ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1...

28

Transcript of ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1...

Page 1: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์
Page 2: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ค าน า

ชดกจกรรมการเรยนรเรองการรบรและการตอบสนองวชาชววทยา 2 ชนมธยมศกษาปท5จดท าขนเพอใชในการจดการเรยนการสอนตลอดจนพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรในสาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวตมาตรฐานว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวตความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆของสงมชวตทท างานสมพนธกนมกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต ชดกจกรรมการเรยนรนจดท าขนประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนรจ านวน 7 เลมนกเรยนสามารถน าไปใชในการเรยนรทงในหองเรยนและทบานเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรไดตลอดเวลาดงน ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต ชดท 2 การตอบสนองของสงมชวตชนต าบางชนด ชดท 3 เซลลประสาท ชดท 4 การท างานของเซลลประสาท ชดท 5 โครงสรางของเซลลประสาท ชดท 6 การท างานของระบบประสาทสงการ ชดท 7 อวยวะรบความรสก ในการท าชดกจกรรมการเรยนรครงนส าเรจไปดวยดดวยการสนบสนนจากผอ านวยการโรงเรยนโพธทองวทยานสรณและผเชยวชาญในการตรวจสอบคณภาพของชดกจกรรมการเรยนรทง 5 ทานผจดท าหวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมการเรยนรจะเปนประโยชนตอการเรยนการสอนและชวยพฒนาคณภาพการศกษากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรใหมประสทธภาพและประสทธผลดยงขน

อศรนทร จนทรอมพร

Page 3: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

สารบญ เรอง หนา ค าน า

สารบญ ผงมโนทศน ค าแนะน าส าหรบนกเรยน สาระ มาตรฐานการเรยนร และตวชวด แบบทดสอบกอนเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน บตรเนอหา 1 บตรกจกรรมท 1 เฉลยบตรกจกรรมท 1 บตรเนอหา 2 บตรกจกรรมท 2 เฉลยบตรกจกรรมท 2 แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน บรรณานกรม ภาคผนวก

ก ข 1 2 3 4 6 7 10 11 12 15 16 17 19 20 21

Page 4: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

Page 5: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

1

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ผงมโนทศน

เรองการรบรและการตอบสนอง รายวชาชววทยา 2 (ว30242) ชนมธยมศกษาปท 5

ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต

ชดท 2 การตอบสนองของสงมชวตชนต าบางชนด

การรบรและการตอบสนอง

ชดท 3 เซลลประสาท

ชดท 4 การท างาน ของเซลลประสาท

ชดท 5 โครงสรางของเซลลประสาท

ชดท 6 การท างานของระบบประสาทสงการ

ชดท 7 อวยวะรบความรสก

Page 6: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

2

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ค าแนะน าส าหรบนกเรยน

ชดกจกรรมการเรยนรเรองการรบรและการตอบสนองวชาชววทยา 2 ชนมธยมศกษาปท5ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวตเปนชดกจกรรมทจดท าขนเพอประกอบกจกรรมการเรยนการสอนใหประสบความส าเรจยงขนและเพอพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรใหนกเรยนปฏบตดงน วธการเรยนร 1. ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวตใชเวลา 2 ชวโมง 2. นกเรยนอานมาตรฐาน/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร 3. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนเพอทดสอบความรเดมจ านวน 10 ขอลงใน กระดาษค าตอบ 4. ตรวจแบบทดสอบดวยตวเองและเขยนคะแนนไวในชองคะแนนกอนเรยน 5. ในการท ากจกรรมนกเรยนแบงกลมๆละ 4 – 5 คนโดยคละนกเรยนเปน 3 กลมคอเกงปานกลางและออนเลอกหวหนากลมรองหวหนาเลขานการผประสานงานและผน าเสนองานโดยแตละหนาทอาจสบเปลยนกนไดในกจกรรมถดไป 6. นกเรยนศกษาบตรความรท ากจกรรมและท าแบบฝกกจกรรมตามล าดบ 7. ถานกเรยนมปญหาหรอขอไมเขาใจใหขอค าแนะน าจากครผสอน 8. เมอเสรจทกขนตอนใหเปดดเฉลยทภาคผนวกและตรวจสอบถาหากตอบผดหรอ ไมแนใจใหกลบไปศกษาใหมอกครง 9. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนจ านวน 10 ขอลงในกระดาษค าตอบ 10. ตรวจแบบทดสอบดวยตวเองหากไมผานแบบทดสอบหลงเรยนใหกลบไปศกษาชด กจกรรมอกครงหนง 11. เปรยบเทยบความกาวหนาของตนเอง 12. สงเอกสารชดกจกรรมการเรยนรใหครผสอนเพอตรวจค าตอบอกครงและบนทกคะแนนเกบระหวางเรยน

