ค าน า

ชดกจกรรมการเรยนร รายวชา ง 20210 งานหองสมด ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด จดท าขนเพอใชเปนสอประกอบการจดการเรยนร โดยเนนกจกรรมท

ใหนกเรยนไดลงมอปฏบต ฝกคดอยางมเหตผล รจกการสงเกต กลาแสดงออก มคณธรรม สามารถ

ท างานรวมกบผอนได รจกใชเวลาวางใหเกดประโยชน

ชดกจกรรมการเรยนร รายวชา ง 20210 งานหองสมด ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

มทงหมด 5 เลม ดงน

เลมท 1 ความรทวไปเกยวกบหองสมด

เลมท 2 หองสมดของเรา

เลมท 3 วสดหองสมด

เลมท 4 หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ

เลมท 5 การจดหมหนงสอ

ผสอนหวงเปนอยางยงวา ครและนกเรยนจะสามารถใชชดกจกรรมนใหเกดประโยชนใน

ดานการ พฒนาการเรยนรงานหองสมดใหบรรลผลตามทก าหนดไวในหลกสตรเปนอยางด

นางสาวนพรตน สงคม

สารบญ

ค าน า ก

สารบญ ข

ค าชแจงส าหรบครผสอน 1

จดประสงคการเรยนร 5

แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 6

ค าชแจงส าหรบนกเรยน 10

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 12

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 14

ใบความรท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 15

ใบกจกรรมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 22

เฉลยใบกจกรรมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 25

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 27

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 29

บรรณานกรม 30

สวนท 1

ส าหรบครผสอน

เลม 1 ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าชแจง

ส าหรบครผสอน

ชดกจกรรมการเรยนร รายวชา ง 20210 งานหองสมด ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1สราง

ขนเพอใหครน าไปเปนสอในการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใหนกเรยนไดศกษาและปฏบตตาม

กจกรรมทจดใหรวมกน ชดกจกรรมการเรยนรนผจดท าไดก าหนดเนอหาในการเรยนรโดยแบงออกเปน

5 เลม ดงน

เลม 1 ความรทวไปเกยวกบหองสมด - ความหมายของหองสมด - วตถประสงคของหองสมด - ความส าคญของหองสมด - องคประกอบของหองสมด - ประเภทของหองสมด - ลกษณะของหองสมดทด

เลม 2 หองสมดของเรา - ระเบยบการใชหองสมดทวไป - ขอปฏบตในการใชหองสมด - การใหบรการของหองสมด

เลม 3 วสดหองสมด - ความหมายของวสดหองสมด

- วสดหองสมดทเปนสงพมพ

- วสดหองสมดทไมใชสงพมพ เลม 4 หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ

- ความหมายของหนงสอ

- ประวตหนงสอ

- สวนประกอบของหนงสอ

- สวนประกอบของวารสาร

- สวนประกอบของหนงสอพมพ

- วธการเปดหนงสอทถกตองและถกวธ

- การระวงรกษาหนงสอ เลม 5 การจดหมหนงสอ

- ความหมายของการจดหมหนงสอ

- ประโยชนของการจดหมหนงสอ

- ระบบการจดหมหนงสอ

การจดหมหนงสอระบบทศนยมของดวอ

การจดหมหนงสอระบบหอสมดรฐสภาอเมรกา

- เลขหมหนงสอและเลขเรยกหนงสอ - การจดเรยงหนงสอบนชน

- การจดหมวสดอน ๆ

วารสาร

หนงสอพมพ

จลสารและกฤตภาค

โสตทศนวสด

ในแตละหนวยผจดท าไดก าหนดวธสอนตามขนตอนการสอนเปน 3 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ขนน าเขาสบทเรยน ครผสอนน าเขาสบทเรยนโดยการพดสนทนา อภปราย

ขนท 2 ขนจดกจกรรมการเรยนร ในขนนครผสอนใหนกเรยนศกษาจากใบความรและท า

กจกรรมตาม ใบกจกรรมเพอท าความเขาใจ

ขนท 3 ขนสรป ใหนกเรยนท าแบบทดสอบประจ าชดกจกรรมการเรยนรและตรวจแบบทดสอบ

บทบาทครผสอน

1. ครผสอนแบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 5 คน จ านวนเทาๆ กน โดยการแบงกลมในครงนจด

