2 0 0 6 k o

m a i a t z a

62 zb.

Erizain laguntzaileaERDI MAILAKO HEZIKETA ZIKLOA

OOssaassuunn ffaammiilliiaa.. AA--DD eerreedduueettaannTTIITTUULLAAZZIIOOAA:: EErriizzaaiinnttzzaakkoo llaagguunnttzzaaiillee--tteekknniikkaarriiaa..

JJ..MM..IIppaarrrraaggiirrrree BB..HH..IISSaannttaa BBaarrbbaarraa BBiiddeeaa zz//gg 2200770000UUrrrreettxxuu TTeelleeffoonnooaa//FFaaxxaa:: 994433 772211440033--772211441133 ee--ppoossttaa::jjmmiippaarrrraaggiirrrree@@eedduunneett..eess wwwwww..iippaarrrraaggiirrrree..nneett

AAUURRRREEMMAATTRRIIKKUULLAA:: EEkkaaiinnaarreenn 11eettiikk 77rraa ((bbiiaakk bbaarrnnee)) MMAATTRRIIKKUULLAA EEGGIITTEEKKOO EEPPEEAA:: EEkkaaiinnaarreenn 3300eettiikk uuzzttaaiillaarreenn 66rraa ((bbiiaakk bbaarrnnee))

-- KKoonnttssuullttaa pprriibbaattuueettaann-- HHoorrttzz--kklliinniikkeettaakkoo llaagguunnttzzaaiilleeaa

-- ZZaahhaarrrreenn eeggooiittzzeettaann-- GGaaiixxooeenn zzaaiinnttzzaa

LLAANNBBIIDDEE EETTOORRKKIIZZUUNNAAKK::-- OOssppiittaalleekkoo eerriizzaaiinn llaagguunnttzzaaiilleeaa-- LLeehheenn aarrttaappeenneettaakkoo llaagguunnttzzaaiilleeaa

IIRRAAUUPPEENNAA:: 11..440000 oorrdduu ((iikkaassttuurrttee bbaatt eettaa eerrddii)),, llaanntteeggiieettaann eeggiitteenn ddeenn pprreessttaakkuunnttzzaa bbaarrnnee ((440000 oorrdduu))..

AA TT AA RR II KK OO AA .. Danbolin orain dela111 urte argitaratu izatera Pio Baroja han ibiliko zenhura eta bestea idazten. Zestoan mediku zela, igoala li-buruetan idazten omen zituen bere ipuintxoak, hemenindartu omen zitzaion idazteko zaletasuna. Baroja1894ko udan iritsi zen Zestoara Donostiatik, La Vas-congada dilijentzian bospasei orduko bidai astuna egin-da. Hasieran, seroraren etxean bizi izan zen, Kaleoke-rrean, baina hilabete batzuk geroago, beste etxe bikai-nago batean jarri zen bizitzen bere familiarekin batera,Umerez medikuaren etxea izandakoan (guk Villarrene-ko etxea bezala ezagutu izandakoa). Zestoa herri lasaiazen orduan ere, eta egunak igualtsuak izaten omen zi-

ren ia beti: gaixoez arduratu, tertulian jardun kondexarekin eta udaletxeko idaz-kari eta abarrekin, noizean behin arrantzuan ibili, jaietan txistua eta danbolinaentzun plazan, neguan etxeko su epelean gozatu... Bizimodu monotono hura me-dio, ipuinak eta prentsa artikuluak idazten hasi zen, La Voz de Guipúzcoan ate-ratako Amabirjinetako kronika garratz hura, esaterako. 1895eko irailean lanpos-tua uztea erabaki zuen. Batez ere, herriko beste medikuarekin, Don Pedrorekin,izandako gorabeherek bultza zuten Baroja hemendik aldegitera baina ez zen horiizan, seguruenik, arrazoi bakarra; ordurako bere bihotza bitan zatituta zegoen:alde batetik, asko maite zuen gure herria eta bertako paisai eta bazterrak, bainabestalde, Zestoa bezalako herrixka baten mugek nekez eskaini ziezaioketen irten-biderik bere idazle etorkizunari. Saiatu arren ezin izan zuen lortu Zarauzko edoZumaiako mediku lanpostua, eta bat-batean, bukatutzat eman zuen mediku lana,betirako. Handik gutxira Madrilera joan zen bere izeba-amonaren okindegiazarduratzera.Zestoan bizi izandako urtebete hark garrantzi handia izan zuen Barojaren pro-dukzioan. Nonahi ageri da gure herria bere obran eta egundoko plazera da zoko-miran ibiltzea liburuz liburu. Pentsatzearekin batera, gure burua hegan doa...Vi-das sombrías, La casa de Aizgorri, El árbol de la ciencia, Las inquietudes de SantiAndia, Zalacain el aventurero, Desde la última vuelta del camino, Juventud ego-latría... Zestoako bizipen haiek ispilua bezala agertzen zaizkigu irakurleoi eta ha-maika konturi buruz pentsarazten digute. Nik Baroja orduko jendearen eta zesto-arren zailtasunekin eta atsekabeekin konprometitua ikusten dut; orduko bazter-tuekiko elkartasuna antzematen diot; Zestoa maitatzen duela ikusten dut. Ez daekarpen makala azkenaldian hainbeste handitu den “ni neu” nartziso hori beste-rik ikusten ez dugun garai hauetan.

arg i tara tza i l ea : Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Gurutze z/g. 20740 Zestoa (Gipuzkoa) Telefonoa: 943 147 123 e-mail: danbolin@topagunea.com

danbo l in : Jone Bergara, Edurne Korta, Olaia Salegi, Manuel Arregi, Jon Artano, Nagore Telleria, Urko Canseco, Miguel Santamaría, Margari Eizagirre, Joxeba Larrañaga,

Onintza Irureta, Alazne Olaizola, Naiara Exposito, Maria Antonia Artano d ise inua e ta maketaz ioa : Eneko Aristi

i npr imateg ia : Gertu (Oñati). l ege gorda i lua : SS-1108/2000 ISSN : 1576-9429

dd aa nn bb oo ll ii nn E K E Z D U B E R E G A I N H A R T Z E N A L D I Z K A R I A N A D I E R A Z I TA KO E S A N E N E TA I R I T Z I E N E R A N T Z U K I Z U N A

Fernando Arza l lus

34 68 10 1214 15 18 II NN KK EE SS TT AA EE NN BB II DD OO AA KK

KK AA ZZ EE TT AA RR II TT XX II KK II AA KKEE SS KK OO LL AA HH AA NN DD II AA NN

JJ AA RR DD UU NN II AA NNAA MM AA II AA HH UU EE GG UU NN

UU DD AA LL EE KK OO BB EE RR RR II AA KK

DD AA NN BB OO RR RR AA DD AA

DD AA NN BB OO LL II NN ZZ UU LL OOKK AA LL EE // BB AA LL EE

AA RR RR OO AA EE RR RR EE KK AAII NN GG UU RR UU AA KK

HH II TT ZZ EE TT AA PP II TT ZZ

enbidoa I. Z E S T O A N B A K A R R I K

Inixiok beti egiten dit kaso, eta beti irrifar batekin,baita bandarekin ari denean ere. Bernardak zererranik ez! Azpeitiko igerilekura Txankartarekin

