№72 (2669)

12
Жемқорлықтың алдын аламыз. [email protected] Основана в августе 1990 г. Вторник, 16 сентября 2014 г. №72 (2669) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг. Тема дня. Вместо кленов - голубые ели. Болса екен арулардың бәрі осындай. 9 Тұрғындар қыстан қысылмайды. 5 6 Пірім менің Би-аға. Финансовый рынок. Доллар ослаб, тенге укрепился. 3 2 ГОРОДСКИЕ ПОДРОБНОСТИ 8 Старое колесо обозрения демонтируют до Нового года. Об этом «НК» сообщил ди- ректор Центрального парка культуры и отдыха Батыржан Распаев. Сейчас готовится вся необходимая докумен- тация, расчеты, сметы для демонтажа. «НК» удалось связаться с одним из старейших работни- ков Центрального парка куль- туры и отдыха Дмитрием Лит- виным, проработавшим здесь 45 лет. Он был инженером по эксплуатации и начальником аттракционов в одном лице. Помнит, как в далеком 1972 году в парке появилось самое первое колесо обозрения. - Аттракционы мы при- возили из г.Ейска. Колесо было самым дорогим из всех аттракционов и стоило по тем временам огромных денег - около 13 тысяч руб- лей, - вспоминает 79-летний Дмитрий Фомич, буквально три года назад ушедший на заслуженный отдых. - «Чер- тово» колесо с момента пер- вой установки мы, согласно сроку эксплуатации, меняли через каждые 10 лет. В 1989 году было установлено ны- нешнее колесо обозрения. Конечно, за 24 года оно тех- нически износилось и уже не отвечало всем требованиям безопасности. В прошлом году руковод- ством парка принято реше- ние о демонтаже отслужи- вшего свой срок аттракциона и покупке нового - четвертого по счету, которое обошлось бюджету ГКП в 115 млн тен- ге. Торжественное открытие зимнего колеса обозрения состоялось с участием акима области 31 декабря. По сло- вам Распаева, в этом сезоне оно стало самым посеща- емым из 13 аттракционов, работающих в парке. - Убрать старое колесо в весенние, летние месяцы мы не могли с точки зрения безопасности самих отдыха- ющих, - говорит Батыржан Валиканович. - 1 октября в парке закрывается сезон, и мы приступим к работам: до наступления зимы прежнего колеса обозрения на привыч- ном месте уже не будет. Пока не могу ничего конкретного сказать, но пустующую пло- щадку займет новый аттрак- цион. Что именно - говорить еще рано, все упирается в финансовые возможности парка. Есть мысли, идеи, которые мы надеемся осу- ществить и порадовать этим горожан. Зульфия НАБИЕВА Фото Максима ФРОЛОВА Вращение завершеНО. . .

description

Вторник, 16 сентября 2014 г.

Transcript of №72 (2669)

Page 1: №72 (2669)

Жемқорлықтың алдын аламыз.

[email protected] Основана в августе 1990 г.

Вторник, 16 сентября 2014 г. №72 (2669) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Тема дня. Вместо кленов - голубые ели.

Болса екен арулардың бәрі осындай.

9

Тұрғындар қыстан қысылмайды.

5

6

Пірім менің – Би-аға.

Финансовый рынок. Доллар ослаб, тенге укрепился.

32

ГОРОДСКИЕ ПОДРОБНОСТИ

8

Старое колесо обозрения демонтируют до Нового года.

Об этом «НК» сообщил ди-ректор Центрального парка культуры и отдыха Батыржан Распаев. Сейчас готовится вся необходимая докумен-тация, расчеты, сметы для демонтажа.

«НК» удалось связаться с одним из старейших работни-ков Центрального парка куль-туры и отдыха Дмитрием Лит-виным, проработавшим здесь

45 лет. Он был инженером по эксплуатации и начальником аттракционов в одном лице. Помнит, как в далеком 1972 году в парке появилось самое первое колесо обозрения.

- Аттракционы мы при-возили из г.Ейска. Колесо было самым дорогим из всех аттракционов и стоило по тем временам огромных денег - около 13 тысяч руб-лей, - вспоминает 79-летний Дмитрий Фомич, буквально три года назад ушедший на заслуженный отдых. - «Чер-

тово» колесо с момента пер-вой установки мы, согласно сроку эксплуатации, меняли через каждые 10 лет. В 1989 году было установлено ны-нешнее колесо обозрения. Конечно, за 24 года оно тех-нически износилось и уже не отвечало всем требованиям безопасности.

В прошлом году руковод-ством парка принято реше-ние о демонтаже отслужи-вшего свой срок аттракциона и покупке нового - четвертого по счету, которое обошлось

бюджету ГКП в 115 млн тен-ге. Торжественное открытие зимнего колеса обозрения состоялось с участием акима области 31 декабря. По сло-вам Распаева, в этом сезоне оно стало самым посеща-емым из 13 аттракционов, работающих в парке.

- Убрать старое колесо в весенние, летние месяцы мы не могли с точки зрения безопасности самих отдыха-ющих, - говорит Батыржан Валиканович. - 1 октября в парке закрывается сезон, и

мы приступим к работам: до наступления зимы прежнего колеса обозрения на привыч-ном месте уже не будет. Пока не могу ничего конкретного сказать, но пустующую пло-щадку займет новый аттрак-цион. Что именно - говорить еще рано, все упирается в финансовые возможности парка. Есть мысли, идеи, которые мы надеемся осу-ществить и порадовать этим горожан.

Зульфия НАБИЕВАФото Максима ФРОЛОВА

Вращение завершеНО...

Page 2: №72 (2669)

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 16 сентября 2014 г.

ВЕЧНЫЕ ЦЕННОСТИ

За семью - подарок!

Самые достойные семейные династии Костанайской об-ласти получили сертификаты и медали. Подарки вручал се-кретарь областного маслихата Сайлаубек Ещанов и первый заместитель председателя областного филиала партии «Нур Отан» Алия Сапарова.

- Вот уже два года мы отмечаем День семьи, - отметила Сапарова. - Семья была и остается связующим звеном между различными поколениями. Пусть в каждой костанайской семье всегда будет тепло! Главные герои торжества - участ-ники VI фестиваля семейного творчества «От чистого исто-ка». Сертификатом и медалью наградили Раису и Жомарта Жургубаевых - они прожили в браке более 50 лет. Другие участники фестиваля - Владимир и Надежда Теплицыны - представители династии, которая трудится на Соколовско-Сарбайском горно-обогатительном комбинате с момента его основания. Трудовой стаж на всех членов семьи - сто сорок лет. Рафаил и Римма Сагидуллины - представители династии хлеборобов, их стаж в этом ремесле - сто пятнадцать лет. Чествовала костанайская общественность и семью Нурлана и Гульжаухар Тулегеновых, воспитывающих восемь прием-ных детей. Ербол и Акжан Ипбергеновы - родители пятерых детей. Особый почет - Аслану и Оралганым Аширбаевым - победителям городского фестиваля семейного творчества «От чистого истока».

Марина КОСТРОВАФото Никоса МАРМАЛИДИ

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

СТАТИСТИКА

Костанайцев – больше, разводов – меньше

Демографическая ситуация в областном центре улучшает-ся. За восемь месяцев по данным отдела регистрации актов гражданского состояния (РАГСа) в Костанае родилось 2359 младенцев, что на 15 человек больше, чем за аналогичный период прошлого года. На 2% снизилось количество смертей - с 1353 до 1331. А вот количество молодых людей, решивших скрепить свои отношения узами Гименея, сократилось с 1379 до 1191. Большинство молодоженов предпочитает в качестве спутников жизни выбирать наших соотечественников. Но 55 браков заключено с иностранными гражданами, преимуще-ственно россиянами и немцами.

Положительная динамика сохраняется и по разводам. Если в прошлом году было в судебном порядке расторгнуто 592 брака, то в этом - 575. Снижение – на 3%.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

ОБРАЗОВАНИЕ

Шанс для одаренных

У костанайских детей есть еще одна возможность быть зачисленными в Назарбаев Интеллектуальную школу. В элитное учебное заведение объявлен дополнительный на-бор учащихся. В конкурсе могут принять участие школьники 8-9 классов. Напомним, Назарбаев Интеллектуальная школа имеет физико-математическое направление.

Прием документов осуществляется до 20 сентября 2014 года в здании школы-интерната для одаренных детей им.Ы.Алтынсарина. Сам конкурс проводится с 12 по 20 ок-тября. Информация о времени и месте проведения этапов конкурсного отбора будет размещена на веб-сайте www.nis.edu.kz 1 октября 2014 года.

Ребята, успешно сдавшие тестирование, продолжают об-учение в своих учебных заведениях до официального откры-тия Назарбаев Интеллектуальной школы. Причем зачислять-ся они будут только после присуждения образовательного гранта «Өркен».

Помимо этого, в сентябре дополнительно проведут тести-рование и для учителей, желающих работать в Назарбаев Интеллектуальной школе.

Айжан УТЕВОВА

ФИНАНСЫ

Доллар сдает позицииНацбанк расширил коридор колебания курса тенге по отношению к доллару США.

Таким образом националь-ной валюте дается шанс на укрепление своей позиции на рынке Казахстана. На-помним, этой зимой была проведена корректировка обменного курса нацио-нальной валюты. В феврале финансовый регулятор уста-новил коридор колебаний курса тенге с определенным запасом прочности. Цена за доллар повысилась на 19% и зафиксировалась на уровне 185 тенге плюс/минус 3.

Сегодня ситуация на ва-лютном рынке страны из-менилась. Как утверждают в Костанайском филиале Нацбанка, с начала августа и по сегодняшний день в Казахстане не наблюдает-ся ажиотажного спроса на американские деньги. Офи-циальный обменный курс тенге к доллару США устой-чиво находится на нижней границе коридора на уровне 182 тенге за доллар. Это по-зволяет говорить о возмож-ности существования на ва-лютном рынке потенциала для дальнейшего укрепле-ния обменного курса тенге. Поэтому регулятор принял решение о расширении кори-дора колебания курса тенге

к доллару - 185 тенге плюс 3/минус 15. То есть верхние границы остались неизмен-ными, а нижние опустились на 15 денежных единиц. По-этому покупная цена доллара может опуститься до 170 тен-ге. Заместитель директора КФ РГУ «Нацбанк» Галия Джумабаева доступно объ-яснила, с чем было связано решение о расширении кори-дора колебания курса тенге.

- Допустим, на рынке про-дают 100 кг картофеля, люди, придя за товаром, покупают всего 90 кг. Получается 10% товара не востребовано не-сколько дней. Что проис-ходит? Тогда цена на карто-фель начинает снижаться. То же самое - и с долларом на валютном рынке. На се-годняшний день он не имеет спроса. Хотя доллар и про-дается, и покупается, но уже не в таких масштабах, как во время и после корректиров-ки обменного курса тенге. Поэтому председатель Нац-банка согласовал свои по-зиции с правительством, и было решено, что националь-ная валюта сможет укрепить свои позиции.

В городских обменниках Костаная курс доллара стал постепенно, но пока незна-чительно падать. В среднем американские деньги поде-шевели на 1-3 тенге.

Между тем эксперты со-ветуют костанайцам хранить

свои накопления на разных счетах в разной валюте.

- Чтобы не проиграть на обменных операциях, при накоплении люди должны исходить из того, в какой валюте они предполагают расходовать свои деньги,

- говорит Галия Джумабае-ва. - Если намерены копить длительный период, то луч-ше держать деньги в разных валютных корзинах.

Валентина МЕЛЕХОВАФото

Максима ФРОЛОВА

СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО

Битва за урожайВ южном регионе области хлеборобы завершают уборочную страду, а на севере отмечены низкие темпы осенних полевых работ.

В Костанайской области обмолочено 1 млн 700 тыс га посевных площадей. То есть собрано 40% урожая. По данным сельхозуправ-ления, хлеборобы области отстают от прошлогоднего графика на 1 млн га: в 2013 году к 16 сентября удалось обмолотить 60% хлебов.

- В лидерах по-прежнему южный регион. Жангель-динский и Амангельдинский районы близки к заверше-нию уборочной страды. В Наурзумском, Камыстин-ском, Житикаринском, Де-нисовском, Аулиекольском районах и г. Аркалыке убра-но от 64% до 79% посевных площадей, - сообщил на-чальник отдела земледелия управления сельского хозяй-ства Салимжан Исеноманов. – Несколько напряженная обстановка в северных рай-онах. В Мендыкаринском, Карабалыкском, Федоров-ском, Костанайском и Сары-кольском районах убрано от 12,5% до 28%. А в Узунколь-ском районе обмолочено

всего 7,5% площади.Низкие темпы обмолота

посевов на севере области обусловлены затянувши-мися сроками вызревания пшеницы и сложностями уборочных работ. Дело в том, что из-за проливных дождей в июле произошло повторное засорение хле-бов сорняками. А обрабо-тать площадь гербицидами уже было нельзя. В сельхоз-управлении пояснили, что наверстать темпы возмож-но за счет перегруппировки сил. Если будет достигнуто соглашение с хлеборобами, комбайны из южных регио-нов направят на север.

Между тем в северных регионах области отмечена высокая урожайность. При

среднеобластном показате-ле в 8,6 центнеров с гектара в Костанайском, Карабалык-ском, Мендыкаринском, Узункольском, Сарыколь-ском и Федоровском райо-нах с центнера собирают от 11,5 до 14 центнеров.

- В этом году отменное качество зерна. Из общего количества намолоченного урожая – 91% зерна – 3-го класса. К примеру, на юге об-ласти урожайность низкая, но качество зерна высокое. Содержание клейковины – выше 30%. Зерна 4-го класса практически нет, - пояснил Салимжан Исеноманов.

Кстати, «Продкорпора-ция» объявила цену на зер-но по линии коммерческого закупа.

- Цена зависит от качества зерна. За тонну пшеницы 3-го класса с содержанием клейковины 25% и выше, при натуре не менее 750 г/л - 36 000 тенге для плательщи-ков НДС и 34 920 - для не-плательщиков НДС, - уточ-нил директор КОП АО НК «Продкорпорация» Мирас Турежанов. - Если клейкови-на 23-24%, а натура – 730 г/л - 35 000 тенге для платель-щиков НДС и 33 950 тенге для неплательщиков. Цена за тонну ячменя 2-го класса составляет 24 000 тенге для плательщиков НДС и 23 280 тенге для неплательщиков НДС. В этом году разница в цене для плательщиков и не-плательщиков НДС состав-ляет не 12%, а 3%. Это одна из мер поддержки мелких и средних крестьянских хо-зяйств.

В Костанайском предста-вительстве «Продкорпора-ции» отмечают, что цена на пшеницу - не окончательная. Если на рынке стоимость зерна будет расти, повы-сится и цена пшеницы, за-купаемой в государствен-ные закрома. В этом году «Продкорпорация» намере-на приобрести у казахстан-ских хлеборобов 1 млн тонн зерна.

Мария БЕРЕЖНАЯ

Page 3: №72 (2669)

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 16 сентября 2014 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

ИЗ ЗАЛА СУДА

Получили по заслугам

Три участковых инспектора полиции по делам несовер-шеннолетних получили условные сроки наказания.

Ерлан Куанышбаев, Берик Бримжанов и Мирас Тюлендин обвинялись в превышении власти или должностных полно-мочий, а также в фальсификации доказательств.

Согласно материалам уголовного дела, в июле 2012 года стражи порядка с целью незаконного задержания жительни-цы областного центра Ольги Шарафутдиновой и привлече-ния ее к административной ответственности сфальсифици-ровали административный протокол о том, что она, являясь продавцом магазина, вела себя агрессивно и оказала непо-виновение сотрудникам полиции. Троица насильно заставила девушку проехать с ними на освидетельствование в нарко-логический диспансер, а затем привезла Шарафутдинову в спецприемник для административно задержанных, где она провела двое суток.

Административное дело в отношении Шарафутдиновой специализированным адмсудом было прекращено за отсут-ствием события правонарушения, и ее отпустили на свободу. В свою очередь девушка не стала мириться с таким произ-волом и обратилась в прокуратуру с жалобой на действия полицейских. Только спустя два года уголовное дело, воз-бужденное в отношении 27-летнего Куанышбаева, 28-летне-го Бримжанова и 26-летнего Тюлендина, поступило в суд. 11 сентября они были признаны виновными и приговорены каждый к 2 годам лишения свободы условно. Кроме этого, экс-полицейские лишились специальных званий - старший лейтенант и лейтенант.

Приговор в законную силу еще не вступил.Мадина РАМАЗАНОВА

АКЦИЯ

«Казахтелеком» дарит подаркиВ Костанайской областной дирекции телекоммуникаций прошла акция, приуроченная к празднованию 20-летия АО «Казахтелеком».

Абоненты, подключив-шие один из пакетов услуги «Megaline Казахстан» в пери-од с 1 апреля по 31 июля те-кущего года, автоматически стали участниками акции «Время подарков». Путем компьютерной выборки были определены 16 счастливчи-ков, которые стали облада-телями планшетов Samsung Galaxy Tab 4. Это жители Ко-станая, Рудного, Лисаковска, Житикары.

- Я даже не подозревала, что участвую в акции, - рас-сказывает «НК» одна из по-бедителей Евгения Горбань. – В мае подключили услугу, а уже в августе нам позвонили и сообщили, что мы выиграли планшет. Было, конечно, при-ятно и неожиданно. Вообще,

мы очень активные пользова-тели услуг «Казахтелекома», главное для нас – это, прежде всего, качество предоставля-емых услуг. Также радует от-ношение сотрудников к сво-им клиентам – сервис здесь отменный.

По словам коммерческо-го директора Костанайской

ОДТ Ольги Падий, акции компания проводит регуляр-но.

- Для нас важно, чтобы абонент был доволен рабо-той нашей компании, - гово-рит Ольга Падий. – В рамках празднования двадцатилетия АО «Казахтелеком» в этом году мы проводим очень

много мероприятий для кли-ентов, и «Время подарков» - одно из них.

