8. Ünite8. Ünite~Doğal Süreçler~~Doğal Süreçler~

Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu?Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu?

Evren ve Dünyamız Nasıl Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu?Oluştu?

Bilim insanları, evrenin oluşumu ile Bilim insanları, evrenin oluşumu ile ilgili tarih boyunca değişik görüşler ortaya ilgili tarih boyunca değişik görüşler ortaya atmıştır. Bu görüşler incelendiğinde temelde atmıştır. Bu görüşler incelendiğinde temelde iki farklı modelin olduğu görülür.iki farklı modelin olduğu görülür.

a) Hareketsiz ve Başlangıcı a) Hareketsiz ve Başlangıcı Olmayan GörüşüOlmayan Görüşü

1600’lü yıllarda Newton ortaya atmıştır. Bu 1600’lü yıllarda Newton ortaya atmıştır. Bu görüşe göre evren sonsuzdan beri var olmuştur ve görüşe göre evren sonsuzdan beri var olmuştur ve sonsuza kadar da varlığını ve şu anki hâlini sonsuza kadar da varlığını ve şu anki hâlini koruyacaktır.koruyacaktır.

b) Evrenin Bir Başlangıcının b) Evrenin Bir Başlangıcının Olduğu GörüşüOlduğu Görüşü

Günümüzde çoğu bilim insanı tarafından kabul gören Günümüzde çoğu bilim insanı tarafından kabul gören bir görüştür. Çünkü astronomideki son buluşlar evrenin bir görüştür. Çünkü astronomideki son buluşlar evrenin sürekli bir genişleme içinde olduğunu göstermiştir.sürekli bir genişleme içinde olduğunu göstermiştir.

““Eğer evren sürekli genişliyorsa, evrendeki gök Eğer evren sürekli genişliyorsa, evrendeki gök cisimlerinin geçmişte birbirine daha yakın olmaları, yani cisimlerinin geçmişte birbirine daha yakın olmaları, yani evrenin daha sıkışık olması gerekir.”evrenin daha sıkışık olması gerekir.” hipotezinden yola hipotezinden yola çıkan Belçikalı bilim adamı Georges Lemaitre çıkan Belçikalı bilim adamı Georges Lemaitre (Corcs (Corcs Lömetr)Lömetr) 1927 yılında “Büyük Patlama Teorisi’ni ortaya 1927 yılında “Büyük Patlama Teorisi’ni ortaya koymuştur. koymuştur.

#)#) Evren’in oluşumuyla ilgili en çok kabul gören Evren’in oluşumuyla ilgili en çok kabul gören teori Büyük Patlama Teorisidir.teori Büyük Patlama Teorisidir.

Bu teori, aşağıdakilerden hangisini Bu teori, aşağıdakilerden hangisini açıklamada yetersiz kalmıştır?açıklamada yetersiz kalmıştır?

A)A) Evrenin genişlemesiEvrenin genişlemesi

B)B) Gök cisimlerinin oluşumuGök cisimlerinin oluşumu

C)C) Patlamanın nedeniniPatlamanın nedenini

D)D) Gök cisimlerinin birbirinden Gök cisimlerinin birbirinden uzaklaşmasıuzaklaşması

Büyük patlama teorisi, evrenin ve gök Büyük patlama teorisi, evrenin ve gök cisimlerinin oluşmasını ve evrenin genişlemesini cisimlerinin oluşmasını ve evrenin genişlemesini açıklamış, ancak patlayan şeyin ne olduğu ve açıklamış, ancak patlayan şeyin ne olduğu ve patlamanın nedenini açıklamada yetersiz patlamanın nedenini açıklamada yetersiz kalmıştır.kalmıştır.

Doğru yanıtDoğru yanıt “C”“C” seçeneğidir.seçeneğidir.

Büyük Patlama (Big Bang) Büyük Patlama (Big Bang) TeorisiTeorisi

Bu teoriye göre Bu teoriye göre evrenin bir başlangıcı evrenin bir başlangıcı vardır ve evren sürekli vardır ve evren sürekli genişlemektedir. Evrenin genişlemektedir. Evrenin genişlemesini, üzerinde genişlemesini, üzerinde gök adaları temsil eden gök adaları temsil eden sembollerin bulunduğu bir sembollerin bulunduğu bir balona benzetebiliriz.balona benzetebiliriz.

Big BangBig Bang

Balon şiştikçe üzerindeki sembollerin birbirinden Balon şiştikçe üzerindeki sembollerin birbirinden ayrılması gibi evren de genişlemekte ve gök adalar ayrılması gibi evren de genişlemekte ve gök adalar birbirinden uzaklaşmaktadır. Edwin Hubble birbirinden uzaklaşmaktadır. Edwin Hubble (Edvin Habıl)(Edvin Habıl) 1929 yılında gök adalarının birbirinden uzaklaştığını 1929 yılında gök adalarının birbirinden uzaklaştığını gözlemleyerek evrenin devamlı genişlemekte olduğu gözlemleyerek evrenin devamlı genişlemekte olduğu hipotezini desteklemiştir.hipotezini desteklemiştir.