joaten naiz, berak animatuta gainera. Potxolonean he-rriko beste edozeinekin bezala aritzen dira nirekineguraldiari buruz eta Uztapiden ez didate sekula ber-tso bat kantatzeko eskatu. Eroso sentitzen naiz Zesto-an. Denetarik egongo da seguru, jende jatorra, gaiztoaeta txoro-gaiztoa, toki guztietan bezalaxe. Baina be-harbada horregatik sentitzen naiz eroso, ez delako di-ferentea. Harritu egiten nau jendeak ohitu ote naizen galdetze-ak. Lesakatik Donostiara bizitzera joan nintzelarikinork ez zidan galdetu hori. Zer moduz nintzen bai,non nuen pisua, nola moldatzen nintzen aparkatze-ko... baina sekula ez laketu ote nintzen. Donostian bi-

zitzera derrigor erraz egi-nen bagina bezala. Plen-tziara joan nintzelarik ereberdin. Baina Zestoa ez da Plen-tzia, are gutxiago Donos-tia... Zestoara ohitzeak la-tza behar du gero! Halauste dute batzuek behin-tzat. Ni ordea, laketu naizZestoan. Eta honekin ezdut erran nahi hau mun-duko txokorik ederrenadenik, marabilla bat... ez.Herri ttikia da, zapatugauek pena apur bat ema-ten dute, nahi baino gehia-gotan hartu behar izatenda automobila, ez du hon-dartzarik, ez zinerik, ta-bernak gero eta gutxiago,kultur mugimendu muga-tua... Ai... Lesakaren antzaikaragarria du! Eta nik Le-saka biziki maite dut.Herri ttikiek sekulako xar-

ma dute niretzat, eta Zestoari, adreilu eta porlanezkozenbait aldrebeskerien artean iraun duten altxorreketa herritarrek ematen diote xarma hori. Azpeitian,nahita ere ezin da Bainuetxean txokolate egina hartu,eta ezin da gurutzean gelditu. Zarautzen ezinezkoada Sastarraingo bakea usaintzea ezta Sorazuko kira-tsa ere. Zumaian nekez hunkituko da norbait plaza-ko barreratan eserita Amparito Roca entzunda. EtaAzkoitian ezin da Koioteko margoari begira orduaketa orduak pasa. Niri ikaragarri gustatzen zaidana, Lilibe palazio ondotik saltaka pasatzennaizelarik Pelloren oilarrak egiten didan kukurrukua da. Eta hori ezin da beste inon izan, Zes-toan bakarrik.

Ezer berezi-rik ez dut egi-ten. Urte guz-tian zehar gau-za bera egitendut, eta jan ereberdintsu jatendut.

Aitzol Astiazaran

14 urte

Bada, udara-ko bereziki ezdut dietarik egi-ten; saiatzen naizeta, ahal badut,urtean zehar zer-bait egiten dut.Bikini operazioeta horrelakorikez behintzat.

Agurtzane Elosua

40 urte

U d a d a t o r r e l a k ob e r e z i k i z a i n t z e na l z a r a ?

E sti txu Fernandez

Uda datorre-lako ez behin-tzat! Uda etorriedo ez etorrizerbait egitea dakontua. Urteosoan ondo ibilieta listo! Jate-koa, berriz,agian udangehiago jatendut.

Iñaki Irure

28 urte

Bai, zain-tzen naiz, kiroldezente egitendut. Jatekoa ezdut batere zain-tzen baina kiro-la urte osoanegiten dut, aste-an hirutan edosaltaka egitendut.

Jose Antonio Naranjo

33 urte

5Dieta-dieta

ez dut egiten.Nire ustez, uda-ran gutxiago ja-ten da edo dife-rente behintzat.Neguan beti bo-kadiloak eta koi-pe gehiago jatenduzu. Udaran,berriz, entsala-dak… gutxiagobehar duzu.

Itziar Gorrotxagi

33 urte

e nbidoa 2 . I zaskun larrañaga

Ez dut ezerberezirik egitenuda datorrelako.Orain ere, ezdut ezer jan etagose galantadaukat, kafeare-kin nire buruaengainatzendut.

Itziar Egiguren

60 urte

“PIRIBIRIA”,arrakasta handien duten abestiak, futbol taldearen ereserkiak... Ditxosozko tresnatxo horrendoinu xelebre horiek leku guztietan eta momentu oro entzuten ditugu. Filiak eta fobiak sorra-razten dituen aparatu honek badu abilezi berezi bat; toki eta une desegokienetan, egoeramoztu eta inork abisatu gabe protagonista bilakatzeko: momentu goxo baten erdian, lagunar-teko hizketaldietan… hau da hau komunikazioaren inkomunikazioa!!Erabiltzaileen artean badira azken modelu modernoenak dituztenak, kamaratxoarekin eta in-terneteko konexioarekin, baita bi batera erabiltzen dituztenak ere. Egiari zor inoiz ez dut ho-rrelakorik edukitzeko beharrik sentitu. Agian batzuentzat premiazkoa da sakelakoa erabiltzeabere egunerokotasunean, eta ulertzen dut benetan. Ukaezina da ere, zenbait egoeretan larri-tasunetik ateratzeko baliagarri izan daitekela. Dena den, teknologiaren beste hainbat aurrera-pen bezala, nire iritziz, tamainan erabiltzean dago gakoa, eta uste dut hori jadanik askoren-tzat ezinezkoa dela, zenbaitentzat patologia ere bihurtu baita.Erabilpen desorekatuaren adierazgarri garbia, bidaltzen diren mezu laburren kopurua da. Be-gi-bistan da sakelako telefonoen negozioaren errentagarritasuna. Gainera bidalitako mezugehienak besteen arreta lortzeko, “hemen nago” esateko bidaltzen direla egiaztatu da. Deieta SMS-en artean ehuneko handi bat zabortzat hartzen da, baliagarria ez den informazioa.Bazter guztietara hedatua dagoen tresna honen erabilpena geroz eta handiagoa da, ikusi bes-terik ez dago erabiltzaileen kopurua. Eustatek argitaratuko azken datuen arabera Euskal Au-tonomia Erkidegoan %88k sakelako telefonoa du. Ez dut “dugu” esan, “du” baizik, zeren nibeste %12an sartzen naiz, arraroen eta inkomunikatuen artean. Bai, aitortzen dut, “party-li-ne”etik kanpo nago, gezurra dirudien arren ez dut segapotorik. Hala ere, ez naiz lekuz kanposentitzen ezta desfasatuago ere, askeago baizik, bere abantaila eta desabantailekin, baina as-keago, eta hori gaurko bizimoduan ez da gutxi!

ZER-NOLAKO OROITZAPENAK DAKARZKIZUE BU-RURA ZESTOAKO HERRI IKASTETXEAK? GOGOAN

AL DUZUE KUKURRUKU IRRATIA? ZERTAN OTE DA?HORIXE BERA JAKIN NAHI IZAN DU DANBOLINEK,ETA, HORRETARAKO, JOXEBA LARRAÑAGA IRAKAS-LEAREKIN HITZ EGIN DUGU. IRRATIAZ GAIN, ALDIZ-KARIA ETA TELEBISTA ERE BADITUZTELA ESAN DI-GU. TELEBISTA, ALAJAINA!

HALAXE, ESKOLAKO IRRATIAZ, ALDIZKARIAZ

ETA TELEBISTAZ GALDETU DIOGU JOXEBARI: UNE

HONETAN HEDABIDE HORIEK ZERTAN DIREN, ETOR-KIZUNERAKO ZER ASMO DUTEN ETA UMEEK GOGO-KO DITUZTEN ALA EZ.