Page 7: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

3

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

สาระมาตรฐานการเรยนรและตวชวด

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐานว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวตความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตางๆของสงมชวตทท างานสมพนธกนมกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐานว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความรการแกปญหารวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอนสามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆเขาใจวาวทยาศาสตรเทคโนโลยสงคมและสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ตวชว ด ว 8.1 1. ม.1/1 ตงคาถามทก าหนดประเดนหรอตวแปรทส าคญในการส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได 2. ม.1/2 สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบไดและวางแผนการส ารวจตรวจสอบหลายๆวธ 3. ม.1/3 เลอกเทคนควธการส ารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพไดผลเทยงตรงและปลอดภยโดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม 4. ม.1/4 รวบรวมขอมลจดกระท าขอมลเชงปรมาณและคณภาพ 5. ม.1/8 บนทกและอธบายผลการสงเกตการส ารวจตรวจสอบคนควาเพมเตมจากแหลงความรตางๆใหไดขอมลทเชอถอไดและยอมรบการเปลยนแปลงความรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม

จดประสงคการเรยนร 1. นกเรยนสามารถสรปไดวา สงมชวตมหนวยรบรสงเรา หนวยแปลความรสก และหนวยปฏบตงานทจะตอบสนองสงเรา 2. นกเรยนสามารถสบคนอภปรายและอธบายโครงสรางทใชในการรบรและตอบสนองของพารามเซยม ไฮดราพลานาเรย แมลงและสตวมกระดกสนหลง 3. นกเรยนสามารถสบคนอภปราย อธบายและเปรยบเทยบวธการรบรและตอบสนองของสงมชวตเซลลเดยวทมเสนใยประสานงาน สตวไมมกระดกสนหลงทมรางแหประสาท สตวทมปมประสาทและเสนประสาทและสตวทมสมองและไขสนหลง

Page 8: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

4

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

แบบทดสอบกอนเรยน

ค าชแจง ขอสอบเปนแบบปรนย 4 ตวเลอกจานวน 10 ขอ 10 คะแนน เวลาในการท าขอสอบ 10 นาท เลอกค าตอบทถกตองทสดแลวท าเครองหมายลงในกระดาษค าตอบ 1. สงมชวตชนดใดไมมเซลลประสาท ก . แมงกะพรน ข . อะมบา ค . กง ง . พลานาเรย 2. สงมชวตตอไปนชนดใดเรมมเซลลประสาทเปนพวกแรก ก . ไสเดอนดน ข . อะมบา ค . กง ง . ไฮดรา 3. สตวกลมใดเปนพวกแรกทเรมมสมอง ก . แมงกะพรน ข . อะมบา ค . กง ง . พลานาเรย 4. สตวในขอใดทมสมองและเสนประสาทดานทอง(ventral) ทมปมประสาท (ganglion) ก . กง ข . ไฮดรา ค . แมงกะพรน ง . พารามเซยม 5. สงมชวตพวกใดทมการตอบสนองโดยโพรโทพลาซม ก . อะมบา ข . พารามเซยม ค . พลานาเรย ง . กง

Page 9: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

5

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

6. เสนใยประสานงาน (Coordinating fiber) ของพารามเซยมท าหนาทใด ก . รบความรสก ข . ตอบสนองสงเรา ค . ควบคมการพดโบกของซเลย ง . ทงก, ขและค 7. ลกษณะของรางแหประสาทในไฮดรานนจะพบในสตวมกระดกสนหลงบางหรอไม ก . ไมพบเพราะไฮดราเปนสตวชนต ามาก ข . ไมพบเพราะสตวมกระดกสนหลงมระบบประสาทพฒนาไปมากแลว ค . พบเฉพาะบรเวณใกลสมอง ง . พบบางเชนผนงล าไส 8. การรบรและตอบสนองตอสงเราของสงมชวตกลมใดจะเรวทสด ก . อะมบา ข . พารามเซยม ค . ไฮดรา ง . แมลง 9. สตวตอไปนชนดใดทมระบบประสาทพฒนาไปมากทสด ก . แมงกะพรน ข . ดอกไมทะเล ค . พลานาเรย ง . จงหรด 10. ประสาททเปนรางแหของไฮดราขาดสงใด ก . การเชอมโยง ข . เดนไดรต ค . ใยประสาท ง . ทศทางกระแสประสาท

