88 - 66( 6931) 82مجله مدیریت توسعه و تحول

66

کارکنان روانشناختی توانمندسازی بر دانش مدیریت اقدامات تاثیر بررسی

اسالمی( ارتباطات و فرهنگ سازمان کارکنان مطالعه: )مورد

9مهدی شیخلر ،،*8آورزمان ملک رضایعل، 6علی اکبر احمدی

تهران، ایران ،گروه مدیریت ،تهران غرب، واحد پیام نوردانشگاه ،استاد6 دار مکاتبات()عهده تهران، ایران، گروه مدیریت ،تهران غرب، واحد پیام نوردانشگاه ، کارشناسی ارشددانشجوی 8

تهران، ایران ،گروه مدیریت، واحد علوم و تحقیقاتدانشگاه آزاد اسالمی، ، کارشناس ارشد9

6935 بهمن :یرشپذ ،6935 آذر اصالحیه: ،6935 مهر :یافتدر یختار

چکیده

متخصد،، خدال ، یانسدان یدروی از ن یدد باشند و از عرصه رقابت عقب نمانندد، با یشتازدانند که اگر بخواهند در اقتصاد و بازارکار پ می یبه خوب ها سازمان

باشدد کده تحدت می رکناناز توان کا یریبهره گ یقهدف از طر ینبه ا یابیموثر جهت دست یکیتکن ی،باال برخوردار باشند و توانمندساز یزهتوانمند و باانگ

باشد. می دانش یریتعوامل مد یناز ا یکیقرار دارد که یعوامل مختلف یرتأث

سدازمان در یروانشناخت یتوانمندساز ابعاد ارتقاء بر زانیم چه تا و چگونه دانش تیریمد تیظرف بهبود که پردازد می مسئله نیا یبررس به حاضر پژوهش

تعداد به یاسالم ارتباطات و فرهنگ سازمان یا منطقه کارشناسان شامل زین یآمار جامعه .است یهمبستگ نوع از و یفیتوص پژوهش روش .گذارد یم ریتأث

ندرم توسد آمدده بدسدت یهدا داده پرسشدنامه، عید توز از پس .شدند انتخاب نمونه عنوان به یتصادف یریگ نمونه روش با نفر 623 که باشد ‎یم نفر 943

معنادار یریتأث یروانشاخت یتوانمندساز ابعاد همه بر دانش تیریمد که است آن از یحاک پژوهش جینتا .گرفت قرار لیتحل مورد SPSS و PLS یافزارها

.است شده ارائه موجود تیوضع ارتقاء و بهبود جهت یشنهاداتیپ راستا نیا در .دارد مثبت و

یخودمختار احساس ر،یتأث احساس ،یدار یمعن احساس، یستگیشا احساس ،یروانشناخت یتوانمندساز دانش، تیریمد :یدیکل واژگان

مقدمه -1

بده یانسدان منابع یریتمد یگاهجا و یتاهم به نسبت یا توسعه یکردرو با

کده بدرد یپد نکتده یدن ا بده توان می هاسازمان در ارزشمند ییدارا عنوان

و یمداد مندابع ی،سدازمان ینمودارها از یشب یزیچ ها سازمان یتموجود

اگدر که دانند می یخوب به ها سازمان که است ینا یتواقع .است یاطالعات

نمانند، عقب رقابت عرصه از و باشند یشتازپ بازارکار و اقتصاد در بخواهند

برخدوردار بداال یزهبداانگ و توانمندد خال ، متخص،، یانسان یروین از یدبا

یقطر از هدف ینا به یابیدست جهت موثر یکیتکن ی،توانمندساز و باشند

قدرار ختلفدی م عوامل یرتأث تحت که باشد می کارکنان توان از یریگ بهره

*.باشد می دانش یریتمد عوامل ینا از یکی که دارد

و فنون با که هاستسال آنکه با ها سازمان از بسیاری رسد می نظر به

آن اجرای در بیشتر ولی هستند، آشنا کارکنان توانمندسازی هایروش

درك سازمانی هدف یک منزله به را توانمندسازی زیرا اند، بوده ناموفق

ینبزرگتر عنوان به نیز یاسالم ارتباطات و فرهنگ سازمان .اند نکرده

* armaz66@yahoo.com

و توانمند کارکنانی نیازمند جهان، در یاسالم یرانیا فرهنگ یجترو لیمتو

کشور و سازمان عالیه اهداف به آنان کمک با بتواند تا باشد می مدار دانش

حوزه کارکنان توانمندسازی مسئله به معطوف پژوهش این نگاه .برسد

هیتما داشتن دلیل به حوزه ینا زیرا است سازمان این یا منطقه ادارات

-می سازمان ساختار در استراتژیک و مهم جایگاه و نقش دارای ی،تخصص

سازمان کل عملکرد بر یاریبس یراتتأث حوزه، ینا عملکرد هرگونه و باشد

در توانمندی ایجاد زمینه در فراوان های پژوهش وجود با لیکن .گذارد می

همواره شده، برده کار به خاص یها روش و ها آموزش همچنین و کارکنان

به حداقل اینکه یا و بینند نمی توانمند را خود افراد و داشته وجود مشکل

در که دارندمی اذعان کارکنان این .ندارند اندایم خود مهارت و دانش

چراکه نیستند الزم توانمندی و شایستگی دارای سازمانی کارهای انجام

استفاده تمالیاح های فرصت از توانند نمی و تکلیفند کسب منتظر همواره

خالقیت و استعداد از کنند می فکر و هستند نفس به اعتماد فاقد و نمایند

طی که توانمند افراد از بسیاری این بر عالوه .نیستند برخوردار الزم

از مختلف دالیل به نمودند، کسب زیادی دانش و تجارب خدمت، سالیان

از ارزشمندی های هاندوخت با را سازمان خدمت، ترك یا بازنشستگی جمله

بررسی تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روانشناختی کارکنانعلی اکبر احمدی و همکاران /