За период акции к пакету услуг «Megaline Казахстан» подключились около тысячи абонентов.

Надежда ЧИСТЯКОВАФото

Никоса МАРМАЛИДИ

КОММУНАЛКА

Нужна системная работа70% уставного капитала ТОО «Тазалык-2012» выставлено на торги, которые состоятся в начале октября.

На состоявшемся вчера аппаратном совещании с участием акима города Ах-медбека Ахметжанова был заслушан доклад директора ТОО Александра Кушнира о финансово-экономическом состоянии коммунального предприятия.

- Наболевшим вопросом для предприятия является значительный износ специ-ализированной техники, ко-торая эксплуатируется по семь и более лет, - отметил Александр Кушнир. - Тариф на услуги не менялся уже три года, за это время за счет бюджета и собствен-ных средств удалось при-обрести только один грузо-вой автомобиль и колесный трактор МТЗ-82, снегоубо-рочную машину и автобус для перевозки рабочих.

А конкуренция жесткая: сейчас в Костанае имеется 90 предприятий, оказыва-ющих аналогичные услуги и обслуживающих жилой сектор, в их числе ПКСК, КСП, ТОО, КСК и т.д. В то же время дебиторская задолженность населения составляет 33 млн 575 ты-сяч тенге.

Сейчас на предприятии работает почти 500 чело-век, общая балансовая сто-имость материально-техни-ческой базы превышает 400

млн тенге. Аким города Ах-медбек Ахметжанов поин-тересовался, как намерен «Тазалык-2012» работать над решением финансовых вопросов.

- Согласен, что у вас на-копилось много проблем, но надо системно работать и коллегиально находить пути их решения. Жду от вас в ближайшие дни конкретных предложений, - дал поруче-ние коммунальщикам глава города.

Александр КУЗЬМИЧЕВ

МЕРЫ

Задолжал – отдай машину

В Костанае на прошлой неделе прошла первая широко-масштабная акция по взысканию долгов.

15 групп судоисполнителей, которым помогали полицей-ские и студенты, посетили поадресно должников и даже изъяли личное имущество.

- Данную акцию, которая станет постоянной, проводит городская прокуратура совместно с полицейскими и судо-исполнителями. Цель – снижение суммы по штрафам, али-ментам и коммунальным долгам. Ведь по статистике каждый второй штраф не оплачивается, - сообщает начальник отдела по надзору за законностью в социально-экономической сфе-ре прокуратуры города Костаная Талгат Халитов.

В этот раз рейд было решено провести в районе КСК. Сту-денты вместе с судоисполнителями обошли квартиры злост-ных неплательщиков, полицейские в свою очередь останав-ливали машины, проверяя по базе наличие задолженности.

В итоге в ходе масштабного рейда за неуплату штрафов, алиментов и коммунальных долгов были изъяты автомоби-ли, компьютеры, планшеты, сотовые телефоны, стиральные машины. Несколько человек привлечены к административ-ной ответственности, остальным розданы предупреждения и повестки.

Валерия ВАХНЕНКО

ТЕМА ДНЯ

Срубил дерево – посади дваВместо срубленных кленов в центре города будут высажены голубые ели.

О том, что по ул. Байма-гамбетова в районе «Авто-дома» вырубают зеленые деревья, «НК» сообщил пен-сионер Сергей Черненький. Подъехав к месту событий буквально через 10 минут, корреспонденты застали «лесорубов» из ТОО «Таза-лык» во главе с бригадиром Валентиной Татаринцевой за погрузкой в кузов грузо-вика уже распиленных двух кленов.

- У нас плановая вырубка - ордер на удаление сухостоя выдан городским управлени-ем жилищно-коммунального хозяйства. На сегодняшний день поступило две заявки -

здесь и по ул. Урицкого, - про-яснила ситуацию бригадир.

Как сообщили «НК» в от-деле ЖКХ, пассажирского транспорта и автомобильных дорог, для вырубки сухих де-ревьев действительно необ-ходимо разрешение.

- Для этого нужно напи-сать заявление, приложить фотографию дерева, копию топосъемки или госакта на землю и сдать эти документы в «зеленую» комиссию при городском акимате, - говорит заведующий сектором тех-нического надзора Сергей Золотовский. - Только после положительного решения членов комиссии, в составе которой представители ис-полнительной власти, эколо-ги и ЖКХ, можно приступить к сносу старых деревьев или сухостоя. За самовольную вырубку нарушитель может

поплатиться крупным денеж-ным штрафом.

Как отметил руководитель ТОО «Автодом Motors KST» Валерий Степаненко, на ме-сте кленов будут высажены голубые ели, заказ на постав-ку которых сделан в одном из лесхозов Алматинской области. Ориентировочно деревья привезут в Костанай в начале октября.

Кстати, с начала года в областном центре было выкорчевано около 1000 деревьев. При этом весной за счет городского бюдже-та посажено 1920 деревьев и 3227 - за счет сторонних организаций, в основном, в порядке компенсации за снос сухостоя. Осенью озе-ленение продолжится.

Александр ФЕДОРОВ Фото

Никоса МАРМАЛИДИ

ЧП

Роковые обстоятельства

В Костанае прицеп от трактора протаранил жилой дом.ЧП произошло в обеденное время 12 сентября. Прицеп,

груженый зерном, оторвался от трактора и со всего хода въехал в стену пятиэтажки по ул.Киевской.

- Прицеп съехал с дороги, снес тополь и врезался в окон-ный проем квартиры, расположенной на первом этаже и принадлежащей 83-летней пенсионерке, - сообщает пресс-служба ДЧС. - При столкновении был частично разрушен оконный проем. От удара оторвало трубу отопления. Ее от-швырнуло в сторону хозяйки квартиры, которая за несколько минут до этого стояла возле окна и вешала шторы.

Как сообщили «НК» в травмпункте городской больницы, пострадавшая получила перелом левой стопы. После оказа-ния медпомощи пенсионерку отпустили домой.

Другой несчастный случай произошел 13 сентября в с.Тайсойгане Узункольского района. Механизатора 1956 г.р. придавило плугом при зацепке к трактору. От полученных телесных повреждений мужчина скончался на месте про-исшествия.

Зульфия НАБИЕВА

Page 4: №72 (2669)

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 16 сентября 2014 г.

НАША ЖИЗНЬ

ПРОБЛЕМА

Их адрес - не дом, а улицаЖители малосемейки по улице Баймагаметова, 3/2 жалуются на бездомных.

На первом этаже бывше-го общежития расположи-лась ночлежка для бомжей. Местный народ от такого соседства, конечно, не в восторге.

Бесплатная «гостиница» для бомжей открылась еще весной. С тех пор жители пытаются доказать властям, что соседство с маргинала-ми - испытание не для сла-бонервных. И предлагают самим чиновникам пожить в их доме. Люди говорят, что малосемейка и раньше образцовой не была, а теперь вообще ходить страшно ста-ло: везде грязь, испражне-ния, нестерпимое амбре и антисанитария. Сами кварти-ры подешевели почти в два раза. Бомжи здесь ночуют каждую ночь.

- Просто надоедает за ними убирать. Под окнами напакостят и уходят, - расска-зывает жительница дома Ма-

рия Заболоткина. - Люди на первом этаже окна не могут открыть: запах ужасный. Да и вообще, выходишь, а они тут газетку расстелют и спят.

Власти встали на защиту бездомных - ведь людям, попавшим в трудную жиз-ненную ситуацию, тоже нужно где-то жить и чем-то питаться. В акимате приво-дят статистику: около 70% всех бомжей возвращаются к нормальной жизни, им только надо помочь.

- Я работаю с этой катего-рией населения 14 лет, - го-ворит директор Центра со-циальной адаптации для лиц, не имеющих определенного места жительства г. Коста-ная, Женис Киылманов. - За-веряю - многие их них просто попали в трудную жизнен-ную ситуацию. Они такие же люди, как мы, просто им не-обходима помощь. А в отде-лении ночного пребывания очень много посещений. На сегодняшний день уже более

1800. Не нужно забывать по-мощь - это благое дело.

Чиновники уверяют, что после того, как открыли ночлежку, во дворе много-страдального дома стало намного чище и безопаснее. В планах властей - открыть еще одно отделение, но в другом районе города. Одна-ко теперь пожелания людей будут учитываться.

Арина АЛЕКСЕЕНКОФото

Максима ФРОЛОВА

ПО ИТОГАМ

Плюсы консолидации

11 сентября 2014 года состоялось совместное за-седание постоянных депу-татских комиссий Костанай-ского городского маслихата с одним из вопросов повест-ки дня «Подготовка к про-ведению публичных слуша-ний постоянных комиссий Костанайского городского маслихата».

В городской маслихат поступило обращение аки-ма города Костаная по вопросу переименования улицы Павших Борцов в улицу академика Шайсул-тана Шаяхметова. С таким предложением обратился президент Национальной академии наук Республики Казахстан, академик Жури-нов М.Ж.: «Национальная академия наук Республики Казахстан, являясь обще-ственным объединением, в состав которого входит

наиболее передовая часть ученых Казахстана, хода-тайствует о присвоении имени известного государ-ственного и общественного деятеля Шайсултана Шаях-метова одной из улиц города Костаная. Всю свою жизнь Шайсултан Шаяхметов по-святил преданному служе-нию сфере науки и образо-вания Республики, внеся значимый вклад во вхожде-ние Казахстана в мировое пространство, как суверен-ного государства, которое сегодня ведет к интеграции казахстанской науки в еди-ное международное научное пространство».

Депутаты маслихата с уважением отнеслись к данному предложению. На заседании постоянных ко-миссий рассмотрен вопрос подготовки к проведению публичных слушаний Ко-

станайского городского мас-лихата по вопросу «О пере-именовании улицы Павших Борцов города Костаная в улицу академика Шайсул-тана Шаяхметова».

В соответствии с регла-ментом Костанайского го-родского маслихата публич-ные слушания проводятся с целью обсуждения наиболее важных и общественно зна-чимых вопросов, отнесен-ных к ведению постоянных комиссий. Вопрос переиме-нования улицы таковым и является.

В соответствии с действу-ющим законодательством Республики Казахстан пе-реименование улицы горо-да требует изучения обще-ственного мнения. Мнение населения учитывается на основании проведенных пу-бличных слушаний в посто-янных комиссиях маслихата

и оформляется протоколом, который будет размещен на интернет-ресурсе акимата города Костаная, опубли-кован в газете «Наш Коста-най». После этого протокол направится на рассмотрение Республиканской ономасти-ческой комиссии для полу-чения заключения по пере-именованию улицы.

Для проведения публич-ных слушаний создана ра-бочая группа из числа де-путатов, в состав которой вошли: Исмуратов Сабит Борисович, депутат по из-бирательному округу №13; Абдрахманова Батима Му-кановна, депутат по избира-тельному округу №3; Блок Сергей Иванович, депутат по избирательному округу №12; Джантурин Марат Га-лиханович, депутат по изби-рательному округу №2; Ша-лабаев Казбек Васильевич,

депутат по избирательному округу №4. Рабочей группе поручено изучить пакет до-кументов, подготовиться к проведению публичных слу-шаний, изучить обществен-ное мнение жителей нашего города.

Уважаемые костанайцы, приглашаем вас принять участие в обсуждении

предложения и переиме-новании улицы Павших Борцов города Костаная в улицу академика Шайсул-тана Шаяхметова. Письма с выражением своего мнения направляйте в Костанай-ский городской маслихат по адресу: 110000, город г. Костанай, ул. Пушкина 98, кабинет 208.

Костанайский городской маслихат информирует

ОБЪЯВЛЕНИЕ19 сентября 2014 года в 11.00 в малом зале акимата

города Костаная, расположенного по адресу: г. Костанай, ул. Пушкина, 98, Костанайский городской маслихат про-водит публичные слушания с повесткой дня «Изучение учета общественного мнения по вопросу переимено-вания улицы Павших Борцов города Костаная в улицу академика Шайсултана Шаяхметова». Приглашаем жи-телей города Костаная к сотрудничеству и участию в публичных слушаниях.

Письменно свое мнение можете направить в Коста-найский городской маслихат по адресу: г. Костанай, ул. Пушкина, 98, кабинет 208.

ОФИЦИАЛЬНО

Областная Палата предпринимателей подводит итоги работы за первый год.

9 сентября исполнился ровно 1 год с момента, когда все предпринимательское сообщество по примеру раз-витых стран объединилось в одну организацию. За этот сравнительно небольшой срок многие бизнесмены почувствовали пользу от такой консолидации. Были решены более пятидеся-

ти проблем бизнесменов Костанайской области и внесены поправки в сотню нормативно-правовых доку-ментов.

Примеров, когда закон-ные права предпринимате-лей удалось отстоять и за-щитить их от финансовых убытков немало. Один из последних - ситуация на На-римановском рынке: при поддержке Палаты продав-цам удалось отстоять право на существование рынка и избежать финансовых по-терь на сумму 40 млн тенге.

- Более 300 миллионов мы помогли сохранить пред-приятиям-перевозчикам, защитив их права по линии транспортной инспекции, - отмечает директор РПП Мурат Абенов. - Порядка 30 миллионов штрафов не пришлось выплачивать предприятию «Север-Пти-ца» - мы оказали поддержку в судебном порядке. Очень важно, что многие вопросы решаются сообща с госорга-нами. Это свидетельствует о понимании необходимости совместной работы.

В Палате отмечают, что функционал у организа-ции довольно широкий - от прямой защиты и сервис-ной поддержки бизнеса до развития «человеческого капитала». К слову сказать, с этого года 13 колледжей будут обучать студентов по дуальной системе при уча-стии 28 предприятий. Это яркий пример того, что биз-нес понял, насколько важно сегодня участвовать в вопро-сах подготовки кадров для собственных нужд.

Соб. инф.

АКЦЕНТЫ

Уборка урожая – «горячая пора»

В конце августа в Костанайской области традиционно на-чинается кампания по уборке зерновых культур, на поля выезжают комбайны, тракторы и другая техника, т.е. для сельхозпроизводителей наступает «горячая пора».

Для проведения уборки урожая без пожаров Департамент по чрезвычайным ситуациям Костанайской области напо-минает сельхозпроизводителям и работникам, задейство-ванным в уборочных работах, о необходимости соблюдения правил пожарной безопасности.

Прежде чем приступить к работам, все задействованные работники должны пройти инструктаж по соблюдению про-тивопожарного режима, а уборочная техника - оснащена первичными средствами пожаротушения.

На полях в обязательном порядке необходимо проводить опашку хлебных массивов, организовать дежурства трак-торов с плугами при работе уборочной техники, соблюдать требования технических норм устройства электрооборудо-вания при эксплуатации автотранспорта, проверить наличие искрогасителей на сельскохозяйственной технике.

Правилами строжайше запрещена работа тракторов, само-ходных шасси и автомобилей без капотов или с открытыми щитками капотов, применение паяльных ламп для выжи-гания пыли в радиаторах двигателях и заправка в полевых условиях.

В хлебных массивах категорически запрещается курить, разводить костры, применять открытый огонь, очень важно в этот ответственный период проявлять особую осторожность вблизи мест складирования сена и соломы.

Если же случилась беда, немедленно звоните по номеру «101» или «112» и приступайте к тушению огня, используя для этого все имеющиеся подручные или специальные средства пожаротушения.

Соблюдая простые правила пожарной безопасности при уборке урожая, вы предотвратите большие неприятности, которые могут нанести вред не только имуществу, но и здо-ровью человека.

Будьте бдительны, берегите себя и все, что вас окружает! Бахыт МУКАНОВА,

старший инженер УГПК Департамента по ЧС Костанайской области

Page 5: №72 (2669)

Бүгінгі нөмірде:

* Жастыққа тән жалын та-нытамыз* Ғибратты ғұмыр* Қазақтың көне музыка-лық аспаптары* Сыйлықты кім жек көреді?!

Сейсенбі, 16 қыркүйек 2014 жыл

Қазіргі таңда қаламыз-да алда тұрған қыс айларына жан-жақты дайындық жасалып жатыр. Оны күнделікті өзіміз де көзбен көріп, көңілге түйіп жүрміз. Мақсат уақытты өткізіп алмау.

Жуырда біз облыс орта-лығында орналасқан «ЖК-19» пәтер иелері тұтыну коопера-тивінде болып, оның төрағасы Марат Закиевпен әңгімелескен едік.

Ол сұхбат барысында, өзі басқарып отырған ұжым-

ның қазіргі тыныс-тіршілігін рет-ретімен баяндап берді. Бұл кооператив бірнеше көп қабат-ты үйге қызмет көрсетеді. Оның кейбірі жөндеу жұмыстарын қа-жет ететіндігін жасырмады.

Мұндағы білікті қызмет-керлер өз міндеттеріне барын-ша жауапкершілікпен қарап, қыс айларында толыққанды жұмыс істеулері үшін аталған көп қабат ты үйлер мен жертөлелерді қашанда қатаң бақылауда ұстайды.

Мәселен, тұрғындарға

күнделікті ыстық және жылы су берілетін құбырлар тұрақты назарда. Әрбір азаматтың өтініш-тілектерін дер кезінде орындауға тырысады. Коопе-ративтегілер қысқа әзірлікті ерте қолға алғандықтан бар-лық жоспарлаған істі жүзеге асырды.

Әсіресе, жылдың қай мез-гілі болсын үлкен кісілерге жоғары қабаттарға көтерілу қиын екені белгілі. Коопе-ратив төрағасының пікіріне сүйенсек, барлық лифтілер

іркіліссіз жұмыс істеп тұр. Ол үшін тұрғындар дән риза.

Сырттан келген адам алды-мен кіре берістермен аулаға назар аударады. Соған қарап тұрғындарға баға береді. Бұл жұмыстарға да мұндағылар айрықша көңіл бөледі. Соның арқасында тазалық мәселесі толық шешімін тапқан.

- Әркім өз жұмысын жетік білгенде ғана көздегеніне же-теді. Кооперативтегі барлық мамандар өз саласын жан-жақты меңгергендер. Тұрғын-

дарға лайықты қызмет көрсету олардың басты міндеті. Сон-дықтан да уақытпен санасу дегенді білмейді.

