79-kapital-09.07.

FEQTON: KAKO TOA GO PRAVI BAFET?OSTANETE VO RAMKITE NA SVOJOT KRUG NA STRU^NOSTA � STRANA 18

...SAMO IDEJATA E KAPITAL, SE DRUGO E PARI...

NA ZATVORAWE, ̂ ETVRTOK, 08.07.2010, 13.00~.

MBI 10 0,70%MBID 2,76%OMB 0,00%

EVRO/DENAR 61,51DOLAR/DENAR 48,95EVRO/DOLAR 1,26

NAFTA BRENT 73,96EURORIBOR 1,34% INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (08.07)

PETOK, 09. JULI. 2010 | BROJ 79 | GODINA 1 | CENA 20 DEN. | TEL. 2 55 14 41 | FAKS. 2 58 14 40

KOLUMNAALEKSANDAR

JANÊSKISTANISLAV PIGON

IZVOZOT ZNAÎ RAZVOJ� STRANA 8

KOLUMNADEN DONÊV

PAZARITE NE MU VERUVAAT NA MMF� STRANA 9

OSTRI REAKCII NA VLADINIOT PREDLOGFIRMITE NE MO@AT DA PRE@IVEAT AKO NE IM PLA]A DR@AVATA� STRANA 11

2.340

2.350

2.360

2.370

2.380

2.390

2.400

2.410

2.420

2.430

2.440

02.7 04.7 06.7 08.7

MBI 10

DDNEKKEEWWWW NNEEKKEEEEWW KKW NK DNNKEKEEEWEWE

SVETSKO PRVENSTVO NA SPONZORIVO FINALETO “IGRAAT” NAJK I ADIDAS� STRANA 6

NA ZATVORAWE, ̂ ETVRTOK,, ,

MBI 10 MBID OMB

EVRO/DENAR DOLAR/DENAR EVRO/DOLAR

NAFTA BRENT

RADE KONÂR ]E PREGOVARA SO FIAT?!

ACE ANTEVSKIDIREKTOR NA RADE KONÂR-TEP

TO^NO E DEKA ]E PREGOVARAME SO FIAT VO SRBIJA. IDEJATA NI DOJDE OTKAKO JA KUPIVME MA[INATA ZA ROBOTSKO ZAVARUVAWE KAZANI I TRANSFORMATORI OD POZNATATA FIRMA MEGA OD JAPONIJA. MA[INATA E EDINSTVENA NA BALKANOT.

� VOVEDNIKKATERINA SINADINOVSKA AKO E I OD MAKEDONIJA, MNOGU E!

� STRANA 2

SA[O NAUMOSKI GENERALEN DIREKTOR NA VITAMINKA, PRILEP

VITAMINKA ]E PRODOL@I DA BIDE PROFITABILNA � STRANA 10

@ELEZNI^KIOT SOOBRA]AJ STANUVA INTERESEN ZA STRANCISLOVENE^KI @ELEZNICI SAKAAT DA VOZAT I VO MAKEDONIJA � STRANA 12

0 2

02

73

]E VLEZE LI MAKEDONIJA VO ITALIJANSKATA AVTOMOBILSKA INDUSTRIJA?

KATERINA SINADINOVSKA [email protected]

NAVIGATOR09.07.20102

KATERINA SINADINOVSKA [email protected]

Se povisoki cenite na raniot zelen~uk vo Strumi~ko, {to e nevoobi~aeno za ovoj period od proizvodstvenata sezona. Vo sporedba so

prvata sedmica od juli lani tie se povisoki vo prosek za 15% do 20%. Na Kvanta{kiot pazar golemoproda`nata cena na piperkite iznesuva od 45 do 50 denari, domatite se prodavaat po 30 do 40, krastavicite od 15 do 20, zelkata od pet do {est denari i brokulata od 25 do 30 denari za kilogram. Za razlika od prethodnite sezoni, visoki se i otkupnite i proda`nite ceni na bostanot. Lubenicite na golemo se prodavaat od sedum do 10 denari, a diwite od 25 do 30 denari za kilogram. Maloproda`nite ceni na zelen~ukot na zelenite pazari se povisoki za 20% do 25%.20%

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

LEKTORMeri Kondoska

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Spored istraùvaweto Invest Across Borders, Makedonija e podobra i od nekoi razvieni zemji vo pogled na us-lovite za stranski investicii, no prednosta s$ u{te te{ko se efektuira na teren

Deka brojot na de-novi potrebni za otvorawe stran-ska kompanija ne e presuden fak-

tor za toa kolku inves-ticii }e vlezat vo edna dràva, govori podatokot deka edna Bosna i Her-cegovina na primer, so svoite 83 dena, ima sepak ima pove}e investicii po ìtel vo 2009 godina od Makedonija, odnosno 94 evra nasproti na{ite 88. Iako Makedonija spored istraùvaweto ” Invest Across Borders” napraveno od Svetskata banka, e me|u zemjite kade {to najbrzo se osnova stranska kom-panija, spored obemot na stranski investicii e po-slaba od zemji kade {to birokratskite proceduri se mnogu podolgi. Formiraweto na stranska firma vo zemjava trae pokuso od prosekot na regionot na Isto~na Ev-ropa i Centralna Azija, koj iznesuva 22 dena i osum potrebni proceduri. Globalniot prosek spored IAB iznesuva 42 dena i 10 proceduri. Dru{tvo na Makedonija vo grupata na zemji kade {to najbrzo se osnova stranska kompanija & pravat Fran-cija i Singapur, kade za toa se potrebni 9 dena vo prosek, Egipet i Turcija so osum, Belorusija, Albanija i Avganistan so sedum, Kanada so {est, i Gruzija i Ruanda so ~etiri denovi. Na drugiot kraj, od zemji vo na{eto okruùvawe, Bosna i Hercegovina prili~no gi “gwavi” stranskite inves-titori so 83 dena potrebni za da osnovaat firma, dodeka pak vo Kina, koja zabeleùva najbrz ekonom-

ski rast izminatava de-cenija, za toa se potrebni 99 dena. “[ampion” spored dolgotrajnosta na procesot za osnovawe stranska fir-ma e Angola, so 263 dena, a ne{to podobri se Haiti so 212 dena, Venecuela so 179 dena i Brazil so 166 dena. Spored indeksot na lesnotija za formirawe stranska kompanija (Ease of establishment index), koj vo idealen slu~aj e 100, Makedonija ja ima vred-nosta 76,3, dodeka region-alniot indeks e 76,8, a svetskiot 64,5. Spored IAB, vo pogled na toa kolku stranskite kom-panii imaat pristap do industrisko zemji{te, vo Makedonija vo prosek se potrebni 13 dena za da se iznajmi privatno zamji{te, dodeka regionalniot prosek e 43 dena, a svetskiot 61. Kaj dràvno zemji{te, ovoj period e prose~no 79 dena, {to e povtorno podobro od regionalniot prosek {to e 133 dena, i svetskiot od 140 dena. Od aspekt na industriskite sektori, izve{tajot veli deka vo Makedonija vo site sektori, osven vo trans-portot e dozvolena 100% sopstvenost na stranci vo edna kompanija. Vo zem-java, indeksot vo oblasta transport iznesuva 79,6, dodeka regionalniot e 84, a na svetsko nivo e 78,5. Spored Svetska banka toa se dolì na zakonskite ograni~uvawa {to s$ u{te postojat vo pogled na sop-stvenosta vo doma{nata i me|unarodnite aviotrans-portni industrii. Svetska-ta banka veli deka kako vo pove}eto zemji na Isto~na Evropa i Centralna Azija, regulativata vo Make-donija ja limitira stran-skata sopstvenost vo ovie sektori na maksimalni

49%. Me|utoa izve{tajot najverojatno bil izgot-vuvan pred da po~ne vo zemjava da funkcionira t.n. “dogovor za otvoreno nebo”, potpi{an so pove}e od 30 evropski zemji, spored koj Makedonija se obvrzuva na zemjite potpisni~ki na dogovorot da im dozvoli formirawe na aviokompanii so 100% stranska sopstvenost . Ograni~uvaweto od 49% os-tanuva samo za treti stra-ni, {to ne se potpisni~ki na ovoj dogovor. Svetskata banka isto taka zabeleùva deka vo sek-torite kako {to se pre-nos na elektri~na en-ergija, tovaren ̀ elezni~ki soobra}aj, aviosoobra}aj, i tretirawe na otpadot s$ u{te dominiraat dràvni kompanii. Ovie monopoli, zaedno so zna~itelnite te{kotii {to postojat za dobivawe dozvoli za rabota, im ote`nuvaat vo golema mera na stranskite kompanii da se vklu~at vo ovie sektori, zaklu~uva Svetskata banka. “Investing Across bor-ders” e nova publikacija na Svetskata banka, koja dava sporedben prikaz na reguliraweto na stranski investicii vo zemjite vo svetot. Vo istraùvaweto se prezentirani indikatori za zakonskata regulativa, kako i prakti~ni iskustva za toa kako kompaniite investiraat vo razli~ni sektori, zapo~nuvaat bi-znis, kolku i kako imaat pristap do industrisko zemji{te i kako e regulira-na arbitraàta vo stopan-skite sporovi. Izve{tajot IAB, pokraj Makedonija, opfa}a u{te 19 zemji od isto~na Evropa i cen-tralna Azija, kako i u{te sedumdesetina zemji od site regioni vo svetot.

PETOK 09 JULI 2010PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

Dovolen e osvrt na politi~kite slu~u-vawa vo zemjava za

samo eden izminat den za da se zaklu~i deka ovaa dràva odamna izgu-bila sekakva vrska so realnosta! Kamoli, ako se pogledne {to s$ se pri-nudeni da slu{aat, gledaat i doìveat gra|anite vo tekot na edna nedela. Osobeno ako nedelata e burna kako ovaa {to izminuva. Mnogu vidovme za samo sedum dena! S$ po~na na 1 juli. Ako vaka trgna mesecov... Vo hramot na demokratijata, srede za-konodavniot dom, lu|e vo tesni mai~ki, farmerki i pi{toli kako moden dodatok bea zadolèni da odreduvaat koj pratenik smee da se dviì na svoeto rabotno mesto. Lu|eto, podocna razbravme, bile policajci, koi ne po~uvstvuvale potreba da nosat uniformi (a, vsu{nost i se poàlija deka nemaat plati od 3.000 evra za da si kupat kos-tum) i na koi faktot deka zakonot im zabranuva da se nao|aat tamu kade {to se nao|aat (nepokaneti!) ne im smeta{e za da se drznat da vlezat vo otvo-ren konflikt so narodni izbranici! U{te ne razbravme {to baraa, zo{to do{le i dali e ova praktika. Doznavme samo deka edniot od niv bil praten na specijalna zada~a – da snima! Da gi “ovekove~i” ste~ajcite koi protestiraa protiv vlasta i pratenicite {to gi “pod-bucnuvaat” i im pomagaat vo nivnata namera da nerviraat. “De~koto”, pri-toa, kaàl deka snima so “privatna kamera, za privatni potrebi”!? (za-rem tipot ima doma{na kolekcija na protesti!?) Nevideno i ne~ueno! Skan-dal par ekselans! Ako ima-vme normalna opozicija, moèbi }e znae{e da {utira na vakvi penali.

Namesto dostoinstveno izleguvawe pred javnosta i reakcija (èstoka, no legalisti~ka!) na gruboto kr{ewe na zakonot, “sni-manite” pratenici probaa fizi~ki da se presmetaat so policaecot (toa e vpe~atokot {to se dobiva od snimenite materijali!) vo obidot da mu ja zemat “skrienata kamera”. So ova si stavija trn vo bosa noga i se prikaàa kako nesposobni za soodveten odgovor na provokacija od vakov tip. Go dozakopaa sobraniskiot dignitet (koj odamna e mrtov). I pak padnaa na ispit!Tri dena potoa (koi pomi-naa vo serija me|usebni niski prepukuvawa na relacija VMRO–DPMNE - SDSM) se javija par-tiskite sekretari za da n$ potsetat deka tie umeat i podobro i deka moàt da padnat i ponisko od ova. Pismoto {to generalniot sekretar na vladeja~kata VMRO–DPMNE, Martin Protu|er, go isprati do Biha}ka ima{e re~nik {to ne dolikuva ni za karanica na pazar! Obra}aj}i mu se na “ti”, toj na Crvenkovski mu kaà deka treba bukvalno da is~ezne, oti e odgovoren za seto zlo vo dràvata! Pokul-turno, no ne i pomeko, odgovori Andrej Petrov. Potoa sleduvaa niza de-batni emisii, na koi pret-stavnici od dvete strani kako da se natprevaruvaa koj moè da smisli pogole-ma navreda i koj moè poèstoko da se zakani! Borba za dokaùvawe koj e ponedostoen za funkcijata {to ja izvr{uva. Seto ova be{e za~ineto so celod-nevni drami vo Sobrani-eto (koe cela nedela ne funkcionira!), napu{tawe na komisii, zakani za blokadi, te{ki raspravii, propadnati koordinacii. Razgovor na gluvi! Seto ova na samo deset dena do sostanokot na Komitetot za stabili-

AKO E I OD MAKEDONIJA, MNOGU E!

zacija i asocijacija vo Brisel. Ovaa dràva ima nepovtorliv talent za samouni{tuvawe. Da se upropastuva vo klu~ni momenti. Premnogu e ~esto za da bide slu~ajno! A, vo me|uvreme, tri dena od VMRO–DPMNE, {to portparoli, {to ~lenovi koi se vo faza na pro-mocija, n$ ubeduvaa deka Branko Crvenkovski e dràven neprijatel, kodo{ i predavnik od prv red, koj odel kaj evrokomesa-rot [tefan File da ja “cinkari” Vladata. Tuka se nametnuvaat dve pra{awa. Prvo, ako ova e to~no, {to go spre~uva Gruevski da go uapsi “antidràvniot element broj eden” namesto da n$ true sekoj den so negovoto ime i prezime? I vtoro, zarem gospodata od Ilindenska bb po s$ {to se slu~i za samo edna nedela mislat deka i najgolemite vistinski neprijateli na dràvata imaat “ra~un” da kodo{at. Nema potreba nikoj na Brisel da mu go poso~uva ludiloto {to vladee na ovie 25.000 kvadratni kilometri. Premnogu e o~igledno! I premnogu e, duri i od Makedonija!

IGOR [email protected]

SAMO U[TE INVESTICII DA DOJDAT

SVETSKA BANKA DOBRO NI JA OCENI INVESTICISKATA KLIMA �

09.07.2010 3NAVIGATOR

�

NE IM BE[E DENOTLIDERI

LOШA PROCENKADaleku od toa deka Ger-

mancite treba da bidat nezadovolni od op{tiot nastap na svojata selekcija na Svetskoto prvenstvo vo fudbal, no postavenata igra na selektorot Joakim Lev za polufinalniot natpre-var so [panija slobodno moè da se proglasi za ~isto proma{uvawe. Ne mu pomogna na Lev nitu sinoto xemper~e, od koe ne se odvo-juva kako “dete od }ebence”, a ne mu pomognaa mnogu ni izmenite {to gi izvr{i vo sostavot, koga zapo~na vo igra da gi vmetnuva junior-ite, koi te{ko deka moèa da vnesat promena vo igrata na germanskata reprezen-tacija vo natprevarot so rasploènite {panski fudbaleri. Iako {panskiot selektor Visente del Boske mu odrà ~as po fudbal na svojot germanski kolega, mora da se priznae deka “stariot lisec” ne napravi ni{to revolucionerno. “Furijata” igra isto u{te od Evrop-skoto prvenstvo od pred dve godini, koga vo finaleto ja sovlada tokmu Germanija. Lev

POBEDNIK

GUBITNIK

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI... MISLA NA DENOT

�

ÂRLI ÂPLIN

4,6%

10,5%

]E PORASNE SVETSKA-TA EKONOMIJA GODI-NAVA, [TO E NAJM-NOGU OD 2007 GODI-NA, A SE DOL@I NA PODOBRITE FINAN-SISKI POKAZATELI

]E PORASNE KINESKATA EKONOMIJA, [TO E NA-JGOLEM RAST NA SVETSKO NIVO

SE PREDVIDUVA RAST NA BDP ZA SLEDNATA GODINA, A PREDVODNICI ]E BIDAT SAD I KANADA

JOAKIM LEV

MIHAJLO MANEVSKI �minister za pravda

VO OVOJ BIZNIS VLEGOV PORADI PARI I NA KRAJOT OD SETO TOA IZLEZE UMET-NOST. AKO LUЃETO SE RAZOÂRANI OD OVAA KONSTAT-ACIJA, NE MO@AM NI[TO DA STORAM OKOLU TOA. EDNOS-TAVNO, TOA E VIS-TINATA

Ministerot za pravda Mihajlo Manevski e zadovolen od zaklu~okot na Vladata za

izgotvuvawe zakonsko re{enie za obezbedu-vawe nezavisen sudski buxet, so izdvojuvawe odreden procent od Bruto-doma{niot proizvod, so {to sudstvoto bi steknalo kompletna neza-visnost i bi se zaokruìle sudskite reformi.“Idejata za obezbeduvawe stabilni izvori za finansirawe na sudst-voto e od poodamna. Toa se delovi od preporakite na Evropskata komisija {to se odnesuvaat na sudstvoto. Treba da se obezbe-dat stabilni izvori na fin-ansirawe i da se napu{ti dosega{nata praktika na intervenirawe so rebal-ansot na Buxetot za da moè sudskata vlast da bide nezavisna finan-siski i da gi ostvaruva svoite funkcii”, izjavi Manevski.

]E VLEZE LI MAKEDONIJA VO ITALIJANSKATA AVTOMOBILSKA INDUSTRIJA? �

“Kapital” doznava deka skopskata kompanija Rade Kon~ar moè da vleze na pazarot na avtomobilskata industrija, i toa vo italijanski FIAT. Rakovod-stvoto zasega ne otkriva detali

RADE KONÂR ]E PREGOVARA SO FIAT?!

POTREBEN E NEZAVISENSUDSKI BUXET

Makedonska fabrika e na pat da proizveduva delovi za italijanski-

ot avtomobilski gigant FIAT. Fabrikata za proizvodstvo na transformatori, motori i generatori, Rade Kon~ar-TEP od Skopje, naskoro }e zamine vo Srbija za da pregovara so avtomobilskiot gigant FIAT vo Srbija, doznava “Kapital”. Rakovodstvoto na kompanijata gi potvrduva informaciite na “Kapital”, no predvreme ne sakaat da otkrivaat detali. Edinstveno najavuvaat deka vo brzo vreme planiraat da pregovaraat so FIAT, koja e ve}e prisutna vo Srbija, ne otkrivaj}i za {to to~no se raboti. Velat deka moè da proizveduvaat odredeni de-lovi za italijanskiot avtomo-bilski gigant, otkako re~isi eden mesec imaat ma{ina-robot koja proizveduva, za-varuva i obrabotuva metalni i nemetalni povr{ini spored vrvna tehnologija. Direktorot na Rade Kon~ar-TEP, Ace An-tevski, se nadeva deka pokraj elektrometalnata industrija, novata vrvna tehnologija }e im go otvori patot i kon avtomobilskata industrija, so {to Makedonija }e se vpi{e na biznis-mapata na gigantot FIAT. “To~no e deka }e pre-govarame so FIAT vo Srbija. Se odlu~ivme za FIAT bide-j}i toj ve}e e prisuten vo

4,3%

VANÔ KOSTADINOVSKI

Centralniot registar prodolùva so re-

formite, so {to ovaa institucija & nosi pozi-tivni ocenki na Make-donija

SILVIO BERLUSKONI

Gi povika Italijan-cite da letuvaat vo

sopstvenata dràva za da pridonesat za tur-izmot so 14 milijardi evra

QUPÔ DIMOVSKI

Ostana bez japonskiot kredit za Zletovica,

a toa zna~i deka seknaa parite za finansirawe na vtorata faza od izgradbata na hidrosistemot

ALI AHMETI

Pravdata vo Makedoni-ja ja gleda samo koga

presudata e osloboditelna, kako vo slu~ajot so “So-pot” koga obvinetite dobija ku}en pritvor

Srbija, taka {to sakame da ja iskoristime blizinata na pazar-ot i mo`nosta da go pro{irime domenot na rabota. Idejata ni dojde otkako ja kupivme ma{inata za robotsko zavaruvawe kazani i transformatori od pozna-tata firma Mega od Japonija, koja e edinstvena od takov vid na Balkanot. Bidej}i kaj ovaa ma{ina preciznosta e mnogu golema, se raboti za mikroni, bez pritoa da e potrebna kakva bilo doobrabotka na proizvodot, siguren sum deka moè da najde mesto i vo avtoindustrijata na FIAT vo Srbija. Isto taka, produktivnosta na ovaa ma{ina ne e od faktor ~ovek, tuku od nejzinata brzina i od nara~kite. Tokmu ovie prednosti sakame da gi iskoristime i smetame deka Rade Kon~ar moè da proizveduva delovi za ovoj gi-gant vo avtoindustrijata”, veli Ace Antevski, direktor na Rade Kon~ar-TEP. Detali {to to~no bi proizveduval Rade Kon~ar za FIAT zasega od kompanijata ne otkrivaat. Od avtomobilskiot klaster na Makedonija velat

deka dosega FIAT “pikiral” {est makedonski kompanii koi moè da bidat potencijalni sorabotnici na italijanskiot gigant.“Nie kako avtomobilski klaster postojano sme vo kontakt so pretstavni{tvoto na FIAT vo Srbija. Dosega okolu {est makedonski kompanii se vleze-ni vo potesniot krug na mo`ni dostavuva~i na nekoi delovi za noviot model na FIAT. No, zasega nema konkretni infor-macii, so ogled na toa {to FIAT vo Srbija treba da po~ne so proizvodstvo kon sredinata na slednata godina”, veli Vladimir Tevdov, pretsedatel na avtomobilskiot klaster na Makedonija.Tevdov dodava i deka FIAT od makedonskite potencijalni dostavuva~i najzainteresiran bil za proizvodstvo na alati i delovi od plastika.Inaku, od po~etokot na ovaa godina vo srpskata industriska zona Pirot vleze Mi{elin, a vo zonata vo Subotica Simens i FIAT.

mora{e da pretpostavi deka Del Boske }e ja postavi istata taktika na negoviot prethodnik Luis Aragowes, so koja Germanija ve}e edna{ be{e nadigrana.Edna selekcija od tipot na Paragvaj, barem dve klasi poslaba od germanskata, pokaà deka so skoncen-trirana i po`rtvuvana igra na sredinata od terenot moè sosema kore-ktno da im se parira na [pancite.

Makedonija da ja stavat vo nivnata programa za 2011 godina. I toa ne stanuva zbor za koj bilo finski turopera-tor, tuku za najgolemi-ot, koj godi{no servi-sira 350.000 turisti od Finska vo razli~ni destinacii vo svetot, a e del od aviokom-panijata Finer. Na ovoj na~in prvpat vo makedonskiot turizam se otvora mo`nosta za slednata godina da se vospostavi ~arter-let na relacija Helsinki-Ohrid, koj bi zapo~nal od 1 juni i bi trael do krajot na avgust 2011 godina

PROMOTOR ZA PRIMER

Makedonskiot ekonom-ski promotor vo

skandinavskite zemji, Katerina Orov~anec, e zaslu`na {to turisti od Finska }e letuvaat na ohridskoto krajbre`je. Koga v~era pristigna vesta deka najgolemiot finski turoperator Aurinkomatkat sklu~il dogovori so nekolku ho-teli vo Ohrid i Struga za narednata turisti~ka sezona, a deka go donela Orov~anec, vedna{ sta-na jasno koj e primerot {to treba da go sledat i drugite ekonomski promotori. Bidej}i za ovie makedonski pret-stavnici se krena mnogu pra{ina (so pravo) okolu nivnata misija i uspe{nost, zada~ata {to ja zavr{ila Orov~anec dava nade` deka nekoi od promotorite znaat {to rabotat i {to treba da rabotat. Ekonomskiot promotor vo Finska go donese turoperatorot na lice mesto za da gi vidi turisti~kite potencijali na Makedonija, hotel-skite kapaciteti i aero-dromot vo Ohrid. Toa be{e vistinski poteg, bidej}i donesoa odluka

JOAKIM M LELELELEVVVV

KATERINA [email protected]

ACE ANTEVSKIDIREKTOR NA RADE KONÂR-TEP To~no e deka }e pregovarame so FIAT vo Srbija. Idejata ni dojde otkako ja kupivme ma{inata za ro-botsko zavaruvawe kazani i transfor-matori od pozna-tata firma Mega od Japonija. Ma{inata e edinstvena na Balkanot. Bide-j}i kaj ovaa ma{ina preciznosta e mnogu golema, se raboti za mikroni, bez pritoa da e potrebna kakva bilo doobrabotka na proizvodot, sig-uren sum deka moè da najde mesto vo avtoindustrijata na FIAT vo Srbija”.

