหารปาชมชนตองดาเนนการไปอยางเปนระเบยบ ถกตอง เปนไปตามแผน มความตอเนอง คลองตว ใชงบประมาณอยางประหยดสด ประโยชนสง มประสทธภาพ ตรงตามเปาหมาย การกาหนดอตรากาลง และคณภาพของบคลากร และการกาหนดงบประมาณและวสดอปกรณ และยงสอดคลองกบผลงานวจยของ ปกรณ จรงสงเนน, 2540 เกยวกบแนวคดทวา กระบวนการจดการปาชมชนจะตองสอดคลองกบสถานการณเชงนโยบายของรฐ ทรพยากรปาไมทมอย แนวคดของชมชนและปญหาทเผชญอย


แนวทางการจดการปาชมชนควรมการเขมงวดเรองกฎระเบยบ โดยมการกาหนดขอบเขตการจดการใหชดเจน ปลกฝงใหเยาวชนรนใหมในชมชนเหนคณคาและอนรกษปาไมรวมกน เพอให

ปาชมชน มความอดมสมบรณและใชประโยชนไดตลอดไป จากการศกษาชใหเหนวา 7.1) ควรสรางมาตรฐานในการบรหารจดการและพฒนาปาชมชน ไปสคณภาพในการบรหารจดการทด เพอใหเกดการบรหารจดการและพฒนาปาชมชนในระยะยาว

7.2) ควรมการรณรงคปลกจตสานกในการอนรกษปาของชมชน รวมไปถงการดแล รกษาปาชมชน


อยางตอเนอง และ 7.3) หนวยงานของภาครฐทเกยวของ ควรใหความรและแจงนโยบายกลางใหประชาชนในทองถนไดทราบอยางทวถง


ขอขอบพระคณอาจารยทปรกษากลมผนาชมชน ประชาชนผใชประโยชนจากปาชมชนบานเหลา และเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลบานเหลา ทใหขอมลอนเปนประโยชนในการทาวจย

บรรณานกรม

กรมปาไม. (2553). ปาไมของเรา. คนเมอ 30 มถนายน 2557, จาก http://www.forest.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=603&Itemid=503&lang=th

กรมสงเสรมการปกครองทองถน. (2549). มาตรฐานการพฒนาปาชมชน. คนเมอ30 มถนายน 2557, จาก http://www.tlg.rmutt.ac.th/wp-content/uploads/2011/11/44-Download_-มาตรฐานการพฒนาปาชมชน.pdf

คณะรกษาความสงบแหงชาต [คสช.]. (2557). คาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต ท 64/2557เรอง การปราบปรามและหยดยงการบกรกทาลายทรพยากรปาไม. คนเมอ 4 สงหาคม 2557, จาก http://

library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-order64.pdfเพญศร มาแกว. (2556). การจดการปาชมชนบานดอนมล ตาบลเมองชม อาเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

[ฉบบอเลกทรอนกส]. วารสารวจยเพอการพฒนาเชงพนท, 5 (6), 38-53รฐสภาไทย. (2550). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. คนเมอ 4 สงหาคม 2557,

จาก http://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/ewt_w3c/ewt_dl_link.php?nid=7236

วรช วรชนภาวรรณ. (2548). การบรหารจดการและการบรหารการพฒนาขององคกรตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐ. (หนา 5). กรงเทพฯ: สานกพมพนตธรรม.

สมชย เบญจชย. (2553). การบรหาร การจดการและการวางแผนงานปาชมชน. คนเมอ 15 มถนายน 2557, จาก www.dnp.go.th/fca16/fi le/fkdyrgler9tq4sx.doc

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต [สศช.]. (2555). แผนพฒนา เศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559). คนเมอ 4 สงหาคม 2557, จาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/plan/p11/plan11.pdf

สานกงานคณะกรรมการมาตรฐานการบรหารงานบคคลสวนทองถน [สานกงาน ก.ถ.]. (2544). แผนปฏบต

การกาหนดขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน.คนเมอ 8 สงหาคม 2557, จาก www.local.moi.go.th/plan01.doc

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (2552ก). แบบเสนอโครงการวจย การวเคราะหรปแบบบรณาการ

บรหารจดการทรพยากรปาไมอยางยงยน. คนเมอ 5 กรกฏาคม 2557, จาก www.dnp.go.th/fca16/fi le/nkl3n107rg6af16.doc

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (2552ข). การศกษารปแบบการคมครองปองกน ฟนฟ และกาหนดการใชประโยชนทดนและทรพยากรปาไมโดยการมสวนรวม. คนเมอ 6 กรกฏาคม 2557,


จาก www.dnp.go.th/fca16/fi le/2a4k2q85lmz9pan.docสานกจดการปาชมชน กรมปาไม. (2557). ฐานขอมลปาชมชน “เดอนมถนายน 2557”. คนเมอ 30

มถนายน 2557, จาก http://www.forest.go.th/community_extension/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=105&Itemid=&lang=th

สพฒน หนอแหวน. (2540). การจดระเบยบปาชมชนกบการพฒนาชนบท. วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามคาแหง.

สรนทร อนพรม. (2554). ปาชมชน: เทคโนโลยอานาจควบคมชมชน ในเขตปาชนใหม? กรณศกษาปาชมชนหวยแกว ตาบลหวยแกว อาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม [ฉบบอเลกทรอนกส]. วารสารสงคมวทยามานษยวทยา, 30 (2), 155-177.

ความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช CLASS START ของนกศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธานCausal Ralationship of Intension to use Class Start of Students Faculty of Arts and Management Sciences in Prince of Songkla University, Surat Thani Campus

ณฐพร ทองศร1

Nattaporn Thongsri1

บทคดยอ

งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษา ความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช Class Start ของนกศกษามหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตสราษฎรธาน ตวอยางทใชในการศกษาครงนคอนกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฏรธาน โดยการใชแบบสอบถามในการรวบรวมขอมลเครองมอสถตทใชคอการวเคราะหเสนทาง (Path analysis) ผลจากการวเคราะหเสนทางพบวาโมเดลทปรบแลวมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษอยในระดบด (x2= 2.265 , p-value = 0.687 , RMSEA = 0.000 , GFI = 0.997 , TLI = 1.010 , CFI = 1.000 , CMIN/DF = 0.566) ปจจยภายนอกและปจจยภายในสามารถอธบายความแปรปรวนของเจตนาใช Class Start ของนกศกษาไดรอยละ 20 ปจจยภายนอกทมอทธพลตอเจตนาใช Class Start ของนกศกษามากทสดคอ อทธพลทางสงคม (0.20) รองลงมาคอ ความเชอมนใน Class Start (0.08) และ ความสนใจเทคโนโลยใหมสวนบคคล (0.05) โดยพบวา อทธพลทางสงคม และความเชอมนใน Class Start มอทธพลทางออมตอเจตนาใช Class Start ผาน การรบรถงความงาย และการรบรถงประโยชน สวนความสนใจเทคโนโลยใหมสวนบคคลมอทธพลทาง

ออมตอเจตนาใช Class Start การรบรถงความงายตามลาดบ

คาสาคญ: เจตนา, Class Start, นกศกษา

Abstract

This research e study aims to examine the causal relationship of infl uence of external and internal factors intention of students in the faculty of Arts and Management Sciences in Prince of Songkla University, Surat Thani Campus. Using a questionnaire , data were collected from 320 students faculty of Arts and Management Sciences in Prince of Songkla University, Surat Thani Campus. The result from path analysis showed that the adjusted mode fi t well with

1 อาจารย, คณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน


empirical data. (x2= 2.265 , p-value = 0.687 , RMSEA = 0.000 , GFI = 0.997 , TLI = 1.010 , CFI = 1.000 , CMIN/DF = 0.566). Twenty percent of the total variation of the student intention score was accounted for by the studied external and internal factor .The external factor that inserted the highest total impact on student intention was social infl uences (0.20) , followed by Class Start trust (0.08) and personal innovativeness in information technology(0.05) , respectively. Furthermore, the infl uences on intention of social infl uences and Class Start trust had indirect effects on the intention of student through their perceived usefulness and perceive ease of use, respectively.

Keywords: Intention, Class Start, Student

บทนา

ในปจจบนนเวบไซตสอทางสงคม (Social Media) เตบโตขนอยางรวดเรวทาใหผคนจากทวทกมมของโลกสามารถเชอมโยงถงกนไดอยางสะดวกเพอการดาเนนกจกรรมทางออนไลนรวมกนกบเครอขายสงคมของตนเองปรากฏการณเชนนไดสงผลใหผคนเกดความกระตอรอรนทจะทางานดวยการรวมมอกบผอนมากขนโดยเฉพาะในกลมเยาวชน ซงเปนโอกาสในการสรางทกษะทสาคญอยางหนงของการศกษาแหงศตวรรษท 21 ใหแกคนไทย นนคอ ทกษะในการใชชวตรวมกนกบผคนในสงคมแตในขณะเดยวกนประเทศไทยยงประสบปญหาความพรอมทางดานเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาในอกหลายประการซงลวนเขามา

สงผลกระทบตอความทาทายดานการศกษาในศตวรรษท 21 ของไทย การศกษาในศตวรรษท 21 เปนการออกแบบวฒนธรรมการเรยนการสอนทใหอานาจแกผเรยนเนนผเรยนเปนศนยกลางผาน

ปรชญาของการ “สอนนอย แตเรยนรใหมาก” กลาวคอ การทครเปนโคชหรอเปนผอานวยการเรยนรใหแกผเรยนอนทาใหผเรยนเกดทกษะของการใฝร

และสามารถเรยนรไดดวยตนเอง อยางไรกตามจดผลกผนทางการศกษาในครงนของประเทศไทยจะเกดขนไมไดหากขาดเทคโนโลยสารสนเทศทางการเรยนรททรงประสทธภาพและใชงานไดงายและสะดวก

“Class Start” (http://ClassStart.org) เปรยบเสมอน “นาวาปญญา” หรอเรอขามฟากทจะนาพาเยาวชนไทยจานวนกวา 4 ลานคน คอยๆ กาวขามผานระบบการศกษาในศตวรรษท 20 ไปยงศตวรรษท 21 ไดอยางมประสทธภาพ โดย Class Start เปนระบบชนเรยนออนไลน (Learning Management System) ทพฒนาขนเพอรองรบรปแบบการจดการศกษาของไทยและมงสงเสรมกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญผสอนสามารถออกแบบการเรยนการสอนทมความยดหยนและใชสอเทคโนโลยของ Class Start เพอตอบสนองตอความตองการของผเรยนไดอยางสะดวก เนองจากสามารถใชงานไดงาย เขาถงไดทกททกเวลาเพยงแคมคอมพวเตอรและอนเทอรเนต อกทงผใชไมตองตดตงและดแล

เวบไซตและเครองแมขายเอง (ธวชชย ปยะวฒนและคณะ, 2555) มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขต สราษฎรธาน มการใชสอการเรยนการ

สอนออนไลน เพอเปดโอกาสดานการศกษาของนกศกษาและอาจารย โดยนกศกษาสามารถศกษาคนควาดวยตนเอง สามารถเรยนรไดไมจากดสถานท และสามารถตดตอสอสารระหวางผเรยนกบผสอนไดตลอดเวลา นอกจากนระบบ Class Start

เปดโอกาสใหบคคลภายนอกมการศกษาความรดวยตนเอง โดยไมตองสมครเปนสมาชกในรายวชานนๆ สามารถเพมพนความร ทกษะ ดานวชาการแกผใชงาน ดวยกระบวนการมงเนนผเรยนเปน

34 ณฐพร ทองศรความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช CLASS START ของนกศกษา...

สาคญ มความยดหยนในกระบวนการเรยนการสอน ระบบ Class Start เปนสอการจดการเรยนการสอนทเชอมโยงการสอนแบบโครงงาน (Project Based Learning) ซงเปนกระบวนการแสวงหาความร และการหาคาตอบในสงทผเรยนสงสยดวยวธการตางๆ จนสามารถสรางชนงานทเปนผลจากการศกษาไปใชในชวตจรง ดวยเหตน ผวจยมความสนใจศกษาความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใชClass Start ของนกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครรนทร วทยาเขตสราษฏรธานทงนเพอใหหนวยงานทเกยวของสามารถนาผลการวจยไปใชเปนแนวทางในการพฒนาการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยประยกตใชเทคโนโลยเปนสอในการสรางนวตกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพซงจะกอใหเกด การพฒนาการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสมตอไป

วตถประสงคการวจย

เพอศกษา ความสมพนธเชงสาเหตของเจตนาใช Class Start ของนกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครรนทร วทยาเขตสราษฏรธาน

วรรณกรรมทเกยวของ

Class Start เปน Free Open Class เปดโอกาสใหผเรยนผสอนทวประเทศเขาใชงานโดยไมจากดพนทการใชงาน ระบบ ClassStart.

org ประกอบดวย ระบบสมาชก ระบบการจดการชนเรยน ระบบขาวประกาศสาหรบชนเรยน ระบบเอกสารการสอนสาหรบชนเรยน ระบบเวบบอรด

สาหรบชนเรยน ระบบกลมผเรยนในชนเรยน ระบบจดการแบบฝกหด และระบบบนทกการเรยนร ผทมบทบาทเกยวของสาคญคอ ผสอนและผเรยน Class Start จดเปนหองเรยนออนไลนทมความสมบรณ

เมอเปรยบเทยบกบหองเรยนออนไลนอนๆทตองโหลดโปรแกรมประยกตมาตดตงซงจะตองมคาใชจายทกครง ผสอนสามารถประยกตใชสอ Class Start ในการจดการเรยนการสอน จดเดนของ Class Start คอ บคคลทวไปสามารถใชเขามาศกษาไดโดยไมจาเปนตองเปนอาจารยและนกศกษาเทานน (จนทวรรณ ปยะวฒน 2555) Class Start เสมอนหองเรยนกลบทาง สอนนอยแตเรยนรมาก สามารถศกษาทบานไดโดยใชสอออนไลนเขาชวยสอนกระตนใหมการแลกเปลยนเรยนร สรางความรวมมอในการเรยนการสอนระหวางสถาบนและชมชน โดยสรปแลว ClassStart หมายถง หองเรยนออนไลนทเปน Open Class เปดโอกาสใหอาจารย นกศกษาและบคคลทวไป แลกเปลยนความร มความยดหยนในการใชงานเนองจากผใชสามารถศกษาผานระบบ ClassStart.org เขาถงจากทไหนกไดโดยผานเครอขายอนเทอรเนตมกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ฝกใหผเรยนมทกษะทงดานการเรยนรตลอดชวตและทกษะดานความคด ตวแบบการยอมรบเทคโนโลย (Technol-ogy Acceptance Model: TAM) เปนตวแบบทไดรบความนยมมากทสดในการศกษาความตงใจใชระบบของผใช (Mohammad Chuttur ,2010) จดประสงคของ TAM คอการทานายหรออธบาย

พฤตกรรมของผใชทกคน ดงนนTAM คอตวแบบทมความนาเชอถอสาหรบการทานายความตงใจในการใชเทคโนโลยของผบรโภค และ TAM ยงเปนแบบจาลองทนาเสนอขอมลเกยวกบเทคโนโลยใหม

จานวนปจจยทสงผลตอการตดสนใจเกยวกบเวลาวาจะเปนเมอใดและแนวทางการใชงานเทคโนโลยนนๆ (Davis,1989: 319-339 ) ม 2 ปจจย คอ 1. การยอมรบรถงประโยชนทไดรบ (Perceived Usefulness : PU) การรบรถงประโยชน

ทไดนน Davis ไดใหคาจากดความไววา ระดบความเชอวา จะชวยเพมประสทธภาพการทางานของตนได


2. การรบรถงความงายในการใชงาน (Perceived Ease of Use : PEOU) Davis ไดใหคาจากดความไววา ระดบความเชอวา การใชงานนนไมตองการความพยายามในการใชงาน นนคอใชงานงายนนเอง

สาหรบงานวจยชนนผวจยไดประยกตใชตวแบบการยอมรบเทคโนโลย(Technology Ac-ceptance Model: TAM2) ท Venkatesh and Davis (2000)ไดปรบปรงจากตวแบบดงเดม ดงแสดงในภาพท1

ภาพท 1 แสดงตวแบบการยอมรบเทคโนโลย TAM2 (Venkatesh and Davis , 2000)ทมา: Mohammad Chuttur(2009) “Overview of the Technology Acceptance Model: Origins, Devel-opments and Future Directions” Information System. pp.1-20.

ดงนน ผวจยจงมสมมตฐานการวจยคอ ปจจยภายนอกมอทธพลทางออมตอเจตนาใช Class Start โดยผานการรบรถงความงายในการ

ใชงานและการรบรถงประโยชนทไดรบ โดยกรอบแนวคดการวจยแสดงดงภาพดานลาง

ภาพท 2 แสดงกรอบแนวคดการวจย


วธดาเนนการวจย

4.1 ประชากรและตวอยาง ประชากรในการศกษาครงน คอ นกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครรนทร วทยาเขตสราษฏรธาน จานวน 2,235 คน ประกอบดวย 5 สาขาวชาคอ สาขาการจดการ, สาขาเศรษฐศาสตร,สาขาภาษาการสอสารและธรกจ, สาขาการจดการรฐกจและวสาหกจ และ สาขาการจดการธรกจการทองเทยว (งานทะเบยน

และประมวลผลมหาวทยาลยสงขลานครรนทร วทยาเขตสราษฏรธาน , 2558) ตวอยาง คอ นกศกษาจานวน 320 คน การสมตวอยางใชแผนการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยทาการสมตามขนาดของประชากร (Allocation Proportional to Size) เพอใหตวอยางทไดในการศกษานกระจายทวทกสาขาวชาและมความแมนยาของคาประมาณทไดจากตวอยางสม

ตารางท 1 ขนาดตวอยางของนกศกษาทสมได

สาขาวชา จานวนนกศกษา(คน)

จานวนครผสอนตวอยาง (คน)

1. สาขาการจดการ 717 100

2. สาขาเศรษฐศาสตร 429 61

3. สาขาภาษาการสอสารและธรกจ 280 90

4. สาขาการจดการรฐกจและวสาหกจ 437 60

5. สาขาการจดการธรกจการทองเทยว 52 9

รวม 1,915 320

การเกบรวบรวมขอมล

ในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยเปนผเกบรวบรวมขอมลโดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวม

ขอมลไดแก แบบสอบถาม แบงออกเปน 3 สวนไดแก สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 ระดบเจตนาใช Class Start สวนท 3 ปจจยทสงผลตอเจตนาใช Class Start โดยผวจยแจกแบบสอบถามแก

นกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน และเมอไดแบบสอบถามกลบคนมา จงทาการคดเลอกแบบสอบถามทครบถวนสมบรณเพอนามาวเคราะหขอมล ในการศกษาครงนผวจย

ประมวลผลและวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมSPSS for Windows Version 20.0 และ Analysis of Mo-

ment Structures(AMOS) Version 20.0 ในการประมวลผลขอมลเชงปรมาณและหาคาสถตตางๆ โดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ สถตอนมาน (Inference Statistic) และมการหาปจจยทมอทธพล

ตอเจตนาใช Class Start ของนกศกษาโดยการวเคราะหเสนทาง(Path Analyst)


นกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน จานวน 320 คนทเปนตวอยางในการศกษาครงน มลกษณะสวนบคคลดงน รอยละ 87.6 เปนเพศหญง ศกษาอยในสาขาทตกเปนตวอยาง

ทง 5 สาขา มประสบการณการใชสอเทคโนโลย


ประกอบการเรยน คอ Facebook ในสดสวนรอยละทสงทสดคอ 80.5 รองลงมาคอ Google Site รอยละ 10.5 และอนๆ รอยละ 9 มเจตนาใช Class

Start อยในระดบมาก โดยมคาเฉลยของคะแนนวดความตงใจเทากบ 3.52 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.72

ตารางท 2 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรภายนอก และตวแปรภายในทสงผลตอเจตนาใช Class Start ของนกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฏรธาน ในภาพรวมทง 5 ดาน (n=320)

ดาน S.D. แปรผล

1.การรบรถงความงายในการใชงาน 3.37 0.67 ปานกลาง

2.การรบรถงประโยชนทไดรบ 3.41 0.62 ปานกลาง

3.อทธพลทางสงคม 3.48 0.77 ปานกลาง

4.ความสนใจเทคโนโลยใหมสวนบคคล 3.51 0.69 มาก

5.ความเชอมนใน Class Start 3.27 0.82 ปานกลาง

การวเคราะหเสนทาง (Path analysis) ผลจากการวเคราะหเสนทางพบวาโมเดลทปรบแลวมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษอยในระดบด (x2= 2.265, p-value = 0.687, RMSEA = 0.000,

GFI = 0.997, TLI = 1.010, CFI = 1.000, CMIN/DF = 0.566) ปจจยภายนอกและปจจยภายในสามารถอธบายความแปรปรวนของเจตนาใช Class Start ของนกศกษาไดรอยละ 20

ภาพท 3 คาสมประสทธเสนทางมาตรฐาน (Standardized path coeffi cients) ของโมเดลทปรบแลวหมายเหต *** p-value<0.01 , ** p-value<0.05


ตารางท 3 ผลการวเคราะหขอมลเพอประเมนความเหมาะสมของโมเดลตามสมมตฐาน

คาสถต เกณฑการพจารณา โมเดลตามสมตฐาน

คา Chi-Square (x2) p-value > 0.05 2.265

คา p-value p-value > 0.05 0.687

คา Root Mean Square Errorof Approximation (RMSEA)

คาทเขาใกล 0 ดทสด 0.000

คา Goodness of Fit Index (GFI) ระหวาง 0 ถง 1คาทเขาใกล 1 แสดงวาเปนคาทดทสด

0.997

คา The Tucker Lewis Index (TLI) คาดชนทระดบ 0.9 เปนระดบทโมเดลควรจะถกยอมรบ

1.010

คา Comparative Fit Index CFI) คาดชนทระดบ 0.9 เปนระดบทโมเดลควรจะถกยอมรบ

1.000

คา Chi-square statistic comparing the tested model and the independent model with the saturated model (CMIN/DF)

คาทนอยกวา 3 จะเปนคาทดคาทเขาใกล 1 จะเปนคาทดทสด

0.566

คาสหสมพนธ (Correlation) คาทไดไมควรเกน +0.8 < 0.8

Square multiple correlation (R2) - 0.20

หมายเหต เกณฑพจารณา อางองจาก กรช แรงสงเนน (2554: 77)

จาก โม เดล ทป ร บแล ว และ น าค าสมประสทธเสนทางมาตรฐาน (Standardized path coeffi cients) มาคานวณอทธพลโดยรวมของปจจยภายนอกและปจจยภายในทมตอเจตนาใช Class

Start ของนกศกษาคณะศลปศาสตรและวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครรนทร วทยาเขตส

ราษฏรธาน จะเหนไดวาปจจยภายนอก อนไดแก ความเชอมนใน Class Start ความสนใจเทคโนโลยใหมสวนบคคล และอทธพลทางสงคม มอทธพลตอระดบความตงใจทางออมโดยผานการรบรถงความงายและการรบรประโยชนเปนไปตามสมมตฐานการวจยทตงไว


ตารางท 4 ผลการวเคราะหเสนทาง (Path Analysis) ปจจยภายนอกและภายในทมอทธพลตอเจตนาใช Class Start

ตวแปร อทธพลโดยรวม

อทธพลทางตรง

อทธพลทางออม

รวม การรบรถง ความงาย

การรบรถง ประโยชน

ปจจยภายนอก

ความเชอมนใน Class Start 0.08 - 0.08 0.05 0.03

ความสนใจเทคโนโลยใหม 0.05 - 0.05 0.05 -

อทธพลทางสงคม 0.20 - 0.20 0.17 0.03

ปจจยภายใน

การรบรถงความงาย 0.40 0.38 - - 0.02

การรบรถงประโยชน 0.12 0.12 - - -

สาหรบปจจยภายนอกทมอทธพลโดยรวมตอเจตนาใช Class Start ของนกศกษามากทสดคอ อทธพลทางสงคม (0.20) ซงไดแก เพอนรวมชนเรยน ผสอน ตลอดจนภาพลกษณการเปนสอการเรยนการสอนรปแบบใหมทกาลงไดรบความนยม ปจจยภายนอกทมอทธพลโดยรวมรองลงมาคอ ความเชอมนใน Class Start (0.80) ไดแก การมนใจวาการเขาถง Class Start มความปลอดภย ไมมไวรส และมความเปนสวนตว ตลอดจนผเรยนจะมนใจไดวาเมอสงงานผานระบบผสอนจะไดรบ

งานอยางครบถวน สมบรณ โดยปจจยภายนอกทงสองตวขางตนมอทธพลทางออมผานการรบรถงความงาย และการรบรประโยชน สวนปจจยภายนอกทมอทธพลทางออม

ผานการรบรถงความงายเพยงตวเดยวคอความสนใจเทคโนโลยใหม (0.05) ไดแก ความชอบศกษาหาความรเกยวกบเทคโนโลยใหมๆ ทสามารถนามาใชประโยชนทางการศกษา ความชอบใชเทคโนโลยทางการศกษาประกอบการเรยนมากกวาการเรยน

ในหองเพยงอยางเดยว ตลอดจนความตองการเปนผใชเทคโนโลยทางการศกษาเปนกลมแรกๆ

สาหรบปจจยภายในพบวา โดยรวมการรบรถงความงายในการใชงานมอทธพลตอความเจตนามากกวาการรบรถงประโยชนทไดรบ(0.40 และ 0.12 ตามลาดบ) และถาพจารณาในรายละเอยดยงพบอกวาอทธพลของการรบรถงความงายทมตอเจตนาใช Class Start นนสวนใหญเปนอทธพลทางตรง(0.38) สวนนอย (0.02) ทเปนอทธพลทางออมผานการรบรถงประโยชน นอกจากนจะเหนไดวาปจจยภายนอกทมอทธพลทางออมตอเจตนาใช Class Start โดยผานการรบรถงความงายมากทสดคอ อทธพลทางสงคม (0.17) รองลงมา

คอ ความเชอมนใน Class Start และ ความสนใจเทคโนโลยใหมมอทธพลเทากนคอ (0.05) ตามลาดบ

สรปและอภปราย

จากการวเคราะหเสนทาง พบวาโมเดลทปรบแลวมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

อยในระดบด สามารถอธบายความแปรปรวนของเจตนาใช Class Start ของนกศกษาไดรอยละ 20 สาหรบปจจยภายนอกทมอทธพลโดยรวมตอ

เจตนาใช Class Start ของนกศกษามากทสดคอ


อทธพลทางสงคม เนองมาจาก การจดการเรยนการสอนภายในวทยาเขตอาจารยผสอนโดยสวนใหญจะตดตอกบผเรยนผานทาง Class Start ดงนนเมอผเรยนเหนวาผสอนและเพอนรวมชนเรยนคนอนๆ ใชสอ Class Start ในการตดตอสอสารกนในชนเรยนแลว แรงจงใจดงกลาวเปนตวแปรสาคญทจะทาใหผเรยนใชสอ Class Start ในการเรยน สอดคลองกบทฤษฎและแนวความคดทวาดวยการกระทาเชงเหตผลของ Fishbein & Ajzen (1980) ซงกลาววาอทธพลของคนรอบขางเปนตวแปรทสาคญทมอทธพลทจะใชหรอกระทาสงหนง ปจจยภายนอกทมอทธพลตอเจตนาใช Class Start รองลงมาคอความเชอมนใน Class Start (0.08) ซงสอ Class Start เปนสอการเรยนการสอนทผเรยนสามารถเขาระบบจากทใดกได ไมจากดเฉพาะภายในมหาวทยาลย ความปลอดภย และความเปนสวนตวจงเปนปจจยสาคญ รวมทงความมนใจในความสมบรณของตวระบบวาจะสามารถทางานไดอยางสมบรณโดยปราศจากขอผดพลาด สอดคลองกบงานวจยของ องครกษ มวรรณสขกล(2553:94-95) พบวาถาผบรโภคมความเชอมนในตวนวตกรรมมากขนความตงใจใชนวตกรรมกจะเพมสงขนดวย ปจจยภายนอกทมอทธพลตอเจตนาใช Class Start อกปจจยทคนพบคอความสนใจ

เทคโนโลยใหม (0.05) เนองจากผใชงาน Class Start สวนใหญเปนนกศกษา มอายอยระหวาง 19 – 22 ป ซงเปนกลมคนทมความกระตอรอรนในการ

กาวทนเทคโนโลยใหม สอดคลองกบงานวจยของวราน เวสสนทร (2553: 63) พบวาอายแตกตางทแตกตางกนมผลตอการใชเทคโนโลยแตกตางกน

กลาวคอกลมคนทมอายมากจะมทกษะหรอความชานาญในการใชสอและเทคโนโลยนอยกวากลมคน

ทมอายนอย ขอคนพบนยงสอดคลองกบงานวจยของ อญญารตน ใบแสง(2552:96-97) พบวา ถาผใช

เทคโนโลยมความชอบหรอสนใจเทคโนโลยใหมๆจะมอทธพลใหเกดตงใจใชและยอมรบเทคโนโลยอยในระดบมาก สาหรบปจจยภายในพบวา โดยรวมการรบรถงความงายในการใชงานมอทธพลตอความเจตนามากกวาการรบรถงประโยชนทไดรบ(0.40 และ 0.12 ตามลาดบ) ขอคนพบนสอดคลองกบตวแบบการยอมรบเทคโนโลยของ Venkatesh and Davis (2000) ทใช TAM ทานายความตงใจใชเทคโนโลยของผบรโภค ซงพบวาการยอมรบของผใชมอทธพลมาจากปจจยสองปจจยทมความสมพนธกน คอ การรบรถงประโยชน และการรบรถงความงาย

ขอเสนอแนะในการนาผลวจยไปใช

ประโยชน

การวจยครงนเปนขอมลใหหนวยงานทพฒนาสอ Virtual Classroom เพอการเรยนการสอนในการปรบปรงและวางแผน เพอเพมศกยภาพในการพฒนากระบวนการศกษาของไทยตามแนวความคด การศกษาแหงศตวรรษท 21 อกทงยงสามารถเปนแนวสาหรบองคกรตางๆ ทจะสงเสรมการใชเทคโนโลยในการสอนนาขอมลไปเปนแนวทางได

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยในอนาคต

1. ควรมการศกษากลมตวอยางทหลากหลายขน เชนในคณะอนๆ หรอในมหาวทยาลยอนๆทนาระบบ Class Start ไปใชประกอบการเรยนการสอน

2. ควรมการศกษาปจจยภายนอกอนๆเพมเตม เพอใหสามารถอธบายความแปรปรวนของเจตนาใช Class Start ไดเพมมากขน

3. เ น อ ง จ ากกา ร ว จ ย โ ดยกา ร ใชแบบสอบถาม อาจมขอจากดเรอง ผลการวจย ดง


นนเพอใหไดขอมลทถกตอง อาจใชเครองมออนมาสนบสนนขอมลทไดจาก แบบสอบถามเพยงอยางเดยวเชน การสงเกต การสมภาษณแบบเจาะ

กลม (Focus group interview) หรอ นาขอมลการใชงานจรงของนกศกษามาใชประกอบการวจย


ณฐพร ทองศร (2553). ความตงใจใชแทบเลตของครผสอนสงกดสานกงานการศกษาขนพนฐานนครศรธรรมราช

เขต3:การประยกตใชตวแบบการยอมรบเทคโนโลย. วทยานพนธ (การจดการระบบสารสนเทศ). กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นคม ทาแดง (2545) เทคโนโลยการศกษาเพอการเรยนร. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลยจนทวรรณ ปยะวฒน (2554). ClassStart ชนเรยนออนไลนเพอสนบสนนการศกษาแหงศตวรรษท 21.

สบคนเมอ 15 ธนวาคม 2557, จากhttps://www.gotoknow.org/posts/494584อญญารตน ใบแสง (2552) ปจจยทผลตอการยอมรบเทคโนโลย 3G ของผใชโทรศพทเคลอนทในเขตกรงเทพมหานคร. ภาคนพนธ (วทยาศาสตรมหาบณฑต). กรงเทพฯ: วทยาลยนวตกรรม มหาวทยาลย

ธรรมศาสตรDavis F.D. (1989, September). Perceived usefulness , Perceived ease of use ,and User accept-

ance of information technology. MIS Quarterly13: 319-340Heshan Sun, Ping Zhang (2006, February). The role of moderating factors in user technology

acceptance. International Journal of Human-Computer Studies. 64(2): 53-78.Mohammad Chuttur(2009, November). Overview of the Technology Acceptance Model: Origins,

Developments and Future Directions. Information System: 1-20.Timothy Teo (2009). Modeling technology acceptance in education :A study of pre-service teacher.

Computer&Education52: 300-312.

แนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5Guidelines for academic administration of school s KhonKaen primary educational service offi ce 5

ธวลรตน หาญเชงชย1, กาญจน เรองมนตร2, พงษศกด ภกาบขาว3

Thawanrat Hanchoengchai1, Karn Ruangmontri2, Pongsak Phukabkhao3

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงค เพอศกษาสภาพปจจบน ปญหาและแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ ผบรหารสถานศกษาและครฝายวชาการ จานวน 331 คน ไดมาโดยการดาเนนการสมแบบหลายขนตอน (Multi-stage Sampling) และ การเลอกแบบเจาะจง (Purposive หรอ Judgmental Sampling) เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ รอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และแบบสมภาษณ การวเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา สภาพปจจบนของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 มการบรหารงานวชาการ อยในระดบมากปญหาการบรหารงานวชาการอยในระดบนอย แนวทางการบรหารงานวชาการควรใหครมการวางแผนอยางอสระในการออกแบบและกาหนดสาระการเรยนรในกลมสาระทไดรบมอบหมาย

คาสาคญ: การบรหารงานวชาการ, สถานศกษา, สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5

1 นกศกษาปรญญาโท สาขาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 2 ผชวยศาสตราจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม3 ศกษานเทศกเชยวชาญ สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 11 M.E.D Education Administration, Faculty of Education ,Mahasarakham University2 Assistant Professor, Faculty of Education,Mahasarakham University 3 Supervisors specialized accredition ,KhonKaen primary educational serviceoffi ce 1


Abstract

The objective of this study was to investigate the states problems and guidelines for academic administration of schools in Khon Kaen primary educational service offi ce no.5 for 331 questionnaires were completed by educational administrators and academic staff. The character-istics and normative data of study samples were expressed as frequency, percentages, means, standard deviation (SD) and interviews The data were analyzed using content analysis. The results found that The states of academic administration of schools under the Khon Kaen primary educational service offi ce 5 were at high level. The problems of academic administration were at low level.The guidelines for academic administration are class administration and subject planning should independently managed by academic staff according to school curriculum.

Keywords: Academic administration, Schools, Khon Kaen primary educational service offi ce 5

บทนา

การศกษามความสาคญยงตอการพฒนาทรพยากรมนษยเพอพฒนาคนอยางรอบดาน และสมดลเพอ เปนฐานหลกของการพฒนาโดยมเปาหมายใหคนไทยเปนคนด เกง มความสข มความรเชงวชาการ และ สมรรถนะทางวชาชพ ใฝเรยนร แสวงหาความรอยางตอเนองตลอดชวต มสขภาพทงกายและใจทสมบรณ สามารถประกอบอาชพ

แลอยรวมกบผอนไดอยางมความสข พรอมกบสรางสงคมไทยใหเปนสงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร โดยมงพฒนาคนไทยเปนสงคมแหงคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร มการสราง องค

ความร นวตกรรม และเทคโนโลย ทรพยสนทางปญญาเพอการเรยนรนา ไปสสงคมแหงการเรยนรอยาง ยงยน มสขภาวะ ประชาชนอยรวมกนอยางสนตสข และเอออาทรรวมทงพฒนาสภาพแวดลอมเพอเปนฐาน ในการพฒนาคน และสรางสงคม

คณธรรมภมปญญาและการเรยนร (สานกงานสภาการศกษา. 2554: 17-19) การขบเคลอนทจะนาไปสการพฒนาคณภาพการศกษานน สถานศกษา

มบทบาทหลกในการพฒนา โดยเฉพาะการจดการศกษาขนพนฐานซงเปนการจดการศกษาใหกบเดก

เยาวชนซงเปนกลมเปาหมายทจะ ไดรบการพฒนาใหมความพรอมในสวนทเกยวของกบวฒภาวะและการพฒนาอยางมนคงในดานอารมณ สงคม สตปญญา และรางกาย รวมถงมความสามารถในการคดเปน ทาเปน และสามารถแกปญหาได และ ดารงชวตอยในสงคมอยางมความสข ซงคณลกษณะของสถานศกษาขนพนฐานนนจะเปนหนวยงานบรการ ทางการศกษาทสอดคลองกบความตองการจาเปนของทองถนโดยอาศยการนโยบายทกาหนดในระดบชาต เปนแนวทาง ดวยการคานงถงคณภาพ

และศกยภาพในการดาเนนการตามวตถประสงคในการจดการศกษา ดวยตนเอง ภายใตภารกจรวมกนระหวางเขตพนทการศกษาและสถานศกษา และรวมพลงกนในการ ดาเนนงานสรางเครอขายความ

รวมมอกบหนวยงาน องคกร และบคลากรทงภาครฐและเอกชน การรวมกลม สถานศกษาซงเปนแนวทางหลกในเพมประสทธภาพ และเสรมพลง

ใหสถานศกษาสามารถจดบรการได กวางขวางหลายรปแบบ ซงผมสวนรวมฝายตางๆ จะเขามา

มบทบาทในฐานะรวมคด รวมตดสนใจ และรวม รบผดชอบ โดยการบรหารสถานศกษาขนพนฐานนนโดยทวไปแลวจะมภารกจการบรหารงานหลก

44 ธวลรตน หาญเชงชย, กาญจน เรองมนตร, พงษศกด ภกาบขาวแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกด...

4 ดาน ดวยกนคอ การบรหารทวไป การบรหารงบประมาณ การบรหารบคคล และการบรหารวชาการ การบรหารงานวชาการเปนกระบวนการดาเนนงานทเกยวของกบการกาหนดนโยบาย วตถประสงค ทศทาง แนวปฏบตงานวชาการดวยการสงเสรม สนบสนน พรอมกบกอใหเกดผลสมฤทธมความร สมรรถนะ และคณลกษณะอนพงประสงคตามจดมงหมายของหลกการ และกอใหเกดประโยชนสงสด ดงนนการบรหารงานวชาการจงเปนงานหลกในการจดการศกษาของสาถนศกษารวมถงเปนเครองชวด ความสาเรจการจดการศกษา ซงแสดงถงประสทธภาพของการบรหารจดการสถานศกษาทสงผลใหนกเรยน มคณภาพตามมาตรฐานการศกษา โดยยดหลกใหสถานศกษาจดทาหลกสตรสถานศกษาใหเปนไปตามกรอบ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน และสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของชมชน และ สงคมอยางแทจรงโดยมคร ผบรหาร ผปกครองและชมชนมสวนรวม มงสงเสรมสถานศกษาใหจดกระบวนการเรยนร โดยถอวาผเรยนมความสาคญทสด ตลอดจนมงการสรางความรวมมอเปนเครอขายใน การบรหารวชาการ (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 34) การบรหารงานวชาการถอเปนภารกจหลกของสถานศกษาทผบรหารสถานศกษาจะ

ตองรบผดชอบเปนอนดบแรก และจะตองใชเวลามากกวางานดานอนๆ โดยมหนาทเปนผนาทางวชาการใหคาแนะนารวมกบคณะครในการจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพสงสด การท

จะสรางนกเรยนใหมคณภาพมากนอยเพยงใดขนอยกบองคประกอบหลายๆอยาง ทสาคญทสดคอผบรหารสถานศกษา โดยสวนมากมกจะใหความ

สาคญกบธรการ งานการเงน หรอการกอสรางอาคารสถานทเพราะเปนงานทเหนผลชดเจนและ

รวดเรว ใหความสาคญกบวชาการนอยกวางานดานอนๆ มกจะมอบหมายใหรองผอานวยการฝายวชาการเปนผมบทบาทสาคญในการวางแผนและ

บรหารงานวชาการจงทาใหงานวชาการไมประสบผลสาเรจเทาทควร (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 34) งานวชาการจงถอวาเปนงานหลกและสาคญทสดของสถานศกษาทจะสงผลโดยตรงตอคณภาพการศกษาโดยภาพรวมของประเทศทงนเนองจากงานวชาการจะเปนตวบงชคณภาพทางการศกษาและมาตรฐานโรงเรยนซงมลกษณะคลายสวนทเปนรางกายของคนหรอเดกเปนสวนงานทใหญทสดของระบบและเปนงานทเปนหวใจของโรงเรยนโดยมหลกสตรเปนสวนทสาคญทสดของงานวชาการทใชกากบการจดระบบการทางานของโรงเรยนและใชกากบกระบวนการดาเนนงานในสวนตางๆของโรงเรยนใหตอบสนองและสนบสนนการทางานวชาการของโรงเรยนคอใหผลผลตทมคณภาพใหไดคนดทเปนคนสมบรณงานวชาการจงกลายเปนงานทเปนศนยกลางของโรงเรยนครอบคลมโรงเรยนทงระบบดงนนโรงเรยนใดทงานวชาการกาวหนาโรงเรยนนนมกจะมชอเสยงเปนทนยมและเปนทยอมรบสวนโรงเรยนใดงานวชาการลาหลงออนดอยโรงเรยนนนจะไมเปนทนยมขาดศรทธาและไมเปนทยอมรบ (อทย บญประเสรฐ. 2540 : 1) การจดการศกษาจะตองกาหนดวตถประสงคของการศกษาใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคม เศรษฐกจและเทคโนโลย โดยเฉพาะอยางยงการบรหารวชาการซงจดเปนงานหลกของการบรหารการศกษาของสถานศกษา ไมวาจะเปนสถานศกษา

ประเภทใด มาตรฐานและคณภาพของสถานศกษาจะพจารณาไดจากผลงานดานวชาการ ดงนนในสวนของการบรหารงานวชาการถอเปนงานหลกของสถานศกษาซงมความสาคญอยางยงตอการจดการศกษาใหบรรลเปาหมายทตงไว มาตรฐานคณภาพการศกษาจะปรากฏเดนชดในการพฒนาประเทศใหกาวหนาจาเปนตองมระบบการศกษาทมประสทธภาพ คณภาพของการศกษาจะดหรอไม

เพยงใดขนอยกบองคประกอบหลายประการ เชน 1) ดานการวางแผนงานดานวชาการ2)ดานการพฒนาหรอการดาเนนการเกยวกบการให ความ


เหนการพฒนาสาระหลกสตรทองถนดานการพฒนาหลกสตรของสถานศกษา 3) ดานการจดการเรยนการสอนในสถานศกษา 4) ดานการพฒนากระบวนการเรยนร 5) ดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน 6) ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาในสถานศกษา 7) ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาในสถานศกษา 8) ดานการพฒนาแหลงเรยนร 9) ดานการนเทศการศกษา 10) ดานการแนะแนว 11) ดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษา 12) ดานการสงเสรมชมชนใหมความเขมแขงทางวชาการ 13) ดานการประสานความรวมมอในการพฒนางานวชาการกบสถานศกษาและองคกรอน 14) ดานการสงเสรมและสนบสนนงานวชาการแกบคคล ครอบครว องคกรหนวยงาน และสถาบนอนทจดการศกษา 15) ดานการจดทาระเบยบและแนวปฏบตเกยวกบงานดานวชาการของสถานศกษา 16) ดานการคดเลอกหนงสอ แบบเรยนเพอใชในสถานศกษา 17) ดานการพฒนาและการใชสอเทคโนโลยเพอการศกษาหนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษาและคณภาพของอาจารยและการบรการวชาการ ดงนน การบรหารวชาการจงเปนงานสาคญ เปนภารกจหลกของบคลากรทกฝายทตองรวมมอกนปฏบตงานอยางเตมความสามารถ มความรความเขาใจ เพอใหการจดการ

ศกษาดาเนนไปอยางมประสทธภาพ (ชยรตนลาฤทธ. 2551 : 112) สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 เปนสวนราชการทรบผดชอบ

การจดการศกษาภาคบงคบในเขตพนท 7 อาเภอ ของจงหวดขอนแกน ไดแก อาเภอชมแพ อาเภอภเวยง อาเภอหนองเรอ อาเภอสชมพ อาเภอภผามาน อาเภอเวยงเกา และ อาเภอหนองนาคา รวม 257 โรง มบคลากรรวมทงสน 2,504 คน และได

รายงานผลการจดการศกษาในปทผานมาทงดานคณภาพของผเรยน ดานประสทธภาพการบรหารจดการ ดานครและบคลากรทางการศกษา และ

ดานปจจยอน ๆ ถงแมวาสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 มผลสมฤทธทางการเรยนจากการประเมนระดบชาต (O-Net) ของนกเรยนชน ชนประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 คาเฉลยอยในเกณฑทสงแตพบวายงมปญหา ทจะตองดาเนนการแกไขเรงดวนในหลายประการ คอผลสมฤทธทางการเรยนในสาขาวชาหลกจากการประเมนระดบชาต ของนกเรยน ชน ชนประถมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 3 ของโรงเรยนบางแหงยงตากวาคาเฉลยระดบชาตนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 สวนหนงยงอานไมออก เขยนไมได และคดคานวณไมเปน ผบรหารบางสวนขาดภาวะผนาดานวชาการไมสามารถนเทศ ชวยเหลอครผสอนไดครสวนหนงสอนโดยไมเนนผเรยนเปนสาคญ ไมใชสอนวตกรรม และเทคโนโลยทางการศกษา ขาดทกษะการพฒนากระบวนการเรยนรหลกสตรสถานศกษาบางสวนยงไมไดรบการปรบปรงแกไข และไมนาผลงานทางวชาการไปใชพฒนาการเรยนการสอนเทาทควรทงนยงขาดความร ทกษะดาน ICT เพอใชในการบรหารจดการและการจดการเรยนการสอน การจดสรรครผสอนยงไมตรงกบความตองการของโรงเรยน (แผนปฏบตการสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5. 2557 : 12) จากหลกการเหตผลดงกลาวทาใหผ

วจยมความสนใจเกยว สภาพปจจบน ปญหาและแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ทง 8 ดาน คอ ดานการพฒนา

หลกสตรของสถานศกษาดานการจดการเรยนการสอนในสถานศกษาดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน ดานการนเทศการศกษา ดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษา ดานการพฒนาแหลงเรยนร

ดานการวจยและพฒนาคณภาพการศกษาในสถานศกษาและดานการสงเสรมชมชนใหมความเขมแขงทางวชาการ เพอทราบระดบ สภาพปจจบนปญหา


และแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 เพอใชเปนขอมลพนฐานในการปฏบตงานวชาการของครใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานของกระทรวงศกษาธการตอไป


1. เพอศกษาสภาพปจจบนการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 2. เพอศกษาปญหาการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 3. เพอศกษาแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5


ในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดกาหนดเครองมอเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามศกษาเกยวกบสภาพปจจบน ปญหาและแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ขอนแกน เขต 5 โดยใชแบบสอบถามทใชเกบรวบรวมขอมล แบบสมภาษณ กรณศกษาจานวน 3 โรงเรยน โดยมเงอนไขในการเลอกดงน โรงเรยน ทเปน Best Practice ดาน

การบรหารงานวชาการ 3 โรงเรยน โดยแบงเปนโรงเรยนขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ ขนาดละ 1 โรง คอ โรงเรยนโนนโก เปน

โรงเรยนแกนนา BBL โรงเรยนยางคาเปนโรงเรยนพระราชทาน และโรงเรยนบานนากานเหลองเปนโรงเรยนในฝน โดยดาเนนการสมภาษณเกยวกบแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษา

สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ขนตอนในการสรางแบบสมภาษณแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 1) เอกสารบทความวชาการแนวคดทฤษฎหลกการทเ กยวของกบการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5และเอกสารอนๆทเกยวของและกาหนดกรอบแนวคดเพอสรางแบบสมภาษณ 2) กาหนดรปแบบและโครงสรางเนอหาของแบบสมภาษณโดยขอคาถามเปนแบบเดยวกบทไดจากผลการศกษาจากแบบสอบถามทตองการสมภาษณใหครอบคลมตามกรอบแนวคด8 ดาน คอ 1ดานการพฒนาหลกสตรของสถานศกษา 2ดานการจดการเรยนการสอนในสถานศกษา 3ดาน

การวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน4 ดานการนเทศภายใน5 ดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษา 6 ดานการพฒนาแหลงเรยนร 7 ดานการวจยและพฒนาคณภาพการศกษาในสถานศกษา 8 ดานการสงเสรมชมชนใหมความเขมแขงทางวชาการ 3) นาเครองมอแบบสมภาษณเสนอตอ

อาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญตรวจสอบความตรงเชงเนอหาและความเหมาะสมของการใชภาษา

4) นาเครองมอแบบสมภาษณฉบบสมบรณไปทาการทดสอบ (try out) กบกลมตวอยางและนาแบบสมภาษณไปรบปรงแกไขเปนฉบบสมบรณแลวนาไปเกบรวบรวมขอมล


การสรางเครองมอท ใช ในการเกบ

รวบรวมขอมล

การหาคณภาพของเครองมอ ผวจยไดนาแบบสอบถามทสรางขนเสนอประธาน และกรรมการ ควบคมวทยานพนธ เพอปรบปรงความเหมาะสมดาน เนอหาและการใชภาษา แลวเสนอตอผทรงคณวฒตรวจสอบพจารณาความเทยงตรงของแบบสอบถาม เพอ หาความเทยงตรงของดานเนอหา (Content Validity) โดยการหาคาดชนความสอดคลอง IOC (Index of Item Objection Congru-ence) นาแบบสอบถามทผาน การปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ ไปทดลองใชกบสถานศกษาทไมใชกลมตวอยาง จานวน 36 คน แลวนามาหาคาอานาจจาแนก นาแบบสอบถามทไดรบกลบคนมาคานวณหาความเชอมน (Reli-ability) ของแบบสอบถามโดยใช โดยวธการหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coeffi cient) ตามวธของครอนบาค (Conbach) ไดคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .97 ซงสามารถนาไปใชเพอเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทกาหนดไว การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดสงแบบสอบถามจานวน 331 ฉบบไป ไปยงผบรหารและครฝายวชาการ ทเปนกลมตวอยาง โดยนาสงและรบคนแบบสอบถาม ดวยตวเองและไดรบคนมา ในจานวนทงสน 328 ฉบบคดเปนรอยระ 97.93

การวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลไดใชวธการคานวณ แบบตางๆ เพอทดสอบสมมตฐานโดยใชโปรแกรม คอมพวเตอรสาเรจรปสถตทใชในการวเคราะห

ประกอบ ดวยคาคะแนนเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) ความถรอยละ


จากผลการวเคราะหขอมลสามารถสรปผลไดดงน

กลมตวอยางจานวน 331 คน สวนใหญแลวเปนโรงเรยนขนาดกลางทมนกเรยนตงแต 1 คนขนไป แตไมเกน 120 คน แบงออกไดเปนผบรหาร จานวน 11 คน และครฝายวชาการ จานวน 151 คน รวมเปนจานวน 162 คน คดเปนรอยละ 48.94 โรงเรยนขนาดเลกเปนโรงเรยนทมนกเรยนตงแต 121 คนขนไป แตไมเกน 300คน แบงออกไดเปนผบรหาร จานวน 19 คน ครฝายวชาการ จานวน 75 คน รวมเปนจานวน 94 คน คดเปนรอยละ 28.40 และสดทายคอ โรงเรยนขนาดใหญ แบงออกไดเปนผบรหารสถานศกษา 7 คน และครฝายวชาการ จานวน 68 คน รวมเปนจานวน 75 คน คดเปนรอยละ 22.66 1. ผลการวเคราะหสภาพปจจบน การบรหารงานวชาการของสถานศกษาสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5จากผลการศกษาวจยสภาพปจจบนการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดขอนแกนเขต5 การบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5ในภาพรวม อยในระดบมาก การบรหารงานดานการจดการเรยนการสอนในสถานศกษา และดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน มคาเฉลยสงสดเทากน ตามลาดบ

สวนการบรหารทมคาเฉลยนอยทสดคอดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษา 2. ผลการวเคราะหปญหาการบรหาร

งานวชาการของสถานศกษาสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5ปญหาการการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสา

นกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดขอนแกนเขต 5 จากผลการศกษาวจยปญหาการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกนเขต 5 ปญหาการบรหารงานวชาการของสถานศกษา


สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5ในภาพรวม อยในระดบนอย ดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยนมคาเฉลยสงสด สวนดานการสงเสรมชมชนใหมความเขมแขงทางวชาการมคาเฉลยนอยทสด 3. แนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ควรใหครมการวางแผนอยางอสระในการรเรมออกแบบ และกาหนดสาระการเรยนรในกลมสาระทไดรบมอบหมายเพอพฒนาหลกสตรสถานศกษาของสถานศกษา โดยนาหลกสตรสถานศกษาไปใชอยางเปนระบบสวนปญหาการพฒนาหลกสตรสถานศกษาของผบรหารสถานศกษา และครฝายวชาการควรไดรบการพฒนาอยางเปนระบบและมประสทธภาพและสถานศกษายงขาดการจดอบรมการพฒนาครเพอใหครมการจดทาหลกสตร สวนปญหาทสถานศกษาจดทาและมปญหานอยอยแลว อาจเปนเพราะมการจดทาการนเทศอยางตอเนอง และเปนระบบ


1. สภาพปจจบน การบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดขอนแกน

เขต 5 จากผลการศกษาวจยสภาพปจจบนการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดขอนแกนเขต5 การบรหารงานวชาการของ

สถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ในภาพรวม อยในระดบมาก การบรหารงานดานการจดการเรยนการ

สอนในสถานศกษา และดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยน มคาเฉลยสงสดเทากน ตามลาดบ สวนการบรหารทมคาเฉลยนอยทสดคอ ดานการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษาซงสอดคลองกบงานวจย

ของณปภช รงโรจน (2553:126-127) ไดวจยการบรหารงานวชาการกบระบบดแลชวยเหลอนกเรยนของโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา การบรหารงานวชาการของโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร โดยภาพรวมและรายดานทกดานอยในระดบมาก เชนกน แสดงใหเหนวาการปฏบตงานของครสงกดประถมศกษา สานกงานพนทการศกษาเขต 5 มมาตรฐานการปฏบตงานอยในระดบทพอใจอยางมาก และมความพรอมในการปฏบตงานในทกดาน ดงผลปรากฏตามงานวจย ซงสงผลสะทอนตอการปฏบตงานในปจจบน และอนาคตตอไป 2. ปญหาการการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดขอนแกน เขต 5 จากผลการศกษาวจยปญหาการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดขอนแกนเขต 5 ปญหาการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ในภาพรวม อยในระดบนอย ดานการวดผลประเมนผลและเทยบโอนผลการเรยนมคาเฉลยสงสด สวนดานการสงเสรมชมชนใหมความเขมแขงทางวชาการมคาเฉลยนอยทสด ซงไมสอดคลองกบงานวจยของชยรตน ลาฤทธ (2551:112-113) ไดวจย สภาพและปญหา

การบรหารงานวชาการของสถานศกษาในเครอบดนทรเดชา พบวาปญหาการปฏบตงานการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในเครอ

บดนทรเดชา โดยรวมมการปฏบตปานกลาง 3. แนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาในสงกดสานกงานเขตพนทการ

ศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ควรใหครมการวางแผนอยางอสระในการรเรมออกแบบ และกาหนดสาระการเรยนรในกลมสาระทไดรบมอบหมายเพอพฒนาหลกสตรสถานศกษาของสถานศกษา โดยนาหลกสตรสถานศกษาไปใชอยางเปน


ระบบ สวนปญหาการพฒนาหลกสตรสถานศกษาของผบรหารสถานศกษา และครฝายวชาการควรไดรบการพฒนาอยางเปนระบบและมประสทธภาพ และสถานศกษายงขาดการจดอบรมการพฒนาครเพอใหครมการจดทาหลกสตร สวนปญหาทสถานศกษาจดทาและมปญหานอยอยแลว อาจเปนเพราะมการจดทาการนเทศอยางตอเนอง และเปนระบบ

สรป

ผบรหารสถานศกษาและครฝายวชาการไดเสนอแนวทางการบรหารงานวชาการของสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาขอนแกน เขต 5 ในภาพรวม ควรใหครมการวางแผนอยางอสระในการรเรมออกแบบ และกาหนดสาระการเรยนรในกลมสาระทไดรบมอบหมายเพอพฒนาหลกสตรสถานศกษาของสถานศกษา โดยนาหลกสตรสถานศกษาไปใชอยางเปนระบบสวนปญหาการพฒนาหลกสตรสถานศกษาของผบรหารสถานศกษา และครฝายวชาการควรไดรบการพฒนาอยางเปนระบบและมประสทธภาพและสถานศกษายงขาดการจดอบรมการพฒนาครเพอใหครมการจดทาหลกสตร สวนปญหาทสถานศกษาจดทาและมปญหานอยอยแลว อาจเปนเพราะมการจดทาการนเทศอยางตอเนอง และเปนระบบ


1. สถานศกษาควรมการมอบหมายภาระงานใหชดเจนกบบคลากร ควรมการจดฝกอบรม เพอทกษะความชานาญในการปฏบตงานดานตางๆ 2. สถานศกษาควรการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในและมาตรฐานการศกษาและใหความรดานการประกนคณภาพใหแกครอยางเปนระบบและตอเนอง 3. สถานศกษาควรสงเสรมชมชนใหเกดความรวมมอรวมกบคร หนวยงาน โรงเรยน เพอเพมความเขมแขงทางวชาการตามวตถประสงคทตงไว 4. สถานศกษาควรมการนเทศภายใน เพอใหครมการพฒนาความรความสามารถดวยการศกษาศกษา หาความร ศกษาดงาน อบรม เปนตน


ผวจยขอขอบคณ ผศ.ดร.กาญจน เรองมนตร ประธานกรรมการควบคมวทยานพนธ และ ดร.พงษศกด ภกาบขาว กรรมการควบคมวทยานพนธ อาจารย ดร.โกวฒน เทศบตร ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผศ.ดรอรนช ศรสะอาด

และอาจารย ดร.พชรกฤษฎ พวงนล กรรมการสอบวทยานพนธ ไดใหคาแนะนารปแบบการนาเสนอขอมลในงานวจย และไดเสยสละเวลาใหคาปรกษาและชแนะแนวทางทเปนประโยชนแกผวจยจนกระทงวทยานพนธฉบบนสาเรจเรยบรอย ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน



กมล ภประเสรฐ. (2545). การบรหารงานสถานศกษา. กรงเทพฯ: เมธทปสจากด. กรมวชาการ. (2546). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542แกไขเพมเตม(ฉบบท 2)พ.ศ.2545.

กรงเทพฯ: โรงพมพอกษรไทย.กรมวชาการ. (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2545.กรงเทพฯ :โรงพมพครสภา

ลาดพราว.กระทรวงศกษาธการ.(2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544.กรงเทพฯ: กระทรวง

ศกษาธการ.กระทรวงศกษาธการ.(2545). การวจยเพอพฒนาการเรยนรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน.กรงเทพฯ:

กระทรวงศกษาธการ.กระทรวงศกษาธการ. (2546).คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล.กรงเทพมหานคร :

โรงพมพครสภาลาดพราว.กระทรวงศกษาธการ.(2546 ก). คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคล.กรงเทพฯ: กระทรวง

ศกษาธการ.กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.กรงเทพฯ:โรง

พมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.กตมา ปรดดลก. (2532). การบรหารและการนเทศการศกษาเบองตน. กรงเทพฯ: อกษราพพฒน.กลฑร พกลแกม. (2551). การบรหารงานวชาการทสงผลตอคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน

สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครปฐม เขต 2(วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร)

กมพล ขนทะวงษ. (2555). แนวทางการบรหารงานวชาการในสถานศกษา สหวทยาเขตปราสาทพญาไผ สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 25(วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน)

เกษร ใจชน. (2550). ปญหาการบรหารงานวชาการของผบรหารโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาระยอง เขต 2.วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา ชลบร : มหาวทยาลยบรพา.

ไกรเลศ โพธนอก. (2542). แนวทางการพฒนาการบรหารงานวชาการของผบรหารโรงเรยนขยายโอกาส

ทางการศกษา สงกดสานกงานการประถมศกษา จงหวดนครราชสมา (วทยานพนธปรญญาโท บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร).

คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต, สานกงาน.(2541). การประกนคณภาพการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

สโขทยธรรมาธราช, มหาวทยาลย. (2523). เอกสารการสอน ชด วชาระบบการเรยนการสอน หนวยท

11- 15. กรงเทพฯ : สารมวงชน.สนทร เพชรพราว. (2551).ความพงพอใจของครตอการบรหารงานของผบรหารโรงเรยนสงกดสานกงาน

เขตพนทการศกษาจนทบร เขต 1.วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา : มหาวทยาลยบรพ.


สวมล วองวานช. (2540). แนวคดและหลกการของการวจยปฏบตการในชนเรยน.กรงเทพฯ.สโขทยธรรมาธราช,มหาวทยาลย. (2525). เอกสารการสอนชดวชาการวางแผนพฒนาโรงเรยนประถม

ศกษา. หนวยท 1-6. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพชวนพมพ.สานกงานเขตพนทการศกษา, กระทรวงศกษาธการ. (2546). คมอการบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปน

นตบคคล. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสด(ร.ส.พ.).สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2552).การปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง(พ.ศ.2552-2561),

กระทรวงศกษาธการ.สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.อารพนธมณ. (2545). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : เลฟแอนเปส. อรอมา ศกษา. (2550). แนวทางในการนา Balanced Scorecard มาใชในการบรหารงานวชาการของ

วทยาลยบณฑตศกษาการจดการ มาวทยาลยขอนแกน (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน).

อภญญา รตนโกเมศ. (2555). การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการบรหารงานวชาการของโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาอดร เขต 3(วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน).

อารงจนทวานช. (2542,เมษายน-มถนายน).แนวคดการประกนคณภาพเพอพฒนาคณภาพการศกษาของกระทรวงศกษาธการ. รฏฐาภรกษ. 41(2).อทย บญประเสรฐ. (2540). หลกสตรและการบรหารงานวชาการของโรงเรยน. กรงเทพฯ: เอส ด เพรส.Andrew Bugg, Quality Assurance and Improvement Planning in Illinois Hight Schools, (Ph.D.Edu

cationalAdministration,Illinois University,(2009):256-298.Joseph P.Atria,The Effect of the Illinois Quality Assurance and Improvement Planning Process

on Chicago Publics school Attitudes toward School Improvement. (Ed.D. Educational Administrations, Illinois University,(2009), 342-367.

Hohl, Michael F.( 2006). The relationship between student perception of school climate and academic achievement in Catholic middle school. Ph.D. dissertation, Walden University.

Michael Joseph, Buzzi, The Relationship of School Effectiveness to Selected Dimensions of Princi-

pals Instructional Leadership in Elementary School in the State of Connecticut Dissertation Abstracts International 51-12 (June 2010): 248-278

Ross J Glenn, Curriculum Development in Junior/Community College. The State-of-the-Art as View by the Arcade Affaice Offi ce. ( online) , accessed 7May 2010. Available from: http//

Ericae.Net/ericelb/Ed/8871010.html.Yamauchi, Laura Gabriela.( 2008).Effects of muitimedia instructional material on students’learning

and their perceptions of the instruction.Ed.D. dissertation, lowa State University.

Yamauchi, Laura Gabriela.( 2008).Effects of muitimedia instructional material on students’learning and their perceptions of the instruction.Ed.D. dissertation, lowa State University.

จรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตรResearch Ethics in Social Sciences

ธญธช วภตภมประเทศ1

Thuntuch Viphatphumiprathes1

บทคดยอ

การวจยทางสงคมศาสตรใหมคณภาพและเปนทยอมรบไมไดขนอยกบการออกแบบการวจยทถกหลกการแตเพยงอยางเดยวเทานน แตยงขนอยกบการทนกวจยยดหลกจรยธรรมการวจยตลอดกระบวนการทาวจยดวย สาหรบจรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตรทสาคญซงนกวจยควรยดถอ เชน ความสมครใจของผใหขอมล และการรกษาความลบใหแกผใหขอมลหรอชมชน บทความนมวตถประสงคเพอนาเสนอความเปนมาของจรยธรรมการวจย จรยธรรมการวจยในแตละขนตอนของการวจยทางสงคมศาสตรตงแตกอนดาเนนการวจย ระหวางดาเนนการวจย และภายหลงดาเนนการวจย นอกจากน ยงนาเสนอถงจรยธรรมการวจยในการวจยทางสงคมศาสตรรปแบบตางๆ ไดแก การวจยเชงทดลอง การวจยเชงสารวจ และการวจยเชงคณภาพ

คาสาคญ: จรยธรรมการวจย, การวจยทางสงคมศาสตร

Abstract

The quality and acceptance of social sciences research does not only depend on the quality of research design but also depends on research ethics in all steps of research processes. The importance of social sciences research ethics which must be applied to informed consent and confi dentiality. This article aims to present a brief history of research ethics, research ethics in

each step of social sciences research processing before, during, and after conducting research. In addition, this article discusses research ethics in 3 types of social sciences research design, namely experimental research, survey research, and qualitative research.

Keywords: Research Ethics, Social ScienceResearch

1 ผชวยศาสตราจารย, คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย,E-mail: [email protected] Assistant Professor, Faculty of Arts, Dhurakij Pundit University, E-mail: [email protected]


บทนา

จรยธรรมการวจย (Research Ethics) มความเกยวของในทกขนตอนของการวจย ตงแตการวางแผนโครงการวจย การกาหนดวตถประสงคการวจย การเลอกกลมตวอยาง การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหผล และการเผยแพรผลการวจย (บปผา ศรรศม, 2548: 369) นอกจากน เปนทยอมรบกนวา ผลการวจยมความสาคญตอการพฒนาประเทศหากงานวจยมความเทยงตรงและนาเสนอสภาพปญหาทเกดขนอยางแทจรงกจะนาไปสการแกไขปญหาไดตรงจดและมประสทธภาพ ทงน การทจะใหไดมาซงงานวจยทดมคณภาพนน นอกจากการดาเนนตามระเบยบวธการวจยอยางมคณภาพแลว จรยธรรมหรอจรรยาบรรณของนกวจยกเปนอกปจจยสาคญประการหนงทจะมสวนชวยใหงานวจยมคณภาพดวย (สภาวจยแหงชาต, ม.ป.ป.: 1)ประเดนทางจรยธรรมการวจยทสาคญประการหนงซงผวจยควรคานงถงในงานวจยโดยเฉพาะการวจยทางสงคมศาสตร คอ ผลกระทบตอคนและสงคมวฒนธรรมทนกวจยศกษา แมวาโดยทวไปจะไมมการกระทาโดยตรงตอรางกายของมนษย ดงเชนงานวจยทางวทยาศาสตรการแพทย แตกอาจมผลกระทบในทางใดทางหนงของชวตสงคมวฒนธรรมหรอผลประโยชนของผถกศกษาไดไมนอยไปกวากน หรอกลาวไดวา ปจจบนการศกษาวจยทเกยวของกบคนจาเปนตองปฏบตตามหลก

การพนฐานของจรยธรรมสาหรบการวจยในคนอยางเครงครด เพอไมใหเกดการละเมดความเปนสวนตวของผใหขอมล รวมทงยงเปนการปองกนและรกษาขอมลใหเปนความลบมใหรวไหลไปสบคคลภายนอกได (เบญจา ยอดดาเนน-แอตตก

จ, 2553: 291) ดงนน จงถอเปนความรบผดชอบทางจรยธรรมทนกวจยควรระมดระวง ทงนเพอไมกอใหเกดความเสยหายแกคนและสงคมวฒนธรรมทนกวจยศกษา ไมวาจะโดยตรงหรอโดยออมกตาม

(ชาย โพธสตา, 2547: 393) บทความนขอนาเสนอความเปนมาของจรยธรรมการวจย หลกจรยธรรมการวจยในแตละขนตอนของการดาเนนการวจยทางสงคมศาสตร ซงไดแก ขนกอนดาเนนการวจย ขนระหวางดาเนนการวจย และขนหลงดาเนนการวจย นอกจากน จะนาเสนอหลกจรยธรรมการวจยสาหรบการทาวจยทางสงคมศาสตรในรปแบบตางๆ ทงนเพอเปนแนวทางสาหรบการทาวจยใหเกดคณภาพและเปนทยอมรบในเวทสากล

ความเปนมาของจรยธรรมการวจย

จรยธรรมการวจยเปนหลกการสากลทนานาชาตใหความสาคญ สาหรบประวตความเปนมาของจรยธรรมการวจย (สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร, 2557: 1-3; สมทรง ณ นคร และวระชย โควสวรรณ, 2547: 3-4; Trochim,2006: 1) พบวา มพฒนาการมาตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 โดยเรมจาก “Nuremberg Code” ซงมจดกาเนดมาจากศาลทหารไดพจารณาอาชญากรสงครามและแพทย ทเมองนเรมเบอรก ประเทศเยอรมน ในป พ.ศ.2488-2489 โดยกลมดงกลาวถกกลาวหาวาทาการทดลองกบเชลยสงครามในคายกกกนอยางขาดความเมตตา กลาวคอ ไมมการบอกผถกวจยวาจะทาอะไร นอกจากน ยงไม

ไดขอความยนยอมและผถกวจยไมไดสมครใจอยางแทจรง ในการตดสนของศาลครงนเปนจดกาเนดของกฎเกยวกบการทดลองทางการแพทยในมนษยซงเนนหลกการขอคายนยอมและใหคายนยอมโดย

สมครใจจากผถกวจย ตอมาในป พ.ศ.2507 สมชชาแพทยสมาคมโลก (World Medical Association) ไดออก

ประกาศ “The Declaration of Helsinki” เพมรายละเอยด ซงถอวาเปนมาตรฐานจรยธรรมอนแรกของการวจยทางชวเวชศาสตร และเปนครงแรกทมการแนะนาใหใชใบยนยอมโดยไดรบการบอกกลาว และไดรบการปรบปรงหลายครง โดยฉบบ

54 ธญธช วภตภมประเทศ จรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตร

พ.ศ.2543มประเดนสาคญทนาสนใจ คอ “การวจยในคนนน สวสดภาพผเขารวมการวจยเปนสงพงคานงกอนประโยชนตอวชาการและสงคม” นอกจากน ยงมการประกาศทสาคญอนๆ เชน “The Belmont Report” โดยในป พ.ศ.2517สหรฐอเมรกาไดออกกฎหมายการวจยแหงชาต จงมการแตงตงกรรมาธการพทกษสทธมนษยในการวจยดานชวเวชศาสตรและพฤตกรรมศาสตร มหนาทหนงคอหาหลกจรยธรรมพนฐานในการวจยทางชวเวชศาสตรและพฤตกรรมศาสตร และสรางแนวปฏบตเพอใหมนใจวาการทาการวจยเปนไปตามหลกจรยธรรมพนฐานดงกลาว และไดสรปเผยแพรในป พ.ศ.2522เอกสารรายงาน “The Belmont Report: Ethical Principles and Guide-lines for the Protection of Human Subjects of Research”(เบญจา ยอดดาเนน-แอตตกจ, 2553: 292) ไดเสนอหลกจรยธรรมการวจยในมนษยไว 3 ขอ คอ 1) การเคารพในบคคล 2) การใหคณประโยชน และ 3) ความเปนธรรม สภาองคการสากลดานวทยาศาสตรการแพทย (Council for International Organizations of Medical Science: CIOMS) รวมมอกบองคการอนามยโลก (World Health Organization) ไดพฒนาหลกจรยธรรมการวจยทเกยวของกบมนษยโดยอาศยหลก 3 ประการขางตน และเผยแพรขอรบ

ขอคดเหนในป พ.ศ.2525 จนกระทงปรบปรงแกไขและตพมพในชอ “Ethical Guidelines for Biomedi-cal Research Involving Human Subjects” ในป พ.ศ.2536 นบวาเปนแนวปฏบตนานาชาตฉบบ

แรก หวขอหลกไดแก 1) การใหคายนยอม 2) การวจยในประเทศทกาลงพฒนา 3) การปกปองผออนดอย 4) การกระจายภาระและประโยชน 5) บทบาทของคณะกรรมการจรยธรรมการวจยฉบบนมการปรบปรงและเสนอขอขอคดเหนจากแหลงตางๆ ใน

ป พ.ศ.2543 และเสรจในป พ.ศ.2545 สาหรบประเทศไทย (สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร, 2557: 3)

กระทรวงสาธารณสขและคณะแพทยศาสตร9แหง ไดรวมกนจดตงเปนชมรมจรยธรรมการวจยในคนในประเทศไทย (Forum for Ethical Review Committees in Thailand: FERCIT) เมอวนท26 เมษายน พ.ศ.2543 เพอทาหนาทกาหนดแผนงานสงเสรมจรยธรรมการวจยในคน และไดจดตงคณะทางานขนเพอรางหลกเกณฑแนวทางการทาวจยในคนเพอเปนแนวทางปฏบตระดบชาต โดยไดนาเอาหลกจรยธรรมการวจยตาม“The Declaration of Helsinki” สภาองคกรสากลดานวทยาศาสตรการแพทย (CIOMS) และอนๆ มาประกอบการราง

จรยธรรมการวจยในแตละขนตอนของ

การดาเนนการวจยทางสงคมศาสตร

จากประวตความเปนมาของจรยธรรมการวจยทกลาวมาในขางตน จงเหนไดวา นานาชาตไดใหความสาคญและยอมรบการทาวจยทตงอยบนพนฐานของหลกจรยธรรมการวจย ดงนน การทาวจยทางสงคมศาสตรจงจาเปนตองใหความสาคญแกหลกจรยธรรมการวจยดวย ซงสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (2555: 25-38) ไดจดทา “จรรยาวชาชพวจยและแนวทางปฏบต” เพอเปนมาตรฐานคณภาพนกวจยของประเทศไทยสระดบสากล ซงไดมการกลาวถงแนวทางปฏบตของจรยธรรมการวจยในแตละขนตอนของการวจย

บทความนขอคดเลอกเนอหาบางสวนทเกยวของกบหลกจรยธรรมการวจยทางสงคมศาสตรทสาคญ จาแนกตามขนตอนของการทาวจย ดงน

1. กอนดาเนนการวจย หลกจรยธรรมการวจยในขนตอนน (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2555: 27-

30; สภาวจยแหงชาต, ม.ป.ป.: 1-2; อศวน แสงพกล, 2556: 4) คอ นกวจยควรเขยนโครงการวจยในสาขาทตนถนดและมความรความสามารถเพยงพอเพอใหเกดประโยชนในการเสรมสรางองคความรความกาวหนาทางวชาการการแกปญหา และ


ประโยชนสขของสงคมและประเทศชาต มความเปนกลางทางวชาการ และไมดาเนนการวจย โดยมวตถประสงคในการโจมต หรอทาใหผอนไดรบความเสยหาย ตองใหเกยรตและอางถงนกวชาการหรอแหลงขอมลขาวสารทนามาใชในการเขยนขอเสนอโครงการวจย ปฏบตใหเปนไปตามมาตรฐานจรยธรรมการวจยในคน มความโปรงใสในการเสนอโครงการเพอขอรบทนวจยตองศกษาขอตกลงหรอสญญาโครงการวจยอยางรอบคอบและถถวน รวมทงแจงใหหนวยงานตนสงกดทราบกอนทจะลงนามในขอตกลงหรอสญญาเพอใหเปนทเขาใจตรงกนระหวางนกวจยหนวยงานตนสงกด และแหลงทนวจย เพอปองกนความขดแยงทอาจเกดขนในอนาคต ประเดนหนงทนกวจยควรใหความสาคญ คอ การขอรบคายนยอมจากผรบการวจย (กลมตวอยาง) หรอผแทนโดยชอบธรรมทสามารถปกปองผลประโยชนของผรบการวจยไดเชน บดามารดา ผปกครอง ญาต หนวยงานทดแล กอนเรมดาเนนงานวจย ทงนนกวจยตองเปดโอกาสใหผรบการวจยมอสระในการตดสนใจเขารบการวจยหรอถอนตวจากการวจยไดตามตองการ 2. ระหวางดาเนนการวจย

หลกจรยธรรมการวจย ใน ขนตอนน (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2555: 31-33;

สภาวจยแหงชาต, ม.ป.ป.: 1-2; อศวน แสงพกล, 2556: 5-6) คอไมมอคตในการเลอกกลมตวอยาง กระบวนการเกบรวบรวมขอมลมความเหมาะสมกบวตถประสงคการวจยและกลมตวอยาง ใชเครองมอ

การเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลอยางถกตอง ไมมอคตในการเกบรวบรวมขอมล/วเคราะหขอมล/ใหขอเสนอแนะ รกษาความลบของกลมตวอยาง ปฏบตตอกลมตวอยางในการศกษาดวยเมตตาธรรมและปองกนอนตราย มมาตรการรกษา

ขอมล ตดตามและทบทวนการดาเนนงานวจยเปนระยะอยางสมาเสมอ ใหอสระแกกลมตวอยางในการเขารวมหรอถอนตวจากการวจย

นอกจากน นกวจยควรคานงถงประเดนการประพฤตผดจรยธรรมการวจย (Misconduct)(เบญจา ยอดดาเนน-แอตตกจ, 2553: 296-297; สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2555: 12-13) ไดแก 1) การคดลอกงานหรอผลงานของผอนมาเปนของตนหรอการลอกเลยนวรรณกรรม (Pla-giarism) ไมวาจะนามาทงหมดหรอเพยงบางสวนหรอนาเอามาทาใหมดวยตนเอง หรอวาจางใหผอนทาใหโดยมการแกไข ดดแปลง หรอปรบปรงใหมแลวเสนองานหรอผลงานนนประหนงวาเปนของตนโดยปกปดขอความจรงทควรบอกใหชดแจง ทาใหบคคลอนเขาใจผดวาเปนของตน การกระทาเชนนเปนความไมซอสตยหรอเปนการหลอกลวงทางวชาการและการขาดจตสานกในความมจรรยาหรอความประพฤตทด

2) การคดลอกผลงานของตนเอง โดยนกวจยคดลอกหรอเกอบเหมอนเดมหรอนามาเพยงบางสวน กลบมาใชอกครงหนง โดยไมมการอางถงผลงานเดมของตน รวมทงนาผลงานมารายงานเพมเตมหรอปรบแตงใหตางไปจากเดม เพอทาใหผอนเขาใจผดพลาดคลาดเคลอนไปจากความเปนจรง หรอเขาใจวาเปนผลงานคนพบใหม จนเกดความผดพลาดในการอางองแหลงทมาของขอมล

3) การปกปดบดเบอน แกไขขอมล/

ขอความ หรอกระทาการใด ๆ ในกระบวนการวจยและการรายงานผลการวจยททาใหผดไปจากความเปนจรง โดยการตดทอนหรอแกไขขอมล/ขอความ หรอการปฏบตอนใดในกระบวนการวจย

และรายงานขอคนพบจากการวจย เพอใหเปนไปตามขอสรปทตนตองการ การกระทาเชนนเปนการนาเสนอเรองหรอสงอนเปนเทจ เปนการกระทาผดดานวชาการ วชาชพ และอาจถงขนผดกฎหมาย รวมถงการขาดจตสานกในความมจรรยา หรอความ

ประพฤตทด 4) การสรางขอมลเทจ หรอจงใจปนแตงขอมลใหผดไปจากความเปนจรงทพบจากการวจย


หรอหลกเลยงทจะนาเสนอเรองหรอสงตาง ๆ ตามความเปนจรง ถอเปนการหลอกลวง และกระทาผดทงดานวชาการ วชาชพ และความมจรรยาหรอความประพฤตทด

5) การเปดเผยขอมลสวนตวหรอความลบของผรบการวจยทนกวจยไดกระทาไปโดยไมไดรบคายนยอมเปนลายลกษณอกษรจากผรบการวจย ทาใหเกดผลกระทบตอผรบการวจยเปนสวนตวไมวาในทางใดกตาม นอกจากน การทนกวจยไมระมดระวงในการนาเสนอขอมลหรอรายงานผลงานวจยทาใหสามารถคาดเดาตวบคคลทกลาวถงได กถอเปนการกระทาทขาดความรบผดชอบ และขาดจตสานกในความมจรรยาหรอความประพฤตทด

3. ภายหลงดาเนนการวจย นกวจยควรจดทารายงานผลการวจยทมความชดเจนและมขอมลหรอหลกฐานสนบสนนเพยงพอ ทาลายแบบสอบถามหรอลบไฟลขอมลบนทกเสยงสมภาษณเมอเขยนรายงานผลการวจยเสรจ ใหเกยรตและอางถงนกวชาการหรอแหลง

ขอมลทนามาใชในรายงานผลการวจย แสดงความขอบคณผสนบสนนงานวจยในกตตกรรมประกาศ และการแสดงความรบผดชอบตอผลกระทบทอาจเกดจากการนาเสนอผลงานวจยสสาธารณะ จรยธรรมอกประเดนหนงในขนตอนน (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2555: 34-

38; อศวน แสงพกล, 2556: 10)คอ จรยธรรมการเขยนบทความวจยเพอตพมพเผยแพร นกวจยควรยดถอหลกดงตอไปน 1) สงบทความวจยหรอผลงานวจยไปต

พมพในวารสารในประเทศและตางประเทศ ทมการประเมนและตรวจสอบคณภาพโดยผทรงคณวฒทเชยวชาญในศาสตรทเกยวเนองกบเรองทวจย

2) ไมส งบทความวจยหรอผลงานวจยเรองเดยวกน ไปยงบรรณาธการของวารสารมากกวา 1 แหง โดยหวงวาจะเปนการเพมโอกาสในการไดรบการตพมพมากขน เนองจากการกระทาเชนนอาจทาใหเกดการตพมพซาซอน

3) สามารถตพมพผลงานวจยเรองเดยวกนมากกวาหนงภาษาได หากวารสารทสงผลงานวจยไปตพมพ มนโยบายรองรบหลกการดงกลาว ทงนนกวจยตองแจงใหบรรณาธการทราบลวงหนาดวย 4) สามารถสงเรองเตมของบทคดยอทไดรบการตพมพ ในรายงานการประชมวชาการแลว ไปใหวารสารวชาการพจารณาไดแตควรแจงใหบรรณาธการวารสารทราบดวย 5) ไมพมพผลงานวจยโดยการแบงยอยใหเปนหลายเรองเกนความเหมาะสม แตอาจทาไดหากบทความเหลานนมเนอหาเหมอนกนไมเกนรอยละ 10 และตองไมใชตารางหรอภาพประกอบเดยวกน ทงนนกวจยตองแจงใหบรรณาธการวารสารทตนสงบทความไปไดรบทราบและยอมรบกอน

จรยธรรมการ วจยในการ วจยทาง

สงคมศาสตรรปแบบตางๆ

การทาวจยทางสงคมศาสตรนนมหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบนนจาเปนทจะตองคานงถงหลกจรยธรรมการวจย ซงสรปไดดงน 1. จรยธรรมในการวจยเชงทดลอง เนองจากการจดกระทา (Treatment) ในการวจยเชงทดลองเปนการแทรกแซงสภาพการณ

ใหเปลยนแปลงไปจากสภาพปกต ซงอาจสงผลตอจตใจ รางกาย หรอพฤตกรรมของบคคลทเขากบการทดลอง ดงนน นกวจยจงควรใสใจในประเดนตอ

ไปน (Drew, Hardman & Hart, 1996; Neuman, 1997 อางถงใน ผองพรรณ ตรยมงคลกล และสภาพ ฉตราภรณ, 2555: 80)

1.1 หลกเลยงการจงใจใหเขารบการทดลองดวยการบดเบอนขอเทจจรง โดยผเขารบการทดลองมสทธทจะไดรบทราบกจกรรมตางๆ ทจะมในการทดลอง และควรเขารบการทดลองโดยสมครใจ


1.2 หลกเลยงอนตรายทจะเกดขนกบผรบการทดลอง ไมวาจะเปนทางกายหรอทางจตใจ หากผวจยคาดวาการทดลองจะสงผลทไมพงปรารถนาแมเพยงเลกนอยกตาม ควรลดระยะเวลาการทดลองใหสนลงเทาทจะทาได 1.3 คานงถงการเสยโอกาสของผมสวนในการทดลอง ในกรณทการทดลองมกลมควบคม และถา Treatment ทใหกบกลมทดลองเปนสงทดมาก กลมควบคมจะเปนกลมทเสยโอกาสในการไดรบสงดนน เชน ในการวจยในชนเรยนผสอนทดลองวธสอนใหมๆ กรณเชนน หากเปนไปไดควรหาโอกาสทดแทนสงททดเทยมกนใหแกกลมควบคมในภายหลง 2. จรยธรรมในการวจยเชงสารวจในการวจยเชงสารวจ นกวจยควรตระหนกถงจรยธรรมทสาคญ (ผองพรรณ ตรยมงคลกล และสภาพ ฉตราภรณ, 2555: 172-173; อศวน แสงพกล, 2556: 6) ดงน 2.1 ในการวจยเชงสารวจ จะตองมการขอความรวมมอจากผตอบ ดงนน จงควรแจงใหผตอบทราบในประเดนตอไปน ชอหนวยงานททาการวจย วตถประสงคการวจย และใหความมนใจแกผตอบวา จะรกษาความลบเกยวกบขอมลสวนตวของผตอบ เปนการตอบโดยสมครใจ สามารถงดตอบในบางขอคาถามทไมตองการตอบ

และหากไมตอบ กจะไมมผลใดๆ ในเชงลบ 2.2 นกวจยจะตองปกปองคมครองผตอบดวยวธการตางๆ ไดแก 1) การเกบรายชอผตอบทงหมด

เปนความลบ ไมจาเปนตองใหระบชอผตอบในแบบสอบถาม ในกรณทเขยนชอผตอบเพอจดสงแบบสอบถาม ควรเขยนแยก เพอความ

สะดวกในการแยกชอออกจากแบบสอบถามเมอจะทาการวเคราะห ทงน ยงจาเปนตองใชรหสกากบแบบสอบถามเพอประโยชนในการตดตามแบบสอบถามนน แตไมควรเปดเผยรหสประจาตวหรอทอยของผตอบใหปรากฏใน data fi le

2) การปองกนไมใหผอนไดอานขอมลในแบบสอบถาม 3) ในการวเคราะหและนาเสนอขอมล นกวจยควรระมดระวงการเสนอขอมลสวนตวทเฉพาะเจาะจงของกลมผตอบทเปนกลมเลกๆ ซงอาจจะทาใหผอานสามารถแยกแยะไดวาผตอบนาจะเปนใคร 4) เมอเสรจสนโครงการวจยแลว นกวจยควรทาลายแบบสอบถาม หรอหากจะใชประโยชนจากแบบสอบถามอกในอนาคต กควรจะเกบไวในทๆ เหมาะสม 3. จรยธรรมการวจยเชงคณภาพ ในการวจยเชงคณภาพซงมวธการเกบรวบรวมขอมลหลากหลายวธ เชน การสมภาษณแบบเจาะลก การสงเกต และการสนทนากลม เนองจากในแตละวธการดงกลาวนนมจานวนผใหขอมลหรอกลมตวอยางไมมาก ดงนน การตามรอยหาผใหขอมลจงทาไดไมยาก และอาจสงผลทไมพงประสงคตอผใหขอมลในภายหลงได ผวจยจงจาเปนตองยดหลกการปกปองความเปนสวนตวและการรกษาความลบอยางเครงครด (เบญจา ยอดดาเนน-แอตตกจ, 2553: 297-298; Cunningham, 2003: 7; Trochim,2006: 1) ดงน 3.1 นกวจยควรชแจงแกผใหขอมลวาขอมลจะถกเกบไวอยางด มแตทมวจยเทานนท

จะเขาถงขอมลได 3.2 หากมการถอดเทป จะไมมชอและขอบงชบคคลอยางอนใหเชอมโยงไปถงขอมลได หรออาจมการใชนามสมมตหรอรหสแทน ซง

ทราบเฉพาะทมวจยเทานน 3.3 ในกรณการเกบรวบรวมขอมลดวยการสนทนากลม นกวจยตองทาความตกลงเบองตนกบผใหขอมลวา ขอมลทอภปรายกนในกลม ไมควรนาไปพดขางนอก เพราะอาจทาให

เกดความเสยหายได หรอใหกลมตกลงกนเองวาจะรกษาความลบในกลมอยางไร 3.4 ในการเขยนรายงานผลการวจย


นกวจยจะตองไมระบสถานทททาการศกษาอยางชดเจน เชน ชอหมบาน ชอตาบล ซงนกวจยควรใชนามสมมตแทน นอกจากน ในการใชแผนทในรายงานผลการวจยทมวตถประสงคเพอชวยใหผอานเหนภาพและรจกพนท โดยเฉพาะในแงของโครงสรางสาธารณปโภค สภาพแวดลอมทางดานสงคมและสงแวดลอม ทงน แผนทดงกลาวไมควรมเครองหมายชนาใหผอานสามารถระบทตงและเขาถงพนทและกลมทศกษาได 3.5 โดยทวไปแลว การวเคราะหขอมลจะทาในภาพรวมซงไมไดเฉพาะเจาะจงวาเปนขอมลจากผใหขอมลคนใด หากการศกษาทาเปนรายกรณหรอเมอมการยกตวอยาง กสามารถใชนามสมมตแทนได นอกจากน ในกรณทมการยกถอยคาหรอขอความของผใหขอมลขนมาอางอง (Quotation) นกวจยควรระบเพยงลกษณะของผใหขอมลเทานน พอใหผอานเหนภาพเจาของขอมล เชน ผใหขอมลเปนเพศชายหรอหญง อายเทาใด อาชพอะไร โดยไมจาเปนตองระบชอผใหขอมลไวขางทายขอความ กลาวโดยสรป การวจยทางสงคมศาสตรในรปแบบตางๆ ทกลาวมาขางตน สะทอนใหเหนวา นกวจยจะตองเขาไปเกยวของกบคนและชมชนอยางหลกเลยงไมได ดงนน นกวจยจงจาเปนตองยดหลก “จรยธรรมการวจยในคน” ทงน หลกจรยธรรมการวจยในคนทใชกนแพรหลายในการ

วจยทางสงคมศาสตรนนเปนไปตาม The Belmont Report (ธาดา สบหลนวงศ, พรรณแข มไหสวรยะ และสธ พานชกล, 2551: 4) ซงประกอบดวย3 หลก

การ คอ ความเคารพในบคคล หลกผลประโยชน และหลกความยตธรรม นอกจากน ในภายหลงยงไดมการนาเสนอหลกการทสาคญเพมอกประเดน

คอ ความเคารพในชมชน (เบญจา ยอดดาเนน-แอตตกจ, 2553: 292) ซงสรปสาระสาคญไดดงน 1) หลกการเคารพในบคคล หมายถง การปองกนความลบ และเคารพในการตดสนใจของผใหขอมล โดยตองไดรบความสมครใจโดย

ปราศจากการบงคบ ขมข หลอกลวง หรอการกดดนในรปแบบตางๆ 2) หลกผลประโยชน หมายถง การคานงถงประโยชนสงสดของผใหขอมล รวมทงระมดระวงปองกนอนตรายหรอความเสยงอนอาจจะเกดขนไดทงทางรางกายและจตใจของผใหขอมล 3) หลกความยตธรรม หมายถง การไมลาเอยงตอกลมใดกลมหนง หรอละเลยกลมใดกลมหนง 4) หลกการเคารพในชมชน หมายถง การใหชมชนตดสนใจวาจะเขารวมโครงการวจยหรอไม โดยความสมครใจ รวมทงรกษาความลบขอมลชมชนดวย

บทสรป

การทาวจยทางสงคมศาสตรใหไดผลงานวจยดมคณภาพนนไมไดขนอยกบการออกแบบการวจยทถกหลกการและมเครองมอการวจยทมคณภาพเทานน แตยงขนอยกบการทนกวจยยดหลกจรยธรรมการวจยทดตลอดกระบวนการทาวจย เชน การขอรบคายนยอมจากกลมตวอยางกอนการทาวจย การรกษาความลบกลมตวอยาง การไมคดลอกผลงานของผอน และการบดเบอนขอมลในระหวางการทาวจย และไมเขยนบทความ

วจยซาซอนเพอหวงโอกาสในการตพมพเผยแพรในชวงหลงการทาวจยเสรจสน นอกจากน ในการทาวจยทางสงคมศาสตรไมวาจะเปนในรปใดๆ เชน การวจยเชงทดลอง การวจยเชงสารวจ และการวจยเชงคณภาพจรยธรรมการวจยในคนทสาคญ

ทนกวจยควรใหยดถอ คอ การใหอสระและความเคารพแกผใหขอมลทจะตอบหรอไมตอบในการเกบ

รวบรวมขอมล หรอเนนความสมครใจ การใหความยตธรรมตอผใหขอมลและควรคานงเรองการรกษาความลบใหแกผใหขอมลหรอชมชนโดยไมทาให

เกดผลกระทบในภายหลง ทงนเพอใหผลงานวจยมคณภาพและเปนทยอมรบในแวดวงวชาการ



ชาย โพธสตา. (2547). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

ธาดา สบหลนวงศ, พรรณแข มไหสวรยะ และสธ พานชกล. (2551). แนวทางจรยธรรม การทาวจยในคนในประเทศไทย. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บปผา ศรรศม. (2548). จรยธรรมกบการวจย. ในเบญจายอดดาเนน-แอตตกจและคณะ (บรรณาธการ), การศกษาเชงคณภาพ: เทคนคการวจยภาคสนาม (หนา369-380). นครปฐม: สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล.