IRRATIA

Kukurruku irratiak aspalditik du bere txokoa irratiuhinetan, 107,8 FM frekuentzian. Irrati horren histo-riaz hitz egitean, ezinbestekoa da Manuel Arregi ai-patzea. Hain zuzen, haren bidez hasi ziren lehen es-perimentuak egiten, eskola zaharrean. “Bafle batzukjarri genituen han eta hemen, proba gisa. Dena den,eskola berrian hasi ginen emisioak gauzatzen”, esan

du Joxebak. Irrati gela jarri zuten es-kola berrian, eta hark asko erraztuzituen gauzak. Gutxi gorabehera,1990. urtean gertatu zen hori.

Helburua argia zen: hizkuntzabeste modu batera lantzea, era atse-ginean. Irratian oso garrantzitsua dahitzak ongi ahoskatzea, euskara jato-

rra erabiltzea… Hasiera-hasieran, ba-tik bat 13 eta 14 urte arteko neska-mutilek egiten zituzten irratsaioak.Gaur egun, gauzak asko aldatu dira,eta 6 urteko umeek ere badute mi-krofono aurrean trebatzeko aukera.

“Bi motatako saioak prestatzen di-tugu: 6 eta 7 urte artekoek irratiaegiten dute, baina beraien ikasgele-tan soilik entzuteko; gainerakoek,etxeetara emititzen dute”, adierazidu. Bi saio egiten dituzte astean, as-tearteetan eta ostiraletan, 09:30etikaurrera. Astearteetan, albistegia egi-ten dute; ostiraletan, berriz, albisteaketa beste hainbat eduki jorratzen di-tuzte, eskola orduetan egindako la-nak bideratzeko. Ostiraletako saioaastearteetakoa baino luzeagoa izatenda, 11:00ak arte irauten du.

Ikasketa plan berria dela-eta, ikas-leak gazte-gazteak dira, eta, horren-bestez, jada ez da zuzeneko emanki-zunik egiten (Ondarbasora igoera…),baina helburuak lehengo berak dira,hein handian. Ez, ordea, teknologia(CDa eta abar sartu dituzte irrati ge-lan).

OLAIA SALEGI

KAZETARI T X I K I A K ESKOLA HANDIAN

7ez da erraza horiek guztiak aldi berean kontrolatzea.

Eskolako umeek egindako ibilbideak, ekitaldi be-reziak, abestiak, dantzak eta abar grabatzen dituzte,ondoren telebistaz emateko. Aurkezlerik ere badute,ez pentsa. Hirugarren zikloko neska-mutilek zuzen-du dituzte orain arte egindako programak. Hori bai,irakasleak arduratzen dira irudiak muntatzeaz etamusika sartzeaz.

Zehazki, Ima Ezeiza eta Kontxi Iruretagoiena diraeskolako telebistaren arduradun nagusiak eta, duelagutxi, Donostiako Miramar jauregian izan dira, jardu-naldi batzuetan Zestoako eskolak arlo honetan zer-nolako esperientzia duen jakinarazteko. Joxebak be-rak esan duenez, “pozez zoratzen” daude den-denak.

ZER IRIZTEN DIOTE IKASLEEK HORRI GUZTIARI?10 eta 12 urte arteko dozena bat umeri galdetu

ondoren, badirudi Gaztegiro astekaria gustatzen zaie-la gehien. Ander Telleriak 10 urte ditu, baina argidauka zer hedabide gustatzen zaion gehien eta zer-gatik: “Astekaria dut gogokoen, asko gustatzen bai-tzait lanak aukeratzea, ordenagailuan argazkiak ko-katzea eta aleak gelaz gela banatzea”. Egia esan, po-

za ematen du haingaztea izanik zer gus-tatzen zaion hain argijakiteak.

Bestalde, guztiekdakite, gutxi gorabe-hera, zer helburuduen eskolan hedabi-deak lantzeak. AitorArsuagak halaxe adie-razi digu: “Gure lanakargitaratzea, lotsa gal-tzea eta ordenagailuaeta halakoak erabil-tzen trebatzea”.

Hori bai, gehienekaitortu digutenez, ezdute danbolin irakur-tzen. Hala ere, badasalbuespenik. Andrea

Arrutik, behintzat, honela uste du: “Nik irakurtzendut danbolin eta asko gustatzen zait. Gainera, gaidesberdinak jorratzen dira danbolinen eta Gaztegiron;herrikoak batean eta eskolakoak bestean. Biak gus-tatzen zaizkit”.

ALDIZKARIA

Gogoan izango duzue askok nolazuen izena, garai batean, eskolakoaldizkariak: Xaxpi. Azken 10-13 ur-teetan, Gaztegiro du izena eta asteka-

ria da. Ho-rrez gain,aurreko la-nek bainoitxura ho-

bea du. Hala uste du Joxebak: “Garaibatean, ez geneukan egungo baliabi-de teknologikorik eta, beraz, eskuzidazten genuen, makinaz, handik etahemendik moztu eta itsatsitako gau-zak sartzen genituen…”.

Gaztegiro aproposa da, noski, ikas-leen lanak bideratu eta hizkuntzaidatzia lantzeko. Horrexegatik iraundu hainbeste. Hori bai, bigarren etahirugarren zikloetako gaztetxoek soi-lik parte hartzen dute, txikienentzatzail samarra da-eta.

Ikasleak sormen ahalegina egiterabultzatzen dituela esan daiteke, bal-dintza bat ia ezinbestekoa baita la-nak aldizkarian sartu ahal izateko:lanek originalak izan behar dute.“Neska-mutilen originaltasuna sari-tzea da gure asmoa”, adierazi du Jo-xebak. Denetarik agertzen da aldiz-karian, baina, batez ere, idazlanak(ipuinak, eskutitzak, txisteak, oler-kiak, igarkizunak…) eta denbora-pa-sak (hitz gurutzatuak, letra zopak,hieroglifoak…).

TELEBISTA

Ikasturte honetan, beste hedabi-de bat sartu dute eskolan, telebista.Probatze aldera jarri dute, esperien-tzia pilotu gisa. Bizpahiru emanaldiegin dituzte oraingoz, baina osopozik daude denak, ume zaharraknahiz gazteak (irakasleak eta ikas-leak, alegia). “Amara Berrin, aspal-ditik erabiltzen dute telebista, eta,sistema horren barruan gaudenez,geure telebista azpiegitura jartzeaerabaki genuen”, esan du Joxebak.

Telebista digitala da, eta ikasleekordenagailuan ikusten dituzte edu-kiak. Ez daukate telebista gelariketa bideokamera txikia edota ar-gazki makina hartuta ibiltzen dirabatera eta bestera. Une honetan, ira-kasleak atalak finkatzen ari dira, te-lebistako hizkuntza berezi-bereziadela aintzat hartuta. Gorputza, hi-tzak eta irudia zaindu behar dira, eta

LA HANDIAN

a l e / b a l eK A L E . DENOK ZAIN-ZAIN ETA HARA! EGIN

DITUZTE PINTADAK FRONTOI MARGOTU BERRIAN. EGIN

BEHARRA OTE ZEGOEN?

