11/29/2012

1

Гадаад худалдааны аккредитивын

хэрэгслийг ашиглах ба түүний

давуу талууд

ОУБГ-ын захирал Б. Эрхэмбаяр 2012 оны 11-р сарын 30

АГУУЛГА

1) Монгол Улсын гадаад худалдааны өнөөгийн байдал 2) Гадаад төлбөр тооцооны хэрэгслүүд

– Аккредитив ба түүний төрлүүд – Аккредитивыг төлбөрт ашиглахдаа анхаарах зүйлс – Аккредитивын давуу талууд

3) ХХБ-ны гадаад төлбөр тооцооны талаар товч танилцуулга

11/29/2012

2

Монгол Улсын гадаад

худалдааны өнөөгийн байдал

МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ЭРГЭЛТ

Эх үүсвэр: Монголын үндэсний статистикийн хороо Монголын үндэсний худалдаа аж үйлдвэрийн танхим

• 2012 оны 3-р улирлын байдлаар Монгол улс нийт 131 улстай худалдаа хийсэн байна.

2011 оны эцэс /сая ам.доллар/

2012 оны 3-р улирал /сая ам.доллар/

Нийт гадаад худалдааны эргэлт 11,415.9 8,477.4

Экспорт 4,817.5 3,231.6

Импорт 6,598.4 5,245.8

ИМПОРТ, улсаар ЭКСПОРТ, улсаар

11/29/2012

3

Гадаад төлбөр тооцооны хэрэгслүүд

Импортлогч:

Бараа, үйлчилгээг заасан хугацаанд, тохирсон чанар, тоо ширхэгээр хүлээж авах нь чухал

Экспортлогч:

Төлбөрийг тохирсон валютаар, тохирсон хугацаанд хүлээж авах нь чухал

ГАДААД ХУДАЛДААНД ОРОЛЦОГЧ ТАЛУУД

11/29/2012

4

ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ҮНДСЭН ХЭРЭГСЛҮҮД

БАРИМТЫН ИНКАСС

БАРАА АЧУУЛСНЫ ДАРААХ ТӨЛБӨР

БАТАЛГААГҮЙ L/C, L/G

БАТАЛГААТАЙ

L/C, L/G

ШУУД

ТӨЛБӨР

АККРЕДИТИВЫН ТОДОРХОЙЛОЛТ

АККРЕДИТИВ гэдэг нь банк худалдан авагчийн хүсэлтээр буюу

өөрийн нэрийн өмнөөс бэлтгэн нийлүүлэгч тал гэрээнд тодорхой заагдсан баримтуудыг тогтоосон хугацаанд банкинд бүрдүүлж өгсөн нөхцөлд тохиролцсон валютаар тодорхой хэмжээний мөнгийг түүнд төлөх банкны үүрэг болно.

Аккредитивын үндсэн төрлүүд:

Revocable LC - Буцаан дуудагдах аккредитив Irrevocable LC - Буцаан үл дуудагдах аккредитив Confirmed LC - Баталгаатай аккредитив Unconfirmed LC - Баталгаагүй аккредитив Transferable LC - Дамжин төлөгдөх аккредитив Revolving LC - Нөхөн сэргээгдэх аккредитив Standby LC - Стэнд-бай аккредитив

11/29/2012

5

АККРЕДИТИВЫН ТӨРӨЛ

Аккредитивыг гаргаж буй хэлбэрээр нь:

Эх үүсвэртэй - Аккредитивын дүнгээр мөнгөн эх үүсвэр байршуулсан

Эх үүсвэргүй - Бусад барьцаа хөрөнгө барьцаалсан

Аккредитивыг төлбөр хийх нөхцлөөр нь:

Sight - Шууд төлбөртэй аккредитив

Deferred payment - Дараа төлбөртэй аккредитив

Acceptance - Акцептаар төлбөр хийх аккредитив

Мэдэгдэгч/ Баталгаажуулагч банк

Аккредитив нээгч банк

Экспортлогч

Баримт дамжуулах/Төлбөр шилжүүлэх

Импортлогч Худалдааны гэрээ байгуулах

Бараа ачуулах

Баримт хүргэх/ Төлбөр хийх зөвшөөрөл өгөх

Аккредитив нээлгэх хүсэлт өгөх

Аккредитив нээгдсэн тухай мэдэгдэх Баримт гардуулах/

Төлбөр төлөх

Аккредитивыг нээх

АККРЕДИТИВЫН ҮЕ ШАТ

11/29/2012

6

АККРЕДИТИВ БА ОЛОН УЛСЫН НИЙТЛЭГ ЖУРАМ (ICC)

