¤Ù‹Á×Í - VRUacad.vru.ac.th/about_acad/PDF_Enhance_education/... · ส่วนนำ 1....

¡ÒÃàÊÃÔÁÊÃŒÒ§ÇÔ¹ÑÂ¹Ñ¡àÃÕÂ¹ ã¹Ê¶Ò¹ÈÖ¡ÉÒÃÐ´Ñº¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹

´ŒÒ¹¤ÇÒÁ«×èÍÊÑµÂ�ÊØ¨ÃÔµ

¤Ù‹Á×Í¡ÒÃàÊÃÔÁÊÃŒÒ§ÇÔ¹ÑÂ¹Ñ¡àÃÕÂ¹ã¹Ê¶Ò¹ÈÖ¡ÉÒÃÐ´Ñº¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹

ŒÒ¹¤ÇÒÁ«×èÍÊÑµÂ�ÊØ¨ÃÔµ

ÊÓ¹Ñ¡§Ò¹àÅ¢Ò¸Ô¡ÒÃÊÀÒ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ ¡ÃÐ·ÃÇ§ÈÖ¡ÉÒ¸Ô¡ÒÃ สงพมพ สกศ. อนดบท 17/2562

ISBN 978-616-270-205-1

¤Ù‹Á×Í

คมอ การเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ดานความซอสตยสจรต

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

intro1-4.indd 1 6/6/19 2:53:30 PM

371.2 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ส 691 ค คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต / กรงเทพฯ : 2562. 200 หนา ISBN : 978-616-270-205-1 1. คมอวนย - สถานศกษา 2. ซอสตยสจรต 3. ชอเรอง

คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต

สงพมพ สกศ. อนดบท 17/2562

พมพครงท 1 พฤษภาคม 2562

จำนวน 1,000 ชด

ผจดพมพเผยแพร กลมพฒนานโยบายดานการเรยนร สำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 0-2668-7974 หรอ 0-2668-07123 ตอ 2560 โทรสาร 0-2243-1129 Web site: http://www.onec.go.th

พมพท บรษท พรกหวานกราฟฟค จำกด 90/6 ซอยจรญสนทวงศ 34/1 ถนนจรญสนทวงศ แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700 โทรศพท 0-2424-3249, 0-2424-3252 โทรสาร 0-2424-3249, 0-2424-3252

intro1-4.indd 2 6/6/19 2:53:30 PM

คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต

คำนำ

การเสรมสรางวนยใหกบคนในชาต จำเปนจะตองปลกฝงตงแตเยาววย เพราะเปนวยทกำลงเรยนร การสรางลกษณะนสยทพงประสงคใหเปนคนมระเบยบ วนย เคารพกฎหมาย จงเปนเรองทสำคญทจะชวย ยกระดบคณภาพของคนไทย สถาบนครอบครว สถาบนศาสนา สถาบนการเมองและการปกครอง โดยเฉพาะอยางยงสถาบนการศกษาทมสวนสำคญอยางยงในการเสรมสรางวนยปลกฝงความรบผดชอบ การตรงตอเวลา มจตอาสา เสยสละ เออเฟอเผอแผ เหนอกเหนใจผอน ซอสตยสจรต เคารพกตกาของสงคมและเคารพสทธของผอน ใหเยาวชนไทยเตบโตเปนคนไทยทสมบรณ

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ในฐานะหนวยงานทรบผดชอบดานนโยบายการศกษา เหนความสำคญ ของการเสรมสรางวนยของนกเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน จงไดสนบสนนใหนกวจยจากมหาวทยาลยมหาสารคาม ทำการศกษาวจยองคความรชด “การวจยและพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต” ซงเปนเรองสำคญเรองหนงของนกเรยน ในการปฏบตตน ใหเปนผมวนยดานความซอสตยสจรต เพอการดำรงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

สำหรบเอกสาร คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต จดทำขนเพอใหผบรหารสถานศกษา คร และผมสวนเกยวของของโรงเรยนทสมครใจเขารวม โครงการฯ จำนวน ๕ โรงเรยน ไดใชเปนเครองมอในการดำเนนงานดานการสงเสรมวนย โดยใชกระบวนการและวธทสอดคลองกบสภาพบรบทและความพรอมของสถานศกษาแตละแหง ซงสถานศกษาสามารถปรบกจกรรม เนอหาในการเสรมสรางวนยไดตามความตองการของตนเอง รวมทงสามารถปรบเปาหมาย ตวบงชความสำเรจ เกณฑพจารณา ทเหมาะสม ในการเสรมสรางวนยทสอดคลองกบบรบทและความพรอมของ สถานศกษาแตละแหง

สำนกงานฯ คาดหวงวาเอกสารฉบบนจะเปนประโยชนตอสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทกสงกด และหนวยงานอนๆ ทเกยวของ สามารถใชเปนแนวทางในการเสรมสรางวนยนกเรยนในดาน ความซอสตยสจรตเพอใหเปนผมวนย ประพฤตปฏบตตนในแนวทางทด ขอขอบคณคณะนกวจยและผเกยวของ ทมสวนในการดำเนนการใหเอกสารฉบบนสำเรจลลวง จนสามารถเผยแพรไปยงสถานศกษาและสาธารณชน ในวงกวาง (นายสภทร จำปาทอง) เลขาธการสภาการศกษา

intro1-4.indd 3 6/6/19 2:53:30 PM

คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต

สารบญ เรอง หนา

สวนท 1 สวนนำ 1 1. หลกการและเหตผล 1 2. กระบวนการพฒนารปแบบ 2 3. สาระสำคญเกยวกบความซอสตยสจรต 4

สวนท 2 รายละเอยดของรปแบบ 8 1. กรอบแนวคดและองคประกอบของรปแบบ 8 2. แผนดำเนนงานพฒนากลไกภายในสถานศกษา ขนตอนท 1 18 3. แผนดำเนนงานพฒนากลไกภายในสถานศกษา ขนตอนท 2 23 4. แผนดำเนนงานพฒนากลไกภายในสถานศกษา ขนตอนท 3 29 5. แผนดำเนนงานพฒนากลไกภายในสถานศกษา ขนตอนท 4 33

สวนท 3 ระบบการประเมนผล 36 1. กรอบแนวคดของการประเมน 36 2. แบบวดความซอสตยสจรต 42

ภาคผนวก

ชดความรท 1 สำหรบผบรหารสถานศกษา 47 - บทเรยนท 1 แนวทางการพฒนาความซอสตยสจรตในสถานศกษา 49 - บทเรยนท 2 ตวอยางการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 55 - บทเรยนท 3 ชมชนการเรยนรในสถานศกษาเพอพฒนาความซอสตยสจรต 76 - บทเรยนท 4 ทมงานและเครอขายเพอเสรมสรางความซอสตยสจรต 103

ชดความรท 2 สำหรบครผสอน 107 - บทเรยนท 1 การจดกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางความซอสตยสจรต 109 - บทเรยนท 2 กจกรรมเตรยมพรอมกอนเรยนทเสรมสรางความซอสตยสจรต 153 - บทเรยนท 3 ครทปรกษาในการเสรมสรางความซอสตยสจรต 158 - บทเรยนท 4 การจดการเรยนรโครงงานอาชพสจรตในสถานศกษา 160

ชดความรท 3 สำหรบนกเรยน 168 - บทเรยนท 1 บทบาทหนาทของสภานกเรยน 170 - บทเรยนท 2 ตวอยางธรรมนญสภานกเรยน 172 - บทเรยนท 3 ระบบเพอนนกเรยนผใหคำปรกษา 184

ชดความรท 4 สำหรบผปกครองนกเรยน 188 - บทเรยนท 1 เทคนคการเลยงลกใหมวนย 190 - บทเรยนท 2 การปลกฝงความซอสตยสจรตใหลก 192

เอกสารอางอง 195

intro1-4.indd 4 6/6/19 2:53:30 PM

1คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต

สวนท 1 สวนนำ

1. หลกการและเหตผล

วนย ถอเปนปจจยสำคญทจะทำใหประสบความสำเรจในการดำเนนชวต ดงนน การปลกฝงและ เสรมสรางวนยใหแกคนในชาตจงตองดำเนนการอยางจรงจงและตอเนองและไมปลอยใหเปนภาระหนาทของรฐบาลแตเพยงฝายเดยวเทานน แตเปนหนาทของชนในชาตทกฝายจะตองชวยเหลอและรวมมอกนโดยเรมตนทเยาวชนซงเปนนกเรยนตงแตระดบอนบาลขนไป ดวยการฝกฝนอบรมจนเปนนสยและนำระเบยบวนยทฝกฝนไวนนออกไปปฏบตจรงในชมชน คนทมวนยจะประพฤตปฏบตตนใหเปนไปตามลกษณะทสงคมยอมรบและเกดความสำนกวาเปนคานยมทด ไดแก ความซอสตยสจรต ความรบผดชอบ รจกเวลาอดทน เชอมน ในตนเองและเปนผนำผตามทด การเสรมสรางวนยนอกจากจะเปนประโยชนตอนกเรยนและโรงเรยนแลวยง มสวนชวยชกนำประชาชนในชมชนใหประพฤตปฏบตตามไปดวย วนยจงเปนสงทความสำคญและมความจำเปน สำหรบนกเรยนและประชาชนทวไปในสงคมทกระดบ (ตองจต จตด. 2547 : 29) ปจจบนการจดการศกษาเพอพฒนาวนยใหกบเดกไทยยงไมประสบความสำเรจเทาทควร สอดคลองกบผลการศกษาหลายๆ เรองเกยวกบวนยของนกเรยน สรปไดวา นกเรยนไทยยงขาดวนย ขาดความรบผดชอบ ทงตอตนเอง ผอน และสงคม ไมสามารถควบคมตนเอง มพฤตกรรมตามใจตนเอง การทำงานไมเปนระบบ ไมตรงตอเวลา และไมปฏบตตามกฎกตกาของสงคม ซงเปนผลมาจากผเรยนขาดความเขาใจในเปาหมาย บทบาท และหนาทในการปฏบตตนใหเหมาะสมกบสภาวะเหตการณทเกดขนกบผเรยน (นนทมนส รอดทศนา. 2554 : 2-3) จนเปนเหตใหมพฤตกรรมทมความเสยงตออนตรายตางๆ นานา การทเดกๆ เยาวชนซงเปนกำลงสำคญของประเทศตกอยในภาวะไรระเบยบวนย จะทำใหประเทศชาตพฒนาเจรญกาวหนาไปไมได ซงความมวนย มความสำคญในการอยรวมกนในสงคมโดยเฉพาะในดานความรบผดชอบจะตองมวนยในตนเองควบคกนไปดวย มความรบผดชอบความสนใจความตงใจทจะปฏบตหนาทดวยความเพยรพยายามละเอยดรอบคอบเพอใหสำเรจตามเปาหมาย ยอมรบผลการกระทำของตนทงในดานทเปนผลดและผลเสย ทงพยายามปรบปรงการปฏบตหนาทใหดยงขนการปลกฝงหรอสรางเสรมวนยในตนเองใหแกเดกนนมใชหนาทหรอความรบผดชอบของผใดผหนงหรอสถาบนใดสถาบนหนงเทานน แตจะตองอาศยความรวมมอและรบผดชอบจากหลายฝายดวยกน โดยเรมตงแตจากครอบครวทอยใกลชดกบเดกมากทสด ตอมากคอ โรงเรยนซงมครผอบรมสงสอนและใหความร ทางจรยธรรมแกเดก รวมทงสภาพแวดลอมทางสงคมของเดก คอ สอมวลชน พระสงฆหรอผนำทางศาสนา หรอแมแตกลมเพอนกมสวนในการชวยพฒนาวนยในตนเองใหแกเดกดวย ครผสอนซงเปนกำลงหลกในการอบรมใหเดกมวนย ตองเปนบคคลทมบทบาทในการสรางเสรมคณลกษณะทพงประสงคใหเดกมวนยในตนเอง มคณธรรม จรยธรรม เกดขนใหจงได การพฒนาการของเดกทจะควบคมตวเองไดนน จำเปนตองเรมจาก การวางเงอนไขกฎเกณฑ เพอใหเดกไดปฏบตในสงทดงามและแสดงพฤตกรรมทถกตองและเหมาะสมไดตอไป

1-102.indd 1 6/6/19 2:54:00 PM

2 คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต

จงจำเปนเหลอเกนทผสอนจะตองตระหนกถงความสำคญ และตองสอดแทรกการมวนยในตนเองไปในทกๆ กจกรรมการเรยนการสอน ความซอสตยสจรต ถอเปนวนยดานหนงทสะทอนถงการมความซอตรง มความจรงใจตอผอน ซงการปลกฝงใหเยาวชนมความซอสตยสจรตตอตนเอง ตอครอบครว ตอโรงเรยนหรอสถาบนการศกษา รวมทง ตอสถาบนทางสงคมตางๆ ถอเปนสงสำคญทจะทำใหสงคมมความสงบสข หนวยงานทเกยวของจงจำเปนตองใหความรวมมออยางจรงจง จงจะสามารถปลกฝงวนยดานความซอสตยสจรตใหกบเยาวชนในสงคมได เพราะเมอเดกและเยาวชนเปนบคคลทมความซอสตยแลว ยอมจะทำใหอยในสงคมไดอยางมความสข สงผลตอ การพฒนาดานการเรยนการสอนในสถานศกษา มคณธรรม จรยธรรม อนดงาม สรางสงคมประเทศชาตให สงบสขและเจรญกาวหนาตอไป (พวงพนธ โพธศร. 2555 : 3) สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาในฐานะหนวยงานระดบนโยบายดานการศกษาของชาต เลงเหนความสำคญของการเสรมสรางวนย ทจะเสรมสรางใหกบนกเรยนในสถานศกษาระดบขนพนฐาน จงไดจดทำโครงการพฒนารปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน โดยมเปาหมาย คอ 1) การปลกฝงและการสรางกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 2) ศกษา วเคราะห สงเคราะหและถอดบทเรยนการพฒนารปแบบการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทม การทดลองและพฒนารปแบบในระดบภมภาคทง 4 ภาค 3) กลไกทสำคญและมความจำเปนในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4) จดทำขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทย เพอสงผลใหเกดพฤตกรรมทพงประสงค ของคนในชาต เพอความสนตสขความเขมแขงและการดำรงชวตอยรวมกนอยางมความสขและยงยน ในสวนของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดรบมอบหมายใหรบผดชอบการพฒนารปแบบ กลไกการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต ซงเปนดานทสำคญและมความจำเปน ในการพฒนาเยาวชนของชาตและจะเปนแนวทางในการพฒนาวนยในสถานศกษาในวงกวางตอไป

2. กระบวนการพฒนารปแบบ

ระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาระบบโรงเรยนตนแบบการพฒนาความซอสตยสจรต เปนการศกษา ทฤษฎ หลกการ แนวคดการพฒนาระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ จากนนจงลงพนทสำรวจสภาพและปญหาเกยวกบระบบ เสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทดำเนนการอยในปจจบน ดวยแบบสมภาษณแบบมโครงสรางในโรงเรยน จำนวน 3 แหง ไดแก 1) โรงเรยนดงยางวทยาคม อำเภอมวงสามสบ จงหวดอบลราชธาน โรงเรยนตนแบบดเดน ดานการพฒนาความซอสตยสจรต 2) โรงเรยนบานนาคพฒนา อำเภอนาค จงหวดกาฬสนธ โรงเรยนตนแบบดเดนดานการพฒนาความซอสตยสจรต 3) โรงเรยนมธยมวารชภม อำเภอวารชภม จงหวดสกลนคร โรงเรยนตนแบบดเดนดานการพฒนาความซอสตยสจรต

1-102.indd 2 6/6/19 2:54:00 PM


นอกจากนนไดดำเนนการสมภาษณเพมเตมจากผทรงคณวฒ ดงน 1) รศ.ดร.บญชม ศรสะอาด อาจารยดเดนแหงชาต ผเปนตนแบบดานวนยและความซอสตยสจรต 2) นายไพรวลย แสนแดง ผอำนวยการโรงเรยนดงยางวทยาคม ผบรหารโรงเรยนตนแบบดเดนดานการพฒนาความซอสตยสจรต 3) นายชชย ประทมขนธ ผอำนวยการโรงเรยนบานนาคพฒนา ผบรหารโรงเรยนตนแบบดเดนดานการพฒนาความซอสตยสจรต 4) ผบรหารและคณะครโรงเรยนมธยมวารชภม โรงเรยนตนแบบดเดนดานการพฒนาความซอสตยสจรต

ขนตอนท 2 สรางระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต เปนการนำขอมลทไดจากขนตอนท 1 มาสรางตนแบบระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐาน แลวตรวจสอบตนแบบระบบโดยใชเทคนคการสนทนากลม (Focus Group) ผเชยวชาญทมความรและประสบการณเกยวกบการพฒนาวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต จำนวน 17 ทาน

ขนตอนท 3 ทดลองใชระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน เปนการนำตนแบบระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทปรบปรงแลวจากผลการตรวจสอบตนแบบระบบในขนตอนท 2 มาทดลองใช โดยการลงพนทแบบการวจยเชงปฏบตการในโรงเรยน จำนวน 5 แหง ไดแก 1) โรงเรยนเกงวทยานกล (ขนาดเลก) อำเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม 2) โรงเรยนบานหนองรแข (ขนาดเลก) อำเภอยางสสราช จงหวดมหาสารคาม 3) โรงเรยนบานปางวหนองฮ (ขนาดกลาง) อำเภอบานไผ จงหวดขอนแกน 4) โรงเรยนเสลภม (ขนาดกลาง) อำเภอเสลภม จงหวดรอยเอด 5) โรงเรยนกมลาไสย (ขนาดใหญ) อำเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธแลวตดตามผลการใชตนแบบระบบดวยการสงเกตแบบมสวนรวมและเกบรวบรวมขอมลจากแบบบนทกการปฏบตงานของคณะทำงานแตละระบบงาน รวมทงศกษาผลการใชตนแบบระบบดวยการสมภาษณเชงลกตวแทนคณะทำงานในแตละระบบงานเกยวกบความคดเหนตอระบบงานในตนแบบระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานททดลองใช จากนนนำขอมลทงหมดมาสรปเพอปรบปรงระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา

ขนตอนท 4 รบรองและนำเสนอระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา เปนการรบรองระบบทปรบปรงขนใหมหลงการทดลองโดยใชเทคนคการสนทนากลม (Focus Group) ผเชยวชาญทเปนตวแทนคณะทำงานพฒนาเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน จำนวน 17 คน แบงเปน 2 กลม กลมท 1 ตวแทนคณะทำงานเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานจากโรงเรยนทเปนพนททดลองระบบ จำนวน 12 ทาน และกลมท 2 ตวแทนคณะทำงานเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานจากโรงเรยนทเคยมประสบการณดำเนนงานเกยวกบศนยการเรยนรสขภาพแตไมไดเปนพนททดลองระบบ จำนวน 5 ทาน จากนนนำผลการรบรองระบบ โดยผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขระบบเปนครงสดทาย แลวจงนำเสนอระบบเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา พรอมทงเขยนบทสรปแนวทางและขอเสนอแนะในการนำระบบไปใชในโรงเรยน

1-102.indd 3 6/6/19 2:54:00 PM


3. สาระสำคญเกยวกบความซอสตยสจรต

3.1 ความหมายของความซอสตยสจรต ความซอสตยสจรต หมายถง ความประพฤตด ความประพฤตชอบ ประพฤตตรงและการแสดงพฤตกรรมทเปนจรง ทงกาย วาจา และใจ ทงตอตนเองและตอผอน อยางถกตองและดงาม แบงไดเปน 5 ดาน ดงน 1. การไมบดเบอนขอมลจากความเปนจรง หมายถง การไมพดหรอแสดงพฤตกรรมใหผดแผก ไปจากสงทเกดขนตามสภาพความเปนจรงทจะทำใหเกดความเสอมเสยและเสยหายทงตอตนเองและผอน ประกอบดวย การไมกระทำอนใดใหผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง การไมพดในสงทผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง และการไมคดสงผดแผกไปจากเดมหรอจากขอเทจจรง 2. การละอายและเกรงกลวตอการกระทำผด หมายถง ความรสกอายทจะทำบาป ทำความชว หรอทำสงไมถกไมควร และความกลวบาป เกรงกลวตอความชวและผลของกรรมชว เชน ความละอายและเกรงกลวทจะคด จะพด หรอจะกระทำความชว ประกอบดวย การรสกละอายและเกรงกลวทจะคดในสงท ไมถกไมควร รสกละอายและเกรงกลวทจะพดในสงทไมถกไมควร และรสกละอายและเกรงกลวทจะทำในสงทไมถกไมควร 3. การปฏบตตามคำมนสญญาในทางทถกตอง หมายถง การใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถง ความถกตองเหมาะสมตามหลกศลธรรมและหลกกฎหมาย และแสดงพฤตกรรมในการปฏบตตนหรอดำเนนกจกรรมตางๆ สอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญาทใหไวกบตนเอง บคคล หนวยงาน และสงคม ประกอบดวย การใหขอตกลงหรอคำสญญาโดยคำนงถงความถกตองและการปฏบตสอดคลองกบขอตกลงหรอคำสญญา 4. การไมเบยดเบยนใหเกดความเดอดรอน หมายถง การไมคด ไมพด และไมกระทำการใดๆ ทสรางความเดอดรอนใหกบตนเองและผอน ประกอบดวย การไมกระทำอนใดทกอใหเกดความเดอดรอน ไมพดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน และไมคดสงใดทกอใหเกดความเดอดรอน 5. การไมประพฤตหาประโยชนในทางทเสอมเสย หมายถง ไมประพฤตปฏบต พด และคดในทางทไมถกไมควร เพอใหไดตามความตองการของตนเอง อาจเปนทรพยสน สทธบางอยางหรอไดรบบรการ ใหความสะดวกสบายอยางเปนพเศษกวาคนอน ประกอบดวย การไมประพฤตหาประโยชนในทางทไมถกตอง ไมพดเพอหาประโยชนในทางทไมถกตอง และไมคดหาประโยชนในทางทไมถกตอง

3.2 แนวทางการพฒนาความซอสตยสจรต ปจจยทสงผลตอวนยภายในตวของนกเรยนดานความซอสตยสจรต ประกอบดวย ปจจยดานสถานภาพครอบครวททำใหเดกมวนยมากหรอนอยขนอยกบสมพนธภาพในครอบครวทมสมพนธภาพมากหรอนอยเชนกน การอบรมเลยงดเดกเปนปจจยสำคญทสงผลตอวนยของนกเรยน โดยเดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบมเหตผลหรอการอบรมเลยงดทอบอนตงแตเลก จะเตบโตขนเปนเดกทมการปรบตวทางสงคมสง มความสำเรจดานการเรยน มเปาหมายชวตทมงอนาคต มความภาคภมใจในตนเอง มสมพนธภาพทดกบเพอน สามารถจดการกบความเครยดและปญหาตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ และมผลตอสมพนธภาพในครอบครวทดในรนตอมา และการอบรมเลยงดแบบควบคม หรอแบบเขมงวดกวดขน จะมผลดตอพฒนาการดานบคลกภาพและสงคม ความซอสตย ความมสมมาคารวะ การรจกบาปบญ การใชเหตผลเชงจรยธรรม และ

1-102.indd 4 6/6/19 2:54:00 PM


การมวนยในตนเอง และปจจยดานสภาพแวดลอมในสถานศกษา โดยสภาพแวดลอมทสำคญทสงผลตอวนยของนกเรยนแบงเปน 4 สวน คอ การปฏบตตนของคร พฤตกรรมของกลมเพอน ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน และบรรยากาศภายในโรงเรยน บทบาทของผบรหารโรงเรยนมความสำคญมากในการเสรมสรางวนยและความซอสตยสจรตของนกเรยน ผบรหารควรมบทบาทเปนผนำในการเสรมสรางวนยนกเรยนโดยใหความสำคญกบการดำเนนงานดานการพฒนาวนยนกเรยน ประกอบดวยงานตางๆ ดงน การวางแผนนโยบาย การอำนวยความสะดวก การสงเสรมความมวนยของนกเรยน การใหการสนบสนนงบประมาณ การจดหาวสดอปกรณ สถานทและแหลงเรยนรเพอสนบสนนการดำเนนงานดานการพฒนาวนย การจดหลกสตรการเรยนการสอน การให การนเทศ และการประเมนผล บทบาทของคร เนองจากครถอเปนกลไกทมบทบาทและลงมอปฏบตมากทสดในการเสรมสรางวนยใหกบนกเรยน เพราะครเปนผใกลชดกบนกเรยนและมโอกาสในการเสรมสรางวนยในระหวางการจด การเรยนรและการจดกจกรรมเสรมหลกสตรตางๆ นอกจากนน ครยงเปนฝายปฏบตการในการออกแบบหลกสตร กจกรรมการเรยนร และกจกรรมเสรมหลกสตรทสามารถบรณาการเขากบกจกรรมการเสรมสรางวนยของนกเรยนได ครจงควรมบทบาทปฏบตการสงเสรมใหนกเรยนเกดวนย ดงน (กลชา ศรเฉลมพงศ. 2544 : 24) 1. ความแนนอนสมำเสมอ ครควรมตารางสอนและตารางกจกรรมเสรมหลกสตรในแตละ ภาคเรยนทชดเจนแนนอน นกเรยนจะรสกสบายใจ ถาเขารกำหนดการทแนนอนของตนเองลวงหนา การตง กฎเกณฑและระเบยบปฏบต ตองคำนงวามความสำคญและนกเรยนสามารถทจะทำตามได นกเรยนตองการรอยางชดเจนวาครและโรงเรยนตองการอะไรจากตน ทงน เพอนกเรยนจะสามารถตดสนใจไดแนนอน หากมการเปลยนแปลงครตองอธบายเหตผลวาเปนเพราะเหตใด 2. ชมเชยใหกำลงใจ นกเรยนตองการความสนใจและการยอมรบทสมำเสมอจากคร ครจง ควรบอกใหนกเรยนรถงความตองการอยางชดเจน และชมเชยเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทด 3. ทำเปนตวอยาง นกเรยนจะเลยนแบบสงตางๆ รอบตว ดงนน ครจงควรทำเปนตวอยางทด ใหนกเรยนเหน เพอใหเดกมพฤตกรรมทครคาดหวง 4. ใชเหตผลทถกตองตามสถานการณ นกเรยนแตละคนมความแตกตางกนและมพฒนาการทางรางกายและอารมณแตกตางกนขนอยกบเวลาและสถานการณ กอนทจะใชวนยกบนกเรยน ครตองพจารณาวานกเรยนกำลงเหนอย ปวย หว กำลงไมสบายใจหรอไม ครตองพยายามเขาใจและใหโอกาสนกเรยนปรบตว ใหเขากบสถานการณ อยางถกตองตามกาลเทศะ 5. การลงโทษ อาจทำได หากครพดชแจงหรอกระทำโดยวธตางๆ แลว แตกไมสามารถเปลยนแปลงแกไขพฤตกรรมทไมพงปรารถนาของนกเรยนได อาจจำเปนตองมการลงโทษแตไมควรรนแรง เกนเหต เชน ครอาจแสดงการไมยอมรบในสงทนกเรยนกระทำหรอแสดงพฤตกรรมทไมถกตอง การงดปฏบตบางอยางหรอบางประการ การจำกดบรเวณหรอการไมมปฏสมพนธดวยในชวงเวลาทเหมาะสม

1-102.indd 5 6/6/19 2:54:00 PM


บทบาทของนกเรยนเพอนทปรกษาสามารถแบงบทบาทหนาทเปน 2 ระดบ คอ นกเรยนเพอน ทปรกษาประจำหองเรยนจะทำหนาทดแลและใหการชวยเหลอเพอนนกเรยนในหองของตนเอง ชวยครทปรกษา ตดตามรายงานพฤตกรรมของเพอนภายในหอง ประสานงานกบนกเรยนเพอนทปรกษาแกนกลาง สวนนกเรยนเพอนทปรกษาแกนกลางหรอแกนนำ จะทำหนาทใหการปรกษากบนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยนทมาขอรบแนวทางการใหการปรกษา สรปปญหานกเรยนเพอนทปรกษาเพอรายงานใหกบครทปรกษากจกรรมนกเรยนเพอนทปรกษารายงานสงตอไปยงผอำนวยการและรายงานไปยงหวหนาระดบ จดการอบรมนกเรยนเพอนทปรกษาใหกบนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยน นเทศตดตามการดำเนนงานกจกรรมนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยนเพอตรวจสอบการดำเนนงาน บทบาทของผปกครองนกเรยนในการเสรมสรางความซอสตยสจรตในสถานศกษา แนวทางในการสรางเดกดทมวนยและมความซอสตยสจรตนน พอแมและผปกครองสามารถทำไดโดยคำนงถงจตใจของเดกและเยาวชนเปนสำคญ ดงน (กงทอง มหาพรไพศาล. 2548 : 95 - 96) 1. เดกตองการเปนบคคลสำคญ การมองเหนคณคาในตนเองเกดขนจากความรสกในสวนลกวา “ฉนเปนทรกของคนอน” “ฉนเปนคนทมคณคา” และ “คนชอบฉนอยางทฉนเปน” ทงพอและแมมความสำคญ ตอการพฒนาสงนใหเกดขนในชวตของลก พอแมควรแสดงความรกตอลกและความรกซงกนและกนอยางเหมาะสมเพอใหลกมองเหนคณคาในตนเอง โดยตองเรมจากทศนคตของพอแมทมตอตวเองเปนพนฐาน อนจะมผลตอการมองเหนคณคาในตนเองของลกดวย เพราะพอแมทเหนคณคาในตนเองจะสงผานความรสกน ใหลกๆ ของพวกเขา เชน พอแมควรมอบหมายงานบานเลกๆ นอยๆ ใหลกมสวนรวมรบผดชอบ และควรกลาวชมเชยเดกเมอพวกเขาทำสำเรจเรยบรอยแมจะเปนงานเพยงเลกนอยกตาม 2. เดกตองการความมนคงปลอดภย การกระทำของพอแมสามารถสรางความมนใจใหกบลก ไดวาพอแมจะคอยปกปองดแลเขาอยเสมอดวยความรก ความปรารถนาดทพอแมมตอลกมคณคามากกวา ถวยรางวลชนะเลศใดๆ พอแมอาจไมสามารถใหทกสงทลกตองการไดแตสามารถแสดงออกใหลกรบรถงความรก ทมตอพวกเขาไดดวยการโอบกอดเขาไวในออมแขนอนอบอน ความสมพนธระหวางพอและแมจงมผลในดานการสรางความมนคงใหกบเดกจากการศกษา พบวา เหตผลหลกทชกนำใหเดกหนไปใชยาเสพตดอนดบแรก คอ ความขดแยงระหวางพอแมเดกวยรนทตดยามกมพอแมททะเลาะกนเปนประจำ ทำใหเดกรสกเกลยดตวเอง และตองการเปลยนแปลงบคลกภาพ จงหนไปใชยาเสพตดเพอหลบหนแรงกดดนทพวกเขาไดรบจากสงคม รอบขางดงนน ความสมพนธทดระหวางพอและแมและความรกทพอแมมใหลกอยางเพยงพอสมำเสมอเปนสงทสำคญททำใหลกรสกปลอดภยและชวยใหเดกรสกมนคงในจตใจ ความรกชวยใหเดกเผชญกบทกสงทผาน เขามาในชวตได 3. เดกตองการคำชมเชย แททจรงแลวคำชมเชยเปนสงจำเปนตอการหลอหลอมใหเดกมชวตทมความสขและมความสำคญมากพอๆ กบความดงามและความรกคำชมเชยมความสำคญตอชวตของเดกเชนเดยวกบดวงอาทตยทมความสำคญตอตนไม “ธรรมชาตสวนลกสดของมนษย คอ ความปรารถนาใหผอนยอมรบ” พอแมควรกลาวชมเชยเดกเมอพวกเขารเรมทำสงทมคณคาดวยตนเอง หรอเมอเขาทำความดและแสดงความมนำใจ คำชมเชยเปนเสมอนสงทชวยผลกดนใหเขารจกพงตนเองในเรองอนๆ ทมความสำคญ มากขน และมความมนใจในตนเองมากขน

1-102.indd 6 6/6/19 2:54:00 PM


4. เดกตองการมระเบยบวนย เดกทไมเคยใชชวตภายใตกฎระเบยบของครอบครวจะประสบปญหาเมอเขาตองออกไปเผชญกบโลกภายนอก ดงนน จงตองมระเบยบวนยเกยวกบการสรางลกษณะนสยของเดกโดยอาศยการหนนนำใจใหกระทำพฤตกรรมทไมถกตองใหดขน ซงการสรางนสยใหกบเดกม 3 แนวทางดวยกน คอ 4.1 การตงกฎระเบยบ สงนมความสำคญมากในขณะทเดกยงเลกอยกฎระเบยบทตงขน ควรมความชดเจนและเขาใจงายครอบครวทมกฎระเบยบจะทำใหลกเคารพพอแม นอกจากนเดกยงรสกเคารพตอการลงโทษของพอแมในกรณทมการฝาฝนกฎระเบยบทตงไวอกดวย 4.2 การเลยนแบบเดกๆ จะเลยนแบบคนทอยใกลตว เขาอยากเปนเหมอนคนทเขารกและชนชม พอแมจงไมควรทำในสงทไมอยากใหเกดขนในชวตลก 4.3 การสรางแรงบนดาลใจ สงนนบเปนเคลดลบทสำคญของการฝกวนย ถาพอแมอยดวยกนอยางมความสขและเสรมสรางความสข ความยนดนจะสงผลใหเดกมพฤตกรรมทด

5. เดกตองการผรบฟงคำพดทวา “พอแมไมมเวลา ไวคยกนวนหลง” เปนคำพดทพอแมไมควรจะกลาวกบลก เพราะมนสอความหมายถงวาลกไมมความสำคญสำหรบผเปนพอและแมทำใหความไววางใจความสนทสนมทเดกมคอยๆ เลอนหายไป และพวกเขาจะหนไปใหความสนใจกบผอนทมเวลารบฟงเรองราวของเขาแทน การทลกไดพดคยกบพอแมนอกจากจะทำใหรบรเรองราวชวตของพวกเขาเมอตองออกไปผจญภยอยภายนอก ซงผใหญไมอาจตดตามไปไดทกแหงหนแลวพอแมยงไดมโอกาสรจกกบเพอนๆ ของลกผานทาง คำบอกเลาอกดวย นอกจากนนแลวมนยงเปนชวงเวลาทองทพอแมจะไดแนะนำใหเดกๆ ไดเหนถงวธการ แกปญหาและแนวทางทเหมาะสมในการดำเนนชวต ตลอดจนการชวยเหลอผอน เดกจงไดเรยนรชวตจากประสบการณของผใหญทเกดจากพดคยระหวางกน การรบฟงซงกนและกนจงไมไดเปนเพยงแคการพดคยเทานน แตยงเปนชวงเวลาของความอบอนในครอบครวอกดวย 6. เดกตองการความรก สวนประกอบทสำคญของความเปนครอบครวทขาดไมได คอ ความรกเพราะความรก คอ ความปรารถนาทมใหกบบคคลซงเปนคนทรก การทพอแมแสดงออกถงความรกทมตอลกซงอาจจะมาจากการแสดงออก เชน การสมผส การโอบกอดการบอกรกลกๆ ลวนทำใหเดกๆ มความมนคง ในชวต และภาพความรกของพอแมทมอบใหกนและกน สอนใหเดกเรยนรทจะรก หวงใยผอนเชนเดยวกน

1-102.indd 7 6/6/19 2:54:00 PM


สวนท 2 รายละเอยดของรปแบบ

1. กรอบแนวคดและองคประกอบของรปแบบ

1.1 ความหมายของรปแบบ กลไก รปแบบ หมายถง แนวทางการดำเนนงานทสรางหรอพฒนาขน แสดงใหเหนถงองคประกอบสำคญๆ ของขนตอนการดำเนนงานทมขนตอนการปฏบตอยางชดเจน สามารถคาดหมายผลลพธทจะเกดขนจากการดำเนนงานนนได โดยเขยนใหเปนรปแผนภาพและขอความทสามารถทำความเขาใจงายขน เพอใชเปนแนวทางในการดำเนนงานตอไปไดอยางถกตองตามแนวทางทกำหนดไวอยางเปนขนตอนชดเจน มองคประกอบ สำคญแบงออกเปน 4 สวน ไดแก หลกการของรปแบบ จดมงหมายของรปแบบ ขนตอนการดำเนนงาน และการวดและประเมนผลของรปแบบ กลไก หมายถง สงททำใหระบบมการขบเคลอนหรอดำเนนอยได โดยมการจดสรรทรพยากร มการจดองคกร หนวยงาน หรอกลมบคคลใหเปนผดำเนนงาน เชน การแตงตงผรบผดชอบมาดำเนนการ ควบคมกจกรรมใหเปนไปตามแผนงาน โดยมรายงานการประชมคณะทำงาน รายงานผลการดำเนนการ การประเมนระบบ และสรปผลการดำเนนงานตามระบบทกำหนดไว กลไกเสรมสรางวนยในสถานศกษา หมายถง สงทสถานศกษากำหนดขนเพอใหการดำเนนงานเสรมสรางวนยเปนไปตามเปาหมายทกำหนด โดยมการกำหนดแผนการดำเนนงาน จดทำโครงการและกำหนดกจกรรมทงกจกรรมระดบสถานศกษาและกจกรรมระดบชนเรยนเพอพฒนาผเรยนใหมวนยดานความซอสตยสจรต มการมอบหมายผรบผดชอบทงผบรหาร คร และนกเรยนใหมบทบาทหนาทดำเนนการทงแบบทเปนทางการโดยมคำสงจากสถานศกษาอยางชดเจน และแบบไมเปนทางการ มการจดสรรทรพยากร เชน งบประมาณ สถานท และวสดอปกรณเพอใชในการปฏบตกจกรรม และมการตดตามประเมนผลการดำเนนงาน เพอสะทอนผลการปฏบตไปสการพฒนาทยงยน

1.2 หลกการของรปแบบ รปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต มหลกการสำคญ ดงน 1) กลไกการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา มบคลากรฝายตางๆ เปนกลไกสำคญในการขบเคลอนใหเกดแผนการดำเนนงานและกจกรรมการเสรมสรางวนยและความซอสตยสจรต โดยบคลากรทเปนกลไกในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา ครผสอน นกเรยน และผปกครองนกเรยน ซงจะตองประสานงานรวมมอกนตามบทบาทหนาทเพอใหการเสรมสรางวนยนกเรยนบรรลตามเปาหมายทวางไวไดอยางมประสทธภาพ

1-102.indd 8 6/6/19 2:54:00 PM


2) การเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต ประกอบดวยกจกรรม 3 สวน ไดแก 2.1) การเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตผานกจกรรมพฒนาผเรยนทรเรมโดยบคลากรสวนกลางของสถานศกษา ซงสถานศกษาจะเปนผออกแบบกจกรรมตามสภาพแวดลอมและบรบทของตนเองโดยอาศยการแลกเปลยนเรยนรทงภายในและภายนอกสถานศกษา 2.2) การเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตผานกจกรรมการเรยนรในชนเรยนทสอดแทรก ความรและการฝกฝนเพอการปลกฝงวนยดานความซอสตยสจรตทมประสทธภาพนน ครควรใหเดกไดลงมอปฏบตดวยตนเองจรงและกจกรรมการปลกฝงวนย สามารถดำเนนการไดหลายแนวทาง ซงแนวปฏบตทสงผล อยางยงยนตอการพฒนาวนยของนกเรยน ไดแก วธการสรางวนยเชงบวกซงเปนวธการกระตนการเรยนรให ผเรยนเกดการเรยนรจากดานในผานการครนคดดวยตนเองอยางมสต ในบรรยากาศทผอนคลายสงบ 2.3) การเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตผานกจกรรมทดำเนนการโดยความคดรเรมของนกเรยน โดยการสนบสนนของผบรหารและบคลากรภายในสถานศกษา เชน การทำโครงงานคณธรรม การจดทำคายพฒนาผนำดานความซอสตยสจรต การจดตงธนาคารขยะ หรอธนาคารความด เปนตน 3) เนนสรางวฒนธรรมภายในสถานศกษาใหมวถปฏบตททำใหเกดการเรยนรรวมกนกบสงคม การพฒนาจตเปนแนวทางหนงทจะทำใหผเรยนมภมคมกนทางดานจตใจสามารถกำกบตนเองใหมสตและปฏบตตนในทางทถกตองทางกาย วาจา และใจ รวมทงแนวคดการสรางองคกรการเรยนรและการสรางชมชนการเรยนรในสถานศกษาเพอพฒนากลไกดานบคลากรใหดำเนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาดานความซอสตยสจรตอยางยงยน 4) ผทจะนำรปแบบไปใชในสถานศกษา แบงไดเปน 2 กลม ไดแก กลมท 1 โรงเรยนทมการดำเนนงานเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตแลวแตตองการพฒนาการวางแผนงาน การดำเนนงาน และการประเมนใหเปนระบบยงขน กลมท 2 โรงเรยนทยงไมมการดำเนนงานเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตมากอน

1.3 วตถประสงคของรปแบบ รปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต มวตถประสงคเพอชวยใหสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานสามารถพฒนากลไกการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตของโรงเรยนใหมการวางแผนงาน การดำเนนงาน และการประเมนผลอยางเปนระบบ โดยเนนการดำเนนงานพฒนาแบบองครวมในทกระดบทกฝายงานทงในและนอกสถานศกษาและเปนแกนนำในการสรางเครอขายการเรยนรรวมกนในพนทเพอการพฒนาวนยดานความซอสตยสจรต

1.4 กระบวนการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต รปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต มขนตอนการดำเนนงานแบงออกเปน 3 ระบบหลก ไดแก ระบบหลกท 1 ระบบวางแผนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

1-102.indd 9 6/6/19 2:54:01 PM


ระบบหลกท 2 ระบบดำเนนงานพฒนากลไกภายในสถานศกษา เปนการดำเนนงานใหมกลไก ทเขมแขงในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ซงการดำเนนงาน พฒนากลไกภายในสถานศกษาเพอเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต แบงออกเปน 4 ขนตอน ไดแก ขนตอนท 1 การสรางแกนนำของสถานศกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนการสรางความรความเขาใจในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนกระบวนการสรางความรความเขาใจใหกบครและนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตใหเปนไปในทศทางทเหมาะสมและมแนวปฏบตทชดเจน ขนตอนท 2 การพฒนากลไกภายในสถานศกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนกจกรรมการดำเนนงานเพอสรางกลไกภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตโดยการทำงานรวมกนของผบรหารโรงเรยน คร และนกเรยนแกนนำครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน จนทำใหเกดกลไกและกจกรรมในการดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาทเปนรปธรรม ขนตอนท 3 การนเทศตดตามชวยเหลอเพอสรางชมชนการเรยนรในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนการดำเนนการในลกษณะระบบพเลยงโดยเนนกระบวนการสรางโรงเรยนใหเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพคร (Professional learning community) หรอ PLC เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในทมทำงานและสรางเครอขายการพฒนาวนยนกเรยนดานความซอสตย รวมทงพฒนาครใหเรยนรการนำแนวคดวธการใหมมาใชจดการเรยนการสอนของรายวชาหรอพฒนากจกรรมโครงการตางๆ ทจะทำให ยกระดบวนยดานความซอสตยสจรตใหมความตอเนองและยงยน ขนตอนท 4 การจดเวทแลกเปลยนรระหวางสถานศกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนกจกรรมในการสรางพนทใหครแกนนำและนกเรยนทผานกระบวนการและกลไกเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตไดนำเสนอแนวปฏบตทดนำขอคนพบและประสบการณในการดำเนนกจกรรมมาแลกเปลยนซงกนและกน มาสรปบทเรยนทไดจากการดำเนนกจกรรมรวมกน แลวใหคณะกรรมการ พจารณาคดเลอกหองเรยน/โรงเรยนตนแบบทจะเปนตวแทนไปรวมนำเสนอผลงานโครงการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ในระดบเขตพนทการศกษาและระดบประเทศตอไป อนจะเปน การเสรมแรงและสรางแรงจงใจใหโรงเรยนแตละแหงไดพฒนาองคความรใหมๆ เกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตตอไป

ระบบหลกท 3 ระบบประเมนผลการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน จากองคประกอบและกรอบแนวคดการดำเนนงานของรปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต สามารถสรปเปนแผนภาพได ดงน

1-102.indd 10 6/6/19 2:54:01 PM


ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการดำเนนงานของรปแบบ กลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต

ขนตอนท 1 กจกรรมการสรางแกนนำ

ของสถานศกษาในการเสรมสราง

วนยดานความซอสตยสจรต

เรยนรระหวางสถานศกษาในการ

ระบบดำเนนงานพฒนากลไก

1-102.indd 11 6/6/19 2:54:01 PM


จากแผนภมขางตนสามารถอธบายรายละเอยดของกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ดานความซอสตยสจรต ดงน

ระบบหลกท 1 ระบบวางแผนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน เปนระบบทพฒนาขนเพอชวยเตรยมการดำเนนงานในระยะเรมตนทโรงเรยนจะจดตงหรอพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตระบบนใชไดทงโรงเรยนทยงไมมการดำเนนงาน ดานการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตและโรงเรยนทมการดำเนนงานไปแลวแตตองการพฒนาการดำเนนงานใหเปนไปอยางมระบบมากยงขน

ปจจยนำเขาของการวางแผนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยนประกอบดวย 2 ปจจย ไดแก 1) คณะทำงานโครงการ ควรประกอบดวย บคลากรทเปนตวแทนจากฝายบรหารของโรงเรยน ไดแก รองผอำนวยการฝายวชาการ หวหนากลมสาระ หวหนาสายชน ครกลมสาระสงคมศกษาและสภานกเรยนของโรงเรยน เพอมารวมกนวางแผนการดำเนนงานโครงการ จดทำโครงการและเสนอโครงการเพอขอการอนมตจากคณะกรรมการบรหารโรงเรยน 2) งบประมาณโครงการ การเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยนเปนโครงการหนงทจะเออใหโรงเรยนไดพฒนาคณลกษณะทดของนกเรยนในโรงเรยน งบประมาณทจะนำมาใชในระบบน จงควรมาจากการจดสรรเงนงบประมาณประจำปของโรงเรยน เงนบำรงของโรงเรยนทไดจากคาเทอมเงนบรจาคจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน หรอเงนจากโครงการทไดมาจากหนวยงานสวนกลางอนๆ เปนตน ทงนการพจารณาเลอกใชงบประมาณจากแหลงทนใดใหขนอยกบบรบทของโรงเรยนนนๆ

ขนตอนการวางแผนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ขนท 1 จดเตรยมความพรอมในการพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยน คณะกรรมการบรหารโรงเรยนจะตองจดประชมเตรยมความพรอมดานตางๆ ในการพฒนาโครงการ อาทเชน ดานนโยบาย ดานบคลากร ดานสถานท ดานงบประมาณ ดานสอวสดและอปกรณ เปนตน โดยขอความรวมมอและการสนบสนนจากหวหนากลมสาระ หวหนาสายชน และสภานกเรยนของโรงเรยน ขนท 2 แตงตงคณะทำงานโครงการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยน คณะกรรมการบรหารโรงเรยนจะตองแตงตงคณะทำงานโครงการเสรมสรางวนยนกเรยน ดานความซอสตยสจรตในโรงเรยนตามความพรอมและความเหมาะสมดานบคลากรของโรงเรยนแตละแหง แลวเสนอตอผอำนวยการของโรงเรยนเพอลงนามคำสงโรงเรยนหรอบางโรงเรยนอาจใชคณะกรรมการทม อยเดมกได คณะทำงานโครงการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยนนควรประกอบดวย ตวแทนฝายบรหารของโรงเรยนครและนกเรยนในแตละละระบบงาน ดงน

1-102.indd 12 6/6/19 2:54:01 PM


ระบบ คณะทำงาน ผเขารวมกจกรรม

ระบบหลกท 1 : ระบบวางแผนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

สำหรบโรงเรยนขนาดใหญ - และขนาดกลาง • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ ฝายวชาการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา • ตวแทนครแนะแนว • ประธานสภานกเรยน สำหรบโรงเรยนขนาดเลก • ผอำนวยการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ประธานสภานกเรยน

ระบบหลกท 2 : ระบบดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

ขนตอนท 1 กจกรรมการสราง สำหรบโรงเรยนขนาดใหญ • ครทกคน แกนนำของสถานศกษาในการ และขนาดกลาง • นกเรยนระดบม.ตน ทกคน เสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ ฝายวชาการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา • ตวแทนครแนะแนว • ประธานสภานกเรยน สำหรบโรงเรยนขนาดเลก • ผอำนวยการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ประธานสภานกเรยน

1-102.indd 13 6/6/19 2:54:01 PM



ขนตอนท 2 กจกรรมการพฒนา สำหรบโรงเรยนขนาดใหญ • ครหวหนาสายชนระดบม.ตน กลไกภายในสถานศกษา และขนาดกลาง ทกคน ในการเสรมสรางวนยดาน • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ • ครประจำชน ม.ตนทกหอง ความซอสตยสจรต ฝายวชาการ • หวหนาหองระดบม.ตนทกคน • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา • ตวแทนครแนะแนว • ประธานสภานกเรยน สำหรบโรงเรยนขนาดเลก • ผอำนวยการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ประธานสภานกเรยน

ขนตอนท 3 การนเทศตดตาม การนเทศตดตามชวยเหลอภายใน • ครหวหนาสายชนระดบม.ตน ชวยเหลอเพอสรางชมชน สำหรบโรงเรยนขนาดใหญ ทกคน การเรยนรในการเสรมสรางวนย และขนาดกลาง • ครประจำชน ม.ตนทกหอง ดานความซอสตยสจรต • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ • หวหนาหองระดบม.ตนทกคน ฝายวชาการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา • ตวแทนครแนะแนว • ประธานสภานกเรยน สำหรบโรงเรยนขนาดเลก • ผอำนวยการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ประธานสภานกเรยน การนเทศตดตามชวยเหลอภายนอก • ผเชยวชาญจากสำนกงานเขต พนท (ศกษานเทศก) • ผเชยวชาญจากมหาวทยาลย • ครแกนนำจากโรงเรยนอน ทมประสบการณจดทำโครงการ มากอน

1-102.indd 14 6/6/19 2:54:01 PM



ขนตอนท 4 กจกรรม ฝายจดงานและดำเนนการ ผนำเสนอและแลกเปลยนเรยนร การแลกเปลยนรระหวาง สำหรบโรงเรยนขนาดใหญ • ครหวหนาสายชนระดบ สถานศกษาในการเสรมสรางวนย และขนาดกลาง ม.ตน ทกคน ดานความซอสตย • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ • ครประจำชน ม.ตนทกหอง ฝายวชาการ • หวหนาหองระดบม.ตนทกคน • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน ผรวมชมรวมฟง • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา • ครทกคน • ตวแทนครแนะแนว • นกเรยนระดบม.ตนทกคน • ประธานสภานกเรยน สำหรบโรงเรยนขนาดเลก • ผอำนวยการ • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ประธานสภานกเรยน ฝายประเมนผลงานทนำเสนอ • ผเชยวชาญจากสำนกงานเขต พนท (ศกษานเทศก) • ผเชยวชาญจากมหาวทยาลย (ถาม) • ครแกนนำจากโรงเรยนอน ทมประสบการณจดทำโครงการ มากอน (ถาม)

ระบบหลกท 3 : ระบบประเมนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

ฝายประเมนภายใน • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ สำหรบโรงเรยนขนาดใหญ ฝายวชาการ และขนาดกลาง • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ผอำนวยการ/รองผอำนวยการ • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา ฝายวชาการ • ตวแทนครแนะแนว • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน • ประธานสภานกเรยน • ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา • ตวแทนครแนะแนว • ประธานสภานกเรยน

1-102.indd 15 6/6/19 2:54:01 PM



สำหรบโรงเรยนขนาดเลก ---------------------------------------- • ผอำนวยการ • ครหวหนาสายชนระดบม.ตน • ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน ทกคน • ประธานสภานกเรยน • ครประจำชน ม.ตนทกหอง ฝายประเมนภายนอก • หวหนาหองระดบม.ตนทกคน • ผเชยวชาญจากสำนกงาน ----------------------------------------- เขตพนท (ศกษานเทศก) • ผเชยวชาญจากสำนกงานเขต • ผเชยวชาญจากมหาวทยาลย พนท (ศกษานเทศก) (ถาม) • ผเชยวชาญจากมหาวทยาลย (ถาม) • ครแกนนำจากโรงเรยนอนทม • ครแกนนำจากโรงเรยนอน ประสบการณจดทำโครงการ ทมประสบการณจดทำโครงการ มากอน (ถาม) มากอน (ถาม) ----------------------------------------- • ครระดบม.ตนทกคน • นกเรยนระดบม.ตนทกคน

ขนท 3 จดทำโครงการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยน เสนอตอคณะกรรมการบรหารโรงเรยน เพอขออนมตโครงการ การเขยนโครงการควรประกอบดวยหวขอหลก ดงตอไปน (1) ชอโครงการ (2) หลกการและเหตผล (3) วตถประสงคการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (4) เปาหมายการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (5) แผนดำเนนงานเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (6) ระยะเวลาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (7) งบประมาณในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (ควรเขยนอธบายเปนรายกจกรรม) (8) การประเมนผลการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (9) ผรบผดชอบโครงการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต (10) ผลทคาดวาจะไดรบจากการดำเนนโครงการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

1-102.indd 16 6/6/19 2:54:01 PM


ขนท 4 ดำเนนงานตามแผนงานในโครงการพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยน คณะทำงานทแตงตงขนจะดำเนนงานตามแผนงานในโครงการพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยน โดยเขาสขนตอนการดำเนนงานของระบบหลกท 2 ระบบ ตอไป

ผลผลตของการดำเนนงานระบบ 1. โรงเรยนไดคณะทำงานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ในโรงเรยนในทกๆ ระบบ 2. โรงเรยนไดโครงการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในโรงเรยน อยางเปนระบบ 3. โรงเรยนไดแผนงานดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ในโรงเรยนอยางเปนระบบ

ผลปอนกลบของการดำเนนการของระบบ 1. ประเมนไดจากผลการประเมนการปฏบตงานของคณะทำงานในแตละขนตอนทคณะทำงานระบบประเมนฯ จะรายผลมายงคณะทำงานระบบวางแผนฯ 2. ประเมนไดจากผลการประเมนการใหความรและความพงพอใจของผเขารวมกจกรรมตามขนตอนการพฒนากลไกภายในสถานศกษาทคณะทำงานระบบประเมนฯ จะรายผลมายง คณะทำงานระบบวางแผนฯ

1-102.indd 17 6/6/19 2:54:01 PM


2. แผนดำเนนงานพฒนากลไกภายในสถานศกษา ขนตอนท 1

กจกรรมการสรางแกนนำของสถานศกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต กจกรรมการสรางแกนนำ เปนการสรางความรความเขาใจในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนกระบวนการสรางความรความเขาใจใหกบครและนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตใหเปนไปในทศทางทเหมาะสมและมแนวปฏบตทชดเจน มรายละเอยด ดงน

ปจจยนำเขา

1. ผบรหารสถานศกษา โรงเรยนละ 1 คน 2. หวหนางานวชาการ โรงเรยนละ 1 คน 3. แกนนำครในการพฒนาวนยนกเรยน โรงเรยนละ 3 คน 4. แกนนำนกเรยน โรงเรยนละ 3 คน

ขนตอนดำเนนงาน:

1. ขนนำ: 1) ชแจงความเปนมา วตถประสงค และแนวทางการดำเนนงานเบองตนของกจกรรม 2) แจกเอกสารชดความร ดงน ชดความรท 1 สำหรบผบรหารสถานศกษา แจกใหกบผบรหารสถานศกษา ชดความรท 2 สำหรบครผสอน แจกใหกบครผสอน ชดความรท 3 สำหรบนกเรยน แจกใหกบนกเรยน 3) นำเสนอแนวคดโดยภาพรวมเกยวกบการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต

2. ขนเรยนร: • กจกรรมการเรยนรท 1 เรอง การพฒนาความซอสตยสจรตของนกเรยน 1) กจกรรมสรางบรรยากาศชมชนการเรยนรทางวชาชพคร โดยฝกการฟง ฝกการพดแสดงความคดเหน และฝกสรปประเดนดวย “กจกรรมผนำสบทศ” 2) ผเขารวมประชมแบงกลมแบบคละโรงเรยน กลมละประมาณ 5-8 คน โดยแยกตามประเภทผบรหารสถานศกษา คร และนกเรยน แลวตงวงประชมเพอรวมกนระดมสมอง เรอง ปญหาพฤตกรรมของนกเรยนดานความซอสตยสจรต (ตามบตรกจกรรมท 1.1) และใหแตละกลมสรปใหทประชมไดรบฟง 3) ผเขารวมประชมแบงกลมแบบคละโรงเรยน กลมละประมาณ 5-8 คน โดยแยกตามประเภทผบรหารสถานศกษา คร และนกเรยน แลวตงวงประชมเพอรวมกนระดมสมอง เรอง แนวทางการพฒนา ความซอสตยสจรต ดงน 3.1) สมาชกในกลมทกคนศกษารายละเอยดในเอกสารชดความรตามทแจกให

1-102.indd 18 6/6/19 2:54:01 PM


3.2) กจกรรมการคด (Think) ใหแตละคนเขยนแนวทางการเสรมสรางความซอสตยสจรตในสถานศกษาลงบนกระดาษโนตในหวขอ “จะพฒนาอยางไรใหนกเรยนมความซอสตยสจรตอยางยงยน” โดยใหเขยน 1 แนวคดตอกระดาษโนต 1 แผน แตละคนสามารถเขยนไดโดยอสระในเวลา 10 นาท 3.3) กจกรรมการวเคราะห (Pair) แตละคนเทยบคำตอบของตนเองกบสมาชกในกลมโดยนำคำตอบทใกลเคยงกนตดไวดวยกนบนกระดาน จากนนสมาชกทงกลมชวยกนจดหมวดหมแนวคดทสอดคลองกนทงหมดแบงเปนกจกรรมระดบโรงเรยนและกจกรรมระดบชนเรยน 3.4) กจกรรมการแบงปนความคด (Share) แตละกลมรวมกนสรปแนวทางการเสรมสรางความซอสตยสจรตในสถานศกษาของตนเอง แลวนำเสนอในทประชม 4) ทประชมรวมกนสะทอนคด (Reflection) ถงแนวทางทเปนไปไดในการพฒนาความซอสตยสจรตของนกเรยนในสถานศกษาอยางยงยน

• กจกรรมการเรยนรท 2 เรอง แนวปฏบตทดในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต 1) รบฟงการบรรยายสรปแนวปฏบตทดในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต ของสถานศกษาตนแบบ ไดแก 1. การจดทำกจกรรมคายสงเสรมความซอสตยสจรต 1.1 คายกจกรรมพฒนาผนำนกเรยน 1.2 สงตวแทนนกเรยนเขารวมเปนวทยากรคายสงเสรมความสจรตของโรงเรยนอน 2. การจดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการความซอสตยสจรต 2.1 การกำหนดกตกาในชนเรยนและการยำเตอนผเรยนเรองความซอสตยสจรต 2.2 การจดกจกรรมเสรมสรางความซอสตยสจรตในระหวางการเรยน 2.3 การเสรมแรงและชนชมยกยองบคคลทมความซอสตยสจรต 2.4 การใชเยาวชนผใหคำปรกษา (YC) เพอใหคำแนะนำปรกษาเพอนนกเรยน 3. การใชสภานกเรยนเสรมสรางความซอสตยสจรต 3.1 การจดกจกรรมสรางความสมพนธระหวางพกบนอง 3.2 จดเวรนกเรยนรบผดชอบตดตามพฤตกรรมเสยงของนกเรยน 3.3 การใชสภานกเรยนประกาศชนชมความดของเพอน 3.4 การระดมทนจากการจดงานบณกมขาวเปนงานประจำป 4. การใชชมชนเสรมสรางความซอสตยสจรต 4.1 การประชมสรางความรวมมอกบชมชนในการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน 4.2 การแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางโรงเรยนกบประชาคมหมบาน 4.3 กจกรรมการเรยนรและพฒนาอาชพสจรตรวมกบชมชน 2) ทประชมรวมกนสะทอนคด (Reflection) ถงแนวทางทเปนไปไดในการพฒนาความซอสตยสจรตของนกเรยนในสถานศกษาอยางยงยน

3. ขนระดมสมอง : ดำเนนการตามขนตอนตอไปน 1. แตละโรงเรยนรวมกนหารอถงแนวทางการเสรมสรางวนยและจดทำแผนปฏบตการพฒนาวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาของตนเอง ตามบตรกจกรรมท 1.2

1-102.indd 19 6/6/19 2:54:02 PM


2. ใหแตละกลมสงตวแทนนำเสนอแผนปฏบตการพฒนาวนยดานความซอสตยสจรตใน สถานศกษาของตนเอง โดยทประชมชวยใหขอเสนอแนะเพมเตมใหมแนวปฏบตทชดเจนยงขน 3. แตละโรงเรยนรวมกนกำหนดปฏทนการทำงานของขนตอนท 2 การสรางกลไกภายใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

4. ขนประเมน : ประเมนความพงพอใจในการจดกจกรรม

ผลผลตของการดำเนนงานระบบ

1. ครและนกเรยนในสถานศกษามความเขาใจทตรงกนเกยวกบแนวคดและกรอบการดำเนนงานเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 2. ครและนกเรยนทราบแนวปฏบตทดในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตของสถานศกษา 3. ครและนกเรยนมความรในแนวทางและขนตอนการดำเนนงานเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 4. แตละโรงเรยนไดแนวทางการดำเนนงานเบองตนทเปนกลไกการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา

ผลปอนกลบของการดำเนนการของระบบ

1. ประเมนไดจากการทำงานรวมกนของผบรหารโรงเรยนครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน จนทำใหมกลไกและกจกรรมในดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาทเปนรปธรรม

1-102.indd 20 6/6/19 2:54:02 PM


บตรกจกรรมท 1.1 การระดมสมอง เรอง ปญหาพฤตกรรมของนกเรยนดานความซอสตยสจรต

คำชแจง ใหทานรวมกนวเคราะหปญหาพฤตกรรมของนกเรยนดานความซอสตยสจรตทพบเหนในโรงเรยน แลวยกตวอยางพฤตกรรมทเปนปญหาดานความซอสตยสจรต ลงในตาราง ประเดนความซอสตยสจรต ยกตวอยางพฤตกรรมปญหาทพบ

การไมบดเบอนขอมลจาก ความเปนจรง การละอายและเกรงกลว ตอการกระทำผด การปฏบตตามคำมนสญญา ในทางทถกตอง การไมเบยดเบยนใหเกด ความเดอดรอน การไมแสวงหาประโยชน ในทางทเสอมเสย

1-102.indd 21 6/6/19 2:54:02 PM


บตรกจกรรมท 1.2 การระดมสมอง เรอง แผนปฏบตการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา

โรงเรยน................................................................................................................................................................ คำชแจง ใหทานรวมกนกำหนดแผนพฒนาความซอสตยสจรตในสถานศกษา ตามประเดนตอไปน กลไกการพฒนา กจกรรมเสรมสรางวนย ชวงเวลา ผรบผดชอบ งบประมาณ ดานความซอสตยสจรต (ถาม)

กจกรรมของ บคลากรระดบ โรงเรยน กจกรรมของ บคลากรระดบ หองเรยน กจกรรมนกเรยน ระดบโรงเรยน กจกรรมนกเรยน ระดบหองเรยน