KATERINA OROVÂNEC

NAVIGATOR09.07.20104

� DVA, TRI ZBORA

�

“Francuskata i germanskata soglasnost za su{tinski pra{awa se va`ni i za drugite evropski zemji. Koga imaat zaedni~ko mislewe, koga postignuvaat dogovor za nov red na finansiskite pazari, za politikata, za klimata, za podobru-vaweto na evropskite institucii, toga{ neminovno ima napredok”.

KRISTIJAN VULFpretsedatel na Germanija

“Postojat eti~ki prepreki za industrisko proizvodstvo na klonirano meso i proda`ba na hrana koja poteknuva od klonirani ̀ ivotni ili nivnoto potomstvo. Kloniranite ìvo-tni premnogu ~esto zaboluvaat ili imaat razli~ni malformacii ili prerano umiraat”.

KARTIKA LIOTARevroprateni~ka od Holandija

� SVET

...ELIZABETA IIKralicata vo Wujork po 34 godini

Vo svojata prva poseta na Wujork po 1976 godina, koga be{e proglasena za po~esna wujor~anka, britanskata

kralica Elizabeta II }e pomine pet ~asa, pri {to }e odrì govor vo ON i }e go poseti Graund zero.

...RAZMENARusija i SAD }e gi razmenat {pionite

Amerikanskite i ruskite oficijalni lica odràa taen sostanok kako voved vo ona {to bi moèlo da stane

edna od najgolemite {pionski razmeni vo poslednite decenii.

0-24 �

“Delot od gasovodot Juèn potok {to}e minuva preku teritorijata na Bugarija }e bide koordiniran deneska. So Rusija se nadminati site sporni pra{awa povrzani so negovata izgradba. Usoglasu-vaweto na spornite pra{awa }e ja zgolemi profitabilnos-ta na proektot Juèn po-tok za dva ili tri pati.” BOJKO BORISOV

premier na Bugarija

GADGETS

Biznismenite baraat dràvata da intervenira kaj nadle`nite institucii vo Grcija i da potpi{e dogovor za skratuvawe na procedurite pri transportot na stoki kon solunskoto pristani{te i nazad

ZASTOJ NA GR^KA STRANA, ZAGUBA ZA MAKEDONSKITE KOMPANII

BIZNISMENITE BARAAT MAKEDONIJA I GRCIJA DA SE DOGOVORAT �

Vo v r e m e k o g a zemjite od regionov potpi{uvaat dogov-

ori za pobrz tranzit na tovarnite vozovi i kami-onite preku grani~nite premini, makedonskite kompanii se soo~uvaat so 24 ~asovni zastoi poradi dolgite proceduri vo Gr-cija, od kade {to preku solunskoto pristani{te doa|a glavnata arterija za makedonskiot biznis. Biznismenite baraat dràvata da intervenira kaj nadle`nite institucii vo Grcija i da potpi{e dogovor za skratuvawe na proceduri te pri transportot na stoki kon solunskoto pristani{te i nazad. Aleksandar Panov, izvr{en direk-tor na Makstil, veli deka sekoj poteg {to bi gi skratil procedurite e dobredojden bidej}i zastoite gi ~inat pari. “Blizinata na solunskoto pristani{te e golema prednost i od golemo zna~ewe bi bilo skratu-vaweto na procedurite pri premin na tovarnite vozovi preku granicata”, veli Panov. Spored Me-todija Sa~maroski od {pediterskata kompanija

Blubel maritlajn najgolem problem poradi koj se slu~uvaat takvite zastoite e rabotnoto vreme na gr~kite carinici. “Cari-nata na pristani{teto raboti do dva ~asot. Ot-kako kamionite }e trgnat kon granicata, gi ~eka kolona dolga tri kilo-metri i se ~eka do 12 ~asot za da se premine granicata”, objasnuva Sa~maroski. Spored nego za da se nadminat dolgite proceduri, potrebno e Makedonija i Grcija da potpi{at dogovor za brzo carinewe na tovarnite vozila. “Situacijata e sli~na i so vozovite, koi ~ekaat i po eden den za da preminat granica. Toa ~ini mnogu pari”, veli Sa~maroski. Direktorot na Carinskata uprava, Van~o Kargov, tvrdi deka od makedonska strana procedurite na carinewe na tovarnite vozila se odvivaat brzo i deka nema zastoi.“Carinata kontinuirano investira vo olesnuvawe na pro-cedurite na carinewe i na makedonska strana nema podolgi zastoi nitu kaj kamionite, nitu kaj tovarnite vozovi koi se carinat vo Trubarevo”, veli Kargov.

Spored Zlatko Popovski, direktor na Carinata vo Gevgelija, potrebna e podobra sorabotka so gr~kata strana i vo toj slu~aj bi se nad-minale site problemi. Neoficijalno tovarnite kamioni i vozovi pri vlez i izlez od Grcija se zadrùvaat podolgo poradi selektivniot odnos na gr~kite carinici kon kamionite od Makedonija i tie od drugi zemji. “Na grani~niot premin Bogorodica naj~esto se koristi samo edna lenta za tovarnite vozila i poradi toa se sozdavaat nekolku kilometarski koloni. Za kamionite od zemjite od EU naj~esto se otstapuva druga lenta, a na{ite kamioni os-tanuvaat da ~ekaat vo red”, velat za Kapital vraboteni na grani~niot premin vo Gevgelija.Vakvite problemi na bi-znismenite, spored eksper-tite najdobro moàt da se re{at preku me|udràven dogovor na dvete zemji za zabrzuvawe na proce-durite pri transport na stoki me|u dvete zemji. Pred tri dena takov dogo-vor potpi{aa ̀ eleznicite od Slovenija, Hrvatska i od Srbija.

Ministerot Mile Janak-ieski i vicepremierot Zoran Stavreski v~era nemaa informacii deka biznismenite se nezado-volni od dolgite carinski proceduri na makedonsko–gr~kata granica. “Biznis-zaednicata neka go podnese baraweto do Ministerstvoto za trans-port, za da vidime na {to se odnesuva i nie }e odgovorime”, pora~a Janakieski. Vo odnos na èlezni~kiot soobra}aj, od M@–Transport velat deka so gr~kata strana posto-jano sklu~uvaat spogodbi za olesnuvawe na proce-durite za preminuvawe na granicata. “Vo izminatiov period se soo~uvame so zastoi poradi direktor-skata smena vo gr~kite èleznici, kako i poradi tamo{nata situacija. Nie neodamna isprativme pis-mo do gr~ki ̀ eleznici so koe barame potpi{uvawe na dogovor za olesnuvawe na procedurite i za pobrz protok na vozovite, {to }e zna~i i pogolem obem na transport”, velat ot-tamu. Najgolem problem e {to vo periodot od nula do osum ~asot nautro vozovite ne se pu{taat da ja pominat granicata kon Makedonija.

GOJKO KE[[email protected]

Hjulit Pakard ja pro{iri svojata biznis-noutbuk

serija pretstavuvaj}i se so novata generacija na ultra tenkite HP ProBook 5320m. So debelina od samo 23,5mm i teìna od 1,7kg, HP ProBook 5320m e eden od najtenkite biznis-noutbuk. Toj se karakterizira so aluminiumska obrabotka i 33,8cm LED-displej so visoka

HP PROBOOK 5320M NOV BIZNIS-NOUTBUK

definicija (HD) i golema otpornost na tastaturata. Tenkiot i lesen noutbuk ovozmoùva dopolnitelna za{teda na energija, ek-stra izvedba i namalena potro{uva~ka. Korisnicite moàt da imaat pridobivki od kompletnata izvedba na procesorot blagodarenie na Intel Turbo Boost i Hyper-Threading Technology.

...PREPU[TENI NA SUDBINATAPolicajci tepaa `rtvi vo Akiqa

Pove}e od 5.000 gra|ani na Akiqa protestiraat protiv italijanskata vlada bidej}i ne mu pomogna na gradot po

zemjotresot, mora da pla}aat danoci, a nemaat ni kade da rabotat. Policijata se presmeta so niv na protestot.

09.07.2010 5POLITIKA

��

MAKSIM RISTESKI [email protected]

PREDLOG-ODLUKA ZA RAZRE[UVAWE NA VEQANOVSKI!Utre, na vonredna sednica, sobrani-eto }e rasprava za predlog –odlukata za razre{uvawe na Pretsedatelot na Parlamentot, Trajko Veqanovski, pod-nesena od prateni~kata grupa na SDSM. VMRO – DPMNE najavi celosna poddr{ka za spikerot, koj e od nivnite redovi. SDSM podnese i interpelcija za rabotata na ministerkata za vnatre{ni raboti, Gordana Jankulovska.

deka zna~ajno e namalen politi~kiot dijalog, kako na nacionalno, taka i na parlamentarno nivo. Dokolku razbrav dobro, na naciona-lno nivo imalo dva sostanoci me|u site politi~ki lideri od po~etokot na godinata dosega. Ova e navistina mnogu malku za edna zemja koja ima as-piracii da se priklu~i vo Evropskata unija. A, ona {to u{te pove}e zagriùva e ostriot ton na govori i pisma me|u partiskite lideri vo zemjata", izjavi evroambasadarot Ervan Fu-ere na v~era{nata Komisija za evropski pra{awa, kade {to zaedno so belgiskiot ambasador, Mark Mikelson, gi pretstavija prioritetite na belgiskoto pretsedatel-

stvo so EU.Fuere bara da se slu{ne jazikot na konsenzusot, na obedinuvaweto, zatoa {to toa e jazik koj }e bide odraz na edna zemja koja e podgot-vena da se priklu~i kon Evropskata unija, koja e zemja-kandidat, jazik koj pove}e bi sakale da go slu{nat gra|anite.Ambasadorot Mikelson so sli~en stav za sos-tojbite vo zemjata. Spored nego, politi~kiot dijalog na vnatre{no, no i na nadvore{no nivo vo odnosite so sosedite e od krucijalno zna~ewe. Toj pora~a deka dokolku se slu{a i se raz-bira logikata na drugiot }e moè da se dojde do re{avawe na problemite.

Mikelson, koj isto taka gi pretstavi prioritetite na belgiskoto pretsedatelstvo so Unijata vo narednite {est meseci, iako naglasi deka pro{iruvaweto na Unijata ostanuva prioritet, sepak, ne dade konkreten stav za make-donskata integracija vo Uni-jata, nitu, pak, dali za vreme na belgiskoto pretsedatelstvo moème da dobieme datum za pregovori. Spored nego, pro{iruvaweto }e se odviva spored konkretnite rezultati na zemjite-aspiranti.Vo me|uvreme, belgiskiot pre-mier, Iv Leterm, od Brisel pobara diskrecija vo pre-govorite za sporot za imeto me|u Makedonija i Grcija. Toj veli deka svojot optimizam za moèn brz kompromis go

SOBRANIETO JA ZASRAMI DR@AVATA!

Za mnogu pojavi {to pretstavuvaat bez-bednosna zakana, MVR ~esto povtoru-va: "sledime, sled-ime, sledime!", a na

kraj se slu~uva najlo{oto", veli univerzitetskiot pro-fesor Vladimir Pivovarov analiziraj}i gi poslednite slu~uvawa vo Makedonija okolu {ireweto na radika-lniot islam. Toj smeta deka vo ovaa faza (koja spored nego po~na so incidentot vo Isa-begovata xamija) mora itno da se pr-ezemat odredeni sankcii {to }e pokaàt deka sledeweto na situacijata so {ireweto na vahabizmot rezultira so konk-retni operativni soznanija."Dosega ne vidovme nikakvo prezemawe sankcii protiv lica koi pretstavuvaat za-kana za bezbednosta. A, ova e svetski problem. Makedonija e del od sinxirot }elii na Al kaeda i zatoa ne smee da zaboravi deka }e snosi i me|unarodna odgovornost, ako ne projavi dovolno budnost vo odnos na ovoj problem. Ako }eliite na Al kaeda prerasnat vo masovna po-java, nema spre~uvawe", veli Pivovarov vo razgovor za "Kapital".

Negovata zagriènost ja deli i porane{niot minister za vnatre{ni raboti, Pavle Trajanov, koj prepora~uva koordinirano dejstvuvawe na Islamskata verska zaednica i MVR, so cel spre~uvawe na poseriozna kontaminacija na muslimanskata populacija vo Makedonija so opasni, ekstremisti~ki elementi."Ne znam {to prezema MVR, no potrebna e soodvetna reakcija na nasilnoto pr-ezemawe xamii. Potrebni se koordinirani akcii na IVZ i MVR, no toa e, pred s$,

rabota na dràvnite slu`bi. [ireweto na vahabistite vo Makedonija }e gi naru{i odnosite vo IVZ, a preku toa i bezbednosnata sostojba vo zemjava", izjavi Trajanov za "Kapital". Od druga strana, i pokraj vakvite tvrdewa na eksper-tite, MVR uporno negira postoewe na neposredna opasnost od radikalni is-lamski elementi."MVR vo kontinuitet ja sledi sostojbata so {ireweto na radikalniot islam vo Make-donija i dokolku ima indicii

za naru{uvawe na zakonite na dràvata ili potvrda na nekoi na{i operativni soz-nanija MVR }e intervenira soglasno sobranite dokazi", izjavi za "Kapital" portparo-lot na MVR, Ivo Kotevski.Od pristapot na MVR kon tretiraweto na muslimanite koi pripa|aat na ekstremnite interpretacii na ovaa vera zadovolen e i oxata Ramadan Ramadani, ~ii razre{uvawe pod obvinenie deka propovedal radikalen islam be{e pri~ina za incidentot vo Isa-begovata xamija. Toj negira deka MVR

Na samo desetina dena od odrùvaweto n a s e d n i c a t a na Komitetot za stabilizacija i

asocijacija, na koja }e se razgleduva i ocenuva napre-dokot na Makedonija vo ev-rointegrativnite procesi, me|unarodnite pretstavnici vo zemjata so ostri kritiki za nivoto na politi~kiot di-jalog i na~inot na sprovedu-vawe na reformite. Spored niv, aktuelnite sostojbi vo zemjata se nedozvoleni za edna zemja koja ima evropski aspiracii."Razo~aruva~ki e da se znae

EKSPERTITE PREDUPREDUVAAT NA SERIOZNA OPASNOST

Otkako li~no poglavarot na IVZ, reis-ul-ulema Sulejman efendi Rexepi, prizna deka duri ~etiri xamii vo zemjava se pod kontrola na vahabisti i deka IVZ e nemo}na da si ja povrati kontrolata, ekspertite za bezbednost itno ja povikaa vlasta na poseriozen pristap. Spored MVR, situacijata e pod kontrola

��

VERNICI ILI TERORISTI – KOJ SE MOLI VO MAKEDONSKITE XAMII!?

na kakov i da e na~in go naru{uva mirot na musli-manite so bradi i pantoloni nad glu`dovite (najpoznatite nadvore{ni karakteristiki na takanare~enite vahabisti)."MVR se odnesuva korektno kon nas i ne n$ tretira poinaku od drugite gra|ani na Makedonija. Ne ~uvstvuvame nikakov pritisok od nivna strana", izjavi Ramadani vo razgovor za "Kapital". Poglavarot na IVZ, pak, Rex-epi, direktno go povika MVR da prestane da im dava samo

VLADIMIR PIVOVAROVUNIVERZITETSKI PROFESOR“Dosega ne vidovme nikakvo prezemawe sankcii protiv lica koi pretstavuvaat zakana za bezbednosta”

verbalna poddr{ka, tuku da izleze od pasivnosta i “kore-ktniot” tretman kon Ramadani i negovite istomislenici, oti, kako {to veli, vo Makedonija duri ~etiri xamii ne se ve}e pod kontrola na IVZ, tuku na “radikalite”.“IVZ se obiduvala da go skrie faktot deka vo Make-donija dejstvuvaat radikalni islamisti-vahabisti so nade` deka tie }e se distanciraat. Za àl, toa ne se slu~i”, veli reisot.

PAVLE TRAJANOVPORANE[EN MINISTER ZA VNATRE[NI RABOTI“Potrebni se koordinira-ni akcii na IVZ i MVR, no toa e, pred s$, rabota na dràvnite slu`bi”

BRISEL RAZOÂRAN OD TONOT NA POLITI^KIOT DIJALOG

GABRIELA [email protected]

temeli vrz realizam i deka sporot treba da go re{at liderite od dvete zemji, pod medijacija na Metju Nimic i pokrovitelstvo na Obedine-tite nacii.

Po edna nedela od golemiot skandal vo makedonskiot Parlament, am-basadorot na EU, Ervan Fuere, veli deka takvo ne{to e nedozvoleno za zemja koja pretend-ira za ~lenstvo

egovata zagriènost ja deliporane{niot minister za

natre{ni raboti, Pavlerajanov, koj prepora~uvaoordinirano dejstvuvawe na

rabota na dràvnite slu`bi. [ireweto na vahabistite vo Makedonija }e gi naru{i odnosite vo IVZ, a preku toa i bezbednosnata sostojba vo

za naru{uvawe na zakonite na dràvata ili potvrda na nekoi na{i operativni soz-nanija MVR }e intervenira soglasno sobranite dokazi",

[TO SE SLUÎ VO BOSNA? Posledniot pogolem incident vo regionot povrzan so {ireweto na radikalniot islam se slu~i pred desetina dena vo gradot Bugojno, vo Bosna i Hercegovina, kade {to zagina eden policaec, a petmina bea raneti od aktiviran avtomobil-bomba pred policiska stanica. Ministerot za bezbednost na BiH, Sadik Ahmedovi}, izjavi deka se raboti za eden globalen problem za koj, za àl, lu|eto znaaat premalku, a e mo{ne opasen i seri-ozen. "Nemavme nikakvi podatoci, nitu na{ata razuznava~ka slu`ba, deka se podgotvu-vaat vakvi napadi", tvrde{e toga{ bosanskiot minister.

Novo fijasko na koor-dinacijata vo So-branieto, pome|u pretsedatelot Trajko Veqanovski, koor-

dinatorite i sobraniskite potpretsedateli. Po cela nedela od ogromniot skandal, zakonodavniot dom ne uspea da donese odluka za formirawe na anketna komisija koja }e gi rasvetli okolnostite na

SEDUM DENA PO SOBRANISKIOT SKANDAL

KATERINA [email protected]

incidentot. Ni VMRO –DPMNE, ni SDSM nikako ne popu{taat vo stavot, dali treba da se spomne ~lenot 43, od Zakonot za Sobranie, koj e prekr{en so prisustvoto na vooruèni lica vo parlamentot.SDSM tvrdi deka docna zav~era do pratenicite Vlado Bu~kovski i Vesna Bendevska, vo parla-mentot stignale pokani od MVR za informativen razgovor, koi potoa (verojatno pod pritisok na me|unarodniot faktor) bile povle~eni, pa zapisite

za istite bile prema~kuvani so korektor vo oficijalnata sobraniska arhiva. Od VMRO – DPMNE so kontra-obvinuvawa-deka opozicijata pravi s$ samo za da ne se rasvetli nastanot. Velat deka nemaat informacija dali e to~no za pokanite do Bendevska i Bu~kovski. I dodeka ednite gi obvinuvaat drugite, spikerot Veqanovski izre~e merki vo vrska so skandalot. Me|u drugoto, i doprecizirawe na pravilnikot i upatstvoto za vnatre{niot

red/Spikerot ne odgovori dali povikot za doprecizirawe na pravilnikot za vnatre{en red (vo koj pokraj, zasilenoto obezbeduvawe }e vklu~uva i vidlivo obeleùvawe i uniformirawe na oblekata na onie koi smeat da obez-beduvaat) zna~i i oficijalno priznavawe deka dosega imalo seriozni propusti. Toj izbegna da odgovori i dali znael i zo{to dozvolil vooruèni lica da {etaat slobodno po sobraniskite hodnici.

POLITI^KI DIJALOG NI ZA LEK!

EKONOMSKATA STRANA NA SVETSKOTO PRVE6 09.07.2010 E

Iako vo preden plan na Svetskoto fudbalsko prvenstvo vo Ju`na Afrika e duelot na nacionalnite selekcii,

mnogu interesen e i natprevarot {to go vodat proizvoditelite na sportska oprema, koi se glavnite sponzori na selekciite.Vo golemoto finale na Mundi-jalot igraat Holandija i [pani-ja, koi na svoite dresovi go nosat znak~eto na Najk, odnosno Adidas, a pobednikot od ovaa sredba, se misli na sponzo-rite, }e ja ima privilegijata vo narednite ~etiri godini da go prodava dresot na oficijalniot svetski prvak.Adidas e najprisuten na prven-

stvoto so 12 selekcii, no ger-manskiot gigant nitu oddaleku ja nema mo}ta od minatite svetski {ampionati koga uìva{e monopol vo snabduvaweto so oprema i sportski rekviziti. Ovaa pozicija Adidas ja zagubi po prvenstvoto vo Italija 1990 godina, otkako na pazarot vle-goa Najk i Puma. No, Adidas moè da se pofali deka natprevarite se igraat so negovata topka. Taka e u{te od modernata era na svetskite prvenstva, a razvojot na fud-balskata topka od partalka do sofisticiraniot ednodelen sistem izraboten od karbonski vlakna e vo celost zasluga na dizajnerite na Adidas. Zatoa,

poslednata serija od topkata, “jabulani”, naide na ogromen broj kritiki od u~esnicite na {ampionatot vo Ju`na Af-rika. Fudbalerite se àlea na nejzinata nepreciznost i problemati~nata upravlivost, no vistinskiot “feler” na “jabu-lani” na svoja koà go osetija golmanite, koi nekolku pati bea `rtva na “promenlivata priroda” na topkata.“ôvekot koj ja dizajnira{e topkata nikoga{ nema igrano fudbal”, izjavija re~isi site

fudbaleri na Svetskoto prven-stvo, od Iker Kasiqas, do Luis Fabijano.Namesto o~ekuvaniot fidbek od koj Adidas treba{e da dobie “bilding” na brendot, german-skiot proizvoditel na sportska oprema go navle~e besot na fudbalerite, po {to e predizvi-kana ogromna {teta na imixot na kompanijata. Najk na turnirot vo Ju`na Afrika ima pod dogovor devet tima, dodeka tretata kompanija so zna~itelen broj “svoi”

selekcii, vkupno sedum, e Puma.Najgolemite nadeì na Najk vo presret na Svetskoto prven-stvo, fudbalerite na Brazil, ne uspeaja da go proslavat spon-zorot, a ne zavr{ija rabota nitu favoritite od senka kako Srbija, SAD i Portugalija. Od Puma se nadevaa deka s$ u{te aktuelniot svetski prvak Italija }e napravi u{te eden podvig i, ako ni{to drugo, }e dojde do polufinaleto i }e se vme{a vo raspredelbata na prvite tri mesta. No, namesto

DODEKA SE “TRKALA[E” FUDBALOT,DODEKA SE “TRKALA[E” FSE SVRTEA MILIJARDISE SVRTEA MILIJARDI

Svetskoto fudbalsko prvenstvo vo Ju`na Afrika gi pobedi site crni scenarija deka nema da se odrì. Sepak, cenata na ovie pesimisti~ki, slu~ajni

ili ne, prognozi ne e mala. Devet milijardi evra e samo premijata za osiguritelnite polisi na site akteri i zbidnuvawa na Mundi-jalot 2010. Dodeka svetot go ~eka noviot svetski {ampion vo fudbal, organizatorot poleka gi sumira rezultatite od svojata rabota. S$ u{te e mnogu rano da se govori za finansiskiot efekt od Svetskoto prvenstvo vrz ekonomijata na Ju`na Afrika.No, fakt e deka nema da bide mal.

Za vloùvawa vo infrastruktu-rata ovaa zemja od buxetot izdvoi 4,7 milijardi evra, od koi tri milijardi za izgradba na novi ili modernizacija na starite sta-dioni. Soker siti vo Johanesburg i Grin point vo Kejp Taun se novite biseri na fudbalot, zaedno so os-tanatite osum stadioni na koi se odigraa 64 mundijalski natprevari. Preostanatite 1,7 milijardi evra vladata na Ju`na Afrika gi vloì vo avtopati{ta, izgradba na novi hotelski resorti. Sepak, najgolem del be{e potro{en na bezbednosta i toa vo prv red onaa na fudba-

lerite, a potoa na naviva~ite, slu`benite lica i novinarite.No, od ovie investicii najmalku zarabotija siroma{nite ìteli na ovaa zemja i nekoi kompanii. Najgolem del od grade`nata rabota ja dobija germanski grade`ni firmi, kade otide i najgolemiot del od profitot. Propadna planot na vlasta so pomo{ na Svetskoto prvenstvo da se bori so golemata nevrabotenost. Najgolem del od rabotnicite angaìrani vo izgrad-bata na infrastrukturata sega se povtorno na ulica, no ona {to e u{te postra{no e deka ne im se

isplateni do kraj platite, iako krajniot rok be{e do po~etokot na turnirot.