ไวตลอดการใชชดกจกรรมการเรยนรทง 5 ชด

2. กอนจะใชชดกจกรรมการเรยนร ครผสอนตองศกษาชดกจกรรมการเรยนรกอนเพอเตรยม

เสนอแนะนกเรยนในขณะท ากจกรรม

3. จดเตรยมอปกรณ ส าหรบนกเรยนใหครบตามจ านวนนกเรยนและจ านวนกลม

4. ควบคมเวลาใหเปนไปตามก าหนด เสนอแนะและคอยตอบปญหาขอสงสย

5. ครผสอนเตรยมชดกจกรรมการเรยนรใหนกเรยน ประกอบดวย

5.1 ใบค าสง

5.2 ใบความร

5.3 ใบกจกรรม

5.4 ใบเฉลยกจกรรม

5.5 แบบทดสอบกอนเรยน

5.6 แบบทดสอบหลงหลงเรยน

6. เตรยมอปกรณ ตามรายละเอยดในแผนการจดการเรยนร กอนท าการสอนทกครงใหครบตาม

จ านวนนกเรยนและจ านวนกลม

7. ขณะทนกเรยนใชชดกจกรรมการเรยนร ครผสอนคอยดแลชแนะและใหค าปรกษาสงเกต

พฤตกรรมการท างานกลม เพอเสนอแนะและปรบปรงการท างานกลมใหดขน

8. ครผสอนตรวจผลงานนกเรยน และประเมนผลเปนระยะๆ และใหขอมลยอนกลบแกนกเรยน

9. เมอเรยนจบทกเลมแลว ครผสอนใหนกเรยนท าแบบทดสอบประจ าชดกจกรรมการเรยนร ใช

เวลา 45 นาท

จดประสงคการเรยนร

1. บอกความหมายของหองสมดได

2. บอกวตถประสงคของหองสมดได

3. อธบายความส าคญของหองสมดได

4. บอกองคประกอบของหองสมดได

5. บอกประเภทของหองสมดได

6. อธบายลกษณะของหองสมดทดได

แผนการจดการเรยนรท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

วชา งานหองสมด กลมสาระการเรยนร การงานอาชพและเทคโนโลย

ชน มธยมศกษาปท 1 เวลา 2 ชวโมง

ผสอน นางสาวนพรตน สงคม โรงเรยนพรานกระตายพทยาคม

สาระส าคญ

หองสมดเปนสถาบนหนงของสงคมท าหนาทเกบรวบรวมสารสนเทศ (Information) ทบนทกไว

ในสอประเภทตาง ๆ คอ หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ สงพมพประเภทอน ๆ และโสตทศนวสด ผทม

หนาทในการจดเกบและด าเนนงานหองสมด ไดแก บรรณารกษ ซงผานการศกษาและฝกอบรมวชา

บรรณารกษศาสตรมาแลว จงสามารถจดและด าเนนงานหองสมดไดอยางถกหลกและสามารถบรการ

หองสมดไดอยางมประสทธภาพ

ผลการเรยนร

1. บอกความหมายของหองสมดได 2. บอกวตถประสงคของหองสมดได 3. อธบายความส าคญของหองสมดได 4. บอกองคประกอบของหองสมดได 5. บอกประเภทของหองสมดได 6. อธบายลกษณะของหองสมดทดได

สาระการเรยนร

1. ความหมายของหองสมด 2. วตถประสงคของหองสมด 3. ความส าคญของหองสมด 4. องคประกอบของหองสมด

5. ประเภทของหองสมด 6. ลกษณะของหองสมดทด

กจกรรมการเรยนร

ขนน าเขาสบทเรยน

- นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนร รายวชา ง 20210 งานหองสมด

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ใชเวลา 10 นาท

1. ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบหองสมดโรงเรยนของตนเองและชแจงรายละเอยดเกยวกบ

การจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ขนสอน

2. ครใหนกเรยนแบงกลมๆละ 6 คน โดยสมาชกในกลมท าการเลอกประธานกลม 3. ใหประธานกลมมารบชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 4. นกเรยนศกษาใบความร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด โดยด าเนนการตามค าสง 5. เมอนกเรยนศกษาใบความรเสรจเรยบรอยแลว ใหนกเรยนท ากจกรรมตามใบกจกรรมท 1 6. นกเรยนท ากจกรรมตามใบกจกรรมท 1 เสรจเรยบรอยแลวใหตรวจสอบค าตอบกบใบเฉลย

กจกรรมท 1 ขนสรป

7. นกเรยนและครรวมสรปความรตามใบความร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 8. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนร รายวชา ง 20210 งานหองสมด

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

สอการเรยนร

1. ใบความร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 2. ใบกจกรรม 3. ใบเฉลยกจกรรม 4. แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 5. แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

การวดผลประเมนผล

1. ตรวจใบกจกรรม เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด 2. ตรวจแบบทดสอบประจ าชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

บนทกหลงสอน

1. ผลการสอน

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

2. ปญหาและอปสรรค

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

3. แนวทางแกไข

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

4. ผลทไดจากการเรยนร

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

ลงชอ ครผสอน

(นางสาวนพรตน สงคม)

ครช านาญการ โรงเรยนพรานกระตายพทยาคม

ลงชอ

(นางสภรตน รตนประภา)

หวหนากลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย

ขอเสนอแนะของผบรหารสถานศกษา / ผทไดรบมอบหมาย

ไดท าการตรวจแผนการจดการเรยนร ของ นางสาวนพรตน สงคม แลวมความคดเหนดงน

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................. ลงชอ (นายสอง กนยะมล) ผอ านวยการโรงเรยนพรานกระตายพทยาคม

สวนท 2

ส ำหรบนกเรยน

เลม 1 ควำมรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าชแจง

ส าหรบนกเรยน

1. ใหประธานกลมมอบหมายหนาทใหแกสมาชกกลม ดงน

1.1 ผอาน ท าหนาทอานขอความตางๆ ตามค าชแจง

1.2 สมาชกในกลม ท าตามค าชแจงในใบความร และใบกจกรรม

1.3 ผควบคมเวลา ท าหนาทควบคมและตรวจสอบเวลาในการท ากจกรรมแตละครงเพอให

เปนไปตามเวลาทก าหนด

2. ประธานกลมน าใบความร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด ใหผทท าหนาทอาน อาน