Page 10: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

6

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

ขอ 1. เฉลยขอขอะมบาเปนโพรโทซวจงยงไมมระบบประสาท ขอ 2. เฉลยของไฮดราเปนสงมชวตกลมแรกทเรมมระบบประสาท ขอ 3. เฉลยของสตวกลมแรกทเรมมสมองคอพวกพลานาเรย ขอ 4. เฉลยขอกกงและสตวในกลมอารโทรโพดาและพวกแอเนลดา มสมองและเสนประสาทดานทอง(ventral) ทมปมประสาท (ganglion) ขอ 5. เฉลยขอกอะมบายงไมมเสนใยประสานงานใชการรบรความรสกและตอบสนองผานทางโพรโทพลาซม ขอ 6. เฉลยขอคเสนใยประสานงานทาหนาทโยงกบโคนของซเลยเพอควบคม การพดโบกของซเลย ขอ 7. เฉลยของพบรางแหประสาทในบรเวณผนงล าไส ขอ 8. เฉลยของในแมลงจะมการรบรและตอบสนองตอสงเราไดดทสดเมอเปรยบเทยบกบโพรทสต (อะมบา , พารามเซยม) และไฮดราเพราะแมลงมปมประสาททงขนาดเลก (Ganglia)หรอขนาดใหญซงถอวาเปนสมองในขณะทไฮดรามเพยงรางแหประสาท สวนโพรทสตยงไมมระบบประสาท ขอ 9. เฉลยของแมลงเปนสตวทพฒนาระบบประสาทไปมากทสดคอมสมอง และเสนประสาทตามยาวตลอดดานทองและมปมประสาท ขอ 10. เฉลยของระบบประสาทของไฮดราเปนแบบรางแหมเซลลประสาทตอเนอง ถงกนไดเพยงแตไรทศทางในการเคลอนทของกระแสประสาท

Page 11: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

7

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

บตรเนอหา1

การรบรและการตอบสนองของสงมชวต

การตอบ สนองของระบบประสาทตอสงเราเปนสงแสดงวาสงมชวตนนยงคงมชวตอย คนทตายแลวระบบประสาทจะไมท างานและสงงานไมได โดยปกต การตอบสนองของสตวจะเปนการท างานรวมกน ระหวางระบบประสาทและตอมไรทอ โดยระบบประสาทจะควบคมการตอบสนองทเกดขนและสนสดเรวไดแกการหดตวของกลามเนอ ท าใหเกดการเคลอนไหวอยางรวดเรว

ในชวงอากาศเยนในฤดหนาว หรอเมอขนไปอยบนภเขาสง เราจะรสกหนาว บางครงหนาวจนขนลก แตในกรณกลบกนในวนทรอนอบอาว เราจะมเหงอออกมาก แตถาไดพดลมเปามาทตวจะรสกเยนสบายขน เหงอคอย ๆ หยดไปเอง ทเปนเชนนเพราะรางกายมระบบรบรการเปลยนแปลงของสงแวดลอมพรอมกบถายทอดตอไปยงหนวยแปลความรสก แลวสงตอไปยงหนวยปฏบตงานในรางกายใหตอบสนอง ดงแผนภาพ

รปท 1 แผนภาพแสดงความส าคญในการรบรและการตอบสนอง ตอสงแวดลอมของสงมชวต

ทมา : www.lks.ac.th/bioweb/about/unit8b1.html

สงเรา หนวยรบความรสก

หนวยสงการ

หนวยแปลความรสก

หนวยปฏบตงาน การตอบสนอง

เมอนกเรยนเหนสนขท าทาดราย แยกเขยวอยตรงหนาหวใจจะเตนเรวดวยความกลว แลววงหนทนท กรณเชนนอะไรเปนสงเรา