Міне, қысқа да саусақпен санаулы айлар қалды. Қоңыр күзден кейін оның қалай жеткенін де сезбейсіз. Біздің қазіргі міндетіміз өзімізге қа-райтын көп қабатты үйлердегі пәтерлерде тұратын тұрғын-дардың сол кездерде ештеңеге алаңдамауы,- дейді сұхбатта-сымыз, ұжым басшысы Марат Закиев өз сөзінде.

ҚЫС ТАЯУ, ДАЙЫНДЫҚ ҚАЛАЙ?

Тұрғындар қыстан қысылмайды

немесе «ЖК-19» пәтер иелері тұтыну кооперативінің қазіргі тыныс-тіршілігі жайында

Маңызды басқосу

Жуырда А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемле-кеттік университетінің кон-ференц-залында Елбасының «Қазақстан – 2050 стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауын насихатта-уға арналған «Ел ертеңі» жастар қоғамдық бірлестігінің мүшелері қоғамдық тыңдау өткізді.

Осынау жиынға Қостанай облыстық ішкі саясат басқар-масы басшысының орынбасары Е. Қалмақов, «Ел ертеңі» жастар бірлестігі қоғамының төрағасы Б. Қалиев және аталмыш универ-ситет студенттері мен оқытушы-лары және арнайы шақырылған қонақтар қатысты.

Отырыс барысында өзек-ті мәселелер талқыланып, «Ел ертеңі» жобасы жөнінде атқа-рылған жұмыстар әңгіме арқа-уына айналды.

Бұл басқосуда ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсариннің Торғай даласындағы алғашқы ашқан мектебіне 150 жыл толуына орай, алдағы уақытта жүзеге асырылатын жұмыстар да сөз болды.

Тағылымы мол кездесу

Жуырда Л.Толстой атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасында «Халықаралық баспа бағдарламасы» аясында шарапаты мол, игілікті шара бо-лып өтті.

Онда жазушы, ғалым, аудар-машы, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банк төрағасының кеңес-шісі, Мәдениет қайраткері, баспа және полиграфия ісінің танымал маманы Райхан Мәженқызымен кездесу ұйымдастырылды.

Бұл кешті Қазақстан Жа-зушылар Одағының мүшесі, ақын Ақылбек Шаяхмет жүр-гізді. Аталған бағдарламаның жетекшісі, Қазақстан Республи-касы Ұлттық банкінің төрағасы Қайрат Келімбетов осы бағдар-лама арқылы қазақ халқының әдебиетін жоғары деңгейге көтеруге зор еңбек етіп жүргені де айтылды.

Райхан Мәженқызы бағдар-лама аясында «Художественная литература» баспасында жа-рыққа шыққан белгілі жазушы, көрнекті ғалым Немат Келімбе-товтің кітаптарын парасат орда-сына сыйға тартты.

Аса дарынды қаламгердің шығармалары 18 әлем елдерінің тілдеріне аударылған. Енді қа-зақ жазушысының туындыларын өзге бауырлас халықтардың өкілдері де оқитын болады.

Кітапханадағы құрметті қонақ әрі қаламгермен болған жүздесуде зиялы қауым өкіл-дері С.Оспанов, А. Жанғабылов, И.Ағытаев, Б.Көпештер оған шын жүректерін шыққан шынайы лебіздерін білдірді.

Әйгерім РАШИТҚЫЗЫ

Page 6: №72 (2669)

Сейсенбі, 16 қыркүйек 2014 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Тұңғыш ағартушы, дала қоңырауын алғаш соққан ұстаз есімі аса назарға алынып, көп-шілікті қуантып, 1991 жылы Қостанай қаласының дәл орта-сынан, ұстаздың 150 жылдығы-на байланысты Ы.Алтынсарин мемориалдық музейі ашылған болатын.

Сол жылдардан бері музей Ы.Алтынсариннің педагогика-лық қызметін насихаттап ха-лыққа қызмет етуде. Әсіресе, өскелең ұрпақ, жас буындар өз тарихымыздан, мәдениетіміз-ден жатырқамай оған жақын жүрсе дейміз. Ы.Алтынсарин-

нің туған жерінде орналасқан музейдің жаңашыл бағытының мақсатына келсек, отандық білім, ғылым, мәдениет жүйе-лерін дүниежүзілік озық үлгідегі деңгейде дамыту.

Еліміздегі рухани, материал-дық құндылыққа қатысты экспо-наттар, көне қолжазбалар, сирек кітаптар мен басылымдарды, басқа да тарихи жәдігерлерді көптеп жинауға тырысамыз. Қа-зақстан және басқа да елдердегі өркениет жетістіктермен Ы.Ал-тынсарин мұраларын музейге шоғырландырып, Ыбырайтану, ғылыми аударма, әдебиет және өнер, ғылыми зерттеу жұмыста-рын кешенді түрде жүзеге асы-ру да мұражай міндеті болып табылады. Төл тарихтың терең түкпіріндегі жиналған бағалы құндылықтар жарыққа шыға-рылып, зерттеліп-зерделеніп музейден орын алып, халық игілігіне айналуда.

Қалың елді елең еткізген дарынды педагогтың артында қалған құнды деректерін зерт-теу, жинау, сақтау, насихаттау күнделікті мәдени-көпшілік

шаралардың басты өзегіне айналған.Тұрақты түрде алынған зерттеу жұмыстары да баршылық, «Ы.Алтынсариннің педагогикалық қызметі және өмір жолының бастауы», «Өлке-дегі халық ағарту ісінің пайда болу, жетілу және даму тарихы», «Қазақ халқының мәдениеті мен тұрмысы», «Ы.Алтынсарин халық есінде» тақырыптары көпшіліктің көңілінен орын алуда.

Тынымсыз ізденіс аясын-да ағартушының өміріне, қыз-метіне байланысты тарихи құндылығы бар жәдігерлерге қол жеткіздік. Ы.Алтынсариннің өмірі мен педагогикалық қыз-меті туралы ХІХ ғасырдың орта-сы ХХ ғасырдың аяғындағы өл-кедегі халық ағарту ісінің пайда болу, жетілу және даму тарихын баяндайтын заттардың көшір-мелері Алматы, Ташкент, Мәскеу, Санкт-Петербург, Орынбор қа-лалары мұрағаттары мен кітап-ханаларынан алынды.

Орынбор облыстық кітапха-насы қорынан алынған дарын-ды педагогтың «Орынбор ве-

домствосы қазақтарының құда түсу, қыз ұзату және той жасау дәстүрлерінің очеркі» атты этнографиялық еңбектерімен «Қырғыз хрестоматиясы» ең-бегінің 40 данасын сатып алу туралы дерекпен қорымыз то-лықтырылды.

«Қазақ халқының тұрмысы және этнографиясы» тақыры-бы бойынша үнемі жан-жақты зерттеп, жәдігерлерді шоғыр-ландыру үстіндеміз. Іс-шара-ларымыздың өзі де осы тақы-рыппен тығыз байланысты. Қазақстанның халық әртістері Қапан Бадыров, Елубай Өмір-зақов, Сералы Қожамқұлов және өз еңбектерімен белгілі бір белеске көтерілген жерлес ақындарымыз туралы жәдігер-лер қорымыз да аз емес.

Үздіксіз еңбегіміз жемісін беріп,соңғы жылы Балғожа бидің ұрпағы - Жанат Әубәкірұлы Ха-джиев туралы мәлімет алдық. Бұл азамат Алматы қаласындағы Ғ.Мүсірепов атындағы балалар мен жасөспірімдер театрын биік көтерді. Қазақстан Республика-сының еңбек сіңірген қайрат-

кері, Тәуелсіз тарлан сыйлығы-ның, «Құрмет орденінің иегері», Т.Жүргенов атындағы ұлттық өнер академиясының профес-соры.

Тарихтың төрінен өз орнын ойып алған ағартушы Ы.Ал-тынсариннің осы туысымен кездесіп, танысып, толығырақ материалдар жинау үшін ке-лесі жылға Алматы қаласына іссапарға баруды жоспарлап отырмыз.

Осындай маңызды тарихи деректерді ала отырып, оларды көпшілікпен, әсіресе жастармен бөліскенді жөн көреміз. «Жас өспей ме, жарлы байымай ма» дегендей еліміздің өткені өсіп келе жатқан ұрпақтардың жадында сақталса екен дейміз. Өйткені, еліміз бен жеріміздің келешегі солардың қолында. Соңғы уақытта жастардың та-рихқа деген қызығушылықтары артып, музейге жиі келеді. Бұл да біздің, яғни музей қызмет-керлерінің еңбегі деп айтуға болады. Жыл бойы жоғары және басқа да оқу орындарына, ме-кемелерге барып, халқымыз-

дың мәдени, тарихи мұрасын жан-жақты насихаттаймыз. Жоғарыда баяндалғандар-ды осы ісіміздің нәтижесі деп білемін,бүгінгі таңда музей ғы-лыми қызметкерлерінің қатары жастармен толыға түсті.

Тарихи құндылықтарды сақтау - тарих алдындағы ерек-ше парызымыз болып қала бермек. Парызға берік болу-а-заматтық, отаншылдық борыш. Ол бізге көне мұра үлгілерінің тарихын жүйелеуде, шоғыр-ландыруда қол жеткізген табыс-тармен бірге «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасының аясында алдағы уақыттарда да жүзеге асырылатын міндеттер-ді айқындайды. Уақыт талабы өткен тарихқа мүлдем жаңа қырынан қарауды қажет етеді. Елімнің тарихын білемін деп музейге келген жас ұланның бойын айрықша мақтаныш би-лесе, бәріміз үшін де ғанибет емес пе.

Назгүл ТӨКЕНҚЫЗЫ,облыстық Ы. Алтынсарин

мемориалдық музейінің тіркеу қор секторының меңгерушісі

ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ

Жастыққа тән жалын танытамыз

Сыбайлас жемқорлықпен күресу және оған жол бермеу бүгінгі күні республикадағы мемлекеттік саясаттың басты бағыттарының бірі болып та-былады.

Сыбайлас-жемқорлық құқық бұзушылықты анықтау, болдырмау, алдын алу және өз құзыреті шеңберінде оларды жасаған адамдарды жауапқа тарту кеден органдарымен жүзеге асырылады.

Бүкіл әлемдік сыбайлас жемқорлықпен күреске байла-нысты 2003 жылы 31 қазанда Нью-Йорк қаласында Біріккен Ұлттар Ұйымының сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенци-ясы қабылданған. Онда жемқор-лықпен күрестің көптеген тәсіл-дері көрсетілген.

Сыбайлас жемқорлықпен күресу Қазақстанның бүгінгі күрделі мәселесі болып отыр. Үлкен әлеуметтік қасірет болып табылатын ол саяси даму тұрғы-сынан бір-біріне ұқсамайтын әлемдегі барлық елдердің

қай-қайсысын да қатты алаңдататы-ны анық.

С ы б а й л а с ж е м қ о р л ы қ- б ұ л мемлекеттiк мiн-деттердi атқара-тын адамдардың, сондай-ақ соларға т е ң е с т i р i л г е н кісілердің лауа-зымдық өкiлет-тiгiн және соған байланыс ты мүмкiн-дiктерiн пайдалана отырып не мүлiк-тiк пайда алу үшiн олардың өз өкiлет-тiктерiн өзгеше пайдалануы, жеке

өзi немесе делдалдар арқылы заңда көзделмеген мүлiктiк игiлiктер мен артықшылықтар алуы.

Қазіргі уақытта Қазақстан Орталық Азия өңірінде ғана емес, тұтастай алғанда ТМД бойынша да жемқорлыққа қар-сы неғұрлым мықты заңнамасы бар ел болып табылады. Мұн-дай құқықтық актілердің қата-рына 1998 жылғы «Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы» Заңды, Жемқорлықпен күрестің 2006-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын қо-суға болады.

2005 жылы мемлекеттік қызметшілердің Ар-намыс ко-дексі бекітілді. Ал 2007 жыл-дың 12 қаңтарында «Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тәртібі туралы» заң қа-былданды. Бұл заңнамалық ак-тілердің мақсаты- азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға, сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiнен туындайтын қа-

уiп-қатерден Қазақстан Респуб-ликасының ұлттық қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, сыбайлас жемқорлыққа байланысты құқық бұзушылықтың алдын алу, анықтау, олардың жолын кесу және ашу, олардың зардап-тарын жою және кiнәлiлердi жа-уапқа тарту арқылы мемлекеттiк органдардың, мемлекеттiк мiн-деттердi атқаратын лауазымды және басқа да адамдардың, сондай-ақ оларға теңестiрiлген кісілердің тиiмдi қызметiн қам-тамасыз етуге бағытталған және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң негiзгi принциптерiн айқындап, сыбайлас жемқор-лыққа байланысты құқық бұзушылықтың түрлерiн, сон-дай-ақ жауаптылықтың пайда болу жағдайларын белгiлеу, мемлекеттiк қызметшiлердiң моральдық-адамгершiлік бей-несiне және iскерлiк сапала-рына қойылатын талаптарды арттыру.

Сонымен қатар, халық өз-дерінің құқықтарын, өздеріне қарсы қандай да бір құқыққа қайшы іс-әрекет жасалған жағдайда қандай іс-қимыл қол-дану керектігінің нақты жолда-рын толық білулері қажет.

Біздің қоғамда сыбайлас жемқорлыққа орын жоқ. Азамат-тық қоғамның барлық институт-тарының күш-жігерін біріктіру, осы дерттің одан әрі ушықпауы үшін оны тоқтатудың халықа-ралық тәжірибесі мен барлық амалдарын қолдану арқылы ғана бұл құбылысқа тиімді түрде қарсы тұруға болады.

Ербол АБДРАХМАНОВ, Қостанай облыстық

әділет департаментінің басшысы

ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕ

Жемқорлықтың алдын аламыз 2014 жылдың 11 қыр-

күйегінде Қостанай қалалық мәслихатының тұрақты де-путаттық комиссияларының бірлескен отырысы өтті, күн тәртібі сұрақтарының бірі «Қос-танай қалалық мәслихатының тұрақты комиссияларының көпшілік тыңдауларын өткізуге дайындық».

Қалалық мәслихатқа Пав-ших Борцов көшесін акаде-мик Шайсұлтан Шаяхметов көшесіне қайта атау мәселесі бойынша Қостанай қаласының әкімінен өтініш келіп түсті. Қа-зақстан Республикасының Ұлт-тық ғылымдар академиясының президенті, академик М.Ж.Жу-ринов мынадай ұсыныспен өтініш жасады: «Қазақстан Республикасының Ұлттық ғы-лымдар академиясы, құрамы-на Қазақстан ғалымдарының озық бөлігі енетін қоғамдық бірлестік бола отырып, Қоста-най қаласы көшелерінің біріне белгілі мемлекеттік және қоғамдық қайраткер Шайсұл-тан Шаяхметовтің атын беру-ге өтініш жасайды. Шайсұлтан Шаяхметов барлық өмірін Республикамыздың ғылым мен білім саласына адал ең-бек етуге арнаған, Қазақстан-ның әлемдік кеңістікке тәуел-сіз мемлекет болып енуіне зор үлесін қосқан, оның еңбектері қазіргі таңда Қазақстан ғылы-мының одан әрі дамуына зор ықпал тигізіп отырғаны сөзсіз».

Мәслихат депутаттары осы ұсынысқа құрметпен қарады. Тұрақты комиссиялар отыры-сында «Қостанай қаласының Павших Борцов көшесін ака-демик Шайсұлтан Шаяхметов көшесіне қайта атау туралы» сұрағы бойынша Қостанай қа-

лалық мәслихатының тұрақты комиссияларының көпшілік тыңдауларын өткізуге дайын-дық мәселесі қаралды.

Қостанай қалалық мәсли-хатының регламентіне сәйкес көпшілік тыңдаулар тұрақты комиссиялардың қарауына жатқызылған өте маңызды және қоғамдық маңызы бар мәселелерді талқылау мақса-тында өткізіледі. Көшені қайта атау осындай мәселе болып табылады.

Қазақстан Республикасы-ның қолданыстағы заңнама-сына сәйкес қаланың көшесін қайта атау қоғамның пікірін оқып-білуді талап етеді. Ха-лықтың пікірі мәслихаттың тұрақты комиссияларында өт-кізілген көпшілік тыңдаулар-дың негізінде ескеріледі және Қостанай қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында және «Наш Костанай» газетінде жа-рияланады. Осыдан кейін хат-тама көшені қайта атау жөнінде қорытынды алу үшін Республи-калық ономастикалық комис-сияның қарауына жолданады.

Көпшілік тыңдауларды өт-

кізу үшін депутаттар қатарынан жұмыс тобы құрылды, оның құрамына: Есмұратов Сәбит Парызұлы, №13 сайлау округі бойынша депутаты; Әбдірах-манова Батима Мұқанқызы, №3 сайлау округі бойынша депу-таты; Блок Сергей Иванович, №12 сайлау округі бойынша депутаты; Джантурин Марат Ғалиханұлы, №2 сайлау округі бойынша депутаты; Шалабаев Қазбек Васильевич, №4 сайлау округі бойынша депутаты кірді. Жұмыс тобына құжаттар па-кетін әзірлеу, көпшілік тыңдау-ларды өткізуге дайындалу, қаламыздың тұрғындарының қоғамдық пікірін зерттеу тап-сырылды.

Құрметті қостанайлықтар, сіздерді Қостанай қаласының Павших Борцов көшесін ака-демик Шайсұлтан Шаяхметов көшесіне қайта атау ұсынысын талқылауға қатысуға шақыра-мыз. Пікірлеріңізді хат арқылы Қостанай қалалық мәслиха-тына мына мекенжайға жол-даңыз: 110000, Қостанай қа-ласы, Пушкин көшесі 98, 208 кабинет.