BEZBEDNOSTA NA VISOKO NIVO

So isklu~ok na novinarite, ostana-tite {titenici na ju`noafrikanskite bezbednosni sili bea bezbedni. Fudbalskite reprezentacii bea “zabarikadirani” vo luksuznite apartmani, ~ij enterier potsetuva na “prikaznite od 1001 no}”, dodeka odnadvor deluvaa kako dobro ~uvani voeni bazi. Za naviva~ite bea organizirani t.n. “fan kampovi”, kade {to tie

se sobiraa pred po~etokot i po zavr{uvaweto na natprevarite. Tuka policijata pokaà izvonredna kontrola vrz situacijata i ne doz-voli nitu najmal incident. Ova e osobeno va`no za natprevarite {to se igraa na centralniot stadion Soker siti, koj e smesten vo najo-zloglaseniot kvart na Johanesburg - Soveto. Edinstvena stravotna vest be{e za holandskiot naviva~, koj zagina kapej}i se vo edno lokalno ezero, smesteno vo diviot predel na teritorijata na plemeto Zulu. O~ekuvano podebeliot kraj go izvlekoa novinarite. U{te pred

VO FINALETO “IGRAAT” NAJK I ADIDAS�� Edinstvenoto mesto kade {to ovie dve kompanii dobro gi imaat izme-

reno silite e fudbalot. Toa e vistinsko bojno pole za Najk i Adidas

SR\AN IVANOVI][email protected] �� Devet milijardi evra e samo premijata za osiguritelnite polisi na site akteri i zbidnuvawa na

Mundijalot 2010. Dodeka svetot go ~eka noviot svetski {ampion vo fudbal, organizatorot poleka gi sumira rezultatite od svojata rabota. S$ u{te e mnogu rano da se govori za finansiskiot efekt od Svetskoto prvenstvo vrz ekonomijata na Ju`na Afrika. No, fakt e deka nema da bide mal

SVETSKO PRVENSTVO NA SPONZORI

Grin Point vo Kejp Taun �e najskapiot stadion vo Ju`na Afrika

ENSTVO VO JU@NA AFRIKA 09.07.2010 7

da po~nat natprevarite od 19-to Svetsko prvenstvo, dvajca portugal-ski i eden {panski novinar bea kidnapirani od hotelot kade {to bea smesteni, a potoa i ograbeni.Potfrli obezbeduvaweto na ju`noafrikanskiot fudbalski sojuz, od kade {to bea ukradeni kopiite na {ampionskiot pehar. Sepak, ako se izzeme sramot za “tatkovcite na fudbalot” na zemjata organizator, vrednosta na kopiite e zanemarliva za da se aktivira osiguruvaweto.

GOLEM RIZIK, SKAPO OSIGURUVAWE

Ako se zeme predvid deka na samo nekolku dena do po~etokot na Mundijalot vo Ju`na Afrika, mediumite postojano predupreduvaa od mo`nosta za lo{a organizacija, prosledena so mnogu problemi od logisti~ka i bezbednosna priro-da, ne treba da n$ iznenadi toa {to kompletnoto osiguruvawe na Svetskoto prvenstvo iznesuva devet milijardi dolari.Duri 4,7 milijardi e premijata na osiguritelnite polisi za stadionite, trening- kampovite i ostanatite sportski kompleksi, koi se vo

funkcija za vreme na turnirot. Ostanatite 4,3 milijardi dolari se potro{eni na razni osiguru-vawa, od kade {to najgolemite iznosi otpa|aat na obezbeduvaweto od mo`nosta, natprevarite da ne zapo~nat navreme i se razbira osiguruvawata na samite fudbal-eri, koe se odnesuva na nivnata bezbednost po zdravjeto nadvor, no i na terenot.“Dokolku sve~enata ceremonija na otvorawe na prvenstvoto e odloèna, toga{ golema {teta moàt da pretrpat mediumite koi dobile pari od sponzorite da bidat reklamirani vo toj termin. Od kakvi bilo pri~ini moè da se odloì i finalniot natprevar. Toga{ lu|eto moèbi }e sakaat da si gi zemat parite nazad”, se veli vo analizata na angliskata osigu-ritelna kompanija Lojd.Istiot izvor naveduva deka sumite so koi se osiguruvaat fudbalerite

od povredi ne se sekoga{ isti i zavisat od nivnata pazarna vrednost. Postojat osiguritelni polisi ~ii premii iznesuvaat i po 70 milioni dolari, no tie se rezervirani isklu~ivo za golemite yvezdi, a vo obes{tetuvaweto e presmetan i eventualniot prihod od reklamite, proda`bata na dresovi i suveniri koi mati~niot klub }e gi zagubi dokolku fudbalerot se povredi vo nastapite za nacional-nata selekcija.

FIFA SO TU@BIFederacijata na internacional-nite fudbalski asocijacii (FIFA) pretrpe golem broj kritiki na svoja smetka otkako podnese 2.500 tu`bi, od koi 450 na teritorijata na Ju`na Afrika za za{tita na intelektual-nite i marketin{kite prava. FIFA e zagrièna za ekskluzivnosta na generalnite sponzori, no i za sop-stvenite prihodi.“Bez komercijalnite pridobivki FIFA ne bi bila vo mo`nost da go organizira prvenstvoto. Celata organizacija na turnirot ~ini 1,5 milijardi evra”, izjavi direktorot za marketing na Federacijata,

Tieri Veil.FIFA im zabrani na uli~nite prodava~i smesteni kraj stadionite osveìtelnite pijalaci {to ne se od redot na oficijalnite sponzori da gi prodavaat vo nebrendirani pakuvawa, so cel da se odbegne skrienoto reklamirawe.Koga sme kaj ovoj vid nelegalno reklamirawe, najbizaren be{e primerot so apseweto na grupa od 40-na holandski naviva~ki, koi premierniot natprevar na svo-jata reprezentacija go sledea vo identi~ni portokalovi uniformi koi bea donirani od proizvoditelot na pivoto “bavarija”. Holan|ankite bea privedeni od ju`noafrikanskata policija, kade {to nekolku ~asa bea raspra{uvani za nivnata vrska so germanskata pivarnica. Na krajot bea pu{teni na sloboda, no FIFA ne propu{ti mo`nost da podnese

tu`ba protiv pivar-nicata.

funkcija za vreme na turnirot. Ostanatite 4,3 milijardi dolari se potro{eni na razni osiguru-vawa, od kade {to najgolemite iznosi otpa|aat na obezbeduvaweto od mo`nosta, natprevarite da ne zapo~nat navreme i se razbira osiguruvawata na samite fudbal-eri, koe se odnesuva na nivnata bezbednost po zdravjeto nadvor, no

Tieri Veil.FIFA im zabrani na uli~nite prodava~i smesteni kraj stadionite osveìtelnite pijalaci {to ne se od redot na oficijalnite sponzori da gi prodavaat vo nebrendirani pakuvawa, so cel da se odbegne skrienoto reklamirawe.Koga sme kaj ovoj vid nelegalno reklamirawe, najbizaren be{e

DODEKA SE “TRKALA[E” FUDBALOT,FUDBALOT,SE SVRTEA MILIJARDI

PO LO[ITE IGRI, SPONZORITE BEGAAT

Grade`nata kompanija Nej{nvajd objavi deka nema da go prodolì sponzorskiot dogovor so angliskata fudbalska reprezentacija,

koj istekuva naredniot mesec. So ova zavr{uva sorabotkata na Nej{nvajd i selekcijata na “gordiot albion”, koja trae{e vo izminative 12 godini.“Sorabotkata so angliskata reprezentacija vo izminative 12 godini be{e islu~itelno plodna i pridonese za jaknewe na imeto na na{ata kom-panija”, be{e navedeno vo kusoto izvestuvawe do javnosta od Nej{nvajd.

Mediumite vo Anglija nagolemo zapo~naa da {pekuliraat deka po fijaskoto na nivniot na-cionalen sostav vo Ju`na Afrika, lavinata od neprikladni izjavi i postapkite na pogolem del od reprezentativcite, menaxerite na sponzorot se upla{ile od negativna promocija na nivniot brend. Sepak od Nej{nvajd preciziraa deka vo us-lovi na ekonomska nestabilnost bilo te{ko da se ubedat nivnite 15.000 akcioneri deka e potrebno da se tro{at pari na skapi reklami. Kompani-jata potvrdi deka ja prekinuva i sorabotkata so selekciite na Vels, [kotska i Severna Irska.

9milijardi dolari

e premijata za osiguritelnite polisi

1,5milijardi dolari

ja ~ini FIFA, organizacijata na Svetskoto prvenstvo

Azurite, planot na me-naxerite na Puma go ostvarija fudbalerite na Urugvaj, koi vlegoa me|u najdobrite ~etiri selekcii.Bitkata na ovie kom-panii ne zavr{uva so Svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika. Ve}e e objaveno deka vo kvalifikaciite za Evropskoto prvenstvo vo Ukraina i Polska sponzoriraweto na francuskata reprezen-tacija od Adidas go pr-ezel Najk. Neverojatni 474 milioni evra se isplateni

na smetkata na Fudbalskata federacija na Francija za

da se obezbedi desetgodi{nata sorabotka. Ovaa frapantna suma najdobro ja otslikuva pozicijata na pazarot vo ovoj sektor, bidej}i za sponzorstvo na selekcijata {to bukvalno

se posramoti na {ampionatot Najk odvoi bez malku polovina milijarda evra.“Edinstvenoto mesto kade {to ovie dve kompanii gi imaat dobro izmereno silite e fudba-lot. Toa e vistinsko bojno pole za Najk i Adidads”, se veli vo analizata na amerikanskiot magazin “Sporting intelixens”, kade {to be{e obelodeneto deka vo momentov od Najk se obiduvaat na konkurentot da mu ja odzemat i selekcijata na Ju`na Afrika, ~ii fudbaleri celi 12 godini gi nosat dreso-vite so{ieni od Adidas.Inaku, ovaa vojna e razgorena otkako Najk ja ima promeneto svojata marketin{ka strategija

i ja prilagodil na onaa od Adidas. Prethodno, amerikan-skata kompanija se potpirala pove}e vrz individualnite sponzorstva, dodeka Adidas otsekoga{ ja brendiral sports-kata oprema na fudbalskite ekipi ili reprezentacii. “I dvete strani sekoga{ se obiduvaat da bidat poinakvi, originalni, da otidat ~ekor ponapred. Strategiite na ovie kompanii moàt da se sporedat so remek-delo”, potenciraat vo “Sporting intelixens”.Inaku, i dvete kompanii beleàt odli~na proda`ba vo posledniot period. Izvr{niot direktor na Najk, Mark Parker, potvrdi deka interesot za nivnata ponuda vo posled-niot kvartal e zgolemen za 39%, dodeka od Adidas pot-vrdija deka vo istiot period proda`bata porasnala za 26%, a proektiraniot profit za 2009 godina e 1,85 milijardi evra.

Angli~anite �ostanaa bez sponzorot na reprezen-tacija

Siroma{nite geta vo �Ju`noafrikanskata Republika se pri~ina za skapoto osiguruvawe

“Jabulani” namesto da go zajakne imixot na �Adidas, mu donese antireklama

474milioni evra plati Najk

za da ja prezeme selekcijata na Francija od Adidas

KOMENTARI I ANALIZI8 09.07.2010

� KOMENTAR

ANTI-ANTIKRIZNA MERKA?!Vladata donese

nova merka za ekonomijata, no

ovoj pat anti-antikriz-na. Namesto da im pomaga na kompaniite so navremeno pla}awe na obvrskite kon niv, za site izvr{eni grade`ni raboti, za nabavki na oprema ili materijali, dràvata si donese antikrizna merka za sebe, pa saka da go legalizira odloùvaweto na pla}awata na dolgovite kon stopanstvoto. I u{te kaùva deka toa bilo isklu~itelno do-bra merka?! Zavisi za kogo minis-tre Stavreski. Nema logi~no ekonom-sko objasnuvawe kako ova re{enie moè da im pomogne na kom-paniite. Celosno se zgolemuva neizvesnosta za re-alizacija na samite dogovori, a kompani-ite moè da o~ekuvaat deka nekoi proekti }e se prolongiraat i so godini. Vo real-nosta toa bi izgledalo vaka. Edna kompanija koja na primer dobiva na ten-der da izgradi nekakov objekt vo vrednost od 10 milioni evra, treba da vloì ogromna suma pari za nabavka na materijali po {to izgradbata }e po~ne, no Vladata (ako snema

ZO[TO NEMAME INVESTICII?Vo 1970 godina stran-

skite direktni inves-ticii na svetsko nivo

iznesuvale 13,3 milijardi dolari, velat podatocite na Svetska banka. Do 2007 godina toj iznos se zgolemil za 150 pati, stignuvaj}i do neverojatni dve iljadi mil-ijardi dolari. Ekonomskata kriza silno se odrazi vrz ovaa dinamika na rast, no prvata polovina od godi-nava, svetskata ekonomija zabeleùva znaci na opo-ravuvawe, pa i stranskite investicii se o~ekuva da bidat pogolemi od lani. Kade e Makedonija vo ovaa prikazna? Minatata godina imavme skromni 181 mil-ion evra stranski direk-tni investicii, a trendot godinava ne vetuva deka }e bide podobro. Za prvite tri meseci imame okolu 6-7 milioni evra stranski investicii pomalku od lani. Za volja na visti-nata uslovite za investi-rawe ni se podobri od regionalniot i svetskiot prosek. Strancite kaj nas moè da formiraat firma isto tolku brzo kolku i vo Kanada da re~eme. No, i vo Ruanda i vo Avganistan moè brzo da osnovate stranska firma, pobrzo duri i od edna Francija ili Singapur, pa ovie prvite sekako ne pretstavuvaat raj za investirawe. Dobri sme

i vo pogled na pristapot do grade`no zemji{te. I tuka sme me|u dràvite vo svetot kade {to najbrzo moè da iznajmite zemja od privatni lica. Svetska

banka dobro n$ ocenila i vo delot na arbitraàta na stopanskite sporovi. No, sepak da istakneme deka site aspekti na biznis-klimata ne se op-fateni vo istraùvaweto {to na prv pogled dava rozova slika za Make-donija kako privle~na za investicii. Bezbed-nosta, makroekonomskata stabilnost, goleminata na pazarot, stepenot na korupcija, nivoto na edu-kacija ili pak kvalitetot na infrastrukturata ne se opfateni. E, tuka sme slabi. I zatoa nemame investicii.

pari vo buxetot) moè da pobara prolongi-rawe na izgradbata za nekolku godini. Parite vloèni vo materi-jalite }e ostanat zar-


ALEKSANDAR [email protected]

obeni, a kompanijata }e zapadne vo ogromni finansiski problemi i nema da moè da prodolì da raboti. Namesto dobivka }e os-tvaruva zaguba, }e mora da otpu{ta rabotnici. Biznisot ne trpi neiz-vesnost!No, vo su{tina, ovie vladini predlozi nema da smenat ni{to bitno. Vladata i dosega docne{e so pla}awe na dolgovite kon kompani-ite, samo {to sega }e moè (zakonski) da gi prolongira rokovite na pla}awe i }e gi “za}uti” najhrabrite menax-eri koi javno kaùvaa deka dràvata ne im pla}a!

ALEKSANDAR JANÊSKI STANISLAV PIGONDALEKSANDAR JANÊSKI STANISLAV PIGON

Vinata za ova e i kaj samite niv, no i kaj dràvata koja ne uspeala da ovozmoì us-lovi ili da dade pravilni nasoki za razvoj na biz-nisite vo Makedonija. Spored eden podatok za trgovskite performansi za 2008 godina na Me|unarodniot centar za trgovija, koj e zaedni~ka agen-cija na Svetskata trgovska organizacija i Obedinetite nacii, okolu 2.000 razli~ni proizvodi so poedine~na vrednost na izvozot pogole-ma od 100.000 amerikanski dolari se izvezuvaat od Makedonija, {to sporedeno so drugite zemji od regionot, osven Albanija, e mnogu malku. Na primer, Bosna i Hercegovina ima 2.500, Hrvatska, Srbija i Bugarija imaat po okolu 3.500 sekoja oddelno, Slovenija 3.850 razli~ni proizvodi. JANÊSKI: Ova pokaùva deka Makedonija mora da ima pogolem broj izvozni in-dustrii, a vo niv i pogolem broj izvozni kompanii so {to pove}e razli~ni proizvodi. Sekoja ~est na nose~kite indus trii vo momentov: ~eli~nata, tekstilnata, agro-industrijata, no se sogla-suvam so tebe deka mora drugite industrii da rastat. Da mislat i da se podgotvu-vaat za izvoz i da go sledat primerot na vode~kite. Da u~at od niv za generalnite raboti vo izvozot. Krajnata cel e izvozot na dràvata da bide postabilen i pootporen na ekonomskite slu~uvawa vo edna granka. Koj e izvozniot potencijal na Makedonija? Ili, pak, kako za sekoja druga rabota s$ e potencijal? Ako e ve}e ne{to utvrdeno kako potencijal, neka go pomogne toa dràvata. Ako dràvata vo momentov, odnosno iz-vozot vo momentov, zavisi od nekoja izvozna granka i od parite koi taa gi nosi, neka ja pomogne. Ima mal milion na~ini kako toa da se napravi za da ne bide od me|unarodnata zaednica pro-tolkuvano kako sprotivno na me|unarodnite zakoni. Mora da se raboti. Makedonskite kompanii koi planiraat iz-voz da se zapoznaat so trgov-skite regulativi, jazi~nite i kulturnite razliki, situ-acijata so nadvore{nata trgovija i resursite so koi raspolagaat dràvite kade {to }e izvezuvaat.PIGON: Kompaniite vo EU koi imaat do 250 vrabo-teni kako glavni pre~ki za izvoz gi naveduvaat maloto poznavawe na stranskite pazari, uvoznite tarifi vo dràvite i nedostigot na kapital potreben za da se vr{i izvoz. Izvozot e edna golema bitka. Bitka koja treba da se vodi vna-tre vo kompanijata i bitka me|u dràvite. Bitka so barieri, tarifi, subvencii, zakoni, dogovori za slobodna trgovija itn. Sekoj saka da go za{titi svojot pazar i da moè poslobodno da izvezuva na drug stranski pazar. Vistinska majstorija e vo pregovori me|u dve dràvi, ili so me|unarodna organizacija, da se uspee da se izdejstvuva {to pogolem sloboden pristap na pazarot.

Nedovolnata podgotvenost i posvetenost na instituciite vo pregovorite moè mnogu {tetno da se efektira vrz raboteweto na odredeni sektori i izvoznite sektori vo odredena dràva.JANÊSKI: Da. Lo{o sklu-~eniot me|udràven dogovor za slobodna trgovija brzo }e gi ispora~a rezultatite. Protestite na zasegnatite zemjodelci, prerabotuva~i itn. za postoewe na {teten uvoz moàt da bidat jasen signal deka nekoj nekoga{ lo{o pregovaral. [teta trpi i dràvata gubej}i mnogu milioni s transki pari. Doma{nata industrija }e odi nadolu. Ako na pazarite vo Rusija, SAD i Slovenija porano sme izvezuvale okolu 100-ina, pa i pove}e milioni dolari vredni proizvodi, sega toa ne e slu~aj. Spored oficijalnite podatoci, na ovie pazari makedonski proizvodi ima s$ pomalku. Dali Makedonija gi izgubila izvoznite pozicii na na-jgolemite pazari vo svetot, Rusija i SAD?PIGON: Mnogu ekonomisti se soglasuvaat deka dràvite na koi im treba podobra izvozna pozicija treba da ja redefiniraat nivnata strategija za izvoz, nivnata izvozna speci jalizaci ja. Fokusot treba da bide pove}e na proizvodi i uslugi so visoka vrednost, otkolku na trudovointenzivni, kako {to e tekstilot. Mnogu spe-cifi~na oblast e izvozot na uslugi koi, vsu{nost, se ispora~uvaat direktno od dràvata preku Internet, kako {to se mnogute formi autsorsing-uslugi. Dosiejata so policiski kazni od Lon-don, na primer, se procesir-aat vo Gana, iako dràvata e daleku popoznata po iz-vozot na kakao. Metodite za definirawe na najdobra izvozna specijalizacija na dràvata se promeneti mnogu od vremeto na Rikardo koga toj pi{uva{e za vino i tekstil. No, konceptot za komparativni prednosti s$ u{te e validen. Kompara-tivna prednost zna~i deka dràvata moè da proiz-vede odreden proizvod ili usluga po poniski tro{oci otkolku druga dràva, ne samo vo apsolutna smisla. Isto taka zna~i mo`nost da se proizvede proizvod so najgolema relativna efikas-nost vo odnos na drugite proizvodi {to moè da bi-dat proizvedeni. Ponekoga{ imam ~uvstvo deka t.n. stu-dii za strategija za izvoz gi odbegnuvaat najklu~nite pra{awa i tie definiraat najdobri proizvodi i uslugi, ili se fokusiraat na ~udo vo izvozot so pomo{ na stranski investicii. Treba da bide obratno i vitalen del na koja bil strategija da bide kako da im se pomogne na doma{nite kompanii da ja podobrat nivnata konkurent-nost.JANÊSKI: Ova go potvr-duvaat i ekspertite na Me|unarodniot centar za trgovija koi razgleduvale slu~ai od perspektiva na izvoznik i se pokaàlo deka nacionalnata strategija

IZVOZOT ZNAÎ RAZVOJ

JANÊSKI: Pred 1 5 - i na g o d ini bev na odmor vo Crna Gora. Edno od ne{tata po {to nema da go zabo-

ravam toj odmor e toa deka kade i da vlezev, prodavnica, diskoteka ili, pak, na plaà, koka-kolata {to ja piev be{e proizvedena vo Make-donija. Bev gord i ra-dosen deka sekade ima{e proizvod proizveden i izvezen od mojata zemja. Ubavo ~uvstvo.PIGON: I jas go imam istoto ~uvstvo, osobeno koga }e otidam vo nekoja od zemjite na Zapadna Evropa i koga na nekoj proizvod {to go koris-tam }e vidam deka e proizveden vo Polska. Si velam “nedopirliv-ite” i mnogu prebirlivi “zapadwaci” kupuvaat proizvodi proizvedeni od “isto~waci”. Proiz-vedenata "koka-kola" vo Makedonija nosi prihodi od izvoz za dràvata, no ova e pove}e rezultat na distributivna strategija na me|unarodna kom-panija otkolku imple-mentacija na naciona-lna strategija za izvoz. @alam {to s$ u{te ne sum imal mo`nost da upotrebam nekoj makedon-ski proizvod nadvor od Makedonija, osven make-donskoto vino. Izvezuva li Makedonija? JANÊSKI: Sekako deka izvezuva. Izvozot od Makedonija moè da se podeli na 2 dela. 1990-2002 godina koga izvozot nema ili ima mal rast i e so godi{en prosek od okolu 1,2 milijardi amerikanski dolari i 2003-2008 godina koga izvozot e so permanenten golem ili umeren rast i so godi{en prosek od 2,5 milijardi amerikanski dolari. 2009 godina e godina na “brodolom” koga izvozot se namalu-va za 1/3, pred s$ kako posledica na svetskata ekonomska kriza. Re-zultatite i ne se tolku lo{i ako se isklu~i 2009 godina.PIGON: Izvozot e spas za ekonomiite kako Make-donija koi imaat mal doma{en pazar. Druga alternativa za pobogat ìvot i ekonomski rast nema ili, pak, jas ne gledam. Raboteweto samo na doma{en pazar zna~i “tivka smrt” ili kratk-ovidost. No, sekako, da ne se zalaùvame, ne e samo do èlbata da se izvezuva. Spored mene, ne golem broj kompanii od Makedonija se dovolno hrabri i podgotveni za da moàt da izvezuvaat.

za izvoz moè da bide irelevantna. Pra{aweto e kako konkretno nacio-nalnata strategi ja }e & pomogne na odredena kompanija da go razviva biznisot? Fokusot na in-teres na izvoznicite bil na nacionalnite programi koi treba da mu pomognat na sektorot vo koj tie rabotaat. Silni sektori zna~at konkurentnost i potencijal za izvoz, ili dokolku postoi nekakov izvoz negovo zgolemuvawe. Izvozniot pazar e kako vremeto. Sekoj zboruva za nego, predviduva, no kolku kontrola ima nad nego i kolku e toa va`no, realno? Za va`nosta na izvozot mislam deka ne treba ni da razgovarame. Tajvan i Ju`na Koreja so pomo{ na izvozno ori-entiranite strategii za ekonomski razvoj stanaa edni od najrazvienite i najsilnite ekonomii. Se raboti, vsu{nost, za poddr{ka na raz-vojot preku ekonomska strategija za poddr{ka na izvozot na proizvodi i uslugi za koi dràvata ima konkurentska pred-nost. Za ovie dve dràvi izvozot zna~e{e ìvot, zna~e{e uspeh.PIGON: Zna~e{e ìvot. Kratko po Vtorata svetska vojna vo Velika Bri-tani ja, vo toa vreme mnogu gladna za stranski pari, niz gradovite bile lepeni posteri so eden dramati~en slogan “Izv-ezuvaj ili umri”. Denes istorijata se povtoruva. Vo 2009 godina istiot slogan be{e koristen od analiti~ari koi ja diskutiraa situacijata na golemite izvozni “ku}i” kako Germanija, Kina i Japonija. Pri~inite se razli~ni, no kaj site dràvi izvozot padnal dramati~no. Politi~arite i novinarite sakaat da upotrebuvaat dramati~ni frazi i naslovi. JANÊSKI: Mislam deka ìveeme vo vreme koe bara pomalku slogani, a pove}e dobro koncipi-rani i postepeno imple-mentirani strategii za ekonomski razvoj i za izvozno poddràn razvoj osobeno.PIGON: Apsolutno. Po-sakuvam za nekolku go-dini od sega, da re~eme vo 2014 godina, da go imam zadovolstvoto da pro~itam izve{taj za uspe{no implementira-na makedonska izvozna strategija i postigna-ti izvozni rezultati. Pobogati i ponasmeani gra|ani. A, pra{aweto {to zna~i izvoz, }e dobie odgovor. Izvozot zna~i razvoj.