ขอความในใบความรใหแกสมาชกภายในกลมฟง

3. ประธานกลมน าใบกจกรรม เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด ใหผอานและใหปฏบตตาม

ค าสง

4. เมอหมดเวลาใหประธานกลมเกบอปกรณใสซองใหเรยบรอย แลวสงคนคร

1 แบบทดสอบกอนเรยน

ประจ าชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าสง จงเลอกค าตอบทถกตองเพยงขอเดยว

1. หองสมด หมายถง ขอใด

ก. สถานทเกบรวบรวมวสดตางๆ เพอการศกษา

ข. สถานทเกบรวบรวมหนงสอเพอการศกษา

ค. สถานทเกบรวบรวมวสดทตพมพเพอการศกษาคนควาวจย

มการบรหารและการบรการอยางมระบบ

ง. สถานทเกบรวบรวมวสดสงพมพและวสดไมตพมพเพอการศกษาคนควา

และมการจดหมวดหมอยางเปนระบบ

2. ขอใดคอสถานททรวบรวมสรรพวชาการทวไปทกสาขาซงมทงวสดตพมพและวสดไมตพมพ

ก. ศนยเอกสาร

ข. ส านกขาวสาร

ค. หองสมด

ง. พพธภณฑ

3. ขอใดไมใชวตถประสงคของหองสมด

ก. เพอการคนควาวจย

ข. เพอการนนทนาการ

ค. เพอใหความรและขาวสาร

ง. เพอรวบรวมวทยาการตางๆ

4. วตถประสงคใดของหองสมดทชวยใหการเรยนการสอนสมบรณขน

ก. เพอการศกษา

ข. เพอการคนควาวจย

ค. เพอใหความจรรโลงใจ

ง. เพอใหความรและขาวสาร

5. ขอใดไมใชความส าคญของหองสมด

ก. กอใหเกดการเรยนรอยางไมมทสนสด

ข. เปนสอกลางในกระบวนการเรยนการสอน

ค. กระตนใหรกการอานและการศกษาคนควา

ง. มเงนงบประมาณในการด าเนนงานอยางเพยงพอ

6. ขอใดคอองคประกอบทส าคญทสดของหองสมด

ก. บรรณารกษ

ข. อาคารสถานท

ค. เงนงบประมาณ

ง. ทรพยากรสารนเทศ

7. องคประกอบของหองสมดขอใดทจะท าใหงานบรการของหองสมดมประสทธภาพ

ก. บรรณารกษ

ข. อาคารสถานท

ค. เงนงบประมาณ

ง. ทรพยากรสารนเทศ

8. ขอใดจดวาเปนประเภทของหองสมดโรงเรยน

ก. ใหบรการแกประชาชนและชวยยกระดบชวต

ข. ใหบรการเฉพาะผทท างานใหหนวยงานนนๆ

ค. ใหบรการแกนกเรยน คร อาจารยและผบรหารโรงเรยน

ง. ใหบรการเฉพาะวสดการอานทเกยวของกบวชาชพของหนวยงานราชการ

บรษท หางราน ธนาคาร

9. หองสมดทจดใหบรการแกนสต นกศกษา อาจารยและนกวจย มวสดการอานทกประเภทเกยวกบสาขา

วชาชพตางๆ ปจจบนเรยกหองสมดนวาสถาบนวทยบรการหรอส านกหอสมดคอขอใด

ก. หองสมดโรงเรยน

ข. หองสมดวทยาลยหรอมหาวทยาลย

ค. หองสมดเฉพาะ

ง . หองสมดประชาชน

10. ขอใดคอลกษณะทดของหองสมด

ก. มงบประมาณในการด าเนนงานอยางเพยงพอ

ข. มบรรณารกษผมคณวฒทางบรรณารกษศาสตร

ค. มพสด ครภณฑหองสมดทไดมาตรฐานและทนสมย

ง. มบรการใหยมวสดตพมพ และวสดไมตพมพตางๆ แกผใชหองสมด

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

ประจ าชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

1. ง 2. ค 3. ง 4. ก 5. ง 6. ง 7. ก 8. ค 9. ข 10. ง

ใบความรท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ใบความรท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าสง

1. ผท าหนาทอาน อานขอความในใบความรใหแกสมาชกภายในกลมฟง 2. สมาชกในกลมรวมกนศกษาใบความรและรวมกนอภปราย 3. ผควบคมเวลา ท าหนาทควบคมเวลาตามทก าหนด โดยใชเวลา 20 นาท 4. เมอหมดเวลาใหนกเรยนท ากจกรรมในใบกจกรรมท 1

ใบความรท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

หองสมด นบเปนสถาบนหนงของสงคมท าหนาทเกบรวบรวมสารสนเทศ (Information)

ทบนทกไวในสอประเภทตาง ๆ คอ หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ สงพมพประเภทอน ๆ และ