B A L E . ZENBAIT BASERRI-IZEN SEINALE JARRI

DIRA AUZOETAN. IA PIXKANAKA-PIXKANAKA IZENAK

IKASTEN JOATEN GAREN!

kHo t e l I r u r e e r a i t s i t a . Maiatzaren 6an, herritar gehienok oraindik danborhotsak buruan genituela, beste era bateko zaratak izan ziren San Joan ingu-

ruan. Hotel Irure husteko agin-duarekin ertzainak agertu ziren.Gazte koadrila bat zegoen hanbizitzen duela urtebete inguru-tik baina ertzaina agertu zen or-duan, pertsona bakarra zegoenbertan; ordubete eman ziotenetxea husteko. Ez zien guztiaateratzeko denborarik eman etagainera, izan zituzten liskarrenondorioz gaztea atxilotua izanzen. Ondoren, udaletxe azpianpasa zituzten pare bat gau bai-na, handik ere bidali egin zituz-ten ertzainek. Etxe partikularbat okupatzen ere saiatu zirenbaina, berriro ere ertzainek gala-razi egin zieten. Horren guztia-ren ondorioz, hainbat protestaeta adierazpen izan ziren he-rrian.

M e n d i a s t e a . Herritarren eskutikeskaini dituzte aurten mendi astekoemanaldiak. Elbrus (Kaukaso) eta Da-mavan (Iran) diapositiba emanaldiaMikel Irurek, Pirineotako zeharkaldia,Kantauritik Mediterraneora MikelArregik eta Everesteko trekkingaMargari Eizagirrek. Ekitaldiak KulturEtxeko aretoan izan ziren eta jendemordoska bildu zen bertara.

danbolinzulo

H a u r m a s a j e t a i l e r r a : Ekain Gu-raso Elkartek antolatuta, haur masaje taile-rra eskaini zuen Nerea Mendizabalek. Ur-tebeteko haurretatik hasi eta sei urte bitar-teko haurrak dituztenentzat zuzendutakoikastaroa zen. Gorputza margotu, jolasaren bidez masajeak eman,eta antzeko beste zenbait jarduera egin zituzten.

S a n t a k u t z a k I b a ñ a r r i e t a n . Balora-zio ona egin dute antolatzaileek. Auzokojendeaz gain, Ibañarrietarekin nolabaitekolotura duen hainbat jende inguratzen dafesta usainera, herri afarira batez ere. Be-rrogeita hamar bat pertsona bildu zireneta erromeri giroan bukatu zuten goizekoordu txikietan. Azken ausartak baratxurizopa janda oheratu ziren. Afaritarako as-moa pertsona gehiagok ere azaldu zuenbaina lekurik ez eta zenbait jende afariraelkartu ezinik gelditu zen.Igandean ere bazen ekitaldirik, goizezdantza taldea eta arratsaldez herri kirolak.Egun berean Zumaian San Telmoak izate-ak izango zuen eragina, baina arratsaldekoekimenera ehun pertsona inguratu hurbil-du zen eta, egun batez, auzoaren iragane-ko memoriak esnatu zituen herri kirolenerakustaldiak. Datorren urtean, ez dakigunondik joko duen egitarauak baina argidugu bertakoen artean badagoela Ibaña-rrietaren iragana bizirik mantentzeko go-goa. Horretarako gazteek bertan bizitzengelditzeko aukera izatea ezinbestekoa da,

epe luzera, auzoa bizibe-rritu eta indartu ahal iza-teko.

9

“Irudi hau onetsia izan zen 1956kogaragarrilaren 10ean bere ondoan bilduziran:Genar Elizondo apaiza, Xabier Azpitarte,Mikel Alberdi, Jagoba Alberdi, JosebaMirena Alberdi, Jokiñ Altuna, Koldobika Gogorza, AlexanderUgarte, Jon Ugarte, Joseba Mirena Ugarte, Nikola Unanue, JosebaUnanue, Eustasi Zunzunegi, Alexander Azpitarte, Martin Alberdi,Pio Alberdi, Joseba Alberdi, Koldobika Altuna, Julen Altuna,Joseba Andoni Gogorza, Bitor Ugarte, Jon Joseba Ugarte,IñakiUnaue, Jon Unanue, Bidaka Zubimendi

Zestuar mendi goi zaleak

Z e s t o a k o g u r u t z e a . Ekainean 50 urte beteko dira Izarrai-tzen “Zestoako gurutzea” jarri zela. Hori dela eta, gurutzeko pla-

kan dauden otoitzaeta eraiki zurenen ize-nak gogora ekartzendira testu honetan:

Agur Gurutze done

Ostiral bateanGurutzea zutikMendi gain-gañean.Or iltzez josirikKristo il zaneanEtzan goi-bizirikGizonen artean.Ain zeuden galdurikKristok gurutzeanUra saietsetikDanak barreneanBizia geroztikEdan duteneanIturri ortatik

JNOLA GOGORATZEN DUZU MOMENTU HU-RA?Oso gogorra izan zen. Berriz jaio banintzbezala. Dena hasieratik egin behar izannuen. Berriz ibiltzen ikasi, hitz egiten erebai…oso gogorra egin zitzaidan eta gai-nera ez nuen ikusten. Ezin nuen onartueta oraindik ere ez dut onartzen. Eta ezdut sekula onartuko.

ISTRIPU AURREKO BIZITZAZ ASKO GOGORATZEN AL ZARA? Bai, bai…ni oso neska alaia nintzen eta parrandazalea, bizitzeko gogo handi-koa, beti batetik bestera… gero erabat aldatu zen dena. Baina onartu ez arrenhorrekin bizitzen ikasi behar. Beharko! Ez dago beste erremediorik, baina be-rriz esango dizut, ezin dut onartu…nire bizitza goitik behera aldatu zen.

ORAIN NOLAKOA DA ZURE BIZITZA? EGUNEROKOAN NOLA MOLDATZEN ZARA?Ba, egunero gauza berdintsua egiten dut. Goizean jaiki, gosaldu eta bazkariaprestatzen dut. Orain sukaldean oso ondo moldatzen naiz. Lehen ez nintzenoso abila; baina kanpoan lanik ez dudanez egiten, bada, sukaldean jardutendut. Pastel goxo askoak egiten ditut, sukaldari on samarra naizela esango nu-ke, je, je…

ESATEN DUTE ZENTZUMENEN BAT FALTA DENEAN BESTEAK GEHIAGO GARATZEN

DIRELA, HORI HALA AL DA??Ba, bai nik oso belarri ona dut eta dastamena ere bai eta eskuak ere abilakedozertarako. Denbora pasatzeko pultserak eta egiten ditut, asko gustatzenzait. Eta etxe ondotik pasatzen diren kotxe guztiak ezagutzen ditut eta bereha-la sumatzen dut norbait datorrenean, auzoko denak ezagutzen ditut belarriz.

Bazkal ondoren soziedadera jaisten naiz kafea hartzera eta tertuli pixka bategitera. Eta arratsaldean paseotxo bat ematen dut eta gero afaldu, telebistapixka bat entzun eta ohera.Batzutan korrika egitera ere joaten naiz, baina orain lesionatuta nago. Azke-nengo aldian joan nintzenean hanka bihurritu nuen eta orain haundi-haundi

"...ez dutsekula

onartuko

"

ardunian

Amaia HuegunHAMABOST URTE PASA DIRA ISTRIPU

MALAPARTATU HURA GERTATU ZENETIK.25 URTE ZITUEN ORDUAN AMAIAK.ISTRIPUAREN ONDORIOZ, OSO LARRI

EGON ZEN ETA DENBORA LUZEA EGIN

ZUEN OSPITALEAN. BIZITZA SALBATU

ZUEN BAINA IKUSMENA GALDU.