Page 12: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

8

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

การตอบสนองของสงมชวตเซลลเดยว และสตวบางชนด

โพรโทซวยงไมมเซลลประสาทแตมนสามารถรบรไดเพราะมโครงสรางเรยกวา เสนใยประสานงาน (Coordinating fiber) ซงท าหนาทตอบสนองตอสงเราตางๆไดไมวาจะเปนแสงสวางอณหภมสารเคมและวตถทมาสมผสโดยอาจมการเคลอนทเขาหาหรอเคลอนทหนตวอยางเชนพารามเซยมมเสนใยเชอมโยงระหวางโคนซเลยเสนใยนเรยกวาเสนใยประสานงานดงรปท 2 หากตดเสนใยเหลานพารามเซยมไมสามารถควบคมการพดโบกของซเลยไดแสดงวาเสนใยเหลานเปนตวควบคมการทางานของซเลย

รปท 2 โครงสรางทเกยวกบการตอบสนองของพารามเซยม ก. ซเลยรอบๆเซลลพารามเซยม

ข. เสนใยประสานงานของพารามเซยม ทมา : www.lks.ac.th/bioweb/about/unit8b1.html

Page 13: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

9

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ไฮดราเรมมระบบประสาททพฒนาขนมาแลวแตไมมากนกมแตเซลลประสาทยงไมม ปมประสาท (Nerve ganglion) เซลลประสาทของไฮดราเชอมโยงกนคลายรางแหเรยกวารางแหประสาท (Nerve net) เมอไฮดราถกกระตนทจดใดจดหนงกระแสประสาทจะแผออกทกทศทกทางแตอตราการเคลอนทของกระแสประสาทเกดชากวาการเคลอนทของกระแสประสาทในเซลลประสาทของสตวชนสงความตอเนองของกระแสประสาทเหนไดจากการใชเขมแทงทปลายแทนทาเคลไฮดราจะหดตวทกสวนของรางกายลงเปนการแสดงวากระแสประสาทเคลอนทจากจดกระตนไปยงสวนตางๆของรางกายดวย

รปท 3 แผนภาพแสดงระบบประสาทชนดรางแหของไฮดรา ทมา : www.lks.ac.th/bioweb/about/unit8b1.html

พลานาเรยมระบบประสาทเปนแบบขนบนได (Ladder type) โดยเรมมปมประสาท (Nerve ganglion) เปนทรวมของระบบประสาทจงอาจเรยกวาสมอง (brain) บรเวณหวมปมประสาทอย 2 ปมจากปมประสาทนมเสนประสาทขนาดใหญ (Nerve cord) 2 เสนทอดขนานกนไปตลอดความยาวของล าตวและแตกแขนงออกไปทผวล าตวระหวางเสนประสาทใหญททอดขนานไป 2 ขางของล าตวทเรยกวา Lateral nerve cord ยงมเสนประสาทตามขวาง (Transverse nerve) ออกมาเชอมกนจงดคลายบนได

รปท 4 พลานาเรย ทมา : www.lks.ac.th/bioweb/about/unit8b1.html

Page 14: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

10

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

บตรกจกรรมท 1

ค าชแจงใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง 1. Endocrine system คออะไร ตอบ .................................................................................................................................. 2. เสนประสาทของพารามเซยมประกอบดวยสวนใดบาง ตอบ .................................................................................................................................. 3. Coordinating fiber คออะไร ตอบ .................................................................................................................................. 4. สตวทเรมมระบบประสาทพวกแรกคอ ตอบ .................................................................................................................................. 5. สงมชวตจ าพวกไฮดรามปมประสาทหรอไม ตอบ .................................................................................................................................. 6. การรบรและการตอบสนองตอสงเราของไฮดรากบพลานาเรยแตกตางกนอยางไร ตอบ .................................................................................................................................. 7. เซลลประสาทของไฮดรามการเชอมโยงกบแบบใด ตอบ.................................................................................................................................... 8.เมอใชเขมแทงทปลายของไฮดราจะมผลเชนไร ตอบ..................................................................................................................................... 9.พารามเซยมมเสนใยเชอมโยงระหวางโคนซเลยเรยกวาอะไร ตอบ..................................................................................................................................... 10.พลานาเรย มระบบประสาทแบบใด ตอบ.....................................................................................................................................