1-102.indd 22 6/6/19 2:54:02 PM



กจกรรมการพฒนากลไกภายในสถานศกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต เปนกจกรรมการดำเนนงานเพอสรางกลไกภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต โดยการทำงานรวมกนของผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชนจนทำใหเกดกลไกและกจกรรมในดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาทเปนรปธรรม

ปจจยนำเขา

ของการนำเสนอและแลกเปลยนเรยนรรวมกนเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 3 ปจจย ไดแก 1) คณะทำงานจด workshop เพอใหผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยน ผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน มารวมกนวางระบบกลไกและกจกรรมในดำเนนการเสรมสราง วนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาทเปนรปธรรม 2) ผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ (สภานกเรยน) ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยน ตวแทนผแทนผปกครอง และผนำจากชมชน 3) งบประมาณโครงการ งบประมาณทจะนำมาใชในระบบน จงควรมาจากการจดสรรเงนงบประมาณ ประจำปของโรงเรยน เงนบำรงของโรงเรยนทไดจากคาเทอมเงนบรจาคจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน หรอเงนจากโครงการทไดมาจากหนวยงานสวนกลางอนๆ เปนตน ทงนการพจารณาเลอกใชงบประมาณจากแหลงทนใดใหขนอยกบบรบทของโรงเรยนนนๆ

ขนตอนการดำเนนงาน

ของการสรางกลไกภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

1. ขนนำ : กจกรรม 1 : การชแจงกรอบแนวคดและกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต กจกรรม 2 : การรองเพลงความซอสตยพรอมทำทาประกอบ และอภปรายเกยวกบความซอสตยสจรต

2. ขนดำเนนการ : กจกรรม 3 : การฝกฝนดวยกจกรรมจตตปญญาศกษา (เอกสารแนบหมายเลข 2.1) 3.1 ฝกการกำกบตนเอง สรางความตระหนกรภายในตนเอง โดย “การทำ body scan” 3.2 สรางกำลงใจและการเหนคณคาในตนเอง โดย “กจกรรมนวทง 5”

1-102.indd 23 6/6/19 2:54:02 PM


กจกรรม 4 : กจกรรมสรางความเขาใจเกยวกบความซอสตยสจรต 1) นกเรยนแบงเปนกลมละ 10 คน เพอตอบคำถามชงรางวลจาก “แผนปายพฤตกรรม” 2) แตละกลมแขงขนตอบคำถามใหถกตองวา พฤตกรรมนนเปนความซอสตยสจรตอยางไร กตกาคอ กลมทยนกอนจะไดตอบคำถาม หลงจากนกเรยนอานแผนปายพฤตกรรมทกำหนดให 3) เมอตอบครบทกแผนปายแลวจงรวมกนสรปพฤตกรรมความซอสตยสจรต กจกรรม 5 : กจกรรมคนหาปญหาวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 1) นกเรยนแบงเปนกลมละ 10 คน โดยใหมครประจำกลม 1 คน 2) นกเรยนแตละกลมใหชวยกนเขยนปญหาพฤตกรรมขาดความซอสตยสจรตทพบเหนในสถานศกษาบนกระดาษชารต 3) แตละกลมชวยกนเลอกปญหาทสำคญทสดมากลมละ 10 ปญหา ทำวงกลมปญหานนไว แลวนำเสนอใหเพอนในหองรบทราบ กจกรรม 6 : กจกรรมกำหนดแนวทางการแกไขปญหาดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 1) นกเรยนแบงเปนกลมละ 10 คน โดยใหมครประจำกลม 1 คน 2) นกเรยนสงตวแทนจบฉลากเลอกปญหาทไดจากกจกรรมคนหาปญหาวนยในสถานศกษา 3) นกเรยนแตละกลมชวยกนคดหาแนวทางการแกไขปญหา โดยเขยนแนวทางการแกไขปญหาเปนผงมโนทศนบนกระดาษชารต 4) นกเรยนสงตวแทนนำเสนอใหเพอนในหองรบทราบ 5) รวมกนวพากษและลงมตทจะนำแนวทางการแกไขปญหานนไปปฏบต

3. ขนสรป : กจกรรม 7 : กจกรรมถอดบทเรยนและวางแผนพฒนาความซอสตยสจรต 1) รวมกนอภปรายแนวทางการสรางความซอสตยสรจตในสถานศกษาตามประเดน 1.1) กลไกการดำเนนการระดบโรงเรยน 1.2) กลไกการดำเนนการระดบชนเรยน 1.3) กลไกการดำเนนการของสภานกเรยน 1.4) กลไกการใหคำปรกษาของครและเพอน 2) นกเรยนเขยนบนทกการสะทอนคดจากการเรยนรดานความซอสตยสจรต สงใหครพรอมกบรบ “เอกสารชดความรท 4 สำหรบผปกครองนกเรยน” เพอนำกลบไปใหผปกครองศกษาและสนทนาสรางขอตกลงรวมกนทบานในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต 3) ประชมครเพอกำหนดกลไกและวางแผนโครงการเสรมสรางวนยในสถานศกษา โดยคร นำบนทกการสะทอนคดจากการเรยนรดานความซอสตยสจรตของนกเรยนมาเปนขอมลในการวเคราะหสภาพความตองการของผเรยน

4. ขนประเมน : นกเรยนตอบประเมนความพงพอใจในการจดกจกรรม

1-102.indd 24 6/6/19 2:54:02 PM



1. ผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน มความเขาใจทตรงกนเกยวกบแนวคดและกรอบการดำเนนงานเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 2. ผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน มความรความเขาใจเกยวกบปจจยทสงผลตอวนยดานความซอสตยสจรตและแนวปฏบตทดในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตของสถานศกษา 3. ผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชนรวมกนระดมสมองเพอใหไดกลไกและกจกรรมในดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา


1. ประเมนไดจากการทำงานรวมกนของผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน จนทำใหมกลไกและกจกรรมในดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาทเปนรปธรรม

1-102.indd 25 6/6/19 2:54:02 PM


การฝกวนยภายในตนดวยกจกรรมจตตปญญาศกษา

เพลง ความซอสตย ความซอสตย เปนสมบตของผด หากวาใครไมม ชาตนเอาดไมได

มความรทวมหว เอาตวไมรอดถมไป คดโกงแลวใคร จะรบไวใหรวมงานเอย

จะรบไวใหรวมงานเอย

1. การทำ Body Scan (ฝกการกำกบตนเอง สรางความตระหนกรภายในตนเอง) 1. หายใจเขาลกๆ คอยๆ ผอนลมหายใจออกชาๆ (3 - 5 รอบ) 2. หายใจเขาลกๆ แลวตามสงเกตลมหายใจเขาไปดวย สงเกต ตามลมหายใจ เขาไปวา ผานจมก ผานคอ ผานไปททอง คอยๆ ผอนลมหายใจออก ตามสงเกตลมหายใจออกวา ผานทอง ขนมาทจมก สงเกตความรสกทลมผานกระทบ (2 - 3 รอบ) 3. ขนตอมา เปลยนบทบาทมาเปน ผร ผด ผสงเกต ลมหายใจ โดยไมเขาควบคม แทรกแซงลมหายใจ ปลอยใหลมหายใจเปนไปเองโดยธรรมชาต หายใจแรงกแรงไป หายใจเรวกเรวไป หายใจเบากเบาไป หายใจชากชาไป ไมเขาไปควบคมแทรกแซง ทำหนาทเพยงเปน ผสงเกต ผร ผด แครบรสมผส ทำไปเรอยๆ สก 2 - 3 นาท 4. ทกๆ ลมหายใจเขา ใหกลาวในใจวา “พทธ” ทกครงทหายใจออกใหกลาวในใจวา “โธ” (3 - 5 รอบ) 5. ตอไปจะเปนการ Scan body การ Scan body จะเปนการผอนพกตระหนกรรางกายไปทละสวน ตงแตเทาจนถงศรษะ ใหทกคนนกถงความรกความเมตตาแบบพอแมลก ตอไปเราจะสงเกตความรสกทางกายไปทละสวน สงความรกความเมตตาใหรางกายของเราไปทละสวน ผอนคลายรางกายของเราไปทละสวน 6. ใหทกคนสงเกตความรสกทเกดขนท “เทา” ของเรา เทาของเราชวยงานเรามาตลอดชวตตงแตเราเดนได เราเดนมาทหองนกอาศยเทาของเรา

1-102.indd 26 6/6/19 2:54:02 PM


บางครงเทาเราไปเหยยบหนาม ไปเหยยบขหมา เทาเรากไมเคยบน ใหทกคนสงความรก ความเมตตา ไปขอบคณเทาของเรา คอยๆ ผอนคลาย เทาของเรา ใหเบาสบาย สบาย 7. ใหทกคนสงเกตความรสกทเกดขนบรเวณหวเขาของเรา เขาของเราชวยงานเรามาตลอดชวต ใหสงความรกความเมตตาแผไปขอบคณเขาของเรา ผอนคลายเขาของเราใหเบาสบาย สบาย 8. สงเกตความรสกทเกดทเอวของเรา เอวชวยเรา กมๆ เงยๆ มาตลอดชวต สงความรก ความเมตตา แผไปขอบคณเอวของเราทชวยงานเรามาตลอดชวต ผอนคลายเอวของเราเบาสบาย สบาย 9. สงเกตความรสกทเกดขนท ......... ........ ชวยงานเรามาตลอดชวต สงความรกความเมตตาไปขอบคณ ......... ของเรา ผอนคลาย .......... ของเราใหเบาสบาย สบาย (หวใจ, ปอด, กระเพาะอาหาร, ตบ, ไต, ศรษะ, ระหวางคว, ทวทงรางกาย) ทกครงทหายใจเขา กลาวในใจวา “พทธ” ทกครงทหายใจออก กลาวในใจวา “โธ” ไปเรอยๆ สก 3 - 5 นาท ถาหลบครจะปลกเอง (งดใชเสยงประมาณ 3 - 5 นาท) หายใจเขาลกๆ คอยๆ ผอนลมหายใจออกสก 2 - 3 ครง แลวลมตา ขนครบ 2. กจกรรมนวทง 5 (สรางกำลงใจโดยการคนหาความดภายในตนเอง) 1. ใหนกเรยนคดไตรตรองวาบคลกลกษณะนสยใจคอของนกเรยนเหมอนนวใด เลอกเพยง 1 ใน 5 นว 2. ใหคนทเลอกนวเหมอนกนมารวมเปนกลมเดยวกน 3. คนทชอบนวเดยวกนนงเปนกลมละ 4 คน แลวเลาวาประโยชนของนวนนคออะไร เหมอนกบ ตวตนของนกเรยนอยางไร (ใหเปลยนกนเลาทละคนโดยกำหนดใหปากกา 1 ดาม เปนไมวเศษ คนทถอปากกาเทานนทมสทธเลา) 4. เปลยนกนเลาจนครบทกคน แลวรวมกนสรปวาทชอบนวนนมประโยชนตอโลกอยางไร 5. สมนกเรยนเลาใหเพอนฟงวา “เขาเหมอนนวอะไร เพราะเขามดอยางไร”

1-102.indd 27 6/6/19 2:54:02 PM


แบบบนทกการสะทอนคดจากการเรยนรดานความซอสตยสจรต

“ความซอสตยสจรต” หมายถง การกระทำหรอการแสดงพฤตกรรมทเปนจรง ทงกาย วาจา และใจ ทงตอตนเองและตอผอน อยางถกตองและดงาม ประกอบดวย การไมบดเบอนขอมลจากความเปนจรง การละอายและเกรงกลวตอการกระทำผด การปฏบตตามคำมนสญญาในทางทถกตอง การไมเบยดเบยน ใหเกดความเดอดรอน และการไมแสวงหาประโยชนในทางทเสอมเสย”

• กจกรรมทไดปฏบตในวนนมอะไรบาง • ขอคดทไดจากการทำกจกรรม

• สงททานจะพฒนาตนเองตอไป ลงชอ..................................................................... (....................................................................)

1-102.indd 28 6/6/19 2:54:02 PM



การนเทศตดตามชวยเหลอเพอสรางชมชนการเรยนรในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรต

ปจจยนำเขา 1. ทมโคชจากนกวชาการพเลยงผมประสบการณดานการพฒนาวนย 2. ผบรหารโรงเรยนหรอตวแทนฝายบรหารของโรงเรยน 3. ครและนกเรยนผรบผดชอบโครงการระดบโรงเรยน 4. ครและนกเรยนแกนนำจากหองเรยน 5. ตวแทนผปกครองและผนำชมชน

ขนตอนการดำเนนงาน

แนวทางการนเทศตดตามชวยเหลอการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตดวยระบบ พเลยงภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในครงน ดำเนนการตามแนวคดการนเทศตดตามผล การเสรมสรางวนยนกเรยน โดยเนนกระบวนการสรางโรงเรยนใหเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพคร (Professional learning community) หรอ PLC เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในทมทำงานและสรางเครอขายการพฒนาวนยนกเรยนดานความซอสตย รวมทงพฒนาครใหเรยนรการนำแนวคดวธการใหมมาใชจดการเรยนการสอนของรายวชาหรอพฒนากจกรรมโครงการตางๆ ทจะทำใหยกระดบวนยดานความซอสตยสจรตใหมความตอเนองและยงยน การนเทศตดตามชวยเหลอดำเนนการตามขนตอน ดงน

1. ขนเตรยมการดำเนนการ ดงน 1.1 ประชมชแจงใหความรคณะครและรวมอภปรายถงวตถประสงคและคณคาของการจดตงศนยพฒนาวนยนกเรยนดานความซอสตยโดยอาศยแนวคดของการสรางโรงเรยนใหเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพคร (Professional learning community) หรอ PLC ทเนนการเรยนรเพอพฒนาวชาชพครโดยเนนการเรยนรของนกเรยนเปนหวใจสำคญ มงเนนการพฒนาการเรยนรของบคคลและองคกรมองคประกอบสำคญ 6 องคประกอบ ประกอบดวยวสยทศนรวมทมรวมแรงรวมใจภาวะผนำรวมการเรยนรและการพฒนาวชาชพชมชนกลยาณมตรและโครงสรางสนบสนนชมชน 1.2 แตงตงคณะกรรมการดำเนนงานวเคราะหขอมล กำหนดแนวทางการดำเนนงาน วางแผนดำเนนงาน 1.3 กำหนดเกณฑการประเมนผลตามเปาหมายของโครงการ ดงน 1.3.1 ครไดรบการพฒนาวชาชพคร 3 ดาน ไดแก ดานการปฏบตตน ดานความร และทกษะและดานการปฏบตงาน 1.3.2 นกเรยนไดรบการสงเสรมพฒนาวนยดานความซอสตย ดานวชาความรและทกษะชวตใหสมบรณพรอมอยในโลกแหงอนาคตและใชความสามารถอยางเตมศกยภาพมความสามารถครบทกมตโดยพจารณาตามเกณฑ ดงน 1) รอยละของเวลาเรยนทเปนการเรยนโดยการลงมอกระทำ (Active Learning)

1-102.indd 29 6/6/19 2:54:02 PM


2) รอยละของนกเรยนทมปญหาวนยดานความซอสตยและตองการไดรบการดแลทนท 3) รอยละทเพมของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน 4) ผลการเขารวมกจกรรมแขงขนดานความซอสตยจากหนวยงานตางๆ 5) ผลการพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน

2. ขนดำเนนงานดำเนนการ ดงน 2.1 กจกรรมเยยมชนเรยน (Walk in) และกจกรรมระบบนเทศภายในตามแนวคดของการสรางโรงเรยนใหเปนชมชนการเรยนรทางวชาชพคร (Professional learning community) หรอ PLC ทเนน การเรยนรเพอพฒนาวชาชพครโดยเนนการเรยนรของนกเรยนเปนหวใจสำคญ มงเนนการพฒนาการเรยนรของบคคลใหเกดการรวมตวรวมใจรวมพลงรวมมอกนของครผบรหารและนกการศกษาในโรงเรยนบนพนฐานวฒนธรรมความสมพนธแบบกลยาณมตรในพนททำงานจรงรวมกนอยางมวสยทศนคณคาเปาหมายและภารกจรวมกนแบบทมเรยนร โดยครเปนผนำรวมเพอรวมเรยนรและพฒนาวชาชพตนเองใหเกดผลทคณภาพการจดการเรยนรทมหวใจสำคญ คอ การใสใจดแลและรบผดชอบความสำเรจของผเรยนรวมกนมขนตอน การดำเนนงาน ดงน 1) ดำเนนการประชมคณะกรรมการดำเนนงาน ไดแก ฝายบรหารหวหนากลมสาระการเรยนร และหวหนางานกจรรมพฒนาผเรยนเพอจดตงคณะกรรมการเยยมชนเรยน จดทำปฏทนกำหนดการเยยม ชนเรยนและวางแผนการดำเนนงานโดยคณะกรรมการทมหนาทเยยมชนเรยน ไดแก ฝายบรหารหวหนา กลมสาระการเรยนรและหวหนางานกจรรมพฒนาผเรยนมอบหมายใหหวหนากลมสาระการเรยนรแจงปฏทนกำหนดการเยยมชนเรยนและชแจงรายละเอยดและแนวปฏบตเกยวกบกจกรรมเยยมชนเรยนแกครใน กลมสาระการเรยนรของตนเองทราบและดำเนนการเยยมชนเรยน 2) กจกรรมเยยมชนเรยนครงท 1 มวตถประสงคเพอสำรวจสภาพปญหาการจดการเรยน การสอนของครผสอนและปญหาวนยนกเรยนดานความซอสตย โดยมการดำเนนงาน ดงน ขนเตรยมการกอนเยยมชนเรยน จดทำปฏทนการเยยมชนเรยนโดยใชเวลาในการเยยม ชนเรยน ครแตละคนประมาณ 5 – 10 นาทใชเวลาในการเยยมชนเรยนครทงโรงเรยนรวม 1 สปดาหและสรางเครองมอเพอใชในการเยยมชนเรยนครงท 1 ขนสรปงานหลงเยยมชนเรยน หลงจากการเยยมชนเรยนครงท 1 มการประชมเพอสรปผลสภาพปญหาการจดการเรยนการสอนของคร คดกรองปญหาสำคญทควรไดรบการแกไขเรงดวนและประเดน ปญหาในการพฒนาครวางแผนการเยยมชนเรยนครงท 2 ซงมวตถประสงคเพอแกไขปญหาจากการสำรวจสภาพปญหาการจดการเรยนการสอนของครในการเยยมชนเรยนครงท 1 โดยกำหนดเปนประเดนการสงเกตในการเยยมชนเรยนครงท 2 ตลอดจนวางแนวทางในการใหขอเสนอแนะทเปนไปในทศทางเดยวกน (เชนรปแบบ การเสนอแนะขอบเขตชวงเวลาเปนตนเพอไมใหเปนการบนทอนกำลงใจในการทำงานและเปนรปแบบทเหมาะสม กบคนหมมากทสามารถยอมรบได) สรางเครองมอเพอใชในการเยยมชนเรยนครงท 2 และประชมชแจงคร ทกทานวาจะมการเยยมชนเรยน โดยแจงประเดนสำคญทเปนจดเนนในการเยยมชนเรยนครงตอไป

1-102.indd 30 6/6/19 2:54:02 PM


3) กจกรรมเยยมชนเรยนครงท 2 มวตถประสงคเพอแกไขปญหาจากการสำรวจสภาพปญหาจากการเยยมชนเรยนครงท 1 ขนเตรยมการกอนเยยมชนเรยน จดทำปฏทนการเยยมชนเรยนโดยใชเวลาในการเยยม ชนเรยนครแตละคนประมาณ 10 –15 นาท ใชเวลาในการเยยมชนเรยนครทงโรงเรยน 2 สปดาห (โดยอาจ เนนการใชเวลาทมากกวากบครกลมทตองการการพฒนา) และจดเตรยมเอกสารเครองมอเพอเยยมชนเรยน ครงท 2 ขนสรปงานหลงเยยมชนเรยน หลงจากการเยยมชนเรยนครงท 2 ประชมเพอสรปผลสภาพปญหาการจดการเรยนการสอนของครผสอนและรวมเสนอแนวทางแกไขและวางแผนการดำเนนงานตอไป และประชมชแจงหรอแจงผลการเยยมชนเรยนแกคร แจงประเดนทครมการพฒนาไดดขนประเดนทยงสามารถพฒนาเพมขนไดอกตลอดจนเสนอแนะแนวทางในการพฒนา 2.2 กจกรรมการนเทศภายในแบบ PLC ดำเนนการ ดงน 1) ประชมคณะกรรมการดำเนนงาน ไดแก ฝายบรหารหวหนากลมสาระการเรยนรและหวหนางานกจรรมพฒนาผเรยนเพอจดทำปฏทนกำหนดการเขานเทศการจดการเรยนการสอนและวางแผนการดำเนนงานโดยเปนการประชมพรอมกบการประชมกจกรรมเยยมชนเรยน 2) มอบหมายใหหวหนากลมสาระการเรยนรแจงปฏทนกำหนดการเขานเทศการจดการเรยนการสอนและชแจงรายละเอยดและแนวปฏบตเกยวกบการเขานเทศการจดการเรยนการสอนแกครในกลมสาระการเรยนรของตนเองทราบ 3) ในแตละกลมสาระการเรยนรดำเนนการจบคเพอเขานเทศการจดการเรยนการสอนของเพอนครในกลมสาระการเรยนรของตนเองและแจงกำหนดปฏทนการเขานเทศการจดการเรยนการสอนของครแตละคใหหวหนากลมสาระการเรยนรไดทราบ เพอจดทำปฏทนรวมและแจงฝายบรหารตอไปโดยครทจบคนเทศกนนนจะตองผลดกนเปนทงผนเทศและผรบการนเทศ 4) ในแตละกลมสาระการเรยนรเขานเทศการจดการเรยนการสอนของเพอนครในกลมสาระการเรยนรของตนเองตามวนและเวลาทกำหนดไวในปฏทนรวม โดยใชแบบนเทศการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทเนนผเรยนเปนสำคญและเมอดำเนนการนเทศเรยบรอยแลวใหสงแบบนเทศการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทเนนผเรยนเปนสำคญนนแกหวหนากลมสาระการเรยนรของตนเอง 5) หวหนากลมสาระการเรยนรแตละกลมสาระการเรยนรรวบรวมแบบนเทศการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำคญทดำเนนเขานเทศแลวและจดทำรายงานสรปผลการนเทศการจด การเรยนการสอนของแตละกลมสาระการเรยนรและนำสงฝายบรหารเพอรวบรวมเปนผลสรปในภาพรวมของโรงเรยน 6) ฝายบรหารแจงผลในภาพรวมของโรงเรยนใหครไดทราบเพอการพฒนาหลงจากการเขานเทศทง 2 ครง 7) ประชมเพอสรปผลการดำเนนงาน ขอด ขอดอย ในการดำเนนงานและหาแนวทาง การพฒนาหรอแนวทางปฏบตเพอการพฒนาตอไป 8) สรปผลการดำเนนงานและจดทำรายงานผลการดำเนนงาน 2.3 แตงตงคณะกรรมการนเทศตดตามและประเมนผลการพฒนาครดานการปฏบตตน ความรและทกษะและดานการปฏบตงาน ประกอบดวย ผอำนวยการโรงเรยน รองผอำนวยการฝายวชาการ หวหนางาน

1-102.indd 31 6/6/19 2:54:02 PM


วดและประเมนผล หวหนากลมสาระการเรยนรของครผสอน อาจารยชำนาญการพเศษ 4 ทานและนกวชาการพเลยงจากมหาวทยาลย 1 ทาน

3. ขนตรวจสอบและประเมนผลการประเมนผล การดำเนนงานทง 2 กจกรรมจากเกณฑทกำหนดรวมกน โดยมรายละเอยดการดำเนนงาน ดงน 3.1 การพฒนาครผานกระบวนการนเทศประเมนผลจากการพฒนาวชาชพคร 3 ดาน ไดแก ดานการปฏบตตน ดานความรและทกษะ และดานการปฏบตงาน โดยคณะกรรมการนเทศตดตามและประเมนผล 3.2 นกเรยนไดรบการสงเสรมพฒนาดานวชาความรและทกษะชวตใหสมบรณพรอมอยในโลกแหงอนาคตและใชความสามารถอยางเตมศกยภาพมความสามารถครบทกมตโดยพจารณาตามเกณฑ ดงน 3.2.1 รอยละของเวลาเรยนทเปนการเรยนโดยการลงมอกระทำ (Active Learning) 3.2.2 รอยละของนกเรยนทมปญหาดานการเรยนและปญหาสวนตวและตองการไดรบ การดแลทนท 3.2.3 รอยละทเพมของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน 3.2.4 ผลการเขารวมกจกรรมแขงขนจากหนวยงานตางๆ 3.2.5 ผลการพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน

4. ขนปรบปรงและพฒนา โดยนำผลการประเมนมาวเคราะหและพฒนาการดำเนนงานครงตอไป สรปผลการประเมนและขอเสนอแนะ สรปผลการดำเนนงานทง 2 กจกรรมตามเกณฑทกำหนด มดงน 1. ครไดรบการพฒนาวชาชพคร 3 ดาน ไดแก ดานการปฏบตตน ดานความรและทกษะ และดานการปฏบตงาน 2. นกเรยนไดรบการสงเสรมพฒนาดานวชาความรและทกษะชวตใหสมบรณพรอมอยในโลกแหงอนาคตและใชความสามารถอยางเตมศกยภาพมความสามารถครบทกมต


1. โรงเรยนไดรบการนเทศตดตามจากนกวชาการพเลยงเพอชวยเหลอใหสามารถดำเนนการเสรมสราง วนยนกเรยนไดอยางมประสทธภาพและเปนไปตามแผนปฏบตงาน 2. โรงเรยนสามารถประยกตใชระบบนเทศภายในดวยระบบพเลยงเพอพฒนาการดำเนนงานเสรมสราง วนยนกเรยนได


1. ประเมนไดจากการทำงานรวมกนของผบรหารโรงเรยน ครและนกเรยนแกนนำ ครและนกเรยนผรบผดชอบระดบโรงเรยนและตวแทนจากชมชน จนทำใหมกลไกและกจกรรมในดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาทเปนรปธรรม

1-102.indd 32 6/6/19 2:54:03 PM



กจกรรมการแลกเปลยนรระหวางสถานศกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตย เปนกจกรรมในการสรางพนทใหครแกนนำและนกเรยนทผานกระบวนการและกลไกเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตไดนำเสนอแนวปฏบตทดนำขอคนพบและประสบการณในการดำเนนกจกรรมมาแลกเปลยนซงกนและกน มาสรปบทเรยนทไดการดำเนนกจกรรมรวมกน แลวใหคณะกรรมการพจารณาคดเลอก หองเรยน/โรงเรยนตนแบบทจะเปนตวแทนไปรวมนำเสนอผลงานโครงการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในระดบเขตพนทการศกษาและระดบประเทศตอไป อนจะเปนการเสรมแรงและสราง แรงจงใจใหโรงเรยนแตละแหงไดพฒนาองคความรใหมๆ เกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตตอไป

ปจจยนำเขาของการแลกเปลยนเรยนรรวมกนเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 4 ปจจย ไดแก 1) คณะทำงานฝายจดงานและดำเนนการเวทนำเสนอและแลกเปลยนเรยนร สำหรบโรงเรยนขนาดใหญและขนาดกลางควรประกอบดวยผอำนวยการ/รองผอำนวยการ ฝายวชาการ ตวแทนครฝายพฒนานกเรยน ตวแทนครกลมสาระสงคมศกษา ตวแทนครแนะแนว และประธานสภานกเรยน สำหรบโรงเรยนขนาดเลกควรประกอบดวย ผอำนวยการ ตวแทนครฝายพฒนานกเรยนและประธานสภานกเรยน 2) ครแกนนำและนกเรยนทผานกระบวนการและกลไกเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ไดแก ครแกนนำโครงการฯ และตวแทนนกเรยนทผานการเขารวมกจกรรมฯ ของโรงเรยน 3) คณะกรรมการฝายประเมนผลงานทนำเสนอ ไดแก ผ เชยวชาญจากสำนกงานเขตพนท (ศกษานเทศก) ผเชยวชาญจากมหาวทยาลย (ถาม) หรอครแกนนำจากโรงเรยนอนทมประสบการณจดทำโครงการ มากอน (ถาม) เปนตน 4) งบประมาณโครงการงบประมาณทจะนำมาใชในระบบน จงควรมาจากการจดสรรเงนงบประมาณประจำปของโรงเรยน เงนบำรงของโรงเรยนทไดจากคาเทอม เงนบรจาคจากหนวยงานภาครฐหรอเอกชน หรอ เงนจากโครงการทไดมาจากหนวยงานสวนกลางอนๆ เปนตน ทงนการพจารณาเลอกใชงบประมาณจากแหลงทนใดใหขนอยกบบรบทของโรงเรยนนนๆ

ขนตอนการดำเนนงานของระบบแลกเปลยนเรยนรรวมกนเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1. ขนเตรยมการจดเวทนำเสนอและแลกเปลยนเรยนร คณะทำงานฝายจดงานและดำเนนการเวทนำเสนอและแลกเปลยนเรยนรประชมเพอกำหนดหนาทในการกำหนดวนเวลาทจะจดงาน จดเตรยมสถานท จดเตรยมงานประชาสมพนธ ประสานงานและแจงผมสวนเกยวของฝายตางๆ ตงเกณฑการประเมนผลงานรวมกบ คณะทำงานประเมน เตรยมรางวล ดำเนนรายการนำเสนอและแลกเปลยนแนวปฏบตทดในวนงานพรอมสรปขอคนพบ ประสบการณ และบทเรยนเกยวกบกจกรรมเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตของโรงเรยนใหออกมาในรปแบบสอประเภทตางๆ เพอเผยแพรและนำไปใชปรบปรงงานในปตอไป

1-102.indd 33 6/6/19 2:54:03 PM


2. ขนนำเสนอ กรณจดงานเฉพาะภายในโรงเรยน ชวงท 1 ผดำเนนรายการใหครหวหนาโครงการเลาความเปนมาของโครงการทจดทำขนในโรงเรยน ชวงท 2 ผดำเนนรายการใหครหวหนาสายชนแตละชน ครประจำชนและนกเรยนทเขารวมโครงการทเปนตวแทนสายชน สายชนละ 3 หอง ไดเลาถงขนตอนการจดกจกรรมนในชนเรยน ผลทไดจาก การทำกจกรรมพรอมกบนำเสนอแนวปฏบตทดทเปนจดเดนจดสำคญททำใหการดำเนนกจกรรมโครงการ เสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในหองเรยนประสบความสำเรจ ชวงท 3 ผดำเนนรายการใหคณะกรรมการฝายประเมนผลงานทนำเสนอไดซกถามและใหคะแนนผลการดำเนนงาน กรณจดงานโดยเชญโรงเรยนในเครอขายหรอโรงเรยนอนมารวมงานดวย ชวงท 1 ผดำเนนรายการใหผบรหารโรงเรยน/ครหวหนาโครงการ/ครแกนนำโรงเรยนแตละโรงเรยนเลาความเปนมาของโครงการทจดทำขนในโรงเรยน ชวงท 2 ผดำเนนรายการใหครแกนนำและนกเรยนจากโรงเรยนทเขารวมโครงการทมาจากแตละโรงเรยนไดเลาถงขนตอนการจดกจกรรมนในโรงเรยนผลทไดจากการทำกจกรรม พรอมกบนำเสนอแนวปฏบตทดทเปนจดเดนจดสำคญททำใหการดำเนนกจกรรมโครงการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในโรงเรยนประสบความสำเรจ ชวงท 3 ผดำเนนรายการใหคณะกรรมการฝายประเมนผลงานทนำเสนอไดซกถามและใหคะแนนผลการดำเนนงาน

3. ขนแลกเปลยนเรยนร แบงวงแชรเปน 2 เวท ไดแก เวทครรครแชรและเวทนกเรยนรนกเรยนแชร เพอใหแชรประสบการณ ตามประเดนการทำงานของแตละบทบาท กรณจดงานเฉพาะภายในโรงเรยน ชวงท 1 ผดำเนนรายการใหหวหนาสายชนแตละชน ครประจำชนทกหองไดขนเวทมาแลกเปลยนปญหาและประสบการณในการทำโครงการและหาแนวทางแกไขหรอพฒนาใหดขนรวมกน ชวงท 2 ผดำเนนรายการใหตวแทนนกเรยนแตละหองไดขนเวทมาแลกเปลยนปญหาและประสบการณในการทำโครงการและหาแนวทางแกไขหรอพฒนาใหดขนรวมกนทละสายชน กรณจดงานโดยเชญโรงเรยนในเครอขายหรอโรงเรยนอนมารวมงานดวย ชวงท 1 ผดำเนนรายการใหครหวหนาโครงการ หรอครแกนนำของโรงเรยนแตละโรงเรยนไดขนเวทมาแลกเปลยนปญหาและประสบการณในการทำโครงการและหาแนวทางแกไขหรอพฒนาใหดขนรวมกน ชวงท 2 ผดำเนนรายการใหตวแทนนกเรยนแตละโรงเรยนไดขนเวทมาแลกเปลยนปญหาและประสบการณในการทำโครงการและหาแนวทางแกไขหรอพฒนาใหดขนรวมกนทละสายชน

4. ขนสรปบทเรยนจากการเรยนรรวมกน กรณจดงานเฉพาะภายในโรงเรยน ผดำเนนรายการใหแตละสายชน สงครประจำชน 3 คน นกเรยน 3 คน จากหอง 3 หองทเปนตวแทนของสายชน มาสรปบทเรยนรวมกน ทงปจจยความสำเรจและความลมเหลวของการดำเนนโครงการ

1-102.indd 34 6/6/19 2:54:03 PM


ขอคนพบ ประสบการณ เพอจะไดเปนแนวทางใหหองอนหรอสายชนอนในโรงเรยนไดนำขอมลไปปรบปรง การดำเนนการในปตอไป จากนนคณะทำงานฝายจดงานและดำเนนการนำขอมลทสรปไดไปเรยบเรยงและจดทำใหอยในรปแบบสอประเภทตางๆ เพอเผยแพรและนำไปใชปรบปรงงานในปตอไป กรณจดงานโดยเชญโรงเรยนในเครอขายหรอโรงเรยนอนมารวมงานดวย ผดำเนนรายการใหแตละโรงเรยนสงตวแทน ครแกนนำ 1 คน นกเรยน 1 คน ของแตละสายชน มาสรปบทเรยนรวมกน ทงปจจยความสำเรจและความลมเหลวของการดำเนนโครงการ ขอคนพบ ประสบการณ เพอจะไดเปนแนวทางใหโรงเรยนอนหรอโรงเรยนของตนเองไดนำขอมลไปปรบปรงการดำเนนการในปตอไป จากนนคณะทำงานฝายจดงานและดำเนนการนำขอมลทสรปไดไปเรยบเรยงและจดทำใหอยในรปแบบ สอประเภทตางๆ เพอเผยแพรและนำไปใชปรบปรงงานในปตอไป

5. ขนประเมนผลการแลกเปลยนเรยนร คณะทำงานการประเมนจะทำการเกบขอมลความพงพอใจในการจดกจกรรมของผเขารวมการจดกจกรรมทงผนำเสนอและผชมผฟง พรอมกบสรปผลการประเมนผลงานการนำเสนอและแลกเปลยนเรยนรจากคณะกรรมการฝายประเมนผล ผดำเนนรายการประกาศผล รางวลชนะเลศ รองชนะเลศ และรางวลชมเชย ของหองเรยน/โรงเรยนทมแนวปฏบตทดและมผลการดำเนนงานทด โดยใหคณะกรรมการฝายประเมนผลงานเปน ผมอบรางวลและใหขอเสนอแนะเพมเตม


1. ไดแนวปฏบตทดในการดำเนนกจกรรมโครงการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของโรงเรยนทจะเปนแนวทางในการพฒนากจกรรมในปถดไปและเปนแนวทางใหโรงเรยนอนๆ ไดนำไปใชตอไป 2. ไดขอคนพบและประสบการณในการดำเนนกจกรรมโครงการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของโรงเรยนทจะเปนแนวทางในการพฒนากจกรรมในปถดไปและเปนแนวทางใหโรงเรยนอนๆ ไดนำไปใชตอไป 3. ไดบทเรยนในการดำเนนกจกรรมโครงการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของโรงเรยนทจะเปนแนวทางในการพฒนากจกรรมในปถดไปและเปนแนวทางใหโรงเรยนอนๆ ไดนำไปใชตอไป 4. ไดโรงเรยนตนแบบทจะเปนตวแทนไปรวมนำเสนอผลงานโครงการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในระดบเขตพนทการศกษาและระดบประเทศ


1. ประเมนไดจากผลงานแนวปฏบตทดทนำเสนอและสงทนำมาแลกเปลยนเรยนรกน 2. ประเมนไดจากผลการประเมนความพงพอใจของผเขารวมนำเสนอ แลกเปลยน ตดสน และรวมรบชมรบฟงในกจกรรมน

1-102.indd 35 6/6/19 2:54:03 PM


สวนท 3 ระบบการประเมนผล

1. กรอบแนวคดของการประเมน

เปนระบบทพฒนาขนเพอชวยโรงเรยนในการประเมนผลการปฏบตงานของคณะทำงานเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต แลวนำผลการประเมนไปใชในการพจารณาปรบปรงแผน การดำเนนงาน โดยการใหขอมลปอนกลบกบคณะทำงานในระบบตางๆ เพอพฒนางานใหดยงขน

ปจจยนำเขาทจำเปนในระบบประเมนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ม 2 สวน ไดแก 1) คณะทำงานระบบประเมน ควรประกอบดวย ผบรหาร ครแกนนำ มหนาทระบงานและบคคล ทจะประเมน กำหนดวตถประสงคการประเมน สรางเกณฑการประเมน กำหนดวธการประเมนและสรางเครองมอในการประเมน ประชมชแจงผประเมนและผรบการประเมน ดำเนนการประเมนผลการปฏบตงาน รายงานและทบทวนผลการประเมนรวมกบผปฏบตงาน 2) คณะกรรมการกำกบตดตามการดำเนนงาน ควรประกอบดวย ตวแทนจากตนสงกด ศกษานเทศก ผทรงคณวฒเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ซงถอเปนบคคลภายนอกสถานศกษา มหนาทกำกบตดตามการดำเนนงาน ตรวจเยยมสถานศกษาเพอใหขอเสนอแนะ ในการปรบปรงพฒนา

1-102.indd 36 6/6/19 2:54:03 PM


ขนตอนการดำเนนงานของระบบประเมนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

ภาพท 1 แสดงขนตอนการดำเนนงานของระบบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

ขนท 1 ระบงานและบคคลทจะประเมน คณะทำงานประเมนฯ วเคราะหเนอหาการปฏบตงานในระบบงานตางๆ ของระบบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต เพอระบงานทจะประเมน งานประเมนหลกทคณะทำงานประเมนฯ ของทกโรงเรยนควรจะประเมน ไดแก งานประเมนผลการปฏบตงานของคณะทำงานระบบงานยอย 4 ระบบ และการประเมนผลลพธทเกดกบผเรยน 1 ดาน ดงน 1. ระบบการสรางความรความเขาใจในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 2. ระบบการสรางกลไกภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

1-102.indd 37 6/6/19 2:54:03 PM


3. ระบบการตดตามชวยเหลอการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 4. ระบบการนำเสนอและแลกเปลยนเรยนรรวมกนเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 5. การประเมนผลลพธทเกดกบผเรยนเกยวกบความมวนยดานความซอสตยสจรต จากงานประเมนหลกทตองประเมนทงหมด คณะทำงานประเมนฯ ควรกำหนดผรบผดชอบในการประเมนแตละระบบงานยอยใหชดเจน ผทประเมนควรมความเขาใจในเนองานทจะประเมนเปนอยางด

ขนท 2 กำหนดวตถประสงคการประเมน คณะทำงานประเมนระบวตถประสงคในการประเมนของแตละระบบงานยอยใหชดเจนวาในระบบงานยอยนนมวตถประสงคในการวดอยางไร ซงวตถประสงคในการประเมนการปฏบตงานโดยทวไปแลวแบง ไดตามเนอของงานทประเมน ไดเปน 2 ลกษณะ 1. วตถประสงคในการประเมนการปฏบตงานในเนองานทสามารถแสดงกระบวนการทำงาน (Process) ได วตถประสงคในการประเมนลกษณะน จะเนนทความถกตองของการปฏบตงานและขนตอนการทำงาน การเกบขอมลเพอประเมนมความยาก ผประเมนจะตองมความรพนฐานและมความเขาใจในกระบวนการทำงานของงานนน แลวหาโอกาสสงเกตและบนทกพฤตกรรมการปฏบตงาน 2. วตถประสงคในการประเมนการปฏบตงานในงานทไมเนนขนตอน แตเนนคณภาพของงาน (Product) หลงเสรจสน วตถประสงคในการประเมนลกษณะน จะเนนทการตดสนผลงานประเมนคณภาพ ของผลงาน การเกบขอมลทำไดงาย ผประเมนใชเวลาไมมากเหมอนการประเมนกระบวนการทำงาน

ขนท 3 สรางเกณฑการประเมน คณะทำงานประเมนสรางเกณฑการประเมนการปฏบตงานของแตละระบบงานยอย โดยจะตองทำการวเคราะหเนอหาของงาน กำหนดความคาดหวงในงานทจะประเมนแลวสรางเกณฑในการประเมนขนมา เกณฑอาจอยในลกษณะของมาตรฐานการปฏบตงานหรอตวชวดเพอสะดวกในการนำไปใชในงานประกนคณภาพของโรงเรยนได

ขนท 4 กำหนดวธการและสรางเครองมอในการประเมน คณะทำงานประเมนฯ กำหนดวธการ เครองมอและชวงเวลาทใชเกบรวบรวมขอมลการปฏบตงานหรอผลของการปฏบตงานจากคณะทำงานระบบงานยอย วธการและเครองมอทใชประเมนผลการปฏบตงาน มใหเลอกใช เชน สงทตองการประเมน : การปฏบตงาน/ ผลการปฏบตงาน วธการประเมน : ประเมนจากการปฏบต ประเมนสภาพจรง ประเมนดวยพอตโฟลโอ ตวอยางเครองมอทใชประเมน : บนทกการสงเกต แบบตรวจสอบรายการ แบบประเมนพอตโฟลโอ ในกรณทเนองานของระบบงานยอยมความหลากหลายคณะทำงานการประเมนฯ อาจจะตองใช วธการประเมนและสรางเครองมอทมากกวาหนงอยาง หรอสามารถใชวธการประเมนรปแบบเดยวแตสรางเครองมอการประเมนใหมทมเครองมอหลายๆ ลกษณะในเครองมอเดยวได เชน การประเมนการนำเสนอและแลกเปลยนเรยนรรวมกน ใชวธการประเมนผลงานประเมน และประเมนความพงพอใจจากผเขารวมกจกรรม

1-102.indd 38 6/6/19 2:54:03 PM


ขนท 5 ประชมชแจงเกยวกบวธการประเมนและเกณฑการประเมนใหผประเมนและผรบ การประเมน คณะทำงานการประเมนฯ จดการประชมชแจงเพอสรางความร ความเขาใจ เกยวกบวธการประเมนและเกณฑการประเมนใหผประเมนและผรบการประเมนไดเขาใจตรงกนและเปดโอกาสใหผประเมนและผรบการประเมนไดแสดงความคดเหนใหขอเสนอแนะเพมเตมเพอปรบปรงวธการประเมนและเกณฑการประเมนใหเหมาะกบงานทจะประเมนและสภาพการประเมนทเปนจรงใหมากทสด กอนทจะดำเนนการประเมน

ขนท 6 ดำเนนการประเมนผลการปฏบตงาน คณะทำงานการประเมนฯ ดำเนนการเกบขอมลจากแหลงขอมลตางๆ ของระบบงานยอยตามวธการประเมนและเครองมอทใชในการประเมน แลวนำขอมลนนมาวเคราะหโดยใชสถตหรอการสรปตความ แลวตดสนผลของการดำเนนงานโดยเปรยบเทยบผลการปฏบตงานทประเมนมากบเกณฑการประเมนทเปนผลการดำเนนงานทคาดหวง ตวชวด หรอมาตรฐานการปฏบตงานทคณะทำงานประเมนฯไดสรางขนไวในขนตอนท 2

ขนท 7 รายงานและทบทวนผลการประเมนรวมกบผปฏบตงาน คณะทำงานประเมนฯ รายงานการประเมนไปยงคณะทำงานระบบงานยอยตางๆ และคณะทำงานวางแผนการดำเนนงาน โดยการจดทำผลการประเมนในรปแบบของเอกสารทมหวขอในการรายงานผล ดงตอไปน 1. หนวยงานทรบการประเมน 2. ระยะเวลาทประเมน 3. ประเดนการประเมน 4. เครองมอทใชประเมน 5. ผลการวเคราะหขอมลจากการประเมน 6. สรปผลการประเมน 7. อภปรายผลการประเมน 8. ขอเสนอแนะในการปรบปรงและพฒนา 9. ผประเมน จากนน เปนขนตอนทคณะทำงานประเมนฯ จะตองจดการประชมเพอแจงผลและทบทวนผล การประเมนรวมกบผปฏบตงานในคณะทำงานระบบงานยอยและคณะทำงานวางแผนการดำเนนงานในการหาแนวทางแกไข ปรบปรง พฒนาการปฏบตงานใหถงเกณฑทกำหนด

ผลผลตของการดำเนนงานของระบบประเมนเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ผลการประเมนการปฏบตงานของคณะทำงานในระบบงานยอยของการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตทง 4 ระบบ ไดแก 1. ผลการประเมนการสรางความรความเขาใจในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต 2. ผลการประเมนการสรางกลไกภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต

1-102.indd 39 6/6/19 2:54:03 PM


3. ผลการประเมนการตดตามชวยเหลอการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต 4. ผลการประเมนการนำเสนอและแลกเปลยนเรยนรรวมกนเกยวกบการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต 5. ผลการประเมนผลลพธทเกดกบผเรยนเกยวกบความมวนยดานความซอสตยสจรต

ผลลพธของการดำเนนงานของระบบประเมนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1. สถานศกษาไดทราบผลการดำเนนงานของคณะทำงานการเสรมสรางวนยนกเรยนดาน ความซอสตยสจรตในระบบงานยอย เพอเปนขอมลประกอบการพจารณาปรบปรงแผนการดำเนนงาน และ คณะทำงานระบบงานยอยจะไดรบทราบขอด ขอบกพรองของการปฏบตงานของตน เพอนำไปปรบปรงแกไขใหการดำเนนงานมประสทธภาพมากขน 2. ไดทราบระดบความมวนยดานความซอสตยสจรตของนกเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน ซงจะเปนตวชวดความสำเรจของโครงการ และสามารถศกษาความเปลยนแปลงทเกดขนกบผเรยนเปนรายบคคล

ผลปอนกลบของระบบประเมนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรตในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ผลปอนกลบในการดำเนนงานน ไดแก ความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบสงทประเมน แบบประเมน วธการประเมนและการรายงานผลการประเมนจากคณะทำงานระบบงานยอย คณะทำงานประเมนฯ จะตองนำขอมลนมาปรบปรงแกไขขนตอนการดำเนนงานตอไป

1-102.indd 40 6/6/19 2:54:03 PM


ตวอยางการนำระบบประเมนไปประยกตใช

งานทจะประเมน บคคลทจะ วตถประสงค

ผใหขอมล เครองมอทใช

ประเมน การประเมน ในการประเมน

1. ระบบการสรางความร คณะทำงาน 1. เพอประเมน ผเขารวมกจกรรม 1. แบบประเมน ความเขาใจในการ การประเมน ความพงพอใจในการ (ผบรหาร ครและ ความพงพอใจ เสรมสรางวนย จดกจกรรม นกเรยนแกนนำ) ในการจดกจกรรม นกเรยนดาน 2. เพอประเมนความร 2. แบบทดสอบความร ความซอสตยสจรต ความเขาใจของผเขา ความเขาใจในการ รวมกจกรรม เสรมสรางวนย นกเรยนดาน ความซอสตยสจรต

2. ระบบการสรางกลไก คณะทำงาน 1. เพอประเมน ผบรหาร ครแกนนำ 1. แบบประเมน ภายในสถานศกษา การประเมน ความพงพอใจ ความพงพอใจ ระดบการศกษา ในการจดกจกรรม ในการจดกจกรรม ขนพนฐานในการ 2. เพอประเมนกลไก 2. แบบประเมนกลไก เสรมสรางวนย ภายในสถานศกษา ภายในสถานศกษา นกเรยนดาน ความซอสตยสจรต

3. ระบบตดตาม คณะทำงาน 1. เพอประเมนความ ทมพเลยง 1. แบบประเมน ชวยเหลอ การประเมน พงพอใจในการ และผเขารวม ความพงพอใจในการ การเสรมสรางวนย จดกจกรรม กจกรรม จดกจกรรม นกเรยนดาน การตดตามชวยเหลอ การตดตามชวยเหลอ ความซอสตยสจรต

4. ระบบการนำเสนอ คณะทำงาน 1. เพอประเมน ผเขารวมกจกรรม 1. แบบประเมน และแลกเปลยนเรยนร การประเมน ความพงพอใจ (ทม Show ความพงพอใจ รวมกนเกยวกบ ในการจดกจกรรม ทม Share ในการจดกจกรรม การเสรมสรางวนย 2. เพอประเมนผลงาน ทม Moderator 2. แบบประเมน นกเรยนดาน การนำเสนอและ ทมผรวมฟง ผลลงานการนำเสนอ ความซอสตยสจรต แลกเปลยนเรยนร ทม Expert) และแลกเปลยนเรยนร

5. ผลลพธทเกดกบผเรยน คณะทำงาน เพอวดระดบความมวนย นกเรยนในโรงเรยน แบบวดความมวนย เกยวกบความมวนย การประเมน ดานความซอสตยสจรต ทเขารวมโครงการ ดานความซอสตยสจรต ดานความซอสตยสจรต ของนกเรยน

1-102.indd 41 6/6/19 2:54:03 PM


2. แบบวดความซอสตยสจรต

ของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนในสถานศกษาขนพนฐาน ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบวด คำชแจง ใสเครองหมาย ✓ ลงใน ❏ หนาคำตอบทตรงกบความจรง 1. เพศ ❏ 1) ชาย ❏ 2) หญง 2. อาย .................. ป 3. ระดบชน ❏ 1) ม.1 ❏ 2) ม.2 ❏ 2) ม.3 4. ชอโรงเรยน......................................................................................... ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบความซอสตยสจรตของนกเรยน คำชแจง ขอใหนกเรยนอานขอความในชองดานซายมอและทำเครองหมาย ✓ ในชองทตรงกบระดบความคดเหน ของนกเรยนจากระดบ 1 – 5 ซงแตละตวเลขมความหมาย ดงน 5 หมายถง นกเรยนเหนดวยตอขอคำถามในระดบมากทสด 4 หมายถง นกเรยนเหนดวยตอขอคำถามในระดบมาก 3 หมายถง นกเรยนไมแนใจตอขอคำถาม 2 หมายถง นกเรยนไมเหนดวยตอขอคำถาม 1 หมายถง นกเรยนไมเหนดวยตอขอคำถามอยางยง ขอท ขอคำถาม

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

1. การไมบดเบอนขอมลจากความเปนจรง

1 ฉนอางชอเพอนไปคยกบอาจารยเพอตอรองขอสงงานชา

2 ฉนใหเพอนลงชอเขารวมกจกรรมชมนมให แมวาฉนไมไดเขารวมกจกรรมนน

3 เมอทำงานผดพลาด ฉนกจะยอมรบและไมพดกลาวหาวาเปนเชนนเพราะผอน

4 เมอมาเขาแถวสาย ฉนจะยอมรบและบอกครถงเหตผลทแทจรง ไมอางวาเปนเพราะสงอนหรอผอน

5 เมอฉนยมของเพอนแลวทำหาย กจะยอมรบและบอกเพอนตามตรง

6 ฉนพดแกตวกบครแทนเพอนเมอเพอนทำผด

7 ฉนจะไมบอกใหแมซออปกรณการเรยนใหใหมถาของนนยงไมพง

8 ฉนบอกเพอนวาไมมเงนเพราะตองการใหเพอนเลยงขนม

9 ฉนขบขรถยนต หรอรถจกรยานยนต ทงทไมมใบขบข

10 ฉนไมคดวาการนำขอความในอนเทอรเนตทคนอนเขยนมาใสเปนชอตนเอง จะเปนความผด

1-102.indd 42 6/6/19 2:54:04 PM


ขอท ขอคำถาม ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

2. การละอายและเกรงกลวตอการกระทำผด

1 ฉนไมเคยคดจะหยบเงนของเพอน แมเพอนจะไมเหน

2 ฉนรสกละอายใจทคดอจฉาเพอนทฐานะดกวา

3 ฉนลอกการบานเพอนในบางครงเพราะกลวไมมงานสง

4 ฉนขบรถฝาสญญาณไฟแดงบางครงในชวงกลางคนทไมคอยมรถสญจรแลว

5 ฉนไมเคยคดใสรายเพอน แมวาฉนจะไมชอบเพอนคนนน

6 ฉนละอายทจะพดเทจเพอใหตวเองดด

7 ฉนละอายทจะพดปดเพอใหคณครชมเชย

8 ฉนรสกละอายทจะนนทาวารายผอน

9 ฉนรสกละอายทจะทจรตในหองสอบ

10 ฉนรสกละอายทจะทำรายงานโดยคดลอกจากอนเทอรเนต

11 ฉนรสกเกรงกลวการทำผดกฏจราจร

12 ฉนละอายทจะนำเงนทแมคาทอนเกนมาเปนของตน

3. การปฏบตตามคำมนสญญาในทางทถกตอง

1 ฉนสญญากบครอบครววาจะตงใจเรยน และยดมนสญญานไวเสมอ

2 ฉนสญญากบตวเองวาจะตองอานหนงสออยางนอยวนละ 1 ชวโมง และฉนกทำไดเสมอ

3 หากฉนตงคำมนสญญากบตนเองในเรองใด ฉนสามารถทำตามคำสญญานน ไดเสมอ

4 หากฉนตงคำมนสญญากบผอนในเรองใด ฉนสามารถทำตามคำสญญานน ไดเสมอ

5 กอนจะตกลงใหคำมนสญญา ฉนจะคำนงถงความถกตองเสมอ

6 ฉนจะใหคำสญญาเฉพาะเรองทถกกฎหมายเทานน

7 ฉนใหคำสญญาวาจะไมยงเกยวกบอบายมขทกประเภทและยดมนสญญาน ไวเสมอ

8 ฉนใหคำสญญาวาจะปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยนและยดมนสญญาน ไวเสมอ

9 ฉนปฏบตตามคำมนสญญาทใหไวตอผอนทงตอหนาและลบหลง

10 ฉนปฏบตตามคำมนสญญาทใหไวตอผทอาวโสกวาเทานน

1-102.indd 43 6/6/19 2:54:04 PM


ขอท ขอคำถาม ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

4. การไมเบยดเบยนใหเกดความเดอดรอน

1 ฉนรบประทานอาหารตรงเวลาทกมอเพอใหสขภาพแขงแรง

2 ฉนไมออกกำลงกายแบบหกโหม เพราะกลวจะไดรบบาดเจบ

3 ฉนไมเคยโดดเรยน เพราะจะทำใหเรยนไมทนเพอนและอาจตองเรยนซำชน

4 ฉนสงสรรคกบเพอนตอนดกๆ เปนประจำ

5 ฉนรวมแขงขนรถจกรยานยนตในถนนสายหลกแมจะถกตกเตอนแลว

6 เมอเพอนนดกนไปเลนเกม ฉนจะบอกครอบครววาขออนญาตไปทำรายงาน กบเพอน

7 ฉนจะตอวาเพอนทกครงทเขาทำไมถกใจ

8 บอยครงทคำพดของฉนทำใหเพอนผดใจกน

9 ถามใครทำใหฉนไมพอใจ ฉนจะหาทางแกแคนเอาคนใหได

10 ฉนใหอภยเพอนไดเสมอ เมอเพอนทำผดพลาด

5. ไมประพฤตหาประโยชนในทางทเสอมเสย

1 ฉนยอมใหเพอนลอกขอสอบ เพอทเพอนจะไดเลอกฉนเปนหวหนา

2 ฉนทำทกอยางเพอชวยเหลอเพอนใหรอดพนจากการถกลงโทษทกระทำผด

3 ฉนรวมมอกบเพอนในการรบจางทำรายงาน

4 ฉนรวมมอกบผอนเพอชวยปกปดความผดของเพอน

5 ฉนพดโนมนาว เพอใหเพอนยอมใหลอกการบาน

6 ฉนพดชกชวนเพอนใหชวยโกหก เพราะกลวเพอนสนทจะถกพอแมตำหน

7 ฉนไมพดสอพลอเพอใหครชนชมยนดในตวฉน

8 เมอเพอนสนทขอรองใหชวยโกหกพอแมทหนเรยน ฉนจะไมยอมทำเดดขาด

9 ฉนไมคดหลอกลวงผอน เพอเอาตวรอดจากการกระทำความผด

10 ถงแมเพอนจะเดอดรอนทโกหกครอบครว แตฉนกไมคดจะชวยเพอนปกปด ความผดนน

11 เมอเพอนขอรองใหชวยงานกลม ฉนจะคดหาวธการปฏเสธ เพราะจะเอาเวลาไปทำรายงานเดยว

12 ฉนคดหาวธทจะเอาชนะเพอน ถงแมจะเปนวธทไมถกตอง

1-102.indd 44 6/6/19 2:54:04 PM

ภาคผนวก

1-102.indd 45 6/6/19 2:54:04 PM

1-102.indd 46 6/6/19 2:54:04 PM

1-102.indd 47 6/6/19 2:54:04 PM


สารบญ

เรอง หนา บทเรยนท 1 แนวทางการพฒนาความซอสตยสจรตในสถานศกษา 49

บทเรยนท 2 ตวอยางการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา 55

บทเรยนท 3 ชมชนการเรยนรในสถานศกษาเพอพฒนาความซอสตยสจรต 76

บทเรยนท 4 ทมงานและเครอขายเพอเสรมสรางความซอสตยสจรต 103

1-102.indd 48 6/6/19 2:54:04 PM


บทเรยนท 1 แนวทางการพฒนาความซอสตยสจรตในสถานศกษา

จากการสมมนาผบรหารสถานศกษาและครอาจารยทวประเทศในเรองการจดการศกษา การจดกจกรรมการศกษา การจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอเสรมสรางคานยมในความซอสตยสจรตใหแกเยาวชนในสถานศกษา ไดสรปขอคดเหนและขอเสนอแนะกำหนดเปน 10 มาตรการสำคญในการเสรมสราง คานยมทดในความซอสตยสจรตใหแกเยาวชนในสถานศกษา (สำนกปองกนการทจรต 2 สำนกงาน ป.ป.ช. 2546) ไดแก

1. ขอความรวมมอใหผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษาไดตระหนกในความสำคญของ การเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตใหแกเยาวชนในสถานศกษา และถอวาความซอสตยสจรตเปนวาระสำคญแหงชาตอกประการหนง หากผบรหารใหความสำคญในเรองนแลวกจะเปนจดเรมตนทสำคญยง

กจกรรมเสนอแนะ 1.1 ขอใหผบรหารการศกษาระดบสงไดกำหนดเปนนโยบายปฏบตทสำคญใหกบผบรหาร การศกษา ผบรหารสถานศกษา ในการทจะชวยกนเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตใหแกเยาวชนในสถานศกษา 1.2 สอดแทรกสาระเรองการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตในสถานศกษาเขา ไวในการฝกอบรม การพฒนา การสมมนา ผบรหารการศกษา ศกษานเทศก ผบรหารสถานศกษา เพอยำ ใหเกดความตระหนกในความสำคญของงานน 1.3 สงเสรมใหมการจดการประชมสมมนาผบรหารการศกษา ศกษานเทศก ผบรหารสถานศกษา ในเรองการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตในสถานศกษาอยางกวางขวาง ทงในสวนกลางและสวนภมภาค 1.4 ขอความสนบสนนจากหนวยงานบรหารการศกษา และคณะกรรมการขาราชการคร (ก.ค.) ใหยอมรบและเหนความสำคญในผลการดำเนนงานของสถานศกษาในเรองนเปนผลงานทางการบรหาร สถานศกษาและทางวชาการทมผลตอการยกระดบชนของสถานศกษาและผบรหารสถานศกษา 1.5 คณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรต และเจาหนาททเกยวของ รวมทงบคคลสำคญของทองถน ออกเยยมผลงานและการดำเนนงานในสถานศกษาตางๆ เพอสรางขวญกำลงใจ เพอแลกเปลยนขอคดเหนและเพอสรางความสมพนธอนดตอกน 1.6 จดใหมการเผยแพรผลงานและการประกาศเกยรตคณในผลงานของสถานศกษาในเรองน ตอสาธารณชนโดยผานทางสอมวลชน 1.7 จดใหมการเยยมชมแลกเปลยนความคดเหน ประสบการณซงกนและกน ระหวางสถานศกษาตางๆ

1-102.indd 49 6/6/19 2:54:04 PM


1.8 จดทำวารสารเผยแพรผลงาน แลกเปลยนประสบการณความคดเหน สรางความสมพนธระหวางสถานศกษาตางๆ และคณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรต 1.9 สรางเครอขายของคณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตขน ทกเขตพนทการศกษา ทำหนาทประสานและสงเสรมใหสถานศกษาในเขตพนทดำเนนการตามมาตรการทง 10 ประการ เพอเสรมสรางความซอสตยสจรตในสถานศกษา 1.10 จดใหมการเชดชเกยรตสถานศกษาและบคคลผมผลงานดเดนในดานการเสรมสรางคานยมในความซอสตยสจรตใหกบนกเรยนในสถานศกษาดวยการมอบโล หรอเกยรตบตร หรอเขมเชดชเกยรต ในแตละปตามความเหมาะสม 1.11 ประสานงานกบหนวยงานและบคลากรในทองถนใหรวมมอกนเสรมสรางความซอสตยสจรต และคณธรรมจรยธรรมตางๆ ใหเกดขนกบเยาวชนของชาต ดวยการรวมมอกน 1.12 รวมมอกบคณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตของ ป.ป.ช. ดวยการรวมทำกจกรรมตางๆ เปนตนวา โครงการรกชาตถกทางสรางเสรมความซอสตยสจรต โครงการประกวดละครสน โครงการวทยากรนอย โครงการสถาบนศกษาสมพนธ ฯลฯ

2. กระตนเตอนและสงเสรมใหคร อาจารย ทกคน ไดตระหนกในความสำคญและถอเปนหนาท ในการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตใหแกเยาวชนในสถานศกษา

กจกรรมเสนอแนะ 2.1 ยำบทบาทหนาทของครในหลกสตรฝกหดคร จรรยาบรรณของครทจะตองประพฤตปฏบต ใหอยในกรอบของศลธรรมและวฒนธรรมอนดงามเพอเปนแบบอยางทดแกเยาวชน 2.2 สอดแทรกสาระสำคญในเรองบทบาทหนาทของคร ทจะตองชวยกนเสรมสรางทศนคต คานยมในความซอสตยสจรตใหแกเยาวชนในการฝกอบรมสมมนาคร อาจารย 2.3 สงเสรมและพฒนาใหคร อาจารยไดประพฤตปฏบตเปนแบบอยางทดตอเยาวชนโดยเฉพาะในดานความซอตรงและคณธรรมอนๆ ตามหลกธรรมของศาสนา 2.4 สงเสรมใหคร อาจารยชวยกนอบรม แนะนำ แนะแนว กวดขน นกเรยนในเรองการประพฤตปฏบตตามคณธรรมตางๆ โดยเฉพาะในเรองความซอสตยสจรต เปนตนวา การอบรมนกเรยนหนาแถวกอนการเรยนประจำวน การสอดแทรกการอบรมระหวางการเรยนวชาตางๆ ฯลฯ 2.5 จดประชมปฏบตการสรางคมอการอบรมคณธรรมโดยเฉพาะในดานความซอสตยสจรตใหแกคร อาจารย เพอเปนแนวทางในการฝกอบรมนกเรยน 2.6 ใหถอเรองความซอสตยสจรตและคณธรรมอนๆ เปนเกณฑสำคญประการหนงในการประเมนเพอคดเลอก สรรหา ยกยองเชดชเกยรตครดเดน นกเรยนดเดน ของสถานศกษาโดยเฉพาะในการพจารณาความดความชอบในแตละป