เบญจา ยอดดาเนน-แอตตกจ. (2553). ประเดนจรยธรรมการวจยในคนทางดานสงคมศาสตร. วทยาสารเกษตรศาสตร สาขาสงคมศาสตร, 31(2), 290-301.

ผองพรรณ ตรยมงคลกล และสภาพ ฉตราภรณ. (2555). การออกแบบการวจย. (พมพครงท 7). กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. (2557). ววฒนาการของจรยธรรมการวจยในมนษย. จาก http://ird.sut.ac.th/irdnew/Files/Downloads/IRD/Human/human_evo.doc[2 มนาคม 2557].

สภาวจยแหงชาต. (ม.ป.ป.). จรรยาบรรณนกวจยและแนวทางปฏบต. จาก http://www.riclib.nrct.go.th/ebook/Researcher%20Ethics%20Thai.pdf[1 พฤษภาคม 2556].

สมทรง ณ นคร และวระชย โควสวรรณ. (2547). หลกเกณฑสากลของจรยธรรมการวจยในคน. วทยาสารทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 7(1), 3-13.

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. (2555).จรรยาวชาชพวจยและแนวทางปฏบต. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อศวน แสงพกล. (2556). จรยธรรมการวจย. วารสารสทธปรทศน, 27(81), 1-12.

Cunningham, A. (2003). Ethical Practice: Principles and Guidelines for Research withVulnerable Individuals and Families. Available from http://www.lfcc.on.ca/ethical_practice.pdf [De-cember 10, 2014].

Trochim, W. M.K. (2006). Ethics in Research.Available from http://www.socialresearchmethods.net/kb/ethics.php [December 10, 2014].

การจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 3The Learning Activity Management and Management Administration Accordingto the Philosophy of the Suffi ciency Economy in Schools Under Loei primary Educational Service Area Offi ce 3

ปราณ สขปอ1, สชาต บางวเศษ2, อมรา จารญศร3

Pranee Sukpue1, Suchat Bangwiset2, Ammra Jamroonsiri3

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอศกษาระดบการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 2) เพอเปรยบเทยบการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน จาแนกตาม ตาแหนงหนาทอาย และขนาดสถานศกษากลมตวอยางเปนขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 254 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา 44 คน และครผสอน 210 คน เครองมอทใชในการเกบรวมรวมขอมล คอแบบสอบถาม มคาอานาจจาแนกตงแต .48 – 1.00 มคาความเทยงทงฉบบเทากบ .97 วเคราะหขอมลดวยการแจกแจงความถ หาคารอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบคาท และการทดสอบคาเอฟ ผลการศกษาพบวา 1. การจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 3 ตามความคดเหนของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก2.ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทมตาแหนงหนาทตางกน มความคดเหนเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรและการ

บรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน โดยภาพรวมและรายดานแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .053. ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทมอายตางกน มความคดเหนเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใน

โรงเรยน

1 นกศกษาปรญญาโทสาขาวชาการบรหารการศกษา, คณะครศาสตร,มหาวทยาลยราชภฏเลย2 อาจารย, คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย 3 ศกษานเทศกชานาญการพเศษ, สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 11 Master’ Degree Student of Education Program in Educational Administration, Faculty of Education,Loei Rajabhat

University2 Lecturer, Faculty of Education,Loei Rajabhat University3 Educational supervisor, Loei Primary Educational Service Area Offi ce 1


โดยรวมไมแตกตางกน รายดาน พบวา ดานหลกสตรและการจดกจกรรมการเรยนร มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 4. ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทปฏบตงานในสถานศกษาทมขนาดตางกน มความคดเหนเกยวกบการจดกจกรรมการเรยนรและการบรหารจดการตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน โดยภาพรวมไมแตกตางกน และรายดาน พบวา มดานทแตกตางกน คอ ดานการจดกจกรรมพฒนาผเรยน มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

คาสาคญ: ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง, การจดกจกรรมการเรยนร

Abstract

This research aimed 1) to investigate the level of learning activity management and the management administration according to the philosophy of Suffi ciency Economy in the schools, 2) to compare the learning activity management and the management administration classifi ed by the standing positions, ages and school sizes. The 254 research samples consisted of 44 princi-pals and 210 teachers drawn from the schools. A questionnaire was applied for data gathering which its discrimination is .48-1.00 and the reliability was .97. The earned data were analyzed by frequency, percentage, mean, standard deviation, t-test and F-test. The research fi ndings were indicated as follows :1.The teachers and educational personnel’ s opinions about the learning activity management and the management administration according to the philosophy of the Suffi ciency Economy in schools was clearly found in overall aspect and by aspect at a high level. 2.The teachers and educational personnel with different standing positions have different opinions in overall aspect and by aspect about the learning activity management and the management administration according to the philosophy of the Suffi ciency Economy in schools with the statistical signifi cance at .05 level.3. The teachers and educational personnel with different ages have indifferent opinion in overall aspect about the learning activity management and the management administration but by aspect was found that the aspect of curriculum and

learning activity management was different with the statistical signifi cance at .05 level.4. The opin-ions of teachers and educational personnel from different school sizes were indifferent in overall aspect about the learning activity management and the management administration. By aspect found only the aspect of the activity management to enhance the learners which distinctly showed different opinions with the statistical signifi cance at .05 level.

Keywords :Suffi ciency Economy,Learning activity

การเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยThe Readiness and Self Development of Early Childhood Teachers with Professional Standard

ปนณฬยาข ฒตสนทโรทยาน

Peenaraya Thitasuntarotayan

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยและเพอศกษาแนวทางการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยกลมตวอยางเปนครการศกษาปฐมวยในสงกดองคกรปกครองสวนทองถน สานกงานเทศบาล และสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จานวน 246 คน เกบรวบรวมขอมลโดยการใชแบบสอบถามและการสมภาษณ วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา ผลการวจยพบวา ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก การเตรยมความพรอมของครการศกษาปฐมวยทมอาย ประสบการณการเปนคร ประสบการณในการปฏบตหนาทครการศกษาปฐมวย สงกดทปฏบตงาน และการไดรบการอบรมดานการศกษาปฐมวยทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยไมแตกตางกนแตระดบการศกษาทตางกนมการเตรยมความพรอมแตกตางกนครการศกษาปฐมวยตองการการพฒนาตนเองตามมาตรฐานวชาชพในดานตางๆ ไดแก ดานคณวฒการศกษาและการสอนดานการพฒนาตนเองดานบคลกภาพดานมนษยสมพนธดานการมเจตคตทดตอวชาชพ ดานคณธรรมและจรยธรรม

คาสาคญ : การเตรยมความพรอม, การพฒนาตนเอง, มาตรฐานวชาชพคร, การศกษาปฐมวยครการศกษา ปฐมวย

Abstract

The purposes of this study were to study and compare the readiness and self development of early childhood teachers with professional standards. The samples were 246 of the early childhood teachers working under the offi ce of local administration, offi ce of the municipality and

offi ce of the basic education commission. The instruments for collecting the data, were questionnaires and the point of in-depth interview. The statistic program used for data analysis.

อาจารย บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต E-mail : [email protected]


The fi ndings showed that teachers had high readiness for working performance and the readiness of the teacher offi cials different positions was not signifi cantly different. The different educational level variabs were signifi cantly different . Self development of early childhood teachers with professional standards do not require self development. Academic degree and instruction, self development, personality, human relation, attitude towards teaching profession and morality and ethics are essential.

Keywords: readiness, self development, professional standard, early childhood teacher

บทนา

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 7 คร อาจารย และบคลากรทางการศกษา มาตรา 53 ใหมองคกรวชาชพ คร ผบรหารสถานศกษาและผบรหารการศกษา มฐานะเปนองคกรอสระภายใตการบรหารของสภาวชาชพในกากบของกระทรวงศกษาธการ มอานาจหนาทกาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ กากบดแลการปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงพฒนาวชาชพ คร ผบรหารสถานศกษาและผบรหารการศกษา ใหคร ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษาและบคลากรทางการศกษาอน ทงของรฐและเอกชนตองมใบอนญาตประกอบวชาชพตามกฎหมาย และพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 (สานกงานเลขาธการครสภา, 2549) มาตรา 9 (1) กาหนด

ใหครสภามอานาจหนาทในการกาหนดมาตรฐานวชาชพครและขอบงคบครสภา วาดวย มาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพคร พ.ศ.

2548 ไดกาหนดมาตรฐานความรวชาชพคร 9 มาตรฐาน ไดแก 1. ภาษาและเทคโนโลย 2. การ

พฒนาหลกสตร 3. การจดการเรยนร 4. จตวทยาสาหรบคร 5.การวดและประเมนผลการศกษา 6. การบรหารจดการในหองเรยน 7. การวจยทางการ

ศกษา 8. นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา และ9. ความเปนคร ซงเปน

มาตรฐานความรพนฐานทครสภาใชเปนหลกเกณฑในการพจารณารบรองความรและรบรองปรญญาเพอการออกใบอนญาตประกอบวชาชพครทกสาขาวชาทประกอบวชาชพในสถานศกษาทกสงกด ตงแตระดบการศกษาปฐมวย ระดบการศกษาขนพนฐานและระดบอดมศกษาทตากวาปรญญาทงภาครฐและภาคเอกชน ตามขอบงคบครสภาวาดวยใบอนญาตประกอบวชาชพ พ.ศ. 2547 บงคบใชตงแตวนท 9 ธนวาคม พ.ศ. 2547 เปนตนมาจนถงปจจบน (สานกงานเลขาธการครสภา, 2548) ซงเปนเกณฑทเหมาะสมในระยะแรกของการควบคมการประกอบวชาชพทางการศกษา การจดการศกษาระดบปฐมวยเปนรากฐานทสาคญทสดของการเรยนร มวตถประสงคเพอมงหวงใหเดกเจรญเตบโตสมบรณทงรางกายและจตใจ มพฒนาการ และเปนการเตรยมความ

พรอมทางดานรางกาย อารมณ สงคม สตปญญา เพอทจะเขารบการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐาน (จระพนธ พลพฒน,2549) การจดการศกษา

ในระดบนจงจาเปนตองใหความสาคญกบครผดแลเดกเพราะเปนผมบทบาทสาคญในการพฒนาเดกใหมพฒนาการครบทกดานเตมตามศกยภาพ เพอใหเดกเตบโตเปนกาลงสาคญในการพฒนาชาตไทยในอนาคต ดงความเหนของไมตร อนทร

ประสทธ (2551) ทวา คณภาพของการเรยนรของเดกเปนสงทแยกไมออกจากคณภาพการเรยนรของคร การเรยนรของเดกจะเกดขนไมได ถาไมมครเปนผชแนะ และเมอพจารณาวา ครคอบคคล

64 ปนณฬยาข ฒตสนทโรทยาน การเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเอง...

สาคญในการพฒนาเดกใหมคณภาพ ซงเกยวของกบคณภาพของตวครและคณภาพการจดกจกรรมการเรยนรของคร การจดการเรยนรของครมออาชพนนจงตองคานงถงความแตกตางระหวางบคคลใหเรยนรจากประสบการณตรง ไดรบการปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามอยางตอเนองสมาเสมอ เพอใหเดกมความร ความสามารถ และมทกษะในการดารงชวตและมพฤตกรรมทพงประสงคอยางยงยน พรอมทจะเจรญเตบโตทามกลางความเปลยนแปลงทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2550) การทยงไมมมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยเปนการเฉพาะ และมตทประชมคณะกรรมการครสภาใหปรบปรงมาตรฐานวชาชพคร จากเดม 9 มาตรฐาน โดยจะเพมมาตรฐานวชาชพอก 1 มาตรฐานในทกกลม โดยเพมมาตรฐานความรในวชาทครจะตองสอน หากเปนครระดบปฐมวยจะเพมมาตรฐานความรทเนนจตวทยาสาหรบเดก การดแลชวยเหลอเดก การพฒนาเดกไดอยางสมวย เปนตน ทงน เมอปรบปรงมาตรฐานวชาชพครแลวการใหใบอนญาตประกอบวชาชพครจะตองเปลยนไปจากเดม ซงแตเดมครมใบอนญาตใบเดยวสอนไดทงระดบปฐมวย ประถม และมธยมหรอจะสอนวชาตางๆ เชน ฟสกส เคม กได แตตอไปการออกใบ

อนญาตจะเปลยนไปโดยจะแยกออกเปนใบอนญาต ครปฐมวย ครประถม ครมธยม เปนตน (ดเรก พรสมา, 2554) จากประเดนสาคญทเกยวของกบการปรบมาตรฐานวชาชพครใหมมาตรฐานวชาชพคร

เฉพาะดานการศกษาปฐมวยขนและความสาคญของครปฐมวยขางตน การวจยการเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย จะเปนประโยชนตอสถานศกษา หนวยงานทเกยวของ และครปฐมวย

ทจะตองเตรยมพรอมและพฒนาตนเองใหการปฏบตงานเปนไปตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย

วตถประสงค

1. เพอศกษาการเตรยมความพรอมและการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย 2. เ พ อ เ ป ร ย บ เ ท ยบก า ร เ ต ร ย มความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย จาแนกตามสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม 3. เพอศกษาแนวทางการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย


1. วธการวจยและการวางแผนการทดลองทางสถต การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) โดยมประชากรและกาหนดกลมตวอยางจากครการศกษาปฐมวย สงกดองคกรปกครองสวนทองถน สานกงานเทศบาล และสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทเขาศกษาในโครงการความรวมมอทางวชาการ ระหวางกรมสงเสรมการปกครองทองถนและมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ในภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต รนท 6/1 ทใชทนสวนตวในการเขาศกษา จานวน 879

คน (ขอมลสถตจานวนนกศกษา ประจาปการศกษา 2555)และผวจยไดกาหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรการคานวณของทาโร ยามาเน(Taro Ya-mane อางถงในบญชมศรสะอาด, 2545) ไดกลมตวอยาง 274 คนแลวทาการสมอยางงายดวยวธการจบฉลาก

2. การเกบและรวบรวมขอมล การวจยครงนเกบรวบรวมขอมลโดยใชเครองมอ ไดแก

2.1 แ บบ ส อบถ า ม แ บ ง อ อ กเปน2ตอนคอ ตอนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบ


แบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 2.2 แบบสมภาษณการพฒนาตนเองของครตามมาตรฐานความรวชาชพ 3. การวเคราะหขอมลและการแปลผลขอมล ขอมลสถานภาพทวไปของกลมตวอยาง ใชวธการวเคราะหโดยการคานวณหาคาความถรอยละคาเฉลยและสวนคาเบยงเบนมาตรฐาน การหาความสมพนธของตวแปรการทดสอบสมมตฐานใชสถตการทดสอบคาท (t-test) การทดสอบความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA)

ผลการศกษา 1. การเตรยมความพรอมตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย การเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย ในภาพรวม พบวา ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน เรยงอนดบ ไดแก อนดบท 1 คอ ดานเจตคตทดตอวชาชพคร อนดบท 2 คอ ดานวนย คณธรรม จรยธรรม อนดบท 3 คอ ดานความสมพนธกบชมชน อนดบท 4 คอ ดานการพฒนาตนเอง อนดบท 5 คอ ดานการพฒนาผเรยน อนดบท 6 คอ ดานมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพคร อนดบท 7 คอ ดานการพฒนาวชาการ อนดบท 8 คอ ดานการดารงชวตเหมาะสม และอนดบสดทาย คอ ดานการจดการเรยนรดงแสดงตามตารางท 1

ตารางท 1 การเตรยมความพรอมตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยดานการปฏบตตนและดานการปฏบตงาน

มาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย SD ระดบการเตรยมความพรอม

อนดบท

1. ดานวนย คณธรรม จรยธรรม2. ดานมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพคร3. ดานเจตคตทดตอวชาชพคร

4. ดานการพฒนาตนเอง5. ดานการดารงชวตเหมาะสม6. ดานการจดการเรยนร7. ดานการพฒนาผเรยน8. ดานการพฒนาวชาการ

9. ดานความสมพนธกบชมชน

3.883.743.90

3.803.673.563.753.73

3.81

0.470.800.50

0.460.510.560.480.49

0.59

มากมากมาก

มากมากมากมากมาก

มาก

261

48957

3

รวม 3.76 0.43 มาก


ดานวนย คณธรรม จรยธรรม พบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก การปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกเพอนและศษย การปฏบตตนตามบทบาทหนาทของครในฐานะพลเมองทด และทกษะในการควบคมตนเองใหปฏบตตนจนเปนทยอมรบในสถานศกษา เปนตน ดานมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพครพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ทกษะในการประพฤตปฏบตตนตามจรรยา บรรณวชาชพครใหเปนทยอมรบในสถานศกษา ทกษะในการประพฤตปฏบตตนตามมาตรฐานวชาชพครใหเปนทยอมรบในสถานศกษา และความรเกยวกบจรรยาบรรณวชาชพคร เปนตน ดานเจตคตทดตอวชาชพครพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ความรเกยวกบบทบาทหนาทของครทด ความสามารถในการสรางความรกและศรทธา

ในวชาชพคร และทกษะการปฏบตงานในหนาทครดวยหลกธรรมและหลกวชาชพคร เปนตน ดานการพฒนาตนเองพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอย

ในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ทกษะในการควบคมอารมณของตนให

สามารถทางานไดในทกสถานการณ ทกษะในการพฒนาบคลกภาพใหมความประทบใจเหมาะสมใน

วชาชพของตน และความรดานการสอน เปนตน ดานการดารงชวตเหมาะสมพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอม

อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ความสามารถปฏบตตนตามหลกธรรมในศาสนาทนบถอไดเหมาะสม ความรและความสามารถดาเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง และความรเกยวกบหลกธรรมในศาสนาทเหมาะสมกบวชาชพคร เปนตน ดานการจดการเรยนรพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ความรและทกษะในการออกแบบการจดการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนสาคญ สอดคลองกบหลกสตรการศกษาปฐมวย ความรและทกษะในการวเคราะหมาตรฐานการจดการเรยนรตามหลกสตรการศกษาปฐมวย และความรและทกษะในการวดและประเมนผล การจดการเรยนรตามหลกสตรการศกษาปฐมวย เปนตน ดานการพฒนาผเรยนพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ความรและทกษะในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมแกผเรยน ความรและทกษะในการจดกจกรรมการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตของ

นกเรยน และความรและทกษะในการจดระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เปนตน ดานการพฒนาวชาการพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอม

อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ความรและทกษะในการเลอกใชสอ นวตกรรมในการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบผเรยน ความรและทกษะในการสารวจแหลงเรยนรและภมปญญา

ทองถน และความรและทกษะในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชแหลงเรยนรและภมปญญาทองถน เปนตน


ดานความสมพนธกบชมชนพบวา ในภาพรวม ครการศกษาปฐมวยมการเตรยมความพรอมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบการเตรยมความพรอมอยในระดบมากทกดาน ไดแก ทกษะในการรวมกจกรรมประสานความรวมมอกบผปกครอง ชมชนในการทากจกรรมของชมชน ทกษะในการนาชมชนเขามามสวนรวมในการจดการเรยนรและกจกรรมของสถานศกษา และทกษะในการใหบรการชมชนและใหความชวยเหลอชมชนทงดานความรและกจกรรม เปนตน

2. การเปรยบเทยบการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย 2.1 ครการศกษาปฐมวยทมอายทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกนพบวา ปฏเสธสมมตฐาน โดยในภาพรวม ไมมความแตกตางกน ทระดบนยสาคญ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการพฒนาวชาการมความแตกตางกน ดานอนๆ ไมแตกตางกน 2.2 ครการศกษาปฐมวยทมระดบการศกษาทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกนพบวา ยอมรบสมมตฐาน โดยในภาพรวม มความแตกตางกน ทระดบนยสาคญ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการดารงชวต

เหมาะสม ดานการจดการเรยนร ดานการพฒนาวชาการ และดานความสมพนธกบชมชนไมแตกตางกนทเหลอแตกตางกนทงหมด 2.3 ค ร ก า ร ศ ก ษ า ป ฐ ม ว ย ท ม

ประสบการณการเปนครทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกนพบวา ปฏเสธสมมตฐาน โดยในภาพรวม ไมมความแตกตางกน ทระดบนยสาคญ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา

ทกดานไมแตกตางกน 2.4 ค ร ก า ร ศ ก ษ า ป ฐ ม ว ย ท มประสบการณในการปฏบตหนาทครการศกษา

ปฐมวยทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกน พบวา ปฏเสธสมมตฐาน โดยในภาพรวมไมมความแตกตางกน ทระดบนยสาคญ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ไมแตกตางกนทกดาน 2.5 ครการศกษาปฐมวยทไดรบและไมไดรบการอบรมดานการศกษาปฐมวย มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกนพบวา ปฏเสธสมมตฐาน โดยในภาพรวมไมมความแตกตางกนและเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานมาตรฐานวชาชพและจรรยา บรรณวชาชพครและดานการพฒนาวชาการ มความแตกตางกนอยางมนยสาคญ .05 นอกนน ไมมความแตกตางกน

2.6 ครการศกษาปฐมวยทมสงกดทปฏบตงานทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกนพบวา ปฏเสธสมมตฐาน โดยในภาพรวม ไมมความแตกตางกน ทระดบนยสาคญ .05 เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการจดการเรยนร มความแตกตางกน นอกนนดานอนๆ ไมแตกตางกน

3. แนวทางการพฒนาตนเองตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย 3.1 ดานคณวฒการศกษาและการสอนไดแก การไดรบการศกษาอบรมดานการศกษาปฐมวยจนถงระดบปรญญาตรเปนอยางนอยมการ

พฒนาความรความเขาใจดานจตวทยาพฒนาการเดกแตละดานเพมพนทกษะความสามารถดานศลปะ ดนตรและภาษา ไดรบพฒนาเทคนคการสอน

ทนาสนใจ สามารถอธบายใหเดกเขาใจและจดจาไดงายสงสมประสบการณการสอน และสรางสรรคความสามารถดานการถายทอดความรแกเดกได

เปนอยางด เปนตน 3.2 ดานการพฒนาตนเองไดแกพฒนาตนเองใหมความรความสามารถในดานการวางแผนการดาเนนงานในชนเรยนไดเปนอยางดมประสทธภาพมความสามารถ


ในการจดกจกรรมในหลายๆ รปแบบ มความใฝรอยางตอเนองตลอดเวลาใหทนกบยคสมยและเหมาะสมตอการเรยนรของเดกแตละวยสรางและพฒนาสอและเทคโนโลยการสอน เปนตน 3.3 ดานบคลกภาพไดแก การมสขภาพจตด ยมแยมแจมใส อารมณมนคง มลกษณะเปนแบบอยางทดกบเดก และเปนแบบอยางทดของสงคม ใชวาจาสภาพเรยบรอย มสขภาพอนามยด แขงแรงแตงกายสะอาด สภาพเรยบรอยกรยามารยาทดเปนตน 3.4 ดานมนษยสมพนธไดแก การปรบตวเขากบบคคลทกระดบไดอยางเหมาะสมและทางานรวมกบคนอนไดดมความเขาใจสภาพความแตกตางของเดกแตละคน เพอการมแนวทางในการสอนทดและควรปฏบตตอเดกทกคนอยางเทาเทยมกน เปนตน 3.5 ดานการมเจตคตทดตอวชาชพ ไดแก ความมสานกในหนาทมเจตคตทดตอความเปนคร เอาใจใสงาน ปฏบตงานในหนาทอยางเตมความสามารถ เหนแกประโยชนสวนรวมมจรรยาบรรณในวชาชพ มความรกความศรทธาเขาใจในอาชพความเปนครและมทศนคตทดตอความเปนครปฐมวย มงมนตอการสอน ทมเทเวลาใหกบเดก เปนตน 3.6 ดานคณธรรมและจรยธรรม

ไดแก ความรกตอเดก โอบออมอาร เออเฟอ เสยสละ มนาใจ มความเมตตากรณาแกเดกความซอสตย สจรต ความขยนหมนเพยรมงมนในการทางาน มระเบยบวนย มความอดทน รบผดชอบ

ตองานในหนาท มคณธรรม จรยธรรมและปฏบตตนตามวฒนธรรมไทย มใจอนรกษวฒนธรรมประเพณไทยเปนตน


ผลทไดจากการวจยนามาอภปรายผล ดงน

1. การเตรยมความพรอมตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยจากผลการศกษามาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย ดานวนย คณธรรม จรยธรรม ดานมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพคร ดานเจตคตทดตอวชาชพคร ดานการพฒนาตนเอง และดานการดารงชวตเหมาะสมมการเตรยมความพรอมโดยรวมและรายดานอยในระดบมากทกดาน โดยทง 5 ดานดงกลาวกคอ มาตรฐานดานการปฏบตตนของครนนเอง ซงการเปนครทดมการปฏบตตนอนพงประสงค คอครทมจรรยาบรรณของวชาชพ ดานตางๆ ไดแก จรรยาบรรณตอตนเองจรรยาบรรณตอวชาชพจรรยาบรรณตอผรบบรการจรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ และจรรยาบรรณตอสงคมผลการวจยสอดคลองกบการศกษาของสมใจ วเศษทกษณ (2548) การพฒนาตนตามมาตรฐานวชาชพครของขาราชการครในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 5 พบวาการพฒนาตนตาม

เกณฑมาตรฐานวชาชพคร โดยภาพรวมและรายดาน พบวา อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานทมคาเฉลยสงสด คอ การปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกผเรยน รองลงมา ดานรวมมอกบผอนในสถานศกษาอยางสรางสรรคและดานการแสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา สวนดานทมคาเฉลยตาสด คอ การปฏบตกจกรรมทาง

วชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพครอยเสมอ 2. การเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย ไดแก ดานการจดการเรยนร ดานการพฒนาผเรยน ดานการ

พฒนาวชาการ และดานความสมพนธกบชมชนมการเตรยมความพรอมโดยรวมและรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดานทง 4 ดานดงกลาวคอ มาตรฐานการปฏบตงาน ซงครควรมการปฏบตกจกรรมทางวชาการทเกยวกบการพฒนาวชาชพ

ครอยเสมอมการศกษาคนควา และการเขารวมกจกรรมทางวชาการเพอใหเกดความชานาญในการประกอบวชาชพ ทงความชานาญเฉพาะดานและ


ความชานาญตามระดบคณภาพของมาตรฐานการปฏบตงานสอดคลองกบการศกษาการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2548 ของขาราชการครสงกดศนยพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาพะลานกองโพน ศนยท 16 สานกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 2 ของเกรยงศกดชณกะธรรม (2550) พบวาขาราชการครมการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก และภทรวาณทนอนทรอาจ (2551) ทศกษาสภาพและปญหาการปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของครผสอนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครพนมเขต 1 ซงพบวา สภาพการปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก 2. การเปรยบเทยบการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย ครการศกษาปฐมวยทมอาย ประสบการณการเปนคร ประสบการณในการปฏบตหนาทครการศกษาปฐมวย ไดรบและไมไดรบการอบรมดานการศกษาปฐมวย สงกดทปฏบตงานทตางกน มการเตรยมความพรอมของครตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวยแตกตางกนผลการวจยพบวา ปฏเสธสมมตฐานสอดคลองกบ สอดคลองกบ ภทรวาณทนอนทรอาจ (2551) ทศกษาสภาพและปญหา

การปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของครผสอนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครพนมเขต 1 ผลการศกษาพบวา ครผสอนทม

เพศแตกตางกนมสภาพการปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครโดยรวมไมแตกตางกนแตมปญหาการปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ

ครแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และสภาพและปญหาการปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครทมตาแหนง/วทยฐานะแตกตางกน โดยรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบสถต .01 และสนทราภรณ หาญคาภา (2544) ท

ศกษาการเตรยมความพรอม วธการ และเทคนคการปฏบตตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของครดเดนในจงหวดรอยเอด พบวา การเตรยมความพรอมการปฏบตตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของครดเดน มความตระหนกถงความสาคญของแนวทางการปฏบตตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครตามทกรมสามญศกษากาหนดไว เพอเปนแนวทางในการปฏบต แตไมสอดคลองกบเกรยงศกด ชณกะธรรม (2550) ทไดศกษาการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณชองวชาชพ พ.ศ. 2548 ของขาราชการคร สงกดศนยพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาพะลานกองโพน ศนยท 16 สานกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 2 จาแนกตามประสบการณการทางาน ผลการวจย พบวา ขาราชการครทมประสบการณในการทางานตงแต 15 ปขนไป มความคดเหนตอการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพ พ.ศ. 2548 โดยภาพรวมและทกดานสงกวาขาราชการครทมประสบการณในการทางานนอยกวา 15 ป 3. แนวทางการพฒนาตนเองตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย การพฒนาตนเองตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย ครตองการพฒนาในดานตางๆ ไดแก ดานคณวฒการศกษาและการสอน ดานการพฒนาตนเอง ดานบคลกภาพ ดานมนษยสมพนธ

ดานการมเจตคตทดตอวชาชพและดานคณธรรมและจรยธรรมซงมความสอดคลองกบ สมใจ วเศษทกษณ (2548)พบวาการพฒนาตนตามเกณฑมาตรฐานวชาชพคร ของขาราชการครในโรงเรยน

สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 5 คอ การปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกผเรยน ดานรวมมอกบผอนในสถานศกษาอยางสรางสรรคและดานการแสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา และการปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยว

กบการพฒนาวชาชพครอยเสมอและชลอศร แกวสงเนน (2554) พบวาขาราชการครโรงเรยนขนาดเลกในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถม


ศกษานครราชสมาเขต 5 มความตองการพฒนาตนเองตามเกณฑมาตรฐานวชาชพคร 9 ดานคอ ดานภาษาและเทคโนโลยสาหรบคร ดานการวจยทางการศกษา ดานการพฒนาหลกสตรดานนวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา และดานการบรหารจดการในหองเรยน

ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

1. ควรมการสงเสรมการเตรยมความพรอมและพฒนาครการศกษาปฐมวยดานทกษะการจดการเรยนรไดแก ทกษะการจดกจกรรมลกเสอ เนตรนาร หรอยวกาชาดการจดกจกรรมการอาน คดวเคราะห และเขยนการจดทารายงานผลการจดการเรยนรของผเรยนอยางเปนระบบ 2. ควรมการสงเสรมการเตรยมความพรอมและพฒนาครการศกษาปฐมวย ดานการดารงชวตเหมาะสม ไดแก การพฒนาความรเกยวกบการใหบรการทางการเงนสวสดการและหลกธรรมในศาสนาทเหมาะสมกบวชาชพคร

3. ควรมการสงเสรมการเตรยมความพรอมและพฒนาครการศกษาปฐมวย ดานวชาการ ไดแก ความรและทกษะในการรวมกจกรรมของเครอขายทางวชาการใหเกดประโยชนในการจดการ

เรยนรการพฒนาแหลงเรยนรและภมปญญาทองถนรวมกบชมชน และการสรางและพฒนาสอนวตกรรมในการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบผเรยน

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาเกยวกบผลกระทบการกาหนดมาตรฐานวชาชพครการศกษา ทมตอครการศกษาปฐมวย 2. ควรมการศกษาแนวทางสรางและพฒนาการจดการศกษาทเหมาะสมตามมาตรฐานวชาชพครการศกษาปฐมวย สาหรบเดกนกเรยนและสามารถปรบใชในทกบรบท



เกรยงศกด ชณกะธรรม. (2550). การพฒนาตนตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของขาราชการครในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 5. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

ขอมลสถตจานวนนกศกษา ประจาปการศกษา 2555. 3 กนยายน 2555. http://dusitcenter.dusit.ac.th.จระพนธ พลพฒน. (2549).การจดการเรยนการสอนสาหรบเดกปฐมวยตามแนวคดของมอนเตสเซอร.

กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ชลอศร แกวสงเนน. (2554). การศกษาความตองการพฒนาตนเองตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของ

ขาราชการครโรงเรยนขนาดเลกในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมาเขต 5. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏชยภม.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสนปรชา สขศร. (2548). การศกษาสภาพการปฏบตงานตามมาตรฐานวชาชพครของขาราชการครในสถาน

ศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 5. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

ดเรก พรสมา. (2554). ขาวยกเครองใบประกอบวชาชพคร. 3 กนยายน 2555.http://education. kapook.com/view 16000.html.

ภทรวาณ ทบอนทรอาจ. (2551). สภาพและปญหาการปฏบตงานตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของครผสอนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 1วทยานพนธปรญญาครศาสตร มหาบณฑตภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.

ไมตร อนทรประสทธ. (2551). แนะรเรมปนครพนธใหมมง “คณตศาสตร” สความเปนเลศ. 3 กนยายน 2555.http://www.thaiedresearch.org/thaied_news/index.php?id=41551.

สมใจ วเศษทกษณ. (2548). การพฒนาตนตามเกณฑมาตรฐานวชาชพครของขาราชการครในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 5. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตภาควชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏเลย.

สนทราภรณ หาญคาภา. (2544). ศกษาการเตรยมความพรอม วธการ และเทคนคการปฏบตตามเกณฑ

มาตรฐานวชาชพครของครดเดนในจงหวดรอยเอด. การศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2550). รายงานการประเมนผลสมฤทธผเรยนชนประถมศกษา ปท6 และมธยมศกษาปท 3 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 ปการศกษา 2549. กรงเทพมหานคร :โรงพมพองคการคา สกสค. ลาดพราว.

สานกงานเลขาธการครสภา. (2549).ประกาศคณะ กรรมการครสภาเรอง สาระความรและสมรรถนะ ของผประกอบวชาชพครตามมาตรฐานความร และประสบการณวชาชพ พ.ศ. 2549. 3 กนยายน 2555.

http://www. ksp.or.th /service/u/fi les/sara.pdf.

ซอกะบงไทเลย : วฒนธรรมเครองดนตรพนบานจงหวดเลยSorkabungthailoei : Culture Folk music instrument of Loei Province

พงศพฒน เหลาคนคา1 สรวงสดา สงขรอาสน2 ธนภร เพงศร2

บทคดยอ

การวจยเรองซอกะบงไทเลย : วฒนธรรมเครองดนตรพนบานจงหวดเลย มความมงหมายเพอ 1) ประวตความเปนมาของซอกะบงไทเลย 2) คณลกษณะและวธการเลน 3) องคประกอบของบทเพลงทใชบรรเลงและบทบาทหนาททางสงคม เครองมอทใชในการวจยไดแก แบบสงเกตและแบบสมภาษณ มการเกบขอมลจากกลมผร ผปฏบต เอกสารและงานวจย ตลอดจนตาราตาง ๆ ทเกยวของ และออกปฏบตการภาคสนามเพอรวบรวมขอมล จากนนจงรวบรวมขอมลทงหมดมาทาการวเคราะหและเรยบเรยงเปนรายงานการวจยเชงคณภาพในรปแบบของการพรรณาวเคราะห ผลการวจยพบวา 1. ซอกะบงเปนเครองดนตรพนบานจงหวดเลยทมประวตมาอยางยาวนาน อาจเปนเครองดนตรทไดรบการแพรกระจายทางวฒนธรรมดานดนตรจากกลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยง จากการศกษาลกษณะทางกายภาพของซอกะบงมความคลายคลงกบซอไมไผของประเทศเวยดนามและซอไมไผพนบานในประเทศลาว สนนษฐานวานาจะซอกะบงในจงหวดเลยเปนเครองดนตรทไดรบการแพรกระจายทางวฒนธรรมทางเครองดนตรจากพนทใกลเคยงทตดกบจงหวดเลย จนทาใหเกดการตกผลกดานวฒนธรรมจนกลายเปนเครองดนตรของชาวจงหวดเลยในปจจบน 2. ซอกะบงเปนเครองดนตรทเกดเสยงโดยการสนสะเทอนของสาย เกดเสยงโดยใชหางมาสเขากบสายของซอ ทาขนดวยไมไผ 1 – 2 ปลอง ถากผวออกใหบาง เจาะรใหเกดโพรงเสยงดานหลงและดานหนา สายซอทาจากเสนลวดเบรกรถจกยาน หยองหรอนมเสยงทาจากไมไผ ดานบนของซอมลกบดขงสาย 2 เสนเพอใชสาหรบปรบระดบเสยง คนชกทาดวยไมไผเรยกวา “งอง” หางมาทาจากเสนขนหางของมา เชอกปาน หรอเถาวลย วธการเลนซอกะบงทาไดโดยการจบบงซอดวยมอซาย สวนมอขวาจบงอง การสซอกะบงใชวธการสชกเขา – ออกใหมความสมพนธกนกบการลงนวกดระดบเสยง โดยงองซอจะอยนอกสายซอ มอซายจะประคองบงใหหมนไปมาใหสายนอกหรอสายในบดตรงตาแหนงทจะใชส 3. องคประกอบของบทเพลงทใชบรรเลงคอซอกะบง ลกษณะของทานองมลกษณะเปนบทเพลงทอนเดยวบรรเลงซาไป – มา ระบบเสยงทใชในการตงสายซอม 3 รปแบบ ไดแก ค 1 Perfect เปน ลา –

ลา (A – A) ค 2 Major เปน ซอล – ลา (G – A) ค 5 Major เปน ลา – ม (A – E) ดานบทเพลงทซอกะบงบรรเลงทกบทเพลงมลกษณะเปนทานองประสม (Polyphony) ใชเสยงประสานเพยงเสยงเดยวซงดงอยตลอดเวลา (Drone Harmony) บทบาทหนาทในสงคมของซอกะบงไทเลยประกอบดวยวฒนธรรมดนตรทเกยวของกบพธกรรมทางศาสนา และขนบธรรมเนยมประเพณ ดานวฒนธรรมดนตรทมอทธพลกบซอกะบงไทเลย ประกอบดวยรปแบบของวฒนธรรมดงเดมททใชในงานประเพณและเทศกาลตาง ๆ และวฒนธรรม

1 นสตปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต (ศป.ม.) สาขาดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม2 อาจารย, วทยาลยดรยางคศลป, มหาวทยาลยมหาสารคมม


ดนตรรวมสมย ดานความเชอและพธกรรมทเกยวของกบซอกะบงไดเกดความเชอทสบตอกนมาตงแตโบราณเรยกวาการยกออ ดานการสบทอดการผลตและการบรรเลงซอกะบงในปจจบนยงมการผลตและบรรเลงกนอย แตปจจบนเรมทจะลดนอยลงไปเนองจากไมมผสบทอด โดยสรป ซอกะบงไทเลยเปนเครองดนตรทมความสาคญและใชประกอบการละเลนพนบานตาง ๆ ในจงหวดเลย ตลอดจนการบรรเลงทเปนเอกลกษณของตนเอง คณลกษณะของเครองดนตรมความเรยบงาย สามารถใชวสดและอปกรณทหาไดในทองถนมาประดษฐขนใชไดอยางงาย สมควรทจะมการอนรกษ สบทอดภมปญญาทองถนใหคงอยกบสงคมภาคอสานสบไป

คาสาคญ : ไทเลย, ซอกะบง, เครองดนตรพนบาน

Abstract

This research study “Sorkabungthailoei: Culture Folk music instrument of Loei Province” aims to explore 1) background information of Sorkabungthailoei, 2) characteristics and methods of playing, and 3) elements of music used to perform as well as its social roles. Observation and interview are used as the material. Data is collected from a group of experts, documents and re-search studies, and other related texts. Fieldwork is done in order to gather information. All of the collected data is then analyzed and organized into qualitative research with descriptive analysis. The fi ndings suggest as follows: 1. Sorkabung is a musical instrument with its time-honored background. It might prob-ably come through music cultural diffusion of countries of South-East Asia. Sorkabung’s physical appearance is similar to local Vietnamese and Lao bamboo fi ddles. It is presumed that Sorkabung in Loei province has been derived from the music cultural diffusion of its nearby areas until culture crystallization occured and it currently became a musical instrument of Loei province. 2. Sorkabung is a stringed musical instrument which produces sound when its strings

vibrate from being fi ddled with a bow. It is made of 1-2 internodes of bamboo whittled and holed at the back and the front, called “Hee”, to make a sound chamber. The strings are made from bicycle brake cables. “Yong” or the bridge is made of a piece of bamboo. Two knobs at the top of the fi ddle are used to stretch and tune the strings. A bow is made of bamboo called “Ngong”

and horsehair, hemp rope, or vine. The method of playing the Sorkabung requires that you hold the fi ddle with your left hand and the “Ngong (bow) with your right hand.” Then you move the bow in and out with your fi ngers placed on the strings, cooperatively. The bow moves over the strings

externally and your left hand holds the fi ddle fl exible in order that you can control the outer or inner strings. 3. Elements of music used to play: Sorkabung with its single melody is played repeat-edly. There are three tuning systems for Sorkabung including couple 1 Perfect A – A (la – la), couple 2 Major G – A (so – la), and couple 5 Major A – E (la – mi). Music played with Sorkabung

74 พงศพฒน เหลาคนคา สรวงสดา สงขรอาสน ธนภร เพงศรซอกะบงไทเลย : วฒนธรรมเคร องดนตรพนบานจงหวดเลย

always involves the combination of different patterns of notes called polyphony, in which a single sound is played throughout the combination known as drone harmony. For social roles of Sorka-bungthailoei, there is a culture of music related to religious ceremonies and traditions. Cultures of music infl uencing Sorkabungthailoei include the traditional culture found in customs and festivals as well as contemporary ones. In addition, in a set of beliefs and rites related to Sorkabung there has been a traditional belief called “Yok Or.” At present Sorkabungs are still produced and played; however, it is gradually decreasing due to a lack of successors.

Keywords : Thailoei, Sorkabung, Folk Music Instrument

บทนา

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอหรอภาคอสานของประเทศไทย มพนทประมาณ 155,400 ตารางกโลเมตร หรอหนงในสามของประเทศตามลกษณะทางภมศาสตร ภาคอสานมเขตภมประเทศแบงออกตามลกษณะพนทและเขตวฒนธรรมเปน 2 เขต คอ ภาคอสานตอนบนหรออสานเหนอ และภาคอสานตอนลางหรออสานใต ประกอบไปดวยชนชาตหลากหลายเผาพนธ ศลปวฒนธรรมการละเลนและดนตรตางๆ จงมความแตกตางกน ภาคอสานสามารถแบงกลมวฒนธรรมทางดนตรออกไดเปน 3 กลมวฒนธรรม ไดแก กลมวฒนธรรมโคราช กลมวฒนธรรมกนตรม และกลมวฒนธรรมหมอลา (เจรญชย ชนไพโรจน. 2540 : 59) จากการทภาคอสานมการแบงพนทออกเปนสามกลมวฒนธรรม ในแตละพนทจงมกลมวฒนธรรมทแตกตางกนออกไป สงผลทาใหรปแบบการดาเนนชวต ประเพณ และวฒนธรรม คอนขางทจะแตกตางกนออกไปตามบรบทของพนทนน ๆ

(ชชวาล ประทมศลป. 2554 : 2) โดยเฉพาะพนทของภาคอสานตอนบนและบางพนททมอาณาบรเวณตดกบประเทศสาธารณรฐประชาธปไตย

ประชาชนลาว ทมการผสมผสานความเชอ วถชวตวฒนธรรม ขนบประเพณรวมกนอย มลกษณะทางสงคมวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ ภาษา และการดนตรบางสวนทคลายคลงกน

จงหวดเลยตงอยตอนเหนอสดของภาคอสาน มศกยภาพทางดานภมศาสตรทเปนภเขาปาไม ระบบนเวศวทยาสมบรณ กอใหเกดสภาพสงคมและวฒนธรรมทมนษยในสงคมสรางขน สบเนองจากอดตถงปจจบน จนกลายเปนมรดกทางวฒนธรรม ผานภาษา และพฤตกรรมการแสดงออกทางดนตร ฟอนรา สภาพทางธรรมชาตหรอระบบนเวศวทยา มบทบาทสาคญทเปนสงกาหนดใหมนษยในเขตนปรบตวเขากบธรรมชาตสงแวดลอม เปนผลใหคนในสงคมทองถนมวฒนธรรมทมเอกลกษณ โดยเฉพาะภาษาทางดนตรนาฏกรรม วฒนธรรมจงเปนระบบหนงทาหนาทเชอมโยงคนในชมชนตาง ๆ ใหคนในสงคมมความรสกเปนกลมเปนพวกเดยวกน มความมนคงทางจตใจและภาคภมใจวฒนธรรมในชมชนตนเอง โดยเฉพาะศลปะการแสดงพนบานทพฒนามาจากขอมลพนฐานในบรบททางสงคมและวฒนธรรมจากอดต

จนถงปจจบน (สรยา บรรพลา. 2555 : 16) จากลกษณะของวฒนธรรมนเองทาใหจงหวดเลยม ประเพณ และแสดงพนบานทเปน

เอกลกษณ ทงทเปนการแสดงเพอความสนกสนานและการแสดงเพอประกอบพธกรรม เชน ประเพณบญหลวงหรอการเลนผตาโขน เปนการละเลนทชาวดานซายยดถอปฏบตสบทอดกนมาตงแตสมยโบราณ ประเพณออกพรรษาทเชยงคาน ประเพณสงกรานตอาเภอเชยงคาน งานพญาชาง

– นางผมหอม อาเภอภหลวง จงหวดเลย เปนตน


การศกษาศลปวฒนธรรมทองถน โดยเฉพาะอยางยงการแสดงพนบานอสาน นอกจากจะทาใหเกดความเขาใจและตระหนกถงคณคาของศลปวฒนธรรมประจาทองถนอนดงามแลว ยงเปนการทานบารงรกษาสบทอดแกอนชนรนหลงไดรบรศลปวฒนธรรมไมวาจะเปนของชนชาตใด สงคมใด ทองถนใด หากแมนไมมการอนรกษถายทอดสบตอกนไวศลปวฒนธรรมนนๆ กไมอาจคงอยและเจรญงอกงามได (เจรญชย ชนไพโรจน. 2532 : 312) เครองดนตรชนดหนงของชาวอสาน ไดแก ซอกะบง ซงเปนเครองดนตรพนบานอสานทมชอเรยกหลายชอ ตามทองถนนนๆ เชน “ซอไมไผ” “ซอบง” “ซอกระบอก” สาหรบชอทชาวบานและนกดนตรพนบานจงหวดเลยรจก ชอเรยกวา “กะบง” หรอ “ซอไมไผ” ความโดดเดนของซอกะบงอยทการใชทกษะการบรรเลงของผสงอายทไดรบการสบทอดตอมาจากครบาอาจารย จงมความสามารถในการสรางเสยง ทานองและจงหวะไดอยางนาสนใจ จากความเปนมาดงกลาว ซอกะบงเปนเครองดนตรทถกสรางสรรคขนดวยภมปญญาทองถนดานดนตรของชาวบานในจงหวดเลย เปนเครองดนตรพนบานทเคยมการนามาใชรวมบรรเลงกบเครองดนตรพนบานอน ๆ ในอดตนนซอกะบงไดเปนเครองดนตรทเคยไดรบความนยมของกลมศลปนพนบาน ไดมการนาเอาซอกะบงมาใชใน

การบรรเลงในงานบญประเพณ งานเทศกาลรนเรงตาง ๆ แตปจจบนซอกะบงไดเรมทจะสญหายไปจากจงหวดเลยโดยทผบรรเลงสวนใหญเปนผสง

อาย และขาดผสบทอดการบรรเลงแบบดงเดม ปญหาการขาดชวงในการสบทอดและบทบาทหนาททลดนอยลงของดนตรทมตอสงคม อาจจะ

ทาใหในอนาคตวฒนธรรมดนตรพนบานของชาวจงหวดเลยตองสญหายไป จากเหตผลดงกลาวผวจยจงมความสนใจในการศกษาซอกะบงไทเลย โดยพนทททาการศกษา ไดแก บานนาพร ตาบลปากตม อาเภอ

เชยงคาน บานหนองบว ตาบลภหอ อาเภอภหลวง และบานโปง ตาบลดานซาย อาเภอดานซาย ซงจะศกษาในดานประวตความเปนมา คณลกษณะ วธการเลน องคประกอบของบทเพลงทใชบรรเลง

และบทบาทหนาทในสงคมของซอกะบงไทเลย เพอใชเปนองคความรและหาแนวทางในการสบทอด พฒนาและอนรกษรกษาตอไป

วตถประสงคการวจยการวจย

1. เพอศกษาประวตความเปนมาของซอกะบงไทเลย 2. เพอศกษาคณลกษณะและวธการเลนของซอกะบงไทเลย 3. เพอศกษาองคประกอบของบทเพลงทใชบรรเลงและบทบาทหนาทในสงคม

ขอบเขตของการวจย

1. พนทในการวจย ผวจยไดเลอกกลมศกษาจาก 3 อาเภอ ไดแก 1.1 บานนาพรหมท 2 ตาบลปากตม อาเภอเชยงคาน จงหวดเลย 1.2 บานหนองบว หมท 1 ตาบลภหอ อาเภอภหลวง จงหวดเลย

1.3 บานโปง หม 8 ตาบลดานซาย อาเภอดานซาย จงหวดเลย 2. สาระสาคญทางดนตร 2.1 ผวจยมงเนนศกษาประวตของซอกะบงไทเลย

2.2 ศกษาถงคณลกษณะและวธการเลนซอกะบงไทเลย ไดแก รปราง ลกษณะ ขอบเขตเสยง การกาเนดเสยง และวธการผลตของซอกระ

บงไทเลย 2.3 ว เคราะหองคประกอบของบทเพลงทใชบรรเลง ไดแก จงหวะ ทานอง เสยงประสาน ลกษณะพนผว และรปแบบของบทเพลง


และบทบาทหนาทในสงคม 3. ระยะเวลาการวจย ในการศกษาวจยครงนผวจยไดกาหนดระยะเวลาในการวจยเรมตงแต เดอนตลาคม 2556 – พฤศจกายน 2557


1. ประชากรและกลมตวอยาง ประกอบดวยกลมผร กลมผปฏบต และกลมบคคลทวไป 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวยแบบสงเกต (Observation) ใชแบบสงเกตแบบมสวนรวม (Participant Observa-tion) และแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Struc-tured Interview) 3. การเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวยขอมลทางวชาการ ขอมลภาคสนาม และขอมลเกยวกบดนตร

4. การจดกระทาและวเคราะหขอมล นาเสนอขอมลทงหมดทไดจากการจดกระทาและวเคราะหขอมลมาเรยบเรยงในรปแบบของการพรรณนาวเคราะหบรรยายเปนความเรยง และสรปเปนรายงานการวจย

สรปผล

1. ประวตความเปนมา ซอกะบงเปนเครองดนตรพนบานจงหวดเลยทมประวตมาอยางยาวนาน เปนเครองดนตรทไดรบการแพรกระจาย

ทางวฒนธรรมดานดนตรจากกลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เชน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวหรอประเทศเวยดนาม ซงจากการ

ศกษาลกษณะทางกายภาพของซอกะบงมความคลายคลงกบซอไมไผของประเทศเวยดนามและซอไมไผพนบานในประเทศลาว สนนษฐานวาซอกะบงในจงหวดเลยเปนเครองดนตรทนามาจากเมองไชย

บรประเทศลาว พนทใกลเคยงทตดกบจงหวดเลย จนทาใหเกดการตกผลกดานวฒนธรรมจนกลาย

เปนเครองดนตรของชาวจงหวดเลยในปจจบน 2. คณลกษณะและวธการเลน 2.1 คณลกษะของซอกะบงเปนเครองดนตรทเกดเสยงโดยการสนสะเทอนของสาย เกดเสยงโดยใชหางมาสเขากบสายของซอ เมอใชหางมาสเขาทสายซอ สายของซอจะเกดการสนสะเทอนแลวเสยงจะเดนทางผานหยองเขาไปทตวกระบอกซอเพอทาหนาทกาธรเสยง ทาใหเกดเสยงดงกงวานขน โดยเสยงทเกดขนนนจะถกขยายโดยลกษณะของความกวางโดยวดจากเสนผาศนยกลาง รทดานหนาหรอดานหลงของตวซอ เปนตวขยายเสยงใหมความดงเพมมากขน ซอกะบงทาขนดวยไมไผ 1 ถง 2 ปลอง มขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 5 ถง 8 เซนตเมตร ความยาวประมาณ 40 ถง 60 เซนตเมตร ถากผวออกและเหลาจนกระบอกไมไผบางลงเลกนอย เจาะรใหเกดโพรงเสยงดานหลงและดานหนาซอซงรเสยงเรยกวา “ห” มสายสองสายพาดไปตามความยาวของปลองไมไผ สายซอทาจากเสนลวดเบรกรถจกยานยาวประมาณ 46 เซนตเมตรเกดเสยงจากการสนสะเทอนดวยวธการสทสายซอผานหยองททาจากไมไผเหลาเปนรปสเหลยมคางหมโคงยาว 5.5 เซนตเมตร สง 1.5 เซนตเมตร หนา 0.5 เซนตเมตร ดานบนของซอมลกบดขงสาย 2 เสนเพอใชสาหรบปรบระดบเสยง คนชกทาดวยไมไผเรยกวา “งอง” ยาวประมาณ 60 เซนตเมตร หางมาทาจากหางของมา เชอกปาน

หรอเถาวลย ใชสาหรบสกบสายของซอเพอใหเกดเสยง 2.2 วธการเลน การเลนซอกะบง

ทาไดโดยการจบบงซอดวยมอซาย โดยใชโคนหวแมมอและรองนวชคบใตสายรดดานบนประมาณ 1 นว ใหพอดกบตาแหนงทจะสามารถใชนวทง 4

กดลงบนสายซอเพอใหไดตาแหนงเสยงทตองการ สวนมอขวาจบงองซอ โดยหงายมอขนแลวสอดนวกลางเขาในสายซอ สวนนวนางและนวกอยใชประคองงองซอ หวแมมออยบนงองซอในลกษณะการจบดนสอ โดยงองซอจะอยในลกษณะขนาน


กนกบพน การใชคนชกสซอกะบงใชวธการสชกเขาและออกใหมความสมพนธกนกบการลงนวกดระดบเสยง โดยงองซอจะอยนอกสายซอ มอซายจะประคองบงใหหมนไปมาใหสายนอกหรอสายในบดตรงตาแหนงทจะใชส การบรรเลงซอกะบงสวนใหญผทบรรเลงจะคดคนเทคนค และวธการบรรเลงขนมาเอง ซงแตละคนกจะมเทคนคและวธการบรรเลงทไมเหมอนกน ซงจะเปนสงทแสดงเอกลกษณในการบรรเลงของแตละทองถนนน ๆ 3. องคประกอบของบทเพลงท ใชบรรเลงซอกะบง จากการวเคราะหบทเพลงของซอกะบงทงหมด 7 เพลง ไดแก แหผะเหวด เอยใหญ ลายใหญ ตดสด แมงตบเตา สบใบ ชมดอกนาร โดยไดสรปตามของเขตของการวเคราะห ดงน 1. สอสรางเสยง (Medium) เครองดนตรหลกทใชในการบรรเลงคอซอกะบง สวนเครองดนตรอนทใชในการบรรเลงรวมประกอบดวย พณ แคน กลอง และฉาบ 2. ทวงทานอง (Melody) ประกอบดวย 2.1 ระบบเสยง (Tuning System) ปรากฏระบบเสยงทใชในการตงสายซอเพอบรรเลงอยทงหมด 3 รปแบบ ไดแก - ตงสายเปนค 1 Perfect มลกษณะการตงสายเปนเสยง ลา – ลา (A – A) โดยสายซอทงสองเสนจะตงเปนเสยงเดยวกน - ตงสายเปนค 2 Major มลกษณะ

การตงสายเปนเสยง ซอล – ลา (G – A) - ตงสายเปนค 5 Major มลกษณะการตงสายเปนเสยง ลา – ม (A – E) 2.2 มาตราเสยง / บนไดเสยง (Scale) พบวามการใชบนไดเสยงในการบรรเลงอย 2 บนไดเสยงไดแก Pentatonic C Major ไดแก แหผะเหวด ตดสด แมงตบเตา และ Pentatonic A Minor ไดแก เอยใหญ ลายใหญ ชมดอกนาร สบใบ

2.3 ขนคเสยง (Intervals) ขนคเสยงทเกดขนไดแก ขนค 2 Major, 3 Major, 4 perfect, 5 Perfect, 6 Major, 7 Major, 8 Perfect, 9 Major

ซงเปนขนคเสยงทเกดขนในทกบทเพลง 2.4 ชวงเสยง (Ranges) มชวงเสยงทเกดขนในบทเพลงระหวางลาตาถงลาสง (A – A) คอขนค 15 Perfect 2.5 รปลกษณของทวงทานอง (Me-lodic Contour) ทปรากฏในบทเพลงพบอย 2 แบบคอ การเคลอนทานองแบบตามขน (Conjunct mo-tion) และการเคลอนทานองแบบขามขน (Disjunct motion) 2.6 โครงสรางของวล (Phrase Structure) ประกอบไปดวย Motif และ Phrase ซงลกษณะของโครงสรางของบทเพลงจะเปนเพลงทมการพฒนา Motif และ Phrase ดวยวธการซา (Repetition) การลดอตราของทานอง (Diminution) การขยายอตราของทานอง (Augmentation) 2.7 จงหวะของทานอง (Melodic Rhythm) บทเพลงทงหมดปรากฏลกษณะจงหวะของทานองทพบมากทสด 11 รปแบบ 3. จงหวะ (Rhythm) บทเพลงแตละบทเพลงจะมลกษณะของจงหวะสมาเสมอ (Isomet-ric) ซงเปนจงหวะทเทากนบรรเลงชา ๆ ตงแตตนจนจบเพลง 4. ความเรว (Tempo) ความเรวของบทเพลงท ใชบรรเลงอยระหวางอตราจงหวะเคาะ 60 ถง 78 ตอนาท และมการบนทกโดยใช

เครองหมายกาหนดจงหวะ และ

5. ผวพรรณ (Texture) บทเพลงทซอกะบงบรรเลงทกบทเพลงมลกษณะเปนทานองประสม (Polyphony) ใชเสยงประสานเพยงเสยงเดยวซงดงอยตลอดเวลา (Drone Harmony) 6. รปแบบ (Form) บทเพลงทนามา

บรรเลงมลกษณะเปนบทเพลงทมทานองสน ๆ ทานองเดยว (Integrative) โดยมการบรรเลงซา ๆ กน อาจมความแตกตางกนบางทอนเลกนอย

บทบาทหนาทในสงคมของซอกะบงไทเลย


1. บทบาทของซอกะบงกบวฒนธรรมดนตรในทองถน สรปไดวา วฒนธรรมดนตรทเกยวของกบพธกรรมทางศาสนา ไดแก การจดกจกรรมแสดงดนตรพนบานในวนออกพรรษา บญผะเหวด บญกฐน และวฒนธรรมดนตรทเกยวของกบขนบธรรมเนยมประเพณ ไดมการจดกจกรรมเกยวกบการแสดงดนตรพนบาน ไดแก งานผตาโขนอาเภอดานซาย งานออกพรรษา ผาสาดลอยเคราะหอาเภอเชยงคาน งานชาง – นางผมหอม อาเภอภหลวง 2. วฒนธรรมดนตรทมอทธพลกบซอกะบงไทเลย ประกอบดวยรปแบบของวฒนธรรมดงเดมททใชในงานประเพณและเทศกาลตาง ๆ โดยตงอยบนพนฐานความเชอระหวางพระพทธศาสนาและการนบถอผเกดเปนดนตรประกอบกจกรรมทางศาสนาเชน การนาซอกะบงไปบรรเลงแหผะเหวด ซงจะปรากฏบทเพลงทใชในกจกรรมทางศาสนานน หรอการบรรเลงซอกะบงโดยใชบทเพลงพนบานดงเดมซงเปนการพฒนาบทเพลงมาจากแคน พณ เชน เพลงแมงตบเตา ชมดอกนาร สบใบ เปนตน และรปแบบวฒนธรรมดนตรรวมสมย เปนการนาเอาบทเพลงของดนตรไทย ดนตรสมยนยม หรอเพลงพนบานอน ๆ มาบรรเลงเพอใหเกดเปนระเบยบแบบแผนมากขนเกดเปนเพลงทมการพฒนาการมาจากกลมบทเพลงอน เชน การพฒนาลายใหญ ลายเอยใหญจากแคนมาเปนซอบรรเลง

นอกจากนกลมบทเพลงของวฒนธรรมหมอลายงมอทธพลในการบรรเลงซอกะบงในจงหวดเลยซงไดมการพฒนาเพลงหมอลาตาง ๆ จากจงหวดใกลเคยง

นามาบรรเลงหรอพฒนาเปนรปแบบของตนเอง หรอกลมบทเพลงตาง ๆ จากจงหวดพษณโลกหรอจงหวดเพชรบรณ กยงมอทธพลในการบรรเลงซอ

กะบงทาใหเกดความไพเราะเกดเปนอตลกษณในการบรรเลงซอกะบงไทเลยในปจจบน 3. ความเชอและพธกรรมทเกยวของกบซอกะบงไดเกดความเชอทสบตอกนมาตงแตโบราณ คอความเชอเกยวกบการ “ยกออคร” หรอ

“การยกออ” โดยจากการศกษาพบวาพธกรรมความเชอในการยกครนนไมไดมแบบแผนมากนก ไมมการกาหนดรปแบบหรอแนวคดในการทาพธกรรมเฉพาะขนมา แตมพธกรรมกตอเมอมเครองดนตรหลายชนดเขามารวมในกจกรรมการยกคร โดยทนกดนตรแตละคนกจะมพธกรรมทแตกตางกนออกไป 4. การสบทอดดานการผลตซอกะบงในปจจบนยงมการสบทอดดานการผลตซอกะบงในจงหวดเลยอยตามอาเภอตาง ๆ ซงผททาหนาทผลตซอกะบงกมกเปนผทสามารถเลนซอกะบงได และเนองจากเปนเครองดนตรทสามารถผลตไดงายสามารถหาวสดทมในทองถนนามาผลตขนไดเอง อกทงกระบวนการผลตกไมไดมขนตอนทซบซอน ยงยาก ซงชางแตละคนกจะมเทคนควธการทาซอกะบงคลายคลงกนและแตกตางกน ขนอยกบปจจยทางดานวสดทหาไดในทองถน และยงพบวาซอกะบงยงขาดทเกบบรรจทด และมปญหาเกยวกบการปรบระดบเสยง แตกงาย ไมทนตอสภาพอากาศและแมลงกดแทะ การสบทอดดานการบรรเลงซอกะบงนน จากการเกบขอมลและสมภาษณพบวาผทสามารถบรรเลงซอกะบงไดในปจจบนยงมอย ซงปรากฏชอเสยงและเปนทรจกโดยทวไป ไดแก พอเทยง โกษารกษ อตลกษณทโดดเดนของการเลนซอกระบงของนายเทยง โกษารกษก

คอการทาใหเสยงของซอกะบงอยระหวางกลางของซออกบซอดวง และเทคนคการใชนวอนออนหวาน อนสงผลทาใหเกดการสงเสรมใหผเลนเครองดนตรอยางแคนไดมบทบาทในการบรรเลงเครองดนตรได

อยางสมบรณขน โดยซอกะบงจะมลกษณะการเลนในเชงการคลอเคลา คลอเคลยผสมผสานเลยนเสยงของแคนรวมไปดวยกน

อาจารยอภชาต คาเกษม อตลกษณในการเลนซอกะบงคอการนาเอาซอกะบงไปเลนบทเพลงตาง ๆ ได เชน เพลงไทย เพลงพนเมองภาคเหนอ หรอเพลงสมยนยมตาง ๆ เปนการพลกแพลงการเลนซอกะบงใหมความหลากหลาย เกด


ความไพเราะ เปนการสรางสสน ความแปลกใหมใหกบเครองดนตรทงผฟงและผบรรเลง เกดการผสมผสานกนระหวาวฒนธรรมอน ๆ ไดเปนอยางด พอสงข ปองขน อตลกษณในการเลนซอกะบงคอการนาเอาบทเพลงจากแคน เชน ลายใหญ ลายนอย ลายลมพดพราว มาพฒนาเปนบทเพลงสาหรบการบรรเลงซอกะบงในแบบของตวเอง ทาใหเกดบทเพลงสาหรบการบรรเลงของซอกะบงไดอยางไพเราะ


ซอกะบงเปนเครองดนตรพนบานจงหวดเลยทมประวตมาอยางยาวนาน อาจเปนเครองดนตรทไดรบการแพรกระจายทางวฒนธรรมดานดนตรจากกลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรอพนทใกลเคยง หรอจงหวดทอยตดกบจงหวดเลย นอกจากนลกษณะของเครองดนตรประเภทเครองสายทใชสในประเทศไทย จะมความสมพนธกนกบลกษณะโครงสรางทางดานกายภาพของของซอกะบงในจงหวดเลย สอดคลองกบงานวจยของวรากร สโย (2554 : 126 - 129) ไดศกษาเครองเปากลมชาตพนธในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผลการศกษาพบวาลกษณะทางอโฆษวทยาของเครองดนตรประเภทเครองเปาของกลม

ชาตพนธในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน อนไดแกปภไทและโหวดนนมความสมพนธ

กบโครงสรางของเครองเปาแตละชนด จนทาใหเกดการตกผลกดานวฒนธรรมจนกลายเปนเครองดนตรของชาวจงหวดเลยในปจจบน

ซอกะบงเปนเครองดนตรทเกดเสยงโดยการสนสะเทอนของสาย เกดเสยงโดยใชหางมาส

เขากบสายของซอ เปนเครองดนตรทเกดขนจากวสดอปกรณทางธรรมชาตทสามารถหาไดในทองถน นามาสรางสรรคขนเปนเครองดนตรอยางเรยบ

งายตามวฒนธรรมดนตรของตนเอง ซงสอดคลองกบงานวจยของวาสนา ซงอารมณ (2552 : 116 -

119) ไดศกษาดนตรผไทย บานโพนสวาง อาเภอเขาสวนกวาง จงหวดกาฬสนธ ผลการศกษาพบวาดนตรพนบานเปนดนตรทบรรเลงโดยใชเครองดนตรทมในทองถนจะแตกตางกนไปตามสภาพทางภมศาสตร ธรรมชาต ตลอดจนขนบธรรมเนยม ประเพณของแตละภาค วธการเลนซอกะบงไมไดมขนตอนหรอแบบแผน หรอการกาหนดวธการเลนไวอยางชดเจน ขนอยกบวธการฝกของนกดนตรแตละคน วามความร ความจาเกยวกบเสยงเพลงทไดยนแลวนามาฝกบรรเลงเปนบทเพลงได สอดคลองกบโยธน พลเขต (2552 : 178 - 182) ไดศกษาปจจยททาใหหมอแคนประสบความสาเรจในการเปาแคนประกอบหมอลากลอนวาดอบล ผลการศกษาพบวาหมอแคนจะตองมความเชยวชาญรอบรในลายแคนหลกและลายอน ๆ ทใชในการเปาเดยวและการเปาประกอบหมอลากลอนอยางลกซง นอกจากนการฝกซอกะบงยงเปนการเรยนรเกยวกบบทเพลงพนบานในจงหวด องคประกอบของบทเพลงทใชบรรเลงซอกะบง จากการวเคราะหบทเพลงของซอกะบงมเครองดนตรหลกทใชในการบรรเลงคอซอกะบง สวนเครองดนตรอนทใชในการบรรเลงรวมประกอบดวย พณ แคน กลอง และฉาบ ง กลมเสยงทใชในการบรรเลงเปนกลมเสยงดนตร 5 เสยง (Penta-tonic) ลกษณะของทานองมลกษณะเปนบทเพลง

ทอนเดยวบรรเลงซาไป – มา ระบบเสยงทใชในการตงสายซอเพอบรรเลงอยทงหมด 3 รปแบบ ไดแก ค 1 Perfect เปน ลา – ลา (A – A) ค 2

Major เปน ซอล – ลา (G – A) ค 5 Major เปน ลา – ม (A – E) ดานบทเพลงทซอกะบงบรรเลงทกบทเพลงมลกษณะเปนทานองประสม (Polyphony)

ใชเสยงประสานเพยงเสยงเดยวซงดงอยตลอดเวลา (Drone Harmony) สอดคลองกบงานวจยของชนชนะ สหาบตร (2553 : 114 - 116) แคนวงบานขเหลกใหญ ตาบลในเมอง อาเภอเมอง จงหวดชยภม ผลการศกษาพบวาผวพรรณของบทเพลง


เปนประเภททานองประสม (Heterophony) แบบ Drone Harmony คอจะมเสยงลกเสพของแคนแปดและแคนเกาดงอยตลอดทงเพลงและมเครองประกอบจงหวะเปนตวควบคมจงหวะของบทเพลง บทบาทหนาทในสงคมของซอกะบงไทเลย ประกอบดวยวฒนธรรมดนตรทเกยวของกบพธกรรมทางศาสนา เชน การจดกจกรรมแสดงดนตรพนบานในวนออกพรรษา บญผะเหวด บญกฐน วฒนธรรมดนตรทเกยวของกบขนบธรรมเนยมประเพณทไดมการจดกจกรรมเกยวกบการแสดงดนตรพนบาน ไดแก งานผตาโขนอาเภอดานซาย งานออกพรรษา ผาสาดลอยเคราะหอาเภอเชยงคาน งานชาง – นางผมหอม อาเภอภหลวง ดานวฒนธรรมดนตรทมอทธพลกบซอกะบงไทเลย ประกอบดวยรปแบบของวฒนธรรม

ดงเดมททใชในงานประเพณและเทศกาลตาง ๆ โดยจะตงอยบนพนฐานความเชอระหวางพระพทธศาสนาและการนบถอผเกดเปนดนตรประกอบกจกรรมทางศาสนาตาง ๆ ในสวนของบทเพลงทใชในการประกอบพธกรรม นกดนตรและชาวบานไดพยายามทจะรกษาโครงสรางของบทเพลงทใชในการบรรเลงใหมากทสด สอดคลองกบงานวจยของ Mackey (1995 : 288) ไดมการศกษาการแสดงดนตรพนบานของเมองโนวาสกอตตาผลการวจยพบวา ชาวบานในเมองโนวาสกอตตา มความซาบซงและภมใจในภมปญญาดานดนตร

พนบานของตนเองอยางมาก และพยายามทจะสบทอดภมปญญาดานดนตรนใหแกลกหลาน โดยมวธการถายทอดความรทปฏบต คอการใหผทจะ

สบทอดไปอยรวมกบปราชญชาวบานทมความรดานดนตรพนบาน หรอการบรรเลงซอกะบงโดยใชบทเพลงพนบานดงเดมซงเปนการพฒนาบทเพลง

มาจากแคน พณ และรปแบบวฒนธรรมดนตรรวมสมย เปนการนาเอาบทเพลงของดนตรไทย ดนตรสมยนยม หรอเพลงพนบานอน ๆ มาบรรเลงเพอใหเกดเปนระเบยบแบบแผนมากขนเกดเปนเพลงทมการพฒนาการมาจากกลมบทเพลงอนจนเกด

เปนการแสดงพนบานประจาจงหวดเลยตาง ๆ สอดคลองกบงานวจยของ Sam-Aug (1988 : 450 - A) ไดทาการศกษาวงพณพาทยในกมพชา พบวาการสบทอดบทเพลงตางๆของวงพณพาทย จะถายทอดแบบปากเปลาทสบทอดกนมายาวนานทาใหรปแบบมการเปลยนแปลง สวนรปแบบการบรรเลงซอกะบงเพอประกอบพธตาง ๆ กยงมใหเหนกนอยและยงมการจดการแสดงขนโดยหนวยงานตาง ๆ ซงสอดคลองกบงานวจยของ Giuriat (1989 : 1616-A) ไดศกษาดนตรดงเดมของกมพชาในกรงวอชงตนดซเมอป ค.ศ.1988 พบวาเพลงเขมรในสหรฐอเมรกามการเปลยนแปลงอยางคอยเปนคอยไปเพราะสภาพแวดลอมเปลยนไป แตดนตรเขมรกยงใชในการบรรเลงประกอบพธกรรมสาหรบชมชนเขมรวอชงตนดซ นอกจากนหนวยงานของภาครฐและเอกชนกยงไดมการอนรกษวฒนธรรมดนตรพนบานไว ดงจะเหนไดจากสถาบนการศกษาทไดมการจดหลกสตรเกยวกบวฒนธรรมพนบานจงหวดเลย และหนวยงานของรฐ ทไดมการจดกจกรรมตาง ๆ เกยวกบการอนรกษวฒนธรรมดนตรไว สอดคลองกบงานวจยของ Meeker (2007 : unpaged) ไดศกษาการสบทอดทางดนตร ดนตรพนบาน ดนตรประยกต และดนตรสมยนยมในเวยดนามเหนอ เมอป ค.ศ. 2007 พบวาเพลงพนบานกลายไปเปนเพลงสมย

นยมแพรหลายในสอตาง ๆ และรฐพยายามอนรกษของเดมเพอไมใหสญไป ดานความเชอและพธกรรมทเกยวของกบซอกะบงไดเกดความเชอทสบตอกนมาตงแตโบราณ โดยจากการศกษาพบวาพธกรรม

ความเชอในการยกครนนไมไดมแบบแผนมากนก ไมมการกาหนดรปแบบหรอแนวคดในการทาพธกรรมเฉพาะขนมา แตจะมพธกรรมกตอเมอม

เครองดนตรหลายชนดเขามารวมในกจกรรมการยกคร โดยทนกดนตรแตละคนกจะมพธกรรมทแตกตางกนออกไป ดานการสบทอดดานการผลตและการบรรเลงซอกะบงในปจจบนยงมการสบทอดดานการผลตซอกะบงในจงหวดเลยอยตามอาเภอ


ตาง ๆ ซงผททาหนาทผลตซอกะบงกมกจะเปนผทสามารถเลนซอกะบงได และเนองจากเปนเครองดนตรทสามารถผลตไดงายสามารถหาวสดทมในทองถนนามาผลตขนไดเอง อกทงกระบวนการผลตกไมไดมขนตอนทซบซอน ยงยาก ซงชางแตละคนกจะมเทคนควธการทาซอกะบงคลายคลงกนและแตกตางกน ขนอยกบปจจยทางดานวสดทหาไดในทองถน และยงพบวาซอกะบงยงขาดทเกบบรรจทด และมปญหาเกยวกบการปรบระดบเสยง แตกงาย ไมทนตอสภาพอากาศและแมลงกดแทะ ดานการสบทอดดานการบรรเลงซอกะบงนน จากการเกบขอมลและสมภาษณพบวาผทสามารถบรรเลงซอกะบงไดในปจจบนยงมอย ซงปรากฏชอเสยงและเปนทรจกโดยทวไป และหนวยงานของรฐและสถานบนการศกษายงมการอนรกษวฒนธรรมดานตาง ๆ รวมถงวฒนธรรมดนตรพนบานในจงหวดเลยไวในปจจบน ซงสอดคลองกบงานวจยของจฑาศร ยอดวเศษ (2553 : 302 - 314) ไดศกษา การอนรกษและพฒนาดนตรในศลปะการแสดงพนบานไทยมสลม ในกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ดานความนยมของคนด ผชมในปจจบนลดความนยมศลปะการแสดงพนบานไทยมสลมและนยมการแสดงสมยใหมมากขน ดานการเขามาของสอ

สมยใหม การขยายตวเทคโนโลยสมยใหมเขามาการแสดงดนตรในศลปะการแสดงพนบานไทยมสลม กรงเทพมหานครทยงยดแนวทางปฏบตแบบโบราณจงเสอมความนยมลง ดานการสบทอด คนรนใหมไมสนใจทจะสบทอดเนองจากศลปะการแสดงพนบานไทยมสลมไมสนก ไมนาตดตาม ดานการสนบสนนจากภาครฐและองคกรทเกยวของ ไมมากเทาทควร ในหลายหนวยงานทเกยวของยงไมเหนความสาคญไมมการสงเสรมเขาไปในชมชน


ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไปเรอง “ซอกะบงไทเลย : วฒนธรรมเครองดนตรพนบานจงหวดเลย” มดงน 1. ควรมการศกษาเครองดนตร หรอบทเพลงพนบานอน ๆ ในจงหวดเลย 2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบบทเพลงพนบานจงหวดเลย 3. ควรมการศกษาซอกะบงในสถาบนการศกษา และนาไปใชเปนหลกสตรทองถนใน

สถาบนการศกษาเพอเปนการอนรกษและสบสานวฒนธรรมดนตรพนบานไวใหคงอยสบไป



จฑาศร ยอดศร. (2533). การอนรกษและพฒนาดนตรในศลปะการแสดงพนบานไทยมสลม กรงเทพมหานคร. ปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวฒนธรรมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.