โสตทศนวสด เชน สไลด ไมโครฟลม ไมโครฟช เปนตน ผทมหนาทในการจดเกบและด าเนนงาน

หองสมด ไดแก บรรณารกษ ซงผานการศกษาและฝกอบรมวชาบรรณารกษศาสตรมาแลว จงสามารถ

จดและด าเนนงานหองสมดไดอยางถกหลกและสามารถบรการหองสมดไดอยางมประสทธภาพ

ความหมายของหองสมด

ค าวา “หองสมด” มค าใชอยหลายค า ในประเทศไทยสมยกอนเรยกวา “หอหนงสอ” หองสมด

ตรงกบภาษาองกฤษวา Library มาจากศพทภาษาละตนวา LIbraria

หองสมด คอ สถานทรวบรวมสรรพวทยาการตาง ๆ ทใชเพอการศกษาคนควาทกประเภททง

วสดประเภทสงตพมพ และวสดทไมตพมพ ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ เอกสารอน ๆ ตนฉบบ

ตวเขยน โสตทศนวสดตาง ๆ เชน แผนท รปภาพ ลกโลก แผนเสยง ภาพนง ภาพยนตร เปนตน โดยมการ

จดระบบอยางมระเบยบเพอบรการแกผใชในอนทจะสงเสรมการเรยนรและความจรรโลงใจตามความ

สนใจและความตองการของแตละบคคล โดยมเจาหนาทซงมความรทางบรรณารกษศาสตรเปน

ผด าเนนการบรหารงาน และจดเตรยมใหบรการแกผใชหองสมด เพอใหผใชไดรบความสะดวก และเกด

ประโยชนสงสด

วตถประสงคของหองสมด

หองสมดโดยทวไปมวตถประสงค 5 ประการ คอ

1. เพอการศกษา (EDUCATION) ในการศกษาทกระดบตงแตชนอนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษา ผศกษาจ าเปนตองใชวสดอปกรณตางๆ ในหองสมดประกอบค าสอนของคร อาจารย จงจะมความรอยางสมบรณ ผทส าเรจการศกษาถงชนสงกอาจใชหองสมดศกตอไปไดตลอดชพ เพราะหองสมดเปนแหลงวชาใหศกษาและคนควาหาสงทสงสยไดตลอดเวลา เพราะมทงวสดทเปนสงพมพและโสตทศนวสด

เพอใหความรและขาวสาร (INFORMATION) หองสมดเปนแหลงกลางส าหรบศกษาทางวชาการใหม ๆ

และตดตามขาวความเคลอนไหวทงภายในและภายนอกประเทศทวโลก เชน ขาวซงปรากฏใน

หนงสอพมพรายวนและวารสารหรอสงพมพในรปแบบอน ๆ เปนตน ท าใหเปนคนทนโลก มความคด

รเรมใหม ๆ ทจะชวยพฒนาประเทศ และชวยใหเปนพลเมองดมความรบผดชอบในดานการการท างาน

และการใชชวตประจ าวน

2. เพอการคนควาวจย (RESEARCH) หองสมดเปนเกบรกษาหนงสอและวสดอปกรณทกชนดไวส าหรบใหบรการ ผทจะท าการวจยเรองใหม ๆ ขนมายอมตองคนควาเรองทมอยเดมเสยกอน การคนควาวจยจะชวยใหเกดพฒนาการในวชาการสาขาตาง ๆ ดงนนหองสมดจงมบทบาทเปนอยางยงในการรวบรวมสงพมพตาง ๆ ไวบรการผท าการวจย อกประการหนงจะท าให ผทท าการวจยไดทราบวางานวจยเรองนน ๆ มใครท าแลวหรอยงจะไดไมท าซ า

3. เพอใหความจรรโลงใจ (INSPIRATION) การอานหนงสอใหความสขทางใจ เกดความชนชมในการคดทดงามของผอน และเกดความคดทจะแตงหนงสอของตวเองบาง เปนการใหประโยชนแกตนเองและผอน นอกจอกนนหองสมดยงรวบรวมสอไวหลายประการทใหความจรรโลงใจแกผอาน เชน บทกวอนไพเราะ ขอคดของนกปราชญ ชวประวตของบคคลส าคญ เปนตน สงเหลานเปนแรงจงใจประการหนงทท าใหผอานเกดความจรรโลงใจปรารถนาทจะกระท าแตสงนน

4. เพอการนนทนาการ (RECREATION) การอานหนงสอเปนการพกผอนหยอนใจทดทสดใหความเพลดเพลนและพงพอใจ ใชเวลาใหเปนประโยชน เปนงานอดเรกอยางหนง ทชวยใหผใชเกดความสบายใจ สขใจ ซงเปนสงจ าเปนส าหรบมนษย นอกจากนนหองสมดบางอาจจะสะสมภาพตาง ๆ ไวมาก เชน ภาพเขยน ภาพถาย เปนตน ท าใหผใชหองสมดจะไดดใหสบายตาอกดวย

ความส าคญของหองสมด

หองสมดเปนแหลงรวบรวมสรรพวทยาตาง ๆ หลายสาขา ซงผทตองการศกษาหาความรหรอ

คนควาขอมลตาง ๆ จะเขามาใชบรการหองสมดทงสน ดงนนความส าคญของหองสมดจงมมากมาย อาจ

สรปไดเปนขอ ๆ ดงตอไปน

1. หองสมดเปนทรวมวทยาการตาง ๆ ทอาจารย นสต นกศกษา และนกเรยนเขามาคนควาหาความรในแขนงวชาทมการเรยนการสอน