Қостанай қалалық мәслихаты хабарлайды

Хабарландыру2014 жылдың 19 қыркүйегінде сағат 11.00-де

Қос танай қ., Пушкин к-сі, 98 мекенжайы бойынша орналасқан Қостанай қаласы әкімдігінің кіші мәжіліс залында Қостанай қалалық мәслихаты «Қостанай қа-ласының Павших Борцов көшесін академик Шайсұлтан Шаяхметов көшесіне қайта атау мәселесі бойынша қоғамның пікірін ескеріп зерттеу» күн тәртібімен көп-шілік тыңдаулар өткізеді. Қостанай қаласының барлық тұрғындарын ынтымақтастыққа және көпшілік тыңдау-ларға қатысуға шақырамыз.

Өз пікіріңізді жазбаша түрде Қостанай қалалық мәс лихатына мына мекенжайға жібере аласыз: Қо-станай қаласы, Пушкин к-сі, 98, 208 кабинет.

Page 7: №72 (2669)

Сейсенбі, 16 қыркүйек 2014 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 7БІЛІМ

ЕҢБЕГІМ БОСҚА ӨТКЕН ЖОҚ

- Темеке, әңгімеңізден байқағаным, қазіргі білім ор-дасына басшы болып бекітіл-геніңізге де көп өткен жоқ. Алайда алғашқы қадамыңыз әріптестеріңізді қуантады. Атқарылған жұмыстар да бар-шылық. Соны өз ауызыңыздан естігіміз келеді?

- Уақыт тым жылдам екен. Қарап отырсам, жалпы, бала жанының бағбаны болып келе жатқаныма да қырық жылға таяп қалыпты. Баршаға мәлім, осы жаңа қызметіме дейін облыс орталығындағы №11 орта мектепте директор болып жұмыс істедім.

Әрине, үйренісіп қалған ұжыммен қоштасу да маған жеңілге соққан жоқ. Деген-мен де біз, орта буын өкілдері әрқашанда өзімізге жоғары-дан сенім артылған кезде оны түсіністікпен қабылдаймыз. Әлгі аталған ұжымда да ел айтып жүретіндей жарқын істер жүзеге асырылды.

Оның бәрін де осындай бір жүздесуде жан-жақты айтып та бере алмайсың. Се-бебі, білім ордасындағы әрбір ұстаз – жеке әлем. Олардың әрқайсысының өзіндік көзқа-расы, пікірі бар.

- Жаңа ортадағы ұстаздар-мен де жете танысып, біраз жайға қаныққан боларсыз?

- Менің көп жылдарым осы жас ұрпақты тәрбиелеуге арналғандығы белгілі. Сон-дықтан да техникалық мек-тептің тізгінін қолға алғалы бері де ұжыммен әрі ондағы әрбір ұстазбен сөйлесіп, олар-дың іскерлік қарым-қабілет-теріне де ерекше назар аудар-дым.

Алдымен айтарым, мұнда

да көптен бері білім саласын-да жұмыс істеп, өз кәсіптерін жете меңгерген жандар жет-кілікті. Сондықтан да біз тез тіл табысып, ортақ мақсат жолында табандылық, ұйым-шылдық көрсете береміз де-ген ойдамын.

ҚАЗАҚ ТІЛІН КӨТЕРУ – ӘРБІР

АЗАМАТТЫҢ МІНДЕТІ

- Сіз қай жерде жұмыс істе-сеңіз де абыройға бөлендіңіз. Артыңызда өшпес із қалдыр-дыңыз. Бұған дейінгі қызмет атқарған білім ордасында да, басқасын айтпағанның өзінде, қазақ сыныптарының санын арттыруға қосқан үлесіңіз баршаның есінде. Қазір де бұл өзекті мәселеге де көңіл бөліп жатқан боларсыз?

- Әрине, мемлекеттік тілді өз тұғырына көтеру мен секіл-ді қызмет атқарып жатқан жігіттердің тікелей міндеті деп түсінемін. Қазақстандағы барлық ұлт өкілдері де оны жете ұғып, өздерінің үлестерін қосуға талпынып жатқаны шынымды айтсам мені де қу-анышқа бөлейді.

Елбасы Нұрсұлтан На-зарбаев Қазақстан халқы Ассамблеясының сессияла-рында республикамыздың өмірінде мемлекеттік тілдің қаншалықты маңызды екен-дігін айтып келеді. Оны зиялы қауым басылымдардан оқып, теледидарлардан көріп те жатқан болар. Сонымен қа-тар, Президентіміздің «Қазақ қазақпен қазақша сөйлес-сін» деген сөзі де бәріміздің көңілімізден шыққан болатын.

Соны басшылыққа ала отырып, бәріміз де оны әрқай-

сысымыздың отбасымызда қолға алып, шаңырағымызда ана тілімізде сөйлеп, ұрпақта-рымызға күнделікті ұғынды-руға, салт-дәстүрімізді жан-дандыруға да барынша назар аудара бергеніміз жөн.

Мен үшін №11 орта мек-тебі ерекше ыстық екендігі белгілі. Сондықтан да он-дағы барша қауымға тек қана ізгілік тілеймін. Сонау бір жылы осы жерге басшы болып тағайындалған кезімде қазақ сыныптарын ашуды әріптес-теріммен ақылдаса отырып қолға алған едім.

Бірте-бірте ағайындар өздерінің ұл-қыздарын ана тілінде оқытуға бере бастады. Ұстаздар да біліктіліктерін жетілдіріп, әрбір баланың қарым-қабілетіне күнделік-ті айрықша назар аударды. Жылдан-жылға олардың саны өсіп, тоғызыншы сыныпқа дей-ін жетті.

Ондағы әріптестерімізбен бірге тың ізденістер жасап, түрлі танымдық-тағылымдық шараларды өткізуге ден қой-дық. Ата-аналардың қолдауы да айқын сезілді. Жаңа жұмыс орнында да болашақта мемле-кеттік тілдің аясын кеңейтуге қолдан келгеннің бәрін де жасай беремін. Мұндағылар да мұны жете түсінеді деген пікірдемін.

ҚАЗАҚТА ӘКЕНІҢ СӨЗІ – БАЛАҒА

ЗАҢ- Сізді замандасымыз

ретінде көптен бері білеміз. Осы оқу орнына дейін де біраз жауапты қызметтерді атқарып, халықтың ерекше құрметіне бөлендіңіз. Тіпті Алматыдағы кешегі жоғары партия мектебін бітіріп, мем-лекеттік лауазымды жұмыс-тарда да болдыңыз. Өзіңіздің туған жеріңіз, өскен ортаңыз жайлы да білгіміз келеді?

- Мен Қарасу ауданына қарасты Төлебай деп атала-тын ауылда өсіп, қарапайым қазақтың қара шаңырағында азамат болып қалыптастым. Мен дүниеге келгенде биыл 86 жасқа толған ардақты әкем Сарман әлгі елді мекенде ұлан асыр той жасап, ауылдастары-ның батасын алыпты.

Перзент үшін ата-ананың орны бөлек. Аяулы анам Кә-мен Қаукеқызы өмірден ерте өтті. Сол жағы өкінішті. Бол-маса, әкеміз ұл мен қызда-рын ештеңеден тарықтырып, зарықтырған емес. Ол өзі қа-тардағы малшы болса да бізді кішкентайымыздан еңбекке баулып, жоғары білім алуы-мызға барлық күш-қайратын жұмсады.

Сол Қарасу ауданындағы орта мектепті аяқтаған соң, мен де әкемнің бізге жа-саған мейір-шапағатын терең түсініп, оның сенімін ақтау-ға барымды салдым. Алыс қалаларға бармай-ақ, осы

өзіміздің облыс орталығын-дағы Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтының физика факультетін аяқтадым.

Атал ған оқу орнын аяқтаған соң біз үшін өмірінің ең бір елеулі сәттерін ар-наған әкемнің жанына жалау болайын деп туған ауданыма оралдым. Институтты жақсы бітіргенімді бағалаған аудан-дық оқу бөлімінің басшылары маған үлкен сенім білдірді.

Ауданның бір түкпірін-де жатқан Обаған елді ме-кеніне қатардағы мұғалімдік қызметке жіберді. Мұнда шәкірттеріме физикадан дәріс бердім. Содан көп өтпей Клю-чевой орта мектебіне дирек-торлық қызметке тағайындал-дым. Бұл менің әлі отызға да жете қоймаған шағым еді.

Мектеп директоры болу оңай емес. Онда үлкен жауап-кершілік жатыр. Білім орда-сындағы әрбір мұғаліммен тіл табысып, оларды ортақ іске бағыттау басшыдан үлкен біліктілікті, іскерлікті қажет етеді. Осы талап деңгейінен көріне білдім. Содан кейін де ұйымдастырушылық қырла-рым Қарасу орта мектебінде басшылық еткен кезде көрінді.

Енді, мен аудандағы өзге де атқарған жауапты қыз-меттеріме тоқталмай-ақ қоя-йын. Бертін облыстық білім басқармасында да жұмыс істедім. Одан кейінгі лауа-зымды жұмыстарым сіздерге белгілі. Азын-аулақ еңбегім бағаланды. Бірқатар грамо-талармен, алғыс хаттармен аталып өтілді.

- Естуімше, сіздің аяулы жарыңыз Зейникамал ханым да ұстаз көрінеді. Жалпы, сіз-дер қашан шаңырақ көтер-діңіздер? Осы жайлы да та-ратыңқырап айтып берсеңіз?

- Шіркін, студенттік өмір ешқашан қайтып оралмайды ғой. Біз де жастық шақтың қызығын бастан кештік . Қазіргі әулетімнің мәртебесін асқақтатып отырған Зейника-малмен Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтында оқып жүрген кезімде таныс-тым.

Сымбат ты да ибалы осынау бойжеткен өзінің жан-жақтылығымен менің жүрегімді жаулап алды. Содан екеуіміздің көңіліміз жарасып, 1978 жылы шаңырақ көтердік. Содан бері екеуіміз тату-тәтті өмір сүріп келеміз.

Тағдырымды қосқан жа-рым әкемнің қас-қабағына қарап, оған барлық жағдайды жасады. Ал өзімнен кейінгі іні-қарындастарымды жылы сөзімен баурап, жеңгесі болса да оларға анасындай қамқор көңілімен қарады. Інілерімді үйлендіріп, қарындастарымды барлық жасау-жабдығымен құтты жеріне қондырды.

Осындай менің жан дүнием ді түсінген адамды қа-лай сыйламайын. Қазіргі кезде бәрі де өмірден өз орындарын

тапқан бауырларым әлі күн-ге дейін жеңгелерін ерекше ардақтап, анасындай құрмет көрсетеді. Шынымды айтсам, кейде олардың арасындағы ерекше сыйластыққа жүрегім тебіреніске түсіп, ер азамат болсам да толқып қалатын сәттерім де жоқ емес.

Әкем Сарман Зейникамал-ды ешқашан да келінім деп емес, қызым деп еркелетті. Құдайға шүкір, осындай ұлты-мыздың мейірбанды да жүрегі шуақты қызымен тағдырымды қосқаныма әлі күнге дейін шүкіршілік етемін.

- Сіздің ұрпақтарыңыз да өркен жайып, Сарман атамыз үлкен бәйтерекке айналды. Үлкен ұлыңыз Мейрам мен одан кейінгі Ерланды да ең-бекқорлығынан да болар, халық танып қалды. Отба-сындағы жалғыз қызыңыз Нинель де өзіңізді ерекше ардақ тұтатын көрінеді.

- Зейникамал екеуіміз де ұстазбыз ғой. Ол қазір қала-дағы №11 бөбекжай бала-бақшада қызмет атқарады. Екеуіміздің өміріміздің сәні де мәні де балаларымыз екендігі даусыз. Тұңғышым Мейрам кішкентайынан ең-бексүйгіш еді. Өзінің аңсаған арманына қолы жетті.

Сол талпынысының арқа-сында уақыт талабына сай кәсіпкер атанды. Осы балам-ның шаңырағының ажарын келтіріп отырған келінім Әлия да қазақы, ұлтымыздың бар-лық салт-дәстүрін жетік біледі. Оның әке-шешесі де өте сый-лы жандар.

Осы қос ұлдан кейінгі қы-зым Нинель де өзінің теңін тауып, бір әулеттің сүйік-ті келіні болып отыр. Күйеу балам Дәурен де көзі ашық, көкірегі ояу, заман тынысын терең сезінетін парасатты жігіт. Құда-құдағиларым да халыққа белгілі кісілер.

Аталған үш перзентімнен алты немере сүйдім. Үлкендері Әмір, Әлихандар қазақ мек-тебіне барады. Әйтеуір күніге жаңа сөздер мен тақпақтарды үйреніп келеді. Солардың тәтті тілін қызықтап, әжесі Зейни-камал екеуіміз мәз боламыз.

Бұлардан кейінгі Ерасыл, Дариға есімді немерелеріміз де өсіп келеді. Олардың да өз-дерінің әдемі қылықтары бар. Өткен жылдардан байқаға-ным, қызмет, дүние дегеннің бәрі қолдың кірі екен. Аталған ұрпақтарым шаңырақта бас қосқан кез біз үшін үлкен той, әрі қуанышты мереке.

ЕЛГЕ ҚЫЗМЕТ - АБЫРОЙЛЫ

МІНДЕТ- Сіз туралы тек сыр-сұх-

бат ғана емес, кітап та жазуға болады. Өйткені, сіз көп аза-маттың бірі емессіз. Әрқа-шан да сөзіңіз бен ісіңіз бір жерден шығады. Сонан соң, темірдей тәртіпті, ұқыпты-

лықты, жан-жақтылықты ұна-тады деседі, сол рас па?

- Алла бұйыртса, келер жылы алпыс жасқа да толғалы отырмын. Өткен өміріме ешқа-шан өкінбеймін. Асқар таудай әкемнің, өзімнің білімге деген құштарлығымның арқасында бірқатар жауапты қызмет-терді атқардым. Басшылық жұмыс тарда болдым. Әрине, мұның бәрі де менің азамат-тық қасиетімнен де болар.

Осы арада кезінде менің қабілет-қарымымды бағалап, сенім артқан барлық ардақты тұлғаларға, ұстаздарыма және тәлімгерлеріме шын көңілден шыққан шынайы алғысымды білдірсем деймін.

Марапатсыз да емеспін. Мен үшін солардың ішіндегі ең есте қаларлығы - Социа-листік Еңбек Ері Нина Пол-тавецтің атындағы естелік сағаттың маған салтанатты түрде тапсырылуы. Алайда мен оны маған жүктелген тағы да үлкен сенім деп түсіндім.

Сол биіктен көріндім бе, жоқ па, оны білмеймін. Алайда осыдан біраз жыл бұрын Алматыдан шыққан «Сердца отданные детям» деп аталатын республикалық дәрежедегі кітапқа ендім. Онда өзім секілді бала тәр-биелеудің бағбаны атанған әріптестерімнің ғұмырлары арқау болған.

- Міне, жаңа оқу жылы да басталды. Мұғалімдер-дің бәрі демалыстан шығып, жұмыстарына тың шабыт-пен кіріскен де болар? Енді қысқаша алдағы міндет-мақ-саттарыңызға тоқтала кет-сеңіз?

- Әрбір оқу жылының өзіндік ерекшелігі болады. Мысалы, былтыр мен №11 орта мектепке басшылық ет-тім. Ондағы өткізген күндерім ешқашан да ұмытылмайды. Әріптес теріммен әлі күнге дейін сыйласып тұрамын. Олар да туған бауырларымдай болып кеткен-ді.

Енді мына жаңа ұжымда да қызметкерлермен тонның ішкі бауындай араласа жұмыс істей беремін деген үміттемін. Се-бебі, бұл сала да маған бұрын-нан таныс. Бәріміздің көптен бері илегеніміз бір терінің пұшпағы емес пе. Сондықтан да шәкірттерімізге терең білім беріп, олардың егеменді еліміздің нағыз саналы азамат-тары болуы үшін ат салысатын-дығымыз сөзсіз.

- Сіздің бетіңізге мақтаға-ным емес, өзіңіздің сүйіп атқаратын хоббилеріңіз де аз еместігін білеміз. Соған да қысқаша тоқталып кетсеңіз?

- Әрине, әрбір азаматтың қолы бос кезде атқаратын сүйікті шаруалары болады. Көп оқимын. Көлік жүргізген-ді жаным сүйеді. Сондай-ақ таза ауа аясында қыдырғанды ұнатамын. Одан қалған уақыт-тарымды немерелеріме ана тілін үйретуге арнаймын.

Ғибратты ғұмырҚостанай қаласындағы техникалық шығармашылық мектебінің басшысы

Темірхан Керейбаевпен әңгіме

Page 8: №72 (2669)

Сейсенбі, 16 қыркүйек 2014 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 ТАҒЗЫМ

Сәлім Меңдібай

1. Арысы едің алаштың

Алдымен сөзді Би-ағаңның қиын тағдырынан бастайық. Қолда бар құжаттарға сүйен-сек, ол былайша өрбиді. 1937 жылы қазан айында Бейімбет Майлинді НКВД органдары «ұлтшыл контрреволюционер» деген жаламен тұтқынға ала-ды. Қазақстан КП (б) Алматы қалалық комитетінің бюросы Майлин Бейімбет Жармаған-бетұлын «халық жауы» деп айыптап, партиядан шығара-ды. Оның 1559793 партия би-летінің күші жойылады.

Сонда Би-ағаңа тағылған айыптың сыйқы мынау: «1934 жылдан бері Қазақстандағы контрреволюциялық, ұлтшыл-буржуазиялық, террористік көтерілістердің, диверси-ялық-жауыздық ұйымның мүшесі, троцкистік, терро-ристтік ұйыммен бірге қарулы көтеріліспен Совет үкіметін құлатып, Қазақстанды Кеңе-стер Одағынан бөліп алып, Жа-понияның басшылығымен Қа-зақ буржуазиялық мемлекетін құрмақшы болған, осы мақсат-пен ұйымға жас жазушыларды үгіттеп, әдебиет саласында да қылмыспен айналысты. Астыр-тын жиналыстарға қатысып, Кеңес үкіметіне қарсы шығу жоспарларын құрды. Одан басқа 1918 жылы контрре-волюциялық «Алашорда» ұй-ымына мүше болып, Қызыл армияға қарсы шыққан».