3. สงเสรมใหสถานศกษาสรางรปแบบและดำเนนการใหมการอยรวมกน การทำงานรวมกน ในสถานศกษาเสมอนเปนครอบครวทมความรก ความอบอน ความปรองดองสามคค ความปลอดภย การไดรบการยกยองยอมรบ การไดรบผลสมฤทธตามความตองการทางจตใจ ทเปนรากฐานสำคญ ในการปลกฝงคณธรรมตางๆ เพอความเปนสมาชกทดของชมชน

1-102.indd 50 6/6/19 2:54:04 PM


กจกรรมเสนอแนะ 3.1 จดประชมปฏบตการสรางคมอหรอแนวทางดำเนนการในการสรางรปแบบและดำเนนการใหการอยรวมกน การทำงานรวมกนในสถานศกษา เสมอนเปนครอบครวทมความสขเพอเปนแนวทางใน การบรหารและจดการในสถานศกษา 3.2 เผยแพรคมอหรอแนวทางในการดำเนนการดงกลาว ไปยงสถานศกษาตางๆ พรอมทงสงเสรมใหสถานศกษาไดดำเนนการตามคมอ ดวยการสอดแทรกในการจดฝกอบรม การประชมสมมนา การให การนเทศแกผบรหารสถานศกษาและคร อาจารยทเกยวของ 3.3 สงเสรมใหมการเยยมชมผลงาน แลกเปลยนประสบการณซงกนและกนระหวางผบรหารสถานศกษา คร อาจารยทเกยวของ เพอใหเกดการพฒนางานและการดำเนนงานอยางตอเนอง 3.4 สงเสรมใหสถานศกษา จดกจกรรมบรรยากาศการอยรวมกน การทำงานรวมกนเสมอนครอบครวทมความรกความอบอน โดยความรวมมอจากผปกครอง นกเรยน และหนวยงานทเกยวของ 3.5 สงเสรมใหบคคลสำคญและประชาชนไดมาเยยมชมกจการของสถานศกษาเพอเผยแพร ผลงานของสถานศกษา

4. พฒนาและสงเสรมใหคร อาจารย ดำเนนการในกระบวนการเรยนการสอนใหนกเรยนเกดทศนคตคานยม ในความซอสตยสจรตตามวธการและขนตอนของการสรางทศนคต คานยม

กจกรรมเสนอแนะ 4.1 จดประชมปฏบตการสรางรปแบบ วธการ ขนตอน กจกรรม เพอเปนคมอในการจดกระบวน การเรยนการสอน เพอสรางทศนคต คานยมโดยเฉพาะในเรองความซอสตยสจรต 4.2 เผยแพรคมอ จดประชมสมมนา ฝกอบรม และสงเสรมใหครอาจารยทสอนสาขาวชาทมวตถประสงคทจะสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรต จดทำแผนการสอนทสมบรณเพอนำไปใชสอน 4.3 จดใหมการประเมนผลหรอประกวดแผนการสอน และการดำเนนการสอนเพอสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรต รางวลทจะไดรบนอกจากจะเปนอปกรณการเรยนการสอนแลว ควรกำหนดใหมใบประกาศเกยรตคณรบรองผลการประเมน หรอการประกวดแผนการสอน ซงสามารถนำไปเปนหลกฐานสำคญในการนำเสนอผลงานการสอนเพอการเลอนระดบชนของครอาจารยผสอน ทงนดวยความรวมมอจาก ผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา คณะกรรมการขาราชการคร (ก.ค.) 4.4 สงเสรมใหมการพบปะแลกเปลยนประสบการณ ความคดเหน ระหวางคร อาจารย ผสอน ดวยรปแบบวธการนเพอการพฒนาการสอนใหมประสทธภาพยงขน ฯลฯ

5. สงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรสภาพชวตและสงคมปจจบน โดยเฉพาะปญหาเกยวกบการทจรตประพฤตมชอบ ทบอนทำลายความเจรญกาวหนาของประเทศชาตและสงคมไทย เพอใหนกเรยนไดศกษา วเคราะห สภาพทแทจรง สาเหต และผลเสยทจะเกดขนตอสวนรวม เพอสรางทศนคตทจะเกลยดชง การทจรตและมสวนรวมในการปองกนการทจรตในสงคมของนกเรยน

กจกรรมเสนอแนะ 5.1 คณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตจดสรางสอการศกษา หนงสอเสรมการเรยน โดยนำเรองทมเคาความจรงทเปนปญหาและผลเสยหายเกยวกบการทจรตประพฤต มชอบในสงคมไทยมาเปนกรณศกษาเผยแพรไปยงสถานศกษา เพอใชเปนหนงสอเสรมการเรยนในการสรางความตระหนกในภยของการทจรตประพฤตมชอบ

1-102.indd 51 6/6/19 2:54:05 PM


5.2 สงเสรมใหคร อาจารยนำสอการศกษา และหนงสอเสรมการเรยนดงกลาวไปใชเสรมใน การเรยนการสอน เพอสรางความตระหนกในภยอนตรายอนเกดจากการทจรตและการมสวนรวมในการทจะชวยปองกนการทจรตเหลานน 5.3 ตดตาม ประเมนผลการใชสอการศกษา หนงสอเสรมการเรยนเหลานจากครผสอน จากนกเรยน เพอปรบปรงพฒนาใหมคณภาพสงขน ฯลฯ

6. นอกจากจะจดใหมการเรยนการสอนเรองความซอสตยสจรตโดยตรงแลว คร อาจารยทกคนควรจะไดสอดแทรกเพอสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตในระหวางการสอนบทเรยนใดๆ ไดตามความเหมาะสม การสอนสอดแทรกเชนนจะชวยตอกยำในเรองความซอสตยสจรตอยางตอเนองตลอดเวลา ซงจะเปนรอยพมพทสำคญในการเสรมสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตใหกบเยาวชน

กจกรรมเสนอแนะ 6.1 จดประชมปฏบตการคร อาจารยผสอนวชาการตางๆ เพอหาแนวทางขอเสนอแนะในการสอนสอดแทรกเพอสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรต ในบทเรยนตางๆ ทมความสอดคลอง เหมาะสมทจะกระทำได เพอจดทำเปนเอกสารเสนอแนะไปยงคร อาจารยทกคน 6.2 ขอความรวมมอจากผบรหารการศกษา ผบรหารสถานศกษา ศกษานเทศก สงเสรมให คร อาจารยทกคน ชวยกนสอนสอดแทรกในบทเรยนตามความเหมาะสม เพอสรางทศนคตคานยมในความซอสตยสจรตใหกบนกเรยน ฯลฯ

7. เสรมสรางคณธรรมขออนๆ ใหเกดขนกบเยาวชนพรอมกนกบการเสรมสรางคณธรรมในเรองความซอสตยสจรต คณธรรมเหลานจะหลอหลอมใหเยาวชนเปนคนด เสรมความเปนผมความซอสตยสจรตใหมากยงขน

กจกรรมเสนอแนะ 7.1 จดทำคมอการฝกอบรมนกเรยนในดานคณธรรมตางๆ เผยแพรใหคร อาจารยนำไปใชฝกอบรมนกเรยนในโอกาสตางๆ ตามทสถานศกษากำหนด 7.2 ผบรหารสถานศกษา คร อาจารยจดกจกรรมเสรมสรางคณธรรมตางๆ เชน กจกรรมทางศาสนา กจกรรมกฬา การใหนกเรยนมสวนรวมในการจดงานของสถานศกษาและของชมชน ฯลฯ 7.3 ขอความรวมมอคร อาจารยทกคนใหชวยกนฝกอบรมนกเรยนในเรองคณธรรมตางๆ สอดแทรกในขณะททำการสอนวชาตางๆ ตามความเหมาะสม 7.4 สงเสรมนกเรยนทมคณธรรม จรยธรรมทดเดนใหไดรบทนการศกษาหรอการศกษาตอ ในระดบทสงขน 7.5 สงเสรมใหนกเรยนมสมดบนทกประจำตว เรมดวยการกำหนดเปาหมายทดของชวต และบนทกงานทไดกระทำ ทงนไมควรนำระบบการใหคะแนนมาเกยวของ 7.6 จดกจกรรมพดแลนอง ในรปแบบชมชนหรอกระบวนการกลมในแตละกลม มพมนอง ชวย เหลอดแลกนเอง โดยมพๆ เปนผนำ

1-102.indd 52 6/6/19 2:54:05 PM


8. สงเสรมใหสถานศกษาจดกจกรรมเสรมการเรยนทจะมผลตอการเสรมสรางทศนคต คานยม ในความซอสตยสจรต

กจกรรมเสนอแนะ 8.1 สงเสรมใหสถานศกษาจดกจกรรมเสรมการเรยนดงกลาวขางตนในเชงการประกวดแขงขน และในโอกาสวนสำคญตางๆ ภายในสถานศกษา 8.2 คณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคต คานยมในความซอสตยสจรตจดใหมการแขงขน ใน กจกรรมดงกลาวขางตน รางวลทจะมอบใหควรเปนรางวลทงเฉพาะตวนกเรยนผเขาแขงขนและรางวลสำหรบโรงเรยน 8.3 ขอความรวมมอหนวยงาน คณะบคคลภายนอกทมกจการทเกยวของกบเรองนจดกจกรรม ใหเยาวชนไดแสดงกจกรรมดงกลาวขางตน กจกรรมเหลานหากเสนอผานสอมวลชนสสาธารณชนได จะเกดคณประโยชนอยางยง 8.4 คณะอนกรรมการเสรมสรางทศนคต คานยมในความซอสตยสจรตจดทำวารสารสรางความสมพนธในเรองน เผยแพรไปยงสถานศกษาพรอมกนนนเปนเวทใหเยาวชนไดแสดงออกในกจกรรมเสรม การเรยนดงกลาว

9. ขอความรวมมอสถานศกษาในการจดกจกรรมเสรมหลกสตร ตามทหลกสตรของกระทรวงศกษาธการไดกำหนดไวใหชวยสอดแทรก ตอกยำ เสรมสรางทศนคต คานยมในความซอสตยสจรตใหกบเยาวชน

กจกรรมเสนอแนะ 9.1 ขอความรวมมอสถานศกษาในการจดกจกรรมลกเสอ การฝกอบรมผบงคบบญชา ลกเสอ การฝกอบรมลกเสอ ใหเสรมเรองความซอสตยสจรต ดงคำขวญของลกเสอทวา “เสยชพอยาเสยสตย” พรอมกนนนกสงเสรมใหลกเสอไดบำเพญประโยชนตอผอน ไดชวยเหลอชมชนตามกำลงความสามารถ 9.2 สงเสรมใหสถานศกษาจดตงชมรมหรอชมนม เสรมสรางทศนคต คานยมในความซอสตยสจรตขน จดทำคมอในการดำเนนงานของชมรมเผยแพรไปยงสถานศกษา 9.3 ขอใหสถานศกษาเสนอชอนกเรยน และการประพฤตปฏบตทไดกระทำไปในเรองความซอสตย สจรตมาเพอพจารณาประกาศยกยองเกยรตคณในรอบปเปนประจำทกป

10. การปองปรามเปนมาตรการทสำคญอกประการหนงทจะชวยยบยงการทจรต ประพฤตมชอบทงหลายกอนทจะเกดขน การปองปราม หมายถง การกระทำทจะใหเกดผลเพอการยบยง ขดขวาง เตอนสต ตดโอกาส ไมใหเกดการกระทำทจรตประพฤตมชอบกอนทจะบคคลจะกระทำชวเหลานน สถานศกษา ควรจะไดมมาตรการและวธการปองปรามตางๆ มใหเกดการประพฤตมชอบขนในสถานศกษาทงจาก ผบรหารสถานศกษา คร อาจารย นกเรยน และเจาหนาทของสถานศกษา

กจกรรมเสนอแนะ 10.1 สถานศกษา ศกษา สำรวจ วเคราะห ปญหาการประพฤตปฏบตตางๆ ทเกยวกบการทจรตประพฤตมชอบทเคยมมาในสถานศกษาจากบคลากรตางๆ ของสถานศกษา วามเรองใดบางดวยเหตใด จากบคคลใด หาทางปองปรามเรองเหลานน และดำเนนการกอนทจะใหเกดปญหาเหลานนขน

1-102.indd 53 6/6/19 2:54:05 PM


10.2 ในการประชมสมมนาคร อาจารย เจาหนาทของสถานศกษาควรสอดแทรกเรองการลงโทษ รวมทงผลเสยหายทเกดขนจากการกระทำทจรตประพฤตมชอบของบคคลในสถานศกษาทเปนกรณตวอยาง ทมอยมากมาย ทงนตามความเหมาะสม 10.3 ผบรหารสถานศกษา คร อาจารยทกคนจะตองชวยกนสำรวจตรวจตราการกระทำทเปนปญหาตางๆ ของบคลากรของสถานศกษา แลวชวยกนหาทางและปองปรามมใหเกดขน ทงนเพอเกยรตและศกดศรของสถานศกษาเอง และเพอคงไวซงเกยรตฐานะของสถานศกษาในฐานะสถาบนพฒนาคนของชาต

เอกสารอางอง

สำนกปองกนการทจรต 2 สำนกงาน ป.ป.ช. (2546). การเสรมสรางอดมการณความซอสตยสจรตใหแก เยาวชนในสถานศกษา. กรงเทพ. สบคนจาก http://www.moe.go.th/honest/.

1-102.indd 54 6/6/19 2:54:05 PM


บทเรยนท 2 ตวอยางการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตในสถานศกษา

จากการศกษากรณตวอยางโรงเรยนตนแบบทไดรบรางวลและการยอมรบในการดานการพฒนาวนยนกเรยนดานความซอสตยสจรต สามารถสรปแนวปฏบตทดได ดงน

1. โรงเรยน อพป.คลองนำใส สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสระแกว เขต 2

1.1 สภาพทวไป ในการพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะของโรงเรยนสจรตใหครอบคลมเหนผลอยางจรงจงทง 5 ประการไดนน จำเปนตองบรหารจดการในโรงเรยนทงระบบ เพอการบรรลวตถประสงคของการดำเนนงาน โรงเรยน อพป.คลองนำใส มจดแขงในเรองการดำเนนงานของสภานกเรยน ซงเปนกลมนกเรยนแกนนำทสามารถจะเปนแบบอยางใหกบเพอนนกเรยนและนกเรยนรนนอง หากพฒนาใหคณะกรรมการนกเรยนสามารถเปนแกนนำทมคณภาพในเรองของคณธรรม จรยธรรมได จะสงผลใหการดำเนนงานภายใตกรอบแนวคด “โรงเรยนสจรต” ของโรงเรยน อพป.คลองนำใส มความกาวหนา พฒนานกเรยนใหมคณลกษณะทง 5 ประการของโรงเรยนสจรต คอ ทกษะกระบวนการคด ความมวนย ความซอสตยสจรต อยอยางพอเพยง และมจตสาธารณะ

1.2 สภาพปญหา นกเรยนแกนนำทจะนำพาพฒนาคณลกษณะของโรงเรยนสจรตซงไดแก คณะกรรมการนกเรยนในสภานกเรยนอนประกอบดวย คณะกรรมการนกเรยน ผแทนนกเรยนจากหองเรยนตางๆ ยงขาดทกษะ ในการเปนผนำพาถายทอดคณลกษณะทง 5 ประการของโรงเรยนสจรต คอ ทกษะกระบวนการคด ความมวนย ความซอสตยสจรต อยอยางพอเพยง และมจตสาธารณะ ใหกบนกเรยนอนๆ ในโรงเรยน ตลอดจนโรงเรยน ยงขาดแหลงเรยนรทจะชวยกระตน พฒนา สงเสรมคณลกษณะทง 5 ประการ ดงกลาว

1.3 แนวคดการพฒนาความซอสตยสจรต ลกษณะสำคญของกจกรรม Best Practice สภานกเรยนเขมแขงสรางแหลงเรยนรประชาธปไตยหวใจสจรต เปนกระบวนการในการพฒนาทเปนขนตอนเชอมโยงทเรมจากการพฒนาสงเสรมครเพอการพฒนาหลกสตรการอบรมนกเรยนแกนนำ จดการอบรมนกเรยนแกนนำเพอพฒนาคณลกษณะโรงเรยนสจรต สงเสรม สนบสนนใหนกเรยนแกนนำ ซงกคอ คณะกรรมการสภานกเรยนทไดรบการพฒนาแลวพฒนาแหลงเรยนรและจดกจกรรมขยายผลสนกเรยนอนในโรงเรยน โรงเรยน อพป.คลองนำใส ตงอยตำบลคลองนำใส อำเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว มความคดทจะพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต คอ ทกษะกระบวนการคด ความมวนย ความซอสตยสจรต อยอยางพอเพยง และมจตสาธารณะ จงกำหนดใหมกจกรรมในการพฒนานกเรยนแกนนำเพอเปนแบบอยางและสรางแหลงเรยนรประชาธปไตยในโรงเรยน

1-102.indd 55 6/6/19 2:54:05 PM


เพอพฒนาคณลกษณะของนกเรยนดวยการบรหารเชงกลยทธ กระบวนการคณภาพ (PDCA) การบรหารแบบ มสวนรวมในการดำเนนงานอยางเตมท (Full Participation) การจดการความร (KM) โดยใชสภานกเรยนเปนผขบเคลอนการดำเนนกจกรรม โดยมกรอบแนวคดการพฒนา ดงน

1.4 ลำดบขนตอนในการดำเนนกจกรรม ขนท 1 การเตรยมความพรอมกอนการดำเนนงาน ผบรหารแตงตงคณะทำงานในการดำเนนการสนบสนนการดำเนนกจกรรมดวยหลก “อ.พ.ป.” (อาสา-พฒนา-ปฏบต/ประเมน) นนคอ ตองการผอาสาทมความพรอม เตมใจรวมกจกรรมพฒนาคณธรรม จรยธรรม คานยมความซอสตยสจรต จากนนจะพฒนาบคลากรใหมความร ความเขาใจ มทกษะในการปฏบต แลวจงลงมอปฏบตควบคไปกบการประเมนผลการปฏบตอยางตอเนอง ขนท 2 การวางแผนการดำเนนงาน ศกษาสภาพปจจบน ปญหา รวบรวมขอมล จากการดำเนนงานทผานมา ศกษายทธศาสตร สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน วาดวยการปองกนการทจรต ศกษาความตองการของโรงเรยน ผเรยนและชมชน นำไปสการกำหนดเปาหมายในการพฒนาตอยอดคณลกษณะโรงเรยนสจรต กำหนดมาตรฐานในการดำเนนงาน จากนนไดใชกระบวนการบรหารแบบมสวนรวม ในการรวมกนวางแผนดำเนนงาน แนวทางในการกำกบ ตดตาม สนบสนนและประเมนผลการดำเนนงาน

1-102.indd 56 6/6/19 2:54:06 PM


ขนท 3 การดำเนนงานตามแผน ดำเนนการตามแผนทรวมกนกำหนดไว โดยมกจกรรมทดำเนนการ กจกรรม กลมเปาหมาย ผลทไดจากการดำเนนงาน ผรบผดชอบ

ประชมเชงปฏบตการพฒนา ครและบคลากร หลกสตรเพอการจดอบรม ผอำนวยการและครแกนนำ หลกสตรการอบรมนกเรยน นกเรยนแกนนำ “กจกรรม แกนนำ คายสภานกเรยนสจรต”

จดกจกรรมคายสภานกเรยน นกเรยนทเปนคณะกรรมการ ความร ความเขาใจ ผอำนวยการ สจรต ในสภานกเรยน ประสบการณและทกษะ คณะครและบคลากร ในการสงเสรม พฒนา คณลกษณะ 5 ประการ ของโรงเรยนสจรต

พฒนาแหลงเรยนร นกเรยนทเปนคณะกรรมการ แหลงเรยนรประชาธปไตย ผอำนวยการ จดทำแนวกจกรรมเสรมสราง ในสภานกเรยน แนวทางการจดกจกรรม ครทปรกษาสภานกเรยน ความซอสตยสจรตในโรงเรยน เสรมสรางความซอสตยสจรต

จดกจกรรมสภานกเรยนสจรต นกเรยนทกคนในโรงเรยน คณลกษณะ 5 ประการ คณะกรรมการสภานกเรยน - ใชแหลงเรยนร ของโรงเรยนสจรต ครทปรกษาสภานกเรยน - จดกจกรรมเสรมสราง ความซอสตยสจรต ในโรงเรยน

1-102.indd 57 6/6/19 2:54:06 PM


ขนท 4 การตรวจสอบและประเมนผลการดำเนนงาน ผบรหารมอบหมายใหมผรบผดชอบในการประเมนผลการดำเนนงานเปนรายกจกรรม กจกรรม ตวบงชความสำเรจ

เครองมอในการตรวจสอบ/ ผรบผดชอบ

ประเมน

ประชมเชงปฏบตการพฒนา ระดบคณภาพของหลกสตร แบบประเมนคณภาพ ผอำนวยการ หลกสตรการอบรมนกเรยน เพอการจดอบรมนกเรยน หลกสตรการอบรมนกเรยน แกนนำ แกนนำ “กจกรรม แกนนำ คายสภานกเรยนสจรต”

คายสภานกเรยนสจรต - จำนวนนกเรยนทเปน ตรวจสอบจากเอกสาร ครแกนนำ คณะกรรมการ การรายงานการจด ในสภานกเรยน คายสภานกเรยนสจรต ทรวมกจกรรม - ความร ความเขาใจ ประสบการณและทกษะ ในการสงเสรม พฒนา คณลกษณะ 5 ประการ ของโรงเรยนสจรต

พฒนาแหลงเรยนร - ระดบคณภาพ - แบบประเมนคณภาพ ครทปรกษาสภานกเรยน จดทำแนวกจกรรมเสรมสราง ของแหลงเรยนร แหลงเรยนร ความซอสตยสจรตในโรงเรยน - ระดบคณภาพของแนว - แบบประเมนคณภาพแนว กจกรรมเสรมสราง การจดกจกรรมเสรมสราง ความซอสตยสจรต ความซอสตยสจรต ในโรงเรยน ในโรงเรยน

จดกจกรรมสภานกเรยน - ระดบความพงพอใจ - แบบประเมนความพงพอใจ ครทปรกษาสภานกเรยน สจรต ของนกเรยนทเขารวม กจกรรม - จำนวนนกเรยนทผาน - แบบประเมนคณลกษณะ ครประจำชน การประเมนคณลกษณะ อนพงประสงคตามหลกสตร 5 ประการของโรงเรยน สจรต

1-102.indd 58 6/6/19 2:54:06 PM


ขนท 5 การรายงานผลและประยกตใช ผบรหารกำกบ ตดตาม นเทศ สนบสนนการดำเนนงาน ใหคณะทำงานดำเนนการพฒนากจกรรมทรบผดชอบอยางตอเนองและเปนระบบประเมนผลเปนระยะๆ เพอตรวจสอบความกาวหนา ระดบของ การบรรลผล เพอใหการพฒนางานเปนไปตามเงอนไขและเปาหมายทวางเอาไว

1.5 ผลทเกดจากการพฒนา - คณะครและบคลากร สามารถพฒนาหลกสตรการอบรมนกเรยนแกนนำทมคณภาพในการพฒนา คณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตใหกบนกเรยนแกนนำ - โรงเรยนดำเนนการจดคายสภานกเรยนสจรตใหแกนกเรยนแกนนำ 1 คาย นกเรยนแกนนำรวมกจกรรม จำนวน 30 คน - นกเรยนแกนนำมความร ความเขาใจ มประสบการณและทกษะเกยวกบการพฒนาแหลง เรยนร การพฒนาคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต - นกเรยนแกนนำสามารถพฒนาแหลงเรยนรประชาธปไตย เพอการปลกฝงคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต - จดกจกรรมพฒนานกเรยนเพอการปองกนการทจรต การปลกฝงความซอสตยสจรต และ การสรางเครอขายความสจรต ภายใตชอ “กจกรรมสภานกเรยนสจรต” เพอสงเสรมคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต - นกเรยนและนกเรยนแกนนำมความพงพอใจในการรวมกจกรรม - นกเรยนผานการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร

1.6 ปญหาและแนวทางแกไข ปญหาระหวางการดำเนนกจกรรม 1) เวลาในการดำเนนกจกรรมมจำกด การดำเนนทเปนลำดบขนตอนและมระยะเวลากำหนด ทแนนอน ทำใหการดำเนนงานตองเรงรดดำเนนการ 2) ครและบคลากรมภาระงานมาก สงผลถงการแบงเวลาเพอการดำเนนงานโรงเรยนสจรตมนอย 3) โรงเรยนอนๆ และบคคลทวไป รบรการดำเนนโครงการโรงเรยนสจรตไมกวางขวาง มกมคำถามเกยวกบการคดเลอกโรงเรยนเพอเขารวมโครงการ แนวทาง เปาหมายของการดำเนนโครงการ 4) ขาดเครองมอทมมาตรฐาน เปนทยอมรบในการประเมนพฤตกรรมตามคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตในตวนกเรยน 5) พฤตกรรมตามคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตในตวนกเรยน ทเกดจากการจดกจกรรมอาจไมชดเจนและไมคงทน

แนวทางแกไข 1) ประชมครและบคลการรวมกนวางแผนการดำเนนงานดวยการบรณาการการดำเนนกจกรรมการพฒนาคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตควบคกบการจดกจกรรมอนในชวงเวลาเดยวกน เพมเตมการปฏบตกจกรรมในชวงพก หรอวนหยดตามความสมครใจของนกเรยน 2) จดกจกรรมเพอการปลกจตสำนกใหครและบคลากรเหนคณคาของความซอสตยและ ความเสยหายจากการทจรตเพอจงใจใหทมเท เสยสละในการดำเนนกจกรรมอยางเตมกำลงความสามารถ

1-102.indd 59 6/6/19 2:54:06 PM


3) สำนกงานเขตพนทการศกษาและโรงเรยนจดการประชาสมพนธการดำเนนงานโครงการโรงเรยนสจรตใหกบสถานศกษาในสงกดและบคคลทวไปรบทราบอยางจรงจง ทวถงและขอความรวมมอ ในการดำเนนงานตามโครงการเพอใหการดำเนนงานเปนไปในทศทางทวางไว 4) พฒนาเครองมอในการประเมนคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต เพอมาใช ในการประเมนพฤตกรรมนกเรยน 5) โรงเรยน โดยครและบคลากรตองดำเนนการพฒนา ตอยอดคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต ใหกบนกเรยนอยางตอเนองเพอใหเกดผลทยงยน

ผลการแกไข 1) โรงเรยนสามารถจดสรรเวลาในการปฏบตกจกรรม โดยการขอความรวมมอครมาประชมปฏบตการการจดทำหลกสตรการอบรมนกเรยนแกนนำและจดกจกรรมคายสภานกเรยนสจรตในชวงวนหยด 2) โรงเรยนประชาสมพนธการดำเนนงานโครงการโรงเรยนสจรตผานสอในงานประเพณวฒนธรรมทองถนทกครงทมโอกาส และการประชมชแจงในทประชมคณะกรรมการ ผปกครอง ทประชมในชมชนสามารถสรางความเขาใจแนวทางและเปาหมายของการดำเนนงานโครงการโรงเรยนสจรตไดในระดบหนง 3) โรงเรยนไดพฒนาเครองมอประเมนคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต โดยการปรบปรง เครองมอประเมนคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรสถานศกษาใชในการประเมน 4) ใหโครงการ กจกรรม ทเกยวเนองกบการพฒนาคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรต เปนงานนโยบายระดบโรงเรยนทตองดำเนนการควบค ผสมผสานไปกบการจดการเรยนร

1.7 ขอเสนอแนะสำหรบโรงเรยน 1) การพฒนาพฤตกรรมและคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตใหเกดในตวนกเรยนนนหลกสตรและวธการจดการเรยนการสอนไมควรเนนเฉพาะความรในภาคทฤษฎและวธบรรยายในหองเรยน เพราะความเปนพลเมองทด ทมวถชวตซอสตยสจรต นน ตองมวนย เคารพตนเอง เคารพผอน เคารพกตกา มความรบผดชอบตอสงคม มความพอเพยง การไดมาซงคณลกษณะดงกลาว จะตองจดการเรยนรแบบ คด วเคราะห ฝกฝนผานกจกรรมเชงกระบวนการเรยนรของกลมรวมกน 2) การดำเนนกจกรรมทตองการใหสภานกเรยนแสดงบทบาทนำในการสรางแหลงเรยนรและเปนแกนนำในการเสรมสรางคานยมความซอสตยสจรตนน จำเปนตองมครทปรกษาทมความรความเขาใจ ทงในเรองการจดทำแหลงเรยนรและความรเกยวกบการพฒนาคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตควบคกนไป 3) การใหนกเรยน เรยนรผานกจกรรมเพอใหเกดประสบการณตรง โดยเฉพาะกจกรรมในเชงปฏบตการ เพอเสรมสรางคณลกษณะ 5 ประการของโรงเรยนสจรตใหกบผเรยน โดยเลอกจดกจกรรมใหเหมาะสมกบระดบชนและวยของนกเรยน ทงนเพราะประโยชนทเดกจะไดรบจากการเขารวมกจกรรม มมากมาย เชน การใชชวตรวมกนในกลม การทำงานเปนหมคณะ ทกษะชวต ภาวะผนำ ทกษะการคด ความรบผดชอบ เปนตน 4) ครและบคลากรทผานกระบวนการคดสรรและพฒนาดวยหลก“อ.พ.ป.”(อาสา-พฒนา-ปฏบต/ประเมน) นำไปสการปฏบตกจกรรมไดผลด โรงเรยนสามารถนำหลกการนไปประยกตใชกบการดำเนนกจกรรมอนๆ ของโรงเรยนได

1-102.indd 60 6/6/19 2:54:06 PM


2. โรงเรยนดงยางวทยาคม จงหวดอบลราชธาน

โรงเรยนดงยางวทยาคม สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 29 ไดเขารวมโครงการโรงเรยนสจรตของสำนกนวตกรรมการศกษา สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และไดรบคดเลอกใหเปนตวแทนของสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 29 ในการเขารวมโครงการดงกลาว โดยโรงเรยน ดงยางวทยาคม ไดรบคดเลอกเปนโรงเรยนแกนนำในการปลกฝงจตสำนกในโรงเรยนและรวมวจยตามโครงการ ซงมทงหมด 12 โรงเรยน จากทงหมด 225 โรงเรยนทวประเทศทเขารวมโครงการ ซงในภายหลง สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดเพมโรงเรยนคพฒนาอก 12 โรงเรยน ดงนน โรงเรยนดงยางวทยาคม สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 29 จงไดจดทำโครงการปองกนการทจรต ปลกจตสำนกใหกบนกเรยน เพอเปนการสนบสนนและสงเสรมใหโรงเรยนจดกจกรรมเพอปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน ทงนในการดำเนนงานโครงการซงมกจกรรมทกำหนดไวหลากหลายเพอใหบรรลตามวตถประสงค จงไดจดทำโครงการวจยเพอหารปแบบทเหมาะสมในการพฒนาสถานศกษาทปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน โดยสนใจทจะศกษาหารปแบบการบรหารสถานศกษา การจดการเรยนร และการมสวนรวมของชมชนทสงเสรม การปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน รวมไปถงการตดตามผลทเกดขนจากผเรยนและปจจยทเกอหนน การปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน ซงการดำเนนการวจยจะทำใหไดรปแบบการพฒนาสถานศกษาเพอปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน สงผลใหนกเรยนมจตสำนกสจรตและมคณลกษณะทมกระบวนการคด มวนย ซอสตย สจรต อยอยางพอเพยงและมจตสาธารณะ สงผลใหเปนเยาวชนทดของประเทศชาตและพลโลก กจกรรมคายสงเสรมคณธรรมจรยธรรม เปนหนงในกจกรรมตามโครงการปองกนการทจรตปลกจตสำนกใหกบนกเรยน ดำเนนการโดยเรมจากการประชมเชงปฏบตเพอวางแผนการจดกจกรรมใหครอบคลม ตวชวด และดำเนนการจดกจกรรมโดยใชทฤษฎการเรยนรแบบผานประสบการณ (Experiential Learning) โดยกจกรรมทจดประสบการณใหกบนกเรยนเนนคณลกษณะสำคญ 5 ดาน คอ ดานทกษะกระบวนการคด ดานความซอสตยสจรต ดานความมวนย ดานการอยอยางพอเพยง และดานจตสาธารณะ ทงนประโยชน ทนกเรยนไดรบจากการเขารวมกจกรรมคายมมากมายหลายดาน เชน การใชชวตรวมกนในกลม/สงคม การทำงานเปนทม ทกษะชวต ภาวะผนำ ทกษะการคด มความรบผดชอบ มจตสาธารณะ เปนตน จงไดม การจดทำเอกสารหลกสตรการจดคายสงเสรมคณธรรมจรยธรรมขน เพอสงเสรมใหนกเรยนมจตสำนกสจรต และเปนเยาวชนทดของชาตตอไป

ขนตอนการดำเนนงาน 1. ศกษาแนวคด/ความร ความเขาใจของนกเรยน เกยวกบปญหาการทจรตคอรปชน 2. วางแผนการจดกจกรรมปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน โดยการจดประชมเชงปฏบตการสงเสรม สนบสนนปลกจตสำนกสจรตของนกเรยน 3. จดกจกรรมปลกจตสำนกสจรตใหกบนกเรยน ในการจดกจกรรมดำเนนการใน 2 สวน เพอใหนกเรยนไดเรยนรผานประสบการณ ตลอดปการศกษา คอ 3.1 จดกจกรรม “คายเยาวชนคนดของแผนดน” 3.2 จดกจกรรมการเรยนการสอนโดยบรณาการกบกจกรรมปลกจตสำนกสจรต 4. วเคราะหผลการจดกจกรรม/ศกษาแนวทางการพฒนานกเรยนใหมจตสำนกสจรต 5. สรปและรายงานผล

1-102.indd 61 6/6/19 2:54:06 PM


ขอคนพบจากการพฒนา พบวา 1. ปจจยทสงผลตอจตสำนกสจรตของนกเรยนมากทสด คอ ปจจยดานตวนกเรยน รองลงมา คอ ปจจยดานครอบครว ปจจยดานกลมเพอน ปจจยดานชมชนและ และปจจยดานโรงเรยน ตามลำดบ 2. คณลกษณะสจรตของนกเรยนทใชกจกรรมสงเสรมความสจรต เพอปลกจตสำนกสจรตของนกเรยนหลงการจดกจกรรมสงกวากอนการจดกจกรรม

สรปแนวปฏบตทดของโรงเรยนดงยาววทยาคม มดงน 1. การจดทำกจกรรมคายสงเสรมความซอสตยสจรต 1.1 จดกจกรรม “คายเยาวชนคนดของแผนดน” ภายในโรงเรยน 1.2 สงตวแทนนกเรยนเขารวมเปนวทยากรคายสงเสรมความสจรตของโรงเรยนอน 2. การจดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการความซอสตยสจรต 2.1 การกำหนดกตกาในชนเรยนและการยำเตอนผเรยนเรองความซอสตยสจรต 2.2 การจดกจกรรมเสรมสรางความซอสตยสจรตในระหวางการเรยน 2.3 การเสรมแรงและชนชมยกยองบคคลทมความซอสตยสจรต 3. การใชสภานกเรยนเสรมสรางความซอสตยสจรต 3.1 การจดกจกรรมสรางความสมพนธระหวางพกบนอง 3.2 จดเวรนกเรยนรบผดชอบตดตามพฤตกรรมเสยงของนกเรยน 3.3 การใชสภานกเรยนประกาศชนชมความดของเพอน 3.4 การระดมทนจากการทำผาปาเพอขอสมทบทนจากผปกครอง 4. การใชชมชนเสรมสรางความซอสตยสจรต 4.1 การประชมสรางความรวมมอกบชมชนในการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน 4.2 การแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางโรงเรยนกบประชาคมหมบาน

3. โรงเรยนมธยมวารชภม จงหวดสกลนคร

จากการศกษาการดำเนนงานของโรงเรยนมธยมวารชภม พบวา มกจกรรมการดำเนนงาน 4 ดาน ทมผลตอการพฒนาความซอสตยสจรตของนกเรยน สรปไดดงน 1. การจดทำกจกรรมคายสงเสรมความซอสตยสจรต 1.1 คายกจกรรมพฒนาผนำนกเรยน 1.2 สงตวแทนนกเรยนเขารวมเปนวทยากรคายสงเสรมความสจรตของโรงเรยนอน 2. การจดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการความซอสตยสจรต 2.1 การกำหนดกตกาในชนเรยนและการยำเตอนผเรยนเรองความซอสตยสจรต 2.2 การจดกจกรรมเสรมสรางความซอสตยสจรตในระหวางการเรยน 2.3 การเสรมแรงและชนชมยกยองบคคลทมความซอสตยสจรต 2.4 การใชเยาวชนใหคำปรกษา (YC) เพอใหคำแนะนำปรกษาเพอนนกเรยนในแตละหอง 3. การใชสภานกเรยนเสรมสรางความซอสตยสจรต 3.1 การจดกจกรรมสรางความสมพนธระหวางพกบนอง

1-102.indd 62 6/6/19 2:54:06 PM


3.2 จดเวรนกเรยนรบผดชอบตดตามพฤตกรรมเสยงของนกเรยน 3.3 การใชสภานกเรยนประกาศชนชมความดของเพอน 3.4 การระดมทนจากการจดงานบณกมขาวเปนงานประจำป 4. การใชชมชนเสรมสรางความซอสตยสจรต 4.1 การประชมสรางความรวมมอกบชมชนในการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน 4.2 การแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางโรงเรยนกบประชาคมหมบาน

4. โรงเรยนบานนาคพฒนา “กรป. กลางอปถมภ”

4.1 ภมหลงความสำเรจดานการพฒนาความซอสตยสจรต – โรงเรยนบานนาคพฒนา “กรป. กลางอปถมภ” ไดรบการคดเลอกจากสำนกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ใหเปนโรงเรยนตนแบบโครงการเสรมสรางคณธรรม จรยธรรม ธรรมาภบาลในสถานศกษา “ปองกนการทจรต” (โรงเรยนสจรต) ไดรบคดเลอกเขารวมโครงการวจยโรงเรยนสจรต หวขอวจยเรอง “การพฒนาหลกสตรฝกอบรม การจดการเรยนการสอนตามแนวคดจตตปญญาศกษาเพอปลกจตสำนกสจรตของ โรงเรยนบานนาคพฒนา “กรป.กลางอปถมภ” ไดรบโลเกยรตคณ เปนสถานศกษา ทผานเกณฑการประเมนรบรองมาตรฐานสถานศกษาสชาวปลอดยาเสพตดและอบายมขระดบสถานศกษา ดเดน ไดรบเปนโรงเรยนตนแบบ “โรงเรยนปลอดบหร” ปการศกษา 2556 ไดรบรางวลหองสมดมชวต โรงเรยนขนาดกลางดเดน โครงการสงเสรมนสยรกการอาน ปการศกษา 2554 และปการศกษา 2556 ไดรบการคดเลอกจากสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ใหเปนโรงเรยนพหระดบ ปการศกษา 2556 ผานการประเมนสถานศกษาพอเพยงตนแบบ ปการศกษา 2556 แขงขน การงานอาชพ การแขงขนประดษฐของใชจากวสดธรรมชาตในทองถน ม.1 - ม.3 ไดอนดบ 4 ระดบชาตเหรยญทองงาน ศลปหตถกรรมนกเรยนระดบชาต ครงท 63 ประจำปการศกษา 2556 ณ อาคารชาเลนเจอร 1 - 3 อมแพค เมองทองธาน ระหวาง วนท 18 - 20 เดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2557

4.2 แนวปฏบตทดดานการเสรมสรางความซอสตยสจรต 1. การจดทำกจกรรมคายสงเสรมความซอสตยสจรต 1.1 คายกจกรรมพฒนาผนำนกเรยน 1.2 สงตวแทนนกเรยนเขารวมเปนวทยากรคายสงเสรมความสจรตของโรงเรยนอน 2. การจดกจกรรมการเรยนรโดยบรณาการความซอสตยสจรต 2.1 การกำหนดกตกาในชนเรยนและการยำเตอนผเรยนเรองความซอสตยสจรต 2.2 การจดกจกรรมเสรมสรางความซอสตยสจรตในระหวางการเรยน 2.3 การเสรมแรงและชนชมยกยองบคคลทมความซอสตยสจรต 3. การใชสภานกเรยนเสรมสรางความซอสตยสจรต 3.1 การจดกจกรรมสรางความสมพนธระหวางพกบนอง 3.2 จดเวรนกเรยนรบผดชอบตดตามพฤตกรรมเสยงของนกเรยน 3.3 การใชสภานกเรยนประกาศชนชมความดของเพอน

1-102.indd 63 6/6/19 2:54:06 PM


4. การใชชมชนเสรมสรางความซอสตยสจรต 4.1 การประชมสรางความรวมมอกบชมชนในการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน 4.2 การแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางโรงเรยนกบประชาคมหมบาน 4.3 กจกรรมการเรยนรและพฒนาอาชพสจรตรวมกบชมชน

5. กจกรรมทเปนแนวปฏบตทดของโรงเรยนสจรต

จากการศกษาโรงเรยนสจรตทประสบความสำเรจหลายๆ แหง สามารถสรปกจกรรมทเปนแนวปฏบตทดซงโรงเรยนสจรตไดดำเนนการสอดคลองกนและสงผลตอพฤตกรรมและคานยมความซอสตยสจรตของนกเรยน มดงน ชอกจกรรม วธดำเนนการ

กจกรรมสารวตรหองเรยน สารวตรหองเรยน เตอนเพอนดวยสถตพฤตกรรมตางๆ ทไมพงประสงคและ วางกฎเกณฑเพอดแลซงกนและกนได, เพอนเตอนเพอน

กจกรรมนทานความด จดทำนทานความด โดยนกเรยนรวมกนคดเนอเรอง ออกแบบภาพ และรปเลม เพอเปนกรณศกษาใหแกเพอนๆ แสดงความคดเหนในเวทพดคย สบคนตวอยาง ทแสดงถงความซอสตยสจรตและบนทกความดใหกำลงใจ ชมเชยเพอนททำความด

กจกรรมอานเพอพฒนา อานเพอพฒนากระบวนการคดทกวนจนทร ครและนกเรยนแกนนำจะแนะนำ กระบวนการคด หนงสอหรอนกเรยนจะนำบทความมาเลาสกนฟง หรอนำมาใหเพอนๆ อาน และใหตงคำถามตาม ทฤษฏบนได 6 ขน ของบลม (Bloom) เพอวเคราะหทกษะ การตงคำถามของแตละคน

กจกรรมฝกวนยทางการเงน จดทำบญชรบจาย ศกษาแนวคดพอเพยง, ทำบญชรบจายแสดงแนวคดเพอปรบปรง และวางแผนการใชจายอยางพอเพยงและรณรงคใหนกเรยนออมเงน

กจกรรมหาหองชวตเนรมตนสย แกนนำนกเรยนจดกจกรรมหาหองชวตเนรมตนสย โดยนำเพอนใหดแลหองตางๆ ไดแก 1. หองนำ เปนทพจารณาความไมงามของรางกาย ความเสอมโทรมของรางกาย ทดำเนนไปอยางตอเนอง และความเปนรงแหงโรคของรางกาย 2. หองแตงตว ใชในการปลกฝงสมมาสต คอ ฝกประคองรกษาใจใหผองใส เปนปกต ไมปลอยใจไปตามอำนาจกเลส ฝกใหมความระมดระวงตน ในทกๆ เรอง ไมประมาทเผอเรอ มความตนตวตลอดเวลา ฝกตดใจ ไมคดหมกมนในกาม ตามแฟชนหรอกระแสสงคม ฝกใชเหตผลตกเตอนใจ ของตนใหเปนสมมาทฐและสมมาสงกปปะ ไมใหเกดความลำเอยง และสญเสย ศลธรรมประจำใจ 3. หองอาหาร เปนทประชมสมาชกทกคนในบานอยางพรอมหนาพรอมตาทกวน ใชปลกฝงสมมาวาจาและสมมากมมนตะใหแกสมาชกทกคนในบาน 4. หองนอน คอ หองมหาสรมงคล มไวใชปลกฝงศลธรรม ทบทวนบญชบญ-บาป ใหพรลกหลานกอนนอน กราบพอกราบแมกอนนอน นงสมาธกอนนอน ทำใหชวตเกดสรมงคล

1-102.indd 64 6/6/19 2:54:06 PM


ชอกจกรรม วธดำเนนการ

กจกรรมหาหองชวตเนรมตนสย (ตอ) 5. หองทำงาน ใชในการปลกฝงสมมาอาชวะ ไมหารายไดจากการทำผดศลธรรม ผดกฎหมาย ผดจารตประเพณ และใชปลกฝงวนยประจำหองทำงาน 6 ประการ ไดแก 1) มสมมาวาจา ใชคำพดไดเหมาะสม 2) มความเคารพในบคคล สถานท เหตการณ 3) มมารยาทด เหมาะแกบคคลและกาลเทศะ 4) มความรบผดชอบทงสวนตวและสวนรวม 5) เครงครดตอระเบยบวนยในการทำงาน 6) เอาใจใสดแลอปกรณตางๆ ในหองทำงาน

กจกรรมฝกความเพยรในการเรยนร วางแผนการเรยน สำรวจผลการเรยนเฉลย วเคราะหผลการเรยน, วเคราะหตนเอง, เสนอแนวทางพฒนาปรบปรงการเรยน, ลงมอปฏบตเพอการเรยนซอมเสรม เตรยมความพรอมโดยจดทำแผนการเรยนของตนเอง

กจกรรมอบรมมารยาทไทย มารยาทไทย อบรมมารยาทไทย ซงเปนเอกลกษณของคนไทย เนนการมสมมาคารวะ สรางคานยมการไหวยมทกทายเพอนและคร และพฒนาทกษะการพด

หองเรยนแหงการแบงปน ใหนกเรยนนำความรมาแบงปนสเพอนๆ ในชนเรยนไดรบทราบ เชน การนำเสนอ ภมปญญาในทองถน การยกตวอยางประเดนปญหาในชมชนมานำเสนอ ชวยกนวเคราะหปญหา คดแนวทางแกไข รณรงคใหประหยดพลงงาน และดแลรกษาสงแวดลอม

แฟมผลงานความด การทำแฟมผลงานความดเพอแสดงตวตนของตนเอง, รจกเกบชนงาน แสดงทศนะ และนำเสนอผลงานดวยความภาคภมใจ

กจกรรมการเจรญภาวนา 1. ขนเตรยมการ กอนลงมอปฏบต มอบหมายใหตวแทนนกเรยนเปนผนำกลาว กอนเขาเรยน เชา - บาย - ระลกถงคณของพระรตนตรย ทงครและนกเรยน - แผเมตตาใหมนษยและสตวทงหลาย - ตดความกงวลตางๆ ทำจตใหปลอดโปรง - กำหนดเวลาในการฝกปฏบต (ประมาณ 5 - 10 นาท) 2. ขนลงมอปฏบต - นงขดสมาธ โดยใชเทาขวาทบเทาซาย มอขวาวางทบมอซาย นงลำตวตรง ตงสตใหมน - กำหนดลมหายใจเขาออก เมอหายใจเขาภาวนา “พทธ” เมอหายใจออก ภาวนา “โธ” - ปฏบตเรอยๆ โดยใหจตจดจออยกบลมหายใจเขาออกจนจตนง

1-102.indd 65 6/6/19 2:54:06 PM



กจกรรมการบรณาการวถพทธ 1) กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร ทกกลมสาระการเรยนร - พธแสดงตนเปนพทธมามกะ - ประกวดมารยาทชาวพทธ - กจกรรมคายพทธบตร - กจกรรมบรหารจต เจรญภาวนา - เรยนธรรมศกษา/สอนธรรมศกษา - บรรพชาสามเณรฤดรอน 2) กจกรรมประจำวน/ประจำสปดาห - กจกรรมหนาเสาธง - รำลกถงชาต ศาสนา พระมหากษตรย - สวดมนตไหวพระ แผเมตตา สงบนง - กจกรรมพทธศาสนาสภาษตวนละบท - กจกรรมนองไหวพ - เดนแถวเขาหองอยางมสต 3) กจกรรมทำความดระหวางวน - เดนเขาโรงอาหารอยางมสต - กลาวคำพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหาร - รบประทานอาหารอยางมสต - ขอบคณหลงอาหาร - สมาธ 5 นาทกอนเรยน 4) กจกรรมกอนเลกเรยน - ไหวพระสวดมนต - รำลกพระคณของผมพระคณ - ทองอาขยานสรางสมาธ 5) กจกรรมประจำสปดาห - สวดมนตสรภญญะประจำสปดาห - ทำบญตกบาตรประจำสปดาห

กจกรรมชนชมคณความด จดกจกรรมตางๆ และสรปนำเสนอหนาเสาธงทกกจกรรมประชาสมพนธความด ทเกดขนในโรงเรยน จดกจกรรมเสรมสรางการทำความดในโรงเรยน จดกจกรรม ใหนกเรยนนำเสนอขาวการทำความดจากหนงสอพมพแลวนำเสนอหนาเสาธง จดปายนเทศ นำความดทเสนอหนาเสาธงจดไวใหนกเรยนอาน อกทางหนง จดทำแฟมความดของโรงเรยน ตามลำดบวนท เหตการณทเกด กจกรรมหนาเสาธง ใหเปนกจกรรมทเสรมสรางความด หรอเรองดๆ สรางสรรค

1-102.indd 66 6/6/19 2:54:07 PM



กจกรรมโฮมรมเพอสะทอนความรสก 1) ประชมชแจงใหผเกยวของทราบ 2) แตงตงคณะทำงานดำเนนการ 3) จดทำโครงการกจกรรมโฮมรม ดวยกจกรรมทหลากหลาย ไดแก - หลงจากทำกจกรรมเคารพธงชาตหนาเสาธงแลวนกเรยนทกคนเขาหองเรยน เพอทำกจกรรมนงสมาธทกวนวนละ 5 นาท - นกเรยนออกมาเลาเรองทไดทำความดและเลาขาวเหตการณทพบเหน และไดยนขาวเกยวกบการทำความด - นกเรยนสงความรสกทกคนทไดทำความดในแตละระดบชนกบครประจำชน - รวบรวมความรสกนกเรยนทไดทำความดแลวสงประกวด 4) ตดตามและประเมนผล 5) สรป / รายงานผล

กจกรรมรกษาศล 5 ในวนพระ เชญชวนคร นกเรยนทกคนรกษาศล 5 ในวนพระ โดยอาจปฏบตตามขนตอน การอาราธนาศลตามพธกรรมทางศาสนา หรอใชวธการกลาวคำปฏญาณ ในการถอศล 5 ในระยะแรกอาจใชเวลาในการรกษาศล 5 เพยงครงละ 1 วน หลงจากนนกสามารถเพมระยะเวลาเปน 1 สปดาห เพอพฒนาใหเปนวถปฏบต ทยงยนมากขน

1-102.indd 67 6/6/19 2:54:07 PM


ตวอยางกจกรรมในการปลกวนยดานความซอสตยสจรต

1. กจกรรมการเจรญภาวนา กอนเขาเรยน เชา - บาย ทงครและนกเรยน

วตถประสงค 1) ดานบคลกภาพ เพอใหคร นกเรยนมบคลกภาพ ดงตอไปน - มบคลกเขมแขงหนกแนน มนคง - มความสงบเยอกเยน ไมฉนเฉยวหรอโกรธงาย - มความสภาพนมนวล - สดชนผองใส - มความมนคงทางอารมณ - มความกระฉบกระเฉง ไมเซองซม 2) ดานการดำเนนชวตประจำวน เพอใหคร นกเรยนเปนผม - จตใจสบาย หายเครยด - ไมวตกกงวล - นอนหลบสนท ไมฝนราย - มประสทธภาพในการทำงานและการเรยนรดขน - มความจำแมนยำ - รกษาโรคบางอยางทเกดจากความเครยดได

วธดำเนนการ เปนกจกรรมทปฏบตกอนเขาเรยน ตอนเชา - บาย โดยปฏบตพรอมกนทงครและนกเรยนตาม แนวปฏบต ไดแก ตอนเชา อาจทำพรอมกนทหนาเสาธงหลงกจกรรมอนๆ แลวเสรจ หรออาจใชหองประชม ตอนบาย อาจปฏบตหนาหองเรยนของแตละชน หรอรวมกนทหองประชมใหญ กอนเขาชนเรยนมแนวดำเนนการ ดงน 1. ขนเตรยมการ กอนลงมอปฏบต มอบหมายใหตวแทนนกเรยนเปนผนำกลาว - ระลกถงคณของพระรตนตรย - แผเมตตาใหมนษยและสตวทงหลาย - ตดความกงวลตางๆ ทำจตใหปลอดโปรง - กำหนดเวลาในการฝกปฏบต (ประมาณ 5 - 10 นาท) 2. ขนลงมอปฏบต - นงขดสมาธ โดยใชเทาขวาทบเทาซาย มอขวาวางทบมอซาย นงลำตวตรง ตงสตใหมน - กำหนดลมหายใจเขาออก เมอหายใจเขาภาวนา “พทธ” เมอหายใจออกภาวนา “โธ” - ปฏบตเรอยๆ โดยใหจตจดจออยกบลมหายใจเขาออกจนจตนง

1-102.indd 68 6/6/19 2:54:07 PM


2. กจกรรมการบรณาการวถพทธทกกลมสาระการเรยนร

วตถประสงค เพอใหพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรทงในดานความประพฤต (ศล) จตใจ (สมาธ) และปญญา (ปญญา) เพอความเจรญงอกงามในทกขนตอนของชวต ใหกนเปน อยเปน ดเปน และฟงเปน

วธดำเนนการ ปฏบตตามแนวทางวถพทธ 4 ลกษณะ คอ 1) กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร - พธแสดงตนเปนพทธมามกะ - ประกวดมารยาทชาวพทธ - กจกรรมคายพทธบตร - กจกรรมบรหารจต เจรญภาวนา - เรยนธรรมศกษา/สอนธรรมศกษา - บรรพชาสามเณรฤดรอน 2) กจกรรมประจำวน/ประจำสปดาห - กจกรรมหนาเสาธง - รำลกถงชาต ศาสนา พระมหากษตรย - สวดมนตไหวพระ แผเมตตา สงบนง - กจกรรมพทธศาสนาสภาษตวนละบท - กจกรรมนองไหวพ - เดนแถวเขาหองอยางมสต 3) กจกรรมทำความดระหวางวน - เดนเขาโรงอาหารอยางมสต - กลาวคำพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหาร - รบประทานอาหารอยางมสต - ขอบคณหลงอาหาร - สมาธ 5 นาทกอนเรยน 4) กจกรรมกอนเลกเรยน - ไหวพระสวดมนต - รำลกพระคณของผมพระคณ - ทองอาขยานสรางสมาธ 5) กจกรรมประจำสปดาห - สวดมนตสรภญญะประจำสปดาห - ทำบญตกบาตรประจำสปดาห

1-102.indd 69 6/6/19 2:54:07 PM


3. กจกรรมชนชมคณความดหนาเสาธงทกวน

วตถประสงค เพอเสรมสรางขวญ กำลงใจใหผทำความด เพอประชาสมพนธ ความดทเกดขนในโรงเรยนเพอเปนตวอยางการทำความด

วธดำเนนการ จดกจกรรมตางๆ และสรปนำเสนอหนาเสาธงทกกจกรรมประชาสมพนธความดทเกดขนในโรงเรยนจดกจกรรมเสรมสรางการทำความดในโรงเรยน จดกจกรรมใหนกเรยนนำเสนอขาวการทำความดจากหนงสอพมพแลวนำเสนอหนาเสาธง จดปายนเทศ นำความดทเสนอหนาเสาธงจดไวใหนกเรยนอานอกทางหนง จดทำแฟมความดของโรงเรยน ตามลำดบวนท เหตการณทเกด กจกรรมหนาเสาธง ใหเปนกจกรรมทเสรมสราง ความด หรอเรองดๆ สรางสรรค (หากมเรองทมปญหา ควรมกรรมการ คดคนหาวธแกปญหา แลวจงนำเสนอปญหาและวธแกปญหา เพอขอความรวมมอจากบคลากรในโรงเรยน)

4. กจกรรมโฮมรมเพอสะทอนความรสก

วตถประสงค 1) เพอใหนกเรยนมความคดสรางสรรคในการทำกจกรรมทำความด เพอเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยน 2) เพอใหนกเรยนมโอกาสแสดงความรสกทไดทำความด 3) มการบรณาการการทำงานรวมกนทงหนวยงานตนสงกดและนกเรยนกบบคลากรในโรงเรยน

วธการและขนตอนในการดำเนนงาน 1) ประชมชแจงใหผเกยวของทราบ 2) แตงตงคณะทำงานดำเนนการ 3) จดทำโครงการกจกรรมโฮมรม ดวยกจกรรมทหลากหลาย ไดแก - หลงจากทำกจกรรมเคารพธงชาตหนาเสาธงแลวนกเรยนทกคนเขาหองเรยน เพอทำกจกรรม นงสมาธทกวนวนละ 5 นาท - นกเรยนออกมาเลาเรองทไดทำความดและเลาขาวเหตการณทพบเหนและไดยนขาวเกยวกบการทำความด - นกเรยนสงความรสกทกคนทไดทำความดในแตละระดบชนกบครประจำชน - รวบรวมความรสกนกเรยนทไดทำความดแลวสงประกวด 4) ตดตามและประเมนผล 5) สรป/รายงานผล

1-102.indd 70 6/6/19 2:54:07 PM


5. กจกรรมรกษาศล 5 ในวนพระ

หลกการและเหตผล การรกษาศล คอ ความประพฤตดหรอประพฤตชอบทางกายและวาจา การรกษากายวาจา ใหเรยบรอย เปนพนฐานของการทำความดทกอยาง บคคลควรไดมการปฏบตควบคกบการรกษาศล ดวยเหตวามผมศลยอมเปนบอเกดของคณธรรมตางๆ จะนำพาและเปนแนวทางแหงการทำความด และจรรโลงชวต สงเสรม ใหเกดความสงบสข การประพฤตปฏบตทเปนคณงามความด เพอความสงบสขของตนเองและสงคม ไดแก ศล 5 (เบญจศล) และธรรม 5 (เบญจธรรม) การรกษาศล ถกกำหนดขนเพอเออตอการเลอกปฏบตตาม ความพรอมของพทธศาสนกชน โดยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. ปกตอโบสถ คอ อโบสถทรบรกษากนตามปกตเฉพาะวนหนงกบคนหนง 2. ปฏชาครอโบสถ คอ อโบสถทรบรกษาเปนพเศษกวาปกตธรรมดา คอ รกษาคราวละ 3 วน จดเปนวนรบวนหนง วนรกษาวนหนง และวนสงอกวนหนง แตโดยเนอแทแลว ทงสองประเภทมขนเพอมงใหพทธศาสนกชนมโอกาสรกษากาย วาจา ใจ ใหบรสทธ ตามหวใจของพระพทธศาสนานนเอง

วตถประสงค เพอพฒนาบคลกภาพทางกาย โดยใหโอกาสนกเรยนในการแสดงออกจากกจกรรมททำและเพอ ปลกฝงคานยมทดงามใหแกเยาวชนใหรจกรกษาไวซงศลธรรมอนดงาม

การดำเนนการ เชญชวนคร นกเรยนทกคนรกษาศล 5 ในวนพระ โดยอาจปฏบตตามขนตอนการอาราธนาศลตามพธกรรมทางศาสนา หรอใชวธการกลาวคำปฏญาณในการถอศล 5 ในระยะแรกอาจใชเวลาในการรกษาศล 5 เพยงครงละ 1 วน หลงจากนนกสามารถเพมระยะเวลาเปน 1 สปดาห เพอพฒนาใหเปนวถปฏบตทยงยน มากขน

ขอเสนอแนะ - ครควรใหความรเพมเตมเกยวกบศล 5

6. กจกรรมคายพฒนาผนำดานคณธรรม

กจกรรมคาย นกเรยนทรวมกจกรรมจะไดรบประสบการณการทำงานเปนทม ซงการจดคาย สงทสำคญ คอ จะตองมการทำงานเปนทม มการแบงงานหนาทรบผดชอบ การมอบหมายงาน ดงนน จำเปน ทจะตองศกษาเรองการทำงานเปนทม เพอใหการจดคายมประสทธภาพ เกดประสทธผล คอ การทำงาน เปนทม หมายถง การรวมกนทำงานของสมาชกทมากกวา 1 คน โดยทสมาชกทกคนนนจะตองมเปาหมายเดยวกนจะทำอะไรแลวทกคนตองยอมรบรวมกน มการวางแผน การทำงานรวมกน การทำงานเปนทม มความสำคญในทกองคกร การทำงานเปนทมเปนสงจำเปนสำหรบการเพมประสทธภาพและประสทธผลของ การบรหารงาน การทำงานเปนทมมบทบาทสำคญทจะนำไปสความสำเรจของงานทตองอาศยความรวมมอของกลมสมาชกเปนอยางด

1-102.indd 71 6/6/19 2:54:07 PM


ลกษณะของทม ลกษณะทสำคญของทม 4 ประการ ไดแก 1. การมปฏสมพนธทางสงคมของบคคล หมายถง การทสมาชกตงแต 2 คนขนไป มความเกยวของกนในกจการของกลม/ทม ตระหนกในความสำคญของกนและกน แสดงออกซงการยอมรบ การใหเกยรตกน สำหรบกลมขนาดใหญมกมปฏสมพนธกนเปนเครอขายมากกวาการตดตอกนตวตอตว 2. มจดมงหมายและเปาหมายรวมกน หมายถง การทสมาชกกลมจะมสวนกระตนใหเกดกจกรรมรวมกนของทม/กลม โดยเฉพาะจดประสงคของสมาชกกลมทสอดคลองกบองคการ มกจะนำมาซงความสำเรจของการทำงานไดงาย 3. การมโครงสรางของทม/กลม หมายถง ระบบพฤตกรรม ซงเปนแบบแผนเฉพาะกลม สมาชกกลมจะตองปฏบตตามกฎหรอมตของกลม ซงอาจจะเปนกลมแบบทางการ (Formal Group) หรอกลมแบบไมเปนทางการ (Informal Group) กได สมาชกทกคนของกลมจะตองยอมรบและปฏบตตามเปนอยางดสมาชก กลมยอยอาจจะมกฎเกณฑแบบไมเปนทางการ มความสนทสนมกนอยางใกลชดระหวางสมาชกดวยกน 4. สมาชกมบทบาทและมความรสกรวมกน การรกษาบทบาททมนคงในแตละทม/กลม จะมความแตกตางกนตามลกษณะของกลม รวมทงความรความสามารถของสมาชก โดยมการจดแบงบทบาทและหนาท ความรบผดชอบกระจายงานกนตามความร ความสามารถ และความถนดของสมาชกการทำงานเปนทมเปนแรงจงใจสำคญทจะผลกดนใหทานเปนผนำทด ถาทานประสงคทจะนำทมใหประสบความสำเรจในการทำงาน ทานจำเปนตองคนหาคณลกษณะของการทำงานเปนทมใหพบ ระลกไวเสมอวาทกคนมอสระในตวเอง ขณะเดยวกนกเปนสวนหนงของทม แลวจงนำเอากลยทธในการสรางทมเขามาใชเพอใหทกคนทำงาน