2. หองสมดเปนทททกคนจะเลอกมาอานหนงสอ และคนควาหาขอมลตาง ๆ ไดโดยอสระ ตามความสนใจของแตละบคคล ไมมใครบงคบ

3. หองสมดชวยใหผใชหองสมดพอใจทจะอานหนงสอ และสงพมพตาง ๆ ไดตามความพอใจ

4. หองสมดชวยใหผใชหองสมดมความรทนสมย ทนเหตการณอยเสมอ 5. หองสมดชวยใหผใชหองสมดมนสยรกการอาน การคนควาและหาความรไดโดยตนเอง 6. หองสมดชวยใหผใชหองสมดรจกใชเวลาใหเปนประโยชน 7. หองสมดชวยใหผใชหองสมดมความเพลดเพลน ซงนบวาเปนการพกผอนทางอารมณของ

ผใชหองสมดวธหนงดวย

องคประกอบของหองสมด

หองสมด คอ แหลงรวบรวมวสดเพอการศกษาและคนควาวจย แบงเปนประเภทตาง ๆ ไดดงน

1. สงตพมพ ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ เอกสาร จลสาร ในสาขาวชาตาง ๆ หนงสอทเปนความรทวไป หนงสอทมคณคาถาวรและหนงสออางอง

2. หนงสอตวเขยน ไดแก สมดขอย หนงสอลาน และตนฉบบทเขยนดวยลายมออน ๆ 3. โสตทศนวสด ไดแก ภาพยนตรสารคด ฟลมสตรป สไลด แถบเสยง แผนเสยง ลกโลก

แผนท รปภาพ ฯลฯ 4. วสดยอสวน ไดแก ไมโครฟลม ไมโครการด ไมโครฟช (microfiche) ซงตองใชเครองอาน

เปนพเศษ องคประกอบส าคญของหองสมด คอ อาคารสถานท วสดเพอการศกษาและคนควาวจย

บรรณารกษทมคณวฒทางบรรณารกษศาสตรและเจาหนาทหองสมดในจ านวนทเพยงพอท าหนาท

ใหบรการอยางมประสทธภาพตามวตถประสงคของหองสมดและเงนงบประมาณอยางเพยงพอ

ประเภทของหองสมด

ตามหลกสากลแบงหองสมดออกไดดงน 1. หองสมดโรงเรยน (School Library) โรงเรยนแตละแหงจดใหมหองสมดเพอใหบรการแก

นกเรยน คร อาจารย และผบรหารโรงเรยนและไดรบเงนงบประมาณจากโรงเรยนเปนประจ า ในสหรฐอเมรกาไดจกใหใชโสตทศนปกรณในหองสมดโรงเรยนอยางกวางขวาง และเรยกหอสมดโรงเรยนวา ศนยโสตทศนปกรณโรงเรยน วตถประสงคทส าคญในการจดตงกเพอสงเสรมการเรยนการสอนตามหลกสตรใหมประสทธภาพ นอกจากนยงชวยเสรมสรางนสยรกการอานและศกษาคนควาตนเองใหแกนกเรยน

2. หองสมดวทยาลยและมหาวทยาลย หรอหองสมดสถาบนอดมศกษา (Collage and University Library) คอหองสมดทอยตามสถาบนอดมศกษาตาง ๆ ปจจบนสวนมากใชค าวา “สถาบนวทยบรการ” หรอ “ส านกหอสมด” แทนค าวา “หองสมด” จดใหบรการแก นสต นกศกษา อาจารย และนกวจย มวสดการอานทกประเภทเกยวกบสาขาวชาชพตาง ๆ

3. หองสมดประชาชน (Public Library) รฐบาลน าเงนภาษของประชาชนมาจดบรการหองสมดประชาชน ซงมหนงสอและวสดการอานทกประเภท เปดใหประชาชนเขาใชและขอยมหนงสอไดโดยไมเสยคาบรการ โดยใหบรการในดานสงพมพและโสตทศนวสดแกประชาชนโดยไมจ ากดเพศ วย ระดบคามร เชอชาต และศาสนา เพอชวยยกระดบชวต สตปญญา และความรบผดชอบ หองสมดประชาชนจะตงตามจงหวดและอ าเภอ ปจจบนนยงมตงตามหมบานทเจรญแลวตามชนบท แตเปนหองสมดขนาดเลก

4. หองสมดเฉพาะ (Special Library) โดยมาเปนหองสมดของหนวยราชการ บรษท หางราน ธนาคาร เปนตน เพอใหบรการเฉพาะผทท างานในหนวยงานนน ๆ มทงสงพมพและโสตทศนวสดตาง ๆ สวนใหญในหองสมดเฉเพาะจ ากดสาขาวชาเฉพาะลงไป ส าหรบผใชของหนวยงานทหองสมดนน ๆ ตงอย หรออาจจะมสาขาสชาอน ๆ เกยวของบาง เชน หองสมดกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ หองสมดธนาคารกรงเทพ จ ากด หองสมดกรมการแพทยทหารบก เปนตน