Міне осындай «айып» негізінде КСРО Жоғарғы Со-тының көшпелі коллегиясы РСФСР Қылмыстық кодексінің 319 және 320-баптарына сай ату жазасына кеседі. Және «Үкім соңғы заң бойынша дереу орындалуға тиіс» деп шегелеп қояды. (КГБ. Ерекше мұрағат. 71020 тергеу ісі. I том. 28 хаттамадан көшірме. 22.10.1937 ж. КСРО Жоғарғы Сотының құрамында 6 ада-мы бар әскери коллегиясы Үкімінің хаттамасы, 26.02.1938 ж.)

Қазіргі түсінікпен зер сал-сақ, адам баласы сенбейтін сандырақтар негізінде қо-лына қару алып, көтеріліске қатыспақ түгіл жиналыстың төрінен де қашкақтап жүретін Би-ағаң сол кездегі тоталитар-лық жүйенің құрбаны болып жүре берді. Осы арада Би-ағаң туралы Ғабит Мүсірепов жазған мына бір жолдарды келтіре кетудің артықтығы болмас:

«Кейін білдім, Бейімбет жиналысқа да президиум сайланып болған соң кіреді екен. Ондағысы жиналысты басқаруға сайланып калам ба деп қорқады. Бірдеңеге ба-стық болуға жоламау Бейім-беттің ерекше мінезі еді. Өз-геміз ондайдан қашып көрген емеспіз». («Би-аға», «Жазушы» баспасы. 1991 ж.).

2. «Ауылың» аман,

ардақтым!Бірақ басшылық қызмет

Би-ағаңды оның қарсылығына қарамай іздеп табатын. Қолға алған істі дөңгелетіп әкететін жазушы-журналист Майлиннің беделі тым жоғары болатын. Қалам ұстаған жастар да, ауыл-дан арыз айтып келген ағайын

да Майлинді жағалайтын. Осы уақытқа дейін біз Би-ағанды "Ауыл" газетінің алғашқы ұй-ымдастырушыларының бірі, оның жауапты хатшысы бол-ды деп келдік. Ресми құжаттар бойынша да солай. Ал нақты-лы зерттеулер осы «Ауылдың» барлық жүгін көтерген сол Би-ағаның өзі екенін көрсетіп отыр.

Расында да, кейде Би-ағаң «Ауылда» қандай қызмет атқарды деген сауал туын-дайды. Себебі, біреу ол редак-тордың орынбасары болып істеді, енді бірі әуелі хатшы, одан кейін орынбасар болды дейді. Бұл жерде ол редактор болды дегенді де естен шыға-ра алмаймыз. «Біз бір адамның дерегіне құлай сенгіміз келеді, – деп жазады белгілі Бейім-беттанушы ғалым-журналист Тоқтар Бейісқұлов ағамыз. – Ол – Әбдірахман Мұстафин. 1911 жылдан Бейімбетті білетін Әбдірахман Уфадағы «Ғалия» медресесінде онымен бірге оқыған. Кейін Бейімбет оны газет ісіне тартып, қамқорлық жасайды. Ә.Мұстафин, сөйтіп, үлкен журналист болып шыға-ды. Сондықтан оның «Бейімбет алғашқы кезде «Ауылдың» хатшысы, кейін редактордың орынбасары болып істеді» деп түйіп, нық айтқанына шүбе келтіре алмаймыз».

Ал Би-ағаңның заманда-стары жазған естеліктерге және сол Тоқтар ағамыздың зерттеулеріне мұқият зер салсақ әңгімені былайша өр-

бітуге болады. Алғашында Бейімбеттің хатшылық қыз-метін атқарғанын Нұршатай Рахымбаев та қостайды. Ол да Б.Майлинмен Арғынбай медресесінде бірге оқыған, Қостанайдың қасындағы Ақ-суат мектебіңде мұғалім бо-лып жүрген оны да Бейімбет газетке тартқан. Ендеше оған да сенуімізге болады.

Б.Майлин мұнда редак-торлықты да атқарды деген пікір жаны бар тұжырым дей алмаймыз. Әртүрлі деректерді салыстырып көрсек, Б.Майлин тұсында газеттің ресми редак-торы М.Сералин, одан кейін М.Бейсенұлы екен. Неге онда Бейімбетке редакторлықты телиді? Біріншіден, М.Сералин де, М.Бейсенұлы да округтегі жауапты партия-кеңес жұмы-старына араласып, мойын бұра

алмайтын. Мәселен, М.Сералин губерниялық атқару комитеті төрағасының орынбасары жөне губерниялық жер-су бөлімінің меңгерушісі қызмет-терін атқар-ды. Әрине, бірне-ше қызметті атқарып жүрген адамның уақыты жетіспей-тіндігі түсінікті. Оның редак-ция жұмысына көп араласуға мүмкіншілігі қайдан болсын. Бар ауыртпалық хатшыға, не редактордың орынбасары-на түспей ме? М.Сералиннің газеттің тек келесі санының шығуына нұсқау беруге ғана мұршасы келген. Губерниялық атқару комитетінің терағасы болып істеген М.Бейсенұлы-ның да жағдайы сол секілді емес пе? Екінші, Бейімбеттей атпал журналистке артылған ерекше сенімді ескеруіміз ке-рек. Жан-жақты дайындығы күшті, қаламгерлігі мықты оның ешкімді ұятқа қалдыр-майтындығы сол сенімді ұя-латады. Үшіншіден, Бейім-беттің газет ісіне шеберлігін айтуымыз керек. Макет жасау, материалдарды, суреттерді ор-наластыру, хат-хабарларды ре-дакциялау, тағы басқа қандай жұмыс болса да тап-тұйнақтай етіп, тыңғылықты орындап, са-палы етіп шығару – шебер зер-герлерше құлпыртатын оның машықты ісі. Төртіншіден, оның ерінбейтін еңбекқор, жа-лықпайтын жан екендігі. Оның бос уақыты болмайтын, не істе-се де келістіре істеп, редакция жұмысына бүкіл жан жүрегі-мен, ой-түйсігімен беріле зор

еңбек сіңірді. Көп ұзамай соған бағасын да алды. «Ауылдың» 1924 жылғы 1 қыркүйектегі санында газеттің шығуына бір жыл толуына орай редакторы М.Бейсенұлының «Ауылдың» жүрегі һәм жұлыны (Бейімбет Майлинұлы)» деген мақа-ласында «Ұзақ күнге дамыл жоқ, ойын-күлкіден тыс, жат-са-тұрса ойлайтыны «Ауыл». Ертеңгі сағат алтыдан тұрып, басқармада түртініп отырғаны. Жалғыз Бейімбет газет ісінің бәрін атқарады һәм үлгереді. Емледен тұлдыры жоқ, екі сөздің басын қоса алмайтын жұмыскерлердің қатесін түзеймін деп, мақаласына өң беремін деп әлектенеді. Бейім-бетте ренжіп, қабақ шыту жоқ. «Ауыл» газеті мақтау алып отырса ол Бейімбеттің арқа-сында», – деп айтуы да сон-

дықтан ғой. Осы сөзге мұқият назар қойып көрсеңіз, көп нәр-сені аңғара аласыз. Бұл – зор баға, үлкен ілтипат. Газеттің бір жылдығы той болып өткен. Оны басқарып, өткізген де Бейімбет. Бұл тойға газеттің жергілікті тілшілері, әншілер, күйшілер, губернияның барлық басшы қызметкерлері, болыстық атқа-ру комитеттерінің төрағалары қатысқан. Қандай ой түйеміз осы жерде. Б.Майлин ресми редактор болмаса да газеттің барлық дерлік жұмысын тіке-лей өзі көтеріп, шын мәнін-де соның қызметін атқарды. Оған осы газетте шығарушы болып істеген Ә.Мұстафиннің «Шындығында редактор Бей-імбет еді де, газет екеуіміздің қолымыздан өтетін» («Ұмы-тылмас жылдар», «Қазақ әде-би-еті»,18.06.65 ж.) дегені де айғақ. Егер Б.Майлинді редак-тор деп таныса, бұл да оның мәртебесін биіктете түседі. Редакторлар ұзақ уақытқа алыс кетсе, «уақытша редак-тор Б.Майлин» деп қол қойып отырғаны және бар.

Біз бұл арада қазақ әдеби-етінің классигі, қазақ журнали-стикасының көшбасшылары-ның бірі – Бейімбет Майлиннің шығармашылығына, оның дүниетанымы мен қоғамдық қызметіне жан-жақты тоқталу-ды мақсат етіп отырған жоқпыз. Би-ағаң – ұлы тұлға, тамаша та-лант. Ол дәлелдеуді қажет ет-пейтін ақиқат. Нақақтан жала жабылып, атылған ағамыз тек 1957 жылы ғана ақталды. Қол-

дағы құжатта былай делінген: «Майлин Бейімбет Жармаған-бетұлының тергеу ісін қайта қарап, бұрын-соңды сотқа бел-гісіз куә боларлық жағдайлар анықталып, айып негізсіз тағылған, қылмысты ісі жоқ деп табылып, оған қатысты іс доғарылып, ақталды». (КСРО Жоғарғы Сотының 4-Н-02821/ 57 анықтамасы. КСРО Жоғарғы Сотының Әскери коллегиясы. 16 сәуір. 1957 ж.).

Бүгіндер «Ауылың» («Қо-станай таңы») аман, Би-аға. Оның тынысы кеңейіп, ақпа-раттық кеңістікте өз орнын тапқан беделді басылымдар-дың бірі.

Жақында Бас редактор Жанұзақ Аязбеков бастаған редакция ұжымы облыс аудан, қалаларында «Қоста-най таңының» күндерін өткізді. Алғашқылардың бірі болып, Би-ағаң туған Таран ауданы-на ат басын бұрдық. Аудандық мәдениет үйіне жиналған ха-лықтың үлкені де, кішісі де Бейімбет Майлин есімін асқан құрметпен еске алып, аудан атын сол біртуар өз жерлестері атына беруді ұсынды. Бұл мә-селенің Би-ағаңның жүз жыл-дық тойы тұсында да көтеріл-генін білеміз, сол той ерекше той еді, жұрттың жадында қалыпты. Кездесуге келген Торғайбай Уәлиұлы, Сәрінжіп Дайыров, Марат Ағыбаев және басқалары «Келер жолғы жүз-десу Таран емес, Майлин ауда-нында өтсін» деген тілектерін айтты.

3. Қайта оралған қуаныш

Бейімбет ақталған соң оның әдеби мұрасы халқымен қайта табысты. Оның қаламы-нан туған інжу-маржан қазақ

әдебиетін тағы бір биік са-тыға кетерді. Ұлы жазушының 100 жылдық мерейтойы бүкіл республика көлемінде аталып өтілді. Үкіметтің арнайы қаулы-сы бойынша оның шығармала-ры қайта басылды, Қостанайда оған ескерткіш ашылды, өзі негізін қалаған кешегі «Ауыл» – бүгінгі «Қостанай таңы» га-зеті редакциясы ғимаратына ескерткіш тақта орнатылды. Би-ағаңның туған ауылы – Та-ран ауданы Ақтөбе ауылында дүркіреген той өтті. Оған жан-жақтан қонақтар, Би-ағанның ұрпақтары қатысты. Той алдын-да сол Ақтөбе ауылы қайта-дан салынды. Облыстың әрбір ауданы, Таран ауданындағы әрбір шаруашылық бір-бірден тұрғын үй салып, ауылды адам танымастай өзгертті. Оның үстіне еңселі де әдемі мектеп, дүкен, мешіт үйлері салынды. Әрбір тұрғын үй кірпіштен қаланып, төбесі ақ қаңылтыр, шифермен жабылған, жанын-да бау-бақшасы, орамында қора-қопсысы мен құдығы бар тамаша ғимараттарды иеленді. Ауыл еңсесі көтерілді. Келген қонақтар аузын ашып, көзін жұмды. Би-ағаңның 100 жыл-дық сол мерейтойының куәгері болған өзіміздің де, «Қоста-най таңындағы» Би-ағаның барлық іні-қарындастарының да төбесі көкке жетті. Би-ағаң үшін қуандық, Би-ағаң үшін мақтандық.

Сол тойға Алматыдан кел-ген әйгілі жазушы Мұхтар Мағауинге:

– Той туралы ойыңыз қан-дай? – дегенде:

– Фантастика. Газетіңе жаз-саң, бұл сөзімді аудармай, осы-лайша жаз, – дегені бар.

Біз дәл солай деп жаздық та.

(Соңы келесі санда)

Пірім менің – Би-ағаБейімбет Майлиннің туғанына - 120 жыл

Бұл мақаланың авторы Қостанай облыс тық «Қостанай таңы» газеті Бас редакторының орынбасары, Қазақстан Жазушылар және Журналистер одақтарының мүшесі, Қазақстан Жур-налистер одағы сыйлығының иегері, Қазақстанның мәдениет қайраткері, Қазақстанның құр-метті журналисі, Қостанай қаласының құрметті азаматы Сәлім Меңдібай. Ол қырық жылдан астам уақыт бойы негізін Мұхамеджан Сералин мен Бейімбет Майлин қалаған кешегі «Ауыл», бүгінгі «Қостанай таңы» газеті редакциясында қызмет етіп келеді, соның соңғы ширек ғасыр уақытында сол Би-ағаң атқарған қызметті шама-шарқынша жалғастырып жүр. Автордың ұлы тұлға Би-ағаңа деген шынайы құрметі мен ізеті оның төмендегі жазбаларынан да анық көрінгендей...

Оразалы Жақсанов

«Бейімбет Майлин есімі аса талантты, соншалық мол дарын дарыған адамдардың шоқ жұлдыздай жарқыраған тобында тұр».

Ғабит МҮСІРЕПОВ

Page 9: №72 (2669)

Сейсенбі, 16 қыркүйек 2014 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9ҚОСТАНАЙДЫҢ АЙЫМДАРЫ

ҚАЗАҚ ҚЫЗЫ ТУРАЛЫ СӨЗ

Қостанайда ғұмыр кешіп келе жатқаныма да отыз жылдан асты. Осы кезең ішінде талай за-мандастарымызбен араластым. Соның кейбіреулері уақыт өте арадағы сыйластықтың арқа-сында қимас туысқандардай болып кетті.

Әрине, солардың ішінде ерлі-зайыпты Тойлыбай және Күнжанның орны бөлек. Бүгін осы қызметіне барынша адал, достарына сыйлы, жан сарайы рухани бай Күнжан Әнесқызы туралы сыр шертпекпін.

Өздеріңізге де белгілі кей-бір кісілер ішімдегіні біл де-гендей, көп сөйлемейді. Томаға тұйық келеді. Ал Күнжан атына заты сай күндей шуақты, гүлдей нәзік, мейірбанды да қайы-рымды. Сондықтан да болар, оны білетіндердің арасында өзін сыйламайтындар жоқтың қасы.

Осынау замандасымыз Қос танай облысының Меңдіқа-ра ауданына қарасты Қаратал кеңшары Ұялысай деп аталатын қазақы елді-мекенде туып-өсті. Сондықтанда онымен кездескен кездерімізде кіндік қаны тамған елді-мекен жайлы үнемі жа-лықпай айтып отырады.

Күнжан кәдімгі қарапайым ғана адал еңбегімен күн кешкен отбасында тәрбиеленді. Әкесі Әнес ақсақал сол төңіректе еңбекқорлығымен, биік адам-гершілік қасиеттерімен аты шыққан ардақты кісілердің бірі болатын. Шешесі де құрбылары-ның арасында қолы ашықтығы-мен, бірсөзділігімен үлкен абы-ройға бөленген жан-ды.

Осынау киелі шаңырақта тәрбиеленген ұл мен қыздар-дың бәрі де ата-анасының ұлағатты ақыл-кеңесі, тіршілік-тегі өнегелері арқылы өмірден өз орындарын тапты. Қазіргі таңда бәрі де отбасылы. Немере

сүйіп, олардың арасында бақыт-тан шалқып отыр.

Әнекең өзінің сүйікті пер-зенті Күнжанның болашағынан үлкен үміт күтті. Себебі, ол мек-тепте де алғыр оқушылардың бірі болды. Кішкентайынан еті тірі қыз анасына қолғабыс етіп, үй тіршілігінде оның жұмысын жеңілдетуге талпынды.

А ғ а й ы н - т у ы с , к ө р -ші-көлемдері бұның анасы-на: «Қандай бақытты жансың. Мына қызың болайын деп тұр екен. Қолынан келмейтіні жоқ. Үйлерің қашанда айнадай та-п-таза болып жатады. Артық затты көрмейсің», деп өздерінің таңқалысын жасырмайтын.

Қыз балаға әкеге қарағанда шеше жақын емес пе? Күнжан бойжеткен сайын оңашада: «Айналайын ботам, сен қазір біздің ең сүйікті қызымыз болғанмен, ертең өскенде тұр-мысқа шығып, басқа шаңы-рақтың шырайын келтіресің. Сондықтан қазір бәрін де менен үйреніп ал. Келін болған кезде қиналмайсың» деп ақылын құлағына құйып отыратын.

Саналы Күнжан шешесінің әлгі ғибратқа толы сөздерін өмір бойы бойтұмардай ұстады. Мектептегі сабағын да үлгерт-ті. Ата-анасыныңда қолқанаты бола білді. Осылайша ол өзінің қалай мектепті аяқтап, жігіттер көз салатын жасқа да келіп қалғанын сезбеді.

СҮЙГЕН ЖІГІТІН ТАПТЫ

Біздің қазақ «Бас екеу болмай, мал екеу болмайды» деп орынды айтады. Күнжан-ның бағына жоғарыда аталған ауданның Введенко елді-ме-кенінің жігіті Тойлыбай есімді парасатты азамат кездесті. Әрине, қыз бала қанша деген-мен ұнатқан кісісіне өзінің ішкі сезімін білдіре алмайтындығы аян.