1

1Ez, egia esan, ezgehiegi. Oraintxehasi naiz pixkabat mugitzen.Orain arte ez dutizan gogorik, etainguruan ere ezdut izan nahi be-zalako laguntza-rik. Nitaz lotsatu-ko balira bezalaportatu izan dirabatzuk eta be-no… orain udale-ko etxez etxeko

laguntza jasotzen dut, konpainia egiteko batez ere, ze bakarrikegoten naiz egun osoan. Bestela etxeko lanak egiteko eta anto-latzen naiz. Baina astean bitan Jaxone etortzen da nirekin ego-tera. Eta ederki moldatzen gara. Orain braille ikasten ere hasinaiz, hasieran ez neukan gogorik, baina orain alfabeto osoabadakit eta poliki-poliki… Horretarako ONCEk bidaltzen diz-kit fitxak. Mendira ere joan behar dugu, beno, orain biok le-sionatuta gaude…baina sendatzean lehenengo lana Endoira jo-atea izango da. Eta udarako morena-morenak jarri eta linean,ja, ja, ja…

UMOREA BEHINTZAT BADAUKAZU.Bai, nik orain barre asko egiten dut, berez neska alaianaiz…baina urte asko izan dira gorabehera handiekin eta eapixkanaka aurrera egiten dudan.

HERRI TXIKIAN BIZITZEAK ZER OZTOPO DITU ZURETZAT? Bada, asko. Hemen ez dago ezer prestatuta itsuentzat…eta au-tobusa hartzeak beldurra ematen dit. Ez naiz moldatzen baka-rrik eta moldatuko banintz ere…aukera gutxi dago hemen. Ba-tez ere ni bezalako jendearekin egoteko. Hiri handi bateanbestela izango dela pentsatzen dut. Jendea elkartzeko tokiakdaude, aktibitate gehiago egiteko aukera, denetik gehiago. He-men alde horretatik mugatuta zaude.

ZER ESANGO ZENIOKE JENDEARI ZURE EGOERATIK?Batez ere lastimarik ez izateko. Ni besteak bezalakoa naiz,baina ezintasun batekin. Sarritan entzun behar izaten dituttxutxu-mutxuak. Jo, ze pena holako neska eta itsu, penagarriabenetan…ze pasa ote zitzaion, gaixoa…eta niri horrek sekula-ko amorrua ematen dit. Beraiek uste dute nik ez dudala entzu-ten, baina lehen esan dut eta sekulako entzumena daukat, nikdena entzuten dut eta kabreatu egiten naiz.

BADA, OPORRAK ONDO PASA ETA BUELTATZEAN ETORRIKO GA-RA DANBOLIN HARTUTA BISITAN.

eginda daukat… lastima,linean jartzeko asmoanuen baina, ja, ja, ja...pe-na ematen dit, ze orainoporretara noa Benidorre-ra eta hanka honekin…

PASEOAK, KORRIKA, OPO-RRAK…ETA HORI DENA

EGITEKO NOLA MOLDA-TZEN ZARA? Beno, ba paseora makila-txorekin ateratzen naiz,ohituta nago. Eta zer-bait… zerbait ikustendut, siluetak eta horre-la…gutxi bada ere, den-borarekin lagungarri egi-ten zaizu. Korrika egitera,Ibañarrieta aldera joatennaiz eta lauan ibiltzennaiz. Arraia zuriari jarrai-tzen diot eta listo! Hogeibat minutu edo egiten di-tut.

MAKILATXOA AIPATU DU-ZU, TXAKURRA IZATEA

PENTSATU AL DUZU

INOIZ?Bai, bai…baina horretara-ko Madrilera joan beharda ikastaro bat egitera eta

baldintza dezente bete behar dira. Indarra izan be-har duzu besotan eta gauza gehiago. Hau alferkeria,hainbeste lan egin beharra.

SARRITAN ATERATZEN AL ZARA KANPORA? OPO-RRETARA ESAN NAHI DUT.Ez, lehenengo aldia da. Eta sekulako ilusioa egitendit. Bakarrik moldatuko banintz gehiago aterakonintzateke baina nik beti bat behar izaten dut nireondoan. Aspalditik nahi nuen oporretara joan eta,azkenean, elkarte baten laguntzaz joango naiz.Ezinduentzat bidaiak antolatzen dituzte eta lagun-tzailea ere beraiek jartzen dute. Nirekin Mirta ize-neko perutar bat joango da, ezagutu dut jadaniketa ikaragarri hitz egiten du. Ondo moldatuko gare-la pentsatzen dut. Hiru aste izango dira eta niremoduko jendearekin egongo naiz, hori niretzat osoinportantea da. Jendeak ez du ulertzen zer den ho-rrela egotea, ezin dira nire lekuan jarri eta nik ho-rrekin asko sufritu dut. Nik baten bat behar dut on-doan, baina ez pena ematen diodalako, nik ikusiezin dudana esateko baizik. Eta batera eta besteraibiltzeko gauzak niri esplikatzen. Ba, adibidez, azo-ka batera joan ezkero, bada, bertan zer dagoenesan…horrela nik imajina dezaket eta nahiz eta ezikusi, ba gauzez disfrutatu.

OPORRETARA JOATEKO ELKARTEA AIPATU DUZU,GAINERAKOAN ERE IZANGO DUZU HARREMANIK

ITSUEN ELKARTEREN BATEKIN, ALA? M argar i E i zag i rre

tzak be-reiztenikastekohostoak erebildu geni-tzake. Beti

ere, haurrekin jo-lasean aritu beharko du-

gu, edo ezinbestean,gora iritsitakoan egin-go dugun piknika go-goraraziz... Ahal den

moduan, baina joan.Gazteek sasoiari esker edo

sasoi bila bizikletan egin de-zakete. Sasoi bete-an dauden jubila-tuek, ingurua eza-gututa ere, txangoaberriro egin deza-kete.

Denak lanean

Arroaerreka auzoan hasiko dugutxangoa. Iraetatik autopistarako

bidean, tunela zeharkatu baino lehe-nago, ezkerrera dagoen bidea hartukodugu. Eskuinean dauden zaborra bil-tzeko eta birziklatzeko edukiontzienalboan utziko dugu autoa. Autobusezere etor gaitezke ondo eroso, gertu-gertu baitago geltokia.

Bideari ekingo diogu alboko base-rriak eta parajeak ikusiz. Baserri

inguru txukunak daude; baserri alboe-tan txalet ederrak, eta soro eta etxabe-reak. Argi dago oparotasun hori ez de-la zerutik jaisten eta baserriko biztanlegehienak lanean ikusi ditugu: belarre-

GURETZAT BEDE-REN, EZEZAGUNAK

DIREN INGURUETAN MURGILDU

GARA HILABETE HONETAKO TXANGOAN.ERREPIDETIK ETA AUTOPISTATIK HAINBATETAN

IKUSI ETA SUMATU ARREN, EZ GENUEN HORRELAKO BASERRI INGURU ZABAL ETA

ATSEGINIK ESPERO.

