7б ангийн “Иргэний боловсрол”

Манай улсын хамгийн гүн, цэнгэг уст нуур. Нийт усны эзэлхүүн 381км³, энэ нь дэлхийн нийт цэнгэг усны 0.4 хувь болно. Хөвсгөл

нуурт нийт 96 гол горхи цутгах бөгөөд ганцхан Эгийн гол эх авчурсан Сэлэнгэ мөрөнд цутгадаг.

2. Хөвсгөл нуур

Өмнөговь аймгийн Гурван тэс сумын нутаг дахь Хүний хөл төдийлөнхүрээгүй, эртний үлэг гүрвэлийн өлгий нутаг, их далайн ай сав байсанба үлэг гүрвэлийн яс, палеонтлогийн олдвороор баялаг нутаг.

3. Хэрмэн цав

Алтай Таван богд нь Баян-Өлгий аймгийн Улаан хус сумын нутагтбайрладаг ба түүний биологийн тогтоц төрөл зүйл нь Монголд байхгүй өвөрмөц. Энэ нь таван ноѐн оргилоос бүрдэнэ.Мөсөн голоос эх авсан Цагаан гол зэрэг нийлээд жуулчдын сонирхолыг татдаг газар. Мөсөн гол нь 30 км урт, 300-500 м өргөн, 50-200 м гүн ангалуудтай. Мөнх цаст мөсөн гол.

4. Алтай Таван богд уул, Потанины мөсөн гол, Цагаан гол

Говь-Алтай аймгийн Цогт сумын нутаг Захуйзарманы говьд байдаг. Уулын хажууд тогтсонтогооны ус хальж доод талын тогоо руу урсана. Цөлийн нар салхи энэ уулын хажуу хормойнхад чулууг элдэв дүрстэй болгон элээж, нүх сүвгаргасан нь уран хүн хийсэн гэлтэй. Уулын баруунхэсэгт чулуулгын лав судал дагаж цувран тогтсон 9 тогоо нь ногоон хүрээтэй бөгөөдэхний тогоо дүүрээд усаа 40-50см жижиг хүрхрээүүсгэн нөгөөдөө юүлдэг. Тогоонууд дундажаар 2-3м . Ээж хайрхан ууланд мазаалай, заг, хөх ногоонзээргэнэ зэрэг бий.

5. Ээж хайрхан

Архангай аймгийн Тариат сум. Гарал үүслийн хувьд девоныүеийн боржин чулуу, дөрөвдөгч галавынгалт уулын чулуулгаас тогтоно. Унтарсан галт уулын гүнзгийөрх, хүрмэн хад, цохио ангал агуй асгахоргодох газар ирхтэй тул Хорго гэж нэрлэсэн. Амсар нь300-400м, гүн нь 70-80 м, гадна талын налуу нь35-40 хэм, тогооны дотор налуу нь 45-50 хэм. ТэрхийнЦагаан нуур д.т.дээш 2060 метр өндөрт байдаг.

Нуурт 10 гол цутгадаг, цэвэр устай, урт 16 км, өргөн 5-6 км, гүн 6-20 м. Ганц Суман гол тэндээс эх аван урсдаг. Дундаажижиг аралтай.

6. Тэрхийн Цагаан нуур, Хорго

Увс нуур нь далайн түвшнээс дээш 753 метр өндөрт орших, 3350 ам дөрвөлжин километр нутаг дэвсгэр бүхий Монголулсын хамгийн том нуур юм. Увс нуур нь олон сая жилийнөмнөх аварга том тэнгисийн үлдэгдэл бөгөөд ихээхэндавсархаг, гүехэн устай. Увс нуур нь Их нууруудынхойд хагаст оршино. Увс нууранд Тэс, Нарийн, Хархираа,

Түргэн, Сагиль, Боршоо, Хөндлөн, Торхилог зэрэг том жижиг38 гол горхи цутгадаг. Хан хөхийн нуруу нь Их нууруудын

хотгор уруу түрэн орж, Увс болон Хяргас нууруудынхотгорыг зааглана. Увс нуурын орчимд байгалийн бүхбүслүүр нэг дор байдаг тул Юнескогийн байгалийн өвдорсон. Гадагшаа урсгалгүй.

7.Увс нуур, Их нууруудын хотгор

Өмнөговь аймгийн Сэврэй сумын нутаг. 180 км үргэлжлэх элсэнманхан нь 3-15 км өргөнтэй, 10-30 м өндөртэй болно. Мөн хонгорынэлсний араас хөвөө нийлэн урсах Хонгорын гол, сэрүүн булаг, Аргангаадаг нуур оршдог. Салхинд хүнгэнэн дуугарах Дүнгэнээгийн элсбас бий.

8. Хонгорын гол, Хонгорын элс

9. Байгалийн түүхийн музейд орших махчинидэшт Тарбозаврын бүтэн араг яс

Энэ нь 1981 онд Баянхонгор аймгийн Баянговьсумын Бүгийн цавийн хоолойноос олдсон маханидэшт Тарбозаврын чулуужсан араг яс юм.

Өмнөговь аймгийн Булган сумын нутаг дахь Дэлхийд Монголын говийг анхсонсгосон заган ой, эртний үлэг гүрвэлийн өлгий, улсын хамгаалтанд орсонтүүх соѐлын үл хөдлөх дурсгал. Америкийн эрдэмтэн Эндрюс энд ирээдGOBI гэдэг үгийг Дэлхийд анх таниулсан. Дэлхийн байгалийн 7 гайхамшигтнэр дэвшиж буй газар.

10.Баянзаг Улаан эрэг

10. Баянзаг, Улаан эрэг

1992 онд 1030 ам.дөр.км талбайгаар Дархан цаазат газрын хамгаалалтад

авсан. Дорнод аймгийн Чулуунхороот сумын нутагт А хэсэг нь,

Гурванзагал, Дашбалбар сумпын зааг нутагт Б хэсэг нь оршино. Дэлхийд

нэн ховордсон 15 зүйл тогорууны 6 нь Монгол Дагуурт байдаг. Дэлхийн

хэмжээнд хамгаалалтад орвол зохих 200 газрын нэг.

11. Монгол Дагуурын ДЦ Газар