คณลกษณะของทม ทมทจะประสบความสำเรจในการทำงาน คอ กลมของบคคลททำงานรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายของทม ตอไปนเปนสงททานและเพอนรวมทมจะตองยดถอเปนกรอบเพอทำงานรวมกน มความเปนหนงเดยวกน จดการดวยตนเอง พงพาตวเอง ขนาดของกลมทพอเหมาะมความเปนหนงเดยวกนสมาชกของทมทประสบความสำเรจในการทำงานจะตองมความเปนหนงเดยวกน ทกๆ คนจะถกดงเขามาในทศทางเดยวกนเพอใหบรรลความสำเรจในงาน และ/หรอบรรลเปาหมายรวมกน โดยทวไปแลวงานและ/หรอเปาหมายอาจบรรลไดเมอทำงานรวมกนแทนทจะตางคนตางทำ ทมงานทมประสทธภาพจะมลกษณะโดดเดนและสมาชกทกคนมความรสกวาตนเองมสวนรวมในความสำเรจดวย จดการดวยตนเอง ทมงานทประสบ ความสำเรจในการทำงานมแนวโนมวาจะสรางโครงสรางเฉพาะตนขนมา เนองจากสมาชกยอมรบบทบาทของตนในเวลาตางๆ กน คลอยตามความจำเปน ความตองการและความสามารถของตน บางคนอาจมประสบการณ ในงานเฉพาะอยางจงอาจเปนคนจดการใหคนอนๆ ทำตาม คนอนๆ กจะทำหนาทในกจกรรมของตนไปในงานทเขาคนเคย พฤตกรรมเหลานจะถกพฒนาไปในแนวของโครงสรางองคกร และสมาชกทกคนจะตองปฏบตตามพงพาตวเองสมาชกของทมทประสบความสำเรจในการทำงานจะรวมมอกบคนอนๆ เพอทำงานชนใด ชนหนงหรอทำใหเปาหมายสำเรจอยางไมหลกเลยง รวมกนทำงานตามกำลงความสามารถของตนเองให คำปรกษาแนะนำและชกจงเมอจำเปน รวมประสานงานในหนาทและแกไขปญหาอปสรรครวมกน ทกคนตางเอออาทรชวยเหลอกนและมความเปนหนงเดยวกน ถามบคคลหนงบคคลใดทำงานเกนกำลงหรอประสบปญหายงยาก ลกษณะของสมาชกทพบมแตกตางกน ดงน 1. เปนนกคด สมาชกประเภทนอาจเรยกวาเปน “คนเจาความคด” เขามกเขาไปยงเกยวกบสงทจะตองกระทำและมกจะมความคดความอานและมขอเสนอแนะตางๆ มากมาย นกคดมกไมคอยสนใจใน รายละเอยดมากนก โดยปกตแลวสมาชกของทมประเภทนจะตองถกจดการอยางระมดระวง ใหเกยรต ใหกำลงใจ และแมแตการยกยองใหเกดความภาคภมใจ เพอปองกนไมใหเขาถอนตวออกไปจากทมเสยกอน

1-102.indd 72 6/6/19 2:54:07 PM


2. เปนนกจดองคกร การทำงานรวมกบนกคดทสรางสรรคยงขนซงอาจเปนนกจดองคกรผซงชอบเขาไปยงเกยวกบการทำงานของทมงานเสมอ เพอไปจดการและจดสรรงานและหนาทตางๆ เปนคนเจาหลกการ และเจาระเบยบ แตกเปนผทำงานทมประสทธภาพด นกจดองคกรบางครงกไดรบการยอมรบวาเปนผม ความคดกวางไกลแตไมคอยยดหยนนก ในการทำงานเขามกจะประสบกบปญหาสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงและมความไมแนนอน ทานจะตองมแผนการปฏบตงานทชดเจนเพอประสานงานกบเขาอยางสมำเสมอ 3. เปนนกปฏบตการสมาชกประเภทนเปนนกสรางงาน และมทศนคตทจะตงใจทำงานเพอใหม ผลงานเกดขน เปนคนเปดเผย หนหนพลนแลน ไมอดทนหากการตดสนใจลาชาหรอถกดแลควบคมการปฏบตงาน อยางใกลชด และมกจะผดหวงเมอทกสงทกอยางไมเปนไปตามทตงใจ ทานจะตองใชความพยายามควบคมหนวงเหนยวเขาไวเพอไมใหรบผลกระทบจากความรนแรงทเกดขน 4. เปนสมาชกของทม ไมนาแปลกใจนกทสมาชกของทมจะเปนผทกระตอรอรนในการทำงานเพอใหทมงานประสบความสำเรจ และมการกระทำทสนบสนนและสามคคกลมเกลยวตอเพอนรวมทมเปนอนด พยายามทจะพฒนาและเสนอแนวความคดของกลมมากกวาแนวความคดของตวเอง สมาชกของทมมกไมชอบการเผชญหนาและการทะเลาะเบาะแวงกน ไมตองการตอตานใครคนใดคนหนง บางครงสมาชกของทมกไมคอย ไดรบความสนใจเทาทควรจงพยายามปลกตนเองออกจากคนอนๆ ทานจะตองกระตนและชกจงใหเขาเสนอความคดเหน หรอใหขอแนะนำและมองในดานบวกอยเสมอ 5. เปนนกตรวจสอบ กเปนไปตามชอนนแหละ นกตรวจสอบหรอนกตรวจซำ มกชอบจบตาดวามงานอะไรบางทกาวหนา เขามกคดวาตนเองเปนคนยตธรรมและมความพถพถนแตคนอนๆ อาจมองวาเขาเปนคนชอบใชอำนาจและเปนพวกเผดจการ นกตรวจสอบมบทบาททตองคอยเตอนใหทมงานรสกถงความจำเปนตองใชความรบดวนปฏบตงานอยางจรงจง เพอใหงานกาวหนาและบรรลเปาหมายทนเวลา ทานอาจตองเขาไปประสานกบนกตรวจสอบหรอทำหนาทประนประนอมเมอเขามความขดแยงกบเพอนรวมทมคนอนๆ 6. เปนนกประเมนผล สมาชกประเภทนเปนผทสรางสมดลอยางดยงระหวางนกคดและนกปฏบตการ ชอบความเปนอสระและมกจะแยกตวออกจากทม มความระมดระวงและรอบคอบในการเขาไปประเมนหรอวเคราะหขอมลหรอสถานการณ ถงแมวานกประเมนผลจะไมเปนทชนชอบของสมาชกบางคน แตทศนะของเขากไดรบการยอมรบนบถอจากสมาชกรวมทมคนอนๆ

7. กจกรรมจตอาสาเสรมสรางความซอสตยสจรต

ในสงคมปจจบนความเจรญทางดานวตถมมากขน ทำใหสงคมเปลยนแปลงไป ทำใหคนเหนแกตวมากขน ความเจรญทางจตใจลดนอยลง ขาดการเสยสละ ดงนนเพอปลกฝงใหนกเรยนเปนผมความเสยสละ มระเบยบวนย เคารพกฎเกณฑของสงคม มความรบผดชอบตอสงคมสวนรวม จงจดกจกรรมจตอาสาดแลสงคมและ สงแวดลอมนขน เพอใหนกเรยนไดตระหนก เขาใจและเปนผจรรโลงพระพทธศาสนาประพฤตปฏบตและสามารถดำเนนชวตไดอยางถกตองเหมาะสม เปนแบบอยางทดและเปนพลงในการพฒนาสงคมใหงดงามยงๆ ขนไป

วตถประสงค - เพอใหนกเรยนตระหนกถงความจำเปนทพลเมองทดจกตองรกษาทรพยสมบตของสวนรวม - เพอใหนกเรยนรจกเสยสละ ในการดแลสงแวดลอมและชมชนสวนรวม - เพอใหนกเรยนมความรบผดชอบ

1-102.indd 73 6/6/19 2:54:07 PM


วธดำเนนการ - ประชาสมพนธใหนกเรยนทราบเกยวกบความสำคญกจกรรมจตอาสาดแลสงคมและสงแวดลอม โดยอาจจดในเสยงตามสายหรอครประกาศหนาเสาธง - จดทำปฏทนการปฏบตงานจตอาสาดแลสงคมและสงแวดลอม - แบงนกเรยนเปนกลมและแบงเขตรบผดชอบ เพอปฏบตงานตามปฏทน - เชญชวนใหนกเรยนไดเขารวมกจกรรมจตอาสาดแลสงคมและสงแวดลอม

ขอเสนอแนะ - ครควรชแนะหรอใหความรแกนกเรยนเกยวกบจตอาสาดแลสงคมและสงแวดลอม - ครอาจสอดแทรกธรรมะในการสอนในชวโมงเรยน - ครควรสรปผลการปฏบตงานใหนกเรยนฟง โดยเนน คตธรรม ธรรมคอความเสยสละ ศนยการเรยนรสรางจตอาสาชมชน (ศนย GIVE & TAKE) จตอาสา ความด ไมซอนเรน เรองจตอาสาเปนการปฏบตกจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชนจนเกดคณธรรม จรยธรรมคณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กจกรรมจตอาสาเปนการทำหนาทเพอประโยชนของ มวลมนษย ซงดานการปฏบตธรรม พระพทธองคทรงสงสอนภกษไววา เธอจงจารกไปเพอประโยชนของ มวลมนษยและสรรพสตว นกคอ ความเมตตาและความกรณา คอการแบงปนลดละตวตน ลดละความอยากได อยากม อยากเปน เปนการให เปนการแบงปน จงทำจตของเรามความบรสทธและงดงาม และมความสข มากกวาการเปนผรบ แตไมไดหมายความวาผรบเปนผทตำตอยกวา แตเปนผทเสมอภาคกน เราเปนทงผใหและผรบ ไดรบความรก ความเมตตา ความเคารพ ศรทธา และเรากใหความเมตตากรณา กถอวาเปน การเชอมโยง การทำหนาทดวยการปฏบตธรรม ดวยจตใจอาสา หมายถง ทำโดยไมหวงสงใดตอบแทน ไมวาจะเปนลาภยศสรรเสรญใดๆ

ตวอยางกจกรรมจตอาสา ไดแก การทำความสะอาดหองนำ โรงเรยน ชมชน วด ทำ ความสะอาดสาธารณสถาน การชวยเหลอ เยยมเยอน เลานทานใหเดก คนชราฟง การเสยสละเวลาทำประโยชนเพอสงคม และสวนรวม การทำความดทเปนการแกไขและพฒนาปญหาทพบในสงคม ตวอยางแนวทางการทำกจกรรมจตอาสาทำความด วธดำเนนการ กจกรรมจตอาสาชมชน ( ศนย GIVE & TAKE) 1. ประชาสมพนธโครงการศนยการเรยนรพระพทธศาสนาฯ - รบสมครนกเรยนทมจตอาสาเขาทำงานเปนคณะทำงานศนยฯ - รบสมครตวแทนนกเรยนเขตพนทบรการ จากสายหมบาน ตามจำนวนสายในหมบานเพอเปนตวแทนของหมบาน จำนวนหมบานละ 1 คน ทงหมด...คนรวมมสมาชกทงสนจำนวน...คน โดยมครทปรกษาศนยฯ จำนวน 2 คน เปนผคอยใหคำปรกษาและดแล การดำเนนงาน 2. ประชมคณะทำงาน 2.1 ชแจงเปาหมายการทำงานของศนยฯ 2.2 รวมกนกำหนดวตถประสงคของศนย (เปนรายขอ เพอเปนแนวทางในการดำเนนงาน) 2.3 สรางจตสำนกใหมจตอาสาตอสวนรวม 2.4 ปลกฝงใหมจตศรทธาในพระพทธศาสนา

1-102.indd 74 6/6/19 2:54:07 PM


2.5 สรางคานยมใหมความเปนประชาธปไตย 2.6 นำพาเยาวชนหางไกลยาเสพตด 3. กำหนดแผนการปฏบตงาน ศนย GIVE & TAKE 3.1 ตวแทนนกเรยนเกบรวบรวมขอมลผตองการใหความชวยเหลอ 3.2 คณะทำงานคดกรองขอมลเพอเรยงลำดบตองการความชวยเหลอ 3.3 ประชาสมพนธรบบรจาคสงของ/ทนทรพย/ความชวยเหลอดานอนๆ 3.4 กำหนดวนเวลาในการออกหนวยเคลอนทใหความชวยเหลอ 3.5 After Action Review (AAR) หลกการปฏบตงานทกครง 3.6 รายงานผลการดำเนนงานตอ สพป. และ สพฐ. และเวบไซต

8. โครงงานคณธรรมเสรมสรางความซอสตยสจรต

โครงงานคณธรรม หรอโครงงานความด เปนนวตกรรมการเรยนรทสงเสรมการทำความดมคณธรรมแบบเชงรก โดยใหผเรยนทเปนเดกและเยาวชนเกดความรสกเปนเจาของกจกรรมการเรยนรนเอง ผานเทคนควธการเรยนรแบบโครงงาน (Project Approach) โดยประเดนทเลอกทำโครงงานนนเกดขนมาจากความสนใจและความคดรเรมของผเรยนเอง เนนการเรยนรผานการปฏบตงานจรง ดวยความพากเพยรพยายามอยางจดจอตอเนองในชวงระยะเวลาทยาวนานพอสมควร (ตองทำงานจรงไมนอยกวา 2 เดอน) ในลกษณะวจยปฏบตการ (action research) นำไปสการแกไขปญหาดานความเสอมทรามทางศลธรรม และสงเสรมการบมเพาะ ความดมคณธรรมอยางเปนรปธรรมและเปนระบบ รวมทงการขยายความมสวนรวมไปสบคคลตางๆ ใน สถานศกษาและชมชนของตนเองหรอชมชนอนๆ ทเกยวของ

1-102.indd 75 6/6/19 2:54:07 PM


บทเรยนท 3 ชมชนการเรยนรในสถานศกษาเพอพฒนาความซอสตยสจรต

หวใจสำคญของการพฒนาสถานศกษา คอ ความยงยน และหวใจของการพฒนาอยางยงยน คอ บรรยากาศและวฒนธรรมแหงการเรยนรภายในสถานศกษา ดงนน สถานศกษาจงจำเปนตองมการแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางกนอยางตอเนอง เพราะการพฒนาทยงยนนนมกไมเกดกบการบรหารงานแบบสงการ แตเกดจากการบรหารแบบมสวนรวมทบคลากรทกฝายชวยกนคดรเรมการพฒนา ชวยกนสรางความรใหม ตลอดจนนวตกรรมทเหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงแวดลอมและทรพยากรทม แนวคด ในการสรางองคการการเรยนรในสถานศกษามเปาหมายสำคญ คอ การพฒนาทยงยน เพราะทผานมา พบปญหาสำคญของระบบการศกษา คอ การพฒนาทไมตอเนอง การนำนวตกรรมตางๆ เขาสสถานศกษา แมจะมการตอบรบอยางดในระยะแรก แตเมอเวลาผานไปนวตกรรมเหลานนมกจะถกละเลยไมนำมาปฏบต จนเกดความลมเหลวครงแลวครงเลา ดงนน จงมแนวคดการพฒนาโดยอาศยองคการการเรยนร ซงเปนวธการทสงเสรมใหบคลากรในองคการคดคนนวตกรรมของตนเอง ซงจะเปนนวตกรรมทเหมาะสมกบสภาพบรบทของหนวยงานมากทสด และจะมความยงยนในการปฏบตมากกวา จงขอนำเสนอแนวคดเกยวกบองคการ การเรยนรและการสรางองคการการเรยนรในสถานศกษา ตามลำดบตอไปน

องคการแหงการเรยนรตามทศนะของเซนจ (Senge’s learning organization)

เหตผลทองคการจำเปนทจะตองมการเรยนร เนองมาจากระดบคณภาพของการปฏบตงานและ ความจำเปนทตองปรบปรงงานในยคปจจบนตองอาศยการเรยนรเปนฐานทสำคญยง ประกอบกบองคการทงภาครฐและเอกชนสวนใหญยงมแนวทางสความสำเรจของตนเอง ตลอดจนแนวทางสำหรบผปฏบตงานยงขาดความชดเจน และทสำคญ คอ หวใจขององคการแหงการเรยนร มาจากฐานความเชอทวา ศกยภาพอนมหาศาล ทแฝงเรนอยภายในมนษยแตละคนยงไมไดรบการพฒนาและนำขนมาใชกบองคการของเราเทาทควร ดงนน ดวยความเชอดงกลาวจงเชอมนไดวา ถาสมาชกทงหมดขององคการไดรบการพฒนาอยางเตมทและไดใชศกยภาพสงสดเทาทตนม เพอปฏบตงานภายใตการมวสยทศน (visions) เปาหมาย (goals) และวตถประสงค (objectives) ของตวบคคลและขององคการทสอดคลองกนแลว สมาชกแตละคนกจะทมเทและปลดปลอยศกยภาพทตนมสงสดนนใหกบงานททำอยางเตมทในทสด

1-102.indd 76 6/6/19 2:54:07 PM


Peter Senge ศาสตราจารยชอดงในสาขาวชาบรหารจดการและการศกษาแหง Massachusetts Institute of Technology (MIT) ในสหรฐอเมรกาไดรวมกบคณะทำการวจยเพอหาแนวทางฟนฟบรษทธรกจทประสบความลมเหลวในการดำเนนกจการหลายแหงในสหรฐ จงพบวาตวแปรทเปนปจจยสำคญ ทสามารถนำมาใชในการปรบปรงใหการดำเนนงานภายในองคการของบรษทเหลานนประสบความสำเรจได คอ การประยกตใชแนวคดเรององคการแหงการเรยนร (Learning organization) ซงตอมานกการศกษาไดประยกตแนวคดดงกลาวมาใชในการปรบปรงสภาพแวดลอมดานการทำงานทางการศกษาของครและผบรหารโรงเรยน เพอใหสามารถนำไปสการพฒนาคณภาพการจดการศกษาของนกเรยนใหสงยงขนตอไป แนวคดเบองตนขององคการแหงการเรยนรตามทศนะของ Senge (1990) คอ “องคการทม การขยายขดศกยภาพอยางตอเนอง เพอสรางอนาคตใหมทดกวาใหกบตนเองอยตลอดเวลา” หรอกลาว อกนยหนง “องคการแหงการเรยนรกคอ หนวยงานซงประกอบดวยบคลากรทกระดบ ทตางรวมมอรวมใจกน สงเสรมพฒนาศกยภาพใหแกกน รวมทงศกยภาพขององคกรใหสงขน เพอใหสามารถดำเนนการใหเกดผลงาน ไดระดบคณภาพตามทปรารถนา” Senge และคณะ ใหคำอธบายเพมเตมวา การสรางสรรคใหเกดองคการแหงการเรยนรทเขมแขงกคอ การทำใหคนในองคการรจกเรยนรการทำงานรวมกนเปนทมงานทดจนสามารถยกระดบผลสำเรจขององคการใหสงยงขน ทงนในกระบวนการพฒนาทมงานใหเปนทมงานชนยอดจนสามารถรวมสรางและรวมขบเคลอนวสยทศนรวม (Shared vision) ไดนน สมาชกแตละคนของทมงานจะไดรบการพฒนาความรและทกษะใหมๆ ทใชปฏบตงาน เพอยกระดบผลงานใหสงขน และจากการมโอกาสทำงานรวมกนเชนนทำใหสมาชกของทมงานไดแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนพรอมไปกบการเรยนรวธทำงานของตนใหมประสทธผลยงขน โดย Senge ไดอธบายถงทมงานทมประสทธผลในองคการแหงการเรยนรวา “เมอเวลาผานไป หลงจากสมาชกทมงานแตละคนมองเหนและไดประสบการณจากมมมองโลกในแงทแตกตางของกนและกน กจะเรมเกดความเชอและมสมมตฐานใหมขน ซงนำไปสการพฒนาทกษะและศกยภาพของตนตามมา ทเรยกวา “วงจรของการเรยนรแบบลมลก (deep learning cycle)” อนเปน องคประกอบสำคญยงขององคการแหงการเรยนร เพราะเปนปจจยชวยพฒนาทงดานศกยภาพและสรางกระบวนทศนใหมใหแกบคคลและองคการโดยรวม” (Senge et al., 1994, p. 18)

หลกการ (หรอวนย) 5 ประการของการเปนองคการแหงการเรยนร

Senge เสนอแนะวา หวใจของการสรางองคการแหงการเรยนรอยทการเสรมสรางหลกการหรอวนยทสำคญ 5 ประการใหเกดผลจรงจงในรปของการนำไปปฏบต (practice) ทงนคำวา “วนย (disciplines)” หมายถง ตวทฤษฎหรอเทคนควธทจำเปนตองศกษาใครครวญใหเกดความเขาใจอยางถองแท จนสามารถนำไปปฏบตไดอยางคลองแคลวมประสทธผล หลกการหรอวนย 5 ประการ ไดแก 1) ความรอบรแหงตน (Personal mastery) 2) แบบแผนความคดอาน (Mental model) 3) วสยทศนรวม (Shared vision) 4) การเรยนร ของทม (Team learning) และ 5) การคดอยางเปนระบบ (Systems thinking) ในทนจะกลาวถง การประยกตใชหลกการทง 5 ประการเพอสรางโรงเรยนแหงการเรยนร (Learning school) ตามกรอบแนวคดของ Senge ดงน

1-102.indd 77 6/6/19 2:54:07 PM


หลกการท 1 : ตองพฒนาความรอบรแหงตน (Personal mastery) ของสมาชก ความรอบรแหงตน หมายความวา ทกคนทอยในโรงเรยนทเปนองคการแหงการเรยนรจะตองเขาใจวา ตนมสวนรวมรบผดชอบตอการสรางผลงานหรอความสำเรจของโรงเรยนโดยรวม ครแตละคนจะตองตระหนกวา ตนตองปฏบตงานในฐานะเปนสมาชกของทมงานทจะตองรวมกนนำพาและยกระดบผลสมฤทธของนกเรยน ตลอดจนความสำเรจของผปกครองและของชมชนใหสงขน ความรอบรแหงตน จงหมายความวา ครทกคน จะตองมพนธะผกพนตอการประกอบวชาชพครของตนเยยงมออาชพ และตองเปนสมาชกทด เพอชวยเหลอใหทมงานของตนมผลงานระดบสงยงขนเทาทจะทำได ครแตละคนจะตองมความผกพนตอเพอนรวมงานดวยการสรางบรรยากาศทดของททำงาน และรวมมอรวมใจกนยกระดบคณภาพการเรยนการสอนของนกเรยนใหดทสด การสรางความรอบรแหงตนของครกคอ การรวมเรยนรไปกบนกเรยน ครจงมบทบาทตองเปนผเรยนร (Teachers as learners) ในขณะทปฏบตงานสอนอกดวย

หลกการท 2 : ตองมแบบแผนความคดทด (Mental model) แบบแผนความคดทด หมายถง ความเชอทฝงลกอยภายในบคคล (unconscious assumptions) ทมตอสงตางๆ จงเปนปทสถานทมลกษณะไมเปนคำพด (unspoken norms) แตมอทธพลในการกำหนดวาโรงเรยนของตนจะดำเนนการตอภารกจตางๆ อยางไร เชน แบบแผนความคดอานของคนทเปนนกการศกษา จะตองตอบตนเองใหไดวา ในฐานะทเปนมออาชพตนจะมหลกคดและวธการจดกจกรรมดานการเรยนร การสอน การบรหารพฤตกรรมบคคลในโรงเรยน ตลอดจนการใชภาวะผนำไดอยางไร เปนตน เนองจากแบบแผนความคดอานเหลานมกไมไดถกหยบยกขนมาพจารณาวามความเหมาะสมเพยงไร มอะไรบาง ทโรงเรยนไดทำ หรอมอะไรบางทควรทำแตยงไมไดทำ ดงนน ถาเปนโรงเรยนแหงการเรยนรแลว ประเดนตางๆ ทเปนแบบแผนความคดอานดงกลาวเหลาน จะถกหยบยกขนมาพจารณาตรวจสอบรวมกน ของทกฝายทมสวนไดเสย (Stakeholders) เชน สงทโรงเรยนเชอและใชเปนแนวทางจดการศกษาอยนน สอดคลองกบสงทเปนวสยทศนของโรงเรยนซงทกฝายรวมกำหนดขนหรอไม หรอนกเรยนไดรบการสงเสรมใหเกดการเรยนรอยางเตมศกยภาพหรอไม และสอดคลองกบความคาดหวงของผปกครองและชมชนเพยงไร ตลอดจนกฎเกณฑ ระเบยบปฏบต และวธการตางๆ ทโรงเรยนใชดำเนนการอยนน มความสอดคลองหรอขดแยงกบความเชอ วถชวต และวสยทศนทสงคมคาดหวงตอโรงเรยนหรอไมเพยงไร เปนตน

หลกการท 3 : ตองสรางวสยทศนรวม (Shared vision) ของโรงเรยน วสยทศนรวม หมายถง ภาพในอนาคตของโรงเรยนททกคนรวมกนวาดฝน และปรารถนาทจะให เกดขนจรงกบโรงเรยนของตน วสยทศนรวมจงทรงพลงทชวยยดเหนยวทกคนใหเกดความเปนนำหนงใจเดยวขน และมความรสกรวมในเปาหมายทจะตองกาวไปใหถง ดงนนวสยทศนรวมจงเปนพลงขบเคลอนใหภารกจทกอยางของโรงเรยนมงไปสเปาหมายเดยวกน วสยทศนรวมมไดเกดขนหรอเปนของผหนงผใดโดยเฉพาะ วสยทศนรวมทดควรมความชดเจนทงเปาหมายและแนวทางทสามารถบรรลไดจรง และไมควรเปนเพยงแต ขอความสนๆ ทกระชบชดเจนดงดดใจเทานน แตควรมพลงในการกำกบพฤตกรรมของบคคลใหปฏบตงานสอน ไดตรงกบความคาดหวง อยางมความหวงและมความเตมใจทจะปฏบตภารกจทงของสวนตนและของทมงานโดยเตมความสามารถ โดยยดหลกการทำเพอสวนรวมรวมกน

1-102.indd 78 6/6/19 2:54:08 PM


หลกการท 4 : สงเสรมใหเกดการเรยนรแบบทม (Team learning) การเรยนรแบบทม เปนปจจยทสำคญสำหรบโรงเรยนแหงการเรยนร เปนทประจกษแลววา ผลงาน ทเกดจากการทำงานรวมกนแบบทมยอมมากกวาผลรวมของงานทแตละคนทำ ซงเรยกวาเปนการได “พลงทวคณ หรอ Synergy” ขน ทงนเพราะการเรยนรทสมาชกแตละคนไดระหวางทำงานแบบทม ทำให ไดเพมทกษะและศกยภาพเฉพาะตนมากยงขน ยอมสงผลใหทกษะและศกยภาพโดยรวมของทมสงขนตามไปดวย Senge เสนอแนวปฏบตสำหรบโรงเรยนเพอสรางการเรยนรแบบทม โดยการใชวธเสวนา (Dialogue) และวธอภปรายถกปญหา (Discussion) โดยทมงานอาจประกอบดวย ผบรหาร ครผสอน และผปกครอง มารวมกนถกปญหาในประเดนตางๆ ทโรงเรยนดำเนนการอย เชน วธการจดชนเรยน (Classroom structure) การจดตารางสอน เทคนควธสอน วธวดผลประเมนผล วธจงใจใหนกเรยนมนสยใฝรใฝเรยน ตลอดจน การบรหารจดการโรงเรยนในดานตางๆ เปนตน Senge เชอวา กจกรรมการจดเสวนาหรอการอภปราย นอกจากสามารถชวยสรางการเรยนรของทมแลว ยงเปนกจกรรมเพอการพฒนาบคลากรโดยใชโรงเรยน เปนฐาน (School-based staff development) ซงเปนวธการพฒนาองคการหนงทมประสทธผลและเปนการสรางภาวะผนำใหแกทกคนทรวมอยในทม ดงนน โรงเรยนแหงการเรยนร จงควรมกจกรรมตางๆ ใหสมาชกของทมไดแลกเปลยนเรยนรขอมลตลอดจนความคดเหนตางๆ ระหวางกน โดยผานกระบวนการเสวนาและการอภปรายรวมกนอยางตอเนองอยเปนเนองนตย จนกลายเปนวฒนธรรมขององคการไปในทสด

หลกการท 5 : พฒนาการคดอยางเปนระบบ (System thinking) การคดอยางเปนระบบ หมายถง ความสามารถของสมาชกในองคการแหงการเรยนร ทสามารถ มองเหนองคการในลกษณะของภาพรวมซงประกอบขนจากองคประกอบยอยตางๆ (See the forest for the trees) กลาวคอ ในโรงเรยนแหงการเรยนรครจะมแนวโนมทเหนวา การปฏบตงานของแตละคนกดหรอกจกรรมตางๆ ทจดขนกด ลวนมความสมพนธเชอมโยงตอการดำเนนภารกจโดยรวมทงหมดของโรงเรยน การคดอยางเปนระบบของโรงเรยนแหงการเรยนรกคอ สมาชกจะมทกษะในการพจารณาเหนความสมพนธของสวนยอยทมตอองครวมของโรงเรยน และใหการยอมรบวาถาการดำเนนงาน ณ จดใดจดหนงเกดปญหาขน กจะสงผลกระทบตอการดำเนนงานของจดอนดวย ตวอยางเชน ถาการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรใน ชนเรยนหนงเกดปญหา ยอมสงผลกระทบตอการเรยนวชาวทยาศาสตรของนกเรยนตามมา หรอถาการเรยนการสอนใหนกเรยนมทกษะคอมพวเตอรและภาษาองกฤษเกดปญหา กยอมสงผลกระทบตอการจดการเรยนการสอนแบบ e – Learning ของนกเรยน เปนตน กลาวโดยสรป การคดอยางเปนระบบเปนวธการคดของบคคล ในการมองสงตางๆ ในลกษณะของความสมพนธระหวางสวนยอยกบสวนรวม (Part – whole relationship) ทำใหแตละคนมองภาพรวมของโรงเรยนขณะปฏบตงานไดชดเจน อยางไรกตาม การใชหลกการหรอวนย 5 ประการทเปนองคประกอบขององคการแหงการเรยนร มาประเมนโรงเรยนตางๆ ในสหรฐแลวทำให Senge (1990) ไดภาพอยางกวางๆ วา โรงเรยนเทาทมอย ในขณะน สวนใหญยงหางไกลตอความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร ถาเทยบกบนยามทวา “องคการแหง การเรยนร คอ องคการทคนทกระดบรวมกนพฒนาศกยภาพซงกนและกนใหสงขนอยางตอเนอง เพอทจะไดชวยกนสรางสงใหมทพวกตนปรารถนา” แตขอเทจจรงทไดจากการสอบถามนกการศกษาจำนวนมาก ไดความเหนทสอดคลองกนวา ครสวนใหญรสกวาตนยงอยในภาวะถกกดดนใหตองอยภายใตระเบยบ กฎเกณฑ เปาหมายและวตถประสงคตางๆ มากมายทผอนกำหนดใหปฏบต ทงทหลายอยางนนตนกไมเหนดวย และไมมความเชอเชนนนกตาม นอกจากนนยงพบวา ครผสอนสวนใหญไมคอยมโอกาสไดทำงานรวมกนในลกษณะ

1-102.indd 79 6/6/19 2:54:08 PM


ทเปนกลมกอน จงขาดความรสกถงความจำเปนตอการเรยนรรวมกน ซงมปรากฏใหเหนอยในโรงเรยนทวไป ซงสอดคลองกบการคนพบของ Ernest Boyer (1983) ทระบวา ในโรงเรยนมธยมของสหรฐสวนใหญ ครยงมความรสกโดดเดยวในการปฏบตงาน ทงนเพราะโครงสรางการจดหองเรยนมสภาพทเบดเสรจทกอยางในตวเอง (self – contained classroom) ตลอดจนการตองมชวโมงสอนมากจงเปนอปสรรคสำคญ ททำใหครไมมโอกาสทจะพบปะแลกเปลยนความคดเหนตอปญหาทตนพบเหนในชนเรยนกบเพอนรวมงาน จงทำใหพลอยขาดการไดมมมองทางวชาการทแตกตางในวชาชพตนจากผอน ในภาวะดงกลาว ความคาดหวงทจะใหคร มสวนรวมสราง “วสยทศนรวมหรอ Shared vision” ซงจำเปนอยางยงตอความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร จงพลอยขาดหายไปดวย

จากสภาวะดงกลาว Senge แนะนำวา เราจงจำเปนตองหาหนทางใหครไดทำงานรวมกนอยางแทจรง จำเปนตองสรางสภาวะแวดลอมทจงใจใหครไดสะทอนถงการปฏบตงานของตนใหเพอนคนอนทราบซงกน และกน ชวยทำใหครไดประโยชนจากการแลกเปลยนเรยนรระหวางการทำงานแบบทมกบเพอนรวมงาน ซงนำไปส การขยายการเรยนรมากยงขน ปญหาทเกดขน Senge อธบายวา สวนหนงมาจากการจดโครงสรางความร ทตองสอนแบบแยกสวน มอบใหครแตละคนแยกรบผดชอบสอนไปตามความถนดเฉพาะวชา (specialization) ของตน จงขาดความเชอมโยงสมพนธตอกนใหเกดภาพรวม ตลอดจนขาดการบรณาการเนอหาเขาดวยกน ภายใตวสยทศนของยทธศาสตรการสอนเดยวกนใหเกดขน ดงนน ในโรงเรยนแหงการเรยนร การปฏบตงานสอน ของครจงควรทำในลกษณะทมงาน คลายกบทมแพทยผาตดของสถานพยาบาล โดยยดเขมมงเพอการยกระดบการเรยนรของนกเรยนใหสงขนเปนจดหมายปลายทางเปนทสำคญ

นอกจากน Senge และคณะ (2000 : 55) ยงไดเสนอแนะเพมเตมวา ถาจะพฒนาใหสถานศกษาเปนโรงเรยนแหงการเรยนรนน จำเปนตองปรบภายในโรงเรยนในประเดนตอไปน 1. การเรยนการสอนของโรงเรยนตองเนนการยดผเรยนเปนสำคญ (learner – contered) มากกวายดผสอนเปนศนยกลาง (teacher – contered) 2. ในการดำเนนงานตองกระตนและใหการยอมรบถงความสำคญของความหลากหลาย (diversity) แทนการทำแบบเดยวกน (homogeneity) เชน การจดทำหลกสตรและการจดกจกรรมตางๆ ของโรงเรยน จงตองยดหลกการของทฤษฏพหปญญา (multiple intelligences) เปนตน 3. สรางความเขาใจและยอมรบวา ในการเปลยนแปลงนน ทกองคประกอบจะตองเกยวพนและสง ผลกระทบตอกนตลอดเวลา ดงนน การจดการเรยนรใหนกเรยนจะตองละเวนการสอนแบบทมงเนนความจำ ขอเทจจรง หรอการใหผเรยนพยายามคนหาเฉพาะคำตอบทถกตองเพยงคำตอบเดยวเทานน 4. ตองชวยกนใหทกคนรวมกนเรยนรเพอแสวงหาและคนควาทดลองหาทฤษฎใหมๆ ทสามารถนำมาใชในทางการศกษาไดอยางเหมาะสม และอยางกวางขวางโดยสมาชกของโรงเรยน 5. ตองบรณาการการจดการศกษาของโรงเรยน เขากบเครอขายความสมพนธทางสงคม ตวอยางเชน เชอมโยงโรงเรยนเขากบครอบครว ตลอดจนหนวยงานตางๆ ทงภาคเอกชนและภาครฐทประกอบเปนชมชนโดยรวม เปนตน

1-102.indd 80 6/6/19 2:54:08 PM


คณลกษณะขององคการแหงการเรยนรทวไป คณลกษณะของโรงเรยนแหงการเรยนร

1. ตองเฝาระวงตรวจสอบ (Scaning imperatives) : 1. พจารณาถงปจจยกดดนตางๆ ทมตอโรงเรยน กลาวคอ มการเฝาระวงตรวจสอบสภาวะแวดลอม และตดสนใจไดวา เรองใดบางทจำเปนตองตอบสนอง อยางสมำเสมอ และในทางกลบกนกพจารณาไดวา โรงเรยนจะสามารถ มอทธพลตอภาวะแวดลอมไดอยางไร

2. คนพบชองวางของการปฏบตงาน 2. สามารถระบถงประเดนหรอดานทจำเปนตองปรบปรง (Performance gaps) : กลาวคอ รจกใชชองวาง ของโรงเรยน ตวอยางเชน ดานการเรยนการสอน ของการปฏบตงานทคนพบมาแลวเปลยนใหเปนโอกาส ของคร อาจารย ดานงานวางแผนหลกสตรโดยรวม ทจะเรยนร ของโรงเรยน ดานบรรยากาศและสภาพแวดลอม ของโรงเรยน เปนตน

3. ใหความสำคญตอเรองการวดผล 3. ตองสามารถระบไดวา งานดานใดของโรงเรยน (Concern for measurement) : ทควรวดและประเมนผล เชน ผลการสอนของคร ไดแก การวดผลปจจยสำคญทสงผลตอการประกอบการ และผลการเรยนของนกเรยน ทงระบไดวาจะนำ ดานการตลาดและดานความสามารถแขงขน เปนตน ผลการวดประเมนไปใชเพอการพฒนาไดอยางไร หรอถาจะวดดานมลคาเพม จะทำไดอยางไร เปนตน

4. มจตสำนกเรองการทดลอง (Experiment mind sets) : 4. มการกระตนสงเสรม ใหเกดการคนคดนวตกรรม กลาวคอ ถามการทดลองมากขนเพยงไร องคการ และมการทดลองอยางหลากหลายเกดขนในโรงเรยน กยงเพมการเรยนรมากขนเพยงนน

5. มบรรยากาศทเปดเผย (Climate of openess) : 5. มการแลกเปลยน และใหสารสนเทศระหวางกนผาน กลาวคอ การเผยแพร ความรและการสอสาร การสอสารหลายทศทาง อยางกวางขวางและเปดเผย เปนไปอยางเปดเผย ทวทงโรงเรยน

6. มการศกษาอยางตอเนอง (Continuous education) : 6. การพฒนาโรงเรยนตองยดโปรแกรมการพฒนา ใหความสำคญของการศกษาตลอดชวต ดานวชาชพ (Professional development) (Lifelong education) ทจะขาดมได ของบคลากรเปนเรองสำคญ

7. มวธปฏบตงานทหลากหลาย (Operational variety) : 7. มการกระตนใหมวธการทหลากหลายในการทำงาน ยดความเชอทวา การบรรลเปาหมายขององคการ และการแกปญหาของการปฏบตภารกจทกดาน สามารถทำไดหลายวธ ของโรงเรยน

นอกจากนยงมนกวชาการอนทพยายามศกษาเปรยบเทยบลกษณะขององคการแหงการเรยนรทวไป กบคณลกษณะของการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร กลาวคอ Marquardt (1996) ไดสรปผลการวจยของศนยศกษาองคการแหงการเรยนรแหงสถาบน MIT สหรฐอเมรกา ซงระบถงคณลกษณะสำคญ 10 ประการขององคการทประสบความสำเรจในการเรยนร และสามารถประยกตเปนคณลกษณะเชงยทธศาสตรของโรงเรยนแหงการเรยนร โดยไดเปรยบเทยบกนในแตละประเดนไว ดงตารางตอไปน ตาราง แสดงคณลกษณะ 10 ประการขององคการแหงการเรยนรทประสบความสำเรจ

1-102.indd 81 6/6/19 2:54:08 PM


คณลกษณะขององคการแหงการเรยนรทวไป คณลกษณะของโรงเรยนแหงการเรยนร

8. เปดกวางใหมหลายชองทางทสามารถเสนอความคดดๆ 8. ดำเนนงานและการตดสนใจเพอปรบปรงงานใดๆ (Multiple advocates / champions) : กลาวคอ ของโรงเรยน ยดหลกการของการมสวนรวม ทกคนในองคการสามารถใหขอแนะนำเพอสการปรบปรง แบบกลยาณมตรเชงวชาการ (Collegial culture) ไดอยางตอเนองดวยวธการตางๆ ทหลากหลาย

9. การมสวนรวมดานภาวะผนำ (Involved leaderships) : 9. ผนำใหความมนใจไดวา ทกทศนะและมมมอง โดยการกำหนดวสยทศนของผนำไดมาจากความเหนรวม ของทกคนจะไดรบการนำไปสงเคราะห และจดทำเปน ของทกคน จนเปนวสยทศนรวมขององคการ วสยทศนรวม (Shared vision) ของโรงเรยน

10. มมมมองกวางเชงระบบ (System prespective) : 10. สรางโอกาสใหหนวยงานยอยภายในโรงเรยน กลาวคอ สรางความสมพนธเกยวของกนระหวาง ไดปฏบตงานแบบทมงานทมความรวมมอรวมใจกน หนวยงานยอยๆ ภายในอยางเปนระบบ อยางแทจรง

บทบาทผนำสถานศกษาในการสรางโรงเรยนแหงการเรยนร

การใชอำนาจของผนำสถานศกษาตอการขบเคลอนสโรงเรยนแหงการเรยนร ในทศนะเดมเชอวา หวหนาสถานศกษาจำเปนตองใชอำนาจทมากบตำแหนง (Position power) ของตนเพอการขบเคลอนโรงเรยนไปสเปาหมายใหสำเรจตามทตองการ โดยใชกลยทธหลกเปนเครองมอดำเนนการ ไดแก การใชกฎระเบยบ ขอบงคบตางๆ แบบทางการ (Bureaucratic power) และการใหรางวลหรอความดความชอบเมอสามารถปฏบตงานทไดรบมอบหมายสำเรจ (Psychological power) การใชอำนาจและกลยทธเชนวาน พบวา เปนอปสรรคและขดแยงตอหลกการของความเปนวชาชพชนสง (Professional) ของครหรอผทำงานทางการศกษา ซงตองการความอสระ (Autonomy) และมวฒนธรรมแหงวชาชพเฉพาะของตนทเรยกวา “กลยาณมตรทางวชาการ (Collegial culture)” ตลอดจนการมชมชนแหงวชาชพ (Professional community) ของตนอยในสถานศกษา ดงนนผบรหารทเนนการใชอำนาจแบบเดมดงกลาว จงยากทจะประสบความสำเรจในการขบเคลอนสถานศกษาของตนไปสความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร Sergiovanni (1998). มความเชอวา โรงเรยนแหงการเรยนร เปนผลผลตทสรางขนมาจาก การใชอำนาจเชงวชาชพ (Professional power) และอำนาจเชงคณธรรม (Moral power)เปนสำคญ กลาวคอ • อำนาจเชงวชาชพ (Professional power) ยดขอปฏบตทมาจากเกณฑและมาตรฐาน ทเหนพองตรงกนและยดถอรวมกนของผประกอบวชาชพครทงหลาย คนเหลานรวมกนสรางและรวมกน ใชความร โดยกระบวนการทำงานและแบงปนความรรวมกน ครผสอนตางรวมรบผดชอบตอผลการปฏบตงานของครคนอน และมการดแลตรวจสอบกนเอง วฒนธรรมการทำงานแบบนของคร จงตองการการกำกบดแลจากผบรหารระดบสงนอยมาก • อำนาจเชงคณธรรม (Moral power) เปนอำนาจทเกดขนจากการยดถอในคานยมทชมชนของผประกอบวชาชพครยอมรบรวมกนวา สงใดถกตองและดงามตามหลกการแหงศลธรรม ทงนคานยม เชงคณธรรมอาจไมเปนคานยมเชงวชาชพเสมอไป แตเปนอำนาจทยดเหนยวใหบรรดาครทงหลายอยรวมกนเหนยวแนนจนเกดเปน “ชมชนแหงวชาชพ” ขน และยอมรบตอแนวปฏบตงาน ทพรอมรบการดแลตรวจสอบ

1-102.indd 82 6/6/19 2:54:08 PM


ซงกนและกนได จงเปนอำนาจทมไดขบเคลอนใหผปฏบตยดการไดรบผลตอบแทนสวนตวจากการทำงานเปนหลก แตสงเสรมใหผปฏบตงานยดหลกความถกตองและเพอผลประโยชนโดยรวมของโรงเรยนเปนสำคญ กลาวโดยสรป การใชอำนาจทงสองประการเปนหลก ชวยใหผนำสถานศกษาสามารถลดปญหาและความขดแยงทางการบรหารลงไดมาก และมเวลาวางสวนตนมากขน เพอไปทำหนาทเปนผเรยนร (Learner) และบางโอกาสเปนผตาม (Follower) แตทสำคญถามองความหมายขององคการแหงการเรยนรตามทศนะของ Argyris & Schon (1991) ทวา “องคการแหงการเรยนร เปนกระบวนการททำใหองคการไดรบและไดใชความรใหม ตลอดจนเครองมอ พฤตกรรมและคานยม” แลว การทผนำสถานศกษาลดการใชอำนาจทมากบตำแหนงใหนอยลงเหลอเทาทจำเปน และหนมาใชอำนาจเชงวชาชพ และอำนาจเชงคณธรรมจนเปนสวนหนงของวฒนธรรมขององคการแลว กเชอไดวา การขบเคลอนไปสการเปนโรงเรยนแหงการเรยนรและจากโรงเรยน ทเคยเนน “การสอน (Teaching)” ไปสการเนนท “การเรยนร (Learning)” กมความเปนไปไดมากยงขน

บทบาทผนำสถานศกษาทจำเปนตอการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร

การปรบปรงพฒนาสถานศกษาไปสความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร นบเปนงานทยากลำบากตอการทำใหสำเรจ เนองจากกรอบความคดในเรองนคอนขางกวาง ยงขาดความชดเจนเชงปฏบตอกมาก ตลอดจนมปจจยทเปนตวแปรทเกยวของมากมาย แตผลจากงานวจยจำนวนไมนอยทมความเหนตรงกนประการหนงวา ภาวะผนำเปนกญแจสำคญทจะขบเคลอนแนวคดเรองนลงสการปฏบต จนสามารถบรรลเปาหมายการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร เพราะถาผนำสถานศกษายงขาดความรความเขาใจอยางถองแทถงความสำคญ ตลอดจน ใหความสนบสนนในกระบวนการดำเนนงานทกขนตอนของโรงเรยนอยางจรงจงแลว กยากทจะสำเรจได ตอไปนจะขอสรปบทบาทหนาทของผนำในการผลกดนใหสถานศกษาสความเปนโรงเรยนแหง การเรยนร ใน 3 ดานทสำคญ ไดแก ดานการกำหนดทศทาง ดานการพฒนาบคลากร และดานการพฒนาองคกรของโรงเรยน

1. บทบาทผนำสถานศกษาดานการกำหนดทศทางของโรงเรยน (Setting school directions) บทบาทของผนำสถานศกษาในดานนครอบคลมถงการกำหนดนโยบาย วตถประสงคและเปาหมาย ของความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร การทำใหบคลากรและผเกยวของทกฝายมองเหนและยอมรบตอภาพของโรงเรยนทจะเกดขนในอนาคต บทบาทของผนำในดานน ไดแก • การกำหนดและจดทำวสยทศน (Identifying and articulating a vision) ผนำสถานศกษาตองชวยทำใหโรงเรยน ไดรบความรวมมอจากบคลากรตางๆ ใหมารวมคดและจดทำวสยทศนทระบถงแนวคดทดทสด ของการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนแหงการเรยนร โดยผนำตองสรางแรงบนดาลใจผอนใหกระหายทจะชวยกนใหถงเปาหมายนน • สรางความเขาใจทตรงกนตอการพฒนาสความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร โดยผนำรวมกบครผสอนและผเกยวของในการแปลวสยทศนของโรงเรยน ใหเปนพนธกจ และแผนปฏบตตางๆ โดยผนำตองชวยสรางความเขาใจ คอยใหการสนบสนนและความชวยเหลอในการขจดอปสรรคทงหลาย ในเสนทางสความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงความเขาใจในความรบผดชอบ รวมกน ระหวางบคลากรของโรงเรยนกบผปกครองและชมชน ในการทจะพฒนาสถานศกษาใหมศกยภาพสงในการจดการศกษาเพอใหเกดผลดทสดตอผเรยนและชมชนของตน

1-102.indd 83 6/6/19 2:54:08 PM


• ผนำตองสรางความคาดหวงตอการปฏบตงานในระดบสง (Crating high performance expectations) โดยผนำจะตงความคาดหวงของตนตอคณภาพของผลงานทครปฏบตและผลการเรยนรทนกเรยนไดรบอยในระดบสง ผนำสถานศกษาตองสนบสนนการใชผลงานวจยและการทำวจยชนเรยนของครเพอการแสวงหาเทคนควธสอนใหมๆ เพอการยกระดบคณภาพการเรยนรของนกเรยนใหสงขน • ชกจงและสงเสรมใหครผสอนยอมรบในเปาหมายของกลม (Fostering the acceptance of group goals) เนองจากความรวมมอรวมใจซงกนและกนเปนคณลกษณะสำคญของโรงเรยนแหงการเรยนร ดงนน ผนำสถานศกษาจงมหนาทตองสงเสรมใหครผสอนและบคลากรตางๆ ทำงานรวมกนในรปแบบทมงานทงดานจดการเรยนการสอนและกจกรรมอนๆ ทวทงโรงเรยน (Team – based school) ทงนเพราะ การทำงานแบบทมชวยใหครตองมการปฏสมพนธและตองปรกษาหารอ และชวยเหลอซงกนและกนมากขน และทสำคญของการทำงานแบบทมกคอ ทกคนตองยดถอในเปาหมายเดยวกน และรวมรบผดชอบตอผลงาน ทเกดจากทมงานของตน • ใสใจตดตามดแลการปฏบตภารกจในการจดการเรยนรและงานสนบสนนอนๆ (Monitoring organizational performance) ผนำโรงเรยนแหงการเรยนร มหนาทตองคอยตดตามประเมนผลการปฏบตงานดานตางๆ ของโรงเรยนโดยใชดชนตวบงช (KPI) และขอมลสารสนเทศอยางหลากหลายมาเปนเกณฑการประเมนรวมกบครผสอน โดยยดหลกประเมนเพอการพฒนาและปรบปรงใหงานดขน และตองไมเปนไปเพอการตำหนหรอจบผดคร เพราะไมเชนนนจะทำใหครผสอนขาดความกลาทจะรเรมสงใหมๆ (Innovations) การกลาเสยง (Risk taking) และอปนสยชอบทดลอง (Experiments) ซงเปนหลกการสำคญของโรงเรยนแหงการเรยนร ตรงกนขาม ควรถอวา “ผดเปนคร” หรอ “ความผดพลาดชวยสรางโอกาสใหไดเรยนร”

2. บทบาทผนำสถานศกษาดานพฒนาบคลากร (Developing people) ทรพยากรบคคลถอเปนสนทรพยททรงคณคาขององคการ ครและบคลากรทางการศกษาจงเปนปจจยสำคญตอผลสำเรจของการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร ดงนน บคคลเหลานจงจำเปนตองไดรบการพฒนา ทกษะ ความรความสามารถ และการปรบเปลยนกระบวนทศนในการจดการเรยนรวธใหมแกผเรยน ใหสอดคลอง กบหลกการของโรงเรยนแหงการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาบคลากรตามลกษณะการปฏบตงาน ทดำเนนอยในโรงเรยน (School – based professional development) ซงผนำสถานศกษามบทบาท ทจะทำไดอยแลวตลอดเวลา ไดแก • สงเสรมกจกรรมการพฒนาความเปนมออาชพของครระหวางการปฏบตงาน เชน การฝกอบรมเชงปฏบตการดานพฒนาทกษะการสอน การจดตงคลนกเพอความเปนเลศทางการเรยนการสอน การมกจกรรม การนเทศแบบกลยาณมตร หรอแบบเพอนชวยเหลอเพอน (Peers assisting peers) การสงเสรมความกาวหนาทางวทยฐานะทองกบการใชผลงานทปฏบตจรงในชนเรยน การสงเสรมการวจยในชนเรยน ของคร การใหครตงทมงานเพอวจยหารปแบบการสอนทเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยน เปนตน การสงเสรมกจกรรมเหลาน ผนำสถานศกษาตองถอเปนเรองสำคญทตองจดเวลาใหสะดวกแกการทำกจกรรมและถอวาเปนสวนหนงของการปฏบตหนาทซงตองคดคำนวณใหนบเปนภาระงาน (Workload) ของคร

1-102.indd 84 6/6/19 2:54:08 PM


• ผนำสถานศกษาตองรจกสอนผอนดวยพฤตกรรมแบบอยาง (Role modeling) ของตน กลาวคอ ถาตองการใหครผสอนและผเรยนมนสยการใฝร ซงเปนคณลกษณะสำคญของโรงเรยนแหงการเรยนรแลว ผนำจะตองเปนบคคลแรกทตองแสดงพฤตกรรมแบบอยางของ “ผเรยนร หรอ Learner” หรอทำหนาทเปน “Learner leader” ปรากฏใหผอนเหนอยางสมำเสมอ และนำสาระความรใหมๆ ทตนไดรบมาจาก การเรยนรแบงปนใหคนอนเกดการเรยนรดวย พฤตกรรมการทำตวเปนผเรยนรของผนำ จะมอทธพลทสงผล ใหครผสอนประพฤตตนเปน “ผเรยนร” ตาม และพฤตกรรมแบบอยางในการเปน “ผเรยนร” ของผนำและของครผสอนเมอปรากฏใหนกเรยนไดสงเกตเหนอยเนองนตย ยอมมอทธพลทสงผลในการหลอหลอมพฤตกรรมของนกเรยนใหเปนผใฝรใฝเรยนตามไปดวย • สงเสรมและเขารวมกบครผสอนเพอสรางความเปน “ชมชนแหงวชาชพ” ใหเกดขนในโรงเรยน ดงรายละเอยดทไดกลาวแลวภายใตหวขอนในสวนท 2 ของบทความน นอกจากนควรสนบสนนใหนกเรยนทกคน เขาเปนสมาชกของกจกรรมชมรมตางๆ ทโรงเรยนควรมใหนกเรยนไดเลอกตามความถนดอยางหลากหลาย เพราะชมรมดงกลาวเหลานกคอ ชมชนแหงการเรยนรของนกเรยนทงสนนนเอง • สงเสรมและกระตนการใชปญญา (Intellcetual stimulation) กลาวคอ ผนำสถานศกษาควรกระตนใหครผสอน หมนตรวจสอบถงวธทำงานทเคยใชอยเปนประจำนนดวยตนเองหรอกบเพอนรวมงาน เพอหาจดเดนหรอจดดอย และหาวธทำงานเดมนนดวยวธการใหมทมทางเลอกหลายๆ วธ สนบสนนใหม การทดลองทางเลอกดงกลาวโดยไมตองเกรงวาจะไมสำเรจ นอกจากน ในงานบรหารทวไปทตองมการตดสนใจของผนำ โดยเฉพาะอยางยงทมผลกระทบกบคนสวนใหญ ผนำควรเปดกวางใหครและบคลากรไดมสวนรวม ในการคด เพอหาคำตอบทเหมาะสมมาประกอบการตดสนใจนน แนวทางดำเนนการเชนน ครผสอนควรนำ ไปใชกบนกเรยนดวย เพราะเปนการสรางบรรยากาศและพฒนาบคคลทกระดบใหสอดคลองกบการเปนโรงเรยนแหงการเรยนรทงสน • การใหความสนบสนนผรวมงานแตละรายบคคล (Providing individualized support) ในการเปลยนแปลงสถานศกษาใหเปนโรงเรยนแหงการเรยนรนน กเชนเดยวกบการเปลยนแปลงในองคการทวไป ทตองสงผลกระทบหลายประการตอผปฏบตงานในหนวยงานนนอยางหลกเลยงมได บางคนอาจตอตานเนองจากไมเหนดวยกบการเปลยนแปลง และมบางคนเกดความทอแท หมดกำลงใจ เพราะรสกวาตนตองอยในภาวะจำยอมตองรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงนน จงเปนบทบาทและหนาทของผนำสถานศกษาโดยตรง ทจะคอยเอาใจใสดแลบคคลเหลานอยางใกลชด ตองใหกำลงใจและความหวงทดกวา ตลอดจนช ทางเลอกทใหประโยชนมากกวาเมอโรงเรยนแหงการเรยนรเกดขน เชน มแรงจงใจในดานผลตอบแทนทจะไดรบ หรอมการปรบเปลยนดานโครงสรางแลวทำใหทกคนมความสะดวกคลองตวในการทำงาน มชมชนแหงวชาชพของตนทใหความชวยเหลอ เอออาทรตอกน มลกษณะการทำงานแบบกลมกอนหรอทมงานมากขน เปนตน นอกจากนผนำสถานศกษาควรใหการพฒนาทกษะ ความรความสามารถทจำเปนตอการปฏบตงานในโรงเรยนแหงการเรยนร เพอประโยชนสงสดของผเรยน

3. บทบาทผนำสถานศกษาดานการพฒนาองคการ (Developing the organization) เนองจากความเปนโรงเรยนแหงการเรยนร มกระบวนการทเปนเครอขายเชอมโยงทงภายในและภายนอกโรงเรยน ดงนน ผนำสถานศกษาตองสามารถทำใหโรงเรยนไดทำหนาทเปนชมชนแหงวชาชพดาน การเรยนร เพอสนบสนนและสงเสรมการปฏบตภารกจทางวชาชพของสมาชกทเกยวของทงครผสอนและนกเรยน ตลอดจนผเกยวของอนๆ ผนำสถานศกษาจงมบทบาทในประเดนตอไปน

1-102.indd 85 6/6/19 2:54:08 PM


• เสรมสรางความแขงแกรงดานวฒนธรรมของโรงเรยน (Strengthening school culture) โดยผนำสามารถพฒนาวฒนธรรมของโรงเรยนทฝงรากลกดวยคานยม ปทสถาน ความเชอ และทศนคตรวมกนของสมาชกทกคนในองคการทนำไปสความเอออาทร (Caring) และความไววางใจ (Trust) ตอกน เพราะวฒนธรรมของโรงเรยนจะเปนตวกำหนดแนวทางและบรบทตางๆ ของการทำงานรวมกนเพอ นำไปสเปาหมายเดยวกนของโรงเรยน • ทำการปรบปรงแกไขโครงสรางองคการของโรงเรยน (Modifying organization structure) ผนำสถานศกษามหนาทตองตรวจสอบดแลและปรบปรงโครงสรางองคการ เพอใหมความยดหยน คลองตวและสอดคลองกบคณลกษณะของการเปนโรงเรยนแหงการเรยนร ซงไดแก การจดโครงสรางงานและการมอบหมายงานทเนนรปแบบทมงานมากขน การจดตารางเวลาของครทคดใหเปนภาระงานทประกอบดวยชวโมงสอน ชวโมงครพบปะเพอปรกษาหารอเพอนรวมงาน การวางแผนการสอน การประเมนผลการเรยน การแกปญหาและการพฒนานกเรยนเฉพาะราย เปนตน ครควรมภาระงานรบผดชอบตอวนตอสปดาหทไมหนก จนเกนไป ผนำตองปรบปรงเกณฑการประเมนใหความดความชอบทยดผลการทำงานแบบทม และตองเปนไปเพอการสรางคณภาพการเรยนรของนกเรยนใหสงขน การปรบปรงหองเรยนใหเหมาะกบวธการสรางคณภาพการเรยนรของนกเรยนสงขน การปรบปรงหองเรยนใหเหมาะสมกบวธสอนของคร และวธการเรยนรของนกเรยน มการจดหาวสดอปกรณ เครองมอและทรพยากรเพอการเรยนรอนๆ อยางเพยงพอ ตองพยายาม หาทางลดงานเชงธรการของครใหนอยลง ตองปรบปรงกฎเกณฑระเบยบตางๆ ทไมเออตอการจดการเรยนรสมยใหม เปนตน โครงสรางองคการของโรงเรยนจงเปนกรอบหลกของการปฏบตงาน โดยโครงสรางอาจชวยสงเสรมหรออาจกลายเปนอปสรรคตอการทำหนาทของครใหบรรลเปาหมายของโรงเรยนแหงการเรยนรกได ผนำทชาญฉลาดจงพยายามปรบปรงแกไขโครงสรางใหมลกษณะและเงอนไขเชงบวกตอการสอนและการเรยนร ของครและนกเรยน • สรางกระบวนการใหเกดความรวมมอรวมใจ (Building collaborative process) ผนำสถานศกษาตองสงเสรมใหการปฏบตภารกจของโรงเรยนเปนไปในลกษณะทใหโอกาสแกคร อาจารย ไดเขามามสวนรวมในการตดสนใจตอประเดนสำคญทมผลกระทบตอตวคร หรอตอการปฏบตงานดานวชาชพของคร ดวยวธการมสวนรวมเชนน ผนำสามารถทจะนำพาโรงเรยนไปสผลสำเรจตามเปาหมาย ทงสวนบคคลและโรงเรยนโดยรวมไดอยางราบรน • การบรหารจดการสภาพแวดลอม (Managing the environment) ผนำสถานศกษาจำเปนตองทำงานรวมกบตวแทนกลมตางๆ ทเปนสภาพแวดลอมของโรงเรยน ซงไดแก ผปกครอง สมาชกของชมชน นกการเมอง ภาคธรกจเอกชน ตลอดจนหนวยงานภาคราชการทงหลายทแวดลอมโรงเรยน เพอใหคนเหลานเขาใจ และมภาพลกษณทเปนบวกตอวสยทศน และเปาหมายของโรงเรยน และใหการสนบสนนปจจยดานตางๆ โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรเพอการเรยนรจากชมชนตอโรงเรยน การสรางสมพนธภาพอนดตอกนกบหนวยงานและบคคลดงกลาวจงเปนบทบาทสำคญสำหรบผนำ แตตองคำนงถงการวางตำแหนงแหงท (Positioning) ของโรงเรยนในทามกลางสภาพแวดลอมดงกลาวไดอยางเหมาะสม ไมมากหรอนอยเกนไป และตองเปนไปเพอผลประโยชนของสวนรวมเปนสำคญ