68

اهمیت .برند می همراه به را خود دانش و کنند می ترك مهارت و تجربه

تواند می تنها نه که است زیاد قدری به واحد این در افراد بودن توانمند

وری، بهره افزایش باعث بلکه کند، هدایت توسعه و رشد به را سازمان

و شغلی دانش سطح باالرفتن و کارکنان تعهد و تعلق احساس رضایت،

.شود می دیگر مزایای

ی شرا و بستر یجادا یازمندن کارکنان در یتوانمندساز یشافزا رو ینا از

که یرفتهپذ صورت ینهزم ینا در یمختلف یها پژوهش .باشد می مناسب

ینا در یول .اند داده نسبت یریتمد یا آموزش همانند یمسائل به را آن

یشافزا که گردد یدتأک نکته ینا بر خاص بصورت تا شده یسع پژوهش

دانش یریتمد یشافزا با تواند می یارتباط چه کارکنان نمندسازیتوا

.باشد داشته

تحقیق نظری بیان -2

کداميیوتری هایسیستم تجهیز با که است آشکار همگان بر موضوع این امروزه

همدواره و گیرندد نمی قرار توسعه و رشد مسیر در هاسازمان فراوان، امکانات و

پیدروز رقابدت در بتوانندد آنها کمک با که هستند توانمند افرادی نیازمند

بده کده کدرده مجبدور را ها سازمان کار، محی در موجود تغییرات .گردند

و کنندد بازنگری خود مدیریت یها نظام در متالطم، محی در بقا منظور

عملکردهدای بده مربدو اصدلی موضدوع منزلد به کارکنان توانمندسازی

تر رقابتی که ساخته فراهم ها سازمان برای را امکان این مدیریت، و رهبری

کارکنانشان طریق از وری بهره افزایش دنبال به ها سازمان همچنین .شوند

بقدای تأمین و ردعملک افزایش راهبرد توانمندسازی، امروزه .]6[باشند می

.شود می تلقی سازمانی

اظهار (8333) لسها و (8332) نوناکا (،6332) تیس مثل صاحبنظرانی

.اندد شدده اشتباه دچار خود دانش منابع تعیین در هاسازمان که اند داشته

کلدی بطدور و اطالعدات ،هدا داده بدر را خدود اصدلی تمرکز هاسازمان این

عظیمی بخش که کرد توجه باید اما اند، داده قرار دانش آشکار یها جنبه

)ضدمنی( پنهدان داندش آن به اصطالحاً که نیست مشاهده قابل دانش از

وظیفه آن گذاشتن اشتراك به و دانش این استخراج و شناخت .گویند می

سدازند، توانمنددتر را افراد تنها نه بتوانند آن مدد به تا است هاسازمان مدیران

حدس ایجداد و تصدمیمات و کارهدا در افدراد مشارکت هایزمینه ایجاد با بلکه

.]8[ سازند نهادینه سازمان جای جای در را تعهد سازمان، با یکرنگی و اعتماد

توانمندسازی -3

سدطو تدرین پدایین بده اختیدار تفدوی توانمندسدازی، مفهوم ترینمهم

تمرکدز عددم بداالی درجده از بایدد گیدری تصدمیم فرایند .است سازمانی

کامل قسمت یک مسئول باید نیز کاری هایگروه یا افراد و باشد برخوردار

.]9[ باشند کاری فرایندهای از

کده ای شده پذیرفته و معین تعریف توانمندسازی، یها نوشته و ادبیات در

در توانمندسازی تعریف .ندارد وجود باشند، داشته نظر اتفا آن بر همگی

بده را آن مطالعدات از بسدیاری .اسدت متفداوت شدت به دانشمندان بین

و 6333 ،6ولتهدوس و )تومداس اصدلی وظدایف انجام برای انگیزش عنوان

کارمندد و کدار بین تناسب انگیزشی بازتاب یا و (6332 ،8کانونگو و کانگر

بدر ییهدا طر (،6336 ،4جف و )اسکات اختیار تفوی (،6333 ،9)زیرمن

،1سددیمونتی و )نیکددودیم مشددارکت و (6338 ،5)اسدديریتزر تعهددد مبنددای

.]4[ اند نموده تعریف (6334

راهبدرد ندوعی توانمندسدازی باورندد ایدن بر دنیس و کینال راستا، این در

و شدود مدی استفاده مستمر بهبود برای آن از که است قبولی قابل و کالن

در کارشناسدان هدای شایسدتگی کارگیری به جهت اختصاری عالمت یک

.باشدد می سازمان عملکردی های جنبه تمامی در نوآور و خال های روش

بدر که هایی تصمیم اتخاذ در مشارکت به افراد تشویق همچنین تواناسازی

را هدایی فرصدت تدوانیم مدی طریق این از .است تاثیرگذار آنان های فعالیت

ریدهفآ خوبی های ایده توانند می که دهند نشان تا آوریم فراهم افراد برای

بده تواناسدازی از بسدتر و لغدت فرهندگ در .بيوشانند عمل جامه آن به و

.اسدت شده تعبیر سایرین به قانونی قدرت اعطای یا اختیار تفوی عنوان

:مرحله دو شامل است فرآیندی تواناسازی

و شناسدایی طریدق از سدازمان، اعضدای نفدس عزت تقویت فرآیند-

در را قددرت از برخورداری عدم احساس که عواملی و شرای معرفی

.شده موجب افراد

اقددامات کمدک بدا شدده یداد عوامل و شرای رفع جهت در تالش-

]5[ سازمان در رسمی

و نیازها از آن، راه از جامعه افراد که است فرآیندی توانمندسازی

برای را اتکایی خود و نفس به اعتماد نوعی شده، آگاه خود های خواسته

الزم توانایی از آن اساس بر و آورند می بدست نیازها آن کردن برطرف

فرآیند همچنین، .شوند می برخوردار خود های هدف تحقق برای

خودمختاری نوعی از جامعه یک افراد آن اساس بر که است ای پیوسته

و باشند خویش واقعی شناخت و درست ارزیابی به قادر و شوند برخوردار

و شوند خودآگاه های هدف به رسیدن برای ها، قابلیت و ها توانایی از

.یابند دست نظر مورد یها هدف به خود توانمندی افزایش با بتوانند

اصلی محرکه نیروی کارکنان آن در که است محیطی توانمند، کار محی

سرچشمه از وری بهره برای را ای بالقوه یها ظرفیت توانمندسازی .هستند

.گذارد می اختیار در شود، نمی کامل استفاده آن از که انسانی توانایی

که سهمی و افراد ارزش شناختن از است عبارت توانمندسازی بنابراین،

نیروی توانمندسازی دیگر، عبارت به .باشند داشته امور انجام در توانند می

ساختن قادر برای انسانی، نیروی در الزم های ظرفیت ایجاد یعنی انسانی

در که مسئولیتی و نقش ایفای و سازمان در افزوده ارزش ایجاد به آنان

معنی به توانمندسازی .اثربخشی و کارایی با مأتو دارند، عهده به سازمان

1. Thomas & Velthouse 2 .Conger & kanungo

3 .Zirman

4 .Scott & Jaffe

5 .Spreitzer

6 .Nikodime & Simonty

88 - 66( 6931) 82مجله مدیریت توسعه و تحول

69

احساس تا کنیم کمک آنان به یعنی است کارکنان به بخشیدن قدرت

درماندگی یا ناتوانی احساس بر نمایند، تقویت را خود نفس به اعتماد

در .بدهیم انگیزه و نیرو ها آن به ها فعالیت دادن انجام برای و کنند غلبه

بیشتری گیری یممتص مسئولیت و عمل آزادی و خودمختاری توانمندسازی،

سایر و عمودی پارسازی پر دیگر عبارت به .شود می واگذار کارکنان به

نامیده توانمندسازی کارکنان، عمل آزادی افزایش برای مشابه های روش

.]1[ شود می

توانمندسازی مزایای -3-1 کرد: بندی تقسیم طبقه دو در توان می را توانمندسازی مزایای کلی طور به

سازمانی مزایای بر که نویسندگان از بسیاری :سازمانی مزایای

پس در که نمایند می فرض چنین اند، کرده تمرکز توانمندسازی

محرك یک شوند می کار محی شدن توانمند موجب که هایی تالش

سازمانی تغییرات .تجاری متغیر محی و جهانی های رقابت دارد: وجود

اجتناب ،عملکرد و کارایی بهبود زمینه در فزاینده فشارهای به پاسخ برای

هزینه، کنترل یها زمینه در ها سازمان خصوص به .اندنموده ناپذیر

واقع در .باشند می بهبود و توسعه به مجبور کیفیت، و پذیری انعطاف

اقتصادی عملکرد زمینه در زیادی بهبودهای شاهد توانند می ها سازمان

بسیار توانمندسازی اقتصادی مزایای گیریاندازه که چند هر .باشند

یها مقوله توسعه که شود می مشخ، زمانی مساله این است، مشکل

.شود مطر انسانی منابع مدیریت همچون تری وسیع

.است سازمانی مزایای دارای توانمندسازی حالیکه در :فردی مزایای

را خودشان که کارکنان .دارد همراه به کارکنان برای نیز بسیاری منافع

و کنند می گزارش را کمتری نقش در ابهام و تضاد بینند، می توانمند

عقیده به .نمایند می تجربه خود محی بر را بیشتری کنترل همچنین

یک در .شود می عاطفی یها محدودیت کاهش باعث امری چنین آنها

وفاداری و انگیزه، شغلی رضایت از حاکی آمده بدست نتایج تحقیق،

فردی مزایای گیریاندازه .باشد می توانمند افراد در سازمان به بیشتر

طریق از که آن سازمانی مزایای برخالف .است مشکل بسیار توانمندسازی

ذهنی و دهپیچی بسیار آن فردی مزایای است، ارزیابی قابل عینی حقایق

غیر صورت به غیبت و جایی جابه نرخ قبیل از ها مقیاس از برخی .هستند

توجه با کلی طور به .روند می کار به اهدافی چنین راستای در مستقیم

تحقیقات، است مترتب کارکنان توانمندسازی بر که ایطرفه دو منافع به

منافع از و اند پرداخته سازمان یا مرتب و عینی یها جنبه بر بیشتری

.]2[اند ورزیده غفلت آن فردی

روانشناختي توانمندسازی -3-2 قدرار 8ولتهداوس و 6تومداس آنهدا رأس در کده رویکرد این پردازان نظریه

صرفاً تواننمی و است وجهی چند موضوعی توانمندسازی معتقدند دارند،

1. Thomas 2. Velthuijs

توانمندسازی آنان باور به .پرداخت آن بررسی به خاص مفهوم یک پایه بر

.باشد می کارکنان به واگذارشده وظایف درونی انگیزش افزایش فرایند

روانشناسی، شناسی، جامعه شامل مختلفی علوم در توانمندسازی

از آنها از یک هر در و گرفته قرار توجه مورد ...و اجتماعی علوم دیریت،م

فرایند .(6332 ،9نگرها و اپلبام( است شده تعریف خاصی های جنبه

حذف و شناسایی طریق از کارکنان در شایستگی احساس افزایش

.(6938 مهرآرا، و ودادی( است شده آنها ناتوانی موجب که است شرایطی

گرفته قرار بررسی مورد گوناگون ابعاد از توانمندسازی نیز مدیریت در

توانمندسازی .آنهاست از یکی روانشناختی توانمندسازی که است

در محول وظایف به نسبت درونی انگیزش افزایش فرایند روانشناختی،

احساس شایستگی، احساس بودن، مؤثر احساس شناختی بعد چهار

،ولتهوس و توماس( است انتخاب حق داشتن احساس و بودن داریمعن

مثالً است؛ شده ارائه مورد این در نیز دیگری تعاریف .(6333

و شارون( است بالقوه توان ارتقای برای افراد 4ذاتی انگیزه توانمندسازی،

نیست؛ قدرت از ثابتی مقدار تقسیم توانمندسازی، .(8364 ،5همکاران

افزایش آن واسطه به فرد هر نسبی قدرت آن، طی که است فرایندی بلکه

.شود ایجاد باید که است صالحیتی بر مبتنی نفوذ توانمندسازی، .یابد می

.شود می تسهیم یا تقسیم که است قدرتی از فراتر بسیار قدرت، این

و تواند می قدرت که اندیشه این از گرفته نشأت است قدرتی توانمندسازی

و چی-هو( شود ایجاد آن کاربرد و شایستگی مداوم ارتقای راه از باید

.]2[ (8364 ،1نایل

روانشناختي توانمندسازی ابعاد -3-2-1 توسد توانمندسدازی، مدورد در شدده انجدام مطالعدات مهمترین از یکی