DIJALOZI NA ÊTIRI NOZE

09.07.2010 9KOMPANII PAZARI I FINANSII

PAZARITE NE MU VERUVAAT NA MMFPOJADOK SO DEN

�� MMF e respektibilna institucija koja raspolaga so ogromen finansiski i ~ove~ki kapacitet. No, nitu postoi, nitu vo dogledno vreme }e postoi podobar baorometar za sostojbite vo globalnata ekonomija od samite berzi i pazari na kapital. Tie ja predvodea globalnata ekonomija vo recesija pred dve godini i istite tie berzi i pazari na kapital po~naa da rastat pred samoto zazdravuvawe na realnata ekonomija. A momentalno, globalnite berzi i pazari na kapi-tal predupreduvaat deka globalnata ekonomija ne e tolku rozeva kolku {to predviduva MMF.

DEN DONÊVekonomski analiti~ar

Me|unarodniot monetaren fond (MMF) {totuku ja zgolemi svo-jata procenka za rasteòt na

globalnoto bruto-doma{no proizvodstvo (BDP) za 2010 godina od 4,2% na 4,6%. Spored ovaa institucija, solid-nite ekonomski performansi na globalnata ekonomija vo prvata polovina od godinava bi trebalo da prodolàt i vo vtorata polovina od 2010 godina i pokraj golemite turbu-lencii na globalnite berzi i pazari na kapital vo posled-nite dva meseci. Se razbira, MMF o~ekuva deka Amerika }e bide predvodnikot na global-noto izleguvawe od najlo{ata globalna recesija vo posled-nite sedum decenii. Istovre-meno, MMF procenuva deka globalnata ekonomija nema povtorno da vleze vo recesija vo narednite nekolku godini.Koga stanuva zbor za predvidu-vawa, procenkite na MMF ne se posebno sjajni vo posled-nite dve godini. Vo po~etokot na 2008 godina, MMF voop{to ne zboruva{e za kakva bilo opasnost od globalna recesija, koja vsu{nost se slu~i devet meseci potoa. Vo april 2008 godina, MMF za prvpat po~na da zboruva deka globalnata ekonomija e soo~ena so ekonom-

ski problemi, no i toga{ samo predupreduva{e deka global-nata ekonomija }e postigne poniski stapki na raste` vo 2008 i 2009 godina od prethodno predvidenite. Go-dina dena potoa, vo po~etokot na april 2009 godina, koga globalnite berzanski indeksi bea opadnati za pove}e od 50%, a globalnata ekonomija be{e vo dlaboka recesija, MMF predupreduva{e deka globalnata recesija }e bide “nevoobi~aeno te{ka i dol-gotrajna”. Globalnata recesija navistina be{e te{ka, no vo migovite koga MMF go dava{e ova predviduvawe, globalnite berzi {totuku go zapo~nuvaa svojot fantasti~en raste` koj do april 2010 godina rezultira{e vo zgolemuvawe na glavnite globalni ber-zanski indeksi za okolu 70% sporedeno so postignatoto dno vo mart 2009 godina. Istovre-meno, najgolem del od golemite svetski ekonomii po~naa da postignuvaat pozitivni stapki na ekonomski raste` od tretiot kvartal na 2009 godina. A kako {to i samiot MMF sega pot-vrduva, globalnata ekonomija navistina postigna solidni rezultati i vo prvata polovina od 2010 godina. Sepak, MMF priznava deka turbulenciite vo globalnite berzi i pazari na kapital vo poslednite dva

meseci se refleksija na na-malenata doverba kon preze-menite fiskalni i monetarni merki na globalno nivo i pretstavuva moèn rizik za ekonomskiot raste` na global-nata ekonomija. Li~no smetam deka procen-kite na globalnite berzi i pazari na kapital se daleku poverodostojni od koja bilo procenka na koj bilo poedinec ili koja bilo institucija. Se razbira, MMF e respektabilna institucija koja raspolaga so ogromen finansiski i ~ove~ki kapacitet. No, nitu postoi, nitu vo dogledno vreme }e postoi podobar baorometar za sostojbite vo globalnata ekonomija od samite berzi i pazari na kapital. Tie ja pred-vodea globalnata ekonomija vo recesija pred dve godini i istite tie berzi i pazari na kapital po~naa da rastat pred samoto zazdravuvawe na real-nata ekonomija. A momentalno, globalnite berzi i pazari na kapital predupreduvaat deka globalnata ekonomija ne e tolku rozova kako {to pred-viduva MMF. Kako {to spomnav pred dve ne-deli vo ovaa kolumna, dokolku glavniot berzanski indeks na Wujor{kata berza, Dau Xons, koj vo toj moment iznesuva{e 9.770 indeksni poeni, prodolì da pa|a i ponatamu, a poseb-

no dokolku padne pod 9.000, toga{ {ansite za povtoren vlez vo recesija za globalnata ekonomija zna~itelno }e se zgolemat. Istovremeno, napi{av deka ne o~ekuvam indeksot Dau Xons da padne zna~itelno pod 9.770, no mo-mentot na vistinata za global-nata ekonomija }e dojde naesen. Toa vsu{nost i se slu~i bidej}i vo poslednite nekolku dena globalnite berzanski in-deksi zna~itelno se zgolemija. Samiot Dau Xons momentalno se nao|a nad psiholo{ko bitnoto nivo od 10.000 in-deksni poeni i bi trebalo da prodolì da raste vo nared-nite nekolku nedeli. No, toa voop{to ne zna~i deka poten-cijalnite ekonomski problemi na globalnata ekonomija na kratkoro~en i srednoro~en plan se re{eni. Napro-tiv, problemite na visoko zadolènite zemji vo Evrop-skata unija (EU), stabilnosta na bankarskiot sektor vo EU i relativno golemata stapka na nevrabotenost vo Amer-ika se samo del od s$ u{te nere{enite problemi koi voed-no se i najgolemite momentalni zakani za celosno zazdravu-vawe na globalnata ekonomija. Zasega, me|unarodnite berzi i pazari na kapital ne se ube-deni deka prezemenite fiska-lni i monetarni merki

}e se dovolni za global-nata ekonomija navistina da ja postigne predvide-nata stapka na ekonom-ski raste` koja MMF ja predviduva. Za da bidat ubedeni deka MMF e vo pravo, toga{ berzanskite indeksi bi bile daleku povisoki od momentalnite nivoa. Zatoa, vo narednite nekolku meseci berzite }e se dviàt nagore-nadolu vo odredeni granici, bez zna~itelno da se zgolemat, no i bez da padnat zna~itelno pod sega{noto nivo. Se ~eka na obelodenuvaweto na realnite ekonomski performansi od tretiot kvartal od ovaa godina, koj kvartal }e bide klu~en patokaz za ponatamo{niot razvoj, kako za global-nite berzi i pazari na kapital, taka i za samata globalna ekonomija.

KOMPANII PAZARI I FINANSII 09.07.201010

� BERZANSKI INFORMACII

2.340

2.360

2.380

2.400

2.420

2.440

02/07/10 04/07/10 06/07/10 08/07/10

MBI 10

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

2.550

2.600

2.650

2.700

2.750

2.800

02/07/10 04/07/10 06/07/10 08/07/10

MBID

106,20106,30106,40106,50106,60106,70106,80106,90107,00107,10

02/07/10 04/07/10 06/07/10 08/07/10

OMB

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

Kakva }e bide investiciskata politika vo fir-mata vo sledniot period?Planirame da gi

realizirame site investicii predvideni so srednoro~niot plan za rabota koj ni e usvoen prethodnata godina. Toa gi podrazbira site in-vesticii predvideni do 2015 godina, koi, vsu{nost, ne se vo novi vidovi na prehran-beni proizvodi, tuku vo os-ovremenuvawe na postoe~kite proizvodstveni linii i ku-puvawe na dopolnitelni ma{ini za zgolemuvawe na kapacitetite. Isto taka, }e instalirame novo ERP softversko re{enie za podo-bruvawe na profitabilnosta i produktivnosta na kompani-jata, kako i investiciski zafati za namaluvawe na tro{ocite i zgolemuvawe na za{tedite, a i za zgol-emuvawe, odnosno rast na produktivnosta vo rabo-teweto, pred s$ vo proiz-vodstvoto. Se planiraat li novi vrabotuvawa ? Da, }e ima, osobeno na kvalitetni visokoobra-zovani kadri. Vitaminka

Momentalno izvezuvame vo 27 zemji vo svetot, no najmnogu na balkanskite pazari. Vo momentov najgolem rast imame vo Bugarija, a dobar rast imame i vo Hrvatska”, veli noviot generalen direktor na prilepskata fabrika

��

MAKEDONSKA BERZA

TELEKOM DELI DIVIDENDA, A AKCIJATA MU PA\A

V~era{noto trguvawe kaj Makedonskata ber-za malku ìvna, po

katastrofalnata lo{a re-alizacija vo sredata, so realizirani 9 milioni den-ari, {to pretstavuva re~isi dvojno pove}e. Najtrguvana be{e obvrznicata za dena-cionalizacija od devettata emisija. Nejziniot vkupen promet v~era iznesuva{e okolu 5,13 milioni denari, {to e dvojno pove}e od real-iziraniot promet v~era. Interesot za trguvawe so akcii povtorno na minimum. Najtrguvana be{e akcijata na Industriski ladilnik od Tetovo koja v~era{noto trguvawe go zavr{i so ost-varen promet od okolu 491 iljadi denari. Najlikvid-nite akcii za ovaa godina, Komercijalna i Alkaloid, daleku pod svojot stan-darden prosek. V~era ovie akcii denot go zaokruìja so promet od okolu 255 iljadi denari, odnosno 265 iljadi denari. Na redovniot pazar pov-torno ima{e promet pogolem od milion denari. Podo-bruvawe vo odnos na pre-thodniot den imame i kaj Oficijalniot pazar. Pro-metot koj be{e ostvaren vo ramkite na ovoj pazar v~era iznesuva{e okolu 7,8 milioni denari.Za razlika od prometot, in-

deksite go prodolìja svojot trend vo nadolna linija. Edinstveno bez promena ostana OMB. Ostanatite dva indeksi so silni padovi. Najsilen be{e onoj na MBID koj v~era ja sniì svojata vrednost za okolu 2,76% vo odnos na prethodniot den. Sega negovata vrednost iznesuva 2.577,82 indeksni poeni. Malku pomal pad zabeleà MBI-10. Negovata vrednost sega iznesuva okolu 2.350,98 indeksni poeni po padot od 0,70% vo odnos na sredata. Brojot na gubitnici pov-torno porasna. V~era duri 15 hartii od vrednost ja sniìja svojata vrednost. Predvodnik na istite e akcijata na Rade Kon~ar koja zabeleà pad od 10,51%. Pokraj ovaa akcija, povtorno golem pad zabeleà akcijata na Makedonski telekom i toa za 9,3%, so promet od 1.500 evra. Ovaa akcija za nekolku dena zagubi 20% od vrednosta, i toa vo period koga be{e objaven iznosot na dividenda {to }e se deli od dobivkata na kompanijata. Brojot na dobitnici v~era iznesuva{e 5 hartii od vrednost. Od niv najgolem rast na ce-nata ima{e akcijata na R@ Uslugi koja porasna za 3,9%. Nepromeneti ostanaa 3 hartii od vrednost.

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 07.07.2010

ALK (2009) 1.431.353 3.844,06 390,18 9,85 0,88

BESK (2009) 54.562 7.857,00 341,43 23,01 0,23

GRNT (2009) 3.071.377 635,12 105,83 6,00 0,63

KMB (2009) 2.014.067 3.083,71 533,81 5,78 0,89

MPT (2009) 112.382 26.589,44 / / 0,74

REPL (2009) 25.920 36.500,00 5.625,12 6,49 0,73

SBT (2009) 389.779 2.599,50 211,39 12,30 0,59

STIL (2009) 14.622.943 190,15 0,11 1.719,57 2,66

TPLF (2009) 450.000 3.599,83 61,42 58,61 1,06

ZPKO (2009) 271.602 2.300,00 / / 0,30

ХВ P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/E

рц ј ј , ,

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 07.07.2010

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 89.674 15 351,65

обични акции 38.142 43 41,30

Вкупно Официјален пазар 127.816 58 143,66

обични акции 18.330 21 -22,71

Вкупно Редовен пазар 18.655 23 -21,34

ВКУПНО 146.471 81 92,29

07.07.2010

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

РЖ Услуги Скопје 240,00 3,9 120.000

ФЗЦ 11 Октомври Куманово 750,00 3,2 112.500

Алкалоид Скопје 3.844,06 0,3 265.240

Стопанска банка Битола 2.599,50 0,02 77.985

0 0,00 0 0

Раде Кончар Скопје 1600 -10,51 100.800

Македонски Телеком Скопје 400 -9,30 88.800Арцелормиттал Скопје (ЦРМ) 133,61 -4,28 133.610

ОКТА Скопје 1921 -3,95 76.840

Адинг Скопје 388,00 -3,00 123.384

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Индустриски ладилник Тетово 215 0,00 491.705

Макпетрол Скопје 26589,44 -1,48 478.610

Гранит Скопје 635,12 -2,27 435.055

Алкалоид Скопје 3844,06 0,30 265.240

Комерцијална банка Скопје 3.083,71 -0,53 255.948

07.07.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

07.07.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

Илирика ЈИЕ 30.794.786,60 -3,10% -10,21% -5,74% -3,85% 3,50% 06.07.2010

Илирика ГРП 19.766.448,81 -3,05% -5,81% -1,27% 0,11% 10,95% 06.07.2010

Иново Статус Акции 17.609.307,58 -1,06% -6,87% -9,89% -10,69% -2,10% 07.07.2010

KD Brik 21.864.847,71 0,02% -4,07% 1,37% 4,91% 29,28% 07.07.2010

KD Nova EU 21.409.714,81 -3,52% -6,66% -4,76% -5,72% 14,59% 07.07.2010

КБ Публикум балансиран 25.721.977,24 -1,06% -7,05% -3,33% -2,90% 0,11% 07.07.2010

07.07.2010

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, ~etvrtok - 08.07.2010)

sekoga{ vrabotuvala i }e prodolì da vrabotuva, no i da investira vo nivna edukacija i obuka. [to se odnesuva na vrabotuvawata vo proizvodstvoto, vo proiz-vodstvenite procesi ne se planirani nekakvi pokrupni vrabotuvawa poradi predv-idenite investicii za modern-izacija i avtomatizacija na proizvodstvoto, pa predvide-niot rast }e se obideme da go postigneme so ist broj vrabo-teni vo proizvodstvoto. So novi vraboteni }e se popol-nuva samo onoj prostor koj }e ostane prazen od odewe vo penzija na na{i vraboteni.Kakva }e bide va{ata razvojna politika?! ]e ima li voveduvawe na novi proizvodi, pro{iruvawe na pazarot ?Kako {to kaàv i prethodno, vo bliska idnina nema da voveduvame novi proizvodni linii. No, {to se odnesuva do novite pazari, minatiov mesec bevme na saem vo Dubai kade {to uspe{no se pretstavivme i o~ekuvame rezultati od tamu, zatoa {to ve}e sme vo pregovori so nekolku zainteresirani kompanii. ]e se {irime so plasman na na{ite proizvodi i na postoe~kite pazari, no i na drugi, novi, ~ekor po ~ekor.

SA[O NAUMOSKIGENERALEN DIREKTOR NA VITAMINKA, PRILEP

VITAMINKA ]E PRODOL@I DA BIDE PROFITABILNA

METODI [email protected]

Kolkav e momentalno udelot na Vitaminka na doma{niot pazar? Kolkav del od proiz-vodstvoto e nameneto za izvoz i na koi pazari?Minatata godina, isto kako i nekolku prethodni godini, ja zavr{ivme so 60% od proizvodstvoto plasirano na doma{niot pazar, koj navistina e mal, no za nas dragocen, i po nikoja cena nema da se otkaème od nego. Toj sekoga{ }e ni bide primaren pazar za koj }e se borime so site sili. Ostanatite 40% od proiz-vodstvoto otpa|aat na izvoz. Planiram vo najbrzo vreme da go promenime ovoj soodnos so drasti~no zgolemuvawe na izvozot. Momentalno izvezu-vame vo 27 zemji vo svetot, no najmnogu na balkanskite pazari kade {to vo momen-tov najgolem rast imame vo Bugarija. Imame dobar rast i vo Hrvatska. Na ostanatite pazari izvezuvame vo mnogu zemji od EU, vo Avstralija tradicionalno pove}e od 30 godini, vo SAD, Kanada, Tunis, Alìr, Gana, kade {to o~ekuvame pozabeleìtelen rast vo dogledno vreme. Moàm da kaàm deka Vita-minka ima postaveno dobri temeli i veruvam deka dobro }e ja prodolìme rabotata i razvojot i }e ostvaruvame i

ponatamu dobar profit, a so samoto toa i dobra dividenda za na{ite akcioneri.

Sa{o Naumoski e od neodamna nazna~en za nov generalen direk-tor na prilepskata prehranbena fabrika Vitaminka. Go pra{avme kakva }e bide nego-vata strategija za iden razvoj na kompanijata koja raboti prili~no uspe{no poslednive go-dini i e edna od nekol-kute kotirani na berza koi kontinuirano delat dividenda poslednive godini.

17.03.2010 11


Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 5,00% СКИБОР 3,33% 4,50% 5,31% 6,33%

Ломбарден кредит 6,50% МКДОНИА 3,20%

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 6,50% 7,30% 7,50% 10,20% 10,60%

ЕМУ евро 61,5186 Комерцијална 6,70% 7,50% 8,00% 10,80% 11,10%

САД долар 48,9525 НЛБ Тутунска 6,00% 6,80% 7,20% 10,00% 10,20%

В.Британија фунта 73,9495 Извор: НБРМ

Швајцарија франк 46,2129

Канада долар 46,2164 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 41,5077 61,7 49,8 75 46,8Извор: НБРМ

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

Iako negira deka ima ogromni dolgovi kon stopanstvoto, Vladata saka da go stavi vo zakon odloùvaweto na pla}aweto kon kompaniite. Biznis-zaednicata e {okirana od ovoj predlog

��

Biznis-zaednicata e {okirana od od-lukata na Vladata da go legalizira nepla}aweto na obvrskite kon niv.

Komentiraat deka ovoj pred-log }e ja uni{ti i onaka krevkata ekonomija, koja silno nastrada od udarot na krizata. Vo vreme koga kom-paniite se ̀ alat deka nemaat pari dràvata najde na~in za da gi natera da prifatat odloùvawe na pla}aweto na obvrskite na site dràvni institucii kon niv. So promena na Zakonot za javni nabavki site dràvni institucii za kupuvawe stoki, koristewe uslugi ili za izgradba }e moè da baraat

odloùvawe na dogovorenite rokovi za pla}awe za edna ili pove}e godini.“Iznenadeni sme od ovoj poteg na Vladata da go legalizira so zakon nepla}aweto na obvrskite kon nas. Osobeno sega koga site kompanii imaat seriozni likvidnosni problemi i nemame pari za osnovni materijali, nepla}aweto na obvrskite }e ni sozdade dopolnitelni prob-lemi. Ne znam dali postoi takva kompanija koja ima finansiska kondicija da izvr{uva raboti, a da ~eka da & se plati so godini. Ova }e zna~i zatvorawe na mnogu biznisi i otpu{tawe od rabota. Namesto Vladata da pomaga vo vakvi krizni vremiwa, u{te pove}e }e im go ote`nuva raboteweto na firmite”, veli menaxer na edna grade`na kompanija vo

Makedonija.Biznismenite se somnevaat deka ova e u{te eden instru-ment koj moè da se koristi i za manipulirawe so javnite nabavki i sklu~uvawe na dogovori so kompanii bliski do aktuelnata vlast. “Simptomati~no e {to ne postoi ramka koja }e vaì za site dogovori, tuku dràvata sama }e odlu~uva za rokot na pla}awe za sekoja kom-panija oddelno. Toa ostava prostor rokot na pla}awe da bide u{te eden uslov koj }e se koristi za manipuirawe so javnite nabavki. Sigurno }e ima kompanii na koi }e im se pla}a za tri dena i kompanii na koi }e im se pla}a za tri godini, i verojatno tie kompanii }e se otkaàt da sklu~at dogo-vor pod tie uslovi. Nema kompanija koja moè da si

dozvoli da raboti bez da & se plati tolku dolgo vreme”, veli Aleksandar Pajkovski, direktor na kompjuterskata kompanija Duna.Ekonomskite eksperti, isto taka, se iznenadeni {to vo uslovi na kriza i te{ka ne-likvidnost Vladata predlaga zakonsko re{enie so koe }e gi odloùva pla}awata kon stopanstvoto.“Ozakonuvaweto na odlo-ùvaweto na pla}awata }e vlijae negativno vrz ce-lata biznis-klima. Se zgol-emuva neizvesnosta okolu izvr{uvaweto na dogovorite {to gi sklu~ila dràvata so kompaniite. Ne sum sig-uren deka biznismenite }e prifatat odloùvawe na pla}awata kon niv, bidej}i }e imaat seriozni problemi kako da go finansiraat nivnoto rabotewe. Pora-

Vo presret na letnite odmori, Stopanska ban-ka AD–Skopje, so cel da

gi dobliì svoite proiz-vodi do klientite, napravi podobruvawa vo delot na e-banking servisot. Taka, prvite 1.000 pravni lica i prvite 500 fizi~ki lica koi }e podnesat barawe od 7 juli godinava }e dobijat besplat-en USB-token za izvr{uvawe na pla}awa preku e-banking servisot i so toa zna~itelno }e za{tedat . Klientite

na ban ka ta od 7 j u l i }e moàt da go nabavat USB-tokenot za samo 500 denari, {to e trikratno namaluvawe od prethodnata cena (1.600den.). Pokraj ovie promotivni popusti, Stopan-ska banka-Skopje napravi i trajni namaluvawa na tarifite, odnosno od 1 juni CD-sertifikatot e besplaten za site postojni i novi korisnici-fizi~ki lica, a pravnite lica moàt da gi vodat svoite smetki preku

e-banking servisot za samo 200 denari mese~no. “Sakame na klientite da im pokaème deka e-banking servisot e bezbeden i ekonomi~en na~in za vodewe na li~nite i korporativnite finansii. O~ekuvame, blagodarenie na na{eto u~estvo na pazarot, brojot na korisnici na e-banking nabrzo da se zgole-mi”, izjavi Tatjana Kala-jxieva - direktor na Sektorot za proda`ba i upravuvawe so mreà na filijali.

So najnovite izmeni i dopolnuvawa na Zakonot za danokot na dobivkaza

isplatenite dividendi od 7 juli 2010 godina }e se primenuva “metodot na izzemawe” (principle of exemption). So voveduvaweto na “metodot na izzemawe” iznosot na delot od dobivkata koj firmite go raspredeluvaat za isplata na dividendi na pravni lica – rezidenti na Makedonija nema pove}e da podleì na odano~uvawe, odnosno odano~uvaweto na

raspredelenata dobivka vo vid na dividenda }e se vr{i na krajot, kaj posledniot dano~en obvrznik koj raspredelbata na dobivkata }e ja izvr{uva kon krajnite korisnici – fizi~ki lica (rezidenti ili nereziden-ti na Makedonija), odnosno kon nerezidentni pravni subjekti. Osnovna cel na zakonskite izmeni e kompaniite da ja zadràt dobivkata vo ramkite na stopanskata dejnost, neza-visno dali istata se zadrùva od strana na mati~noto pravno

lice ili od strana na povrza-nite dru{tva so istoto, kako i izbegnuvawe na dosega{noto pove}ekratno odano~uvawe na dividendite pri prenosot na dobivkata od eden na drug praven subjekt, odnosno me|u povrzanite lica - rezidenti na Makedonija. Zakonskata izmena se o~ekuva da gi stimulira makedonskite kompanii da vloùvaat finansiski sredstva vo drugi kompanii vo zemjata ili vo bankite so {to korista bi bila na dvete strani.