5. หอสมดแหงชาต (National Library ) ไดแก หองสมดทจดตงขนเพอเกบรวบรวมสงพมพและโสตทศนวสดทกชนดและทกชอทผลตขนในประเทศหรอผลตในประเทศอนแตมเนอหาเกยวกบประเทศนน ๆ ส าหรบใชประโยชนในการคนควาวจยและถอเสมอนวาสอเหลานนเปนสมบตทางวฒนธรรมอยางหนงของชาต หอสมดแหงชาตของไทยนอกจากกรงเทพมหานครแลวยงมสาขาในจงหวดนครศรธรรมราช สงขลา เชยงใหม ส าพน สงหบร ขอนแกนและบรรมย อกดวย

หมายเหต หนงสอบางเลมจะแบงหองสมดออกเปน 4 ประเภท โดยถอวาหอสมดแหงชาตกจดอยใน

หองสมดประชาชน

ลกษณะงานของหองสมด

หองสมดทกประเภทจะมลกษณะงานหลกคลายคลงกน 3 ประเภท คอ งานบรหาร งานเทคนค

งานบรการและกจกรรม อาจจะแตกตางกนในลกษณะ

งานบรการและกจกรรม ตามแตประเภทของหองสมด

ลกษณะของหองสมดทด

หองสมดทดควรมการจดบรการทสนองความตองการของผใชอยางกวางขวางผใชไดรบความ

สะดวกรวดเรว และสามารถใชหองสมดในการเพมพนความร และตลอดจนน าความรไปประยกตใชให

เกดประโยชนในชวตประจ าวนไดเปนอยางด ดงนนหองสมดทดควรจดหา จดระเบยบ และจดบรการ

ดงตอไปน

1. มหนงสอ วสดสงพมพและโสตทศนวสด ส าหรบใหบรการแกผใชอยางกวางขวางทกประเภท

2. มบรการใหยมหนงสอ วสดสงพมพ หรอเอกสาร แกผใชหองสมดเพอเปดโอกาสใหผใชหองสมดไดใชอยางมประสทธภาพ

3. จดบรการและแนะน าการอาน บรการตอบค าถาม บรการชวยการคนควาเพอเปดโอกาสใหผใชหองสมดไดใชอยางมประสทธภาพ

4. มหนงสออางองซงสงวนไวใชเฉพาะในหองสมดหรอใหขอยมไดในเวลาจ ากดเพอเปดโอกาสใหผใชไดใชหนงสออางองทวถงกนและควรจดบรการหนงสอจองดวย

5. มการจดหนงสอเปนหมวดหมตามระบบสากลไวในชนเปด เพอใหผใชสามารถหยบไดดวยตนเองโดยสะดวก

6. จดท าคมอหรอเครองมอทชวยอ านวยความสะดวกในการใชวสดอปกรณของหองสมด เชน บตรรายการ รายชอหนงสอ คมอหนงสอทนาสนใจ เปนตน

7. จดบรการแนะน าหนงสอด หรอหนงสอทนาสนใจ หนงสอทจดหาเขาหองสมดใหม ๆ เพอใหผใชบรการไดทราบ

8. จดสถานทสะอาดเรยบรอย เหมาะสมเปนหองสมด เพอใหผใชบรการไดรบความสะดวกสบายตามสมควร เชน มแสงสวางเพยงพอ มโตะ เกาอนงสบาย ปราศจากเสยงรบกวนท าลายสมาธ มอากาศถายเท หรอมพดลมระบายอากาศ เปนตน

9. มงบประมาณส าหรบการด าเนนงานและการจดบรการเปนประจ าและเพยงพอ

ใบกจกรรมท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าสง

1. ใหหวหนากลมแจกใบกจกรรมท 1 ใหสมาชกทกคน คนละ 1 แผน แลวใหสมาชกในกลมทก

คนศกษาใบกจกรรมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

2. ใหสมาชกทกคนตอบค าถามลงในใบกจกรรมท 1

3. เมอหมดเวลาใหตรวจค าตอบกบใบเฉลยกจกรรมท 1

4. ครผสอนเปนท าหนาทควบคมเวลาใหเปนไปตามก าหนด

ผลการเรยนร

เมอนกเรยนท ากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. บอกความหมายของหองสมดได

2. บอกวตถประสงคของหองสมดได

3. อธบายความส าคญของหองสมดได

4. บอกองคประกอบของหองสมดได

5. บอกประเภทของหองสมดได

6. อธบายลกษณะของหองสมดทดได

ใบกจกรรมท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ชอ- สกล................…………………………………………………ชน..................