نمدوده تعریدف اساسدی بعدد چهدار با را توانمندسازی، (6335) 2اسيریتز

.]3[است

نتددایج بددر کننددد مددی احسدداس توانمنددد، کارکنددان :تأثیرگددذاربودن -

.دارند نفوذ و کنترل یشانها فعالیت

تبحر و قابلیت از کنند می احساس توانمند، کارکنان :شایستگی احساس -

.هستند مند بهره کار یک آمیز موفقیت انجام برای الزم

بده کده فعدالیتی و اهداف برای توانمند، کارکنان :بودن معنادار احساس -

جدنس از آندان هدای تدالش و اقددامات و قائلندد ارزش دارند، اشتغال آن

از خدویش، اشدتغال و درگیدری در و اسدت آنان استانداردهای و هاآرمان

.هستند برخوردار شخصی اهمیت احساس نوعی

خدویش هدای فعالیت مورد در توانمند، کارکنان :اختیار داشتن احساس -

.کنند می مالکیت و مسئولیت احساس

3. Applebaum & Honeggar

4. Endogenous

5. Sharon & et al

6. Hao-Chieh & Nayel

7. Spritz

بررسی تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روانشناختی کارکنانعلی اکبر احمدی و همکاران /

64

دانش مدیریت -4

دانش روند به پیوستن مختلف، یها شرکت و ها سازمان اخیر، یها سال در

مددیریت دانشدکار، دانشدی، کدار چون جدیدی مفاهیم و اند کرده آغاز را

پیتدر .دهند می روند این یافتن شدت از خبر دانشی، یها سازمان و دانش

هدا سازمان از جدیدی نوع ایجاد از خبر واژگان این کارگیری به با ،6دراکر

بدر .دارد حاکمیدت ذهدن قددرت بدازو، قدرت جای به آنها در که دهد می

پیشدرفت و توسدعه انتظدار توانندد می جوامعی آینده در نظریه این اساس

ترتیدب ایدن بده .باشدند برخدوردار بیشدتری داندش از کده باشدند داشته

سدازمان .باشدد مهم دانش اندازه به تواندنمی طبیعی منابع از برخورداری

انددك نیدروی از اسدت قدادر کده یابد می دست ییها توانمندی به دانشی

.]63[بسازد عظیم قدرتی

و شدرای امدروزه .هسدتند رو روبه نوینی یها چالش با هاسازمان گونه این

فضا این .است شده متغیر و پیچیده پیش از بیش هاسازمان رقابتی فضای

ایدن هدا، سازمان بیشتر برای که ای گونه به است تغییر حال در سرعت به

.آنهاسدت تطبیدق تدوان و پاسدخگویی سدرعت از بدیش مراتب به سرعت

بدرای را جدیددی تعدادل عددم وضدعیت نیدز داندش مستمر تغییددرهای

حدال در را بازارها دانش، پایان بی جریان .است آورده وجود به هاسازمان

مسدتمر تغییرهدای به ملزم را هاسازمان امر این که داده قرار مداوم تغییر

.]66[کند می

.رود مدی شدمار بده هدا سدازمان پدذیری رقابدت اصدلی کلید دانش امروزه

آنهدا که است معنی بدان این و هستند بردانش مبتنی جدید های سازمان

شدناخته، را خدود سازمانی دانش بتوانند که شوند طراحی ای گونه به باید

و نمایندد بدرداری بهدره آن از لدزوم موقدع در و کرده ذخیره و احصا را آن

بده جدیدد دانش و اطالعات از و شناخته را خود دانشی نیازهای همچنین

در را جدیددی پدارادایم عوامل این ای مجموعه .کنند استفاده احسن نحو

یداد داندش مددیریت عندوان به آن از که است نهاده بنیان مدیریت عرصه

-نمدی داندش اندازه به چیز هیچ که اند دریافته ها سازمان امروزه .شود می

کارکندان چیدز هدر از بدیش لدذا .نگهددارد رقدابتی دنیای در را آنها تواند

قدرار توجده مدورد سدازمان مهمتدرین و دانش صاحبان عنوان به سازمان

را موجدود داندش تواندد می که ابزاری عنوان به دانش مدیریت اند، گرفته

دهدد اشداعه سدازمان کدل در و بخشدیده پویایی و نظم و کرده گردآوری

و ها نظریه وسیع کاربرد خاطر به دانش، مدیریت اخیراَ .است یافته اهمیت

طدور بده ،هدا شرکت و مؤسسات دانشی امور به رسیدگی در آن یها روش

قرار تحقیقاتی و تجاری یها شرکت و دانشگاهی محافل توجه مورد جدی

توانمندد عندوان به ارتباطات و اطالعات فناوری که آنجایی از .است گرفته

بسدتر از نیدز داندش مددیریت شدود مدی ظاهر مدیریت هایروش در ساز

.]68[کند می استفاده توسعه جهت ارتباطات و اطالعات فناوری

آن کده است این داد نسبت دانش مدیریت به توان می که نقشی مهمترین

طرف یک از دانش مدیریت .بگیرند نظر در تغییر لوژیومتد یک بعنوان را

1. Peter Drucker

مدوثر اداره بدا دیگر طرفی از و سیستم درون به جدید یها دانش جذب با

.]69[باشد سازمان یک تغییر عامل مهمترین تواند می ها دانش آن

عبارتندد که شود می بعد سه در رقابتی مزیت ایجاد موجب دانش مدیریت

: از

عملیاتی یها هزینه کاهش -

و دهدد مدی کداهش را سدازمان یدک عملیداتی یها هزینه دانش مدیریت

در عمدده افدزایش طریدق از مشدتریان بدرای افدزوده ارزش ایجاد موجب

.گردد می محصول کیفیت

خدمات ارائه و محصول سازی آماده زمان کاهش -

تحلیدل طریدق از بدازار بده محصدول ورود بدرای شده صرف زمان کاهش

بدرای مسداله حدل در پیشدین داندش کدارگیری به و کنونی یها موقعیت

فعلی یها موقعیت

محصول در تمایز ایجاد -

بهبدود و ندوآوری در مرکدزی عنصدری عندوان به تواند می دانش مدیریت

تجدیدد و پدذیری تطبیق و عامل مدیران گیری تصمیم فرایند و محصول

.شود گرفته نظر در سازمانی حیات

اختیدار در و شدود مدی منتقدل سدادگی بده دانش دانشی، های سازمان در

سدازمانی داندش بده کارکندان کده زمدانی .گیدرد می قرار کارکنان تمامی

معنادار را آن و بشناسند را خود محی توانند می کنند، می پیدا دسترسی

بیابندد، کارها اجرای در را بهتری و جدید های روش توانند می آنها .نماید

دهندد، افدزایش را وری بهدره کنندد، جبدران را دانش خأل کنند، کار باهم

.کننددد کسددب را مددوثر رقابددت تددوان نهایتدداَ و کننددد راضددی را مشددتریان

یدادگیری هدای فرآیندد یدا توسدعه و تحقیدق طریدق از کده ییها سازمان

بده نسدبت کنندد مدی اقددام جدیدد داندش تولیدد جهدت در ترغیررسمی

دارندد یکنندد، برتدر مدی عمدل دیگدران دانش مبنای بر که هایی سازمان

در ییبقدا و تواندا ی،سازمان یمهم چون سازگار یلیدانش به مسا یریتمد

داندش یریتمد یقتپردازد. در حق می یطیمح فزاینده ییراتمواجهه با تغ

و اطالعدات یقابل پردازش اطالعات، تکنولدوژ ینرژیکس یبدر صدد ترک

حاکم یشهاطالعات ابزار است و اند یست. تکنولوژهاخالقانه انسان یتوانا

یرو سدا یدابیم انسدان را در یاییدد . باسدت دانش یدتول یبر آن عنصر اساس

نهفتده او در یهدا اسدتعداد ییرا در خدمت به شکوفا ها یهامکانات و سرما

تا در پرتدو یمسازمان نکن یرمخلو انسان است. انسان را اس دانش .یمآور

.]64[سازد ما یدرا عا یشخو یاز اسارت ثمره اصل ییرها

دانش مدیریت مزایای 4-1

از اجتنداب و موجود دانش از مجدد استفاده شامل دانش مدیریت مزایای

زمدانی دوره دانش مدیریت .است تکراری مسائل حل برای ها هزینه تکرار

را بازاریابی تواند می دهد، می کاهش را مسئله سازی شفاف تا مسئله بیان

تشددخی، یددا دقیددق بازاریددابی طریددق از را سددازمان و کددرده تسددریع

داندش از تواندد مدی سازمان همچنین .رساند یاری مشتری یها نیازمندی

محصول تولید قبیل از مشکالت از طیفی نمودن برطرف برای شده ذخیره

88 - 66( 6931) 82مجله مدیریت توسعه و تحول

65

استفاده غیره و مشتری شکایات به رسیدگی تبلیغات، ریزی برنامه جدید،

همداهنگی داخلدی، کدارایی افزایش موجب همچنین دانش مدیریت .کند

ارائده طریق از سازمانی دانش .شود می کلی سودآوری و مشتریان خدمات

حدل یتجربده از اسدتفاده و جدیدد دانش توسعه برای یافته بهبود محی

.کند می آفرینی ارزش مسائل

دانش مدیریت اهمیت 4-2 بدین رقابدت .اسدت ای ویدژه شدرای دارای سدوم هدزاره در کدار و کسب