STOPANSKA BANKA-SKOPJE NUDI BESPLATEN SERTIFIKAT ZA E-BANKING

NEMA DA SE ODANOÛVA DOBIVKATA ZA ISPLATA NA DIVIDENDA

ZORAN STAVRESKIMINISTER ZA FINANSIIPodobro e da se dogovori dinamikata na pla}awe na obvrskite, otkolku da se otkaùvaat proektite, firmite da ostanat bez rabota i da se otpu{taat lu|e. Podobro e i za firmite i za dràvata, bidej}i krizata ja ~uvstvuvaat site, pa site treba zaedni~ki da ba-raat na~ini za da izlezat od nea.

ALEKSANDAR PAJKOVSKIDIREKTOR NA DUNA KOMPJUTERISimptomati~no e {to ne postoi ramka koja }e vaì za site dogovori, tuku dràvata sama }e odlu~uva za rokot na pla}awe za sekoja kompanija oddelno. Toa ostava prostor rokot na pla}awe da bide u{te eden uslov koj }e se koristi za manipulirawe so javnite nabavki. Sig-urno }e ima kompanii na koi }e im se pla}a za tri dena i kompanii na koi }e im se pla}a za tri godini.

ALEKSANDAR [email protected]

di toa, pak, }e se zgolemi pobaruva~kata za krediti kaj bankite, {to zna~i deka kamatite }e ostanat na vi-soko nivo, a duri moè i da porasnat”, veli Vladi-mir Filipovski, profesor na Ekonomskiot fakultet vo Skopje.Ministerot za finansii, Zoran Stavreski, tvrdi deka novite izmeni se vo interes na firmite."Podobro e da se dogovori dinamikata na pla}awe na obvrskite otkolku da se otkaùvaat proektite, fir-mite da ostanat bez rabota i da se otpu{taat lu|e. Podobro e i za firmite i dràvata, bidej}i krizata ja ~uvstvuvaat site, pa site treba zaedni~ki da baraat

OSTRI REAKCII NA VLADINIOT PREDLOG

FIRMITE NE ]E PRE@IVEAT AKO NE IM PLA]A DR@AVATA

na~ini za izlez od nea. Smetame deka se raboti za isklu~itelno dobri merki koi biznis-zaednicata }e gi poddrì. So podobreno planirawe na dinamikata i izvedbata na proektite, kako i na pla}aweto, }e se podobri likvidnosta kaj firmite", veli toj.Izmenite na Zakonot za javnite nabavki so koi fir-mite }e mora da sklu~uvaat aneks-dogovori i da prifa}aat odloùvawe na pla}awata od dràvnite in-stitucii se vo sobraniska procedura.

KOMPANII PAZARI I FINANSII12 09.07.2010

@ELEZNI^KIOT SOOBRA]AJ STANUVA INTERESEN ZA STRANCI

Slovene~ki ̀ elezni-ci se zaintere-sirani za da do-bijat dozvola za privaten operator vo Makedonija,

doznava “Kapital”. Dràvnata slovene~ka ̀ eleznica mina-tata nedela registrira{e i pretstavni{tvo vo Central-niot registar na Makedonija, a spored najavite istoto }e zapo~ne da funkcionira od septemvri.Direktorot na Makedon-ski èleznici – Transport, Oliver Derkoski ni potvrdi deka Slovencite projavile interes za privaten opera-tor vo Makedonija i deka na 14 i 15 juli direktorot na Slovene~ki èleznici, Goran Brankovi} }e ja poseti Makedonija.“So Slovene~ki èleznici planirame da potpi{eme dogovor za zabrzuvawe na transportnite proceduri na vozovite, a od prvi~nite razgovori moàm da potvr-dam deka Slovencite se zain-teresirani vo Makedonija da funkcioniraat i kako privatni ̀ elezni~ki opera-tori vo tovarniot soobra}

�� Dràvnata slovene~ka èleznica “Slovenske @eleznice” minatata nedela registrira{e firma vo Central-niot registar na Makedonija. Informaciite do koi dojde “Kapital” se deka Slovencite se zainteresirani da rabotat kako privaten èlezni~ki operator vo tovarniot soobra}aj

Makedonija ima ogromen potencijal za iskoris-tuvawe na son~evata

energija, no nema inovaciska politika za realizacija. En-ergijata na sonceto moè da se primenuva vo mnogu sek-tori, vo doma}instvoto, kako i vo industriski aplikacii, veli Ilija Nasov, kosopst-venik na firmata Plazma i profesor na Institutot za fizika. Plazma od 2004 godina rabo-ti na nacionalni i me|u-narodni proekti, a nejzin

e prviot makedonski son~ev kolektor.Toj v~era na ministerot za obrazovanie, Nikola Todo-rov, mu pora~a dràvata da go zgolemi buxetot za naukata i da ima strategija za efikasno koristewe na sonceto. "Imame kapacitet pogolem od 20.000 kolektori, {to e mnogu pove}e od potrebite na Makedonija vo ovoj moment. No, ako tie se primenuvaat kako vo EU, toa }e bide pre-malku", re~e Nasov.

Spored nego, porazvienite zemji pravat biznis od ovoj ekoenergens, a kako primer ja poso~i Avstrija, kade {to od kolektorite vgradeni vo stadionot vo Grac se zagreva ~etvrtina od gradot. Ministerot Todorov re~e deka e razmisluvano za iskoristu-vawe na son~evata energija vo u~ili{tata, fakultetite i osobeno vo studentskite domovi koi se energetski eks-tremno neefikasni i pla}aat ogromni iznosi za zatoplu-vawe i za greewe voda.

SONÊVATA ENERGIJA DAVA POBRZ EKONOMSKI RAST

SLOVENE^KI @ELEZNICI SAKAAT DA VOZAT I VO MAKEDONIJA

MILE JANAKIESKIMINISTER ZA TRANSPORT I VRSKIDràvite ne go ko~at vlezot na privatnite operatori. Kompaniite koi prethodno apliciraa za privatni operatori ne gi ispolnuvaa uslovite za vr{ewe na taa dejnost. M@ – Transport }e prodolì da funkcionira kako monopol s$ do momentot dodeka druga privatna kom-panija ne gi ispolni uslo-vite i ne dobie dozvola.

OLIVER DERKOSKIDIREKTOR NA M@ TRANSPORT So Slovene~ki èleznici planirame da potpi{eme dogovor za zabrzuvawe na transportnite proceduri na vozovite, a od prvi~nite razgovori moàm da pot-vrdam deka Slovencite se zainteresirani vo Make-donija da funkcioniraat i kako privatni èlezni~ki operatori vo tovarniot soobra}aj.

aj”, ni re~e Derkoski.Od Slovene~ki èleznici potvrduvaat deka regis-trirale firma vo Make-donija, me|utoa s$ u{te ne sakaa da potvrdat deka se zainteresirani da rabotat kako privaten operator vo zemjava. “To~no e deka registriravme pretstavni{tvo vo Make-donija, no istoto s$ u{te ne e zapo~nato da raboti. Na-jverojatno istoto }e zapo~ne da raboti od septemvri. Toa }e funkcionira kako pretstavni{tvo i zasega nemame planovi za nekakva investicija vo Makedonija. Celta na pretstavni{tvoto vo prv plan }e bide za mar-keting-uslugi vo tovarniot transport i nivna imple-mentacija vo sorabotkata so lokalnite prevoznici vo Makedonija”, izjavi za “Kapital” Marko Tancar, portparol na Slovene~ki èleznici. Spored nego, Slovene~ki èleznici imaat registrira-no vakov vid pretstavni{tva u{te vo nekolku zemji vo Evropa, kako Avstralija, Bosna i Hercegovina, ̂ e{ka, Italija, Srbija i Ungarija, a vo naredniot period vakvo pretstavni{tvo planiraat da otvorat i vo sosedna

So kredit od 17,6 mil-ioni evra od Evrop-skata banka za obnova

i razvoj (EBOR) }e se re-konstruira èlezni~kata pruga na Koridorot 10. So rekonstrucijata, koja }e zapo~ne na po~etokot na 2011 godina i }e trae dve godini, }e se rekonstru-iraat ~etiri delnici vo dolìna od 53 kilometri.Spored ministerot za finansii, Zoran Stavreski i ministerot za transport i vrski, Mile Janakieski, toa }e pridonese za podo-bruvawe na sostojbata na èlezni~kata pruga i namaluvawe na tro{ocite za nejzino odrùvawe, kako i za zgolemuvawe na brzinata na dvièwe na vozovite."Bordot na direktori na EBOR donese odluka da & dodeli finansiska poddr{ka na Makedonija za rekonstrukcija na èlezni~kata pruga na Koridorot 10 vo iznos od

17,6 milioni evra. Finan-siskite sredstva se odobre-ni po isklu~itelno povolni uslovi, so rok na otplata od 15 godini, grejs-period od 3 godini i godi{na kamatna stapka od 2%. Ova e prva investicija po 40 godini za rekonstrukcija i remont na èlezni~kata pruga na Koridorot 10 i pretstavuva zna~aen proekt za podobruvawe na infrastrukturata", izjavi ministerot za finansii, Zoran Stavreski.Ministerot Janakieski po-jasni deka }e se rekonstru-iraat delnicite Tabanovce-Kumanovo vo dolìna od 13 kilometri, Miravci-Smokvica vo dolìna od 13 kilometri, Zgropolci-Gradsko vo dolìna od devet kilometri i Gradsko-Negotino vo dolìna od 21 kilometar."Soglasno dinamikata koja ja dogovorivme so EBOR se o~ekuva grade`nite raboti da zapo~nat na po~etokot

SO ZAEM OD EBOR OD 17,6 MILIONI EVRA ]E SE REKONSTRUIRA PRUGATA NA KORIDOROT 10

GOJKO KE[[email protected]

K O M E R C I J A L E N O G L A S

na 2011 godina, a da zavr{at vo 2013 godina. Dotoga{ zaedno so bankata }e ja sproveduvame postap-kata za izbor na najpovol-na grade`na kompanija koja }e ja zavr{i rekonstrukci-jata. Vo ovoj moment vozo-vite se dviàt so brzina od 50 do 60 kilometri na ~as, a po rekonstrukcijata }e se dviàt so brzina od 89 do 90 kilometri na ~as", pojasni Janakieski.Koridorot 10 ja pokriva linijata Salcburg-Zagreb-Belgrad-Skopje, pa s$ do Solun. Vo Makedonija ovoj koridor e vo dolìna od 215 kilometri.

Bugarija.NA KOGO MU ODGOVARA MONOPOL?

Prethodno interes za privat-en ̀ elezni~ki operator pro-javi kompanijata Delta reil kargo, no nejzinoto barawe be{e odbieno od strana na Agencijata za regulirawe na èlezni~kiot soobra}aj. Kompanijata be{e 100% makedonski kapital. No, Min-isterstvoto za transport, pod ~ija nadle`nost e Agencijata go odbi nivnoto barawe. Pri~inata za odbivaweto be{e obrazloèno so zbo-

rovite deka kompanijata ne gi ispolnuva uslovite.Posle ovoj slu~aj vo javnosta se {pekulira{e deka na Vladata & odgovara monopo-lot na dràvnoto pretpri-jatie M@ Transport, poradi lo{ata finansiska sostojba vo ova pretprijatie. Sepak, ministerot za trans-port i vrski Mile Janak-ieski gi negira{e takvite informacii.“Dràvata ne go ko~i vlezot na privatnite operatori vo ovaa dejnost. Kompaniite koi prethodno apliciraa za privatni operateri ne

gi ispolnuvaa uslovite za vr{ewe na taa dejnost. M@ – Transport }e prodolì da funkcionira kako monopol

s$ do momentot dodeka druga privatna kompanija ne gi ispolni uslovite i ne dobie dozvola”, re~e Janakieski.



PARTNERSTVO POME\U IFC I GRUPACIJATA EOY ZA SPRAVUVAWE SO NEFUNKCIONALNOTO KREDITIRAWE VO CENTRALNA I ISTO^NA EVROPA

IFC, ~len na Grupacijata na Svetskata Banka, go objavi stapuvaweto vo partnerstvo so EOY Grupacijata od Ham-burg Germanija, so cel locirawe na raste~kiot

problem na nefunkcional-nite krediti vo Centralna i Isto~na Evropa i obezbedu-vawe pomo{ vo obnovuvawe na korporativnoto krediti-rawe kako i kreditiraweto na naselenieto. EOY i IFC rezerviraa blizu 100 milioni dolari za ko-finansirawe na nastanatite nepovolni dolgovi i nivno re{avawe. Vo period od tri godini, IFC i EOY o~ekuvaat da go re{at nefunkciona-lniot dolg vo iznos od 2 miljardi dolari. Aktivnos-tite prvenstveno }e se foku-siraat na Rusija kade {to nefunkcionalnite krediti se so proceneta vrednost od okolku 50 miljardi dolari. IFC i EOY se dogovorija zaedni~ki da investiraat vo dolgovite na naselenieto vo Rusija, a sredstvata }e bidat upravuvani od lokalnata podru`nica na Grupaci-jata EOY. Se o~ekuva,

Vrednosta na vkupniot otkup i proda`bata na zemjodelskite

proizvodi vo maj e nama-lena za 15% vo odnos na istiot mesec lani.Spored podatocite na Dràvniot zavod za statistika, vrednosta na vkupniot otkup na zem-jodelski proizvodi vo maj iznesuva 697.019 iljadi denari.Vrednosta na otkupenite zemjodelski proizvodi

od individualnite zem-jodelski proizvoditeli e zgolemena za 16,4%, a proda`bata od sopstveno proizvodstvo na pretpri-jatijata e namalena za 23,1%.Namaluvawe na vred-nosta na vkupniot otkup e zabeleàno kaj gradinar-skite i fura`nite ras-tenija i kaj alkoholnite pijalaci, a zgolemuvawe ima kaj drugite zemjodel-ski proizvodi.

OTKUPOT NA ZEMJODELSKITE PROIZVODI NAMALEN ZA 15%

Potrebni se podobru-vawa vo sistemot na upravuvawe i

nadzor na Makedonskata radio-televizija koi }e obezbedat institucionalna avtonomija i ureduva~ka nezavisnost, gradewe na poodr`liv sistem na nezavisno finansirawe na javniot servis, obno-vuvawe na produkcijata, ànrovska raznovidnost, kako i pogolema zastap-enost na informaciite i slu~uvawata von glavniot grad na programite na MRT. Ova se nekoi od klu~nite preporaki koi proizle-guvaat od analizata na javnata radiodifuzija vo Makedonija od aspekt na evropskata medium-ska politika, koja e del del od proektot na MIM i Visokata {kola, vo sorabotka so fondacijata Fridrih Ebert. Ekspertite koi rabotea na analizata sugeriraat da se vrati tretiot, Sobraniski kanal, pod ureduva~kata "kapa" na MRT i itno da se in-

tenzivira procesot na digitalizacija i tehni~ko obnovuvawe na servisot za da se osposobi da ja vr{i svojata va`na uloga vo novata, digitalna era. Vo analizata se ukaùva deka se potrebni izmeni vo zakonskata regulativa so koi }e se garantira institucionalnata av-tonomija i ureduva~kata nezavisnost na MRT, a precizno }e se definiraat i nadle`nostite na nejzinite organi. Analizata pokaùva i deka bez dovolno pari ne moè da postoi dobar javen radiodifuzen servis vo Makedonija i tokmu zatoa nadle`nite dràvni institucii treba da gi obezbedat site neophodni mehanizmi i merki za nepre~eno funkcionirawe na MRT, osobeno vo pogled na sobiraweto na radiod-ifuznata taksa. Klu~no za nezavisnosta na MRT }e bide i da se napravi nezavisen buxet od koj }e se obezbedat pari za onie korisnici na pari~na pomo{ koi

ne moàt da ja pla}aat taksata. Od analizata decidno proizleguva deka pro-gramite na MRT mora da bidat oslobodeni od kakva bilo forma na politi~ko ili ekonomsko vlijanie. Politi~kite interesi i vlijanie mora da se isklu~at od organite na MRT i vo niv mora da se izbiraat li~nosti so iskustvo, znaewe i ugled vo javnosta, stoi vo analizata na MIM. Inaku, analizata gi opfa}a najzna~ajnite pra{awa koi se pov-rzani so javniot ra-diodifuzen servis, kako i me|unarodnata i doma{nata regulativa vo javnata radiodifuzija i konkretnata implement-acija kaj nas, sprovedu-vaweto na programskite funkcii na MRT, modelot na finansirawe, modelot na upravuvawe i nadzor vrz javniot servis, kako i ulogata na MRT vo pret-stojniot proces na digita-lizacija na elektronskite mediumi.

BEZ UPRAVUVA^KA I FINANSISKA NEZAVISNOST NEMA JAVEN MEDIUMSKI SERVIS

IFCIFC (International Finance Corporation) ~len-ka na Grupacijata na Svetska Banka soz-dava mo`nosti za lu|eto da izlezat od siroma{tijata i da gi podobrat svoite uslovi za ìveewe. Nie ja pottiknuvame odr`livosta na stopanskiot rast na draàvata preku poddr{ka na razvojot

na privatniot sektor, mobilizirawe na kapitalot za privatnite kompanii, kako i davawe soveti za namaluvawe na rizicite od uslugite na pravnite subjekti i na vladata. Na{ite novi vloùvawa iznesuvaat 14,5 milijardi dolari vo fiskalnata 2009 godina, pomagaj}i gi kanalite na kapital vo zemjite vo razvoj vo vreme na finansiskata kriza. Za pove}e informacii posetete go na{iot sajt: www.ifc.org

Grupacijata EOY e vode~ki internaciona-len dobavuva~ na uslugi po merka, pokrivaj}i go ìvotniot ciklus na de-lovniot odnos so klien-tot – od steknuvawe na klienti do procesirawe na elektronsko pla}awe, naplata i otkup na pobaruvawa. Osnovnata dejnost na Grupacijata EOY e upravuvawe so pobaruvawa. EOY e obvrzan na visoki standardi vo naplatata na pobaruvawa za da gi za{titi kreditorite i potro{uva~ite.

GRUPACIJATA EOY

So pove}e od 4.000 vraboteni vo preku 40 podru`nici, EOY opsluùva 20,000 klienti vo pove}e od 20 zemji {irum svetot. Pove}e informacii na: www.eos-solutions.comzaedni~kata investiciska programa da se

pro{iri i na drugi pazari vo regionot. “Ogromno e na{eto zadovolstvo da bideme partneri so IFC”, izjavi Justus Hecking-Veltman, ~len na Odborot na direktori na Grupacijata EOY i Generalen direktor za finansii. “Ovaa zaedni~ka investicija }e ovozmoì rast na na{iot biznis na paza-rite {to se najte{ko pogodeni od finan-siskata kriza preku podelba na rizikot, a vo sorabotka so silen partner”. Grupacijata EOY koja e vo sopstvenost na Otto Grupaci-jata ima pove}e od 30 godini iskustvo vo na-plata na pobaruvawa i e lider na pazarot vo pove}e zemji od Centralna i Isto~na

Evropa. Vo ovaa prilika Sneàna Stoiqkovi}, direk-tor vo IFC za Centralna i Isto~na Evropa izjavi: “Spravuvaweto so lo{a aktiva e klu~na komponenta na odgovorot na IFC kon finansiskata kriza. Zapiraweto na nefunk-cionalnoto kreditirawe }e pomogne bankite da prodolàt da obezbeduvaat pristap kon finansirawe na kompaniite i naslenieto, {to e su{tinski del za zakrepnuvawe na ekonomijata”. Ovaa inicijativa e del od programata na DARP (Director and Asset Recovers Program), zapo~nata od IFC za vreme na godi{nata sredba na Grupacijata na Svetskata banka vo

oktomvri 2009 godina. IFC }e pridonese so sredstva do 1,55 miljardi dolari vo ovaa programa za period od tri godini i o~ekuva mobilizacija na dopol-nitelni sredstva od drugi finansiski institucii, kako i partneri od privatniot sektor. DARP investira direktno vo biznisi koi imaat potreba da go

restrukturiraat dolgot, lo{ata aktiva kako i da gi restrukturiraat finan-siskite sredstva. Progra-mata isto taka indirektno investira preku zaedni~ki namenski fondovi. Do denes preku DARP se sklu~eni pove}e dogovori vo Evropa i Centralna Azija, Isto~na Azija, kako i Latinska Amerika i Karibite.

BALKAN BIZNIS POLITIKA09.07.201014

Objavenite preli-minarni finan-siski izve{tai na privatnite i na dràvnite

kompanii za 2009 godina, ukaùvaat na s$ polo{a sostojba vo srpskata ekonomija. Iako me|u najpogodenite od krizata se najdoa mnogu golemi privatni kompanii, bilansite pokaùvaat deka dràvnite firmi isto taka imaat golemi problemi so likvidnosta. Vladimir Gligorov od Vienskiot institut za me|unarodni ekonomski studii smeta deka zgolemu-vaweto na kratko-ro~ni ob-vrski ukaùva na te{kotii so likvidnosta, bidej}i obi~no koga kompanijata ima problem so otplata na dolgovite, taa kratkoro~no

�� Vladimir Gligorov od Vienskiot institut za me|unarodni ekonomski studii smeta deka zgolemuvaweto na kratkoro~ni obvrski ukaùva na te{kotii so likvidnosta, bidej}i obi~no koga kompanijata ima problem so otplata na dolgov-ite, taa kratkoro~no se zadolùva za da gi refinansira

VESNA [email protected]

GUBAT I DR@AVNITE I PRIVATNITE KOMPANII

SOSTOJBATA VO SRPSKATA EKONOMIJA SE POLO[A

se zadolùva za da gi re-finansira.“Toa obi~no ukaùva na problem so likvidnosta ili generalno problemot na padot na prihodite. Obi~no koga nivoto na zadolènost raste, a vre-menskata struktura odi vo korist na kratkoro~nite obvrski, toa pretstavuva lo{ znak za edna kom-panija i moè da ukaè na potrebata za restruk-tuirawe na firmite”, izjavi Gligorov.Toj naglasi deka vero-jatno pove}e od kompaniite koi imale golem rast so kratkoro~nite obvrski vo zagubite, ({to ne mora da se vidi vo bilansite bidej}i kompaniite moàt da odloàt nekoi obvrski i da otpu{tat rabotnici), moàt da prikaàt podo-bar rezultat vo finan-siskite izve{tai. @eqko Grubi{i}, profesor

Avstriskata grade`na kompanija [trabag koja momentalno pre-

govara za raskinuvawe na dogovorot so Vladata na Republika Srpska (RS) za izgradba na avtopati, na-javi deka }e se prijavi na nov tender za izgradba na avtopatot Bawaluka –Doboj.Portparolot na [trabag, Dijana Klajn izjavi deka

o~ekuvaat raspi{uvawe na konkurs za izgradba na av-topati po raskinuvawe na dogovorot i deka [trabag }e se prijavi i na noviot tender. [trabag ne moè{e da gi dobie potrebnite krediti od me|unarodnite finansiski institucii, kako {to e Evropskata banka za obnova i razvoj (EBRD), bidej}i kon krajot na 2008

godina e daden nalog za izgradba na avtopat bez raspi{uvawe na tender.

[TRABAG NE SE OTKA@UVA OD IZGRADBATA NA AVTOPATI VO REPUBLIKA SRPSKA

Pomorskata baza od porane{niot komunisti~ki pe-

riod, Tivat, vo idnina bi moèla da stane najva`no novo evropsko odredi{te na superjahti, objavi amerikanskata TV stanica Si–En–En.Amerikanskata TV stanica naveduva deka Piter Munk gradi marina vo kotor-skiot zaliv na jugot od Crna Gora, vo regionot

so najmal bruto-doma{en proizvod (BDP) vo Evropa.Milionerot Piter Munk koj ja gradi marinata se nadeva deka ovaa oblast }e ja pretvori vo glamuroz-no i ekonomsko àri{te koe }e im bide konkurent na rivalite kako {to se Monako, Kan i Portofino.Na zalivot }e ima luksu-zni ku}i, {oping-bulevari i kapacitet da primi 600 jahti.

TIVAT KAKO MONAKO I KAN

Pove}eto Romanci ne veruvaat deka sostoj-bata vo doma{nata

ekonomija vo narednata go-dina }e se popravi i sme-taat deka }e imaat pomal-ku pari na raspolagawe.Izrazeniot pesimizam se objasnuva kako posledica na vladinata programa za {tedewe. Pove}e od 90% od naselenieto na Romanija smeta deka nivnata ekonom-ska sostojba e vlo{ena, a 78% ne o~ekuvaat taa da se popravi vo naredniot period.

Anketata pokaùva deka 85% od Romancite stravu-vaat deka }e se zgolemi nevrabotenosta, a dve tretini veruvaat deka gi o~ekuva visoka inflacija.Analizata na ING banka prognozira deka poradi namaluvaweto na platite za 25% vo javniot sektor i zgolemuvaweto na Danokot za dodadena vrednost (DDV) od 19 na 24% romanskata ekonomija ovaa godina }e zabeleì pad od 3%, a za narednata godina se pred-viduva pad od 2,2%.