เจรญชย ชนไพโรจน. (2540) กลมวฒนธรรมอสาน. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.เจรญชย ชนไพโรจน. (2532). “ความเปนมาของดนตรพนบานอสาน,” ใน ศลปะการแสดงพนบานของ

ไทย. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.ชนชนะ สหาบตรโต. (2553). แคนวงบานขเหลกใหญ ตาบลในเมอง อาเภอเมอง จงหวดชยภม. ปรญญา

ศลปศาสตร มหาบณฑต สาขาดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม.ชชวาล ประทมศลป. (2554). ดนตรประกอบการแสดงพนบานในจงหวดบรรมย. วทยานพนธปรญญาศลป

ศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม.โยธน พลเขต. (2552). ปจจยททาใหหมอแคนประสบความสาเรจในการเปาแคนประกอบหมอลากลอนวาด

อบล. ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสาคาม.วรากร สโย. (2554). เครองเปาของกลมชาตพนธในเขตพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. ปรญญาศลปศาสตร

มหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสาคาม.วาสนา ซงอารมณ. (2552). ดนตรผไทยบานโพนสวาง อาเภอเขาวง จงหวดกาฬสนธ. ปรญญาศลปศาสตร

มหาบณฑต, มหาวทยาลยมหาสาคาม.สาร สาระทศนานนทน. (2544). ฮตสบสอง. นครพนม: สถาบนราชภฏนครพนม. สรยา บรรพลา. (2555). แนวคดทฤษฎ : การพฒนาศลปะการแสดงพนบานจงหวดเลย. โปรแกรมวชา

นาฏยศลป คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย.Giuriati, Giovanni. “Khmer Traditional Music in Washington, D.C.,” Dissertation Abstracts Inter-

national. 49(7) : 1616-A ; January, 1989Mackey, John Wisdom. (1995). Country Music Performance in Northern Nova Scotira. Canada :

Memorial University of Newfoundland.Meeker, Lauren. (2007). “Musical Transmissions : Folk Music, Mediation and Modernity in Northern

Vietnam”. Dissertation Abstracts International. 68(6) : unpaged ; December.

Sam – Ang, S. (1989). “The Pin Peat Ensemble : Its History, Music, and Context” Dissertation Abstracts International. 50(6) : 1478 – A ; December.

กระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอย จงหวดนครราชสมาProcess of Learning and Teaching Li- ke Somartnoi Nakhon Ratchasima Province

พชย เกษมรกษ,¹ ทนกร อตไพบลย,² มานพ วสทธแพทย³

PichaiKasemrak,¹ TinnakornAttapaiboon,² MaopWisuttipat³

บทคดยอ

การวจยเรองกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอยจงหวดนครราชสมามความมงหมายเพอ 1) ศกษาองคประกอบและรปแบบการแสดงของลเกคณะสมอาจนอยจงหวดนครราชสมา2) ศกษากระบวนการเรยนการสอนของลเกคณะสมอาจนอยจงหวดนครราชสมาโดยใชแบบสมภาษณแบบสงเกตและแบบบนทกขอมลนาเสนอผลการวจยแบบพรรณนาวเคราะห ผลวจยพบวาองคประกอบลเกคณะสมอาจนอยประกอบไปดวยดนตรเพลงบทรองบทราเครองแตงกายเวทและพธกรรมความเชอในรปแบบการแสดงนนกไดแบงออกเปนลาดบตางๆไดแกลาดบขนตนประกอบไปดวยการเลอกชอเรองทจะแสดงการบรรเลงเพลงสาธการการออกแขกการราถวายมอลาดบขนกลางประกอบไปดวยการจดคอนเสรตการดาเนนในทองเรองและลาดบขนปลายประกอบไปดวยการลาโรงจากนนผแสดงกราบลาผชมหวหนาคณะกลาวขอบคณผชมและเชญชวนใหตดตามชมการแสดงคณะของตน ดานกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอยในการเตรยมการเรยนการสอนขนตอนแรกเรมจากการรบศษยการไหวครในการเรยนการสอนเรมจากการสอนใหรากอนโดยกาหนดใหมเพลงชาเพลงเรวหรอทเรยกกนโดยทวไปวา “การราถวายมอ”ซงประกอบไปดวยทาผาลาเพยงไหลพสมยเรยงหมอนกนนรแนบถาและสาหรบใครทแสดงเปนพระเอกนางเอกตวรายตวตลกตองไดรบบทไปทองจาหรอทเรยกอกอยางวา “การแจกบท”สวนบททใชในการแสดงเปนเรองราวนนไดแกบทรองทมอยวาจะตายหรอ

เปนจะเหมนหรอหอมไมยอมมวยจะอยดวยคนรกเปนหนกหนาซงบทเหลานเปนพนฐานการรองและราคกนไปทนกแสดงลเกตองเรยนรกอนเปนอนดบแรกหลงจากททองกลอนและรองจนไดแลวกจะตอดวยเพลงตบเพลงเถาตะลมโปงหงสทองนางนาคโดยมเคลดลบวาใหจาทานองและเนอของเพลงสวนนเอาไวแลวจงนามาดดแปลงเนอใหมการประเมนผลและวดผลของทางลเกคณะสมอาจนอยนนดจากการรองการเลนวาคนนเลนบทลเกแตละบทไดดแคใหนเลนแลวไดผลเปนอยางไรจากนนจะพจารณาคดเลอกคนทผานการ

¹ นสตหลกสตรปรญญาศลปกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม² อาจารยประจา, วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหาสารคาม

³ รองศาสตรจารยคณะศลปกรรมศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

¹ Master of Fine and Appfi ed Arts Program in Music, Mahasarakham University² Lecturer, College of Musics Mahasarakham University

³ Associate Professor faculty of fi ne and applied arts, Srinakharinwirot University

84 พชย เกษมรกษ, ทนกร อตไพบลย, มานพ วสทธแพทยกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอย...

ประเมนผลใหรบบทตวแสดงตางๆ

คาสาคญ: การเรยนการสอน, ลเกคณะสมอาจนอย, จงหวดนครราชสมา, องคประกอบ, รปแบบการ แสดง, คตศลป,นาฏศลป, วรรณศลป, ทศนศลป

Abstract

This research “ Process of Leanning and Teaching Li-ke Somartnoi Nakhon Ratchasima Province.” aims were 1) To study the elements and performances of Li-Ke Somartnoi Nakhon Ratchasima province. 2) To study The Process of Leanning and Teaching Li-ke Somartnoi Nakhon Ratchasima Province. The tools used to collect the data was interview, observation and record. The data is presented by Descriptive Research. The result of the research found that the elements of Li-Ke Somartnoi consisted of music, songs, lyrics, scripts, stage and folklore.The performance had 3 steps : 1) First, select the story, play Sa-Tu-Karn, play Oog-Kang and Ta-Wai-Mue dance 2) Second, concert preparation and performance 3) third and fi nal , all the performers and director say thank you and good bye to the audience. The Process of Learning and Teaching Li-keSomartnoiin requires a fi rst step that started from recruitment of the performer and Wai-Kru ceremony before learning Li-Ke. The teaching proc-esses begins from dancing incorporating a slow song melody which is generally called “Tawai-Mua dance” consisting of Pala-Peang-Lai, Pitsamai-Riangmon and Khinnon-Naptum. The characters of the performer used actor, actress, marvel and clown. The performance had many scenes in the story including drama, eroticism, comedy and action. Li-Ke had individual and duet styles in singing. The performer need to remember the script. The songs that the performer have to learn are comprised of Pleng-Tub, Pleng-tao, Ta-lum-pong, Hong-Tong and PlengNang-Nak and when remembered the lyrics of the pieces can be improvised

The evaluation of Li-Ke Somartnoi that can evaluate the appreciation of the performers in each character and following that the director of the Li-Ke band will select the performer who had optimum performance skills over other characters to develop a new character. However, the director will choose the character which is suitable for the performer.

Keywords: Leanning and Teaching, Li-ke Somartnoi, Nakhon Ratchasima Province, the elements, performances, Arts composers, acting art, literature, visual Arts.


บทนา

จงหวดนครราชสมาเปนจงหวดหนงทจดไดวามลเกมากเปนอนดบตนๆ ของประเทศไทยเมอสมยกอนลเกในโคราชมมากถง 150 คณะ อาทเชน ลเกอางทอง ลพบรอยธยา นครสวรรค กรงเทพ สาเหตทลเกสวนใหญมาทโคราช กเพราะหากนงายแตในปจจบนเหลอเพยง 20 คณะสาเหตกเพราะมการเขามาของวงดนตร ลกทงวงอเลกโทนและหมอลาทาใหลเกมงานแสดงนอย บางคณะยกเลกการแสดงลเกไปประกอบอาชพอนจะเหลอกมแตคณะทอยมานานหรอคณะใหญๆทมชอเสยงบางเทานนซงจะอาศยอยตามถนนสายลเก (สวายเรยง) ลเกสมอาจนอยถนฐานเดมอาศยอยทจงหวดนครสวรรคและมความสามารถในการขบรองลเกและทาขวญนาคทมนาเสยงไพเราะกวาใครในหมบานและมกจะถกวาจางใหไปเลนในงานตางๆอยเสมอพอหลงจากนนมากมขาวลอวาทโคราชมงานเลนลเกสวาง (เลนทงคน) จงอยากทจะมาเอาประสบการณความรทนนซงตอนนนสมอาจอายได20ปบวกกบชวงนนมลเกตางจงหวดมากมายมาในงานนดวยเชนกนตอนอยนครสวรรคสมอาจนอยยงไมสามารถเลนลเกไดอยางชดเจนมากนกแตเมอไดเขามาอยโคราชจงไดประสบการณจากการดหรอสงเกตจากลเกคณะตางๆจงทาใหพฒนาฝมอมากขนดวยความทเปนลเกทม ความสามารถจงถกเชญ

ใหไปออกอากาศทางวทย หลงจากนนมากเรมมคนรจกมากยงขน จากนนมาลเกสมอาจกเลนลเกมาเรอยจนไดไปเจอกบลเกวรตอ (ลเกชอดงในโคราช)ซงเปนจดเปลยนทสาคญสมอาจนอยไดเลนลเกกบวรตออยชวงหนงหลงจากนนกไดออกมาอยกบลเกคณะทรงสทธศลปและไดออกเทปทหางขายยาบางกอกโดยไดรบคาตวในตอนนนท 150 บาทและ

ไดอยทนน 2-3 ป จากขอมลเบองตนทาใหทราบวาการเปลยนแปลงอดตถงปจจบนของคณะลเกสมอาจนอยมความเปนมาอยางไรทาใหผวจยเกดความสนใจตองการทจะศกษาเพอใหทราบถงความ

เปนมาของลเก ลกษณะดนตร การเรยนการสอนของลเกคณะสมอาจนอยแกลกศษยมวธถายทอดความรดานลเกแกลกศษยอยางไร ซงผลจากการศกษาจะเปนประโยชนสาหรบผทตองการเรยนรเกยวกบลเกและยดหลกในการประกอบอาชพ


1. เพ อศกษาองคประกอบและรปแบบการแสดงของลเกคณะสมอาจนอยจงหวดนครราชสมา 2. เพอศกษากระบวนการเรยนการสอนของลเกคณะสมอาจนอยจงหวดนครราชสมา


การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ใชวธการเกบขอมล 2 วธไดแก การเกบขอมลจากเอกสาร (Documentary Research) และเกบขอมลภาคสนาม (Field Re-search) 1. ขอมล เอกสารประกอบไปดวยเอกสารสงพมพไดแกรายงานการวจยวทยานพนธบทความ หนงสอ เปนการศกษาคนควาเกยวกบแหลงกาเนดเชงประวตศาสตรของลเกในประเทศไทยเอกสารไมใชสงพมพไดแก วซด อนเตอรเนตเปนการศกษาคนควาลเกตลอดจน

คนควาแหลงพนทลเกคณะสมอาจนอยอาศยอยเพอสะดวกตอการเดนทางไปเกบขอมลภาคสนาม 2. ขอมลจากภาคสนาม (Field Re-

search) ไดจากการสารวจเบองตนการสมภาษณทมโครงสรางการสมภาษณเชงลกและการสงเกตโดยมรายระเอยดดงนการสารวจเบอ (Prelnventory) เพอเกบรวบรวม ขอมลทวไปของกลมประชากรหรอตวอยางประชากรโดยกาหนดประเดน

ในเรองกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอยจงหวดนครราชสมาการ


สมภาษณโดยใชแบบสมภาษณทมโครงสราง (Structured Interviews) ใชสมภาษณกลมผร (Key Informants) หวหนาคณะลเกและผบรหารคณะลเก กลมผปฏบตประกอบดวยนกดนตรนกแสดงลเก กลมผใหขอมลทวไป (General Informant) ประกอบดวย ผชมการแสดง เพอใหขอมลในประเดนกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอยจงหวดนครราชสมาการสมภาษณแบบเชงลกใชแบบสมภาษณทไมมโครงสราง (Unstructured Interview) เพอใชสมภาษณกลมผรทมประเดนคา ถามเกยวกบกระบวนการเรยนการสอนลเกการ

สงเกตโดยใชแบบสงเกตแบบมสวนรวม (ParticipantObservation) และแบบสงเกตแบบไมมสวนรวม (non-participant Observation) ใชกบกลมผรผปฏบตเปนการ สงเกตสภาพทวไปวถชวตความเปนอยของชาวคณะลเก

สรปผล

1. องคประกอบของลเกคณะสมอาจนอยสามารถแบงออกได 4 องคประกอบไดแก 1.1 องคประกอบดานคตศลป 1.2 องคประกอบดานนาฏศลป 1.3 องคประกอบดานวรรณศลป 1.4 องคประกอบดานทศนศลป 1.1 องคประกอบดานคตศลป

ประกอบไปดวยดนตรและบทเพลง ซงสามารถสรปไดดงน

ดนตร ลเกคณะสมอาจนอยจะนาเครองดนตรไทยประเภทวงปพาทยมอญมาบรรเลงประกอบการแสดงประกอบไปดวย ระนาดเอก ฆองวงใหญ ปแน ปชวา กลองทด ตะโพน ฉงและฉาบ

บทเพลงเพลงทคณะลเกสมอาจนอยใชเลนในปจจบนมอย 3 เพลง ไดแก เพลงโหมโรงเพลงออกแขก และเพลงตามบท 1.2 องคประกอบดานนาฏศลปประกอบไปดวย บทรอง บทรา และเครองแตงกาย

สรปไดดงน บทรอง คณะลเกสมอาจนอยจะใชลกษณะการแจกบท บททใชในการแสดงนนไดแกบทรองทมอยวา จะตายหรอเปน จะเหมนหรอ

หอมไมยอมมวย จะอยดวยคนรกเปนหนกหนา ซงบทเหลานจะตองมทกครงในการแสดงเทคนคการรองโตตอบกนนนตองรองใหลงสมผส เชนถาครองรองกลอนแลวลงกลอนล ผรองอกคนจะตอง พยายามหาเสยงและสมผสใหลงกลอนลใหไดโดยทความหมายตองตรงและใกลเคยงกน บทราลเกคณะสมอาจนอยใชทาทางนาฏศลปเขามาประยกตใชไดแกทา ผาลาเพยงไหล พสมยเรยงหมอน กนนรแนบถา ซงเปนทาพนฐานในการหดราลเก เครองแตงกายเครองแตงกายลเกคณะสมอาจนอยเมอนามาเปรยบเทยบกบเครองประดบทางนาฏศลปโขนละครแลวมลกษณะใกลเคยงกนมากเครองประดบบางชนเปนอยางเดยวกนจะแตกตางเฉพาะสของเครองประดบอาท เชน เขมขด ทางดานโขนละครใชสทองแตในการแสดงลเกนยมใชสเงน เครองประดบในสมยปจจบนมการพฒนาเปลยน แปลงจากเดมไปมากใหเขากบยคสมยหรอเหตการณในปจจบนทสาคญคอการเมองและเศรษฐกจเปนตวการทสาคญททาใหรปแบบและลกษณะเครองแตงกายเปลยน แปลงไป 1.3 องคประกอบดานวรรณศลป

ประกอบไปดวยเรองราวทเกยวกบวรรณกรรมรอยแกวและรอยกรอง ทปรากฏใหเหนในลเกคณะสมอาจนอย พบวา ลเกคณะสมอาจนอยใชวธแตงเรอง

วรรณกรรมรอยแกวโดยพจารณาจากการสงเกตละครทางโทรทศนทกาลงโดงดงในขณะนนแลวนามาดดแปลงใหเขากบการแสดงของ

ตนนอกนนเปนเรอง จกรๆ วงศๆ เปนสวนใหญสวนในดานรอยกรองมอยสองแบบ คอ แบบกลอนเดยวและแบบกลอนค 1.4 องคประกอบดานทศนศลปประกอบไปดวย เวท และฉากของลเก


เวทเวทลเกคณะสมอาจนอยปลกเปนสเหลยมผนผาหลงคามงดวยสงกะสหรอผาใบ ดานขางขวาเวทยนออกเปนทตงวงปพาทยอยนอกบรเวณเวทออกไปดานหลงเวทใชเปนบรเวณแตงตวกนดวยสงกะสระหวางตวเวทและหลงโรงกนดวยฉากทใชในการแสดง ฉากลเก ลกษณะฉากของคณะลเกสมอาจนอยจะเปนฉากแบบปายองคเจทแตใชผาในการทาเพอใหเกดความสวยงาม ฉากลเกนนสามารถแบงออกได 3 ประเภท คอ ฉากเดยว ฉากใหญ ฉากสามมต 2. รปแบบการแสดงของลเกคณะสมอาจนอยสรปไดดงน ลาดบขนตนในวนทาการแสดงหลงจากททางคณะไดหาชอเรองทจะแสดงไดแลวกจะเรมทาการแสดงโดยนกดนตรจะบรรเลงเพลงสาธการกอนเปนอนดบแรกเรมหลงจากทบรรเลงเพลงสาธการจบตอมาจะเปนการออกแขกของชาวคณะหลงจากนนจะจดการ ราถวายมอ เปนลาดบตอไป ลาดบขนกลางการแสดงในขนตอนนจะเปนลกษณะคอนเสรตและการดาเนนทองเรองทจะแสดงโดยใชเวลาในชวงนไมเกน 30 นาท ผชมสามารถขอเพลงตางๆไดตามใจ เชน เพลงลกทง เพลงสตรง เพลงสากล ลาดบขนปลาย ในขนตอนนเปนขนตอนสดทายกอนจบการแสดงหลงจบการแสดงในฉาก

สดทายแลว กตองมการลาโรงโดยการบรรเลงปพาทยในบทเพลงทเปนสญลกษณประจาททาใหผชมทราบวาการแสดงจบลงแลวจากนนผแสดงกราบลาผชม หวหนาคณะกลาวขอบคณผชมและเชญชวนใหตดตามผลงานการแสดงของตนในโอกาสตอไป กระบวนการเรยนการสอน สามารถสรปไดดงน

1. การเรยนการสอน ในการเตรยมการเรยนการสอนขนตอนแรกเรมจากสอนใหรากอนโดยกาหนดใหมเพลงชาเพลงเรวหรอทเรยกกน

โดยทวไปวา การราถวายมอ ซงประกอบไปดวยทา ผาลาเพยงไหล พสมยเรยงหมอน กนนรแนบถาโดยทาตางๆเหลานจะตองผานทาราพนฐานกอนในการฝกหด การฝกหดของลเกคณะสมอาจนอยจะแบงใหฝกทละ 2 คน 2. การเรยนรองจะเรมหดรองดวยเพลงไทยในอตราสองชนอยางงายๆทใชประจาในการแสดงลเก เชน ตะลมโปง หงสทอง สองไม และราชนเกลง โดยครจะใหฝกการออกเสยงใหชดเจน รจงหวะการถอนหายใจ การรองใหเสยงนนไมขาดและยาวตอเนองสาหรบใครทจะแสดงเปน พระเอก นางเอก ตวราย จะใหบทไปทองจาหรอทเรยกอกอยางวา การแจกบท 3. เรยนการแสดง ขนตอนนทางคณะลเกจะเลอกสอนเฉพาะ คนทผานการทองกลอนตางๆไดจนคลองและผานการราไดพอสมควรแลวถงจะสอนการแสดงใหโดยทางคณะลเกจะจดการ

ซอมใหญเปนขนตอนการซอมเหมอนการแสดงจรงทกอยางเพอดความพรอมของผเกยวของในทกๆดาน 4. ประเมนผล การประเมนผลของทางลเกคณะสมอาจนอยดจากการรองการเลนวาคนนเลนบทลเกแตละบทไดดแคใหน เลนแลวไดผลเปนอยางไรจากนนจะพจารณาเลอกคนทผานการประเมนใหเปนนกแสดงตางๆตามความเหมาะสม


จากการวจยเรองกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอยจงหวดนครราชสมานนมวตถประสงคเพอศกษาองคประกอบรปแบบและการแสดงรวมไปถงกระบวนการเรยนการ

สอนของลเกพบวาองคประกอบของลเกคณะสมอาจนอยสามารถแบงออกได 4 ดานไดแกคตศลปนาฏศลปวรรณศลปและทศนศลปซงในดาน

นาฏศลปนนไปสอดคลองกบสรพลวรฬหรกษ (2524 : 26) ทวาภาษาลเกไดรบการถายทอด


แบบแผนมาจากละครรา ประกอบไปดวยภาษาราภาษารองและภาษาเจรจาซงภาษาทงสามนจะมลกษณะเปนของชาวบานมไดยดแผนละครราอยางเครงครดนาจารตมาเปนบางสวนและผสมผสานใหเขากบรสนยมของคนดนอกจากนยงสามารถกลาวไดวาลเก เปนศลปะของชาวบานและเปนละครอาชพ นอกจากนยงมการศกษาภาษาทใชในการรองลเกทสภางคหรญบรณะ (2520 : 23) ไดศกษาลกษณะภาษาลเกเรอง ภาษาในวรรณกรรมชาวบานพบวาชนดของภาษามการแบงตามลกษณะการละครเชน การพด ภาษารอง ภาษาดนตร และภาษารา ซงสอดคลองกบ นรมล เจรญหลาย (2547) ทไดศกษาทาราของครทองเจอ โสภตศลป เปนศลปนทมความสามารถในดานการแสดงลเก และกระบวนการทาราบางทาลเกคณะอนๆยงคงใชแสดงอย ดานคตศลป เฉลมศกดพกลศร (2542: 3-15) พบวา องคประกอบดนตรควรพจารณาจากวฒนธรรมของแตละสงคมจะเปนปจจยทกาหนดใหตรงตามรสนยมของแตละวฒนธรรม ดานวรรณศลป วไลรตนพกลแกวและสรณาตอศร (2522 : 2) กลาววา ลเกโคราชมววฒนาการมาจากลเกกลองยาวซงเปนการละเลนพนบานของโคราช เชน พระปราจต อรพน เรองทไดมาจากบทละครนอก เชน พกลทอง มาแสดงแตไมเคยนาวรรณกรรมพนบานอสานเชน ขลนางอวมาเลน รปแบบการแสดงของลเกคณะสมอาจนอยประกอบไป ดวย

ลาดบขนตน ลาดบขนกลาง ลาดบขนปลาย ซงไป สอดคลองกบ กรองแกวแรงเพชร (2549) ไดศกษาองคประกอบและรปแบบการแสดงลเกคณะพรเทพ

พรทว พบวา องคประกอบของลเกคณะพรเทพพรทว ประกอบไปดวย 1. ดนตรและเพลงทใชประกอบการแสดง 2. การรองการเจรจาการรา 3. เรองทใช

ในการแสดง 4. เครองแตงกาย เวท ฉาก รปแบบการแสดงประกอบไปดวย การโหมโรง การราถวายมอ การออกแขกการดาเนนเนอเรองอยางละครและจบดวยการลาโรง กระบวนการเรยนการสอนของลเกคณะสมอาจนอย แบงออกเปน 3 ขนตอน ไดแก

เรยนรา เรยนรอง เรยนการแสดง โดยจะสอนใหทละ 2 คน ลกษณะเดนในการสอนของลเกคณะสมอาจนอยจะสอนเหมอนกบพอสอนลกโดยเรมจากจบมอใหรากอนอยางชาๆ และพยายามสอนทาราพนฐานใหครบทกทาทงหมดกอนแลวถงสอนในทาขนสง ซงตางจากคณะอนทมกจะสอน แบบรวบลดขนตอนทาใหผมาเรยนเกดความสบสนและไมเขาใจในการเรยน จากจดนเองทาใหลเกคณะสมอาจ นอยมลกศษยมากมาย และมผตองการมาเรยนเปนจานวนมาก


จากการศกษาถงกระบวนการเรยนการสอนของคณะลเกสมอาจนอยจงหวดนครราชสมา พบวามประเดนทนาศกษาดงน 1. ควรมการศกษาการแสดงลเกทยงไมคอยปรากฏใหเหนมากนก เชน ลเกเขมร ลเกทางภาคเหนอ ลเกพายพ เพอเปรยบเทยบและหาขอสรปวา รปแบบโครงสราง ของ ลเกตางๆ เหลานนมลกษณะเหมอนกนหรอไม 2. ควรมการจดใหมครลเกหรอผทมความรดานลเกเขา ไปมบทบาทในสถานศกษาตางๆ เพอใหเกดประโยชนสงสดแกผตองการเรยนรหรอชอบในการแสดงลเก


ผวจยขอขอบคณประธานกรรมการควบคมกรรมการควบคมวทยานพนธ คณาอาจารย

ดรยางคศลปทไดกรณาใหคาแนะนาแกไขขอบกพรองแกผวจย ขอบคณชาวคณะลเกสมอาจนอยทกทานทไดกรณาเออเฟอขอมลทเปนประโยชนตอ

การจดทาวทยานพนธฉบบนจนสาเรจเสรจลลวงไปดวยด



กรองแกว แรงเพชร. (2549). องคประกอบการแสดงลเกคณะพรเทพ พรเทว. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑตจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เฉลมศกด พกลศร. (2542). สงคตนยมวาดวยดนตรไทย. กรงเทพมหานคร :โอเดยนสโตร.นรมล เจรญหลาย. (2547). ชวประวตและกระบวนทาราลเก ของทองเจอ โสภตศลป. วทยานพนธศลป

ศาสตรมหาบณฑตกรงเทพฯจฬาลงกรณมหาวทยาลย.วไลรตน พกลแกว และ สรมา ตอศร. (2522). ลเกโคราช. ภาคนพนธ ศ.ศ.บ. นครราชสมา : วทยาลยคร

นครราชสมา.สภางค หรญบรณะ. (2522 ). ภาษาในวรรณกรรมชาวบาน (ภาษาลเก), พมพครงท7, 2-13สรพล วรฬรกษ. (2524). วารสารธรรมศาสตรในวรรณกรรมชาวบานภาษาลเก. 7 (2) :พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : หองภาพสวรรณ.

ปญหาทางกฎหมายของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาตThe Co-management Legal Problem Concerning of Natural Resources

อดมศกด สนธพงษ1*

Udomsak Sinthipong2*

บทคดยอ

การจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต เปนการจดการทบรณาการการจดการโดยรฐและโดยชมชน ทตงอยบนหลกการของประชาธปไตยแบบมสวนรวม โดยใหชมชนมสวนรวมกบรฐในทกขนตอน ในบทบาทและสถานะของหนสวนจดการ แตในการดาเนนมาตรการพบวายงมปญหาและขอจากดทางกฎหมายหลายประการ อาท การจดการอยในอานาจหนาทของหลายหนวยงาน เกดการทบซอนของอานาจ การกระจายอานาจปกครองไปสทองถนยงไมสมบรณ เกดชองวางของการใชอานาจในระหวางองคกรผใชอานาจเดมกบองคกรทองถนผรบโอนอานาจ การใชสทธในการมสวนรวมของชมชนและประชาชน ยงไมมกฎหมายทกาหนดรายละเอยด และ/หรอวธการใชสทธของชมชนและประชาชนในการรวมจดการในทรพยากรนนแตอยางใด จงควรทจะบญญตกฎหมายกาหนดรายละเอยดและวธการของการใชสทธดงกลาว เพอทชมชนและประชาชนจะไดใชสทธทางกฎหมายในการจดการทรพยากรธรรมชาตรวมกบรฐไดดงทรฐธรรมนญรบรอง

คาสาคญ: ทรพยากรธรรมชาต, ทรพยากรรวม, การจดการรวม

Abstract

Co-management of natural resources is the integration of management between State and Local community which based on the Participatory Democracy Principle. Local community are

involved in all phases of the operation in the role and position of managing partner. However, there are some problems on implementing the said measures such as; the overlapping of authority to manage; the ineffi ciency of decentralization to local areas; the gap of power between competent authority and local authority. The question arises of how to exercise the right of community and

people to participate in management, maintenance, and use of natural resources. Unfortunately, there is no law which specifi es details, conditions or methods to implement the rights to partici-

1*รองศาสตราจารยประจาคณะนตศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ2*Associate Professor, School of Law, Bangkok University


pate in the management of such resources. Therefore, the law should be legislated to empower community and people to participate in the management of natural resources as provided in the constitution.

Keywords: Natural Resources, Common-pool Resources, Co-management

บทนา

การจดการทรพยากรธรรมชาตภายใตแนวคดทถอวารฐเปนเจาของทรพยากร ทาใหการจดการอยภายใตอานาจของรฐ โดยรฐจะเปนผกาหนดนโยบายการจดสรรการใชประโยชน และการอนรกษทรพยากรเหลานน กฎหมายจะกาหนดหนาทในการดาเนนการแตเพยงลาพงใหกบหนวยงานของรฐ ตงแตการควบคม ดแล การใชประโยชน และการขออนญาต พรอมทงกาหนดขอหามและโทษสาหรบผทฝาฝน เชน ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 ทกาหนดใหคณะกรรมการอทยานแหงชาตมหนาทในการใหคาปรกษาตอรฐมนตรในเรองตางๆ ทเกยวของ

กบการจดการทรพยากรในเขตอทยานฯ ในขณะทองคประกอบของคณะกรรมการไมปรากฏวามผแทนชมชนหรอเอกชนเขารวมเปนกรรมการแต

อยางใด (มาตรา 9 และ 15) และในการดแลรกษาอทยานกาหนดใหเฉพาะหนวยงานของรฐเทานนทม

อานาจหนาทดงกลาว ไมมการอนญาตใหชมชนหรอประชาชนเขาไปมสวนรวมการจดการแตอยางใด ในขณะทชมชนทองถนซงอยใกลชดกบทรพยากรมการจดการตามจารตประเพณ โดยใชองคความรทเปนภมปญญาทองถนทแมมไดมอานาจตามกฎหมายในการจดการทรพยากร แตกลบพบวามความสาเรจในการสงวน รกษา

และอนรกษทรพยากรไวใชประโยชนไดอยางตอเนอง เปนทนาสงเกตวาในปจจบนมความรวมมอในระดบทองถนโดยรฐและชมชนในการจดการทรพยากรรวมกนในหลายลกษณะ อาท การจดทาและดาเนนโครงการของเครอขายอนรกษโดยไดรบ

การสนบสนนงบประมาณจากภาครฐ การรวมจดทาแผนปฏบตการเพอการจดการปาชายเลน การรวมจดทาขอบญญตทองถนขององคการบรหารสวนตาบลเพอการจดการทรพยากรประมง และการรวมจดทารางกฎหมายเพอการบรหารทรพยากรทางทะเลและชายฝงทยกรางโดยกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง เปนตน (กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง, 2556: 14) หากจะตองมการนามาตรการการจดการรวมมาใชกบการจดการทรพยากรธรรมชาต ยงมอปสรรคและขอขดของในหลายเรอง ดงน 1. ขอจากดเกยวกบองคความร และความแตกตางในหลกคดและวธการจดการทรพยากรระหวางรฐกบชมชน โดยทรฐมงเนนทประสทธภาพของการใชประโยชนในทรพยากร โดยใชเทคนคและองคความรสมยใหม ในขณะทชมชนใหความสาคญกบการใชประโยชนอยางยงยน โดย

ใชองคความรทเปนภมปญญาทองถนและจารตประเพณ (อานนท กาญจนพนธ, 2543: 32-33) 2. ขอจากดเกยวกบฐานความคดทางกฎหมายเรองสทธในทรพยากรธรรมชาต ทม

ลกษณะเปนทรพยากรรวม ทยงมหลกการและวธการจดการทแตกตางกนระหวางรฐกบชมชน โดยทรฐถอวาสทธในทรพยากรเปนสทธเชงเดยวผกตด

กบพนทและทรพยากร รฐเปนเจาของ และมสทธแตเพยงผเดยว ในขณะทชมชนเหนวาเปนสทธเชงซอน เปนทรพยสนสวนรวม ใชประโยชนรวมกนโดยชมชน (ชล บนนาค, 2552: 8) 3. ขอจากดเกยวกบโครงสรางของ

กฎหมายทมลกษณะแยกสวนตามภารกจขององคกรผบงคบใชกฎหมายทมผเกยวของหลาย

92 อดมศกด สนธพงษปญหาทางกฎหมายของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต

หนวยงาน และความไมชดเจนในเนอหาของกฎหมายเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตในเรองการใชประโยชนอยางยงยนโดยคานงถงสทธการมสวนรวมของชมชนและประชาชน ในการอนรกษทรพยากรและระบบนเวศอยางบรณาการ 4. ขอจากดเกยวกบการเขารวมจดการของชมชนภายใตนโยบายและกฎหมายทเกยวของ ซงประชาชนและ/หรอชมชนสามารถเขามสวนรวมจดการดวยการใชสทธตางๆ ตามทรฐธรรมนญฯ รบรอง เชน สทธในการแสดงความคดเหนผานกระบวนการรบฟงความคดเหน สทธการมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในการจดทานโยบายและ/หรอกฎหมาย รวมถงการดาเนนการตามนโยบาย หรอการบงคบใชกฎหมาย ทยงไมมความชดเจนในเรองรปแบบ ขอบเขต และรายละเอยดของการมสวนรวมแตอยางใด บทความนจงมความประสงคทจะนาเสนอแนวคดและเหตผลในการจดการทรพยากรธรรมชาตทเปนการจดการรวมระหวางรฐกบชมชนทองถนและผมสวนไดเสย ปญหาและอปสรรคทางกฎหมาย พรอมทงแนวทางแกไข หากจะตองมการนามาตรการการจดการรวมมาใชกบการจดการทรพยากรธรรมชาต

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงแนวคดและหลกการของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต 2. เพอศกษาถงกฎหมายทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตวา มบทบญญตทสอดคลองกบ

หลกการของการจดการรวมอยางไร หรอไม

ขอบเขตและวธการศกษา

เปนการศกษาทางเอกสารจากกฎหมายและเอกสารทางวชาการทเกยวของ โดยศกษาแนวคดและหลกการของการจดการรวมใน

ทรพยากรธรรมชาต รวมทงปญหาอปสรรคและขอขดของทางกฎหมายในการจดการรวม


1. ไดทราบถงแนวคด หลกการของการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต 2. เพอเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนากฎหมาย เ พอการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาตไดอยางสมดลและยงยน

ทรพยากรธรรมชาตและการจดการ

1. ความหมายของทรพยากรธรรมชาต

คานยามทางวชาการดานนเวศวทยา “ทรพยากรธรรมชาต” หมายถง “สงทเกดขนเองโดยกระบวนการทางธรรมชาต ทงสงมชวตและสงทไมมชวต ทงสงทสามารถเหนไดและสงทไมสามารถเหนไดดวยตาเปลา และทงสงทสามารถจบตองไดและสงทไมสามารถจบตองได แตตองมประโยชนตอมนษย หรอสามารถนามาพฒนาเพอสนองประโยชนแกมนษยในทางใดทางหนง” (พนธวศ สมพนธพาณช, 2542: 4) หรอ “สงทเกดขนเองตามธรรมชาต มประโยชนสามารถตอบสนองความตองการของมนษย หรอมนษยสามารถนาไปใช

ประโยชนได” (นวต เรองพาณชย, 2533: 5)

ความหมายในทางกฎหมายของทรพยากรธรรมชาต ยงไมปรากฏวามกฎหมายวาดวยทรพยากรธรรมชาตฉบบใด ไดกาหนดคานยามของคาดงกลาวไวโดยเฉพาะ มเพยงการใหคานยาม

ประเภทของทรพยากรธรรมชาตแตละประเภทไวตามกฎหมายเฉพาะ อาท คาวา “ปา” และ “ไม” ตามมาตรา 4 แหงพระราชบญญตปาไม พ.ศ. 2484 คาวา “ทดน” ตามมาตรา 1 แหงประมวลกฎหมายทดน และคาวา “สตวปา” ตามบญชแนบ

ทายพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 เปนตน ซงความหมายเหลานนเปนไป


ตามวตถประสงคของกฎหมายเฉพาะทมงเนนการคมครองทรพยากรประเภทนนๆ เปนสาคญ ทรพยากรธรรมชาตในความหมายทวไปจะหมายถงสงตางๆ ทเกดขนเองหรอมอยตามธรรมชาต ในขณะททางดานนเวศวทยาไดอธบายวาเปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาตทงทมชวตและไมมชวต และสามารถนาไปใชประโยชนสนองตอบความตองการของมนษยได ในมมมองของการจดการทรพยากรธรรมชาตจะหมายถง การดาเนนงานทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาต ครอบคลมถงการดแลรกษา การอนรกษ การใชประโยชน รวมถงการปองกนและแกไขปญหาทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตนน 2. การจดการทรพยากรธรรมชาตในปจจบน โดยทการจดการโดยภาครฐไดกอตวและพฒนาขนพรอมกบแนวคดเรองของความเปนรฐและกระบวนการสรางความเปนรฐ โดยรฐมหนาทปกครองดแลกจการภายในเขตแดนของตน ซงรวมถงการจดการทรพยากรในดานตางๆ และรฐไดขยายอานาจไปใหเตมพนทซงเปนเขตแดนของประเทศ การรบเอาระบบกฎหมายตะวนตก และความพยายามในการปฏรประบบการเมองการปกครอง ทาใหเรมมการแผขยายอานาจรฐเหนอทรพยากรทดนและปาเพมมากขน โดยการใช

กฎหมายเปนกลไกทลดทอนสทธของชมชนทองถนทละนอย โดยมขนตอนการดาเนนการทแบงออกไดเปน 3 ขนตอน คอ (บวรศกด อวรรณโณและคณะ, 2536: 32)

1. การอางสทธ เหนอดนแดนเพ อควบคมพนททงหมด โดยรฐนาเอาระบบกรรมสทธแบบตะวนตกซงยอมรบกรรมสทธ เพยงสองประเภทคอ ทรพยสนของรฐและทรพยสนของเอกชนมาใช จากนนรฐจงจดทาแผนทหมบาน ออก

เอกสารสทธ และมอบทดนทไมมการถอครองใหอยในความดแลของกรมปาไม มการกาหนดพนทปาสงวน และทาการจดการปาตามหลกแผนทเพอ

เปนการขยายอานาจเขาไปในเขตปา กาหนดนยามลกษณะของปาเพอควบคม โดยการออกกฎหมายในรปแบบตางๆ 2. การเขายดครองพนทและทยอยตงหนวยงานในพนทตางๆ เพอแสดงอานาจรฐ 3. การแสวงหาประโยชนจากทรพยากรและประชาชนในทองถน เชน การใหสมปทานปา การจดการปาเศรษฐกจ การใหธรกจขนาดใหญเชาทดนเพอปลกไมโตเรว เปนตน การสรางอาณาเขตของรฐจงเปนกระบวนการขยายอานาจในการควบคมทรพยากรและประชาชนในพนท เพอสนองตอบตอความมนคงของรฐ และการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ โดยมลกษณะของการจดการแบบรวมศนยอานาจทกอใหเกดความลกลนในสงคมหลายประการ ดงน 1. กฎหมายเกยวกบปาและทรพยากรธรรมชาตแทบทงหมด มกมลกษณะลดรอนสทธชมชน ดวยการกาหนดสทธเหนอทรพยากรวาเปนของรฐ และโอนอานาจการจดการทรพยากรมาเปนของรฐโดยเดดขาด โดยรวมศนยอานาจการจดการมาไวทสวนกลางทงหมด ทาใหทรพยากรสวนรวมกลายมาเปน “ของหลวง” ชมชนจงไมมสวนรวมในการดแล 2. ระบบกฎหมายวางอยบนฐานคดทแยกคนและชมชนออกจากปา โดยมสมมตฐานวาคนอยรวมกบปาอยางสมดลไมได ซงเปนลกษณะการจดการปาตามแนวคดตะวนตก ซงขดกบความจรงทวาชาวบานสามารถอยรวมกบปาไดอยาง

ยงยนมาหลายชวอายคน 3. รฐใชเกณฑกรรมสทธเหนอทรพยากรแบบตะวนตกมาเปนหลกในการตรวจสอบสทธของเอกชนและชมชนอยางเครงครด โดยรฐยดกฎหมายและองคความรในแบบอยางตะวนตกเปนหลกใน

การจดการปาและทดน โดยละเลยขอเทจจรงทวาชมชนในทองถนมกฎเกณฑและจารตประเพณดงเดมเกยวกบสทธประเภทตางๆ ในการถอครอง


ทดนและปา เชน สทธการใช แตรฐกลบเพกเฉยไมยอมรบซงนาไปสการขดกนของกฎหมายกบจารตประเพณ ในการจดการทรพยากรธรรมชาตในทองถน 4. รฐบงคบใชหลกเกณฑการบรหารจดการทรพยากรและการคบคมเปนการทวไปทวทงประเทศ โดยไมจากดพนท ในขณะทสภาพของปาและวฒนธรรมชมชนทองถนมความหลากหลาย ยงไปกวานน รฐมองปาวาเปนเพยงทดนทยงมไดมาซงเอกสารสทธตามกฎหมายทดน ทาใหทดนทเคยเปนปา แมจะไมมตนไมเหลออยแลวกตาม กยงคงเปนปาอย ในขณะทประชาชนมองวาปาเปนสวนหนงของระบบนเวศ จารตประเพณ และวฒนธรรมทางการผลต ปจจบนชมชนตางๆ ไดมการตนตวกบการจดการปญหาทรพยากรในทองถน เชน ทดน ปาไม ทรพยากรทางทะเลและชายฝง โดยอาศยหลกการมสวนรวมของทกภาคสวน ไมวาจะเปนองคกรปกครองสวนทองถน องคการพฒนาเอกชน หนวยงานอนทเกยวของ รวมทงคนในชมชนรวมมอกนในการแกไขปญหาและการบรหารจดการทรพยากรชมชนรวมกน ทงน ปรากฏตวอยางชมชนในหลายพนททมการจดการทรพยากรในทองทของตนเอง อาท พนทตาบลบอหน อาเภอสเกา จงหวดตรง มการจดการทรพยากรทางทะเลและ

ชายฝง โดยมการทาขอตกลงหรอกตการวมกนในการใชเครองมอประมง การจบสตวนา รวมทงการรวมกนดแล อนรกษทรพยากรทางทะเลและชายฝง โดยองคการบรหารสวนตาบลบอหนไดออกขอ

บญญตทองถนโดยอาศยอานาจจากรฐธรรมนญฯ การดาเนนการจดการแกไขปญหาทดนทากนทอยอาศยของชมชน มการสรางกตการวมกนในการจดการดแลและการใชประโยชนทรพยากรอนๆ ในชมชน โดยเรยกวา “ผงชมชน”

โดยอาศยความรวมมอจากองคการบรหารสวนตาบลบอหน สภาองคกรชมชนตาบลบอหน มลนธอนดามน แกนนาชาวบาน และหนวยงานตางๆ

ทเกยวของในการดาเนนงานรวมกน โดยมการดาเนนการสารวจปญหาและความตองการของชมชน การรางกตกาการดแลรกษาและการใชประโยชนทรพยากร การปลกจตสานกทดในการดแลรกษาทรพยากรปาชายเลน เพอนาไปสการจดทาขอบญญตตาบลทใชเปนกฎกตกาในการปฏบตรวมกนและรองรบการดาเนนการจดการทรพยากรของชมชน เหนไดวาชมชนและภาคสวนทเกยวของมบทบาทสาคญในการบรหารจดการทรพยากรชมชนอยางยงยน เพราะชมชนเชอวาคนสามารถอยรวมกบธรรมชาตไดและจะดแลรกษาทรพยากรรวมกน (เรวด ประเสรฐเจรญสข, 2552: 9) จากการททงกฎหมายของรฐและจารตประเพณของชมชนจะตองไปดวยกน ดงนนการสนบสนนใหชมชนเขามามบทบาทสาคญในการจดการทรพยากรสวนรวม จงตองเรมตนดวยการปรบเปลยนแนวคดทวา “รฐเปนเจาของทรพยากร รฐและองคกรของรฐเทานนทจะควบคมและจดสรรทรพยากร” ไปสรากฐานแนวคดใหมวา “ทรพยากรเปนของปวงชนและเปนหนาทของชมชนและรฐทจะตองรวมกนรกษาและจดการทรพยากร” และนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมควรมลกษณะทกระจายอานาจ และรบรองชมชนและประชาชนใหมอานาจในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางสมดล

ยงยน และเปนธรรม จงมแนวคดทจะบรณาการการจดการทรพยากรธรรมชาตทงสองรปแบบเขาดวยกน โดยมหลกการทเนนใหชมชนและประชาชนในทองถนม

สวนรวมในการจดการในทกขนตอน ในการตดสนใจเลอกแนวทางการดารงชพของตนทตองพงพาทรพยากรธรรมชาตในทองถน การมสวนรวมดง

กลาว ตงอยบนพนฐานของวฒนธรรม ธรรมเนยมปฏบตของทองถน และสภาพการณทแทจรงของ

ทองถนทงดานทรพยากร เศรษฐกจ สงคม และการเมอง ระดบการมสวนรวมของชมชนอาจจะแตกตางกนไปตามสภาพปญหาและความจาเปนในดาน


ตางๆ ทงดานสงคม เศรษฐกจ รวมทงลกษณะและสภาพของทรพยากรนน โดยเนนใหมการดาเนนการเพอไปสขอตกลงรวมกน (สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2548: 104-105) การจดการรวม คอ การดาเนนการรวมกนระหวางรฐและผใชทรพยากรธรรมชาต ไมมการกาหนดรปแบบทแนนอนตายตว ซงแนวทางในการจดการรวมนนมการแบงหนาทหรอบทบาทในการทางานแตกตางกนไปตามความเหมาะสม การดาเนนการดวยวธการจดการรวมจะคานงถงการพฒนาระบบการจดการ ซงเปนเรองสาคญทเกยวของกบความสมพนธระหวางคนกบคน และระหวางคนกบสงแวดลอม ดงนน การจดการรวมจงใหความสาคญกบคนและพฤตกรรมของคนมากกวาความสาเรจในการพฒนาเทคโนโลยชนดใดชนดหนง (Augustinus, 2002: 1) ในทางทฤษฎการใหสทธการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาตแกชมชน จะตองมการกาหนดพนทอยางชดเจน และใหสทธแกชมชนทองถนในการแสวงหาประโยชนในทรพยากร จะมผลเปนการกนบคคลภายนอกทมใชสมาชกของชมชนออกไปจากการใชทรพยากรนน หรอทเรยกกนวา “สทธหนาหม” หรอ “สทธหนาบาน” ควบคกนไปกบสทธนกคอ การมกฎเกณฑในกลมเกยวกบการอนรกษและจดการทรพยากร ตลอดจนการ

บงคบใชกฎเกณฑเหลานน องคประกอบทสาคญในการจดการแบบนคอ จะตองมโครงสรางของชมชนทเขมแขงและชดเจนเพยงพอ ทจะสรางกฎเกณฑ

ทเปนทยอมรบรวมกนและบงคบใหสมาชกปฏบตตามได นอกจากนจะตองใหอานาจตามกฎหมายแกชมชนอกดวย

การใหสทธแกชมชนในการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาต เปนการเอออานวยใหมการแบงสรรทรพยากรอยางเปนธรรมแกชมชนทองถน ซงแมจะมวถชวตอยกบทรพยากร แตกไมไดรบผลพวงความมงคงทเกดจากการใชทรพยากร อกทงยง

จะชวยใหการบงคบใชมาตรการอนรกษและจดการทรพยากรของรฐเกดประสทธผลมากขน เนองจากรฐไมมกาลงบคลากรและทรพยากรเพยงพอทจะดแลทรพยากรไดอยางทงถง นอกจากนยงทาใหมโอกาสไดอาศยประสบการณและภมปญญาของชมชนในการจดการทรพยากรในทองถน แทนทจะปลอยใหเปนเรองทกาหนดจากสวนกลาง ซงอาจจะไมเหมาะสมและไมสอดคลองกบความตองการของชมชนได

สภาพปญหาทางกฎหมายของการจดการ

รวมในทรพยากรธรรมชาต

(1) การจดการทรพยากรธรรมชาตอย ในอานาจหนาทของหลายหนวยงาน เนองจากโครงสรางของกฎหมายทมลกษณะแยกสวน โดยทองคกรเหลานนเปนผใชอานาจตามกฎหมายเฉพาะทแยกสวนหลายฉบบ เกดการทบซอนของอานาจหนาทในการจดการ โดยทกฎหมายตางใหอานาจองคกรของรฐในการใชอานาจจดการทรพยากรธรรมชาตตามประเภทของทรพยากร ภายใตภารกจขององคกรทเกยวของ กลาวคอ ในเรองดนและการใชทดน จะอยในความดแลของกรมทดน กรมพฒนาทดน สานกงานปฏรปทดนและสานกผงเมอง มอานาจหนาทตามพระราช

บญญตทเกยวของในการจดการทดนและการใชประโยชนในทดนตามวตถประสงคของกฎหมายทใหอานาจ โดยกรมทดนมอานาจหนาทควบคม

ดแลการถอครองและใชประโยชนในทดน กรมพฒนาทดนมภารกจในการพฒนาทดนเพอการใชประโยชนไดอยางเหมาะสม สานกงานปฏรปทดน

มอานาจหนาทในการปฏรปทดนเพอใชประโยชนในทางการเกษตรและพาณชยกรรม

ใน เ ร อ งน า และการประมง โดยทกรมชลประทานมอานาจหนาทตามพระราชบญญตการชลประทานหลวง พ.ศ. 2485 ในการขด ลอก


ซอมหรอดดแปลงแกไขทางนาชลประทาน หรอจดใหมสงกอสรางในทางนาชลประทาน และกรมเจาทา มอานาจหนาทตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พ.ศ. 2456 ในการดแล รกษาและขดลอกรองนา ทางเรอเดน แมนา ลาคลองในเขตนานนาไทยได โดยมกรมประมง มอานาจหนาทในการจดการทรพยากรสตวนาเพอการทาประมงทงประมงนาจดและประมงทางทะเล ในเรองปาไมและสตวปา มกรมปาไม และกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพชเปนหนวยงานหลกทมภารกจในการดแลและอนรกษทรพยากรดงกลาว โดยทกฎหมายวาดวยปาไมไดกาหนดมาตรการคมครองทงตนไมทประกอบขนเปนปาไมและพนทปาซงเปนทอยอาศยของสตวปา โดยกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช ดแลรบผดชอบทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศอยางเปนองครวม แตจากดเฉพาะในเขตอทยานเทานน สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กรมทรพยากรนา กรมควบคมมลพษ และกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เปนหนวยราชการในสงกดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มอานาจหนาทตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 ในการจดการทรพยากรธรรมชาตทงระบบ เปนกฎหมาย

ทกาหนดอานาจของหนวยงานในเชงบรณาการ

โดยใหมหนาทรวมกนในการสงเสรม รกษา สภาพความสมบรณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกาหนดแนวทางปฏบตในสวนท

ไมมหนวยงานใดรบผดชอบโดยตรง กฎหมายนยงสงเสรมใหประชาชนและองคกรเอกชนมสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอม และกาหนดใหมกองทนสงแวดลอมเพอการคมครองสงแวดลอม และความชวยเหลอดานตางๆ อนเปนสงจงใจใหมการยอมรบ ทจะปฏบตหนาทในการดแลรกษาคณภาพสงแวดลอมรวมทงทรพยากรธรรมชาต

จากการทมหนวยงานหลายหนวยงาน และมกฎหมายทเกยวของหลายฉบบ ทาใหยากลาบากในการจดการทรพยากร จงสมควรจะตองมการทบทวนเกยวกบบทบาท อานาจหนาทของหนวยงาน และมาตรการของกฎหมายทซาซอน ทกหนวยงานตางเหนความสาคญของการจดการทรพยากรธรรมชาต จงประสงคทจะเขามารวม โดยมไดพจารณาถงองคประกอบสาคญตางๆ เชน องคความรเกยวกบทรพยากรธรรมชาต อานาจหนาทของหนวยงาน ตลอดจนความพรอมของทรพยากรบคลากรของแตละหนวยงาน นอกจากจะมความซาซอนทางดานบทบาทอานาจหนาทของหนวยงานเหลานนแลว ยงเปนการปดโอกาสมใหหนวยงานอนทมพนธกจโดยตรงเขาไปดาเนนการในสงทสมควรดวย ภาครฐไดมความพยายามแกไขปญหาในเรองนโดยมระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการประสานงานเพอบงคบใชกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม พ.ศ. 2550 นามาใชเปนเครองมอเพอใหการปองกนและปราบปรามการละเมดกฎหมายและการแกไขเยยวยาความเสยหายเกดประสทธภาพยงขนแลวกตาม แตยงไมสามารถแกไขปญหาการจดการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตได การขาดผรบผดชอบหลกในเรองการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสง

แวดลอม กเปนประเดนสาคญอกประเดนหนง คาวาผรบผดชอบหลก หมายถงพนธกจทไดรบมอบหมายและหมายรวมถงอานาจหนาทตามกฎหมายอกดวย ดงเชนในการจดการทรพยากรนาปจจบน

จะเหนไดวา กรมทรพยากรนา มพนธกจทางดานการอนรกษ และฟนฟทรพยากรนา แตยงขาดอานาจหนาทตามกฎหมายทเกยวของโดยตรง ถงแมวาพนกงานเจาหนาทของกรมฯ ทไดรบการแตงตงเปนพนกงานเจาหนาท ตามพระราช

บญญตการเดนเรอในนานนาไทย พ.ศ.2456 หรอตามพระราชบญญตการชลประทานหลวง พ.ศ.2485 หรอตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษา


คณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 โดยมและสามารถใชอานาจหนาทตามกฎหมายดงกลาวไดกตาม แตการจดการทรพยากรนายงคงตองการการบรณาการ หนวยงานและกฎหมายเขาดวยกน หรอจดใหมกฎหมายใหมทเปนกฎหมายเฉพาะกาหนดอานาจหนาทใหกรมทรพยากรนาเปนหนวยงานกลาง คอยอานวยการใหมการใชกฎหมาย พรอมกบการควบคมใหเปนไปตามกฎหมายทมประชาชนเขามามสวนรวม และใหมการมอบอานาจใหกบจงหวดและทองถน อนจะเปนการชวยลดความซาซอน ประสานการปฏบต กจะทาใหการจดการทรพยากรนารวมถงการขดลอกลานาสามารถดาเนนการไปไดอยางมประสทธภาพ ในประเดนเดยวกนนกยงคงเปนปญหาในการจดการทรพยากรธรรมชาตอนๆ เชนเดยวกน (2) การกระจายอานาจปกครองไปสทองถนยงไมสมบรณ เกดความสบสนระหวางองคกรผใชอานาจเดมกบองคกรทองถนผรบโอนอานาจ ทาใหเกดชองวางของการใชอานาจในการจดการทรพยากรในทองถน การจดการทรพยากรธรรมชาตควรทาอยางบรณาการ ซงจาเปนทจะตองมเครองมอทางนโยบายและกฎหมายโดยรวมทเปนอนหนงอนเดยวกน สอดคลองกนโดยระดมสรรพกาลง สตปญญา ความรความสามารถและความรวมมอจากระดบชาตลงไปจนถงระดบชมชนในทองถน

ดงน ในระดบชาต รฐธรรมนญฯ ไดวางรากฐานการกระจายอานาจลงไปสทองถน ให

อานาจองคกรปกครองสวนทองถน ใหสทธแกชมชน และประชาชนในทองถนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน

ของตน โดยรบรองสทธของบคคลทจะมสวนรวมกบรฐและชมชนในการอนรกษ บารงรกษาและไดประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดงกลาวนน นอกจากนในการจดการและการไดประโยชนในทรพยากรดงกลาว รฐธรรมนญฯ

ไดรบรองสทธของบคคลทจะไดรบทราบขอมล ขาวสารสาธารณะและมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของรฐ อนอาจมผลกระทบตอสทธและเสรภาพของตนอกดวย ในระดบทองถน รฐธรรมนญฯ ไดวางรากฐานทางนโยบายในการกระจายอานาจการปกครอง การบรหารจดการไปสทองถน เพอใหทองถนมสวนรวมมากขนในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมถงสงตางๆ ทกระทบกบวถชวตของตน โดยไดจดวางนโยบายสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนมสวนรวมในการสงวน บารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ และสงแวดลอม พระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 เพอใหมการกระจายอานาจเปนไปอยางมระเบยบเปนขนตอน โดยกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจเพอพฒนาการกระจายอานาจใหแกทองถนเพมขนอยางตอเนอง โดยมสาระสาคญเกยวกบการกาหนดอานาจหนาทในการจดระบบการบรการสาธารณะและการจดสรรสดสวนภาษและอากรขององคกรปกครองสวนทองถน และใหมคณะกรรมการซงประกอบดวยผแทนของหนวยราชการทเกยวของ ผแทนขององคกรปกครองสวนทองถน และผทรงคณวฒ มจานวน

ฝายละเทากนเพอทาหนาทดงกลาว เพอใหการกระจายอานาจบรรลผล เมอพจารณากฎหมายทเกยวของเหนวา

มบทบญญตทครอบคลมการถายโอนอานาจของราชการสวนกลางสทองถนอยางชดเจนและเปนรปธรรม กลาวคอ พระราชบญญตกาหนดแผนและขน

ตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ใหอานาจเทศบาลและองคการบรหารสวนตาบล ในการจดระบบการบรการสาธารณะในทองถน และการจดการ การบารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต


และสงแวดลอม ในเขตเทศบาลหรอองคการบรหารสวนตาบลแลวแตกรณ พระราชบญญตฯ ฉบบนใหอานาจองคการบรหารสวนจงหวดในการคมครอง ดแล และบารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนของตน รวมถงการสรางและการบารงรกษาทางบกและทางนาทเชอมตอระหวาง

องคกรปกครองสวนทองถนอน ปญหาดงกลาวเปนเรองทเกยวเนองกบนโยบายและแผนการกระจายอานาจไปสทองถนของรฐบาล ซงการดาเนนการยงไมสมบรณ เพยงแตเปนปญหาทางปฏบตในการใชอานาจบรหารทไดรบการถายโอนมานน ทาใหเกดชองวางของการใชอานาจในการบรหารราชการแผนดนในทองถน (3) การใชสทธของชมชนในการมสวนรวมกบรฐจดการ บารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต รฐธรรมนญฯ ไดรบรองสทธของชมชนทจะอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรมอนดของทองถนและของชาต ตลอดจนสทธทจะมสวนรวมในการจดการ และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยนไว แมจะมการรบรองสทธชมชนในสวนทเกยวกบทรพยากรธรรมชาตไว โดยเฉพาะ แตยงมปญหาเกยวกบกรณทชมชนซงอาศยอยใน

พนทปาไมหรอนอกพนทปาไมจะใชประโยชนจากทรพยากรในพนทดงกลาว หรอปญหาทดนในพนทปาไม ซงรฐไดลดรอนสทธของชาวบานกลมทอาศยอยในพนทปากอนจะถกประกาศเปนเขตอทยาน

แหงชาต1

ตามสภาพปญหาขางตน จะเหนไดวาในทางปฏบตยงมกลมคนไดรบผลกระทบจากการ

ดาเนนการตามนโยบายของรฐทแมจะทาไปเพอการอนรกษพนทปาหรอพนทสเขยวของประเทศกตาม แตความเขาใจทวาตองแยกกลมคนทมวถชวตสมพนธกบปาโดยตรงออกจากพนทปาไปเพอทจะอนรกษปาไมนน อาจจะไมใชความเขาใจทถกตองตามความเปนจรง เพราะโดยปกตของกลมคนหรอชมชนทอาศยอยในพนทปามาแตดงเดมนน จาตองพงพงปาในการดารงชวต ดงสานวนทวา “ปาอย คนอย” ซงทาใหแปลความไดวา โดยธรรมชาตของชมชนปายอมจะตองใชประโยชนจากทรพยากรปาในลกษณะทสมดลและยงยนดวย และในทางกฎหมาย นอกจากประเทศไทยจะละเมดกตการะหวางประเทศวาดวยเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม ในการขบไลชาวบานออกจากพนทปาแลว มประเดนทนาสงเกตเกยวกบสทธและเสรภาพของประชาชนซงรฐธรรมนญไดรบรองไวแลววา การจากดสทธและเสรภาพของบคคลหรอประชาชนในกรณนจะกระทาไดตองเปนไปตามทรฐธรรมนญกาหนดไว คอ ตองอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย และการจากดสทธและเสรภาพนตองเปนไปเพอการทรฐธรรมนญกาหนดไวเทานน อกทงการจากดสทธและเสรภาพนนจะจากดโดยกระทบกระเทอนสาระสาคญของตวสทธและเสรภาพนนไมได เมอรฐธรรมนญฯ กาหนดไวเชนน การจากดสทธและเสรภาพของประชาชนจง

จาเปนทจะตองเปนไปเพอการทรฐธรรมนญกาหนดไวเทานน เชน ในเรองของสทธในทรพยสนของบคคล รฐธรรมนญกาหนดวาสามารถจากดสทธใน

เรองนไดตามทกฎหมายบญญต จะเหนไดวา การจากดสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญจะกระทาไดมเงอนไขทสาคญประการหนงคอ รฐธรรมนญตอง

1 ตวอยางกรณของชาวบานแมหม จงหวดลาปาง ซงอยอาศยในพนทปามาตงแตป พ.ศ. 2383 กอนทจะมการประกาศเขตอทยานแหงชาตแจซอนในป พ.ศ. 2531 ทาใหชาวบานไมสามารถจะใชวถชวตแบบเดมได หรอในชวงป พ.ศ. 2529 กม

การบงคบใหชาวบานแถบภาคอสานโยกยายออกจากพนทปา การใหชาวบานยายทตงถนฐานไปอยทอนนนยอมกระทบ

ตอวถชวต การประกอบอาชพและคณภาพชวต


กาหนดวาใหกระทาได ซงเมอพจารณาเนอหาแหงบทบญญตในสวนสทธชมชน เหนไดวา การจากดสทธในสวนนรฐธรรมนญไมไดกาหนดวาใหกระทาได เมอนามาเปรยบเทยบกบสภาพปญหาจากขอเทจจรงขางตนทชมชนหรอชาวบานกลมทอาศยอยในพนทปากอนจะถกประกาศเปนเขตอทยานแหงชาตไมอาจใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตในพนทอทยานไดทงนเปนไปตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต พ.ศ. 2504 (โปรดดมาตรา 16 และมาตรา 17) ซงเปนกฎหมายจากดสทธ (ตามรฐธรรมนญ) ในกรณนไว ดงนน จงมประเดนทนาพจารณาวา หากรฐธรรมนญไมไดกาหนดใหจากดการใชสทธชมชนได โดยเฉพาะในการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตแมจะเปนการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตนนโดยตรงเพอการดารงชวตกตาม แตพระราชบญญตอทยานแหงชาตกลบกาหนดเรองของการคมครองและดแลรกษาอทยานแหงชาตทเปนการจากดสทธของชมชนในกรณดงกลาว ทาใหเกดประเดนทนาศกษาวาพระราชบญญตฉบบนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม หรอมกฎหมายอนใดทเปนการจากดสทธชมชนในเรองเกยวกบทรพยากรธรรมชาตอกบาง ซงอาจเปนกฎหมายทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญในสวนน

ประเดนขอเทจจรงเพมเตมเกยวกบกรณปญหาทดนในพนทปาหรอปญหาของชมชนทอาศยอยในปา ซงพบวามกรณทมการคกคามหรอลดรอนสทธและเสรภาพของประชาชนผอย

มากอนการประกาศเปนพนทปาจรง ดงจะเหนไดจากการทคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบหลกการ มาตรการและแนวทางแกไขปญหาทดนในพนทปาไม และใหดาเนนการตอไปไดตามมตคณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาต2 ซงกาหนดแนวทางการดาเนนการในเรองของการตรวจพสจน

และรบรองสทธการอยอาศยและ/หรอทากนไว โดยมการกาหนดเรองของการตรวจพสจนวาเปนผทอยอาศยมากอนการประกาศเปนพนทปาหรอไมดวย ในกรณนจงเปนกรณตวอยางทนาจะตองทาการศกษาสทธของกลมคนทอาศยอยในปาหรอชมชนทอาศยอยในปามากอนการประกาศเปนพนทปา ซงนอกจากจะถกลดรอนเสรภาพในการเลอกถนทอยอาศยแลว ยงถกจากดสทธการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและยงยนดวย

บทสรป ถงแมวารฐธรรมนญฯ จะไดรบรองสทธของชมชนในการใชประโยชนและมสวนรวมในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไวกตาม ซงเปนการรบรองสทธในเชงเนอหาแหงสทธ ในการใชสทธดงกลาวเพอการจดการทรพยากรธรรมชาตรวมกบรฐ พบวายงมปญหาขอขดของทางกฎหมายหลายประการ ไดแก การจดการทรพยากรธรรมชาตอยในอานาจหนาทของหลายหนวยงาน เนองจากโครงสรางของกฎหมายทมลกษณะแยกสวนเกดการทบซอนของอานาจหนาทในการจดการ การกระจายอานาจปกครองไปสทองถนยงไมสมบรณ เกดความสบสนระหวางองคกรผใชอานาจเดมกบองคกรทองถนผรบโอนอานาจ ทาใหเกดชองวางของการใชอานาจใน

การจดการทรพยากรในทองถน การใชสทธของชมชนในการมสวนรวมกบรฐในการจดการ บารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และการใชสทธของประชาชนในการมสวนรวม

ในกระบวนการประเมนผลกระทบสงแวดลอมโครงการหรอกจกรรมทอาจสงผลกระทบอยางรนแรง ยงไมมกฎหมายในระดบพระราชบญญตไมวาจะเปนกฎหมายวาดวยปาไม กฎหมายวาดวยทดน กฎหมายวาดวยสตวปา หรอกฎหมายวาดวย

สงแวดลอมกตาม ทบญญตรายละเอยด เงอนไข

2 มตคณะรฐมนตร เมอวนท 30 มถนายน 2541 (ปรากฏตามหนงสอสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ดวนทสด ท นร 0205/ว

8113 ลงวนท 10 กรกฎาคม 2541 เรอง การแกไขปญหาทดนในพนทปาไม)


และ/หรอวธการใชสทธของชมชนและประชาชนในการเขารวมจดการการใชประโยชนหรอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดงกลาวนนไวแตอยางใด จงควรทจะไดมการบญญตกฎหมายทกาหนดรายละเอยดของการใชสทธดงกลาวอน

เปนการรบรองสทธในเชงกระบวนการ เพอทชมชนและประชาชนจะไดใชสทธทางกฎหมายในการจดการรวมในทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามทรฐธรรมนญรบรอง


โครงการจดการทรพยากรชายฝง. (2548). คมอการจดการรวม. กรงเทพมหานคร.ชล บนนาค. (2552). แนวคดวาดวยการจดการทรพยากรรวม ประสบการณจากตางประเทศ และแนวคด

ในประเทศไทย. นนทบร: สานกงานปฏรป.ทรพยากรทางทะเลและชายฝง, กรม. (2556). คมภรทรพยากรทางทะเลและชายฝงของไทย. กรงเทพฯ:

สานกพมพกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง. นวต เรองพานช. (2542). การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ: รวเขยว. บรรจง นะแส และคณะ. (2545). การจดการทรพยากรธรรมชาตโดยชมชน: กรณศกษาจากชมชนชาว

ประมงพนบานภาคใต. กรงเทพฯ: โครงการจดการทรพยากรชายฝงภาคใต. บวรศกด อวรรณโณ. (2536). ขอสงเกตเชงกฎหมายและนโยบายทเกยวกบทรพยากรธรรมชาต สทธชมชน

การกระจายอานาจการจดการทรพยากร. กรงเทพฯ: สถาบนชมชนทองถนพฒนา.เพมศกด มกราภรมย. (2549). การจดการแกปญหาความขดแยงดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

โดยสนตวธ. กรงเทพฯ: สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม.เรวด ประเสรฐเจรญสข. (2552). สทธชมชน มตประมงพนบาน. กรงเทพฯ: มลนธเพอการพฒนาทยงยน.สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2548). เอกสารประกอบการอบรม เรอง

ชมชนกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ: โรงพมพสานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

อานนท กาญจนพนธ. (2543). พลวตรในการจดการทรพยากรกระบวนทศนและนโยบาย. กรงเทพฯ:

สานกงานกองทนสนบสนนการวจย.อรทย กกผล. (2554). คคดคมอการมสวนรวมของประชาชนสาหรบผบรหารทองถน. กรงเทพฯ: ส เจรญ

การพมพ.

National Research Council. (1986). Proceedings of the Conference on Common Property Resources Management. Washington, D.C.: National Academy Press.

Ostrom, E. (1999). Coping with tragedies of the commons. American Review of Political Science, 2: 493-535.

Plummer, R., Fitzgibbon, J. (2004). Co-management of Natural Resources: A Proposal Framework.

Environmental Management.

การพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร โดยใชการวจยเปนฐานDeveloping the Instruction of Educational Research Course for Learning Management Development Through Research-based Learning

ฤตนนท สมทรทย1

Ruetinan Samuttai1

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร โดยใชการวจยเปนฐาน และศกษาผลการเรยนรของผเรยนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา กลมเปาหมายประกอบดวย นกศกษาทเรยนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ภาคเรยนท 1 และ 2 ปการศกษา 2556 จานวน 153 คน เครองมอทใช ไดแก แผนการจดการเรยนร สอการสอน แบบบนทกพฤตกรรม บนทกหลงการสอน แบบสอบถามความคดเหนตอการสอน ใบงาน แบบทดสอบ วเคราะหผลการเรยนรจากชนงาน การทดสอบความร และพฤตกรรมการเรยนร แลวนาผลไปเทยบกบเกณฑ แจงนบความถของผเรยนทผานและไมผานเกณฑ วเคราะหขอมลโดยใชความถ รอยละและการวเคราะหเนอหา ผลการวจย พบวา 1. ผลการพฒนาการเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐาน พบวา สามารถพฒนาการจดการเรยนรไดอยางมระบบใน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 ขนวางแผน โดยการศกษาสภาพปญหา ความตองการ สาเหต เปาหมาย วธการแกปญหา นาขอมลมาออกแบบการจดการเรยนรทยอนกลบทเนนการใชวจยเปนฐานและการจดกจกรรมแบบ Active Learning แลวสรางเครองมอทใชในการจดการเรยนร ระยะท 2 ขนปฏบตและรวบรวมขอมล ดาเนนการปฏบตการสอน การวดผลการเรยนร รวบรวมขอมลเกยวกบการจดการเรยนรเพอนาไปสการปรบปรงในครงตอไป และระยะท 3 ขนทบทวนและประเมนผล ทาการประเมนขนตอนยอยทดาเนนการเรยนการสอนในแตละแผนไปปรบปรงแกไขการสอนในครงตอไป และนาผลจากการประเมนการสอนในภาคเรยนท 1/2556 มาปรบปรงและพฒนาการสอนใน ภาคเรยนท 2/2556 2. ผลการเรยนรของผเรยนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาในรายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) พบวาผเรยน จานวน 129 คน (รอยละ 84) มผลการเรยนรดานคณธรรมจรยธรรมใน

เรองการมวนย ความรบผดชอบ และผเรยน จานวน 126 คน (รอยละ 82) มความตรงตอเวลา เคารพกฎระเบยบและขอบงคบตางๆ ผานเกณฑทกาหนด โดยผานเกณฑในระดบสงรอยละ 82 และมผลการเรยนรดานความร ทกษะทางปญญา ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ และทกษะการ

1 ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาประเมนผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม1 Assistant Professor., Educational Evaluation and Research Program, Faculty of Education, Chiang Mai University

102 ฤตนนท สมทรทยการพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษา...

วเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศผานเกณฑขนตาทกาหนดไวรอยละ 81.70, 86.27, 98.04 และ 82.35 ตามลาดบ

คาสาคญ: การพฒนาการเรยนการสอน , การวจยเปนฐาน

Abstract

The research objectives were to develop an instructing process in Educational Research Course for learning development through research-based learning and to study learning outcomes according to the Thailand Qualifi cation Standard (TQF) course syllabus. The target group used in this study was 153 students who registered in an Educational Research course at the Faculty of Education, Chiang Mai University during 1st and 2nd semester in the academic year of 2013. The instruments used in this study were research-based instructing plans, students’ learning behavior form, instructor records after teaching , students’ attitude toward instructing, students’ assignments, and examination. Data was analyzed by computing frequency, percentage, and content analysis comparing it with set criteria. The results were summarized as follow: 1. Results of developing the instruction through research -based learning found that the instruction plans were able to systematically develop learning. There were three stages of operat-ing as follows: First stage: Planning, during this stage the students were researching the state of problems, needs, and objectives of development and problem solving methods. Then, import all data toward a backward design learning plan, according to research-based learning with active learning activities aligning with course objectives and TQF 3 students’ learning outcomes after the researcher designed learning instrument. Second stage: Act and Observe: in this stage the researchers taught and assessed the students according to the plan in order to collect learning arrangement data for next lesson adjustment. Third stage: Refl ect and Action, in this stage the

researcher assessed all steps of teaching to make changes in the next teaching. The research used the instruction assessment results from the fi rst semester to adjust instruction in the second semester in different aspects such as teaching text, media, and etc. 2. The results of students’ outcome according to Thailand Qualifi cation Standard (TQF3)

course syllabus found that 129 students (84%) earned learning outcomes in the aspect of ethical issues such as discipline, responsibility, punctuality and 126 students (82%) respect rules and regulations passed criteria at high level of 82.00 %, and in the aspect of knowledge as cognitive,

interpersonal relationship and responsibility, mathematical thinking, communication and informa-tion technology skills were at 81.70%, 86.27%, 98.04% and 82.35% respectively which passed set criteria.