افدزایش بده رو ندوآوری ندرخ و شدده ترفشرده روز هر اقتصادی یها بنگاه

منظدور به آنها تا که است شده باعث اقتصادی یها بنگاه بین رقابت .است

داندش ارزشدمند مندابع کده -خدود انسانی نیروی تعداد ،ها هزینه کاهش

.دهند کاهش را -شوند می محسوب

بده نسدبت تدا است داشته آن بر را ها سازمان انسانی، نیروی تعداد کاهش

دنیدای در .کنندد اقددام کارکندان ندزد موجود ضمنی دانش کردن صریح

بدر مبتندی مدا یهدا فعالیت و کارها از اعظمی بخش کار، و کسب امروزی

آوردن دسدت بده و تجربده کسدب بدرای کمتری زمان و هستند اطالعات

داندش میدزان اساس بر ها سازمان شرای این در .است دسترس در دانش

هدر هدا سدازمان خدمات و محصوالت .پردازند می رقابت به یکدیگر با خود

میدان این در .شود می بیشتر آنها در اطالعات سهم و شده تر پیچیده روز

ایجاد برای خوبی فرصت الزم، ابزارهای داشتن اختیار در با دانش مدیریت

.کندد مدی ایجاد رقابتی مزایای همچنین و انسانی منابع عملکرد در بهبود

مددیریت سدازی پیاده نیازمند بزرگ و کوچک یها سازمان تمامی امروزه

و پدذیری انعطداف .نمانند عقب رقابت گردونه از تا هستند خود در دانش

مندابع از بهتدر استفاده محیطی، متغیر شرای برابر در سریع العملعکس

بهتددر، تصددمیمات اتخداذ همچنددین و آنهدا نددزد موجدود دانددش و انسدانی

.]65[است امروزی یها سازمان برای دانش مدیریت دستاوردهای

دانش عمومي الگوی 4-3 چهار در دانش الگو این در .است داده ارائه را دانش عمومی الگوی نیومن،

:از عبارتند ها زمینه این شود؛ می سازماندهی زمینه

سیسدتم بده جدیدد داندش ورود بده مربدو رفتارهای دانش: خلق

کشف، نظیر: دارد، بر در را وسیعی دامن که است اجتماعی یا انسانی

ندوآوری کده رفتداری با نزدیک پیوندی که توسعه، فراخوانی، کسب،

داندش، گدرفتن یداد یدا کسب از بعد دوم گام .دارد شود، می خوانده

.است آن حفظ

نگهدداری و بقدا بده منجر که است هاییفعالیت تمامی دانش: حفظ

شدامل حفدظ، فعالیدت .شدود مدی سیسدتم به آن ورود از بعد دانش

به دانش، اعتبار به مربو هایفعالیت مانند: است، متنوعی رفتارهای

…و آن کردن روز

ارتبدا ، مانندد: اسدت متنوعی بسیار رفتارهای شامل دانش: انتقال

.دانش ارائه و پاالیش تفسیر، ترجمه،

هدا، گیدری تصدمیم بدرای موجدود داندش از اسدتفاده دانش: کاربرد

.]61[ هاست هدف به رسیدن و عملکردها

تجربی پیشینه -5

بدین رابطده موضدوع بدا خدود مقالده در حسنی و بروجردی صادقی -

بده جوانان و ورزش سازمان کارمندان دسازینتوانم و دانش مدریت

مددیریت هایجنبه تمام بین معناداری رابطه که رسیدند نتیجه این

)صددادقی .دارد وجددود کارمندددان توانمندسددازی ابعدداد و دانددش

(6938بروجردی،

بدین رابطده بررسدی " مقاله در (8369) همکاران و انسرودی قبادی -

جواندان و ورزش کدل اداره در شغلی توانمندسازی و دانش مدیریت

مثبدت ارتبدا کده رسدیدند نتیجه این به "شرقی آذربایجان استان

اداره آن در شدغلی دسدازی نتوانم و داندش مددیریت بدین معناداری

.دارد وجود

و دسازینتوانم مطالعه» عنوان با خود تحقیق در همکارانش و فتوت -

ایدن بده «صدنعتی بازارهدای در ارزش ایجاد در دانش مدیریت تاثیر

در ارزش خلدق در توانمندسازی و دانش مدیریت که رسیدند نتیجه

(8368 همکارن، و )فتوت .باشدمی موثر صنعتی بازارهای

بدین ارتبا بررسی» عنوان با پژوهش یک در (8368) جوکار و نایر -

دانشگاهی هایکتابخانه کتابداران میان در خالقیت و دانش مدیریت

خصدوص بده داندش مددیریت عوامدل کده دادندد نشان ،«شیراز در

و خالقیددت در مهمددی نقددش فرهنددگ، و انسددانی( )منددابع کارکنددان

.کنندمی ایفا نهاآ هایتوانایی

بددین رابطدده» مقالدده در (8366) الهددواری و الجددرا بررسددی نتددایج -

در کیفددی مطالعدده یددک اسددتراتژیک: شایسددتگی و دانددش مدددیریت

اثددر KM فرایندددهای کدده دادنددد نشددان «اردن بیمدده هددایشددرکت

مشددترك، انددداز)چشددم اسددتراتژیک رقابددت عامددل 4 بددر معندداداری

ایددن تجربددی هدداییافتدده .دارد نددوآوری( و دسددازینتوانم همکدداری،

رسیدن منظور به KM آینده فرایند در پژوهشگران به قطعا پژوهش

کمدک استراتژیک رقابت در دانش مدیریت فرایند از بهتری درك به

.کرد خواهد

در «دانش مدیریت نقش بررسی سازمانی؛ ظرفیت ارتقاء» نامه پایان -

دنیدایی معصدومه نگارش به مدرس تربیت دانشگاه در 6923 تیرماه

مدیران جدید راهبردهای جمله از سازمانی دانش مدیریت .باشدمی

-مدی که است انطباقی فنی و مدیریتی، رهبری، ظرفیت بهبود برای

اقددامات مثبدت تداثیر بدر حاصدله نتایج .گیرد قرار توجه مورد تواند

.دارد سازمانی ظرفیت افزایش بر دانش مدیریت در مدیران

چگونگی» مقاله در 8366 در همکارانش و لیانو پزوهش نتایج -

-می تعدیل را سازمانی ساختار و محی بین رابطه دانش مدیریت

بر مثبتی تاثیر دانش مدیریت که رسیدند نتیجه این به «کند

ارتقای و تولید بهبود خالقیت،، ابتکار نظیر سازمان هایخروجی

بررسی تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روانشناختی کارکنانعلی اکبر احمدی و همکاران /