1-102.indd 86 6/6/19 2:54:08 PM


การสรางชมชนการเรยนรทางวชาชพในสถานศกษา Thomas Sergiovanni (1994) ไดใหมมมองใหมเกยวกบโรงเรยนแหงการเรยนรโดยอธบายวา การอปมาทเปรยบเทยบให “โรงเรยนเปนองคการ (Organization)” นน นาจะไมเหมาะสมและถกตอง ทเดยวนก โดยเขาเหนวาควรเปน “โรงเรยนเปนชมชน (Community)” จะมความเหมาะสมมากกวา ดงเหตผลทเขาอธบายไวในงานเขยนชอ Building Community in Schools ซงเรยกรองใหเปลยนมมมองโรงเรยนในฐานะทเปนองคการแบบทางการ (Formal organization) ไปสความเปนชมชน (Community) แทน โดย Sergiovanni เหนวา “ความเปน ชมชน (Community)” จะยดโยงภายในตอกนดวยคานยม (Values) แนวคด (Ideas) และความผกพน (Commitments) รวมกนของทกคนทเปนสมาชก ซงเปนแนวคดตรงกนขามกบ “ความเปนองคการ (Organization)” ทมความสมพนธระหวางสมาชกในลกษณะทยดตามระดบทลดหลนกนลงมา (Hierarchical relationships) มกลไกการควบคมและมโครงสรางแบบตงตวทเตมไปดวยกฎระเบยบและวฒนธรรมของการใชอำนาจ (Authority) เปนหลก ในขณะท “ชมชน” ใชอทธพล (Influence) ทเกดจากการมคานยมและวตถประสงครวมกน เปนความสมพนธระหวางสมาชกเชงวชาชพ (Professional relationships) มความเปนกลยาณมตรเชงวชาการหรอวทยสมพนธตอกน (Collegiality culture) และยดหลกตองพงพาอาศยซงกนและกนในการปฏบตงาน นอกจากน “องคการ” ยงทำใหเกดคณลกษณะบางอยางขน เชน ลดความเปนกนเองตอกนลง (Impersonal) มความเปนราชการ (Bureaucratic) มากขน และถกควบคมจากภายนอกใหตองรกษาสถานภาพเดม (Maintain status quo) ของหนวยงานไว ดงนน Sergiovanni จงเหนวาถามองโรงเรยนในฐานะแบบองคการดงกลาวแลว กจะทำใหโรงเรยนมความเปนแบบทางการทสรางความรสกหางระหวางบคคลมากยงขน มกลไกทบงคบควบคมมากมาย และมกมจดเนน ในเรองทเปนงานดานเทคนคเปนหลก แตทางตรงขามถายอมรบวา โรงเรยนมฐานะแบบทเปนชมชน แลว บรรยากาศทตามมากคอ สมาชกมการผกพนตอกนดวยวตถประสงครวม มการสรางสมพนธภาพทใกลชดสนทสนม และเกดการรวมสรางบรรยากาศททกคนแสดงออกถงความหวงหาอาทรตอกนและชวยดแล สวสดภาพรวมกน Sergiovanni ไดใหความสำคญและถอเปนจดเนนทตองการใหโรงเรยนเปลยนไปเปน “ชมชน ทชดเจนในวตถประสงค (Purposeful communities)” ทมคณลกษณะของความเอออาทร (Caring) มการเรยนร (Learning) มความเปนวชาชพ (Professional) มความเปนกลยาณมตรเชงวชาการหรอม วทยสมพนธตอกน (Collegiality) มจตใจใฝการแสวงหา คำตอบ (Inquiring) และมบรรยากาศเชนนครอบคลมทวถงทงโรงเรยน โดย Sergiovanni เชอวา ชมชนทชดเจนในวตถประสงค จะเปนสถานทซงสมาชกทกคนยดเหนยวผกพนตอกนดวยอดมการณรวม (Shared ideology) และมระบบปทสถานหรอแนวทางปฏบตของตนเองทใชเพอเปนเครองสนบสนนใหเกดการเปนชมชนขน ทงน การมอดมการณรวมกน (รวมถง มวสยทศนรวม) จะชวยผกมดใหทกคนรวมกนเปนชมชนและใหการชวยเหลอตอกน มความเขาใจถงเหตผลและความจำเปนของการตองดำรงชวตและการทำงานรวมกนแบบชมชน ความเชอของ Sergiovanni เกยวกบโรงเรยนเปนชมชนนน มแนวคดทเปนจดเนน คอ ยดถอเรอง “คณงามความด (Virtue)” เปนหลกการสำคญ เขาเชอวาคนสวนมากมกมองวชาชพชนสง (Professionalism) จากฐานของการใชความรทสามารถลงสการปฏบตไดจรง เขายงเชอวา โดยปกตแลว ผเชยวชาญสวนใหญ มแนวโนมในการยอมรบวาบทบาทของตน คอ การใหบรการแกลกคา (Service to clients) ซงความสมพนธ

1-102.indd 87 6/6/19 2:54:09 PM


แบบผเชยวชาญทางวชาชพกบลกคา ซงความเชอในลกษณะเชนน ทำใหขาดความเปนกนเองทเทาเทยมตอกนโดยทฝายหนงตองอาศยหรอตองขนอยกบอกฝายหนง (Dependency) การมคานยมในลกษณะเชนนจง ขดแยงกบคานยมของการสรางความเปนชมชน กลาวคอ คณงามความด มาจากพนธะผกพนตอคานยมรวมของบคคล แลวพฒนามาเปนอดมการณแหงวชาชพเพอนำไปสการปฏบตตอไป โดยมพนธะผกพนทจะ 1) ปฏบตตนใหเปนแบบอยางทดตอผอน 2) การประพฤตและปฏบตตองยดมนตอคานยมเพอสงคมเปน จดหมายปลายทาง 3) ตองไมใชประพฤตและปฏบตเพอตนเองเทานนแตททำนนกเพอรกษาคณงามความด นนดวย และ 4) ผกพนตอจรยธรรมแหงความเอออาทร (Ethic of caring) ซงจะขอกลาวในแตละประเดน ดงน 1) หากวเคราะหดแลวจะพบวา “อดมการณแหงวชาชพ (Professional ideal)” ชวยใหเกด หลกเกณฑพนฐานของการสรางชมชนแหงวชาชพขนในโรงเรยน กลาวคอ ถาทงคณะครผสอนและผบรหารตางรวมกนยดมนตอพนธะผกพนทตองแสดงพฤตกรรมแบบอยางทดแลว คนเหลานจะตองสนใจและกระตอรอรนตองานวจย ตลอดจนทฤษฎใหมๆ ทเกยวกบการพฒนาวธสอน ทงนมใชเพยงแคผกพนตอการพฒนาเทคนควธสอนใหมเฉพาะงานสวนตน แตตองชวยทำใหทกคนในโรงเรยนทเปนชมชนโดยรวมรวมกนพฒนาปรบปรงวธสอนและการปฏบตงานใหดยงขนไปดวย ความหวงใยตอชมชนแหงการเรยนรโดยรวมหมายความวา ครผสอนจะแบงปนและแลกเปลยนดานเทคนควธการสอนระหวางกนอยางเปดเผย จะเหนภาพทมครแวะเวยน ไปเยยมเยอนเพอสงเกตการณสอนของครในอกชนเรยนหนงไดอยางสะดวกใจ ตลอดจนมการเชญครคนอน ทเชยวชาญดานเทคนควธสอนแบบใหมมาสาธตการสอนใหครอนๆ ไดชม ซง Louis & Kruse (1995) มองปรากฏการณดงกลาววา เปนวธการทชวยลดความรสกโดดเดยวในการสอนของครใหนอยลง และเกดม ความรสกรวมรบผดชอบของกลมทมตอการเรยนรของนกเรยนทงโรงเรยน 2) สวนการมคานยมทประพฤตปฏบตโดยยด “คานยมเพอสงคมเปนจดหมายปลายทาง” นน หมายถง การมงไปสการใหบรการ โดย Sergiovanni มความเหนวา ถาชมชนของโรงเรยนทยดความสำคญของงานใหบรการแกนกเรยน แกผปกครอง ตลอดจนชมชนรอบโรงเรยนไดครบถวนแลว กแสดงวาโรงเรยนนนสามารถยกระดบวชาชพของตนไดสงขนจนถงระดบสามารถเปน “ผคอยใหบรการดแลหรอ Stewardship” ซงมหลกการสำคญคอ ยดการทำประโยชนเพอคนอนเหนอประโยชนสวนตน (Service above self) 3) ชมชนแหงการเรยนรเปนชมชนท “สบเสาะคนหาในสงทถกตองดงามยงขน” ซงหมายความวา สมาชกของชมชนจะทำการใครครวญตรวจสอบวฒนธรรมของโรงเรยนอยางตอเนอง เพอดวาวฒนธรรมอะไรบางทสงเสรมใหวสยทศนของโรงเรยนบรรลผลและไดมากนอยแคไหนเพยงไร สวนคำวา “สบเสาะคนหา หรอ Inquiry” หมายความวาภารกจทกดานทโรงเรยนดำเนนการอยนน จะตองไดรบการดแลตรวจสอบอยางละเอยดเพอการปรบปรงแกไข จนเชอไดวาภารกจแตละดานเหลานเปนไปเพอความดงามของสวนรวมและสามารถสนองตอบตอวสยทศนของโรงเรยนไดดวย ในสถานศกษาทเปน “โรงเรยนทมงการสบเสาะคนหา (Inquiring school)” จะมงพฒนาเปาหมายใหสงขนตลอดเวลาเมอเทยบกบปจจบน อกทงบรรดาสมาชกของชมชนและผมสวนไดเสยจะมโอกาสไดรวมกนพจารณาวา มปจจยใดบางทควรสงเสรมเพอชวยใหชมชนแหงการเรยนรมประสทธผลมากยงขน เชน ชวยระบถงความจำเปนของโรงเรยนทตองพฒนาบคลากรในประเดน ใดบางและจะทำใหบรรลผลไดอยางไร หรอชวยหาผเชยวชาญใหเขามาชวยเหลอเพอยกระดบผลการปฏบตงาน ใหสงยงขน เปนตน มการเนนสรางยทธศาสตรการพฒนาทกำหนดรวมกนขนเองมากกวาการใชยทธศาสตรทกำหนดใหโดยหนวยงานภายนอกชมชนแหงการเรยนรนน

1-102.indd 88 6/6/19 2:54:09 PM


4) คณลกษณะทสำคญย งของโรงเรยนในฐานะท เปนชมชนแหงการเรยนรตามทศนะของ Sergiovanni กคอ “การมจรยธรรมแหงความเอออาทร (Ethic of caring)” โดยโรงเรยนตองกลายเปนชมชนแหงความเอออาทร (Caring communities) ทซงผมสวนไดเสยทงหลายแสดงออกถงความหวงใย ตอความเปนอยทดของผอน โดยเฉพาะตอบรรดานกเรยนเปนหลก ซงการแสดงออกถงความเอออาทรเชนน บงบอกถงการมคานยมรวมกนทสะทอนออกมาในเชงปฏบตตางๆ และจากคานยมรวมเหลานกอใหเกด “พลงอำนาจเชงคณธรรม (Moral authority)” ขนในโรงเรยนไดตอไปในทสด จากแนวคดสำคญของ Sergiovanni ทระบวาความเอออาทร เปนสงทมอาจขาดไดในโรงเรยนแหงการเรยนรและควรไดรบการเอาใจใสเปนพเศษ โดย Fred Newmann ไดชชดวา ชวตของนกเรยนตองการมากกวาทผลสมฤทธทางวชาการ ดงนนความสำเรจทางวชาการจงไมควรเปนเพยงเกณฑเดยวทใชวดและประเมนผลนกเรยน ควรมวธการอนทใชประเมนดานความมคณธรรมและการวางตนอยางผมเกยรตและ มศกดศรของนกเรยนกควรใหความสำคญดวย กลาวคอ อาจประเมนจากการปฏบตตนของผเรยนเมอตองตดตอกบครนอกชนเรยนหรอกบบคคลทวไปกได นอกจากมผพยายามวเคราะหความหมายของคำวา “ความเอออาทร หรอ Caring” ของ Sergiovanni วา พนฐานสำคญของความเอออาทรกคอการเขาใจลกซงถงกนบงของจตใจของผอนอยางแทจรง โดยระบ ไวเปนนยามวา ความเอออาทรเปนเรองทเกยวของกบดานความรสก ความเอออาทรจงไมสามารถกำหนดเปนกฎเกณฑทตายตวได แตนกวจยเรองนเหนพองกนวา ความเอออาทร (Caring) ประกอบขนดวย ความรสกทเตมใจ (Willingness) ความหวงใย (Concern) และความเหนอกเหนใจ (Empathy) ทมตอกน (Altenbaugh, Engel & Martin, 1995.) สงทคนพบจากงานวจยทงหลายในเรองนยงยนยนตอไปวา แทจรงแลว โรงเรยนแหงการเรยนรกคอโรงเรยนแหงความเอออาทรดวย (A learning school is also a caring school) ทงนเพราะบรรยากาศทมความเอออาทรจะเปนปจจยทเสรมแรงตอการเรยนร ดงนน การสรางบรรยากาศแหงความเอออาทรขนไดนนตองเกยวของกบปจจยอนๆ ของชมชนแหงวชาชพดวย ยกตวอยางเชน การตองจดจำนวนนกเรยนตอชนเรยนใหเหมาะสม เพราะถามจำนวนนกเรยนตอชนมากเกนไป ยอมทำใหครไมสามารถเอาใจใสดแลนกเรยนแตละคนไดอยางใกลชดทวถง ผลคอเกดความรสกของนกเรยนวาครมความเอออาทรตอนกเรยนนอยลง เปนตน นอกจากน Sergiovanni ยงตอกยำถง ความจำเปนทตองอปมาเปรยบเทยบโรงเรยนใหเปนชมชนแทนทจะเปนองคการวา สอดคลองกบความตองการของผมสวนไดเสยทงหลายทอยากใหมการสรางสาน สายสมพนธระหวางกนโดยยดหลกของการสรางสรรคสงดงามรวมกน ดงนน ชมชนแหงการเรยนรจงสามารถคนพบ อำนาจเชงคณธรรม (Moral authority) ทเกดจากคานยมรวมของชมชนนน โดยมคานยมรวมเบองตนทควรมงเนนกคอ การเรยนรของนกเรยนนนเอง สวนชมชนโดยรวมกควรเปนชมชนของผเรยนรของทกคน โดยทงครผสอน ผบรหาร ผปกครอง ตลอดจนสมาชกของชมชนทกคน ตองเปนผทเรยนรอยางตอเนองถง วธการทตนจะใหการบรการและการดแลบคคลอนทอยในชมชนแหงความเอออาทรไดอยางไร รวมทงสมาชกทกคนจะตองเรยนรอยตลอดเวลาเพอพฒนาตนเองใหเพมความเปนคร เปนผบรหาร เปนผปกครอง และเปนสมาชกของชมชนทดขนกวาเดมไดอยางไร กลมคนเหลานตองรวมกนเสาะแสวงหาแนวทางเพอปรบปรงเงอนไขของการเรยนร การทำงาน การบรหารจดการ และการสรางความเอออาทร กลาวโดยสรป ชมชน แหงการเรยนรจะตองมความรบผดชอบรวมกนตอการปรบปรงสภาพความเปนอย ทดของตนอยตลอดเวลา ซง Sergiovanni ไดกลาวไววา “การสรางชมชนขนในโรงเรยนเปนเรองของการเสาะแสวงหาคานยมรวม เพอ

1-102.indd 89 6/6/19 2:54:09 PM


ใหการทำงานทเกดมแนวทางทแตกตางขน มการพฒนารปแบบความสมพนธระหวางบคคลขนมาใหมทตาง ไปจากเดมทเคยมมา มการสรางความยดเหนยวรปแบบใหม และสรางพนธะผกพนใหมใหเกดขน” เพอใหไดชมชนแหงการเรยนรทสมบรณขน

ชมชนแหงการเรยนรยอยในโรงเรยนแหงการเรยนร

ในการปรบเปลยนสถานศกษาของตนใหเปน “โรงเรยนแหงการเรยนร” นน ผนำสถานศกษาสามารถจดทำไดเปน 3 ระดบ โดยแตละระดบซงมความเปนชมชนแหงการเรยนรยอย (Learning community) ไดแก ระดบนกเรยน ระดบวชาชพ (Professional) และระดบชมชน (Community) กลาวคอ ระดบท 1 ระดบนกเรยน (Student level) ซงนกเรยนจะไดรบการสงเสรมและรวมมอใหเกด การเรยนรขน จากครและเพอนนกเรยนอนใหทำกจกรรมเพอแสวงหาคำตอบทสมเหตสมผลสำหรบตน (Meaning making) นกเรยนจะไดรบการพฒนาทกษะทสำคญ คอ ทกษะการเรยนรวธการเรยน (Skill of learning how to learn) และทกษะการสบคนความรดานเนอหาของวชาทกำลงศกษา (Acquiring of knowledge of content skills) นกเรยนสามารถทำการเรยนรอยางแทจรง (Authentic learning) ไดตอเนองจนบรรลเปาหมายของการเปนผเรยนเชงรก (Active learners) และการเปนนกตงปญหา (Problem seekers) และการเปนนกแกปญหา (Problem solvers) ทมประสทธผลในทสด กลาวโดยสรป ความสำคญของการมชมชนแหงการเรยนรของนกเรยนในสถานศกษา กเพอใหนกเรยนรจกการสรางความรดวยตนเอง โดยผานกระบวนการเรยนรเชงรก (Active learning) และการสรางความหมาย (Meaning making) จากสงทเรยนนนเอง ระดบท 2 เปนระดบผประกอบวชาชพ (Professional level) ซงประกอบดวยครผสอนและ ผบรหารของโรงเรยน โดยชมชนแหงการเรยนรในระดบทสองจะมลกษณะเดนตรงทมการจดตงสงทเรยกวา “ชมชนแหงวชาชพ หรอ Professional Community” ซงเปนกลไกสำคญอยางยงตอความสำเรจของ การเปนโรงเรยนแหงการเรยนร การมชมชนแหงวชาชพจะชวยสงเสรมใหผปฏบตงานทงครผสอนและผบรหารไดใชหลกการแหงวชาชพของตน ไปเพอการปรบปรงดานวธสอน และดานทกษะภาวะผนำ โดยใชวธการศกษาคนควา การวเคราะหไตรตรอง (Reflection) การใชวธเสวนา (Dialogue) และการไดรบขอมลยอนกลบ (Feedback) ทแตละคนมตอกนกลบคนมา เปนตน ในการทจะบรรลความเปนโรงเรยนแหงการเรยนรไดนน ทกคนจะตองมารวมกนพจารณาทบทวนเรองนโยบาย (Policies) การปฏบตตางๆ (Practices) และกระบวนการ บรหารจดการตางๆ ของโรงเรยนเสยใหม โดยยดหลกในการปรบปรงแกไขสงเหลานกเพอใหสามารถบรการดานการเรยนร แกนกเรยนไดอยางมประสทธผล อกทงเพอใหการปรบปรงแกไขดงกลาว นำมาสการสนบสนนสงเสรมการปฏบตงานวชาชพของครผสอน และผบรหารใหมคณภาพและประสทธผลสงยงขน มบรรยากาศและสภาพแวดลอมของการทำงานทดตอกนของทกฝาย ทงผบรหาร ครผสอน นกเรยน และผปกครอง โดยจะกลาวละเอยดเปนการเฉพาะในสวนท 2 ตอไป ระดบท 3 เปนระดบการเรยนรของชมชน (Learning community level) ทครอบคลมถง ผปกครอง สมาชกชมชนและผนำชมชน โดยบคคลกลมนจำเปนตองมสวนเขามารวมสรางและผลกดนวสยทศน ของโรงเรยนใหบรรลผลตามเปาหมาย กลาวคอ ผปกครองนกเรยน ผอาวโสในชมชน ตลอดจนสถาบนตางๆ ของชมชนเหลานตองมสวนรวมในการสงเสรมเปาหมายการเรยนรของชมชนและโรงเรยน กลาวคอ ผปกครองมสวนรวมทางการศกษาไดโดยการใหการดแลแนะนำการเรยนทบานของนกเรยน รวมทงใหความสนบสนน

1-102.indd 90 6/6/19 2:54:09 PM


แกครและผบรหารสถานศกษาในการจดการเรยนร ใหแกบตรหลานของตน ผอาวโสในชมชนสามารถเปนอาสาสมครถายทอดความรและประสบการณของตนแกโรงเรยน และชมชนของตน สำหรบหนวยงานและสถาบนทอยในชมชนซงอาจเปนภาคธรกจเอกชนหรอสถาบนอดมศกษา กมสวนสำคญในการใหโอกาสทาง การศกษาแกนกเรยน ตลอดจนเปนแหลงเรยนรทเปนโลกแหงความเปนจรงในสงคม ทโรงเรยนสามารถใชเปนแหลงฝกประสบการณใหกบนกเรยนได ดวยเครอขายการมสวนรวมอยางกวางขวางจากชมชน ไมวาประชาชนทอาศยภาคธรกจตางๆ และสถาบนอนอยางหลากหลายเชนน จงทำใหกรอบความคดและนยามของชมชน แหงการเรยนรตามระดบท 3 นขยายตวกวางขวางออกไปอกมาก ในการพฒนาสถานศกษาใหเปนโรงเรยนแหงการเรยนรไดนน ปจจยทสำคญทสดอยางหนงทจะขาดมไดกคอ จะตองม “ชมชนแหงวชาชพ หรอ Professional community” เกดขนในโรงเรยนนน เพอใหเปนสถานทสำหรบการปฏสมพนธของมวลสมาชกผประกอบวชาชพครของโรงเรยน เกยวกบเรองการใหความดแลและพดถงการปรบปรงผลการเรยนของนกเรยน ตลอดจนงานทางวชาการของโรงเรยน และเนองจากคร สวนใหญในแทบทกประเทศมกเกดความรสกโดดเดยวในการปฏบตงานสอนของตน ดงนน การม “ชมชน แหงวชาชพ” เกดขนในโรงเรยนจงชวยคลคลายปญหาดงกลาว เพราะทำใหครมโอกาสพดคยกบบคคลผม สวนไดเสยกบงานของคร (เชน ผปกครอง สมาชกอนๆ ของชมชน เปนตน) แตแนนอนวา เหตการณทำนองนจะเกดขนไดกตอเมอตองมการเปลยนดานโครงสรางของโรงเรยน ตลอดจนจำเปนทจะตองเปลยนแปลงวฒนธรรมของโรงเรยนอกดวย โดยกจกรรมของชมชนแหงวชาชพในโรงเรยนควรประกอบดวย 1) การมโอกาสเสวนาใครครวญ (Reflective dialogue) ระหวางกน 2) การเปดกวางใหมการปฏสมพนธในหมครผสอน มากขน เพอลดความรสกโดดเดยว (Deprivatization) ในงานสอนของคร 3) การรวมกลมเพอเนนเรอง การเรยนรของนกเรยน 4) การรวมมอรวมใจกนในหมผประกอบวชาชพทางการศกษา และ 5) การแลกเปลยนในประเดนทเปนคานยมและปทสถานรวม (Shared values and norms) ดงจะกลาวในแตละประเดน ดงน

1. กจกรรมทจำเปนตอความเปนชมชนแหงวชาชพในสถานศกษา 1) การมโอกาสเสวนาใครครวญ (Reflective dialogue) ระหวางกน ซงเปนการนำเอาประเดนปญหาทพบเหน จากการปฏบตงานดานการเรยนการสอนของครขนมาพดคยแลกเปลยนระหวางกน ชวยใหแตละคนไดวเคราะหและสะทอนมมมองของตนในประเดนนนตอกลมเพอนรวมงาน ทำใหทกคนไดมโอกาสเกดการเรยนร และไดขอสรปตอปญหาจากหลากหลายมมมองยงขน บรรยากาศเชนนกอใหเกดความรวมมอรวมใจขนในหมครผสอน เพอชวยกนปรบปรงดานการเรยนการสอนใหมผลดยงขน แตกจกรรมนจะสำเรจราบรนไดกตอเมอแตละคนตองยอมเปดใจกวาง รบฟงการประเมนจากเพอรวมกลมระหวางการสนทนาเชงสรางสรรคดงกลาว

2) การลดความโดดเดยวระหวางปฏบตงานสอนของคร (Deprivatization of instructional practices) เปนกจกรรมทชวยเสรมสรางสมพนธภาพทดระหวางคร กลาวคอ ครมโอกาสแสดงบทบาททงเปนผใหขอมลและไดแสดงบทบาทการเปนทปรกษา (Advisor) การเปนพเลยง (Mentor) หรออาจเปน ผเชยวชาญ (Specialist) กได ในระหวางทใหความชวยเหลอเพอนดวยกน ทงนเปนททราบกนอยแลววา วชาชพครแตกตางกบวชาชพอนตรงท ผปฏบตมกทำงานในลกษณะโดดเดยวตามลำพง ซงเปนผลใหครไมสามารถทจะเรยนรจากผอนได และขาดประโยชนทจะไดรบผลการวเคราะหและการใหขอมลปอนกลบดานการสอนจากผอนทมตองานสอนของตน ดวยเหตน ถาผนำสถานศกษาตองการใหเกดกจกรรมการเสวนา

1-102.indd 91 6/6/19 2:54:09 PM


ใครครวญระหวางครขน กจำเปนตองพจารณาใหมการเปลยนแปลงวฒนธรรมการโดดเดยวในการสอนของครใหไดเสยกอน

3) รวมกลมเพอมงเนนทการเรยนรของนกเรยน (Collective focus on student learnig) เปนกจกรรมทดมากแตยงยากตรงประเดนใหครเกด “จดมงเนน” อยางไรกตาม ถาถอวาการมชมชนแหงวชาชพ คอ ลกษณะสำคญของโรงเรยนแหงการเรยนร ทมเจตจำนงมงสรางผลลพธ คอ การเรยนรของนกเรยนใหสงขนแลว กตองใหความสำคญอนดบแรกกบกจกรรมทสรางความงอกงามของผเรยน ซงคอนขาง ยากลำบากอยไมนอย ดวยเหตนการทชมชนแหงวชาชพมกจกรรมใหครไดมาเสวนาใครครวญ (Reflective dialogue) เพออภปรายและวเคราะหดานหลกสตรและกลยทธดานการสอนของคร ซงแมจะใชเวลามากกตาม แตทงหลายทงปวงกเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรไดผลดยงขน และเพอทจะเปนจดเรมตนในการพฒนานกเรยนใหเปนผสามารถเรยนรดวยตนเอง (Self - starting learners) ไดตอไป

4) สรางจดเรมแหงความรวมมอรวมใจ (Collaboration starts) กลาวคอ เมอครหลดพนจากสภาพการตองทำงานแบบโดดเดยว และสามารถแสวงหาความเชยวชาญจากเพอนคนอนทอยในชมชนวชาชพของตนไดแลวกตาม แตความเปนมออาชพของครกอาจไมสามารถบรรลไดถาครยงขาดการปรบปรงและพฒนาตนเองอยางตอเนองตลอดเวลา ดงนน ความรวมมอรวมใจทางวชาชพตอกนของคร จะกอใหเกดพลงในการรวมวเคราะหปญหา และความตองการอนซบซอนของผเรยนแตละคนได บรรยากาศแหงความรวมมอรวมใจกนนจะชวยเสรมการปฏบตงานประจำวนของครแตละคนไดอยางถาวร

5) ทำการแลกเปลยนเรยนร ดานคานยมและปทสถานรวม (Shared values and norms) เมอบคคลตางๆ ในวชาชพทงครผสอน ครแนะแนว ครนเทศ และผบรหารมารวมกนในชมชนแหงวชาชพแลว ในประเดนน Sergiovanni (1992) เหนวา การสรางคานยมและปทสถานรวมกนของคนในวชาชพทอยในโรงเรยนแหงการเรยนรดงกลาว ดวยความเปนมออาชพของบคคลเหลานจะพฒนาสงทเรยกวา อำนาจเชงคณธรรม (Moral authority) ขนเปนแนวทางของการอยรวมกนแทนทการใชอำนาจเชงกฎหมายหรออำนาจโดยตำแหนง (Position authority) ซงไมเหมาะสมกบชมชนแหงวชาชพนก

2. ความจำเปนตองปรบโครงสรางใหมของโรงเรยนแหงการเรยนร ใหสามารถรองรบการเกดชมชนแหงวชาชพ เนองจากโรงเรยนสวนใหญถกออกแบบโครงสรางเปนแบบราชการ (Bureaucratic organization) ทมสายงานบงคบบญชาดวยอำนาจโดยตำแหนงทลดหลนตามลำดบลงมา กลาวคอ มกฎระเบยบ ขอบงคบตางๆ มากมายทตองปฏบตตาม ซงเปนโครงสรางทมลกษณะตงตวและใชไดดในอดตทเปนโลกยคอตสาหกรรม แตกลบเปนอปสรรคสำคญในโลกแหงยคเศรษฐกจฐานความร ทตองการมโครงสรางองคการทยดหยนคลองตวไดสง พรอมทจะรองรบตอการเปลยนแปลงใหมๆ ทเกดขนมากมายตลอดเวลา โดยเฉพาะอยางยงตอความเปนไปไดของชมชนแหงวชาชพทจะเกดขนในโรงเรยนไดนน โครงสรางองคการของโรงเรยนแหงการเรยน จงจำเปนตองไดรบการปรบปรงแกไข ไดแกประเดนตอไปน (Louis et al., 1994)

1) การกำหนดตารางเวลาวางเพอการพบปะถกปญหา (Time to meet and discuss) มผลการวจยเรองความมประสทธผลของโรงเรยนและครผสอนชชดวา การจดสรรเวลาพเศษเพอใหครไดปรกษาหารอระหวางกนเปนสงทจำเปนอยางยง ทงน เพราะปกตของการจดชวโมงสอน เมอหมด

1-102.indd 92 6/6/19 2:54:09 PM


การสอนแตละคาบเวลา ครจะตองเคลอนยายการสอนจากหองหนงไปอกหองหนงตลอดเวลา จงไมมโอกาสทครจะไดพบปะเพอแสวงหาความรวมมอทางวชาชพซงกนและกนได ทงทครเหลานจำเปนตองรวมกนพจารณาหากลยทธใหมๆ ดานการสอนทเหมาะสม ดวยเหตน การจดตารางเวลาทวางตรงกนเพอใหครไดปฏสมพนธ จงเปนเงอนไขทจำเปนถาตองการใหความรวมมอรวมใจของครเกดขน

2) การกำหนดขนาดของชนเรยน (Class size) มผลงานวจยระบวา ถาจำนวนนกเรยนในชนเรยนนอยลงไดเทาไรกยงเพมประสทธผลของ การเรยนรยงขน ทงนในหองเรยนทมครเพยงหนงคนนน ครสามารถทจะดแลนกเรยนไดอยางมประสทธผล ไดในจำนวนทจำกด แมวาจะไมสามารถกำหนดจำนวนนกเรยนทเหมาะสมแนนอน แตการขยายจำนวนนกเรยนตอชนมากขน ยอมเพมภาระและความยากลำบากแกครทจะดแลชวยเหลอนกเรยนไดอยางทวถง

3) การเพมอำนาจความรบผดชอบแกครและการใหอสระแกโรงเรยน (Teacher empowerment and school autonomy) การเพมอำนาจความรบผดชอบแกครเปนปจจยทจำเปน เนองจากชวยสรางความรสกมนใจ ตอการปฏบตงานในชนเรยนทตนรบผดชอบไดดขน การเพมอำนาจความรบผดชอบแกคร ยงสอดคลองกบแนวทางบรหารจดการรวม (Shared governance) ซงเปนคณลกษณะหนงทจำเปนของโรงเรยนแหงการเรยนร ในขณะเดยวกนโรงเรยนแตละแหงของเขตพนทการศกษากควรมความอสระ (Autonomy) อยางเพยงพอทจะจดการกบปญหาตางๆ ทเกดขนภายในโรงเรยนไดอยางคลองตวและรวดเรว ดวยเหตนเขตพนทการศกษาจงควร รวมกบโรงเรยนตางๆ ในการจดทำวสยทศนเปาหมายและวตถประสงครวมแบบกวางของเขตพนทการศกษา จากนนจงใหอสระแตละโรงเรยนไปจดทำรายละเอยดทสอดคลองกบบรบทของโรงเรยนและความตองการของครผสอน และผนำสถานศกษาแตละแหง ทจะรเรมสงใหมเพอเพมประสทธผลตอการเรยนรของนกเรยน ของตน ในเรองนนกการศกษาสวนใหญเชอวา ไมมวธสอนใดหรอวธบรหารจดการใดทดทสด แตพบวา จากการใชเทคนควธในการเสวนาใครครวญ (Reflective dialogue) การทำงานแบบรวมมอรวมใจ (Collaboration) และการสรางปทสถานและคานยมรวม (Shared norms and values) แลว จะชวยสงเสรมความสามารถ ในการรบมอบอำนาจความรบผดชอบของครตอการปฏบตงานไดดขน เชนเดยวกบการใหอสระแกนกเรยนหรอ ทเรยกวา “การบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานหรอ Site - based management” เพอความอสระ ในการตดสนใจตางๆ ของโรงเรยนไดเองนน เปนมาตรการทควรไดระบชดเจนในกรอบนโยบายของเขตพนทการศกษา ทงนมไดหมายความวา จะตองใหอสระแกโรงเรยนและครโดยสนเชง แตควรจดทำเปนแนวปฏบตรวมกนทอยภายใตกรอบนโยบายรวมของเขตพนทการศกษา และขนอยทขดระดบความสามารถของครในแตละโรงเรยน ทจะสามารถสนองตอบและรบผดชอบตอการเรยนรของนกเรยนไดดเพยงไรดวย

3. เงอนไขดานการปรบเปลยนวฒนธรรมองคการ (Professional community culture) วฒนธรรมองคการเปนระบบความเชอทสมาชกขององคการยดถอรวมกน ตวอยางเชน ถาครผสอน ทกคนและผนำของโรงเรยนมความเชอวา “มนษยทกคนมศกยภาพเพยงพอทจะเรยนรได” ความเชอเชนนจะทำใหสมาชกของโรงเรยนพยายามทจะสรางสภาพแวดลอมและแสวงวธการเรยนการสอนใหมๆ อยางหลากหลาย เพอใหสามารถตอบสนองตอนกเรยนแตละคนทมความแตกตางกน ใหสามารถเรยนรและพฒนาศกยภาพของตน ไดสงสด เปนตน ในชมชนแหงวชาชพกเชนกน สมาชกแตละคนจะยดเหนยวตอกนดวยระบบคานยม ความเชอและปทสถานรวมกน ใหเกดการดำรงอยของชมชนแหงวชาชพของตน อยางไรกตาม มวฒนธรรมองคการ แบบเดมหลายประการทควรไดรบการปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาะตอการเปนชมชนแหงวชาชพ ไดแก

1-102.indd 93 6/6/19 2:54:09 PM


1) ลดความเปนองคการทยด “วฒนธรรมแบบราชการ หรอ Bureaucratic culture” ทใชกฎระเบยบคำสงตางๆ แบบตงตวในการปฏบตงาน และการปฏสมพนธระหวางสมาชกผปฏบตงานไปสการเนน “วฒนธรรมแบบกลยาณมตรทางวชาการหรอ Collegial culture” ซงเนนวธปฏสมพนธระหวางสมาชก ทยดถอคานยมเชงคณธรรม จรยธรรม (Moral and ethical cultures) เชน การเอออาทร หวงใย ชวยเหลอและรวมมอตอกนในการปฏบตงาน และการดำเนนชวตประจำวนของสมาชก เปนตน 2) สรางเสรมวฒนธรรมแหง “ความไววางใจ (Trust) และความนบถอ (Respect)” ตอกนในมวลหมสมาชกของชมรมแหงวชาชพ กลาวคอ ความนบถอ หมายถง การรจกใหเกยรตและยอมรบในความร ความสามารถและความเชยวชาญของผอน สวนความไววางใจ หมายถง ระดบคณภาพของความสมพนธระหวางบคคลของมวลสมาชก ทงน ความสมพนธระหวางสมาชกเปนผลทมาจากการทสมาชกไดมกจกรรมการเสวนาอยางใครครวญ (Reflective dialogue) และการรวมมอรวมใจ (Collaboration) ระหวางกน ดงนน การสรางความไววางใจและความนบถอตอกนจงเปนปจจยพนฐานสำคญตอการสรางสมพนธภาพอนดระหวางสมาชก โดยแนวคดดงกลาวนสามารถขยายกรอบใหกวางขวางออกไปจนครอบคลมถงผมสวนไดเสย (Stakeholders) ทงหลาย เชน ผบรหารสถานศกษา ผปกครอง ตลอดจนสมาชกของหนวยงานทงหลายทเปนชมชนแวดลอมของโรงเรยน เปนตน โดยทบคคลเหลานใหการยอมรบวา การศกษาและการเรยนรเปนความ รบผดชอบรวมของทกๆ คนในชมชน 3) การสรางวฒนธรรมการใชทกษะดานการคดและใชสตปญญาเปนฐาน (A cognitive skill base) วชาชพครเปนวชาชพชนสง (Profession) ทตองใชความร การคดและการใชสตปญญาเปนเครองมอสำคญในการประกอบวชาชพ ครผสอนจงตองเรยนรอยตลอดเวลา ตองเปน Life – long learners และตองเปนผเรยนรรวมไปกบนกเรยนทตนทำการสอน ดวยเหตนวฒนธรรมเชงความคดของครทตองปรบปรงใหม กคอ เปลยนความเชอทวา ตนเปนผทำการสอน (Teaching) ไปเปนผเรยนร (Learning) แทน จงตอง ปรบเปลยนพฤตกรรมของตนจากผถายทอดความรไปเปนผจดสรรประสบการณ การเรยนรทหลากหลายใหกบผเรยน พรอมทงพยายามสรางความตระหนก ใหผเรยนรจกรบผดชอบในการใฝหาความรดวยตนเองอยเนองนตยเพอใหสามารถบรรลเปาหมายการเรยนของตน 4) สรางวฒนธรรมการคดรเรมสรางสรรคสงใหมๆ (Openess to innovation) ในชมชนแหงวชาชพ สมาชกทกคนตองสงเสรมสนบสนนซงกนและกนในการคนควาและรเรมสงใหมๆ ใหเกดขน โดยเฉพาะตองเปนผสรางองคความรใหม (Knowledge creation) กลาวคอ ครผสอนจะตองไดรบการสนบสนนในการออกแบบการสอนใหมๆ ทเหมาะสมกบภาวะแวดลอมทขอมลสารสนเทศเกดขนมากมายอยางรวดเรว ตองคนหาวาจะมวธการเรยนรไดดทสดในภาวะเชนนไดอยางไร ขอมลสารสนเทศทเกดขนมากมายจะสงผลกระทบตอหลกสตรและความตองการของผเรยนซงเปลยนแปลงอยตลอดเวลาเชนกนไดอยางไร การทจะทำใหสมาชกเปนผรเรมสรางสรรคใหมๆ ไดนน ผนำองคการจำเปนตองสรางวฒนธรรมการกลาเสยง (Taking risks) ชอบการทดลอง (Experiment) เพอหาแนวทางปรบปรงการเรยนรของนกเรยน ทงนสมาชกของชมชนแหงวชาชพตองไมถอวาความผดพลาดทไดจากการทดลองคอความลมเหลว แตตองถอวาขอผดพลาดทไดดงกลาวเปนโอกาสดทจะไดเกดการเรยนรใหมเพมเตมและ “ถอวาผดเปนคร” ไมเปนเรองทควรตำหน แตเปนเรองทควรสนบสนนใหกำลงใจเพอจะไดคนหาคำตอบทเหมาะสมตอไป นอกจากนควรปรบปรงระบบเนนการใหความดความชอบแกสมาชกทชอบทดลองคนควาหานวตกรรมและรเรมสรางสรรคสงใหมๆ ใหแกโรงเรยนอกดวย

1-102.indd 94 6/6/19 2:54:09 PM


5) ตองไดรบการสนบสนนอยางจรงจงจากผนำ (Supportive leadership) ดงจะกลาว รายละเอยดในสวนท 3 ตอไป

ผลดของการมชมชนแหงวชาชพในสถานศกษา (Outcomes of professional learning community in school)

S.M. Hord. (1997) ไดทำการสงเคราะหรายงานการวจยเกยวกบโรงเรยนทมการจดตงชมชนแหงวชาชพ โดยใชคำถามวา โรงเรยนดงกลาวมผลลพธอะไรบางทแตกตางไปจากโรงเรยนทวไปทไมมชมชนแหงวชาชพ และถาแตกตางแลวจะมผลดตอครผสอนและตอนกเรยนอยางไรบาง ไดผลสรปเปนประเดนยอๆ ดงน

ผลดตอครผสอน : พบวาครผสอนสวนใหญ... • ลดความรสกโดดเดยวในงานสอนของครลง • เพมความรสกผกพนตอพนธกจและเปาหมายของโรงเรยนมากขน โดยเพมความกระตอรอรน ทจะปฏบตใหบรรลพนธกจอยางแขงขน • รสกวาตองรวมกนรบผดชอบตอพฒนาการโดยรวมของนกเรยน และรวมกนรบผดชอบเปน กลมตอผลสำเรจของนกเรยน • รสกเกดสงทเรยกวา “พลงการเรยนร (Powerful learning)” ซงสงผลใหการปฏบตการสอน ในชนเรยนของตนมผลดยงขน กลาวคอ มการคนพบความรและความเชอใหมๆ ทเกยวกบวธการสอนและ ตวผเรยนซงตนไมเคยสงเกตหรอสนใจมากอน • เขาใจในดานเนอหาสาระทตองทำการสอนไดแตกฉานยงขน และรวาตนเองควรแสดงบทบาทและพฤตกรรมการสอนอยางไร จงจะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรไดดทสดตามเกณฑทคาดหมาย • รบทราบขอมลสารสนเทศตางๆ ทจำเปนตอวชาชพไดอยางกวางขวางและรวดเรวขน สงผลดตอการปรบปรงพฒนางานวชาชพของตนไดตลอดเวลา ครเกดแรงบนดาลใจทจะสรางแรงบนดาลใจตอการเรยนรใหแกนกเรยนตอไป • เพมความพงพอใจ เพมขวญกำลงใจตอการปฏบตงานสงขน และลดอตราการลาหยดงานนอยลง • มความกาวหนาในการปรบเปลยนวธสอน ใหสอดคลองกบลกษณะผเรยนไดอยางเดนชด และรวดเรวกวาทพบในโรงเรยนแบบเกา • มความผกพนทจะสรางการเปลยนแปลงใหมๆ ใหปรากฏอยางเดนชดและยงยน • มความประสงคทจะทำใหเกดการเปลยนแปลงอยางเปนระบบ ตอปจจยพนฐานดานตางๆ

ผลดตอนกเรยน : พบวานกเรยนสวนใหญ... • ลดอตราการตกซำชนและจำนวนชนเรยนทตองเลอนหรอชะลอการสอนใหนอยลง • อตราการขาดเรยนลดลง • มผลการเรยนรทเพมขนเดนชด ปรากฏใหเหนทวไปโดยเฉพาะในแทบทกโรงเรยนมธยมศกษาขนาดเลก • มผลสมฤทธทางการเรยนในวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ประวตศาสตร และวชาการอาน ทสงขนอยางเดนชด เมอเทยบกบโรงเรยนแบบเกา • มความแตกตางดานผลสมฤทธการเรยน ระหวางกลมนกเรยนทมภมหลงไมเหมอนกน ลดลงชดเจน

1-102.indd 95 6/6/19 2:54:09 PM


กลาวโดยสรป ถาผลงานวจยดงกลาวมนำหนกมากพอทเชอมโยงถงการทครผสอนและผนำ สถานศกษาไดทำงานรวมกนในชมชนการเรยนรแหงวชาชพแลว กมคำถามตามมาวา แลวจะเพมจำนวนโรงเรยนทมชมชนดงกลาวใหมากขนไดอยางไร กระบวนทศนทางการศกษาทเปลยนไปบงชวา ทงบรรดาครผสอน ทงหลายและสาธารณชน จำเปนตองรวมกนกำหนดบทบาทใหมทเหมาะสมของคร โดยตองทบทวนการทตองใหครใชเวลาสวนใหญในแตละวนอยหนาชนเรยน และอยกบนกเรยนตลอดเวลานน ไดมการศกษาเปรยบเทยบเรอง การใชเวลาของครผสอนในประเทศตางๆ ทวโลก ปรากฏผลออกมาชดเจนวาในหลายประเทศ เชน ในญปน พบวา ครมชวโมงสอนนอยลง และมโอกาสไดใชเวลาทเหลอสวนใหญไปกบการจดทำแผนเตรยม การสอน การประชมปรกษาหารอกบเพอนรวมงาน การใหคำปรกษาและทำงานกบนกเรยนเปนรายบคคล การแวะเยยมชนเรยนอนเพอสงเกตการเรยนการสอน และการไดใชเวลาไปเพอกจกรรมตางๆ ดานการพฒนาวชาชพของครมากขน (Darling – Hammond, 1994, 1996) เปนตน การทจะใหการเปลยนแปลงดงกลาวเกดขนไดนน จำเปนตองสรางความตระหนกและใหมมมองใหมตอสาธารณชน และวงการวชาชพครทตองเนนและเหนคณคาของความจำเปนตองพฒนาครใหมความเปนมออาชพยงขน ถาหากตองการคณภาพการศกษาของนกเรยน ดงทมผกลาววา “ครตองเปนบคคลแรกทตองเปนนกเรยน (Teachers are the first learners)” โดยผานกระบวนการมสวนรวมในชมชนการเรยนรแหงวชาชพ ซงจะสงผลใหการปฏบตงานมประสทธผล มากขน และชวยใหผลสมฤทธทางการศกษาของนกเรยนสงตามไปดวย นนคอความปรารถนาใฝฝนของบคคลทกฝายทมอาจปฏเสธได

1-102.indd 96 6/6/19 2:54:09 PM


แบบประเมน “ความเปนชมชนแหงผเรยนร” ของสถานศกษา (School As a Community of Learners Inventory)

คำอธบาย : แบบประเมนนออกแบบเพอจดมงหมายใชเปนเครองมอกระตนผบรหาร (หรอบคลากร) ของสถานศกษาทตอบแบบประเมน ใหตระหนกและยอนนกใครครวญ (Reflective thinking) เพอทำ การตรวจสอบวา สงทดำเนนการอยในปจจบน (หรอคดวาควรกระทำในอนาคต) เกยวกบโรงเรยนของตน ดวยความหวงวา ผลททานประเมนอยางซอสตยตรงตามความเปนจรง จะชวยสรางแรงบนดาลใจทกระตน การปฏบตภารกจของทานใหมความยดหยนและมกลยทธทเหมาะสมในการพฒนาโรงเรยนของทานใหม “ความเปนชมชนแหงผเรยนร (Community of learners)” มากยงขน มไดมวตถประสงคเชงลบตอตว ผบรหารและตอสถานศกษา แตประการใดทงสน ดานท 1 : แนวทางในการนำ (Leading) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต และการบรหารจดการ (Managing) เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

1. เราไดทำงานรวมกน เพอจดทำวตถประสงคและ วสยทศนรวมทางการศกษาของโรงเรยนทมงเนน กระบวนการเรยนร (Learning) เปนสำคญ

2. ผนำใสใจตอวสยทศนของโรงเรยนเสมอ พรอมทง ทำใหผอนเขาใจและปฏบตตาม

3. สงททำ ตลอดจนวธดำเนนงานดานตางๆ ของผนำ บงชใหผอนสามารถเขาใจถงคานยมและความเชอ สำคญทางการศกษาของผนำไดชดเจนในการปฏบต ภารกจของโรงเรยน

4. เราแสดงความรบผดชอบรวมกนตอผลงานหรอกจกรรม ตางๆ ทดำเนนการของโรงเรยน

5. ผนำโรงเรยนของเราเนนถงหลกการใชอำนาจผานทาง ผอนมากกวาการใชอำนาจเหนอผอน

6. การใชอำนาจแบบทางการโรงเรยนของเรา ยดหลกการ ดานแนวคดและหลกความรทางวชาชพครและ สมรรถนะทางวชาการเปนสำคญ มากกวายดถอ เรองตำแหนงและกฎระเบยบทางราชการ

7. ผนำโรงเรยนของเราชวยอำนวยความสะดวก ใหคำแนะนำ และชวยเปนพเลยงการปฏบตงานของเรา ททำเพอใหผลสมฤทธทางวชาการตลอดจนชวต ทางสงคมของนกเรยนดขน

1-102.indd 97 6/6/19 2:54:09 PM


ดานท 1 : แนวทางในการนำ (Leading) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต และการบรหารจดการ (Managing) เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

8. ผนำไดใหความสนบสนนเชงสงคม เพอใหผลสมฤทธ ทางวชาการตลอดจนชวตทางสงคมของนกเรยนดขน

9. ผนำไดแสดงออกใหเหนถงความกระตอรอรน ตอการเรยนรอยางจรงจงโดยใหความสำคญ ตอพฤตกรรมการเปนผใฝรของผอนในโรงเรยน

10. ผนำไดสรางวฒนธรรมองคการทสงเสรมใหเกดพฤตกรรม การกลาทจะเสยง (Risk-taking) และกระตนใหเกด การรเรมวธการและสงใหมๆ (Innovations) ขนในโรงเรยน ดานท 2 : วธแกปญหาและการตดสนใจ ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต (Approaches to Problem Solving เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย and Decision Making) = 4 = 3 = 2 = 1

1. การอภปรายและการสบคนหาคำตอบในเรองตางๆ ทปฏบตกน ถอวาเปนเรองปกตและธรรมดาสำหรบ โรงเรยนของเรา

2. เรามการแลกเปลยนขอมลสารสนเทศและมการรวมกน ตดสนใจเสมอ

3. ในการแกปญหา พวกเรามกจะชวยเหลอรวมมอรวมใจกน หาคำตอบ

4. เราเปดใจกวางเพอใหไดหลายแนวทางปฏบตและ หลายคำตอบมากกวาการพงคำตอบเดยวและ ยดแนวทางเดมทเคยทำไดผลมาแลว

5. กอนแกปญหาทสำคญ ผนำจะพยายามรบฟงความคด ทหลากหลายใหมากทสด

6. ใชการตดสนใจทไดรบการเหนพองและครอบคลม จากทกฝายทเกยวของมากกวา การตดสนใจทมาจาก เบองบนและปราศจากการมสวนรวม

1-102.indd 98 6/6/19 2:54:09 PM


ดานท 2 : วธแกปญหาและการตดสนใจ ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต (Approaches to Problem Solving เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย and Decision Making) = 4 = 3 = 2 = 1

7. ไมวาจะเปนทางการหรอไมเปนทางการกตาม

ผนำยนยอมใหคณะครและนกเรยนสามารถ หยบยกปญหาและแกปญหาตางๆ ในโรงเรยนได

8. ผนำยอมรบวา “ความขดแยงเปนเรองปกตธรรมดา” และนำมาใชประโยชนเปนตวกระตนใหเกด การเปลยนแปลงทดขนในโรงเรยน ดานท 3 : เกยวกบการเรยนร (Concerning Learning) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

1. เปาหมายของการเรยนรของโรงเรยนมความชดเจน เปนทเขาใจและยอมรบของทกคน

2. ผนำใหความสำคญของเรองเวลาเรยนมาก และสนบสนนครทใสใจตอการจดเวลาเพอการเรยนร ของนกเรยนใหไดมากทสดเทาทจะทำได

3. นกเรยนมความกระตอรอรนตอการหาความร และทกษะทจำเปนอยในเกณฑระดบสง

4. เราไดกระตนใหนกเรยนเปน “ผเรยนทกระตอรอรน” (Active learners) และมพฤตกรรมเปน “ผรวมสราง ความร” (Co-constructors of knowledge) ของโรงเรยน

5. ในหองเรยนไดมการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนา ทกษะการคด (Thinking skills) มากกวา การเรยน แบบเนนทกษะฝกการจำ

6. ในหองเรยนไดจดกจกรรมเพอใหผเรยนมโอกาส ไดประยกตและใชความรในสถานการณตางๆ

7. เราไดเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการกำกบตนเอง และสามารถรบผดชอบตอการเรยนไดดวยตนเอง

1-102.indd 99 6/6/19 2:54:10 PM


ดานท 3 : เกยวกบการเรยนร (Concerning Learning) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

8. เราไดใชวธเรยนรแบบรวมมอเปนกลม (Cooperative

learning group) และวธเรยนรแบบอนๆ ทหลากหลาย มากกวา ยดการเรยนรแบบลำพงเปนเอกเทศและ มงการแขงขนกน

9. มการจดใหมการเรยนรทตองเชอมโยงกนหลายวชา (Interdisciplinary)

10. การจดประสบการณเรยนรในโรงเรยนของเรา มการใช ทรพยากรและแหลงเรยนรภายนอกชนเรยน

11. เราไดใชวธการวดและประเมนอยางหลากหลาย และเหมาะสมเชงเหตผลเพอประเมนผลการเรยนร และพฒนาการของผเรยน

12. จดสรรเวลาและใหการสนบสนนการพฒนางานวชาชพ ใหแกคณะคร โดยเฉพาะเพอนำมาทำการปรบปรง ดานหลกสตร การสอน และการเรยนรของนกเรยน

13. ผนำไดแสดงตนเปนแบบอยางของ “ผเรยนรตลอดชวต” (Life-long learner) ใหผอนเหนชดเจน ดวยการ แลกเปลยนความรใหม วธการเรยนรใหม ตลอดจน สงทสำเรจ หรอเคยลมเหลว ดานท 4 : เงอนไขเชงโครงสราง (Structural Conditions) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

1. การทำบทบาทของพวกเราในโรงเรยนมความยดหยน และตองพงพาอาศยซงกนและกน มากกวา ทำแบบตงตว และตองยดตามสายงานทลดหลน ตามลำดบแบบราชการ

2. ครของเรามอสระทางวชาการ (Autonomy) พอสมควร มอสระในการวางแผนเรองหลกสตรและ ระบบการจดการเรยนการสอนทกำหนดอยในกรอบ ภาพรวมของโรงเรยน

3. เรามการใชทมงาน เพอจดทำแผน และดำเนนการ ปรบปรงโรงเรยน

1-102.indd 100 6/6/19 2:54:10 PM


ดานท 4 : เงอนไขเชงโครงสราง (Structural Conditions) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

4. เรามโอกาสไดสนทนา หารอและรวมวางแผน ขามทมงาน หรอขามระดบชนเรยน หรอตางวชากน

5. การตดตอสอสารในโรงเรยนของเราคอนขางเปดกวาง และเลอนไหลถงกนไดงายกวา วธสอสารแบบเดม ทตดยดตองปฏบตตามสายการบงคบบญชาเปนสำคญ

6. มการจดตง “ชมชนนอย” (Small communal) เพอใหเปนสถานทซงเหมาะตอการนงศกษาหรอ ทำงานแบบเอกเทศ และเปนทพบปะกนระหวางคร กบนกเรยน และระหวางนกเรยนกบนกเรยนดวยกนได โดยสะดวกใจและเปนกนเอง

7. ไดสรางสภาพแวดลอมทมบรรยากาศของความปลอดภย มความเกอหนนตอกน และสงเสรมบรรยากาศใหเกด การเรยนรขน ดานท 5 : สรางสมพนธภาพกบชมชน (Structural Conditions) ปฏบต ปฏบต ปฏบต ไมปฏบต เสมอๆ บอยครง เปนบางครง เลย = 4 = 3 = 2 = 1

1. เรามการกระตนสงเสรมใหเกดการมสวนรวม ในวงกวางของบคคลทมสวนไดเสย เชน ผปกครอง สมาชกชมชนและนกเรยน เปนตน

2. เรามการมอบอำนาจการตดสนใจ (Empower) แกผปกครองและสมาชกชมชน ใหมสวนรวมตดสนใจ ทเกยวกบกจการของโรงเรยนเรา

3. เราไดหลอมรวมตวกนเปนหนสวน (Partnerships) กบองคการชมชน หนวยงานภาคธรกจและ ภาคราชการตางๆ เปนตน เพอชวยกนชชดถง ความตองการของนกเรยนและครอบครวไดถกตองยงขน

4. เรามเครอขายความรวมมอกบหนวยงานดานสขภาพ และดานใหบรการสาธารณะตางๆ ตอโรงเรยนของเรา

5. หนวยงานหรอบคคลดานธรกจในทองถนไดมสวน เขามาเกยวของกบโรงเรยนของเรา ทมา : ปรบปรงโดย สเทพ พงศศรวฒน จาก Lynn J.Stinnette, Kent Peterson and Philip Hallinger. In http://www.ncrel.org/cscd/pubs/lead21/2-1l.htm

1-102.indd 101 6/6/19 2:54:10 PM



Boyd, V. (1992). School context. Bridge or barrier to change? Austin, TX : Southwest Educational Development Laboratory.

Brandt, R. (1995, November). On restructuring schools : A conversation with Fred Newmann. Educational Leadership, 53 (3), 70 – 73,

Darling – Hammond, L. (1994, November). The current status of teaching and teacher development in the United States. New York : Teacher College, Columbia University.

Hord, S.M. (1997). Professional learning communities : Communities of inquiry and improvement. Austin : Southwest Educational Development Laboratory.

Leithwood, K.A., et. al (2003). What we know about successful school leadership. Philadelphia, PA : Laboratory for Student Success, Temple University.

Luis, K.S. & Kruse, S.D. (1995). Professional and community : Perspectives on reforming urban schools. Thousand Oaks, CA : Corwin Press.

Marquardt, M.J. (1996). Building the learning organization. New York : Mc. Graw – Hill.

Morrison, K. (2002). School leadership and complexity theory. New York : Routledge Falmer.

Senge, P. (1990). The fifth discipline : The art and practice of the learning organization. New York : Currency Doubleday.