Page 15: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

11

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

บตรเฉลยกจกรรมท 1 1. endocrine system คออะไร ตอบระบบตอมไรทอ 2. เสนประสาทของพารามเซยมประกอบดวยสวนใดบาง ตอบเสนใยประสานงานและซเลย 3. Coordinating fiber คออะไร ตอบเสนใยประสานงานทเชอมโยงระหวางโคนซเลย 4. สตวทเรมมระบบประสาทพวกแรกคอ ตอบไฮดรา 5. สงมชวตจ าพวกไฮดรามปมประสาทหรอไม ตอบยงไมมปมประสาท 6. การรบรและการตอบสนองตอสงเราของไฮดรากบพลานาเรยแตกตางกนอยางไร ตอบไฮดรากระแสประสาทเคลอนทจากจดกระตนไปยงสวนตางๆของรางกาย 7. เซลลประสาทของไฮดรามการเชอมโยงกบแบบใด ตอบ คลายรางแห 8. เมอใชเขมแทงทปลายของไฮดราจะมผลเชนไร ตอบ ไฮดราจะหดตวทกสวนของรางกายลง 9. พารามเซยมมเสนใยเชอมโยงระหวางโคนซเลยเรยกวาอะไร ตอบ เสนใยประสานงาน 10. พลานาเรย มระบบประสาทแบบใด ตอบ แบบขนบนได

ไมยากเลยใชไหมคะ

Page 16: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

12

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

บตรเนอหา 2 ระบบประสาทของสตวไมมกระดกสนหลงบางชนด

สตวไมมกระดกสนหลงเสนประสาทอยทางดานทอง (Ventral) ตลอดล าตวทเรยกวา Ventral nerve cord ซงตรงกนขามกบสตวมกระดกสนหลงมเสนประสาทอยดานหลง (Dorsal) คออยในชองของกระดกสนหลง (Neural canal) ในสตวไมมกระดกสนหลงเสนประสาทสวนปลายทางหวมกออมทางเดนอาหารขนมาพบกนเปนสวนใหญท าใหเกดลกษณะคลายหวงมดทางเดนอาหารไวปมทอยเหนอทางเดนอาหารสวนหวนมกเรยกวาปมสมอง (Cerebral ganglion) หรอสมอง (brain) ไสเดอนดน (Earth Worm) เปนสตวไมมกระดกสนหลงล าตวออนนมมลกษณะ เปนขอปลองชดเจนระบบประสาทประกอบดวยปมประสาททมขนาดใหญท าหนาท เปนศนยกลางของระบบประสาทรวมทงมปมประสาทอยในแตละปลองของล าตว และมเสนประสาททางดานทอง (Ventral nerve cord ) 2 เสนเชอมตดกนทอดยาวตลอดล าตวนอกจากนยงมแขนงประสาทแยกออกไปตามผนงล าตวเพอรบความรสก และสงค าสงไปยงหนวยตอบสนองหรอหนวยปฏบตงานสตวทมระบบประสาทเชนเดยวกบไสเดอนดนเชนปลงน าจดแมเพรยง

รปท 5 แสดงระบบประสาทของไสเดอนดน

ทมา : www.infovisual.info/02/006_en.html

Page 17: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

13

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

สตวจ าพวกแมลงประกอบดวยปมประสาททบรเวณหวและมเสนประสาทขนาดใหญอยทางดานทองยาวตลอดล าตว 1 คสมองของแมลงอยเหนอหลอดอาหารแบงออกเปน 3 สวนคอ 1) Protocerebrumเปนสมองสวนแรกท าหนาทควบคมเกยวกบการท างานของตาประกอบและตาเดยว 2) Deutocerebrumเปนสวนของสมองทอยตอจากสวนแรกท าหนาทควบคมเกยวกบการท างานของหนวด 3) Tritocerebrumเปนสมองสวนสดทายทท าหนาทควบคมเกยวกบการท างานของทางเดนอาหาร ส าหรบเสนประสาทดานทองของแมลงนนแตละปลองจะมปมประสาทอย 1 ปมและจากปมประสาทในแตละปลองจะมใยประสาทเลกๆ (Nerve Fiber) สงไปควบคมการท างานของอวยวะตางๆของแมลงเชนกลามเนอททองและการท างานของรยางคทสวนทอง

รปท 6 แสดงระบบประสาทของสตวจ าพวกแมลง ทมา : www.sci.nu.ac.th/chap5_file51.htm

Page 18: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

14

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

หอยหมกลนทะเลระบบประสาทประกอบดวยปมประสาทหรอสมองเปนศนยกลาง ของระบบประสาทปมประสาทของสตวกลมนม 3 คคอปมประสาทบรเวณหว 1 คบรเวณทางเดนอาหาร 1 คและบรเวณขาอก 1 คสวนระบบประสาทรอบนอกไดแกเสนประสาททเชอมอยกบปมประสาทสวนหมกมระบบประสาทเจรญดโดยม ปมประสาทใหญทหวมากกวาหอยหรอลนทะเลทาใหหมกตอบสนองและเคลอนไหวไดเรวมากนอกจากนหมกยงมอวยวะรบสมผสทเจรญดเชนมอวยวะรบกลน อวยวะรบความรสกในการทรงตวและมเลนสตา