61

رابطه نهاآ تجربی هایپژوهش این، بر عالوه .دارد کارکنان توانایی

را سازمان هایخروجی و محور دانش کارکنان تونایی بین مثبت

.دهدمی نشان

8366 سال در خوب شهری امور اداره در دانش مدیریت ابعاد مقاله -

نشان پژوهش نتیجه شده انجام همکارانش و نیاگیالنی شهرام توس

ذخیره دانش، انتقال سازمانی، یادگیری دانش، متغیرهای که داد

تاثیر شهری خوب حاکمیت در دانش ایجاد دانش، کاربرد دانش،

.گذاردمی

نقش :SEM در سازمانی عملکرد بهبود و دانش مدیریت مقاله -

و سالینا دیوید توس واسطه متغیر عنوان به اجتماعی سرمایه

دهدمی نشان پژوهش نتایج شده انجام 8363 سال در همکارانش

تاثیر اجتماعی سرمایه بر مثبت طور به دانش مدیریت فرایند که

و دهدمی افزایش را سازمانی عملکرد اجتماعی سرمایه و گذاردمی

سازمانی عملکرد و دانش مدیریت بین واسطه اجتماعی سرمایه

سرمایه و دانش مدیریت که داد نشان پژوهش نتایج و باشدمی

.دهدمی افزایش را سازمانی عملکرد اجتماعی

یادگیری بر دانش مدیریت تاثیر بررسی عنوان» با دیگر نامهپایان -

مهدی توس 6923 زمستان در تهران دانشگاه در که «سازمانی

دهدمی نشان پزوهش نتایج که درآمده تحریر رشته به ثابت مالک

و سازمانی یادگیری و دانش مدیریت میان معناداری و مثبت رابطه

سازمانی یادگیری با دانش کاربرد و دانش تسهیم دانش، ذخیره بین

تاثیر گیریاندازه با که شده سعی پزوهش این در .ندارد وجود

در دانش مدیریت اهمیت بر سازمانی یادگیری بر دانش مدیریت

.شود تاکید رقابت عصر در هاسازمان رشد

که سازیخصوصی در دانش مدیریت عناصر تاثیر بررسی نامهپایان -

نگارش طاهری امیر توس 6922 سال مدرس تربیت دانشگاه در

بررسی پژوهش، این از هدف دهدمی نشان پژوهش نتایج که شده

نقل و حمل خصوصی بخش موفقیت در دانش مدیریت تاثیر

شامل، اصلی محور دو در پژوهش فرضیات لذا .است ریلی مسافری

همچنین و خصوصی بخش اجرایی موفقیت در دانش مدیریت تاثیر

این یجانت .گردید تنظیم اقتصادی موفقیت در دانش مدیریت تاثیر

اجرایی موفقیت در دانش مدیریت که دهدمی نشان وهشژپ

خصوصی بخش مشتریان( شکایت کاهش خدمات، کیفیت )افزایش

تنظیم اقتصادی موفقیت در دانش مدیریت تاثیر لیکن و دارد تاثیر

در دانش مدیریت که دهدمی نشان پژوهش این نتایج .گردید

مشتریان( شکایت کاهش خدمات، کیفیت )افزایش اجرایی موفقیت

موفقیت در دانش مدیریت تاثیر ولیکن دارد تاثیر خصوصی بخش

.نگردید ثابت ها(هزینه کاهش درآمدها، )افزایش اقتصادی

هایشرکت رقابتی توان تقویت بر دانش مدیریت تاثیر مقاله -

دانش اهلل کرم دکتر نگارش به 6922 سال در که مشاور مهندسین

همبستگی ضریب محاسبه مقاله این در درآمده، همکارش و فرد

همبستگی رقابتی( توان )تقویت وابسته متغیر دو بین داد نشان

دانش مدیریت داد نشان پژوهش هاییافته .دارد وجود مثبت

.دارد سازمانی عملکرد با را رابطه قویترین

پژوهش مفهومی مدل -6

ابعاد و مستقل متغیر عنوان به دانش مدیریت پژوهش، این در

گرفته درنظر وابسته متغیر عنوان به کارکنان روانشناختی توانمندسازی

.است شده

مدل از کارکنان توانمندسازی بر دانش مدیریت تأثیر میزان سنجش برای

به مدل این .است شده استفاده (6335) نوناکا و تاکوچی توس شده ارائه

بین متعامل حلزونی فرایند یک را دانش تولید که است معروف SECI نام

بده منجدر داندش ندوع دو این تعامالت و داند می تصریحی و ضمنی دانش

بیروندی کدردن، اجتمداعی شدامل مددل ایدن .شود می جدید دانش تولید

تفصدیر بده آن بده پیشتر که شود می دانش کردن درونی و ترکیب کردن،

.است شده اشاره

اسديریتز مددل از کارکندان توانمندسدازی ابعداد سدنجش برای همچنین

رابطه ولتهوس و توماس مدل مبنای بر وی .است شده استفاده (،6335)

احسداس داربدودن، معندی )احسداس روانشناختی توانمندسازی بعد چهار

بدا بدودن( مدوثر احساس و انتخاب( خودتعیینی)حق احساس شایستگی،

و سدازمانی عوامدل رابطده بررسی به سيس و نمود آزمون را توانمندسازی

.]62[پرداخت شناختی توانمندسازی بر اجتماعی

الزامات بین تطابق شامل بودن دار معنی بودن: دار معنی احساس -

طدرف از رفتارهدا و ها ارزش و اعتقادات و طرف یک از شغل و نقش

دقدت دهندد، مدی انجدام که کاری مورد در توانمند افراد .است دیگر

هویدت احسداس آن انجدام دلیدل بده و دارندد باور آن به و کنند می

.(6325 ،6نانوس و )بنیس کنند می

احساس یا شایستگی خودکارآمدی(: )احساس شایستگی -

انجام برای خود ظرفیت و توانایی به فرد اعتقاد خودکارآمدی،

(6325 نانوس، و )بنیس .است مهارتی کارهای

: اختیوار( از برخوورداری )احسواس تعیینوی خوود احساس -

و رفتارهددا اسددتمرار و پیشددقدمی در اسددتقالل بیددانگر خددودتعیینی

و دانندد می خودآغاز و ایجادگر افرادی را خود آنها .باشد می فرایندها

آزمدون بده را جدیدد افکدار و بگیرندد مستقل یها تصمیم توانند می

(6333 ،8مورل و )وگت بگذارند

نتدایج بدر شخصدی کنتدرل احسداس توانمند افراد : تأثیر احساس -

در که محیطی بر تأثیرگذاری با توانند می که باورند براین آنان .دارند

(6333 ،9)داور نمایند ایجاد تغییر کنند، می کار آن

1. Bennis & Nanus

2. Vogt & Murrell

3.Dover

88 - 66( 6931) 82مجله مدیریت توسعه و تحول

62

توانمندسازی، و دانش مدیریت زمینه در مختلف یها مدل بررسی از پس

صدورت به حاضر پژوهش مفهومی مدل فو ، شده ذکر مدل دو انتخاب و

.شود می داده نشان زیر شکل

پژوهشگر( )مأخذ: پژوهش مفهومی مدل : (1) شکل

تحقیق های فرضیه -7

اصلي فرضیه 7-1 معنادار و مثبت تأثیر کارکنان روانشناختی توانمندسازی بر دانش مدیریت

.دارد

فرعي های فرضیه -7-2 کارکندان در شایسدتگی احسداس ایجداد بر دانش مدیریت 2-8-6

.دارد مثبت و معنادار تأثیر

در اختیدار از برخورداری احساس داشتن بر دانش مدیریت 2-8-8

.دارد مثبت و معنادار تأثیر کارکنان

تدأثیر کارکندان بدودن تأثیرگذار احساس بر دانش مدیریت 2-8-9

.دارد مثبت و معنادار

توسد مشداغل بدودن معندادار احسداس بر دانش مدیریت 2-8-4

.دارد مثبت و معنادار تأثیر کارکنان

توانمندسددازی ابعدداد بددر دانددش مدددیریت تددأثیر میددزان 2-8-5

.است متفاوت روانشناختی

و فرهنددگ سددازمان در روانشددناختی توانمندسددازی ابعدداد 2-8-1

.ندارد قرار مناسبی وضعیت در ارتباطات

موجدود، وضدعیت در روانشدناختی توانمندسازی ابعاد بین 2-8-2

.ندارد وجود معناداری تفاوت

تحقیق روش -8

.دارد بسدتگی آن شدناخت روش بده علدم، هر قوانین اعتبار و ارزش پایه،

نظدام و اطمینان قابل یها راه و ابزارها قواعد، از ای مجموعه تحقیق روش

حدل راه بده دسدتیابی و مجهدوالت کشدف ،ها واقعیت بررسی برای یافته،

و موضدوع ماهیدت و اهداف به بستگی تحقیق روش .]62[است مشکالت

.دارد منابع و امکانات همچنین

صداحبنظران دیددگاه از تحقیدق روش اندواع از گوناگونی یها بندی طبقه

و هددف برمبندای بندی طبقه به توان می جمله آن از .است گرفته انجام

ایدن به باشد؛ می 6کاربردی هدف، نظر از حاضر پژوهش .نمود اشاره روش

سدازمان داخل مسائل حل برای تحقیق این یها یافته از توان می که دلیل

معلدولی -علّدی تحقیقاتی رویکرد و ماهیت نظر از همچنین .نمود استفاده

چگدونگی نگداه از .باشدد می متغیرها بین تأثیر بررسی دنبال به زیرا است

4همبسدتگی و 9تحلیلدی توصدیفی ،8غیرآزمایشی نوع از ،ها داده گردآوری

ابعداد و داندش مددیریت متغیرهدای بدین روابد مطالعه به زیرا ؛باشد می

وضع از نیاز مورد اطالعات و پردازد می کارکنان روانشناختی توانمندسازی

.اسدت آمدده دسدت بده نامده پرسدش از اسدتفاده با آماری نمونه موجود

بده کمدی پژوهشی ،ها داده نوع نگاه از و مقطعی زمانی، جنبه از همچنین

.رود می شمار

آن یهدا یافتده نتدایج از زیدرا است، کاربردی هدف، نگاه از حاضر پژوهش

چگونگی نگاه از .شود می استفاده سازمان درون خاص مشکالت حل برای

2همبسدتگی و 1تحلیلدی توصدیفی ،5غیرآزمایشی نوع از ،ها داده گردآوری

ابعداد و داندش مددیریت متغیرهدای بدین روابد مطالعه به زیرا باشد؛ می

وضع از موردنیاز اطالعات و پردازد می کارکنان روانشناختی توانمندسازی

.اسدت آمدده دسدت بده نامده پرسدش از اسدتفاده با آماری نمونه موجود

بده کمدی پژوهشی ،ها داده نوع نگاه از و مقطعی زمانی، جنبه از همچنین

.رود می شمار

آماری نمونه و جامعه 8-1 به مربو خاص جهات از که شود می گفته افرادی کل به آماری جامعه