Sergiovanni, T. (1998). International Journal of Leadership in Education. Vol.1 No.1, P. 37

Wallace Jr., R.C., et al. (1997). The learning school, Thousand Oaks, CA : Corwin Press Inc.

http://findarticles.com/p/articles/mi_gu3696/is_199902/ai_n8832496

http://www.newhorizons.org/strategies/learnig_environments/abbot_2000html

1-102.indd 102 6/6/19 2:54:10 PM


บทเรยนท 4 ทมงานและเครอขายเพอเสรมสรางความซอสตยสจรต

แนวความคดพนฐาน

แนวคดการบรหารแบบมสวนรวมมาจากทฤษฎการจงใจ (Motivation Theory) ทเชอวามนษย ยอมมความตองการเหมอนๆ กน ตราบใดทไมสามารถตอบสนองความตองการไดแลว กจะเกดปญหา ความตองการอยเรอยไป แตถาความตองการไดรบความตอบสนอง กจะเลกสนใจ มนษยตอบสนอง ความตองการแตกตางกนทางดานปรมาณ ความตองการระดบตำคอนขางมขอบเขตจำกด แตความตองการระดบสงมกจะไมมขอบขดจำกด แนวคดดงกลาวสอดคลองกบทฤษฎการจงใจของ Harzberh เชอวาปจจย ทจงใจใหคนทำงาน คอ ประสบการณความสำเรจ การไดรบการยกยองเชดช การไดรบความกาวหนา ความ พงพอใจในลกษณะงาน การไดรบบทบาทความรบผดชอบ และความเจรญเตบโตในหนาท จากการศกษาจากพฤตกรรมของมนษย ของ Aravris ไดเผยวา บคคลทมวฒภาวะ จะมบคลกภาพทตองการมหนาทเปนของตนเอง การบรหารแบบมสวนรวมชวยใหบคคลไดพฒนาบคลกภาพของตนในดานการตดสนใจ และการควบคม การทำงาน การแสดงออก ทศนคต และการใชความสามารถทจะประสบความสำเรจได ดงนน การบรหาร แบบมสวนรวมจงทำใหองคการใชความสามารถของพนกงานไดอยางเตมท มการกระจายอำนาจในการตดสนใจ และสามารถตอบสนองตอการปรบตวของหนวยงานตามสภาพแวดลอมทมความไมแนนอนและแตกตางกนอยางรวดเรว

แนวความคดและทกษะในการสรางทม ทมงานทมประสทธภาพนนขนอยกบความสามารถของบคคลในหนวยงาน ดงนนการเตรยมบคคล จงเปนสงทจะชวยใหเกดความพรอมในการสรางทม ซงประกอบดวยความร ทกษะและแสดงออกถง ความสามารถของทม 1. ความรทกษะในการสรางทม (The Knowledge and skills of the team building) O ความรเกยวกบทฤษฎการสรางทม (Background reading ingteambuildint theory) จงมประโยชนในเรองเทคนคการสรางทม การเรยนรเกยวกบทฤษฎจะทำใหเกดความเชอมนและเขาใจถงกระบวนการสรางทมมากขน O ความรเกยวกบการเจรญเตบโต (Theory of team) จะเปนขนการพฒนาทมงาน ใหสามารถเตรยมการและการวางแผนการสรางทมไดดขน O การอธบายหรอสรปสนๆ (Repertorie of lecturettes) เปนวถทางหนงทจะชวยในการสรางทมไดดวยการพดคยหรออธบายจดทสำคญในการสรางทมจะชวยแกปญหาทอาจเกดขนไดดวยการพดคยหรออธบายจดทสำคญ ในการสรางทมจะชวยทำใหแกปญหาทเกดขนได

103-196.indd 103 6/6/19 2:53:41 PM


O ประสบการณทมความหมาย (Availabilitu of structured experiences) การทำใหฝกฝน ทำโครงการ กจกรรมอยบอยๆ ทำใหเกดการเรยนร สมาชกในทมทผานประสบการณมาแลวจะมบทบาทมาก ในการชวยเหลอกลมเมอมปญหาเกดขน O ทกษะการปอนขอมลยอนกลบ (Skill in process feedback) เปรยบเสมอนกบกระจกทคอยสะทอนถงพฤตกรรมทเกดขน การสงเกตและเกบขอมลอยางระมดระวงจะชวยทำใหการเสนอขอมลตอเมอ มปญหาเกดขนมา O การยอมรบสภาพของบคคล (Personal acceptability ) จะชวยทำใหการสรางทมสำเรจ เปนการนบถอความสามารถและยอมรบซงกนและกนกอใหเกดการไววางใจในกลมทำงานขน O การใหความชวยเหลอ (Co-facilitating experience) ทกษะทเกดขนไดเมอมการฝกฝน ทำงานรวมกบผอนอยเสมอ ทมทมความสามารถจะนำเอาสงทแปลกใหมเขาไปแนะนำในทม จะทำใหเกดทกษะการทำงาน เพอเปนการพฒนาบคคลใหมคณภาพมากขน O การเปดเผย (Persona Opennes) เปนสงสำคญในการสรางทมในบางครงสมาชกในทมจะตองยอมรบขอมลยอนกลบททำใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมตองมการเผชญหนากนระหวางกนในสมาชกทมงาน เพอเปนการพฒนากลมใหมคณภาพมากขน

2. การแสดงออกถงความสามารถของทม (The Approach of the Competent teambuilding) ลกษณะของทมจะดไดจาก O การยอมรบของหนวยงาน (Organizational acceptance) ซงจะดจากหนวยงานใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ ในการทำงานของทม O การยดหยนและการยอมรบอยางเปดเผย (Adopt a flexible and opem approach) ยอมรบขาวสารตางๆ ทเกยวกบทม O เปาหมายชดเจน (Clarify goals carefully) O มเหตผลความเปนจรง (Be realistic) ยอมรบความชวยเหลอจากภายนอก O ไดรบอนญาตใหทำงาน (Get permission to work) ในการทำงานของผผกพนมาจาก ความเขาใจ สมาชกไมถกบงคบใหเปลยนแปลงทศนคต ไมถกบงคบใหตองซอสตย สมาชกยนดทำดวย ความเตมใจ O มองเหนความสำคญของงานประจำวน (Make ralevant to everyday work) ตรวจสอบ การแบงงานและการตดสนใจ O การสรางความสมพนธทดใหกบกลมอน (Build good conduct with other teams) O ทบทวนความสามารถของกลม ( Regular review you competence) ดวยวธการตางๆ เชน ยอมรบเมอทำผด

ลกษณะของทมทมประสทธภาพ

ลกษณะของการทำงานเปนทมทมประสทธภาพ จะตองประกอบคณลกษณะดงตอไปน 1. ความกระจางชดในวตถประสงคและเหนดวยกบเปาหมาย (Clear Objectives and agreed goals) สมาชกทกคนของทมจะตองมความเขาใจในเปาหมายอยางเดนชด และเตมใจทจะผกพน เพอใหเกดความสำเรจในเปาหมายทตงไว

103-196.indd 104 6/6/19 2:53:41 PM


2. การเปดเผยและการเผชญหนากน (Openess and confrontation) สมาชกในทมงานมความสมพนธกนอยางเปดเผย ซอสตย ตรงไปตรงมา กลาเผชญหนาเพอแกปญหาการทำงานรวมกน 3. การสนบสนนและการจรงใจตอกน (Support and trust) สมาชกในทมชวยเหลอซงกนและกน เขาใจความสมพนธระหวางงานของตนเองกบของผอน และพรอมทจะรบและใหความชวยเหลอดวยความจรงใจ 4. ความรวมมอและความขดแยง (Co-operation and conflict) สมาชกในทมงานอทศตนในการปฏบตงานใหเสรจไปดวยด จะมการประสานประโยชนในเรองของความรความสามารถ ตลอดจนความแตกตาง ของแตละบคคลใหไดผลรวมกนอยางสงสด และเปนลกษณะทเปดโอกาสใหสมาชกไดมสวนรวมอยางเตมท ในการทำงาน ซงอาจมการขดแยงเกดขนภายในทม กจะเปนในทางสรางสรรค 5. การปฏบตงานทชดเจน (Sound procedure) สมาชกในทมจะอาศยขอเทจจรงเปนหลกและ การตดสนใจจากขอมลทสมบรณทสด ซงมาจากการตดตอสอสารทชดเจน มการพด การเขยน และการทำงานในสงทถกตองในการแกปญหาจะทำใหทมงานมประสทธภาพได 6. ภาวะทเหมาะสม (Appropriate leadership) หวหนาทมจะตองมบทบาทผนำทด เปนมาตรฐานในการปฏบตทกอยาง ไมผกขาดเปนผนำคนเดยวของกลม แตภาวะผนำจะกระจายไปทวกลม ตามสถานการณ ทเหมาะสม 7. ทบทวนการทำงานอยางสมำเสมอ (Regular review) ทมงานจะตองใชเวลาในการประเมนพฤตกรรม และเรยนรถงการผดพลาดในการทำงานของกลม ซงจะทบทวนอยางสมำเสมอเพอจะไดแกไข ขอบกพรองในการทำงาน อาจทบทวนระหวางการทำงานหรอหลงจากทำงานเสรจแลว 8. การพฒนาบคคล (Individual development) สมาชกในกลมจะไดรบการพฒนาตาม ความชำนาญของแตละบคคล ซงจะใหการทำงานเปนทมมประสทธภาพมากขน 9. สมพนธระหวางกลมทด (Sound intergroup relations) นอกเหนอจากความสมพนธอนดระหวางกลมแลวจะตองใหกลมอนเขาใจและยอมรบ ตลอดจนยนมอเขาชวยเหลอเมอจำเปน ดวยความเขาใจ และปราศจากการแขงขน

ขนตอนการพฒนาทม

การพฒนาทม คอ ความพยายามอยางมแผน เพอเปลยนแปลงทมงานใหเปนทมทมประสทธภาพ ซงจะตองดำเนนการอยางมระบบ แบงออกเปน 5 ระยะ ดงน 1. ระยะปรบตว (Ritual sniffing) • สมาชกไมไววางใจ ตวใครตวมน • การสอสารไมทวถง • จดประสงคในการทำงานไมเดนชด • การบรหารอยทสวนกลาง • การปฏบตงานมขนตอนมากมายยงยาก • สมาชกไมมโอกาสเรยนรความผดพลาดและปรบปรงใหดขน • ปฏเสธหรอไมสนใจความชวยเหลอและวทยาการใหมๆ จากภายนอก

103-196.indd 105 6/6/19 2:53:41 PM


2. ระยะประลองกำลง (Infighting) • หวหนาทมรจกประเมนและหาทางพฒนา • ทบทวนการทำงานของทมและปรบปรงพฒนา • สนใจบรรยากาศในการทำงาน • เหนความสำคญซงกนและกน • มการประชมมากขน คดมากขน พดนอยลง • ระยะนเกดความไมสบายขนในหมสมาชก

3. ระยะทดลอง • กฎเกณฑตางๆ จะถกทบทวน • เขาใจวตถประสงคของงานอยางกระจาง • ภาคภมใจในความเปนทม • หวงใยความเปนอยของสมาชก • การทำงานคำนงถงทรพยากรทมอย

4. ระยะแสดงผลงาน • กฎเกณฑตางๆ จะถกทบทวน • เขาใจวตถประสงคของงานอยางกระจาง • ภาคภมใจในความเปนทม • หวงใยความเปนอยของสมาชก • การทำงานคำนงถงทรพยากรทมอย

5. ระยะสมบรณ (Maturity) • ความสมพนธในหมสมาชกดเยยม • เปดเผยจรงใจซงกนและกน • รปแบบของกลมเปนรปแบบไมเปนทางการ • แตสมาชกนบถอความสามารถของกลม • ใหขวญและกำลงใจ • มความสมพนธในกลม และระหวางกลม • มความยดหยนเปนกนเอง • ภาวะผนำเปนไปตามสถานการณ • ภมใจและพงพอใจในการทำงาน

กระบวนการทจำเปนของการทำงานเปนทม คอ การเปดโอกาสใหสมาชกทกคนมสวนรวมในการ แกปญหา การปอนขอมลยอนกลบ ตลอดจนการสอสารทชดเจน เพอใหไดขอมลในการตดสนใจรวมกน เปนผลดในการสรางความสามคคและการทำงานเปนกลม ทำใหผปฏบตงานเกดความผกพนและตออนาคตของหนวยงาน ซงผลทไดรบจะเปนผลสำเรจและความภมใจของแตละคน ซงจะนำไปถงการบรรลผลสำเรจตาม เปาหมายทตงไว ซงหมายถง ความเจรญของหนวยงานนนเอง

103-196.indd 106 6/6/19 2:53:41 PM

103-196.indd 107 6/6/19 2:53:41 PM


สารบญ

เรอง หนา บทเรยนท 1 การจดกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางความซอสตยสจรต 109

บทเรยนท 2 กจกรรมเตรยมพรอมกอนเรยนทเสรมสรางความซอสตยสจรต 153

บทเรยนท 3 ครทปรกษาในการเสรมสรางความซอสตยสจรต 158

บทเรยนท 4 การจดการเรยนรโครงงานอาชพสจรตในสถานศกษา 160

103-196.indd 108 6/6/19 2:53:41 PM


บทเรยนท 1 การจดกจกรรมการเรยนรทเสรมสรางความซอสตยสจรต

แมวาการปลกฝงความซอสตยสจรตจะเปนหนาทของทกฝายกตาม ผทมบทบาทสำคญยงคงเปนโรงเรยนและสถานศกษา ซงมหนาทหลกคอ การพฒนาผเรยนใหเกดความเจรญงอกงามในทกๆ ดาน อยางมดลยภาพ คอ ตองใหเดกไดพฒนาทงทางดานจตใจ ปญญา รางกาย และทางสงคม ความซอสตยสจรตเปนคณลกษณะทางจตใจประการหนงทพงปลกฝงพฒนาใหเกดกบเดกทกคน แตการพฒนาคณลกษณะดาน ความซอสตยสจรตตองพฒนาไปพรอมๆ กบการพฒนาทางดานปญญา คอ ความร ความเขาใจ และการพฒนาทางรางกายและสงคมดวยเชนเดยวกน การเรยนการสอน คอ กระบวนการกระตนเพอใหเกดการพฒนา เปนกระบวนการททำใหเดกเกดความอยากรอยากเหนและไดเรยนร ไดปฏบตจนเกดความเขาใจ เกดความเชอ ความศรทธา และยดถอสงนเปนแนวดำเนนชวต ตลอดจนมการศกษาและพฒนาความร ความเขาใจ ความเชอ ความศรทธานนชดเจนยงๆ ขนไปอกในอนาคต เพอใหผเรยนเกดกระบวนการพฒนานสยเรองความซอสตยสจรต ตามนยทกลาวมาน กระบวนการจดการเรยนการสอนจงมลกษณะ ดงน 1) การกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจเรองความซอสตยสจรต โรงเรยนสามารถทำไดดวยวธงายๆ เชน นำขาวเหตการณประจำวนทเกยวกบความซอสตยสจรตหรอเอาเรองของคนในชมชนทคนยกยองนบถอในเรองความซอสตยสจรต มาเลาใหนกเรยนฟง ในเดกเลกๆ อาจตองเลาเปนนทาน ในเดกโต ขนกเลาเรองจรง และมรายละเอยดไดมากขน 2) การยกยองสรรเสรญผททำความดตางๆ โดยเฉพาะผทแสดงออกซงความซอสตยสจรต ควรยกยองนกเรยนของตนเอง คนในสงคมรอบๆ โรงเรยนหรอคนอนๆ ตามขาว เหตการณ ทปรากฏ 3) การใหนกเรยนศกษา คนควา หาบคคลตวอยางทแสดงใหเหนวาผนนเปนคนซอสตยสจรตและ มคณสมบตทดงามอนๆ นกเรยนควรจะไดศกษาโดยการไปพดคยกบคนในชมชน เพอหาคนทชมชนยกยองนบถอ และศกษาจากหนงสอ เอกสารตางๆ ควรใหนกเรยนไดใหเหตผลในการทเขาเลอกบคคลนนมาเปนตวอยางดวย 4) การใหนกเรยนชวยกนจดนทรรศการแสดงประวตชวต และพฤตกรรมของผทนกเรยนหรอสงคม หรอองคกรตางๆ ยกยองวาเปนคนซอสตยสจรต เปนระยะๆ 5) โรงเรยนประกาศยกยองนกเรยนหรอคร หรอบคคลในสงคมทมพฤตกรรมความซอสตยสจรตใหปรากฏแกนกเรยนโดยทวไปทกครงทมเหตการณเกดขน

103-196.indd 109 6/6/19 2:53:42 PM


6) โรงเรยนอาจจดกจกรรมประจำภาคเรยนหรอประจำป ใหนกเรยนชวยกนเลอกเพอนของเขาเองทเปนผมความซอสตยสจรตสมควรไดรบการยกยองชมเชย 7) ในกจกรรมการเรยนรไมวาจะเปนเรองใดวชาใดกตาม ครทกคนควรใหความสำคญกบการสรางนสยความมวนย รจกหนาทรบผดชอบและความซอสตย สจรตตอตนเองและผอนๆ เสมอๆ ไมควรแยกการสอนเรองความซอสตยสจรตออกจากการสอนอนๆ เราสามารถสอนเรองความซอสตยสจรต ควบคสอดแทรกผสมกลมกลนไปกบการสอนภาษา สงคมศกษา วทยาศาสตร วชาการงาน วชาศลปะ วชาพลานามย ฯลฯ 8) ใหนกเรยนไดศกษาจากบคคลในทองถน เชน พระสงฆ ผนำชมชน ถงความดงามของการเปน ผมความซอสตยสจรต และโทษของการไมเปนผมความซอสตยสจรต พรอมทงหาตวอยางทเปนจรงมาประกอบ 9) โรงเรยนอาจใหนกเรยนเขยนนทาน หรอเรองจรง เกยวกบเรองความซอสตยสจรต 10) ใหนกเรยนสงเกต วเคราะห และวจารณตนเองในเรองความซอสตยสจรต คอ การใหนกเรยนเปนผประเมนตนเอง ซงอาจใหทำไวเปนความลบเฉพาะตวของแตละคน 11) โรงเรยนอาจจดใหมการปาฐกถา โตวาท เกยวกบความซอสตยสจรต โดยใหนกเรยนจดและดำเนนการกนเอง 12) ใหนกเรยนตงปณธานของตนเกยวกบความซอสตยสจรต 13) โรงเรยนเชญผมชอเสยง หรอผไดรบยกยองเรองความซอสตยสจรตมาพดคยกบนกเรยน 14) โรงเรยนจดงานวนแหงความซอสตยสจรต และจดกจกรรมตางๆ ทเกยวของกบการปลกฝงความซอสตยสจรต 15) ครในโรงเรยนประพฤตตนใหเปนตวอยางแกนกเรยน

ยงมรปแบบและวธการอนๆ อกมากมายทสามารถนำมาใชเพอสงเสรมการปลกฝง สรางนสยใหนกเรยนยดมนในความซอสตยสจรต กจกรรมใดๆ กตามทใหนกเรยนไดร ไดเหนจากของจรง เหตการณจรง และไดลงมอปฏบตดวยตนเองจรง จะทำใหเดกไดเรยนรสงทแทจรงมากขน กระบวนการและกจกรรมตางๆ เหลานตองทำสมำเสมอเปนประจำและตอเนอง เพอกระตนและหลอหลอม ลกษณะนสยนใหเกดขน คงอยอยางแนนแฟนมนคง การไดรไดเหนของจรงจะทำใหเดกเกดศรทธาและความเชอมน ยงถาผนนเปนผทเดกรจกใกลชด เคารพนบถอ กจะยงสรางศรทธาใหเกดไดงายและมากยงขน เปาหมายสำคญของกจกรรม การเรยนรเรองความซอสตยสจรต คอ ความสำนกในความซอสตยสจรต นสยความเปนคนซอสตยสจรต และประพฤตตนอยบนฐานความซอสตยสจรต

103-196.indd 110 6/6/19 2:53:42 PM


ตวอยาง แผนการจดกจกรรมการเรยนรสมมาชพ เพอปลกฝงวนยดานความซอสตยสจรต

เรอง การทำสบสมนไพรผสมรงไหม

แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 1 เรอง ความรเบองตนเกยวกบรงไหมและพชสมนไพร เวลาเรยน 6 ชวโมง สาระสำคญ ความรเบองตนเกยวกบรงไหมและพชสมนไพร เปนพนฐานความรทจะนำไปสการแปรรปรงไหมและพชสมนไพร เพอสรางเปนผลตภณฑทมมลคาเพอนำรายไดสทองถน ไดแก ผลตภณฑสบจากพชสมนไพร โดยเรมตงแตความรเรองรงไหมสายพนธตางๆ ทมคณสมบตเหมาะสมในการนำมาสรางเปนผลตภณฑสบ เชน ไหมสายพนธไทย เปนตน ตลอดจนการคดเลอกสมนไพรในการนำมาทำสบทมสรรพคณเหมาะสมตอผวหนง เชน มะขาม มะละกอ วานหางจระเข เปนตน มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสำคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการ ของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพ มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะ มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสำคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบ ทองถนของประเทศและโลก นำความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากร ทมอยจำกดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำรงชวต อยางมดลยภาพ ตวชวด ว 1.2 ม.3/4 สำรวจและอธบายความหลากหลายทางชวภาพในทองถนททำใหสงมชวตดำรงชวต อยไดอยางสมดล ว 2.1 ม.3/1 สำรวจระบบนเวศตางๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบ ว 2.2 ม.3/3 อภปรายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ส 3.1 ม.3/2 มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

103-196.indd 111 6/6/19 2:53:42 PM


สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน 4. ตวอยางพชสมนไพรตางๆ 2. สออเลกทรอนกส ไดแก โทรศพทและคอมพวเตอร 5. สนคาจากรงไหม 3. ตวอยางรงไหมสายพนธตางๆ 6. ผงไหม การวดและการประเมนผล

สงทจะวด วธวด เครองมอ เกณฑการประเมน

คณลกษณะอนพงประสงค สงเกตพฤตกรรมนกเรยน แบบประเมนคณลกษณะ แบบประเมนคณลกษณะ รายบคคล อนพงประสงค อนพงประสงคผานเกณฑ รอยละ 80

พฤตกรรมการทำงานกลม สงเกตพฤตกรรม แบบบนทกสงเกต แบบบนทกสงเกต การทำงานกลม การทำงานกลม การทำงานกลมผานเกณฑ รอยละ 80

ชนงานกลม ประเมนผลชนงานกลม แบบประเมนผลชนงานกลม แบบประเมนผลชนงานกลม ผานเกณฑรอยละ 80

นำเสนอผลงานกลม ประเมนการนำเสนอ แบบประเมนการนำเสนอ แบบประเมนการนำเสนอ ผลงานกลม ผลงานกลม ผลงานกลมผานเกณฑ รอยละ 80

103-196.indd 112 6/6/19 2:53:42 PM


กจกรรมการจดการเรยนรท 1 หนวยการเรยนรท 1 ความรเบองตนเกยวกบรงไหมและพชสมนไพร

เรองท 1 ประเภทและลกษณะของพนธไหมเวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง ประเภทและลกษณะของพนธไหม ตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ ประเภทและลกษณะของพนธไหม 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง ประเภทและลกษณะของพนธไหม และหวขอทจะศกษา ไดแก 1. ไหมพนธไทย 2. ประโยชนของรงไหม 3. ไหมพนธตางประเทศ 4. งานวจยดานไหม

โดยครจะนำตวอยางรงไหมมาใหนกเรยนด และครนำนกเรยนตดรงไหมเปนรปทรงตางๆ เชน รปหวใจ โดยครเปนผนำนกเรยนปฏบต เพอนำรงไหมทไดไปใชตอยอดในการทำสบสมนไพรจากรงไหมตอไป 3. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสมครใจ กลมละ 8 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกนเรองประเภทและลกษณะของพนธไหมชนดตางๆ 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอยและแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหา ใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความร เรอง ประเภทและลกษณะของพนธไหม โดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตองและเพมเตมในสงทยงอาจจะ ไมชดเจนบางประการ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 113 6/6/19 2:53:42 PM



เรองท 2 พนธไหมทเลยงในเมองไทย เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง พนธไหมทเลยงกนในเมองไทย ทนกเรยนรจกและคนเคย และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ พนธไหมทเลยงในเมองไทย 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง พนธไหมทเลยงในเมองไทยและหวขอทจะศกษา ไดแก 1. พนธนางขาว 2. พนธนางนำ 3. พนธนางลาย

โดยครจะนำตวอยางรงไหมพนธไทยมาใหนกเรยนดและครนำนกเรยนคดแยกรงไหมพนธตางๆ ลงในตะกราทเตรยมไวตามสายพนธ โดยครเปนผนำนกเรยนปฏบต เพอนำรงไหมทคดแยกไปใชประโยชนในการทำสบสมนไพรจากรงไหมตอไป 3. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสมครใจ กลมละ 10 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกนเรองพนธไหมทเลยงใน เมองไทย 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความร เรองพนธไหมทเลยงในเมองไทยโดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง และเพมเตมในสงทยงอาจจะไมชดเจนบางประการ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 114 6/6/19 2:53:42 PM



เรองท 3 ประโยชนของรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครแจกแบบฝกหดเรอง “การใชประโยชนจากรงไหม” โดยใหนกเรยนอธบายลกษณะทสำคญของรงไหม โดยใชเวลา 5 นาท 2. ครใหนกเรยนเฉลยคำตอบของแบบทดสอบในแตละขอ โดยใหนกเรยนยกมอเพอตอบคำถาม และครสมเลอกนกเรยนทยกมอเพอเฉลยคำตอบในแตละขอกระทงครบทกขอ หากคำถามขอใดไมมนกเรยนยกมอ ครตองเปนผเฉลยคำตอบและอธบายเนอหาของคำถามขอนนๆ เพมเตม 3. ครตงคำถามวา “นกเรยนรจกการนำรงไหมมาใชประโยชนอะไรไดบาง” โดยครสมเลอกนกเรยนรวมตอบคำถามแสดงความคดเหน โดยครยงไมตองสรปคำตอบของนกเรยน 4. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 10 คน โดยจบกลมตามความสมครใจ 5. ใหสมาชกของแตละกลมไปศกษาขอมลจากหนงสอเรยน ดงตอไปน กลมท 1 ศกษาการใชประโยชนจากรงไหมในการทอผาจากหนงสอเรยนบทท 1 กลมท 2 ศกษาการใชประโยชนจากรงไหมในการทำเครองเวชสำอางจากหนงสอเรยนบทท 1 กลมท 3 ศกษาการใชประโยชนจากรงไหมในสงประดษฐตางๆ จากหนงสอเรยนบทท 1

โดยครนำสนคาทผลตจากรงไหมมาใหนกเรยนดเปนตวอยางและใหนกเรยนทดลองสมผสสนคา เหลานนดวยประสาทสมผสทงหาและวาดรปลงในกระดาษทครแจกให 6. ครใหตวแทนของสมาชกแตละกลม คอ กลมท 1 กลมท 2 กลมท 3 ตงกลมกนใหม แลวใหนกเรยนแตละคน จากตวแทนกลมรวมกนอภปรายแลกเปลยนความรรวมกนในเรองทไดศกษามาขางตน 7. ครกำหนดประเดนคำถามเพอใชในการแลกเปลยนความรภายในกลม คอ รงไหมมความสำคญอยางไรตอชมชน 8. ใหนกเรยนกลบกลมเดมของนกเรยน แลวใหสมาชกแตละกลมสงตวแทน มารบกระดาษ A0 เพอรวมกนทำแผนผงความคด เรอง “รงไหมในความคดของฉน” 9. ใหนกเรยนแตละกลมออกมานำเสนอแผนผงความคดของกลมตนเอง 10. หลงจากนำเสนอเสรจใหครและนกเรยนรวมกนซกถามขอสงสยแลกเปลยนความคดเหน 11. ครตงคำถามเดมทเคยถามเมอตนชวโมงวา “นกเรยนรจกการนำรงไหมมาใชประโยชนอะไร ไดบาง” และครใหนกเรยนรวมกนอภปรายหวขอนอกครง 12. ครและนกเรยนรวมกนสรปอภปรายความรทได 13. ครตงคำถามวา “รงไหมมประโยชนตอประเทศชาตอยางไร” โดยใหนกเรยนตอบคำถามในกระดาษ A4 และนำมาสงในคาบถดไป

103-196.indd 115 6/6/19 2:53:42 PM



เรองท 4 งานวจยดานไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ทบทวนเนอหา (10 นาท) 1. ครและนกเรยนทบทวนความร เรอง ประโยชนและคณคาของรงไหม และซกถามนกเรยนเกยวกบคณคาของไหม ในความเขาใจของนกเรยน 2. ครชแจงใหนกเรยนทราบถงเรองทจะเรยน คอ เรองงานวจยดานไหม 3. ครนำตวอยางสวนประกอบทมในไหม มาใหนกเรยนทกกลมดเปนตวอยาง เชน ผงไหมเซรซนและผงไหมไฟโบรอน เปนตน และครใหนกเรยนลองสมผสดวยประสาทสมผส รวมทงบอกถงคณสมบตทมอยใน ผงไหมชนดตางๆ 2. มอบหมายและปฏบตงาน (20 นาท) 1. ครจดนกเรยนเขากลมตามสมครใจ กลมละ 8 คน ใหแตละกลมเลอกประธานกลม และเลขานการกลม 2. ครใหนกเรยนแตละกลมทำการศกษาจากหนงสอเรยน พรอมทำแผนผงความคด เรองสวนประกอบ ของไหมจากงานวจย (Mind Mapping) 3. ภายในกลมจดแบงงานตามความสามารถของสมาชกแตละคน 4. นกเรยนแตละคนทำแผนผงความคดแตละหวขอ ตามทไดรบมอบหมายโดยศกษาจากหนงสอเรยน และสออเลกทรอนกสตางๆ 3. สรปผลงาน (15 นาท) 1. นกเรยนแตละคนในกลมนำเสนอแผนผงความคดของตนทไดจากการศกษาคนควาในประเดน ทรบผดชอบเสนอตอเพอนๆ ในกลมตามหวขอ 2. นกเรยนอธบายลกษณะงานทไดรบ การดำเนนการ การศกษาขอมลในประเดนทรบผดชอบ และเพอนๆ ในกลมรวมอภปราย ซกถาม หรอเสนอความคดเหนอนๆ จนทกคนเขาใจในเนอหาของงานครบถวน 3. เมอนกเรยนในแตละกลมไดขอมลเพยงพอแลว รวมกนแสดงความคดเหนแบบระดมสมอง โดยเลขานการกลมจดบนทก และรวมกนสรปเนอหาเพอเตรยมนำเสนอ 4. จดทำเปนผลงานรวมกนสง 1 ชนงาน 4. การประเมนผล (15 นาท) 1. นกเรยนนำผลงานกลมมาเสนอหนาชนเรยน โดยครเปนผประเมนผลงาน 2. ครสมนกเรยนในแตละกลมมารายงานผลการทำงานทงหมด ซงสมาชกทกคนตองพรอมทจะรายงานทงหมด ครชวยอธบายเพมเตมในสวนทบกพรอง และตอเตมความรใหสมบรณยงขน 3. ครชมเชยกลมททำงานไดถกตองทสด

103-196.indd 116 6/6/19 2:53:42 PM



เรองท 5 ประโยชนและคณคาของพชสมนไพร เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง ประโยชนและคณคาของพชสมนไพรชนดตางๆ ตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ ประโยชนและคณคาของพชสมนไพร 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง ประโยชนและคณคาของพชสมนไพรชนดตางๆ และหวขอ ทจะศกษา ไดแก 1. มะขาม 3. ตะไคร 5. วานหางจระเข 7. แตงกวา 2. ขมนชน 4. มะหาด 6. มะละกอ 8. ขง

โดยครจะนำพชสมนไพรเหลานมาเปนตวอยางเพอใหนกเรยนไดสมผสดวยประสาทสมผส และบอกครวาพชนคอพชสมนไพรใด 3. ครจดกลมนกเรยนตามความสมครใจ กลมละ 4 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความรประโยชนและคณคาของพชสมนไพรชนดตางๆ โดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง หรอชแนะในสง ทนกเรยนยงไมเขาใจ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 117 6/6/19 2:53:42 PM



เรองท 6 พชสมนไพรทใชทำสบ เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรองพชสมนไพรชนดตางๆ ทสามารถใชทำสบได ตามความคยเคยและ ทนกเรยนรจก รวมถงกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ พชสมนไพรทใชทำสบ 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง พชสมนไพรทสามารถนำมาใชทำผลตภณฑสบ และหวขอ ทจะศกษา ไดแก 1. มะขาม 3. ตะไคร 5. วานหางจระเข 7. แตงกวา 2. ขมนชน 4. มะหาด 6. มะละกอ 8. ขง

โดยครจะนำสารสกดจากพชสมนไพรมาเปนตวอยางเพอใหนกเรยนไดสมผส ซงเปนพนฐานในการ นำไปตอยอดในการทำสบสมนไพรตางๆ จากรงไหม 3. ครจดกลมนกเรยนตามความสมครใจ กลมละ 4 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหา ใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความรประโยชนและคณคาของพชสมนไพรชนดตางๆ โดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง หรอชแนะในสงทนกเรยนยงไมเขาใจ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 118 6/6/19 2:53:42 PM


แผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 2

เรอง ความรเบองตนเกยวกบสบผลตภณฑทำความสะอาดผวหนง เวลาเรยน 2 ชวโมง สาระสำคญ ความรเบองตนเกยวกบสบผลตภณฑทำความสะอาดผวหนง เปนพนฐานความรทเกยวกบสบซงเปนผลตภณฑทำความสะอาดผวหนง กอนจะนำไปสการสรางเปนผลตภณฑ เพอใหผลตภณฑเกดมลคาและนำรายไดสทองถน คอ ผลตภณฑสบจากพชสมนไพร โดยเรมตงแตความรเรองประโยชนของสบทำความสะอาดผวหนง เชน สบกอน สบเหลว เปนตน ตลอดจนคณสมบตของสบทมสรรพคณเหมาะสมตอผวหนง เชน ฤทธความเปนดางของสบ เปนตน มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสำคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพ มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยจำกดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำรงชวตอยางมดลยภาพ มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจการทำงาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการทำงาน ทกษะ การจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการทำงานรวมกน และทกษะการแสวงหาความร มคณธรรม และลกษณะนสยในการทำงาน มจตสำนกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอม เพอการดำรงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการ ตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน ตวชวด ว 1.2 ม.3/5 อภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพตอการดำรงชวตของมนษยและสงแวดลอม ส 3.1 ม.3/2 มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ง 1.1 ม.3/1 อภปรายขนตอนการทำงานทมประสทธภาพ ง 2.1 ม.3/2 สรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลย อยางปลอดภย ออกแบบโดยถายทอดความคดเปนภาพฉาย เพอนำไปสการสรางตนแบบ และแบบจำลองของสงของเครองใช หรอถายทอดความคดของวธการเปนแบบจำลองความคดและ การรายงานผล

103-196.indd 119 6/6/19 2:53:42 PM


สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน 2. สออเลกทรอนกส ไดแก โทรศพทและคอมพวเตอร 3. ตวอยางสบทำความสะอาดผวหนงททำจากพชสมนไพรตางๆ 4. ผลตภณฑจากไหม การวดและการประเมนผล สงทจะวด วธวด เครองมอ เกณฑการประเมน

คณลกษณะอนพงประสงค สงเกตพฤตกรรม แบบประเมนคณลกษณะ แบบประเมนคณลกษณะ อนพงประสงค อนพงประสงคผานเกณฑ รอยละ 80




103-196.indd 120 6/6/19 2:53:42 PM


กจกรรมการเรยนรท 1 หนวยการเรยนรท 2 ความรเบองตนเกยวกบสบผลตภณฑทำความสะอาดผวหนง

เรองท 1 คณสมบตและประโยชนของสบสมนไพรจากรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ทบทวนเนอหา (10 นาท) 1. ครและนกเรยนทบทวนความร เรอง คณสมบตและประโยชนของสบสมนไพรจากรงไหมและ ซกถามนกเรยนเกยวกบประโยชนของพชสมนไพรทใชทำสบในความเขาใจของนกเรยน 2. ครชแจงใหนกเรยนทราบถงเรองทจะเรยน คอ เรองคณสมบตและประโยชนของสบสมนไพรจากรงไหม 3. ครนำตวอยางสบสมนไพรมาใหนกเรยนทกกลมดเปนตวอยางและลองสมผสดวยตนเอง เชน สบวานหางจระเข หรอสบขง เปนตน 2. มอบหมายและปฏบตงาน (20 นาท) 1. ครจดนกเรยนเขากลมตามความสมครใจ กลมละ 8 คน ใหแตละกลมเลอกประธานกลม และเลขานการกลม 2. ครใหนกเรยนใหแตละกลมทำการศกษาจากหนงสอเรยน พรอมทำแผนผงความคด (Mind Mapping) เรองคณสมบตและประโยชนของสบสมนไพรจากรงไหม 3. ภายในกลมจดแบงงานตามความสามารถของสมาชกแตละคน 4. นกเรยนแตละคนทำแผนผงความคดแตละหวขอ ตามทไดรบมอบหมายโดยศกษาจากหนงสอเรยน หรอสออเลกทรอนกสตางๆ 3. สรปผลงาน (15 นาท) 1. นกเรยนแตละคนในกลมนำเสนอแผนผงความคดของตนทไดจากการศกษาคนควาในประเดน ทรบผดชอบเสนอตอเพอนๆ ในกลมตามหวขอ 2. นกเรยนอธบายลกษณะงานทไดรบ การดำเนนการ การศกษาขอมลในประเดนทรบผดชอบ และเพอนๆ ในกลมรวมอภปราย ซกถาม หรอเสนอความคดเหนอนๆ จนทกคนเขาใจในเนอหาของงานครบถวน 3. เมอนกเรยนในแตละกลมไดขอมลเพยงพอแลว รวมกนแสดงความคดเหนแบบระดมสมอง โดยเลขานการกลมจดบนทก และรวมกนสรปเนอหาเพอเตรยมนำเสนอ 4. จดทำเปนผลงานรวมกนสง 1 ชนงาน 4. การประเมนผล (15 นาท) 1. นกเรยนนำผลงานกลมมาเสนอหนาชนเรยน โดยครเปนผประเมนผลงาน 2. ครสมนกเรยนในแตละกลมมารายงานผลการทำงานทงหมด ซงสมาชกทกคนตองพรอมทจะรายงานทงหมด ครชวยอธบายเพมเตมในสวนทบกพรอง และตอเตมความรใหสมบรณยงขน 3. ครชมเชยกลมททำงานไดถกตองทสด

103-196.indd 121 6/6/19 2:53:43 PM


กจกรรมการเรยนรท 2 หนวยการเรยนรท 2 ความรเบองตนเกยวกบสบผลตภณฑทำความสะอาดผวหนง

เรองท 2 คณคาของทรพยากรรงไหมทมตอทองถน เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรองคณคาของทรพยากรรงไหมทมตอทองถน ตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ คณคาของทรพยากรรงไหมทมตอทองถน 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง คณคาของทรพยากรรงไหมทมตอทองถนและหวขอทจะศกษา ไดแก 1. ขอดของไหม 2. การสงออกไหมของไทย 3. การสงเสรมการเลยงและการพฒนาผลตภณฑจากไหมในทองถน 4. การสงเสรมการวจยและพฒนาทางวทยาศาสตร

โดยครจะนำตวอยางผลตภณฑจากไหมทมชอเสยงจากทวประเทศมาใหนกเรยนดเปนตวอยางและสมผส โดยครจะอธบายถงคณคาของผลตภณฑไหมชนดนนๆ ใหนกเรยนเขาใจและสนใจทจะศกษา 3. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสมครใจ กลมละ 8 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความร คณคาของทรพยากรรงไหมทมตอทองถน โดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตองหรอชแนะในสงทนกเรยน ยงไมเขาใจ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 122 6/6/19 2:53:43 PM



เรอง พฒนาการภมปญญาทองถน เวลาเรยน 1 ชวโมง สาระสำคญ ภมปญญาทองถนดานไหมมประวตความเปนมาอยางยาวนาน ซงในอดตใชถกทอเปนปจจยสเพยงเทานน คอ เครองนมหม และไหมมพฒนาการมาอยางตอเนองโดยเฉพาะอยางยงเมอเทคโนโลยเขามา มบทบาทตอเสนไหมซงทำใหเกดเปนมลคาเพมขนมากมายเกดเปนรายไดแกชมชน โดยไหมยงสามารถ นำมาทำเปนผลตภณฑตางๆ ไดอกมากมาย เชน ผลตภณฑสบทำความสะอาด เปนตน มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถนความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะ มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสำคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบ ทองถนของประเทศ และของโลกนำความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรฐาน ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธำรงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดำรงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากร ทมอยจำกดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำรงชวตอยางมดลยภาพ มาตรฐาน ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความสำคญ และสามารถวเคราะหผลกระทบทเกดขน มาตรฐาน ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธำรงความเปนไทย มาตรฐาน ง 2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน มาตรฐาน ง 4.1 เขาใจ มทกษะทจำเปน มประสบการณ เหนแนวทางในงานอาชพ ใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ

103-196.indd 123 6/6/19 2:53:43 PM


ตวชวด ว 2.1 ม.3/1 สำรวจระบบนเวศตางๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบ ว 2.2 ม.3/1 วเคราะหสภาพปญหาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตในทองถนและเสนอแนวทาง ในการแกไขปญหา ส 2.1 ม.3/5 เสนอแนวคดในการดำรงชวตอยางมความสขในประเทศและสงคมโลก ส 3.1 ม.3/2 มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ส 4.2 ม.3/1 อธบายพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ โดยสงเขป ส 4.3 ม.3/3 วเคราะหภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทรแลอทธพลตอการพฒนา ชาตไทย ง 2.1 ม.3/2 สรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลย อยางปลอดภย ออกแบบโดยถายทอดความคดเปนภาพฉาย เพอนำไปสการสรางตนแบบ และแบบจำลองของสงของเครองใชหรอถายทอดความคดของวธการเปนแบบจำลองความคดและการรายงานผล ง 4.1 ม.3/3 ประเมนทางเลอกในการประกอบอาชพทสอดคลองกบความรความถนดและความสนใจของตนเอง สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน 2. สออเลกทรอนกส ไดแก โทรศพทและคอมพวเตอร 3. ตวอยางผลตภณฑจากไหมในปจจบน การวดและการประเมนผล


คณลกษณะอนพงประสงค สงเกตพฤตกรรม แบบประเมนคณลกษณะ แบบประเมนคณลกษณะ อนพงประสงค อนพงประสงคผานเกณฑ รอยละ 80




103-196.indd 124 6/6/19 2:53:43 PM


กจกรรมการเรยนรท 1 หนวยการเรยนรท 3 พฒนาการภมปญญาทองถน

เรองท 1 การสงเสรมพฒนาการเลยงรงไหมสยค 4.0 ของไทย เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง ประโยชนของไหมในปจจบน ตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ การสงเสรมพฒนาการเลยงรงไหมของไทย 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง ประโยชนของไหมในยคปจจบนและหวขอทจะศกษา ไดแก 1. สงทอ 2. เครองสำอาง 3. ผลตภณฑทำความสะอาดตางๆ 4. สารเพมผลผลตทางการเกษตร 5. วสดชวภาพในอตสาหกรรมตางๆ 6. วสดแทนนน

โดยครจะนำผลตภณฑไหมในปจจบนมาเปนตวอยางเพอใหนกเรยนไดดและตอบคำถามเกยวกบประโยชนของผลตภณฑไหมในปจจบน 3. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสมครใจ กลมละ 5 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความรประโยชนของไหมในยคปจจบนโดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง หรอชแนะในสงทนกเรยนยงไมเขาใจ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 125 6/6/19 2:53:43 PM


แผนการจดการเรยนร หนวยการเรยนรท 4

เรอง นวตกรรมการผลตสบสมนไพรจากรงไหม เวลาเรยน 4 ชวโมง สาระสำคญ นวตกรรมการผลตสบสมนไพรจากรงไหม ไดกลาวถงขนตอนตางๆ ในการผลตสบสมนไพรจากรงไหม เรมตงแต อปกรณและวตถดบทใช การคดเลอกรงไหม การผลตสารสกดจากรงไหม และขนตอนการผลตสบ รงไหม เพอใหนกเรยนไดทราบถงขนตอนและวธการตางๆ ในการผลตสบ เพอสามารถนำไปปฏบตไดอยาง ถกตอง มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสำคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบ ทองถนของประเทศ และของโลกนำความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากร ทมอยจำกดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำรงชวต อยางมดลยภาพ มาตรฐาน ง 1.1 เขาใจการทำงาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการทำงาน ทกษะ การจดการ ทกษะกระบวนการแกปญหา ทกษะการทำงานรวมกน และทกษะการแสวงหาความร มคณธรรม และลกษณะนสยในการทำงาน มจตสำนกในการใชพลงงาน ทรพยากร และสงแวดลอม เพอการดำรงชวตและครอบครว มาตรฐาน ง 2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการ ตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน ตวชวด ว 2.2 ม.3/3 อภปรายการใชทรพยากร ธรรมชาตอยางยงยน ว 2.2 ม.3/4 วเคราะหและอธบายการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ส 3.1 ม.3/2 มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ง. 1.1 ม.3/1 อภปรายขนตอนการทำงานทมประสทธภาพ ง. 1.1 ม.3/2 ใชทกษะในการทำงานรวมกนอยางมคณธรรม ง 2.1 ม.3/2 สรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางปลอดภย ออกแบบโดยถายทอดความคดเปนภาพฉายเพอนำไปสการสรางตนแบบ และแบบจำลองของสงของเครองใชหรอถายทอดความคดของวธการเปนแบบจำลองความคดและการรายงานผล

103-196.indd 126 6/6/19 2:53:43 PM


สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน 2. อนเตอรเนต 3. ใบความร เรอง การคดเลอกสมนไพร 4. ใบความร เรอง การผลตสารสกดจากรงไหม 5. ใบความร เรอง การผลตสารสกดจากพชสมนไพร การวดและการประเมนผล


คณลกษณะอนพงประสงค สงเกตพฤตกรรม แบบประเมนคณลกษณะ แบบประเมนคณลกษณะ นกเรยนรายบคคล อนพงประสงค อนพงประสงคผานเกณฑ รอยละ 80




103-196.indd 127 6/6/19 2:53:43 PM


กจกรรมการเรยนรท 1 หนวยท 4 นวตกรรมการผลตสบสมนไพรจากรงไหม

เรองท 1 อปกรณ วตถดบ และวธการคดเลอกรงไหมเพอผลตสบ เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนเตรยมการ (5 นาท) 1. ครชแจงใหนกเรยนทราบถงเรองทจะเรยน คอ เรองอปกรณ วตถ และวธการคดเลอกรงไหม เพอทำสบ 2. ครถามนกเรยนเกยวกบวธการคดเลอกรงไหมเพอใชผลตสบในความเขาใจของนกเรยน 3. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจและใหนกเรยนแตละคนในกลม มหมายเลขประจำตว ซงเรมจาก 1, 2, 3, และ 4 ตามจำนวนสมาชกทมในแตละกลม 2. ขนสอน (10 นาท) 1. ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาและคนหาคำตอบจากคำถามรวมกน ดงน - อปกรณทใชในการผลตสบรงไหม มอะไรบาง และแตละอยางใชทำอะไร - วตถดบทใชในการผลตสบรงไหมมอะไรบาง และแตละอยางใชทำอะไร - วธการคดเลอกรงไหมเพอใชในการผลตสบ มวธการอยางไรบาง 2. นกเรยนแตละกลมรวมกนคนหาคำตอบจากคำถามทครกำหนดให จากหนงสอเรยน อนเตอรเนต และใหนกเรยนไดสมผสอปกรณ และวตถดบทใชในการผลตสบ เพอใหทราบวาแตละอยางใชทำอะไรบาง ซงจะเปนประโยชนตอการผลตสบในการเรยนครงตอไป 3. ขนทำกจกรรม (25 นาท) 1. แตละกลมรวมกนอภปรายความรทกลมไดทำการศกษารวมกนจนมนใจวาสมาชกในแตละกลมเขาใจทกคน 2. แตละกลมรวมกนตอบคำถามจากคำถามทครกำหนดให แลวสรปในรปแบบของแผนผงความคด 4. ขนตรวจสอบผลงาน (10 นาท) 1. ครตรวจสอบผลงานของนกเรยนในแตละกลม และเรยกหมายเลขประจำตวนกเรยนคนใดคนหนงในกลม และถามคำถามวานกเรยนตอบอยางไร เพราะเหตใดจงตอบเชนนน 5. ขนสรป (10 นาท) ครชมเชยกลมทสมาชกในกลมทสามารถตอบคำถามไดถกตองมากทสด นกเรยนทกคนตรวจสอบความถกตองของคำตอบทกลมรวมกนศกษา ครและนกเรยนรวมกนสรปและอภปรายเนอหา พรอมตอบคำถาม ทนกเรยนสงสย

103-196.indd 128 6/6/19 2:53:43 PM


กจกรรมการเรยนรท 2 หนวยการเรยนรท 5 การสรางความยงยนของผลตภณฑสบสมนไพรจากรงไหม

เรองท 2 การพฒนาสตรการผลตสบรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน (10 นาท) 1. ครสนทนาเกยวกบวธการผลตสบรงไหมวามขนตอนการผลตอยางไรโดยนกเรยนสามารถทจะ แลกเปลยนความคดเหนกบครและนกเรยนในชนเรยน 2. ขนสอน (40 นาท) 1. นกเรยนศกษาขนตอนการพฒนาสตรสบรงไหมแลวรวมกนแลกเปลยนความรกบนกเรยนใน ชนเรยน 2. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสามารถกลมละ 4 คน แลวรวมกนเตรยมอปกรณและวตถดบสำหรบผลตสบรงไหมเพอใหพรอมสำหรบขนตอนตอไป 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนแบงหนาทการทำงาน ดงน คนท 1 อานคำสงและอธบายขนตอน คนท 2 รวมกนแสดงความคดเหนและทำตามขนตอน คนท 3 รวมมอกบเพอนในกลมเพอทำตามขนตอน คนท 4 ปฏบตตามขนตอนการพฒนาสตรสบรงไหม 4. แตละกลมรวมกนผลตสบรงไหมโดยเรมจากการคดเลอกรงไหม การเตรยมรงไหมและการคดเลอกสตรเพอทำการผลตสบ 5. เมอเสรจขนตอนในขอท 4 แลวใหนกเรยนแตละคนในกลมรวมกนสกดสารสกดจากรงไหมและ พชสมนไพรทกลมไดเลอกใช 6. นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบผลงานของแตละกลม 7. ครประกาศคะแนนผลงานของแตกลมวาไดคะแนนเทาใดและชมเชยการทำงานกลม 3. ขนสรปและแลกเปลยนความร (5 นาท) 1. ครและนกเรยนรวมกนอภปรายและสรปขนตอนการเตรยมอปกรณและวตถดบสำหรบผลตสบ รงไหม การสกดสารสดจากรงไหมและพชสมนไพรโดยรวมกนสรปในประเดน เชน หลกการสรปมสาระสำคญอยางไร วธการสรปมขนตอนอยางไร 4. ขนประเมนผล (5 นาท) 1. ประเมนพฤตกรรมการเรยนรเปนกลม 2. ประเมนผลงานกลม

103-196.indd 129 6/6/19 2:53:43 PM



เรองท 2 ขนตอนการผลตสบรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง ขนตอนการผลตสบรงไหม ตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ ขนตอนการผลตสบรงไหมในแตละขน 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรอง ขนตอนการผลตสบรงไหม เพอกำหนดประเดน และหวขอ ทจะศกษา ไดแก 1. วธการหนกลเซอรนออกเปนชนเลก ทำไดอยางไร 2. การตนกลเซอรนใหไดเปนเนอเดยวกน ทำไดอยางไร 3. การนำสารสกดจากรงไหม และสารสกดจากสมนไพร ผสมลงในกลเซอรนทำไดอยางไร และอตราสวนในการเตมควรเปนเทาใด 4. การเตมหวนำหอม และการเทสบลงในแมพมพ ทำไดอยางไร 5. การฉดแอลกอฮอลใสสบทแปนพมพ มจดประสงคเพออะไร 3. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอย ซงในขนตอนน นกเรยนสามารถทจะลองทำการปฏบตขนพนฐานได เชน การหน กลเซอรนออกเปนชนเลกๆ การเตรยมวตถดบเบองตน เปนตน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความร เรอง ขนตอนการผลตสบรงไหม โดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง และเพมเตมในสงทยงอาจจะไมชดเจนบางประการ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 130 6/6/19 2:53:43 PM



เรองท 3 การผลตสบรงไหม (1) เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน (10 นาท) 1. ครสนทนาเกยวกบการผลตสบรงไหม วามขนตอนการผลตอยางไร โดยนกเรยนสามารถทจะ แลกเปลยนความคดเหนกบครและนกเรยนในชนเรยน 2. ขนสอน (40 นาท) 1. นกเรยนศกษาขนตอนการผลตสบรงไหม แลวรวมกนแลกเปลยนความรกบนกเรยนในชนเรยน 2. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ แลวรวมกนเตรยมอปกรณและวตถดบสำหรบผลตสบรงไหม เพอใหพรอมสำหรบขนตอนตอไป 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนแบงหนาทการทำงาน ดงน คนท 1 อานคำสงและอธบายขนตอน คนท 2 รวมกนแสดงความคดเหนและทำตามขนตอน คนท 3 รวมมอกบเพอนในกลมเพอทำตามขนตอน คนท 4 ปฏบตตามขนตอนการผลตสบรงไหม 4. แตละกลมรวมกนผลตสบรงไหม โดยเรมจากการคดเลอกรงไหม การเตรยมรงไหม และการตด รงไหม และทำความสะอาดรงไหม 5. เมอเสรจขนตอนในขอท 4 แลว ใหนกเรยนแตละคนในกลมรวมกนสกดสารสกดจากรงไหม 6. นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบผลงานของแตละกลม 7. ครประกาศคะแนนผลงานของแตกลมวาไดคะแนนเทาใด และชมเชยการทำงานกลม 3. ขนสรปและแลกเปลยนความร (5 นาท) 1. ครและนกเรยนรวมกนอภปราย และสรปขนตอนการเตรยมอปกรณ วตถดบสำหรบผลตสบ รงไหม และการสกดสารสกดจากรงไหม โดยรวมกนสรปในประเดนทกำหนด ไดแก หลกการสรปความมสาระสำคญอยางไร วธการสรปมขนตอนอยางไร 4. ขนประเมนผล (5 นาท) 1. ประเมนพฤตกรรมการเรยนรเปนกลม 2. ประเมนผลงานกลม

103-196.indd 131 6/6/19 2:53:43 PM



เรองท 4 การผลตสบรงไหม (2) เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน (10 นาท) 1. ครทบทวนความรเดมจากคาบเรยนทแลว และสนทนาเกยวกบการผลตสบรงไหม ในขนตอน ตอไปจากคาบเรยนทแลว โดยนกเรยนสามารถทจะแลกเปลยนความคดเหนกบคร และนกเรยนในชนเรยน 2. ขนสอน (40 นาท) 1. นกเรยนศกษาขนตอนการผลตสบรงไหม แลวรวมกนแลกเปลยนความรกบนกเรยนในชนเรยน 2. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ แลวรวมกนเตรยมอปกรณ วตถดบ และสารสกดจากรงไหม ทไดทำไปสำหรบผลตสบรงไหม เพอใหพรอมสำหรบขนตอนตอไป 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนแบงหนาทการทำงาน ดงน คนท 1 อานคำสง และอธบายขนตอน คนท 2 รวมกนแสดงความคดเหน และทำตามขนตอน คนท 3 รวมมอกบเพอนในกลมเพอทำตามขนตอน คนท 4 ปฏบตตามขนตอนการผลตสบรงไหม 4. แตละกลมรวมกนผลตสบรงไหม โดยเรมจากการหนกลเซอรนออกเปนชนๆ และการตนกลเซอรนเพอใหไดเนอเดยวกน 5. เมอเสรจขนตอนในขอท 4 แลว ใหนกเรยนแตละกลมนำสารสกดจากรงไหม เตมลงไปใน กลเซอรน คนใหเขากน ตามดวยใสหวนำหอม จนถงขนตอนการเทนำสบลงในแปนพมพสบ และทำจนเสรจสนทกขนตอน 6. นกเรยน และครรวมกนตรวจสอบผลงานของแตละกลม 7. ครประกาศคะแนนผลงานของแตกลมวาไดคะแนนเทาใด และชมเชยการทำงานกลม 3. ขนสรปและแลกเปลยนความร (5 นาท) 1. ครและนกเรยนรวมกนอภปราย และสรปขนตอนการผลตสบรงไหมทงหมด โดยรวมกนสรปในประเดนตอไปน - หลกการสรปความมสาระสำคญอยางไร - วธการสรปมขนตอนอยางไร 4. ขนประเมนผล (5 นาท) 1. ประเมนพฤตกรรมการเรยนรเปนกลม 2. ประเมนผลงานกลม

103-196.indd 132 6/6/19 2:53:43 PM



เรอง การสรางความยงยนของผลตภณฑสบสมนไพรจากรงไหม เวลาเรยน 5 ชวโมง สาระสำคญ รงไหมแตละสายพนธมคณสมบตตางกน การนำรงไหมมาทำผลตภณฑสบทำความสะอาดจงตองเลอกสายพนธทเหมาะสมมาใช อาท สายพนธนางสว สายพนธนางลาย และสายพนธนางตย ทมคณสมบตในการทำความสะอาด และนอกจากนนพชสมนไพรทมคณสมบตตางๆ กมความสำคญเชนเดยวกน ทจะตองเลอกในการนำมาทำผลตภณฑสบทำความสะอาดทเหมาะสมตอผวกาย และการพฒนาสตรขนมาใหมเพอเปนการสรางยอดขายและสรางแรงดงดดใหเปนทนาสนใจ รวมทงการสรางความเชอมนใหกบผลตภณฑ เพอสงเสรมดานการตลาดของผลตภณฑ และนอกจากนนทรพยากรทองถนกยงมความสำคญตอชมชน ทรพยากรเปนสงทมประโยชนและคณคามหาศาล สามารถนำไปใชประโยชนไดมากมาย การอนรกษพฒนาและสงเสรมคณคาทรพยากรทองถนจงเปนสงสำคญอยางยงทจะทำใหมทรพยากรธรรมชาตมไวใชตลอดไป มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะ มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสำคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบ ทองถนของประเทศ และของโลกนำความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากร ทมอยจำกดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการเศรษฐกจพอเพยง เพอการดำรงชวต อยางมดลยภาพ มาตรฐาน ง 2.1 เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการ ตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค เลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต สงคม สงแวดลอม และมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน มาตรฐาน ง 4.1 เขาใจ มทกษะทจำเปน มประสบการณ เหนแนวทางในงานอาชพ ใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ มคณธรรม และมเจตคตทดตออาชพ ตวชวด ว 2.1 ม.3/1 สำรวจระบบนเวศตางๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบ ว 2.2 ม.3/1 วเคราะหสภาพปญหาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตในทองถนและเสนอแนวทางในการแกไขปญหา ส 3.1 ม.3/2 มสวนรวมในการแกไขปญหาและพฒนาทองถนตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

103-196.indd 133 6/6/19 2:53:43 PM


ส 4.2 ม.3/1 อธบายพฒนาการทางสงคม เศรษฐกจ และการเมองของภมภาคตางๆ โดยสงเขป ส 4.3 ม.3/3 วเคราะหภมปญญาและวฒนธรรมไทยสมยรตนโกสนทรแลอทธพลตอการพฒนา ชาตไทย ง 2.1 ม.3/2 สรางสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยางปลอดภย ออกแบบโดยถายทอดความคดเปนภาพฉาย เพอนำไปสการสรางตนแบบ และแบบจำลองของสงของเครองใชหรอถายทอดความคดของวธการเปนแบบจำลองความคดและการรายงานผล ง 4.1 ม.3/3 ประเมนทางเลอกในการประกอบอาชพทสอดคลองกบความรความถนดและความสนใจของตนเอง สอและแหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน 2. สออเลกทรอนกส ไดแก โทรศพทและคอมพวเตอร 3. ตวอยางผลตภณฑสนคาจากรงไหม 4. บรรจภณฑสนคาจากไหม การวดและการประเมนผล สงทจะวด วธวด เครองมอ เกณฑการประเมน

คณลกษณะอนพงประสงค สงเกตพฤตกรรม แบบประเมนคณลกษณะ แบบประเมนคณลกษณะ นกเรยนรายบคคล อนพงประสงค อนพงประสงคผานเกณฑ รอยละ 80




103-196.indd 134 6/6/19 2:53:44 PM


กจกรรมการเรยนรท 1 หนวยท 5 การสรางความยงยนของผลตภณฑสบสมนไพรจากรงไหม

เรองท 1 การคดเลอกสมนไพร และพชสมนไพรเพอผลตสบรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ทบทวนเนอหา (10 นาท) 1. ครและนกเรยนทบทวนความร เรองอปกรณ วตถ และวธการคดเลอกสมนไพรเพอผลตสบรงไหม และซกถามนกเรยนเกยวการคดเลอกสมนไพร และพชสมนไพรเพอใชผลตสบสบในความเขาใจของนกเรยน 2. ครชแจงใหนกเรยนทราบถงเรองทจะเรยน คอ เรองการคดเลอกสมนไพร และพชสมนไพรเพอใชผลตสบรงไหม 2. มอบหามายและปฏบตงาน (20 นาท) 1. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ ใหแตละกลมเลอกประธานกลม และเลขานการกลม 2. แจกใบความร เรอง การคดเลอกสมนไพรและการผลตสารสกดจากพชสมนไพร ใหแตละกลมทำการศกษา พรอมทำใบงานท 1 การคดเลอกสมนไพร มวธการและความสำคญอยางไร ใบงานท 2 สมนไพรชนดใดบางทเหมาะสมตอการผลตสบรงไหม ใบงานท 3 การผลตสารสกดจากพชสมนไพร มวธการและ ความสำคญอยางไร และใบงานท 4 อปกรณใดบางทใชในการผลตสารสกดจากพชสมนไพร และมวธใชอยางไร 3. ภายในกลมจดแบงงานตามความสามารถของสมาชกแตละคน 4. นกเรยนแตละคนทำกจกรรมตามใบงานทไดรบมอบหมายโดยศกษาจากใบความร รวมทงสอ การเรยนรอนๆ เชน หนงสอเรยนหรออนเตอรเนต และนอกจากน ใหนกเรยนไดลองสมผสกบอปกรณทใช ในการสกดสารสกดจากสมนไพร และสมนไพรทใชในการผลตสบรงไหม เพอใหนกเรยนไดรถงประโยชน และสรรพคณของสมนไพรดงกลาว เชน มะขาม มะละกอ วานหางจระเข และสมนไพรอนๆ 3. สรปผลงาน (15 นาท) 1. นกเรยนแตละคนในกลมนำเสนอผลงานของตนทไดจากการศกษาคนควาในประเดนทรบผดชอบเสนอตอเพอนๆ ในกลมตามลำดบใบงานท 1 - 4 2. นกเรยนอธบายลกษณะงานทไดรบ การดำเนนการ การศกษาขอมลในประเดนทรบผดชอบ และเพอนๆ ในกลมรวมอภปราย ซกถาม หรอเสนอความคดเหนอนๆ จนทกคนเขาใจในเนอหาของงานครบถวน 3. เมอนกเรยนในแตละกลมไดขอมลเพยงพอแลว รวมกนแสดงความคดเหนแบบระดมสมอง โดยเลขานการกลมจดบนทก และรวมกนสรปเนอหาเพอเตรยมนำเสนอ 4. จดทำเปนผลงานรวมกนสง 1 ชนงาน 4. การประเมนผล (15 นาท) 1. นกเรยนนำผลงานกลมนำเสนอหนาชนเรยน โดยครเปนผประเมนผลงาน 2. ครสมนกเรยนในแตละกลมมารายงานผลการทำงานทงหมด ซงสมาชกทกคนตองพรอมทจะรายงานทงหมด ครชวยอธบายเพมเตมในสวนทบกพรอง และตอเตมความรใหสมบรณยงขน 3. ครชมเชยกลมททำงานไดถกตองทสด

103-196.indd 135 6/6/19 2:53:44 PM



เรองท 3 การผลตสารสกดจากสมนไพร เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน (10 นาท) 1. ครทบทวนความรเดมจากคาบเรยนทแลว และสนทนาเกยวกบการผลตสารสกดจากสมนไพร ในขนตอนตอไปจากคาบเรยนทแลว โดยนกเรยนสามารถทจะแลกเปลยนความคดเหนกบคร และนกเรยน ในชนเรยน 2. ขนสอน (40 นาท) 1. นกเรยนศกษาขนตอนการผลตสารสกดจากสมนไพร แลวรวมกนแลกเปลยนความรกบนกเรยน ในชนเรยน 2. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ แลวรวมกนเตรยมอปกรณ พชสมนไพร ทจะใชในการสกดสารสกด เพอใหพรอมสำหรบขนตอนตอไป 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนแบงหนาทการทำงาน ดงน คนท 1 อานคำสง และอธบายขนตอน คนท 2 รวมกนแสดงความคดเหน และทำตามขนตอน คนท 3 รวมมอกบเพอนในกลมเพอทำตามขนตอน คนท 4 ปฏบตตามขนตอนการผลตสารสกดจากสมนไพร 4. แตละกลมรวมกนผลตสารสกดจากสมนไพร โดยสมาชกแตละคนในกลมรวมมอกน และสามารถแลกเปลยนความคดภายในกลมได จนทำเสรจสนแลวไดสารสกดจากสมนไพร 5. นกเรยน และครรวมกนตรวจสอบผลงานของแตละกลม 6. ครประกาศคะแนนผลงานของแตละกลมวาไดคะแนนเทาใด และชมเชยการทำงานกลม 3. ขนสรปและแลกเปลยนความร (5 นาท) 1. ครและนกเรยนรวมกนอภปราย และสรปขนตอนการผลตสารสกดจากสมนไพรทงหมด โดยรวมกน สรปหลกการสรปความมสาระสำคญอยางไร วธการสรปมขนตอนอยางไร 4. ขนประเมนผล (5 นาท) 1. ประเมนพฤตกรรมการเรยนรเปนกลม 2. ประเมนผลงานกลม

103-196.indd 136 6/6/19 2:53:44 PM



เรองท 4 การยอมสรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน (10 นาท) 1. ครทบทวนความรเดมจากคาบเรยนทแลว และสนทนาเกยวกบการผลตสารสกดจากสมนไพร ในขนตอนตอไปจากคาบเรยนทแลว โดยนกเรยนสามารถทจะแลกเปลยนความคดเหนกบคร และนกเรยน ในชนเรยน 2. ขนสอน (40 นาท) 1. นกเรยนศกษาขนตอนการผลตสารสกดจากสมนไพร แลวรวมกนแลกเปลยนความรกบนกเรยน ในชนเรยน 2. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ แลวรวมกนเตรยมอปกรณ รงไหม ทจะใชในการยอมสรงไหม เพอใหพรอมสำหรบขนตอนตอไป 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนแบงหนาทการทำงาน ดงน คนท 1 อานคำสงและอธบายขนตอน คนท 2 รวมกนแสดงความคดเหนและทำตามขนตอน คนท 3 รวมมอกบเพอนในกลมเพอทำตามขนตอน คนท 4 ปฏบตตามขนตอนการยอมสรงไหม 4. แตละกลมรวมกนยอมสรงไหมตามความตองการของนกเรยน 5. โดยทำการขนตอนตางๆ ของการยอมสรงไหม ซงสมาชกแตละคนในกลมรวมมอกน และสามารถแลกเปลยนความคดคดภายในกลมได จนทำเสรจสนทกขนตอน 6. นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบผลงานของแตละกลม 7. ครประกาศคะแนนผลงานของแตละกลมวาไดคะแนนเทาใด และชมเชยการทำงานกลม 3. ขนสรปและแลกเปลยนความร (5 นาท) 1. ครและนกเรยนรวมกนอภปราย และสรปขนตอนการยอมสรงไหมทงหมด โดยรวมกนสรป หลกการสรปความมสาระสำคญอยางไร วธการสรปมขนตอนอยางไร 4. ขนประเมนผล (5 นาท) 1. ประเมนพฤตกรรมการเรยนรเปนกลม 2. ประเมนผลงานกลม

103-196.indd 137 6/6/19 2:53:44 PM



เรองท 5 การผลตสบสมนไพรจากรงไหม เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน (10 นาท) 1. ครทบทวนความรเดมจากคาบเรยนทแลว และสนทนาเกยวกบการผลตสบสมนไพรจากรงไหม ในขนตอนตอไปจากคาบเรยนทแลว โดยนกเรยนสามารถทจะแลกเปลยนความคดเหนกบคร และนกเรยน ในชนเรยน 2. ขนสอน (40 นาท) 1. นกเรยนศกษาขนตอนการผลตสบสมนไพรจากรงไหม แลวรวมกนแลกเปลยนความรกบนกเรยนในชนเรยน 2. นกเรยนแบงกลม ออกเปนกลมละ 4 คน โดยความสมครใจ แลวรวมกนเตรยมอปกรณ วตถดบ และสารสกดจากรงไหม และพชสมนไพร รวมทงรงไหมทไดทำการยอมส เพอใหพรอมสำหรบขนตอนตอไป 3. นกเรยนแตละกลมรวมกนแบงหนาทการทำงาน ดงน คนท 1 อานคำสงและอธบายขนตอน คนท 2 รวมกนแสดงความคดเหนและทำตามขนตอน คนท 3 รวมมอกบเพอนในกลมเพอทำตามขนตอน คนท 4 ปฏบตตามขนตอนการผลตสบสมนไพรจากรงไหม 4. แตละกลมรวมกนผลตสบสมนไพรรงไหม โดยเรมจากการหนกลเซอรนออกเปนชนๆ และการตนกลเซอรนเพอใหไดเนอเดยวกน 5. เมอเสรจขนตอนในขอท 4 แลว ใหนกเรยนแตละกลมนำสารสกดจากรงไหม และสารสกดจากสมนไพรเตมลงไปในกลเซอรน คนใหเขากน ตามดวยใสหวนำหอม จนถงขนตอนการเทนำสบลงในแปนพมพสบ จากนนใหนำรงไหมทยอมสใสลงไปในเนอสบ ทำจนเสรจสนทกขนตอน จากนนบรรจสบเปนผลตภณฑ และทำการตรวจสอบคณภาพของสบตอไป 6. นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบผลงานของแตละกลม 7. ครประกาศคะแนนผลงานของแตละกลมวาไดคะแนนเทาใด และชมเชยการทำงานกลม 3. ขนสรปและแลกเปลยนความร (5 นาท) 1. ครและนกเรยนรวมกนอภปราย และสรปขนตอนการผลตสบรงไหมทงหมด โดยรวมกนสรป หลกการสรปความมสาระสำคญอยางไร และวธการสรปมขนตอนอยางไร 4. ขนประเมนผล (5 นาท) 1. ประเมนพฤตกรรมการเรยนรเปนกลม 2. ประเมนผลงานกลม

103-196.indd 138 6/6/19 2:53:44 PM



เรองท 6 การอนรกษทรพยากรรงไหมและพชสมนไพรทองถน เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง การอนรกษทรพยากรรงไหมและพชสมนไพรทองถนตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ การอนรกษทรพยากรรงไหมและพชสมนไพรทองถน 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรองการอนรกษทรพยากรรงไหมและพชสมนไพรทองถนและหวขอทจะศกษา ไดแก 1. การใชทรพยากรอยางมคณคาและเกดประโยชนสงสด 2. การปลกทดแทน 3. การดแลและปองกนรวมกน 4. การใหความรเกยวกบการใชทรพยากรแกชมชน 5. การรณรงคใหใชพนทใหเกดประโยชนมากทสด