ROMANCITE NE VERUVAAT VO ZAZDRAVUVAWE NA EKONOMIJATA

NENAPLATLIVI TRETINA OD POBARUVAWATAVladimir Gligorov, izjavi deka dràvata se obiduva kratkoro~no da pomogne so subvencii, no jasno e de-ka zagrozenite sektori mora da se namalat. Toa }edovede do problem za bankite, bidej}i rastot na krat-koro~nite obvrski na korporativniot sektor zna~i vlo{uvawe na bankarskite bilansi, ako ne se vo mo`nost da gi naplatat pobaruvawata. Pritoa nena-platlivite pobaruvawa se ve}e nad 20%, od koi pove-}eto so~inuvaat dolgovi na korporativniot sektor.


VLADIMIR GLIGOROVVIENSKI INSTITUT ZA ME\UNARODNI EKONOMSKI STUDIIKoga nivoto na zadolènost raste, posebno kaj kratkoro~nite obvrski, toa pretstavuva lo{ znak za edna kompanija i moè da ukaè na potrebata za restruktuirawe na firmite

na belgradskata bankar-ska akademija, isto taka napomena deka rastot na kratkoro~ni obvrski e pokazatel na nelikvidnosta na ekonomskiot sektor, za razlika od bankarskiot sektor koj e momentalno prelikviden.“Bi bilo dobro da se vidi koj del od tie kratkoro~ni obvrski gi so~inuvaat dolgovite po krediti, a koi kon dobavuva~ite. Dolgo-vite vo realniot sektor s$ pove}e rastat i taka sinxirot na nelikvid-nosta se {iri vo branovi. Globalnata kriza po~na kako kriza vo finansiskiot sektor, pa potoa premina vo realniot sektor, a sega poradi dolgovite na ekonomijata kon bankite, krizata povtoro se vra}ana finansiskiot sektor”, izjavi Grubi{i}.Toj navede deka i rastot na dolgoro~nite obvr-ski isto taka ukaùva na problem so likvidnosta, bidej}i firmite zemaat krediti za refinansirawe, za da uspeat da gi vratat svoite postoe~ki dolgovi, {to bankite se primorani da gi uvaàt vo vakva situacija. Druga mo`nost, kako {to kaà Grubi{i}, e ekonomijata da bara drugi izvori na finansirawe, osven krediti, kako na primer hartii od vrednost.

17.03.2010 15

09.07.2010 15BALKAN BIZNIS POLITIKA

Po vesta deka hrvat-skata Atlantik gru-pa pobedi na ten-derot za proda`ba na slovene~kata

Droga Kolinska, upravata na hrvatskata kompanija objavi deka }e go zgolemuva osnovniot kapital preku emisija na novi akcii.Odlukata za dokapitalizaci-ja, kako {to naveduvaat od hrvatskata kompanija, e do-nesena poradi potrebata brzo da se soberat potrebnite pari za da se finansira prezemaweto na Droga Kolin-ska, kako i za da se odrì ponatamo{niot nepre~en rast i razvoj na raboteweto na Atlantik.I samo po eden den od ob-javuvaweto na vesta deka hrvatskata Atlantik grupa pobedila na tenderot za ku-puvawe na Droga Kolinska vo javnosta izleze Evropskata banka za obnova i razvoj (EBRD) da kaè deka }e zas-tane zad ova prezemawe. Upravniot odbor na EBRD donese odluka so 70 milioni evra da ja poddrì Atlantik

PO VESTA ZA PREZEMAWE NA DROGA KOLINSKA


�� Nedostigot na pari ne e sekoga{ i za sekogo problem za {irewe na biznisot. Primerot za prezemaweto na Droga Kolinska od strana na hrvatskata Atlantik Grupa go dokaùva tokmu toa. Kompanijata na Hrvatot Tedeski za da go plati prezemaweto na Droga pobara i dobi pari od EBRD

Gr~kite trgovci zabeleàa pad na zarabotuva~kata od

proda`bata na cigari za 67% i pad na prometot od 30% poradi zgolemuvaweto na cenata na akcizite.Okolu 28% od pu{a~ite poradi ova poskapuvawe }e se odlu~at da gi za-menat skapite marki na cigari so poevtini, pokaà istraùvaweto na agenci-jata MRB Helas.

Na pra{aweto upateno do trgovcite {to }e se slu~i dokolku dojde do u{te edno novo poskapuvawe, 56% izjavile deka prometot }e im padne, a 43% odgovorile deka }e bidat prinudeni da gi zatvorat svoite pro-davnici. Trgovcite na cigari i tutunski proizvodi smetaat deka e neefikasno zgol-emuvaweto na akcizite bidej}i toa pridonesuva za

namaluvawe na dràvnite prihodi.

GOLEM PAD NA PRODA@BATA NA CIGARI VO GRCIJA

� OGLASI ZA VRABOTUVAWE

� REVIZORSKI IZVE[TAI

� SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI

� TENDERI

� POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

� SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII

� SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE SO JAVNOSTA

SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi!Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta!Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT:DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105

e-mail: [email protected]

Hrvatskata vlada }elikvidira 18.000 kompanii koi dolàt

okolu 1.700 evra, iz-javi ministerot za pravda Draèn Bo{wakovi}. Toj najavi deka vo tekot na slednata nedela }e prati do vladata predlog-izmeni na Zakonot za ste~aj.Ovaa va`na merka od vladinata programa za oporavuvawe na ekonomi-jata, vo nadle`nost na Ministerstvoto za pravda, se odnesuva na ~istewe

na pazarot od trajno ne-likvidni subjekti. Celta na aktuelnite promeni vo Zakonot za ste~aj e zasilu-vawe na odgovornostite vo raboteweto, a dràvata, odnosno Dano~nata uprava treba da bide oslobodena od obvrskata da pla}atro{oci. So sega{niot, vaè~ki zakon za sekoj ste~aj bi se pla}alo po 1.391 evra, a so izme-nata na Zakonot, za 18.000 firmi bi se za{tedile 25 milioni evra.

HRVATSKA ]E LIKVIDIRA 18.000 FIRMI

Bugarija pove}e ne e zainteresirana za re-alizacija na proektot

za izgradba na naftovodot Burgas- Aleksandropulis, izjavi bugarskiot premier Bojko Borisov. Toj objasni deka Bugarija ima namera da se povle~e od trostran-iot dogovor so Rusija i Gr-cija. Na odlukata na bugar-skata vlada da se otkaè od proektot vlijae{e neodamne{nata havarija na naftenata platforma na britanskata kompanija

Briti{ Petroleum vo Mek-sikanskiot Zaliv, koja ve}e e proglasena za najgolema ekolo{ka katastrofa vo istorijata na Soedinetite Amerikanski Dràvi (SAD).“Po izlevaweto na nafta vo Meksikanskiot Zaliv smetam deka transferot na krajbrèniot termi-nal vo na{iot najzna~aen turisti~ki region bi bil ekolo{ki rizi~en”, re~e Borisov.Toj naglasi deka ovoj naftovod na negovata zemja

bi & donel 35 milioni evra godi{no od tranzitna taksa, no bi go zagrozil godi{niot prihod od deset milijardi evra kolku {to nosi turizmot.

BUGARIJA SE OTKA@A OD NAFTOVODOT BURGAS –ALEKSANDROPULIS

EBRD ZASTANA ZAD TEDESKI SO 70 MILIONI EVRA

grupa vo prezemawe na Droga Kolinska. So toa hrvatskiot proizvodi-tel i distributer na stoka za {iroka potro{uva~ka, Atlan-tik grupa, dobi poddr{ka za svojata strategija za {irewe vo regionot.EBRD soop{ti deka za dokapi-talizacija na Atlantik grupa }e bidat izdvoeni 30 milioni evra, a 40 milioni evra }e bidat odobreni kako zaem za Atlantik Investment, fili-jala vo 100% sopstvenost na Atlantik grupa. Spored informaciite Atlan-tik grupa planirano izdade novi 864.305 akcii, so nomi-nalna vrednost od 40 kuni (5,5 evra), a novite akcii }e se prodavaat po cena od 700 kuni po akcija (95,8). So toa Atlantik grupa planira da se sobere kapital vo iz-nos od 605 milioni kuni (84 milioni evra).Spored odlukata za zgolemu-vawe na kapitalot preku izdavawe na novi akcii vo gotovinski pla}awa so isklu~uvawe na pravoto na prioritet, akcionerskiot kapital na Atlantik grupa se zgolemuva od 98,8 milioni kuni (13,6 milioni evra) na

133,37 milioni kuni (18,5 milioni evra).Inaku, za prezemaweto na slovene~kata kompanija Droga Kolinska Atlantik treba da plati 382 milioni evra.Od niv 242 milioni evra treba da bidat isplateni vo gotovo, a 140 milioni evra se dolgovi koi noviot sopstvenik gi prezema da gi plati.

TEDESKI: SRPSKITE BRENDOVI SE DOBRE-DOJDENI VO HRVATSKA

Proizvodite na srpskite kompanii koi se nao|aat vo sostav na Droga Kolinska }e go zgolemat plasmanot i obemot na proda`ba na regionalniot pazar, re~e sopstvenikot na hrvatskata kompanija Atlantik grupa, Emil Tedeski.”Ne sakam da gi delam bren-dovite na srpski, slovene~ki ili hrvatski. Koga bi gi pra{ale potro{uva~ite od Saraevo, Bawa Luka, Kar-lovac ili â~ak ~ija e Ar-geta, ne sum siguren deka tie bi odgovorile deka e izvorno slovene~ka. Tie brendovi imaat regionalna prepoznatlivost i sila”, oceni Tedeski.

Kako pozitiven primer hr-vatskiot biznismen go navede ~ipsot na srpskiot brend Marbo, koj odli~no se pro-dava vo Hrvatska.”Odli~no gi prodavame "cede-vita" i "multivit" koi isto taka gi kupivme od srpski kompanii. Mo`no e da pos-tojat poedine~ni incidenti nekoj da ne saka da kupi nekoj proizvod zatoa {to e vo sopstvenost na hrvatska firma, no toa tolku retko se slu~uva. Mislite li deka vo Makarska ili Zadar bi odbil grupa srpski turisti? Sigurno ima vè{teni glavi, no toa nema vrska so biznis”, re~e Tedeski.Brendovite koi se proizvedu-vaat vo Srbija, kako {to na-vede Tedeski, dosega se nemaat probieno silno vo zapadniot del od porane{na Jugoslavija, no toa sigurno }e se slu~i preku distributivnata mreà na Atlantik grupa.Tedeski istakna deka najgolem prostor za rast vo Droga Ko-linska imaat "kokta", "smoki", "bananica" i "argeta". Kafeto, spored nego, e segment koj malku raste, no e tradicio-nalen i stabilen. ”Toa e proizvod koj mora da

se razviva. Grand kafe e brend na Balkanot, kako {to e Barkafe vo Slovenija. No, ne treba da se o~ekuva dvocifren rast na proda`bata na kafe”, re~e Tedeski. Sopstvenikot na Atlantik grupa navede

deka spored dogovorot {to go ima so Droga Kolinska vo narednite ~etiri meseci nema da go namaluva brojot na vrabotenite i najavi deka i po toj period ne veruva deka ne{to zna~itelno bi bilo smeneto.

“Normalno e noviot sopstve-nik da postavi novi uprava, no toa ne zna~i deka site }e bidat novi lu|e. Smetam deka vo Droga Kolinska ima mnogu kvalitetni lu|e koi imaat postignato mnogu dobri rezultati”, re~e Tedeski.

� Emil Tedeski - Atlantik Grup

SVET BIZNIS POLITIKA09.07.201016

Izvr{niot direk-tor na naftenata kompanija Briti{ Petroleum (BP), Toni Hejvord, se

sretna so princot Mohamed bin Zaed Al Nahan, na koja bila razgledana mo`nosta Abu Dabi da kupi 10% od akciite na britanskiot naften gigant.“Hejvord }e bide sre}en ako Abu Dabi kupi 10% od akciite na nafteniot gigant”, izjavi neimenuvan izvor koj prisustvuval na sostanokot.Abu Dabi }e bide vaèn prijatel na kritikuvaniot naften gigant BP, otkako kompanijata se podgot-vuva da se brani od sekoe neprijatelsko prezemawe od pogolem me|unaroden konkurent, otkako pazarnata cena be{e sru{ena so zgol-emuvaweto na tro{ocite poradi te~eweto na naftata vo Meksikanskiot Zaliv. “Ova, sekako, }e ja podo-bri likvidnata pozicija i isto taka }e pridonese za malku pogolema stabilnost na BP”, re~e Frik Andre, analiti~ar za proizvodstvo.BP ne e nepoznat za inves-titorite od Bliskiot Istok. Kuvajt poseduva akcii vo kompanijata, no regulato-rite od Velika Britanija ja primoraa kompanijata da go namali svojot udel vo 1998 godina na pomalku od 10% od prethodnite 21,6%. Kuvajt Investment Autoriti sega poseduva 2,8% od udelot vo BP, ili 530,5 milioni akcii.[ila Vilijams, portparol na BP vo London, odbi da gi komentira ovie sredbi, no potvrdi deka Hejvord se sre}ava so klu~ni biznis-partneri.Portparolot na princot ne bil dostapen za komentar, a portparolot na sojuznata Vlada vo Abu Dabi izjavil deka ne e zapoznaen so vakvite sostanoci.

BLISKIOT ISTOK ZAINTERESIRAN ZA BRITANSKIOT NAFTEN GIGANT

ABU DABI ]E GO SPASUVA BRITI[ PETROLEUM

�� Izvr{niot direktor na BP, Toni Hejvord, vo vtornikot be{e vo Abu Dabi za da se sretne so pretstavnici od zemjata, vklu~uvaj}i go i princot Zaed Al Nahan. Abu Dabi }e bide vaèn prijatel na kritikuvaniot naften gigant BP, koj

}e mu pomogne za da se spasi od neprijatelsko prezemawe od nekoj me|unaroden konkurent, koe e s$ poizvesno otkako pazarnata cena be{e sru{ena so zgolemu-vaweto na tro{ocite poradi te~eweto na naftata vo Meksikanskiot Zaliv

Vo vtornikot BP gi otfrli {pekulaciite deka bara investitor koj bi kupil pogolem del od kompani-jata, velej}i deka nema da izdade novi akcii za da sobere pari za da gi pokrie tro{ocite od izlevaweto na naftata od Meksikanskiot Zaliv.BP neodamna informira{e deka sobrala 24,980 bareli surova nafta od Meksikan-skiot zaliv.Kompanijata se soo~uva so desetici milijardi dolari zagubi povrzani so istekuvaweto na nafta ot-

kako na 20 april se slu~i eksplozijata na naftenata platforma vo Meksikanski-ot Zaliv na jugot na SAD, vo koja zaginaa 11 rabot-nici. BP minatata nedela objavi deka dosega{nite tro{oci na kompanijata od nesre}ata dostignaa 3,12 milijardi dolari. BP dosega isplati 147 milioni dolari za pokrivawe na 47.000 barawa za ot{teta, a taa suma doprva }e raste ako se znae deka dosega se isplateni samo polovina od barawata.Cenite na akciite na Wu-

jor{kata berza zabeleàa silen pad po objavata na federalnite vlasti na SAD deka zapo~nale so krivi~na i gra|anska istraga za eksplozijata i potonuvaweto na naftenata platforma Dipvoter Hora-jzon (Deepwater Horizon) na naftenata kompanija Briti{ Petroleum. Sepak, i pokraj pokrenu-vaweto na ovaa istraga s$ u{te ne se znae to~no protiv kogo }e se vodi istata. Negativniot efekt od vakvata informacija ve}e si go napravi svoeto.

Denot koga be{e objaven po~etokot na istragata cenite na akciite kaj Wujor{kata berza padnaa naglo za site kompanii koi se vklu~eni vo najgolemata ekolo{ka katastrofa vo amerikanskata istorija. Cenata na nejzinite akcii vo eden den se namali za celi 15%. Od momentot na nastanatata havarija, odnosno od 20 april, pa do denes, pazarnata vrednost na britanskiot naften gigant se namalila za edna tretina, ili okolu 100 milijardi dolari.

Globalnata ekonomija }e se oporavi pobrzo od o~ekuvanoto, no

sepak postojat opredeleni finansiski rizici prven-stveno poradi problemite so dolgovite na nekoi evropski dràvi, ocenuva Me|unarodniot monetaren fond (MMF) vo svojot na-jnov izve{taj za globalnite ekonomski perspektivi.

Vo dokumentot, se pred-viduva rast na globalnata ekonomija vo tekot na 2010 godina od 4,5 %.Vakvoto predviduvawe za globalniot ekonomski rast e za 0,4% pogolemo od pre-thodnata prognoza na MMF objavena vo tekot na april godinava.Fondot vo svojot izve{taj poso~uva deka, sepak,

postoi „drasti~no zgole-men rizik” po global-nata ekonomija poradi dol`ni~kata kriza vo Evropa.Zatoa, spored ekspertite na MMF, vaka predvide-niot rast od 4,5% }e zavisi od sposobnosta na evrop-skite lideri da obezbedat ekonomska stabilnost na svoite zemji.

MMF OÊKUVA RAST NA GLOBALNATA EKONOMIJA VO 2010 OD 4,5% Majkrosoft podgotvuva

novi otpu{tawa, i toa ve}e ovaa ne-

dela, objavi tehnolo{kiot sajt TechFlash. To~niot broj na otpu{tawa ne e poznat, no izvorite velat deka brojot }e bide pomal vo odnos na minatogodi{nite otpu{tawa, koga nekolku iljadi rabotnici na Majk-rosoft ja izgubija rabotata poradi posledicite od

ekonomskata kriza koja go zafati svetot. Isto taka ne e poznato koja grupa na vraboteni vo kompanijata }e bide namnogu pogodena so novite otpu{tawa. Ma-jkrosoft vo prviot kvartal od ovaa godina zabeleà neto-dobivka od 4,01 mili-jardi dolari, {to pretsta-vuva rast od 35% vo odnos na istiot period od mina-tata godina. Istovremeno,

prihodite od proda`bata porasnale za 6,3% (14,5 milijardi dolari), iako analiti~arite o~ekuvaa pogolema dobivka.

MAJKROSOFT PODGOTVUVA NOVI OTPU[TAWA


Podobruvaweto na eko-nomskata situacija vosvetot rezultira so

zgolemuvawe na proda`ba-ta na kubanski cigari godi-nava, po minatogodi{noto namaluvawe za 7,7%, soop-{ti kompanijata Habanos, ekskluziven distributer naovoj proizvod na me|una-rodniot pazar. Skoro vo site regioni vo svetot

proda`bata na kubanski cigari do krajot na maj beleì rast, koj iznesuva4,3%, a taa tendencija pro-dolìla i vo juni. Isklu~o-ci od ovoj trend se samo [panija i Grcija, kade {toekonomskata situacija ja ograni~uva proda`bata. Najgolem rast na plasman na cigari beleì Azisko-pacifi~kiot region, osobeno

Kina, kade {to brojot na bogata{i se zgolemuva po-brzo za razlika od drugite zemji vo svetot.

PRODA@BATA NA KUBANSKI CIGARI POVTORNO RASTE

Najgolemiot evropski proizvoditel na avtomobili Folksvagen planira da izgradi nova fabrika za motori vo Severna Amerika, soop{ti portparolot

na kompanijata Johem Heizman. “Za ovoj proekt Folksva-gen planira da investira milijarda dolari, a to~nata lokacija s$ u{te ne e utvrdena”, re~e Heizman.Folksvagen vo vtornikot otvori nov pogon vo fabrikata vo Meksiko koj treba da go zgolemi godi{noto proizvodstvo na kompanijata vo Severna Amerika od 100.000 vozila na 430.000 za ovaa godina. Kompanijata vo prvata polovina od ovaa godina prodala 3,5 milioni vozila, {to pretsta-vuva 15% pove}e od istiot period minatata godina.

FOLKSVAGEN PLANIRA IZGRADBA NA NOVA FABRIKA VO SEVERNA AMERIKA

Cenite na akciite na drugite kompanii koi im-aat udeli vo ovaa naf-tena bu{otina, vklu~uvaj}i gi kompaniite kako {to se Anadarko (Anadarko), Halibarton (Halliburton), Transou{n (Transocean) i Kameron (Cameron), zaedno so potonuvaweto na nafte-nata platforma potonaa za okolu 10%-19% vo pogled na vrednosta na nivnite akcii. Akciite na ovie kompanii dosega bea pod pritisok poradi procenkata deka tro{ocite na neuspe{nite obidi da se popravi {teta-ta ve}e dostignaa pove}e od edna milijarda dolari, no so po~etokot na istra-gata se otvora mo`nost za pobaruvawa na ogromni o{teti. Vakvata neizvesnost gi ispla{i investitorite, pa istite zapo~naa so rasproda`ba na akciite od ovie kompanii. Inaku, vo Meksikanskiot Zaliv, kade {to eksplozija-ta na naftenata platforma na britanskata kompanija BP vo april prediz-vika vistinska ekolo{ka katastrofa, ima pove}e od 27.000 napu{teni nafteni platformi koi ve}e so de-cenii nikoj ne gi kontroli-ra, pokaà istraùvaweto na amerikanskata agencija Aso{ieted Pres. Najstarata od niv poteknuva u{te od docnite 1940-ti godini.Najmalku edna ~etvrtina od privremeno napu{tenite platformi kako takvi se vodat pove}e od edna godina, a dodeka nekoi se "privremeno" napu{teni pove}e od polovina vek. Spored amerikanskata agencija postoi golema verojatnost da dojde do pro-tekuvawe na nafta od nekoi od niv. Bez razlika dali stanuva zbor za privremeno ili trajno napu{teni plat-formi, podzemniot priti-sok moè da predizvika korozija na naftovodite ili da dojde do raspukuvawe na betonot poradi neredovno odrùvawe.

rnikot be{e vo Abu Dabi za da go i princot Zaed Al Nahan.

r u Dse sretne so pretstavnici od zemjata, vklu~uvaj}i go i princot Zaed Al Nahan. se sretne so pretstavnici od zemjata, vklu~uvaj}i go i princot Zaed Al Nahan.

u

ot naften gigant BP, koj r

Abu Dabi }e bide vaèn prijatel na kritikuvaniot naften gigant BP, koj Abu Dabi }e bide vaèn prijatel na kritikuvaniot naften gigant BP, koj r

rezemawe od nekoj me|unarodenf , j

}e mu pomogne za da se spasi od neprijatelsko prezemawe od nekoj me|unaroden

tro{ocite naobidi da se pta ve}e dostiod edna milijno so po~etokgata se otvorpobaruvawa no{teti. Vakvagi ispla{i ipa istite zaprasproda`ba ovie kompaniInaku, vo MeZaliv, kade {ta na naftenana britanskatBP vo april vika vistinskkatastrofa, i27.000 napu{tplatformi kocenii nikoj nra, pokaà ina amerikansA P

09.07.2010 17MARKETING

K O M E R C I J A L E N O G L A SK O M E R C I J A L E N O G L A S

MARKO RADOWI]SWOT RESEARCHwww.swot.com.mk

MARKO RADOWI]MARKO RADOWI]SWOT RESEARCHwwwwww.sw.swot.ot.com.mk

Site sme svesni deka toj {to raboti moè da napravi gre{ka, toa e vo

~ovekovata priroda. Isto taka vo ~ovekovata priroda e i da se prostuva. Sekoj vo svojot ìvot imal mo`nost da se na-jde vo situacija vo koja nekoj ne{to mu zgre{il, no ako se prisetime, najgolemiot del od tie situacii sme gi nadminale, sme prostile, a so nekoi duri i sme gi zajaknale odnosite po “neprijatnata” slu~ka. Ovaa pojava pove}e od sigurno se preslikuva i vo sferata na biznisot, a osobeno koga se raboti za odnosot so klien-tite. Sekojdnevnoto spravuvawe so razli~ni li~nosti sekoja so svoi posebni o~ekuvawa i potrebi, pretstavuva seriozen izvor za stres i pritisok koj moè mnogu ~esto da dovede do gre{ki. Se razbira, site se obiduvame da ne zgre{ime, no koga toa }e se slu~i, mal-kumina znaat kako “pravilno” da se odnesuvaat za da ja popravat svojata gre{ka i da go podobrat vpe~atokot kaj klientot. Gre{kite skoro sekoga{ doveduvaat do pojava na nezadovolstvo kaj klien-tite. No, ve{tinite za uspe{no re{avawe konflikti i problemati~ni situacii moàt da pridonesat kon vra}awe na doverbata kaj klientite, no neretko se slu~uva i da gi nadmineme nivnite o~ekuvawa duri i da gi voodu{evime, pa potoa tie proaktivno da n$ prepora~uvaat.