پژوهش نتایج مشمول و بوده مشترك صفات دارای تحقیق نظرهای نقطه

دیگر عبارت به .گویند می نیز هدف جامعه را آماری جامعه .باشند نظر مورد

محقق که چیزهایی یا وقایع افراد، کلیه از است عبارت آماری جامعه

صفت یک در حداقل بطوریکه بيردازد؛ آنها مورد در تحقیق به خواهد می

ای منطقه کارشناسان تحقیق این آماری جامعه. باشند مشترك موردنظر

نفر 943 حدودا آنان تعداد که باشند می اسالمی ارتباطات و فرهنگ سازمان

.است

گیری نمونه روش و آماری نمونه 8-2 بده .باشدد مدی انسدانی علدوم آمار در مباحث مهمترین از گیری نمونه و نمونه

آن گیدری نمونده صدحت بدا تحقیدق یدک یهدا یافته به اعتماد دیگر، عبارتی

بدا کدوکران نمونه تعیین فرمول از نمونه حجم محاسبه برای .شود می سنجیده

جامعده حجدم بده توجه با که گردیده استفاده درصد 5 خطای سطح احتساب

(N=340،) سدایت طریدق از محاسدبه ایدن کده آمدد بدست 623 نمونه مقدار

1. Applied

2. Non experimental

3. Descriptive

4. Correlation

5. Non experimental

6. Descriptive

7. Correlation

بررسی تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روانشناختی کارکنانعلی اکبر احمدی و همکاران /

62

.است پذیرفته صورت 6مدیر پارس

گشدت توزیدع جامعه افراد بین تصادفی روش به پرسشنامه 623 بنابراین

.گرفت قرار بررسی مورد آن نتایج که

ها داده گردآوری هایروش 8-3 اطالعات .رود می بشمار تحقیق مراحل ترینمهم از یکی ،ها داده گردآوری

و نمود آوری جمع توان می مختلف طر به را تحقیق جهت موردنیاز

و پرسشنامه مصاحبه، مشاهده، ازجمله گوناگونی ابزارهای منظور بدین

هریک که نمود بیان اینگونه توان می .دارند وجود غیره و مدارك و اسناد

مورد باید آنها از استفاده هنگام که دارند مزایایی و معایب ابزارها این از

قوت نقا طرفی از و نشود خدشه دچار پژوهش اعتبار تا گیرند قرار توجه

و مسئله ماهیت به باتوجه باید محقق که روست این از .گردد تقویت ابزار

کسب از پس و نماید انتخاب را ابزار چند یا یک شده طراحی یها فرضیه

بهره ها داده آوری جمع جهت آنها از ابزارها این اعتبار درمورد الزم شرای

مورد در بتواند ها داده این تحلیل و پردازش طریق از نهایت در تا جوید

ایگونه به باید ابزارها انتخاب که داشت توجه باید .نماید قضاوت ها فرضیه

طریق این از و نماید دفاع خود ابزار انتخاب نحوه از بتواند محقق که باشد

هایروش از حاضر پژوهش در. ]62[ معتبر را خود پژوهش دستاوردهای

است: گردیده استفاده زیر

مدارک و اسناد / ای کتابخانه مطالعات 8-3-1 آغداز از پدیش که آید می بدست ثانویه یها داده مطالعه، نوع این طریق از

اطالعدات آوری جمدع بدرای .شدوند مدی بررسدی پژوهشگر توس تحقیق

کتدب، از موضدوع با مرتب نظری مباحث و تحقیق این ادبیات به مربو

و اسدناد و اینترنتدی سدایتهای ،هدا نامده پایان فارسی، و انگلیسی مقاالت

.است شده استفاده مرتب مدارك

پرسشنامه از استفاده 8-3-2 اسدتفاده است، گرفته قرار استفاده مورد پژوهش این در که دیگری روش

رایدج ابزارهدای از یکدی پرسشدنامه اینکده بده باتوجه .است پرسشنامه از

بده پدژوهش ایدن در است، پژوهش یها داده کسب برای روشی و تحقیق

شدده استفاده پرسشنامه از توانمندسازی و دانش مدیریت سنجش منظور

بده نیدز سدوال تعدادی همچنین .باشد می سوال 92 شامل مجموع در که

جنسدیت، مثدال بدرای شددند گرفته درنظر دموگرافیک مشخصات عنوان

نشدان (6-9) جدول در پرسشنامه در سواالت ترتیب ...و تحصیلی مدرك

.است شده داده

1. http://www.parsmodir.com/db/research/cochran.php

پرسشنامه سواالت و ها شاخص متغیر، (:1) جدول

سواالت مولفه متغیرها

تیریمد

شدان

5-1 دانش خلق

16-6 دانش حفظ

02-11 دانش تسهیم

06-02 دانش کاربرد

زیساندانمتو

02-01 شایستگی احساس

00-02 خودمختاری

05-00 تأثیرگذاری

03-06 بودن دار معنی

پرسشنامه 2روایي 8-4 جمع ابزار که یابیم اطمینان توانیم می چگونه که است معنی این به روایی

چیدز یدا پرداختده مدوردنظر مفهوم همان گیری اندازه به واقعاً داده آوری

.است سنجیده را دیگری

اعتبار روش از پرسشنامه روایی میزان بررسی جهت پژوهش، این در

استفاده باشد، می منطقی روایی تعیین های روش گروه از که محتوی

مورد خبرگان نظر از التاسو کیفیت و کمیت حالت این در .است گردیده

چند انجام با پرسشنامه تهیه از پس که ترتیب بدین .گیرد می قرار بررسی

ه ب الزم اصالحات، مشاور و راهنما محترم اساتید نظرات کسب و مصاحبه

همان پرسشنامه که شد حاصل اطمینان ترتیب بدین و مدهآ عمل

.دهد می قرار سنجش مورد را نظر مورد خصیصه

پرسشنامه 3پایایي 8-5 چه تا یکسان شرای در گیری اندازه ابزار که است معنا این به پایایی

صفر از اعتماد قابلیت ضریب دامنه .دهدمی دست به یکسانی نتایج اندازه

آن نشانگر ضریب این .است کامل( )ارتبا یک مثبت تا ارتبا ( )عدم

یا و آزمودنی ثبات با یها ویژگی گیری اندازه ابزار اندازه چه تا که است

قابلیت ضریب محاسبه برای .سنجد می را آن موقتی و متغیر هایویژگی

این در .شود می برده کار به مختلفی های شیوه گیری، اندازه ابزار اعتماد

استفاده 4کرونباخ آلفای روش از آزمون پایایی تعیین منظور به تحقیق

گیری اندازه ابزار درونی هماهنگی محاسبه برای روش این .است گردیده

.رود می کار به کند می گیری اندازه را مختلف های خصیصه که

هر هاینمره واریانس باید ابتدا کرونباخ آلفای ضریب محاسبه برای

با سيس .کرد محاسبه را کل ریانساو و پرسشنامه های سوال زیرمجموعه

.کنیم می محاسبه را آلفا یبرض مقدار زیر فرمول از استفاده

2. Validity

3. Reliability

4. Cronbachs Alpha

88 - 66( 6931) 82مجله مدیریت توسعه و تحول

63

: آن در که

J = آزمون یا پرسشنامه های سئوال های مجموعه زیر تعداد

Sj ام J آزمون زیر واریانس2 =

= S2 آزمون یا پرسشنامه کل واریانس

کده آمد بدست 385/3 برابر SPSS افزار نرم کمک به کرونباخ مقدارآلفای

.باشد می مطلوب مذکور پرسشنامه برای

ها داده تحلیل و تجزیه روش 8-6 هایروش از ،ها نمونه از آمده بدست یها داده تحلیل برای پژوهش این در