โดยครจะพานกเรยนนำพชมาปลกในบรเวณพนทวางของโรงเรยน เพอเปนการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตหลงจากการนำเสนอเสรจงานเสรจสน 3. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสมครใจกลมละ 6 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอยและแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความร การอนรกษทรพยากรรงไหมและพชสมนไพรทองถนโดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง หรอชแนะในสงทนกเรยนยงไมเขาใจ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรป และประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลม และผลงานกลม 8. ครพานกเรยนนำพชมาปลกในบรเวณพนทวางของโรงเรยน เพอเปนการอนรกษทรพยากร ธรรมชาตไวใหคงอย

103-196.indd 139 6/6/19 2:53:44 PM



เรองท 7 การเพมมลคารงไหมและพชสมนไพร เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ครสนทนากบนกเรยน เรอง การเพมมลคารงไหมและพชสมนไพรตามความเขาใจของนกเรยน และกำหนดขอบขายประเดนทจะศกษา คอ การเพมมลคารงไหมและพชสมนไพรในทองถน 2. นกเรยนทงหมดศกษาความร เรองการเพมมลคารงไหมและพชสมนไพร และหวขอทจะศกษา ไดแก 1. การพฒนาตอยอดสนคา 2. การเพมมลคาโดยการใชความคดสรางสรรค 3. การประชาสมพนธและจดจำหนายบนโลกออนไลน 4. การพฒนาพนทเพาะเลยงรงไหมเปนสถานททองเทยวหรอเปนสถานทใหความร

โดยครจะนำตวอยางของบรรจภณฑตางๆ มาใหนกเรยนไดสงเกต และใหนกเรยนออกแบบบรรจภณฑ ทใชหอผลตภณฑสบ 3. ครใหนกเรยนจดกลมตามความสมครใจ กลมละ 8 คน ใหแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม และแตละกลมเลอกหวขอทจะศกษา และอภปรายความรรวมกน 4. สมาชกในแตละกลมชวยกนกำหนดหวขอยอย และแบงหนาทรบผดชอบ โดยใหสมาชกแตละคนเลอกศกษาหวขอยอยจากสออเลกทรอนกสหรอหนงสอเรยน 5. สมาชกนำผลงานทตนเองไดศกษาคนความารวมกนเปนงานกลม มการอานทบทวน ปรบแตงเนอหาใหเหมาะสม ตรวจสอบความถกตองของงาน และเตรยมผทจะนำเสนอผลงานกลม 6. ตวแทนนกเรยนในแตละกลมนำเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนชวยกนสรปความร การเพมมลคารงไหมและพชสมนไพรในทองถน โดยครชวยเนนยำในสงทเขาใจถกตอง หรอชแนะในสงทนกเรยนยงไมเขาใจ 7. นกเรยนทกคนรวมกนสรปและประเมนผลงาน โดยการประเมนการทำงานกลมและผลงานกลม

103-196.indd 140 6/6/19 2:53:44 PM


กจกรรมการเรยนรท 8 หนวยท 5 คณคาและการพฒนาตอยอดผลตภณฑสบสมนไพรจากรงไหม

เรองท 8 การรบรองคณภาพและสงเสรมความเชอมนใหกบผลตภณฑ เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนนำเขาสบทเรยน 1. ครถามนกเรยนวา “นกเรยนมวธการสงเสรมยอดขายสนคาผลตภณฑทนกเรยนคดคนขนอยางไรบาง” 2. โดยครสมนกเรยนเพอตอบคำถาม แตครยงไมตองสรปคำตอบของนกเรยน 2. ขนตกลงกระบวนการเรยนร 1. ครชแจงใหนกเรยนทราบเกยวกบผงมโนทศนเรองทจะเรยนในชวโมงน 3. ขนเสนอความร 1. ครและนกเรยนรวมกนอธบายถงปจจยทใชในการสงเสรมและพฒนาความเชอมนของผลตภณฑโดยการใชคำถามใหนกเรยนตอบ ดงตอไปน 1. ยกตวอยางปจจยทใชในการสงเสรมความเชอมนในการใชผลตภณฑทนกเรยนพบเจอในชวตประจำวน 2. เครองหมาย อ.ย. ทนกเรยนพบในผลตภณฑตางๆ ทนกเรยนพบเจอในชวตประจาวนนนนกเรยนคดวามประโยชนอยางไร 4. ขนฝกทกษะ 1. ครใหนกเรยนเขากลมแบบคละชายหญงกลมละ 15 คน รวมจำนวน 2 กลม แลวใหนกเรยน จบฉลากหมายเลขประจำตวสมาชกในแตละกลม 2. โดยใหนกเรยนแบงการศกษาความรตามหมายเลขทได ดงตอไปน - กลมท 1 ศกษาขนตอน การจดทะเบยนเครองหมาย อ.ย. โดยศกษาจากสอการเรยนรรปแบบ วดทศนเรองการจดทะเบยนเครองหมาย อ.ย. - กลมท 2 ศกษาขนตอนการจดสทธบตรทางการคา โดยศกษาจากสอการเรยนรรปแบบวดทศนเรองขนตอนการจดสทธบตร 3. ครใหนกเรยนในแตละกลมจบคกบกลมอน รวมจำนวน 15 ค 4. ใหนกเรยนในแตละครวมกนอภปรายแลกเปลยนความรทไดจากการศกษาความรจากสอใน ขนตอนขางตนโดยผลดกนอธบาย และสอบถามปญหาทสงสยจนเขาใจ 5. นกเรยนแตละคนกลบกลมเดม

103-196.indd 141 6/6/19 2:53:44 PM


6. ครใหนกเรยนสงตวแทนของแตละกลมรบกระดาษ A0 ใชในการทำงานแบบแผนผงความคดตามหวของาน ดงตอไปน - กลมท 1 ประโยชนและขนตอนของการขอรบรองคณภาพจากสำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา - กลมท 2 ประโยชนและขนตอนของการจดสทธบตรทางการคา 7. โดยใหนกเรยนแตละกลมเขยนแผนผงมโนทศน เพอตอบประเดนคำถามขางตน 5. ขนแลกเปลยนเรยนร 1. ครใหสมาชกสงตวแทนมาจบฉลากเพอเลอกลำดบการนำเสนอผลงานผงมโนทศน 2. นกเรยนแตละกลมรวมกนนำเสนอผลงานผงมโนทศน 6. ขนสรปความร 1. หลงจากแตละกลมนำเสนอผลงานเสรจเรยบรอย ครและนกเรยนรวมกนอภปรายสรปความรทไดจากการนำเสนอผลงานขางตน

103-196.indd 142 6/6/19 2:53:44 PM


กจกรรมการเรยนรท 9 หนวยท 5 คณคาและการพฒนาตอยอดผลตภณฑสบสมนไพรจากรงไหม

เรองท 9 การสงเสรมผลตภณฑดานการตลาด เวลาเรยน 1 ชวโมง 1. ขนทบทวนความรเดม 1. ครถามนกเรยนวา “อะไรทเปนปจจยในการพฒนาความเชอมนใหกบผลตภณฑทเราสรางขนได” 2. ครใหนกเรยนรวมกนตอบคำถาม โดยใหนกเรยนยกมอเพอตอบคำถามและครเลอกนกเรยนเพอตอบคำถาม หากมนกเรยนคนไหนสงสยคำตอบของเพอน ครจะตองใหเพอนทตอบคำถามนนอธบายเหตผลประกอบเพมเตมและหากเพอนทตอบคำถามไมสามารถอธบายใหเขาใจได ครตองเปนผเฉลยคำตอบและอธบายเนอหาของคำตอบนนเพมเตม 2. ขนการแสวงหาความรใหม 1. ครตงคำถามวา “การประชาสมพนธสนคาและการมชองทางการจดจำหนายทมคณภาพทำใหสนคาของเราเปนทยอมรบและมยอดขายเพมขนไดอยางไร” 2. ครสมนกเรยนใหรวมแสดงความคดเหนโดยครไมตองสรปคำตอบของนกเรยน 3. ครใหนกเรยนแบงกลมกลมละ 3 คน จำนวน 10 กลม โดยใหนกเรยนจบกลมเลอกสมาชกภายในกลม ใหสมาชกในแตละกลมแบงกนไปศกษาขอมลจากสอทครให ดงตอไปน - คนท 1 ศกษาการสรางแบรนดผลตภณฑ จากแหลงเรยนรผานทางอนเตอรเนต - คนท 2 ศกษาการประชาสมพนธสนคา จากแหลงเรยนรผานทางอนเตอรเนต - คนท 3 ศกษาชองทางในการจดจำหนายสนคาจากสอวดทศนเรองชองทางการจดจำหนายสนคา 3. ขนการศกษาทำความเขาใจขอมล 1. ครใหสมาชกกลมทไดรบผดชอบขอมลในแตละหวขออภปรายแลกเปลยนความรกนภายในกลม 4. ขนแลกเปลยนขอมลภายในกลม 1. ครกำหนดประเดนคำถามเพอใชในการแลกเปลยนความคดเหนภายในกลม ดงตอไปน 1. หากไมมการประชาสมพนธสนคา จะทำใหผลตภณฑตางๆ ทจดวางเพอขายสนคาในชองทางทสรางขนมผลอยางไร 2. การสรางแบรนดใหกบผลตภณฑสงเสรมใหผบรโภคมความเชอมนในสนคาไดอยางไรบาง 3. ชองทางการจดจำหนายทหลากหลายมประสทธภาพเพยงพอหรอไมหากขาดการวางแผนและขนตอนการบรหารงานทด

103-196.indd 143 6/6/19 2:53:44 PM


5. ขนสรปวเคราะหขอมลและจดระเบยบการเรยนร - ใหแตละกลมสงตวแทน มารบกระดาษ A4 เพอรวมกนแสดงความคดเหนทำแผนผงความคดดวยแสดงความจากหวของานคอ “จงเชอมโยงถงสาเหตของปจจยตางๆ ทนำไปสปรมาณยอดขายสนคาผลตภณฑทเพมมากขน” 6. ขนแสดงผลงานและปฏบต 1. ครใหนกเรยนแตละกลมออกมานำเสนอผลงานแผนผงความคดทจดเตรยมไว 2. หลงจากนำเสนอผลงานเสรจใหครและนกเรยนกลมอนรวมกนซกถามปญหาทสงสยแลกเปลยนแสดงความคดเหนวาเนอหาทนำเสนอมความถกตองหรอไมหากยงไมถกตองหรอไมครอบคลมครอธบาย เพมเตม 7. ขนการประยกตใชความร 1. ครถามคำถามเดมทเคยถามเมอตนชวโมงอกครง โดยครใหนกเรยนรวมกนอภปรายหวขอนอกครง 2. ครและนกเรยนรวมกนสรปอภปรายความรทได 3. ครตงคำถามวา นอกจากการสงเสรมความเชอมนและการเพมยอดขายใหกบผลตภณฑแลว ยงมวธการอนใดทจะรกษาความคงทนของทรพยากรใหสามารถผลตสนคาและบรการเพอสรางความยงยนใหกบเราตอไปอยางถาวรได 4. โดยครใหนกเรยนตอบคำถามลงในกระดาษ A4 เพอนำมาสง

103-196.indd 144 6/6/19 2:53:44 PM


แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

รายการประเมน เลข ชอ – สกล

ความมวนย การใฝเรยนร มงมน

ความซอสตย ท ในการทำงาน

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

ลงชอ……………………………….........…………………ผประเมน (…………………………….…...……………………) ผประเมน ❏ ตนเอง ❏ เพอน ❏ ผสอน วนท …………เดอน…………..……พ.ศ.…....…

103-196.indd 145 6/6/19 2:53:44 PM


เกณฑการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

รายการประเมน

เกณฑการใหคะแนน

3 2 1

ความมวนย นกเรยนปฏบตตนตามขอตกลง นกเรยนปฏบตตนตามขอตกลง นกเรยนไมปฏบตตนตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ และตรงตอเวลาในการปฏบต และตรงตอเวลาในการปฏบต และไมตรงตอเวลาในการปฏบต กจกรรมตางๆ ทกครง กจกรรมตางๆ ในบางครง กจกรรมตางๆ

การใฝเรยนร นกเรยนตงใจเรยน เอาใจใส นกเรยนตงใจเรยน เอาใจใส นกเรยนไมตงใจเรยน ไมเอาใจใส และมความพากเพยร และมความพากเพยร และไมมความพากเพยร ในการเรยนรและเขารวม ในการเรยนรและเขารวม ในการเรยนร และไมเขารวม กจกรรมตางๆ ทกครง กจกรรมตางๆ ในบางครง กจกรรมตางๆ

ความมงมน นกเรยนตงใจและรบผดชอบ นกเรยนตงใจและรบผดชอบ นกเรยนไมตงใจและไมรบผดชอบ ในการทำงาน ในการปฏบตหนาททไดรบ ในการปฏบตหนาททไดรบ ในการปฏบตหนาททไดรบ มอบหมายใหสำเรจและ มอบหมายใหสำเรจและ มอบหมายใหสำเรจและ มการปรบปรงหรอพฒนา มการปรบปรงหรอพฒนา ไมมการปรบปรงหรอพฒนา ผลงานใหดขนทกครง ผลงานใหดขนเปนบางครง ผลงานใหดขน

ความซอสตย นกเรยนเปนผมความซอสตย นกเรยนมความซอสตย นกเรยนไมมความซอสตย ตอตนเองและผอนอยาง ตอตนเองและผอน ตอตนเองและผอน สมำเสมอทกครง ไมวาจะ เปนบางครง สถานทใดหรอเวลาใด

เกณฑการใหคะแนนการประเมนพฤตกรรมรายบคคล กำหนดไวดงน 3 หมายถง ดมาก 2 หมายถง ด 1 หมายถง ปรบปรง คะแนน 10 - 12 คะแนน หมายถง ดมาก คะแนน 7 - 9 คะแนน หมายถง ด คะแนน 4 - 6 คะแนน หมายถง ปรบปรง

103-196.indd 146 6/6/19 2:53:44 PM


แบบบนทกสงเกตพฤตกรรมการทำงานกลม



กลมท ชอ – สกล การรวมมอ มงมนในการ การตรงตอเวลา

ภายในกลม ทำงาน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

1 1)

2)

3)

4)

2 1)

2)

3)

4)

3 1)

2)

3)

4)

4 1)

2)

3)

4)

5 1)

2)

3)

4)

103-196.indd 147 6/6/19 2:53:45 PM


เกณฑการประเมนการสงเกตพฤตกรรมการรวมกจกรรมกลม


ระดบคะแนน

3 2 1

การรวมมอ สมาชกในกลมทกคน สมาชกในกลมทกคน สมาชกภายในกลม ภายในกลม รวมมอกนทำงาน รวมมอกนทำงาน ไมมการรวมมอกนทำงาน อยางเตมความสามารถ

มงมนในการทำงาน นกเรยนตงใจปฏบตหนาท นกเรยนตงใจปฏบตหนาท นกเรยนไมตงใจปฏบตหนาท ทไดรบมอบหมายใหสำเรจ ทไดรบมอบหมายใหสำเรจ ทไดรบมอบหมาย และมประสทธภาพ

การตรงตอเวลา ทำงานเสรจทนเวลาทกำหนด ทำงานเสรจ แตชากวาเวลา ทำงานเสรจ แตชากวาเวลา และงานมคณภาพ ทกำหนด 5 นาท ทกำหนดเกน 5 นาท และงานมคณภาพ และงานไมมคณภาพ


103-196.indd 148 6/6/19 2:53:45 PM


แบบประเมนผลชนงานกลม



กลมท ชอ – สกล รปแบบ ภาษา เนอหา

ชนงาน

3 2 1 3 2 1 3 2 1

1 1)

2)

3)

4)

2 1)

2)

3)

4)

3 1)

2)

3)

4)

4 1)

2)

3)

4)

5 1)

2)

3)

4)

103-196.indd 149 6/6/19 2:53:45 PM


เกณฑการประเมนผลชนงานกลม


ระดบคะแนน

3 2 1

รปแบบชนงาน รปแบบชนงานถกตอง รปแบบชนงานถกตอง รปแบบชนงานไมถกตอง ตามทกำหนด และม ตามทกำหนด ตามทกำหนด ความสมพนธกบเนอหา ภาษา มการใชภาษาอยางถกตอง มการใชภาษาอยางถกตอง ไมมการใชภาษาอยางถกตอง และสอดคลองกบเนอหา เนอหา เนอหาถกตอง และเปนไปตาม เนอหาถกตอง เนอหาไมถกตอง ทกำหนด


103-196.indd 150 6/6/19 2:53:45 PM


แบบประเมนการนำเสนอผลงานกลม



กลมท ชอ – สกล เนอหา ภาษา

รปแบบ

การนำเสนอ

3 2 1 3 2 1 3 2 1

1 1)

2)

3)

4)

2 1)

2)

3)

4)

3 1)

2)

3)

4)

4 1)

2)

3)

4)

5 1)

2)

3)

4)

103-196.indd 151 6/6/19 2:53:45 PM


เกณฑการประเมนการนำเสนอผลงานกลม

รายการประเมน ระดบคะแนน

3 2 1

เนอหา ขอมลถกตอง สมบรณ ขอมลถกตอง ตรงประเดน มขอมลทผดบาง ตรงประเดน แตขาดรายละเอยด แตยงไมสมบรณ

ภาษา ใชภาษาในการสอสารไดถกตอง ใชภาษาในการสอสารไดถกตอง ใชภาษาในการสอสารไมถกตอง เหมาะสมตามหลกการใชภาษา เหมาะสม ตามหลกการใชภาษา ตามหลกการใชภาษา บางสวน แตสอความหมายไดพอเขาใจ

รปแบบการนำเสนอ มวธการและรปแบบ มวธการและรปแบบ มวธการทนำเสนอไมนาสนใจ การนำเสนอนาสนใจ การนำเสนอนาสนใจ ผลงานทนำเสนอถกตองบางสวน และผลงานทนำเสนอถกตอง ผลงานทนำเสนอถกตอง บางสวน


103-196.indd 152 6/6/19 2:53:45 PM


บทเรยนท 2 กจกรรมเตรยมพรอมกอนเรยนทเสรมสรางความซอสตยสจรต

การพฒนาจตเปนแนวทางหนงทจะทำใหผเรยนมภมคมกนทางดานจตใจสามารถกำกบตนเองใหมสตและปฏบตตนในทางทถกตองทางกาย วาจา และใจ การเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตของ สถานศกษาควรมการพฒนาทงครและผเรยนใหเกดการเรยนรและงอกงามในการพฒนาจต จดเปน 3 ระดบ

1. ระดบกจกรรม ในโรงเรยนอาจจดชวงเวลาเพอทำกจกรรมพฒนาจต ในชวงเชาหลงเขาแถวเคารพธงชาต ของ ทกวน ประมาณ 20 นาท กอนการจดกระบวนการเรยนการสอนวชาอนทกวน ซงสามารถนำมาใชไดกบ ทกระดบชน เชน 1.1 กจกรรมเสรมสรางพลงสงบ กจกรรมเสรมสรางพลงสงบ เปาหมายเพอใหเกดความสงบภายในและการผอนคลาย เชน ขณะทำกจกรรมเปดเสยงดนตรทมลกษณะของคลนความถตำ เพอเหนยวนำคลนสมองของเดกใหมความถ ตำลง การทำโยคะเพอบรหารอวยวะภายในและเพอบรหารลมหายใจ ใหไดอยกบลมหายใจ หรอแมกระทงการนวดตวเองหรอนวดกนและกน เพอสงความรสกดตอกน รวมทงการทำบอดสแกน (Body Scan) เพอ การผอนคลายแบบลกและบมเพาะสงทดงามในจตใตสำนก อาจใชเวลาตางจากกจกรรมอน เชน กจกรรม กอนเขาเรยนภาคบาย 1.2 กจกรรมฝกสต กจกรรมฝกสต เปาหมายเพอใหเดกไดมความชำนาญในการกลบมารตวไดเสมอๆ ซงเปนเครองมอสำคญทจะทำใหเดกรเทาทนอารมณและการกระทำทกำลงเกดขนในแตละขณะเพอจะไดรวา ควรหยดหรอดำเนนกจกรรมนนตอ เชน การเดนตามรอยเทา การเดนตอเทาตามเสนตรง การทำกจกรรมบรหารสมอง (Brain Gym) 1.3 กจกรรมฝกสมาธหรอการจดจอ กจกรรมฝกสมาธหรอการจดจอเปาหมายเพอใหเดกมความสามารถในการคงสมาธได ยาวขน เพอกำกบความเพยรทงการเรยนรและการทำงานใหสมฤทธผล เชน กจกรรมสงนำ สงเทยน ตอภาพจากผลยางพารา ตอภาพจากเศษกงไมพบกระดาษ ตามจนตนาการนำเมลดผกหรอวสดในทองถนมาสงตอและเลาเรองตอกน

2. การใชจตวทยาเชงบวก จตวทยาเชงบวก (Positive Psychology) เปนศาสตรทเนนการพฒนาบคลกภาพของมนษยใหมความสข โดยมพนฐานมาจากการพฒนาตนเอง เปนคนด และมองโลกในแงด ในโรงเรยนสขภาวะ คณครใชจตวทยาเชงบวกเพอสรางแบบอยางดวยการไมเปรยบเทยบชงดชงเดนหรอตคา ในสงทนกเรยนเปนหรอ

103-196.indd 153 6/6/19 2:53:45 PM


นกเรยนทำ ลดการตดสนผเรยนดวยดานลบ ไมสรางความกลวหรอการลงโทษดวยความรนแรง นอกจากนนยงเนนการเหนคณคาความเปนมนษย เคารพ ใหเกยรต สรางศรทธา สงเสรมภาพพจนดานบวก สรางคณคา ความสามารถและใหความรกกบผเรยนทกคน ตวอยางเชน การตงกตการวมกนในการไมดมนำอดลมและนำหวานในโรงเรยน ทกคนในโรงเรยนจะตองชวยกนรกษากตกา ไมวาจะเปนผบรหาร คร และนกเรยนลวนตองปฏบตเหมอนกน เมอนกเรยนปฏบตจนคนเคยแลวกจะขยายไปปฏบตในครอบครวและชมชนตอไป ตวอยางการใชจตวทยาเชงบวก เชน เมอนกเรยนมาโรงเรยนสายแทนทครจะทำโทษดวยความรนแรง ครกลบใชวธการตงคำถามใหนกเรยนอธบายสาเหตทมาสาย และใหคดวธการทจะมาโรงเรยนใหทนเวลาในวนตอไป เพอฝกใหคดทบทวน รตวและพยายามปรบปรงแกไขพฤตกรรมดวยตนเอง แลวครกจะคอยชนชมและใหกำลงใจในความพยายามหรอการเปลยนแปลงในทางทดขนของนกเรยน

3. การสรางความเปนชมชนและวถ การสรางความเปนชมชนและวถ การพฒนาจตในระดบน เปนการปฏบตรวมกนของคนในชมชนอยางกลมกลน ตอเนองและสมำเสมอ จนกลายเปนวฒนธรรมองคกร เกดความตระหนกกบบคคลทกระดบ พฒนาจตเปนเครองมอในการพฒนาผเรยนและตนเองในสภาพแวดลอมทสะอาด รมรน สวยงาม ปลอดภย สรางความเปนกลยาณมตรทดของคร สรางสมพนธภาพของคนในชมชน การปฏบตในวถโรงเรยนจะตองทำอยางมความหมาย มเหตผลและคงสนคงวา โรงเรยนยงตองตระหนกอยเสมอวาผปกครองทกคนมสวนเกอกลตอความกาวหนาของนกเรยน ตองสรางความเขาใจอยางตอเนองดวยวธการทหลากหลาย จะชวยใหผปกครองเหนความสำคญตอการพฒนาในเชงจตวญญาณ เมอผปกครองไดเรยนรวถชมชนจากบทเรยนทเกดขนจรงภายในโรงเรยน ผปกครองกจะนำกลบไปสชมชนจรงของตน

ตวอยางกจกรรมบรหารจต

การเจรญภาวนา กอนเขาเรยน เชา - บาย ทงครและนกเรยน วตถประสงค 1) ดานบคลกภาพ เพอใหคร นกเรยนมบคลกภาพดงตอไปน - มบคลกเขมแขงหนกแนน มนคง - มความสงบเยอกเยน ไมฉนเฉยวหรอโกรธงาย - มความสภาพนมนวล - สดชนผองใส - มความมนคงทางอารมณ - มความกระฉบกระเฉง ไมเซองซม 2) ดานการดำเนนชวตประจำวน เพอใหคร นกเรยนเปนผม - จตใจสบาย หายเครยด - ไมวตกกงวล - นอนหลบสนท ไมฝนราย - มประสทธภาพในการทำงานและการเรยนรดขน

103-196.indd 154 6/6/19 2:53:45 PM


- มความจำแมนยำ - รกษาโรคบางอยางทเกดจากความเครยดได

วธดำเนนการ เปนกจกรรมทปฏบตกอนเขาเรยน ตอนเชา - บาย โดยปฏบตพรอมกนทงครและนกเรยนตามแนวปฏบต ไดแก ตอนเชา อาจทำพรอมกนทหนาเสาธงหลงกจกรรมอนๆ แลวเสรจ หรออาจใชหองประชม ตอนบาย อาจปฏบตหนาหองเรยนของแตละชน หรอรวมกนทหองประชมใหญ กอนเขาชนเรยนมแนวดำเนนการ ดงน 1) ขนเตรยมการ กอนลงมอปฏบต มอบหมายใหตวแทนนกเรยนเปนผนำกลาว - ระลกถงคณของพระรตนตรย - แผเมตตาใหมนษยและสตวทงหลาย - ตดความกงวลตางๆ ทำจตใหปลอดโปรง - กำหนดเวลาในการฝกปฏบต (ประมาณ 5 - 10 นาท) 2) ขนลงมอปฏบต - นงขดสมาธ โดยใชเทาขวาทบเทาซาย มอขวาวางทบมอซาย นงลำตวตรง ตงสตใหมน - กำหนดลมหายใจเขาออก เมอหายใจเขาภาวนา “พท” เมอหายใจออก ภาวนา “โธ” - ปฏบตเรอยๆ โดยใหจตจดจออยกบลมหายใจเขาออกจนจตนง กจกรรมการบรณาการวถพทธทกกลมสาระการเรยนร

วตถประสงค เพอใหพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรทงในดานความประพฤต (ศล) จตใจ (สมาธ) และปญญา (ปญญา) เพอความเจรญงอกงามในทกขนตอนของชวต ใหกนเปน อยเปน ดเปน และฟงเปน

วธดำเนนการตามหลกปฏบตตามแนวทางวถพทธ 4 ลกษณะ คอ 1) กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร - พธแสดงตนเปนพทธมามกะ - ประกวดมารยาทชาวพทธ - กจกรรมคายพทธบตร - กจกรรมบรหารจต เจรญภาวนา - เรยนธรรมศกษา/สอนธรรมศกษา - บรรพชาสามเณรฤดรอน 2) กจกรรมประจำวน/ประจำสปดาห - กจกรรมหนาเสาธง - รำลกถงชาต ศาสนา พระมหากษตรย - สวดมนตไหวพระ แผเมตตา สงบนง - กจกรรมพทธศาสนาสภาษตวนละบท - กจกรรมนองไหวพ - เดนแถวเขาหองอยางมสต

103-196.indd 155 6/6/19 2:53:45 PM


3) กจกรรมทำความดระหวางวน - เดนเขาโรงอาหารอยางมสต - กลาวคำพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหาร - รบประทานอาหารอยางมสต - ขอบคณหลงอาหาร - สมาธ 5 นาทกอนเรยน 4) กจกรรมกอนเลกเรยน - ไหวพระสวดมนต - รำลกพระคณของผมพระคณ - ทองอาขยานสรางสมาธ 5) กจกรรมประจำสปดาห - สวดมนตสรภญญะประจำสปดาห - ทำบญตกบาตรประจำสปดาห กจกรรมชนชมคณความดหนาเสาธงทกวน

วตถประสงค 1) เพอเสรมสรางขวญกำลงใจใหผทำความด 2) เพอประชาสมพนธความดทเกดขนในโรงเรยน 3) เพอเปนตวอยางการทำความด

วธดำเนนการ 1) จดกจกรรมตางๆ และสรปนำเสนอหนาเสาธงทกกจกรรม 2) ประชาสมพนธความดทเกดขนในโรงเรยน 3) จดกจกรรมเสรมสรางการทำความดในโรงเรยน 4) จดกจกรรมใหนกเรยนนำเสนอขาวการทำความดจากหนงสอพมพแลวนำเสนอหนาเสาธง 5) จดปายนเทศ นำความดทเสนอหนาเสาธงจดไวใหนกเรยนอาน อกทางหนง 6) จดทำแฟมความดของโรงเรยน ตามลำดบวนท เหตการณทเกด 7) กจกรรมหนาเสาธง ใหเปนกจกรรมทเสรมสรางความด หรอเรองดๆ สรางสรรค (หากมเรอง ทมปญหา ควรมกรรมการ คดคนหาวธแกปญหา แลวจงนำเสนอปญหาและวธแกปญหา เพอขอความรวมมอจากบคลากรในโรงเรยน) กจกรรมโฮมรมเพอสะทอนความรสก

วตถประสงค 1) เพอใหนกเรยนมความคดสรางสรรคในการทำกจกรรมทำความด เพอเสรมสรางคณธรรมจรยธรรม ในโรงเรยน 2) เพอใหนกเรยนมโอกาสแสดงความรสกทไดทำความด 3) มการบรณาการการทำงานรวมกนทงหนวยงานตนสงกดและนกเรยนกบบคลากรในโรงเรยน

103-196.indd 156 6/6/19 2:53:45 PM


วธการและขนตอนในการดำเนนงาน 1) ประชมชแจงใหผเกยวของทราบ 2) แตงตงคณะทำงานดำเนนการ 3) จดทำโครงการกจกรรมโฮมรม ดวยกจกรรมทหลากหลาย ไดแก - หลงจากทำกจกรรมเคารพธงชาตหนาเสาธงแลวนกเรยนทกคนเขาหองเรยน เพอทำกจกรรม นงสมาธทกวนวนละ 5 นาท - นกเรยนออกมาเลาเรองทไดทำความดและเลาขาวเหตการณทพบเหนและไดยนขาวเกยวกบการทำความด - นกเรยนสงความรสกทกคนทไดทำความดในแตละระดบชนกบครประจำชน - รวบรวมความรสกนกเรยนทไดทำความดแลวสงประกวด 4) ตดตามและประเมนผล 5) สรป/รายงานผล กจกรรมรกษาศล 5 ในวนพระ

หลกการและเหตผล การรกษาศล คอ ความประพฤตด หรอประพฤตชอบ ทางกายและวาจา การรกษากาย วาจาใหเรยบรอย เปนพนฐานของการทำความดทกอยาง บคคลควรไดมการปฏบตควบคกบการรกษาศล ดวยเหตวามผมศลยอมเปนบอเกดของคณธรรมตางๆ จะนำพาและเปนแนวทางแหงการทำความด และจรรโลงชวต สงเสรมใหเกดความสงบสข การประพฤตปฏบตทเปนคณงามความด เพอความสงบสขของตนเองและสงคม ไดแก ศล 5 (เบญจศล) และธรรม 5 (เบญจธรรม) การรกษาศล ถกกำหนดขนเพอเออตอการเลอกปฏบตตามความพรอมของพทธศาสนกชน โดยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. ปกตอโบสถ คอ อโบสถทรบรกษากนตามปกตเฉพาะวนหนงกบคนหนง 2. ปฏชาครอโบสถ คอ อโบสถทรบรกษาเปนพเศษกวาปกตธรรมดา คอ รกษาคราวละ 3 วน จดเปน วนรบวนหนง วนรกษาวนหนง และวนสงอกวนหนง แตโดยเนอแทแลว ทงสองประเภทกมขนเพอมงใหพทธศาสนกชนมโอกาสรกษากาย วาจา ใจ ใหบรสทธ ตามหวใจของพระพทธศาสนานนเอง

วตถประสงค 1. เพอพฒนาบคลกภาพทางกาย โดยใหโอกาสนกเรยนในการแสดงออกจากกจกรรมททำ 2. เพอปลกฝงคานยมทดงามใหแกเยาวชนใหรจกรกษาไวซงศลธรรมอนดงาม

การดำเนนการ เชญชวนคร นกเรยนทกคนรกษาศล 5 ในวนพระ

ขอเสนอแนะ ครควรใหความรเพมเตมเกยวกบศล 5

103-196.indd 157 6/6/19 2:53:45 PM


บทเรยนท 3 ครทปรกษาในการเสรมสรางความซอสตยสจรต

บทบาทหนาทของครทปรกษาประจำหองเรยน เปนบทบาททสำคญเนองจากครทปรกษาทำหนาท ทงการใหความรทางวชาการ ความรหลกการดำเนนชวต การฝกฝนผเรยนใหอยในกรอบวนยทดงาม และ เปนผใหคำปรกษาแนะนำในกรณทนกเรยนประสบปญหาตางๆ ทงปญหาการเรยนและปญหาการดำเนนชวต ครทปรกษาจงตองเปนบคคลทนกเรยนไวใจพอทจะเลาปญหาตางๆ ใหฟงและยอมรบขอเสนอแนะทครมอบให ดงนน แนวทางการทำงานของครทปรกษาในการเสรมสรางวนยดานความซอสตยสจรตใหกบนกเรยน จงม ขนตอนการดำเนนงานตามบทบาทหนาท ดงน

บทบาทหนาท แนวทางดำเนนงาน

1. รจกนกเรยนเปนรายบคคล • ศกษาและรวบรวมขอมลพนฐานของนกเรยนเปนรายบคคล จดเตรยมเครองมอ เกบขอมลนกเรยนรายบคคล • หาขอมลเพมเตมโดยนำเครองไปใชในการเกบขอมลและปรบปรงขอมล ใหเปนปจจบน • เกบรวบรวมขอมลดวยแบบวดความซอสตยสจรตของนกเรยนอยางเปนระบบ และสงเกตพฤตกรรมนกเรยนทมความเสยงดานความซอสตยสจรต • วเคราะหขอมล

2. คดกรองจำแนกกลมนกเรยน • ดำเนนการคดกรองนกเรยนตามเกณฑทกำหนด • สรปผลการจำแนกนกเรยนเปนกลม

3. จดกจกรรมตางๆ • จดกจกรรมเพอสงเสรมโดย เพอสงเสรมพฒนา - เยยมบานและแลกเปลยนความรกบผปกครองเกยวกบการเสรมสรางวนย ดานความซอสตยสจรต - จดกจกรรมโฮมรมเพอฝกวนยดานความซอสตยสจรต รบฟงปญหาของผเรยน ใหคำแนะนำนกเรยน และพฒนาขอตกลงรวมกนในชนเรยนในการฝกฝนวนย - สรางความสมพนธระหวางบานกบโรงเรยน - ประชมผปกครอง / จดหมายขาว / อนๆ

4. จดกจกรรมปองกน แกไข • ใหคำปรกษา ชวยเหลอ • ใหความชวยเหลอเบองตน • ประสานความรวมมอกบผปกครอง ในการชวยเหลอแกไข • จดกจกรรมพฒนาใหเหมาะสมกบกลมนกเรยน เชน การทำโครงงานคณธรรม ประจำหองเรยน การจดบอรดนทรรศการบคคลตวอยางดานความซอสตยสจรต เปนตน

103-196.indd 158 6/6/19 2:53:45 PM


บทบาทหนาท แนวทางดำเนนงาน

5. สงตอ • ดำเนนการสงตอภายในไปยงบคคลหรอฝายทเกยวของเพอพฒนาวนยนกเรยน ใหมประสทธภาพยงขน ดงน - กลมทมความเสยงดานความซอสตยสจรต อาจสงตอไปยงฝายทดแลแกไข เชน ปญหาลกขโมย ปญหายาเสพตด ปญหาการพนน อาจสงใหฝายปกครอง อบรมแกไขจดกจกรรมพเศษรวมทงโรงเรยน - กลมทเปนแบบอยางทด อาจสงตอไปยงฝายประชาสมพนธหรอฝายปกครอง บนทกประวตความดเพอมอบเกยรตบตร หรอจดทำประกาศนยบตรสะสม เปนคะแนนความด รวมทงชนชมหนาเสาธงใหนกเรยนทงโรงเรยนไดชนชม และเอาเปนแบบอยาง เปนตน

6. รายงานผล • รายงานผลระหวางดำเนนการ • รายงานผลเมอสนป

103-196.indd 159 6/6/19 2:53:45 PM


บทเรยนท 4 การจดการเรยนรโครงงานอาชพสจรตในสถานศกษา

1. การจดการเรยนรรายวชาโครงงานอาชพ

ตวอยาง การเรยนรโครงงานอาชพถอเปนแนวปฏบตทดของโรงเรยนวฒโนทยพายพ เปนโรงเรยนมธยมศกษาขนาดใหญ สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 1 โดยเปนโครงการทปฏบตตามกจกรรมการเรยนรในรายวชาโครงงานอาชพ รหส ง 33101 (สาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย) ระดบชนมธยมศกษาปท 3 โดยนกเรยนทเรยนรายวชานทกคนจะตองปฏบตกจกรรมภาคบงคบ 2 สวน ไดแก 1. กจกรรมโครงงานอาชพ (ปฏบตในเวลาเรยน) โดยกำหนดสดสวนการประเมนผลคดเปนรอยละ 50 ของคะแนนเตม นกเรยนปฏบตกจกรรมโดยใชกระบวนการกลม ทำโครงงานอาชพตามกระบวนการเรยนการสอนโครงงานอาชพ 2. กจกรรม “โครงการ 1 คน 1 อาชพ” เปนการฝกประสบการณวชาชพในสถานประกอบการอาชพอสระในทองถน (ปฏบตนอกเวลาเรยน) โดยกำหนดสดสวนการประเมนผลคดเปนรอยละ 50 ของคะแนนเตม 3. นำผลการประเมนในขอ 1 และ 2 มารวมกนเพอตดสนผลการเรยน

ขนตอนการปฏบตกจกรรมในรายวชา ง 33101 เปนไปตามแผนผง ดงตอไปน

103-196.indd 160 6/6/19 2:53:45 PM


ตวอยาง แผนผงการจดกจกรรมการเรยนร

103-196.indd 161 6/6/19 2:53:46 PM


ผลการดำเนนงานตามโครงการ 1 คน 1 อาชพ ผลการดำเนนงานเกดผลดตอหลายฝาย ไดแก ผประกอบการ ซงเปนวทยากรทองถน เปนผถายทอดความรใหแกนกเรยนโดยตรง ผปกครองเหนชอบ สนบสนน และคอยตดตาม มสวนเกยวของในการเรยนร ของเดก ครคอยตดตามนกเรยน โดยวธการโทรศพทตดตอสอบถามผประกอบการโดยตรง หรอไปเยยมบาน นกเรยนไดแสวงหาความรในงานอาชพอสระทตนเองสนใจ โดยศกษาจากประสบการณตรง นกเรยนไดฝกกระบวนการทำงาน ฝกความรบผดชอบ มวนย และฝกการทำงานรวมกบผอน สอดคลองกบมาตรฐานท 9 ในเรองนกเรยนมทกษะในการทำงานฯ มเจตคตทดตออาชพสจรต จากการบนทกของผปกครองในแบบประเมน การฝกประสบการณวชาชพของนกเรยน ผปกครองรอยละ 100 มความพงพอใจและเหนดวยกบโครงการ ฝกประสบการณวชาชพ ทโรงเรยนไดดำเนนการ

ปจจยความสำเรจ ปจจยทสงผลตอความสำเรจของการดำเนนการตามขนตอนของระบบเรยนร ไดแก ครผสอนซงมความตระหนกเหนความสำคญ และมความพยายามทจะพฒนาการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำคญ นอกจากนน ยงมปจจยภายนอก ททำใหกจกรรมตางๆ ประสบผลสำเรจ ไดแก 1) ผบรหาร ซงใหความสำคญ สงเสรม และสนบสนนการจดกจกรรมทางวชาการทกดานเปนอยางดยง กำหนดนโยบายใหมการจดการเรยนรบรณาการไวชดเจน และจดกจกรรมในการพฒนาคร และพฒนานกเรยนอยางตอเนอง 2) การพฒนาบคลากรของโรงเรยน โรงเรยนไดจดอบรมสมมนา แลกเปลยนเรยนร และจดประชมปฏบตการทางวชาการเปนประจำ ภาคเรยนละไมนอยกวา 2 ครง ทำใหบคลากรมการรวมคดรวมทำ รวมพฒนางานและพฒนาตนเองอยางตอเนอง การทำงานเปนระบบยงขน งานทกงานททำไดรบความรวมมอจากบคลากรทกคนของโรงเรยนจนเปนวฒนธรรมขององคกร ทำใหการพฒนางานทกๆ ระบบมประสทธภาพตามเปาหมาย นกเรยนไดรบการพฒนาดานความร ความสามารถ อยางเตมตามศกยภาพ 3) ผปกครอง ชมชน และหนวยงานภายนอก ใหความรวมมอและชวยเหลอโรงเรยนในดานตางๆ เปนอยางด ชวยเหลอในการระดมทรพยากรในการจดการศกษา ใหความอนเคราะหโรงเรยนในเรองแหลงเรยนรและเปนวทยากรแกนกเรยน 4) นโยบายของโรงเรยน กำหนดใหมการจดกจกรรมการเรยนรบรณาการอยางตอเนองทกภาคเรยน รวมทงการดำเนนการตามโครงการฝกประสบการณวชาชพในสถานประกอบการอาชพอสระ ซงตองจดใหแกนกเรยนชน ม.3 ทกปการศกษา

บทเรยนทไดรบ การจดกจกรรมการเรยนรบรณาการและโครงการ 1 คน 1 อาชพ ทำใหนกเรยนไดนำเสนอผลงานจากการเรยนรของตนเองดวยความภาคภมใจ นอกจากการนำเสนอผลงานในโรงเรยนแลวในวนเปดบานวฒโนทยฯ ซงจดในเดอนมกราคมของทกป นกเรยนยงไดมโอกาสเผยแพรผลงานแกผทเกยวของกบการจดการศกษา ผปกครอง คร นกเรยนโรงเรยนอนๆ ทมารวมงาน

103-196.indd 162 6/6/19 2:53:46 PM


จากความพยายามคดคนนวตกรรมการเรยนการสอนและการดำเนนการอยางจรงจงตอเนองของ ครผสอน ตลอดจนการนเทศตดตามอยางเปนระบบ ทำใหการดำเนนงานประสบผลสำเรจ สงผลตอทกฝาย ทเกยวของ ถอเปนบทเรยนทไดรบ ดงน 1) นกเรยนมความร มความสามารถในการเรยนรไดดวยตนเอง มความสามารถดานการอาน คดวเคราะหและเขยน และมคณลกษณะอนพงประสงค และประสบผลสำเรจในการศกษาตอ ครมการพฒนาตนเองอยางตอเนอง มความภาคภมใจ และชนชมในผลทเกดแกนกเรยน 2) โรงเรยนไดรบรางวลตางๆ หลายดาน มชอเสยงทงในระดบจงหวดและระดบประเทศ ไดรบ การชนชมจากผปกครองและชมชน 3) ผปกครองมความเชอมนในการจดการศกษาของโรงเรยน และภาคภมใจในตวบตรหลาน ชมชน มความภาคภมใจทไดเขามามสวนรวมในการจดการศกษาของโรงเรยน

ขอเสนอแนะ ในการพฒนาระบบการเรยนรตองคำนงถงองคประกอบของการจดการความร ไดแก บคลากรคร สอ เทคโนโลย และกระบวนการเรยนร เพอใหมการเปลยนแปลงและพฒนาวธการทำงานทมประสทธภาพ ดงน 1) วเคราะหหลกสตรและผลการเรยนรทคาดหวงเพอใหรเปาหมายของการจดการเรยนรการทำงานรวมกนเปนทมเพอแบงปนประสบการณ แลกเปลยนเรยนร สรางองคความรรวมกน 2) การนำความรไปประยกตใชเพอใหมผลงานทมประสทธภาพสงผลถงเปาหมายการพฒนาคณภาพการศกษาตามขอกำหนดและผลลพธของระบบ

ขอควรระวง 1) ตองสรางความรและความเขาใจแกบคลากรอยางชดเจนและทวถงถงวธการจดการเรยนร 2) ตองมการกำกบดแลนกเรยนในการศกษาเรยนรใหตรงประเดนและเปาหมายของการจดกจกรรมการเรยนร

2. โครงงานธนาคารโรงเรยนเพอเสรมสรางความซอสตยสจรต

หลกการและเหตผล ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทชแนวทางการดำรงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐใหดำเนนไปในทางสายกลาง เพอใหกาวทนตอโลกในยคโลกาภวตน ซงภายในสภาวการณปจจบน นกเรยนสวนใหญมพฤตกรรมการใชเงนอยางไมเหนคณคา ไมมเหตผล ฟมเฟอย ลมหลงในคานยมทางวตถ และเทคโนโลยทงทยงไมสามารถหารายไดดวยตนเอง จงสงผลใหผปกครองตองรบภาระคาใชจายในการเลยงดมากขน นอกจากนน นกเรยนยงขาดวนยดานการวางแผนการใชจายสำหรบการดำเนนชวตในอนาคต ใชจายเงนเกนตวจนเหนเงนสำคญกวาความซอสตยสจรต นกเรยน บางคนมพฤตกรรมการโกหกผปกครองเพอใหไดเงนมาใชจายฟมเฟอย บางคนมพฤตกรรมการลกขโมย เมอเรมแสดงพฤตกรรมไมสจรตแลวกยงทวความรนแรงจนกระทงกออาชญากรรมทรนแรงมากขน จำเปนตองฝกฝนใหนกเรยนมความซอสตยสจรตแตตน เพอสรางภมคมกนทดใหเตบโตไปเปนผใหญทมคณภาพ

103-196.indd 163 6/6/19 2:53:46 PM


โรงเรยนตระหนกถงความสำคญดงกลาว จงมงสงเสรมวนยและความซอสตยสจรตใหกบเยาวชน โดยการจดตงธนาคารโรงเรยนขน เพอเปนการจำลองสาขาธนาคารไวในโรงเรยน โดยมนกเรยนเปนผดำเนนการ ดวยตนเอง เพอสงเสรมใหนกเรยนรจกการเกบออม เหนคณคาของการออม รจกคณคาของเงน รจกการใชเงนใหเปนประโยชนมากทสด รจกวางแผนการประกอบอาชพทสจรต มความซอสตยตอตนเอง รจกรกษาวนยทางการเงน และมความคดรวมทงคานยมในการประกอบสมมาอาชพอนสจรต เพอใหเตบโตไปเปนผใหญ ทสจรต ไมทจรตตอหนาทหรอกออาชญากรรมอนจะสงผลใหการดำเนนชวตในอนาคตทมคณภาพตอไป

ขนตอนการดาเนนงาน 1. วางแผน ประชมนกเรยนชมนมธนาคารโรงเรยนเพอวางแผนการทางาน กาหนดบทบาทและ หนาท ของเจาหนาทธนาคารโรงเรยนและกาหนดปฏทนปฏบตงานใหชดเจน 2. ดาเนนงานตามกจกรรมโครงการธนาคารโรงเรยน ปการศกษา 2560 ดงน 2.1 รบสมครเจาหนาทธนาคารโรงเรยน จานวน 18 คน 2.2 อบรมเจาหนาทธนาคารโรงเรยน ประกอบดวย นกเรยนเปนผปฏบตงาน ทาหนาทผจดการ พนกงานการเงน พนกงานบญช พนกงานตดตอ และพนกงานลงรายการ เพอใหปฏบตงานไดอยางถกตอง 2.3 ประชาสมพนธ วนและเวลาเปดทาการ ของธนาคารโรงเรยนใหนกเรยนทกคน ไดรบทราบ 2.4 ดาเนนการกจกรรมธนาคารโรงเรยน (รบฝาก-ถอน) ตามปฏทนการทางานของธนาคารโรงเรยน ซงการฝากเงนของโครงการธนาคารโรงเรยนนน เปนประเภทฝากเผอเรยก ซงนกเรยนสามารถ ฝากเงนไดอยางสมำเสมอในวนเปดทำการโรงเรยน การฝากเงนกสามารถฝากถอนได ตงแต 1 บาทขนไป และจะฝาก ถอนวนละกครงกได โดยโรงเรยนจะเปดบญชกบธนาคารออมสนเพยงบญชเดยว สวนบญชยอยของนกเรยนแตละรายธนาคารโรงเรยนจะเปนผรบผดชอบ โดยใหดอกเบยอตราเดยวกบประกาศธนาคารออมสน ประเภทเงนฝากเผอเรยก 2.5 ดาเนนการ กจกรรมสรางสรรคงานกบการออม 2.6 ดาเนนการ สปดาหรกการออมและแปลงสนทรพยเปนทน มอบรางวลใหแกนกเรยนทมนสยรกการออม และรางวลผมผลงานชนะเลศในกจกรรมสรางสรรคงานกบการออม 3. นเทศ กากบ ตดตาม เจาหนาทธนาคารออมสน รวมประชมกบครและเจาหนาทธนาคารโรงเรยน เพอทบทวนการดาเนนงาน บนทกการประชมแลว นาผลการประชมมาปรบปรงและพฒนาการดาเนนงาน 4. สรปผลและประเมนผล ครผรบผดชอบกจกรรมสรปผลการดาเนนงานโดยทาแบบรายงานการจดกจกรรม และนาบญชรายรบ – รายจายของธนาคารโรงเรยนรายงานใหผอานวยการโรงเรยนทราบ

การบรณาการเรยนรกบโครงการธนาคารโรงเรยน 1. โรงเรยนสามารถบรณาการโครงการธนาคารโรงเรยนกบรายวชาโครงงานอาชพเพอใหนกเรยน ฝกทกษะการทำงาน การประกอบการ การวางแผน และคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร 2. ขยายวธการออมทนอกเหนอจากการออมเงน เชน การออมดวยสงของโดยบรณาการกบธนาคารขยะทมมลคา 3. ขยายกจกรรมใหมทนหมนเวยนสำหรบการกยมเพอฝกฝนทกษะอาชพสจรต โดยใหนกเรยน รวมตวเปนกลมเสนอแผนธรกจเพอหารายไดนอกเวลาเรยน โดยใชเงนยมลงทนตามวงเงนทกำหนด มการกำกบตดตามการทำกจการอยางเครงครด เพอใหมวนยทางการเงนและคนเงนยมตามกำหนด เปนการฝกฝนความซอสตยตอคำสญญาและการมวนยในตนเอง

103-196.indd 164 6/6/19 2:53:46 PM


ตวอยางแบบฟอรมการทำแผนธรกจ

1. ขอมลพนฐานของธรกจ

1.1 ชอเจาของธรกจ.............................................................................................................................. ชอกจการ และทตงของสถานทประกอบการ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 1.2 ประเภทสนคา หรอบรการ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 1.3 เหตผลจงใจและประโยชนทคาดวาจะไดรบ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 1.4 แนวคดและความเปนไปไดในการดำเนนธรกจ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

103-196.indd 165 6/6/19 2:53:46 PM


2. แผนการจดการ (Management Plan) โครงการสรางองคกร (แสดงแผนภมองคกร ระบชอและตำแหนง) อธบายหนาทความรบผดชอบของแตละบคคลตามแผนภม .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................

3. แผนการตลาด (Marketing) 3.1 กลมลกคาหรอผรบบรการ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3.2 ชองทางการจดจำหนายหรอสรางรายได ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

103-196.indd 166 6/6/19 2:53:46 PM


4. แผนการผลต (Production Plan) อธบายขนตอนการผลตสนคา หรอการใหบรการ .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................

5. แผนการเงน (Financial Plan) การผลตสนคาหรอบรการ ตนทน รายรบ สวนตาง

6. ความเหนของผปกครอง ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

7. ความเหนของครทปรกษาธรกจ ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

103-196.indd 167 6/6/19 2:53:46 PM

103-196.indd 168 6/6/19 2:53:47 PM


สารบญ

เรอง หนา

บทเรยนท 1 บทบาทหนาทของสภานกเรยน 170

บทเรยนท 2 ตวอยางธรรมนญสภานกเรยน 172

บทเรยนท 3 ระบบเพอนนกเรยนผใหคำปรกษา 184

103-196.indd 169 6/6/19 2:53:47 PM


บทเรยนท 1 บทบาทหนาทของสภานกเรยน

บทบาทของสภานกเรยนในการเสรมสรางความซอสตยสจรต

1. ผแทนสภานกเรยนควรประกอบดวยฝายตางๆ ดงน 1) ประธานสภานกเรยน 1 คน 2) รองประธานสภานกเรยนจำนวน 2 คน 3) เลขาธการคณะกรรมการสภานกเรยน จำนวน 1 คน 4) กรรมการสภานกเรยน ชนละ 2 คน 5) เหรญญก จำนวน 1 คน 6) ปฏคม จำนวน 1 คน 7) ประชาสมพนธ จำนวน 1 คน

2. กจกรรมการประชมสภานกเรยน การประชม เปนกจกรรมททำใหบคคลในองคกรเกดความเขาใจทตรงกนไดรวบรวมความคดเหนวธการแกไขปญหาตางๆ จากสมาชกอยางทวถง สมาชกผรวมประชมตองรบทบาทหนาทของตนเอง ทงผทำหนาทประธานตองสามารถใชเทคนคในการนำและควบคมการประชมเพอใหผรวมประชมมการ แลกเปลยนความคดเหนมการเสนอความคดททำใหเกดการยอมรบและเปนประโยชนตอองคกร สภานกเรยน ควรกำหนดใหมการประชมอยางนอยภาคเรยนละ1 ครง โดยกำหนดองคประกอบของการประชม ดงน 1. ประธาน-เปนผดำเนนการประชมใหดำเนนไปอยางราบรนเปนผควบคมประเดนรกษาเวลากระตนใหผเขารวมประชมเสนอความคดเหน ขยายความคดเหนใหทประชมไดรบร 2. เลขานการ-บนทกประเดนสำคญในการประชมอำนวยความสะดวกและประสานงาน 3. องคประชม-รวมกนแสดงความคดเหน 4. วาระการประชม-เรองทตองพจารณาในการประชม 5. รายงานการประชม-บทสรปเนอหาในการประชม 6. วธการประชม-ประธานจะเปนผดำเนนการประชมตามระเบยบวาระการประชม ดงน ระเบยบวาระท 1 เรองประธานแจงใหทราบ ระเบยบวาระท 2 รบรองรายงานประชมครงทแลว ระเบยบวาระท 3 เรองสบเนอง ระเบยบวาระท 4 เรองเสนอเพอพจารณา ระเบยบวาระท 5 เรองอนๆ

103-196.indd 170 6/6/19 2:53:47 PM


3. กจกรรมเสนอแนะเพมเตม ความเขมแขงของสภานกเรยนสามารถปลกฝงไดดวยกจกรรมทใหทกฝายเขาไปมสวนรวม อยางจรงจง โรงเรยนควรปลกฝงการมสวนรวมรบผดชอบ ดงตวอยางตอไปน 1. กจกรรมฝกทกษะการวเคราะหขาวเหตการณ โดยเฉพาะสถานการณทางการเมองและปญหาสงคมอยางสมำเสมอ 2. กจกรรมสงเสรมใหนกเรยนทำโครงงานศกษาปญหาและการแกไขปญหาตางๆ ในชมชนเพอเรยนรชมชนและสรางความรบผดชอบตอชมชนและสงคม สรางสำนกสาธารณะสำนกรกบานเกดโดยอาจจดกจกรรมใหนกเรยนออกสมผสกบปญหาทเกดขนจรงในชมชน 3. กจกรรมคายอาสาเพอชวยเหลอผดอยโอกาสคนพการผสงอายหรอผประสบภยพบตในโอกาสตางๆ 4. เปนอาสาสมครชวยงานการเลอกตงในทองถนทกครงทมการเลอกตง 5. นำสภานกเรยนออกสชมชนเพอใหความรเขาใจเกยวกบการปองกนและการแกไขปญหายาเสพตด เอดส การใชความรนแรงในครอบครวและอนๆ 6. กจกรรมรวมกลมกบชาวบานทำโครงการตางๆ เชนการออมทรพย การหารายได การพฒนาอาชพการจดการทรพยากรในทองถน การอนรกษศลปวฒนธรรม เปนตน 7. กจกรรมการมสวนรวมในการชวยเหลอ/การแกไขปญหาใหกบเพอนๆ ในโรงเรยนโดยกำหนดกฎกตกาเพอการอยรวมกนในสงคม ชมชน 8. กจกรรมการนำนกเรยนไปศกษาดงานเพอเรยนรประสบการณตรงจากองคการบรหาร สวนตำบล จงหวด เทศบาล เพอเตรยมคนไปสการเมองทองถน 9. กจกรรมสรางเสรมความเปนประชาธปไตยโดยจดหาหนงสอประเภทเรองสน นวนยายประวตชวตบคคลสำคญทมเนอหาเกยวกบการเมองการปกครอง เพอเปนการปลกฝงอดมการณประชาธปไตยใหแกนกเรยน

103-196.indd 171 6/6/19 2:53:47 PM


บทเรยนท 2 ตวอยางธรรมนญสภานกเรยน

โรงเรยน........................................................................... พทธศกราช ..........................................