ค าชแจง ใหสมาชกในกลมชวยกนตอบค าถามตอไปน

1. หองสมด มความหมายวาอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

2. หองสมดมวตถประสงคของการจดบรการหองสมดอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

3. หองสมดมความส าคญกบนกเรยนอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

4. จงอธบายองคประกอบทส าคญของหองสมดมาอยางละเอยด

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

5. หองสมดมกประเภท อะไรบาง

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………….…………

6. ลกษณะของหองสมดทดในความคดของนกเรยนควรจะเปนอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

ใบเฉลยกจกรรมท 1

เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าชแจง ใหสมาชกในกลมชวยกนตอบค าถามตอไปน

1. หองสมด มความหมายวาอยางไร

หองสมด คอ สถานทรวบรวมสรรพวทยาการตาง ๆ ทใชเพอการศกษาคนควาทกประเภททง

วสดประเภทสงตพมพ และวสดทไมตพมพ ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ เอกสารอน ๆ ตนฉบบ

ตวเขยน โสตทศนวสดตาง ๆ เชน แผนท รปภาพ ลกโลก แผนเสยง ภาพนง ภาพยนตร เปนตน โดยมการ

จดระบบอยางมระเบยบเพอบรการแกผใชในอนทจะสงเสรมการเรยนรและความจรรโลงใจตามความ

สนใจและความตองการของแตละบคคล โดยมเจาหนาทซงมความรทางบรรณารกษศาสตรเปน

ผด าเนนการบรหารงาน และจดเตรยมใหบรการแกผใชหองสมด เพอใหผใชไดรบความสะดวก และเกด

ประโยชนสงสด

2. หองสมดมวตถประสงคของการจดบรการหองสมดอยางไร

1. เพอการศกษา

2. เพอใหความรและขาวสาร

3. เพอการคนควาวจย

4. เพอใหความจรรโลงใจ

5. เพอการนนทนาการ

3. หองสมดมความส าคญกบนกเรยนอยางไร

หองสมดเปนแหลงศกษาคนควาหาความรโดยททกคนสามารถเลอกอานหนงสอและคนควาหา

ขอมลตาง ๆ ไดโดยอสระตามความสนใจของแตละบคคล หองสมดยงชวยใหผใชหองสมดพอใจทจะ

อานหนงสอและสงพมพตาง ๆ ไดตามความพอใจ ท าใหผใชหองสมดมความรทนสมย ทนเหตการณอย

เสมอ ชวยใหผใชหองสมดมนสยรกการอาน การคนควาและหาความรไดโดยตนเอง และการรจกใชเวลา

ใหเปนประโยชน

4. จงอธบายองคประกอบทส าคญของหองสมดมาอยางละเอยด

1. สงตพมพ ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ เอกสาร จลสาร ในสาขาวชาตาง ๆ หนงสอทเปนความรทวไป หนงสอทมคณคาถาวรและหนงสออางอง

2. หนงสอตวเขยน ไดแก สมดขอย หนงสอลาน และตนฉบบทเขยนดวยลายมออน ๆ 3. โสตทศนวสด ไดแก ภาพยนตรสารคด ฟลมสตรป สไลด แถบเสยง แผนเสยง ลกโลก

แผนท รปภาพ ฯลฯ 4. วสดยอสวน ไดแก ไมโครฟลม ไมโครการด ไมโครฟช (microfiche) ซงตองใชเครองอาน

เปนพเศษ

5. หองสมดมกประเภท อะไรบาง

5 ประเภท

1. หองสมดโรงเรยน

2. หองสมดวทยาลยและมหาวทยาลย หรอสถาบนอดมศกษา

3. หองสมดประชาชน

4. หองสมดเฉพาะ

5. หอสมดแหงชาต

6. ลกษณะของหองสมดทดในความคดของนกเรยนควรจะเปนอยางไร

1. มหนงสอ วสดสงพมพและโสตทศนวสด ส าหรบใหบรการแกผใชทกประเภท 2. มบรการใหยมหนงสอ วสดสงพมพ หรอเอกสารแกผใชหองสมดเพอเปดโอกาสใหผใช

หองสมดไดใชอยางมประสทธภาพ 3. มการจดบรการแนะน าการอาน บรการตอบค าถาม บรการชวยการคนควาเพอเปดโอกาสให

ผใชหองสมดไดใชอยางมประสทธภาพ 4. มหนงสออางองซงสงวนไวใชเฉพาะในหองสมดหรอใหขอยมไดในเวลาจ ากดเพอเปด

โอกาสใหผใชไดใชหนงสออางองทวถงกนและควรจดบรการหนงสอจองดวย 5. มการจดหนงสอเปนหมวดหมตามระบบสากลไวในชนเปด เพอใหผใชสามารถหยบไดดวย

ตนเองโดยสะดวก

6. จดท าคมอหรอเครองมอทชวยอ านวยความสะดวกในการใชวสดอปกรณของหองสมด เชน บตรรายการ รายชอหนงสอ คมอหนงสอทนาสนใจ เปนตน

7. จดบรการแนะน าหนงสอด หรอหนงสอทนาสนใจ หนงสอทจดหาเขาหองสมดใหม ๆ เพอใหผใชบรการไดทราบ

8. จดสถานทสะอาดเรยบรอย เหมาะสมเปนหองสมด เพอใหผใชบรการไดรบความสะดวกสบายตามสมควร เชน มแสงสวางเพยงพอ มโตะ เกาอนงสบาย ปราศจากเสยงรบกวนท าลายสมาธ มอากาศถายเท หรอมพดลมระบายอากาศ เปนตน