Büyük Patlama Teorisi’ne göre evren bundan Büyük Patlama Teorisi’ne göre evren bundan yaklaşık 15 milyar yıl önce oluşmaya başladı. Bu patlama yaklaşık 15 milyar yıl önce oluşmaya başladı. Bu patlama sonrasındaki süreçte gök adalar, yıldızlar, gezegenler ve sonrasındaki süreçte gök adalar, yıldızlar, gezegenler ve diğer gök cisimleri meydana geldi.diğer gök cisimleri meydana geldi.

Büyük patlamaya neden olan şeyin ne olduğu henüz Büyük patlamaya neden olan şeyin ne olduğu henüz tam olarak açıklanamamaktadır. Büyük patlamadan önce tam olarak açıklanamamaktadır. Büyük patlamadan önce nelerin olup bittiği de bilinmemektedir; çünkü zamanın nelerin olup bittiği de bilinmemektedir; çünkü zamanın kendisi de büyük patlama ile başladı.kendisi de büyük patlama ile başladı.

Dünyamızın OluşumuDünyamızın Oluşumu

Dünyamızın oluşumuyla ilgili iki Dünyamızın oluşumuyla ilgili iki görüş söz konusudur:görüş söz konusudur:

a)a) Dünyamız Güneş’ten kopan bir Dünyamız Güneş’ten kopan bir madde yığınından meydana geldi. Bu madde yığınından meydana geldi. Bu kopma, Güneş’in süratli dönmesi ya da kopma, Güneş’in süratli dönmesi ya da başka bir yıldızın kütle çekimi etkisinde başka bir yıldızın kütle çekimi etkisinde gerçekleşti. Kopan madde Güneş’in etrafına gerçekleşti. Kopan madde Güneş’in etrafına dağılarak bir toz bulutu oluşturdu. Bu toz dağılarak bir toz bulutu oluşturdu. Bu toz bulutu soğudukça “gezegenimsi” bölgeler bulutu soğudukça “gezegenimsi” bölgeler birbirleriyle çarpışarak ya da bir çığ oluşumu birbirleriyle çarpışarak ya da bir çığ oluşumu gibi önlerine gelen diğer maddeleri de gibi önlerine gelen diğer maddeleri de kendilerine katarak büyüdüler ve kendilerine katarak büyüdüler ve gezegenleri oluşturdular.gezegenleri oluşturdular.

b)b) Dünya, evren oluştuğunda kızgın bir gaz Dünya, evren oluştuğunda kızgın bir gaz kütlesi hâlindeydi. Evren Büyük Patlama’nın kütlesi hâlindeydi. Evren Büyük Patlama’nın etkisiyle genişleyerek soğumaya devam etti.etkisiyle genişleyerek soğumaya devam etti.

Bu süreçte Dünya da kendi ekseni Bu süreçte Dünya da kendi ekseni etrafındaki dönüşünün etkisiyle zamanla dıştan etrafındaki dönüşünün etkisiyle zamanla dıştan içe doğru soğudu. Böylece Dünya’nın iç içe içe doğru soğudu. Böylece Dünya’nın iç içe geçmiş farklı katmanları oluştu. Sıcaklık düştükçe geçmiş farklı katmanları oluştu. Sıcaklık düştükçe de atmosferdeki su buharının yoğuşarak de atmosferdeki su buharının yoğuşarak yeryüzüne yağmasıyla da denizler, okyanuslar yeryüzüne yağmasıyla da denizler, okyanuslar oluştu.oluştu.

#)#) Dünya’nın oluşumunu açıklamak için Dünya’nın oluşumunu açıklamak için öne sürülen görüşlerden biri olan öne sürülen görüşlerden biri olan “Gaz ve toz “Gaz ve toz bulutundan oluşma”bulutundan oluşma” teorisine göre aşağıdaki teorisine göre aşağıdaki yargılardan hangisi yargılardan hangisi yanlıştıryanlıştır??

A)A) Evren oluştuğunda Dünya sıcak bir buluttur.Evren oluştuğunda Dünya sıcak bir buluttur.

B)B) Gaz ve toz bulutundan oluşan Dünya zamanla Gaz ve toz bulutundan oluşan Dünya zamanla soğuyup bugünkü şeklini almıştır.soğuyup bugünkü şeklini almıştır.

C)C) Dünya’nın katmanları başlangıçtan beri vardır.Dünya’nın katmanları başlangıçtan beri vardır.

D)D) Dünya soğudukça atmosferdeki su buharı Dünya soğudukça atmosferdeki su buharı yoğuşarak yeryüzüne yağmıştır.yoğuşarak yeryüzüne yağmıştır.