หมวดท 1 บททวไป

ดวยโรงเรยน.................................................. สงกด.................................................................... ไดจดตงคณะกรรมการสภานกเรยน ขน และโดยเหนสมควรแกการจดการบรหารงานและเพอเปนกฎเกณฑในการจดระเบยบแบงโครงสรางของคณะกรรมการสภานกเรยน จงไดตราธรรมนญฉบบนไวโดยคำแนะนำและ ความยนยอมของนกเรยน คณะครและผอำนวยการโรงเรยน ดงตอไปน ขอ 1 ธรรมนญฉบบนเรยกวา “ธรรมนญสภานกเรยนโรงเรยน.......................................................... พทธศกราช ..............................” ขอ 2 ธรรมนญฉบบนใหใชบงคบนบตงแตวนทผอำนวยการโรงเรยนไดลงลายมอชอไวเปนหลกฐานทายธรรมนญฉบบนเปนตนไป เพอใหความตามวรรคหนงสมบรณควรจดใหมสำเนาธรรมนญฉบบนประกาศไว ณ ปายประชาสมพนธ จำนวนไมนอยกวา 3 แหง ทวโรงเรยน ขอ 3 ขอความทบญญตไวในธรรมนญฉบบน โรงเรยน หมายความวา โรงเรยน................................... นกเรยน หมายความวา นกเรยนโรงเรยน................................. คณะคร หมายความวา คณะครหรอบคลากรทางการศกษาททำงานประจำในโรงเรยน ครทปรกษา หมายความวา ครทปรกษาคณะกรรมการสภานกเรยน ฝายบรหาร หมายความวา ผอำนวยการและรองผอำนวยการโรงเรยน ผสมครรบเลอกตง หมายความวา ผสมครรบเลอกตงประธานสภานกเรยน ผมสทธเลอกตง หมายความวา นกเรยนโรงเรยน..................................... การเลอกตง หมายความวา การเลอกตงประธานสภานกเรยน คณะกรรมการผดำเนนการเลอกตง หมายความวา นกเรยนและคณะครทไดรบมอบหมายจากโรงเรยนในการจดการและการกำกบดแลเกยวกบการเลอกตงเพอใหการเลอกตงในครงนนเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม หนวยเลอกตง หมายความวา สถานททไดกำหนดใหทำการลงคะแนนเลอกตงประธานสภานกเรยน

103-196.indd 172 6/6/19 2:53:47 PM


การประชม หมายความวา การประชมคณะกรรมการสภานกเรยน ทประชม หมายความวา สถานททกำหนดใหพจารณาและใหความเหนชอบในญตตตางๆ มตทประชม หมายความวา ขอสรปของทประชมในการใหความเหนชอบเกยวกบญตต

ขอ 4 ธรรมนญนถอวาเปนบทบญญตทบงคบสงสดของคณะกรรมการสภานกเรยน บทบญญต คำสง หรอระเบยบการใดทออกโดยคณะกรรมการสภานกเรยนหรอองคกรทเกยวของอน ทขดหรอแยงกบบทบญญตแหงธรรมนญฉบบนใหบทบญญต คำสง หรอระเบยบการนนเปนอนใชบงคบมได การแกไขเพมเตมบทบญญตแหงธรรมนญฉบบนตองไดรบความยนยอมและเหนชอบจาก คณะกรรมการสภานกเรยนชดทปฏบตงานและคณะครทปรกษาสภานกเรยนตองนำญตตการแกไขเพมเตมพรอมหลกการและเหตผลประกอบในการแกไขเพมเตมนนรวมปรกษากบฝายบรหาร ขอ 5 คณะกรรมการสภานกเรยน หมายความวา องคกรกจกรรมตวแทนของนกเรยนโรงเรยนซงมหนาทประสานงานระหวางคณะผบรหาร คณะคร นกเรยน และชมชนพรอมทงมบทบาทในการดำเนนกจกรรมของนกเรยนและโรงเรยน และเปนองคกรทไดจำลองรปแบบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข ขอ 6 ใหรองผอำนวยการโรงเรยนหรอผทไดรบมอบหมายจากผอำนวยการโรงเรยนเปนผรกษาการตามธรรมนญฉบบนและใหมอำนาจออกประกาศหรอระเบยบการโดยความเหนชอบของคณะกรรมการ สภานกเรยนเพอใหการปฏบตหนาทเปนไปอยางเรยบรอยและมประสทธภาพ ใหคณะกรรมการทปรกษาใหคำแนะนำการบรหารงานของคณะกรรมการสภานกเรยนดวย โดยอนโลม ขอ 7 เมอมปญหาเพราะไมไดบญญตขอความหรอความไมชดเจนของขอความทไดบญญตไว ในธรรมนญฉบบนใหวนจฉยปญหานนดวยเจตนารมณของประเพณการปกครองของโรงเรยนหรอการดำเนนการ ของคณะกรรมการสภานกเรยนชดกอนทไดเคยปฏบตผานมาแลว

หมวด 2 คณะกรรมการสภานกเรยน

สวนท 1 องคประกอบ

ขอ 8 ใหมประธานสภานกเรยนคนหนง รองประธานสภานกเรยนอยางนอย 2 คน และกรรมการสภานกเรยนอกอยางนอย 12 คน ประกอบกนเปนคณะกรรมการสภานกเรยน มหนาทปฏบตตนตามบทบญญตแหงธรรมนญฉบบนและตามคำสงอนๆ ทไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาท บคคลตามวรรคหนงนนตองไดรบการแตงตงและเหนชอบจากผอำนวยการโรงเรยน ประธานสภานกเรยนและรองประธานสภานกเรยนตองมความเปนกลางในการดำเนนนโยบาย ขอ 9 ในการปฏบตงานแตละครงคณะกรรมการสภานกเรยนตองมเจตนารมณ มอดมคตและมจดมงหมาย ในการทำหนาทกรรมการสภานกเรยนอยางเดยวกนเพอใหงานนนมประสทธภาพมากทสด

103-196.indd 173 6/6/19 2:53:47 PM


คณะกรรมการสภานกเรยนยอมเปนผแทนของนกเรยนทกคนในกจการภายในและภายนอกสถานศกษา และตองปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตเพอประโยชนสวนรวมของนกเรยน ขอ 10 องคประชมของการประชมแตละครงตองมกรรมการสภานกเรยนเขารวมประชมไมนอยกวากงหนงของกรรมการสภานกเรยนทงหมดเทาทมอยในขณะนน เวนแตประธานของทประชมจะไดแจงในทประชมคราวกอนแลววาการประชมคราวตอไปจะใชองคประชมจำนวนเทาใด ใหเปนอำนาจของคณะกรรมการสภานกเรยนแตละชดในการตราและพจารณากำหนด ขอบงคบการประชมคณะกรรมการสภานกเรยนเองโดยตองใหสอดคลองกบธรรมนญฉบบนดวย ใหประธานสภานกเรยนเปนประธานทประชมและดำเนนการประชมตามขอบงคบการประชม หรอมอบหมายใหรองประธานสภานกเรยนคนใดคนหนงปฏบตหนาทแทนและดำเนนการประชมตามขอบงคบการประชมไดโดยอนโลม การตราขอบงคบตามวรรคสองนนตองมบทบญญตทเกยวกบวธดำเนนการประชม การเสนอญตต การอภปราย การลงมต และอนๆ ตามททประชมเหนสมควรใหม การลงมตวนจฉยขอปรกษาใหทประชมถอตามเสยงขางมากเปนประมาณ เวนแตธรรมนญนหรอขอบงคบการประชมจะไดบญญตเปนอยางอน โดยกรรมการสภานกเรยนคนหนงยอมมเสยงหนงในการออกเสยงลงคะแนนแตละครง ถามคะแนนเสยงเทากนใหประธานในทประชมออกเสยงเพมอกหนงเสยงเพอเปนเสยงชขาด

สวนท 2 คณลกษณะทพงปฏบตของคณะกรรมการสภานกเรยน

ขอ 11 คณลกษณะทพงปฏบตของคณะกรรมการสภานกเรยน มดงน 11.1 เปนผมความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรยและเคารพในเกยรตของโรงเรยนอยางจรงใจ 11.2 ประพฤตตนเปนแบบอยางทดแกผอนตลอดเวลา 11.3 บำเพญตนใหเปนประโยชนแกสวนรวม 11.4 ยดมนและศรทธาในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รวมทงมความเปนผนำและผตามทด 11.5 เปนผมคณธรรม จรยธรรม และประพฤตตนตามหลกพระพทธศาสนา 11.6 เปนผอนรกษและเผยแพรขนบธรรมเนยมจารตประเพณและวฒนธรรมอนดงาม

103-196.indd 174 6/6/19 2:53:47 PM


สวนท 3 สทธของคณะกรรมการสภานกเรยน

ขอ 12 สทธในการเสนอโครงการทจะพฒนาโรงเรยน ขอ 13 สทธในการดำเนนงานตามโครงการทเสนอ เมอโครงการผานการพจารณาแลว ขอ 14 สทธในการออกเสยงลงคะแนนในทประชม ขอ 15 สทธในการจดการประชมและเสนอญตตใหเรยกประชมคณะกรรมการสภานกเรยน ขอ 16 สทธในการเสนอญตตและใชมตขอบงคบตามทประชม ขอ 17 สทธในการแสดงตนเปนคณะกรรมการสภานกเรยน ขอ 18 สทธในการตกเตอน แนะนำในขอบเขตทตนสามารถกระทำได ขอ 19 สทธในการเสนอความคดเหนตอผบรหารในกจการอนเกยวของกบนกเรยน ขอ 20 สทธในการเขารวมกจกรรมตางๆ ของโรงเรยนตามทโรงเรยนกำหนด ขอ 21 สทธในการเปดอภปรายทวไป ประธานและรองประธานสภานกเรยนในกรณทการบรหารงานผดพลาดและกระทบตอผลประโยชนของคณะกรรมการสภานกเรยน บทบญญตนใหเปนอำนาจของผททำหนาทประธานในทประชมทจะพจารณาเปนรายๆ ไป ขอ 22 สทธในการขอถอดถอนชอออกจากการเปนกรรมการสภานกเรยนทรวมเสนอญตต ขอ 23 สทธในการขอความรวมมอจากบคลากรในโรงเรยนในการรวมกจกรรมตางๆ ขอ 24 สทธในการคดคานมต ขอบงคบทเสนอ เมอตนเหนวามตหรอขอบงคบนนขดหรอแยงกบกฎหมาย หรอศลธรรมอนดและความสงบเรยบรอยของประชาชน บทบญญตตามวรรคหนงใหรวมถงการคดคานมตทขดหรอแยงตอระเบยบการของโรงเรยนและธรรมนญฉบบนดวยโดยอนโลม ขอ 25 สทธในการรบรองหรอเขาชอรวมเสนอโครงการ เมอเหนวาโครงการนนเปนประโยชนตอนกเรยนและสาธารณชน และไมขดหรอแยงตอกฎหมาย ศลธรรมอนด

สวนท 4 หนาทของคณะกรรมการสภานกเรยน

ขอ 26 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทปฏบตตามระเบยบขอบงคบของโรงเรยน ขอ 27 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทประพฤตตนเปนตวอยางทดของนกเรยนทวไป ขอ 28 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทปฏบตตามมตทประชมของคณะกรรมการสภานกเรยน ขอ 29 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทตองเขารวมประชมคณะกรรมการสภานกเรยน ทกครง ยกเวนเมอมเหตสดวสยหรอมเหตจำเปนอนมอาจจะกาวลวงได การลาการประชมตองทำเปนหนงสอยนตอประธานทประชมกอนวนประชมหนงวน ขอ 30 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทตองเขารวมกจกรรมของโรงเรยนทงภายในและภายนอกตามทไดมคำสงโรงเรยนมอบหมาย และปฏบตหนาทนนอยางเตมความสามารถ

103-196.indd 175 6/6/19 2:53:47 PM


ขอ 31 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทตองออกเสยงเมอทประชมตองการขอมตทประชม ขอ 32 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทรบผดชอบในการบรหารงานของคณะกรรมการฝายตางๆ ในคณะกรรมการสภานกเรยนดงน 32.1 คณะกรรมการฝายอำนวยการและการคลง (1) ประสานงานกบกลมงานอำนวยการของโรงเรยนในกจการทเกยวของ (2) ดแลงานปฏคมของคณะกรรมการสภานกเรยน (3) ดแลการจดเกบและเบก-จายพสดตางๆ ในคณะกรรมการสภานกเรยน (4) ดแลการจดทำบญชรายรบ- รายจายเงนของคณะกรรมการสภานกเรยน (5) ดแลการจดเกบเงนของคณะกรรมการสภานกเรยน (6) อนๆ ทเกยวของ 32.2 คณะกรรมการฝายวชาการ (1) ประสานงานกบกลมงานวชาการของโรงเรยนในกจการทเกยวของ (2) ประสานงานกบงานแนะแนวของโรงเรยนในกจการทเกยวของ (3) ประสานงานกบกลมสาระการเรยนรตางๆ ของโรงเรยนในกจการทเกยวของ (4) ประสานงานกบงานหองสมดและกลมรกการอานในกจกรรมตางๆ ทเกยวของ (5) จดทำผลวจยของการศกษาภายในโรงเรยน (6) เสนอขอมลทางการศกษาตางๆ ทเปนประโยชนแกนกเรยนทกคน (7) อนๆ ทเกยวของ 32.3 คณะกรรมการฝายกจการนกเรยน (1) ประสานงานกลมงานกจการนกเรยนของโรงเรยนในกจการทเกยวของ (2) ประสานงานกบคณะกรรมการสภานกเรยนของโรงเรยนตางๆ ในเขตพนทใกลเคยง (3) ดแลงานสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยน (4) จดเวรคณะกรรมการสภานกเรยนเพอชวยดแลงานพยาบาลของโรงเรยนในแตละวน (5) ดแลงานอาหารและโภชนาการของโรงเรยน (6) อนๆ ทเกยวของ 32.4 คณะกรรมการฝายบรการและสวสดการ (1) ประสานงานกบกลมงานแผนงานและงบประมาณของโรงเรยนในกจการตางๆ (2) ประสานงานกบงานอาคารสถานทและนกการภารโรงในกจกรรมทเกยวของ (3) ดแลการจดสถานทในกจกรรมทเกยวของ (4) ดแลการจดอาหารวางและอาหารในกจกรรมทเกยวของ (5) ดแลงานโสตทศนปกรณในกจกรรมทเกยวของ (6) ดแลการเบกจายและการเกบอปกรณสงคนหลงเสรจกจกรรมทเกยวของ (7) อนๆ ทเกยวของ 32.5 คณะกรรมการฝายแผนงานและโครงการ (1) เสนอแผนปฏบตงานของคณะกรรมการสภานกเรยนประจำภาคเรยน ตอทประชม (2) ตดตามการปฏบตงานของคณะกรรมการสภานกเรยนตามแผนปฏบตงานทกำหนดไว

103-196.indd 176 6/6/19 2:53:48 PM


(3) ดแลการเขยนโครงการและตรวจสอบความถกตองโครงการตางๆ (4) นำโครงการทจะเสนอฝายบรหารตอคณะครกลมงานกจการนกเรยนเพอตรวจสอบ (5) รบผดชอบการเสนอโครงการตอฝายบรหารจนโครงการนนไดรบการอนมต (6) ดแลการเขยนโครงการและตรวจสอบขอความตางๆ ทเกยวของกบโครงการทเสนอ (7) เปนตวแทนของคณะกรรมการสภานกเรยนในการเสนอโครงการตางๆ เขาทประชม (8) ออกแบบการประเมนและประเมนผลการจดกจกรรมตางๆ ตามโครงการ ทเกยวของ (9) อนๆ ทเกยวของ 32.6 คณะกรรมการฝายดำเนนงานและตดตามมตการประชม (1) เสนอระเบยบวาระการประชมตางๆ ตอคณะกรรมการสภานกเรยน (2) เรยกประชมตางๆ ตามระเบยบวาระการประชมทกำหนดไว (3) จดหาสถานทประชมตามความเหมาะสม (4) บนทกวาระตางๆ ทไดพจารณาและผลการลงมตในวาระตางๆ ของทประชม (5) กลาวสรปผลการประชม ผลการลงมต จำนวนผเขาประชมขาดและลาประชม (6) ดแลเอกสารตางๆ ทใชประกอบการประชมแตละครง (7) ดแลความเรยบรอยตางๆ ตลอดการประชม (8) อนๆ ทเกยวของ 32.7 คณะกรรมการฝายปกครองและสารวตรนกเรยน (1) ประสานงานกบนกเรยนสารวตรนกเรยน (2) ตรวจสอบการปฏบตงานในแตละวนของนกเรยนสารวตร (3) ปองกนการเกดปญหายาเสพตดและอบายมขทกประเภทในสถานศกษา (4) ดแลงานจราจรและความปลอดภยในการใชถนนภายในโรงเรยน (5) สงเสรมประชาธปไตยภายในโรงเรยน (6) อนๆ ทเกยวของ 32.8 คณะกรรมการฝายประชาสมพนธและสารสนเทศ (1) ประสานงานกบงานประชาสมพนธของโรงเรยนในกจการทเกยวของ (2) เผยแพรผลการดำเนนงานในกจกรรมตางๆ ของคณะกรรมการสภานกเรยน (3) จดรายการเสยงตามสายเผยแพรขอมลตางๆ จากคณะกรรมการสภานกเรยน (4) ปรบขอมลในเวบไซดคณะกรรมการสภานกเรยนใหมความทนสมยตลอดเวลา (5) ดแลความเรยบรอยในพธเคารพธงชาต (6) ดแลงานพธกรในกจกรรมทเกยวของ (7) อนๆ ทเกยวของ 32.9 คณะกรรมการฝายสงแวดลอม (1) ประสานงานกบศนยสงแวดลอมศกษาและธนาคารขยะรไซเคลในกจการตางๆ (2) ดแลการดำเนนงานกจกรรม 5 ส ของโรงเรยน (3) ดแลนโยบายการประหยดพลงงานทกชนดในโรงเรยน (4) สงเสรมการมสวนรวมของนกเรยนในการรกษาความสะอาดภายในโรงเรยน

103-196.indd 177 6/6/19 2:53:48 PM


(5) สนบสนนการดำเนนกจกรรมสวนพฤกษศาสตรของโรงเรยน (6) อนๆ ทเกยวของ ขอ 33 คณะกรรมการสภานกเรยนมหนาทในการประเมนและตดตามผลของกจกรรมตางๆ

หมวด 3

ทมาขององคกร สวนท 1

คณสมบตของผมสทธสมครรบเลอกตง ขอ 34 บคคลผมคณสมบตตอไปนในวนสมครรบเลอกตงเปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนประธานสภานกเรยนตามบทบญญตของธรรมนญฉบบน (1) เปนนกเรยนโรงเรยนอยางถกตองตามกฎหมาย (2) เปนผทกำลงศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาปท 2 ของปทมการเลอกตง (3) มผลการเรยนเฉลยสะสมทกภาคเรยนไมตำกวา 2.50 (4) เปนผมคณธรรมและมความเปนกลางในการดำเนนนโยบาย (5) เปนผทรกและเทดทนในเกยรตของโรงเรยนอยางจรงใจ ขอ 35 บคคลผมคณสมบตตอไปนในวนสมครรบเลอกตงเปนผมสทธสมครรบเลอกตงเปนกรรมการสภานกเรยนตามบทบญญตของธรรมนญฉบบน (1) ผทจะสมครรบเลอกตงจะตองสมครเปนทม โดยมหวหนาคนหนงและสมาชก 7 คน โดยใหสมาชกในทมตองมาจากตวแทนแตละหองเรยน/ชนเรยน (2) เปนผทกำลงศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาตอนตนของปทมการเลอกตง (3) มผลการเรยนเฉลยสะสมทกภาคเรยนไมตำกวา 2.50 ขอ 36 บคคลผมลกษณะตองหามดงตอไปนในวนสมครรบเลอกตงหามมใหเปนผมสทธสมคร รบเลอกตงตามบทบญญตของธรรมนญฉบบ (1) เปนบคคลผมอาการทางจตไมปกต (2) ไมไปใชสทธเลอกตงคณะกรรมการสภานกเรยนครงกอน (3) เคยถกหกคะแนนความประพฤตจากกลมงานกจการนกเรยนของโรงเรยน (4) เปนผทปฏบตตนผดระเบยบของโรงเรยนทกำหนดตลอดเวลา (5) เคยใหถกพกการเรยนไมวาดวยกรณใดๆ กตาม (6) ไมไดรบความยนยอมจากคณครทปรกษาประจำชนเรยนในการใหความเหนชอบ ในการสมคร ขอ 37 กรรมการสภานกเรยนมวาระการดำรงตำแหนงนบแตวนทคณะกรรมการสภานกเรยน ชดกอนไดสงมอบงานในหนาทใหอยางเปนทางการและหมดวาระการดำรงตำแหนงลงในวนท 31 ธนวาคม ของปการศกษาทดำรงตำแหนงและใหถอวาสนสดการดำรงตำแหนงในกรณใดกรณหนงตอไปน (1) ตาย (2) ลาออก

103-196.indd 178 6/6/19 2:53:48 PM


(3) ขาดคณสมบต ขอใดขอหนงตามขอ 36 (4) เมอกรรมการสภานกเรยนอนไมนอยกวาหนงในหายนญตตเปนหนงสอถอดถอนบคคลนนตอผอำนวยการโรงเรยนและมมตถอดถอน โดยการลงมตเปนการลบไมนอยกวาหาในหกของกรรมการ สภานกเรยนทงหมดเทาทมอยในขณะนนใหพนจากตำแหนง (5) เมอมการประกาศคำสงใหมการเลอกตงคณะกรรมสภานกเรยนชดตอไป บคคลทพนจากตำแหนงตองปฏบตหนาทไปจนกวาจะไดกรรมการสภานกเรยนคนใหม มาทำหนาทแทน โดยบคคลทพนจากตำแหนงตาม (1) (2) (3) และ (4) ใหกรรมการสภานกเรยนในสงกดเดยวกนเลอกบคคลทมคณสมบตตามขอ 34 หรอ 35 แลวแตกรณเปนกรรมการสภานกเรยนแทนบคคลทพนจากตำแหนงใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนทบคคลนนมกรณใหออกจากตำแหนง หากกรณไมสามารถหาบคคลใหมมาแทนไดทนกำหนดภายในเวลาดงกลาวหรอมเหตอนททำใหกรรมการสภานกเรยน ไมครบคณะใหครทปรกษาหาบคคลทเหมาะสมใหตำรงตำแหนงแทนกได เพอประโยชนในการปฏบตงานของคณะกรรมการสภานกเรยนหลงจากพนวาระ ตามวรรคหนงใหประธานและรองประธานสภานกเรยนยงคงดำรงตำแหนงเปนคณะกรรมการสภานกเรยนตอเพอรกษาการในชวงทกำลงจดใหมการเลอกตงคณะกรรมการสภานกเรยนตอไป ในการนจะออกคำสงหรอโครงการทมผลไดเสยตอคณะกรรมการสภานกเรยนชดตอไปมได เวนแตไดรบการแนะนำจากคณะครทปรกษา คณะกรรมการสภานกเรยนแลว

สวนท 2 วธการเลอกตง

ขอ 38 การเลอกตงทกครงตองมคำประกาศหรอคำสงของผอำนวยการโรงเรยนในการกำหนดวน รบสมคร วนเลอกตง คณสมบตของผมสทธสมครและกำหนดหนวยเลอกตงดวย ประธานสภานกเรยน ตองมาจากการเลอกตงโดยตรงและลบจากผมสทธเลอกตง ประกาศตามวรรคหนงใหคณะกรรมการสภานกเรยนเปนผกำหนดและขอความเหนชอบจากผอำนวยการโรงเรยนในการประกาศนน ขอ 39 การกำหนดวนรบสมครและวนเลอกตงตองมระยะเวลาหางกนอยางนอย 15 วน เมอไดมการกำหนดระยะเวลาตามวรรคหนงเปนทเรยบรอยแลวใหดำเนนการรบสมคร ในระยะเวลาอยางนอย 2 วนและกำหนดระยะเวลาการเลอกตงในวนเลอกตงอยางนอย 2 ชวโมงตอกน ขอ 40 เพอประโยชนในการเลอกตงใหมการแตงตงคณะกรรมการผดำเนนการเลอกตง ใหประธานสภานกเรยนเปนประธานและใหรองประธานสภานกเรยนเปนรองประธาน คณะกรรมการผดำเนนการเลอกตง ใหตวแทนหอง หองละหนงคน เปนกรรมการผดำเนนการเลอกตงประจำหนวยเลอกตง ในการนใหครทปรกษาเปนกรรมการผสงเกตการณการเลอกตงดวยกได กรรมการตามวรรคสองและวรรคสามนนตองไดรบการแตงตงจากผอำนวยการโรงเรยน

103-196.indd 179 6/6/19 2:53:48 PM


ขอ 41 เพอประโยชนในการเลอกตงของผสมครรบเลอกตงใหผสมครรบเลอกตงมสทธหาเสยงเลอกตงไดเทาทจำเปน และไมขดกบหลกการการเลอกตงตามธรรมนญฉบบนและใหโรงเรยนจดหาสถานทสำหรบหาเสยงและแนะนำตวของผสมครรบเลอกตงในแตละครงดวย ขอ 42 เพอใหการเลอกตงเปนไปโดยสจรตและเทยงธรรม หามมใหผสมครรบเลอกตงทำการทจรตการเลอกตงไมวาดวยการให หรอสญญาวาจะใหสงของ หรอดวยการขเขญหรอบงคบหลอกลวงดวยประการใดๆ เพอใหตนหรอผอนนนไดหรอเสยผลประโยชนในการเลอกตงและใหรวมถงการกระทำของผสนบสนน ผสมครนนดวยอนโลม ขอ 43 ในวนเลอกตงทกหนวยเลอกตงตองทำการเปดและปดหบเลอกตงพรอมกน ขอ 44 ผมสทธเลอกตงในวนเลอกตงตองตรวจสอบรายชอผมสทธเลอกตงตามหนวยเลอกตงทตน มสทธและในวนเลอกตงตองแสดงบตรนกเรยน บตรประจำตวประชาชนหรอบตรททางราชการออกใหตอ กรรมการผดำเนนการเลอกตงประจำหนวยเลอกตงเพอขอรบบตรเลอกตง เวนแตคณะกรรมการผดำเนนการเลอกตงประจำหนวยเลอกตงนนจะไดพจารณาและใหความเหนชอบแตละกรณไป ขอ 45 ใหดำเนนการนบคะแนนผสมครรบเลอกตงประธานนกเรยนพรอมกนทกหนวยเลอกตง ณ หนวยเลอกตงนนๆ เวลาหลงจากทไดปดการลงคะแนนเปนทเรยบรอย ขอ 46 หามมใหนบบตรเสยเปนคะแนน โดยบตรทมลกษณะตอไปนเปนบตรเสย (1) บตรทมไดทำเครองหมายกากบาท (2) บตรทมหยงทราบวาลงคะแนนใหผสมครรบเลอกตงคนใด (3) บตรทมรอยขดขาดแมแตสวนใดสวนหนงกมได (4) บตรทกรรมการผดำเนนการเลอกตงประจำหนวยตดสนแลววาเปน“บตรเสย” บตรเลอกตงใดเปนบตรเสยใหระบวา “บตรเสย” และใหมกรรมการผดำเนนการเลอกตงประจำหนวยลงลายมอชอรบรองในบตรนนดวยอยางนอย 2 คน บตรเลอกตงตองมจำนวนหมายเลขผสมครรบเลอกตงครบและตองมชองระบไมประสงคลงคะแนนใหกบผสมครรบเลอกตงคนใดเลยดวย ขอ 47 เมอนบคะแนนแลวเสรจใหคณะกรรมการผดำเนนการเลอกตงประจำหนวยสงจำนวนผมาใชสทธเลอกตงในหนวยเลอกตงนนและคะแนนทงหมดทนบไดรวมทงจำนวนบตรเสยและคะแนนทไมประสงคเลอกไปยงประธานคณะกรรมการผดำเนนการเลอกตงเพอประกาศผลการเลอกตง คะแนนของผสมครรบเลอกตงตามวรรคหนงตองเรยงผสมครทมคะแนนสงสดทนบไดตามลำดบจนครบจำนวนผสมครทรบเลอกตงในหนวยเลอกตงนนทกคนดวย ขอ 48 ใหผทสมครรบเลอกตงทไดคะแนนอนดบหนงเปนประธานสภานกเรยน ในกรณมผสมครรบเลอกตงประธานสภานกเรยนเพยงคนเดยวตองไดคะแนนไมนอยกวา รอยละยสบของผมสทธเลอกตง หากกรณไมมผไดคะแนนถงเกณฑตามวรรคสองใหมการเลอกตงใหมอกครง ถายงไมไดคะแนนถงเกณฑทกำหนดอกในกรณนใหถอวาผสมครรบเลอกตงคนนนไดรบตำแหนงตามเสยงขางมากเลยโดยไมตองเลอกตงอกในครงตอไปกได ขอ 49 ใหประธานคณะกรรมการผดำเนนการเลอกตงเปนผประกาศผลการเลอกตงและแจงวา ผสมครรบเลอกตงคนใดทไดรบเลอกตงและรายงานผลการเลอกตงนนใหทกคนไดทราบ

103-196.indd 180 6/6/19 2:53:48 PM


ขอ 50 หลงจากการประกาศผลการเลอกตงใหผทไดรบเลอกตงประธานสภานกเรยนมหนาทสรรหาและแตงตงบคคลทมคณสมบตตามขอ 34 และไมมลกษณะตองหามตามขอ 36 เปนรองประธานสภานกเรยนอกไมนอยกวา 2 คน เพอเปนคณะกรรมการฝายอำนวยการของคณะกรรมการสภานกเรยน การพจารณาแตงตงตามวรรคหนงนนตองคำนงถงบคคลทมความเหมาะสม ขอ 51 หลงจากการประกาศผลการเลอกตงใหผทไดรบการเลอกตงเปนประธานสภานกเรยนพจารณา แตงตงกรรมการอกตามความเหมาะสมและไมนอยกวา 12 คน โดยจะตองแตงตงจากบคคลทมคณสมบตตามขอ 35 และไมมลกษณะตองหามตามขอ 36 การพจารณาแตงตงตามวรรคหนงตองคำนงผสมครรบเลอกตงจากทมตางๆ ทสมครรบเลอกตงอยางเปนธรรม โดยใหมผสมครจากทกทมเปนกรรมการอยางนอยทมละ 1 คนดวยโดยอนโลม เวนแตไดมเหตสดวสยอนเกดจากการไมใหความยนยอมของบคคลทถกทาบทามนน ขอ 52 ผทไดรบการเลอกตงและไดรบการแตงตงตามขอ 50 ใหเปนคณะกรรมการสภานกเรยนนนตองไปรายงานตวเพอไดรบการประกาศผลจากประธานกรรมการผดำเนนการเลอกตง

หมวด 4 การดำเนนนโยบายพนฐาน

ขอ 53 คณะกรรมการสภานกเรยนตองพทกษรกษาไวซงธรรมนญฉบบน ขอ 54 คณะกรรมการสภานกเรยนตองสงเสรมความสมพนธไมตรอนดระหวางนกเรยนทกคนรวมทงประสานประโยชนระหวางคณะครและนกเรยนดวย ขอ 55 คณะกรรมการสภานกเรยนตองมการจดทำโครงการและพจารณาโครงการรวมกบคณะครกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเกยวกบการประกวดมารยาทไทยของนกเรยนขนภายในโรงเรยน ขอ 56 คณะกรรมการสภานกเรยนตองมการจดทำโครงการและพจารณาโครงการรวมกบคณะคร ทปรกษากรรมการสภานกเรยนเกยวกบการพฒนาสงแวดลอมและการรกษาความสะอาด ขอ 57 คณะกรรมการสภานกเรยนตองมการจดทำแผนการปฏบตงานของแตละภาคเรยนและดำเนนกจกรรมตางๆ ตามแผนงานทไดกำหนดไวแลวนน ขอ 58 คณะกรรมการสภานกเรยนตองมการปรกษาหารอรวมกนเกยวกบการกำหนดกจกรรมและการดำเนนกจกรรมในการแขงขนกฬาภายในของโรงเรยน ขอ 59 คณะกรรมการสภานกเรยนตองมการจดทำโครงการและพจารณาโครงการรวมกบคณะคร ทปรกษากรรมการสภานกเรยนเกยวกบการเลอกตงคณะกรรมการสภานกเรยนตามธรรมนญฉบบน ขอ 60 คณะกรรมการสภานกเรยนตองมการจดทำโครงการและพจารณาโครงการรวมกบคณะคร ทเกยวของในการจดการปจฉมนเทศใหกบนกเรยน ขอ 61 เพอประโยชนในการดำเนนการตามหมวดนใหคณะกรรมการสภานกเรยนจดใหมคณะ ทปรกษาและพฒนากจการของคณะกรรมการสภานกเรยนจำนวนไมเกน 20 คน เพอทำหนาทใหการปรกษาและเสนอแนะตอคณะกรรมการสภานกเรยนในปญหาตางๆ ทเกยวกบการดำเนนกจการตางๆ ของคณะกรรมการ สภานกเรยน

103-196.indd 181 6/6/19 2:53:48 PM


การแตงตงบคคลใหดำรงตำแหนงในคณะทปรกษาตามวรรคหนงพจารณาแตงตงจากผมความรและความสามารถในการบรหารงานและมความเขาใจเปนอยางดในโครงการตางๆ ของคณะกรรมการสภานกเรยน โดยใหเปนนกเรยนทเคยเปนกรรมการสภานกเรยนมากอนเวนแตมเหตสดวสยอนทไมสามารถแตงตงบคคลดงกลาวไดกใหพจารณาถงความสามารถและประสบการณของบคคลนนแทนและบคคลทไดรบการเสนอชอตองใหความยนยอมแลว การแตงตงบคคลใหดำรงตำแหนงในคณะทปรกษาตามวรรคหนงตองพจารณาถงความเหมาะสม ตามจำนวนโดยเฉลยตามหองเรยนตางๆ อยางเปนธรรม องคประกอบ ทมา อำนาจหนาทและการดำเนนกจการของคณะทปรกษาใหเปนไปตามท ขอบงคบการประชมกำหนด

หมวด 5

การดำเนนงานของคณะกรรมการสภานกเรยน ขอ 62 คณะกรรมการสภานกเรยนตองดำเนนการใหมการเปดประชมคณะกรรมการสภานกเรยนครงแรกภายใน 30 วนนบแตวนเปดภาคเรยนแรกของปการศกษานน การเรยกประชมตามวรรคหนงใหพจารณาและชแจงถงบทบญญตตางๆ ตามธรรมนญฉบบนและใหมการแบงคณะกรรมการฝายตางๆ ตามททประชมไดกำหนด ขอ 63 ผทไดรบการเลอกตงเปนประธานสภานกเรยนตองแบงหนาทงานตางๆ ใหรองประธาน สภานกเรยนทแตงตงตามขอ 50 ดแลรบผดชอบงานฝายอำนวยการและการคลง งานฝายวชาการ งานฝายกจการนกเรยน งานฝายบรการและสวสดการ งานฝายแผนงานและโครงการ งานฝายการดำเนนงานและตดตามมตการประชม งานฝายปกครองและสารวตรนกเรยน งานฝายประชาสมพนธและสารสนเทศและ งานฝายสงแวดลอม ขอ 64 กรรมการสภานกเรยนทกคนตองรบผดชอบในงานของคณะกรรมการฝายตางๆ ตามขอ 32 โดยตนสมครใจและทประชมเหนชอบ คณะกรรมการสภานกเรยนอาจกำหนดใหมคณะกรรมการฝายกคณะกไดแตคณะกรรมการฝายทตงขนนนตองมหนาทในการดำเนนงานทสอดคลองกบขอ 32 และใหสงกดในความดแลของงาน รองประธานสภานกเรยนตามขอ 63 ขอ 65 กรรมการสภานกเรยนคนหนงมสทธดำรงตำแหนงในคณะกรรมการฝายได 2 คณะ แตผทดำรงตำแหนงประธาน รองประธานกรรมการสภานกเรยนและกรรมการสภานกเรยนทเปนประธานกรรมการฝายใหดำรงตำแหนงในคณะกรรมการฝายนนไดเพยงคณะเดยว ขอ 66 ใหประธานสภานกเรยนแตงตงกรรมการสภานกเรยนคนหนงเปนเลขาธการคณะกรรมการสภานกเรยนและอาจแตงตงผชวยเลขาธการคนหนงหรอสองคนกได ผทไดรบการแตงตงใหเปนเลขาธการในคณะกรรมการสภานกเรยนตองเปนคณะกรรมการฝายดำเนนงานและตดตามมตการประชมดวยโดยอนโลม เลขาธการตามวรรคหนงใหเปนเลขาธการการประชมแตละครงดวยโดยอนโลม

103-196.indd 182 6/6/19 2:53:48 PM


ขอ 67 การดำเนนการใดๆ ทเปนเรองจำเปนและเรงดวนทตองใหคณะกรรมการสภานกเรยนดำเนนการ ใหประธาน รองประธานสภานกเรยนดำเนนการเทาทจำเปนไปพลางกอนไดโดยไมตองขออนมตจากทประชม การดำเนนการตามวรรคหนงตองแจงการดำเนนการทไดทำไปนนตอกรรมการสภานกเรยนภายในครงแรกทมการเรยกประชม ประกาศไว ณ วนท ............... เดอน..............พ.ศ........... (..........................................................) ผอำนวยการโรงเรยน............................

103-196.indd 183 6/6/19 2:53:48 PM


บทเรยนท 3 ระบบเพอนนกเรยนผใหคำปรกษา (Youth Counselor หรอ YC)

หลกการสำคญทเปนเจตนารมณในการสงเสรมใหนกเรยนทำหนาทเปน “นกเรยนเพอนผให คำปรกษา” ไดแก 1. การใชหลกจตวทยาของกลมเพอน เปนพนฐานในการสรางสมพนธภาพและการชวยเหลอซงกนและกน เพราะบคคลทมพนเพวย วถชวตประจำวนและมกจกรรมรวมกนจะสนทสนม คนเคย และไววางใจสามารถสอสารกนไดอยางเปดเผยและเขาใจซงกนและกนไดงาย 2. การใหการปรกษาโดยเพอน มงใหนกเรยนทมสมพนธภาพทดกบเพอนๆ ไดมบทบาทสำคญในการมสวนรวมในกระบวนการแนะแนวใหการปรกษาเพอนนกเรยนดวยกนและการพฒนาระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนโดยการชแนะของครแนะแนว 3. “นกเรยนเพอนทปรกษา”/ยวชนแนะแนว (Youth Counselor) คอ นกเรยนทโรงเรยนพจารณาคดสรรวาเปนผมมนษยสมพนธ สามารถคดวเคราะห มจตอาสาในการรบฟงใหการปรกษาหารอและไดรบ การพฒนาใหมความรความ สามารถในการใหการปรกษาเบองตนและปฏบตหนาทใหการปรกษาโดยการดแลชแนะอยางใกลชดของครแนะแนว

วตถประสงคกจกรรม YC – อบรมนกเรยนเพอใหมทกษะการใหการปรกษา – ชวยเหลอเพอนภายในหองของตนเอง – สงเสรมลกษณะการเปนผนำใหกบนกเรยน – สงเสรมใหนกเรยนมจตอาสาชวยเหลองานสงคม

การดำเนนงานกจกรรมเพอนนกเรยนทปรกษา (Youth Counselor : YC) 1. จดทำโครงการ กจกรรมนกเรยนเพอนทปรกษา (Youth Counselor : YC) 2. การสรางนกเรยน YC ม 2 ประเภท ไดแก 2.1 นกเรยน YC แกนนำ ไดมาจากการประชาสมพนธรบสมครนกเรยนทมคณสมบตความเปนผนำ มจตอาสา มบคลกภาพทด พรอมทจะชวยเหลอผอนประมาณ 10 คน 2.2 นกเรยน YC ประจำหองเรยนหองละ 2 – 3 คน ไดมาจากการคดเลอกนกเรยนทมคณสมบตเหมาะสมตามเกณฑทงานแนะแนวกำหนดโดยครทปรกษาเปนผคดเลอกตามแบบฟอรมทกำหนดให 2.3 การจดอบรมใหความร “หลกสตรการใหการปรกษาเบองตน” โดยใหนกเรยนแกนนำและนกเรยน YC ประจำหองเรยนเขารบการอบรมตามโปรแกรมการอบรม หลงการอบรมนกเรยนไดรบเกยรตบตร

103-196.indd 184 6/6/19 2:53:48 PM


3. การทำหนาทของ YC แกนนำและ YC ประจำหองเรยน 3.1 YC ประจำหองเรยน – ทำหนาทใหการปรกษาเพอนในหองเรยนทมปญหา แลวบนทกการใหการปรกษาลงในสมดบนทกใหการปรกษาโดยประสานกบครทปรกษาในการดแลชวยเหลอเพอน และ YC ประจำหอง ตองนำสมดบนทกใหการปรกษาสงใหครทปรกษาทกวนศกร และนำสมดกลบมาเพอปฏบตหนาทตอในวนจนทร 3.2 YC แกนนำ 3.2.1 ทำหนาทใหการปรกษาเพอนในโรงเรยน ในปญหาตางๆ โดยจดใหการปรกษาหลายชองทาง ไดแก – การใหการปรกษาเปนรายบคคลทหองใหการปรกษา – ทาง Email – การใหการปรกษาผาน Facebook 3.2.2 YC แกนนำ นเทศและตดตามการทำหนาทของ YC ประจำหองเรยน โดยนดหมายประชมประจำเดอน เดอนละ 1 ครง เพอชวยเหลอ YC ประจำหองเรยนใหสามารถทำหนาทไดมประสทธภาพ 3.3.3 YC แกนนำจะจดรายการเสยงตามสายทกวนพธ – วนศกร ในเรองทวยรนสนใจ ไดแก การมคณลกษณะทพงประสงค การคบเพอนตางเพศ การดแลตนเองไมใหอวน การดแลสขภาพ เคลดลบ ในการเรยน ฯลฯ 3.3.4 ชวยครแนะแนวในการจดอบรมนกเรยน YC ในหลกสตรทกษะการใหการปรกษา เบองตน 3.3.5 ชวยครแนะแนวสรปขอมลผลการใหการปรกษาเพอนในหองเรยน ของ YC ประจำหองเรยน เพอนำขอมลทไดรายงานตอผบรหารและสงตองานกจการนกเรยนของโรงเรยนเพอนำไปพฒนานกเรยนตอไป

4. การประสานงานเครอขายความรวมมอในการดำเนนงาน มการดำเนนงาน ดงน 4.1 การสงตอภายในโรงเรยน – นกเรยนเพอนทปรกษา (YC) ประจำหองทำหนาทชวยเหลอเพอนๆ ทมปญหาหากเปนปญหาทมความยงยากจะสงตอใหครทปรกษาดำเนนการ – หากครทปรกษาไมสามารถชวยเหลอดแลได จะสงตอใหครแนะแนวของโรงเรยนโดยมแบบฟอรมการสงตอ – นกเรยนทมปญหา เชน ปญหาดานพฤตกรรมครทปรกษาสงตอหวหนาระดบชน 4.2 การสงตอภายนอกโรงเรยน โดยครแนะแนวจะสง Case ทมความยงยากซบซอน ใหกบนกจตวทยาชวยดแลแกไข รวมกบผปกครองของนกเรยน ครทปรกษาและครแนะแนวของโรงเรยนหรอสงตอไปยงสถาบนสขภาพจต

5. การเชอมโยงโครงการนกเรยนเพอนทปรกษา (Youth Counselor : YC) กบระบบความชวยเหลอ นกเรยนของโรงเรยน โดยสรางนกเรยนเพอนทปรกษา (YC) ชวยครทปรกษาแบงเบางานดแลชวยเหลอนกเรยนโดยกจกรรม YC ไดดำเนนการรวมกบงานระบบชวยเหลอดแล

103-196.indd 185 6/6/19 2:53:48 PM


จรรยาบรรณของนกเรยนเพอนทปรกษา YC ใชแนวทางของสมาคมแนะแนวแหงประเทศไทย ซงไดกำหนดไวเพอเปนแนวทางในการปฏบต มดงน 1. เคารพในศกดศรและสงเสรม สนบสนนสวสดภาพของเพอนผมารบการปรกษา และตองระวง ไมใหผรบการปรกษาไดรบการกระทบกระเทอนทางจตใจ 2. สมพนธภาพในการใหการปรกษา ซงขอมลทไดนน จะตองเกบรกษาไวเปนความลบ 3. บนทกตางๆ ในการใหการปรกษา รวมทงบนทกจากการสมภาษณ ขอมลจากแบบทดสอบ เครองบนทกเสยง และเอกสารอนๆ ถอไดวาเปนขอมลทจะนำไปใชจะตองปกปดเอกลกษณของเพอนผรบ การปรกษา และระมดระวงอยางยงทจะไมใหเกดผลเสยหายแกเพอนผรบการปรกษาทราบ 4. ควรชแจงเงอนไขตางๆ ของการใหการปรกษาใหเพอนผรบการปรกษาทราบ 5. ในการใหการปรกษา YC ตองหลกเลยงสภาพทจะทำใหเพอนผรบการปรกษาอยในภาวะขดแยงในใจ 6. ยตการปรกษา เมอ YC ไมสามารถใหความชวยเหลอผรบการปรกษาไดอกตอไป และใหสงตอไปพบผเชยวชาญทเหมาะสมตอไป 7. หากไดรบขอมลทอาจเปนอนตรายแกผอน YC ตองรายงานใหแกผมอำนาจท เกยวของ ในแนวทางทไมเปดเผยวา ไดรบขอมลจากเพอนผรบการปรกษาคนใด

คณสมบตของนกเรยนเพอนทปรกษา YC 1. เปนบคคลทมความรความสามารถทางดานจตเมตตา จตอาสา รบฟง ชวยเหลอผอน เขาใจผอน มมนษยสมพนธ มทศนคตทดตอสงรอบตว เปนตน 2. สามารถใหการปรกษา และแนะแนวทงแกตนเอง และผอนไดอยางเหมาะสม 3. สามารถหาแนวทางในการชวยเหลอผอนในเบองตนได 4. มทกษะในการสอสารอยางมประสทธภาพ 5. ไดรบการฝกทกษะทจำเปน เพอสามารถใหความชวยเหลอเพอนไดอยางมประสทธภาพ

บทบาทหนาท ภารกจงานของนกเรยน YC 1. ใหความรวมมอกบกรรมการนกเรยนในการจดกจกรรมตางๆ รวมกบกจกรรมและโครงการ YC 2. แนะแนวทางชวยเหลอ ใหความรเพอนทมปญหา 3. เปนแบบอยางทด มทกษะชวตใหการปรกษาเพอน การบนทกผลการใหการปรกษาและการสงตอ 4. ประสานงานเครอขาย การพฒนางานของนกเรยน YC ใหตอเนองและยงยนโดยตระหนกใน ความสำคญของบทบาทของนกเรยนเพอนทปรกษาและมเจตคตทดตอการมสวนรวมในการแกปญหาของสงคม ทงในโรงเรยนและชมชน 5. ประสานสมพนธระหวางสถานศกษากบบาน ชมชน ผนำชมชน 6. จดตงกลมและขยายผล YC ในโรงเรยน ดำเนนการจดกจกรรม YC ภายในโรงเรยนเผยแพรความร YC สโรงเรยนนองๆ ในเขตพนท 7. ประเมนผลการจดกจกรรมนำเสนอโรงเรยนเพอพฒนาเครอขาย YC ในโอกาสตอไป

103-196.indd 186 6/6/19 2:53:48 PM


หนาทของนกเรยนเพอนทปรกษา การทำหนาทของนกเรยนเพอนทปรกษานนแยกออกเปน 2 สวนสำคญ คอ สวนนกเรยนเพอน ทปรกษาแกนกลางและสวนนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยน

นกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยน – ทำหนาทดแลและใหการชวยเหลอเพอนนกเรยนในหองของตนเอง – ชวยครทปรกษาตดตามรายงานพฤตกรรมของเพอนภายในหอง – ประสานงานกบนกเรยนเพอนทปรกษาแกนกลาง

นกเรยนเพอนทปรกษาแกนกลาง – ทำหนาทใหการปรกษากบนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยนทมาขอรบแนวทางการให การปรกษา – สรปปญหานกเรยนเพอนทปรกษาเพอรายงานใหกบครทปรกษากจกรรมนกเรยนเพอนทปรกษารายงานสงตอไปยงผอำนวยการและรายงานไปยงหวหนาระดบ – จดการอบรมนกเรยนเพอนทปรกษาใหกบนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยน – นเทศตดตามการดำเนนงานกจกรรมนกเรยนเพอนทปรกษาประจำหองเรยนเพอตรวจสอบ การดำเนนงาน

103-196.indd 187 6/6/19 2:53:48 PM

103-196.indd 188 6/6/19 2:53:49 PM


สารบญ

เรอง หนา

บทเรยนท 1 เทคนคการเลยงลกใหมวนย 190

บทเรยนท 2 การปลกฝงความซอสตยสจรตใหลก 192

103-196.indd 189 6/6/19 2:53:49 PM


บทเรยนท 1 เทคนคการเลยงลกใหมวนย

ปฏเสธไมไดวาวนยเปนองคประกอบสำคญในชวตของเดก ถาเดกขาดวนย เขาจะไมเขาใจความสำคญของการควบคมตนเอง สงผลใหมปญหาทางดานพฤตกรรม เชน เปนเดกไมชอบทำตามกตกา และมกจะทำตามใจตนเอง เกดเปนปญหาการอยรวมกบผอนในสงคมตามมา ดงนน การสอนลกใหมระเบยบวนยจงเปนสงสำคญตออนาคตของลก เราจงควรมเทคนคดๆ ในการเลยงลก ดงน

1. เปนตวอยางทด การเลยงลกใหมระเบยบวนย สงแรก คณพอคณแมตองเรมตนจากตวเองกอน เนองจากเดกๆ โดยเฉพาะเดกเลกมกจะชอบเลยนแบบ เดกจะซมซบความมระเบยบวนยจากพอแม ดงนนหากพอแมตองการใหลกมระเบยบวนย กตองทำเปนตวอยางใหลกเหน

2. ทกคนในครอบครวปฏบตตามขอตกลงในบานอยางสมำเสมอ การปลกฝงวนยตองเปนสงททำซำๆ อยางสมำเสมอ จนเดกยอมรบและจดจำได ฉะนน ตองคอยเปน คอยไป และใชเวลาในการฝกสอน สงสำคญคอ ตองทำสงนนใหเหมอนกนทกครง เชน สอนลกใหเกบทนอนหลงจากตนนอนทกครง แตคณพอคณแมกลบปลอยปละละเลย ปลอยใหลกทำบาง ไมทำบาง เดกกจะขาดการปฏบตอยางสมำเสมอตอเนอง ครอบครวทประสบความสำเรจในการฝกฝนวนยใหลกมกมความเขมงวด ในขอตกลงรวมกนในบาน ควรใหลกมสวนแสดงความคดเหนในการกำหนดขอตกลงดวย และเมอทกคน เหนดวยกบขอตกลงแลวจะตองปฏบตรวมกนอยางสมำเสมอ

3. ไมบงคบใหเดกทำสงตางๆ แบบไรเหตผล ไมควรบงคบใหเดกทำอยางทพอแมตองการโดยไมไดอธบายใหเขาใจเหตผลวาทำไมตองทำตามทพอแมบอก การปฏบตตามวนยเปนเรองทเดกตองบงคบตนเอง จงมกมอาการตอตานไมยอมปฏบตตาม ดงนน ผปกครองจะตองหาวธการชกจงดวยเหตผล โดยอธบายใหเหนขอดของการมวนย พรอมยกตวอยางบคคล ทประสบความสำเรจ ควรมการเสรมแรงใหลกมกำลงใจในการปฏบตตนตามกรอบกตกา จะทำใหลกยอมรบขอตกลงทกำหนดขนในบานและทำดวยความเตมใจ เชน การเกบทนอน ควรสอนลกใหเหนประโยชนของการเกบทนอนใหเปนระเบยบเพราะจะไมทำใหทนอนสกปรก เกดไรฝนทจะทำใหเกดโรคผวหนงหรอทางเดนหายใจได เปนตน ซงการบอกเหตผลในการกระทำเปนสงจำเปนทจะชวยชกจงใหเดกเกดความสมครใจทจะทำเองโดยไมตองมการบงคบ

103-196.indd 190 6/6/19 2:53:49 PM


4. ชมเชย ใหกำลงใจลก การชมเชยใหกำลงใจ จะเปนเครองมอหนงททำใหเดกๆ ทำตามระเบยบวนยอยางเตมใจ เมอไรทลกปฏบตตามระเบยบวนยไดเปนอยางด คณพอคณแมจงควรชมเชยและใหกำลงใจเขา เพอใหเขาเกดแรงจงใจทจะทำตอไป

5. หลกเลยงการลงโทษรนแรง เมอลกไมมระเบยบวนย ไมควรลงโทษลกอยางรนแรง เพราะจะทำใหลกเกดการตอตาน ควรทำ ความเขาใจกบลกและลงโทษดวยการงดไมใหลกทำกจกรรมทชนชอบ เชน หามดโทรทศน 2 วน หรอลดเงน คาขนมไปโรงเรยน เพอใหเขาเรยนรวาสงททำนนไมถกตอง

6. ทกคนในครอบครวสอนลกไปในทศทางเดยวกน การสอนลกใหมระเบยบวนยนน พอแมตองใจเยน รจกระงบอารมณ และมความหนกแนน ทสำคญ ผปกครองตองปฏบตตนไปในทศทางเดยวกน เชน เมอคนใดคนหนงลงโทษลก อกคนไมควรใจออนผอนปรนโทษนน เพราะจะทำใหเดกไมเกดการเรยนร และสงทพอแมสอนมาทงหมดกจะไมเกดผลแตอยางใด

103-196.indd 191 6/6/19 2:53:49 PM


บทเรยนท 2 การปลกฝงความซอสตยสจรตใหลก

การปลกฝงความซอสตยสจรตไมสามารถใชการอบรมสงสอนเพยงอยางเดยว ตองมการฝกฝนเรยนรจากแบบอยางทด มการใหกำลงใจ การชนชมเมอลกทำความด จะทำใหลกมความมนใจในการเปนคนซอสตยสจรต แนวทางการปลกฝงความซอสตยสจรตใหกบลก ผปกครอง ควรยดถอปฏบต ดงน

สรางคานยม “การเปนคนดมคณธรรม”

ปจจบนสำนกทางคณธรรม จรยธรรมของคนในสงคมกำลงเสอมลงเนองมาจากรากฐานปรชญา ความคดและคานยมทผดเพยนไปจากหลกศลธรรมและคณธรรมอนด พอแมจำเปนทจะตองชใหลกเหนอยางชดเจนวาอะไรถก อะไรผด และอะไรทมคา อะไรทนารงเกยจ รวมทงฝกลกใหสามารถคดวเคราะหและใชเหตผลเชงจรยธรรมไดโดยการตงคำถามเชงปรชญากบคานยมตางๆ ทไมถกตองในสงคม

สรางแรงจงใจใหทำสงด

การสรางแรงจงใจเปนการเปลยนกระบวนความคดใหเหนคณคาและประโยชนของการมคณธรรมจรยธรรม พอแมสามารถสรางแรงจงใจใหลกเปนคนดมคณธรรมได โดยการสงสอนอบรมโดยสามารถอางองจากหลกคำสอนทางศาสนามาอธบายใหเหนอยางเปนรปธรรม หรอการสอนอยางเปนธรรมชาตผานขาวสาร ทเกดขนรอบตว การเหนแบบอยาง โดยคนในครอบครวตองเปนแบบอยางชวตในการทำดและยนหยดใน คณธรรมหรอชนำใหเรยนแบบอยางบคคลสำคญทกระทำความดงาม การใหรางวลเมอทำความด เปนการสราง แรงจงใจอยางหนง เพอใหเหนวาการทำความดนนเปนสงทนายกยองและภาคภมใจ

สรางชองทางใหทำด

การปลกฝงคณธรรม จรยธรรมใหสมฤทธผลไดนน นอกจากการสรางคานยมและแรงจงใจทถกตองในการทำความดแลว พอแมควรสรางชองทางตางๆ ทหลากหลายในการทำความดใหกบลกอยางเปนรปธรรมดวยเชนกน อาท • สนบสนนใหลกเขารวมกจกรรมสงเสรมการทำความด พอแมไมควรมงเนนใหลกเอาแตเรยนหนงสอเพยงอยางเดยว แตควรสนบสนนใหลกไดเขารวมกจกรรมตางๆ เชน กจกรรมอาสาสมคร กจกรรมบำเพญประโยชน หรอชมรมตางๆ ในการชวยเหลอสงคม

103-196.indd 192 6/6/19 2:53:49 PM


• นำลกใหมสวนรวมในการเรยกรองคณธรรมจรยธรรมในสงคมเมอเหนความไมชอบมาพากล ความตกตำทางคณธรรมจรยธรรมตางๆ ทเกดขนในสงคม ควรพาลกใหมสวนรวม ตวอยางเชน รวมลงชอรณรงค ตอตานเรองการเปดรานจำหนายสราบรเวณใกลเคยงกบสถานศกษา เปนตน • สรางกจกรรมสงเสรมการทำความดภายในบาน พอแมสามารถสรางบรรยากาศการทำดภายในบานโดยการสรางสรรคกจกรรมสงเสรมการทำความดตางๆ อาท กจกรรมสะสมดาวรกษความด โดยเมอลกทำความด 1 อยาง เชน ชวยเหลองานบาน ชวยดแลนอง จะไดรบดาวไปสะสม 1 ดวง และสามารถนำมาแลกเปนรางวลไดในทกๆ สนเดอน เปนตน

แนวทางในการสรางเดกดทมวนยและมความซอสตยสจรตนน พอแมและผปกครองสามารถทำได โดยคำนงถงจตใจของเดกและเยาวชนเปนสำคญ ดงน 1. พยายามเขาใจวาเดกตองการเปนบคคลสำคญ การมองเหนคณคาในตนเองเกดขน จากความรสกในสวนลกวา “ฉนเปนทรกของคนอน” “ฉนเปนคนทมคณคา” และ “คนชอบฉนอยางทฉนเปน” ทงพอและแมมความสำคญตอการพฒนาสงนใหเกดขนในชวตของลก พอแมควรแสดงความรกตอลกและความรกซงกนและกนอยางเหมาะสมเพอใหลกมองเหนคณคาในตนเอง โดยตองเรมจากทศนคตของพอแมทมตอตวเองเปนพนฐาน อนจะมผลตอการมองเหนคณคาในตนเองของลกดวยเพราะพอแมทเหนคณคาในตนเองจะสงผานความรสกนใหลกๆ ของพวกเขา เชน พอแมควรมอบหมายงานบานเลกๆ นอยๆ ใหลกมสวนรวมรบผดชอบ และควรกลาวชมเชยเดกเมอพวกเขาทำสำเรจเรยบรอยแมจะเปนงานเพยงเลกนอยกตาม 2. เดกตองการความมนคงปลอดภย การกระทำของพอแมสามารถสรางความมนใจใหกบลกไดวา พอแมจะคอยปกปองดแลเขาอยเสมอดวยความรก ความปรารถนาดทพอแมมตอลกมคณคามากกวาถวยรางวล ชนะเลศใดๆ พอแมอาจไมสามารถใหทกสงทลกตองการไดแตสามารถแสดงออกใหลกรบรถงความรกทมตอพวกเขาไดดวยการโอบกอดเขาไวในออมแขนอนอบอน ความสมพนธระหวางพอและแมจงมผลในดานการสราง ความมนคงใหกบเดกจ ากการศกษาพบวา เหตผลหลกทชกนำใหเดกหนไปใชยาเสพตดอนดบแรก คอ ความขดแยงระหวางพอแม เดกวยรนทตดยามกมพอแมททะเลาะกนเปนประจำ ทำใหเดกรสกเกลยดตวเองและตองการเปลยนแปลงบคลกภาพ จงหนไปใชยาเสพตดเพอหลบหนแรงกดดนทพวกเขาไดรบจากสงคมรอบขาง ดงนน ความสมพนธทดระหวางพอและแมและความรกทพอแมมใหลกอยางเพยงพอสมำเสมอเปนสงทสำคญ ททำใหลกรสกปลอดภยและชวยใหเดกรสกมนคงในจตใจ ความรกชวยใหเดกเผชญกบทกสงทผานเขามาในชวตได 3. เดกตองการคำชมเชย แททจรงแลวคำชมเชยเปนสงจำเปนตอการหลอหลอมใหเดกมชวตทม ความสขและมความสำคญมากพอๆ กบความดงามและความรก คำชมเชยมความสำคญตอชวตของเดกเชนเดยวกบดวงอาทตยทมความสำคญตอตนไม “ธรรมชาตสวนลกสดของมนษยคอความปรารถนาใหผอนยอมรบ” พอแมควรกลาวชมเชยเดกเมอพวกเขารเรมทำสงทมคณคาดวยตนเอง หรอเมอเขาทำความดและแสดงความมนำใจ คำชมเชยเปนเสมอนสงทชวยผลกดนใหเขารจกพงตนเองในเรองอนๆ ทมความสำคญ มากขน และมความมนใจในตนเองมากขน 4. เดกตองการมระเบยบวนย เดกทไมเคยใชชวตภายใตกฎระเบยบของครอบครวจะประสบปญหาเมอเขาตองออกไปเผชญกบโลกภายนอก ดงนนจงตองมระเบยบวนยเกยวกบการสรางลกษณะนสยของเดกโดยอาศยการหนนนำใจใหกระทำพฤตกรรมทไมถกตองใหดขน ซงการสรางนสยใหกบเดกม 3 แนวทาง ดวยกน คอ

103-196.indd 193 6/6/19 2:53:49 PM


4.1 การตงกฎระเบยบ สงนมความสำคญมากในขณะทเดกยงเลกอยกฎระเบยบทตงขนควรมความชดเจนและเขาใจงายครอบครวทมกฎระเบยบจะทำใหลกเคารพพอแม นอกจากนเดกยงรสกเคารพ ตอการลงโทษของพอแมในกรณทมการฝาฝนกฎระเบยบทตงไวอกดวย 4.2 การเลยนแบบ เดกๆ จะเลยนแบบคนทอยใกลตว เขาอยากเปนเหมอนคนทเขารกและชนชม พอแมจงไมควรทำในสงทไมอยากใหเกดขนในชวตลก 4.3 การสรางแรงบนดาลใจ สงนนบเปนเคลดลบทสำคญของการฝกวนยถาพอแมอยดวยกนอยางมความสขและเสรมสรางความสข ความยนดนจะสงผลใหเดกมพฤตกรรมทด 5. เดกตองการผรบฟงคำพดทวา “พอแมไมมเวลา ไวคยกนวนหลง” เปนคำพดทพอแมไมควรจะกลาวกบลก เพราะมนสอความหมายถงวาลกไมมความสำคญสำหรบผเปนพอและแมทำใหความไววางใจความสนทสนมทเดกมคอยๆ เลอนหายไป และพวกเขาจะหนไปใหความสนใจกบผอนทมเวลารบฟงเรองราวของเขาแทน การทลกไดพดคยกบพอแมนอกจากจะทำใหรบรเรองราวชวตของพวกเขาเมอตองออกไปผจญภยอยภายนอก ซงผใหญไมอาจตดตามไปไดทกแหงหนแลว พอแมยงไดมโอกาสรจกกบเพอนๆ ของลกผานทาง คำบอกเลาอกดวย นอกจากนนแลวมนยงเปนชวงเวลาทองทพอแมจะไดแนะนำใหเดกๆ ไดเหนถงวธการ แกปญหาและแนวทางทเหมาะสมในการดำเนนชวต ตลอดจนการชวยเหลอผอน เดกจงไดเรยนรชวต จากประสบการณของผใหญทเกดจากพดคยระหวางกน การรบฟงซงกนและกนจงไมไดเปนเพยงแคการพดคยเทานน แตยงเปนชวงเวลาของความอบอนในครอบครวอกดวย 6. เดกตองการความรก สวนประกอบทสำคญของความเปนครอบครวทขาดไมได คอ ความรก เพราะความรก คอ ความปรารถนาทมใหกบบคคลซงเปนคนทรก การทพอแมแสดงออกถงความรกทมตอลกซงอาจจะมาจากการแสดงออก เชน การสมผส การโอบกอด การบอกรกลก ลวนทำใหเดกๆ มความมนคง ในชวต และภาพความรกของพอแมทมอบใหกนและกน สอนใหเดกเรยนรทจะรก หวงใยผอนเชนเดยวกน การปลกฝงคณธรรม จรยธรรมใหกบประชาชนในประเทศไดอยางประสบความสำเรจนน จำเปนตองสรางขนตงแตในวยเยาวใหเดกและเยาวชนเกดความตระหนกในเรองนอยางแทจรง “สถาบนครอบครว” จงนบเปนสถาบนลำดบแรกสดทสำคญในการหลอหลอมคณธรรม จรยธรรมใหเกดขนแกเดกและเยาวชน ทจะเตบโตเปนกำลงสำคญของประเทศชาตตอไปในอนาคต

103-196.indd 194 6/6/19 2:53:49 PM



กระทรวงศกษาธการ. (2553). แนวทางการพฒนาการวดและประเมนคณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจำกด.

กงทอง มหาพรไพศาล. (2548). “แนะ 6 แนวทางสรางเดกด,” วทยาจารย. 104(2) : 95 -96 ; มนาคม.

กลชา ศรเฉลมพงศ. (2544). แนวทางการพฒนาความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบรรมยพทยาคม จงหวดบรรมย. วทยานพนธ ศศ.ม. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน.

เกยรตวรรณ อมาตกล. (2536). การศกษานโอฮวแมนนสและการพฒนาสวนตางๆ ของชวตในความคดสรางสรรคกบปฐมวย. กรงเทพฯ : คณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2537). ลายแทงนกคด. (พมพครงท 5).กรงเทพฯ : ซคเซสมเดย.

ขจดภย บรษพฒน. (2556). คณธรรมนำชวต พลกวกฤตเปนโอกาส. กรงเทพฯ : ฐานบณฑต.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2523). พฤตกรรมศาสตร เลม 2 : จตวทยาจรยธรรมและจตวทยาภาษา. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

ดษฎ บรพตร ณ อยธยา. (2556). คณธรรม 35 ประการ. กรงเทพฯ . สบคนจาก https://m.facebook. com/momdusdi/posts/166187593554889.

นนทมนส รอดทศนา. (2554). การจดทำคมอจดกจกรรมพฒนาความมวนยของนกเรยนชนประถมศกษา ปท 6 โรงเรยนสารสาสนวเทศบางบอน. สารนพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ปยวล ธนเศรษฐกร และปนดดา ธนเศรษฐกร. (2552). 101 เทคนค การสรางวนยเชงบวก. กรงเทพฯ : All Rights Reserved.

พวงพนธ โพธศร. (2555). การสรางแบบวดคณลกษณะอนพงประสงคดานความซอสตยสจรตสำหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. มหาสารคาม. วทยานพนธ (ครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษา). มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

ไพรวลย แสนแดง และคณะ. (2559). การพฒนาคณลกษณะสจรตและภาวะผนำใหกบนกเรยนแกนนำโรงเรยนสจรต โรงเรยนดงยางวทยาคม สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 29. รายงานการวจย. อบลราชธาน. โรงเรยนดงยางวทยาคม.

สำนกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต. (2540). การเสรมสรางวนยใหแกคนในชาต. ม.ป.ท.

อรด คงสมบรณ. (2556). คณคาของความซอสตย. สบคนมาจาก http://www.ldd.go.th.

103-196.indd 195 6/6/19 2:53:49 PM


คณะผจดทำรายงานการวจย คมอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ดานความซอสตยสจรต ทปรกษา ดร.สภทร จำปาทอง เลขาธการสภาการศกษา ดร.วฒนาพร ระงบทกข รองเลขาธการสภาการศกษา นายสำเนา เนอทอง ผอำนวยการสำนกมาตรฐานการศกษา และพฒนาการเรยนร

รายชอนกวจย ผศ.ดร.มนตร วงษสะพาน มหาวทยาลยมหาสารคาม ผศ.ดร.ภมรพรรณ ยระยาตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ผศ.ดร.รชนวรรณ ตงภกด มหาวทยาลยมหาสารคาม ดร.สรเชต นอยฤทธ มหาวทยาลยมหาสารคาม ดร.ทศนศรนทร สวางบญ มหาวทยาลยมหาสารคาม

บรรณาธการเอกสาร นายสภสทธ ภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

ประสานการจดพมพ นายสภสทธ ภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

ผรบผดชอบโครงการ นางสาวจกษณา อธรตนปญญา นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวจนทมา ศภรพงศ นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวสมพร พรมด นกวชาการศกษาชำนาญการ นางสาวณตตรา แทนขำ นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสมชาย นยเนตร นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสภสทธ ภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

หนวยงานทรบผดชอบ กลมพฒนานโยบายดานการเรยนร สำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ โทร. 02-668-7123 ตอ 2516 และ 2560 โทรสาร 02-243-1129

103-196.indd 196 6/6/19 2:53:50 PM

¡ÒÃàÊÃÔÁÊÃŒÒ§ÇÔ¹ÑÂ¹Ñ¡àÃÕÂ¹ ã¹Ê¶Ò¹ÈÖ¡ÉÒÃÐ´Ñº¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹

´ŒÒ¹¤ÇÒÁ«×èÍÊÑµÂ�ÊØ¨ÃÔµ

¤Ù‹Á×Í¡ÒÃàÊÃÔÁÊÃŒÒ§ÇÔ¹ÑÂ¹Ñ¡àÃÕÂ¹ã¹Ê¶Ò¹ÈÖ¡ÉÒÃÐ´Ñº¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ¢Ñé¹¾×é¹°Ò¹

ŒÒ¹¤ÇÒÁ«×èÍÊÑµÂ�ÊØ¨ÃÔµ

ÊÓ¹Ñ¡§Ò¹àÅ¢Ò¸Ô¡ÒÃÊÀÒ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ ¡ÃÐ·ÃÇ§ÈÖ¡ÉÒ¸Ô¡ÒÃ สงพมพ สกศ. อนดบท 17/2562

ISBN 978-616-270-205-1

¤Ù‹Á×Í

¤Ù‹Á×Í - VRUacad.vru.ac.th/about_acad/PDF_Enhance_education/... · ส่วนนำ 1....

Documents

Transcript of ¤Ù‹Á×Í - VRUacad.vru.ac.th/about_acad/PDF_Enhance_education/... · ส่วนนำ 1....