Keywords: Developing the Instruction of Educational, Research-based Learning


บทนา

วชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร (100500) เปนวชาหนงในวชาชพคร กาหนดใหนกศกษาทเรยนในหลกสตรศกษาศาสตรบณฑตทกสาขาวชาตองเรยน โดยครสภา (2548,หนา 289) ไดกาหนดสาระความรตามมาตรฐานไวทงหมด 11 เนอหา คอ ทฤษฎ

การวจย รปแบบการวจย การออกแบบการวจย กระบวนการวจย สถตเพอการวจย การวจยในชนเรยน การฝกปฏบตการวจย การคนควา ศกษางานวจยในการพฒนากระบวนการจดการเรยนร การใชกระบวนการวจยในการแกปญหา และการเสนอโครงการเพอทาวจย โดยตองจดการเรยนการสอนใหผเรยนสามารถนาผลการวจยไปใชในการจดการเรยนการสอน และสามารถทาวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนและพฒนาผเรยน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ไดจดใหวชานเปน 3 หนวยกต 2 ชวโมงบรรยาย 1 ชวโมงปฏบตการ โดยกาหนดใหลงทะเบยนเรยนคกบวชาการเตรยมการปฏบตงานวชาชพคร (XXX498) ทเปนการเตรยมความพรอมกอนปฏบตการสอนในสถานศกษา และเปนวชาททาใหนกศกษาไดมโอกาสเขาไปศกษาบรบทของสถานศกษาเพอฝกวเคราะหปญหา หาสาเหต ตลอดจนไดทดลองหาแนวทางการแกปญหา และลงมอปฏบตการแกปญหาในชนเรยนภายใตการแนะนาและการดแลของอาจารยเพอใหการจดการเรยนการสอนในวชา

บรรลเปาหมายทกประการ จากผลการประเมนการสอนผานระบบออนไลน (สานกบรการเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเชยงใหม, 2556) ในป

การศกษาทผานมา พบวา เปนวชาทมเนอหาวชาจานวนมาก และเนนใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง ผสอนจงมงทจะใหผเรยนรเนอหาทงหมดโดยเนนการบรรยายความรเปนสวนใหญ ทาใหการจดการเรยนการสอนในวชานยงไมบรรลวตถประสงคเทาทควร การเรยนการสอนเปนไปอยางเครงเครยด

ทงผสอนและผเรยนไมมความสขในการเรยน ผเรยนกงวลวาเปนวชาทยากแกการเขาใจ ขาดความกระตอรอรนในการเรยนเนองจากตองเรยนเนอหาทฤษฎมาก ขาดความมนใจในการฝกปฏบตทาวจยในชนเรยนในการฝกประสบการณวชาชพ และจากผลการสารวจความตองการของผเรยนกอนการเรยนการสอน (ฤตนนท สมทรทย, 2556) พบวา ผเรยนตองการใหมรปแบบการสอนทหลากหลาย เนนการเรยนรจากการปฏบตมากกวาการบรรยาย มสอการสอน มการอธบาย ยกตวอยางประกอบอยางหลากหลาย ตองการใหมการชแนะแนวทางปฏบต เพอเสรมความถกตองจากอาจารย ตองการใหมกจกรรมในชนเรยนทงแบบกลมและแบบเดยว เพอใหเกดบรรยากาศสบาย สนกสนาน ไมเครงเครยด ผวจยจงไดทบทวนบรบทของการสอนปจจบนและเอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรเพอพฒนาผเรยนใหบรรลเปาหมายของหลกสตรดงกลาว แลวพบวาปจจบนเราอยในยคศตวรรษท 21 ซงเปนศตวรรษทการเปลยนแปลงในดานตางๆ เกดขนอยางรวดเรว สงผลใหการดาเนนการตางๆ ตองใชความรและศกยภาพในหลายๆ ดาน รวมทงหากเกดปญหาในการทางาน บคคลยอมตองสามารถแกไขปญหาไดอยางชาญฉลาดและทนทวงท ดวยเหตน คณลกษณะของบคคลในศตวรรษท 21 จาเปนตองมความรในดานตางๆ มความสามารถและทกษะในการทางาน การ

คด การแกปญหา โดยเฉพาะอยางยงความสามารถดานพทธพสย รวมทงตองมการรเทาทนเทคโนโลยทเจรญกาวหนาดวย ดงนนการจดการเรยนการ

สอนทจะพฒนาและสงเสรมใหผเรยนมคณลกษณะดงกลาวนน จาเปนตองมการปรบเปลยน เพอใหมความสอดคลองและเชอมโยงไดวาจะกอใหเกด

คณลกษณะของผเรยนทพงประสงค ซงไพฑรย สนลารตน (2556) เสนอวา ครไทยยคใหมในศตวรรษ

ท 21 ตองเปลยนบทบาทจากผถายทอดความรเปนผอานวยความร นอกจากน วจารณ พานช (2556) ยงแสดงความเหนวาครเพอศษยตองไมใช


แคมใจ เอาใจใสศษยเทานน ยงตองมทกษะในการ “จดไฟ” ในใจศษย ใหรกการเรยนร ใหสนกกบการเรยนร หรอใหการเรยนรสนกและกระตนใหอยากเรยนรตอไปตลอดชวต ครจงตองยดหลก “สอนนอย เรยนมาก” หรอพดใหมวาครตองไมสอน แตตองออกแบบการเรยนร และอานวยความสะดวกในการเรยนร ใหนกเรยนเรยนรจากการเรยนแบบลงมอทา (Active Learning) แลวการเรยนรกจะเกดจากภายในใจและสมองของตนเอง ดงนนอาจกลาวไดวา การศกษาเปลยนมาใหความสาคญกบ “การเรยน” มากกวา “การสอน” จากหลกการและแนวคดดงกลาว นกการศกษาจงไดพฒนาแนวทางในการจดกจกรรมทเออประโยชนสงสดใหแกผเรยน ซงการเรยนทใชการวจยเปนฐาน (Research-based Learning หรอ RBL) กเปนวธการหนงทมงเนนทกษะกระบวนการคนควาพฒนา การคดวเคราะหและบรณาการเนอหาความร (เสาวภา วชาด, 2554)จากความสาคญของวชา ปญหาทเกดขนกบการเรยนการสอนทผานมา และจากการทบทวนเอกสาร

ทเกยวของกบการเรยนการสอนในยคปจจบนดงกลาว ผวจยในฐานะผสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร จงเหนวาควรมการปรบเปลยนกระบวนการจดการเรยนการสอน เปลยนจากการบรรยายเปนหลก มาเปนผกากบ/ผจดการใหผเรยนไดเรยนรจากแหลงตางๆ ทจะชวย

ใหเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงจะเนนผลการเรยนรททาใหเกดความเขาใจทคงทนมากกวาโดยเนนผเรยนเปนสาคญ ทาใหผเรยนสนใจและเรยนอยางมความสข ไมเครงเครยด แตตองสามารถทาใหผ

เรยนบรรลวตถประสงคของวชา โดยเหนวาวธการสอนแบบใชวจยเปนฐาน นาจะเหมาะทจะนามาใชในการจดการเรยนการสอนวชาดงกลาว


การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1. พฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร โดยใชการวจยเปนฐาน 2. ศกษาผลการเรยนรของผเรยนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา ตามรายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) การวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร

วธการวจย

กลมเปาหมาย คอ นกศกษาท ลงทะเบยนเรยนวชา 100500 การวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ในภาคเรยนท 1 และ 2 ปการศกษา 2556 ทผวจยเปนผสอน จานวน 153 คน มาจากทกสาขาวชาทเปดสอนในคณะฯ จานวน 15 สาขาวชา

ขนตอนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยในชนเรยนททาควบคไปกบการจดการเรยนการสอน โดยใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการทประกอบดวย 4 ขน

ตอนคอ ขนวางแผน (Plan) ขนลงมอปฏบตตามแผน(Action) ขนสงเกตและรวบรวมขอมล (Ob-serve) และขนสะทอนผลปฏบตการ (Refl ect) เพอ

วางแผนการสอนครงตอไป หรอ P-A-O-R โดยโดยปรบวงจรดงกลาวเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 ขนวางแผน (Plan) 1.1 การวางแผนการพฒนาโดยศกษาขอมลพนฐานของผเรยน กาหนดเปาหมาย และวธ

การในการพฒนา 1.2 การวางแผนปฏบตการจดการเรยนรและดาเนนการเกยวกบเครองมอทใชในการจดการ

เรยนร


ระยะท 2 ขนปฏบตและรวบรวมขอมล (Act and Observe) ประกอบดวย การปฏบตการสอน การวดผลความร-ความเขาใจและการใหขอมลยอนกลบเกยวกบการจดการเรยนการสอน ระยะท 3 ขนทบทวนและประเมนผล (Refl ect) หรอปฏบตการปรบปรงแกไข (Action) โดยทาการประเมนขนตอนยอยทดาเนนการเรยนการสอนในแตละแผนเพอนาไปปรบปรงแกไขแผนการสอนครงตอไปใน ระยะท 1 ขนการวางแผนปฏบตการจดการเรยนร จากนนวงจรกจะเคลอนตอไปยง ระยะท 2 ขนปฏบตและรวบรวมขอมล ถง ระยะท 3 ขนทบทวนและประเมนผล และกลบไปยงระยะท 1 ขนวางแผน โดยวงจรจะซาๆ วนเวยนไปจนกวาจะจบทกบทเรยน เครองมอทใชในการวจย เครองมอแบงเปน 2 ประเภท ไดแก 1. เครองมอทใชในการพฒนาการเรยนรไดแก แผนการจดการเรยนรทใชการวจยเปนฐาน สอการสอน ไดแก การจดตงกลม Facebook คลปบรรยายความรผาน YouTube ไฟลเอกสารประกอบการสอนแยกเปนบทเรยนตามเนอหายอย 13 บทเรยน ไฟลเอกสารประกอบการบรรยาย PowerPoint 2. เครองมอทใชในการเกบขอมลเกยวกบผลของการจดการเรยนร ไดแก

2.1 แบบบนทกพฤตกรรมการตรงตอเวลาในการเขาชนเรยน แบบบนทกพฤตกรรมการตรงตอเวลาในการสงงาน แบบบนทกการมสวนรวมในการเรยนการสอน แบบบนทกการใหคะแนนการนาเสนอขาวหนาชน

2.2 ใบงาน ใชในการมอบหมายงานใหผเรยนไดฝกปฏบตในเนอหา ไดแก ใบงานการคนควางานวจย ใบงานสารวจสภาพและ

ปญหาการจดการเรยนการสอนในโรงเรยนทไดไปเตรยมความพรอมกอนปฏบตการสอน ใบงานการคนควานวตกรรมทจะนามาใชในการแกปญหา ใบ

งานเขยนโครงรางงานวจยเพอพฒนาการเรยนรในโรงเรยนทไดไปเตรยมความพรอมกอนปฏบตการสอน และใบงานการเขยนรายงาน 2.3 แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจดการเรยนการสอน 2.4 แบบทดสอบความรทผวจยเปนผสรางขนและหาคณภาพดานความตรงเชงเนอหา ความตรงเชงโครงสรางและอานาจจาแนกแบบองเกณฑ การเกบรวบรวมขอมล ผวจยลงมอปฏบต เกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง จากการสงเกตพฤตกรรมผเรยน และชนงานระหวางการเรยนการสอน แบบทดสอบ แบบสอบถาม แบบบนทกความกาวหนา และแบบประเมนการสอนเปนระยะๆ การวเคราะหขอมล 1. วเคราะหผลการเรยนรจากชนงาน ผลการวดความรจากแบบทดสอบ ผลการปฏบตงาน แบบฝกหด แลวนาผลไปเทยบกบเกณฑ ทาการแจงนบความถของผเรยนทผานและไมผานเกณฑ 2. วเคราะหเนอหาจากบนทกหลงการสอนของคร บนทกการสงเกตการปฏบตงาน/ กจกรรม การสงเกตพฤตกรรม การสะทอนความรสกของผเรยนจากแบบสอบถามโดยการจดประเภทแยกแยะเปนหมวดหม และสรปเปนภาพ

รวม ผลการวจย แบงเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร โดยใชการวจยเปนฐาน ม 3 ระยะ สรปผลได ดงน ระยะท 1 ขนวางแผน (Plan) เรมจาก 1.1) การศกษาสภาพปญหา ความตองการ สาเหต

เปาหมายของการพฒนาวธการแกปญหาจากแบบสารวจขอมลนกศกษา การสงเกตพฤตกรรม การซกถามผเรยนในสปดาหแรกของการเรยนการสอน


1.2) นาขอมลทไดมาวางแผนปฏบตการเรยนร โดยออกแบบการเรยนรแบบยอนกลบ (Backward Design) ทประกอบดวย 3 ขนตอน คอ ขนท 1 การออกแบบหนวยการเรยนร โดยการกาหนดเปาหมายหรอผลลพธการเรยนร ขนท 2 การกาหนดหลกฐานทยอมรบวาผเรยนมความร ความสามารถตามทกาหนดไว ขนท 3 การออกแบบการเรยนรทเนนการใชวจยเปนฐานและการจดกจกรรมแบบ Active Learning โดยศกษาวตถประสงคของวชา และผลการเรยนรของผเรยนตาม มคอ. 3 ทไดกาหนดผลการเรยนรของนกศกษาไว 5 ดาน คอ 1) คณธรรม จรยธรรม 2) ความร 3) ทกษะทางปญญา 4) ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ และ 5) ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ แลวนามาออกแบบการจดการเรยนรใหครอบคลมเนอหาวชา ซงวชานมลกษณะเปนทงวชาทบรรยายควบคกบการปฏบต โดยเปนชวโมงบรรยาย 2 หนวยกต (30 ชวโมง) และฝกปฏบต 1 หนวยกต

(60 ชวโมง) กาหนดการสอนครงละประมาณ 1.30 ชวโมง แลวจดทากาหนดการสอนและสรางเครองมอทใชในการจดการเรยนร ระยะท 2 ขนปฏบตและรวบรวมขอมล (Act and Observe) โดยการนาขอมลทไดจากในระยะท 1 นามาปฏบตการสอนและศกษาผลการ

เรยนรของผเรยน โดยในการปฏบตการสอน มการดาเนนการตามกาหนดการสอน ในระหวางสอนมการเกบขอมลพฤตกรรมของผเรยน กจกรรมการเรยนการสอน สอการเรยนการสอน ใบงาน หรอ

แบบฝกหดทใชในแตละคาบวาใชไดดหรอบรรลตามจดประสงคหรอไม มสวนไหนทดสามารถนาไปใชในคราวตอไป หากพบปญหาหรออปสรรคกทาการ

บนทกขอมลเพอนาไปปรบปรง โดยขอมลสวนหนงไดมาจากการใหผเรยนตอบแบบสอบถามเกยวกบ

การจดกจกรรมการเรยนร และในการสอนครงตอไปจะพจารณาผลทไดจากการสอนในบททผานมา เนอหาทจะเรยนในแตละคาบ กจกรรมการเรยน

การสอนทเนนการเรยนรของผเรยน การใหงาน สออปกรณทจะตองใชประกอบการสอน เวลาทจะสอน รวมทงการนาเขาสบทเรยนและการจบบทเรยน มาปรบวธการจดการเรยนร มการศกษาผลการเรยนรของผเรยน ยดตามวตถประสงคของวชา 8 ขอ คอ เพอใหนกศกษาสามารถ 1) อธบายถงทฤษฎ รปแบบ ระเบยบวธ และเทคนคการวจยทางการศกษาได 2) ออกแบบการวจยการศกษาได 3) วเคราะหความสาคญของการใชกระบวนการวจยเพอแกปญหาการจดการเรยนการสอนได 4) ประยกตระเบยบวธวจยเขากบการพฒนาการจดการเรยนการสอนได 5) จดทาโครงการวจยในชนเรยนเพอพฒนาการเรยนการสอนและพฒนาผเรยนได 6) ปฏบต การวจย เขยนรายงานวจย และนาเสนอผลการวจยได 7) วพากษ และนาผลงานวจยไปใชในการพฒนาการเรยนการสอนและพฒนาผเรยนได 8) ตระหนกในจรรยาบรรณนกวจยและกฎหมายทเกยวของ และตาม มคอ. 3 ระยะท 3 ขนทบทวนและประเมนผล (Refl ect) หรอปฏบตการปรบปรงแกไข (Action) โดยทาการประเมนขนตอนยอยทดาเนนการในแตละแผนเพอนาไปปรบปรงแกไขแผนการสอนครงตอไปโดย ทาการเกบมาทกขนตอนไปปรบแผนในขนท 1.2 จากนนวงจรกจะเคลอนตอไปยง 2.1 ถง ระยะท 3 และกลบไปยงระยะท 1 โดยวงจรจะซาๆ วนเวยนไปจนกวาจะจบทกบทเรยน จากผล

การประเมนการจดการเรยนการสอนในภาคเรยนท 1/2556 ผวจยไดนามาปรบปรงและพฒนา เพอนาไปใชในการจดการเรยนการสอนในภาคเรยนท 2/2556 ดงน ดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน

พบวา นกศกษาตองการใหจดทาเอกสารประกอบการสอนเปนรปเลม เพอจะไดนาไปศกษากอนและหลงเรยนได และตองการใหผสอนใหไฟลเอกสาร

ประกอบการสอนกอนเรยน เพอจะไดไมตองกงวลวาจะจดไมทน และจะไดศกษากอนเขาชนเรยน


ดานสอประกอบการเรยนการสอน พบวา นกศกษาตองการใหจดทาคลปบรรยายความร ผสอนจงไดนามาปรบปรงพฒนาดานเอกสารประกอบการเรยนการสอน โดยจดทาคลปบรรยายความรผาน YouTube และทาไฟลเอกสารใน Fa-cebook กลม เพอใหผเรยนสามารถศกษาไดกอนเขาชนเรยนและสามารถทบทวนไดนอกเวลาเรยน ในหวขอหลกๆ ไดแก เทคนคการไดกลมตวอยาง เครองมอวจย การสรางและหาคณภาพเครองมอ การวเคราะหขอมล การเขยนรายงานและนาเสนอผลการวจย การประเมนคณภาพงานวจย ตอนท 2 ผลการเรยนรของผเรยนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา ตามรายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) วจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร ผลการเรยนรของผ เ รยนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาในรายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) จากแบบบนทกพฤตกรรมการตรงตอเวลาในการเขาชนเรยนโดยการเชคชอ แบบบนทกพฤตกรรมการตรงตอเวลาในการสงงาน แบบบนทกการมสวนรวมในการเรยนการสอน แบบบนทกการใหคะแนนการนาเสนอขาวหนาชน พบวา ผเรยน จานวน 129 คน คดเปนรอยละ 84 มผลการเรยนรดานคณธรรมจรยธรรมในเรองการมวนย ความรบผดชอบ และผเรยน จานวน 126 คน คดเปนรอยละ 82 มความตรงตอเวลา เคารพกฎ

ระเบยบและขอบงคบตางๆ ผานเกณฑทกาหนด โดยผานเกณฑในระดบสงรอยละ 82 และมผลการเรยนรดานความร ทกษะทางปญญา ทกษะความ

สมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ และทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ผานเกณฑขนตาทกาหนด

ไว รอยละ 81.70, 86.27, 98.04 และ 82.35 ตามลาดบ ผลการเรยนรของผเรยนดานความร จากการใหผเรยนประเมนตนเองกอนเรยนและหลงเรยนเกยวกบความรความเขาใจเนอหาในแตละบทเรยน พบวา ผเรยนประเมนตนเองวาหลงจาก

ไดรบการจดการเรยนร ทาใหมความรความเขาใจในเนอหา ดขนกวากอนเรยนทกเนอหา โดยเฉพาะหวขอการกาหนดปญหาในการวจย การสรางเครองมอวจย การเกบรวบรวมขอมล การเขยนรายงานและการนาเสนอผลการวจย มความรความเขาใจมากทสด ผลการเรยนรของผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยนตามเกณฑการประเมนผลการเรยนรรายวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร พบวา ผเรยนจานวน 137 คน คดเปนรอยละ 89.54 มผลสมฤทธทาง การเรยนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร ในระดบด (เกรด B ขนไป) โดยมผเรยนถงรอยละ 93.46 ทมผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑขนตาทกาหนดเปนเปาหมาย (เกรด C ขนไป)ของการวจยครงน ผลการสะทอนคดของนกศกษาทมตอการจดการเรยนการสอนและขอเสนอแนะทตองการใหปรบปรง สรปดงน กอนเรยน นกศกษามความวตกกงวลวานาจะเปนวชาทเขาใจยาก เนอหาทฤษฎมาก ซบซอน ยงยาก ไมมนใจวาจะทาไดเพราะตองมการปฏบตการวจยในชนเรยนจรงแตเมอเรยนแลวพบวาเปนวชาททาใหไดเรยนรเกยวกบการทาวจยเพอแกปญหาในชนเรยน ไมยากอยางทกงวล ทาใหรวาการทาวจยในชนเรยนมประโยชนในการ

พฒนาการเรยนการสอนและชวยพฒนาผเรยนทมปญหาไดอยางมาก ดานการจดการเรยนการสอนเหนวามรป

แบบการจดการเรยนการสอนทหลากหลาย ผเรยนไดมสวนรวม มกจกรรมหลากหลายทงเดยวและกลม ทาใหเกดบรรยากาศในการเรยนทสนกสนาน

ไดลงมอปฏบตการวจยจากสถานการณจรง ไดฝกการคนควาดวยตนเองนอกหองเรยน ฝกทกษะการสบคนขอมล ไดเรยนรจากเอกสารงานวจยทผอนไดทามาแลว ไดรวมแลกเปลยนเรยนร ไดแลกเปลยนแสดงความคดเหนระหวางเพอนรวมกระบวนวชา


ดานผสอน เหนวาอาจารยผสอนไดทมเทแรงกายแรงใจในการสอนมาก มการเรยนภายใตบรรยากาศไมเครงเครยด จดกจกรรมในชนเรยนไดอยางเหมาะสม มการสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมในกจกรรมการเรยนการสอน ถายทอดความรไดอยางชดเจนแมนยาเปนขนตอนยกตวอยางทาใหเขาใจ มการตรวจใหขอคดเหนสะทอนกลบ ตดตามความกาวหนาของนกศกษาในการทาวจยอยางตอเนอง ใหคาแนะนาปรบปรงแกไขเปนระยะ ดานกจกรรมการนาเสนอขาว ผเรยนเหนวาทาใหไดตดตามขาวสาร สถานการณในปจจบน และอาจารยมการสอดแทรกดานคณธรรมจรยธรรมในกจกรรมการนาเสนอและวพากษขาวเกยวกบคณธรรม จรยธรรมวชาชพครและจรรยาบรรณนกวจย ไดฝกคดวเคราะห คดสะทอนประสบการณตางๆ ทไดรบจากขาวสารในชวตประจาวน ฝกการใชเหตผลเชงจรยธรรม ซงจะเปนการเสรมสรางใหผเรยนเกดความการตระหนกในคณคาและคณธรรม

จรยธรรมสาหรบคร เสยสละ ซอสตยสจรต มจรรยาบรรณทางวชาการและวชาชพคร ดานการตดตอสอสาร ผเรยนเหนวามการตดตอสอสารกบผเรยนไดอยางมประสทธภาพมากทสดวชาหนง เพราะมการแจงขาวสารใหผเรยนทราบ มคาแนะนาดๆ ใหกบผเรยนอยางสมาเสมอทงในหองเรยนและใน Facebook กลม มการนาตวอยาง เอกสาร สอ ใบงาน ฯลฯ ลงใน Facebook

สวนขอเสนอแนะทตองการใหปรบปรงในการจดการเรยนการสอนครงตอไป ไดแก ตองการใหมตวอยางของงานวจยในชนเรยนแยกเฉพาะตามสาขาทนกศกษาเรยน เพอจะไดเหนตวอยางทตรงกบสาขาตวเอง จะไดเกดความเขาใจไดชดเจน ตองการใหเพมระยะเวลาในการฝกปฏบตเกบขอมล ควรเพมการสอนเกยวกบโปรแกรมทใชในการวเคราะหขอมล การใชสถตในการวเคราะหขอมล


ผลการวจยขางตน สามารถอภปรายไดดงน 1. ดานการพฒนาการเรยนการสอนวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนรทเนนการใชวจยเปนฐานและการจดกจกรรมแบบ Active Learning โดยใชรปแบบการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนครงนสามารถพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรตามวตถประสงคของรายวชา กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา ตามรายละเอยดของรายวชา (มคอ.3) ทงนอาจเปนเพราะ การจดการเรยนรโดยใชการวจยเปนฐาน ทใชการวจยเปนสวนหนงของการเรยนร ผเรยนจะไดรบการพฒนาการจนเกดทกษะการใชการวจยในการแสวงหาความร เรยนรทฤษฎ แนวคด หลกการและขอคนพบทมความหมาย รจกวเคราะหปญหา การวางแผนการแกปญหาหรอการพฒนา การเกบรวบรวมขอมล การสรปผลและนาผลการวจยไปประยกตใช (อารง จนทวานช, 2548, หนา 8-10) ทาใหผเรยนสามารถผลตผลงานวจยได แมจะเปนงานวจยชนเลกๆ แตผเรยนกไดลงมอปฏบตดวยตนเองทกขนตอน และแมบางงานวจยอาจจะยงมจดออนหรอความไมสมบรณอยบาง แตอยางนอยกไดผานการตรวจสอบจากผสอน และอาจารยในสาขาฯ ทาใหผเรยนมความมนใจในการทาวจย (ทศนย บญเตม, 2546) ในตอนทจะออกไปฝก

ประสบการณวชาชพครตอไป และจากการศกษา

ครงนทพบวาผเรยนประเมนตนเองวามความรความเขาใจในเนอหาของวชาดขนกวากอนเรยนทกเนอหา โดยเฉพาะหวขอการกาหนดปญหาใน

การวจย การสรางเครองมอวจย การเกบรวบรวมขอมล การเขยนรายงานและการนาเสนอผลการวจย ซงสอดคลองกบ จฑา ธรรมชาต (2552) ทไดทาการวจยและพฒนาการจดการเรยนรแบบใชวจยเปนฐานในรายวชาการวจยทางการศกษาและพบวาผเรยนมผลการเรยนรทพฒนาขน และสอดคลอง


กบ วสาลกษณ สทธขนทด (2556) ทไดจดการเรยนรแบบใชวจยเปนฐานในรายวชาระเบยบวธวจยทางธรกจ พบวา ชวยพฒนาทกษะการตดสนใจการวางแผนการทางานอยางระบบ และการไดลงมอทาวจยทาใหผเรยนเขาใจระเบยบวธวจยไดดและการจดการเรยนรครงนใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการในชนเรยน ทาใหกระบวนการจดการเรยนรของผสอน มความเปนวชาชพและมความเปนศาสตรในวธวทยาของการจดการเรยนรมากขน ซงสอดคลองกบ พมพนธ เดชะคปต (2551) ทไดกลาววา การวจยเชงปฏบตการในชนเรยน จะทาใหผเรยนมการเรยนรทมคณภาพและประสทธภาพยงขน ชวยใหครมวถชวตการทางานอยางเปนระบบ เหนภาพของงานตลอดแนว มการตดสนใจทมคณภาพ ชวยพฒนาไปสความเปนครมออาชพ (Professional Teacher) ชวยทาใหเกดการพฒนาทงตวผเรยนและผสอนอยางตอเนอง ถาผสอนบรณาการทาการวจยปฏบตการในชนเรยนในระบบการเรยนการสอนไดอยางถกตอง ผสอนจะสามารถเรยนรอยางถกตองและสามารถเปลยนแปลงและพฒนาแนวคดและแนวปฏบตของตนเองใหสามารถปฏบตงานสอนเพอสงเสรมสนบสนนการเรยนรของผเรยนแตละคนและทกๆ คนไดอยางสรางสรรค มประสทธผลและประสทธภาพเกดความสาเรจทงดงามและเปนรปธรรมอยางครมออาชพ และสอดคลองกบงานวจยของ รฐวชญ สารเทพ และ

สนทรา โตบว (2557) ทไดพฒนาการจดการเรยนการสอนหลกสตรทองถน โดยใชกระบวนการวจยปฏบตการในการสงเกตปญหาและวางแผนเพอ

ปรบปรงแกไขกจกรรมการเรยนการสอนซงสงผลใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดรบการปรบแกอยางมประสทธภาพ สงผลใหผเรยนสามารถ

พฒนาชนงานของตนเองไดดขน มพฒนาการทางดานความสามารถในการคดสรางสรรคจนอยในระดบดขนไปทกคนมความสามารถในการสอสาร ความรวมมอในการทางาน และความมงมนในการทางาน โดยสอดคลองกบหลกการจดการศกษา

ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ในหมวด 4 มาตรา 24 (5) วา “สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอานวยความสะดวก เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร” (สานกงานปฏรปการศกษา, 2545) เพอพฒนาคณภาพของผเรยนและเพอใหผเรยนเกดการเรยนรสามารถใชกระบวนการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรมากขน อกทงในการจดกจกรรมแบบ Active Learning และจดการเรยนรในรปแบบตางๆ ทสอดคลองกบผลการเรยนรทตองการและเนอหาวชา เชน การจดการเรยนรแบบ Jigsaw, Flipped Classroom และ Concept mapping เปนตน ทาใหผเรยนไมเบอ และมความสขกบการเรยนเกดเจตคตทดตอวชา สอดคลองกบการถอดความในหนงสอ Student Engagement Techniques : A Handbook for College Faculty ทเขยนโดยศาสตราจารย Elizabeth F. Barkley แหง Foothill College รฐแคลฟอรเนยสหรฐอเมรกาของ วจารณ พานช (2556) ทวา องคประกอบสาคญทสด 2 อยางของ ผเรยนสนกกบการเรยน คอ แรงบนดาลใจ กบ การเรยนแบบทผเรยนลงมอปฏบต นกการศกษาบางคนบอกวา เมอเรยนภายใตปจจยสาคญ 2 ประการนจะเกดการเปลยนแปลงภายใน

ตวผเรยน ทเปนการเปลยนแปลงขนพนฐาน หรอเกดการเปลยนแปลงเชงคณคา 2. ดานผลการเรยนรของผเรยนตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา ทพบวาผ

เรยนมากกวารอยละ 80 มผลการเรยนผานเกณฑในระดบสง ทงนอาจเนองมาจากการออกแบบการจดการเรยนรแบบยอนกลบทาใหผสอนสามารถ

วางแผนการจดการเรยนร ไดสอดคลองและครอบคลมผลการเรยนรทคาดหวงของรายวชา เปนการออกแบบการจดการเรยนรทเรมจากคดทกอยางใหจบสนสดจากนนจงเรมตนจากปลายทางทผลผลตทตองการ แลวจงวางแผนการเรยนการ


สอนในสงทจาเปนใหกบผเรยนเพอเปนเครองมอทนาไปสการสรางผลงานหลกฐานแหงการเรยนรนนได สอดคลองกบผลการศกษาของ รตตกาล กอนแปง (2555) ทศกษาการจดการเรยนรดวยการออกแบบยอนกลบแลวพบวากจกรรมการเรยนรแบบยอนกลบทเปดโอกาสใหผเรยนไดคด วเคราะห และลงมอทาในทกขนตอนสงผลใหนกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนทดขน นอกจากนนการเปดโอกาสให นกศกษาไดลงมอกระทายงเปนสงสาคญทจะทาใหนกศกษาไดเกดการเรยนรทมประสทธภาพเพมขน อกทงการจดการเรยนการสอนทผสอนใหขอมลยอนกลบอยเสมอ การทาใหผเรยนทราบผลการกระทา หรอ ความกาวหนาของตนเองหลงจากทากจกรรมเพอเปนแนวทางในการแกไขขอบกพรอง และเปนแรงจงใจ ชวยใหผเรยนเกดการเรยนรเพมมากขนและเพมประสทธภาพในการทากจกรรมครงตอไป สอดคลองกบแนวคดของ Shute (2008) ทกลาววา ขอมลยอนกลบเปนปจจยสาคญในการสรางแรงจงใจสาหรบการเรยนรและสงผลใหผเรยนไดพฒนาความรและทกษะตามเปาหมายทกาหนดไว การเรยนรทมประสทธภาพทสดนนผเรยนจะตองมปฏกรยาตอบสนอง และมการเสรมแรง การทผสอนใหขอมลยอนกลบทนทตอการตอบสนองของผเรยนจะทาใหผเรยนมแรงจงใจในการเรยน ทงนผลยอนกลบมสวนสาคญในการเรยนรเพราะจะทาใหผเรยนไดแกไขขอผดพลาด

และเกดการเรยนรทมประสทธภาพทดขน ประกอบกบมการนาเอาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนการสอน เชน การจดตง Facebook กลมหองเรยน

การจดทาสอการสอนคลปบรรยายความรผาน YouTube และทาไฟลเอกสารโพสตใน Facebook กลม ทาใหมชองทางในการตดตอสอสารไดอยาง

มประสทธภาพ เกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางผสอนกบผเรยนและระหวางผเรยนดวยกนเอง ผเรยนสามารถศกษาเอกสารประกอบการเรยนไดกอนเขาชนเรยนและสามารถทบทวนไดนอกเวลาเรยน เปนการตอบสนองความตองการและลกษณะ

ของนกศกษาในศตวรรษท 21 ท ประสทธ วฒนาภา (2557) สรปไววา เปนผลจาก Internet และ Computer-Enabled Technologies ทาใหเรยกนกศกษาปจจบนวา “Net Generation Learners” “Millennial Student” “Generation-Y” หรอ “Digital-Natives” ทม Technology skill สงแต Community skill ตา สามารถทากจกรรมหลายอยางไดพรอมๆกนแตสมาธในการทาแตละกจกรรมสน มกใชเสยงและรปภาพ ในการสอสารแทน Text ใช Internet เปน Universal Source of Information มความเชอมโยงกนระหวาง Entertainment และ Educa-tion รจกการบรหารจดการขอมล สามารถรบขอมลจานวนมากได ถนดการทางานเปนทม ชอบความยดหยนคลองตว มความอดทนตา ชอบทาทายกฎระเบยบ เนนผลของงานมากกวาวธการ ชอบเรยนรผานกจกรรมทมองเหน เคลอนไหว หรอจบตองได มากกวาการอานหรอการฟงชอบเรยนรสงทมประโยชนกบตน และชอบพสจนของตน มความมนใจวาสามารถทาสงตางๆได มความกระตอรอรน และทะเยอทะยานสง ดงนนการนาเอาเทคโนโลยมาใชในการจดการเรยนรครงนจงสงผลตอผลการเรยนรของผเรยนเปนอยางด


ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช 1. จากการวจยท พบวา การเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐานสามารถพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา ดงนนคณะวชาตางๆ ในสถาบน

อดมศกษาควรสนบสนนใหผสอนไดใชรปแบบการสอนดงกลาวในการจดการเรยนการสอน เพอใหผเรยนสามารถแกปญหาหรอพฒนาการเรยนรดวยตนเอง สงผลใหมการเรยนรทมประสทธภาพสอดคลองกบความตองการของสงคมโลกในศตวรรษท 21


2. จากผลการวจยทพบวา การจดการเรยนรทตอบสนองความตองการของผเรยน ทาใหผเรยนสนใจและตงใจเรยน ดงนนกอนดาเนนการสอน ผสอนควรมการสารวจความตองการ ความสนใจ ความคาดหวง ตลอดจนเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการวางแผนการจดการเรยนร 3. จากการสะทอนคดของนกศกษาท

ไดรบการจดการเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐานในครงนทบอกวา สงทชอบมากทสด คอ การจดกจกรรมการเรยนการสอนทมความหลากหลายทาใหการเรยนการสอนมความสนกสนาน ดงนนหากอาจารยผสอนในสถาบนระดบอดมศกษาจะนาแนวคดการจดกจกรรมดงกลาวไปใชในการจดการเรยนการสอนของตนเอง ควรมทงกจกรรมเดยวและกลม เพอเปนการสรางสมพนธอนดระหวางสมาชกในกลม เพอใหผเรยนทมาจากตางสาขาไดทาความคนเคยกน ยอมรบซงกนและกน ซงจะชวยใหสมาชกในกระบวนวชาเกดความกลาทจะแสดงความคดเหนและแลกเปลยนเรยนรรวมกนมากขน ซงจะสงผลใหการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน

4. เน องจากการเรยนการสอนในวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร ผเรยนทกคนตองฝกปฏบตทาวจยฉบบจว (Baby Research) เพอแกปญหาหรอพฒนาการจดการเรยนรในสาขาวชาของตนในสถานททผเรยนไปเตรยมฝกสอนจรง ดงนนผสอนควรสราง

บรรยากาศความเปนกนเองระหวางผสอนและผเรยน จดสรรเวลาเพอเปดโอกาสใหนกศกษาไดซกถาม ตดตามใหขอเสนอแนะนกศกษาตงแตขนตอน

การเขยนโครงรางวจย ไปจนถงการดาเนนการวจยจนเสรจสน รวมทงใหขอเสนอแนะอนๆ ทจะเปนประโยชนตอผเรยนในวชาชพทางดานคร เพอใหผเรยนสามารถนาไปประยกตใชในการฝกปฏบตการสอนและการทางานไดอยางแทจรง

5. จากผลการวจยในครงน ผเรยนไดมขอเสนอแนะวาตองการใหมตวอยางของงานวจยในชนเรยนแยกเฉพาะตามสาขาทนกศกษาเรยน

เพอจะไดเหนตวอยางทตรงกบสาขาของตวเอง และตองการใหเพมระยะเวลาในการฝกปฏบตการวจย ดงนนผสอนควรนาขอเสนอแนะดงกลาวไปปรบปรงการจดการเรยนรในภาคการศกษาตอไป 6. ในการวจยครงน ผวจยไดนารปแบบการพฒนาการเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐานมาใชกบวชาการวจยทางการศกษาเพอพฒนาการจดการเรยนร ซงเนอหาสาระมความเกยวของกบกระบวนการวจยโดยเฉพาะอยแลว จงสามารถจดการเรยนรพรอมกนไดทงในสวนของเนอหารายวชาและทกษะการเรยนรตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา หากผสอนทานใดสนใจทจะนารปแบบการจดการเรยนรนไปประยกตใชกบวชาอนๆ ควรมการวางแผนการจดการเรยนรอยางรอบคอบ และอาจมการปรบเปลยนกระบวนการบางขนตอนใหเหมาะสมกบบรบทการเรยนรและสภาพการเรยนร เพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคของวชา 7. การนารปแบบการพฒนาการเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐานไปใชในการเรยนการสอนในวชาอนๆ หรอกบนกศกษากลมอนๆ ควรมการปรบเพอใหเขากบสภาพของผเรยนและลกษณะของวชา เพราะวาปญหาของผเรยนทเกดจากการเรยนการสอนในแตละชนแตละระดบหรอทองถนนนมความแตกตางกน ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป

1. ควรมการทาวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐานในรปแบบตางๆ ในวชาทางการศกษาวชาอนๆ ในระดบอนๆ ใหกวางขวางยงขน โดยเฉพาะในระดบอดมศกษา เพอจะไดเปนการพฒนาทงผสอนและผเรยนใหมประสทธภาพ 2. ควรมการวจยเพอพฒนาทกษะการเรยนรตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา

โดยใชรปแบบการจดการเรยนรหรอรปแบบการวจยแบบอนๆ


3. ควรพฒนารปแบบการเรยนรแบบผสมผสานโดยใชการวจยเปนฐานเพอพฒนาทกษะวชาชพคร สาหรบนกศกษาคณะศกษาศาสตร หรอครศาสตร

4. ควรมการวจยเพอตดตามผลจากการพฒนาการเรยนการสอนโดยใชการวจยเปนฐาน หลงจากทนกศกษาเรยนวชานไปแลววาไดนาความรจากการเรยนไปใชไดผลอยางไรในการทาวจยเพอฝกประสบการณวชาชพคร


ครสภา. (2548). “ขอบงคบครสภาวาดวยมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2548” ราชกจจานเบกษา เลม 122 ตอนพเศษ 76 ง ราชกจจานเบกษา 5 กนยายน 2548

จฑา ธรรมชาต. (2552). การวจยและพฒนาการจดการเรยนรแบบใชวจยเปนฐานในรายวชาการวจยทางการศกษา. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ทศนย บญเตม. (2546). การจดการเรยนการสอนโดยใชวจยเปนฐาน. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, ปท 27(ฉบบท 2), หนา 64 – 76 .

ประสทธ วฒนาภา. (2557). บรบทและความทาทายของอดมศกษาไทยในศตวรรษท 21: บทบาทและความสาคญของคณะกรรมการประจาคณะ. เอกสารประกอบการอบรมหลกสตร “ธรรมาภบาลเพอการพฒนาคณะ” วนท 25-28 มนาคม 2557 ณ โรงแรมปทมวนปรนเซส กรงเทพมหานคร

ไพทรย สนลารตน. (2556). วกฤตการศกษาไทย : ทางออกทรอการแกไข. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พมพนธ เดชะคปต. (2551). ทกษะ 5C เพอการพฒนาหนวยการเรยนรและการจดการเรยนการสอน. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รฐวชญ สารเทพ และ สนทรา โตบว. (2557). การวจยปฏบตการเพอพฒนาหลกสตรทองถนเรองสมนไพรชาอหลง ตามหลกการแนวคดเศรษฐกจสรางสรรค ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบานดาน จงหวดนาน. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม. 33 (6). หนา 63-77.

รตตกาล กอนแปง. (2555). การออกแบบหนวยการเรยนรแบบยอนกลบ (Backward design) เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาระดบชน ปวช.2/4 ในรายวชาอตสาหกรรมการทองเทยว..

เชยงใหม: วทยาลยเทคโนโลยพณชยการเชยงใหม.

ฤตนนท สมทรทย. (2556). รายงานผลการสารวจความตองการของผเรยนกอนการเรยนการสอนวชา 100500. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

วจารณ พานช. (2556). ครเพอศษยสรางหองเรยนกลบทาง. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : มลนธสยามกมมาจล.

วจารณ พานช. (2556). สนกกบการเรยนในศตวรรษ ท 21. กรงเทพฯ: มลนธสดศร-สฤษดวงศ.วสาลกษณ สทธขนทด. (2556). การศกษาการจดการเรยนรแบบใชวจยเปนฐานในรายวชา BUS304

ระเบยบวธวจยทางธรกจ (Business Research). มหาวทยาลยศรปทม.เสาวภา วชาด. (2554). การศกษาในกระบวนทศนใหม : การเรยนโดยใชการวจยเปนฐาน. วารสารนก

บรหาร, ปท 3(ฉบบท 31). หนา 26-30.


สานกบรการเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเชยงใหม. (2556) . ระบบประเมนการเรยนการสอนออนไลน. [ระบบออนไลน]. แหลงทมา : http://sis.cmu.ac.th. (2 พฤษภาคม 2556).

อารง จนทวานช. (2548). “ปาฐกถาพเศษ เรองนโยบายสงเสรม การจดการเรยนการสอนโดยผเรยนใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร,” ใน การเรยนการสอนโดยผเรยน ใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร. 1-11. กรงเทพฯ:โรงพมพครสภาลาดพราว.

Shute, V. J. (2008). Focus on Formative Feedback. Review of Educational Research, 78(1), 153 -189.

การพฒนาความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณThe Development of Mattayomsuksa 3 Students’ English Summary Writing Ability Using Critical Reading Technique

วรศกด รกสทธ1, พลานช ภษาวโศธน2, พชรนนท สายณหเกณะ3, พมพยพา ประพนธ4

Weerasak Raksootthee1, Pilanut Phusawisot2, Photcharanon Sayankena3, Pimyupa Prapan4

บทคดยอ

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาผลของการพฒนาความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3กลมตวอยางคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/14 โรงเรยนสารคามพทยาคม อาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม จานวน 40 คน ไดมาโดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง ซงเรยนวชาภาษาองกฤษพนฐาน (อ23101) กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 เครองมอทใชในการวจยคอ แบบทดสอบวดความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษกอนและหลงการทดลอง แผนการจดการเรยนร แบบประเมนและเกณฑการประเมนความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษ แบบสอบถามความคดเหน และบนทกประจาวนหลงการเรยนของนกเรยน สถตทใชในการวเคราะหขอมล มดงน คะแนนกอนและหลงทดลองวเคราะหโดยใชคาแบบ paired t-test สวนแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนวเคราะหโดยใชคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย พบวา 1. ความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงกวาการกอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2. ผเรยนมความคดเหนตอการจดกระบวนการเรยนการเขยนภาษาองกฤษโดยใชกระบวนการอานอยางมวจารณญาณ ในระดบมาก

คาสาคญ: การเขยนสรปความภาษาองกฤษ, เทคนคการอานอยางมวจารณญาณ

1 นสตระดบปรญญาโท สาขาวชาการสอนภาษาองกฤษ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม2,3 อาจารยภาควชาภาษาตะวนตกและภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม1 M. ED. in English Language Teaching, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mahasarakham University2,3 Lecturer, Western languages and Linguistic Department, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mahasara-

kham University


Abstract

The purpose of this research was to study the development of Mattayomsuksa 3 students’ English summary writing ability using critical reading technique. The samples of this research consisted of 40 students in 3/14 class taking ENG 23101 Fundamental English in the fi rst semester of 2014 academic year in Sarakhampittayakhom School, Muang District, Maha Sarakham Province. They were selected by purposive sampling. This research is a quasi-experiment with One Group Pretest-Posttest Design. The instruments used in the research were pre and post English summary writing tests, lesson plans, English summary writing ability evaluation form, questionnaire of students’ satisfaction, and the learning log. The data were analyzed by paired t-test, percentage, mean, and standard deviation. The results of the research were as follows: 1. The students’ English summary writing ability was signifi cantly increased at the .05 level after using the English summary writing ability evaluation forms. 2. The students’ satisfaction toward the development of English summary writing ability using critical reading technique activities were at a high level.

Keywords : english summary writing, critical reading technique

บทนา

การจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษในโรงเรยนปจจบนเปนไปตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงไดระบวา การจดการศกษาตองมงพฒนาผเรยนทกคนใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความ

ร คณธรรม มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก อยางไรกตามพบวาความสามารถทางการเขยนและการอานภาษาองกฤษของคนไทยยงมการพฒนาการทคอนขางชาแมจะเปนเครองมอสาคญในการตดตอสอสารตามสถานการณ

ตางๆ ดงนนทกษะการอานและการเขยนจาเปนตองเนนฝกทกษะใหสอดคลองกบคณภาพของผเรยนระดบชวงชนท 3 ดวยการสอสารแบบสองทางทสอดคลองกนระหวางทกษะการอานและการเขยน โดยเฉพาะอยางยงการเตรยมความพรอม

สาหรบเดกไทยสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน เพราะทผานมาภาคการศกษาไทยใหความสนใจ

ในเรองประชาคมอาเซยนเปนอยางมาก สงสาคญคอ ตองเตรยมพรอมลกหลานใหรบทนการเปดพรมแดน 10 ประเทศสมาชกอาเซยน แตการศกษาในบานเราเมอเทยบดในบรบทอาเซยนแลวการศกษาไทยยงไปไมถงไหน สงสาคญของการพฒนาคณภาพการศกษาคอ การพฒนาทกษะ

ทางการอาน เพราะจะทาใหเดกมจนตนาการและมสนทรยะแหงศลปะ การเขาถงทางดานภาษากไมใชเรองยาก และถอเปนสงทจาเปนมากในการเตรยมความพรอมกอนเปดประชาคมอาเซยน 2558

โดยเรมจากบคลากรครกอนไปถงเดกนกเรยนตองพดภาองกฤษใหได (สมเกยรต ออนวมล. 2555 : ออนไลน)

การอาน เปนทกษะทไมเพยงแตมความสาคญตอการพฒนาการเรยนรของผเรยนเทานนหากยงมผลตอการพฒนาชาตอกดวย ถาเยาวชนในชาตเปนผทมความสามารถในการอานเพอรบความรไดดยอมสามารถนาความรจากการอานมาสงอนๆ

116 วรศกด รกสทธ, พลานช ภษาวโศธน, พชรนนท สายณหเกณะการพฒนาความสามารถทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษ...

ตามมาได เพราะเมออานสารหลายประเภทมากขน ความรและความคดกเพมมากขนตามลาดบ ปญหาการเรยนการสอนภาษาองกฤษของนกเรยนโรงเรยนสารคามพทยาคมทผวจยประสบมาดานทกษะการอาน โดยแบงนกเรยนออกเปน 2 กลมใหญๆ คอกลมทมพนฐานการเรยนระดบปานกลางถงด และกลมทมพนฐานการเรยนระดบกลางลงมาถงระดบออน ทงนนกเรยนกลมแรกจะไมมปญหาดานการอานตามเนอหาบทเรยนทครนาเสนอ แตยงมปญหาดานการวเคราะหเนอหาจากเรองทอานและยงไมสามารถสรปความไดตรงประเดนเพยงพอไมมวจารณญาณทดพอ สวนนกเรยนกลมทสอง ซงเปนนกเรยนทมผลการเรยนระดบกลางลงมาถงระดบออนนน จะมปญหาตงแตขนตอนแรกของการเรยนรคอ อานไมได อานไมคลอง จงมปญหาดานการคดวเคราะหตามมาอยางหลกเลยงมได การอานอยางมวจารณญาณ หมายถงการอานทตองใชความคด ความรและประสบการณตางๆมาพจารณาสารอยางมเหตผลเพอใหเขาใจเรองทอานอยางชดเจน ใหตรงกบความหมายทผเขยนตองการสอสารใหผอานรบรมากทสด โดยการอานอยางมวจารณญาณมกเปนการอานอยางละเอยด ตองใชทกษะการอานหลายๆทกษะมาประกอบกน โดยเฉพาะการวเคราะหและการตความ (สพรรณวราทร. 2545 : 47) ทาใหสามารถ

พจารณาใครครวญไตรตรองอยางมเหตผลเพอใหเขาใจวตถประสงคของผเขยนและสามารถตดสนคณคาของเรองทผานไดอยางมเหตผล กระบวนการอานอยางมวจารณญาณท

ผวจยไดนามาทดลองกบกลมตวอยาง คอการอานแบบลาง-บน และการอานแบบบน-ลาง โดยการอานทงสองทกษะนตองปฏบตควบคกนไปจงจะมประสทธภาพ โดยเรมจากการสอนอานจากสงทเปนโครงสรางของเสยง คา สวนประกอบของคาไป

จนถงประโยคแลวจงนาไปสความหมายของคาและเนอเรอง ซงเปนหลกการแนวคดของการอานแบบลาง-บนแลวสอนกระบวนการอานโดยจบใจความ

สาคญของเรองกอนเพอนามาวเคราะหโครงสรางประโยค รปแบบของคา ประเภทของคา การจาแนกเสยง รากศพท เปนตน ซงเปนแนวทางของการสอนอานแบบบน-ลาง โดยเมอผเรยนไดเรยนรทกษะการอานซาไปซามาทงสองแบบนผเรยนจะเกดวจารณญาณจากการอานขนไดและสามารถเกดโครงรางของเนอหาทจะเขยนในมโนภาพและสามารถเขยนไดดขนในทสด ปญหาดานความสามารถทางการเขยนของนกเรยนในปจจบน สวนใหญคอ สามารถเขยนตามคาบอกบนกระดานได แตไมสามารถเขยนอธบายความคด ความรสกของตนเองอยางสรางสรรคออกมาได นกเรยนมกใชวธตดขอความจากหนงสอหรอตารามาเปนทอนๆ จากนนจะลอกประโยคทขดเสนใตมาเรยบเรยง แมวาวธการนจะไมผดอะไร เพราะเนอหาสาคญยอมจะมอยแลว แตครจะรสกไดทนท เพราะทอนประโยคทตดมาเรยงใหม มกไมคอยผสมกลมกลน กระโดด กระตก หวนเกน หรอเยนเยอเกน หาพอดยาก (ธนตย สวรรณเจรญ. 2552 : ออนไลน)แมวาความสามารถทางการเขยนจะมความสาคญตอการเรยนการสอนภาษาของคนไทยและนกเรยนไทย เรมตงแตกอนการเขยน (Pre-Writing) ผเขยนตองคด วางแผนกอนวาตองการเขยนอะไร อยางไร กลมเปาหมายคอใคร มเทคนคใหเขาใจงายๆอยางไรตองสอความหมายอะไรกอนทจะนาแนวคดทางการเขยนมาสอความ

หมายไปยงผอาน จากประสบการณของผวจยในการสอนวชาภาษาองกฤษในฐานภาษาพนฐานแกนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสาร

คามพทยาคม พบวานกเรยนมปญหาหลากหลายในการเขยนเรยงความ ไดแก การเลอกใชคาศพทยงอยในวงจากด การนาเสนอเนอหายงขาดความ

คดรเรมสรางสรรค ขาดรปแบบการเขยนทหลากหลาย การเรยบเรยงเนอหายงสบสน การเขยนประโยคทไมสมบรณ แมนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/14 ซงเปนกลมตวอยางทผวจยไดทาการศกษาจะมพนฐานความรคอนขางดทงทกษะการอาน


และความสามารถทางการเขยน แตยงไมสามารถเขยนไดอยางเปนมาตรฐาน หากแตนกเรยนกลมนมพนฐานความรดานหลกไวยากรณมากกวาซงผวจยเหนวาไมสามารถนามาพฒนาทกษะดานการเขยนไดดเทาทควรหากยงขาดทกษะการอานอยางมวจารณญาณทดพอ เพราะนกเรยนบางคนมความสามารถดานการจดจาหลกไวยากรณตางๆไดดแตกลบเขยนสอความไมไดตรงตามจดประสงคจากแนวคดของนกวจย นกการศกษาตางๆดงกลาวแลวขางตน ผวจยจงคนหาวธทดและเหมาะสมเพอพฒนาความสามารถทางการเขยนภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสารคามพทยาคมใหสงขน และพบวา ตองเรมจากการพฒนาการอาน ใหนกเรยนอานอยางมวจารณญาณโดยรปแบบการอานแบบลาง-บน และบน-ลาง ใหไดกอน จากนนจงเขาสประบวนการเขยนเพอพฒนาความสามารถทางการเขยนโดยใชการเขยนแบบเขยนสรปความจากเรองทอานอยางมวจารณญาณแลวจงจะสามารถพฒนาระดบความสามารถในการเขยนของผเรยนใหมประสทธภาพในระดบทสามารถสอสารไดอยางมความหมายและตรงตามความตองการของตนเองและผอานสามารถเขาใจได


1. เพอพฒนาความสามารถทางการเขยนภาษาองกฤษของนกเรยน โดยใชกระบวนการอานอยางมวจารณญาณ 2. เพอศกษาความคดเหนของผเรยน

หลงจากไดรบการจดการเรยนรทางการเขยนสรปความภาษาองกฤษของนกเรยน โดยใชกระบวนการอานอยางมวจารณญาณ


ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยในครงน เปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสารคามพทยาคม ปการศกษา 2557 จานวน 16 หองเรยน 640 คน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/14 ทผวจยไดปฏบตหนาทสอน ในรายวชาภาษาองกฤษพนฐาน (อ23101) ในปการศกษา 2557 จานวน 40 คน ซงไดมาโดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง(Purposive Sampling)

เครองมอทใชในการวจย 1. แบบทดสอบวดความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษกอนและหลงการทดลองเปนแบบวดความสามารถทใหผเรยนเขยนเรยงความระดบยอหนาใชเวลา 1 ชวโมง ในการทดสอบกอนและหลงการทดลองเปนแบบทดสอบแบบคขนานโดยกาหนดชอเรอง ประเภทงานเขยนความยาวของเรอง 150-200 คา 2. แผนการจดการเรยนรเปนแผนการจดการเรยนรวชาภาษาองกฤษพนฐาน ระดบ ชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 6 แผนแผนละ 3 ชวโมงตอสปดาห รวม 18 คาบ คาบละ 50 นาท

3. แบบประเมนและเกณฑการประเมนความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษเปนเครอง

มอทใหคะแนนและระดบความสามารถในการเขยนของผเรยนไว 4 ดานไดแก 1) เนอหา 2) การเรยบเรยง 3) คาศพท 4) การใชภาษา 5) กลไกทางภาษา 4. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอกจกรรมการสอนเปนแบบสอบถามแบบประเมนคา (Rating scale) โดยใหนกเรยนประเมนคานาหนกความคดเหนเปน 5 ระดบ คอ มาก

ทสด, มาก, ปานกลาง, นอย, และนอยทสดตามลาดบ 5. การเขยนบนทกการเรยนรหลงการสอนทกคาบ



1. กลมตวอยางไดมาโดยวธการเลอกแบบเจาะจง (Purpsoive Sampling) 2. ทดสอบกลมทดลองกอนเรยน (Pre test) โดยใชแบบทดสอบวดความสามารถในการเขยน ใชเวลา 1 คาบคาบละ 50 นาท 3. จดปฐมนเทศเพอทาความเขาใจกบผเรยนเกยวกบวธการสอนเขยน และบทบาทของผเรยนในกลมยอยรวมทงบทบาทของผสอนเปาหมายและจดประสงคการเรยนรวธการวดและประเมนผลและเกณฑการใหคะแนนตางๆ 4. ดาเนนการทดลองตามแผนการจดการเรยนร 5. ทาการทดสอบกลมทดสอบหลงเรยน (Post test) โดยใชแบบทดสอบวดความสามารถทางการเขยน ใชเวลา 1 คาบ คาบละ 50 นาท

6. ประเมนระดบความคดเหนของนกเรยนโดยใชแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการสอนเขยนหลงจากเสรจการทดลอง

7. รวบรวมและวเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตเพอทดสอบสมมตฐานโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป

8. รวบรวมขอมลทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการสอนเขยน มา

หาคาเฉลยรอยละ 9. สรปผลและอภปรายผล

การวเคราะหขอมล

1. นาผลคะแนนงานทเขยนไดจากการ

ทดสอบวดความสามารถดานการเขยนกอนการ ทดลองและหลงการทดลองทเปนรายบคคลโดยผประเมน 3 คนมาหาคาเฉลยแลวนาคาเฉลยดง

กลาวมาหาคาเฉลยของคะแนนจากนกเรยน 40 คนทงกอนทดลองและหลงทดลองแลวนาคามาเปรยบเทยบเพอวเคราะหความแตกตางของคะแนนโดย

รวมและเปรยบเทยบองคประกอบความสามารถในการเขยนดานเนอหา การเรยบเรยงคาศพท การใชภาษาและกลไกทางภาษา 2. นาคะแนนทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนเกยวกบกจกรรมการเรยนการสอนมาหาคาเฉลย (Mean) สวนความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviaiton) มาเปรยบเทยบหาคาเฉลย 3. วเคราะหขอมลของคาถามปลายเปดทไดจากแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนเกยวกบกจกรรมการสอนเขยนเพอหาคาความถ

แลวแปลงเปนคารอยละจากนนนามาเขยนเปนความเรยง

ผลการวจย

1. หลงจากไดรบการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณผเรยนมความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษโดยรวมและรายดานสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวาการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณทาใหผเรยนมความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษสงขน 2. หลงจากไดรบการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณผเรยนมความสามารถดานการเขยน

สรปความภาษาองกฤษในดานองคประกอบการเขยนรายดานทง 5 ดานไดแก ดานเนอหาดานการเรยบเรยงดานคาศพท ดานการใชภาษาและ

ดานกลไกทางภาษาหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05

แสดงวาการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณ ทาใหผเรยนมความสามารถดานการเขยนสรปความภาษา

องกฤษในแตละองคประกอบของการเขยนสงขน ดงรายละเอยดการวเคราะหขอมล ดงน


ตารางท 1 เปรยบเทยบคะแนนความสามารถดานการเขยนสรปความภาษาองกฤษของนกเรยนกอนและหลงการทดลองรายไดทง 5 ดาน ไดแก ดานเนอหา ดานการเรยบเรยง ดานคาศพท ดานการใชภาษา และดานกลไกทางภาษา (N = 40 คน)

ความสามารถดานการเขยนภาษาองกฤษ S.D t P

1. ดานเนอหา

กอนการทดลอง 2.13 .45

9.860 .000

หลงการทดลอง 2.81 .44

2. ดานการเรยบเรยง

กอนการทดลอง 1.98 .43

11.775 .000

หลงการทดลอง 2.72 .45

3. ดานคาศพทกอนการทดลอง

หลงการทดลอง

2.03

2.59

.40

.438.044 .000

4. ดานการใชภาษากอนการทดลอง


2.03

2.22

.32

.322.551 .016

5. ดานกลไกทางภาษากอนการทดลอง


2.15

2.47

.29

.375.124 .000


ตารางท 2 ความคดเหนของนกเรยนทเกยวกบกจกรรมการเรยนการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณ

หวขอระดบความคดเหน

S.D ระดบผล

1. นกเรยนทบทบาทในการจดกจกรรมกลม 4.48 0.68 มาก

2. นกเรยนสามารถนาความรทไดจากรปแบบการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณไปบรณาการใชกบวชาอน ๆ

4.39 0.67 มาก

3. ครเปดโอกาสใหนกเรยนแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง 4.33 0.67 มาก

4. นกเรยนมความมนใจในการพฒนาทกษะการเขยนในรปแบบ

หลากหลาย

4.33 0.86 มาก

5. นกเรยนสามารถเลอกใชคาศพทและสานวนอยางมความหมายและเหมาะสม 4.33 0.60 มาก

6. นกเรยนสามารถเคาโครงเรองทจะเขยนสรปความได 4.30 0.57 มาก

7. นกเรยนมสวนรวมในการจดกจกรรมการเรยนการสอน 4.30 0.67 มาก

8. กจกรรมการเรยนการสอนชวยพฒนาทกษะการคดวเคราะห 4.30 0.53 มาก

9. นกเรยนสามารถเขยนใจความสาคญและรายละเอยดตาง ๆ ของเรองไดตาม

ลาดบ

4.27 0.59 มาก

10. นกเรยนสามารถใชเครองหมายวรรคตอน ตวอกษรใหญไดถกตอง 4.24 0.66 มาก

11. นกเรยนคดวาขนตอนตาง ๆ ทใชในการเขยนมความเหมาะสม 4.18 0.58 มาก

12. นกเรยนนาความรและประสบการณเดมมาใชเขยนสรปความ 4.15 0.58 มาก

13. นกเรยนสามารถวางแผนการเขยนอยางมระบบและชดเจน 4.15 0.65 มาก

14. บรรยากาศในหองเรยนมความสนกสนาน 4.15 0.65 มาก

15. นกเรยนมความภมใจในผลงานเขยนของตนเอง 4.15 0.56 มาก

16. นกเรยนไดแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณอยางม อสระและหลากหลาย

4.12 0.67 มาก

17. ในขนการอานทบทวนและแกไขงานเขยนทาใหนกเรยนเขาใจการใชภาษา 4.12 0.65 มาก

18. นกเรยนสามารถใชโครงสรางทางไวยกรณไดอยางถกตองและสอความหมาย

ไดชดเจนเหมาะสม

4.00 0.50 มาก

19. การเขยนสรปความชวยใหเหนความสมพนธของขอมลตาง ๆ ทใชในการเขยน

4.03 0.59 มาก

20. นกเรยนไดรบการสงเสรมใหกลาแสดงคดและกลาแสดงออก 3.88 0.65 มาก

รวม 4.22 0.27 มาก



1. ความสามารถดานการเขยนสรปความภาษาองกฤษของผเรยนกอนและหลงการทดลองพบวาความสามารถดานการเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณโดยรวมและรายดานมคะแนนคาเฉลยหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองทงนเนองมาจากผเรยนไดเรยนรวธการคดคนขอมลทจะทมาใชในการสรางงานเขยนของตนเองรจกวางแผนงานเขยนของตนเองไดชดเจนยงขนสอดคลองกบการวจยของจตมา นาควรรณ (2544 : 199) พบวาผเรยนทไดรบการสอนโดยใชเทคนคระดมสมองและการอานอยางมวจารณญาณสามารถกระตนการเขยนไดดกวาผเรยนทไดรบการสอนแบบปกตในขณะทระดบความคดเหนของผเรยนกลมทดลองเกยวกบกจกรรมการเรยนการสอนโดยภาพรวมอยในระดบมากทสด 2. ความสามารถดานการเขยนสรปความภาษาองกฤษของผเรยนกอนและหลงการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณพบวาผเรยนหลงจากไดรบการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณผเขยนมความสามารถดานการเขยนภาคองกฤษโดยรวมและรายดาน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 แสดงวาการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณทาใหผเรยนมความ

สามารถดานการเขยนสรปความภาษาองกฤษดขนอยางเหนไดชดซงสอดคลองกบการวจยของ อาไพ ลคนาอนสรณ (2545) ทไดศกษาเปรยบเทยบ

ความเขาใจในการอานและความสามารถทางการเขยนภาษาไทยของผเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ท

ไดรบการสอนโดยใชผงมโนทศนกบการอานอยางมวจารณญาณ โดยแบงกลมตวอยาง ออกเปน 2 กลม กลมละ 30 คน

ผลการวจยพบวาาความเขาใจในการอานสงกวาผเรยนทไดรบการสอนตามปกตอยางมนยสาคญทระดบ .05 และความสามารถทางการเขยนภาษาไทยในกลมทดลองกอนและหลงการทดลองม

ความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 3. ความคดเหนเกยวกบกจกรรมการสอนเขยนสรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณโดยรวมและแตละขออยในระดบมากจากการสงเกตของผวจยพบวาผเรยนไมแสดงความวตกกงวลในการระดมความคดจากการอานโดยใชวจารณญาณของนกเรยนเองเพอสรางเนอหาเนองจากเปนเรองใกลตวเพยงแตจะตองอภปรายรวมกนกบสมาชกในกลมทจะตดสนใจทจะผสมผสานขอมลของสมาชกอยางไรเพอใหงานเขยนของตนนาสนใจทาใหผเรยนลดความวตกกงวลในเรองการใชภาษาสอดคลองกบการวจยของ สมพร ชาวไทย (2548 : 101-104) ททาการศกษาการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรเรองทกษะการเขยนจดหมาย โดยใชแผนทความคดประกอบการอานวชาภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 5 พบ

วาผเรยนทไดรบการฝกฝนดานการเขยนจดหมายจากแผนการจดกจกรรมการเรยนร ผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเองทงแบบกลมและงานเดยว สงผลใหความรเพมขน ผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง แบงหนาทความรบผดชอบตามความสามารถและ

ความสนใจทาใหงายตอการจดจา เปนการเสรมแรงทาใหการเรยนรมความหมายมากขน 4. หลงการทากจกรรมการสอนเขยน

สรปความภาษาองกฤษโดยใชเทคนคการอานอยางมวจารณญาณ ผเรยนมความสามารถดานการเขยนสรปความภาษาองกฤษเพมขนทงนเนองมาจาก

การอานอยางมวจารณญาณแสดงถงความเชอมโยงของขอมลทางความคดจากการอานหรอ ประเดนสาคญตางๆทมการเชอมโยงเกยวของกนอยางเปนระบบโดยการคดวเคราะหเนอหาสาระจากการคดพจารณาจากการอานอยางมวจาณญาณ โดยการ


อานแบบบน-ลางและลาง-บน วนซาไปซามาจนเกดประเดนและมโนภาพในการเขยนและนามาสรางสรรคจดลาดบขนตอนในการปฏบตการเขยนอยางชดเจนไดซงตรงกบความคดเหนของ ดวงตา ลกคณะประสทธ และกรองแกว กรรณสตร(2544 : 35) ทวา การทนสตมความสามารถแตกตางกน แตกสามารถสรางงานเขยนไดโดยประโยชนจาก

สงทตนถนด เชน ฝายหนงอาจชวยใหความคด อกฝายเสรมดวยภาษาทดกวาลกษณะเชนนจะเปนการปลกฝงการทางานรวมกนกบผอน ซงจะเปนประโยชนตอชวตของผเรยนในอนาคต


1. ขอเสนอแนะสาหรบการนาผลการวจยไปใช 1. กจกรรมการสอนเขยนสรปความในแตละแผนควรเพมระยะเวลาในขนปฏบต(Practice) และขนผลต (Product) ใหมากขนเพอใหผเรยนไดมโอกาสฝกฝนโดยอาจเรมจากการทากจกรรมกลมงานคและงานเดยวจะทาใหผ

เรยนเกดความคลองตวในการใชกระบวนการคดและกระบวนการใชภาษามากขนการทผเรยนไดมโอกาสแกไขขอบกพรองในงานเขยนของตนจะทาใหผเรยนเกดความตระหนกและเขาใจการใชภาษาไดดขนซงสงผลตอการพฒนาความสามารถการเขยนใหดขน 2. การสอนเขยนสรปความควรจดใหมการสอนอยางตอเนองและมระยะเวลานาน 1 ภาคเรยนโดยควรเรมตงแตตนเทอมเพอใหผเรยนมระยะเวลาในการฝกเขยนในหลากหลายรปแบบงานเขยนใหมเวลาฝกแกไขขอผดพลาดของงานมากขน 3. ควร เพ ม แบบฝ กหร อทบทวนโครงสรางภาษาการใชคาเชอมการใหความรเกยวกบคาศพทใหมทเกยวของกบหวขอนนทงนจากขอคดเหนของผเรยนทมตอกจกรรมการสอนเขยนผเรยนตองการเรยนรคาศพทใหมเพมขนถง 25 คนหรอ 62.50 เปอรเซนตสวนในเรองความสามารถในการแตงประโยคและการใชคาเชอมนนกลมทดลองตองการใหชวยเแกไขปรบปรงถง 23 คนหรอ57.50 เปอรเซนต



จตมานาควรรณ. (2544) .ผลของการเขยนโดยใชเทคนคระดมสมองและผงความคดทมตอความสามารถในการเขยนเชงสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปทท 5.วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต. (การประถมศกษา)จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (สาเนา)

ดวงตา ลกคณะประสทธ และกรองแกว กรรณสต. (2548). ความคดเหนของ อาจารยสถาบนภาษาจฬาลงกรณมหาวทยาลยตอแนวการสอนทเนนกระบวนการเขยน. วารสารภาษาปรทศน. 22 : 24-35.

ธนตย สวรรณเจรญ. (2552). ปญหาการเขยนของนกเรยน. ออนไลน.<https://www.gotoknow.org/posts/288151>

สมพร ชาวไทย. (2548). การพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรเรองทกษะการเขยนจดหมาย โดยใชแผนทความคดวชาภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 5. ปรญญานพนธ กศ.ม. (หลกสตรและการสอน) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎพระนคร. ถายเอกสาร.

สมเกยรต ออนวมล. (2558) การรบรและเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558.ออนไลน <http://www.manager.co.th/Local/ViewNews.aspx?NewsID=9550000087253>.

สพรรณวราทร. (2545). การอานอยางมประสทธภาพ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลยอาไพ ลคนาอนสรณ. (2545). การเปรยบเทยบความเขาใจในการอานและความสามารถทางการเขยนภาษา

ไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชผงมโนทศนกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ . ถายเอกสาร.

ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการมสวนรวมSatisfaction of Primary Students after Watching the Environm ental Education TV Programs towards the Participation Concept

ศภศลป กลจตตเจอวงศ1

Supasil Kuljitjuerwong1

บทคดยอ

การศกษาเรอง “ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการมสวนรวม” มวตถประสงค 1) เพอการพฒนากระบวนการและรปแบบรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษาและ2) เพอศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาแบบไมมสวนรวม และมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสมภาษณกบผใหขอมลสาคญ จานวน 4 กลม ไดแก ผเชยวชาญดานสอวทยโทรทศน ผเชยวชาญดานสงแวดลอมศกษา ผบรหารโรงเรยน และครผสอนรายวชาทเกยวกบสงแวดลอม และนกเรยนระดบชนประถมศกษา และใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณกบนกเรยนระดบชนประถมศกษาของโรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต จานวน 233 คน ในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณใชสถตเชงพรรณนา ไดแก รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตราฐาน และสถตเชงอางอง ไดแก การทดสอบทจากกลมสมพนธเดยวกน และใชการวเคราะหเนอหากบขอมลเชงคณภาพ ผลการศกษา พบวา กระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาสาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษา ประกอบไปดวยขนตอนสาคญ คอ กอนการผลตรายการ การผลตรายการ หลง

การผลตรายการ และการมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ จากนน ผวจยจงไดปฏบตตามแนวทางของกระบวนการผลตรายการ ทาใหไดรายการ 2 รปแบบ คอ รปแบบรายการทใหนกเรยนไดมสวนรวมกบกระบวนการผลต และไมมสวนรวมกบกระบวนการผลต

ผลการทดลองโดยเปรยบเทยบผลดานความพงพอใจ พบวา นกเรยนมความพงพอใจรปแบบรายการทไดมสวนรวมสงกวารปแบบรายการทไมมสวนรวมอยางมนยสาคญทระดบ .05 (Sig. = .00) ซงโดยภาพรวมอยในระดบมากทสด ( = 4.22, SD = 0.90)และเมอจาแนกตาม ความพงพอใจดานการผลตรายการวทยโทรทศน พบวา กลมตวอยางมความพงพอใจดานเนอหารายการ อยในระดบมากทสด ( =

1 อาจารยประจาคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยนานาชาตแสตมฟอรด วทยาเขตเพชรบร

โทรศพท 032-442322 อเมล: [email protected] Full time lecturer of Liberal Artsin Stamford International University Phetchaburi Campus

Phone 032-442322 Email: [email protected]


4.26, SD = 0.99) รองลงมา คอ ดานการลาดบภาพ ( = 4.25, SD = 0.93) และดานเสยงประกอบ ( = 4.23, SD = 0.92) ตามลาดบ

คาสาคญ: ความพงพอใจ รายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา การสวนรวม

Abstract

The study of “the satisfaction of primary students after watching the environmental edu-cation TV programs with the participation concepts” is aimed to 1) develop both of the processes and forms of environmental education TV programs for primary students and 2) to compare the satisfaction of primary students after watching the environmental education TV programs between the non-participation concepts and the participation concepts with the production. The data were collected from the key informants by interview form totaling four target groups as follows: televi-sion specialists, environmental specialists, school principals, environmental teachers and primary students. Also, the quantitative data were collected from the primary students of Mary Immaculate Convent School with a total of 233 questionnaires. The quantitative data were analyzed by descrip-tive statistics as follows: percentage, mean and standard deviation. Also, the inferential statistics are as follows: samples t-test and content analysis with qualitative data. The study showed that the production process of environmental education TV for the primary students consists of pre-production, production, post-production and participation in pro-duction process. Then the researcher has actualized the guideline of production process and the two program types were created as follows: the participation in production process and the non-participation in production process. The results by comparing the satisfaction showed that the program with the student par-ticipation was higher than the program with the student non-participation at a signifi cant statistical level of.05. (Sig. = .00)Overall, the student satisfaction with program participation was in the highest

level ( = 4.22, SD = 0.90) and dividing into the production satisfaction was found that the content satisfaction was in the highest level ( = 4.26, SD = 0.99), picture editing ( = 4.25, SD = 0.93) and soundediting ( = 4.23, SD = 0.92) respectively.

Keywords: Satisfaction, The environmental education TV programs, Participation

126 ศภศลป กลจตตเจอวงศความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา...

บทนา

สอวทยโทรทศนนบไดวาเปนเครองมอชนดหนงทใหสาระและความบนเทงกบผชม ดวยคณลกษณะเฉพาะทางกายภาพของสอทมทงภาพเคลอนไหว เสยงประกอบ และเทคนคพเศษ จงทาใหสอวทยโทรทศนสามารถเขาถงผชมไดทกเพศทกวย โดยเฉพาะอยางยงเดกหรอนกเรยนทมกจะเลอกเปดรบสอวทยโทรทศนเพอสรางความบนเทงใหกบตน ผานรปแบบรายการตางๆตามทตนสนใจไดอยางอสระจงทาใหนกเรยนสวนใหญใชเวลาวางในการเปดรบสอวทยโทรทศนมากทสด และเปนกจกรรมทไดรบความนยมสงสดในครอบครว (สชาดา โรจนฤทธพเชษฐ, 2554: 58) เพอใหรายการวทยโทรทศนเปนเครองมอในการชวยสงเสรมพฒนาการทางสตปญญาของนกเรยนไดอยางเหมาะสม เนอหารายการทเหมาะสมกบนกเรยนจงควรเกยวของกบสงแวดลอมทางธรรมชาต (โครงการศกษาและเฝาระวงสอเพอสขภาวะของสงคม, 2552: 26-27) โดยจะชวยสรางความรความเขาใจทถกตอง ปลกฝงทศนคต และเสรมสรางแนวทางการปฏบตตนตอสงแวดลอมอยางเหมาะสม ประกอบกบสถานการณดานสงแวดลอมในปจจบนไดขยายขอบเขตของปญหาอยางเดนชด และรนแรงมากขนอยางตอเนอง ตงแตเรองใกลตวไปจนกระทงปญหาใหมๆ (กาญจนา แกวเทพ และศรธรณ โรจนสพจน, 2556: 10) ดงนน หากนกเรยนรบชมเนอหารายการดานสงแวดลอม

นอกจากจะชวยสงเสรมพฒนาการทางสตปญญาอยางเหมาะสมแลว ยงเปนการปลกฝงแนวคดดานสงแวดลอมใหกบนกเรยนทจะชวยกาหนดแนวทาง

การปฏบตตนไดอยางเหมาะสม การจะกอใหเกดผลดงกลาวไดนน ผผลต

รายการควรสราง “ความพงพอใจ” ใหเกดขนกบนกเรยนภายหลงจากการรบชมรายการทงนเปนเพราะวา ความพงพอใจเปนปจจยในการสะทอน

ความชนชอบองคประกอบตางๆทปรากฏใน

รายการ อาท เนอหา รปแบบการนาเสนอ เวลา และผแสดง ซงเปนความสขทเกดขนเมอนกเรยนไดรบการตอบสนองตามทตนตองการ (กนกรส วงษเลก, 2551: 7) โดยหากนกเรยนเกดความพงพอใจแลวกมแนวโนมทจะกอใหเกดการตดตามรบชมรายการไดอยางตอเนอง ดงนน จงเปนหนาทของผผลตรายการในการสรางสรรครายการทจะชวยสรางความพงพอใจใหเกดขนภายหลงการรบชมของนกเรยน โดยองคประกอบสาคญประการหนงทสามารถกอใหเกดความพงพอใจได คอ การมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ (ศภศลป กลจตตเจอวงศ, 2557: 20) ซงผลของการมสวนรวมนนจะทาใหผผลตรายการไดทราบความตองการทแทจรงของนกเรยน และสามารถนาขอมลดงกลาวมาพฒนารายการเพอใหนกเรยนในฐานะผชมเกดความพงพอใจได จากทมาและความสาคญดงกลาวทาใหผวจยมความสนใจทจะศกษาเรอง “ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ” เพอใหกระบวนการและรายการทผวจยไดพฒนาขน ชวยสรางความพงพอใจในการรบชมรายการใหกบนกเรยน และใหรายการดานสงแวดลอมเปนเครองมอในการชวยพฒนาสงแวดลอมทางธรรมชาตอยางยงยนตอไป


การศกษาครงนมวตถประสงค 1) เพอการพฒนากระบวนการและรปแบบรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนใน

ระดบชนประถมศกษา และ 2) เพอศกษาเปรยบเทยบความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสง

แวดลอมศกษาแบบไมมสวนรวม และมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ


ขอบเขตของการวจย

1. พนทการศกษา ผวจยไดศกษาเฉพาะโรงเรยนในระดบชนประถมศกษาทเขารวมการประกวด “โรงเรยนสงแวดลอมศกษา” ครงท 2 ปพ.ศ. 2555 ของสมาคมสงแวดลอมศกษาแหงประเทศไทย จานวน 1 โรงเรยนไดแก โรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต 2. ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยเกบรวบรวมขอมลระหวางเดอนสงหาคม-ตลาคม พ.ศ. 2557

นยามศพทเฉพาะ

1. นกเรยนระดบประถมศกษา (El-ementaryschool) หมายถง นกเรยนทกาลงศกษาอยในระดบชนประถมศกษาปท 1-6 ของโรงเรยนโรงเรยนแมรอมมาคเลตคอนแวนต 2. สงแวดลอมศกษา (Environmental Education) หมายถง แนวทาง หรอวธการททาใหนกเรยนระดบชนประถมศกษามจตสานก ความตงใจทมงมนจะรกษาและพฒนาคณภาพสงแวดลอมอยางยงยน รวมทงปญหาอนๆทเกยวของ หรอสงผลกระทบตอสงแวดลอม 3. รปแบบรายการ (Program Planning)

หมายถง ลกษณะการนาเสนอรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษา โดยมเนอหาเกยวกบสงแวดลอม

ตลอดทงรายการ ซงประกอบไปดวย 2 รปแบบ คอ รปแบบรายการทใหผชมไดมสวนรวม และรปแบบรายการทผชมไมมสวนรวม

4. กระบวนการผลตรายการ (Process Production) หมายถง กระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษา ประกอบไปดวยกระบวนการผลตทใหผชมไดมสวนรวม และกระบวนการผลตทผชมไมมสวนรวม


ในการศกษาเรอง “ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการมสวนรวม” ใชวธการวจยเชงทดลอง (Experimental Research)โดยใชรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ทผวจยไดพฒนาขนเปนเครองมอในการทดลอง จานวน 2 รายการ ไดแก รายการทใหนกเรยนไดเขามามสวนรวมกบกระบวนการผลต และรายการทนกเรยนไมมสวนรวมกบกระบวนการผลต และไดทาการตรวจสอบคณภาพของรายการกอนนาไปใชจรง ใชแบบสมภาษณในการเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยาง และใชแบบสอบถามในการประเมนดานความพงพอใจในรายการ ซงผานการตรวจสอบคณภาพเครองมอทงดานความถกตองเชงเนอหา (Content Validity) และความเทยงตรง (Reliability) จากนน

จงนาไปทดลองกบนกเรยนชนประถมศกษาของโรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต จานวน 233 ชดสถตทใชในการวเคราะหผล คอ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตราฐานและสถตทดสอบท (t-test) จากกลมสมพนธเดยวกน (Pair-Samplest-test)โดยทาการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมการวเคราะหขอมลสาเรจรป จากนนจงทาการสรปและอภปราย



กรอบแนวคดในการวจย

แผนภาพท 1: กรอบแนวคดในการวจย

กลมตวอยาง

ในการวจยครงนไดกาหนดกลมตวอยางออกเปน 6 กลม ไดแก 1. โรงเรยนทศกษา ผวจยไดคดเลอกเฉพาะโรงเรยนทเขารวมการประกวดโรงเรยนสง

แวดลอมศกษา ครงท 2 ปพ.ศ. 2555 จากสมาคมสงแวดลอมแหงประเทศไทย จานวน 1 โรงเรยน คอ โรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต 2. ระดบชนประถมศกษา คอ ระดบชนประถมศกษาปท 1-6 ของโรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต 3. ผบรหารโรงเรยน และครผสอน

รายวชาทเกยวกบสงแวดลอมผวจยไดกาหนดกลมตวอยางคอ ผบรหารโรงเรยนในระดบสงและยงคงดารงตาแหนงในปจจบนจานวน 5 คนไดแก ผอานวยการโรงเรยน ผจดการโรงเรยนครประจาชน

ประถมศกษาปท 5 (หวหนาโครงการการประกวดโรงเรยนสงแวดลอมศกษาปพ.ศ. 2555)ครผสอนรายวชาวทยาศาสตรและสงแวดลอม และ ผชวยหวหนาโครงการการประกวดโรงเรยนสงแวดลอมศกษาปพ.ศ. 2555 4. นกเรยนระดบชนประถมศกษา ผวจยไดกาหนดกลมตวอยาง คอ นกเรยนทกาลงศกษาอยในระดบชนประถมศกษาของโรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต และเคยเขารวมกจกรรมดานสง

แวดลอมศกษา เปนหวหนาชมรม โครงการ หรอเคยไดรบรางวลเกยวกบสงแวดลอมศกษา จานวน 6 คน

5. ผเชยวชาญดานสงแวดลอมศกษาผวจยไดคดเลอกผเชยวชาญดานสงแวดลอมศกษาซงเปนผทมความรและประสบการณตรงดานสงแวดลอมศกษา ทงดานวชาการและดานวชาชพ โดยพจารณาจากคณสมบตทเหมาะสมไดแก เปน


ผทมประสบการณดานสงแวดลอมศกษาตงแต 10 ป ขนไป หรอเปนผทมผลงานวจยดานสงแวดลอมศกษาทไดรบการยอมรบจากสาธารณะ เพอนามาเปนกลมผใหขอมลสาคญในการวจยจานวน 6 คน 6. ผเชยวชาญดานสอวทยโทรทศนผวจยไดคดเลอกผเชยวชาญดานสอวทยโทรทศนซงเปนผทมความรและประสบการณตรงดานสอวทยโทรทศน ทงดานวชาการและดานวชาชพ โดยพจารณาจากคณสมบตทเหมาะสมไดแก เปนผทมประสบการณดานสอวทยโทรทศนตงแต 10 ป ขนไป หรอเปนผทมผลงานวจยดานสอวทยโทรทศนท

ไดรบการยอมรบจากสาธารณะ เพอนามาเปนกลมผใหขอมลสาคญในการวจยจานวน 6 คน 7. กลมทดลอง ไดแก นกเรยนในระดบชนประถมศกษาของโรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนตใชวธการคานวณขนาดของกลมตวอยางดวยวธการเปดตารางสาเรจรปของเคซ และมอแกน (Krejcie & Morgan, 1970) จานวน 233 คน

การสมตวอยาง

กลมตวอยางในขอ 7.1, 7.2 และ 7.7 ใชวธการสมตวอยางแบบงาย (Simple random sampling) ดวยวธการจบฉลาก สวนกลมตวอยางในขอ 7.3, 7.4,7.5 และ 7.6 ใชวธการสมตวอยาง

แบบเฉพาะเจาะจง (Purposive sampling) ดวยวธการพจารณาจากคณสมบตทเหมาะสม

เครองมอในการวจย

เครองมอทใชในการวจยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสมภาษณแบบมโครงสราง และแบบสอบถาม และ 2) เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก รายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา

สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา รปแบบทนกเรยนมสวนรวมและรปแบบทนกเรยนไมมสวนรวม

การตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

1. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของเพอสรางแบบสอบถามขน จากนน จงนาไปตรวจสอบความถกตองเชงเนอหา (Content Validity) โดยใชสตรการหาคาความสอดคลอง เพอหาคาดชนความสอดคลอง (IOC: Item Objective Congruence Index)ซงไดคาดชนความสอดคลองทระดบ 0.72 และทดสอบความเทยวตรง (Reli-ability)โดยการนาแบบสอบถามไปทาการทดสอบกอน (Try-out) กบประชากรทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง จานวน 30 ชด และใชการคานวณหาคาสมประสทธแอลฟา (Coeffi cient Alpha) ของครอนบาค (Cronbach Lee J., 1970)โดยมคาสมประสทธแอลฟาไดเทากบ 0.837 2. เครองมอทใชในการทดลอง ผวจยไดนารายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา รปแบบทนกเรยนมสวนรวมและรปแบบทนกเรยนไมมสวนรวม มาใหผเชยวชาญจานวน 7 คน ไดตรวจสอบคณภาพของรายการ จานวน 3 ดาน ไดแก ดานเนอหารายการ ดานการผลตรายการ และดานกฎหมายและจรยธรรม จากนน จงทาการปรบปรงและพฒนารายการใหมประสทธภาพตามคาแนะนาของผ

เชยวชาญกอนนาไปใชจรง


1. การพฒนากระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา

สาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษา ผลการสงเคราะหขอมลจากการสมภาษณนกวชาการดานสอวทยโทรทศน นกปฏบตการดาน

สอวทยโทรทศน นกวชาการดานสงแวดลอมศกษา นกปฏบตการดานสงแวดลอมศกษา ผบรหารสถานศกษา ครผสอนรายวชาดานสงแวดลอม