Тойлекең бұл кезде Қоста-най педагогикалық институты-ның спорт және дене шынықты-ру факультетін аяқтаған, тепсе темір үзер, көркіне көз тоятын сымбатты жігіт-ті. Ол Ұялысай

ауылының аруын бір көргеннен жақсы көріп қалды.

Орайлы бір сәті келген кез-де, әдепті сақтап, «Күнжанға өзінің шын мәнінде ғашық болып қалғанын, ендігі қалған өмірімізде бір-біріміздің қадірімізді білетін жұп болсақ» деген ойын жеткізді. Әрине, бұл бірден келісе қойған жоқ.

Бірақ «Ел мақтаған жігіт-ті, қыз жақтаған» деген сөз бар емес пе?» Айналасындағы құрбылары да Тойлыбайдың сөйлеген сөздері, жүріс-тұры-сы, тындырымды істерін үнемі айтумен болды. Содан көп өтпей олар шаңырақ көтерді.

Міне, содан бері де қан-шама жылдар сырғып өтті. Бұл аралықта отағасы Тойлекең өзі туып-өскен елді-мекен-де таңдаған кәсібі бойынша мұғалім, директордың орын-басары секілді жұмыстарды абыроймен атқарды. Күнжан да әріптестері арасында білікті маман атанды.

Азаматын пір тұтып, отбасы-ның бақытын шалқытқан Күн-жан Қостанай инженерлік-эко-номикалық факультетін бітіріп алды. Ең бастысы, қыз баланың басты міндеті қос ұлына аяулы ана атанды. Содан кейін, сонау бір жылдары туған анасы өси-ет етіп қалдырғандай түскен жеріне инабатты келін бола білді.

Ата-енесі, туған-туысқанда-ры оны қадірлеп, «Біздің сүйік-ті келін» деп атап кетті. Былай сыйға бөленудің де өзіндік сыры бар. Күнжан ешқашанда қонақ болған жерінде өзіндік келіндік жолын ұмытпай, абы-сындарымен тонның ішкі ба-уындай араласып кетеді.

Той-жиындарда өзінің ана-сынан көргені есіне түсіп, көп-шілікке қызмет етеді. Дастарха-ны қандай берекелі десеңізші. Достары қысқы соғым кездері бір-бірімен шақырысып, дәм таттырады. Әйелдің жақсы қыр-лары оның әзірлеген тағамынан да көрінеді емес пе?

Үлкендер жағы да, замандас-тары да оның тазалығына, әзір-леген тамақтарының сапасына, ең бастысы, жылы қабағы мен

шынайы пейіліне риза болып жатады.

Ол бұл күндері Қостанай шаһарындағы «Жолаушылар тасымалы» акционерлік қоғамы «Солтүстік» аймақтық филиалы есеп беру тобының білікті тех-нигі. Ұжымында өте беделді. Олардың бәрі де жаны жайдары, жүрегі жомарт, кісінің қайғысын өзінікіндей сезінетін қазақтың аяулы қызын ерекше сыйлайды.

Осы арада сөзім жалаң бол-мас үшін, бір мысал келтіре ке-тейін. Онымен көптен бері бір-ге қызмет атқарып келе жатқан бірінші санаттағы инженер Гүл-сара Үсенова ол жөнінде былай деп сыр шертеді:

-Күнжан апамызды мен өзім әрқашанда ардақ тұтамын. Ол менің өмірімдегі ақылшым да тірегімдей болып кетті. Өте кішіпейіл. Жұрттың көңіліне қа-райды. Осы уақытқа дейін, оның біреуді ренжіткенін немесе ар-тық сөз айтқанын естімеппін.

Кезінде осы ұжымға келген шағымда өзімді ерекше қуаны-шпен қарсы алды. Білмегенімді үйретті. Сол кісінің тәлімгер-лігінің арқасында бұл күндері өз саламды жетік меңгердім. Мұндай кісіні құрметтемеу мүм-кін емес.

Отағасы Тойлыбай ағамыз да ер мінезді жан. Жұбайы Күнжанды қалай сыйлайды де-сеңізші. Апамыздың жасы зей-неткерлікке келіп қалса да, әлі түрі жап-жас. Әйелдің көңіл-күйі көтеріңкі, бақытты болуы отаға-сына да байланыс ты екендігінің жарқын мысалы осы емес пе?

ОЛ КЕЛІНДЕРІНІҢ СҮЙІКТІ ЕНЕСІӨтіп бара жатқан өмір-ай

десеңізші. Кешегі сұлу бойжет-кен бұл күндері бір әулеттің алтын діңгегі әрі берекесі. Отба-сының тірегі Тойлыбай ағамыз жолсерік болып қызмет атқара-ды. Теміржол саласының білікті маманы атанған замандасымыз-ды өңірімізде білмейтіндер жоқ.

Тойлекең мен Күнжан нағыз бақытты ата-аналар. Өйткені екеуі Қанат және Самат есімді балаларына жастайынан тағы-

лымды тәрбие берді. Олар да бұлардың үмітін ақтап, жоғары білімді заңгер атанды. Үлкендері Қанат қазіргі таңда Рудный қа-лалық сотында кеңсе меңге-рушісі.

Одан кейінгі Саматы әкесінің жолын қуып, спортта да биіктерге қол жеткізді. Киг-боксингтен Қазақстан Респуб-ликасының чемпионы. Ол қазір өзінің таңдаған мамандығы заң саласында жемісті қызмет атқарып келеді. Ата-анасын өмірлерінің тірегі әрі әулеттің ақылшысы ретінде үлгі тұтады.

Каленовтер әулетінің мақта-ныштары Тойлыбай мен Күнжан барша ата-аналар секілді келін түсіріп, немере сүюді көптен бері армандайтын. Құдайға шүкір, сол күнге де жетті. Олар-дың қос ұлдары Қанат пен Самат шаңырақ көтерген кезде, олар-дың қуаныштарына да ортақта-сып, жас жұбайларға өзіміздің ағалық тілегімізді білдірген едік.

Сол шақтары бұлар қандай шаттыққа бөленді. Күнжанның жүзі бал-бұл жанып, Тойлекең құдаларымен төс қағыстырып, жанұялары ерекше салтанатқа кенелді.

Ең ауыз толтырып айтар-лығы қос келіні Альмира мен Жанар ата-енесінің бабын тауып, өздерінің тәрбиелі де өнегелі отбастарынан шыққан-дығын тіршілікте дәлелдеді. Олар екі жақтағы құдаларды жақындастырып, алтын көпір болып отыр.

Осы ерлі-зайыптылармен жақын араласатын Талма Ах-метқызы айтады:

Адамда дос көп болмайды. Жас кезінде жетіп артылады. Алайда, өмір өткен сайын, олар екшеліп, іріктеледі. Ал, менің жан құрбым Күнжан достыққан қашанда адал. Отағасын қадір-лей біледі. Бұл күндері олар кіші ұлы Самат пен келіндері Жанар-дан Әлинұр есімді сүп-сүйкімді немере сүйіп отыр.

Міне, біздің Күнжан Әнесқы-зы осындай отбасы мен ұжымы-ның ыстық ықыласына бөленген бақытты жан. Тәуелсіз еліміздің ертеңі үшін аянбай еңбек етіп жатқан ардақты маман.

Болса екен арулардың бәрі осындайнемесе өз саласының білікті маманы Күнжан Каленова жайлы мөлтек сыр

Адырна. Сыбызғы тәрізді көне үрмелі аспап. Тұрқы ша-мамен 60-70 см. Дыбыс шығара-тын бір ғана тесігі бар. Адырана-дан шыққан дыбыс зор, әсіресе бұғының «үргеніне ұқсас». Оның екінші атауы – «бұғы сыбызғы» немесе «бұғы шақырғыш».

Асатаяқ. Сілкімелі музыка аспап. Тұрқы 110-130 см шама-сында. Асатаяқтың бас жағына түрлі темір сылдырмақтар ілініп, ою-өрнектер салынады. Сілку кезінде темір сылдырмақтар шылдырлап, ерекше дыбыс бе-реді.

Даңғыра. Соқпалы-сыл-дырмақты саз аспабы. Шанағы дөңгелек шеңбер түрінде жаса-лады да, бір металл сақиналар, салпыншақтар, сылдырмақтар

тағылады. Даңғыра көне заман-нан бақсы-балгерлердің аспабы болған.

Саз. Ішекті музыкалық ас-пап. Ұзындығы 500-1200 мм. Ол әзірбайжан, армян, ауған, иран, түрік т.б. халықтар арасында кең таралған. Саз әншілерді сүйе-мелдеуге және халық аспаптар ансамблінде пайдаланылады.

Дабыл. Соқпалы музыкалық аспап. Шанағының екі жақ беті терімен қапталып, бір бүйіріне қайыс ілмек немесе ағаш тұтқа бекітіледі. Дабыл негізінен жа-угершілікте, жорықта қолда-нылған. Оны аң-құстарды үркіту үшін аңшылар мен құсбегілер де пайдаланған.

Домбыра. Ішекті музыка ас-пабы. Ол көбіне ағаштан тұтас

ойылып, жасалады. Негізінен 2 ішекті болып келеді. Ел ара-сында 3 ішекті домбыралар да кезігеді. Домбыра өткен ғасыр-ларда шертер, сыбызғы, қылқо-быз, шаңқобыз т.б. музыкалық аспаптармен қатар дамыды. Олардың ішінде кең тарағаны әрі ұзақ сақталғаны осы дом-быра.

Домбыраның алғашқы нұсқасы 5-7 пернелі болса, кей-ін перне саны 13-14-ке жетті. Оның құлақ күйі оң бұрау және теріс бұрау түрінде келтіріледі.

Жетіген. Қазақтың байырғы шертпелі музыкалық аспабы. Көне нұсқасы тұтас ағаштан астау тәрізді ойылып жасала-ды. Ойылған жағы ашық, тегіс жағына жеті қыл шек тағылады.

Содан жетіген деп аталған.Қобыз. Ысқылы, ішекті

көне музыкалық аспабы. Қобыз жайындағы алғашқы деректер 8-9 ғасырларға саяды. Ертедегі қобыздар тұтас ағаштан ойылып жасалған, пішіні ожау тәрізді. Шанағының төменгі жартысы көнмен қапталады. Оның құлақ бұрауы орналасқан жазық кел-ген басы, доғаша иілген қысқа мойыны, көн керген шанағы, қос қыл ішегі, тиегі болады.

Керней. Сыбызғыға ұқсас көне үрмелі музыка аспабы. Ды-быс шығаратын жағы қоңырауға ұқсас келген жіңішке жез түтік іспеттес, жалпы ұзындығы 3 м шамасында. Дыбысы жуан, үні күшті шығады.

Сыбызғы. Үрмелі көне му-

зыкалық аспап. Ол қурайдан, ағаштан, кейде жезден жаса-лады. Тұрқы 600-650 мм ша-масында. 3-4 ойықты. Сыбызғы ойықтарынан демді жай немесе күшті шығару арқылы түрлі ды-быс әуендері туады.

Сырнай. Үрмелі музыкалық аспаптарға байланысты жалпы атау. Сырнай өзінің жасалған за-тына қарай саз сырнау, қамыс сырнай, мүйіз сырнай т.б., құры-лысына байланысты бөлінеді.

Шаңқобыз. Ағаштан, темір-ден, кейде күмістен жасалады. Ағаштан жасалған шаңқобызға жіп байланып, сол жіпті серпіп тарту арқылы ортасындағы тіл-ше тербеліп дыбыс шығарады. Ол ашалы сым темірден не күмістен жасалған. Шаңқобыз

арасына бекітілген тілін сау-сақпен шалып тарту арқылы орындалады. Негізгі дыбысы тілдің мөлшеріне байланы-сты. Дыбыс көлемі бір октава. Шаңқобыз тартушы тіл қимы-лы арқылы да түрлі дыбыстар шығарып отырады.

Шертер. Шертіп ойнау тәсіліне байланысты шертер деп аталған. Ол екі немесе үш ішекті болып келеді. Ертедегі шертерлер ағаштан ойылып, шанағы көнмен қапталып жа-салған. Дыбыс күші қапталған терінің жұқа-қалыңдығына, ішегінің жуан-жіңішкелігіне байланысты. Пернесі бол-майды, ішегіне ызған жылқы қылы тағылады. Жалпы тұрқы 650-700 мм.

БІЛГЕНГЕ - МАРЖАН

Қазақтың көне музыкалық аспаптары

Page 10: №72 (2669)

Сейсенбі, 16 қыркүйек 2014 ж. БІЗДІҢ10 ТАНЫМ ҚОСТАНАЙ

Ш а р а й н а

Елбасы туралы төртінші фильм

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың өміріне арналған «Елбасы жолы» киноэпопе-ясының төртінші бөлімі түсіріліп бітті. «Партком хатшысы» («Секретарь парткома») деп аталатын фильмде Қазақстан-ның Тұңғыш Президентінің партия басшысы ретінде қызмет атқарған өмір жолдары баяндалады. Төртінші сериядағы оқиғалар өткен ғасырдың 70 жылдары өтеді. Сол кезеңде бо-лашақ мемлекет басшысы Қарағанды металлургия комбинаты-ның партком хатшысы қызметін атқарған еді. Сонымен қатар, фильмде Нұрсұлтан Назарбаевтың отбасына көп көңіл бөлін-ген. Түсірілім жұмыстары Қарағанды облысында, Мәскеуде өткен. Фильмге қазақстандық актерлермен қатар, Валентин Гафт, Владимир Стеклов, Ксения Раппопорт, Евгений Сидихин, Евгений Стычкин сынды ресейлік әртістер де қатысты. Жоба режиссері – Рүстем Әбдірашев. «Партком хатшысы» 2014 жылы желтоқсанда экранға жол тартады деп жоспарланған.

8Электронды ақша

енгізіледіЭквадор орталық банкі желтоқсан айында әлемде

алғаш болып электронды валютаны айналымға енгізуді жос-парлап отыр. Банк өкілдерінің айтуынша, әзірге атауы белгісіз ақша бірлігі доллармен қатар қолданылады және дәстүрлі банк қызметіне қолы жетпейтін халықтың кедей бөлігі үшін жұмыс істейді. БАҚ атап өткендей, электронды валюта ақша ұсыныстарын ұлғайту және 2000 жылғы банк дағдарысынан кейін Эквадор қолданып келе жатқан валюта АҚШ долларын құнсыздандыру мақсатында қолданылуы мүмкін.

8Исламдық мектеп

ашыладыТүрік елінде бұрын-соңды болмаған ең ірі исламдық

мектеп бой көтеретін болды. «Imam Hatip Lisesi» атындағы мектеп құрылсы Қара теңіз жағалауындағы Кумру қаласын-да салынбақ. Жоба бойынша, мектеп құрылымына бірнеше ғимарат пен спорт кешені кіреді. Жалпы аумағы 35 гектарды құрайтын оқу кешенінің құрамы оқу ордаларымен бірге, жа-тақханалар, кітапханалар, зертханалар, жабық бассейн, спорт кешендері мен саябақтардан тұрады. Әзірге бұл мектептің сыйымдылығы мың балаға мөлшерленіп отыр. Аймақ губер-наторы Ахмет Озканның айтуынша, оқу ордасы тек аймақ бойынша ғана емес, елдегі ең ірі мұсылман мектебі болмақ.

(Өзге басылымдардан алынған)

Сыйлық сыйлауда көп-шілігіміз бас қатырып, «не таңдасам екен?» деп әбігерге түсетініміз рас. Жақын туысың, аралас-құралас құрбың болма-са, қонаққа шақырған, алыстан сыйласатын жанға сыйлық таңдау қиынның қиыны. Мұн-дайда ең бастысы «сыйлық қымбат емес, сыйлау, құрметтеу қымбат» дегенді ұстанған жөн. Не сыйласаңыз да шын көңіл-ден тарту етсеңіз жетіп жатыр.

Дегенмен, ескерткіш болып қалуы үшін ер кісілерге түрлі сувинирлер тарту етуге бола-ды. Әйелдердің көпшілігі әше-кей бұйымды қалайтындықтан, сыйға осындай заттардың тарту етілгеніне қуанатыны рас.

Сыйлыққа компьютер не-месе компакт дискі алғысы ке-летіндер де баршылық. Үй жа-нуарларын тарту ету де кейінгі кезде үрдіске айналған әдеттің бірі.

Ерлі-зайыптылар арасында гүлден бастап тіпті іш киімге дейін тарту ету аракідік болса да кездесіп тұрады.

Алайда, сыйлық алмас бұрын, жоғарыда айтып өт-кеніміздей сыйлық таңдап жүрген жанның Сізге қандай туыстық қарым-қатынастағы жан екеніне мән беріңіз. Туы-стар мен таныстарға әдемі қобдиша, кітап, тәтті тағамдар, ваза, әмиян (әмиян сыйлағанда оған міндетті түрде теңге салып тарту ету керектігін ұмытпаңыз), картина сыйлауға болады.

Ал анаңыз бен әйеліңізге қандай тарту-таралғы жасау керектігін өзіңіз де білесіз деп ойлаймыз. Бір нәрсе анық, ол кез-келген адамға гүл шоғын, кітап сыйлау ыңғайсыз жағдайда қалдырмайды.

Әсіресе, қонаққа барғанда, мерейтойға, туған күн кешіне жол тартқанда гүл алуды ұмыт-паған жөн. Алайда, кімге, қан-

дай гүл сыйлау керектігін біле жүргеніңіз абзал.

Арнайы құтыға егілген, бөлме гүлдерін тек жақын-туы-старға сыйлайды.

Раушан гүлі махаббаттың белгісі болып қала бермек. Бұл гүлді жақсы көретін қызыңызға немесе жұбайыңызға тарту ете аласыз. Дегенмен фиалка гүлдері де мәңгілік, кіршіксіз сезімнің белгісі болып санала-тынын ұмытпаңыз. Олай болса, махаббатыңызды білдіру үшін фиалка гүлін сыйлауға да бо-лады.