Hilabete honetako proposamenak guztientzako gonbitea izan nahi du. Ibilbi-de atsegina eta egiteko erraza dugu. Oinetakoak asko zikindu gabe eta mal-

da ikaragarririk gabe, edonork egiteko modukoa. Haurrekin ere joan gaitezkeegun pasa edo arratsalde pasa, luzeegia irudituz gero, moztu ibilbidea, baina ge-ratu joan gabe. Haurrak ondo motibatuz eta entretenituz, bidean daudenak pa-txadaz ikusiz, egin genezake ibilbidea. Esate baterako, animaliak entzunez:muuuu!, beeeee!, ij-o, ij-oooo! Zzzzzzzzzzzzz! Pi-pi- pi! Ku-ku, ku-ku! Zuhai-

iibbiillbbiiddeeaarreenn hhaassiieerraaeettaa bbuukkaaeerraa

H E R R I K O B A Z T E R R E T A N

Presaldeeta Txindurrira bisita

MMaarrrruubbii ffeessttaa

Nahi bai, baina alerik ez dugu ikusi. Zuei marrubiakoparitzerik ez dugunez, Jakoba Errekondok fruta

eder honi buruzArgia astekarianidatzi duena eskai-niko dizuegu:

AAhhoott iikk aahhoorraa

(...) Hala nabilelabide-bazterreko

pendizean lore zin-tzilikario gorrizkomakalaren nega-

rraren odol tantoen artean lehen marrubi-loreak, tti-kian ederrak fruitu ederragoen iragarle.

Marrubia aspalditik zaigu eder eta goxo, geureanduen izenaren emana ikusi: amuli, mazura, basa-

marrubi, mauri, maurri, maguria, maurgi, maidubi,maulubi, mailar, mauli, mailubi, maruri, mailugai, ma-rubiondo, mailugi, marribi, mailuki, marrubi, malubi,mariguri, marabio, marauri... Milaka urtetan makinabat mingain ezagutuko zuten hitzok!

Hainbatetan baina sekula ez behar adina aitatutakoNarbarteko botanikari Lakoizketak 1888an honela-

tsuko hausnarketak idatzi zituen: "Ma-rrubia: alea esan nahi duen BIA etasoinu, kraskateko adierazten duenMARRU hitzetatik dator, jaterakoanazalean dituen hazitxoek hortz arteanegiten duten klaska dela eta. Marigu-ria eta maguria izena ere ematen zaio:mari eta ma soila mamiren bilakaera-tik datoz eta guria: mami guria adie-raziz”.

L iern i Arr ie ta , On in tza I rure ta

31

OO hhaarrrraa :: aurreko zenbakian argazkian agertutako lorea ez da

belardietako urrebotoia, hain ugaria den Ranunculus repens,

baizik eta Meconopsis cambrica, noizbehinka agertzen den eta itzal

hezea maite duen amapola horia, alegia.

tan, lurra goldatzen, oiloak lumatzen... Lan giro ede-rra eta jende jatorra topatu dugu. Argazkiak ateratze-ra gerturatu eta sagardo dastaketan amaitu dugu ia.

Presalde baserrira iristerakoan, (Debako lurretansartuz), autopistaren beste aldera daraman tunele-

tik, maldan gora hasiko gara. Aldapan gora egiteare-kin bat paisaia zabaldu eta edertu zaigu. Txoriak ikusiditugu baina autopistako zarata gero eta ozenagoa da.Bidean beste bi baserri topatu ditugu. Horiek igaro etagora doan lurbideari segi sagarrondo eta belardi arte-an, gainera iritsi arte. Bide ertzean hamaika zuhaitzmota aurkitu dugu. Batzuk ohikoak: haritza, lizarra,sagarrondoa, arantza zuria... Besteak bitxiagoak: asti-garra edo lertxuna.

Alanbrezko ataka igaro eta beste baserri batzukpasa ondoren, bidegurutze batera iritsiko gara.

Txindurri-iturri izeneko landa etxera doan bidea es-kuinera jarraitu. Gain horretan goazela, ezkerrera bi-deren bat egon behar du, baina guk berriketa saioarenerruz ikusi gabe pasa egin dugu. Dena den, aurrera ja-rraitu eta galdu gabe bide egokia hartzea lortu dugu.Txindurri-iturrira iritsi baino lehenago, ezkerrean biaska daude txarrantxaz itxitako pinudi batean. Askakpasa eta berehala, hesiaren alboan bidezidor bat doaeta horri jarraituz beste bide batekin bat egingo dugu.

Behera segi eta Txindurrira jaitsi gara. Arroabeangaude, etorkizun handiko auzoan eta industrialde-

an. Jada urbanizatzen hasi dira eta zubia eta bidego-rria bukatuta daude. Arroabeko plaza atzetik hasten

da bidegorria eta pi-pi-pi! entzuten da. Igela bertandabilen seinale. Miru bikotea ere hegaka dabil. Indus-triekin eta etxebizitzekin bateragarriak al dira igel etamiruak? Denborak esango du.

Aurreraxeago, ezkerretara, hariztia dago, baso tro-pikaleko landare itxura dute, geruza bertikala era-

kutsiz. Zuhaitzak, epifitoak (zuhaitzen gainean haz-ten direnak), zuhaixkak, igokariak... ikusi ditugu. Au-topista sarreraren ondoan, Zelaikoa landa etxe alderamaldan gora joango gara baserri bideetatik, Altzagabaserrira iritsi arte. Altzagaren atarira heldu baino le-hen, pista bat dago ezkerrean, behera doana. Abiatugoitik behera. Horixe da ibilbideko tarterik txarrena,malda gogorra baita behera bada ere, eta bidea hon-datuta dago, zuloz eta zartadurez josia. Aldapa horijaitsitakoan zementuzko bidearekin egingo dugu bateta ezkerretara hartu eta berehala autopista azpitikpasatzeko aukera izango dugu. Ezkerretara jarraitutaautora iritsiko gara.

ETORKIZUNEAN.XXV. mendean gaude. Nik nire

telebista programa propioa daukat, telebistako 100. katea. Telebista denak

plasmakoak dira eta usaimena dutenak daude. Lur dena elektrikoa da,

zu gainean jarri eta eraman egiten zaitu. Bi ume ditut eta ezkonduta nago. Umeek eskolan koaderno elektrikoak dituzte, umeak esan eta arkatzak idatzi.Arropa oso modernoa da eta amonek ere martxa handia dute. Autoak bakarrik ibiltzen dira, gidaririk gabe. Dendetan, tabernetan eta beste leku

askotan robotak egoten dira zuri zerbitzatzen eta kobratzen. Parkean gauzadenak goi mailakoak dira eta umeak ederki pasatzen dute. Gimnasioangauza denak kategoria punta–puntakoak dira. Etxean gauza harrigarri askodaude, adibidez: sukaldean pastilla batzuk mikrouhinera sartu eta zuk nahiduzun janari bihurtzen da, oheak botoi bati sakatu eta muntatu egiten dira,dutxak ere handi-handiak dira eta ur mota asko, zuk nahi dituzun txorrotamota guztiak irteten dira. Honela ikusten dut XXV. mendea.

IITTSSAASSOO WWAALLIIÑÑOO

*-Doktore, gamelu batek ostikoaeman dit.-Non?-Non izango zen, ba? Basamortuan!

* -Aita, telebista ikusi al daiteke?-Bai, baina piztu gabe.

*-Aita termometroa jaitsi egin da.-Asko?-Ba bai, hamarren bat metro,leiho-tik erori da eta.