KAKO POVTORNO DA JA OSVOITE DOVERBATA NA NEZADOVOLNITE KLIENTI

Vo prodolènie se 10 alatki za pretvorawe na na{ite nezado-volni klienti vo na{i promot-eri:

NASMEVNETE SE!Nema pouspe{na alatka koja moè pobrzo da ja pretvori neprijatnata situacija vo

pozitivna od nasmevkata. Nas-mevkata zna~i “sakam da vi pomognam”. Preku nasmevkata se pretstavuvate vo pozitivno svetlo i nakloneti kon klientot. Iskrenata nasmevka ja zajaknuva komunikacijata vo pravec na po-brzo iznao|awe re{enie.

PRETSTAVETE SE KAKOONOJ KOJ NUDI RE[ENIEZadolìtelno pretstavete se, otkrijte go imeto na va{iot

nezadovolen klient i objasnete mu koja e va{ata pozicija i zo{to ste tamu. Nazna~ete mu na klientot deka vie ja prezemate odgovornosta za da go najdete re{enieto, koristej}i ne{to kako: “Dobar den, moeto ime e Marko i jas sum menaxerot. Tuka sum da vi pomognam vo ovaa situacija, ve molam kaète mi za {to se raboti”. Zabeleàvte, ne go iskoristiv pra{aweto: “Vo {to e problemot?”. Dokolku go po~nete razgovorot spomnuvaj}i “problem”, toga{ moè da dobie negativna nota i da go navede klientot da razmisluva deka moèbi vie ste “problem”ili firmata e “problem”, duri ce-liot svet e “problem”. Dokolku nastapite so “Kako moàm da vi pomognam vo ovaa situacija”, vospostavuvate potsvesna soglas-

nost so sogovornikot deka ste podgotveni zaedni~ki da najdete re{enie, a ne da diskutirate okolu problemot. Prepora~livo e da go koristite imeto na klientot vo tekot na celiot razgovor.

SLU[AJTEKlientite sakaat da ja raskaàt nivnata strana od prikaznata i da se osiguraat

deka ste gi slu{nale i razbrale. Otidete eden ~ekor ponazad i aktivno slu{ajte go klientot. Pritoa razmisluvajte za mo`nite re{enija na problemot. Stavete se vo negova pozicija i iskaète empatija. Slu{nete go re{enieto niz izlagaweto na problemot. Ne nudete gratis desert ako klientot e nezadovolen poradi toa {to nema vreme da go izede glavnoto jadewe bidej}i bilo potrebno predolgo vreme za da se podgotvi.

IZVINETE SE ZAVISTINSKITE PRIÎNIBidete iskreni koga im se izvinuvate na klientite i

napravete go toa na soodveten na~in. Ne izvinuvajte se pred da doznaete za {to treba da se izvinite, a koga se izvinuvate, naglasete za {to to~no se iz-vinuvate (pr. izvinete {to dolgo ~ekavte, izvinete {to vrabo-teniot taka se odnesuva{e, iz-vinete za nastanatata gre{ka...). Dokolku ne navedete to~no po-radi {to se izvinuvate, klientot verojatno }e zaklu~i deka ne ste iskreni vo izvinuvaweto i deka toa go kaùvate pove}e za da bidete pristojni otkolku {to

navistina àlite za neprijatnata situacija poradi koja klientot iskaùva nezadovolstvo.

PONUDETE LI^NAZALO@BAKlientite iako sorabotuvaat so va{ata kompanija, tie

sakaat da ostvaruvaat li~na ko-munikacija so lu|eto koi rabotat za kompanijata. Vospostavete li~en odnos so klientot koga toj ima problem. Dajte mu na klientot do znaewe deka vie li~no }e se pogriìte da se najde re{enie. Ova moè da bide i ednostavno upotrebuvaj}i vistinski zborovi i kaùvaj}i “jas li~no prezemam odgovornost da go razgledam slu~ajot i da ve izvestam za mo`nite re{enija”.

PRA[AJTE [TO SAKAATEden od najgolemite stra-vovi koga se obiduvame da izlezeme vo presret na

barawata na klientite e na{eto mislewe deka }e pobaraat ne{to {to e nadvor od na{ domen. Bidete direktni i pra{ajte go klientot “[to o~ekuvate od nas?” ili “kako sakate da postapime vo ovaa situacija?” ]e se iznena-dite koga }e uvidite deka klien-tite }e pobaraat pomalku od ona {to ste go o~ekuvale.

KORISTETE UVERLIVI IZJAVIKoristete izjavi koi }e mu vleat doverba na klientot

deka }e se pogriìte za nego. Moè da kaète ne{to kako “vedna{ }e se pogriìme toa da se re{i”

SWOT RESEARCH e edna od prvite doma{ni agencii za istraùvawe na pazarot koja, kom-biniraj}i gi metodite mystery shopping i market research, ovozmoùva inte-grirani istraùvawa so koi se dobivaat seopfatni rezultati za vistinskite potrebi na klientite, nivnite o~ekuvawa i zado-volstvo, kako i kvalite-tot na uslugite koi gi dobivaat.

1

2

3

4

5

6

7

FEQTON09.07.201018

KAKO TOA GO PRAVI BAFET?


PRIKAZNI OD WALL STREET

1313

OSTANETE VO RAMKITE NA SVOJOT KRUG NA STRU^NOSTA

KINA PROTIV Po podolga pauza sporot

me|u internet-gigantot Gugl i kineskata vlada povtorno stana aktuelen, i toa zaradi mnogu konkretna pri~ina

– na Gugl treba da mu se obnovi dozvolata za izvr{uvawe dejnost davatel na internet-uslugi vo Kina. So ogled na toa deka posledniot pat koga pregovaraa vladata i Gugl ne se razdelija vo najdobro raspoloènie, mnogumina se pra{uvaat {to sega }e se slu~i. “[um vo kanalot” nastana po odlukata na amerikanskata kompanija ednostrano da go prekr{i dogovorot postignat so kineskata vlada za fil-tracija na sodrìnata i da po~ne da gi prenaso~uva prebaruvawata od kineskite korisnici kon svojata internet-stranica vo Hong Kong, koj vsu{nost e del od Kina, no ne celosno, zatoa {to ne podleì na cenzorskite pravila vo ostatokot od zemjata. Od

januari, koga prili~no neo~ekuvano pukna prijatelstvoto, dosega nema{e nekakov napredok i kineskata vlada se vozdrà od izbrzani reakcii. Rabotata e mnogu komplicirana. Vistin-skata pri~ina za napadot na bes {to go zafati Gugl ni denes ne e poznata. Edinstveno se znae deka rabotata sigurno ne e vo slobodoqubivosta na amerikanskata kompanija, kako {to zapadnite mediumi vedna{ sakaa da go prikaàt. Kinezite, pak, iako od den na den se s$ posamouvereni koga se raboti za svetskite biznisi, o~igledno ne sakaat da predizvikaat lo{ pub-licitet, a verojatno predvid ja imale i mo`nosta za poseriozni politi~ki sudiri so Amerikancite, {to bi moèlo da se preto~i vo trgovski nategawa, pa vo situacijata izigraa prili~no studeno. Vo me|uvreme, Gugl isto taka blago otstapi i odlu~i na korisnicite da im ponudi izbor na veb-stranici

na Berk{ir Hetavej od 19,46 dolari za akcija vo 1965 godina na pove}e od 50.000 dolari za akcija vo 2005 godina. Nitu eden drug vloùva~ ne e ni blisku do takvo dostignuvawe. Kako vloùva~ mora konkretno za sebe da odredite krug na stru~nosta. Osven toa, isto taka

SERGEJ BRIN I LARI PEJX, OSNOVAÎTE NA GUGL:dali dokolku Gugl ima{e pogolem udel na internet-pazarot vo Kina, kompanijata }e razmisle{e dva pati pred da pokaùva zabi na slobodarskiot duh i prkos protiv konzervativnata kineska politika?

�� Kako vloùva~ mora konkretno za sebe da odredite krug na stru~nosta. Osven toa, isto taka treba da odredite {to e nadvor od va{iot krug na stru~nosta. Prvo javno iz-davawe na akcii, zarabotka na akcii na koi im pa|a cenata, investiciski fondovi, termin-ski dogovori...- se razbirate li vo tie raboti? Moète li uspe{no da ja procenite nivnata idna profitabilnost? Ako ne moète da gi razberete ili procenite, toga{ ste nadvor od va{iot krug na stru~nosta i ne treba so niv da se zanimavate

tie ve{tini. A, bidej}i gi nema, veli toj, ednostavno mora da se drì do ona {to go znae. Bafet e isklu~itelno disciplin-iran koga se raboti za ne-goviot krug na stru~nosta. Toj ne vloùva nadvor od toj krug – i toa e toa. Isto taka & odoleva i na napasta da go zgolemi toj krug. Vsu{nost, veli toj, veli~inata na va{iot krug na stru~nosta ne e osobeno va`na. Va`no e da znaete kade se granicite i da ostanete vo nivnite ramki. Ako izlezete nadvor od toj krug, {ansite da napravite gre{ka pri vloùvaweto eksponencijalno rastat. Ste videle ne{to nadvor od svojot krug, ne{to novo i voz-budlivo, kon koe site navalile? Drète se ponastrana.

ÎZMI, TEPISI I BOJA NE ZVUÂT VOZBUDLIVO, NO NOSAT PARI

Iako Bafet moèbi ne se razbira vo mikro~ipovi, nano-tehnologija i gigabajti, toj se razbira vo kaubojski ~izmi, ~evli, tepisi i boja. Eden osvrt na 2000 godina ni pokaùva kako Bafet raboti vo svojot krug. Ja kupi i Xastin Indastris (Justin Industries), vode~kiot proizvoditel na kaubojski ~izmi, kako i Akme (Acme), teksa{kiot proizvoditel na tuli. Tuli? Zarem tulite moè da bi-dat zanimlivi? Dovolno zanimli-vi, veli Bafet, ako se raboti za vistinskata kompanija. Koga }e gi pra{ate da navedat nekoja marka

tuli, prodolùva Bafet, tri od ~etiri Teksa{ani }e re~at Akme. Kompanijata proizveduva edna milijarda tuli godi{no, ili 12% od site tuli {to se proizvedu-vaat vo SAD. Istata godina koga go kupi Akme, Bafet, isto taka, ja kupi i firmata Benxamin Mur Peint (Benjamin Moore Paint) za edna milijarda dolari vo ke{, koja ve}e 117 godini proizveduva boi. Na krajot, kupi i 87% od na-jgolemiot proizvoditel na tepisi vo svetot, [o Indastris (Shaw Industries).Moèbi ~izmite, tulite, tepisite i boite i ne zvu~at vozbudlivo, no zatoa mnogu vozbudliva e nivnata sposobnost za zarabotka. Tri godini otkako vo niv kupi udeli, Akme Brik, Benxamin Mur Peint i [o Indastris, site so red zabeleàa rekordni zarabotki. Koja e poukata? Ostanete vnatre vo svojot krug na stru~nosta. Zanima-vajte se so toa {to go znaete. Ako go prav-ite toa, }e bidete vo pogolema mo`nost da deluvate brzo, a vero-jatno i da deluvate vo golemi razmeri. Uporno drèj}i se do ova na~elo Bafet ja zgolemi knigovodstve-nata vrednost

Koga bira kompanija vo koja }e vloì, Voren Bafet go vodi ona {to toj go na-rekuva svoj “krug na stru~nosta”. Negovi-

ot krug na stru~nosta gi opfa}a samo onie akcii, industrii so koi se ~uvstvuva najudobno. Kako {to ve}e spomenavme, Bafet ne vloùval vo visokotehnolo{ki dru{tva za vreme na nivniot procut. Zo{to? Zatoa {to bea von negoviot krug na stru~nosta. A, nadvor od toj krug se nao|aat mnogu industrii. Toj i negov-iot sorabotnik ârli Manger ne se smetaat za stru~waci za tehnologijata na kompjuterski ~ipovi, procenka na terminski stokovi dogovori ili potenci-jal za iskopuvawe minerali. Tie ne se zanimavaat so toa. Tie smetaat deka ne se kvali-fikuvani za zanimavawe so kompanii ili industrii {to brzo se menuvaat. Vo svoite govori Bafet priznava deka navistina moè da postojat lu|e koi se steknale so nekoj vid ve{tina na predvidu-vawe koja im pomaga da gi de{ifriraat dolgoro~nite iz-gledi na kompaniite {to brzo napreduvaat – no, toj znae deka toj samiot ne gi poseduva

treba da odredite {to e nadvor od va{iot krug na stru~nosta. Prvo javno izdavawe na akcii, zarabotka na akcii na koi im pa|a cenata, investiciski fon-dovi, terminski dogovori...- se razbirate li vo tie raboti? Moète li uspe{no da ja procen-ite nivnata idna profitabilnost? Ako ne moète da gi razberete ili procenite, toga{ ste nadvor od va{iot krug na stru~nosta i ne treba so niv da se zanima-vate. ârli Manger toa go zamisluva

09.07.2010 19FEQTON

na koi {to sakale da odat, {to e sli~no na dogovorot {to i prethodno postoe{e, samo so mala varijacija. Spored prvi~nata spogodba kineskite internetski surf-eri moèa da biraat dali sakaat da odat na cenzur-iraniot Google.cn sajt ili na Google.com, koj sam po sebe ne be{e cenzuriran, no be{e predmet na kineskite

filtri. PO^NUVA DA SNEMUVA TRPENIE

Od raskinot navamu ki-neskata vlada so ni{to ne pokaà koj e nejziniot stav i mo`nite ~ekori vo idnina. Pameten poteg, zatoa {to vo {est meseci, kolku {to svetot na golata vistina, glavno po zapaden terk, im be{e dostapen na nesvesnite

kineski surferi zato~eni vo intelektualnoto informativno kameno vreme, ni{to revolu-cionerno ne se slu~i. Zemjata ne se zadu{i od lavinata protesti na besnite Kinezi koi ja sfatija dlabo~inata na izmamata vo koja ̀ iveeja, Vladata ne padna, Kina ne stana liberalna demokratija so pretsedatel i premier na ~elo...

kako tri kupa dokumenti na masata koi gi imaat slednive oznaki na niv: “za obrabotka”, “obrabo-teno” i “prete{ko”. Manger veli deka Bafet i toj golem procent od investi-ciskite mo`nosti na koi nai{le gi stavile vo kupot “prete{ko”. Manevarot e sleden: napravete kontrolen po-pis tokmu kako Bafet i vloùvajte samo koga se ispolneti tie uslovi. Nem-ojte da ja probuvate sre}ata von toj krug. Pogolemi-ot del od rabotite stavete gi vo kupot “prete{ko”. Trgnete vo akcija samo toga{ koga se ~uvstvuvate stru~ni vo svojata analiza, i nemojte da se kolebate da deluvate uverlivo vo ramki na sopstvenoto podra~je na stru~nosta. Eve tri pravila do koi treba da se drìte pri sostavuvaweto na svoeto portfolio akcii: � Zapi{ete gi industriite i

kompaniite so koi se ~uvst-vuvate najudobno. Toa }e vi pomogne da go definirate svojot krug na stru~nosta. Ako Bafet ne se vpu{ta nadvor od svojot krug, toga{ ne treba ni vie.

� Nemojte da pravite isklu~oci od svoeto pravilo vo krugot na stru~nosta. Pred da go napravite toj eden isklu~ok od va{eto pravilo, sednete malku i razmislete: zo{to da rizikuvate so svoite pari na raboti {to ne gi razbirate i ne moète da gi procenite? Bidete dovolno disciplinirani za da ne pravite isklu~oci od svoeto pravilo na stru~nosta.

� Igrajte ja svojata igra, a

ne ne~ija tu|a. Primerot {to Bafet go naveduva kako ilustracija se terminskite dogovori za soja. Ako nekoj zaraboti na pazarot za soja, fino, veli Bafet, no, toa ne e negovata igra. Drète se do svojata igra.

Zaklu~ok: Ako 90% od kom-paniite vo SAD moète da gi isklu~ite od svojot krug na stru~nosta, verojatno }e vi odi mnogu podobro koga }e vloùvate vo ostanatite 10%.

VO INVESTIRAWETO NEMA MESTO ZA GATAWE

Ben Gream, Bafetovi-ot omilen pisatel za vloùvawata, edna{ zbuneto zabeleàl deka tolku mnogu investiciski stru~waci – brokeri, investiciski i finansiski sovetnici i nim sli~ni – tolku silno gi naglasuvaat pazarnite prognozi. Voren Bafet e ednakvo zbunet, a taa zbunetost preras-nuva vo ìv prezir. Toj gi sporeduva kratkoro~nite pazarni prognozi so “otrov” i sugerira da se dràt podaleku od lu|eto {to na pazarot mu

�� Se o~ekuva deka sporot me|u Gugl i kineskata vlada, koj izbi pred {est meseci, navodno zaradi ~ove~kite slobodi i prava, a potoa se sti{i, povtorno }e se rasplamti. Gugl treba da ja obnovi dozvolata za davatel na internetski uslugi vo Kina, a go izigra svojot prethoden dogovor so pomo{ na svojata veb-stranica vo Hong Kong

Serijalot nasloven “Kako toa go pravi Bafet?”, baziran vrz istoimenata kniga od Xejms Pardo. Serijalot }e gi izloì 24-te osnovni pravila {to gi sledel i s$ u{te gi sledi Bafet, eden od najgolemite investitori na dene{ninata, pri donesuvaweto na svoite odluki za vloùvawe.

Doznajte i vie zo{to iljadnici nezavi-sni in-vestitori vnimatelno go sledat sekoj poteg na “Prorokot od Omaha”, kako {to go narekuvaat Bafet zaradi svoite uspe{ni pre-dviduvawa za toa kako }e se raz-vivaat ko-mpaniite kade {to toj re{il da vleze so svoj kapital

GUGL: BITKATA PRODOL@UVA

�� Eliminirajte gi prognozite od svoite investiciski odluki. Bafet ne obrnuva vni-manie na kratkoro~ni predviduvawa za pazarot na akcii, a ne treba ni vie.

OGLASOT NA BAFETSekoja godina (od 1982 godina navamu) vo svoite godi{ni izve{tai Bafet sostavuva oglas za “kompanii {to se baraat”, oglasuvaj}i za onoj vid kompanii {to bi sakal da gi kupi. Toj bara: 1. Golemi kompanii ({to zarabotuvaat najmalku 50 milioni dolari pred

odano~uvawe)2. Kompanii {to pokaàle dosledna sila na zarabotuvawe (rozevi pred-

viduvawa za idnata dobivka ne go interesiraat)3. Kompanii {to ostvaruvaat dobri prinosi na kapital i koi se nezna~itelno

zadolèni ili, pak, nezadolèni4. Kompanii {to imaat silen menaxment5. Ednostavni dejnosti (~itaj: “bez premnogu komplicirana

tehnologija”)6. Ponudena cena (kompanija {to nema vidliva etiketa so cena

na Bafet bi mu pretstavuvala gubewe vreme) Ovoj oglas e od poseben interes za ovaa rasprava zatoa {to vo glavni crti konkretno go prikaùva Bafetoviot krug na stru~nosta – biznis-arenata vo koja mu e naju-dobno da nosi investiciski odluki.

prio|aat kako deca. Bafet pove}e saka vni-matelno da se fokusira na rezultatite na kompaniite i ne saka vnimanieto da mu go odvle~at pogolemite trendovi, za koi veruva deka ne moè so to~nost da se predvidat. Ako naide na nekoj napis vo koj, boèm,

se pi{uva za idninata - duri i ako avtorot e istaknat ekonomist – toj go preskoknuva. Zo{to da se gubi vreme na gatawe, se pra{uva Bafet retori~ki. Toa e vreme {to bi moèlo da se posveti na analiza na nekoja kompanija. Ne{tata {to odvlekuvaat

vnimanie moàt samo da go popre~uvaat dejstvu-vaweto i da go zamagluvaat rasuduvaweto. Zo{to? De-lumno zatoa {to sozdavaat iluzija na preciznost. Se ~ini deka se zasnovaat na podatoci. Se ~ini deka nivnite analizi izleguvaat direktno od podatocite. S$

e toa nevistinito, veli Bafet; vsu{nost, kolku nekoe predviduvawe deluva poprecizno, tolku poskepti~ni bi trebalo da bidete. I povtorno, poentata e vo toa deka treba da gledate vo dokaàni rezultati, a ne vo predviduvawa i prognozi. Bafet ja kupi Ne{nal Indemniti (National In-demnity) vo 1967 godina, Sis Kendis (See’s Candies) vo 1972 godina, Bafalo Wuz (Buffalo News) vo 1977 godina, Nebraska Frni~r Mart (Nebraska Furniture Mart) vo 1983 go-dina i Skot Fecer (Scott Fetzer) vo 1986 godina. Zo{to tokmu tie godini? Zatoa {to tie kompanii toga{ stanaa dostapni? Zo{to tokmu tie kom-panii? Zatoa {to bea dostapni, zatoa {to ja preìveaja Bafetovata analiza i zatoa {to cenata im be{e vistin-ska. Vo kolkava mera golemite dvièwa – kako {to se silata na nacionalnata ekonomija, indeksot Dau Xons, mrmoreweto na pretse-datelot na Federalnite rezervi – vlegle vo tie kalkulacii? Ako mu veruvate na Bafet – a nema pri~ini da ne mu veruvate – odgovorot e: voop{to ne. Predvidu-vawata za idninata ednostavno ne se del od ravenkata koga toj donesuva odluki dali }e vloùva ili ne.

(ПRODOL@UVA...)

Slednata rabota {to ode{e vo prilog na mirnata reakcija na vlasta li{ena od kakov bilo ideolo{ki zanes be{e popularnosta na Gugl od 12% prebaruvawa na kineski jazik preku nivniot prebaruva~. Podatocite za toa kolku, vsu{nost, Gugl e silen vo Kina variraat od procenka do procenka, no sigurno e zna~itelno po-slab od lokalniot internet-prebaruva~ Baidu (Baidu). Razmerot e nekade me|u 20 i 30% vo korist na Gugl. Seto ostanato mu pripa|a na Baidu, {to frla poin-akvo svetlo na nenadejnata hrabrost na kompanijata. Da imaat seriozen udel vo Kina, El Dorado na koe site “zapadwaci” gladni

za pari mu se poklonuvaat, Gugl sosema sigurno dva pati bi razmislil kolku se isplatuvaat slobodarskiot duh i prkosot. Na krajot, potezot, iako moèbi ne izgleda taka, se pokaà neisplatliv za Gugl koj ostana bez kvaliteten kadar i reklami, no i bez potporata na {irokite nar-odni masi, moèbi ̀ elni za necenzurirani informacii, no u{te pove}e èlni Za-padot da ne se me{a vo internite kineski pra{awa. Pove}e nitu svetot ne go ~eka netrpelivo amerikanskoto i evropskoto osloboduvawe. Rabotite se promenija vo poslednive decenii. Slu~ajot na Gugl, koga }e se izvadi od ideolo{ko-propagandniot

celofan, e vaèn i na edno apstraktno nivo, a toa e frustracijata na zapadnite kompanii so ograni~uvawata na koi naiduvaat vo Kina. Od po~etokot na otvoraweto na toj golem pazar vo 70-te godini, bogatiot svet netrpelivo prinesuva ̀ rtvi i o~ekuva nekakva nagrada, no ova boèstvo e poka-priciozno od {to bilo {to “zapadwacite” videle dosega. Kinezite na niv uspe{no go primenuvaat konceptot {to e vo osnovata na kapitalizmot – mavtaat so gozba pred licata na gladnite. Taka i kompaniite gladni za kineskata masovna potro{uva~ka ne moàt da dojdat na svoe, pa se ~ini deka im snemuva trpenie.

FUN BUSINESS09.07.201020

LU\E, BIKOVII BROJKI

1 milion posetiteli sekoja � godina 2.400 hotelski kreveti � za iznajmuvawe vo Pam-plona 15 bikovi tr~aat po ulicite � sekoj den od 6 do 14 juni 3.500 lu|e tr~aat zaedno � so bikovite

ADRIJANA [email protected]


DIZNILEND ZA RUSKITE MILIONERI

Denovive, so izvikuvawe na parolata ”Viva San Fermin”, zapo~na festivalot vo Pamplo-na, [panija. Iljadnici

lu|e na plo{tadot go proslavija po~etokot na devetdnevnoto slavewe so me|usebno nalevawe so vino i pukawe na petardi. Vrvot na festivalot se postignu-va so trkata so bikovi. 12 bikovi se pu{teni niz ulicite na Pamplona, a onie od mnogubrojnata publika koi sakaat da u~estvuvaat vo ova tr~awe mora da imaat nad 18 godini. “Ensijeroto” so bikovi e tradicionalen {panski obi~aj koj se odrùva po malite sela i nekolku gradovi vo [panija. Ovoj obi~aj e sostaven od tr~awe pred i pokraj bikovite, i zavr{uva so vleguvawe vo arenata za borba so bikovite, ili koridata. Na vakvoto tr~awe moè da u~estvuva koj bilo, a edinst-veno ne{to {to treba da znae e brzo da tr~a i povremeno da skokne preku ogradata. Najpoznatoto “ensijero” se odrùva tokmu vo Pamplona, obi~no pome|u 6 i 14 juli. Pamplona, ili na baskiski Iru-wa, e glaven grad na {panskata avtonomna pokraina Navara, koja se nao|a vo centarot na kotlinata Pamplona.