9. มงบประมาณส าหรบการด าเนนงานและการจดบรการเปนประจ าและเพยงพอ

แบบทดสอบหลงเรยน

ประจ าชดกจกรรมการเรยนร เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

ค าสง จงเลอกค าตอบทถกตองเพยงขอเดยว

1. ขอใดคอสถานททรวบรวมสรรพวชาการทวไปทกสาขาซงมทงวสดตพมพและวสดไมตพมพ

ก. ศนยเอกสาร

ข. ส านกขาวสาร

ค. หองสมด

ง. พพธภณฑ

2. หองสมด หมายถง ขอใด

ก. สถานทเกบรวบรวมวสดตางๆ เพอการศกษา

ข. สถานทเกบรวบรวมหนงสอเพอการศกษา

ค. สถานทเกบรวบรวมวสดทตพมพเพอการศกษาคนควาวจย

มการบรหารและการบรการอยางมระบบ

ง. สถานทเกบรวบรวมวสดสงพมพและวสดไมตพมพเพอการศกษาคนควา

และมการจดหมวดหมอยางเปนระบบ

3. วตถประสงคใดของหองสมดทชวยใหการเรยนการสอนสมบรณขน

ก. เพอการศกษา

ข. เพอการคนควาวจย

ค. เพอใหความจรรโลงใจ

ง. เพอใหความรและขาวสาร

4. ขอใดไมใชวตถประสงคของหองสมด

ก. เพอการคนควาวจย

ข. เพอการนนทนาการ

ค. เพอใหความรและขาวสาร

ง. เพอรวบรวมวทยาการตางๆ

5. ขอใดคอองคประกอบทส าคญทสดของหองสมด

ก. บรรณารกษ ข. อาคารสถานท

ค. เงนงบประมาณ ง. ทรพยากรสารนเทศ

6. ขอใดไมใชความส าคญของหองสมด

ก. กอใหเกดการเรยนรอยางไมมทสนสด

ข. เปนสอกลางในกระบวนการเรยนการสอน

ค. กระตนใหรกการอานและการศกษาคนควา

ง. มเงนงบประมาณในการด าเนนงานอยางเพยงพอ

7. ขอใดจดวาเปนประเภทของหองสมดโรงเรยน

ก. ใหบรการแกประชาชนและชวยยกระดบชวต

ข. ใหบรการเฉพาะผทท างานใหหนวยงานนนๆ

ค. ใหบรการแกนกเรยน คร อาจารยและผบรหารโรงเรยน

ง. ใหบรการเฉพาะวสดการอานทเกยวของกบวชาชพของหนวยงานราชการ

บรษท หางราน ธนาคาร

8. องคประกอบของหองสมดขอใดทจะท าใหงานบรการของหองสมดมประสทธภาพ

ก. บรรณารกษ ข. อาคารสถานท

ค. เงนงบประมาณ ง. ทรพยากรสารนเทศ

9. ขอใดคอลกษณะทดของหองสมด

ก. มงบประมาณในการด าเนนงานอยางเพยงพอ

ข. มบรรณารกษผมคณวฒทางบรรณารกษศาสตร

ค. มพสด ครภณฑหองสมดทไดมาตรฐานและทนสมย

ง. มบรการใหยมวสดตพมพ และวสดไมตพมพตางๆ แกผใชหองสมด

10. หองสมดทจดใหบรการแกนสต นกศกษา อาจารยและนกวจย มวสดการอานทกประเภทเกยวกบ

สาขาวชาชพตางๆ ปจจบนเรยกหองสมดนวาสถาบนวทยบรการหรอส านกหอสมดคอขอใด

ก. หองสมดโรงเรยน

ข. หองสมดวทยาลยหรอมหาวทยาลย

ค. หองสมดเฉพาะ

ง . หองสมดประชาชน

เฉลยแบบทดสอบ

ประจ าชดการเรยนการสอน เรอง ความรทวไปเกยวกบหองสมด

1. ค 2. ง 3. ก 4. ง 5. ง 6. ง 7. ค 8. ก 9. ง 10. ข

บรรณานกรม

ก าแพงเพชร, วทยาลยคร. (2534). เอกสารประกอบการสอนวชาหองสมดและการศกษาคนควา.

นครสวรรค : สแควการพมพ.

ฉตรรตน เชาวลต. (2547). ความรเบองตนเกยวกบสารสนเทศ. กรงเทพฯ : ภาคการศกษาทวไป คณะศลปะ

ศาสตร มหาวทยาลยเกรก.

ชญาภรณ กลนต. (2553). สารสนเทศและการศกษาคนควา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ชตมา สจจานนท และ พนทพา มแตม. (ม.ป.ป.). หองสมดและการศกษาคนควา. กรงเทพฯ : โรง

พมพครสภาลาดพราว.

วาณ ฐาปนวงศศานต. (2539). สารนเทศกบการศกษาคนควา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ :

โอ.เอส.พรนตง เฮาส.

สกญญา กลนต. (2549). หองสมดและสารนเทศเพอการศกษาคนควา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

สมน ถนอมเกยรต. (2541). การใชหองสมดและแหลงสารนเทศ. กรงเทพฯ : ศนยเทคโนโลยทาง

การศกษา ฝายเทคโนโลย มหาวทยาลยศรปทม.

อ าไพวรรณ ทพเปนไทย. (ม.ป.ป.). การเขยนรายงานและการใชหองสมด. กรงเทพฯ : ศนยสงเสรมอาชวะ.

อ าไพวรรณ ทพเปนไทย. (2553). สารสนเทศเพอการศกษาคนควา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.