توصیفی آمار بخش در .است شده استفاده استنباطی آمار و توصیفی آمار

چدون متغیرهدایی حیدث از آمداری یهدا نمونه توزیع چگونگی بررسی به

کمدک با نمودار و فراوانی جداول ارائه با تحصیالت میزان و سن جنسیت،

بدرای اسدتنباطی، آمدار بخدش در و اسدت شده پرداخته، SPSS افزار نرم

منظدور بده و PLS مسدیر یدابی مددل الگوریتم از تحقیق فرضیات آزمون

آزمدون از بدودن، غیرنرمدال و نرمدال لحدا از هدا داده توزیع نوع بررسی

تحقیق متغیرهای موجود وضعیت بررسی جهت و 6اسمیرنوف کولموگروف

متغیدر ابعداد بنددی رتبده برای نهایت در و جامعه یک میانگین آزمون از

.است شده استفاده 8فریدمن واریانس تحلیل آزمون از وابسته

تحقیق نتایج -9

تحقیق اصلي فرضیه آزمون 9-1 قالدب در را تحقیدق فرضدیه شده آزمون مدل شماتیک، صورت به پایین شکل

و اسدت گردیدده ترسدیم PLS از اسدتفاده بدا مددل ایدن .دهد می نشان مسیر

.است شده مشخ، وابسته( متغیر یک و مستقل متغیر )یک متغیرها

روانشناختي توانمندسازي بر دانش مدیریت تاثیر آزمون مدل (:2) شکل

کارکنان

تدوان به R یا تعیین ضریب برای آمده بدست عدد و باال مدل به توجه با

درصدد 82 گفدت تدوان مدی وابسدته( متغیدر زیدر در آمده بدست )عدد 8

متغیدر بوسدیله روانشدناختی، توانمندسدازی یعنی وابسته، متغیر تغییرات

متغیرهای به مربو آن مابقی و شده تبیین دانش مدیریت یعنی، مستقل

.اند نشده گرفته قرار بررسی مورد تحقیق این در که است دیگر

توضدیحات در اشداره مورد رواب باشد، می افزار نرم خروجی که زیر شکل

1. Kolmogorov-Smirnov Test

2. Friedman Test

منحندی یدا خد حول نقا بیشتر که چرا دهد می قرار تایید مورد را باال

.دارند قرار رگرسیون

کارکنان روانشناختي توانمندسازي و دانش مدیریت بین روابط :(3) شکل

تحقیق فرعي فرضیات آزمون 9-2 بده زیر جدول و شکل در PLS افزار نرم وخروجی تحقیق مدل به توجه با

.باشد می زیر شکل به که پردازیم ها می مسیر ضرایب و فرضیات بررسی

روانشناختي توانمندسازي ابعاد بر دانش مدیریت تاثیر آزمون مدل (:4) شکل

کارکنان

مسدیر قالب در را پژوهش شده آزمون مدل شماتیک، صورت به باال شکل

متغیرها و است گردیده ترسیم PLS از استفاده با مدل این .دهد می نشان

.است شده مشخ، وابسته( متغیر 4 و مستقل متغیر 6)

دانش مدیریت تأثیر میزان ها فرضیه آزمون از آمده بدست نتایج به باتوجه

.باشد میزیر جدول شر به و متفاوت روانشناختی توانمندسازی ابعاد بر

2

1

2

11 S

s

J

Jr

n

j

j

بررسی تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روانشناختی کارکنانعلی اکبر احمدی و همکاران /

83

مسیر ضریب یا گذاري تاثیر بندي رتبه (:2) جدول

تبه ضریب احتمالی ارزش مسیرر

0 300/2 21/2 زیر شایستگی - دانش مدیریت

3 316/2 21/2 زیر خودمختاری -دانش مدیریت

0 312/2 21/2 زیر گذاری تاثیر -دانش مدیریت

1 511/2 21/2 زیر داری معنی -دانش مدیریت

تحقیق متغیرهاي همه براي اسمیرنوف -کولموگروف آزمون (:3) جدول

دانش مدیریت روانشناختی توانمندسازی

132 132 نمونه تعداد

پارامترهای

نرمال

2512/0 3112/0 میانگین

10113/2 65050/2 معیار انحراف

بیشترین

تفاوت

265/2 225/2 مطلق

265/2 225/2 مثبت

-252/2 -220/2 منفی

Z 613/2 326/2 اسمیرنوف کولموگروف

335/2 023/2 داری معنی عدد

آمار (:4) جدول

تعداد میانگین معیار انحراف

دانش مدیریت 132 2523/0 10602/2

شایستگی 132 2333/0 12331/2

خودمختاری 132 2123/0 20210/1

گذاری تأثیر 132 3131/0 22156/1

داری معنی 132 2315/0 11023/2

روانشناختی توانمندسازی 132 3616/0 65263/2

گیدرد می نظر در 9 مساوی را آزمون مورد عدد، افزار نرم اینکه به توجه با

بدرای رو ایدن از. دارد کدوچکتر و بزرگتدر حالت ما آزمون مورد عدد ولی

از لذا. بود خواهد اشتباه داری معنی عدد به توجه تحقیق فرضیات بررسی

.شود می استفاده پایین و باال یها حد

جامعه میانگین آزمون (:5) جدول

و داری معندی و شایسدتگی یها متغیر برای شود می مالحظه که همانطور

همه )برای پایین و باال حد روانشناختی توانمندسازی برای کلی حالت در

9) یدا (3 > 0) کده گفت توان می پس باشند می مثبت دو هر متغیرها(

< ) 9 از بزرگتدر شدده شدمرده بدر متغیر سه برای میانگین مقدار یعنی

رابطده در امدا .شود می پذیرفته مقابل فرض و رد صفر فرض لذا باشند می

0) کده گفت باید گذاری تاثیر و خودمختاری، دانش مدیریت متغیرهای با

= 3) یا (9 = ) ،بررسی مورد متغیر سه نمونه، افراد نظر از یعنی است

ندارندد قدرار مناسدبی وضدعیت در گدذاری( تداثیر و خودمختاری، )دانش

قبول( صفر )فرض

88 - 66( 6931) 82مجله مدیریت توسعه و تحول

86

گیری نتیجه -11

مدورد SPSS و PLS افزارهدای ندرم از استفاده با تحقیق، مدل و فرضیات

شدر به ها آزمون نتایج گردید؛ تبیین آنها بین رابطه و گرفت قرار آزمون

باشد: می زیر

در با مسیر قالب در تحقیق فرضیه شده آزمون مدل از حاصل نتیجه -

درصدد 82 کده دهد می نشان (R2=0/27) تعیین ضریب گرفتن نظر

بوسدیله روانشدناختی، توانمندسدازی یعندی وابسدته، متغیر تغییرات

.گردد می تعیین دانش مدیریت یعنی مستقل متغیر

میزان که دهد می نشان تحقیق اصلی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

58/3 کارکندان روانشدناختی توانمندسدازی بدر دانش مدیریت تأثیر

58 داندش، مددیریت در بهبدود واحدد یک با که معنا بدین باشدمی

حاصدل بهبدود کارکندان روانشدناختی توانمندسدازی در واحد صدم

در ( p<35/3) احتمدالی ارزش به توجه با دیگر طرفی از و گردد می

فدرض بندابراین .باشدد می دارمعنی تأثیر این که گفت توان می مدل،

بددر دانددش مدددیریت و شددده واقددع قبددول مددورد تحقیددق، اصددلی

.دارد معنادار و مثبت تأثیر کارکنان روانشناختی توانمندسازی

کده دهدد می نشان تحقیق اول فرعی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

48/3 درکارکندان شایسدتگی احساس بر دانش مدیریت تأثیر میزان

48 داندش، تسدهیم در بهبدود واحدد یدک با که معنا بدین .باشد می

.گردد می حاصل بهبود کارکنان در شایستگی احساس بر واحد صدم

مددل، در ( p<35/3) احتمدالی ارزش بده باتوجده دیگدر طرفی از و

فرعدی فدرض بنابراین .باشد می دارمعنی تأثیر این که گفت توان می

احسداس ایجداد بدر داندش مددیریت و شدده واقدع قبول مورد اول،

.دارد معنادار و مثبت تأثیر کاکنان، در شایستگی

کده دهدد می نشان تحقیق دوم فرعی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

اختیدار از برخورداری احساس داشتن بر دانش مدیریت تأثیر میزان

در بهبدود واحدد یدک بدا کده معنا بدین باشد می 48/3 کارکنان، در

در اختیدار از برخورداری احساس در واحد صدم 48 دانش، مدیریت

ارزش بده توجده بدا دیگر طرفی از و گردد می حاصل بهبود کارکنان

دار معندی تأثیر این که گفت توان می مدل، در ( p<35/3) احتمالی

و شدده واقدع موردقبدول تحقیق، دوم فرعی فرض بنابراین .باشد می

کارکندان، در اختیار از برخورداری احساس داشتن بر دانش مدیریت

.دارد معنادار و مثبت تأثیر

کده دهد می نشان تحقیق سوم فرعی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