XET-SET

Saemot na milioneri”, edna od vode~kite man-ifestacii za luksuzna stoka i usluga na ruskite

bogata{i i za pripadnicite na svetskiot xet–set, se odrà minatiot vikend vo Kralskiot bar, edno od najluksuznite mesta vo samiot centar na Moskva. Ovoj leten saem e vistinska sce-na kade {to vo tri dena moè da se vidi i da se kupi seto toa od {to e so~inet svetot na luksuzot. Od brodovi, jahti, avioni i avtomobili, pa do najnovite kolekcii na vode~kite modni dizajneri, skapocen nakit, ed-

KRVAVO-ZABAVNO “ENSIJERO”FESTIVALI

instvena oprema za rekreacija na voda...Pokraj mnogubrojnite luksuzni raboti, na saemot moèa da se doznaat najnovite infor-macii od svetot na luksuzot i svetskite xet-set slu~uvawa. Ceremonijata be{e otvorena pod parolata “S$ najdobro, najskapo i inteligentno, denes”. Alesandro Safina, najpopularniot italijanski tenor na dene{ninata, pee{e na otvoraweto na manifestacijata. Najelitno mesto na saemot be{e luksuzniot salon Sobranie Tobako House kade {to gostite uìvaa vo vkusot na novite cigari “sobranje”. Posledniot den bea prikaàni mnogubrojnite avtomobili. Ferari, Lamborxini, Spajker, Por{e... Najgolemiot luksuz {to moè da se kupi za pari �

VAm.mk

we

a -ciija

we

nu-

e

a i

Po~etok na festivalot so “Viva San Fermin”

oja

cite

o

e

,

e a

ru-ata

e, Po~etok na festivalot so “Viva San Fermin

Pred sekoj festival- nalevawe so vino

n”n

Krajot na trkata so bikovi- na korida

3.500 lu|e pred bikovite

09.07.2010 21FUN BUSINESS

CRTE@I SO MLEKOZborot Barista poteknuva od dva zbora BARMEN i ARTISTA ili barmen koj sozdava umetnost. Zna~i, vo London site profesionalni svetski baristi bea sobrani na edno mesto. Se pie{e kvalitetno i uba-vo kafe, se crtaa najrzli~ni figuri na kapu~inoto, so pomo{ na penata od mlekoto i s$ izgleda{e idealno. Late art tehnikata e eden od sostavnite delovi na barista. Toa e tehnika na podgotvuvawe na italijansko kapu~ino. Crteìte se dobivaaat so mali, energi~ni za-fati pri otsipuvaweto na mlekoto od lon~eto vo koe se greelo mlekoto vo {olata za kapu~ino. Se dobivaat stotici razli~ni crteì i razli~ni dizajni {to e zavisno od imaginacijata na artis-tot. Natprevarot pomina vo mnogu ubava atmosfera ispolneta so mirisot na najubavoto kafe vo svetot, prigotveno tokmu od najuspe{nite svetski baristi.

MAKEDONSKI BARISTA-TIMCelta na Akademijata za kafe e promocija na kafe-kulturata vo Makedonija, za da kaème deka ne zaostanuvame zad drugite, sekako i na sledniot svetski barista-natprevar da nastapime so make-donski barista-tim, bidej}i imame mnogu kvalitetni baristi vo na{ata zemja, od koi bi gi spomenale Traj~e Rizov od kafuleto Korzo vo Gevgelija i Dim~e \or|ievski od kafuleto Firenca vo Skopje. Godine{niot svetski natprevar sekako }e ni posluì kako otsko~na {tica za na{ite celi vo orga-nizirawe na eden vakov nastan i vo Makedonija.

�� Finalistite imaa mo`nost vo period od 15 minuti da podgotvat ~etiri espresa, ~etiri kapu~ina i ~etiri avtorski pijalaci (signature drink) koi vsu{nost sepotpis na natprevaruva~ot

ELENA I LAMBE ZA[TITNI LICA

NA SSKPop-peja~ite

Elena Risteska i Lambe Alabakovski

potpi{aa Memoran-dum za sorabotka so Sojuzot na stopanski

komori na Makedonija, vrz osnova na potrebite i zalo`bite za razvoj

na muzi~kata kul-tura i marketin{ko

reklamirawe. Povodot za ovaa sorabotka e {estgodi{noto postoewe na Sojuzot, a celta e da se vospostavi sorabotka me|u pretstavnicite na biznis-zaednicata i pretstavnicite na makedonskata muzi~ka kul-tura, a so toa i promovirawe na makedon-skata ekonomija vo regionot i po{iroko.Pretsedatelot na Sojuzot na stopanski komori vo Makedonija,

Zlatko Kalenikov, izjavi: “Elena Risteska i Lambe Alabakovski, kako dvajca mladi i isklu~itelno talen-tirani i uspe{ni izveduva~i, so potpi{uvaweto na ovoj memorandum za sorabotka }e stanat vistinski promotori na makedonskata ekonomija, a so toa }e pridone-sat i za region-alna promocija na makedon-skata kultura i tradicija”.Soju-zot na stopan-ski komori e relativno mla-da i uspe{na institucija koja se zalaga za podobruvawe na biznis-klimata i so toa vlijae i dejstvuva vo kreiraweto na ce-lokupnata ekonom-ska situacija vo Republika Makedonija.

UMETNICI VO PODGOTVUVAWE NA KAFE SVETSKI NATPREVAR NA BARISTI

Kafeto e napitok koj ima mnogu zna~ajno mesto vo sekojdnevniot ìvot na ~ovekot.

Sekoj den za mnogumina zapo~nuva so {olja ubavo podgotveno kafe, koe ni gi budi setilata i ni dava energija za uspe{en po~etok na denot. Potekloto na kafeto e od Jemen, a preneseno preku Arapskiot poluostrov stiga do Turcija kade {to sultanot qubomorno so vekovi ja ~uva tajnata za kafeto... No, sepak svetot doznava za ovoj skapocen pijalak i neprekinato ottoga{ go upotrebuva vo svoeto sekojdnevie. Posle naftata kako surovina, kafeto e vtora surovina po promet vo ekonomijata na sovreme-niot svet.

PRVA MAKEDONSKA AKADEMIJA ZA KAFE

Prvata Akademija za kafe vo Makedonija, Barista akademija, ja opfa}a ce-lata problematika okolu kafeto. Osnova~ na akademijata e Specijalnata kafe-asoci-jacija na Makedonija so

koja {to rakovodat Boban Trpkovski i Sa{o Despo-tovski. Asocijacijata, koja e neprofitna organizaci-ja, i ~ija cel e promocija na kafe-kulturata vo Makedonija i sledewe na site sovremeni svetski trendovi vo svetot na kafeto, organizira razli~ni predavawa vo vrska so kafeto i natpre-vari na baristi. Orga-nizira i trening-kursevi za baristii toa osnoven kurs kade {to posetitelite se zapoz-navaat so osnovite na kafeto, barista- tehnikata i rakuvawe so opremata. Isto taka ima i povisoko nivo na kursot kade {to se obrabotuvaat malku posloèni temi za espre-soto, barista-tehniki, a posle uspe{nata obuka i odredenoiskustvo posetitelot ima mo`nost da polaga za titulata“Maestro Barista”, koja

Majkl Filips – najdobriot barist �

Boban Trpkovski - makedonskiot � pretstavnik na svetskiot sobir

na baristite

Prestavnicite od Italija na � La Marzzoco i kafe Portioli

se dava po izvr{enoto testirawe na teoretskoto i prakti~no znaewe i seto toa od ovlasteni instruk-tori. Najvisokoto nivo na obuka e competition, koj vo osnova e podgotovka na baristite za natprevar na region-alni ili svetsko nivo kade {to se izu~uvaat tehnikite i pravilata na WBC (worl barista championship). Edna od prioritetnite celi na ovaa asocijacija e da organizira natprevar na baristite vo na{ata zemja.

SVETSKI KUP NA KAFEXIITE

Minatiot mesec vo London be{e organiziran Svetski-ot natprevar vo baristi, kade {to se natprevaruvaa profesionalni baristi od cel svet. Ovaa godina se slave{e jubilejot deset godini od uspe{noto organizirawe na eden vakov natprevar na svetsko nivo. Organizatorite se nadmi-naa samite sebe, no isto taka i natprevaruva~ite. U~estvuvaa 50 baristi

od cel svet, od koi vo finaleto vlegoa Gvatemala, Grcija, SAD, Avstralija, Irska i Danska. Natprevaruva~ite koi vle-goa vo finaleto, imaa mo`nost vo period od 15 minuti da podgotvat ~etiri espresa, ~etiri kapu~ina i ~etiri avtorski pijalaci (signature drink) koi vsu{nost se potpis na natprevaruva~ot. Prezentacijata ja ocenuvaat ~etiri senzorski sudii koi ja dadoa ocenata po izgle-dot, mirisot,vkusot i retrovkusot na podgotveniot napitok. Od druga strana, pak, stilot na rabotata i pravilnata upotreba na opremata i aparaturata, so koja se rakuva, ja ocenu-vaat tehni~kite sudii i se vo korelacijaso pravilata na svetskiot {ampionat. Pobedni~kata titula na ovoj natprevar ja ponese Majkl Filips od SAD, koj e istovremeno i barmen i umetnik.

KULTURA09.07.201022

SILVANA [email protected]

TRPÊSKI I HAMLET ZA JUBILEJOT

Najdobroto od Make-donija, Maestro Simon Trp~eski, v ponedelnik }e go otvori jubilejnoto

50 izdanie na Ohridsko leto. Na 12 juli so po~etok vo 21 ~asot, pijanistot so vonseriski kvalitet }e bide pridruùvan od Ruskiot nacionalen orkestar pod rakovodstvo na dirigentot Miahil Pletwov na sce-nata na Anti~kiot teatar vo Ohrid. Reìserskite palki za festivalskoto otvorawe gi imaat Ivan Popovski,

ambasador na makedonskata kultura vo Rusija, i Zoja Buzalkovska. Nivnata ideja e da ja raskaàt prikaznata za Ohridsko leto, koja trae 50 godini i koja doprva treba da doìvee zapleti, kulminacii i raspleti. Os-novata na koncertot na maestro Trp~eski }e bide nadopolnet so spot vo koj }e ima nastani koi po~nuvaat od klasikata, pa s$ do sovre-menoto vreme. Se predviduva celokupniot nastan da trae okolu 100 minuti, vo koi }e bidat vklu~eni koncertot, spotot i obra}aweto na um-etnik, koj godinava ostanuva nepoznat za publikata do

samoto otvorawe. Novitet ovaa godina e toa {to obra}aweto na pretsedatelot \or-ge Ivanov, koj e i pokro-vitel na Ohridsko leto, }e bide ograni~eno na 3 minuti, poradi kritikite za minatogodi{noto predolgo izlagawe. Vleznicite za otvoraweto na Ohridsko leto ~inat 2.000 denari i 3.000 za VIP- mestata.Ova jubilejno izdanie na festivalot }e ponudi paleta na brojni nastapi na stran-ski i doma{ni umetnici, ansambli, solisti, kamerni sostavi, baletski izvedbi i teatarski pretstavi. Od 12 juli, pa se do zatvorawe-to na Ohridsko leto na 20 avgust, }e moàt da se prosledat 25 koncerti, 13 teatarski pretstavi, edna baletska izvedba, eden op-erski gala-koncert. Emanuel Paju od [vajcarija, Peter Laul od Rusija, Hajnrih [if od Avstrija, Ramzi Jasa od Egipet, kako i mnogu drugi, se del od ovoj spektakl.Na ova jubilejno festival-sko izdanie }e se odràt i 8 koncerti na doma{ni muzi~ari, kako i nastapot na Makedonskata filhar-monija so gosti od Rusija, Mladinskiot kameren orke-star, Makedonskata opera i balet so solisti od svetski poznatiot Boq{oj teatar

od Rusija. Dramskiot del od ovoj festival, pak, go so~inuvaat 8 doma{ni tea-tarski prestavi i 5 gostu-vawa, od koi samo edna premierna izvedba, pretsta-vata” Hamlet” vo reìja na Dejan Projkovski, so Dejan

Lili} vo naslovnata uloga i so akterite od Dramskiot teatar od Skopje. Vo ramkite na Ohridsko leto }e se odrì i Francuska ve~er, vo organizacija na Francuskata ambasada vo Makedonija, kade {to }e bi-

dat izvedeni ~etirite baladi na [open, ilustrirani so negovite pisma. Na ̂ e{kata ve~er, koja ja organizira ê{kata amasada vo Make-donija, }e se izvede “Barocco Sempre Giovane” so Vaclav Hude~ek na violina.


OHRIDSKO LETO

�� Interesna programa, odli~ni gostuvawa i sekako fenomenal-na zabava se o~ekuva na godine{noto “Skopje gori”. Od or-ganizacijata go vetuvaat seto ova, no i mnogu pove}e, bidej}i glavni yvezdi na ve~erta se Masiv Atak (Massive Attack)

Ve~erva (petok, 9 juli) vo 20 ~asot, vo likovnata galerija Ku}ata na Robevci vo Ohrid

}e bide otvorena izlo`bata “Pastel na hartija”, na umetnikot Dame Zaturovski od Struga. Na izlo`bata }e bidat izloèni 35 umetni~ki dela vo pastelna tehnika. Izlo`bata }e bide ot-vorena do 22 juli.Ova e 8-ma samostojna izlo`ba na umetnikot Zaturovski, koj vo slikarstvoto go neguva realisti~kiot pravec. Zaturovski, diplomiran pravnik, e roden vo 1951 godina vo Skopje. ^len e na DLUM, ìvee i raboti vo Struga.

IZLO@BA

ZATUROVSKI VO KU]ATA NA ROBEVCI

MUZI^KI PO@ARKONCERT

Na 16-ti juli, Sko-pje }e gori celi 7 ~asa. Taka, barem velat od organizacijata

na Avalon Produkcija, koi i za ovaa godina najavija ogromen spektakl na Skop-sko Kale. ]e nastapat pove}e sostavi i bendovi od Balkanot: nastanot }e go otvori srpskata grupa “Svi na pod”, koja iako e nov bend, za nea se veli deka najverojatno se na-jtalentiraniot i najekspon-iraniot bend. Potoa nas-tapuvaat minatogodi{nite pobednici na regionalnoto MTV Adrija, koi se za prv-pat vo Skopje, hrvatskite

Lolobrigida (Lolobrigida), Edo Maajka koj ne nasta-puva prv pat vo Makedoni-ja, no novost e toa {to doa|a vo pridru`ba na deveto~len bend vo ìvo.Najgolemata atrakcija i glavniot nastap na ve~erta e 90 minutnoto {ou na Massive Attack, koi }egi najavi so 30 minuten nastap vode~kiot svetski Trip hop vokal Martina Toplej Bird. Bendot }eispolni samo nekolku numeri od posledniot album, a ostatokot }e bide

ispolnet so nivnata “best off” programa. Najavuvaat vizuelno neviden spektakl i dobra zabava. Posle {outo na Massive Attack, }e ima i after party na koi }e nastapat na{ite Bej d’ fi{ (Bei The Fish).Massive Attack se britan-sko muzi~ko duo, Robert ”3D” Del Naja i Grant “Daddy G” Marshall, koi postojat od 1988-ta go-dina. Rabotej}i zaedno so svoite producenti, razni muzi~ari, vokalisti, tie pravat hitovi i svetski

turnei. Za nivniot stil na muzika se veli deka e nekakov vid na trip hop, a isto taka se smetaat za eksperimentalno duo koe ima kreativen pristap na sekoj album so cel da se izbegne “o~iglednoto”. Zad sebe imaat pet studiski albumi, dodeka {estiot e vo faza na realizacija i mnogu drugi proekti. Vo Skopje }e pristignat so 30 ~lena ekipa i dva kamiona so oprema, a }e nastapat so devet~len bend.

� MASSIVE ATTACK – eksperimentalno duo so kreativen pristap

�� Od 12 juli do 20 avgust }e se raskaùva prikaznata za Ohridsko leto, koja trae 50 godini i koja doprvatreba da gi doìvee svoite zapleti, kulminacii i raspleti

“UROÊN” JUBILEJ?Najrenomiranata muzi~ko-scenska manifestacija vo na{ata zemja pred samiot po~etok be{e vo fokusot na javnosta i zaradi organizacionite problemi. Festivalot doìvea nekolku kadrovski promeni pred po~etokot, pa od pred mesec dena go rakovodat dorek-torot Vasil Zoroski i pretsedatelot na Upravniot odbor Zoran Veqanovski-Letra.No, na samo tri dena pred startot na festivalot, ruskiot òlt pe~at lansira{e {pekulacii deka dirigentot Miahil Pletwov e involviran vo pedofilski skandal na Tajland, kade {to ima ku}a. Tie {pekulacii bea top-tema i niz svetskite mediumi bidej}i Pqetnov e pijanist i dirigent so svetska slava.Sepak, od Ministerstvoto za kultura informiraat deka negovoto u~estvo e garantirano i deka ednostavno stanuva zbor za nedorazbirawe predizvikano od tabloidite.

� SIMON TRPÊSKI - najdobroto od Makedonija za jubilejnoto izdanie

� DEJAN LILI] – Makedonskiot Hamlet

� MIHAIL PLETWOV – sepak, doa|a za otvoraweto

09.07.2010 23SPORT

SPORTSPORT

Francuskiot repr-ezentativec Vili-jam Galas go obvini

selektorot Rajmon Domene{ za lo{ite rezultati na selekcijata na svetskoto prvenstvo vo Ju`na Af-rika, kako i za potpol-niot raspad na timot, koj rezultira{e so {trajk na nekolku fudbaleri.“Ako ima{e fijasko, toga{ za toa e vinoven trenerot. Korenot na problemite e vo nego. Toj sekoga{ ni vele{e deka egoto treba da go ostavime po strana, no toj zaboravi da go ostavi sopstvenoto ego. Moète da gi imate najdobite fudbaleri vo sve to t , no ako nemate dobar tren-er ni{to nema da

postignete”, veli Galas.Domene{ e ve}e nadvor od francuskata selekcija, prepu{taj}i mu ja funkci-jata na Loren Blan.

“[panija ve}e dve ili tri godini e me|u najdobrite ekipi vo svetot. Fudbalerite se obedineti okolu celta na ekipata i igraat nesebi~no. Topkata izvonredno kruì vo nivnata igra. Nie ednostavno ne moèvme da odigrame kako {to sakame. Imavme golemi planovi, no tie sega se izjaloveni”

SP JAR

Germanskite mediumi javija deka vo Minhen dnovive vladee vistin-

ska potraga po xemperite {to slektorot na nivnata selekcija, Joakim Lev gi nosi za vreme na svetskoto prvenstvo.Normalno najgolem in-teres postoi za sinata varijanta od ovie xe-mperi, koi dodeka gi nose{e Lev, Germanija im dava{e po ~etiri gola na protivni~kite odbrani.

Iako, mnogumina mislea deka ovie xemperi moàt da se najdat vo site pro-davnici po cena od 40 evra, ispadna deka tie moàt da se pronajdat edinstveno vo prodavnic-ite na [trenese i toa po cena od 199 evra. Sepak, i pokraj visokata cena, prodava~ot napravil lista na ~ekawe, a spored re-dosledot }e se prodavaat primerocite od narednata nara~ka.

SR\AN IVANOVI][email protected]

Puerto del sol, centralnoto podra~je na Madrid be{e mestoto kade

{to {panskite fanovi do ranite utrinski ~asovi go proslavuvaa prviot plas-man na svojata reprezent-acija vo golemoto finale na svetskite prvenstva. Nitu ekonomskata kriza i s$ poizvesniot bankrot, nitu pak separisti~kata politika na katalonskata i baskiskata lokalna vlast ne uspeaja da ja pomatat slaveni~kata atmosfera na [pancite, ~ija fudbalska selekcija po evropskata kruna ima izgledni {ansi da se iska~i i na svetskiot tron.“Gotovo e gotovo, vo fina-leto sme. Ova e istorija na {panskiot fudbal”, izvikuva{e komentatorot na {panskata televiz-ija, po {to i zapo~na freneti~nata proslava na najgolemiot uspeh.“Nie sme vo fina-leto” be{e istaknato na naslovnata stranica na najtira`niot sports-ki vesnik vo [panija, “Marka”, dodeka, pak, novinarite na As ednos-tavno napi{aa “Da ìvee [panija”. Vo provincijata Katalonija, dnevniot vesnik “La Gvardija” potcrta deka “[panija ja dostigna ve~nata svetska slava”, dodeka vesnikot katalonski “Sport” ovaa pobeda & ja prepi{a na Barselona, bidej}i {est od startnite 11 fudbaleri vo {panskata reprezentacija doa|aat od taborot na Pep Gvardiola.Samo nekolku ~asa prethod-no, no i mnogu kilmetri poju`no golemiot triumf go proslavuvaa i fudba-lerite na [panija, koi so golot na Karles Pujol ja sovladaa Germanija vo polufinalniot duel od svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika.“Ne e bitno koj e strelec. Celta be{e da se vleze vo finaleto. Ve}e ja ispi{avme istorijata, a sega sakame da napravime i ~ekor pove}e, da pobed-ime vo finaleto. Sre}ni sme zo{to ja

PRVO FINALE ZA FURIOZNITE

odigravme na{ata najdo-bra partija na prvenst-voto, a s$ u{te ne sme ja dostignale vrvnata forma. Pokaàvme deka sme odli~na reprezent-acija i deka moème da postigneme pove}e golovi, no zavr{i rabota i edin-stveniot pogodok na Pujol”, izjavi najdobriot strelec na [panija, David Viqa, koj kako i Vesli Snajder od Holandija so pet postignati gola e lider na {ampi-onatot.“Ova be{e |avolski dobar natprevar. Podgotveni sme i fizi~ki i psihi~ki za igrata vo finaleto. Dojde vremeto da vidime dali ovoj sostav e sposoben da se bori za titulata svetski prvak”, veli selektorot Vinsente del Boske.Poln so pofalbi za {pan-skiot sostav be{e i kolegata

na Del Boske, Joakim Lev.“[panija ve}e dve ili tri godini e me|u najdobrite ekipi vo svetot. Fudbal-erite se obedineti okolu celta na ekipata i igraat nesebi~no. Topkata iz-vonredno kruì vo nivnata igra. Nie ednostavno ne moèvme da odigrame kako {to sakame. Imavme golemi planovi, no tie sega se iz-jaloveni”, izjavi selektorot na Germanija, Joakim Lev.Lev e ubeden deka vo fina-leto, [panija e favorit vo duelot so Holandija i ima pogolemi {ansi za osvoju-vawe na peharot izraboten od pet kilogrami zlato.“Dobar tim se, i dolgo vreme igraat zaedno. Tie moàt da go pobedat sekogo, bidej}i se navistina domi-nantni vo igrata i mnogu e te{ko da se soprat nivnite napadi”, smeta germanskiot

strateg, koj so polovina usta, sepak, prizna deka pri postignuvaweto na golot za [panija, negovite fudbaleri ne izreagirale pravovremeno.Neblagorodno e da se prognozira finaleto, os-obeno poradi toa {to i dvete reprezentacii igraat odli~no i neguvaat sli~en stil na igra, koj pred-viduva silna kontrola vrz topkata na sredinata od terenot i brzi i dinami~ni napadi kon protivni~kiot gol.Bez razlika koja od ovie dve selkcii triumfira, dve raboti se ve}e poznati. Evropskite selekcii }e se oslobodat od kompleksot na igrawe nadvor od svojot kontinent, dodeka svetot }e ja dobie osmata zemja {to uspeala da pobedi na svetskoto prvenstvo.

P JAR

� [pancite za prv pat vo istorijata }e se borat za titulata svetski prvak

GERMANCITE LUDI PO XEMPEROT NA LEV

SUPERMEN VLETA VO TERENOTVo ~etvrtata minuta na polufinalniot natprevar pome|u [panija i Germanija, na terenot vleta eden naviva~. Nema infor-macii za kogo navival ovoj hrabar fan, koj na terenot na Grin Poin vleta so mai~ka supermen, duvaj}i vo vuvuzelata.Ovoj siten propust na obezbeduvaweto za malku ja pomati fantasti~nata slika za or-ganizacijata na svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika.

a Del Boske, Joakim Lev.[ j }

strateg, koj so polovinak k

Voodu{evuvaweto na {panskite fanovi be{e proprateno i so po nekoj gol zadnik

GALAS: “VINOVEN E DOMENE[“

� Joakim Lev vo ista marka na xemperi gi odraboti site me~evi od svetskoto prvenstvo

79-kapital-09.07.

Documents

Transcript of 79-kapital-09.07.