SSAAIIOOAA AAIIZZPPUURRUUAA

Tx i s t e a k

ESKUTITZA

KKaaiixxoo iikkaasslleeookk::BBaa aall ddaakkiizzuuee zzeeiinn nnaaiizzeenn?? BBaa nnii zzuueenn eesskkoollaa nnaaiizz.. GGeerroo eettaaiikkaassllee ggeehhiiaaggoorrii aarrii nnaattzzaaiiee eennttzzuutteenn eezz dduutteellaa nniirreeggaannaaeettoorrrrii nnaahhii.. NNiikk oorrddeeaa zzuueenn llaagguunnaa iizzaann nnaahhii dduutt.. NNii oossoottxxiinnttxxooaa nnaaiizz.. GGooiizzeekkoo bbeeddeerraattzziieettaann bbeettii eennttzzuutteenn ddiittuutt zzuueenn ggaarrrraassiiaakk.. OOrrdduuaann bbaatt--bbaatteeaann eessnnaattzzeenn nnaaiizz.. NNiirree bbuurruuaakk eessaatteenn ddiitt ““uummeerriikk ggaabbee oossoo ggaaiizzkkii ppaassaa--ttzzeenn dduutt eettaa uummeeeekk bbeerrrriizz eezz dduuttee nniirreeggaannaa eettoorrrrii nnaahhii”” eettaa hhoo--rrrreekk oossoo ggaaiizzkkii sseennttiiaarraazztteenn ddiitt .. AAhh!! GGaarrrraassii ggeehhiieennaakk oorrddeeaa jjaannggeellaann eennttzzuutteenn ddiittuutt.. AArrrraa--ttssaallddeeaann 44::3300eettaann bbeerrrriirroo eerree lloottaarraa ,, hhoorrii nniirree ssiieessttaa ddaa,,ii lluunnttzzeekkoo 66::3300aakk aarrttee.. GGeerroo eezz ddaakkiizzuuee zzee iissiillttaassuunn eeggootteennddeenn eesskkoollaann!! BBaattzzuueettaann oorrddeeaa TTxxoommiinn eennttzzuutteenn dduutt bbeellaarrrraammoozztteenn,, mmaaiilluuaarreekkiinn kkoonnppoonnkkeettaakk eeggiitteenn.. .. .. BBuueennoo,, bbaaddaakkii--zzuuee nnoollaakkooaa nnaaiizzeenn!! BBuueennoo bbaa aagguurr eettaa hhuurrrreennggoo aarrttee.. AAhh!!HHuurrrreennggooaann ggooggoorraattuu,, eesskkoollaarraa ppoozziikk eettoorrrrii ,, eezz ddaa oossoo ttxxaa--rrrraa eettaa..

AANN EE UURRIIAA

hit

zeta

pit

z

51

••FUTBOL ZELAIKO LANEN KARTAZAL IREKIERA

Futbol zelaiko lanak egiteko aurkeztu diren enpre-sen kartazal irekiera egin da udaletxean. Ekitaldian, aur-keztu diren enpresetako arduradunez gain alkatea eta idaz-karia bildu ziren. Bertan kartazal itxian aurkeztu ziren en-presen baldintzak ezagutu ziren. Ondoren udalbatzar bategin ostean, lanak zein enpresak egingo dituen erabakikodu Udalak.

••ERREPLIKA EPE LABURREAN PREST IZANGO DA .Ekaingo haitzuloen erreplika izango den Ekain-

berri egitasmoa osatzen ari da, eta bide horretan besteurrats bat eman du Fundazioaren Patronatuak: erreplika-ren eszenografia osagarria egiteko lanak Alfa Arte enpre-sari esleitzea. Bide batez, lan horiek hasteko eta buka-tzeko epea ere finkatu du: aurtengo urrian hasi eta2007ko apirilerako amaitu. Lanak egiteko 2.449.058 eu-roko aurrekontua izango du.

Eibarko enpresa horren lana haitzuloko eremurik in-teresgarrienetako zenbait horma eta lurzoru ahalik

eta zehatzen eraikitzea izango da. Eraiki beharko ditueneremuak Jexux Altunak aukeratu ditu eta hauek dira: sa-rrerako tunela; panel apainduen horma osagarriak (Aun-tzei galeriako zaldi-buruaren ingurua; Zaldei galeriako bizaldi panelen ingurua; eta Azkenzaldei galeriako pintu-ren ingurua); eta bertako zoruen gainazalak (Auntzei ga-leriako zaldi-buruaren azpikoa; Zaldi harkaitzaren azpi-koa; Zaldei galeriako bi zaldi panel handien azpikoa;Zaldei galeriako panel txikiak eta handiak bat egiten du-ten tokiaren azpikoa; eta Azkenzaldei galeriako ZaldienPanelaren azpikoa).

Biteknika erabiliko ditu hormen eta zoruetako pane-len erreprodukziorako. Materialei dagokienez, al-

diz, aukera emango dute haitzuloko hormetako aberas-tasun eta aniztasuna osatzen duten nahasketen trans-kripzioa egiteko. Era berean, baliagarriak izango dirahaitzuloa beraren sorrera ekarri zuen kronologia geolo-gikoa berregiteko: failak, zainak, tarteak, buztin deposi-

tuak, kaltzio-metaketak, eta abar. Ahalik eta zehatzenakizateko, Alfa Artek erabiliko dituen koloratzaileak histo-riaurreko artistek duela 15.000 urte erabilitakoen berdi-nak izango dira: burdina, oxido naturalak, ikatza etaabar.

Erreplikaren eszenografia Alfa Arte enpresak egitealehiaketa bidez erabaki zen, hau da lehiaketa bidez

hautatu zen enpresa. Bestalde, fakzimila (zaldiak, ha-rriak…) Frantzian ari dira egiten. Fakzimila, haitzuloarenberdin-berdina da, neurriak zehatzak dira.

Fundazioak hartutako beste erabakietako bat, erre-plikara doan bideko lanekin lotua dago. Lan

hauek erreplika muntatu aurretik egingo dituztela eraba-ki dute. Lehiaketa bidez erabakiko du Foru Aldundikoerrepide departamenduak zein enpresak egingo dituenegokitzapen lanak.

u d a l e k o b e r r i a k

hit

zeta

pit

z

indar gehiago du eta. Gero akabo gure fo-ruak, kintak... Castillako legeak izango di-ra oraindik, nahiz eta guk ez ikusi”.Lehengo karlistak Santa Kruz-enak omenziren Aizarnan eta garai hartan harro xa-mar omen zebiltzan gainera. EtumetakoZaku liberalen espioia zela salatu zuteneta salatu bakarrik ez, larunbat gau bateanfusilatu ere bai, Bixigu baserriko atarianpago bati lotuta.Kaperotxipi, Aizarnako maisua izandakoa beraiekin omenzebilen gudan eta badirudi herria ondo ezagutzen zuela etaAizpuru baserrikoei honelako mehatxua bota omen zien:“Zuen bizia gure baionetaren muturrean utzi duzue”.Leonardo Lizasok dioenez: “Guri berriz, nagusia liberala ge-nuela eta haren aldekoak ginela esaten ziguten auzokoek,“hurrengo txanda zuena da” esaten ziguten. Hala ezin zite-keela bizi eta nire anaiarekin Tolosa aldera joatea erabakigenuen. Etxetik irteterakoan arreba lepoan lotu zitzaidannegarrez, baina hura askatu eta hala irten nintzen nire jaio-tetxetik”.Iruretar Simon, Irure baserrikoak ere baditu gertaera batzukkontatuak: “Ni tertzioetan ibili nintzen, nire ama alarguna

baitzen. Zestoako Don Luis Etxaide(Gezalako ostatukoa) genuen kapitai-na. Igande eta jai guztietan etortzenginen kalera instrukzioa egitera etagero fusil zahar giratorioak bakoitzakbere etxera eramaten zituen”.Apalategi, liburuaren egilea Simonigaldezka:-Guda jantziekin instrukzioak ?-Ez, ez genuen guda jantzirik.-Ez zenuten behin ere su egin?-Bai, Meagetan, bizkaitar konpainiabati laguntzera eraman gintuzten, etagure fusil giratorioek bide gutxira bo-tatzen zituztela balak eta gorantz bo-tatzeko esaten ziguten. Gero libera-lek Garate gainean kanoiak jarri zi-tuzten eta granadak botatzen hasiziren eta orduan Indamendin gorantzjoan ginen.Hauek dira bi aizarnarrek guda honiburuz aita Frantzisko Apalategirikontatuak.