หรอ ผนากจกรรมดานสงแวดลอม และ นกเรยนทเขารวมกจกรรมดานสงแวดลอมเพอนามาสรางเปนกระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ทเหมาะสมกบนกเรยนในระดบชนประถมศกษาพบวา การพฒนากระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษา ประกอบไปดวยขนตอนทสาคญ 3 ขนตอน ไดแก ขนตอนกอนการผลตรายการ การผลตรายการ และหลงการผลตรายการ (ศรมตร ประพนธธรกจ, 2554: 195; สทต ขตตยะ, 2555: 203) อยางไรกตาม ผเชยวชาญไดเสนอแนวคดทจะชวยสนบสนนใหรายการมประสทธภาพยงขน คอ การใหผชมไดเขามามสวนรวมกบรายการ โดยการเขามามสวนรวมของผชมนน จะชวยใหผผลตรายการเกดความเขาใจและความตองการทแทจรงของผชมกลมเปาหมายมากขน โดยเฉพาะอยางยง กลมเปาหมายทเปนนกเรยน ซงมชวงของอายทแตกตางกบผผลตรายการอยางมาก อาจทาใหผผลตรายการไมเขาใจความตองการของนกเรยนไดอยางแทจรง สอดคลองกบทรรศนะของธงชย นลคา (สมภาษณ, 5 สงหาคม 2556) ไดอธบายวา ในการผลตรายการดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยน ควรใหนกเรยนไดเขามามสวนรวมในกระบวนการผลตรายการ โดยเฉพาะหากรายการ

นนมเนอหารายการเกยวกบสงแวดลอมในทองถน การนานกเรยนในพนทเขามามบทบาทนนจะชวยใหรายการนนดมชวตชวา และเขาใจในธรรมชาตและบรบทของชมชนนนมากขน อกทงกลมผชมเปา

หมายทเปนนกเรยน เมอรบชมรายการทมนกเรยน

รวมแสดง กจะกอใหเกดการปฏบตตามไดโดยงาย เพราะนกเรยนทรวมรายการทมชวงอายใกลเคยงกนเปรยบเสมอนผนาทางความคด ททาใหผชมทเปนนกเรยนมแนวโนมทจะเกดพฤตกรรมการปฏบตไดมากกวาผแสดงทเปนผใหญ (บญเลศ วงคโพธ, สมภาษณ, 5 สงหาคม 2556; จรพลสนธนาวา, 2556, 8 พฤศจกายน) ดวยวธการมอบหมายภารกจดานสงแวดลอมทเดกสามารถปฏบตได และใหเดกเปนผแกไขปญหาดวยตนเอง เปนตน โดยแนวคดเรองการมสวนรวมนนสามารถแบงออกเปน 4 ระดบ ไดแก การมสวนรวมในการเปนผใหขอมล การมสวนรวมกระทา การมสวนรวมรบขอมลขาวสาร และการมสวนรวมสนบสนน (นรนทร พฒนพงศา, 2546) จากนน ผวจยไดนามาแนวคดดงกลาวมาเปนแนวทางในการพฒนากระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา จานวน 2 รปแบบ ไดแก 1) กระบวนการผลตรายการทใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม โดยใหนกเรยนไดเขามามสวนรวมกบกระบวนการกอนการผลตรายการ ดวยการมสวนรวมในการเปนผใหขอมล และกระบวนการหลงการผลตรายการ ดวยการมสวนรวมในการรบขอมล และ 2) กระบวนการผลตรายการทนกเรยนไมมสวนรวม เปนกระบวนการผลตรายการตามหลกหลกการผลตรายการวทยโทรทศน ซงมขนตอนสาคญ

ไดแก กอนการผลตรายการ การผลตรายการ และหลงการผลตรายการ โดยทนกเรยนไมไดเขามามสวนรวม (ดงแผนภาพท 2)


แผนภาพท 2: กระบวนการผลตรายการทใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม(ซาย)และกระบวนการผลตรายการ ทนกเรยนไมมสวนรวม (ขวา)ทมา: เรยบเรยงและสรปโดยผวจย

2. รปแบบรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา ภายห ลงจากได กระบวนการผ ลตรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาทง 2 กระบวนการแลว ผวจยไดผลตรายการตามแนวทางดงกลาว จงไดรปแบบรายการวทยโทรทศน จานวน 2 รปแบบรายการ คอ รายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา รปแบบใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม และ

รายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา รปแบบทนกเรยนไมมสวนรวม (ดงภาพท 1) จากนน จงนารายการไปทดสอบคณภาพของรายการ กอนนาไปใชทดลอง

จรงกบกลมตวอยางตอไป

ภาพท 1: รายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอม ศกษา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษา

รปแบบใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม (บน) และรปแบบทนกเรยนไมมสวนรวม (ลาง)


3. ข อ ม ล ท ว ไ ป ข อ งน ก เ ร ย นชนประถมศกษา โรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนตจากการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 63.9 รองลงมา คอ เพศชาย รอยละ 36.1 กลมตวอยางสวนใหญมอายอยระหวาง 7-9 ป รอยละ 50.2 รองลงมา คอ อายระหวาง 10-12 ป รอยละ 49.8 กลมตวอยางสวนใหญกาลงศกษาอยในระดบชนประถมศกษาปท 3 รอยละ 52.8 รองลงมา คอ ชนประถมศกษาปท 6 รอยละ 47.2 มคาใชจายเฉลยตอวนอยท ตาวา 100 บาท / วน รอยละ 60.9 รองลงมา คอ 101-200 บาท / วน รอยละ 18.5201-300 บาท / วน รอยละ 11.2 และ 300 บาท / วน ขนไป รอยละ 9.4 และกลมตวอยางสวนใหญมผลการเรยนเฉลยสะสมระหวาง 0.01-1.99 รอยละ 60.9 รองลงมา คอ 3.00-4.00 รอยละ 20.6 และ 2.00-2.99 รอยละ 18.5 ตามลาดบ 4. ความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาแบบมสวนรวม และไมมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ ผลการศกษา พบวา นกเรยนชนประถม

ศกษามความพงพอใจในรปแบบรายการทไดเขามามสวนรวมมากกวารปแบบรายการทไมไดมสวนรวมสงกวาในทกดาน กลาวคอ นกเรยนชนประถมศกษามความพงพอใจรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษารปแบบใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม ในภาพรวม อยในระดบมากทสด ( = 4.22, SD = 0.902) และเมอจาแนกตาม ความพงพอใจดานการผลตรายการวทยโทรทศน พบวา กลมตวอยางมความพงพอใจดานเนอหารายการ อยในระดบมากทสด ( = 4.26, SD = 0.992) รองลงมา คอ ดานการลาดบภาพ ( = 4.25, SD = 0.933) และดานเสยงประกอบ ( = 4.23, SD = 0.923) สวนความพงพอใจรปแบบรายการทนกเรยนไมมสวนรวม ในภาพรวม อยในระดบมาก ( = 3.56, SD = 1.353) และเมอจาแนกตาม ความพงพอใจดานการผลตรายการวทยโทรทศน พบวา กลมตวอยางมความพงพอใจดานเนอหารายการอยในระดบมาก ( = 3.73, SD = 1.140) รองลงมา คอ ดานรปแบบรายการ ( = 3.66, SD = 1.343) และดานระยะเวลาทนาเสนอ ( = 3.57, SD = 1.413) ตามลาดบ (ดงตารางท 1)


ตารางท 1: เปรยบเทยบความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษา ภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาแบบมสวนรวม และไมมสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ

ความพงพอใจ

ดานการผลตรายการ

รปแบบรายการ

รปแบบใหนกเรยน

ไดเขามามสวนรวม

รปแบบทนกเรยน

ไมมสวนรวม

t df pระดบความพงพอใจ

SD การแปล

ผล

SD การแปล

ผล

1. ดานเนอหารายการ 4.26 0.930 มากทสด 3.73 1.140 มาก 9.051 232 .000***

2. ดานวธการนาเสนอ 4.22 0.992 มากทสด 3.54 1.456 มาก

3. ดานการลาดบภาพ 4.25 0.933 มากทสด 3.53 1.420 มาก

4. ดานเสยงประกอบ 4.23 0.923 มากทสด 3.54 1.429 มาก

5. ดานเสยงบรรยาย 4.22 0.966 มากทสด 3.54 1.441 มาก

6. ดานการใชแสง 4.22 0.966 มากทสด 3.53 1.441 มาก

7. ดานบคลกและลกษณะของผแสดง

4.21 0.968 มากทสด 3.53 1.435 มาก

8. ดานเทคนคพเศษ 4.21 0.968 มากทสด 3.53 1.426 มาก

9. ดานรปแบบรายการ 4.22 0.966 มากทสด 3.66 1.343 มาก

10. ดานระยะเวลาทนาเสนอ 4.22 0.966 มากทสด 3.57 1.413 มาก

ความพงพอใจโดยรวม 4.22 0.902 มากทสด 3.56 1.353 มาก

มนยสาคญทางสถตทระดบ .05

4. ผลการทดสอบสมมตฐานผวจยไดตงสมมตฐาน คอ นกเรยนมความพงพอใจในรป

แบบรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาโดยใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม มากกวารปแบบรายการทนกเรยนไมมสวนรวมกบกระบวนการผลต ผลการศกษา พบวา นกเรยนมความพงพอใจในรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา รปแบบทไดเขามามสวนรวมมากกวารปแบบทไมไดมสวนรวม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

วจารณและสรปผล

จากการศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาภายหลงการรบชมรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษา ตามแนวคดการม

สวนรวม สามารถสรปไดวา รปแบบรายการวทยโทรทศนดานสงแวดลอมศกษาโดยใหนกเรยนไดเขามามสวนรวม สามารถสรางความพงพอใจให

กบนกเรยนไดสงกวารปแบบรายการทนกเรยนไมมสวนรวมกบกระบวนการผลต ซงสอดคลอง

กบวตถประสงคตามทผวจยไดตงไว ทงนเปนเพราะวา การเขามามสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการของนกเรยนในฐานะผชม ทาใหผผลต


รายการไดรบรขอมลเกยวกบพฤตกรรมในการรบชมรายการ ความตองการทแทจรงของนกเรยน และเกดการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน โดยผผลตรายการสามารถนาขอมลทไดรบมาเปนสวนหนงของแนวทางในการพฒนารปแบบรายการทสอดคลองกบความตองการในการรบชมรายการของนกเรยนได ดงนน การผลตรายการวทยโทรทศนทมกลมเปาหมายเปนนกเรยน จงตองคยกบนกเรยน ตองรความตองการของนกเรยน และใสใจในรายละเอยดตางๆของรายการ (ณฐพลลมโปดม, 2552: 58-62) ซงจะเปนการพฒนาศกยภาพของนกเรยน นาไปสการคดวเคราะหและตดสนใจในการทางาน กอใหเกดการไหลเวยนแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางนกเรยนและผผลตรายการ และเกดการสรางสรรครายการวทยโทรทศนทมเนอหาสาระทเหมาะสมกบนกเรยนได (อศรนทร นนทหทย, 2551) ซงสอดคลองกบผลการศกษาของภทราณย พวโสพศ (2551: 123-125) ไดศกษาเรอง “แนวทางการพฒนารปแบบรายการโทรทศน ทพงประสงคสาหรบเดก” ผลการศกษาพบวา ความตองการรปแบบรายการโทรทศนทพงประสงคสาหรบเดก ไดแก ความตองการใหเดกมสวนรวมในการเสนอรายการมากขน และใหเดกแสดงออกใหมากขนเพอใหเขากลาแสดงออก สาหรบการศกษาครงนเปนการศกษา

กบนกเรยนกลมตวอยางทไดเขามามสวนรวมกบกระบวนการผลตรายการ ทง 3 ระดบ ไดแก การม

สวนรวมใหขอมล การมสวนรวมปฏบต และการมสวนรวมรบขอมล ซงสามารถชวยใหนกเรยนเกดความพงพอใจไดเปนอยางด อยางไรกตาม หากเปดโอกาสใหนกเรยนไดเขามามสวนรวมมากขน ไดแก การมสวนรวมสนบสนน อาจกอใหเกดความพงพอใจทสงขนได


งานวจยเรองนสาเรจลลวงไปไดดวยดโดยไดรบทนการศกษาจากมหาวทยาลยเกรก ความอนเคราะหจากบคคล และหนวยงานตางๆเปนจานวนมาก อาท ผทคอยใหคาปรกษา ไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร. บญอย ขอพรประเสรฐ และ รองศาสตราจารย ดร. วไลลกษณ รตนเพยรธมมะ ผใหขอมลสาคญ ไดแก นกวชาการและนกวชาชพดานสอวทยโทรทศน นกวชาการและนกวชาชพดานสงแวดลอมศกษา ผอานวยการโรงเรยน คณะคร และนกเรยนของโรงเรยนเมรอมมาคเลตคอนแวนต ซงเปนขอมลอนประโยชนอยางยงตอการทางานวจยเรองน โดยไดใหความรวมมออยางดมาโดยตลอด รวมทงขอขอบพระคณผทคอยสนบสนนผวจยทงโดยทางตรงและทางออมทมไดนามากลาวอาง ซงมสวนสาคญอยางยงในผลกดนและสนบสนนใหการทางานวจยเรองนสาเรจ

ลลวงไปไดอยางมประสทธภาพ ผวจยใครขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน



กาญจนา แกวเทพ และศรธรณ โรจนสพจน. (2556). สอสาร-สงแวดลอม. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

กนกรส วงษเลก. (2551). ความพงพอใจของนกศกษาระดบปรญญาตรทมตอการเรยนการสอนของวทยาลยเซาธอสทบางกอก. วทยานพนธสาขาการศกษา, วทยาลยเซาธอสทบางกอก.

โครงการศกษาและเฝาระวงสอเพอสขภาวะของสงคม. (2552). คมอการเฝาระวงรายการโทรทศนสาหรบเดก. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: บรษทมลตซพพลาย เทรดดง (1992) จากด.

จรพลสนธนาวา. ( 2556, 8 พฤศจกายน). อปนายกสมาคมพฒนาคณภาพสงแวดลอม. สมภาษณ.ณฐพล ลมโปดม (2552). โครงการผลตรายการโทรทศนสงเสรมความคดสรางสรรคแกเยาวชนอาย 5-7

ปดวยศลปะประดษฐสาหรบสถานโทรทศน ทวไทย. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธงชยนลคา. (2556, 5 สงหาคม). อาจารยประจาหลกสตรสงแวดลอมศกษา. สมภาษณ.นรนทรชย พฒนพงศา. (2546). การมสวนรวม หลกการพนฐาน เทคนคและกรณตวอยาง. กรงเทพมหานคร:

598 Print.บญเลศ วงคโพธ. (2556, 5 สงหาคม). อาจารยประจาหลกสตรสงแวดลอมศกษา. สมภาษณ.ภทราณย พวโสพศ. (2551). แนวทางการพฒนารปแบบรายการโทรทศน ทพงประสงคสาหรบเดก.วารสาร

วจย มข., 8(4), 116-127.ศภศลป กลจตตเจอวงศ. (2557). การสรางสรรครายการโทรทศนดานสงแวดลอมสาหรบเดก. วารสารนก

บรหาร, 34(2),17-25.ศรมตร ประพนธธรกจ. (2554). ความรเบองตนทางวทยและโทรทศน. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: สานก

พมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สชาดา โรจนฤทธพเชษฐ. (2554). ทาไมตองดโทรทศนกบลก. วารสารยอย, 27(3), 58-60.สทต ขตตยะ. (2555). หลกการวทยกระจายเสยง และวทยโทรทศน. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: บรษท

ประยรวงศพรนตง จากด. อศรนทร นนทหทย. (2551).การสอสารแบบมสวนรวมของเยาวชนเพอการพฒนารายการโทรทศน TK

Teen. วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.Cronbach, Lee J.(1970, April). Essentials of Psychological. (3rd edit). New York: Harper and Row.

Krejcie, R.V. and Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities.Journal of Educational and Measurement, 30: 607-610.

การสรางคณภาพคนดวยการศกษาของประเทศญปนCreating Human Quality wit h Education in Japan

สมพร โกมารทต1

Somporn Gomaratut2

บทคดยอ

ประเทศญปนเปนประเทศหนงทสราง เปลยนแปลง และพฒนาความคดและพฤตกรรมของคนดวยการใหการศกษา การศกษาในแนวคดของประเทศญปน คอ การอบรมบมเพาะดวยการสอนและปลกฝงจากบคคลหลายสวนของสงคมดวยหลกการ แนวคด คาสอน และมาตรฐานเดยวกน ตงแตอดตจนถงปจจบนมการปฏรปการศกษา 3 ครง แตละครงของการปฏรปเกดจากการมองการณไกล มวสยทศน และการทาดวยความจรงจง และจรงใจของผนาประเทศทตองการพฒนาความเจรญของประเทศเปนสาคญ พฒนาการการศกษาของประเทศญปน ในอดตสอนใหจดจาความร ตอมาสอนใหนาความรไปใช ในปจจบนสอนใหมความคดวจารณญาณ คดแกปญหา คดสรางสรรค การเชอมโยงความรบรณาการความรไปใชในสงคมและพฒนาชาตใหเจรญรงเรองอยางตอเนอง ในปจจบน การจดการศกษาของประเทศญปน เรมจากระดบอนบาลและประถมศกษาเนนใหเดกมความสนก มอสระ และมความสข(Fun)มธยมศกษาตอนตน เนนการเรยนเพอคนหาตวเอง และมเปาหมาย (Find) ในระดบมธยมศกษาตอนปลายเนนการเรยนททมเท และมงมนไปสเปาหมาย (Focus)และในระดบอดมศกษา เรยนเพอทาเปาหมายใหสาเรจ (Fulfi ll)ฝกฝนความรและทกษะเพอความพรอมในการทางานและรากฐานทมนคงในชวต การวางรากของการจดการการศกษาอยางเปนระบบทมมาตรฐานเดยวกนของประเทศญปนทมงเนนความสาคญทตวผเรยน ประกอบกบความเอาใจใสของคร ความรบผดชอบตอภารกจในฐานะผสราง

คนทมคณภาพใหกบประเทศ ทาใหผลผลตทางการศกษามลกษณะเหมอนกน กลายเปนอตลกษณของคน

ญปนทมคณภาพ เมอคนมคณภาพเขามาบรหารประเทศ ประเทศกมความเจรญรงเรองอยางทประจกษไดจากประเทศญปน

คาสาคญ: คณภาพคน, การสรางคณภาพคนการศกษา, การศกษาในประเทศญปน

1 ผชวยศาสตราจารย คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตยE-mail: [email protected] Assistant Professor , Faculty of Arts, Dhurakij Pundit University.E-mail: [email protected]


3 ประเทศญปน พนท 1ตารางกโลเมตรมประชากรอาศยป

ระมาณ 338 คน ประเทศไทย พนท 1 ตารางกโลเมตรมประชากรอาศยประมาณ 170 คน

Abstract

Japan is a country that creates, changes, and develops human thoughts and behaviors through education. For Japan, education is a process of incubating, teaching and nurturing its population through a consistent principle, concept, teaching and standard. There were 3 educational reforms in Japan, and in each time, the reform came from a far-sighted vision, devotion and intension of the leaders focusing on the country development. At fi rst, the educational system in Japan needed learners to learn and memorize, later it placed a focus on application and at present, the education system encourages the learners to have analyti-cal refl ection, problem solving skills, creative thinking, knowledge-relating-ability, and knowledge application for living in society and developing the country continuously. At present, the education management in Japan emphasizes fun and freedom in kinder-garten and primary school, self-esteem discovery fi nding in secondary school, target focus in high school, and target fulfi llment in higher education level in order to train and prepare the learners for their career paths and achievement in life. The education management system with similar standard implemented throughout the country, learner-centered instruction and teachers’ devotion, sacrifi ce and duty responsibility can produce the educational products with similar quality which becomes the qualifi ed uniqueness of Japanese people. The country governed and administrated by qualifi ed people can develop and progress. Japan is the best example of this.

Keywords: Human Quality, Creating Human Quality, Education, Education in Japan

บทนา

จากคากลาวของ NelsonMandela ทวา “Education is the most powerful weapon which you can use to change the world” ประเทศญปน

เปนประเทศหนงทใชการศกษาเปนอาวธสาคญในการพฒนาคนใหมคณภาพ เพอใหคนทมคณภาพสามารถพฒนาประเทศใหเปนประเทศทเจรญ

รงเรอง และความเจรญรงเรองของประเทศเพอคณภาพชวตทดของประชากรในประเทศ ประเทศญปน เปนประเทศทมพนทประมาณ 377,930 ตารางกโลเมตร เปนอนดบท61 ของโลก 60% ของพนททงหมดเปนภเขา และ 40%

เปนทราบมประชากรมากเปนอนดบ 10 ของโลก คอ ประมาณ 128 ลานคน ภมประเทศเปนเกาะ ตง

อยบรเวณรอยตอระหวางแผนเปลอกโลกทาใหเกดแผนดนไหวบอยๆ และอยในวงแหวนแหงไฟ (The

Ring of Fire) อยในบรเวณมหาสมทรแปซฟกทเกด

แผนดนไหวและมภเขาไฟทยงคกรนอยประมาณ 67 ลกกระจายอยทวประเทศญปนและพรอมทจะระเบด นบเปนประเทศทเตมไปดวยภยธรรมชาต

ทรนแรงมากประเทศหนงของโลก ประเทศทเตมไปดวยภยธรรมชาตตางๆ พนทประเทศกนอย สดสวนประชากรทมากเมอเทยบกบประเทศไทย3 (Wikipedia, 2015) ตลอดจนขาดแคลนทรพยากรธรรมชาตทจะใชเปน

138 ดร.สมพร โกมารทตการสรางคณภาพคนดวยการศกษาของประเทศญปน

วตถดบแตประเทศญปนกสามารถสรางความเจรญรงเรองเปนผนาทางเศรษฐกจอนดบตนๆของโลกทยาวนาน คาถามแรกทมกถามกน คอ ทาไมเปนเชนนน คาตอบทเราตางวเคราะหกนได คอ ประชากรญปนมคณภาพ คาถามตอมา คอ ประเทศญปนพฒนาคนใหมคณภาพไดอยางไร หากพจารณาจากคากลาวของ NelsonMandela กจะประจกษชดเจนวา ประเทศญปนใชการศกษาในการพฒนาคนใหมคณลกษณะเดยวกน ซงเปนคณลกษณะประจาชาตของคนญปน กลาว คอ เปนคนรกธรรมชาต เคารพบรรพบรษ สภาพ ออนนอมถอมตว ขยน อดทน ซอสตย ตรงตอเวลา รบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย ทางานดวยความกระตอรอรน สะอาดเปนระเบยบ ประหยด แยกแยะเรองสวนตวและความรบผดชอบในหนาทชวยเหลอเกอกลกน ไมเหนแกตว เหนแกประโยชนสวนรวมและประเทศชาตเปนสาคญและสงสาคญทสดทมอยในเลอดเนอของคนญปน คอ การทางานเปนทม สงทกลาวมาทงหมด คอ ความมคณภาพทถายทอดโดยการสงสอน และปลกฝงใหประชาชนโดยยดการศกษาเปนตวแปรสาคญในการสรางคน และสรางชาตของประเทศญปน ทกประเทศตางกใชการศกษาเปนตวแปรสาคญในการพฒนาคนของประเทศ แลวการจดการการศกษาของญปนแตกตางหรอเหมอนกบประเทศอนอยางไร ผเขยนในฐานะทเคยศกษา

ในประเทศญปน ขอถายทอดความรทเรยนมาและประสบการณตรง ตลอดจนแนวคดตางๆเกยวกบการจดการการศกษาของประเทศญปนผานทางบทความน เนอหาทจะกลาวตอจากน ประกอบดวย 3

สวน คอ สวนท 1 การปฏรปการศกษาของประเทศญปน สวนท 2 การจดการศกษาแบบญปนทสรางคนใหมคณภาพ สวนท 3 บทสรป

การปฏรปการศกษาของประเทศญปน การจดการศกษาในประเทศญปนเกดขนอยางชดเจนในตอนตนศตวรรษท 17 เปนการ

จดการศกษาในวด ทเรยกวา Terakoya4 เปนการจดการศกษาใหแกบตรของชนชนขนนาง และนกรบ (Samurai) กอตงโดยโชกนตระกลโตกกาวะ และเจานายตามหวเมองตางๆพอกลางยคสมยเอโดะชนชนพอคากสงลกหลานเขาไปเรยนในโรงเรยนดงกลาว การจดการเรยนการสอน จะสอนการอานและการเขยนหนงสอ เลขคณต ประวตศาสตร ภมศาสตรแกนกเรยนชาย และสอนการเยบปกถกรอย พธชงชา การจดดอกไม และศลปหตถกรรมแกนกเรยนหญงและยดหลกคาสอนของขงจอ คอ ความกตญ และการเคารพบรรพบรษ แตโรงเรยนนถกยกเลกในสมยเมจเมอเกดการปฏรปการศกษาขนในราวศตวรรษท 18 ประเทศญปนไดมการปฏรปการศกษาแลว 3 ครงคอ ครงท 1 คอ ในสมยเมจปค.ศ.1868 ครงท 2 คอ หลงสงครามโลกครงท 2 ในป ค.ศ. 1945 เปนตนไป ครงท 3 คอ หลงปค.ศ.1980 เปนตนไป (วรนทร ววงศ, 2546) การปฏรปการศกษาครงท 1 ในสมย

เมจ ปค.ศ.1868 การปฏรปประเทศครงใหญของประเทศญปน เกดขนในสมยเมจ ภายใตการปกครองของสมเดจพระจกพรรดเมจ เหตผลททาใหพระองคทาการปฏรปประเทศ คอ เพอเสรมความเขมแขงของประเทศใหมความเจรญรงเรอง ทนสมยอยาง

ตะวนตก และเพอใหประเทศรอดพนจากการคกคามของลทธจกรวรรดนยมของชาวตะวนตก เปนการปฏรปทงดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมและการศกษา

ดานการศกษาทรงปฏรปโดยมประเดนหลก 3 ประการ คอ 1) ยกเลกการศกษาของแตละชนชน และการเรยนการสอนในวด (Terakoya)

2) จดการศกษาในระบบโรงเรยนสมยใหม เพอสอนวทยาการตะวนตกทเปนประโยชนตอปวงชนยกเลกการสอนตามแนวคดตามหลกคาสอน

4 อานวา เทระโกะยะ


ของขงจอ 3) ตงกระทรวงศกษาธการขนในปค.ศ.1871 และออกพระราชบญญตการศกษาขนในป ค.ศ.1872 จดระบบการศกษาในโรงเรยน เปดสอนระดบประถมศกษา มธยมศกษาทวประเทศ กอตงมหาวทยาลยโดยจางชาวตางชาตจากยโรปและอเมรกามาสอน ในสมยเมจการจดการศกษาแบงเปน 2 ลกษณะ คอ ผลตคนเพอรบราชการ และผลตคนเพอใหมความรในการปฏบตเพอประกอบอาชพทางธรกจการคาและพฒนาเศรษฐกจของประเทศ การปฏรปการศกษาในสมยเมจ นอกจากจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมความร ความสามารถเพอทางาน พฒนาประเทศใหกาวทนตะวนตก เพอใหรอดพนจากการคกคามของระบบจกรวรรดนยมของประเทศตะวนตก และปลกฝงอดมการณแหงชาตเพอใหประชาชนทกคนเปนพสกนกรทจงรกภกดตอสมเดจพระจกรพรรด ยงมการออกพระราชบญญตการศกษา และกาหนดระบบการศกษาเปนระดบประถมศกษา มธยมศกษาและอดมศกษาการศกษาในสมยนจนถงสงครามโลกครงท 2 เปนการรวมอานาจเขาสสวนกลาง นโยบายการศกษา หลกสตร การเรยนการสอน กจกรรมการสอนของคร กจกรรมการเรยนของนกเรยนจะถกกาหนดจากสวนกลาง เนอหาทเรยนจะสอดแทรกความรกชาต ความจงรกภกดตอสมเดจพระจกรพรรด การทหารและการทาสงครามเขาไวในทกวชา ดงนนจดมงหมายของการ

จดการศกษาในสมยเมจถงสงครามโลกครงท 2มงสอนคนญปนทกคนใหรกชาต และจงรกภกดตอองคจกรพรรด จงมคากลาวทรบรทวไปวา ลกษณะ

ประจาชาตของคนญปน คอ รกชาตและชาตนยม การปฏรปการศกษาครงท 2 หลงสงครามโลกครงท 2 ในป ค.ศ. 1945 เปนตนไป

หลงการแพสงครามของประเทศญปน ประเทศไดรบความยอยยบอยางรนแรง เศรษฐกจพงพนาศ ประชาชนอดอยาก เกดภาวะวกฤตมากมาย ประชาชนลมตายเพราะความอดอยาก และพากนฆาตวตาย นบเปนชวงเวลาทเลวราย

มากทสดของบานเมองและประชาชนของญปนสหรฐอเมรกาในฐานะผชนะสงคราม เขายดครองประเทศญปน และเขามามบทบาทสาคญในการเปลยนแปลงประเทศญปนอยางมาก เรมจากการประกาศใหประเทศญปนยกเลกการปกครองในระบอบประชาธปไตยแบบเกา ใหเปลยนเปนประชาธปไตยแบบรฐสภา องคพระจกรพรรดเปนสญญลกษณของประเทศ เปนชวงเวลาทประเทศญปนปฏรปประเทศครงใหญอกรอบ และนบเปนการเปลยนแปลงครงใหญสด มการเปลยนแปลงในทกภาคสวนของประทศ ทงการเมอง เศรษฐกจ การทหาร สงคม และการศกษา เปนตน ดานการศกษา นบจากการแพสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา มการปฏรปการศกษาครงใหญอกครงนบเปนครงสาคญทเปนจดเปลยนทาใหประเทศญปนเจรญรงเรองมาจนถงปจจบน โดยการจดการศกษาภายใตรฐธรรมนญ มสาระการปฏรป คอ 1. การออกกฏหมายแมบทการศกษาในป ค.ศ.1947 2. เปล ยนแปลงระบบการศ กษาเปน 6-3-3-4 กลาวคอ เรยนประถมศกษา 6 ป มธยมศกษาตอนตน 3 ป มธยมศกษาตอนปลาย 3 ป และอดมศกษา 4 ปและกาหนดการศกษาภาค

บงคบ 9 ป ตงแตประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนตน โดยเปนการศกษาแบบใหเปลา 3. ประชาชนญปนทกคนพงมสทธไดรบการศกษาอยางเทาเทยมกนตามความสามารถ

ทงการศกษาในระบบและการศกษานอกระบบ 4. จดมงหมายสาคญของการศกษา คอ พฒนาประชาชนใหมความสมบรณทงรางกาย

และจตใจ ผลตประชาชนทสามารถพงพาตนเองได นบถอในคณคาของบคคล นบถอสทธมนษยชน มจตสานกรบผดชอบ และมงสรางสงคมทมสนตภาพ 5. การบรหารการศกษาเปนแบบการกระจายอานาจออกจากศนยกลาง หนาทของ


กระทรวงศกษาธการ คอ เปนผประสานงาน สงเสรมและสนบสนนงบประมาณ แตงตงตาแหนงในโรงเรยนและควบคมดแลการบรหารงานโรงเรยน 6. หลกสตร แตละโรงเ รยนจดทาหลกสตรของตนเองใหสอดคลองกบแนวการศกษาซงจดเตรยมโดยกระทรวงศกษาธการ คณะกรรมการการศกษาสวนทองถนเปนผเลอกตาราเรยนจากตาราตางๆทไดรบอนญาตจากกระทรวง เนอหาวชาสอดแทรกเรองความเปนประชาธปไตยและสนตภาพ เมอประเทศญปนแพสงคราม อกทงจดมงหมายของการจดการศกษาของชาตเปลยนไป ผลผลต คอ ประชาชนกมคณลกษณะทเปลยนไปดวย ประกอบกบลกษณะนสยทหลอหลอมมาแตอดต ดงนน ประเทศญปนใชเวลาเพยง30ปในการสรางคนในสงคมทมคณภาพ และสรางชาตใหเจรญรงเรองเปนผนาทางเศรษฐกจ สงคม และทกดานไดหลงจากแพสงคราม ผลจากทกลาวมานน มาจากความมคณภาพของคนในประเทศและการมงมนทาอยางจรงจงและสานกในสวนรวมนนเอง การปฏรปการศกษาครงท 3 หลงปค.ศ.

1980 เปนตนไป ในชวงป ค.ศ.1980-1989 เศรษฐกจญปนไดเตบโตอยางมาก เชน การเตบโตของธรกจการผลตและสงออกรถยนต และอปกรณอเลกทรอนกส การพฒนาทางเศรษฐกจเปนไปอยางรวดเรว

ธนาคารตางๆ ในญปนจงปลอยเงนกเพอใหทาธรกจมากขน สงผลใหเมดเงนในระบบเศรษฐกจเพมสงขน ทกอยางราคาสงขนเกนความจรง ทาย

สดเกดภาวะเงนเฟอสงและเกดภาวะฟองสบ ตอ

มา ป ค.ศ.1990-2010 เปนยคของ The Lost 2 Decades หรอ 2 ทศวรรษทหายไปของญปน สงทหายไปตลอด 20 ป คอ การเตบโตทางเศรษฐกจญปน เมอสถานการณประเทศเปนเชนทกลาว

มาขางตน การปฏรปการศกษาครงท 3 จงเกดขน เพอเปลยนแปลงการจดการศกษาใหม ซงกาหนดจดมงหมาย คอ เพอสรางคนญปนใหมเอกลกษณเฉพาะตว ใหความสาคญกบความสามารถของแตละบคคลเปนหลกหลงปค.ศ.1980 ไดเปลยนแปลงการจดการเรยนการสอน เดมการศกษาจะสอนใหผเรยนจดจาความร (Academic abilities based Ed-ucation) เปลยนเปน การศกษาเพอการนาความรไปใช (Shifted to how to apply this knowledge) การเรยนการสอนเนนใหผเรยนไดรบประสบการณจรงและบรณาการเพอนาความรไปใชในชวตประจาวนในครอบครว สงคม และสรางชาตใหเจรญรงเรอง และในป ค.ศ.1990 เปนตนไปประเทศญปนมงสรางคนทสามารถแกไขวกฤตตางๆของประเทศชาต การจดการศกษามงเนนการพฒนาคนใหมความคดวจารณญาณ คดแกปญหา จงนาวธการสอนแบบใหมทเรยกวา “การเรยนรแบบบรณาการ” (Integrated Learning) เปนการเรยนรผานประสบการณและการทดลอง เชอมโยงความรทเรยนกบการใชชวตประจาวน การเรยนรแบบบรณาการสอนใหผเรยนศกษาหาความจรง การ

วจยและนาเสนอสงทคนพบกบเพอนๆ ครอบครวและชมชน เนนใหผ เรยนไดทากจกรรมเพอแสดงออก และเรยนรดวยตนเอง


ตารางเปรยบเทยบแนวคดการจดการศกษาของประเทศญปน

กอนป ค.ศ. 1980 หลงป ค.ศ. 1980

คานยมการศกษาทด คอ หลกประกนความมชวตทด

คานยมการศกษา การเรยนรและพฤตกรรมเปนสงทสามารถฝกอบรมได ความพยายาม ความพากเพยร และความมระเบยบวนยตอตนเอง เปนตวกาหนดความสาเรจ

ความสามารถทางการศกษาเนนการสะสมความรโดยการจดจา

ความสามารถทางการศกษาเนนการประยกตใชความร สงเสรมชนเรยนทเนนการสอนจากประสบการณจรง สงเสรมใหผเรยนพฒนาทกษะการคดเชงวพากษ และการแกไขปญหา สงเสรมวธการเรยนรแบบบรณาการ ใหผเรยนไดเรยนและมชวตอยในเรองจรงและสถานการณจรง

“การไดรบการศกษาทด จะทาใหมชวตทด” เปนคานยมเกา ภายหลงป ค.ศ.1980 คานยมดงกลาวไดเปลยนไป ตางพบความจรงวา การมการศกษาดไมไดประกนวาจะมชวตทด สถานะและตาแหนงทางสงคมไมไดขนอยกบภมหลงทางการศกษาอกตอไป จดเปลยนทางการศกษาในญปนอกประการหนง คอ เหตการณสนามและการปดตวของโรงไฟฟาปรมาณในป พ.ศ.2554ทาใหรฐบาลญปนเหนความสาคญของการใหการศกษากบประชาชน ตองปรบเปลยนแนวทางการจดการศกษาเพอใหเดกญปนในปจจบนมชวตอยไดในสงคมอนาคต ตองฝกเดกใหคดดวยตนเอง มความรใหม คดสรางสรรคงานดวยตนเอง คดแกปญหา และทางานรวมกบผอนไดเพอพฒนาประเทศชาตตอไป

การจดการศกษาแบบญปนทสรางคนให

มคณภาพ

มคากลาววา “เหตใดคนญปนเปนคนมระเบยบวนย อดทน ตอส และเอาชนะอปสรรคตางๆ แบบนานบถอในความใจส”

การทคนญปนเปนเชนคากลาวขางตน เพราะ การอบรมบมเพาะจากหลายสวนในสงคม ซงการศกษามสวนสาคญในการสรางคนทมคณภาพ การศกษาของญปนเปนอยางไร แตกตางหรอเหมอนกบของประเทศไทยและประเทศอนอยางไร ผเขยนขอใชความรทไดเลาเรยนในประเทศญปนและประสบการณตรงจากการใชชวต การทางานหลากหลายอาชพ การไดมประสบการณสอนในโรงเรยนรฐบาลในระดบประถมศกษา การเยยมเยอนหนวยงานทางการศกษาเปนตน มากกวา 5 ป นาเสนอสาระเปนขอความตอไปน

คาวา “การศกษา” ในภาษาญปน คอ คาวา “教育” (เคยวอค) ประกอบดวยคา 2 คา คอ教

(โอะชเอะร)แปลวา สอน 育 (โสดะเตะร) แปลวา เลยงด เมอรวมความ จะหมายความวา การเลยงดดวยการสอน เดกญปนทกคนเจรญเตบโตขน

มาจากการอบรมสงสอนจากบคคลในสงคม คอ พอแม ดแลสงสอนตงแตเกด เมอเขาเรยนในโรงเรยนกไดรบการสอนจากครและเรยนรสงตางๆไปกบ

เพอนๆ เมอเขาทางานกไดรบการสงสอนจากผคนในสงคม


การศกษาของประ เทศญ ป น เปนระบบ 6-3-3-4 กลาวคอ เรยนประถมศกษา 6 ป มธยมศกษาตอนตน 3 ป มธยมศกษาตอนปลาย 3 ป และอดมศกษา 4 ป และกาหนดการศกษาภาคบงคบ 9 ป ตงแตประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนตนเปนการศกษาแบบใหเปลา เดกญปนจะตองศกษาเลาเรยนระดบประถมศกษา 6 ป และเรยนมธยมศกษาตอนตน 3ปกนทกคน โดยไมเสยคาใชจาย เปนการศกษาภาคบงคบทจดใหกบประชาชนชาวญปนไดเรยนอยางเสมอภาค โดยภาษทประชาชนทกคนจายใหแกรฐบาล ซงจะแสดงใหเหนคณภาพของคนญปนประการแรก คอ จากรายงานกระทรวงศกษาธการ ประเทศญปน กลาววา รอยละ 99 ของประชากรทงประเทศเรยนจบการศกษาภาคบงคบ 9 ป ในจานวนดงกลาวอานหนงสอออกและเขยนหนงสอได (Wikipedia, 2015)สขภาพแขงแรง และใชชวตทพงพาตนเองได และชวยเหลอเกอกลผอนได และเมอจบการศกษาภาคบงคบ รอยละ 94 จะเขาศกษาตอชนมธยมศกษาตอนปลาย บางสวนกจะไปทางาน ประกอบอาชพตามความถนดและความตองการ บางคนกไปศกษาตอในสายวชาชพ และประมาณรอยละ 30 ของนกเรยนทจบมธยมศกษาตอนปลายจะเขาศกษาตอในระดบอดมศกษา บางสวนกศกษาตอในสายวชาชพ หรอทางาน (ขอมลจาก

กระทรวงศกษาธการ วฒนธรรม กฬา วทยาศาสตร และเทคโนโลย ประเทศญปน ป 2013) ในประเทศญปนการศกษาในระบบโรงเรยนจะเรมตงแตระดบประถมศกษา แตมพอแมสวนใหญใหลกเรยนระดบ

อนบาลตงแตอาย 3-6 ป เปนเวลา 3 ป เพราะตองการใหลกเตรยมความพรอม และรจกการใชชวตรวมกบผอนได กลยทธสาคญของการสอน คอ เดกญปนทกคนจะถกสอนวา “ประเทศญปนเปน

ประเทศทไมมทรพยากรธรรมชาต” และคาสอนนจะซมซบในสมองเดกๆ ทาใหเดกคดเสมอวา ประเทศไมมทนเดมให ทกคนตองหา ทกคนตอง

ขวนขวาย เพอชวตทอยรอด ตองเรยนรเพอสรางตนเอง พฒนาตนเอง สรางและพฒนาประเทศจากความพยายามของตนเองเปนสาคญ

การจดการศกษาระดบอนบาล

ระดบอนบาล เนนการฝกใหชวยตวเองและมสขภาพแขงแรง ซงรฐบาลญปนตระหนกวาเปนพนฐานการดาเนนชวต และปลกฝงใหรจกการใชชวตรวมกบเพอนๆ เพอสรางพนฐานสาคญของการอยรวมกนกบผอนในสงคมตอไปในอนาคต เดกญปนตงแตอาย 3 ป จะถกสอนและฝกใหชวยเหลอตวเอง โดยการเดนไปโรงเรยนเองกบเพอนบานทอยใกลกน สวมรองเทาเอง หวกระเปาไปโรงเรยนเอง สอนใหเปนคนมระเบยบวนย สภาพ ออนนอม มสมมาคารวะ และมมารยาทด พอแมจะใหลกเรยนโรงเรยนทอยใกลบาน เพอไมใหลกตองตนเชา และสงผลดตอสขภาพกายและสขภาพจตใจของเดก และมความเชอมนในมาตรฐานการสอนของโรงเรยน นอกจากน พอแมหรอผปกครองตองดแลลกๆตามแนวทางของโรงเรยน โรงเรยนอนบาลทกโรงเรยนของประเทศญปนจะมคมอการเลยงดลกแจกใหกบพอแมของนกเรยนทกคน ในคมอจะมรายละเอยดของการเลยงดลก การสอนการวางตวของลก ขอปฏบตการมาเรยนทโรงเรยน วธการใหเดกชวยเหลอตวเอง และการเตรยมอปกรณมาโรงเรยนเปนตน

กจกรรมการเรยนประจาวนของเดกอนบาล คอ ไมมการสอนการอานการเขยน เนนการสอนใหทกคนตองทาสงททาไดดวยตนเอง ทกคนตองมหนาท รบผดชอบตนเองได การออกกาลงกาย ปนปายกบเครองเลน ใหเลนในสงทชอบ รองเพลง

ทากจกรรมรวมกนกบเพอนๆในหองเรยนและการออกไปเลนในบรเวณโรงเรยนอยางมความสขมการแบงหนาทกนทา รจกรบผดชอบในงานทมอบหมาย และแกไขปญหาดวยตนเอง สอนใหรกธรรมชาต สอนใหเดกๆดแลชวตอนๆ เชน


สตวเลยง และตนไม เปนตนโดยมครจดกจกรรมและดแลอยางใกลชด วชาเรยน 6 วชาหลก คอพลานามย สงคมศกษา ธรรมชาตศกษา ภาษา ดนตรการวาดภาพ และงานฝมอ ในหองเรยนทกหอง ทกท ของประเทศญปน จะไมมคอมพวเตอร หรอของเลนราคาแพง เดกๆจะถกปลกฝงใหทาของเลนดวยตนเอง สรางสรรคของเลนเอง อปกรณการเรยนการสอนประจาหองเรยนมกรรไกร กระดาษส กาว กลองกระดาษ ส เปยโน และวทยเลกๆ เปนตน ในวยนจะจดการศกษาทเนนผลตผลจากการคดสรางสรรคจากสมองของเดกๆ มากกวาอปกรณคอมพวเตอร หรออปกรณอเลกทรอนกสโดยมแนวคดทวา “การพฒนาสมองตงแตเลกๆ จะเปนตนทนทดทสดของคนทมคณภาพตอไป”

ประถมศกษา

การจดการศกษาระดบประถมศกษากาหนดเรยน 6 ปเนนการใหเดกทาดวยตนเอง มระเบยบวนย รบผดชอบ เคารพผอน การทางานเปนทม ตงเปาหมาย และทาเปาหมายใหสาเรจ และแกไขขอบกพรองของตนเอง เดกประถมของประเทศญปน จะถกฝกใหชวยเหลอตวเอง เดกทกคนจะเดนไปโรงเรยนเอง ฝกการขามถนนเอง เดกชนประถมศกษาปท 1-6 ทกคนตองสวมหมวกสเหลองเวลาเดนไปโรงเรยนและกลบบาน การสวมหมวกสเหลองจะทาใหทก

คนในประเทศทราบวาเปนนกเรยนชนประถมศกษา เพอจะไดรบการดแลและระวงปองกนอนตรายจากผใหญ และเดกทกคนจะถกสอนวา เวลาขามถนนใหยกมอสงๆ เพอใหคนเหนชดเจน โรงเรยนประถมศกษาของรฐบาลทก

แหง นกเรยนไมใสชดนกเรยน จะใสชดอะไรไปโรงเรยนกได ในประเดนน เปนการฝกใหรจกการคดสรางสรรค การออกแบบการแตงกายใหเหมาะ

สมกบโอกาสและการใชชวต นอกจากนยงเปนการชวยครในการจานกเรยน และรจกนสยและความคด

ของนกเรยนจากพฤตกรรมการแตงกาย นกเรยนประถมศกษาทกคน และทกโรงเรยน เมอมาถงโรงเรยนตองเปลยนและใสรองเทาทเหมอนกน เพอความเปนระเบยบ ความเทาเทยมกน และความสะอาดในโรงเรยน นอกจากนนกเรยนทกคนตองนาผาเชดหนา และทชชตดตวไปโรงเรยน โดยผาเชดหนาใชทาความสะอาดตนเอง สวนทชชไวเชดทาความสะอาดอปกรณเครองใชในหองเรยน และในโรงเรยน โรงเรยนรฐบาลเกอบทกโรงเรยนไมมภารโรง ดงนนหนาทดแล และทาความสะอาดหองเรยนและโรงเรยน เปนหนาทของผอานวยการ คร และนกเรยนทกคน โดยจะจดเปนเวรรบผดชอบและทารวมกน โรงเรยนประถมศกษา และมธยมศกษาตอนตนจะมนกโภชนาการจดอาหารกลางวนใหนกเรยนทกคนทาน และทานพรอมเพรยงกนในหองเรยน โดยนกเรยนจะมเวรตระเตรยมอาหาร ตกอาหารแจกจายใหกบเพอนๆ จะชวยเหลอกนทาหนาท และทานอาหารพรอมกน เมอทานเสรจกจดเกบภาชนะ ขยะ และทาความสะอาดหองเรยน โดยทงหมดนครจะฝกใหนกเรยนทาดวยตนเอง ครคอยดแลและใหความชวยเหลอเมอมความจาเปนและครจะทานกลางวนกบนกเรยนในหองเรยน สงเหลานเปนการฝกการใชชวตและการทางานรวมกน การรบผดชอบในหนาท ความพรอมเพรยงและ

เปนการฝกใหนกเรยนทกคนทานอาหารทกอยางทเปนประโยชนตอรางกาย และทสาคญทสด คอ ทกคนจะถกสอนและฝกใหทานอาหารใหหมด โดยไมใหเหลอทง และเปนนสยตดตว กลายเปนลกษณะนสย

ประจาชาตของคนญปนทมคณภาพอกประการหนง การฝกใหคดและทาอยางอสระ การตงเปาหมาย และแกไขขอบกพรอง และการรจกชนชมและชมเชยผอน คาสอนดงกลาวจะปลกฝงใหกบเดกๆญปนทกคนตงแตการเรยนในระดบอนบาล

การเรยนการสอนตงแตปฐมวยครจะใหนกเรยนคด พด ทาอยางอสระ โดยไมมการบงคบ นกเรยนมความรบผดชอบทจะพฒนาตนเอง นกเรยนคน


ใดไมทา ไมตงใจเรยน กจะรสกผด และละอายตอความผด ดงนน นกเรยนจงตงใจเรยนเพอพฒนาตนเองตลอดเวลา สวนครมหนาท ผลกดน สงเสรม สนบสนนศกยภาพของนกเรยนทกคนอยางเตมท นอกจากนนกเรยนในชนประถมศกษาจะถกสอนใหตงเปาหมายการใชชวตในแตละวน และปลกฝงใหทกคนแกไขขอบกพรองของตนเอง โดยการเขยนเปนอกษรและปดไวหลงหองเรยน และประเมนตนเองทกวนกอนกลบบาน โดยปลกฝงวา “ใหทกคนทาดทกวน” ดงนน ทกวนของการเรยนการสอน ครประจาชนจะจบการเรยนการสอนแตละวน ในชวโมงทเรยกวา Home room เพอใหนกเรยนทกคนประเมนตนเอง และนาเสนอเปาหมายททาสาเรจ และขอบกพรองของตนเองทแกไขไดในชนเรยน และเมอนกเรยนคนใดทาสาเรจ ครจะสอนใหรจกการชนชม และชมเชยผอน โดยจะทาเชนนทกวนตงแตระดบอนบาลจนถงมธยมศกษาตอนปลาย รายวชาทเรยนในระดบประถมศกษา คอ ภาษาญปน คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษา ดนตร งานฝมอสรางสรรค พลศกษา และศลธรรม เรยนเกยวกบปญหาสงคมและการฝกความสามารถในการแกปญหา

มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนตนกาหนดเรยน 3 ปจดมงหมาย เพอ “คนหาตวเอง”เนนการปรบตวเขากบ

สงคม มจตใจด สงเสรมใหคดจนตนาการ มรางกายแขงแรงและราเรง นกเรยนมธยมศกษาตอนตนทกคนจะถกปลกฝงแนวคดทวา “เดนทางชวตดวยตนเอง” คอ คนหาตวเอง มเปาหมายของชวตส และเอาชนะอปสรรค

ครมหนาท กระตนนกเรยนทกคนใหคนหาตวเอง มเปาหมายในชวต วธทชวยนกเรยนคนหาตวเองและเปาหมายของชวตวธหนง คอ

การกระตนใหนกเรยนทกคนใชพลงงานทมในตวของเดกวยนอยางสรางสรรคดวยการใหทากจกรรม

ชมรมของโรงเรยนนกเรยนสวนใหญจะเขาเปนสมาชกของชมรม และทากจกรรมทกวนทโรงรยนหลงเลกเรยนจนถงสองทม โดยครทกคนจะทาหนาทเปนโคชและอาจารยประจาชมรม ฝกซอมกบนกเรยนทกวนหลงเลกเรยน กจกรรมชมรมทโรงเรยนจดให ไดแก ชมรมกฬา เชน ฟตบอล เทนนส วอลเลยบอล เบสบอล เปนตน ชมรมดนตร ชมรมศลปวฒนธรรม ชมรมวชาการตางๆ เปนตน การฝกเรองระเบยบวนย ความอดทน และการมสขภาพแขงแรงนนนกเรยนมธยมตนทสงกดชมรมพลศกษาตองมาโรงเรยนตงแต 7 โมง ฝกรางกายใหแขงแรงโดยการวงรอบสนามกบครทกวนกอนเขาเรยน กจกรรมนนกเรยนจะทาเปนประจาทกวนจนถงมธยมศกษาตอนปลาย ชวงเวลา 3 ปของการเรยนในระดบมธยมศกษาตอนตนเรยนวชาภาษาญปน จะเรยนเนอหาเกยวกบภาษาญปนโบราณ ไวยากรณภาษาญปนโบราณ วรรณคด กลอนจน และวรรณกรรมในสมยโบราณ และภาษาญปนปจจบน เรยนเกยวกบไวยากรณภาษาญปนปจจบน การอานจบใจความ และการเขยนเรยงความ วชาประวตศาสตร ภมศาสตร สงคมปจจบน คณตศาสตร ฟสกส เคม ชววทยา สขศกษา ดนตร และพลศกษา ทกวชาจะเนนการเรยนการสอนนอกชนเรยนเพอใหเรยนรดวยการลงมอทา และการมประสบการณในเรองนนๆนอกจากน ใน1 ภาคเรยนหรอ 1 ปการศกษา

นกเรยนมธยมศกษาตอนตนมการเรยนรเพอฝกประสบการณในสงคมทภาษาญปนเรยกวา社体習(ชะไกไทเคงกะกช) เปนการฝกงานใน

บรษท หรอหางรานคาทตนเองสนใจเปนเวลาอยางนอย 3 วน เพอฝกการทางานกบผใหญและผอนในวยใกลเคยงกน ฝกมารยาทในการทางาน และ

เตรยมตวเพอทางานจรงในอนาคต


มธยมศกษาตอนปลาย

การจดการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย เพอ การเรยนรสอนาคต ในระดบนเนนการเรยนและทากจกรรม ปลกฝงใหรจกตนเอง มความคดเปนของตนเองการแกปญหาดวยตนเอง และอยรวมกบผอนในสงคม ภารกจของคร คอ สงสอนวชาความร ใกลชด สนทสนมกบลกศษยทกคน และสนบสนนการเดนทางไปสเปาหมายของนกเรยนทกคน ว ชา เ ร ยนจะ เ ร ยนต อ เน อ งจากช นม ธยมศ กษาตอนตนแต แยกออก เป นสายวทยาศาสตร และสาย ศลปศาสตร ในสายวทยาศาสตร จะเรยนคณตศาสตร ฟสกส เคม ชววทยา เปนหลก สวนสายศลปศาสตรเรยนภาษาญปน ภาษาตางประเทศ คอ ภาษาองกฤษ สงคมศกษา ภมศาสตร และประวตศาสตร แตโรงเรยนเอกชนจะเรยนภาษาตางประเทศอนๆนอกเหนอจากภาษาองกฤษดวย

มหาวทยาลย

วยทพรอมเปนผใหญ เปาหมาย คอ ผลตคนทางานในสงคม สรางประเทศใหเจรญกาวหนา การจดการศกษาในระดบน จงเนนความมอสระในการดาเนนชวต รบผดชอบตนเอง มอสระในการ

คด วางแผนอนาคต การทางานของตนเองโดยสนบสนนการทางานพเศษ5เพอใหนกเรยนไดเรยนรการวางตว การปรบตว การมวนยกบทกเรองโดยเฉพาะการใชเงน และทสาคญสด คอ การรบผดชอบตอเวลา และหนาทของตนเอง

นกเรยนมธยมศกษาตอนปลายจะเรยนอยางหนกเพอเขาเรยนตอในมหาวทยาลยทไดตงเปาหมายไว เมอเขาเรยนมหาวทยาลย ในชนปท 1 และ 2 จะเรยนไมหนกวชาทเรยนสวนใหญเปนวชาบงคบพนฐาน ชนปท 3 เรยนอยางหนกในรายวชา

ทเกยวของกบศาสตรวชาการ และเรมฝกงานเพอปทางสาหรบการทางานในอนาคต ชนปท 4 การเรยนสวนใหญเปนการศกษาคนควาดวยตนเองเพอการทาวทยานพนธซงเปนสวนหนงของการสาเรจการศกษาในระดบนและเตรยมตวเพอสมครทางาน

บทสรป

ประเทศญปนเปนประเทศหนงทสราง เปลยนแปลง และพฒนาความคดและพฤตกรรมของคน ดวยการใหการศกษา การศกษาในแนวคดของประเทศญปน คอ การอบรมบมเพาะดวยการสอนและปลกฝงจากบคคลหลายสวนของสงคม เรมจากครอบครวดวยหลกการ แนวคด คาสอน และมาตรฐานเดยวกนการจดการศกษาในประเทศญปนเกดขนอยางเปนรปธรรมในตอนตนศตวรรษท 17 มการปฏรปการศกษา 3 ครง แตละครงของการปฏรปเกดจากการมองการณไกล มวสยทศน และการทาดวยความจรงจง และจรงใจของผนาประเทศทตองการพฒนาความเจรญของประเทศเปนสาคญพฒนาการการศกษาของประเทศญปน ในอดตสอนใหจดจาความร หลงป ค.ศ.1980 มการเปลยนแปลงครงยงใหญ ทาใหแนวทางการจดการศกษาเปลยนแปลงไปเปนการศกษาเพอนาความรไปใช การเรยนการสอนเนนใหผเรยน

ไดรบประสบการณจรง ตอมาเมอแนวคดเรองโลกกาภวตนแพรกระจายไปทวโลก ราวป ค.ศ.1990 การจดการศกษาเปลยนแปลงอกครงนบเปนครงสาคญทเปลยนแปลงกระบวนการการเรยนการสอนอยางมาก จดมงหมายเพอพฒนาคนใหมความคดวจารณญาณ คดแกปญหาคดสรางสรรค โดยการเรยนรผานประสบการณจรงและการทดลอง

การเชอมโยงความร บรณาการความรไปใชในการดาเนนชวตในครอบครว ในสงคมและพฒนาชาตใหเจรญรงเรองอยางตอเนอง ในปจจบน การจดการศกษาของประเทศญปนในแตละระดบ เรมจากระดบอนบาลและ5 ภาษาญปน เรยกวา อะรไบโตะ


ประถมศกษาเนนความสนกกบการเลน การทาดวยตนเอง การอยรวมกนกบผอน คอ คร และเพอนๆ ในโรงเรยน ระเบยบวนย รบผดชอบ เคารพผอน ฝกใหคดและทาอยางอสระ ฝกใหตงเปาหมายในแตละวนและทาเปาหมายใหสาเรจ ฝกการแกไขขอบกพรองของตนเอง ในชวงวยนจะเนนใหเดกมความสนก มอสระ และมความสข (Fun) มธยมศกษาตอนตน เรยนเพอคนหาตวเอง และมเปาหมาย (Find) ในระดบมธยมศกษาตอนปลายทมเท และมงมนไปสเปาหมาย (Focus) และในระดบอดมศกษา เรยนเพอทาเปาหมายใหสาเรจ (Fulfi ll) ฝกฝนความรและทกษะเพอความพรอมในการทางานและรากฐานทมนคงในชวต ทกระดบชนของการจดการศกษาของประเทศญปน ในแตละวยของการเรยนมงทจะเนนการดงศกยภาพและจดเดนของแตละบคคล และนาความสามารถ ความถนดนนมาพฒนาอยางตอเนองครมหนาทสอนวชาความร ดแลเอาใจใส สนบสนนการตงเปาหมายของนกเรยน และกระตนใหนกเรยนทกคนไปถงเปาหมาย ประกอบกบหลกคาสอนทยดเปนกฏเหลกของการพฒนานกเรยน คอ ความซอสตย การมความคดเปนของตนเอง การใชชวตและอยรวมกบผอน มความตงใจ มงมน

ไปใหถงเปาหมาย

ประเทศญปนไมเนนการผลตคนใหเรยนเกงอยางเดยว แตเนนผลตคนมความสามารถในการเรยนร มความพยายาม ความพากเพยร มระเบยบวนยตอตนเอง การอยรวมและทางานกบผอนอยางมความสข ซงสงเหลาน รฐบาลญปนตระหนกวา เปนตวกาหนดความสาเรจของภารกจตางๆดงนน ทกระดบชนของการจดการศกษาของประเทศญปน มงทจะเนนการดงศกยภาพและจดเดนของแตละบคคล และนาความสามารถ ความถนดนนมาพฒนาอยางตอเนองในแตละวยของการเรยนเพอจะไดคนทมคณภาพของประเทศ และอยรวมกบทกคนในสงคมได จะเหนไดวา การวางรากของการจดการการศกษาอยางเปนระบบทมมาตรฐานเดยวกนของประเทศทมงเนนความสาคญทตวผเรยน ประกอบกบความเอาใจใสของคร ความรบผดชอบตอภารกจในฐานะผสรางคนทมคณภาพใหกบประเทศ ทาใหผลผลตทางการศกษามลกษณะเหมอนกน กลายเปนอตลกษณของคนญปน คอ คนญปนตรงตอเวลา มวนย ซอสตยสจรต รบผดชอบ ทางานดวยความกระตอรอรน สะอาด เปนระเบยบ ออนนอมถอมตน ยดระเบยบ หลกการ สนใจใฝร รกการอานหนงสอ ประหยด และทางานเปนทม ลกษณะเหลาน คอ ลกษณะของคนมคณภาพ เมอคนมคณภาพเขามาบรหารประเทศ ประเทศกมความ

เจรญรงเรองอยางทประจกษไดจากประเทศญปน



ฟจ ฟจซาก. (2556). รายการดใหร ตอนเพาะตนกลาของสงคม. สบคนเมอ 6 ธนวาคม. สบคนจาก https://www.youtube.com/watch?v=CeMZ4bXsIkw.

ฟจฟจซาก. (2556). รายการดใหรมธยมตน. สบคนเมอ8ธนวาคม. สบคนจาก https://www.youtube.com/watch?v=7dvffjz3Wuw.

ฟจฟจซาก. (2556). รายการดใหรมธยมปลาย. สบคนเมอ 8 ธนวาคม. สบคนจาก https://www.youtube.com/watch?v=NHMfa7V_lTg.

ฟจฟจซาก. (2556). รายการดใหรมหาวทยาลย. สบคนเมอ8 ธนวาคม. สบคนจาก https://www.youtube.com/watch?v=Zl0yt5zxQ6M.

วรนทร ววงศ. (2546). การพฒนาทรพยากรมนายกบการปฏรปการศกษาครงท 3 ของญปน. วารสารศลปศาสตร. 3(1) : 22-35.

วระชย โชคมกดา. (2554). ประวตศาสตร ฉบบสรางชาต. กรงเทพฯ: ยปซ.ศศธร จมแกว. (2556). การศกษาภาพตวแทนของ”ระบบการศกษาของประทศญปน”ทสะทอนผานสอ

โทรทศนของไทย ศกษาจากรายการดใหรตอนทเกยวกบระบบการศกษา. ปรญญานพนธ คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สมเกยรต ชอบพล. (2535). การศกษาเพอพฒนาประเทศญปน. กรงเทพฯ: กรมวชาการ. กระทรวงศกษาธการ.

Ministry of Education,Culture, Sports, Sciences and Technology. Japan. (2015). Japan ‘s Modern Education. Retrieved December 9,2015 fromhttp://www.mext.go.jp/.

Wikipedia. (2015). Education inJapan. Retrieved December 9, 2015. from http://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_Japan.

Wikipedia. (2015). Japan. Retrieved December 9, 2015. from http://en.wikipedia.org/wiki/Japan.

การดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 Operation Based on Information and Communication Technology for Education Standards in Schools under the Secondary Educational Serv-ice Area Offi ce 19.

สรศกด กาษ1สมศกด สดากลฤทธ2 และประสงค เอยมเวยง3

Surasak kasee1 Somsak Seedagulrit2 and Prasong Iumweing2

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบสภาพและปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 กลมตวอยางคอ ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในโรงเรยนสงกด สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 รวมจานวนทงสน 339 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยหาคาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท (t-test) และการทดสอบคาเอฟ (F-test) ผลการวจยพบวา 1) สภาพการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา โดยภาพรวมอยในระดบมากสวนปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา โดยภาพรวมอยในระดบนอย 2) การเปรยบเทยบสภาพการดาเนนการจาแนกตาม ตาแหนงหนาทและระดบการศกษาโดยภาพรวมไมแตกตางกนแตเมอจาแนกตามขนาดโรงเรยนโดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 การเปรยบเทยบปญหาการดาเนนการจาแนกตาม ตาแหนงหนาทโดยภาพรวมไมแตกตางกน แตเมอจาแนกตาม ระดบการศกษาและขนาดโรงเรยน

โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 คาสาคญ : มาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศการสอสารเพอการศกษา

1 นกศกษาปรญญาโท, สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตร, มหาวทยาลยราชภฏเลย เบอรโทรศพท 08574666562 อาจารย, ประจาสาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏเลย3 รองผอานวยสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 19


Abstract

This study aimed to study and compare the state and problem of the operation based on information and communication technology for education standards in schools under the secondary educational service area offi ce 19. The sample consisted of 399 teachers and educa-tional personnel. A rating scale questionnaire was applied for data collection. Data were analyzed by frequency, percentage, mean, standard deviation, t-test, and F-test. The fi ndings were indicated as follows : 1) The overall of the state of the operation level based on information and communication technology for education standard was found at a high level. In addition, the overall of the problem of the operation was found at a low level. 2) The comparison of the state of the operation as classifi ed by position and education level showed that there were no signifi cant difference in the overall, but there was signifi cant difference at .05 level when classifi ed by school size. In addition, there was no signifi cant difference in the overall problem of the operation when as classifi ed by position, but there were signifi cant difference at .05 level when as classifi ed by education level and school size.

Keywords : Information and Communication Technology, Education standard

บทนา

การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางกาวกระโดด ความกาวหนาอยางรวดเรวของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยชวภาพ เทคโนโลยวสด และนาโนเทคโนโลย สรางความเปลยนแปลง ดานเศรษฐกจและสงคม ดานโอกาสและภยคกคาม ซง

จาเปนตองเตรยมพรอมใหทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยดงกลาวในอนาคตโดยจะตองมการบรการจดการองคความรอยางเปนระบบพฒนาหรอสรางองคความร รวมถงการประยกตใชเทคโนโลยทเหมาะสมมาผสมผสานกบสงคมไทยรวมกบจดแขงในสงคมไทย อาท สรางความเชอมโยงเทคโนโลย

กบวฒนธรรมและภมปญญาทองถนเพอสรางเพมคณคาใหกบสนคาและบรการ มการบรหารจดการเลขสทธและสทธบตรการคมครองทรพยสนทาง

ปญญาอยางมประสทธภาพรวมทงแบงปนผลประโยชนทเปนธรรมแกชมชน(สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

สานกนายกรฐมนตร,2549) จากทศทางในการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารรฐบาลจงไดกาหนดกรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ระยะ พ.ศ.2554-2563 ของประเทศไทย (ICT2020) โดยกาหนดยทธศาสตรการพฒนาไว 7 ดาน คอ 1) ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานสารสนเทศและการสอสารแหงอนาคต 2) ยทธศาสตรเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารเพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ 3) ยทธศาสตรการพฒนาทนมนษยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

สาหรบป 2020 4) ยทธศาสตรการพฒนาอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 5) ยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการใหบรการของภาครฐ (Public Service) 6) ยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอความเทาเทยมทางสงคม (Social Equality) และ 7) ยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและ

150 สรศกด กาษ, สมศกด สดากลฤทธ, ประสงค เอยมเวยงการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศ...

การสอสารเพอความยงยนดานสงแวดลอม(ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต, 2554 : 5-4) นอกจากนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จงไดจดทาแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ฉบบท 2) ของประเทศไทย พ.ศ. 2552-2556 ซงมยทธศาสตรการพฒนา 6 ดาน คอ 1) การพฒนากาลงคนดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและบคคลทวไปใหมความสามารถในการสรางสรรค ผลต และใชสารสนเทศอยางมวจารณญาณและรเทาทน2) การบรหารจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระดบชาตอยางมธรรมาภบาล3) การพฒนาโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 4) การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสนบสนนการสรางธรรมาภบาลในการบรหารและการบรการของภาครฐ 5) ยกระดบขดความสามารถในการแขงขน

ของอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและรายไดเขาประเทศและ 6) การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสนบสนนการเพมขดความสามารถในการแขงขนอยางยงยน (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2552 : 9) สาหรบความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารยงไดกาหนดไวในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 หมวดท 9 เทคโนโลยเพอการศกษา มาตรา 63-69 ทมสาระสาคญเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศคอรฐตองจดสรรคลนความถ สอตวนา

และโครงสรางพนฐานอนทจาเปนเพอใชประโยชนสาหรบการศกษา สงเสรมใหมการผลต และพฒนาแบบเรยน ตารา หนงสอทางวชาการและพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ใหมการพฒนาบคลากรทงดานผผลตและผใชเทคโนโลยทางการศกษา

เพอใหมความรความสามารถและทกษะในการผลตรวมทงการใชเทคโนโลยทเหมาะสม มคณภาพและประสทธภาพในดานการพฒนาขดความสามารถใน

การใชเทคโนโลยนน ผเรยนมสทธไดรบการพฒนาขดความสามารถในการใชเทคโนโลยเพอการศกษาในโอกาสแรกททาได เพอใหมความร และทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษา ในการแสงหาความร ดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต นอกจากน รฐตองสงเสรมใหมการวจยและพฒนาการผลตและการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา รวมทงการตดตามตรวจสอบและประเมนผลการใชเทคโนโลยเพอการศกษาใหเกดการใชทคมคาเหมาะสมกบกระบวนการเรยนรของคนไทย ตลอดจนใหมการระดมทนเพอจดตงกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาและรฐตองจดใหมหนวยงานกลางทาหนาทพจารณาเสนอนโยบาย แผนสงเสรมและประสานการวจยและพฒนา รวมทงการประเมนคณภาพและประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษา” (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2553) กระทรวงศกษาธการเหนถงความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอใหเกดประโยชนสงสดในการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการเรยนการสอนและการบรหารจดการกระทรวงศกษาธการจงกาหนดนโยบายและมาตรฐานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาขนเพอสนบสนนการนาใชเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสารในสถานศกษาและหนวยงานทางการศกษาและเพอเปนการปองกนภยทางอนเทอรเนตโดยใหผเรยนผสอนบคลากรทางการศกษาและประชาชนไดใชประโยชนและเขาถงบรการไดจากเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารตามความเหมาะสมจงมนโยบายและมาตรฐานการสงเสรมสนบสนนใหสถานศกษาและหนวยงานทางการศกษาดาเนน

การดงนตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาสาหรบสถานศกษาขนพนฐานของกระทรวงศกษาธการ 6 ดาน คอ ดานการบรหารจดการภายในสถานศกษา ดานโครงสรางพนฐานดานการเรยนการสอน ดานกระบวนการ


เรยนร ดานทรพยากรการเรยนร ดานความรวมมอภาครฐเอกชนและชมชน ทงนใหสถานศกษาและหนวยงานทางการศกษาดาเนนการใหเปนไปตามนโยบายและมาตรฐานนโดยสงเสรมสนบสนนเพอใหผสอนผเรยนและประชาชนไดเขาถงความรและเกดการเรยนรอยางกวางขวางตอไป (กระทรวงศกษาธการ, 2550) สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 เปนหนงในหนวยงานสงกดภายใตกระทรวงศกษาธการ มโรงเรยนในสงกดทงหมดจานวน 52 โรงเรยน เปดทาการเรยนการสอนในระดบมธยมศกษา ไดมการนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาใชในการบรหารจดการดานตางๆตามกรอบนโยบายและมาตรฐานตามประกาศของกระทรวงศกษาธการวาดวยเรองการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เพอการศกษาโดยไดทาการจดตงศนยเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 เพอใหการสนบสนนและใหบรการการจดการเรยนร คอยศกษา วเคราะห ออกแบบ วางแผน กากบดแล ใหคาปรกษา แกไขปญหา สนบสนนพฒนา นเทศตดตาม ประเมนผลการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของโรงเรยนในสงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ใหเปนไปตามกรอบมาตรฐานกาหนด สนบสนนสงเสรมการจดการ

เรยนรและการบรหารจดการของโรงเรยน ซงจะสงผลดตอการพฒนาเยาวชนของชาตเขาสโลกยคศตวรรษท 21 โดยมงสงเสรมผเรยนมคณธรรม

รกความเปนไทย ใหมทกษะการคดวเคราะห สรางสรรค มทกษะดานเทคโนโลย สามารถทางานรวมกบผอน และสามารถอยรวมกบผอนในสงคม

โลกไดอยางสนต ครผสอนจงมบทบาทสาคญในการเกยวของโดยตรงในการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชสนบสนนในการจดการศกษา เพอใหผเรยนสามารถเรยนรไดมาก รวดเรวและมประสทธภาพ (การจดตงศนยเทคโนโลยสารสนเทศ

เพอการศกษาสพม.เขต 19,2556) จากสภาพดงกลาวผวจยจงมความสนใจทจะศกษา สภาพและปญหา การดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ตามกรอบนโยบายและมาตรฐานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของกระทรวงศกษาธการ วาอยในระดบใดแตกตางกนหรอไมเมอจาแนกตามตาแหนงหนาท ระดบการศกษา และขนาดโรงเรยน ทงน เพอเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาคณภาพการศกษาและการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอศกษาใหมประสทธภาพตอไป


1. เพอศกษาระดบสภาพและปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 2. เพอเปรยบเทยบสภาพและปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19

จาแนกตามตาแหนงหนาท ระดบการศกษา และขนาดโรงเรยน


ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรในการดาเนนการวจยครงนไดแก ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ปการศกษา 2557 จานวน

2,115 คน จาแนกตามตาแหนงหนาท เปนผบรหารสถานศกษา จานวน 135 คน และครผสอน จานวน


1,980 คน กลมตวอยางไดจากประชากรทเปนขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ปการศกษา 2557 ผวจยกาหนดขนาดของกลมตวอยาง (Sample size) โดยใชตารางกาหนดขนาดกลมตวอยางของเครซซและมอรแกน (Krejcie and Morgan,1970 : 608)ไดกลมตวอยางจานวน 339คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา จานวน 35 คน และครผสอน จานวน 304 คน ผวจยดาเนนการสมตวอยางโดยการใชการสมแบบแบงชน (Stratifi ed random Sampling) โดยมขนตอนการสมดงน 1. แบ งประชากรออกเปนช นภ ม (Stratum) โดยใชขนาดโรงเรยนและตาแหนงหนาทเปนชนภมของการสม โดยกาหนดขนาดโรงเรยนเปน 4 ขนาด คอขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ ขนาดใหญพเศษ ตาแหนงหนาทแบงออกเปน 2 ตาแหนง คอ ผบรหารสถานศกษา และครผสอน 2. ดาเนนการสมอยางงาย (Simple random sampling) ใหไดจานวนทครบตามสดสวนทกาหนดไว เครองมอวจย ในการวจยนจะใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลแบงออกเปน 2 ตอน

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ตอนท 2 เปนแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบสภาพการดาเนนการ โดยม

คาความเทยงเทากบ .979 และปญหาการดาเนนการโดยมคาความเทยงเทากบ .992 การรวบรวมขอมลและการวเคราะห

ขอมล ในการว จ ย น ใช แบบสอบถามเปน

เครองมอในการรวบรวมขอมล จากนนทาการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมทางสถตสถตทใชในการวเคราะหประกอบดวยสถตแบบบรรยายใช

วเคราะหขอมลทวไป เชน คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สวนสถตทใชทดสอบสมมตฐาน คอ การทดสอบคาท (t-test) การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) โดยใชการทดสอบคาเอฟ (F-test) โดยกาหนดระดบนยสาคญทางสถตไวท 0.05


ในการวจยครงนผวจยไดผลการวจยดงตอไปน 1) ระดบสภาพการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 โดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนระดบปญหาการดาเนนการโดยภาพรวมอยในระดบนอย 2) ผลการเปรยบเทยบสภาพการดาเนนการจาแนกตามตาแหนงหนาท และ ระดบการศกษาพบวาโดยภาพรวมไมแตกตางกนแตเมอจาแนกตามขนาดโรงเรยนโดยภาพรวมแตกแตงกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนผลการเปรยบเทยบปญหาการดาเนนการ จาแนกตามตาแหนงหนาท โดยภาพรวมไมแตกตางกน แตเมอจาแนกตามระดบการศกษาและตามขนาดโรงเรยนโดยภาพรวมแตกตางกน

อภปรายผลการวจย

จากผลการศกษาสภาพและปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ผวจยนามาอภปรายผล ดงน

1) ระดบสภาพการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอ


การศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 โดยภาพรวมอยในระดบมาก ทงนเนองจาก อาจเปนเพราะสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 19 มกลยทธดานพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบตามหลกสตรและสงเสรมความสามารถดานเทคโนโลยเพอเปนเครองมอในการเรยนรเพอสนบสนนการนาใชเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสารมาใชในการจดการบรหารสถานศกษาในทกๆดาน (สานกงานเขตพนพการศกษามธยมศกษา เขต 19, 2557 : 15) สอดคลองกบงานวจยของ ทนกฤต รงเมอง (2552) ไดศกษาสภาพการบรหารงานเทคโนโลยการศกษาตามนโยบายและมาตรฐาน การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาโรงเรยนมธยมศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาพษณโลกเขต 2. พบวา การบรหารงานเทคโนโลยการศกษาตามนโยบายและมาตรฐาน การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาโรงเรยนมธยมศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาพษณโลกเขต 2 โดยภาพรวมอยในระดบ มาก ทกดาน 2) ระดบปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19โดยภาพรวมอยในระดบนอยทงนอาจเปนผลมาจากทางสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ไดมการสงเสรมสนบสนน พฒนา ตามกลยทธ ใหเปนไป

ตามนโยบายและมาตรฐานกาหนดไว(สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19, 2557 : 15) อกทงโรงเรยนไดมการดาเนนการจดการวางแผน มการกาหนดวสยทศนเนนผสมผสานดานเทคโนโลย มาพฒนาการบรหารจดการทางการ

ศกษา (รายงานผลการสงเคราะหผลการ ประเมนคณภาพภายในของสถานศกษา สานกงานเขตพนพการศกษามธยมศกษา เขต 19,2556 :10)

และเมอพจารณารายดานพบวาดานทมคาเฉลยสงสด คอ ดานโครงสรางพนฐาน รองลงมาคอ ดานทรพยากรการเรยนร สวนดานทมคาเฉลยตาสดคอ ดานกระบวนการเรยนรซงสอดคลองกบงานวจยของ คานง ยากองโค (2548) ไดศกษาสภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในสถานศกษา ขนพนฐานสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 1 จงหวด เชยงรายพบวา ดานการบรหารจดการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทมอยในระดบนอย พบวาสถานศกษาขาดบคลากรทมวฒการศกษาสาขาดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร บคลากรทมอยขาดความชานาญในการปฏบตงานสงผลใหการปฏบตงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในสถานศกษาไมเกดประสทธภาพ 3) ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบสภาพการดาเนนการเมอ จาแนกตามตาแหนงหนาทจากผลการวจยพบวา โดยภาพรวมไมแตกตางกน ทงนอาจเปนเพราะ สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 เปนหนวยงานอกหนวยงานหนงทคอยกากบดแล สงเสรม พฒนา ใหสถานศกษาในสงกดในการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาใชในการบรหารจดการ โดยกาหนดไวในกลยทธดานพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบตามหลกสตรและสงเสรมความสามารถดานเทคโนโลยเพอเปนเครองมอ

ในการเรยนร เพอสนบสนนการนาใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการจดการบรหารสถานศกษาในทกๆดาน (สานกงานเขต

พนพการศกษามธยมศกษา เขต 19, 2557 : 15)ซงสอดคลองกบงานวจยของ นชจรย จนทพฒน (2555 : 79) ไดศกษาสภาพการดาเนนงานและ

ความตองการการใชเทคโนโลย สารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของบคลากรโรงเรยนดานขนทดพบวา สภาพการดาเนนงานและความตองการการใชเทคโนโลย สารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของบคลากรโรงเรยน


ดานขนทด อยในระดบมาก ซงไมแตกตางกน 4) ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบสภาพการดาเนนการเมอ จาแนกตามระดบการศกษา จากผลการวจยพบวา โดยภาพรวมไมแตกตางกน ทงนอาจเปนเพราะ สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ไดมการสนบสนน สงเสรมกากบตดตาม ประสาน นโยบายตางๆของกระทรวงใหสถานศกษาในสงกดไดรบทราบไมมการแบงระดบการศกษา ซงสอดคลองกบงานวจยของ ฤตนนท บญกอง (2555) ไดศกษาสภาพปจจบนปญหาและความตองการ การใชเทคโนโลย สารสนเทศในการจดการเรยนการสอนของครในโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาหนองคาย เขต 1 เมอเปรยบเทยบจาแนกตามระดบการศกษาไมแตกตางกน ทระดบนยสาคญทางสถตท .05

5) ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบสภาพการดาเนนการเมอ จาแนกตามขนาดโรงเรยนจากผลการวจยพบวา โดยภาพรวมแตกตางกนทงนอาจเปนเพราะขนาดโรงเรยนทตางกน อาจทาให โครงสรางพนฐาน งบประมาณ จานวนบคลากร และเจาหนาในการดแลและปฏบตงานตางกน ทาใหการบรหารงานเทคโนโลยการศกษา ตามมาตรฐาน

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาแตกตางกน โดยเฉพาะโรงเรยนขนาดใหญพเศษ

มสภาพการดาเนนการดานตางๆสงกวาโรงเรยนขนาดใหญ โรงเรยนขนาดกลาง โรงเรยนขนาดเลก ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศลปชยอาจมงกร (2549) ไดศกษาสภาพและปญหาการปฏบต

งานตามยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาราชบรเขต 2 พบวา ผลการเปรยบเทยบสภาพการปฏบตงานตามยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา

ของโรงเรยนตามขนาดของโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาราชบรเขต 2 ในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

6) ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบเมอปญหาการดาเนนการเมอ จาแนกตามตาแหนงหนาทจากผลการวจยพบวาโดยภาพรวมไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว แสดงใหเหนวา ผทมตาแหนงหนาทตางกนมการรบทราบนโยบายของกระทรวงวาดวยเรอง มาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาสาหรบสถานศกษาขนพนฐานของกระทรวงศกษาธการ เหมอนกนไมมการแบงตาแหนงหนาทเมอพจารณาเปนรายดานมความแตกตางกนเพยงหนงดาน คอ ดานกระบวนการเรยนร โดยผบรหารสถานศกษามคาเฉลยตากวาครผสอนทงนอาจเนองจาก ครผสอนมความเกยวเนองกบดานกระบวนการเรยนรมากกวา ผบรหารสถานศกษา ซงผบรหารสถานศกษามหนาทคอยอานวยความสะดวก กากบตดตาม บรหารจดการ ซงสอดคลองกบงานวจยของ ศลปชยอาจมงกร (2549) ไดศกษาสภาพและปญหาการปฏบตงานตามยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาราชบรเขต 2 พบวาการปฏบตงานของผบรหารมสภาพและปญหาการปฏบตงานนอยกวาเจาหนาทผรบผดชอบแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถต

7) ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบปญหาการดาเนนการเมอ จาแนกตามระดบการ

ศกษาจากผลการวจยพบวา โดยภาพรวมแตกตางกนทงนอาจเปนเพราะขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทมการศกษาระดบปรญญาตรทปฏบตหนาทอยในโรงเรยนสงกดสานกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ไดมการรบทราบนโยบายหรออาจไดรบการคดเลอกใหเขาอบรมรบทราบเกยวกบนโยบายมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาสาหรบสถานศกษาตามทกระทรวงศกษาธการ

กาหนดมากกวาขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทมการศกษาระดบสงกวาปรญญาตร ซงสอดคลองกบงานวจยของ นวตร เกษแกว (2553)


ไดศกษาปญหาและความตองการในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาของครโรงเรยนอสสมชญ พบวา ผลการเปรยบเทยบปญหาการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษาของครโรงเรยนอสสมชญทมระดบการศกษาตางกน เมอพจารณารายดานพบ 1 ดาน คอ ดานปญหาการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศ (Hardware) แตกตางกนอยางมระดบนยสาคญทางสถตทระดบ .05 8) ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบปญหาการดาเนนการเมอ จาแนกตามระดบขนาดโรงเรยน จากผลการวจยพบวาโดยภาพรวมแตกตางกน ผปฏบตหนาทในโรงเรยนขนาดใหญมปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยนมากสด รองลงมาคอ โรงเรยนขนาดเลก โรงเรยนนาดกลาง โรงเรยนขนาดใหญพเศษนอยสดตามลาดบ ทงนอาจเปนเพราะ การปฏบตหนาทของขาราชการครและบคลากรทางการศกษามขนาดตางกน อาจทาใหมนโยบาย การวางแผน โครงสรางพนฐาน ทรพยากรและบคลากรทรบผดชอบ ทแตกตางกน ซงสอดคลองกบงานวจยของศลปชยอาจมงกร (2549) ไดศกษาสภาพและปญหาการปฏบตงานตามยทธศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาราชบรเขต 2 พบวาปญหาดานการปฏบตงานตามยทธศาสตรการ

ใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาราชบรเขต 2 ทมขนาดของโรงเรยนตางกนมสภาพการเทคโนโลยสารสนเทศแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตและสอดคลองกบงานวจยของ ลดาวลย สทศ (2550) ไดศกษาปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ของ สถานศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงานเขตพนท

การศกษามหาสารคาม เขต 2 พบวา เมอเปรยบปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดสานกงานเขต

พนทการศกษามหาสารคาม เขต 2 ของโรงเรยนขนาดเลกและโรงเรยนขนาดใหญ โดยรวมและรายดาน แตกตางกน โดยท โรงเรยนขนาดเลกมปญหาระดบมากกวาโรงเรยนขนาดใหญ

ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

จากขอคนพบของการวจย ผวจยขอเสนอแนะเกยวกบสภาพและปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 เพอเปนขอมลนาไปใชใหเกดประโยชนตอไปดงนควรมการปรบปรงพฒนาดานโครงสรางพนฐาน ดานกระบวนการเรยนรดานการจดวางระบบเครอขายอนทราเนตและระบบเครอขายภายในพนทสถานศกษา ดานการจดหาซอฟตแวรทจาเปนสาหรบใชในสถานศกษาทไมละเมดลขสทธดานความรวมมอภาครฐเอกชนและชมชน ดงนนผบรหารสถานศกษาและครผสอนควรจะตองดาเนน การปรบปรง แกไข พฒนา ในดานทกลาวมาใหมากยงขนใหเทาเทยมกนทกโรงเรยน

ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

ในการทาวจยครงตอไปผวจยควรทาการวจยเพอคนหาสาเหตของสภาพและปญหาการดาเนนการตามมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสารเพอการศกษาในโรงเรยน สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19 ดานโครงสรางพนฐานดานกระบวนการเรยนร ดาน

การจดวางระบบเครอขายอนทราเนตและระบบเครอขายภายในพนทสถานศกษา ดานการจดหาซอฟตแวรทจาเปนสาหรบใชในสถานศกษาทไมละเมดลขสทธดานความรวมมอภาครฐเอกชนและ

ชมชน เพอนาไปใชปรบปรงแกไขใหมการพฒนาใหดยงขนตอไป



กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการ สอสารระยะ พ.ศ. 2554 - 2563 ของประเทศไทย (ICT2020).กรงเทพฯ :กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (2552). แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ฉบบท 2) ของประเทศไทย พ.ศ. 2552-2556. กรงเทพฯ : กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร.