در بدودن تأثیرگدذار احسداس داشدتن بر دانش مدیریت تأثیر میزان

در بهبدود واحدد یدک بدا کده معندا بددین باشدد می 42/3 کارکنان،

در بدودن گدذار تدأثیر احسداس در واحدد صددم 42 دانش، مدیریت

ارزش بده باتوجده دیگدر طرفدی از و گردد می حاصل بهبود کارکنان

دارمعندی تدأثیر این که گفت توان می مدل، در ( p<35/3) احتمالی

و شدده واقدع موردقبول تحقیق، سوم فرعی فرض بنابراین .باشد می

و مثبدت تدأثیر کارکندان، بودن تأثیرگذار احساس بر دانش مدیریت

.دارد معنادار

که دهد می نشان تحقیق چهارم فرعی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

56/3 مشاغل، بودن معنادار احساس بر دانش مدیریت تأثیر میزان

56 دانش، مدیریت در بهبود واحد یک با که معنا بدین باشد می

.گردد می حاصل بهبود مشاغل، بودن معنادار احساس در واحد صدم

مدل، در ( p<35/3) احتمالی ارزش به توجه با دیگر طرفی از و

فرعی فرض بنابراین .باشد می دارمعنی تأثیر این که گفت توان می

احساس بر دانش مدیریت و شده واقع قبول مورد تحقیق، چهارم

.دارد معنادار و مثبت تأثیر کارکنان، توس مشاغل بودن معنادار

که دهد می نشان تحقیق پنجم فرعی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

توانمندسازی ابعاد از هرکدام بر دانش مدیریت تأثیر میزان به باتوجه

آزمددون از آمددده بدسددت احتمددالی ارزش همچنددین و روانشددناختی

توانمندسددازی ابعدداد بددر دانددش مدددیریت تددأثیر میددزان ،هددا فرضددیه

.گردد می واقع موردقبول فرضیه بنابراین .است متفاوت روانشناختی

از اسدتفاده بدا تحقیدق ششدم فرعدی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

کلددی بطددور کدده اسددت آن نشددانگر جامعدده، یددک میددانگین آزمددون

از همچندین .دارد قدرار مناسدبی وضعیت در کارکنان توانمندسازی

مشداغل داری معنی احساس و شایستگی احساس بُعد دو ابعاد، نظر

احسداس بُعدد دو ولدیکن اسدت داشدته قرار مناسب وضعیت در نیز

قدرار مناسدبی وضدعیت در بدودن تأثیرگذار احساس و خودمختاری

روانشدناختی توانمندسدازی ابعداد اینکده بدر فدرض بندابراین .ندارد

حددودی تدا نددارد قدرار مناسبی وضعیت در شرکت دراین کارکنان

.است موردقبول

از استفاده با تحقیق هفتم فرعی فرضیه آزمون از حاصل نتیجه -

وضعیت بین نمونه، افراد عقیده به که دهد می نشان فریدمن آزمون

وجود داری معنی تفاوت روانشناختی توانمندسازی بُعد چهار موجود

موجود وضعیت ترتیب آمده دست به هایمیانگین اساس بر و دارد

.تاثیرگذاری و خودمختاری شایستگی، معناداری، از: عبارتند عوامل این

، 64/9 از بوده عبارت ترتیب به آنها موجود وضعیت میانگین زیرا

دار معنی به مربو رتبه میانگین باالترین که 28/6 و 33/8، 35/9

این بنابر .است تأثیرگذاری به مربو رتبه میانگین کمترین و بودن

در توانمندسازی ابعاد بین معنادار تفاوت وجود عدم بر فرض نتایج،

.گردد می نفی موجود، وضعیت

و فرهندگ سدازمان کارکندان میدان دانش مدیریت شد، بیان که همانطور

دارد؛ معناداری و مثبت تأثیر کارکنان این توانمندی بر اسالمی، ارتباطات

دانش مدیریت متغیر که گردید مشخ، موجود شرای بررسی در ولیکن

هر اجرای از قبل که است آن نشانگر این و ندارد قرار مناسبی وضعیت در

.قرارداد متغیر این بهبود جهت را اجرایی اولویت باید ابتدا ای، برنامه

.گردد می ارائه زیر پیشنهادات اساس براین

بررسی تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روانشناختی کارکنانعلی اکبر احمدی و همکاران /

88

قدرار و کارکندان تجارب مستندسازی جهت کار سازو برقراری

.کارکنان همه دسترس در دادن

و داندش ضدب و ثبت مسئولیتش مداوم بطور که تیمی ایجاد

قدرار کارکندان همه اختیار در را نتایج و باشد کارکنان تجارب

.دهد

بدین روزانده یدا هفتگدی غیررسدمی و رسمی جلسات برگزاری

.ها دانسته و اطالعات تبادل جهت کارکنان و مدیران

در کده کارکندانی جهت تشویق و دهیپاداش سیستم برقراری

.کنند می سعی خود دانش تبادل جهت

کدار بده افدراد تشدویق و سازمان در گروهی کار فرهنگ ترویج

.یکدیگر با کردن

تیمی دهی پاداش نظام برقراری.

مشدارکت امکدان و مختلدف واحدهای از کاری یها گروه ایجاد

.امور انجام برای آنها بین

بدا جدیدد کارکندان برای آموزشی یها برنامه و فرایندها ایجاد

.تر قدیمی کارکنان از گرفتن کمک

غیررسدمی( و )رسدمی دانش تبادل یها مجاری به بخشیدن سامان و سر

.مناسب افراد به مناسب دانش رساندن راستای در

خذأمنابع و م -11

در يانتقشال دانشش ضشمن نقشش (، 1033) .یرینش یا،ن یخالق .اله زاده، وجه یقربان [1]

دانشدگاه یمنداب انسدان یریتهای مدد پژوهش ، فصل نامهتوانمندسازي کارکنان

.35 – 125صص ،0)ع(، سال اول، شماره ینجام امام حس

،انسشاني منشاب توانمندسشازي بشر موثر عوامل بررسي (،1032) .خسرو وطنی، [0]

ملدت، باند اعتبارات و اعتباری نظارت و ریزی کل برنامه ادارات موردی مطالعه

02 شماره هفتم، سال مدیریت، فصلنامه

(،1032) .اصدغر ،یمشدب .اصدغر یعل ،یفان. اسداهلل ،یجکردنائ .یهرق یزاده،خانعل [0]

تحول، سال یریت. پژوهش نامه مديسازمان یادگیري توانمندسازي و ینرابطه ب

.0دوم، شماره

، کرج: موسسه توانمندسازي کارکنان ،(1036) .عابسی، سعید .ابطحی، سیدحسن [3]

.تحقیقات و آموزش مدیریت

يروانششناخت يتأثیر توانمندساز (،1023) .جلیلیان، حمیدرضا . مرتضیمرادی، [5]

یترضشا ي،تشنش ششغل یشانییگري م نقش ،کارکنان ناجا يبر عملکرد سازمان

.01 شماره، نهم سال، بازرسی و نظارت فصلنامه ،يو تعهد سازمان يشغل

، مدیریت دانش با محوریشت نشو آوري (، 1030) .زارعی، عظدیم .مشب ی، اصغر [1]

.61شماره، 3تهران: فصلنامه مدیریت و توسعه، دوره

حافظ هدایت و حسن روشن، تهران: ه ترجم ،پنیمین فرمان (،1036) .سنگه، پیتر [1]

.صنعتیانتشارات مدیریت

، تهدران ،عمل تا ایده از دانش، مدیریت (،1032) .اله روح باقری، .اخوان، پیمان [3]

.01 نگر، آتی انتشارات

،تهدران ،سشازمان در دانش مدیریت ،(1035).عادل صلواتی، .حسین سید ابطحی، [2]

نور. پیوند انتشارات

یریتدانشش مشدار بشه مشد ينگاه (،1035) .مسلم یبی،حب یمتول .رضا ی،واعظ [12]

.001-003شماره یریت،مجله مد ،دانش

تهددران، دانشددگاه آزاد ،یریتدر مششد یششقروش تحق ،(1012) .غالمرضددا ی،خدداک [11]

.علمی مرکز انتشارات ی،اسالم

[12] [12] Quinn, R. E., Spretzer, G. M., (1997), The road to

Empowerment: seven questions every leader should consider,

Journal of Organizational Dynamic, Autumn, 37-49. [13] [13] Menon S. T., (2001),Employee empowerment: an

integrative psychological approach, Applied Psychology – an

International Review, Vol. 50, No.1. [14] [14] Conger, J., Kanungo N., (1988), The Empowerment Process:

Integrating Theory and Practice, Academy of Management

Review. [15] [15] Spritzer, G. M., (1995), Social structural characteristics of

psychological empowerment, Academy of management Journal,

39(2), 483-504. [16] [16] Hercy, P., Belanchard, K., (2001), Organizational Behavior

Management, Trans. Alagheband A. Tehran: Amir Kabir

Publication. [17] [17] Nawmen, B. J., Connrod, W., (1999), A Frame Work for

Characterizing Knowledge Management Methode, available at:

www. Km- Forum.org. [18] [18] Spreitzer, G. M., (1995), Psychological empowerment in the

workplace: dimensions, measurement, and validation .Academyof Management Journal. 38, P1446.