Mikelete honek dioenez, Olaskoagak zer zetorren baomen zekien, eta honela kontatu omen zien Leonar-dori eta bere aitari: “Begira Txanton, Gobernuak kar-listak gudan altxatzea nahi du eta indarra hartzenere utziko die, baina nahi duenean ito egingo ditu,

KARLISTA ETA LIBERALEN ARTEKOgudak baditu gertakizun ugari Euskal Herrian,eta Aizarna bailarak ere baditu pasadizobatzuk kontatzeko modukoak.

Kontatuko ditudan gertaera hauek, FrantziskoApalategik bilduak dira eta gero liburu bateanargitaratuak. Berak kontatzen duenez, bildumahorretarako ez omen zuen mikeleterik topatzenbailaran, baina karlistak nonahi.Halako batean jakin zuen Urdanetan bizi zelamikelete izandako bat eta bertara joan zenelkarrizketa egitera. Mikelete hau Leonardo Lizasozen, aizarnarra, eta berak kontatu omen zizkionpasadizo hauek.Nola sartu zen mikelete gehienak karlistak zirentokian galdetu eta honela erantzun zion: “Gurenagusia Manuel Olaskoaga zen, liberala, diputatuaeta Zestoako alkatea gainera, eta gu ere bere alderaeraman gintuen”.

KARLISTEN GUDAKO GORA-BEHERAKa i z a r n a n

JON EGIGUREN

maIIAATTZZAA

20 LLAARRUUNNBBAATTAA

Urretxuko baserriekologiko batera irteeraUdaleko Ingurumen Sailakantolatuta. Goizeko 9etanatera herritik eta 2-3 ordukobisita. Eztia lantzen dute etabisitariek kandela bat egingodute. Opari modura ezti po-to bat ere jasoko dute. Izenaemateko Ingurumen Saileradeitu (943 147 010).

20 --2211 AASSTTEEBBUURRUUAA

Picos de Europarairteera antolatu du AgiroMendi taldeak.

28 IIGGAANNDDEEAA

Xoxotera irteeraAgiro Mendi taldeak antola-tuta.

31 AASSTTEEAAZZKKEENNAADanbolin Zulo

Kultur Elkarteko baz-kide batzarra arratsaldeko 20:00etan.

ekAAIINNAA

02 OOSSTTIIRRAALLAA

Mantalata tailerra plazan 18:etan Ingurumen sailakantolatuta kontserba latez egindako 40 jolas ezberdin.

03 LLAARRUUNNBBAATTAA

Donostia Ereski, Gregoria Schola abesbatzarenemanaldia. Zestoako parrokian, 20:00etan. Kutxak lagundu-ta.

10 LLAARRUUNNBBAATTAA

Ecocenterrera bisita, Ingurumen salak antolatuta.Emaus erakundeak hondakinak errekuperatzeko eta berre-rabiltzeko irekitako Donostiako zentroara. Izena emateko943 89 00 45 telefonoan edo agenda21@urolakosta.org helbi-de elektronikoan maiatzak 31 baino lehen.

09 OOSSTTIIRRAALLAA

Joseba Remirez kantariaren Herria Kantuz emanal-dia, Zestoako Kultur Etxean, 22:00etan. Kutxak lagunduta.

11 IIGGAANNDDEEAA

Agiro mendi taldeak anto-latuta XI. umeen ibilaldineurtua.•Zestoako Txi-rrindulari taldeak Urkiola-ra goiz pasa irtenaldia an-tolatu du.

17 LLAARRUUNNBBAATTAA

Quebrantahuesos-era ateraldia Zestoako Txi-rrindulari elkartearen es-kutik.

18 IIGGAANNDDEEAA

Agiro mendi taldeakantolatuta IX. Zestoakomugak ibilaldi neurtua.

21 AASSTTEEAAZZKKEENNAA

Ertxiña musika es-kolako banda txikiak ema-naldia eskainiko du Gerni-kan, Euskadiko banda txi-kien topaketan.

22 OOSSTTEEGGUUNNAA

Bai Euskarari ziurta-giri banaketa arratsaldeko20:30ean Kultur EtxekoAreto Nagusian.

23 OOSSTTIIRRAALLAA

San Joan bezpera.19:30ean, Erralla Bertso Es-kolak antolatuta VII. Uzta-pide Bertso Paper sari ba-naketa. 22:30ean, San Joan

sua plazan, txistulariek alaituta, eta ondoren dan-tzaldiak.

••Begirale ikastaroa. Uztailean egingo diren uda-leku irekiak prestatzeko 10 orduko “Programa-

zio astea” antolatu dute Herri Ikastetxeak eta Uda-leko Euskara zerbitzuak. Aurten lehen aldiz, Zestoa-ko udaleku irekietako plangintza prestatzeko izangoda eta derrigorrezkoa aurtengo udalekuetan begiralearitu nahi dutenentzako. Matrikulazio epea maiatza-ren 22tik 31 arte izango da Udaleko Euskara zerbi-tzuan (Nora 943 147 010) edo Herri Ikastetxean(Ixiar 943 147 977). Ekainaren azken astean izangoda, 26tik 30 bitartean, 19:00etatik 21:00ak arte.

••VII. Uztapide bertso paper sariketa antolatu duErralla Bertso eskolak. Bi maila bereiziko dira;

16 urte bitarteko gaztetxoena eta helduena. Biek gailibrean osatu beharko dituzte gutxienez 4 eta gehie-nez 8 bertso. Ekainaren 20rako Kultur Etxean aur-keztu behar dira eta sari banaketa ekainaren 23an.

••Ertxiña musika eskolako matrikulazio epea ire-kita. Maiatzaren 31 arte egongo da zabalik

2006-2007 ikasturteko matrikulazio epea. Informaziogehiago 943147911 telefonora deituta.

a g e n -d a

1

7

dan

bo

rrada 2

00

6

1

9

tzeko poteoan eta beste 500, plazan, gauer-dian kamara jaso zietenean).Modus operandia bera izan zen konpainiaguztietan. Gauaren babesean eta azpikeriazsatorrak erretrato egiten aritu ziren argazkiaknorentzat zituzten inori esan gabe.

ez dazail-zaila izan santakutzbezperako ezkutuko ar-gazkilariak harrapatzea.

Ohiko susmagarriak dira guztiak. Denek erabili zu-ten arma bera: erabili eta botatzeko argazki kamara.Fitxatu ondoren baldintzapeko askatasunean utzi di-tu epaileak ihes egin dezaten beldurrrik ez dela eta.Itxura guztien arabera krimena egiteko erabili egin zi-tuzten gaizkile hauek. Ikertzaileek ‘plana’ ilunpekobeste norbaitena dela uste dute, fotografoek elkarrenberri ez zutelako eta ez direlako profesionalak (1000esker txiki jaso zituzten; 500 kamara jasotzean ilun-