_______. (2554). กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระยะ พ.ศ. 2554-2563 ของประเทศไทย. กรงเทพฯ : กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร.

กระทรวงศกษาธการ. (2550). ประกาศกระทรวงศกษาธการเรองนโยบายและมาตรฐานการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษา.กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

_______. (2550). รายงานผลวจยสภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโครงการหนงอาเภอหนงโรงเรยนในฝน. กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.

นชจรย จนทพฒน. (2555). สภาพการดาเนนงานและความตองการการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการศกษาของบคลากรโรงเรยนดานขนทด.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

บญชมศรสะอาด. (2554). การวจยเบองตน (พมพครงท 9). กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.บณยนช ธรรมสะอาด. (2552). ไดทาการวจยเรองสภาพและปญหาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสารเพอจดการเรยนการสอนของสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาสงหบร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19. (2556). รายงานการประเมนตนเองการจดตงศนย เทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาเปนการภายใน (SAR - Self Assessment Report). ศนยเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19. เลย: สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 19.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต นายกรฐมนตร. (2554). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559). กรงเทพฯ:สานกนายกรฐมนตร.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2553). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และท

แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ.2553. กรงเทพฯ : สานกนายกรฐมนตร.

พระธาตในสงคมลานนา: พฒนาการและการปรบเปลยนจากรฐจารตสโลกาภวตน1

The Relic/Chedi in Lan Na Society: Development and Change From Traditional Stata to Globalization

สวภา จาปาวลย1

Suwipa Champawan2

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอหาความสมพนธระหวางพระธาตกบการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมลานนา ตามการเปลยนแปลงครงสาคญในสงคมลานนาทกาหนดเปน 3 ชวงเวลา คอ (1) พระธาตกบการเมองในรฐจารตลานนา (2) พระธาตลานนากบอดมการณทางศาสนาในรฐชาตสยาม และ (3) พระธาตกบการปรบเปลยนในสงคมโลกาภวตน ไดดาเนนการวจยตามระเบยบวธวจยเชงคณภาพโดยมขนตอนการศกษาเอกสาร รวมกบการศกษาปรากฏการณภาคสนามจากกลมตวอยางพระธาตสาคญในเขตจงหวดเชยงใหม ลาพน ลาปาง เชยงราย แพร นาน ผลการศกษาพบวาในชวงรฐจารตพระธาตไดเขาสอาณาจกรลานนาพรอมตานานผานพทธศาสนาลงกาวงศเพอสรางความเปนศนยกลางทางศาสนาทเชยงใหม การแตงตานานเพอเพมความศกดสทธของพระธาตมความสาคญกบการเมองการปกครองอยางยง ในชวงรฐชาตสยาม ชาวลานนาไดสรางประเพณการไหวพระธาตประจาปเกดเพอแสดงการเคลอนไหวของทองถนผานอดมการณทางศาสนา ดวยการเชอมโยงกบพระธาตนอกอาณาจกร เมอตองยอมรบอานาจราชอาณาจกรสยามบทบาทหนาทหลกในการดแลพระธาตเปนของหนวยงานภาครฐไดมอานาจตามกฎหมายในฐานะสมบตของชาต จนเขาสสงคมโลกาภวตน พระธาตกลายเปนสวนหนงของทนนยมการเปลยนวฒนธรรมใหกลายเปนสนคาเพอสรางมลคา ควบคไปกบการอนรกษดวยความรสกโหยหาอดต

คาสาคญ: พระธาตในสงคมลานนา, พฒนาการพระธาตลานนา, พระธาตลานนากบการปรบเปลยน

1 บทความนเปนสวนหนงของวทยานพนธ เรอง “การศกษาพระธาตในสงคมลานนา”2 นสตปรญญาเอก สาขาวชาศลปวฒนธรรมวจย คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ2 D.A. (Doctor of Arts) Candidate, Department of Arts and Culture Research, Faculty of Fine Arts, Srinakharinwirot

University, Bangkok, Thailand.

158 สวภา จาปาวลยพระธาตในสงคมลานนา: พฒนาการและการปรบเปลยนจากรฐจารต...

Abstrac

This research is designed to study relationship between the relic/chedi and Lan Na politics, economy, society, and culture according to important changes in Lan Na society. It was divided into three periods of time: (1) the relic/chedi and politics in traditional state, (2) the Lan Na relic/chedi and religious ideology in the Siam city-state time, and (3) the relic/chedi and changes in contemporary globalized society. It is a qualitative research, which was based on the study of written documents as well as fi eldwork phenomena from sampling units of eminent relics/chedi in the province of Chiang Mai, Lamphun, Lampang, Phrae and Nan. Results of the study showed that during the period of traditional city-state, the tradition of relic/chedi was introduced into Lan Na kingdom along with the Tamnan or pseudo history through Sinhalese Buddhism which was intended to create a religious center at the capital of Chiang Mai. The composition of Tamnan, intended to ignite the sacredness of the Buddha’s relics and was very important for political power exercised by the ruler. During the domination of Siam city-state Lan Na people created the tradition of worshipping the chedi symbolic of the birth-year of Lan Na people. It was intended to demonstrate local political movements through religious ideology by linking the local chedi to pagodas situated outside the kingdom when the locals had to accept the power of the royal kingdom of Siam. The pagoda maintenance was considered a role of the state sector, legalized as a national asset until the period of globalized society when some of the relic/pagodas have become an integral part of capitalism, for which diverse local cultures are manipulated to be a value-added item of trades in conjunction with conservation with a sense of reminiscence and nostalgia.

Keywords: Relics/chedi in Lan Na Society, development of Lan Na relics/chedi, Lan Na relics/ chedi and changes

บทนา

พระธาต ในสงคมลานนา หมายถง พระบรมสารรกธาตและพระธาตเจดยทสรางขนโดยเรยกวา “พระธาต” ตามความสาคญของสงทบรรจอยภายใน ในการวจยนเพอศกษาถง

ความสาคญของพระธาตทมตอการเปลยนแปลงสงคมลานนามาอยางตอเนองทงดานเศรษฐกจ การเมอง และวฒนธรรม โดยแบงชวงเวลาสาคญทางประวตศาสตรทเกยวของกบพระธาตในสงคมลานนาเปน 3 ชวง คอ (1) พระธาตในรฐจารต ม

การสรางตานานพระธาตสาคญเพอเสรมความศกดสทธของพระธาตใหเกดพลงศรทธาในการ

สงเสรมคาชพทธศาสนาใหดารงอยตอไป ผานการแสดงออกทางประเพณ พธกรรม (2) พระธาตในรฐ

ชาต อาศยตานานพระธาตและพระธาตเจดยเปนสงยดเหนยวทางจตใจของชาวลานนา ทามกลางสถานการณและความเปลยนแปลงทางการเมอง

เศรษฐกจ สงคม ตงแตการปฏรปการปกครองแบบรวมศนยอานาจสศนยกลางในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว เกดการสรางอตลกษณและความสาคญของพระธาตลานนา เพอสรางพนท


ศกดสทธของอาณาจกรใหเชอมโยงสมพนธกบพนทศกดสทธของพระธาตนอกอาณาจกรปรากฏเปนการบชาพระธาตประจาปเกด และ (3) พระธาตในสงคมโลกาภวตน เกดประเพณประดษฐสาหรบตอบสนองการทองเทยว เกดการสรางความหมายใหมของพระTาตทเหลอเพยงการพฒนาดานกายภาพ ความสาคญของตานานจงเปนเพยงเรองเลาทเพมมลคาการทองเทยว ประเพณพธกรรมเพอการสกการะใหเกดโชคลาภ ความสขทางใจในโลกปจจบน การวเคราะหขอมลดงกลาวตองอาศยความร ความเขาใจทชดเจนดวยกระบวนการศกษาทเชอมโยงศาสตรทหลากหลาย ทงดานประวตศาสตร ศาสนา วฒนธรรม วรรณกรรมกบการเปลยนแปลงพระธาตเจดยในเชงศลปกรรม สญลกษณ ประเพณพธกรรมทสะทอนถงโลกทศนและความเชอของคนในสงคมลานนา การแสดงคณคาของพระธาตในสงคมลานนาดวยกระบวนการศกษาในเชงวเคราะห สงเคราะห และตความ ใหเหนพฒนาการและการปรบเปลยนทงในระดบทองถน ระดบภมภาค และระดบโลก ตามกระบวนการวจยทสะทอนภาพสงคม การเมอง เศรษฐกจ และวฒนธรรม ทดารงอยภายใตบรบททางความเชอทเกยวกบพระธาตในสงคมลานนา ผลการศกษาเปนการขยายขอบเขต

ความรสการประยกตใชอยางสรางสรรคใหเกดการสบทอด การอนรกษประเพณ พธกรรม ศลปวฒนธรรม ทเชอมโยงกนอยในวถชวต คตความเชอดานพทธศาสนา เกดความภาคภมใจในตนเอง เกด

การพงพาตนเอง เปนสรางภาพลกษณทดแกทองถน และสงผลตอการพฒนาศลปวฒนธรรมอยางยงยนตอไป

ประวตพระธาตตามพทธศาสนาสากล

ในพระไตรปฎก มหาปรนพพานสตรกลาวถงการเกดพระบรมสารรกธาตเปนสณฐานตาง

กน ภายหลงจากการถวายพระเพลงศพพทธสรระ พรอมทงเหตแหงการแตกกระจายเปนสวนยอยของพระบรมสารรกธาตทพระพทธองคทรงอธษฐานใหแตกกระจาย เพอการประดษฐานยงดนแดนตางๆ เปนการเผยแพรพทธศาสนา ใหพทธศาสนกชนไดสกการบชา ระลกถงพระพทธเจาดวยการกอเจดยบรรจไว เกดเปนอานสงสแกบคคลทกราบไหวบชาไปสสคตภพ พระบรมสารรกธาตเปน 2 ลกษณะ คอ 1) นวปปกณณาธาต คอ พระบรมสารรกธาตทยงคงรปรางไมแตกยอยไปเปนชนเปนอน ม 7 องค ไดแก พระนลาฎ (กระดกสวนหนาผาก) 1 องค พระเขยวแกว 4 องค พระรากขวญ (กระดกไหปลารา) 2 องค 2) วปปกณณาธาต คอ พระบรมสารรกธาตท ม ไดคง รปร าง เปนประเภททกระจดกระจายไปประดษฐานตามทตางๆ ขนาดเลกสดเทาพรรณผกกาด ขนาดกลางเทาขาวสารหก ขนาดใหญสดเทาเมลดถวเหลองแตกยอยไปเปนชนจานวนมาก ซงลกษณะส สณฐาน และขนาดของพระบรมสารรกธาต ปรากฏในอรรถกถาสมงคลวลาสน ซงแตงขนในพทธศตวรรษท 10 เมอโทณพราหมณแบงพระบรมธาตไดซอนพระทกษณฑาฒธาตไวในผาโพกทาใหพระอนทรอญเชญพระธาตสวนนนสดาวดงส

ประดษฐานในพระจฬามณเจดย สวนพระบรมสารรกธาตสณฐานตางๆ แจกจายไปยงสงเวชนยสถาน 8 แหง ตอมาในสมยพระเจาอชาตศตรไดกระทาธาตนธานกรรม โดยการขดหลมลกฝงไว

ใตดนพรอมรปสญลกษณ เครองสกการบชา และรกษาโดยพยนตอยางแนนหนาเพอรอพระเจาอโศกนาไปเผยแพรยงดนแดนตางๆ ตามพทธทานาย จากนนปรบพนทบนกรใหเรยบเสมอระดบพนดน สรางสถปศลาทบไวบนกร (สมเดจพระมหาสมณ

เจาปรมานชตชโนรส. 2537: 488-490) ตอมาพระเจาอโศก กษตรยในราชวงศโมรยะ (ครองราชย พ.ศ.269-307) ทรงเปดกร


ตามพทธทานายเพออญเชญพระบรมสารรกธาตไปประดษฐานยงดนแดนตางๆ 84,000 แหง ตามสถานทพระพทธเจาไดประทานพระเกศาธาต หรอประทบรอยพระพทธบาท และถวายพทธทานายไว เมอสถานทเหลานนตงเปนเมอง จงเกดการแตงตานานการประดษฐานพระบรมสารรกธาต พรอมการสรางงานสถาปตยกรรมเพอแสดงถงทตงหรอทประดษฐานพระบรมสารรกธาตของพระพทธเจาไวภายใน โดยสงกอสรางนนมชอเรยกแตกตางกนไปทงสถป เจดย และพระธาต

การเผยแพรคตความเชอเรองพระธาต

สลานนา

ดนแดนแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตในชวงพทธศตวรรษท 20-21 ตางไดรบความเจรญทางพทธศาสนานกายเถรวาทจากลงกาวงศ โดยมคมภรมหาวงศ พงศาวดารลงกา เปนหลกฐานเอกสารการเผยแพรพทธศาสนาจากอนเดยถนกาเนดมายงศรลงกา โดยเชอวา “พระมหานาม” พระเถระชาวลงกาแตงขนในชวง พ.ศ.1002-1020 (สมดจฯ กรมพระยาดารงราชานภาพ, 2463: 2) ตอมาเปนตนแบบการแตงตานานภาษาบาลแกลานนา เชน ชนกาลมาลปกรณ ตลอดจนตานานทใชภาษาถน เชน ตานานมลศาสนา ตานานพระเจาเลยบโลก ทสนนษฐานวาแตงขนในราวตนพทธศตวรรษท 21

ซงเปนชวงเวลาทพทธศาสนาในลานนาเจรญอยางสงสด จากความเจรญทางพทธศาสนาพรอม

ความมนคงของเมองทเกดขนในดนแดนใกลเคยงทงพกาม สโขทย ทาใหกษตรยตางมพระราชประสงคในการประดษฐานพทธศาสนาใหมนคง

ในดนแดนของพระองค โดยถอวาการชาระพทธศาสนาใหบรสทธผานการศกษาและอปสมบทจากศรลงกาเปนสงทแสดงความเจรญทางพทธศาสนา ในลานนานนปรากฏเหตการณการอญเชญพทธศาสนาเถรวาทจากลงกา ทงสมยพระญากอนา

(พ.ศ.1898-1928) ทรงแลกเมองตากกบพระธาต3

พรอมการนมนตพระสมนเถระชาวสโขทย (ศษยของพระมหาอทมพรภกษชาวมอญทเมองพน) เพอสรางศนยกลางพทธศาสนาในลานนาดวยการบรรจพระบรมสารรกธาตทพระสมนเถระอญเชญมาจากสโขทย ณ วดสวนดอก และบนดอยสเทพ จวบจนสมยพระญาสามฝงแกน (พ.ศ.1945-1984) ทรงสนบสนนใหพระสงฆเมองเชยงใหมเดนทางไปศกษาพทธศาสนาเถรวาท และบวชใหมทลงกา เมอพระสงฆเหลานนเดนทางกลบมาทาใหพระสงฆในพทธศาสนาลานนาแบงเปนหลายฝาย ไดแก นกายสหลวดปาแดง นกายรามญวดสวนดอก ในสมยพระเจาตโลกราช (พ.ศ.1984-2030) ทรงสนบสนนพระสงฆนกายสหลเพอเปลยนแปลงระบบในพทธศาสนาและสรางกลมอานาจใหมของกษตรยและพระสงฆใหเกดความสมพนธกนภายใน ประเดนน อานนท กาญจนพนธ (2543: 32-33) กลาวถงความสมพนธระหวางสถาบนกษตรยกบสถาบนสงฆมความสาคญตอความมนคงของระบบสงคม เนอหาของตานานจงมงสรางเอกภาพ (และความศกดสทธ ความชอบธรรมใหเกดขนในสงคม) เพราะความเจรญทางศาสนาเปนสญลกษณของความอยเยนเปนสขในสงคม การเปลยนแปลงนไดเกดขนในประวตศาสตรสงคมลานนาตลอดมา

ตานานกบความสาคญของพระธาต

ในสงคมลานนาใหความสาคญกบพระธาตทมการแตงตานานรองรบวาเปนพระบรมสารรกธาต ไดรบการยอมรบในสงคมโดยมบคคลสาคญเปนผนาในการบรณปฏสงขรณอยางตอเนอง

3 ตานานมลศาสนากลาวถงพระสมนเถระขอเมองตากจากพระญากอนาเพอบชาพระธาต โดยอางถงเมองตากเปน

เมองระหวางสโขทยกบลานนาซงมใชแผนดนเดยวกน

หากชาวสโขทยไดเมองตากจะทาใหการเดนทางมาไหวพระธาตองคนเปนไปไดโดยงาย


จงมลาดบความสาคญสงกวาพระธาตลานนาทวไป

การแตงตานานพระธาตใหเกดการยอมรบอยางแพรหลายไดอางองตานานพระธาตจากลงกา เชน คมภรมหาวงศ พงศาวดารลงกา ทาใหการแตงตานานพระธาตสาคญในลานนาเปนหนาทของพระเถระเพอสรางความศกดสทธแกพระธาต รวมทงรอยพระพทธบาท ตนศรมหาโพธ เปนการแสดงความเจรญทางพทธศาสนา ซงลานนาสบทอดตานานดวยประเพณการคดลอกลงในคมภรใบลานตามความเชอในการคาชพทธศาสนาใหครบ 5,000 ป

การแตงตานานพระธาตในลานนา แบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 พระพทธเจาเสดจเพอประทานพระเกศาธาต หรอประทบรอยพระพทธบาท ตอนท 2 พทธทานายและการเพมพระธาต เปนการพยากรณการตงบานเมอง เมอสนสมยพทธกาลจะเกดเปนเมองทพระพทธศาสนาเจรญขนโดยพระสาวกอญเชญพระบรมสารรกธาตมาประดษฐานตามสถานทนน เพอแสดงความสาคญของพระธาตทเปนศนยกลางสรางความเจรญแกบานเมอง ทงทางศาสนา การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม โดยมกษตรยเปนผดแล สนบสนนการบรณปฏสงขรณตลอดมา ตอนท 3 เลาเรอง

ประวตศาสตรบานเมองทประดษฐานพระบรมสารรกธาต พระธาตสาคญ เชน พระธาตหรภญไชย พระธาตลาปางหลวง พระธาตชอแฮ พระธาตแช

แหง พระธาตดอยตง พระธาตศรจอมทอง พระธาตดอยสเทพ มเรองราวการประดษฐานพระบรมสารรกธาตในตานานพระเจาเลยบโลกอนศกดสทธ แสดงถงโลกทศนของชาวลานนาทมตอพระธาตและศาสนาในสมยราชวงศมงรายทชดเจนทสดตงแตชวงพทธศตวรรษท 20-21 โดยสมพนธกบพฒนาการดานรปแบบศลปสถาปตยกรรมแตละแหงทสรางหรอบรณะ

ตานานพระธาตในคมภรใบลานทพระสงฆจารเพอถายทอดสพทธศาสนกชนเปนการยาใหเกดความศรทธาในพระธาตทมาจากพระวรกายของพระพทธเจา ดวยความเชอวาเมอไดกราบไหวบชาพระธาตจะเกดผลานสงสสงสดแกบคคลผนน เมอประดษฐานไวในทเหมาะสมแลวจะเกดความสงบรมเยนแกบานเมอง เหนไดจากการวางผงเมองโดยมพระธาตเปนศนยกลาง ตงอยในตาแหนงประธานของวด พระธาตในเชงรปธรรมยงเปนสถานทรวมผคนในการประกอบพธกรรมในวนสาคญ ประเพณสรงนาตอเนองทกป

ความส ม พนธ ร ะหว า งต านานก บ

พฒนาการดานรปแบบพระธาต

การนารปแบบเจดยทรงกลม หรอเจดยทรงลงกามาเผยแพรยงลานนา มขอสนนษฐานทเชอมโยง “พระฉปฏ” พระภกษชาวมอญซงเดนทางไปศกษาพทธศาสนาในลงกาถง 10 ป พ.ศ.1733 ไดเดนทางกลบมาพกามพรอมพระภกษทบวชใหมในลงกา เพอเปนพระอปชฌายบวชพระภกษใหม นามของพระฉปฏทาใหเกดการเชอมโยงรปแบบศลปะการกอสรางเจดย Sapada ซงเปนทรงกลมแบบลงกาทพระฉปฏสรางขนในเมองพกามวามสมพนธกบรปแบบเจดยวดอโมงคเถรจนทร จงหวดเชยงใหม วาเปนการรบแรงบนดาลใจจาก

ศลปะพกาม และไดกลายเปนตนแบบของเจดยทรงระฆงแบบลานนาในเวลาตอมา (ศกดชย สายสงห. 2556: 90-91)


ภาพท 1 เจดยฉปฏ (Sapada) ทเมองพกามไดรบ อทธพลจากลงกาทมา: Inventory of monument at Pagan vol.2, p 292., pl.187b.

ภาพท 2 เจดยวดอโมงคเถรจนทร สรางบนเนนดน ทดานลางเจาะเปนอโมงคสาหรบพระสงฆ วปสนากรรมฐาน

สวนพฒนาการของเจดยทรงกลม หรอเจดยทรงลงกา สรพล ดารหกล (2555 : 3) เชอวาเรมจากเจดยวดสวนดอกทรบอทธพลจากเจดย

มอญ จากความเจรญของพทธศาสนาลงกาวงศ

นกายรามญทเขามาพรอมพระสมนเถระ ตอมาเจดยวดสวนดอกกลายเปนตนแบบของเจดยทรงกลมหรอทรงระฆงแบบพนเมองลานนา ทไดรบความนยมสรางทวลานนา ไดคลคลายมาจากเจดยวดสวนดอกโดยมพฒนาการสรางสวนฐานใหสงขน ทาใหองคระฆงมขนาดเลกลง สวภา พงษปวน (2541: 689-692) สรปผลการศกษาเจดยในจงหวดลาพนซงใชตวแบบในการศกษา 123 องค วาพฒนาการดานรปแบบเจดยสอดคลองกบการเปลยนแปลงดานประวตศาสตรการปกครอง เศรษฐกจ ศาสนา อยางชดเจน โดยเจดยในชวงหลงราชวงศมงรายมความเปนทองถนสง จนกระทงครบาศรวชยไดนารปแบบเจดยทมจาลองแบบมาจากพระธาตหรภญไชยสรางขนอยางแพรหลายทวลานนา และเปนแบบเจดยทนยมสรางกนมากในเขตภาคเหนอตอนบน แมครบาศรวชยจะมรณภาพลงแลวแตพระสงฆและกลมชางลกศษยไดนารปแบบสรางตอมาถงปจจบน และจากการเปลยนแปลงการปกครองและศาสนาเพอรวมอานาจสศนยกลาง ทาใหผอปถมภการสรางวด เจดยเปลยนจากเจาเมอง ขนนาง เปนกลมประชาชนทวไปในทองถน เมอการคมนาคมพฒนาขน คณะศรทธาจากกรงเทพฯ จงเปนผมบทบาทในการสรางและบรณะเจดยขนในรปแบบทหลากหลาย ตามความตองการของผสราง สอดคลองกบผลการศกษาของ ธชชย ยอดพชย (2546: 177) ท

พบวาเจดยทสรางขนหลง พ.ศ.2475 เปนการยอนไปจาลองแบบจากเจดยในอดต และมการผสมผสานเพมเตมรปแบบใหม โดยไมไดสรางขนภายใตพระราชอานาจของพระมหากษตรยอกตอไป ผทกาหนดรปแบบจงเปนคณะศรทธาผสราง และพระสงฆยงคงมบทบาทในการสรางเจดยตามวดอยมาก ซงการสรปในชวงทายสาหรบการสรางเจดยในปจจบน คอ การสรางเอกลกษณใหมของ

เจดย เพอผลการดงดดใหพทธศาสนกชนเขาวดเพอปฏบตธรรม และบรจาคทรพยในการทานบารงพทธศาสนา อนเปนบรบทของสงคมไทยในปจจบน


พระธาตกบอดมการณการเมองในรฐ

จารตลานนา

ตานานพระธาตทแตงขนในชวงพทธศตวรรษท 21 แสดงความสมพนธเรองแนวคดจากพทธศาสนาลงกาวงศและงานศลปสถาปตยกรรมกบดนแดนใกลเคยง เชน พกาม สโขทย ดงความละเอยดเกยวกบพระธาตในตานานมลศาสนาทแตงขนโดยพระพทธญาณและพระพทธพกามเปนภาษาลานนา เปนการผกเรองราวของพระธาตตงแตปรากฏขน การเผยแพร การแสดงอทธปาฏหารยธาตเสดจซงสมพนธกบธาตอนตรธานเมอพทธศาสนาครบ 5,000 วสสา ทาใหเกดการเรงทาความด รวมกบภาพของสงคมในอดมคต เชน พระศรอารยเมตตรย พระญาธรรมกราช ตนบญ ในชวงเวลาททาใหประชาราษฎรอยอยางรมเยนเปนสข เรองราวของพระธาตไดรบทงการสนบสนนและถกแทนทดวยสงศกดสทธอน การศกษาเรองราวของพระธาตในสงคมลานนาพบวาความศกดสทธของพระธาตมความสาคญกบการเมองการปกครองอยางยง ความเชอเกยวกบพระธาตมววฒนาการตามชวงเวลา พทธศาสนาในลานนาชวงแรกมศนยกลางอยทเมองหรภญไชย เปนอารยธรรมมอญทวารดทนบถอพทธศาสนาเถรวาทและประดษฐานพระ

ธาตไวกลางเมอง มความชดเจนวาสรางขนในสมยพระเจาอาทตยราช ราวพทธศตวรรษท 16 มตานานรองรบอยางสมบรณวาสรางขนกอนการกอ

ตงอาณาจกรลานนา ภายหลงจากพระญามงรายยดครองเมองหรภญไชยแลว โปรดใหอายฟากบมหา

เถระดแลบานเมองและบรณะพระธาตหรภญไชยตอไป สวนพระองคทรงสรางเวยงกมกามขนใหม เมอแรกสรางความในตานานพนเมองเชยงใหมได

กลาวถงเจดยกคา เจดยวดกานโถม ทสรางเพอกราบไหวบชาบนบาน (คณะอนกรรมการตรวจสอบ

และชาระตานานพนเมองเชยงใหม, 2538: 26-30) เชนเดยวกบสงศกดสทธตามพนฐานความเชอใน

การกราบไหวบชาและบนบานสงเหนอธรรมชาตทงปวง ความเชอเรองพระธาตในลานนาเจรญขนอยางแทจรงในสมยพระญากอนา เมอ พ.ศ.1912 เมอพระองคมพระประสงคใหเมองเชยงใหมเปนศนยกลางทางศาสนา ทรงนมนตพระสมนเถระจากสโขทย (บวชเรยนมาจากพทธศาสนาลงกาวงศนกายรามญจากเมองพน) พรอมการสรางเวยงสวนดอกถวาย การเดนทางของพระสมนเถระมายงลานนา ไดอญเชญพระบรมสารรกธาตเพอมาประดษฐานในสานกบปผาราม วดสวนดอก พ.ศ.1914 จงพบหลกฐานงานพทธศลปสโขทยทเผยแพรสอาณาจกรลานนาทงรปเทวดา แบบเจดยชางลอม และเจดยทรงพมขาวบณฑแบบสโขทยตามหลกฐานภาพถายทพบเปนเจดยรายองคหนงในวดสวนดอก

ภาพท 3 หลกฐานภาพถายเจดยรายในวดสวนดอก มรปแบบเปนเจดยทรงพมขาวบณฑแบบ

สโขทย


ภาพท 4 เจดยรายวดสวนดอก ปจจบนบรณะเปน เจดยทรงกลมแลว ซงสนนษฐานวาเปน องคเดมกบเจดยทรงพมขาวบณฑทถาย จากดานทศเหนอ

ประวตความเปนมาของพระธาตพระญาสรธมมโสกราชบรรจไวในเจดยเมองบางจานน ในตานานพระธาตดอยสเทพกลาววา เทวดามาเขาฝนพระสมนเถระใหอญเชญพระธาตมาประดษฐานในแผนดนลานนา ตอมาเมอพระธาตแสดงปาฏหารยแบงเปน 2 องค พระญากอนาจงทรงเสยงทายชาง

พบสถานทบรรจพระธาตบนดอยสเทพ ใน พ.ศ.1914 พระญากอนาทรงบรรจพระธาต 2 แหง คอ พระธาตวดสวนดอก และพระธาตดอยสเทพ สนนษฐานวาพระธาตทงสององคอยหางไกลจากเมองในขณะนน ทาใหในสมยพระญาแสนเมองมา (พ.ศ.1928-1944)

โปรดใหสรางเจดยหลวงไวกลางเวยงตามคาของรกขเทวดาทเชอวาเปนพระญากอนามาเกด เปนเจดยองคใหญใหคนไกลสองพนวาไดเหน การกาหนดความสาคญของพระธาตจงตองมการแตงตานานเพอสนบสนนความศกดสทธ

แตเนองจากพระธาตวดสวนดอกและพระธาตดอยสเทพอยหางจากชมชน จงเกดเหตใหสรางเจดย

หลวงขนโดยไมมหลกฐานการประดษฐานพระธาต แตเปนเจดยขนาดใหญทสนนษฐานวาสรางใหเกดความศรทธา แตปญหาทพบคอเจดยพงทลายลงอยางตอเนองแมจะมการบรณะหลายครง ดวยความใหญโตของเจดยหลวงจงไมสามารถสรางเสรจไดในสมยพระญาแสนเมองมา ตอมาพระญาสามฝงแกน (พ.ศ.1945-1984) ดาเนนการกอสรางตอจนแลวเสรจ แตไดพงลงมาใน พ.ศ.1981 พระเจาตโลกราช (พ.ศ.1984-2030) ทรงโปรดใหหมนดาพราคตนายชางดาเนนการสรางตอจนแลวเสรจในป พ.ศ.2024 ฉลองเจดยหลวงกลางเมองเชยงใหม ตอมาในป พ.ศ.2088 ยอดเจดยหลวงหกพงลงจากเหตการณแผนดนไหวหนก จงไมปรากฏประวตการบรณะพระธาตเจดยหลวงโดยการกอยอดเจดยขนไปอกเลย4

เมอพทธศาสนาเถรวาทนกายสหลเขามาในลานนาในชวง พ.ศ.1990 พระเจาพระเจาตโลกราชทรงใหการสนบสนนอยางมาก ทรงสดบฟงอานสงสการปลกตนโพธ โปรดใหนาตนโพธจากลงกามาปลกในเขตอรญญกของเมองเชยงใหม ณ วดมหาโพธารามทพระองคสรางขนเพอเปนสญลกษณของการตรสรของพระพทธเจา พรอมสตตมหาสถานทง 7 แหงในสถานทนน โดยสนนษฐานวาพระเจาตโลกราชตองการใหการปลกตนโพธเปนทสกการะสาคญแทนพระธาต สวนพระธาตทตงอยในเมองอนพบวาม

การสรางองคพระธาตขนในชวงการปกครองของพระเจาตโลกราช เชน พระธาตลาปางหลวงทเดมเปนเพยงสถานทประดษฐานพระธาตไวใตดน สวน

เจดยสรางขนใน พ.ศ.1992 โดยเจาหานแตทอง เชนเดยวกบตานานพระธาตแชแหง พ.ศ.2019 ทได

4 การบรณะเจดยหลวงครงลาสดโดยกรมศลปากร เมอวนท 4 มถนายน 2533 แลวเสรจเมอวนท 30 ธนวาคม

พ.ศ.2535 ไมมการกอยอดเจดยขนไปใหสมบรณดงอดต

เนองจากประเดนเรองรปแบบของสวนยอดทสนนษฐานแตกตางกนไป ดวยเกรงจะเสยหลกฐานทางวชาการจง

คงรปแบบเจดยยอดหกพงไวถงปจจบน


ตานานจากลงกามายนยนสถานทตงพระธาตบนภเพยงจงกอพระธาตครอบสถานทเดมทประดษฐานพระธาตทไดรบมาจากพระญาเมองสโขทย ตานานพระธาตดอยตงกลาวถงพระเจาตโลกราชแตงเครองบชาพรอมคมภรมาบชาพระมหาธาตเจาคมภรหนงไวหอเปนทตงตานาน (กรมศลปากร. 2513: 2) แสดงถงตานานพระธาตนเขยนขนในสมยพระเจาตโลกราชมเนอเรองตอเนองมาถงสมยพระเมองแกวจากการจดบนทกเหตการณสาคญ จงกลาวไดวาตานานเหลานรบรปแบบการแตงตานานพระธาตตามแบบแผนของตานานพระเจาเลยบโลกรวมกบการบนทกเหตการณทเกดขนในชวงเวลานน สวนตานานพระธาตศรจอมทองมพระธาตเสดจออกมาจากทบรรจไวใตดน ตอมา พ.ศ.2060 พระเมองแกว (พ.ศ.2038-2068 ) ทรงโปรดใหสรางมณฑปประดษฐานพระธาตไวในวหาร ทงหมดเปนตวอยางการนาตานานพระธาตจากศรลงกามาเผยแพรในลานนาทาใหเกดการแตงตานานพระธาตสาคญแตละองคขนมาตามบรบทของแตละพนท และยอมรบในฐานะพระธาตศกดสทธทมความสาคญเหนอพระธาตอน ชวงเวลาหลงจากอยภายใตการปกครองของพมา ตานานพนเมองเชยงใหมกลาวเพยงกษตรยพมา รวมทงบคคลสาคญในประวตศาสตรเดนทางมาสกการบชาพระธาตสาคญ เชน พระธาต

หรภญไชย พระธาตลาปางหลวง พระธาตดอยสเทพ รวมกบคนในทองถนบรณปฏสงขรณพระธาตทหกพงลงมาดวยเหตการณแผนดนไหว ดงบนทกในตานานพนเมองเชยงใหม (คณะอนกรรมการ

ตรวจสอบและชาระตานานพนเมองเชยงใหม. 2538: 88) ความวา “ศกราช 907 เดอน 11 แรม 4 คา แผนดนไหวหนก ยอดมหาเจดยหลวง และเจดยวดพระสงหหกพง โดยเจดยวดอนกเชนกน” พทธศาสนาในลานนาดารงอยทามกลาง

ความไมมนคงทางการเมอง และพบวาพระสงฆไดใหการสนบสนนการขบไลขนนางพมาทมาปกครองลานนาหลายครง ดงกรณของตนบญตางๆ ทลา

สกขาจากสมณเพศเปนผนาการขบไลในแตละครง เชน กรณตนบญวดนายางลาสกขาออกมาพรอมเจาอาวาสวดสามขา เจาอาวาสวดบานฟอนมาดแลเมองลคอร

เมอเกดความมนคงทางการเมองการปกครองในชวงแรกของการฟนฟเมองเชยงใหมเรมจากการทานบารงพทธศาสนา พระญากาวละขนฟนฟพระธาตดอยสเทพเปนสถานทแรก ดวยความสาคญของพระธาตและภมศาสตรทตง ประวตพทธศาสนาในลานนาทเกยวของกบพระธาตมความเขม

ขนมากขน เมอเกดการเปลยนแปลงการปกครองในชวงทอยภายใตการปกครองของราชอาณาจกรสยาม

พระธาตกบอตลกษณทางวฒนธรรมใน

รฐชาต

ตงแตการเปลยนแปลงการปกครองแบบรวมอานาจเขาสศนยกลางของราชอาณาจกรสยาม ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว กอใหเกดการเคลอนไหวในเชงปฏเสธการปฏรปการปกครองทองถน เหตการณทแสดงออกผานการทานบารงศาสนา เมอเจาผครองนครตางๆ ในลานนาไดพงพาบารมของครบาศรวชย (พ.ศ.2421-2471) ตามความเชอเรองตนบญพรอมการสนบสนนพลงศรทธาจากประชาชนรวมฟนฟศาสนสถานใหยงใหญ เพอแสดงความทนสมยทดเทยมกบกรงเทพฯ เชน การ

ปรบใชวสดสมยใหมในการกอสรางพระธาต วหาร เพอใหเกดโครงสรางขนาดใหญ ดานประเพณพธกรรมทเกยวของกบ

พระธาตนน นอกจากการสรงนาพระธาตแลว พบวาเกดประเพณชธาตหรอการบชาพระธาตประจาปเกดทมผลการศกษาสรปวาเปนประเพณทสราง

ขนภายใตบรบททางสงคม วฒนธรรม การเมอง การปกครอง และศาสนาของลานนาทเกดขนประมาณรอยกวาปทผานมา มไดมความเกาแกไปถงสมยอาณาจกรลานนาในชวงพทธศตวรรษท 20-21 แตอยางใด (เธยรชาย อกษรดษฐ. 2545 :


122-124) ประเพณชธาตเปนสวนหนงในการสรางความเลอมใสศรทธาทมตอการบชาพระธาต ซงชนชนปกครองในชวงเปลยนแปลงการปกครองนามาใชเพอบรณาการสงคม การเมอง การปกครอง วฒนธรรม และเชอชาตทหลากหลายในทองถนลานนาใหเกดความสามคค เปนการแสดงพลงตอรองอานาจการปกครองจากราชอาณาจกรสยาม ดวยการเคลอนไหวผานอดมการณทางศาสนา ใชความศรทธาและความเชอตอกยาประเพณ พธกรรมการบชาพระธาต ทเปนสอในการนาผคนใหเดนทางมารวมกน ทงหมดนเชอวาเพอแสดงออกในเชงปฏเสธอานาจการจดการจากราชอาณาจกรสยาม (แหลงเดม : 253-456) ดวยการใชพระธาตเปนสอนาผคนทเกดในปเดยวกน 12 กลม เดนทางไปสกการพระธาตตามเมองตางๆ ทงภายในและนอกลานนา เชน เมองเชยงใหม เชยงราย ลาพน ลาปาง แพร นาน เมองพกาม (พระธาตชเวดากอง) เมองนครพนม (พระธาตพนม) เมองคยา (พทธคยา) จนถงเมองสวรรค (พระธาตเกศแกวจฬามณ) เพอสรางอาณาบรเวณในจนตนาการถงพลงศรทธาและความสมพนธระหวางลานนากบเมองตางๆ ทประดษฐานพระธาตสาคญ ใหมอาณาบรเวณเครอขายทกวางใหญไพศาล แมบางแหงไมสามารถเดนทางไปสกการบชาไดกตาม เมอลานนายอมรบในอานาจของสยาม

แลวสงผลใหพธกรรมและการบรณปฏสงขรณพระธาตองคสาคญไดเปลยนจากการรองรบอานาจและความชอบธรรมของกษตรยในการเปนองคศาสนปถมภก มาเปนการจดการของหนวยงาน

ในภาครฐ เชน กรมศลปากร สานกงานพระพทธศาสนา กระทรวงวฒนธรรม การทองเทยวแหงประเทศไทย รวมกบองคการปกครองสวนทองถน

ในฐานะผมหนาทรบผดชอบตามกฎหมายหรอพระราชบญญต สวนประเพณพธกรรมยงคงดาเนนตอไปโดยบทบาทของพระสงฆและคณะศรทธาซงเปนประชาชนในทองถน

พระธาตลานนากบการปรบเปลยนใน

สงคมโลกาภวตน

เปนชวงเวลาสาคญทสงคมลานนาประสบกบการเปลยนแปลงในลกษณะการเชอมโยงและรวมไหลเวยนไปกบเศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม และสงแวดลอมในระดบโดยเหตการณสาคญทนาสงคมลานนาเขาสสงคมโลกาภวตน คอ การเรงรดพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทยในชวง 6 ทศวรรษทผานมา เพอสงเสรมธรกจการทองเทยว ทาใหพระธาตสาคญประจาจงหวดในภาคเหนอ ไดแก พระธาตหรภญไชย พระธาตศรจอมทอง พระธาตลาปางหลวง พระธาตชอแฮ พระธาตแชแหง พระธาตดอยสเทพ และพระธาตดอยตง ทรวมกนเปนพระธาตประจาปเกด ถกเสนอเปนสถานททองเทยวรวมกบการบรณปฏสงขรณพระธาตลานนาโดยมกรมศลปากรเปนหนวยงานหลก เพอเปาหมายในการขนทะเบยนเปนมรดกโลก นอกจากการอนรกษแลว เหตผลสาคญ คอ การเพมมลคาทางวฒนธรรมของเมองเกาทประดษฐานพระธาต การเปลยนแปลงทางสงคมครงสาคญนสงผลสการปรบเปลยนศาสนสถาน โดยอภญญา เฟองฟสกล (2551: 104-105 อางถง Berger, Peter, 1967) กลาวถง “ทฤษฎโลกยนวตร” (secularization) เรองความเสอมถอยของศาสนาเปนสงทเกดขนในทกแหง การนยามยคสมยใหมวาเปนการเสอมถอยลงของศาสนา สอดคลองกบความเสอมของพทธ

ศาสนาทก 1,000 ป นาไปสการสนสดพทธศาสนาในกปนเมอถงป พ.ศ.5000 หรออนตรธาน 5 ทปรากฏในตานาน ประกอบดวย

1) อธคมนอนตรธาน ความเสอมสญแหงปฏเวธ ไดแก มคคผละและโลกตตระหายไป 2) ปฏปตตอนตรธาน คอความเสอม

แหงการปฏบตไดเพยงรกษาศลบรสทธฌาน วปสสนาหายไป 3) ปรยตตอนตรธาน คอความเสอมสญแหงปรยตอนไดแก การศกษาเลาเรยน


4) ลงคอนตรธาน คอความเสอมสญแหงเพศสมณะ 5) ธาตอนตรธาน คอความเสอมสญแหงพระบรมสารรกธาต เมอความเจรญของโลกสมยใหมเกดขน พลงของการเปลยนแปลงดานการเมองการปกครอง เชน อดมการณรฐชาตแนวคดแบบวทยาศาสตรในระบบการศกษาและการทางาน ภายใตเศรษฐกจระบบทนนยม พหวฒนธรรม ทาใหวถการดารงชวต ความคด ความเชอ และความศรทธาของผคนเปลยนไป การรบรเรองเกยวกบศาสนาลดลงเปนเหตแหงการปรบตวของพทธศาสนาเพอการดารงอยในสงคมตอไป “ประเพณประดษฐ” (Invention Tradition) (Hobsbawm, Ranger. 1983: 6) หรอการประดษฐใหมทางวฒนธรรม เพอดงคนใหกลบเขาวดมาประกอบพธกรรม ทาบญเพอทานบารงพทธศาสนาใหดารงอยจนครบ 5,000 วสสา เชน ความเชอเรองพระศรอารยเมตตรย พระอปคต พระสวล ตนบญ ผมอทธฤทธตางๆ โชคลาง โหราศาสตร วตถมงคล เพอเปนสงยดเหนยว ปกปองคมครองแทนการระลกถงพระพทธเจา พระธรรมคาสอน ประเพณทสบมาแตอดต เชน การสรงนาพระธาตอาศยเรองราวจากวฒนธรรมเพอสรางมลคา ภายใตการทาใหวฒนธรรมกลายเปนสนคา เปลยนวตถประสงคจากการใชเฉพาะในพธกรรมมาสการทองเทยว สวน

ทางกบกระแสการอนรกษทพยายามรกษาคณคาของพระธาตและศาสนสถานไวดวยความรสกโหยหาอดต (Nostalgia)

นอกจากนงานศลปะสถาปตยกรรมสญลกษณของ “พระธาต” ถกสรางเลยนแบบในสถานทซงมใชศาสนสถาน สรางคาถามและความ

คดทขดแยงกนในสงคม ดงนนกระบวนการศกษาพระธาตลานนาดวยการเชอมโยงศาสตรทหลากหลายทงประวตศาสตร สงคม การเมอง เศรษฐกจ ศาสนา วฒนธรรม ศลปกรรมเปนการเชอมโยงมมมองดานวชาการทหลากหลาย เพอนาเสนอภาพ

สงคมลานนาทามกลางการเปลยนแปลงผานมมมองของพระธาตลานนาไดชดเจนยงขน

สรปผลการศกษา

พระธาตลานนามความสาคญกบการเมองการปกครองในรฐจารตจากโลกทศนความเชอในการเปนสวนหนงของพทธศาสนจกรทาใหเกดการแตงตานานเพอยนยนความเชอเรองพระธาตเปนเสมอนตวแทนของพระพทธเจา เปนสวนหนงทมาจากพระวรกายของพระองค การประดษฐานพระธาตตามเมองตางๆ เปนไปตามความปรารถนา พทธทานาย ตานานทาใหพระธาตทบรรจพระบรมสารรกธาตมความสาคญกวาพระธาตทไมมตานานรองรบแมจะเปนพระธาตขนาดใหญเพยงใดกตาม วฏจกรของพระธาตเสมอนสงมชวต พระธาตเสดจแสดงถงปาฏหารยของพระธาตและสนบสนนความเชอเรองพระธาตเสดจไปรวมกนในวนทพทธศาสนาครบ 5,000 ป ธาตทงหลายจะเสดจไปยงมหาเจดยในลงกาทวป ราชายตนะในนาคทวป โพธบลลงกในอตเวลาคาม และลกไหมขนไปถงพรหมโลกจนหมดไป (พระพทธพกาม และพระพทธญาณเจา. 2519 : 283-285.) การเสอมสญของพระธาตทาใหเกดการเรงทาบญ เกดประเพณทสมพนธกบโลกอดมคตในยคของพระศรอารยเมตตรย ความเชอนตอเนองมาถงสมยใหมความเปนวทยาศาสตรและ

เหตผลทาใหความเขาใจจนตนาการเกยวกบพระธาตในพทธศาสนาเปลยนไปจากจกรวาลของพทธศาสนจกร เขาสโลกาภวตน ขอมลขาวสาร การเดน

ทาง บรโภคนยม ทาใหการพฒนาทางเศรษฐกจมความสาคญยงกวาการเมองการปกครอง พระ

ธาตกลายเปนศนยกลางของสถานททองเทยวเพอกระตนมลคาเศรษฐกจ ทงการจดกจกรรม การรอฟนประเพณในอดต เพอตอบสนองความรสก

โหยหาอดต การอนรกษสบสานมใหสญหาย สวนหนงของวตถประสงคคอการดงดดนกทองเทยว


การศกษาพระธาตในสงคมลานนาดวยความชดเจนดานความเชอทปรากฏการสรางสรรคดานรปธรรมผานตานาน งานสถาปตยกรรม ประเพณ พธกรรม สามารถอธบายปรากฏการณทางสงคมลานนาได ทงดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม รวมกบเหตการณทางประวตศาสตร และพฒนาการทางรปแบบของพระธาตเจดย

อภปรายผลการศกษา

แนวความคดเร องพทธศาสนจกรท อานนท กาญจนพนธ (2543 : 29) กลาวถงพนทและเวลาทปรากฏในตานานพทธศาสนาวามการวนเวยนซาๆ เปนวฏจกร มอทธปาฏหารยอนเกดจากจนตนาการทไมจากด เกดจากความคดความเชอทแสดงออกในรปของสญลกษณ ตานานพทธศาสนาจากลงกามาถงลานนาเปนสวนหนงของพทธศาสนจกรตงแตสมยพทธกาลถงสมยอาณาจกรลานนา ภายใตประวตศาสตรจกรวาล (Universal His-tory) ทโยงจกรวาลทางพทธศาสนา เปนจกรวาลของชาวพทธในลานนาทเปนสากลทางพทธศาสนา โดยผแตงตานานไดยดโยงอาณาจกรลานนาเปนสวนหนงของพทธศาสนจกร เปนดนแดนศกดสทธทางพทธศาสนา ไมเนนเรองเวลาและสถานท ทกแหงเปนพทธศาสนจกรมความสาคญเทยบเทากนหมด

กรอบแนวคดเรองพทธศาสนจกรทาใหเหนกระบวนการผลตซาของเอกสารประเภทตานาน ตลอดจนวฏจกรของพระธาตทสมพนธกบการเวยนวายตายเกด ภพภม พระธาตเกดจากการปรนพพานของพระพทธเจา สรางความศรทธาในฐานะตวแทนของพระพทธองค มชวต มอทธปาฏหารย และมจดจบเมอพทธศาสนาครบ 5,000 ป และจะวนกลบ

มาเปนพระธาตของอนาคตพระพทธเจา มความสาคญตอความเชอ ความศรทธา ประโยชนในทางตรงเกยวของกบคณธรรม จรยธรรมของผคนในสงคมลานนา ในทางออมเกยวของกบการนาไปใชในกจการการเมองการปกครอง การจดการสงคม

วฒนธรรม การจดประเพณพธกรรมทเกยวของกบพระธาตทปรากฏในสงคมลานนา

สวนการอภปรายเรองความเสอมถอยของศาสนา อนเกดจากการเปลยนแปลงประวตศาสตรโลกสสมยใหม เกดรฐชาต วทยาศาสตร เศรษฐกจแบบทนนยมเสร เปนเหตใหศาสนาตองปรบตวภายใตทางเลอก 2 ประการ คอ การปรบตนใหเขากบทนนยม บรโภคนยม หรอตอตานการเปลยนแปลง โดยสงวนรกษาจารตเดมเอาไว จากการศกษาวเคราะหโดย อภญญา เฟองฟสกล (2551: 104-105) อางถง Lambert, Yves (1999) ทไมเหนดวยกบการพจารณาถงความเสอมถอยเพยงดานเดยว โดยผลลพธดานอนทเกดขน เชน การปรบตวซงรวมถงการตความศาสนาใหม การประดษฐใหมทางวฒนธรรม ทสงคมสมยใหมละทงสญลกษณทางศาสนา เกดการประดษฐรปแบบใหมของศาสนาทเพยงสรางความหมายแกชวตในโลกนไดอยางไร นอกจาก นแนว คด เ ร องขบวนการเคลอนไหวทางศาสนาทเรยกวา “millenarian movement” (อภญญา เฟองฟสกล. 2551: 110) เปนขบวนการทมภาพลกษณของสงคมในอดมคตทแตกตางจากสภาพสงคมจรงในขณะนนอยางมาก และเนนการเปลยนแปลงสงคมใหกลายมาเปนอดมคตดงฝน เชน ขบวนการพระศรอารยเมตตรย ทมการเขยนตานาน การสรางพธกรรมขน

มา เพอใหคนพนทกข หมดกงวลเมอพทธศาสนาผานไปครบ 5,000 ป แนวคดเกยวกบความเสอมของศาสนาเปนการอธบายภาพของสงคมสมยใหมตงแตรฐชาตถงโลกาภวตนไดเปนอยางด ในการ

เชอมโยงสปรากฏการณการเปลยนแปลงและปรบตวของพระธาตซงเปนสญลกษณทถายทอดความเปนรปธรรมจากความจรงสงสดทางพทธศาสนาได สามารถเชอมโยงสการวเคราะห และตความความคด โลกทศน และอดมการณทอยเบองหลง

พฤตกรรมทางการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ในชวงเวลาทสงคมลานนาเขาสรฐชาต และโลกาภวตนไดชดเจนยงขน



คณะอนกรรมการตรวจสอบและชาระตานานพนเมองเชยงใหม. (2538). ตานานพนเมองเชยงใหม ฉบบ 700 ป. เชยงใหม : สถาบนราชภฎเชยงใหม.

จมพล เพมแสงสวรรณ. (2552, เมษายน-มถนายน). คตการออกแบบสตตมหาสถาน พระธาตบงพวน จงหวดหนองคาย. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม. 28(2): 113-120.

ดารงราชานภาพ, สมเดจฯ กรมพระยา. (2463). “คานา.” มหาวงษ เลม 3. พระนคร : โรงพมพไทย. พมพแจกในงานพระราชทานเพลงศพ มหาอามาตยโท พระยาอรรถการประสทธ (คณดลก) อธบดกรมอยการ ปวอก พ.ศ.2463.

ธชชย ยอดพชย. (2546). เจดยในประเทศไทยหลง พ.ศ.2475. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาประวตศาสตรศลปะ มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพฯ.

เธยรชาย อกษรดษฐ. (2545). ชธาต : บทบาทและความหมายของพระธาตในอนภมภาคอษาคเนย กรณศกษาความเชอเรองพระธาตปเกดในลานนา. วทยานพนธ ศศ.ม.(ภมภาคศกษา). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

ปรมานชตชโนรส, สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระ. (2537). พระปฐมสมโพธกถา (ฉบบกรมการศาสนา). กรงเทพฯ : สหธรรมก. พมพประกาศเกยรตคณ สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชตชโนรส 11 ธนวาคม 2537.

พระพทธญาณ พระพทธพกาม, บาเพญ ระวน, แปล. (2553). มลสาสนา สานวนลานนา. ม.ป.ท. จดพมพเนองในงานทาบญอายวฒนมงคล พระครสวตถปญญาโสภต (ครบาปญญาวชระ) วดแสนเมองมาหลวง (หวขวง) จงหวดเชยงใหม พ.ศ.2553.

รตนปญญาเถระ, พระ, แสง มนวทร, แปล. (2501). ชนกาลมาลปกรณ. กรงเทพฯ : กรมศลปากร. กรมศลปากรจดพมพเนองในการบรณะโบราณสถาน อาเภอเมอง จงหวดเชยงราย.

ศกดชาย สายสงห. (2547, กรกฎาคม-ธนวาคม). พระธาตหรภญไชย: ตนแบบเจดย “ทรงระฆงแบบลานนา” ดารงวชาการ. 3(6): 59-71.

ศลปากร, กรม. (2513). ประชมตานานพระธาต ภาคท 1 และภาคท 2. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เจรญสน. พมพเปนอนสรณในงานฌาปนกจศพ นางเอบ อมาภรมย วนท 13 สงหาคม 2513.

สมหมาย เปรมจตต,กมล ศรวชยนนท และสรสงหสารวม ฉมพะเนาว. (2524). พระเจดยในลานนาไทย.

เชยงใหม : สถาบนวจยสงคม มหาวทยาลยเชยงใหม.สงฆะ วรรณสย. (2557). พทธตานานพระเจาเลยบโลก. ลาพน : ณฐพลการพมพ. ทระลกงานพระราชทาน

เพลงศพพระเทพมหาเจตยาจารย (ไพบลย ภรวปลมหาเถระ) 16-23 มนาคม 2557.สรพล ดารหกล. (2555). อตลกษณของศลปะสถาปตยกรรมลานนา. (เอกสารประกอบการสมมนาวชาการ

เหลยวหลงแลหนาลานนาพทธศลป วนท 7 กนยายน 2555 ณ หอศลปวฒนธรรม มหาวทยาลย

เชยงใหม)สวภา พงษปวน. (2541). การศกษาเจดยในจงหวดลาพน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชา

ประวตศาสตรสถาปตยกรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพฯ.อานนท กาญจนพนธ. (2543). ความคดทางประวตศาสตร และศาสตรของวธคด: รวมบทความทาง


ประวตศาสตร. กรงเทพฯ : อมรนทร.อภญญา เฟองฟสกล. (2551). มานษยวทยาศาสนา แนวคดพนฐานและขอถกเถยงทางทฤษฎ. เชยงใหม

: คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม Hobsbawm, Eric and Terrence Ranger. (1983). The Invention of Tradition. Cambridge : Cambridge

University Press.

การเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนProfessional Learning Community Under Local Organization Administra-tion in Khon Kaen Province

หนฤทธ ไกรพล1, สขม พรมเมองคณ2, อมรา จารญศร3

Noorit Kraiphon, Sukhum Prommuangkun , Ammara Jamroonsiri

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคคอ 1) เพอศกษาระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน 2) เพอเปรยบเทยบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน ตามความคดเหนของผบรหารสถานศกษาและพนกงานครจาแนกตามตาแหนง ขนาดโรงเรยน และสงกดของโรงเรยน กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน คอ ผบรหารสถานศกษาและพนกงานครในสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนปการศกษา 2557 จานวน 320 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา จานวน 30 คน และพนกงานคร จานวน 290 คน เครองมอใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยครงนเปนแบบสอบถามโดยมคาความเทยงของแบบสอบถามการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนเทากบ .911 สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก ความถรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน สถตทดสอบคาท (t-test) และ ใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) โดยใชสถตทดสอบคาเอฟ (F-test) และทาการทดสอบความแตกตางเปนรายคตามวธการ Dunnett’s T3 ผลการวจยสรปได ดงน 1) ระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนโดยภาพรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานโครงสรางสนบสนนชมชน รองลงมาคอดานทมรวมแรงรวมใจและดานทมคาเฉลยตาสดคอดานวสยทศนรวม 2) ระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนเมอจาแนกตามตาแหนง โดยภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน

1 นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏเลย โทรศพท 0-8105-3369-0 ,E-mail:[email protected]

2 ผชวยศาสตราจารย, คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเลย3 ศกษานเทศน, สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเลย เขต 11 M.Ed.Education Administrator

172 หนฤทธ ไกรพล, สขม พรมเมองคณ, อมรา จารญศรการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา...

3) ระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนเมอจาแนกตามขนาดโรงเรยนโดยภาพรวมและรายดาน แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท .05 4) ระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนเมอจาแนกตามสงกดของโรงเรยนโดยภาพรวมไมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ดานโครงสรางสนบสนนชมชน แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท .05

คาสาคญ: การเปนชมชนแหงการเรยนร

Abstract

This research aimed 1) To study the professional learning community under the local organization administration in Khon Kaen province and 2) To compare the professional learning community under the local organization administration in Khon Kaen province as classifi ed by position, school size and location.The sample consisted of education professionals and teachers in schools under the local organization administration in Khon Kaen province. A total of 320 profes-sionals from the learning community under local organization administration in Khon Kaen province in the academic year B.E. 2014 were used as a samples and the instrument was a questionnaire in this study which the reliability outcome was 0.911. The statistics used to analyze the data were Frequency, Percentage, Mean, Standard Deviation, t-test, F-test and Dunnett’s T3. The results of researchwere showed as follows: 1) The level of the professional learning community under the local organization admin-istration in Khon Kaen province in overall was found to be at high level. When considering each aspect, it was found that the highest average in the supportive structure, was followed by the collaborative team workand the lowest average is the shared vision 2) The comparison as classifi ed by position: the overall was not different. 3) The comparison as classifi ed by school size: the overall and each aspect were sig-

nifi cantly different at .05 level. 4) The comparison as classifi ed by location: the overall was not different but found signifi cantly different at .05 level in 1 aspects; supportive structure.

Keywords : the professional learning community


บทนา

ในโลกยคสงคมแหงความร (Knowledge-Based Society) ทความรและภมปญญาของแตละสงคมถกนามาใชเปนเครองมอสาคญ ในการเสรมสรางศกยภาพและความสามารถในการแขงขนกบนานาชาต ไดสงผลใหหลายประเทศทวโลกตางหนกลบมาทบทวนบทบาท และแนวทางการจดการศกษาของตนอยางจรงจง ดวยเปาหมายเพอสรางและพฒนากาลงคนทมความสามารถ ทจะนาการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรมของประเทศ ใหกาวสศตวรรษใหมไดอยางมนคงสมภาคภม (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2544) และตามแนวคดตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 หมวด 3 มาตรา 11 สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการเพอใหมลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสมาเสมอโดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตางๆเพอนามาประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตองรวดเรวและเหมาะสมกบสถานการณรวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถสรางวสยทศนและปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกนทงนเพอประโยชนในการปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกานซงหนวยงานภาครฐ

จะตองปฏบตใหเปนไปตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 สาหรบหมวด 3 มาตรา 11 นเปนเรอง

ของการนาหนวยราชการไปสการเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) โดยใหหนวย

งานแตละหนวยเรมจากการจดการความรเพราะการจดการความรเปนจดเรมทจะนาไปสองคกรแหงการการตดตามและประเมนผล

ปจจบนเปนยคทโลกมความเจรญกาวหนา

อยางรวดเรวอนสบเนองมาจากการใชเทคโนโลยเพอเชอมโยงขอมลตาง ๆ ของทกภมภาคของโลกเขาดวยกน กระแสการปรบเปลยนทางสงคมทเกดขนในศตวรรษท 21 สงผลตอวถการดารงชพของสงคมอยางทวถง ครจงตองมความตนตวและเตรยมพรอมในการจดการเรยนรเพอเตรยมความพรอมใหนกเรยนมทกษะสาหรบการออกไปดารงชวตในโลกในศตวรรษท 21 ทเปลยนไปจากศตวรรษท 20 และ 19 โดยทกษะแหงศตวรรษท 21 ทสาคญทสด คอ ทกษะการเรยนร (Learning Skill) สงผลใหมการเปลยนแปลงการจดการเรยนรเพอใหเดกในศตวรรษท 21 (ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ,และวรางคณา ทองนพคณ.ม.ป.ป.,5) การเรยนรในศตวรรษท 21 ตองกาวขาม “สาระวชา” ไปสการเรยนร “ทกษะแหงศตวรรษท 21” (21st Century Skills) ซงครจะเปนผสอนไมได แตตองใหนกเรยนเปนผเรยนรดวยตนเอง โดยครจะออกแบบการเรยนร ฝกฝนใหตนเองเปนโคช (Coach) และอานวยความสะดวก (Facilitator) ในการเรยนรแบบ PBL (Problem-Based Learning) ของนกเรยน ซงสงทเปนตวชวยของครในการจดการเรยนรคอ ชมชนแหงการเรยนรครเพอศษย (Professional Learning Communities : PLC) เกดจากการรวมตวกนของครเพอแลกเปลยนประสบการณการทาหนาทของครแตละคนนนเอง (ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ,และ

วรางคณา ทองนพคณ.ม.ป.ป.,8)

องคประกอบของชมชนแหงการเรยนรใน

บรบทสถานศกษา

PLC ในบรบทสถานศกษาจากการศกษาแนวคดองคประกอบชมชนแหงการเรยนรในบรบทสถานศกษาของ DuFour & Eaker (2006) ซงสามารถอธบายคณลกษณะของแตละองคประกอบไดดงตอไปน


1. ทมรวมแรงรวมใจ (Collaborative teamwork) ทมรวมแรงรวมใจ เปนการพฒนามาจากกลมททางานรวมกนอยางสรางสรรค ลกษณะการ ทางานรวมกนแบบมวสยทศน คณคา เปาหมาย และพนธะกจรวมกน รวมกนดวยใจ จนเกดเจตจานงในการทางานรวมกนอยางสรางสรรค เพอใหบรรลผล บนพนฐานงานทมลกษณะตองมการคดรวมกน วางแผนรวมกน ความเขาใจรวมกน ขอตกลงรวมกน การตดสนใจรวมกน แนวปฏบตรวมกน การประเมนผลรวมกนและการรบผดชอบรวมกน จากสถานการณทงานจรงถอเปนโจทยรวม ใหเหนและรเหตปจจยกลไกในการการทางานซงกนและกน เหนและรความสามารถของแตละคนรวมกน เหนและรบรถงความรสกรวมกนในการทางาน จนเกดประสบการณหรอความสามารถในการทางาน และพลงในการรวมเรยนร รวมพฒนา บนพนฐานของพนธะรวมกนทเนนความสมครใจ และการสอสารอยางสรางสรรค การทชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ

เนนการขบเคลอนดวยการทางานแบบทมรวมแรงรวมใจ ททาใหลงมอทา และเรยนรไปดวยกนดวยใจอยางสรางสรรค ตอเนองนน ซงมลกษณะพเศษของการวมตวทเหนยวแนนจากภายใน นนคอการเปนกลยาณมตร ทาใหเกดทมในชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพอยรวมกนดวยความสมพนธเหมอนครอบครวเดยวกนทตางชวยเหลอเกอกล ดแลซงกน จงทาใหการทางานเตมไปดวยบรรยากาศทมความสข ไมโดดเดยว บรรยากาศทเกดขนภายใน

ทมรวมแรงรวมใจจะเปนบรรยากาศการเรยนรและการทางานรวมกนโดยสวนมากมกจะเปนรปแบบไมเปนทางการ แตดาเนนการไปดวยกนอยางตอเนอง สมาเสมอ ในเรองททา จนกลายเปนวถการทางานและการอยรวมกน สงนเปนพลงสาคญของ

การเปลยนแปลงทมาจากการทางานรวมกนทมเปาหมายรวมชดเจนและรวมทากนอยางมความสขซงรปแบบของทมจะมเปนเชนไรนนขนอยกบ

เปาประสงค หรอพนธะกจในการดาเนนการของชมชนแหงการเรยนร เชน ทมรวมสอน (Team teaching) ทมเรยนร (Team learning) และกลมเรยนร (Group learning) เปนตน

2. วสยทศนรวม (Share vision) วสยทศนรวม เปนการมองเหนภาพทศทางสงทจะเกดขนจรงในอนาคตรวมกน โดยอาศยความเขาใจอยางถองแทถงความสมพนธของเหตปจจยตาง ๆ ทเกดขนจรงในปจจบนซงเปนพลวตรเชอมโยงสการเปลยนแปลงหรอผลทจะเกดขนในอนาคตอาจเปนการมองเรมจากผนาหรอกลมผนาทมวสยทศน ททาหนาทเหนยวนาใหผรวมงานเหนวสยทศนนนรวมกน หรอ การมองเหนจากแตละปจเจกทมวสยทศนเหนในสงเดยวกน

เหนยวนาซงกนมาสการรวมตวกนเปนวสยทศนรวมจากภาพอนาคตนาสความชดเจนในการตงเปาหมายความสาเรจ หรอ วตถประสงครวม (Shared purpose) เมอสมาชกในชมชนมเปาหมายทแตละคนเหนรวมอยางชดเจน จะเกดเปนเปาหมายความสาเรจทมพลง ซงมาจากการไหลรวมสทศทางเดยวกนของเปาหมายของระดบปจเจกบคคล ทเปนบคคลทมลกษณะคานยมรวมกน (Share value) ตอเรองนน ๆ จงเกดเปนพลงของชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพ โดยมากจะมคานยมรวมยดเหนยวกนดวยอดมการณแหงวชาชพ และคณงาม

ความดเพอการศกษา ทมหวใจรวมกน คอ มงการเรยนรเรยนรผของเรยนเปนหวใจสาคญ การรเรมของกลมครในการพฒนาตนเองถอเปนพนฐานของเจตจานงทจะกระทาสงใดหนงรวมกนดวยใจอยาง

มความสข โดยมอาจมการกาหนดภารกจในการดาเนนการเปนพนธะกจรวมกนเพอเปนเสนทางดาเนนการไปสทศทาง และเปาหมายทมงหวง การทชมชนแหงการเรยนรทางวชาชพจงใชวสยทศนรวมเปนเขมทศในการนาทาง ทศทาง

การทางานรวมกน ซงมแตกตางจากการทางานตามนโยบาย คาสง และหนาท ทเสยงทจะทาใหเกดความขดแยงระหวางนโยบายกบการปฏบตจรง


ในระดบคด ความรสก เปนผลใหผทางานเกดความรสกกลว สบสน ขาดความเชอมนทจะทางานนนอยางเตมท ในทางเดยวกนหากเกดวสยทศนรวมเปนเบองตน การทางานรวมกนทง แตละบคคล และแตละทม จะสามารถตระหนกรในการทางานเหนศกยภาพความสามารถของตนเองและผอน ทสอดคลองเชอมโยงกบการดาเนนการไปสเปาหมายความสาเรจ เปนการจดระบบทงความคด ความรสก ของแตละบคคลและชมชน ใหมความชดเจนในสงทจะดาเนนการ ผทางานจงพรอมทจะทมเทพลงทมในการทางานอยางเตมท ถกทาง และบรรลบรรลเปาหมาย 3. โครงสรางสนบสนนชมชน (Support-ive structure) โครงสรางทสนบสนนการกอเกดและคงอยของ PLCมลกษณะ ดงน ลดความเปนองคการทยดวฒนธรรมแบบราชการ หนมาใชวฒนธรรมแบบกลยาณมตรทางวชาการแทน และเปนวฒนธรรมทสงเสรมวสยทศน การดาเนนการทตอเนองและมงความยงยน จดปจจยเงอนไขสนบสนนตามบรบทชมชนมโครงสรางองคการแบบไมรวมศนย (Sergiovanni, 1994) หรอโครงสรางการปกครองตนเองของชมชน เพอลดความขดแยง ระหวางครผปฏบตงานสอนกบฝายบรหารใหนอยลง มการบรหารจดการ และการปฏบตงานในสถานศกษา

ทเนนรปแบบทมงานเปนหลก (Hord, 1997) การจดสรรปจจยสนบสนนใหเออตอการดา เนนการของ PLC เชน เวลา วาระ สถานท ขนาดชนเรยน ขวญกาลงใจ ขอมลสารสนเทศ และอนๆ ทตามความจา

เปนและบรบทของแตละชมชน (Boyd, 1992) โดยเฉพาะการเอาใจใสสงแวดลอมใหเกดบรรยากาศทเออตอการเรยนรและอยรวมกนอยางมความสข (สรพล ธรรมรมด และคณะ, 2553) มรปแบบการสอสารดวยใจ เปดกวางใหพนทอสระในการ

สรางสรรคของชมชนเนนความคลองตวในการดา เนนการจดการกบเงอนไขความแตกแยก และมระบบสารสนเทศของชมชนเพอการพฒนาวชาชพ

(Eastwood & Louis, 1992) ในการศกษาวจยครงนผวจยศกษาการเปนชมชนแหงการเรยนรเพอเปนขอมลทจะนาไปกาหนดแนวทางทเหมาะสมในการเปนชมชนแหงการเรยนรทสามารถเทาทนกนการเปลยนแปลงของสงแวดลอมภายใตกระแสโลกาววฒนอยเสมอซงเปนการพฒนาแบบยงยน 1. วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน 2. เพอเปรยบเทยบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน ตามความคดเหนของผบรหารสถานศกษาและพนกงานครจาแนกตามตาแหนงหนาท ขนาดโรงเรยน และสงกดของโรงเรยน 2. สมมตฐานของการวจย สมมตฐานการวจยมดงตอไปน 1. ผบรหารสถานศกษาและพนกงานคร มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน แตกตางกน 2. ผบรหารสถานศกษาและพนกงานครทมขนาดโรงเรยนตางกน มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน แตกตางกน 3. ผบรหารสถานศกษาและพนกงานคร

ทมสงกดของโรงเรยนตางกน มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน แตกตางกน



ประชากรทใชศกษาครงนเปนผบรหารสถานศกษาและพนกงานครในสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน ปการศกษา 2557 จานวน 1,331 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา จานวน 55 คน และพนกงานคร จานวน 1,276 คน กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอผบรหารสถานศกษาและพนกงานครในสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน ปการศกษา 2557 ไดมาโดยการกาหนดขนาดกลมตวอยางของ Krejcie & Morgan (1970 : 608) จานวน 320 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา จานวน 30 คน และพนกงานคร จานวน 290 คนผวจยดาเนนการสมโดยใชวธการสมตวอยางแบบแบงชน (stratifi ed random sampling) โดยมขนตอนการสมดงน 1. ใชการสมกลมตวอยางแบบแบงชนภม (stratum) โดยจาแนกตามตาแหนงหนาท ขนาดของโรงเรยน และสงกดของโรงเรยน เปนตวแบงชนภม 2. คานวณขนาดของกลมตวอยางแตละชนตามสดสวนของประชากรในแตละชนภม 3. ดาเนนการสมอยางงาย (Simple random sampling) ใหไดจานวนทครบตามสดสวน

ทกาหนดไว ตวแปร ตวแปรตน ไดแก ตาแหนงหนาท 1) ผบรหาร 2) พนกงานคร ขนาดโรงเรยน 1) ขนาดเลก

2) ขนาดกลาง 3) ขนาดใหญ สงกดของโรงเรยน

1) องคการบรหารสวนจงหวด

2) เทศบาลนคร 3) เทศบาลเมอง 4) เทศบาล ตาบล 5) องคการบรหารสวนตาบล

ตวแปรตาม ไดแก การเปนชมชนแหงการเรยนรประกอบดวย 3 ดาน คอ 1) ทมรวมแรงรวมใจ 2) วสยทศนรวม 3) โครงสรางสนบสนนชมชน

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยครงนเปนแบบสอบถาม จานวน 1 ฉบบ แบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามไดแก ตาแหนงหนาท ขนาดของโรงเรยนและตนสงกด

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม เกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรมทงหมด 3 ดานเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) แบบ 5 ระดบมขอคาถามทงหมด 35 ขอ

การดาเนนการวจย

ผวจยไดทาการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน

จงหวดขอนแกน โดยขอหนงสอจากบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏเลย เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลถงโรงเรยนสงกดองคกร

ปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน จากนนผวจยนาแบบสอบถามทงหมดไปเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองแลวนาแบบสอบถามทรวบรวมได ทาการตรวจสอบความถกตองสมบรณ ซง


แบบสอบถามไดกลบคนมาทงหมด 320 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 หลงจากนนมาวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป

การวเคราะหขอมล

1. วเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพผตอบแบบสอบถาม ในตอนท 1 วเคราะหโดยนาขอคาถามไปหาคาความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage) แลวนาเสนอเปนตารางประกอบความเรยงทายตาราง 2. วเคราะหขอมลเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน วเคราะหโดยหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 3. วเคราะหขอมลเปรยบเทยบคาเฉลย (Mean) ของคะแนนของกลมตวอยาง ตามตาแหนงหนาท โดยใชสถตทดสอบคาท (t-test)และเปรยบเทยบคาเฉลย (Mean) ของกลมตวอยางตามขนาด

โรงเรยน และสงกดของโรงเรยน ใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) โดยใชสถตทดสอบคาเอฟ (F-test)โ ดยใชคานยสาคญทางสถตทระดบ .05 ถาทดสอบพบความแตกตางจะทาการทดสอบความแตกตางเปนรายคตามโดยวธการ Dunnett’s T3


ผตอบแบบสอบถามเปนผบรหารสถานศกษาและพนกงานครในสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนโดยสวนใหญเปนพนกงานคร จานวน 290 คน (รอยละ 90.63)ปฏบตงานในโรงเรยนขนาดกลาง จานวน160คน (รอยละ 50) และสงกดอบจ. จานวน 121 คน (รอยละ 37.81) ผลการวเคราะหระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนโดยภาพรวมทง 3 ดาน

ตารางท 3 แสดงระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน โดยภาพรวมและรายดาน

การเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษาระดบการเปนชมชนแหงการเรยนร

Sระดบการเปนชมชน

แหงการเรยนร

1. ทมรวมแรงรวมใจ 4.13 0.15 มาก

2. วสยทศนรวม 4.09 0.19 มาก

3. โครงสรางสนบสนนชมชน 4.14 0.23 มาก

ภาพรวม 4.13 0.12 มาก

จากตารางท 3 พบวา ผบรหารสถาน

ศกษาและพนกงานคร มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษาโดยภาพรวม อยในระดบมาก ( = 4.13, S = 0.12) เมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน โดย

ดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานโครงสรางสนบสนนชมชน ( = 4.14, S = 0.23) รองลงมาคอดานทมรวมแรงรวมใจ ( = 4.13, S = 0.15) และดานทมคาเฉลยตาสดคอดานวสยทศนรวม ( = 4.09, S = 0.19)


ตารางท 7 การเปรยบเทยบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน จาแนกตามตาแหนงโดยภาพรวมและรายดาน

การเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา

ผบรหาร(n =30)

พนกงานคร (n =290) t p-values

S.D. แปลผล S.D. แปลผล

1. ทมรวมแรงรวมใจ 4.13 0.10 มาก 4.13 0.16 มาก 0.21 .84

2. วสยทศนรวม 4.13 0.17 มาก 4.08 0.20 มาก 1.19 .24

3. โครงสรางสนบสนนชมชน

4.15 0.16 มาก 4.14 0.24 มาก 0.26 .80

ภาพรวม 4.14 0.88 มาก 4.13 0.13 มาก 0.33 .74

*p < .05

จากตารางท 7 พบวา ผบรหารสถานศกษาและพนกงานครมความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา โดยภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน


ผ ว จ ยด า เนนการอ ภปรายผลตามวตถประสงค ดงตอไปน 1. การเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกน

จากผลการวจยพบวาผบรหารสถานศกษาและพนกงานคร มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษาโดยภาพรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน โดยดานทมคาเฉลยสงสด

คอ ดานโครงสรางสนบสนนชมชน รองลงมาคอดานทมรวมแรงรวมใจและดานทมคาเฉลยตาสดคอดานวสยทศนรวมทงน ทงนโรงเรยนใหความ

สาคญกบการเรยนรของบคลากรและมบคลากรทเรยนรตลอดเวลาและเรยนรรวมกนจะเปนองคการ

ทรเทาทนกบสถานการณการเปลยนแปลงตางๆ ทไมอาจคาดเดาได และสามารถปรบตวอยรอดและ

ประสบความสาเรจมากกวาองคการทไมสามารถปรบตวเขากบสถานการณได (อานาจ ศรพนสข, 2551: 7) และมการพฒนาทมใหมขดความสามารถนนจาเปนตองมการประสานความสมพนธกนเปนอยางด โดยผานการพดคย และการอภปรายของผคนในองคการ เพอใหเกดการปรบทศทางใหเหมาะสมกบองคการ นอกจากนจาเปนอยางยงทจะตองมการเพมอานาจในการตดสนใจใหแกบคคลหรอทม เพอใหสามารถแกไขปญหาตาง ๆ ได (สกล บญสน, 2555: 44-46) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานทมคาเฉลยสงสด คอ ดานดานโครงสรางสนบสนนชมชน ทงนอาจเปนเพราะวาโรงเรยนเนนความสมครใจและการสอสารอยาง

สรางสรรค พฒนาบคลากรโดยใชโรงเรยนเปนฐาน สนบสนนการตดสนใจในทมงานไดอยางอสระ มกาหนดสภาพความสาเรจในอนาคต และ

ผบรหารเนนการสรางและดารงรกษาสมพนธภาพกบสมาชกในองคกรดานทตาสดคอดานวสยทศนรวม ทงนอาจเปนเพราะวาโรงเรยนมบรรยากาศและสภาพแวดลอมของการทางานทดตอกนของทกฝายทงผบรหาร ครผสอน นกเรยน และผปกครอง

ผนาสถานศกษาชวยทาใหโรงเรยน ไดรบความรวมมอจากบคลากรตางๆ กระตนใหแตละคนมวสยทศนโดยการสรางบรรยากาศและกระตนให


เกดการสรางสรรค มการเนนสรางยทธศาสตรการพฒนาทกาหนดรวมกนขนเองมากกวาการใชยทธศาสตรทกาหนดใหโดยหนวยงานภายนอก ครผสอนจะแบงปนและแลกเปลยนดานเทคนควธการสอนระหวางกนอยางเปดเผยซงแมวาจะอยในระดบมาก แตยงอยในระดบตาในงานวจยซงสอดคลองกบงานวจยสมคด ชมนมพร (2549) ไดศกษาการศกษาการสงเสรมองคกรแหงการเรยนรของผบรหารสถานศกษาสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 การสงเสรมองคกรแหงการเรยนรของผบรหารสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 1 ใน 5 ดาน ไดแก ดานความรอบรแหงตน ดานแบบแผนความคด ดานการมวสยทศนรวม ดานการเรยนรรวมกนเปนทม และดานความคดเชงระบบ อยในระดบมาก และงานวจยของ อภชา ธานรตนและคณะ (2555) ไดศกษารปแบบการเปนองคกรแหงการเรยนรของคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ ในกรงเทพมหานคร พบวา สภาพปจจบนของการเปนองคกรแหงการเรยนรเกยวกบระดบพฤตกรรมของบคลากรคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏ ในกรงเทพมหานคร ตามแนวคดองคกรแหงการเรยนร ประกอบดวย การมงสความเปนเลศ รปแบบวธการคด การคดอยางเปนระบบ การมวสยทศนรวมกน และการเรยนรเปนทม โดยภาพรวมมคาเฉลยอยใน

ระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวาบคลากรมพฤตกรรมอยในระดบมากทกดานเชนกน 2. ผลการเปรยบเทยบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกร

ปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนจาแนกตามตาแหนง จากผลการวจยพบวา ผบรหารสถานศกษาและพนกงานครมความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา โดย

ภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน ซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนเนองจากองคกรทอานวยความสะดวกในการเรยนรแกสมาชกทก

คนซงสมาชกซงสอดคลองกบงานวจยของโฆษต เสตะจต (2549) ไดศกษาสภาพการเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 พบวา ความคดเหนของผบรหารและครผสอนเกยวกบสภาพการเปนองคการแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 ในภาพรวม 5 ดาน อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา อยในระดบมากทกดาน เรยงลาดบดงน ดานการแปรรปองคการ ดานพลวตการเรยนรการปฏบตงาน ดานการใหอานาจ ดานการจดการความร ดานการใชเทคโนโลยสมยใหม เปรยบเทยบความคดเหนของผบรหารและครผสอนเกยวกบสภาพการเปนองคการ แหงการเรยนร สงกดสานกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 ในภาพรวม 5 ดาน แตกตางกน เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แตกตางกน 4 ดาน คอ ดานพลวตการเรยนรการปฏบตงาน ดานการแปรรปองคการ ดานการใหอานาจ และดานการจดการความร สวนดานการใชเทคโนโลยสมยใหมไมแตกตางกน จาแนกตามวฒการศกษาและประสบการณในการทางานไมแตกตางกน

3. ผลการเปรยบเทยบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนจาแนกตามขนาดโรงเรยน จากผลการวจยทพบวา ผบรหารสถาน

ศกษาและพนกงานคร มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา โดยภาพรวมผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดใหญ มคาเฉลย

สงสดรองลงมาคอผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดเลก และตาสดคอ ผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดกลาง โดยผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดกลางแตก

ตางกบผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดใหญโดยผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดใหญมความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษาสงทสด เนองจากอาจเปนเพราะวาองคการบรหารสวนตาบลขนาดเลกยงมงบประมาณไม


มากทงนสอดคลองกบงานวจยของอภนนทน กสโสภา (2550) ไดศกษา ความสมพนธระหวางภาวะผนาของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนกบการเปนองคการแหงการเรยนรขององคกรปกครองสวนทองถนกรณศกษาองคการบรหารสวนตาบลในพนทอาเภออทมพรพสย จงหวดศรสะเกษ พบวาการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนทมตอการเปนองคการแหงการเรยนรขององคกรปกครองสวนทองถน กรณศกษา องคการบรหารสวนตาบล ในพนทอาเภออทมพรพสย จงหวดศรสะเกษ จาแนกตามขนาดในภาพรวมพบวา องคการบรหารสวนตาบลขนาดเลก มคาเฉลย สงกวา องคการบรหารสวนตาบลขนาดกลาง โดยการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนทมตอการเปนองคการแหงการเรยนรขององคกรปกครองสวนทองถน กรณศกษาองคการบรหารสวนตาบล ในพนทอาเภออทมพรพสย จงหวดศรสะเกษ โดยรวมมความแตกตางกนเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานทมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ไดแกดานการมภาวะผนารวมกน ดานการมวฒนธรรมแหงนวตกรรม ดานการใชกลยทธมงเนนผรบบรการ โครงสรางองคการแบบอนทรย มงเนนการใชประโยชนจากสารสนเทศ 4. ผลการเปรยบเทยบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษา สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดขอนแกนจาแนก

ตามสงกดของโรงเรยน จากผลการวจยทพบวา ผบรหารสถานศกษาและพนกงานคร มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรของสถานศกษาโดยภาพรวมไมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายดานพบวาดานโครงสรางสนบสนนชมชน แตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท .05 โดยผทปฏบตงานในโรงเรยนสงกดเทศบาลเมอง มคาเฉลยสงสดรองลง

มาคอผทปฏบตงานในโรงเรยนสงกดเทศบาล และตาสดคอผทปฏบตงานในโรงเรยนสงกด อบต. ทงนอาจเนองมาจากเทศบาลเมองเปนสวนราชการท

ตองใชความเปนวชาชพสงในดานการชางเพอตอบสนองตอความตองการของประชาชนในพนท สนองตอบตอนโยบายผบรหารในการสรางและการซอมบารงโครงสรางพนฐาน ประปา ไฟฟา ถนน อนๆ จงเปนสวนราชการทมความสาคญทผบรหารสามารถปรกษาในการดาเนนตามนโยบายดานโครงสรางพนฐานไดเปนอยางดซงสอดคลองกบงานวจยของ อภนนทน กสโสภา (2550) ไดศกษา ความสมพนธระหวางภาวะผนาของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนกบการเปนองคการแหงการเรยนรขององคกรปกครองสวนทองถนกรณศกษาองคการบรหารสวนตาบลในพนทอาเภออทมพรพสย จงหวดศรสะเกษ พบวาสวนราชการทสงกดมผลตอระดบความคดเหนตอภาวะผนาของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน จากผลการศกษา พบวาสวนโยธามระดบความคดเหนอยในระดบสง รองลงมาคอสวนการคลง สานกปลด และสวนการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม เนองจากสวนโยธา เปนสวนราชการทตองใชความเปนวชาชพสงในดานการชางเพอตอบสนองตอความตองการของประชาชนในพนท สนองตอบตอนโยบายผบรหารในการสรางและการซอมบารงโครงสรางพนฐาน ประปา ไฟฟา ถนน อนๆ จงเปนสวนราชการทมความสาคญทผบรหารสามารถปรกษาในการดาเนนตามนโยบายดานโครงสรางพนฐานไดเปนอยางด


1. ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช 1) จากผลการวจยพบวาดานวสยทศนรวม มคาเฉลยตาสด ดงนนองคกรปกครอง

สวนทองถน จงหวดขอนแกนและโรงเรยนจะตองวสยทศนรวม นอกจากนโรงเรยนยงตองมบรรยากาศและสภาพแวดลอมของการทางานทดตอกนของทกฝาย ทงผบรหาร ครผสอน นกเรยน และผปกครองดวย


2) จากผลการวจย พบวาผบรหารสถานศกษามความคดเหนสงกวาครผสอนทกดาน จงจาเปนตองพฒนาครผสอนในทกดาน โดยเฉพาะอยางยงการรบรเกยวกบการมภาวะผนาเชงสรางสรรค ใหครผสอนสามารถรบรและมสวนรวมรบผดชอบตอผลสมฤทธของนกเรยนทงระบบการประเมนผลการทางานของครผบรหารและกลไกการรายงานการตดตามตรวจสอบคณภาพสถานศกษาโดยผปกครองชมชนและสวนกลาง 3) จากผลการวจยพบวา ผทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดกลาง มความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรตาสดจงตองพฒนา โดยเฉพาะดานวสยทศนรวม 4) จากผลการวจยพบวา ผทปฏบตงานในโรงเรยนในสงกดองคการบรหารสวนตาบลมความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรตาสดจงตองมพฒนาในทกดาน

2. ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป 1) ทาการวจยเพอยกระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรใหมการเปนชมชนแหงการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงดานวสยทศนรวม 2) ทาการวจยเพอคนหาสาเหตททาใหพนกงานครมความคดเหนเกยวกบการเปนชมชนแหงการเรยนรไมแตกตางกบผบรหารสถานศกษาแลวดาเนนการวจยเพอยกระดบใหสงขนและเสนอวธการพฒนา 3) ทาการวจยเพอพฒนาโรงเรยนในสงกดองคการบรหารสวนตาบล ใหมระดบการเปนชมชนแหงการเรยนรสงขน


ครรชต พทธโกษา. (2554). คมอการพฒนาชมชนแหงการเรยนร ฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ:สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

บญชม ศรสะอาด. (2553). การวจยเบองตนฉบบปรบปรงใหม. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.เปยมพงศ นยบานดาน.(2543). องคการแหงการเรยนร. วารสารการศกษาพยาบาล 10(3) :13-17 ปท 10

ฉบบท 3 (ธนวาคม 2542-มนาคม 2543).พระราชบญญต สภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537 แกไขเพมเตม (ฉบบท 5) พ.ศ. 2546.