““Gaz ve Toz Bulutunda Oluşma” teorisine Gaz ve Toz Bulutunda Oluşma” teorisine göre başlangıçta Dünya sıcak bir buluttu. Bulut göre başlangıçta Dünya sıcak bir buluttu. Bulut soğudukça katmanlar oluştu. Yani katmanlar soğudukça katmanlar oluştu. Yani katmanlar baştan beri yoktu.baştan beri yoktu.

Doğru yanıtDoğru yanıt “C”“C” seçeneğidir.seçeneğidir.

Bilim insanları önümüzdeki 4-5 yıl içinde Bilim insanları önümüzdeki 4-5 yıl içinde Hubble Teleskobu’nun yerine daha gelişmiş bir Hubble Teleskobu’nun yerine daha gelişmiş bir teleskop olan James Webb teleskop olan James Webb (Ceyms Veb)(Ceyms Veb) Teleskobu’nu uzayda yörüngeye oturtmak istiyor. Teleskobu’nu uzayda yörüngeye oturtmak istiyor. İleriki zamanlarda evrenin ve Dünya’nın oluşumu İleriki zamanlarda evrenin ve Dünya’nın oluşumu ile ilgili bugün olduğumuzdan çok daha fazla ile ilgili bugün olduğumuzdan çok daha fazla bilgiye sahip olacağımız tahmin edilmektedir.bilgiye sahip olacağımız tahmin edilmektedir.

Başlangıçta;Başlangıçta; Fırıldak gibi süratle dönen bir gaz Fırıldak gibi süratle dönen bir gaz bulutuydu.bulutuydu.

4,5 milyar yıl önce;4,5 milyar yıl önce; Bu bulut zamanla küçülerek Bu bulut zamanla küçülerek yarı sıvı durumundaki çok sıcak kayalardan oluşan ve yarı sıvı durumundaki çok sıcak kayalardan oluşan ve süratle dönmeyi sürdüren bir ateş topuna dönüştü.süratle dönmeyi sürdüren bir ateş topuna dönüştü.

1,5 milyar yıl önce;1,5 milyar yıl önce; Zamanla yüzeyi soğuyarak Zamanla yüzeyi soğuyarak katılaştı ve sert bir kabukla örtüldü. Meteorların katılaştı ve sert bir kabukla örtüldü. Meteorların düşmesi ve volkan hareketleri sonucunda Dünyamıza düşmesi ve volkan hareketleri sonucunda Dünyamıza özgü bir atmosfer ortaya çıktı. Sıcaklığın düşmesiyle özgü bir atmosfer ortaya çıktı. Sıcaklığın düşmesiyle atmosferdeki su buharı yoğuşarak yağış şeklinde atmosferdeki su buharı yoğuşarak yağış şeklinde yeryüzüne düştü. Böylece su küre oluştu.yeryüzüne düştü. Böylece su küre oluştu.

Dünya’nın KatmanlarıDünya’nın Katmanları

KatmanlarKatmanlarÇekirdek:Çekirdek: Demir, nikel gibi maddelerin bulunduğu yer Demir, nikel gibi maddelerin bulunduğu yer kürenin merkezindeki kısımdır. Sıcaklık ve basınç çok kürenin merkezindeki kısımdır. Sıcaklık ve basınç çok yüksek olduğu için maddeler burada katı hâldedir.yüksek olduğu için maddeler burada katı hâldedir.

Ateş Küre:Ateş Küre: Yer kabuğunun altındaki katmandır. Yer kabuğunun altındaki katmandır. Sıcaklık çok yüksek olduğu için buradaki maddeler Sıcaklık çok yüksek olduğu için buradaki maddeler akışkandır. akışkandır.

Yer Kabuğu(Taş Küre):Yer Kabuğu(Taş Küre): Taş ve topraktan meydana Taş ve topraktan meydana gelen, üzerinde canlıların yaşadığı katmandır.gelen, üzerinde canlıların yaşadığı katmandır.

Su Küre:Su Küre: Denizler, göller, akarsular ve yer altı Denizler, göller, akarsular ve yer altı sularının bulunduğu kısımdır.sularının bulunduğu kısımdır.

Hava Küre:Hava Küre: Dünyamızı saran gaz katmanıdır. Dünyamızı saran gaz katmanıdır.

* * Çeşitli kayaç ve topraktan oluşan Çeşitli kayaç ve topraktan oluşan katman ..................dir.katman ..................dir.

(evren) (ateş küre) (evren) (ateş küre) (taş küre)(taş küre)

http://www.geocities.com/beyintr/Alkis.jpg

Kaynakça:Kaynakça:

http://images.google.com.tr/imghp?hl=tr&tab=wi

Sevinç Dershanesi 8. Sınıf SBS Sevinç Dershanesi 8. Sınıf SBS Hazırlık Dergisi 3. SayıHazırlık Dergisi 3. Sayı

Zeka Küpü 8. Sınıf Konu Anlatımlı Fen Zeka Küpü 8. Sınıf Konu Anlatımlı Fen ve Teknoloji/Fizik Soru Bankasıve Teknoloji/Fizik Soru Bankası