รปท 7 แสดงระบบประสาทของหมก

ทมา : www.sci.nu.ac.th/chap5_file51.htm สตวจ าพวกดาวทะเลมวงประสาท (nerve ring) อยรอบปากเปนศนยกลางของระบบประสาทตดตอกบรางแหประสาทล าตวเชนเดยวกบปลงทะเลพลบพลงทะเลและเมนทะเล

รปท 8 แสดงระบบประสาทของดาวทะเล

Page 19: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

15

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ทมา : www.sci.nu.ac.th/chap5_file51.htm บตรกจกรรมท 2

ค าชแจงใหนกเรยนขดเสนตรงเชอมโยงขอความใหมความหมายสมพนธกน

สตวไมมกระดกสนหลง

ไสเดอนดน

แมลง

หอย หมก ลนทะเล

ดาวทะเล

มวงประสาทรอบปาก

มปมประสาททบรเวณหว

มเสนประสาทตลอดล าตว

มปมประสาท 3 ค

มปมประสาทขนาดใหญ

Page 20: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

16

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

บตรเฉลยกจกรรมท 2

สตวไมมกระดกสนหลง

ไสเดอนดน

แมลง

หอย หมก ลนทะเล

ดาวทะเล

มวงประสาทรอบปาก

มปมประสาททบรเวณหว

มเสนประสาทตลอดล าตว

มปมประสาท 3 ค

มปมประสาทขนาดใหญ

Page 21: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

17

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

แบบทดสอบหลงเรยน

ค าชแจง ขอสอบเปนแบบปรนย 4 ตวเลอกจานวน 10 ขอ 10 คะแนน เวลาในการท าขอสอบ 10 นาท เลอกค าตอบทถกตองทสดแลวท าเครองหมายลงในกระดาษค าตอบ 1. สตวกลมใดเปนพวกแรกทเรมมสมอง ก . แมงกะพรน ข . อะมบา ค . กง ง . พลานาเรย 2. สตวในขอใดทมสมองและเสนประสาทดานทอง(ventral) ทมปมประสาท (ganglion) ก . กง ข . ไฮดรา ค . แมงกะพรน ง . พารามเซยม 3. สงมชวตพวกใดทมการตอบสนองโดยโพรโทพลาซม ก . อะมบา ข . พารามเซยม ค . พลานาเรย ง . กง 4. การรบรและตอบสนองตอสงเราของสงมชวตกลมใดจะเรวทสด ก . อะมบา ข . พารามเซยม ค . ไฮดรา ง . แมลง 5. สตวตอไปนชนดใดทมระบบประสาทพฒนาไปมากทสด ก . แมงกะพรน ข . ดอกไมทะเล

Page 22: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

18

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ค . พลานาเรย ง . จงหรด 6. ประสาททเปนรางแหของไฮดราขาดสงใด ก . การเชอมโยง ข . เดนไดรต ค . ใยประสาท ง . ทศทางกระแสประสาท 7. สงมชวตชนดใดไมมเซลลประสาท ก . แมงกะพรน ข . อะมบา ค . กง ง . พลานาเรย 8. สงมชวตชนดใดเรมมเซลลประสาทเปนพวกแรก ก . ไสเดอนดน ข . อะมบา ค . กง ง . ไฮดรา 9. เสนใยประสานงาน (Coordinating fiber) ของพารามเซยมทาหนาทใด ก . รบความรสก ข . ตอบสนองสงเรา ค . ควบคมการพดโบกของซเลย ง . ทงก, ขและค 10. ลกษณะของรางแหประสาทในไฮดรานนจะพบในสตวมกระดกสนหลงบางหรอไม ก . ไมพบเพราะไฮดราเปนสตวชนต ามาก ข . ไมพบเพราะสตวมกระดกสนหลงมระบบประสาทพฒนาไปมากแลว ค . พบเฉพาะบรเวณใกลสมอง ง . พบบางเชนผนงล าไส