(2 ธนวาคม 2537).ราชกจจานเบกษา. ตอนท 53ก เลมท 11.พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 แกไขเพมเตมถง (ฉบบท 12) พ.ศ. 2586. (17 กมภาพนธ 2497) .ราช

กจจานเบกษา. เลมท 14 ตอนท 222.

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534. (29 กนยายน พ.ศ. 2515). ราชกจจานเบกษา.ฉบบท 219.

พระราชบญญตองคการบรหารสวนจงหวด พ.ศ. 2540 แกไขเพมเตมถง (ฉบบท 3) พ.ศ.2546. (4 พฤศจกายน 2546). ราชกจจานเบกษา. ฉบบกฤษฎกา เลม 120 ตอนท 109 ก.

พวงรตน ทวรตน. (2538). สานกงานทดสอบทางการศกษาและจตวทยา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒประสานมตร.


วรลกษณ ชกาเนด. (2557). โรงเรยนแหงชมชนการเรยนรทางวชาชพครเพอการพฒนาวชาชพครทเนนผเรยนเปนหวใจสาคญ. กรงเทพฯ:ภาควชาบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร.

ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ, และวรางคณา ทองนพคณ.(ม.ป.ป.). เอกสารประกอบทกษะแหงศตวรรษท 21 ความทาทายในอนาคต 21st Century Skills: The Challenges Ahead. คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏภเกต.

สรพล ธรรมรมด, ทศนย จนอนทร, และคงกฤช ไตรยวงค. (2553). อาศรมศลปวจย: การวจยและพฒนาชมชนแหงการเรยนรแนวจตตปญญา. โครงการเอกสารวชาการการเรยนรสการเปลยนแปลง ลาดบท 8. นครปฐม: เอม เอนเตอรไพรส จากด.

เสาวรสบนนาค. (2543). ความสมพนธระหวางบรรยากาศองคการกบความเปนองคการแหงการเรยนรของฝายการพยาบาลตามการรบรของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลรฐกรงเทพฯ. วทยานพนธพย.ม. (การบรหารการพยาบาล). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สวนแผนและงบประมาณทางการศกษาทองถน สานกประสานและพฒนาการจดการศกษาทองถนกรมสงเสรมการปกครองทองถน.(2555) สถตขอมลโรงเรยนสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ประจาปการศกษา 2555. กระทรวงมหาดไทย.

อภนนทน กสโสภา. (2550). ความสมพนธระหวางภาวะผนาของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนกบการเปนองคการแหงการเรยนรขององคกรปกครองสวนทองถนกรณศกษาองคการบรหารสวนตาบลในพนทอาเภออทมพรพสยจงหวดศรสะเกษ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน.

อานาจ ศรพนสข. (2551). องคการแหงการเรยนรและการจดการความร” ใน เอกสารการสอนชดวชาการพฒนาทรพยากรมนษย หนวยท 13 .นนทบร.สาขาวชาวทยาการจดการมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

DuFour, R., &Eaker, R. (2006). Professional learning communities at work: Best practices for enhancing student achievement. Bloomington, IN: Solution. Education Service.

Eastwood, K., & Louis, K. (1992). Restructuring that lasts: Managing the performance dip. Journal of school leadership, 2(2), 213-224

Fullan (1999). Change forces: The sequel. London. Falmer Press.

Garvin, D.A. (1993). Building a Learning Organization. Harvard business review.Hord (1997). Professional Learning Communities: Communities of Continuous Inquiry and Improve-

ment [Internet]. Southwest Educational Development Laboratory. Retrieved from http:/

www.sedl.org/siss/plccredit.html.Krejcie,R.V.,& Morgan,D.W.(1970). Determing sample size for research activities. Educational and

psychological measurement.30:607- 610.Marquardt M, Reynolds. (1994). The Global Learning Organization. New York : Irwin.

Marquardt M, Reynolds. (1996). Building the Learning Organization: A Systems approach to quan-tum improvement and global success. New York: McGraw-Hill.


Pedler M, Burgoyne, J and Bonydell T. (1991). The learning company : A strategy for sustainable development. Singapore : McGraw – Hill.

Senge, P. M. (1990). The fi fth disciplines: The art and practice of learning organization. London: Century Business.

Senge, P. M. (1994). The fi fth discipline fi eldbook : Strategies and tools for building a learning organization. New York : Doubleday.

Senge, P. M. (1999). The dance of change : The challenges of sustaining momentum in learning organization. New York : Doubleday.

Sergiovanni, T. (1994). Building community in schools. San Francisco, CA: Jossey Bass.

ปจจยทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญชของนกวชาการตรวจเงนแผนดน สานกงานการตรวจเงนแผนดนFactors Affecting Audit Performance on Auditor in Offi ce of the Auditor General.

อภศกด เจยรสคนธ,1* ฐตาภรณ สนจรญศกด,2 พรชย นฤดมกล,3

Apisak Jaerlasukon,1Titaporn Sincharoonsak,2 Pornchai Naruedomkul,3

บทคดยอ

การปฏบตงานของนกวชาการตรวจเงนแผนดนเปาหมายสงสดคอ “ประโยชนสขของประชาชน” ขาราชการทไดรบมอบหมายภารกจในการใหบรการสาธารณะแกประชาชน ใชอานาจทไดรบมอบหมายจากรฐในการปฏบตงานจากความเชอถอใหประชาชนเกดความไววางใจตอการปฏบตงานของขาราชการแผนดนเพอเกดประโยชนตอประชาชนไทยและตอประเทศชาต ดงนนการปฏบตภาระอนยงใหญจะสงผลสาเรจไดนน ปจจยทสาคญทสดคอ ความมจรรยาบรรณในวชาชพ ปจจยองคกร ซงปจจยเหลานจะสงผลใหนกวชาการตรวจเงนแผนดนมการกระทาและตดสนใจทแตกตางกนทมอทธพลตอผลการปฏบตงาน การวจยครงนมวตถประสงคเพอทดสอบปจจยทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญช โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากนกวชาการตรวจเงนแผนดน สานกงานการตรวจเงนแผนดน จานวน 121 คน ระยะเวลาการเกบรวบรวมขอมล 1 ตลาคม 2557 – 31 ตลาคม 2557 สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก การวเคราะหสหสมพนธพหคณ และการวเคราะหการถดถอยแบบพหคณ ซงการปจจยสวนบคคล ปจจยองคกร จรรยาบรรณในวชาชพ ไดถกกาหนดใหเปนตวแปรอสระทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญชเฉลยรวม ผลการวจย พบวา 1) ปจจยองคกร ดานวฒนธรรมองคกร มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญช 2) จรรยาบรรณในวชาชพ ดานความซอสตยและความรบผดชอบ และดานการใหความเสมอภาค มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญชเฉลยรวม

คาสาคญ: ปจจยสวนบคคล, ปจจยองคกร, จรรยาบรรณในวชาชพ, ผลการปฏบตงานสอบบญช, นกวชาการตรวจเงนแผนดน

1 นกศกษาระดบปรญญาเอกหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบญช คณะบญช มหาวทยาลยศรปทม2,3 อาจารย, คณะบญช มหาวทยาลยศรปทม

* บทความวจยฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาในรายวชาระเบยบวธวจยทางการบญชขนสง1 Student of Doctor of Philosophy Program in Accountancy, School of Accountancy, Sripatum University.2,3 Professor,School of Accountancy, Sripatum University.


Abstract The auditor general, the ultimate aim is at “the ultimate benefi t of population” which is assigned by the government for the mission of public servicing for population , received the authority from government with trust for benefi t of Thai people . It was presumed as high responsibility on duty in leading to be success which the most important factors are ethics in profession, personal factors and organizational factors. These factors would affect the academician of auditor general activity and also various kinds of decision making of the performance. The objective of this research was to assess the Factors Affecting to Audit Performance of Auditors in Auditor General offi ce by using questionnaire as a tool for collecting data from 121 auditors in Auditor General offi ce. Data collection was during 1 October - 31st October 2014. Statistics analysis were multiple correlation, and multiple regression analysis. The auditing review was regarded as independent variable that have positive relationships with auditing effi ciency. The results revealed as following : 1) The Organizational factors, Organizational Culture have positive relationships on overall Audit Performance. 2)The ethics, honesty and responsibility and equality have positive relationships with overall of Audit Performance

Keywords: personal factors,Organizational factors,Ethics,Audit Performance,Auditor in Offi ce of the auditor General

บทนา

การปฏบตงานของนกวชาการตรวจเงนแผนดนเปาหมายสงสดคอ “ประโยชนสขของประชาชน” ขาราชการไดรบมอบหมายภารกจในการใหบรการสาธารณะแกประชาชน ใชอานาจทไดรบมอบหมายจากรฐในการปฏบตงานจากความเชอถอไววางใจของประชาชนโดยมงหวงใหขาราชการผไดรบมอบหมาย รบผดชอบ กากบดแล จดการ ตดสนใจ เกยวกบทรพยากรของชาต และใหบรการสาธารณะเพอเกดประโยชนตอประชาชนไทยและ

ตอประเทศชาต สานกงานการตรวจเงนแผนดน เปนองคกรอสระอยภายใตการกากบดแลของคณะ

กรรมการการตรวจเงนแผนดน มอานาจหนาทดาเนนการเกยวกบ การบรหารงานบคคล การงบประมาณ และการปฏบตงานทเกยวกบการตรวจเงนแผนดน โดยมนกวชาการตรวจเงนแผนดน

ทาหนาทในการตรวจสอบการเบกจายเงนของแผนดน ดงนนงานของแผนดนจงเปนงานสวนรวม มผลเกยวเนองถงความเจรญขน หรอเสอมลงของบานเมองและสขทกขของประชาชนทกคน ขาราชการผปฏบตบรหารงานของแผนดน จงตองสานกตระหนกในความรบผดชอบทมอย และตงใจพยายามปฏบตหนาทโดยเตมกาลงความสามารถ

ดวยความเขมแขง สจรต และดวยปญญารคด พจารณาวา สงใดเปนความเจรญ สงใดเปนความเสอมอะไรเปนสงทตองทา อะไรเปนสงทตองละเวนและกาจด อยางชดเจน ถกตรง การจะปฏบตภาระอนยงใหญไดสาเรจนน ปจจยทสาคญทสดคอ ความ

มคณธรรม จรยธรรมของขาราชการนนเอง จากเหตผลทกลาวมาแลวขางตน ผวจยจงมความสนใจศกษาวจยปจจยทมอทธพลตอ

ผลการปฏบตงานสอบบญชของนกวชาการตรวจเงนแผนดน สานกงานการตรวจเงนแผนดนโดยม

วตถประสงคเพอจะทดสอบวา ปจจยใดทมอทธพล

186 อภศกด เจยรสคนธ, ดร. ฐตาภรณ สนจรญศกด, ดร. พรชย นฤดมกลปจจยทมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญช...

ตอผลการปฏบตงานสอบบญช และเปนไปในทศทางอยางไร ซงทาการเกบรวบรวมขอมลจากนกวชาการตรวจเงนแผนดน สานกงานการตรวจเงนแผนดน ผลลพธ ทไดจากการวจยจะสามารถเปนขอมลพนฐานใหผบรหารระดบสง ระดบกลาง และระดบลาง นาไปใชในการพจารณาวางแผนพฒนาปจจยเหตใหเหมาะสม เนองจากพฤตกรรมสวนบคคล และความแตกตางของแตละองคกรจะสามารถทานายหรอพยากรณของปจจยสงใหมๆ ทมตอผลการปฏบตงานสอบบญชใหมประสทธภาพยงขน

คาถามในการวจย

ปจจยใดทมอทธพลทางบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญช

วตถประสงคของการศกษา

1. จรรยาบรรณในวชาชพมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญช 2. ปจจยสวนบคคลมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญช 3. ปจจยองคกรมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญช

การทบทวนวรรณกรรมและกรอบ

แนวคดการวจย

ในการศกษาวจย จรรยาบรรณในวชาชพ

ปจจยสวนบคคล ปจจยองคกรไดถกกาหนดใหเปนตวแปรอสระและมอทธพลตอผลการปฏบตงานสอบบญชทเปนตวแปรตาม โดยนกวชาการตรวจเงน

แผนดน ทมปจจยสวนบคคล และองคกรทแตกตางกน

ผลสาเรจของนกวชาการตรวจเงนแผนดนนน มาจากผลการปฏบตงานสอบบญช (Audit

Performance) ซงเปนผลลพธของงานสอบบญชของแตละบคคลทแสดงใหเหนถงความมศกยภาพ ความรความสามารถจากการสอบบญชตามมาตรฐานการสอบบญชใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด แตผลการปฏบตงานของแตละบคคลยอมมความแตกตางกนออกไปตาม สภาพแวดลอม ปจจยสวนบคคล ปจจยองคกรทงในเชงบวกและในเชงลบ ดงนน การศกษาพฤตกรรมของแตละบคคลจงเปนปจจยทสาคญอยางยงทผบรหารจะตองใหความสนใจเพอพจารณาวางแผนพฒนาปจจยเหตใหเหมาะสม เนองจากพฤตกรรมสวนบคคล และความแตกตางของแตละองคกรจะสามารถทานายหรอพยากรณของปจจยสงใหมๆ ทมตอผลการปฏบตงานสอบบญชใหมประสทธภาพยงขนสามารถสรปกรอบแนวคดในการวจย ไดดงน 1. จรรยาบรรณในวชาชพ (Code of Ethics Profession)เปนเสมอนบทบญญตของความดและความงามของจตใจทสงผลใหบคคลประพฤตดประพฤตชอบ จรรยาบรรณจงเปนองคประกอบทมความสาคญตอการประกอบวชาชพของผสอบบญชสานกงานการตรวจเงนแผนดน และจรรยาบรรณจะทาใหผสอบบญชมความตระหนกถงคณประโยชน และผลกระทบของการไมปฏบตตามจรรยาบรรณทกาหนด ถงแมวาจรรยาบรรณจะเปนบทบญญตทไมตราตรงอยางเครงครด แต

โดยจตสานกในจรยธรรมของวชาชพสอบบญช จะเปนสงทสะทอนใหเหนวาสงใดควรประพฤตและสงใดไมควรประพฤต อยางไรกตามการมจรรยาบรรณของผสอบบญชยอมแตกตางกนไปของแตละ

บคคล ปจจยทมอทธพลตอจรรยาบรรณวชาชพมทงปจจยสวนบคคล และปจจยองคกร ยอมสงผลใหผสอบบญชมปฏบตงานทแตกตางกน ดงทแนวคดของ (ชยเสฏฐ พรหมศร, 2557) กลาววา“จรรยาบรรณเปนสงทมนษยมความซบซอนในการตดสน

ใจกระทาหรอไมกระทาอะไรบางอยาง ซงการกระทาทเกดขนอาจสะทอนใหเหนถงจรรยาบรรณของสวนบคคลหรอองคกรทแตกตางกนทตองใชระยะ


เวลาเพอทาความเขาใจ” นอกจากน จรรยาบรรณสวนบคคลมความสมพนธกบจรยธรรมของผสอบบญชภายใน กลาวคอ เกณฑของลทธอดมคตและเกณฑของลทธพนธนยมสงผลตอการมจรยธรรมของผสอบบญชภายในอยางมนยสาคญ ในการศกษาครงน ผวจยไดประยกตใชแนวคดและทฤษฎเกยวกบปจจยทมอทธพลตอมมมองพฤตกรรมทางจรรยาบรรณของSchermerhorn, 2005 อางองใน ชยเสฎฐ พรหมศร, 2557) ประกอบดวย 1) ความซอสตยและความรบผดชอบ

2) ความโปรงใสและสามารถตรวจสอบได 3) จดยนในวชาชพ 4) การปกปดความลบ 5) การใหความเสมอภาค ขอสมมตฐานขอท 1 จรรยาบรรณในวชาชพมอทธพลทางตรงเชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญช 2. ปจจยสวนบคคล (The person factors) เ ป น อ ท ธ พ ลมาจ าก บคคล ไ ด แ ก การเรยนร ความคด ทศนคต และแรงจงใจทชวยในการกาหนดการกระทาทางจรยธรรมและจรรยาบรรณในสถานการณตางๆ บคคลทขาดกลมของจรยธรรมและจรรยาบรรณทเขมแขงและชดเจนอาจคนพบวาการตดสนใจของตนเองมความผนผวนไปตามแตละสถานการณ ในขณะทตนเองพยายาม

ทจะเพมผลประโยชนของตนเองใหมากทสด(ชยเสฏฐ พรหมศร, (2557) หรอมมาตรฐานสวนบคคลสาหรบการตดสนใจทมจรยธรรมและจรรณยาบรรณไมวาจะเปนของความซอสตย ความยตธรรม การมคณธรรมการเคารพในตนเอง ซง (จาเรญรตน เจอจนทร, 2537) กลาววา แหลงกาเนดภายในตวบคคล อรสโตเตล (Aristotle) ไดแยกแยะแหลงทเกดของจรรยาบรรณวาเปนจรรยาบรรณอนเกด

จากปญญา ในระดบปจเจกบคคล กลาวคอ ผทมสตปญญามกจะสามารถพฒนาจรยาบรรณไดดวยหลกของการคดไตรตรอง สวนคณธรรมอนเกดจากศลธรรมและจรยธรรมนน เปนคณธรรมทเกดจากการปฏบตจรงดวยการเรยนรจากการอยรวมกน เปนการแสดงพฤตกรรมทถกตองซงนาไปสสภาวะของความเปนสข นอกจากน (ปยะนารถ สงหช อางองใน Velasquez, (2002) ไดใหความหมายไววา จรยธรรม หมายถง การศกษาทเฉพาะเจาะจงเกยวกบสงทถกและผดในทางศลธรรม โดยมงเนนทการนาเอามาตรฐานทางศลธรรมมาประยกตใชกบนโยบายทางองคกร สถาบนตาง ๆ และพฤตกรรมของแตละบคคล ขอสมมตฐานท 2 ปจจยสวนบคคลมอทธพลทางตรงเชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญช 3. ปจจยองคกร (Organization factors) เปนอกปจจยหนงทมอทธพลตอเรองจรยธรรมและจรรยาบรรณโดยเฉพาะอยางยงในระบบบคคลของผปฏบตงานในองคกรตอการสรางพฤตกรรมทมจรยธรรมและจรรยาบรรณในองคกร ซงแสดงออกในรปการรองขอของผนา หรอการกระทาทไดรบการลงโทษหรอไดรบรางวล นอกจากนความคาดหวงหรอการเสรมแรงทเกดจากเพอนรวมงานของกลมกเปนอกปจจยหนงทมผลกระทบตอพฤตกรรมทางจรรยาบรรณของบคคลในองคกร

โดยอาจกระทาในรปของการเขยนเปนลายลกษณอกษรหรอกฎระเบยบทชดเจนเกยวกบพฤตกรรมทางจรรยาบรรณวชาชพในองคกร เพอเปนการสงเสรมบรรยากาศในการทางาน และวฒนธรรมในองคทเดนชด ขอสมมตฐานขอท 3 องคกรมอทธพลทางตรงเชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญช


รปภาพประกอบ 1 ปจจยสวนบคคล จรรยาบรรณในวชาชพ

ปจจยองคกร และผลการปฏบตงานสอบบญช

วธการดาเนนงานวจย

1. กระบวนการและวธการประชากรประชากร (Population) ทใชในการวจย

ไดแก นกวชาการตรวจเงนแผนดน จานวน 121 คน (สานกตรวจเงนแผนดน, 2557: เวบไซต) ผวจยสง

แบบสอบถามจานวน 121 ชด ปรากฏวาเมอครบกาหนด

ในการเกบแบบสอบถาม ไดรบแบบสอบถามตอบกลบทงสน 93 ชด เปนแบบสอบถามทมความ

สมบรณทงสน 93 ชด อตราผลตอบกลบคดเปนรอยละ 76.85 ซงสอดคลองกบ Aaker, Kumar, และ Day (2001) ไดนาเสนอวาการสงแบบสอบถามตอง

มอตราตอบกลบอยางนอยรอยละ 20 จงจะถอวายอมรบได 2. คาความเชอมนและคาอานาจจาแนก ผวจยไดทาการทดสอบความเทยงตรง

ความเชอมนและคาอานาจจาแนกรายขอ โดยทาการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาผานการพจารณาของผเชยวชาญ และหาคาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) โดยใชคา

สมประสทธแอลฟา (Alpha Coeffi cient) ตามวธของ Cronbachซงปจจยสวนบคคล ไดคาสมประสทธแอลฟาอยท 0.932 ปจจยองคกร ไดคาสมประสทธแอลฟาอยท 0.913 และจรรยาบรรณในวชาชพ ไดคาสมประสทธแอลฟาอยท 0.881 ซงอยในระดบมากกวา 0.70 ซงสามารถนาไปใชเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางได (Nunnally และ Bernstein.1994) การวเคราะหหาคาอานาจจาแนกเปนรายขอ (Discrimination Power) โดยใชเทคนค Item – total Correlation ซงปจจยสวนบคคล ไดคาอานาจจาแนก (r) อยระหวาง 0.919 - 0.233 ปจจยองคกรไดคาอานาจจาแนก (r) อยระหวาง 0.473 - 0.836 และจรรยาบรรณในวชาชพไดคาอานาจจาแนก (r) อยระหวาง 0.293 - 0.766 ซงเปนคาทมนยสาคญทางสถต 0.05 ซงสอดคลองกบ บญธรรม. 2549 : 442 ทเสนอวาคาอานาจจาแนกเกนกวา 0.20 เปนคาทยอมรบได 3. สถตทใชในการวจย สาหรบการวจยครงน ผวจยไดใชการวเคราะหสหสมพนธพหคณ และการวเคราะหการถดถอยแบบพหคณในการทดสอบผลกระทบระหวางจรรยาบรรณในวชาชพ ปจจยสวนบคคล ปจจยองคกรทมตอผลการปฏบตงานสอบบญชซงเขยนเปนสมการ ดงน

Audit Performance = β0 + β

1 Learning + β

2

Attitude + β3 Motive +


1 Policy + β

2 Or-

ganizational Culture +


1 Honesty + β

2

Transparency+ β3 Position+β

4 Confi dentiality

+ β5 Equality +


ผลกา

รศกษ

าและ

การอ

ภปรายผ

ล

ตาราง

1 การวเคราะห

สหสม

พนธ

ของจรรยาบร

รณในวช

าชพกบ

ผลการป

ฏบตงาน

สอบบ

ญชข

องนก

วชาการตรวจเงนแ

ผนดน

Varia

ble

Mea

nSt

anda

rd

Devi

atio

n

Audi

t Per

form

-

ance

12

34

5VI

F

Audi

t Per

form

ance

0.52

0.60

01.

000

Hone

sty

and

Resp

onsib

ility

1.05

0.14

50.

194

1.00

01.

532

Tran

spar

ency

1.08

0.13

10.

209*

(.044

)

0.57

8**

(.000

)

1.00

02.

387

Posit

ion

1.05

0.14

50.

194

1.00

0**

(.000

)0.

578*

*(.0

00)

1.00

02.

260

Confi

den

tiality

1.12

0.11

60.

133

0.31

9**

(.002

)0.

636*

*(.0

00)

0.31

9**

(.000

)1.

000

2.36

8

Equa

lity1.

470.

165

0.06

10.

392*

*(.0

00)

0.61

1**

(.000

)0.

392*

*(.0

00)

0.71

4**

(.000

)1.

000

1.53

2


จากตาราง 1 พบวา ตวแปรอสระแตละดานมความสมพนธกนซงอาจเกดเปนปญหา Multicollinearity ดงนน ผวจยจงทาการทดสอบ Multicollinearity โดยใชคา VIF ปรากฏวา คา VIF

ของตวแปรอสระ จรรยาบรรณในวชาชพ มคาตงแต 1.569 – 2.867 ซงมคานอยกวา 10 แสดงวาตวแปรอสระมความสมพนธกนในระดบทไมทาใหเกดปญหา Multicollinearity (Black. 2006 : 585)

ตาราง 2 การวเคราะหการถดถอยแบบพหคณโดยใชตวแปรตามเปนผลการปฏบตงานสอบบญชโดยรวมของนกวชาการตรวจเงนแผนดน

1.000Unstandardized Coeffi cients

t p-valueB Std.Error

Constant( a ) 0.412 0.067 6.148 0.000

Honesty and Responsibility 0.112 0.056 1.995 0.047*

Transparency 0.053 0.053 .991 0.325

Position 0.053 0.083 .638 0.525

Confi dentiality 0.061 0.056 1.074 0.286

Equality 0.412 0.067 6.148 0.000**

R =0.253 AdjR2= 0.022 F= 1.506 p = 0.207

* มนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตาราง 2 พบวา 1) จรรยาบรรณในวชาชพ ดานความซอสตยและความรบผดชอบ และดานการใหความเสมอภาค มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญชโดยรวมเนองจาก นกวชาการตรวจเงนแผนดนททางานมานานและมประสบการณ จะเนนในเรองของความซอสตยและความรบผดชอบอยางสงสดทงดานการปฏบตงานดานตรวจสอบและดานการประพฤตตน จนทาใหเกดความเจรญกาวหนาใน

หนาทการงาน เปนทยอมรบนบถอของสมาชกในองคกร และผทเกยวของสอดคลองกบสอดคลองกบ กรอบแนวคดการสรางมาตรฐานวชาชพภาค

รฐ,สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน,

2557, หนา 2) กลาววา อาชพขาราชการ ในทกชาต ทกสงคม จงถกคาดหวงจากประชาชนในชาตวาจะประพฤตตนอยางซอสตย รบผดชอบ เสยสละ ยดความถกตองเปนธรรม เปนทเชอถอไววางใจของประชาชน ขาราชการจงตองจาเปนตองมพฤตกรรมทางจรรยาบรรณในวชาชพของตนท

สง และสอดคลองกบแนวคดของนพนธ เหนโชคชยชนะ ศลปะพร ศรจนเพชร (2556 : 2-25) กลาววา ผตรวจสอบวชาชพบญชตองปฏบตงานดวยความ

ยตธรรม ซงตรงไมลาเอยงตอฝายใดฝายหนงตอวชาชพและตองไมมสวนไดเสยในงานทตนประกอบวชาชพ


ตาราง 3 การวเคราะหสหสมพนธของปจจยองคกรกบผลการปฏบตงานสอบบญชของนกวชาการตรวจเงนแผนดน

Variable Mean StandardDeviation

Audit Performance

Policy Organizational Culture

VIF

Audit Performance 0.52 0.082 1.000

Policy 0.57 0.125 0.262*(.001)

1.000 2.239

Organizational Culture

0.80 0.060 0.334**(.001)

0.744**(.000)

1.000 2.239

จากตาราง 3 พบวา ตวแปรอสระแตละดานมความสมพนธกนซงอาจเกดเปนปญหา Multicollinearity ดงนน ผวจยจงทาการทดสอบ Multicollinearity โดยใชคา VIF ปรากฏวา คา VIF

ของตวแปรอสระมคา 2.239 ซงมคานอยกวา10 แสดงวาตวแปรอสระมความสมพนธกน แตไมมนยสาคญ (Black. 2006 : 585)

ตาราง 4 การวเคราะหการถดถอยแบบพหคณโดยใชตวแปรตามเปนผลการปฏบตงานสอบบญชโดยรวมของนกวชาการตรวจเงนแผนดน

Organizational factorsUnstandardized Coeffi cients

t p-valueB Std.Error

Constant( a ) 0.390 0.043 9.016 0.000

Policy 0.021 0.109 0.195 0.846

Organizational Culture 0.151 0.072 2.104 0.038*

R = 335 AdjR2= 0.092 F= 5.683 p = 0.005

* P< 0.05 ** P< 0.01

จากตาราง 4 พบวาปจจยองคกร ดานวฒนธรรมองคกร มความสมพนธและผลกระทบ

เชงบวกตอผลการปฏบตงานสอบบญชโดยรวม เนองจาก การสรางวฒนธรรมขององคกรขนมาเพอใหเปนเอกลกษณของตนเอง โดยการสรางคานยม

ความเชอทถายทอดตอกนไป วฒนธรรมเหลานมผลตอการปฏบตงานของบคคลไดเปนอยางด เพอใหพนกงานไดยดเปนหลกในการตความในองคกร ซงแตละองคกรตางกมบรรทดฐานของแตละแหง

ทแตกตางกนออกไปตามสภาพแวดลอม สถานท

ตง หรอจานวนบคลากรซงสอดคลองกบแนวคดของ Weiss, (1996, P.69) กลาววา ความแตกตางในทนไมใชเพยงแคอาย เพศ เชอชาต ภาษา สผว วฒนธรรม ศาสนาความเชอ แตยงหมายรวมไปถงความแตกตางหลากหลายในแตละบคคล เชน การสรางบรรทดฐานของการปฏบตงานแตละองคกร

พฤตกรรมตางๆ อาท การเรยนรชาหรอเรวการเปดรบขาวสารหรอไม การเชอฟงคาสง หรอความชอบเฉพาะตว เปนตน Tayeb (1996, p.36) กลาว

วา วฒนธรรมองคกรเปนสวนสาคญในการกาหนด


ทศนคตและพฤตกรรมในสงคมแตละกลม อาจสรปไดวาวฒนธรรมเปนสงทไดรบการถายทอดมาจากสบตอกนมาโดยมบทบาทสาคญในการกาหนดโครงสราง หนาทพฤตกรรม และกระบวนการทางานอนๆ ของบคคล โดยวฒนธรรมจะเขาไปมบทบาทในการหลอหลอมใหบคคลมพฤตกรรมไปในแนวทางเดยวกนภายในสงคม อกทงยงเปนตวกาหนดทศนคตความเชอและคานยมตางๆ ดงนน เมอมนษยอยรวมกนเปนกลมหรอองคกรกจะมการกาหนดโครงสรางบทบาทและหนาทในการอยรวมกน โดยจารตประเพณและวฒนธรรมเปนตวควบคมความประพฤตของคนในกลมใหดาเนนไปในทศทางเดยวกน Spencer, (1983, P.2) กลาววา ในแตละองคกรกจะมวฒนธรรมขององคกร หรอกลมบคคลทแตกตางกนไปไมมทางเหมอนกนไดอยางสมบรณ ความแตกตางของวฒนธรรมองคกรทสามารถจะมผลกระทบเปนอยางมากกบผลการปฏบตงานขององคกรหรอกลมบคคล และคณภาพชวตในการทางาน

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยในอนาคต

และประโยชนของการวจย

1. ขอเสนอแนะสาหรบการวจยในอนาคต

การนาเสนอในสวนน ผวจยมขอเสนอแนะสาหรบการวจยในอนาคตแบงออกเปน 3 สวน ดงน 1. การวจยครงตอไปควรนาปจจยดานอนๆ ทผตอบแบบสอบถามไดเสนอแนะ 1. ความ

ยตธรรม 2. ภาวะผนา 3. การสรางทมตรวจสอบทมประสทธภาพ 4. การตรวจสอบเชงรก ไปทาการศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ วาปจจยใดทสงผลตอผลการปฏบตงานสอบบญช เพอใหงานวจยมขอมลทเชงลกมากยงขน ในครงตอไป

2. การวจยครงตอไปควรมการศกษาเพมเตมดวยวธการวจยเชงคณภาพ โดยการสนทนากลม (Focus Group) หรอการสมภาษณเชง

ลก (In-Depth Interview) กบผเชยวชาญในวชาชพบญชเพอศกษาและคนหาปจจยเหตทผบรหารใหความสาคญในการพฒนาและใชเปนเครองมอในการยกระดบประสทธภาพของการปฏบตงาน 3. การวจยครงตอไปควรทาการศกษาเปรยบเทยบผสอบบญชทกประเภททงของภาครฐและเอกชน อาท ผสอบบญชรบอนญาตในประเทศไทย ผสอบบญชภาษอากร ผสอบบญชสหกรณ นกวชาการตรวจเงนแผนดน เปนตน เพอใหไดขอมลเชงลกในเฉพาะวชาชพ เพอนามาสประโยชนทมคณคาตอประเทศชาต วงการวชาการ และวงการวชาชพผสอบบญชตอไป 2. ประโยชนของการวจย 1. ประโยชนดานวชาการ เพออธบายอทธพลของปจจย และทาใหไดขอคนพบในเชงวชาการทเกยวของเกยวกบการอธบายอทธพลของปจจยทมตอผลการปฏบตงาน 2. ประโยชนดานวชาชพ เพอใหผบรหารระดบสง ระดบกลาง และระดบลาง สามารถนาผลการวจยใชเปนขอมลในการพจารณาวางแผนพฒนาปจจยเหตใหเหมาะสม เนองจากพฤตกรรมสวนบคคล และความแตกตางของแตละองคกรจะสามารถทานายหรอพยากรณของปจจยสงใหมๆ ทมตอผลการปฏบตงานสอบบญชใหมประสทธภาพยงขน


งานวจยน ไดรบความรวมมอในการตอบแบบสอบถามจากนกวชาการตรวจเงนแผนดน สงกดสานกตรวจสอบพเศษภาค 15



จาเรญรตน เจอจนทร. (2537). พฤตกรรมและจรยธรรมในการทางาน. คนเมอ 20 กนยายน 2557, จาก http://beworkclub.blogspot.com/2009_11_01_archive.html.

ชยเสฏฐ พรหมศร. (2557). ภาวะผนารวมสมย. กรงเทพฯ : สานกพมพปญญาชน.นพนธ เหนโชคชยชนะ, และศลปพร ศรจนเพรช. (2556). การสอบบญช (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ท.พ.

เอน เพรส.บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2549). สถตวเคราะหเพอการวจย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : จามจรโปรดกส. ปยะนารถ สงหช. (ไมปรากฏปพมพ). จรยธรรมทางธรกจ. คนเมอ 20 กนยายน 2557, จาก Goto Know

เวบไชด: https://www.gotoknow.org/posts/531313สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (2557). คมอการจดทาจรรยาบรรณขาราชการ. คนเมอ 18

กนยายน 2557,จาก สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน เวบไซต: http://www.ocsc.go.th/ocsc/th/

Aaker, D. A., Kumar, V., & Day, G. S. (2001). Marketing research. (7th ed.). New York : John-wiley & Sons.

Black, K. (2006). Business statistics for contemporary decision making. 4th ed. USA : John Wiley & Sons.

Nunnally, J. C., and I.H Bernsteim. (1994). Psychometric theory. New York : Mc Graw Hill.Spencer, J. C. (1983). Myths, Recipes and knowledge-Basses in Organizational Analysis: Un-

published manascript, Graduate School of Management, University of California at Los Angeles.

Tayeb, M. H. (1996), The management of a multiculturalworkforce, London: Biddles Ltd.Weiss, J. W. (1996), Organizational behavior and change, New York: West Publishing.

ภาษาถนกบวฒนธรรมพนบานDialects and Folk Cultures

เสนห เดชะวงศ1

Saneh Dechawongse2

บทคดยอ

ภาษาถนหมายถงภาษาเฉพาะถนทมเอกลกษณทางเสยงหรอคาทใชพดกนในแตละทองถนตามทผพดภาษานนอาศยอย แสดงถงขนบธรรมเนยมและเอกลกษณของทองถน โดยมอรรถรสทางภาษาททาใหผพดและผฟงมความรสกวาเปนกลมเดยวกน ภาษาถนจดวาเปนวถไทยอยางหนง การทจะศกษาเรยนรวฒนธรรมพนบานประเภทอนไดอยางถองแทและกอใหเกดสนทรยภาพอยางแทจรงตองอาศยภาษาถน เพราะเปนภาษาทแสดงถงวถชวตทแทจรงของชมชนหรอทองถนนน การทการทองเทยวแหงประเทศไทยจดโครงการ “ทองเทยววถไทย 2558” นน เปนการสงเสรมและเผยแพรวฒนธรรมพนบานใหเปนทรบรของนกทองเทยวมากยงขน หากชาวบานในทองถนใชภาษาถนหรอสอดแทรกภาษาถนในการนาชมวฒนธรรมพนบานของตนเอง กจะเปนการเพมมลคาและความมเสนหใหกบวฒนธรรมประเภทนนๆ การใชภาษาถนนอกจากบอกความเปนเอกลกษณของทองถนแลว ยงเปนการอนรกษ สงเสรมและถายทอดภาษาถนกบนกทองเทยว และทาใหคนรนหลงในทองถนมองเหนคณคาในวถไทยของตนอยางแทจรง

คาสาคญ : ภาษาภาษาถนวฒนธรรม วฒนธรรมพนบานภาษาถนกบวฒนธรรมพนบาน

Abstract

A dialect refers to local language with distinctive sounds and words spoken in a par-

ticular sociological framework based on geological location where the speakers live. The dialect reveals local traditions, cultures and identities, and the beauty of the language allows speakers and listeners to feel a sense of identity with each other. A Thai dialect is a kind of Thainess and is the best tool in learning about folk cultures in depth and with pleasure because it reveals the

real life of a community or locality. “2015 Discover Thainess” was set up by the Tourism Author-ity of Thailand in order to promote and propagate Thai folk cultures to tourists. If the dialect can be totally or partially used in exploring folk cultures, it will add value to exploration and increase

affection interest toward the particular culture. The use of a dialect in folk culture presentation does not only reveal the authentic local identity but it also helps conserve, promote and transmit

1 อาจารย คณะการทองเทยวและการโรงแรมมหาวทยาลยธรกจบณฑตยEmail: [email protected] Lecturer, Faculty of Tourism and Hospitality, Dhurakij Pundit University


the dialect to visitors, and furthermore it makes the younger generations in local areas experience the true value of their own Thainess.

Keywords: Language, Dialect, Culture, Folk Culture, Dialects and Folk Cultures

บทนา

อตสาหกรรมการทองเทยวสรางรายไดใหกบประเทศไทยในแตละปเปนเงนจานวนมาก จดวาอยในลาดบตนๆของรายไดประเทศ เชน ในป พ.ศ. 2555 มรายไดจากนกทองเทยวตางชาต เปนเงน 0.984 ลานลานบาท และเพมเปน 1.167 ลานลานบาท ในป พ.ศ. 2556 คาดวาในป พ.ศ. 2557 จะมรายไดเพมเปน 1.344 ลานลานบาท สวนรายไดทมาจากนกทองเทยวชาวไทยนน ในป พ.ศ. 2556 เปนเงน 0.634 ลานลานบาท ในขณะเดยวกน กรมการทองเทยวคาดวา รายไดจากการเดนทางทองเทยวของคนไทยจะเพมเปน 0.669 ลานลานบาท ในป พ.ศ. 2557 (กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา, 2557) ตงแตป พ.ศ. 2548 ทการทองเทยวแหงประเทศไทยเรมจดโครงการทองเทยวไทยขนมา เรมจากโครงการเทยวทไหนไมสขใจเทาบานเรา และมการปรบเปลยนโครงการเปนรายป เชน อนซน ไทยแลนด อะเมซซง ไทยแลนด หลงรกประเทศไทย จนกระทงมาถงโครงการทองเทยววถไทย 2558 โดยโครงการ “ทองเทยววถ

ไทย 2558” มวตถประสงคเพอสรางการรบรถงภาพ

ลกษณดานบวกจากความสงบเรยบรอยของบานเมอง ความรก ความสามคค ความปลอดภย และมตรไมตรของคนไทย โดยเฉพาะความสข ความ

รนเรง ความเปนอยแบบไทยทพบเหนไดทกถนทวไทย ทเชอมโยงความรสกของนกทองเทยวใหเขาถงวถไทย (Thainess) อนจะเปนการดารงไวซงวฒนธรรมอยางยงยน ควบคกบการกระตนใหเกดบรรยากาศการเดนทางทองเทยวทสนกสนานและเบกบานใจ รวมถงการเปดประสบการณใหมๆของชาวตางชาต ใหไดมโอกาสเขามาเรยนรสมผส

เอกลกษณ วถความเปนอยแบบไทย (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2557) วถไทยเปนแนวทางการดาเนนชวตของคนไทยทบรรพบรษไทยไดสบทอดกนตอมาจากอดตถงปจจบน และเปนแนวทางในเรองทดทสงคมยอมรบกนเปนบรรทดฐาน (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2557) วถไทยทมความสมพนธใกลชดกบการทองเทยวแบงออกเปน 8 ดานหลก ไดแก ดานอาหารการกน การแตงกาย ทอยอาศย

งานบญประเพณ ภาษา อาชพ ความเชอ และศลปะพนถน จะเหนไดวา การทองเทยววถไทยคอการสงเสรมใหนกทองเทยวเขาไปชม ศกษา เรยนร และใชชวตรวมกบชมชนในทองถนตางๆ ซงมวถชวตเปนเอกลกษณเฉพาะการทองเทยวทเกยวโยงกบวถชวตของผคนและถนทอยอาศยจะละเลยเรองภาษาถนไปไมไดเลย เพราะภาษาถนเปนวถชวตและวฒนธรรมทแทจรงของผคนในชมชนนนการใชภาษาถนในการบอกเลาเรองราวของชมชน จงบงบอกถงความเปนของแท มความสละสลวยและมเอกลกษณ ดงนน ภาษาถนจงนบไดวาเปนวฒนธรรมพนบานหรอวถไทยของแททสมควรได

รบการอนรกษและสงเสรมใหคงอยกบชมชน และนามาใชเคยงคกบการทองเทยววถไทย ดงทนายธานนทร กรยวเชยร องคมนตร (2557) กลาววา “การปลกจตสานกและกระตนคนไทยใหตระหนกในคณคาและเหนความสาคญของภาษาไทยมความชดเจน ตงแตทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เสดจพระราชดาเนนไปรวมประชมทางวชาการของ

ชมนมภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาฯ เมอป 2505 และไดพระราชทานกระแสพระราชดารหลายประการเกยวกบปญหาการใชภาษาไทย ทาใหวงการศกษาโดยเฉพาะดานภาษาไทย พยายาม

196 ดร. เสนห เดชะวงศ ภาษาถนกบวฒนธรรมพนบาน

กระตนใหคนในชาตตระหนกใหความสาคญกบภาษาไทยและชวยกนบารงรกษาใหวฒนาถาวรทนยคสมยทเทคโนโลย เจรญกาวหนาไปอยางรวดเรว นอกจากนยงทรงหวงใยเรองภาษาถน โดยมพระราชดารสวาตองระวงรกษาไวใหด เพราะเปนแหลงทจะไปศกษาภาษาไทยแททไมถกผสมผสานภาษาตางประเทศ” นอกจากนน ศ.ดร.ประเสรฐ ณ นครราชบณฑตประเภทวชาประวตศาสตร (2555) กลาววา “ภาษาถนคอความงดงาม แสดงใหเหนถงความหลากหลายทางวฒนธรรม” การใชภาษาถนในการทองเทยววถไทยนอกจากจะเปนการเขาถงและเรยนรวฒนธรรมพนบานอยางแทจรงแลว ยงเปนการสงเสรมการ

อนรกษภาษาถนและสรางความภาคภมใจใหกบคนในทองถนนนอกดวย ตวอยางทเหนไดชด คอ กรณของ อแมนดา คาร นกกฬาเหรยญทองเอเชยนเกมส บ เอม เอกส 2557 ลกครงไทย-อเมรกนทสามารถพดภาษาไทยอสานไดอยางชดเจนและ

ฉะฉาน ทาใหไดรบความรกความเอนดจากคนไทยทวประเทศ และขณะเดยวกน กระแสภาษาถนนยมกไดรบแรงกระตนมากขน จะเหนไดวา ภาษาถนกบการทองเทยววถไทยนอกจากจะชวยเกอหนนซงกนและกนแลวยงชวยใหการทองเทยวนนมคณคามากยงขน บทความนตองการชใหเหนถงคณคาและความสมพนธของภาษาถนกบวฒนธรรมพน

บานจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เนอหาในบทความประกอบดวยสสวน ไดแก สวนท 1. อธบายเรองภาษาถน ซงจะประกอบดวยความหมาย ความสาคญ และคณคา

ของภาษาถน สวนท 2. เกยวกบวฒนธรรมพนบาน โดยจะกลาวถงความหมาย องคประกอบ และความสาคญของวฒนธรรมพนบาน สวนท 3. จะชใหเหนถงความสาคญของภาษาถนทเกยวกบวฒนธรรมพนบานในดานความสมพนธและคณคาของภาษา

ถนทมตอวฒนธรรมพนบาน และสวนท 4. เปนการสรปและขอเสนอแนะจากทศนะของผเขยน

ภาษาถน

1. ความหมายของภาษาถน นกภาษาศาสตร ไดศ กษาและแบ งภาษาออกตามพนททมการใชภาษาแตกตางกน เชน ภาษาองกฤษในประเทศองกฤษ อเมรกา ออสเตรเลย นวซแลนด แคนาดา และอเมรกาใตเปนตน และเรยกภาษาทมความแตกตางกนนนวา ภาษาถน โธมส ว คมเกรลจด (Thomas V. Gamkrelidze) และ ว ว อวานอฟ (V.V. Ivanov) (2533) กลาววา “การศกษาภาษาถนนนมมากวา 200 ป โดยนกภาษาศาสตรตะวนตกเรมศกษาคาและโครงสรางภาษาตระกลอนโดยโรเปยนโบราณ (Indo-European Protolanguage)ซงตอมาไดแตกออกเปนภาษาตางๆ ในยโรปและเอเชย (Eurasia)” ดงนน จงมผใหความหมายของภาษาถนไวหลายความหมาย ตวอยางเชนคอนไซส เอนไซโครปเดย (http://www.thefreedictionary.com/dialect) ใหคานยามวา “ภาษาถนคอภาษายอยของกลมคน มลกษณะคาศพท ไวยากรณ และ/หรอการออกเสยงเฉพาะ แตกตางจากภาษาเดยวกน” คอลลน ดกชนนาร (http://www.collinsdictionary.com) นยามวา “ภาษาถน คอ รปแบบของภาษาทใชพดกนเฉพาะถน เฉพาะกลม หรอ เฉพาะอาชพ โดยมคาศพท ไวยากรณและการออกเสยงทแตกตางกน”วกพเดย สารานกรมเสร (http://th.wikipedia.org/wiki/)

วา “ภาษาถน คอ ภาษาเฉพาะของทองถนใดทองถนหนง ทมรปลกษณะเฉพาะตว ทงถอยคาและสาเนยงเปนตน”ธวช ปณโณทก (2536) ใหคาจากดความวา “ภาษาถน คอ ภาษาทใชพดกนอยตามทองถนตางๆ สอความหมาย ความเขาใจกนระหวางคนในทองถนนนๆ ซงอาจจะแตกตางไปจากภาษามาตรฐานและภาษาในทองถนอนทงทาง

ดานเสยง คา การใชคา แตการเรยงคาในประโยคและความหมายของคานนคงเดม คอ ไมแตกตางกน หรอแตกกนบาง แตสามารถทจะทาความเขาใจ

กนได”ฉนทส ทองชวย (2534) นยามวา “ภาษาถน


หมายถง ภาษายอยของภาษาเดยวกนทใชพดแตกตางกนไปตามทองถนตางๆทผพดภาษานนๆอาศยอย”กาญจนา ควฒนศร (2542) นยามวา “ภาษาถน หมายถง ภาษาทใชพดแตกตางกนไปตามทองถนตางๆทผพดภาษานนๆอาศยอย หรอ ภาษาทพดในหมชนชนหนงโดยเฉพาะ นอกจากนนยง หมายถง ภาษาทใชพดกนในวงอาชพหนงๆได”ระววรรณ อนทรแหยม (2542) นยามวา “ภาษาถน คอ ภาษาทพดกนอยในทองถนตางๆในประเทศไทย ดงนน ภาษาถน คอ ภาษาทใชพดกนในแตละทองถน โดยขนอยกบบรบททางสงคมและสภาพแวดลอมซงม เอกลกษณของตน” จากคานยามทไดรวบรวมมาสามารถใหคาจากดความไดวา ภาษาถน หมายถง ภาษายอยทมเอกลกษณทางเสยงหรอคาทใชพดกนในแตละทองถนตามทผพดภาษานนอาศยอยภาษาถนเปนภาษาทคนในทองถนใดทองถนหนงใชสอสารกน แสดงถงขนบธรรมเนยมและเอกลกษณของทองถน โดยมอรรถรสทางภาษาททาใหผพดและผฟงมความรสกวาเปนกลมเดยวกน ดงทวรเมธ ยอดบน (2548) กลาววา “การทองเทยวทาใหเกดการเปลยนแปลงในดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม และวฒนธรรมของกลมชาตพนธบานรวมมตร แตสงทไมเปลยนแปลงกคอสานกความเปนชาตพนธทยงฝงลกอยในจตใตสานก มผลทาใหอตลกษณ

ของแตละกลมชดเจน และเกดการผสมกลมกลนระหวางผคนกลมตางๆ” ภาษาถนในประเทศไทย สามารถแบงออกเปนกลมหลกตามภมภาค 4 ภาค คอ ภาษา

ถนเหนอ ภาษาถนอสาน ภาษาถนใต และภาษาถนภาคกลาง ภาษาทใชสอสารกนในทองถนตางๆ อาจจะมเฉพาะภาษาพดอยางเดยว หรอมทงภาษาพดและภาษาเขยน เชน ภาษาถนเหนอมทงภาษาพดและอกษรลานนา ภาษาอสานใชอกษรธรรมใน

การเขยน แตภาษาถนใตมแตภาษาพดเพยงอยางเดยว ถาพจารณาโดยละเอยดกจะพบวา ภาษาถนในภมภาคตางๆนนสามารถแบงเปนกลมยอย

ลงไปไดอก เชน ภาษาถนภาคกลาง กจะแบงเปนภาษาถนสพรรณบร ภาษาถนนครปฐม และภาษาถนกาญจนบร เปนตน ภาษาถนเหนอแยกยอยไปเปนภาษาคาเมอง ภาษายอง ภาษาเขน ภาษาเงยว ภาษาถนอสานสามารถแยกยอยไดอก เปน ภาษาภไท ภาษาพวน ภาษาโซง และภาษายอ เปนตน สวนภาษาถนใตนนมความแตกตางกนในทองถนตางๆ เชนกน เชน ภาษาตากใบ ภาษาสงขลา ภาษานครศรธรรมราชและภาษาภเกต ภาษาถนไทยนน ถงแมจะมคาหรอเสยงทผดเพยนแตกตางกนไป แตความหมายของคาพดนนพอทจะสอสารใหเขาใจกนได 2. ความสาคญของภาษาถน ภาษาทใชสอสารในทองถนใดทองถนหนงมกเปนภาษาแม (mother tongue) ของคนในทองถนนน กลาวคอเปนภาษาแรกทคนในทองถนนนเรยนรมาตงแตเกดและใชสอสารในชวตประจาวนอยางเปนธรรมชาต ดงนนภาษาถนจงแสดงถงขนบธรรมเนยมและเอกลกษณของทองถนอยางแทจรง นโยบายภาษาแหงชาตของราชบณฑตยสถานทเรมมาตงแตป พ.ศ. 2550 ไดกาหนดใหภาษาถนทงภาษาถนตระกลไทยและภาษาถนตระกลอนไวในนโยบายนนดวย เพอทานบารงและสงเสรมภาษาไทยซงเปนภาษาประจาชาต และเพอสงวนรกษาความหลากหลายของภาษาและอตลกษณทางวฒนธรรมซงเปน

ทรพยากรของชาต นอกจากนน นโยบายภาษาแหงชาตยงสงเสรมการเรยนการสอนแบบทวภาษาหรอพหภาษาสาหรบเยาวชนกลมชาตพนธทมภาษา

แมตางจากภาษาไทยมาตรฐาน ผลจากการเรยนการสอนแบบทวภาษาแสดงใหเหนวา “การสอนภาษาแมมาพรอมกบเนอหาวฒนธรรมและวถชวต

เปนเงอนไขสาคญทชมชนตองเขามสวนรวม สรางความผกพนระหวางโรงเรยนกบชมชน ผเรยนลดความรสกแปลกแยก เรมเรยนดวยความสนใจ สนก เกดทศนคตเชงบวกตอภาษาและวฒนธรรมของตนเอง และกลาแสดงออก ผลสมฤทธทางการเรยน


วชาตางๆ ดขน” นตยา กาญจนวรรณ (2557) เปนทประจกษชดวาภาษาถนนนนอกจากจะธารงไวซงวฒนธรรมแบบดงเดม ยงชวยสรางความสามคคใหกบชมชนอกดวย ภาษาถนเปนรากฐานทางประวตศาสตรของกลมชน อาจกลาวไดวากลมชนระดบชาวบานทใชภาษาเดยวกนในชวตประจาวนสบตอกนมาหลายชวอายคนจะตองมประวตความเปนมารวมกน ภาษาถนเปนวฒนธรรมทควรศกษาเพอใหเกดความเขาใจสภาพสงคม วรรณกรรมทองถน และภมปญญาชาวบาน เชน การบายศรสขวญ ปรศนาคาทาย คาผญา ตารายาสมนไพร และอาหารเพอสขภาพเปนตน สงเหลานบงบอกถงภมปญญาชาวบานและความเปนอตลกษณของทองถนไดเปนอยางด สอดคลองกบผลการศกษาของสพตรา จรนนทนาภรณ และคณะ (2556) ทวา เหตผลทกลมชาตพนธไทใชภาษาถนเพราะแสดงถงเอกลกษณชาตพนธและเปนการอนรกษและธารงภาษา ขณะเดยวกนภาษาถนและวฒนธรรมทองถนควรไดรบการสงเสรมใหเกดการเรยนรอยางแทจรง ดงทยงยง เทาประเสรฐและคณะ (2547) กลาววา รฐควรสนบสนน สงเสรม สรางความเชอมน และปลกฝงใหคนทองถนตระหนกถงความรทองถน ในฐานะเปนรากฐานของการพฒนาดานตางๆ อยางจรงจง เมอคนในทองถนตระหนกรถงวฒนธรรม ประเพณ

ความเชอและชาตพนธของตนเองแลว จะทาใหเขาหวงแหนและสานตอความเปนตวตนทแทจรงของชมชนนนได ดงทสมตร ปตพฒนและเสมอชย พลสวรรณ (2540) กลาววา ภาษา เครองแตงกาย

ความเชอ พธกรรม เปนปจจยสาคญททาใหลาวโซงสามารถธารงรกษาวฒนธรรมดงเดมไวได ดงนน จงกลาวไดวาภาษาถนมความสาคญ คอเปนภาษาประจาถนของกลมชนทบรรพบรษไดสรางสรรคและสบทอดตอเนองมายง

ลกหลาน โดยผานวฒนธรรมทางภาษาทเปนรากฐานทางประวตศาสตรและเปนบอเกดของวรรณกรรมทองถน

3. คณคาของภาษาถน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542) ไดนยามวา “คณคา คอ สงทมประโยชนหรอมมลคาสง” ดงนน คณคาหรอประโยชนของภาษาถนสามารถจาแนกไดวา ภาษาถนเปนเครองมอสอสารของคนในทองถนเพอแสดงถงความเปนชมชนหรอชาตพนธเดยวกน ทาใหการสอสารเปนทเขาใจไดด สรางความเปนกนเองและความสามคคในการประกอบกจกรรมตางๆ ความรความเขาใจภาษาถนชวยทาใหเขาใจความหมายของคา สานวน โวหารและวฒนธรรมพนบานไดดยงขน เพราะภาษาถนจะยงคงความหมายเดมของภาษาไวไดมากทสด ดงท ศ.ดร.สวไล เปรมศรรตน (2553) กลาววา การทภาษาตายไปทาใหภมปญญาตายไปดวย เพราะภมปญญาผกตดอยกบภาษา เชน ชอสมนไพรตางๆ ผกโยงดวยความรทเกยวกบสมนไพรนน วธการรกษาตางๆ ผกโยงกน ถาสมนไพรหายไป ชอสมนไพรกหายไป ความรตรงนนกจะหายไปดวย นอกเหนอจากเรองภมปญญาแลว อตลกษณของคน ความเชอมนในตนเองกจะหายไปดวย เพราะภาษาจะผกกบความเปนตวตนวาเราเปนใคร มรากเหงาอยางไร นอกจากนนภาษาถนยงใชเปนเครองมอในการถายทอดวฒนธรรมพนบานจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนง เชน วฒนธรรมความเชอ

พธกรรม ประเพณและอดมคต ดงทสานกงานวฒนธรรมจงหวดพษณโลก (2551) ระบวา ชาวไทดาตาบลวงอทกอาเภอบางระกาจงหวดพษณโลกมความตองการใหองคกรปกครองสวนทองถน

และหนวยงานภาครฐใหการสงเสรมสนบสนนโดยเฉพาะการจดตงพพธภณฑพนบานเพอเปนแหลงเรยนรการอนรกษสบทอดวฒนธรรมของชาวไทดาและเปนศนยรวมในการพฒนาอาชพเพอการสรางชมชนชาวไทดาใหเขมแขงและยงยนสบไป

แมภาษาถนจะมความหลากหลายทงดานวฒนธรรมและภมปญญาของทองถนนน แตทกภาษาตางมคณคา ความสาคญ และมเอกลกษณ


เฉพาะตวทสามารถสอสารสงตางๆ ใหกลายเปนศลปวฒนธรรมประเพณของทองถนนนได ดงทศรศาร เหมอนโพธทอง (2553) กลาววา ถาจะรกษาความเปนทองถนตองรกษาภาษาถนไวดวย

คณคาของภาษาถน นอกจากการใชเพอการสอสารในชมชนแลว ยงใชเปนเครองมอสบทอดทกสงทกอยางทหลอมรวมอยในวถชวตของชาวบานในทองถนใหดารงตอไป ไมใหสญหายไปกบนวตกรรมใหมและกาลเวลา เราจงควรอนรกษภาษาถนไวใหเปนเอกลกษณทนาภาคภมใจสบตอไป

วฒนธรรมพนบาน

1. ความหมายของวฒนธรรมพนบาน วฒนธรรมเปนคาทมความหมายรวมกนของพฤตกรรมของคนในสงคมอนเปนเอกลกษณสาคญทโดดเดนเฉพาะตวเปนวถชวตของสงคมทสอดคลองกบสภาพแวดลอมธรรมชาต วฒนธรรม เกดจากความรความคด ภมปญญา ความเชอทสงสมมายาวนานและยอมรบวาเปนสงดงามรวมทงไดรบการยอมรบ ยดถอ ปฏบต สบตอกน มความสมพนธตอกนทาใหสงคมดารงอยไดอยางมนคง การศกษาวฒนธรรมของชาวบานทาใหเราสามารถเขาใจสภาพสงคมของวฒนธรรมนน อนจะนาไปสการพฒนา โดยทวไปแลว วฒนธรรมจะแบงออกเปนวฒนธรรมทเปนรปธรรม เชน สงกอสราง เครองนงหม อาหารการกน และวฒนธรรม

ทเปนนามธรรม เชน คณธรรม จรยธรรม จารต ประเพณ ความเชอ อดมคต เมอแบงตามฐานนดรแลวจะมวฒนธรรมพนฐาน วฒนธรรมประจาเผา

หรอวฒนธรรมพนบาน วฒนธรรมประจาชาต และวฒนธรรมสากล ในทน จะกลาวถงวฒนธรรมพน

ฐานหรอวฒนธรรมพนบานเทานน วฒนธรรมพนบานไดรบความสนใจจากนกวชาการและมการศกษาคนควาอยางตอเนอง

มาเปนเวลานาน ตวอยางเชน อาร เรดฟลด (R. Redfi eld) (2484) ไดศกษาวฒนธรรมพนบานของ

ยคาตน (The Folk Culture of Yucatan) ดงนนจงมผใหคานยามวฒนธรรมพนบานไวเปนจานวนมาก จงขอนาเสนอบางสวนดงน สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต นยามวา วฒนธรรมพนบาน คอวถปฏบตและการดาเนนชวตของคนในชมชน หรอทองถนนนๆซงมทงความเหมอนและความแตกตางกนไปในแตละทองถนโดยในความตางนนเราเรยกวาความเปนเอกลกษณเฉพาะตวและไดยดถอปฏบตและถายทอด สบตอกนมาทงนการสบทอดนนอาจคงไวซงระเบยบแบบแผนเดม หรออาจจะมการปรบเปลยนเพอใหสอดคลองกบบรบทของชมชนและสงคมในแตละยคสมย สทธวงศ พงศไพบลย (2525) นยามวา วฒนธรรมพนบาน หมายถง วฒนธรรมของสามญชนทปรากฏในรปของความคด ความเชอ รวมทงทเปนวตถซงชาวบานประดษฐคดสรางขน แลวมการสบตอๆ กนมา มการอภบาลสบทอดทงทเปนไปดวยความจงใจและไมจงใจ เพอใหคงสภาพหรอคงคณภาพไวจนปรากฏใหเหนเปนประเพณหรอเปนสงทสงเกตเหนไดโดยทวไป พทยา สายห (2531) ใหคานยามไววา วฒนธรรมพนบาน หมายถง การรวมเรองของศลปะทกแขนง ธรรมเนยมและประเพณทกอยางของชวต ทงภาษา ภาษต การละเลน การทางาน เครองมอเครองใชในบานและนอกบาน อาหาร เครองนงหม

ทอยอาศย และยารกษาโรค สายสร จตกล (2531) นยามวา วฒนธรรมพนบาน หมายถง วถชวตของคนพนบาน เปนสงทชาว

บานในทองถนสรางขน เชน ภาษา ประเพณ การปรงอาหารและวธการรบประทาน ความเปนอย คานยม ศลปะการแสดง จตรกรรม สถาปตยกรรมเปนตน คมคาย หมนสาย (2553) ใหคานยามไววา วฒนธรรมพนบาน หมายถง สญญลกษณทบคคล

ธรรมดาสามญสรางขนและยดเปนแนวปฏบตรวมกน ณฐา คมแควน (2553) ไดนยามวา วฒนธรรมพนบาน หมายถงวฒนธรรมทเกยวกบ


วถชวตประจาวนและวฒนธรรมทเกยวกบศาสนา จากคานยามทงหมดทรวบรวมมา จงกลาวไดวา วฒนธรรมพนบาน หมายถง วถชวต จารต ประเพณ ความเชอ สงกอสราง สงประดษฐ ทบงบอกถงสนทรยภาพหรอวถชวตของชาวบานในทองถนนนๆ 2. องคประกอบของวฒนธรรมพนบาน วฒนธรรมพนบานแบงออกเปนกลมใหญได 4 กลมตามภมภาคของประเทศ ไดแก

วฒนธรรมพนบานภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคอสาน และภาคใต วฒนธรรมพนบานในละภมภาคยงสามารถแยกยอยลงไดอกเปนวฒนธรรมพนบานของจงหวด อาเภอ ตาบลและหมบานหรอ

ชมชนตามลาดบ วฒนธรรมพนบานแบงออกเปน 5 ประเภท ไดแก 1. ขนบธรรมเนยมประเพณ และความเชอ 2. ภาษา วรรณกรรม ศลปกรรม และโบราณคด 3. การละเลน ดนตร และการพกผอนหยอนใจ 4. ชวต ความเปนอยและ 5. วทยาการดงแสดงในตารางขางลาง

ประเพณ/ความเชอ

ภาษา/วรรณกรรมฯ

ดนตร การละเลน

ชวต ความเปนอย

วทยาการ

ภาคกลาง ประเพณแขงเรอ รบบว ตกบาตรนาผง บชาแมโพสพบชาพระแมคงคา

พ ด ภ า ษ า ถ นกลาง ใชอกษรไทย วรรณกรรมเดน เชน สมทโฆษคาฉนท กาพยเห เรอ สงขทอง ขนชางขนแผน ศลปกรรมงานไม

ปนปน หลอโลหะ ตเหลก เปนตน

กลองยาว ราโทน ราวง เพลงฉอย เพลงอแซว เพลงเรอ เพลงเกยวขาว ลาตด เปนตน

ท า อ า ช พเกษตรกรรมอยบ า น เ ร อ น ไ ท ยยกพนสง มประตหน าต า ง รอบต วบาน ตงอยใกลแมนาลาคลองอาหารม รสผสม หวาน มน เคม

เชยวชาญดานเครองปนดนเผา การจกสาน และศลปหตถกรรมแบบราชสานก

ภาคเหนอ เชอเรองผ เสอเมอง ผ มดผ เ ม ง ม พ ธสบชาตา ประเพณรดนาดาหว บวชลกแกว

พดภาษาคาเ มอง ใ ช อ ก ษ ร ล า น น า ว ร รณก ร ร ม ค า ว เพลงซอ ตานานจามเทว ปญญาสชาดก

เปนตนศลปกรรมผสมพมาและลานชาง

ส ะ ล อ ซอ ซ ง กลอง ป ตะโพน ฟอน เล บ ฟอนเทยน ฟอนเ จง เปนตน

ท า เ กษตรกรรม สวนผกเมองหนาว ปลกพชเชงเ ดยว อาหารรสจด แหง เหมาะกบสภาพอากาศและการรบ

ประทานกบข าว

เหนยว อยบานทรงกาแลมหน าต า ง

บานเลก

เชยวชาญดานการแกะสลกไม ท า เ ค ร อ ง เ ข น เครองเงน


ประเพณ/

ความเชอ

ภาษา/

วรรณกรรมฯ

ดนตร

การละเลน

ชวต

ความเปนอย

วทยาการ

ภาคอสาน เ ช อ เ ร อ ง เ ท ว ด า

พ ญ า แ ถ น ผ

บ ร ร พ บ ร ษ ม

ประเพณผกเ สยว

บายศรสขวญ ไหล

เ ร อ ไฟ ผ ตา โขน

เปนตน

พ ด ภ า ษ า อ ส า น

ใ ช อ ก ษ ร ธ ร ร ม

วรรณกรรมเดน เชน

ผาแดงนางไอ สน

ไซ พญาคางคาก

ลามหาชาต สวรรณ

สงข ทาวผาเจอง

เปนตน ศลปกรรม

ผสมลานชางและเขมร

พณ แคน โหวด

ป กรบ เกราะ รา

แคน หมอลา เซง

โปงลาง

ปลกหมอนเล ย ง

ไหม ทาการเกษตร

อยบานเรอนยกสง

หนาตางเลก มหอง

โถงใหญ อาหาร

รสจดประเภท ยา

นาพรก จมแจว ม

ปลาราเปนเครอง

ปรงหลก

เชยวชาญดาน

ก า ร ท อท อ ผ า

เยบ ปก ถก รอย

ภาคใต ม ค ว า ม เ ช อ ทเกยวกบศาสนา มประเพณชกพระ ชงเปรตหรอบญเดอนสบ ประเพณเขาบวเปนตน

พ ด ภ า ษ า ป ก ษใต ไมมต ว อกษร วรรณกรรมเดน เชน สนนราชคากาพย สวรรณสน สปดนคากาพย สวดดานฯ ศ ล ป ก ร ร ม ผ ส มอนเดยและมาเลย

ร ามะนา กลองชาตร โหมง ฉง กรบ ป เพลงเรอ เพลงลา หนงตะลง โนราชาตร ลเกปา รองเงงเปนตน

อ า ห า ร ร ส จ ด มเ ค ร อ ง ป ร ง แบบอนเดยและมสลม มผกสดเปนเครองเคยง อยบานเรอนทรงปนหยา หลงคาตา

ม ค ว า มเชยวชาญดานการประมงและการทาสวนยาง

3. ความสาคญของวฒนธรรมพนบาน วฒนธรรมเปนเค รองวดและเค รองกาหนดความเจรญหรอความเสอมของสงคม ขณะเดยวกน วฒนธรรมยงกาหนดชวตความเปนอยของประชาชนในสงคม ดงนน วฒนธรรมจงมอทธพลตอความเปนอยของประชาชน และตอความเจรญกาวหนาของประเทศชาตมาก อกทงวฒนธรรมพนบานยงมอทธพลตอความเปนอยของชาวบานและมผลตอความเจรญกาวหนาของชมชนหรอทองถน วฒนธรรมพนบานมงแนวปฏบตตามหลกจารตประเพณซงถอมาในอดตเกยวกบพธกรรม

ขนบธรรมเนยม ประเพณและวถชวตทสบทอดกนมาจนกลายเปนเอกลกษณเฉพาะเผาพนธ ชมชน หรอทองถน ความสาคญของวฒนธรรมพนบานสามารถสรปไดดงตอน 1. เปนเครองสรางระเบยบแกสงคม

ระดบชมชนกาหนดพฤตกรรมของสมาชกในชมชน

ใหมระเบยบแบบแผนทชดเจน รวมถงผลของการแสดงพฤตกรรม การสรางแบบแผนของความคด ความเชอและคานยมของสมาชกใหเปนไปในแนวทางเดยวกน 2. ทา ให เ กดความสามคค ในกล มชาตพนธหรอชมชน สงคมทมวฒนธรรมเดยวกน

ยอมจะมความรสกผกพนเดยวกน เกดความเปนปกแผนจงรกภกดและอทศตนใหกบสงคม 3. เปนตวกาหนดรปแบบของสถาบนพนฐานของสงคม เชน รปแบบของครอบครว ความ

เคารพตอบรรพบรษและผมพระคณการแตงงานและแมกระทงการแสดงออกทางเพศ 4. เปนเครองมอชวยแกปญหา และ

สนองความตองการของชาวบ านในชมชน เชน การแกปญหาส งแวดลอม การทาลายทรพยากรธรรมชาต การใชประโยชนจากสาธารณะสมบตเกนความพอด การอนรกษปาและตนนา เปนตน


5. ทาใหชมชนเจรญกาวหนา ชมชนใดสามารถรกษาและสบทอดวฒนธรรมพนบานแบบดงเดมไวได เชน วฒนธรรมทเกยวกบศาสนา ความซอสตย ความขยน ประหยด อดทน การเสยสละเพอประโยชนสวนรวม เปนตนชมชนนนยอมจะเจรญกาวหนาไดอยางรวดเรวและอยรวมกนอยางมความสข 6. เปนเครองแสดงเอกลกษณของชมชน ชาตพนธ หรอทองถนนนๆ เชน เสอหมอหอมแสดงถงวฒนธรรมพนบานภาคเหนอ ผาทอลายขดบงบอกถงวฒนธรรมพนบานภาคอสาน ปลาตะเพยนใบลานแสดงถงวฒนธรรมพนบานภาคกลาง และแกงเหลอง แกงไตปลาบอกไดวาเปนวฒนธรรมอาหารพนบานภาคใต จงกลาวไดวา วฒนธรรมพนบานเปนเสมอนหองเรยนแรกและกระบวนการขนแรกในการหลอหลอมสมาชกของชมชนหรอเผาพนธใหกลายเปนสมบตตดตว และเออใหเขาสามารถนาไปเพมพนมลคาของตนได โดยแสดงออกในรปของความร รสนยม กรยามารยาท ศลปะ ความกลาหาญ ความเชอมน และความเสยสละเปนตน ฉะนน เราจงควรชวยกนรกษา สงเสรมและสบตอวฒนธรรมพนบานใหคงอยตอไป ดงทวชรนทร ดารงกล (2551) กลาววา ตองปลกฝงใหคนในชมชนเกดความรก ความหวงแหนในวฒนธรรมของตนเองอยางแทจรง และรวมกนสบทอดมรดก

วฒนธรรม โดยใหรบรวา ตนเองเปนเจาของวฒนธรรม องคกรหรอบคคลภายนอกเปนเพยงผใหการสนบสนนเทานน ไมใชเจาของวฒนธรรม

ภาษาถนกบวฒนธรรมพนบาน

วฒนธรรมพนบาน คอ วถชวตของชาวบานอยางแทจรง เปนมรดกสบทอดกนมา และทกคนในทองถนมความภาคภมใจในการเปนเจาของรวมกน โดยมศลปวฒนธรรมของทองถนเปนตวบงชความสาคญของคนในสงคมซงสบทอดกนมา

ชานาน วฒนธรรมพนบานหลกทสามารถนามาเปนจดขายในอตสาหกรรมการทองเทยว ไดแก1. วฒนธรรมทเกยวกบอาหารการกน ซงรวมถง สวนประกอบ เครองปรง วธการปรงอาหาร วธการรบประทานอาหาร และคณคาทางโภชนาการเปนตน 2. วฒนธรรมทเกยวกบการแตงกาย เครองแตงกายทแตกตางกนตามภมภาค วสดทใช วธการผลต การตดเยบ และชวงเวลาทใชสวมใสเปนตน 3. วฒนธรรมดานประเพณ งานบญ งานประเพณ ทยดถอปฏบตกนสบตอมาตงแตอดตจนกระทงปจจบน เชน ประเพณสงกรานต แหเทยนพรรษา ไหลเรอไฟ ลอยกระทง เทศนมหาชาต ตกบาตรเทโว และแมกระทงประเพณทาบญถวายขนมครกเปนตน 4. วฒนธรรมทเกยวกบภาษา ซงหมายถงภาษาถนในภมภาคและแยกยอยออกไป เชน ภาษาถนสาเนยงระยอง จนทบร ตราด หรอ ภาษาถนสาเนยงนครปฐม กาญจนบร สพรรณบรและเพชรบรเปนตน 5. วฒนธรรมทเกยวกบอาชพ เชน การทานา เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน การประมง การชาง และหตถกรรมเปนตน6. วฒนธรรมทเกยวกบความเชอ เปนความเชอความสทธาดานตางๆ เชน ดานศาสนา การปฏบตธรรม อทธปาฏหารย ปรากฏการณเหนอธรรมชาตและเรองเรนลบตางๆ 7. วฒนธรรมทเกยวกบศลปะ ซงเปนการแสดงออกถงภมปญญาชาวบาน เชน ดนตรพนบาน การตอสปองกนตว การแสดงและการละเลนเปนตน

แมวาภาษาจะถกจดรวมอยในวฒนธรรมพนบาน แตเมอเขาไปสมผสวฒนธรรมพนบานอยางใกลชดแลวจะทราบวาบทบาทของภาษาถนทใชในการถายทอดวฒนธรรมพนบานดานอนๆนนม

นอยมาก เพราะภาษาถนถกแทนทดวยภาษากลางหรอภาษาราชการ ดงทสมบต ศรจนดา ครภาษาไทยดเดน จงหวดสพรรณบร ไดกลาวไววา เมอยดภาษาเมองหลวงเปนหลก ทกคนจงพยายามพดใหเหมอนภาษาเมองหลวง และไมกลาพดสนทนากน

ดวยภาษาถนตนเอง และกลวจะถกกลาวหาวาเชย หรอพดเหนอ ซงเปนเรองทนาหวงมาก ดงนน ทกภาคสวนตองชวยกนอนรกษภาษาถนไวกอนท


ภาษาถนจะตายหรอสญหายไปอยางนาเสยดาย หากชมชนสามารถธารงภาษาถนไวและนาภาษาถนมาใชหรอสอดแทรกในการนาชมวฒนธรรมพนบานดานอนๆกจะเปนการเพมมลคาใหกบวฒนธรรมของตน สอดคลองกบพลวฒ ประพฒนทอง (2553) ทกลาววา ทนทางวฒนธรรมทสาคญของเชยงราย คอ เรองการเกษตรและเรองศลปกรรม ทาใหเกดการเชอมโยงจากเกษตรกรรมเชงพนทเฉพาะสงานศลปกรรม เพอจดการทนทางวฒนธรรมอยางยงยน ภาษาถนมคณคาตอกจกรรมทเกยวของกบวฒนธรรมพนบาน เชน การขบรองหมอลา ขบเพลงซอ เลนหนงตะลง ซงกจกรรมเหลานถาขาดภาษาถนกจะขาดอรรถรสของวฒนธรรมพนบานไปทนท ดงท ศรศาร เหมอนโพธทอง (2553) กลาววา การเนนเฉพาะภาษาภาคกลางหรอภาษามาตรฐานอาจสงผลกระทบตอรปแบบของวฒนธรรมทองถนได เชน การแสดงโนราหของภาคใต หรอ การขบซอทางภาคเหนอ ตองเลน ตองขบเปนภาษาถน ถาเปนรามโนราหแลวมาพดภาษากลางกจะไมเปนของแท ไมไดอารมณ อรรถรสกจะหายไป ภาษาถนปนการแสดงอตลกษณของชมชนในทองถนนนๆ ทาใหคนในชมชนเกดความภาคภมใจ มความสานกรกชมชนของตน หวงแหนวฒนธรรมทมอยในชมชน และพรอมทจะสบสานวถชวตและวฒนธรรมของชมชนใหมนคงสบตอไป

ดงเชน ในงานบญประเพณทองถนของชาวผไทในตาบลคมเกา อาเภอเขาวงจงหวดกาฬสนธ เมอกอนพธกรในงานจะใชภาษาไทยกลางเปนหลก แต

ปจจบนไดหนมาใชภาษาผไทในงานบญประเพณทจดขนในชมชนทกงาน นบวาเปนสงทด เพราะจะไดปฏบตสบตอกนไปใหเปนเอกลกษณเฉพาะถน

ดงนน จงกลาวไดวา การจะอนรกษ สงเสรม เผยแพรวฒนธรรมพนบานใหไดผลด ตองไม

ละเลยการสงเสรมใหใชภาษาถน เพราะภาษาถนแสดงถงอรรถรส สนทรยภาพ และความเปนของแทแหงวฒนธรรมพนบานอยางแทจรง

บทสรป

การทองเทยวนอกจากสรางรายไดใหกบประเทศแลวยงชวยเผยแพรศลปวฒนธรรมของประเทศชาตไดเปนอยางด โดยเฉพาะอยางยงในป พ.ศ.2558 น การทองเทยวแหงประเทศไทยไดกาหนดใหเปนป “ทองเทยววถไทย” ซงเปนการทองเทยวเชงวฒนธรรมทองถน ดานอาหารการกน การ

แตงกาย ทอยอาศย งานบญประเพณ ภาษา อาชพ ความเชอและศลปะพนบาน เนองจากแตละทองถนมกมภาษาเฉพาะเปนของตนเอง เรยกวา “ภาษาถน” ภาษาถนแสดงถงวถชวตและวฒนธรรมพนบานทแทจรงของผคนในทองถนนน การใชภาษาถนในการบอกเลาเรองราวของชมชน จงบงบอกถงความเปนของแท มอรรถรสดานอารมณและมความเปนเอกลกษณ ภาษาถนจงถอไดวา เปนสวนหนงของวฒนธรรมพนบานหรอวถไทยของแททสมควรไดรบการอนรกษ และสงเสรมใหคงอยเคยงคกบชมชน ในขณะเดยวกนควรใชภาษาถนหรอสอดแทรกภาษาถนในการทองเทยววถไทยเปนอยางยง จากขอมลทนาเสนอมาทงหมด ผเขยนตองการชใหเหนวา วฒนธรรมพนบานยงคงไดรบความสนใจจากวงการศกษาและยงมผลตออตสาหกรรมการทองเทยว อกทงยงมการรณรงคเพออนรกษและสงเสรมวฒนธรรมพนบานใหแพรหลายยงขน ในขณะท ภาษาถนซงเปนเครองมอ

ในการเขาถงและถายทอดวฒนธรรมพนบานอยางแทจรงกลบถกละเลย หากภาษาถนสญหายไป วฒนธรรมพนบานยอมเจอจางและสญหายไปในทสด ดงนน จงควรชวยกนรณรงคใหใชภาษาถนในการนาชมวฒนธรรมพนบาน เพอใหวฒนธรรมพนบานและภาษาถนทแสดงถงอตลกษณของชมชนนนๆ ธารงอยยาวนาน พรอมกบเปนการสงเสรม

การเรยนร และอนรกษภาษาถนใหเปนเอกลกษณของชมชนตอไป



กรมการทองเทยว. (2557).กระทรวงการทองเทยวและกฬา. สถตนกทองเทยว.สบคน 19 ธนวาคม 2557, จากhttp://newdot2.samartmultimedia.com

การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2557). ปทองเทยววถไทย 2558. กรงเทพฯ: บรษทคอมฟอรมจากด.กาญจนา ควฒนะศร. (2542). ภาษาไทยถน. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนาคมคาย หมนสาย. (2553). การศกษาวฒนธรรมเพอการพฒนาชมชนจากวฒนธรรมทองถนของประชาชน

ตาบลในเมอง จงหวดเพชรบรณ. งานวจย กรมสงเสรมวฒนธรรมฉนทส ทองชวย. (2534). ภาษาและภาษาถน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตรณฐา คมแควน. ( 2553). วฒนธรรมตางชาต: พลวตทสงผลตอการเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม

ของชมชน อาเภอเกาะสมยและเกาะพงน จงหวดสราษฏรธาน. สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาตกระทรวงวฒนธรรม

ธวช ปณโณทก. (2536). ภาษาถน พมพครงท 5. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามคาแหงนตยา กาญจนะวรรณ. (2557). ความสาคญของภาษาทองถน. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร 6

(1). มหาวทยาลยราชภฏสราษฏรธานพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. (2554). กรงเทพฯ: นานมบคสพบลเคชนสพลวฒ ประพฒนทอง. (2553). เชยงรายภณฑ: การเชอมโยงเชงสรางสรรคจากสนคาสทนวฒนธรรม.