Георгина гүлін күйеуі келіншекке тарту ету керек екен. Сондай-ақ, тұрмыстағы келіншектің мерейтойына, туған күні мерекесіне орай гүл тарту ететін болсаңыз, гиацинт, қалампыр, хризантема гүлін ұсынған дұрыс.

Егер тұрмыс құрмаған қыз сыйлыққа сирен гүлін алса, гүл сыйлаған жігіт өз махабаттын өзге ешкіммен бөліскісі кел-мейтіндігін білдіргені деп қа-былдаған жөн.

Жаңадан отау тіккен жас жұбайлардың той салтанаты-на ақ түсті гүлдер шоғырын ұсынған дұрыс. Мысалы, әппақ

калла гүлін тарту еті «неке-лерің мызғымас берік болсын, мәңгілік бақыт сыйлаймын» деген тілектің белгісі болып саналады.

Гладиолус гүлі сән-салта-наттың белгісі. Оны әсіресе алыс сапардан келе жатқан ағайын-туыс, дос-жаранды қарсы алғанда, перзентханада келіншегін шығарып алар кезде тарту еткен орынды. Әдетте ұл босанған әйелге қызыл гладио-лус, ал қыз босанған келіншек-ке түрлі-түсті немесе аққа бо-лар-болмас қызыл рең түскен

гладиолус тарту етеді.Хризантема гүлі грек

тілінен аударғанда «алтын гүл» деген мағынаны білдіреді екен. Жапондықтар хризантема гүлін аса жоғары бағалайды. Олар үшін бұл гүл ұлттық белгі, ел-таңбамен пара-пар. Сондықтан да болар, оларда Хризантема ордені де бар.

Театрға, киноға, кафе-мейрамханаларған баратын болсаңыз, қыз-келіншектерге хризантеманың бір данасын ұсынуға болады. Ол құрбыңыз-дың көңілін көтеріп, кеш бойы-на әдемі әсер сыйлары даусыз.

Лотос – ақ түсті болған-

дықтан тазалықтың, пәктіктің, адалдықтың белгісі ретінде тарту етіледі. Сіз құрмет көр-сетіп отырған жанға денсаулық тілесеңіз онда оған пион гүлін тарту еткен жөн. Ол денсау-лықпен қатар тәкаппарлықтың да белгісі болып саналады. Ал қызғалдақ гүлі нәзіктікті, бей-күнәлікті білдіреді.

Соңғы кездері бамбук ағашының шыбығын тарту ету де сәнге айналған үрдістердің бірі болып саналады. Негізінен құлпырып тұрған гүлі болмаса да бамбук шыбығы үйге байлық әкеледі деген сеніммен тар-ту етіледі. Байлықпен қатар денсаулықтың жақсы болуын, ғұмыр ұзақтығын тілегендік болып саналатын бамбук шы-бығын суда ұзақ уақыт ұстауға болады. ГҮл өсіруші мамандар әбден тамырланған соң бұл шыбықтарды арнайы ыдысқа топырақ салып егуге де бола-тынын айтады.

Жалпы сыйға тартылатын гүлдердің саны тақ болуы мін-детті. Үш, бес, жеті данадан тұратын гүлдер шоғырынан әдемі букет жасауға болады.

Ал гүлді ұсыну мынадай тәртіппен жүзеге асуы керек: гүлді сол қолыңызға ұстап, оң қолыңызбен тарту жасағалыо-тырған жанның қолын алып, құттықтайсыз, гүлді сол қолмен ұсынасыз.

Айтпақшы, балаңызға сый-сияпат жасау арқылы бола-шақта оның да тарту-таралғы жасау мәдениетін қалыпта-стыруға негіз қалайтыныңы-зды ұмытпаңыз. Бала болса да айналасындағыларға көңіл бөле білетін, ата-анасының қуанышына ортақтаса алатын, сыйлық тарту ете білетін азамат етіп өсіргеннің еш сөктігі жоқ. Ол үшін балаңызға әдетте ме-рекелерде түрлі ойыншықтар тарту еткен дұрыс.

БІЛГЕННІҢ АРТЫҚТЫҒЫ ЖОҚ

Сыйлықты кім жек көреді?!

Тәуелсіздік кезеңінде Қа-зақстан халқының басын бірік-тіретін негізгі фактор мемлекет-тік тіл болып отыр. Мемлекеттік тілдің ұлттық тіл қызметін де атқаратыны белгілі.

Бүгінде күллі әлем қазақ елін татулықты ту еткен ел ғана емес, өз салт – дәстүрін, та-рихын, тілін ұлықтаған халық деп мойын-дайды.

«Қазақ тілі бүгінде ғылым мен білімнің, интернеттің тіліне айналды. Қазақ тілін-де білім алатындар-дың саны жыл өткен сайын көбейіп ке-леді. ліміз бойынша мемлекеттік тілді оқытатын 57 орталық жұмыс істейді. Одан мыңдаған азаматтар қазақ тілін үйреніп шықты, әлі де үйре-нуде.

Былтырғыға қа-рағанда биыл қазақ тілін білемін деген өзге ұлт өкіл-дерінің саны 10 пайызға өскен. Бұл да біраз жайттан хабар бе-реді. Тек соңғы 3 жылда мемле-

кеттік тілді дамытуға республи-ка бойынша 10 миллиард теңге бөлінді.

Енді ешкім өзгерте ал-майтын бір ақиқат бар. Ана тіліміз Мәңгілік Елімізбен бірге Мәңгілік тіл болды. Оны даудың тақырыбы емес, ұлттың ұйытқысы ете білгеніміз жөн» - деп Елбасы өзінің «Қазақстан - 2050» Қазақстан халқына Жол-дауында атап өткен болатын.

Тәуелсіздік алғаннан бері еліміздің әлеуметтік, экономикалық, мәдени аху-алы айтарлықтай дәрежеге көтерілді. Әсіресе, қазақ елінің ұлттық бет – бейнесі, тәуелсіз еліміздің тұғырлы туы – мем-лекеттік тіліміздің мәртебесін көтеру жолында қаншама игі істер жасалды. Туған тарихын танып, тілінің мерейін асыруға еліміздің әр аймағы атсалысты, туған тілінің тұғыры бекуі жо-лында аянбай күресті.

Қазақ тілі Қазақстанның мемлекеттік тілі болып жари-

яланды. Осы жылдар ішінде мемлекеттік тіл мәселесі күн тәртібімен түскен емес. Тілдер-ді дамыту басқармалары мен орталықтары ашылды, бағдар-ламалар жасалды. Қазақ тілін мемлекеттік тіл мәртебесіне көтеру мақсатында қыруар жұмыстар атқарылды.

Қазақстан дүниежүзіндегі алдыңғы қатарлы отыз елдің санатына қосылып, әлемдік деңгейде олармен бәсекелес болу стратегиясын басшылыққа алып отырған кезеңде оның мемлекеттілігінің бірден – бір нышаны, тұтастығы мен тұрақты дамуының тірегі, көп этникалық қауымды біртұтас халықтық деңгейде ұйымдастырудың басты факторы – мемлекеттік тіл болып табылатыны ешқан-дай дәлелдеуді қажет етпейтін ақиқат нәрсе.

Қазіргі қоғам алдында мемлекетті тілді үйрету арқы-лы Қазақстандағы әртүрлі тіл, этнос өкілдерінде біртұтас

тілдік сәйкесімділік қалыпта-стыру мәселесі көтеріліп отыр. Қазақстандағы ұлттық, мәде-ни, мемлекеттік бірегейлік-тердің негізгі айқындауышы, басты ұйытқысы, ең алдымен, мемлекет құрушы этнос – қа-зақтың мәдениеті, діні мен тілі. Тіл – бірегейлігі – тілдік және тілдік емес мәнділіктерді қам-титын күрделі ұғым.

Қазақстан Республикасы жеке егемен мемлекет ретінде тәуелсіздігін жариялаған кез-ден бастап қазақ тіліне мем-лекеттік тіл мәртебесі беріліп, оны қоғам мен ғылымның бар-лық салаларында кеңінен қол-дану мәселесі тұрды.

Мемлекеттік тіл – Қа-зақстан Республикасында тұратын қазақ тілінен өзге тіл-ді халықтарды ұйыстыратын, тұтастыратын, біріктіретін күш болып табылады. Мемлекетті тілді үйреніп, ол тілде сөйлесу арқылы елімізді мекендейтін ұлттар мен ұлыстар бір – біріне

жақындай түседі. Сол себепті, елдің тұрақты

дамуына негіз болатын, Қа-зақстан қоғамын тұтастыратын, республика халқын ұйыстыра-тын фактор ретіндегі негізгі ұлттық идеяның өзекті буыны – қазақ тілін үйрету мәселесі болып табылады.

Бүгінгі сот жүйесінде мем-лекеттік тілдің мәртебесін арт-тыру мақсатында жұмыстар жүргізілуде. Сотта мемлекет-тік тілді қолдану және дамыту бойынша іс-шаралар жоспары жасалып, семинар сабақтар, дөңгелек үстелдер өткізіледі.

Жыл сайын мемлекеттік тілде істердің саны, сонымен қатар жалпы құжат айналымы артып келеді. Барлық мемле-кеттік органдармен мемлекет-тік тілде хат аламасудамыз.

Нұргүл НҰРҒАЛИЕВА,Қостанай облысының қыл-

мыстық істер жөніндегі ма-мандандырылған ауданаралық

сотының кеңсе меңгерушісі

МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛ - МЕНІҢ ТІЛІМ

Тіл – елдігіміздің негізі

Page 11: №72 (2669)

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 16 сентября 2014 г.

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон приемной редактора 54-27-53, факс 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство № 12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министер-

ством культуры и информации Республики Ка-захстан.

Собственник: ТОО «Газета «Наш Коста-най».

Издается с августа 1990 г. при поддержке акима города.

Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.

Директор - гл. редактор: Елена НИКИТЕНКО.Заместитель главного редактора: Оразалы

Жаксанов. Тел. (54-62-46).Шеф-редактор: Айжан Утевова. Тел. (54-37-

58).Ответсекретарь: Ирина Востротина. Тел.

(54-37-58).Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-85),

Валерия Вахненко (54-05-75), Марина Кострова (54-05-75), Александр Кузьмичев (54-62-46), Ва-

лентина Мелехова (54-05-75), Зульфия Набиева (54-05-75), Надежда Чистякова (54-05-75).

Фотокорреспондент: Олег Яблочкин, Максим Фролов (54-64-85).

Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Валерия Вахненко.Газета набрана и сверстана в компьютер-

ном центре «НК»: Валентина Михальцова, Инди-ра Казиханова.

Корректоры: Ирина Ранцева, Виктория Бог-дан. Тел. 54-69-71.

Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайский Дом печати», г. Костанай, ул. Май-лина, 2/3. Объем - 2,5 печатных листа.

Тираж номера - 2988. Подписной индекс: К-315. Заказ №1469.При перепечатке ссылка на «НК» обязатель-

на. Мнение авторов публикаций может не совпа-дать с точкой зрения редакции.

® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объ-явлений несет рекламодатель.

[email protected]

ПоправкаВ статье «Медицинский провал», вышедшей 11 сентя-

бря 2014 г., медперсонал на снимке прямого отношения к материалу не имеет.

Городской Совет ветеранов выражает искреннее соболезнование семье, родным и близким по поводу кончины участника ВОВ

МЕЛЬНИКОВОЙ Надежды Андреевны

Частный судебный исполнитель объявляет торги по реализации следующего арестованного имущества:

Лот №1 - автомашина марки ВАЗ 21060, госномер 891 ВЕА10, 2000 г.в., цвет сине-зеленый металлик, с первонач. старт. ст-тью 150 000 (сто пятьдесят тысяч) тенге.

Торги состоятся 26 сентября 2014 года в 10.00. Метод про-ведения торгов - английский.

Место проведения торгов: г. Костанай, ул. Алтынсарина, д. 178.

Для участия в торгах необходимо подать заявку за сутки до даты проведения торгов и внести задаток в размере 5% от стартовой стоимости имущества на текущий счет частного судебного исполнителя Талканова Сагиная Тиленовича в АО «Цеснабанк»: ИИК KZ12998GTB0000091367, БИК TSESKZKA, КБЕ 19, ИИН 751114300820, РНН 392510020805, с вопросами обращаться по адресу: г. Костанай, ул. Алтынсарина, д. 178, тел. 533-606, контакт. тел. коллегии частных судебных исполните-лей Костанайской области 391-347.

КГУ «Костанайский психоневрологический дом-интернат» Управления координации занятости и социальных программ акимата Костанайской области», - 110005, г. Костанай, ул. Во-лынова, 1, телефоны для справок: (87142) 26-13-26, 26-14-91 - объ-являет конкурс на занятие вакантных должностей гражданских служащих: врач-невропатолог (1 ед.) - требование: высшее об-разование, обеспечение надлежащего уровня обследования и лечения больных в соответствии с современными достижениями медицинской науки; медсестра дневного стационара (0,5 ед.), медсестра (3 ед.) - требование: среднеспециальное образование, уровень квалификации - без категории, сертификат специали-ста, повышение квалификации, стаж работы не менее 1 года; парикмахер (1 ед.) - требование: стаж работы - не менее 1 года; электромонтер (1 ед.), электрогазосварщик (0,5 ед.) - требование: среднетехническое образование.

Документы предоставляются в течение 15 календарных дней с момента публикации объявления.

В целях развития «электрон-ного правительства» и совершен-ствования управления финансо-выми ресурсами государства, повышения качества исполнения государственного бюджета госу-дарственными органами ключе-вая роль отведена органам казна-чейства. Казначейство является информационной основой для эффективного управления госу-дарственными финансами.

Для повышения качества казначейского обслуживания исполнения бюджета счетов государственных учреждений, субъектов квазигосударствен-ного сектора внедрена новая ин-формационная система, которая направлена на обеспечение сво-евременного зачисления налогов и других платежей в бюджет, про-ведения бюджетных расходов, а также позволяет значительно сократить время прохождения платежных документов госу-дарственных учреждений, субъ-ектов квазигосударственного сектора.

Информационная система «Казначейство - Клиент» - это система электронного докумен-тооборота между казначейством и государственными учреждени-ями, администраторами бюджет-ных программ, уполномоченны-ми государственными органами, субъектами квазигосударствен-ного сектора по приему, обра-ботке финансовых документов и предоставлению отчетности.

Целью системы является повы-шение эффективности взаимо-действия казначейства с обслу-живаемыми государственными

учреждениями и субъектами квазигосударственного сектора посредством свободного доступа к Интернету. Информационная система выполняет основные задачи по своевременному и качественному исполнению го-сударственного бюджета на всех уровнях, повышению оператив-ности, точности, надежности, прозрачности данных, связанных с процедурами предоставления документов в органы казначей-ства, применение современных средств защиты информации - электронно-цифровой подписи (ЭЦП) – для подтверждения до-стоверности документов.

На основе применения совре-менных высокоэффективных технологий хранения и обработ-ки информации система «Каз-начейство - Клиент» позволяет унифицировать, упростить и ускорить автоматизированный ввод данных по документам, обрабатываемым в ИИСК. Она позволяет сделать возможным получение всех документов, которые предоставляются в казначейство в электронном виде, увеличивает скорость об-работки и проведение финансо-вых и платежных документов государственных учреждений, сокращает бумажные, времен-ные и транспортные затраты государственных учреждений. Система фиксирует в режиме реального времени проведенные финансовые операции государ-ственных учреждений, поэтому у государственных органов есть четкое понимание того, как еже-дневно расходуются бюджетные

средства.Все электронные документы,

созданные клиентом (государ-ственным учреждением, субъ-ектом квазигосударственного сектора) и отправляемые по си-стеме, должны быть оформлены в соответствии с требованиями действующего бюджетного зако-нодательства по форме, полноте и правильности заполнения, подписаны ЭЦП уполномочен-ных руководителем клиента. Система проверяет наличие и принадлежность ЭЦП на соот-ветствие предоставленным об-разцам подписей клиента. При соответствии данных документ признается имеющим юридиче-скую силу и равнозначным до-кументу на бумажном носителе с собственноручными подписями уполномоченных лиц.

Дистанционное обслуживание государственных учреждений и субъектов квазигосударственно-го сектора минимизирует личные контакты с ответисполнителями казначейства, кроме того, умень-шает количество возвратов за счет ошибок человеческого фак-тора, искореняет возможность установления приоритетности платежа.

Информационная система казначейства предоставляет возможность проведения ведом-ственного контроля деятельности территориальных подразделений казначейства дистанционным ме-тодом.

На сегодняшний день от опера-тивной работы органов казначей-ства зависит жизнедеятельность региона. В целях реализации

Стратегического плана Мини-стерства финансов РК на 2011 – 2015 гг. по подключению государ-ственных учреждений к системе электронного документооборота с государственными учреждени-ями «Казначейство - Клиент», все государственные учреждения города Рудного подключены к системе электронного докумен-тооборота «Казначейство - Кли-ент» и успешно работают.

Деятельность Рудненского городского управления каз-начейства ориентирована на обеспечение качественного и своевременного исполнения государственного бюджета, об-служивания государственных учреждений и субъектов квази-государственного сектора, своев-ременного проведения финансо-вых операций.

Согласно Стратегии развития Казахстана до 2030 года, интег-рированная информационная си-стема казначейства направлена на обеспечение своевременного зачисления налогов и других платежей в бюджет, проведения бюджетных расходов, эффектив-ного управления Правительством Республики Казахстан и местны-ми исполнительными органами финансовыми ресурсами и транс-парентности исполнения государ-ственного бюджета. Другими словами, эта система направлена на обеспечение главной цели, по-ставленной Президентом страны, – эффективное управление госу-дарственными финансами.