Page 23: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

19

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ขอ 1. เฉลยของสตวกลมแรกทเรมมสมองคอพวกพลานาเรย ขอ 2. เฉลยขอกกงและสตวในกลมอารโทรโพดาและพวกแอเนลดา มสมองและเสนประสาทดานทอง(ventral) ทมปมประสาท (ganglion) ขอ 3. เฉลยขอกอะมบายงไมมเสนใยประสานงานใชการรบรความรสกและตอบสนองผานทางโพรโทพลาซม ขอ 4. เฉลยของในแมลงจะมการรบรและตอบสนองตอสงเราไดดทสดเมอเปรยบเทยบกบโพรทสต (อะมบา , พารามเซยม) และไฮดราเพราะแมลงมปมประสาททงขนาดเลก (Ganglia)หรอขนาดใหญซงถอวาเปนสมองในขณะทไฮดรามเพยงรางแหประสาท สวนโพรทสตยงไมมระบบประสาท ขอ 5. เฉลยของแมลงเปนสตวทพฒนาระบบประสาทไปมากทสดคอมสมองและเสนประสาทตามยาวตลอดดานทองและมปมประสาท ขอ 6. เฉลยของระบบประสาทของไฮดราเปนแบบรางแหมเซลลประสาทตอเนอง ถงกนไดเพยงแตไรทศทางในการเคลอนทของกระแสประสาท ขอ 7. เฉลยขอขอะมบาเปนโพรโทซวจงยงไมมระบบประสาท ขอ 8. เฉลยของไฮดราเปนสงมชวตกลมแรกทเรมมระบบประสาท ขอ 9. เฉลยขอคเสนใยประสานงานท าหนาทโยงกบโคนของซเลยเพอควบคม การพดโบกของซเลย ขอ 10. เฉลยของพบรางแหประสาทในบรเวณล าไส

Page 24: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

20

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. 2548.หนงสอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมชววทยาเลม 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 5. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว. _________. 2554.หนงสอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมชววทยาเลม 1 กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 4 – 6 สถาบนการสอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย . กรงเทพฯ : โรงพมพสกสค. ลาดพราว. ________. 2547. คมอครสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตมชววทยาเลม 3 กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 4..กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว . เกษมศรพงษและกตตศกดศรพงษ. 2551.ชววทยาม.4 เลม 3. กรงเทพฯ : ภมบณฑต การพมพ . พจนแสงมณและขวญสดาประวะภโต. 2552. คอมแพคชววทยาม.5 เลม 3. กรงเทพฯ : บรษทช.ว.แอล.การพมพจากด. “ระบบประสาทและอวยวะรบความรสก,” 2559. (ออนไลน). แหลงทมา : http : // www. lks.ac.th.html. “ระบบประสาทและอวยวะรบความรสก,” 2559. (ออนไลน). แหลงทมา : http : // www.sci.nu.ac.th/chap5_file51.htm “ระบบประสาทและอวยวะรบความรสก,” 2559. (ออนไลน). แหลงทมา : http : // www.infovisual.info/02/006_en.html

Page 25: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

21

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

ภาคผนวก

Page 26: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

22

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต

ชอ – สกล .................................................. ชน ........... เลขท ........

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

รวมคะแนน คะแนนเตม คะแนนทได

10

Page 27: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

23

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต

ชอ – สกล .................................................. ชน ........... เลขท ........

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

รวมคะแนน คะแนนเตม คะแนนทได

10

Page 28: ค าน า - kroobannok.com · ก -ชุดที่ 1 การรับรู้และการตอบสนองของสิ่งมีชีวิต อิศรินทร์

24

-ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต อศรนทร จนทรอมพร -

แบบบนทกสรปผลการเรยน ชดท 1 การรบรและการตอบสนองของสงมชวต

คะแนน แบบทดสอบกอนเรยน

บตรกจกรรม ท 1

บตรกจกรรม ท 2

แบบทดสอบหลงเรยน

คะแนนเตม 10 10 10 10 คะแนนทได รอยละ เกณฑคะแนนการประเมนผลการเรยนกอน-หลงเรยน คะแนน 8-10 เรยนดมาก คะแนน 7 เรยนด คะแนน 6 เรยนพอใช คะแนน 0-5 เรยนไมดควรปรบปรง ลงชอ ............................................ ครผสอน (นางสาวอศรนทร จนทรอมพร) ต าแหนงครวทยฐานะครช านาญการ