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรมพชชยา อทโทและคณะ. (2552). โครงการอนรกษและฟนฟคณคาของภาษาผไท บานกดตอแกน-แดน

สามคค ตาบลคมเกา อาเภอเขาวง จงหวดกาฬสนธ. ยงยง เทาประเสรฐ. (2547). แนวทางการพฒนาความพรอมของประเทศไทยในการใชมตวฒนธรรมเปน

ฐานของการพฒนาความสมพนธกบประเทศเพอนบาน.สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต กระทรวงวฒนธรรม

ระววรรณ อนทรแหยม. (2542). ภาษาถน.ราชบร: สถาบนราชภฏหมบานจอมบงวรเมธ ยอดบน. (2548). อตลกษณของชาตพนธในบรบทการทองเทยว: ศกษากรณหมบานรวมมตร อาเภอ

เมอง จงหวดเชยงราย. วทยานพนธมหาบณฑต คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยวชรนทร ดารงกล. (2551). การมสวนรวมของเครอขายวฒนธรรมและชมชนในการบรหารจดการวฒนธรรม:

กรณศกษาการสบทอดดนตรพนบาน “กาหลอ” จงหวดยะลา. สานกงานกองทนสนบสนนการวจย

ศรายธ ปนประทป และคณะ. (2551). การศกษาวถชวตไทดา ตาบลวงอทก อาเภอบางระกา จงหวดพษณโลก. สานกงานวฒนธรรมจงหวดพษณโลก

ศรศาร เหมอนโพธทอง. (2553). ภาษาถนทสญหาย ความตายของวฒนธรรม. ผจดการรายวน 19 มกราคม 2553

สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.(2557). วฒนธรรมไทย. สบคน 19 ธนวาคม 2557, จาก www.

kanchanapisek.or.thสายสร จตกล. (2531). แนวทางการสงเสรมและเผยแพรวฒนธรรมพนบานไทย. กรงเทพฯ: สานกงาน

คณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต


สทธวงศ พงศไพบลย. (2525). วฒนธรรมพนบาน แนวปฏบตในภาคใต. สถาบนทกษณคดศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร

สพตรา จรนนทนาภรณ. (2550). ทศนคตทางภาษาของกลมชาตพนธไททมตอภาษาของตนเองในเขตภาคเหนอตอนลาง. คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

สมตร ปตพฒน และ เสมอชย พลสวรรณ. (2540). ลาวโซง: พลวตของระบบของวฒนธรรมในรอบสองศตวรรษ. คณะสงคมวทยาและมานษยวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สวไล เปรมศรรตน. (2553). การจดการเรยนการสอนโดยใชภาษาทองถนและภาษาไทยเปนสอ: กรณการจดการศกษาแบบทวภาษา ในโรงเรยนเขตพนทสจงหวดชายแดนภาคใต ระยะท 2. สานกงานกองทนสนบสนนการวจย

Gamkretlidge, Thomas V. and Ivanov, V.V. (1990).The Early History of Indo-European Languages. Scientifi c American, March 1990, 110-116.

Redfi eld, Robert. (1941). The Folk Culture of Yucatan. University of Chicago Press, Chicago.

บทวจารณหนงสอเรอง “The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom” ของ Aung ZawBook Review o f “The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom” by Aung Zaw

เอนกชย เรองรตนากร1

Anekchai Rueangrattanakorn1

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอวจารณหนงสอเรองThe Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedomของ Aung Zawอดตนกศกษาทเคลอนไหวทางการเมองพมา และบรรณาธการของนตยสารขาวรายเดอนอระวดโดยเนอหาเปนการอธบายถงประสบการณการตอสดนรนเพออสรภาพและประชาธปไตยของพมาทเขามสวนรวมนบตงแตเหตการณ 8/8/88 เปนตนมาในขณะเดยวกน หนงสอนไดฉายภาพประวตศาสตรการเมองภาคประชาชนพมาในการเรยกรองประชาธปไตยทสาคญในชวง 25 ปทผานมาทงน ผวจารณไดอธบายประเดนสาคญทมไดถกใหคานาหนกไวในหนงสอเลมน ไดแก บทบาทของภาคประชาสงคมตอการเปลยนผานไปสความเปนประชาธปไตยของพมา และประเดนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจากโลกตะวนตกในฐานะเครองมอบอนเซาะความเขมแขงของประชาสงคมพมา

คาสาคญ: ประชาธปไตย, ภาคประชาสงคม, มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ

Abstract

This article was to review the book The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom by Aung Zaw, the former political activist and the current editor-in-chief of the Irrawaddy. This book draws on the author’s long experience in fi ghting for freedom and democracy

of Myanmar since the 8/8/88 uprising. It also explores the political history of Myanmarese in the past 25 years. In addition, the reviewer is concerned with two over shadowing issues in this book; the role of civil society in Myanmar’s democratic transition and the economic sanctions as a tool

in eroding the strength of civil society in Myanmar.

Keywords: Democracy, Civil Society, Economic Sanctions

1 นกวชาการอสระ (รฐศาสตรมหาบณฑต (ความสมพนธระหวางประเทศ) จฬาลงกรณมหาวทยาลย); อเมล: sono_fi [email protected]

1 Independent Scholar (M.A. (International Relations), Chulalongkorn University); Email: sono_fi [email protected]


บทนา

นบตงแตการปราบปรามกลมผชมนมของรฐบาลเผดจการทหารในเหตการณเรยกรองประชาธปไตยครงสาคญในพมาเมอวนท 8 สงหาคม ค.ศ. 1988 หรอทเรยกวาเหตการณ 8/8/88 จนเปนเหตใหพระภกษ นกศกษา และประชาชนบาดเจบและเสยชวตเปนจานวนหลายพนคนทาใหรฐบาลทหารพมาถกจบตามองตอพฤตกรรมทไรมนษยธรรมและละเมดสทธมนษยชนของประชาชนเปนอยางมาก หลงเหตการณนนายพลซอหมอง (Saw Maung) ผนาทหารพมากลบตงสภาฟนฟกฎระเบยบแหงรฐ (State Law and Order Restoration Council – SLORC) ขนปกครองประเทศแทนทจะเปนรฐบาลประชาธปไตยตามทประชาชนเรยกรอง แมตอมาจะจดใหมการเลอกตงทวไปขนใน ค.ศ. 1990 แตสถานการณกลบเลวรายขน เมอรฐบาลทหารพมาไดปฏเสธผลการเลอกตงทพรรคสนนบาตเพอประชาธปไตยแหงชาต (National League for Democracy - NLD) ทมนางอองซานซจ(Aung San Suu Kyi) เปนเลขาธการพรรคไดรบชยชนะอยางทวมทนดวยคะแนนเสยงถง 396 ทนงจากจานวนทนงในสภาทงหมด 485 ทนง (เอนกชย เรองรตนากร, 2555, หนา 2) รวมทงไดกกบรเวณ

นางซจ และทาการจบกมกวาดลางแกนนาพรรค NLD และนกเคลอนไหวทางสงคมอยางกวางขวาง (Christie & Roy, 2001, p. 85)

สถานการณในพมายงเลวรายลงอก เมอกลมพระภกษและประชาชนไดออกมาเดนขบวนประทวงกนอกครงเมอ ค.ศ. 2007 อนมสาเหตมาจากวกฤตเศรษฐกจ โดยรฐบาลทหารไดใชกาลงปราบปรามตอกลมผชมนมจนเปนเหตใหพระ

ภกษ นกศกษา และประชาชนบาดเจบและเสยชวต ซงรวมถงการเสยชวตของผสอขาวชาวญปนจากสานกขาวเอพเอฟ และมผไดรบบาดเจบอก

เปนจานวนมากตามรายงานของสานกขาวตาง

ประเทศ (CPJ, 2007) อยางไรกดทางการพมาไดปกปดตวเลขผเสยชวตทแทจรงจากเหตประทวงดงกลาวโดยอางวามผเสยชวตเพยง 10 คนเทานน (Pinheiro, 2007, p. 27)

นายอองซอว (Aung Zaw) เปนหนงในเครอขายนกศกษาททางานใตดนในการตอตานอานาจเผดจการของนายพลเนวน (Ne Win) จงทาใหเขาและคณะเปนนกศกษากลมแรกทถกรฐบาลทหารพมาจบกมคมขงตงแตเดอนมนาคม ค.ศ. 1988 (หนา 3) แมเขาจะถกปลอยตวออกมาแลว เขากยงคงมงมนในการสานตออดมการณเดม แตเมอทหารพมาเขายดอานาจเบดเสรจเมอเดอนกนยายน ค.ศ. 1988 เขาไดหลบหนเขามายงกรงเทพฯ และไดจดตงกลม Burma Information Group เพอเผยแพรขอมลการละเมดสทธมนษยชนและสถานการณการเมองในพมา ซงเปดทางใหเขาสวงการสอสารมวลชนในฐานะนกเขยนใหสานกขาวเนชน และตามดวยการเปนบรรณาธการของนตยสารขาวรายเดอนอระวด (Irrawaddy) ใน ค.ศ. 1993 จนถงปจจบน อองซอวไดรบรางวล Shorenstein Journalism Award จากมหาวทยาลยแสตนฟอรด เมอ ค.ศ. 2013 สาหรบการอทศตวเพอสรางรฐบาลประชาธปไตยในพมา และไดรบการคดเลอกจากคณะกรรมการปกปองสอมวลชนระหวางประเทศ (Committee to Protect Journalists - CPJ) ใหรบรางวลเสรภาพสอมวลชนนานาชาต ประจาป 2014 และในทสด อองซอวเรยบเรยงประสบการณในฐานะนกเคลอนไหวทางการเมองภาคประชาชนพมา ตลอดจนประสบการณสวนตวทไดแลกเปลยน

ความคดเหนและพบปะกบบคคลระดบนาทมสวนรวมตอสดนรนเพออสรภาพและประชาธปไตยของพมาเขยนขนเปนหนงสอเลมแรกของเขา

ในชอวา The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedom ตพมพครงแรกเมอ ค.ศ. 2013 โดยสานกพมพ Mekong Press จานวน 144 หนาทงนความสนนาใจและจดเดนของหนงสอเลมน คอ การเสนอมมมอง

208 เอนกชย เรองรตนากรบทวจารณหนงสอเร อง “The Face of Resistance: Aung San...

ของคนพมาเองตอการเปลยนผานทางการเมองของพมา ซงจะทาใหผอานไดรบทราบขอมลและมมมองใหมๆ เกยวกบการเมองรวมสมยของพมา

The Face of Resistance

หนงสอ The Face of Resistance: Aung San Suu Kyi and Burma’s Fight for Freedomมงบรรยายถงประสบการณการตอสดนรนเพออสรภาพและประชาธปไตยของพมาทอองซอวมสวนรวมนบตงแตเหตการณ 8/8/88 เปนตนมาในขณะเดยวกน หนงสอนไดฉายภาพประวตศาสตรการเมองภาคประชาชนพมาในการเรยกรองประชาธปไตยทสาคญในชวง 25 ปทผานมาโดยในบทแรกของหนงสอกลาวถงบทบาทของนางอองซานซจในฐานะ “โฉมหนาแหงการขดขน” (The Face of Resistance) นบตงแตการขนกลาวสนทรพจนครงแรกเมอวนท 26 สงหาคม ค.ศ. 1988 ททาใหนางซจกลายเปนบคคลสาคญทสรางความสนใจแกกลมเคลอนไหวเพอประชาธปไตยทงในพมาและนานาชาต จนกระทงการเขารบบทบาทของนกการเมองและสมาชกสภาผแทนราษฎร (Pyithu Hluttaw) ในปจจบนซงชดเจนวา การนาเสนอของอองซอวไมเพยงแตกลาวสรรเสรญนางซจในฐานะบคคลสาคญทสนบสนนประชาธปไตย แตยงวจารณ

อยางรนแรงถงบทบาทของนางซจในการอานวยความสะดวกแกรฐบาลกงพลเรอนภายใตการนาของประธานาธบดเตงเสง (Thein Sein) ทซงมกองทพพมาหนนหลงอองซอวจงทงคาถามชวนคดแกผอานวา “โฉมหนาแหงการขดขน” ยงคงมประสทธผลหลงการเลอกตงทจะเกดขนใน ค.ศ. 2015 หรอไม บทท 2 ของหนงสอเลมนใหความสาคญ

แกบทบาทของนกเคลอนไหวทางสงคมและผนาของกระบวนการประชาธปไตย ผซงเปนแกนหลกและมนสมองในการผลกดน “โฉมหนาแหงการขดขน” นอกเหนอจากนางซจ ไดแก นายวนทน (Win Tin) นกหนงสอพมพฝายประชาธปไตย,

นายทนอ (Tin Oo) สมาชกพรรค NLD, นายโกโกจ (Ko Ko Gyi) และนายมนโกนาย (Min Ko Na-ing) อดตแกนนากลมนกศกษาพมาในการเรยกรองประชาธปไตยเมอ ค.ศ. 1988 (88 Generation Student Group), กลมชาตพนธตางๆ รวมถงพระสงฆซงจากการสงเกตการณของอองซอวพบวา ในปจจบนยงคงมพวกเขาเหลานบางคนยงคง “ทางานอยภายใตเรดารตรวจจบ [ของฝายทหารพมา – ผเขยน]” (หนา 78) อองซอววเคราะหสถานะของกองทพพมาทเปนอย ในขณะนวาเปนผลจากการวางแผนไวลวงหนาในการเขายดตาแหนงแหงททางการเมอง โดยสรางใหเกดระยะการหายไปของพรรคฝายคานในเวทการเมองขน (หนา 60) นอกจากน ในบทนยงกลาวถงบทบาทของประชาคมระหวางประเทศ อาท สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป องกฤษ เยอรมน รวมทงสหประชาชาต ตอสถานการณการเปลยนแปลงในพมาในปจจบนดวย

ในบทสดทายวาดวยเรอง “การตอสดนรนทยงดารงอย” (The Unfi nished Struggle) อองซอวกลาวชนชมรฐบาลประธานาธบดเตงเสงสาหรบการรเรมการปฏรปของพมา แตกไดนาเสนอขอเทจจรงทไมอาจปฏเสธวากองทพพมามบทบาทแทรกตวอยในทกภาคสวนของสงคมและสรางภาพจาทเลวรายตอชาวพมา ตลอดจนกองทพพมายงเปนตวแสดงหลกในการเปลยนผานพมาไปสความเปนประชาธปไตย ดงนน “ความเปลยนแปลงและการ

เปลยนผานในพมาจะไมมทางเปนไปไดเลยหากปราศจากความรวมมอของทหารทมากพอ” (หนา 136) คาอธบายดงกลาวชชวนใหเหนถงอนาคตของกระบวนการทาใหเปนประชาธปไตยของพมา ทงนอาจขนอยกบวสยทศนของนกการเมองรนใหมในการเจรจาประสานผลประโยชนระหวางชาวพมาและกองทพเพอนาพาพมาผานระยะเปลยนผานไปสประชาธปไตยโดยไมซารอยประวตศาสตรการ

เลอกตงทวไปเมอ ค.ศ. 1990 นอกจากน อองซอวยงกลาวถงทาทท เปลยนแปลงไปของนางซจนบตงแตเขารบ


ตาแหนง ส.ส. หลงการเลอกตงเมอเดอนเมษายน ค.ศ. 2012 วา “เธอเปลยนเปนเงยบงนตอประเดนมาตรการลงโทษ [ตอพมาจากนานาประเทศ – ผเขยน] ไมสรางกดดนใดเพมแกกองทพและไมแมกระทงจะพดถงการใชอานาจมชอบตอประชาชนทงในอดตและปจจบนและขอกลาวหาในการกออาชญากรรมตอมนษยชาตของกองทพ ในขอเทจจรงแลว การตดสนใจหลายครงของเธอเมอไมนานมานไดสรางความเสยหายตอประชาชนทเธออางวาเปนตวแทนของพวกเขา” (หนา 138) อนง ผออกมาปกปองบทบาทของนางซจไดโตแยงถงหนาทในการสรางความปรองดองในชาตจงจาเปนทเธอจะตองประนประนอมกบเหลานายพลและกองทพพมา แตอองซอวกยงคงตงขอสงสยตอความคมคาของการประนประนอมดงกลาววาจะ “ชวยโนมนาวใหกองทพหนมาเคารพในสทธของประชาชนและลดพฤตกรรมการคกคามไดหรอไม?” (หนา 139) เพราะทาทของนางซจในขณะนนาไปสการคาดคะเนสถานการณวา “ผลประโยชนของบรษทของจน [ทเขาไปลงทนในพมา– ผเขยน] จะไดรบการดแลอยางแนนอนหากพรรค NLD ชนะการเลอกตงทจะมขนใน ค.ศ. 2015” (หนา 138)

คาถามทอองซอวตงไวชวนคดทปกหลงของหนงสอวา มความเปนไปไดหรอไมทนางซจจะสมานความราวลกของสงคมพมาได? ใครคอกลมทจะเปนโฉมหนาแหงการขดขน? พวกเขาเหลานนส

เพออะไร? และนางซจจะสามารถทาอยางไรในการรวมกลมทแตกตางกนเปนกลมทมความยดเหนยวตอกนเพอนาพมาไปสการเลอกตงใน ค.ศ. 2015?

คาถามเหลานไมมคาตอบสาเรจรปเพราะไมใชเพยงนางซจเทานนทเปนตวแปรหลก แตชาวพมาโดยรวมทแมจะมความมงมนเพอไปสจดมงหมายเดยวกน ทวาดวยความแตกตางกนทางประวตศาสตร อตลกษณ ชาตพนธ และศกดนาของกลมตางๆในสงคม

พมาจงเปนสงทาทายตอการเปลยนแปลงและการเปลยนผานของพมาเปนอยางมาก

บทบาทของภาคประชาสงคมตอการ

เปลยนผานไปสความเปนประชาธปไตย

ของพมา

ประเดนทผวจารณอยากจะชใหเหนกคอมขอสงสยและขอวพากษวจารณตอภาคประชาสงคมพมาวาจะสามารถนาไปสการเปลยนผานใหพมาเปนประชาธปไตยและความมนคงไดเชนเดยวกบกรณแอฟรกาใตหรอไม กลาวคอ จากการศกษาของ รศ. ฟลป ไอ. เลว (Philip I. Levy) แหงมหาวทยาลยเยล ชใหเหนวา การสนสดลงของระบอบแบงแยกกดกนผว (Apartheid) เปนผลมาจากความเขมแขงของกลมสภาแหงชาตแอฟรกน (African National Congress - ANC) ทนาโดยนายเนลสน แมนเดลา (Nelson Mandela) ซงเปนกลมประชาสงคมภายในประเทศทมความเขมแขงและมการจดตงอยางเปนระบบ มไดเปนผลมาจากการดาเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจากนานาประเทศอยางเดยว (Levy, 1999) ดงเชนทแมแตตวนายแมนเดลาเองเมอครงทไดรบการปลอยตวยงประเมนบทบาทของ ANC ตากวาทเปนจรง ดงจะเหนไดจากคากลาวชนชมถงประสทธผลของมาตรการลงโทษจากนานาประเทศวาเปนเหตททาใหรฐบาลแอฟรกาใตยอมปลอยตวเขาจากคก (Hufbauer, et al., 1990, p. 233) อยางไรกตาม การศกษาชวา หากปราศจากความเขมแขงของกลมประชาสงคมแลว มาตรการลงโทษจากนานาประเทศยอมไมสามารถนาใหชาว

แอฟรกาใตไปสความหวงใดๆ ได สาหรบกรณพมา ผวจารณใชแนวคดเรองประชาสงคม (civil society) ของอนโตนโอ

กรมช (Antonio Gramsci) เปนกรอบในการนยาม “ภาคประสงคมพมา” พบวาโครงสรางทางสงคม (social structure) จาแนกออกเปนโครงสรางสวนบน (superstructure) และโครงสรางสวนลาง (sub-structure) โดยโครงสรางสวนบนประกอบไปดวย หนง ภาคสงคมการเมอง (political soci-ety) หรอรฐ (the State)


สองภาคประชาสงคม ซงคอองคกรหรอกลมทางสงคมทอยนอกเหนออานาจรฐ (Dikici-Bilgin, 2009, pp. 108-109) ซงไดแก (1) สมาคมสหภาพเพอเอกภาพและการพฒนา (Union Solidarity and Development Association–USDA)ซงเปนองคกรจดตงมวลชนทมเครอขายทวประเทศทตงขนโดยพลเอกอาวโสตานฉวย (Than Shwe) อดตประมข(ซงปจจบนยงคงดารงยศทางทหารแตไมไดดารงตาแหนงทางกฎหมายตามรฐธรรมนญพมา) (2) ภาคธรกจและกลมทนในพมาซงมกมสายสมพนธแนบแนนกบทหาร (3) สอมวลชนอยางหนงสอพมพรายสปดาห Myanmar Times ทแมจะเปนการรวมทนกบเอกชนสญชาตออสเตรเลย แตกไมไดทาหนาทเปนกระบอกเสยงของชาวพมาอยางแทจรง (Lee-hey, 2005, pp. 183-184)

(4) พรรค NLD ทนาโดยนางซจ ซงการเคลอนไหวทางการเมองสามารถดาเนนการไดอยางจากด จนถกวจารณถงความไมจรงใจในการตอตานทหารตลอดสองทศวรรษทผานมาตลอดจนบทสมภาษณของจอวลนอ (Kyaw Lin Oo) ในฐานะกรรมการบรหารของ Myanmar People Fo-rum Working Group ทกลาววา “[พรรค NLD – ผเขยน] ขาดนกคดทางยทธศาสตรภาพรวมเพอขบเคลอนการทางานของพรรค”ในขณะทนางซจในฐานะนกการเมองกกาลงประสบกบปญหาความไมไววางใจจากประชาชนเชนกน (Blake & Thu, 2014) แมผเชยวชาญเกยวกบพมาอยางเดวด ส

ไตนเบรก (David Steinberg) (2006) จะเสนอวา ภาคประชาสงคมเทานนทจะมบทบาทในการสรางความปรองดองแหงชาตและเปลยนผานไปสงคม

พมาไปสความเปนประชาธปไตยไดแตจากการนยามกลมประชาสงคมพมาของผวจารณจงไมนาแปลกใจมากนกทแมภาคประชาสงคมพมาจะลกฮอขนตอตานรฐบาลทหารครงแลวครงเลา แตกไมอาจนาไปสความเปลยนแปลงใดทมากกวาการเปลยน

โฉมหนาผปกครองประเทศ ทงนเพราะประชาสงคมพมาจานวนมากอยภายใตการนาของกองทพและนายพลพมา และไมอาจปฏเสธวาทหารพมาสามารถสบตอการควบคมอานาจทางการเมองไดอยางตอเนองยาวนาน รวมถงไมมขอมลทยนยนไดวา การเลอกตงทจะมขนใน ค.ศ. 2015 จะทาใหทหารถอยหางออกไปจากการควบคมอานาจทางการเมอง ทงนเมอพจารณาเฉพาะผลการเลอกตงครงลาสดเมอ ค.ศ. 2012 จะพบวามลกษณะบางประการคลายคลงกบการเลอกตงทวไปเมอ ค.ศ. 1990 เชน การออกกฎหมายควบคมกจกรรมการหาเสยงของพรรคการเมอง การหวงผลของรฐบาลพมาในการใชการเลอกตงเปนเครองมอในการลดแรงกดดนจากประชาคมโลกและสรางความชอบธรรมทางการเมอง (political legitimacy) ใหกบรฐบาลพมาทวา กองทพพมาไดใชบทเรยนจากผลการเลอกตงทวไปเมอ ค.ศ. 1990 มาแกไขขอผดพลาด กลาวคอ ชยชนะของพรรค NLD ในการเลอกตงทวไปเมอ ค.ศ. 1990 สรางปญหาเกยวกบการถายโอนอานาจของกองทพแกพลเรอนหลงจากเลอกตง จนทาใหทหารกลบเขายดอานาจอกครง นามาสการขาดความชอบธรรมทางการเมองของรฐบาลทหารนบแตนนเปนตนมา (ดลยภาค ปรชารชช, 2554, หนา 2-3)

ดงนนนายทหารระดบสงจงไดลาออกจากตาแหนงในสภาสนตภาพและการพฒนาแหงรฐ

(State Peace and Development Council - SPDC) เพอผนตวเองเขาสสนามเลอกตงเปนการเฉพาะในนามสมาชกของพรรคสหภาพเพอเอกภาพและการพฒนา (Union Solidarity and Development Party

- USDP) เพอลงเลอกตงใน ค.ศ. 2012 ซงนบวาเปนกศโลบายทแยบคายในการดาเนนยทธศาสตรระยะยาวเพอรกษาความไดเปรยบทางการเมอง

จากรายละเอยดทกลาวไปขางตนทาใหพอมองเหนวา แมภาคประชาสงคมจะเปนหนงในตวแสดงใน

กระบวนการพฒนาประชาธปไตยในชวงหลงการเลองตงครงลาสด แตนกการเมองทเปนพลเรอนทนงอยในรฐสภาของพมา (Pyidaungsu Hluttaw)


สวนใหญกเปนเพยงทหารในคราบพลเรอนหรอไมกเปนพลเรอนทมใจฝกใฝทหาร ส าหรบบทบาทของก ล มชา ตพนธ รฐธรรมนญฉบบ ค.ศ. 2008 ระบไวอยางชดเจนวา พมาจะตองมกองทพทหารเพยงหนงเดยว นนหมายความวา รฐบาลพมาในฐานะผควบคมอธปไตยตามหลกกฎหมายระหวางประเทศไมอนญาตใหกลมชาตพนธตางๆมกองกาลงตดอาวธในเขตอธปไตยของพมา และยนเงอนไขใหเขารวมเปนสวนหนงของกองทพพมาในนาม กองกาลงพทกษชายแดน (Border Guard Force - BGF) แมรฐบาลจะอางถงเหตผลดานความมนคงและเอกภาพภายในประเทศ ทวา ยทธศาสตรดงกลาวไมสามารถยตปญหาทางการเมองไดดงจะเหนไดจากการสรบระหวางกลมชาตพนธกบรฐบาลพมาททวความรนแรงขน ทาใหกลมชาตพนธยงแตกความสามคค และทาใหกลมชาตพนธทไมยอมรบขอเสนอของรฐบาลพมายงขาดพลงตอรองและถกกดกนจากเวทการเมองพมามากขน เพราะถกจดสถานะใหเปนเพยงกลมกบฏ เหลานกลายเปนปญหาเรอรงทสงผลตอการสรางเอกภาพและความปรองดอง (Hlaing, 2010, pp. 43-45) ดงนน หากสามารถทาใหกลมชาตพนธทแตกตางกนสามารถรวมเปนกลมทมความยดเหนยวกนภายใตเงอนไขและขอตกลงรวมกนได กจะเปนแรงหนนความเขม

แขงแกภาคประชาสงคมพมาในอนาคตได โดยสรปแลว ขอเทจจรงดงกลาวขางตนสามารถชใหเหนไดวา พมาขาดภาคประสงคมทเขมแขงอนเปนพนฐานสาคญสาหรบการเปลยน

ผานทางการเมองและความมนคง

มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจ: เครองมอบอนเซาะความเขมแขงของประชา

สงคมพมา

ในบทท 2 อองซอวไดกลาวถงบทบาทของประชาคมระหวางประเทศและสหประชาชาต

ตอการเปลยนผานไปสความเปนประชาธปไตยของพมา (หนา 104-115) ซงหนงวธการทเหลานนเลอกใช คอ การดาเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอพมาเพอกดดนใหรฐบาลทหารพมายอมรบในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยและเคารพในหลกสทธมนษยชน อยางไรกด อองซอวละเลยทจะกลาวถงประสทธผลของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอพมา ทงนผวจารณมองวา การดาเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจทผานมาแทบไมสมฤทธผลตามทคาดหวงเทาไรนกจากผลการศกษาพบวาการดาเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของประเทศๆทเกดขนในชวง ค.ศ. 1914-2000 พบวาประสบความสาเรจตามเปาหมายทกาหนดไวเพยงรอยละ 34 เทานน (เอนกชย เรองรตนากร, 2555, หนา 6) และเชนเดยวกน การดาเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจจากนานาประเทศตอพมาไมมประสทธผลในการบรรลเปาหมายในการกดดนใหรฐบาลทหารพมายนยอมปฏรป-เปลยนแปลงระบอบการปกครองใหสอดคลองกบคณคาสากลของประชาธปไตยและสทธมนษยชนใหมประสทธภาพตามทเรยกรองไดแมแตนอย ตลอดจนไมสามารถทาใหรฐบาลทหารพมาออนแอลงได (เอนกชย เรองรตนากร, 2555, หนา 119) มพกตองพจารณาถงประจกษพยานทดของความลมเหลวของมาตรการลงโทษจากนานา

ประเทศทอองซอวไมไดกลาวถง คอ ผลกระทบตอภาคประชาสงคมพมาทสบเนองมาจากการดาเนนมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอพมา ดงทศาต

ราจารยโรเบรต เอช. เทยเลอร (Robert H. Taylor) (2004, p. 30) จากสถาบนเอเชยตะวนออกเฉยงใตศกษาแหงสงคโปรชวา นอกจากมาตรการลงโทษ

ทางเศรษฐกจจะทาใหระบบเศรษฐกจของพมาถดถอยลงแลว ยงตดตอนกระบวนการกอตวของประชาสงคมพมาใหออนแอลงดวย อนเปนผลมาจากการสาธารณสขทไมมคณภาพ มาตรฐานของระบบการศกษาทตาของเยาวชนพมา และจาก


รายงานของ International Crisis Group (2006) พบวา มาตรการลงโทษทางเศรษฐกจสงผลตอการลดลงของความชวยเหลอดานมนษยธรรมตอชาวพมา เชน การถอนโครงการตอสโรคเอดส โรควณโรค และโรคมาลาเรยของ Global Fund จานวน 98 ลานดอลลารสหรฐเมอ ค.ศ. 2005 (ICG, 2006, p. 1), สดสวนการชวยเหลอดานมนษยธรรมจาก UNDP ใน ค.ศ. 2009 แกพมาเพยง 125 ลานดอลลารสหรฐ ซงนอยกวาทมอบใหกมพชาและเวยดนามในจานวน 353 และ 5,500 ลานดอลลารสหรฐ ตามลาดบ (UNDP, 2009, pp. 160-161)

ดงกลาวนจงอาจกลาวไดวามาตรการลงโทษทางเศรษฐกจตอพมาเปนเครองมอบอนเซาะความเขมแขงของประชาสงคมพมาอยางชดเจน

สรป

ผวจารณเหนดวยกบขอเสนอของอองซอวเกอบจะทกเรอง และหนงสอเลมนกเปนหนงสอทผวจารณอยากแนะนาใหผสนใจไดอาน แตผวจารณมองวาขอเสนอเหลานไมไดกาวออกไปไกลกวาขอเสนออนๆทมอยแลว ผวจารณอยากเสนอวา การใหความสาคญตอการพฒนาภาค

ประชาสงคมพมาอยางจรงจง และการสรางความเขมแขงแกกลมประชาสงคมยอยๆ ในพมาใหสามารถนาพากลมนนๆ ไปสเปาหมายไดดวยตนเอง จะนาไปสการเปลยนผานใหสงคมพมาไปสความเปนประชาธปไตยไดอยางยงยน โดยไมตองอาศยการชนาจาก “โฉมหนาแหงการขดขน” อนจะเปนการปลดโซตรวนทจองจาการพฒนาของภาคประชาสงคมพมา แตทงน ปจจยภายนอกทไมอาจปฏเสธถงความสาคญได คอ ทาทในการกาหนดนโยบายตางประเทศของนานาประเทศตอพมา จงถงเวลาทประเทศตางๆ รวมถงองคการระหวางประเทศควรหนมาไตรตรองอยางจรงจงกบนโยบายของตนวาเปนเครองมอในการสนบสนนหรอขดขวางกระบวนการเปลยนผานใหสงคมพมาไปสความเปนประชาธปไตยหรอไม อยางไร และมทางเลอกนโยบายอนตอพมาหรอไมนอกเหนอจากนโยบายปฏสมพนธของอาเซยนและมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของโลกตะวนตกทตางพสจนแลววาลมเหลวทงค เพราะคงเปนการดดายตอชาวพมาเกนไปทผกชะตากรรมของพวกเขาไวกบกระดานหมากรกการเมองระหวางประเทศ


Blake C, Thu K. (2014, August 4). Myanmar charter bar a dilemma for Suu Kyi party: Southeast Asia. Bloomberg. [cited 2014, December 9]. Available from:http://www.bloomberg.com/news/2014-08-03/myanmar-charter-bar-a-dilemma-for-suu-kyi-party-southeast-asia.html

ChristieK, Roy D. (2001). The politics of human rights in East Asia.Sterling, VA: Pluto. Committee to Protect Journalists(CPJ). (2007, December 2). Japanese photographer killed as

Burmese troops crack down on protests. [cited 2014, December 9]. Available from: http://cpj.org/2007/09/japanese-photographer-killed-as-burmese-troops-cra.php

Dikici-Bilgin H. (2009). Civil society and state in Turkey: A Gramscian perspective. In McNally M,

Schwarzmantel J. (Eds.). Gramsci and global politics: Hegemony and resistance (pp. 107-118). New York, NY: Routledge.


Hlaing KY. (2010). Problems with the process of reconciliation. In Rieffel A. (Ed.). Myanmar/Burma: Inside challenges, outside interests(pp. 33-51). Washington, DC: Brookings Institution Press.

Hufbauer GC, Schott JJ, ElliottKA. (1990). Economic sanctions reconsidered: History and current policy. 2nd ed. Washington, DC: Institute for International Economics.

International Crisis Group (ICG). (2006, December 8). Myanmar: New threats to humanitarian aid. Asia Briefi ng No. 58.

LeeheyJ. (2005). Writing in a crazy way: Literary life in contemporary urban Burma. In Skidmore M. (Ed.). Burma at the turn of the twenty-fi rst century (pp. 175-205). Honolulu, HI: University of Hawaii Press. Levy PI. 1999. Sanctions on South Africa: What did they do?. American Economic Review. 89(2) : 415–420.

Pinheiro PS. (2007, December 7). Report of the Special Rapporteur on the situation of human rights in Myanmar. U.N. Human Rights Council, Sixth Session, A/HRC/6/14.

Steinberg DI. (2006). Civil society and legitimacy: The basis for national reconciliation in Burma/Myanmar. In Wilson T. (Ed.). Myanmar’s long road to national reconciliation (pp. 149-176). Singapore: Institute of Southeast Asian Studies.

Taylor RH. (2004). Myanmar’s political future: Is waiting for the perfect the enemy of doing the possible. In Badgley JH (Ed.). Reconciling Burma/Myanmar essays on U.S. relations with Burma(pp. 29-40). Washington, DC: The National Bureau of Asian Research.

United Nations Development Programme (UNDP). (2009). Table E: International fi nancial fl ows: Remittances, offi cial development assistance and foreign direct investment. In Human Development Report 2009: Overcoming barriers: Human mobility and development(pp. 160-161). Basingstoke: Palgrave Macmillan.

ดลยภาค ปรชารชช. (2554).จบกระแส: ยทธศาสตรการพมา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เอนกชย เรองรตนากร. (2555). การเมองของมาตรการลงโทษทางเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาตอพมา (ค.ศ. 1988-2008). (วทยานพนธปรญญารฐศาสตรมหาบณฑต). กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมNude Painting in Abstra ct Expressionism Style

ไพรวงค ออนนางาม1

Paiwong Onna-Ngam

บทคดยอ

การวจยเรอง ภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมเปนการถายทอดเรองราวเกยวกบสรระและรปทรงของสตรออกมาในรปแบบจตรกรรมภาพเปลอยตามแนวลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมทมเนอหาแสดงอารมณทรนแรง มวตถประสงคเพอ 1) ศกษากลวธการวาดภาพเปลอยของปเตอรพอล รบนส (Peter Paul Rubens) แลวนามาวาดภาพแบบลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมในประเดนการใชฝแปรง การปาดปายสโดยฉบพลน และการวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย 2) สรางสรรคผลงานจตรกรรมเนอหาภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม ดวยสอะครลกบนผาใบกลมเปาหมาย ไดแก ผเชยวชาญทางดานจตรกรรมและศลปนอสระผสรางสรรคงานจตรกรรม จานวน 3 ทาน กาหนดโดยวธการสมแบบเจาะจง(Purposive Sampling Random) เครองมอทใชในการวจย ไดแกภาพจตรกรรมทผวจยสรางขน จานวน 4 ชน เกบขอมลจากผเชยวชาญทางดานศลปะและนกวชาการ โดยใชเทคนคเดลฟายประยกต (Delphi Applied) ผลการวจยพบวา 1) จากการศกษาผลงานจตรกรรมภาพเปลอยของศลปนลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมในประเดน การใชฝแปรง การปาดปายสโดยฉบพลน และการวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย พบวา การใชฝแปรง การระบายสสวนใหญจะใชแปรงขนาดใหญระบายอยางอสระ ลากปายไปมา ลลาและรอยแปรงทเกดขน ถหนกแนน รนแรง และรวดเรว ทาใหผลงานแสดงออกมาถงพลงอารมณอยาง

เตมท นาหนกส และรอยแปรง ตลอดจนรปทรงทเคลอนไหวอยางอสระ อารมณและความรสกถกนามาใชเปนหลกในการสรางสรรคผลงาน การปาดปายสโดยฉบพลน พบวา การระบายสใชกลวธการระบายสทสด และการทลากปาย กระชากอยางรวดเรว รนแรงและฉบพลน วธการสรางรปทรงเปนการสรางสรรคอยางอตโนมต สามารถถายทอดพลงอารมณความรสกจากภายในไดอยางเตมทและรนแรง ลกษณะทางกายภาพรปแบบของผลงานปรากฏรปรางทไมสมบรณ เปนการทางานในลกษณะปลอยจตใตสานกออกมา เปนการเขยนภาพแบบสดๆ และปาดปายสอยางฉบพลนทนทและการวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย พบวา ลกษณะสาคญทใชสรางสรรคผลงานไดแก ลกษณะการไหลยอยของส บางครงกใช

การสลดสอยางรวดเรวและรนแรง หรอการใชสกระปองหยอดราดบนผนผาใบซงวางนอนราบกบพน การหยดสใหมลกษณะเปนจดๆ เปนการแสดงออกจากความรสกสวนตวมากกวาแสดงเรองอนใด การระบายสมลกษณะเหมอนกบวาไมมการเรมตนและไมมวนสนสด เปนวธการอตโนมตเหมอนกบการปลดปลอยจนตนาการของศลปน

1 นกศกษาระดบมหาบณฑต สาขาศลปกรรม มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยาemail:[email protected]


2) สรางสรรคผลงานภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมตามแนวลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม ผวจยสรางสรรคผลงานดวยสอะครลกบนผาใบ ตามรปแบบภาพเปลอยของปเตอรพอลล รเบนสกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม โดยใชเทคนค 3 วธ ไดแก การใชฝแปรงการปาดปายสโดยฉบพลน และ การวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย จากการศกษาวจยพบวา รปทรงควรลดทอนใหมาก ใชฝแปรงใหมหลากหลายขนาด ลกษณะฝแปรงใหลนไหล รวดเรว ฉบพลน

คาสาคญ : ภาพเปลอย การสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม

Abstract

The research entitled “Nude Paintings and the Abstract Expressionism” focuses on the following : 1) Study Peter Paul Rubens’ nude paintings; 2) Create “Nude Paintings using an abstract expressionist format .This research used four paintings produced by the researcher as well as the data from experts and scholars in the fi eld of fi ne arts, collected with the technique of Delphi Applied. The fi ndings showed; 1) In the aspect of ideas and representations of , nude paintings and the abstract expressionism are not just for the visual attractiveness, because something is also concealed behind the works. The artists are not so interested in the “abstraction”, nor adhere to anything, nor reduce the works of art to the designs of shapes, lines and colors which can be seen obviously in the paintings. The artists are able to convey intrinsic qualities such as emotions, anger, pain or other ideas in the created 2 dimensional space.. They do not contain any contents and stories, for they are the paintings which are perfect and intense by themselves 2) The creation of “Nude Paintings and the Abstract Expression” with acrylic color on canvas, the style abstract expression with acrylic color on canvas is the recreation of Peter Paul Rubens’ nude paintings according to the abstract expressionism with 3 techniques, which are

brushwork, spontaneous gesture and painting without brushes.

Keywords : Nude Paintings, Abstract Expression

216 ไพรวงค ออนนางามภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม

บทนา

ในศตวรรษท 20 เปนชวงเวลาทศลปนไดสรางสรรคผลงานทแสดงความเปนปจเจกมากขนกวาทเคยเปนมา เกดมมมองทางสนทรยภาพและการรบรในรปแบบใหม ศลปนแตละคนไดพฒนาทงในดานแนวความคด รปแบบ และกลวธในการสรางสรรค รวมทงมการนาสอวสดใหมๆ เขามาใชดวย ในขณะเดยวกนกมการแลกเปลยนความคดเหน เกดการเรยนรและนาความรเพอนาไปพฒนาผลงานของตนเอง “ศลปนแตละคนตางกพยายามสรางสรรคผลงานจากประสบการณการเรยนรของแตละคนนามาพฒนาสรางสรรคเปนผลงานชนใหม เกดมมมองทางสนทรยภาพเฉพาะตน ซงกอใหเกดผลงานศลปะทแปลกและแตกตาง มการแสวงหาแนวทางการสรางสรรคศลปะอยางไมหยดยง”(จระพฒน พตรปรชา, 2545 : 107) แนวความคดของศลปะสมยใหมควรทจะเกยวของกบโลกสมยใหมหรอเหตการณการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคม การสรางสรรคผลงานศลปะมการผสมผสานความหลากหลายในความรตางๆ เขากบความรสกของศลปนทมตอธรรมชาต สงแวดลอม สงคม ศลปนจงมใชอยเฉพาะในโลกสวนตวหรอโลกแหงความฝนเทานน ศลปนสมยใหมตองมมโนทศนทางดานความจรง

(Truth) ซงแสดงออกจากประสบการณในแงมมตางๆ เพอแสดงความจรงใหปรากฏ เชอมนในการแสดงออกอยางมเสรภาพตามลกษณะเฉพาะตนใน

การสรางสรรคผลงานศลปะ ศลปะภาพเปลอย เปนทคนเคยตอสายตาเรามานานแลว และไดแสดงออกมาหลายรปแบบ เชนงานบาศกนยม (Cubism) และศลปะประเภทวตถนยมตางๆ ถงกระนนงานสมยใหมบางประเภท

อยางเชนลทธสาแดงพลงอารมณ (Expressionism)และลทธเหนอจรง (Surrealism) กยงคงมภาพเปลอยแอบแฝงอยมใชนอย แตถาจะกลาวถง

ศลปกรรมตะวนตกโดยตรงแลว ภาพเปลอยไมวา

จะเปนรปปน รปสลก หรอรปเขยนกตาม ไดถอกาเนดมาตงแตเรมตนอารยะธรรมเลยทเดยว ภาพสลกชนแรกของโลกสลกโดยฝมอประตมากร ภาพสลกชนนเรยกกนวา วนสสมยหน กเปนรปเปลอย เชนกน ภาพเปลอย ทกลาวขานกนวาเปนภาพเปลอยผหญงในสมยกอนประวตศาสตรทสวยทสดในโลกภาพนมชอวาวนสแหงวลเลนดอฟ (Venus of Villendolf) เปนภาพเปลอยทแสดงความสวยงามของหญงสาว ในแบบยคกอนประวตศาสตร จะเนนถงภาพหญงสาวทอวบอวนรางกายใหญโตและแขงแรงมหนาอกทใหญมหวนมทใหญอนบงบอกถงความอดมสมบรณในการใหนานมเพอหลอเลยงบตรไดดนอกจากนยงตองมสะโพกทผายและกระดกเชงกรานทใหญและแขงแรงเพอการตงทองและอมบตรทสาคญหญงสาวเหลานยงตองมอวยวะเพศทใหญและแลเหนไดอยางเดนชดเพอการคลอดบตรไดงายสวนภาพเปลอยทกลาวขานกนวาเปนภาพเปลอยผหญงในสมยประวตศาสตรทสวยทสดในโลกภาพนมชอวา วนสถอเปนศลปะในแบบกรกโบราณดวยการออกแบบและจดสรางอยางลงตวคงไมมใครนทไมรจกวนสเทวแหงความงาม ตอมาในยคของการฟนฟศลปวทยา หรอยคเรอเนอสซองค.เรอเนสซองคยนยอมใหมการเลยนแบบผลงานคลาสสคของกรกและโรมนขนบรรดาชางหรอศลปนในยคนไดมการจาลองแบบผลงานตางๆทมลกษณะคลาสสคของอารยธรรมของตน อยางเชน

งานจตรกรรมมากมายเกยวกบภาพเปลอยของทเชยน (Titian) จอรโจเน (Giorgione) และรเบนส (Rubens) เปนตน จากขอมลดงกลาว จะเหนไดวาความสมพนธกนระหวางภาพเปลอยกบงานศลปะนน มความสมพนธกนมาทกยคทกสมน ยากทจะแยกใหเปนอสระตอกนได สวนความสมพนธระหวางภาพเปลอยกบลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม

(Abstract Expressionism) กตองมอยางแนนอนซงศลปนตางพยายามทจะหาแนวทางใหมทมไดยาในรอยเดยวกบทเคยเปนมาในอดตผลงานตามลทธ


นามธรรมรปแรกเกดขนในราวป ค.ศ.1910 โดยคนดนสก (Kandinsky) เปนภาพระบายดวยสนา คนดนสกเหนดวยทกประการตอความสาคญในการแสดงออกของฝายนามธรรม ดงเชนคากลาวของคนดนสก ซงกาจร สนพงษศร ไดเรยบเรยงไวในหนงสอศลปะสมยใหมวา “งานศลปะกอปรดวยสงสองสงคอสงทอยภายในกบสงทอยภายนอก สงทอยภายในคออารมณความรสกของศลปน ความรสกนมความยงใหญตอการปลกเราความรสกใหคลายคลงกบสงทมในผชม (สงทอยภายนอก) ลาดบเหตการณคอ ความรสกในศลปน มผลตอการรบร และการรบรมผลตองานศลปะ และงานศลปะมผลตอความรสกของผชม เมอความรสกทงสองมความคลายคลงกน ยอมหมายความวา งานศลปะชนนน ประสบผลสาเรจ สงทอยภายในคอความรสกนนตองมอย แมววางานศลปะจะเปนสงสมมต สงมอยภายในจะเปนสงกาหนดงานศลปกรรม” (กาจร สนพงษศร, 2523: 217) จากขอมลขางตน ทาใหผวจยมความสนใจ ในงานจตรกรรมเกยวกบ การถายทอดเรองราว เกยวกบสรระและรปทรงของสตรซงเปนเพศทมความสาคญโดยธรรมชาต เพราะเปนผใหกาเนด และเปนสญลกษณของความงามในหมมวลมนษย ขาพเจาตองการถายทอดเรองราวของสตร ผทมสรระตามธรรมชาตซงแตกตางไปจากสรระของเพศตรงขาม ออกมาในรปแบบของงานจตรกรรม

ภาพเปลอยของสตรแนวลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมทมเนอหาแนวแสดงอารมณทรนแรง สาหรบตนแบบภาพเปลอย ทขาพเจาใชเปนแรง

บนดาลใจ และเปนหวขอในการวจย จะเปนการนาผลงานภาพเปลอยของศลปนทมชอเสยงในศตวรรษท 17 คอ ปเตอรพอล รเบนส (Peter

Paul Rubens) ศลปน มาใชในการสรางสรรคผลงานจตรกรรม เปนการทางานในแนวเรองทเคยมมากอน แลวนามาปรบปรงสรางสรรคขนใหม เนอหาภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมตามแนวทางของผวจยตอไป


1. ศกษากลวธการวาดภาพเปลอยของปเตอรพอล รบนส (Peter Paul Rubens) แลวนามาวาดภาพแบบลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมในประเดนการใชฝแปรง การปาดปายสโดยฉบพลน และการวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย 2. สรางสรรคผลงานจตรกรรมเนอหาภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม ดวยสอะครลกบนผาใบ

กรอบแนวคดในการวจย

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย


1. ไดเรยนรรปแบบและกลวธทเหมาะสมในการสรางสรรคจตรกรรมลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม (Abstract Expressionism)

และคณคาทางสนทรยภาพ 2. ไดเรยนรและพฒนาการใชสอะครลกบนผาใบ 3. ไดเผยแพรใหสงคมมความตระหนก เหนความสาคญ รบร เขาใจ ในงานจตรกรรมลทธ

สาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม 4. ไดสงเสรมการรบรคณคา ทางงาน


ทศนศลป ในรปแบบจตรกรรมภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม 5. เพอใหผสนใจนาแนวคดทไดศกษา ไปพฒนาหรอดดแปลง เพอสรางสรรคงานดานทศนศลป ตามความสนใจและความถนดของตน


1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ไดแก ผเชยวชาญทางดานจตรกรรมและศลปนอสระ ผสรางสรรคงานจตรกรรม 1.2 ก ล ม เ ป า หม า ย ไ ด แ ก ผเชยวชาญทางดานจตรกรรมและศลปนอสระผสรางสรรคงานจตรกรรม จานวน 3 ทาน กาหนดโดยวธการสมแบบเจาะจง 2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรอสระ ไดแก การศกษากลวธการวาดภาพแบบลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมประเดนเกยวกบ การใชฝแปรง การปาดปายสโดยฉบพลน การวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและและพกนระบาย และลกษณะทาทางภาพเปลอย 2.2 ตวแปรตาม ไดแก ภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม

3. เครองมอทใชในการวจย 3.1 สรางสรรคผลงานจตรกรรม ภาพเปลอยกบการลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม จานวน 4 ภาพ ขนตอนในการสรางเครองมอชนท 1 3.1.1 สงเกต วเคราะห จตรกรรมภาพเปลอย ของ ปเตอรพอลล รเบนส จานวน 4

ภาพ เพอใชเปนตนแบบภาพเปลอยแทนการใชภาพเปลอยจากคนจรง ในประเดน แนวคด และลกษณะทาทาง ไดแก

1) ภาพเปลอยเปนกลม 2 ภาพ 2) ภาพเปลอยเดยว 2 ภาพ

3.1.2 สงเกต วเคราะหภาพเปลอยของศลปนลทธสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม จานวน 8 ภาพ เพอศกษา 1) การใชฝแปรง 2) การปาดปายสโดยฉบพลน 3) การวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย 3.2 แบบสมภาษณแบบมโครงสราง 3.3 สรางงานจตรกรรมเนอหาภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมดวยสอะครลกบนผาใบ ขนาด 90x120 เซนตเมตร จานวน 4 ภาพ ตามขอมลทไดศกษาวเคราะห วธการหาคณภาพเครองมอชนท 1 ผวจยนาเครองมอทสราง จานวน 4 ชนเสนออาจารยทปรกษาเพอรบคาแนะนาและปรบปรง ตอจากนนจงนาเครองมอเสนอผเชยวชาญ 1 ทาน คอ อาจารยไพศาล มสนทร ซงผวจยไดรบคาแนะนาในการปรบปรงเกยวกบกลวธการสรางสรรคผลงาน เชน การใชฝแปรง การใชกลวธทไมตองใชแปรงและพกนระบาย เชนการสาดส หยดส และเทส แลวไดนาขอมลเสนออาจารยทปรกษาเพอพจารณาเปนเครองมอในการเกบขอมลตอไป ขนตอนในการสรางเครองมอชนท 2 ออกแบบชดคาถามสาหรบผเชยวชาญ โดยเปนชดคาถามแบบปลายเปด เพอใหผเชยวชาญไดเสนอแนะ ขอคดเหนในประเดนคาถาม

ทไดออกแบบไว จากนนจงไดนาขอสรปจากคาตอบ จากการสมภาษณมาพฒนาสรางสรรคผลงาน จานวน 4 ภาพ

วธการหาคณภาพเครองมอชนท 2 เปนแบบสมภาษณทสรางขน จากการศกษาเกยวกบผลงานจตรกรรมลทธสาแดงพลงอารมณแนว

นามธรรม ลกษณะคาถามเปนแบบสมภาษณเชงลก ตรวจสอบโดยอาศยดลพนจของผเชยวชาญ คออาจารยแนบ โสถตพนธ อาจารยไพศาล มสนทร และ อาจารยสาทต ทมวฒนบนเทงตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity) ทผวจย


สรางขนโดยหาความสอดคลองของขอคาถามกบวตถประสงค และขอบเขตของการวจย 4. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชการเกบขอมลดวยเทคนคเดลฟายประยกต โดยมขนตอนดงน 4.1 การออกหนงสอเชญผเชยวชาญ ผวจยไดนาเสนอรายชอของผเชยวชาญทางดานศลปะตออาจารยทปรกษา พจารณาคดเลอกผเชยวชาญใหตรงกบแนวทางการสรางสรรคผลงานจตรกรรม ภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรมชดน และไดขอมลทหลากหลาย มความตรงมากทสด จานวน 3 ทาน และออกหนงสอเชญ โดยบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎบานสมเดจเจาพระยา ดงน 1) อาจารยแนบ โสถตพนธ ศลปนอสระ 2) อาจารยสาธต ทมวฒนบนเทง อาจารยประจาคณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร 3) อาจารยไพศาล มสนทร ศลปนอสระ 4.2 การเกบขอมลดวยเทคนคเดลฟายประยกต โดยผวจยนาเครองมอทสรางขนซงเปนจตรกรรมเนอหาภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม จานวน 4 ภาพ และแบบสมภาษณ เปนแบบสมภาษณเชงลกแบบราย

บคคล มการพรรณนาเพอสรางความเขาใจรวมกนกบผเชยวชาญ บอกจดประสงคของการสมภาษณ ใหผเชยวชาญตอบตามลาดบคาสมภาษณทผวจยสรางขน 4.3 ผวจยนาผลงานทสรางสรรค

พฒนาตามขอท 2 เสนอผเชยวชาญ โดยใชแบบสมภาษณทมเนอหาสาระเดยวกน เพอหาฉนทามต (Consensus)

4.4 บนทกขอมลจากการสมภาษณดวยเครองบนทกเทป เพอความถกตองครบถวน และเพยงพอตอการวเคราะห/สงเคราะหตอไป

4.5 ระยะเวลาในการเกบขอมล ระหวางเดอนมนาคม 2553 ถง เดอนพฤษภาคม 2556

สรปผลการวจย

ศลปะลทธส าแดงพล งอารมณแนวนามธรรม คอ แบบอยางจตรกรรมในศลปะนามธรรมซงมการแสดงออกผสมผสานกนระหวางรปทรงนามธรรมกบอารมณสะเทอนใจทพวยพงออกมาอยางปราศจากการควบคมของจตรกร ผลงานแสดงใหเหนถงความกลาหาญ เดดขาด แนนอนฉบพลน และเตมไปดวยพลงรนแรงหลกการใหญอยทมการแสดงออกอยางอสระและใชสสดใส แสดงภาวะทางอารมณของศลปนซงบงเอญเกดขนโดยฉบพลน ไมไดมการตระเตรยมวางแผนลวงหนามากอนซงผวจยขอสรปผลการวจย ดงตอไปน 1. การใชฝแปรง การระบายสสวนใหญจะใชแปรงขนาดใหญระบายอยางอสระ ลากปายไปมา ลลาและรอยแปรงทเกดขน ดหนกแนน รนแรง และรวดเรว ประกอบกบการใชสทสดใส และคานาหนกของสทแตกตางกนทาใหผลงานแสดงออกมาถงพลงอารมณอยางเตมท นอกจากนนทศทางทเกดจากคานาหนกส และรอยแปรง ตลอดจนรป

ทรงทเคลอนไหวอยางอสระ ทาใหพลงงานโดยรวมมเอกภาพทสมบรณ ไมกระจดกระจาย หากสวนทแตกตางกนกเปนเพยงเลกนอยเทานน ทงยงชวยเสรมสรางความนาสนใจใหมากกวาเดม รปทรงและเนอหาสาระของภาพถกตดทอนเกอบหมดสน อารมณและความรสกถกนามาใชเปนหลกในการสรางสรรคผลงาน สและรปทรงถกนามาใชแสดง

ความรสกจากภายในใหกระทาออกมาอยางไรสานก เปรยบเสมอนวาภาวะความจาเปนภายในไมจาเปนตองแสดงรปรางหรอสงทเปนจรงแตอยางใด เพราะการแสดงรปทรงแบบนามธรรม มอสระเสรอยางไมมวนจบสน


2. การปาดปายสโดยฉบพลน การระบายสใชกลวธการระบายสทสด และการทลากปาย กระชากอยางรวดเรว รนแรงและฉบพลน

วธการสรางรปทรงเปนการสรางสรรคอยางอตโนมต

สามารถถายทอดพลงอารมณความรสกจากภายในไดอยางเตมทและรนแรง รางกายของรปภาพมลกษณะรปรางทไมสมบรณแตเพมความเปนอสระ รางกายและรปทรงจงอยนอกเหนอของหลกกายวภาค รางกายหรอรปทรงสวนใหญถกตดทอนหรอถกทาลายสลายหายไป นอกจากนการสรางรปทรงมกจะใชสดาหรอสเขมตดจากเสนอยางรนแรง รวดเรวและฉบพลน เพอการสรางรปทรงอยางอตโนมต เปนการทางานในลกษณะปลอยจตใตสานกออกมา เปนการเขยนภาพแบบสดๆ และปาดปายสอยางฉบพลนทนท 3. การวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย ลกษณะสาคญทใชสรางสรรคผลงานไดแก ลกษณะการไหลยอยของส ซงอาจเกดจากการใชสทเปยกและฉา บางสวนของภาพเกดการไหลของสเปนทาง และบางสวนกกระเดนกระจายไปทวภาพ บางครงกใชการสลดสอยางรวดเรวและรนแรง หรอการใชสกระปองหยอดราดบนผนผาใบซงวางนอนราบกบพน ซงคลายคลงกบวธการของจตรกรชาวอนเดยนแดงทางซกตะวนออกของสหรฐอเมรกา การหยดสใหมลกษณะเปนจดๆ เปนผลงานทเหนคณคาของนาหนก ออนแก

องคประกอบ และแสงส วามความสาคญอยางสงตอการเราจกษประสาทของผชม เปนการแสดงออกจากความรสกสวนตวมากกวาแสดงเรองอนใด การระบายสมลกษณะเหมอนกบวาไมมการเรมตนและไมมวนสนสด เปนวธการอตโนมตเหมอนกบการปลดปลอยจนตนาการของศลปน ทาใหสามารถคนหาสภาวะความเปนสากลจกรวาลซงซอนอยในจตใตสานกไดอยางอสระ ศลปนสามารถแสดงออก

ไดอยางอสระ ดวยความกลาเสยง กลาทดลอง ดวยวธการทไมมขอบเขตจากด

4. ผลงานสรางสรรคจตกรรมเนอหาภาพเปลอยกบการสาแดงพลงอารมณแนวนามธรรม การระบายสสวนใหญใชแปรงขนาดใหญระบายอยางอสระ ลลาและรอยแปรงทเกดขน หนกแนน รนแรง และรวดเรว การระบายสใชสสด รางกายของรปภาพมลกษณะทไมสมบรณ เปนการเขยนภาพแบบสดๆ บางครงกดใชการสลดสอยางรวดเรวและรนแรง หรอการหยดสใหมลกษณะเปนจดๆ เปนการแสดงออกจากความรสกสวนตว สามารถถายทอดพลงอารมณความรสกจากภายในไดอยางเตมทและรนแรง

ภาพผลงานสรางสรรค

ภาพท 1

ชอภาพ Nude No. Iปทสราง 2013เทคนค/ขนาด สอะครลคบนผาใบ 90x120 cm.


ภาพท 2

ชอภาพ Nude No. IIปทสราง 2013เทคนค/ขนาด สอะครลคบนผาใบ 90x120 cm.

ภาพท 3

ชอภาพ Nude No. IIIปทสราง 2013เทคนค/ขนาด สอะครลคบนผาใบ 90x120 cm.

ภาพท 4

ชอภาพ Nude No. IVปทสราง 2013เทคนค/ขนาด สอะครลคบนผาใบ 90x120 cm.

ขอเสนอแนะการวจย

1. ขอเสนอแนะเพอการปฏบต 1.1 การใชฝแปรงพยายามสรางเรอง

ของระยะและมตใหมากขน รปทรงควรลดทอนใหมาก ควรใชฝแปรงใหมหลากหลายขนาด เนอหาของภาพ รอยแปรง หรอเสนทปรากฏตองมมตคอน

ขางชดเจน ควรทาใหภาพเคลอนไหว สนกสนานและรนแรงมากยงขน ควรใชแปรงทปาดปายอยางรวดเรว และรนแรงในแบบไรกรอบ และควรทาอยางตอเนองเรอยๆ ไป 1.2 การปาดปายสโดยฉบพลน รป

รางทปรากฏตองเรมจากชดแลวคอยๆ ลดทอนรปทรงดวยBlending หรอขยใหเกดลกษณะพรามว ลกษณะรปทรงควรบดเบยว ไรรปแบบใหมากทสด การใชสควรจะหลากหลาย พยายามศกษาเรององค


ประกอบส ศกษาและทดลองใหมาก ทาสเกตบอยๆ เปนประจา คอยๆ ลบฟอรม พยายามใชฝแปรงใหลนไหล รวดเรว และฉบพลนเปรยบเสมอนการไตรตรองโดยไมตองใชเวลา 1.3 การวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย พยายามทดลองทาดวยกลวธทหลากหลาย และเกบขอมลใหมากๆ แลวทกอยางกจะถกนามาเชอมโยงเขากบผลงานโดยอตโนมต ควรใชวสดทหลากหลาย ตองกลาสมผสส แลวลากใหลนไหลไปตามทตามองเหนสงไปยงสมอง แลวสมองควบคมใหมอทาตามคาสง เพราะลกษณะเทคนคและกลวธจะสะทอนอารมณความรสกในการสาแดงพลงอารมณทรวดเรวฉบพลน 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 การใชฝแปรง ควรใชฝแปรงใหเหมาะสมกบการสรางสรรคผลงาน พยายามลดทอนรปทรงใหเปนนามธรรม รอยฝแปรงควรจะลนไหล ซบซอน ขนาดของแปรงใหมขนาดหลากหลาย เลกบางใหญบาง พยายามใชแปรงใหอสระและไรกรอบ

2.2 การปาดปายส โดยฉบพลน พยายามสลายรปทรงเอาแตอารมณ, ส, บรรยากาศ และจนตนาการ เนอหาทจะนามาสรางสรรคควรจะ

ทดลองทาและเกบขอมลใหมาก พยายามลดความกงวลใจในการจดองคประกอบ พยายามแหวกแนวออกไป ตดรายละเอยดออกไปใหเหลอเพยงนยามทสอใหรวางานทสรางสรรคตองการนาเสนอในสงใด 2.3 การวาดภาพดวยกลวธทไมใชแปรงและพกนระบาย พยายามคนหาวสดอปกรณในการสรางสรรคผลงานใหมความหลากหลาย ทดลองทาและเกบขอมลใหมากๆ ตองมความกลาทจะเปลยนแปลง และกลาทจะใชกลวธใหมๆ ใหผลงานมความเปนอสระและไรกรอบ ขอบเขต


กตมา อมรทต. (2532). ประวตจตรกรรม (จากถาถงสมยปจจบน). กรงเทพฯ : การศาสนา กรมศาสนา.กาจร สนพงษศร. (2523). ศลปะสมยใหม. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.กาจร สนพงษศร. (2524). ประวตศาสตรศลปะตะวนตก. กรงเทพฯ : คารเดยเพรสบค.

จระพฒน พตรปรชา. (2545). โลกศลปะศตวรรษท 20. กรงเทพฯ : ดานสธาการพมพ.น ณ.ปากนา. (2542). ววฒนาการของศลปะ. กรงเทพฯ : 2020 เวลดมเดย.วรณ ตงเจรญ. (2527). ศลปะรวมสมย. กรงเทพฯ :วฌวลอารต.

อารย สทธพนธ. (2528). ศลปะนยม. กรงเทพฯ : กระดาษสา.อศนย ชอรณ. (2535). สดสวนของรปเปลอยแบบอดมคต. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.เฮอรเบอรด รด. (2540). ความหมายของศลปะ. กรงเทพฯ : องคการคาครสภา.Frances Borgello. (2002). Reclining Nude. London : CS.

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตรหลกเกณฑและคาแนะนาสาหรบผนพนธ บทความ หรอ บทความวจย

(Instructions for the Authors)

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม มนโยบายในการสงเสรม เผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการ และเปนสอกลางแลกเปลยนความคดเหนเชงวชาการ โดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร การศกษา ศลปกรรม ดนตร สถาปตยกรรม ภาษา วรรณกรรม กาหนดการตพมพปละ 6 ฉบบ ออกราย 2 เดอน คอ เลม 1 มกราคม – กมภาพนธ / เลม 2 มนาคม – เมษายน/เลม 3 พฤษภาคม – มถนายน/เลม 4 กรกฎาคม – สงหาคม /เลม 5 กนยายน – ตลาคม และ เลม 6 พฤศจกายน – ธนวาคม โดยรปแบบผลงานทวารสารจะรบพจารณา ม 3 ประเภท คอ บทความทวไป บทความวจย และบทวจารณหนงสอ บทความวชาการและบทความวจยทจะนามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามนจะตองไดรบการตรวจสอบทางวชาการ (Peer review) ซงปกตจะม Double Blind (ผพจารณา 2 คน) หรอ Triple Blind (ผพจารณา 3 คน) ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย เพอใหวารสารมคณภาพในระดบมาตรฐานสากล และนาไปอางองได ผลงานทสงมาตพมพ จะตองมสาระ งานทบทวนความรเดมและเสนอความรใหมททนสมยรวมทงขอคดเหนทเกดประโยชนตอผอาน ผลงานไมเคยถกนาไปตพมพเผยแพรในวารสารอนใดมากอน และไมไดอยในระหวางการพจารณาลงวารสารใดๆการเตรยมตนฉบบทจะมาลงตพมพ ควรปฏบตตามคา แนะนา ดงน

การเตรยมตนฉบบสาหรบบทความและบทความวจย

1. ภาษา เปนภาษาไทยหรอองกฤษกได ถาเปนภาษาไทย ใหยดหลกการใชคาศพทหรอการเขยนทบศพทใหยดหลกของราชบณฑตยสถาน พยายามหลกเลยงการใชภาษาองกฤษในขอความ ยกเวนกรณจาเปน ศพทภาษาองกฤษทปนไทย ใหใชตวเลกทงหมด ยกเวนชอเฉพาะซงตองขนตนดวยตวอกษรใหญ ถาเปนภาษาองกฤษ ควรใหผเชยวชาญในภาษาองกฤษตรวจสอบความถกตองกอนทจะสงตนฉบบ 2. ขนาดของตนฉบบ พมพหนาเดยวบนกระดาษสน ขนาด เอ 4 (216 x 279 มม.) ควรเวนระยะหางจากขอบกระดาษดานบนและซายมออยางนอย 40 มม. (1.5 นว) ดานลางและขวามออยางนอย

25 มม. (1 นว) พมพดวยโปรแกรมไมโครซอฟทเวรด ดวยรปแบบอกษร browallia New 3. จานวนหนา บทความและบทความวจย ไมควรเกน 12 หนา 4. การสงผลงาน online สามารถเขาไปดรายละเอยดท www.journal.msu.ac.th

การเรยงลาดบเนอหา

1. บทความวจย 1.1 ชอเรอง (title) ควรสน กะทดรด และสอเปาหมายหลกของการศกษาวจย ไมใชคายอ ความยาวไมควร เกน 100 ตวอกษร ชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยใหนาชอเรองภาษาไทยขนกอน

1.2 ชอผนพนธและทอย ใหมทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ และระบตาแหนงทางวชาการ หนวยงานหรอสถาบน ทอย และ E-mail ของผนพนธ เพอใชตดตอเกยวกบตนฉบบและบทความทตพมพแลว 1.3 บทคดยอ (abstract) ใหมทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ เปนเนอความยอทอานแลวเขาใจงาย โดยเรยงลาดบความสาคญของเนอหา เชน วตถประสงค วธการศกษา ผลงานและการวจารณ อยางตอเนองกน ไมควรเกน 250 คา หรอ 15 บรรทด ไมควรมคายอ ใหบทคดยอภาษาไทยขนกอนภาษาองกฤษ 1.4 คาสาคญหรอคาหลก (keywords) ใหระบทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ ใสไวทายบทคดยอของแตละภาษา 1.5 บทนา (introduction) เปนสวนของเนอหาทบอกความเปนมาและเหตผลนาไปสการศกษาวจย ใหขอมลทางวชาการพรอมทงจดมงหมายทเกยวของอยางคราว ๆ และมวตถประสงคของการศกษาและการวจยนนดวย 1.6 วธการศกษา ใหระบรายละเอยดวสด อปกรณ สงทนามาศกษา จานวนลกษณะเฉพาะของตวอยางทศกษา ตลอดจนเครองมอและอปกรณตางๆ ทใชในการศกษา อธบายวธการศกษา หรอแผนการทดลองทางสถต การสมตวอยาง วธการเกบขอมลและวธการวเคราะหขอมล 1.7 ผลการศกษา (results) แจงผลทพบตามลาดบหวขอของการศกษาวจยอยางชดเจนไดใจความ ถาผลไมซบซอนไมมตวเลขมาก ควรใชคาบรรยาย แตถามตวเลขมาก ตวแปรมาก ควรใชตาราง แผนภมแทน ไมควรมเกน 5 ตารางหรอแผนภม ควรแปรความหมายและวเคราะหผลทคนพบ และสรปเปรยบเทยบกบสมมตฐานทตงไว 1.8 วจารณและสรปผล ( discussion and conclusion ) ชแจงวาผลการศกษาตรงกบวตถประสงคของการวจย หรอแตกตางไปจากผลงานทมผรายงานไวกอนหรอไม อยางไร เหตผลใดจงเปนเชนนน และมพนฐานอางองทเชอถอได และใหจบดวยขอเสนอแนะทจะนาผลการวจยไปใชประโยชน หรอทงประเดนคาถามการวจย ซงเปนแนวทางสาหรบการวจยตอไป 1.9 ตาราง รป รปภาพ และแผนภม ควรคดเลอกเฉพาะทจาเปน และตองมคาอธบายสนๆ แตสอความหมาย ไดสาระครบถวน ในกรณทเปนตาราง คาอธบาย ตองอยดานบน ในกรณทเปน

รปภาพ หรอแผนภม คาอธบายอยดานลาง 1.10 กตตกรรมประกาศ ระบสนๆ วาไดรบการสนบสนนทนวจย และความชวยเหลอจากองคกรใดหรอใครบาง 1.11 เอกสารอางอง ( references) สาหรบการพมพเอกสารอางอง ทงเอกสารอางองท

เปนภาษาไทย และภาษาองกฤษโดยมหลกการทวไป คอ เอกสารอางองตองเปนทถกตพมพและไดรบการยอมรบทางวชาการ ไมควรเปนบทคดยอ และไมใชการตดตอสอสารระหวางบคคล ถายงไมไดถกตพมพ ตองระบวา รอการตพมพ (in press)

2. บทความทวไป 2.1 ชอเรอง 2.2 ผแตง 2.3 บทคดยอ

2.4 คาสาคญ 2.5 บทนา 2.6 เนอหา 2.7 บทสรป 2.8 เอกสารอางอง 3. บทวจารณหนงสอ 3.1 ขอมลทางบรรณานกรม 3.2 ชอผวจารณ 3.3 บทวจารณ


ใชรปแบบการอางอง (APA Style)

การเขยนเอกสารอางอง

ก. กรณทเปนรายงานวจย มรปแบบและการเรยงลาดบดงน : ชอผเขยน (ในกรณภาษาไทย ใชชอและนามสกล และในกรณภาษาองกฤษ ใชนามสกลและชอ). ปทพมพ. ชอเรอง. ชอยอของวารสาร. เลมทพมพ ฉบบทพมพ: เลขหนาแรกถงหนาสดทายของเรอง. ในกรณทมผเขยนมากกวา 6 คน ใหใสรายชอผเขยนทง 6 คนแรก แลวตามดวยคาวา “ และคณะ” หรอ “et al” ตวอยางอมรรตน จงสวสตงสกล, ลดดา เหมาะสวรรณ. (2002). Evidenced based maillard reeaction : focus-

ing on parenteral nutrition. วารสารโภชนบาบด. 13(1) : 3-11Vega KJ, Pina I, Krevaky B. (1996). Heart transplantation is associated is with an increase risk

for pancreatobiliary diseases. Ann Intern Med. 124(11) : 980-3 ข. กรณทเปนหนงสอ มรปแบบและการเรยงลาดบ เหมอนเอกสารอางองทเปนรายงานวจย (ในขอ ก. ) ยกเวน ใช ชอหนงสอ เมองทพมพ : สานกพมพ แทน ชอยอวารสาร ตวอยางวญ มตรานนท. (2538). พยาธกายวภาค. กรงเทพ : โอเอสพรนตงเฮาส . 629-78.

Ringsven MK, Bond D.(1996). Gerontology and leadership skills for nureses. 2nd ed. Albany (NY) : Delmar Publishers. 100-25.

ค. กรณทเปนรายงานการประชมและสมมนา มรปแบบการเรยงลาดบ คอ ชอผแตง. ปทพมพ. ชอเอกสารรวมเรองทไดจากรายงานการประชม. วน เดอน ปทจด : สถานทจด : สานกพมพ หรอผจดพมพ. เลขหนา.

ตวอยางณฐนนท สนชยพานช, วราภรณ จรรยาประเสรฐ, ยพน รงเวชวฒวทยา, มนตชล นตพน, สาธต พทธ

พพฒนขจร. (2542). เภสชกรพฒนาเพอการพงพาตนเอง. รายงานการประชมวชาการเภสชกรรม ประจาป 2542 ของเภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย ; 24-26 มนาคม 2542. กรงเทพมหานคร : เภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย. 89-105.

Kimmura J. Shibasaki H, editors. (1996). Proceeding of 10yh International Congress of EMG and/Clinical Neurophysilogy ; 15-16 Oct 1995; Kyoto Japan. Amsterdam:

Eelsevier. 80-90. ง. กรณเปนวทยานพนธ มรปแบบการเรยงลาดบ คอ ชอผแตง. ปทพมพ. ชอวทยานพนธ. สถาบนทพมพ : ชอสถาบนการศกษา ตวอยางอมพร ณรงคสนต.(2541). การใชยาเจนตามยซนวนละครงเปรยบเทยบกบวนละสองครงในทารกแรก

เกดไทย. (วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต). กรงเทพมหานคร : บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.Kaplan SJ. (1995).Post-hospital home health care: the elderly ,s access and uutilization [disser-

tayion]. St. Louis (MO):Washington Univ. ตวอยาง จ. กรณทเปนบทความในหนงสอพมพ มรปแบบและการเรยงลาดบเหมอนเอกสารอางองทเปนรายงานวจย (ในขอ 11.1.1. ก) ตวอยางLee G. (1996). Hospitalzation tied to ozone pollution: study estimtes 50,000 admissions annually.

The Washington Post Jun 21.5. ฉ. กรณทเปนหนงสออเลกทรอนกส มรปแบบและการเรยงลาดบ คอ ชอผแตง. ปทพมพ ชอเรอง. ชอวารสาร ( ป เดอน วนทอางองถง) เลมท (ฉบบท ) : ไดมาจาก ชอ website ตวอยาง

Morse SS. (1995). Factors in the emergence of infactious disease. Emerg Infect Dis [cited 1996 Jun 5] ; 1(1): Available from:URL// www. Cdc.gov/ncidod/Eid.htm

พมพท : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา โทร.043-328589-91 แฟกซ 043-328592

ใบสมครสมาชกวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

โปรดกรอกรายละเอยดในใบสมคร ดงตอไปน

วนท............เดอน........................พ.ศ………………

ชอ – นามสกล ………………………………………………………………….………………..…

ทอย บานเลขท........ หมท........ ถนน .............................แขวง/ตาบล.....……อาเภอ.…….…..….

จงหวด………………......………รหสไปรษณย……………..……โทรศพท ..............................

โทรสาร …………………...……………… E – mail …….…………..………………….......……

หนวยงาน ………………….....…………สถานททางาน …………………...…………….………

ถนน ……………………..…......แขวง/ตาบล.………...…………อาเภอ....................................

จงหวด…………….…รหสไปรษณย………โทรศพท ...............................โทรสาร ……………..…

มประสงคใหออกใบเสรจในนาม (โปรดระบ)................................................................................

สมครเปนสมาชกรายป 6 ฉบบ คาสมาชก 240 บาท

สมครเปนสมาชกสองป 12 ฉบบ คาสมาชก 480 บาท

ทานสามารถสงจายธนาณตหรอตวแลกเงน สงจาย ปณ. ทาขอนยาง 00033 ในนาม :

นางฉววรรณ อรรคะเศรษฐง งานวารสาร กองสงเสรมการวจยและบรการวชาการ

มหาวทยาลยมหาสารคาม ตาบลขามเรยง อาเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 44150

A วารสาร A A A มนุษยศาสตร์และสังคม...

Documents

Transcript of A วารสาร A A A มนุษยศาสตร์และสังคม...