БАРШАУЭР Р.Н., руководитель

Рудненского ГУК

Обком профсоюзов работников государственных, бан-ковских учреждений и общественного обслуживания» выражает глубокое соболезнование руководителю ГУ «Отдел занятости и социальных программ акимата города Костанай» Туленовой Гульнар Шахмараловне в связи с безвременной кончиной

матери

«Қостанай облысы әкімдігінің жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар Басқармасының «Қостанай психоневрологиялық интернат-үйі» КММ, 110005, Қостанай қ., Волынов көш., 1, анықтама үшін телефон (87142) 26-13-26, 26-14-91 азаматтық қызметкерлердің мына бос жұмыс орындарына конкурс жариялайды: невропатолог - дәрігер (1 бірлік). Қойылатын талаптар: Жоғары білім, науқастарды ме-дицина ғылымының заманауи жетістіктеріне сәйкес деңгейде бақылауды, емдеуді қамтамасыз ету. Күндізгі бөлім мед.бикесі (0,5 бірлік), мед.бике (3 бірлік). Қойылатын талаптар: арнайы орта білім, біліктілік деңгейі санатсыз, маман сертификаты, біліктілікті көтеру, жұмыс өтілі 1 жылға дейін. Шаштаразшы (1 бірлік). Қойылатын талаптар: жұмыс өтілі 1 жылдан кем емес. Электр монтері (1 бірлік), Электргаз дәнекерлеуші (0,5 бірлік). Қойылатын талаптар: орта техникалық білім. Құжаттар хабарландыру жарияланған күннен бастап

күнтізбелік 15 күн ішінде тапсырылуы тиіс. Энтеровирус входит в группу кишечных вирусов. Они спо-собны поражать многие ткани и органы человека: центральная нервная система, сердце, легкие, печень, почки и др. Это опреде-ляет значительное клиническое многообразие вызываемых ими заболеваний.

Вирусы устойчивы во внешней среде: хорошо переносят низкие температуры. Они выдерживают многократное замораживание и оттаивание без потери активно-сти. Длительно сохраняются в воде (в водопроводной воде вы-живают 20 дней, в речной – более месяца, в очищенных сточных водах - 65 дней). Энтеровирусы довольно быстро погибают при температурах свыше 50оС (при 60оС - за 6-8 мин., при 100оС - мгновенно).

Источником инфекции являет-ся больной человек или бессим-птомный носитель вируса. Из-за отсутствия иммунитета дети наиболее восприимчивы к энте-ровирусам и служат основными их распространителями. Инфек-ция поражает, в основном, детей младше 6 лет, наиболее опасны для детей до 2 лет. У детей школь-ного возраста восприимчивость к данным вирусам снижается, а взрослые болеют редко.

Около 85% случаев энтерови-русных инфекций протекает бес-симптомно. Около 12-14% случа-ев диагностируются как легкие лихорадочные заболевания и только около 1-3% имеют тяжелое течение, особенно у детей ранне-го возраста и лиц с нарушениями иммунной системы.

Существует два механизма пе-редачи этой инфекции: воздушно-капельный (при кашле, чихании, разговоре) и фекально-оральный (пищевой, водный, контактно-бытовой). «Входными воротами» заражения являются слизистые оболочки верхних дыхательных путей и пищеварительного тракта. Восприимчивость к инфекциям у человека высока в любом возрас-те.

Клиническая картина. Обычно болезнь протекает достаточно легко и бессимптомно. При этом могут отмечаться симптомы лег-кого недомогания: повышение температуры тела, головная боль, тошнота, боли в животе, иногда рвота, которые проходят через 7-10 дней.

При тяжелых формах заболе-вание начинается остро - с повы-шения температуры до 38-40оС, которая держится 3-5 дней, со-провождается головной болью, тошнотой, рвотой. Появляются характерные симптомы: изъяз-вление слизистой полости рта, вы-сыпания на кожных покровах рук и ног, ангина по герпетическому типу. Нередко наблюдаются боли в животе и мышцах, жидкий стул. В некоторых случаях - катараль-ные явления со стороны верхних дыхательных путей, насморк, кашель. На 1-2 день болезни воз-никает сыпь, преимущественно на руках, ногах, вокруг полости рта, которые держатся в течение 24-48 часов (иногда до 8 дней) и затем бесследно исчезают. Иногда могут развиваться острые вялые парали-чи конечностей, судороги, дрожа-ние конечностей, косоглазие, на-

рушение глотания, речи и др.Если у ребенка появилась ха-

рактерная симптоматика, то не-обходимо срочно обратиться за медицинской помощью и при не-обходимости госпитализировать.

Меры профилактики энтерови-русной инфекции – это в первую очередь соблюдение санитарных правил, что предотвращает инфи-цирование и распространение за-ражения. Перечислим наиболее важные из них:

- Соблюдайте правила личной гигиены: тщательно мойте руки с мылом после посещения туалета, перед и во время приготовления пищи, перед едой, после прихо-да домой с улицы. Не забывайте мыть руки детям, учите их прави-лам личной гигиены.

- Мойте дверные ручки, краны, ручки для спуска воды в туалете.

- Употребляйте для питья только кипяченую или бутилированную воду.

- Купаться следует только в от-веденных для этой цели местах, учите детей не заглатывать воду при купании.

- Фрукты, овощи, ягоды мойте под проточной водой, затем обда-вайте кипятком.

- Имейте ножи, разделочные до-ски отдельно для сырых и вареных продуктов, для салата, хлеба. По-суду, где хранились сырые продук-ты, тщательно мойте с моющими средствами и ошпаривайте.

- Не допускайте соприкоснове-ния между продуктами прошед-шими и не прошедшими кулинар-ную обработку.

- Упаковывайте каждый про-дукт в отдельную чистую упаков-

ку, берегите продукты от загряз-нения.

- Содержите в чистоте свой дом, особенно кухню и туалет.

- Защищайте пищу от насеко-мых, грызунов и домашних жи-вотных, возможных переносчи-ков инфекции, и ведите борьбу с мухами и тараканами.

- Регулярно мойте и содержите в чистоте детские игрушки.

- В течение первого года жизни ребенок должен получать грудное молоко - это резко снижает попа-дание энтеровирусов в кишечник.

- Особое внимание обращайте на питание детей до 1 года: давай-те ребенку только свежие про-дукты, в качестве которых вы не сомневаетесь, тщательно следите за гигиеной.

- Детское питание детям грудно-го возраста готовьте перед корм-лением ребенка на один прием пищи.

- Не рекомендуется покупать продукты в местах несанкциони-рованной торговли.

Людям, контактировавшим с инфицированными больными, для профилактики энтеровирус-ной инфекции могут назначаться лекарственные препараты группы интерферона и иммуноглобулин.

ТУЛЕБАЕВА А.С., главный специалист

РГУ «Управление по защите прав потребителей

г.Костанай Департамента по защите прав потребителей

Костанайской области Агентства РК

по защите прав потребителей»

Профилактика энтеровирусной инфекции

Информационная система казначейства:система документооборота с государственными учреждениями

Жеке сот орындаушысы келесідегідей тыйым салынған мүлікке сауда өткізетінін хабарлайды

№ 1 лот – 2000 жылы шығарылған көк жасыл түсті ВАЗ 21060 маркілі автокөлігі, мемлекеттік номері 891 ВЕА10. Бастапқы бағасы 150 000 (жүз елу мың) теңге. Сауда 2014 жылдың 26 қыркүйегінде сағат 10.00 – де өтеді.Сауданың өткізу әдісі - ағылшындық.Сауданың өтетін орны Қостанай қаласы Алтынсарин к-сі,

178 үй. Саудағы қатысу үшін өтінімдерді бір күн қалғанда беру керек. Сондай-ақ, мүліктің алғашқы бағасынның 5 пайыз көлеміндегі жарнаны жеке сот орындаушысы Талканов Са-гинай Тиленовичтің есеп-шотына келесі деректер бойынша аудару керек. «Цеснабанк» АҚ ИИК KZ12998GTB0000091367, БИК TSESKZKA, КБЕ 19, ЖСН 751114300820, СТН 392510020805.Саудаға қатысты сұрақтар туындаған жағдайда мына мекен

жайға хабарласуға болады: Қостанай қ. Алтынсарин к-сі, 178 үй. тел. 533 606. Қостанай облыстық жеке сот орындаушылар коллегиясының анықтама телефоны 391 347.

Утерян договор купли-продажи №4281 от 08.05.2009 г., выданный на имя Акмурзина Нургуль Миранбековна, на адрес: г. Костанай, ул. Складская, 12. Считать недей-ствительным.

Page 12: №72 (2669)

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 16 сентября 2014 г.

ЛИТЕРАТУРНЫЙ ЭКСПРЕСС

ПАМЯТЬ

20 октября т.г. исполняется 35 лет, со дня смерти поэта Анатолия Коштенко. Сейчас ему было бы полных 60, возраст почитаемой, зрелой мудрости.

Но все, с кем он был зна-ком и дружен, вероятно, на-всегда будут произносить его имя без отчества, по-скольку в памяти он остал-ся молодым, полным идей и энергии. Веселым, живым, утренним человеком.

«Погибает поэт – угаса-ет на небе звезда», - сказал классик. Действительно, внезапный уход из жизни Анатолия Коштенко обозна-чил такой пробел в строю костанайской литературы, который остается невоспол-нимым до сих пор. Нельзя представить себе полной костанайскую поэзию 70-х годов прошлого века без творчества этого автора. Оно и сегодня для читателя вполне современно, а зна-чит, актуально.

Какой он был в поэзии, мы можем судить по его произведениям. Каким в жизни? По словам друзей – открытым, отзывчивым, творчески строгим к себе, доверчивым, легким на подъем, непреемлющим заданность и фальшь… По

словам недругов – амбици-озным буквоедом, непред-сказуемым мненияпатом, врагом общепринятых ис-тин, упрямым спорщиком, ниспровергателем авто-ритетов, любимцем и лю-бителем женского пола… Как из этих разноречивых осколков составить общий портрет поэта и человека? Непросто. Истинная поэзия всегда рождается в муках споров, неприятия баналь-ности, в терпимости мне-ний и суждений, при этом любовью к жизни оправды-вая свою сопричастность к бытию. Те, кто не принимал Коштенко таким, какой он был по-настоящему, наверня-ка вредили только себе, по-тому что компетентная кри-тика, жаркий диспут лучше, чем обвальная похвала или снисходительное молчание, которое согласием зачастую потворствует безграмотно-сти и бездарности.

Именно с Анатолием Коштенко осталась боль-шая часть известных коста-найских литераторов, когда однажды консервативная группа стихотворцев литобъ-единения им. Б.Майлина в 1979 г. начала активно, на-показ клеймить и править произведения некоторых авторов, которые, дескать, отражали не «героическую» советскую действительно-стью, а некий, не присущий ей, упаднический эгоцен-тризм, экзистенциализм. Неправильный образ геро-ев дня.

Доморощенные Геростра-ты на тогдашнюю иногда совсем неприглядную «дей-ствительность» закрывали глаза. Им, по крайней мере в стихах, были неведомы устремления и истинные чаяния неплакатного со-ветского человека. Кош-тенко и иже с ним сбросили с корабля современности

пафосную провинциальную лирику, заменив ее ущербно-го, беспричинновосторжен-ного или смешно опечален-ного лирического героя на более серьезного, морально состоявшегося, интеллекту-ально-реального, адекватно относящегося к жизни. Не-ординарный подход к темам, метафора, свежесть формы и содержания в обрамлении вышеуказанного интеллек-та – вот что ставилось во главу угла в творчестве его и таких поэтов, как Иван Да-нилов, Геннадий Мануйлов, Григорий Большунов, Анато-лий Дьячков и других.

Думаю, если б не смерть Коштенко, то у костанай-ской поэзии в лице нового литературного объединения был бы шанс не только на «второе дыхание», но и на целое поэтическое направ-ление…

Анатолий Коштенко лишь с третьего раза поступил в так насущно желаемый Московский Литературный институт им. А.М. Горького. По словам Ивана Данилова, который ездил как-то вместе с ним на одну из сессий, от-ношение собратьев по перу к Анатолию было более чем доброжелательным. Однажды компания литин-ститутских студентов, за-сидевшись за полночь, не заметила, как он куда-то исчез. Когда спохватились и начали искать, откуда ни возьмись появляется сия-ющий Коштенко, размахи-вая новой книгой Бэллы Ахмадулиной с дарствен-ной надписью. Оказывается, пока поэты были увлечены спорами-разговорами, он рванул на такси (благо, так-сопарк находится рядом с общежитием Литинститута по ул. Добролюбова, 17/11 в Москве) прямо домой к известной поэтессе, где и получил свой экземпляр.

Сегодня в Костанае до-статочно различных поэти-ческих конкурсов, которые проводит ОО «АЛСК» со-вместно с областным Домом дружбы. Но самый первый, областной, затем открытый региональный, а ныне Меж-дународный, назван именем Анатолия Коштенко. Чест-но говоря, в середине 90-х годов, когда большинству сограждан было не до сти-хов, мне особенно хотелось поднять из полунебытия имя этого замечательного поэта, слава которого, доживи он до сегодняшних дней, была бы равна славе его друзей и сокурсников по институту: Александру Ерёменко, Ива-ну Жданову, Генриху Сап-гиру, Виктору Пеленягрэ, Тимуру Кибирову, Алексею Парщикову и др. В конце 70-х именно Анатолий Ива-нович явился той звездой, вокруг которой планетами крутились и заряжались энергетикой многие коста-найские авторы. Именно он, книгочей, романтик, интел-лектуал, искатель мечты и истины, правды, в конце концов, до сих пор подлин-но олицетворяет нашу коста-найскую литературу.

Три с половиной десяти-летия прошло со дня его ги-бели… Листаешь тоненький сборник коштенковских стихотворений, и перед глазами встает вполне ре-альный нынешний, совре-менный человек со всеми присущими ему качествами. Поэтому давайте не будем о смерти. Давайте лучше вспомним поэта Анатолия Коштенко живым, а также дату его рождения, которая пришлась на единственный волшебный день любого года, – 31 декабря. В этом нам помогут его стихи. Жи-вые, свежие и незабывае-мые по сей день.

Владимир РАСТЁГИН

Утренний человек

Анатолий КОШТЕНКО

* * *Ты не думай, я буду вечендля людей, для лесов и собак.может быть, им не станет легче,может, станет им – просто так.

Может, травы когда-нибудь ночьювдруг зашепчутся меж собой,что я с ними теперь воочиюразговариваю с тобой.

Ты не думай, я буду вечен.дорогой ты мой человече!

И пускай жизнь идет как сказка,по траве шелестят года…Ни к чему мне зеленая маска,просто я не умру никогда…

* * *Не могу прочесть стихи чужие.Лишь открою, всхлипы отвлекают.С ледостава раннего, с межи лив поле темном – стонут, окликают.

И с неясным зовом, древним слишком,чтоб не стать обыденностью липкой,будет ночь играть моим умишком,озарять пугающей улыбкой.

Встань, оденься – никуда не деться!На мосту постой. Вода в Тоболетак мутна, что, если заглядеться,очи затуманятся от боли.

* * *

Отчаянной зимойдо спазм – невмоготу! – потянет вас домойк рябинову кусту.Тобол обернут в лед,как нотная тетрадь,а вам и пару нотуже не наиграть.И дальний, как родня,в деревьях поределголодный лучик дня…И совесть не у дел.О, вещая труба,над вами в ветре встреч,что не сберечь себя,да и не стоит свеч.Но – пусть ему видней! – останется навекна самом дне у днейневытоптанный снег.Там ваши души спят,как в детстве, да не те…И дышат в снегопадтоской по чистоте.

СЕНТИМЕНТАЛЬНЫЙ СЕВЕР

Студеный пар над полыньёй,воды ледовая обнова…Опять октябрь. И значит сновав глазах у дали слюдянойгрусть безнадежного больного.Уже минута, а не век, - природы возрастная веха.Но длятся сумерки, и снегвздохнет, не поднимая векпри появленье человека.Ни добродетель, ни пороктебя не занимают ныне,и лишь ничей туман в долинепо-настоящему увлёк.Кто сердце северу скормил?Кто распылился дымкой дальней,чтобы к тебе исповедальнейприслушивался этот мир?Пусть исподволь не надоест,как надоела слов оглядка!Природа льстит себе, а лестьприроды высшего порядканелживый снег и честный лес.

«Шарик» – маленький щеночек,Разогнал в сарае квочек, - Разлетелись кто куда,Раскричались, как всегда.

Тут за кур петух вступился,Клювом в шерсть щенку вцепился,Трепку песику задал,По двору его гонял.

Пёс не понял, что случилось,В страхе сердце колотилось.К курам больше не ходил:Петуха он не любил...

***В этом здании, на крыше,Вместо птиц гуляют мыши.В этот дом не ходят кошки,Так как нет туда дорожки.

Из окна кричит корова:«Дом такой построил Вова!»И добавила потом,Что постройка - кверху дном.

Здесь буренке кверх ногамиГоворить неловко с нами.Как бы ей на ноги встать,Чтобы Вову забодать.

***Ёжик в гости к белке шел,У тропинки гриб нашел,А под веткой от осины -Паучка на паутине.

- Паучок мне не к чему,А грибочек все ж возьму,Я его подальше спрячу,Принесет он мне удачу».

***- Что здесь? – Шар в бильярдной лузе?Чемодан лежит на пузе,Кукла в клетчатом пальто? - Вновь вопрос: «А это кто,

В нашу сторону летитИ к тому ж еще жужжит?»Ни к чему сейчас вопросы,Убегаем, - это осы!

АТРАКЦИОН

Играет кошка на гитаре,Бьет в барабаны рыжий кот,Вот мыши на воздушном шаре,Толпой отправились в полет.

Сам лев бренчит на контрабасе,Медведь не ленится, поет,Лишь бегемот зевал на кассе -Того гляди сейчас уснет.

***Мама, папа, брат, сестренкойНакормить спешат теленка,А теленку, скажем к слову,Подавай сюда корову.

Как буренку увидал,Со всех ног к ней побежал.И корова голосила:- В молоке коровьем – сила!

п. Затобольск

ПРОЧТИТЕ ДЕТЯМСергей ОНЧА