UCP 600 International Chamber of Commerce (ICC)-аас гаргасан Uniform Customs and Practice for Documentary Credit Revision 2007 “UCP 600” URR 725 ICC-с гаргасан Uniform Rules for Bank-to Bank

Reimbursement under Documentary Credits ISBP ICC-с гаргасан International Standard Banking Practice

for the Examination of Documents and Documentary Credits 2007 Revision for UCP 600

АККРЕДИТИВ НЭЭЛГЭХЭД БҮРДҮҮЛЭХ МАТЕРИАЛ

• Дансандаа мөнгө байршуулж нээх эсэхээс шалтгаалан бүрдүүлэх материал өөр өөр байна.

Хэрэв дансандаа мөнгөө байршуулах буюу эх үүсвэртэй нээлгэх бол:

• Аккредитив нээлгэх хүсэлт /банкны маягт/

• Худалдааны гэрээ

Эх үүсвэргүй нээлгэх бол:

• Аккредитив нээлгэх хүсэлт /банкны маягт/

• Худалдааны гэрээ

• Банкны зээлдэгчийн бүрдүүлэх материалын жагсаалт

11/29/2012

7

АККРЕДИТИВ НЭЭЛГЭХЭД АНХААРАХ ЗҮЙЛС

• Худалдагч буюу экспортлогчтой аккредитивын нөхцөлийг нэг бүрчлэн тохиролцсон байх;

• Хэрэв аккредитиваар төлбөр тооцоо хийхээр харилцан тохирсон бол худалдааны гэрээндээ аккредитиваар төлбөр хийх, payment by Letter of credit гэсэн заалтыг заавал тусгах;

• Аккредитив нээхэд банкны зарцуулах хугацаа нь ажлын 1-2 өдөрт байх боловч түүнд тусгагддаг нөхцлүүдийг импортлогч болон экспортлогч тохиролцох хугацаа зарим тохиолдолд нилээд хугацааг шаарддаг. Иймд аккредитив нээлгэх хугацаагаа урьдчилсан байдлаар тооцож гэрээгээ хийх;

• Аккредитив нь тухайн аккредитивын дагуу хийгдэж буй арилжааны үйл ажиллагаанаас тусдаа хэлцэл

• Банкууд зөвхөн баримттай ажилладаг ба бараа огт хамаагүй

АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ

• Шууд төлбөртэй харьцуулахад санхүүжилтийн өртөг багатай (эрсдэлийн шимтгэл нь < зээлийн хүү )

• Хямд эх үүсвэртэй зээл болох боломжтой (L/C refinancing, post import finance)

• Компанийн санхүүгийн удирдлагыг оновчтой болгох, нөөцийг зөв хуваарилах

• Мөнгө төлөөд бараа хүлээж авахгүй байх эрсдэлээс хамгаална (бүх талууд эрсдэлийн хувьд ижил хамгаалагдсан оновчтой хэрэгсэл)

• Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн төлбөрийн хэрэгсэл ба Олон улсын худалдааны танхимын баталсан нэгдсэн журмыг дагаж мөрддөг

11/29/2012

8

АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ

Эргэлтийн хөрөнгийн зээл

/шууд төлбөр/

Баталгаагүй аккредитив

Баталгаатай аккредитив

Дүн $ 500,000

Хугацаа 3 сар

Хүүний хувь 1.5% (сарын) 18.0% (жилийн)

0.5% (сарын) 6.0% (жилийн)

0.5% (сарын) 6.0% (жилийн)

3-дагч банкны баталгааны шимтгэл

3.5 - 4.0%

Хүүний харьцуулсан тооцоолол

Хүүний зардал

$500,000 x 1.5% x 3

$ 22,500

$500,000 x 0.5% x 3

$ 7,500

$500,000 x 0.5% x 3 + $500,000 x 3.5% х 3 / 12

$ 11,875

>

Жишээ: “Буд” ХХК нь БНХАУ-ын “Dongfang” LLC компаниас 500,000.0 ам.долларын тоног төхөөрөмж худалдан авахаар тохиролцжээ.

АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ (НӨӨЦИЙГ ОНОВЧТОЙ УДИРДАХ)

АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ Дараа төлбөрт (Deferred payment LC) аккредитив хэлбэрээр тохирсон бол

худалдан авагч тал (импортлогч) шууд төлбөрт төлөх хөрөнгийг ашиглан, тухайлбал арилжааны банкны хадгаламжинд байршуулснаар дараах хүүний орлого олох боломжтой.

90 хоног

180 хоног

360 хоног

Дүн $ 500,000

Хадгаламжийн хүүний хувь

4.8% 5.4% 6.6%

Хадгаламжийн хүүний орлого $ 6,000 $ 13,500 $ 33,000

Хэрэв энэхүү хөрөнгийг эргэлтийн хөрөнгө байдлаар ашиглавал илүү орлого,

өгөөжтэй байх нь тодорхой.

11/29/2012

9

ХХБ-ны гадаад төлбөр тооцооны

талаар товч танилцуулга

БАНКНЫ ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД Олон улсын санхүүгийн зах зээлд танигдсан банк

Монголын шилдэг гадаад худалдааны санхүүжилтийг түгээгч банк

•Монгол улсаас анх удаа олон улсын зах зээлд 2007 онд 75 сая ам.доллар, 2010 онд 150 сая ам.доллар, 25 сая ам.долларын хоёрдогч өглөг болон 2012 онд 300 сая ам.долларын бондыг тус тус гаргасан. •Голлох 14 валютаарх 39 ностро дансаар төлбөр тооцоог түргэн шуурхай гүйцэтгэдэг. • Олон улсын голлох 150 банк санхүүгийн байгууллагуудтай хамтран ажилладаг. • Топ зэрэглэлтэй 32 олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагаас тогтоосон 270 гаруй сая ам.долларын худалдааны санхүүжилтийн шугамтай • Нийт 58 тэрбум төгрөг ба 170 гаруй сая ам.долларын хамтын санхүүжилтэд гол зохион байгуулагчаар ажилласан

35 сая ам.долларын шугам

30 сая ам.долларын шугам

21 сая еврогийн шугам

15 сая ам.долларын шугам

15 сая еврогийн шугам

Гадаад гуйвуулгын дүнгээрээ #1 банк

11/29/2012

10

ХУДАЛДААНЫ САНХҮҮЖИЛТИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД

• Монгол улсын тэргүүлэгч байгууллагын банк

• Монгол улсын Төв банкны Гадаад төлбөр тооцооны газраас үүссэн

• Олон улсын стандартад нийцсэн төлбөр тооцоо хийх бүтэцтэй,

тэдгээрийн хүлээн зөвшөөрөгдсөн сертификаттай чадварлаг боловсон хүчинтэй хамт олон

• Өргөн гадаад харилцаа, гадаадын зах зээлд танигдсан

• 2011 оны эцсийн байдлаар Монгол улсын гадаад худалдааны төлбөр тооцооны 48%-ийг гүйцэтгэгч.

• Гадаадын банктай хамтран хямд эх үүсвэрээр санхүүжилт олгоно

• 270 гаруй сая ам.долларын гадаадын банк, санхүүгийн байгууллагаас баталсан худалдааны санхүүжилтийн зээлийн шугам

ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ТӨЛБӨРИЙН ХЭРЭГСЛҮҮД

Аккредитив

• Худалдааны аккредитив (Letter of Credit / L/C)

• Стэнд-бай аккредитив (SBLC)

• Дамжин төлөгдөх аккредитив (Transferable L/C)

• Нөхөн сэргээгдэх аккредитив (Revolving L/C)

Банкны баталгаа

• Төлбөрийн баталгаа ( Payment guarantee)

• Тендерийн баталгаа (Bid bond guarantee)

• Гүйцэтгэлийн баталгаа ( Performance guarantee)

• Урьдчилгаа төлбөрийн баталгаа (Advance payment guarantee)

• Бусад банкны баталгааг үндэслэн баталгаа гаргах ( Counter guarantee)

Шууд төлбөр Бараа, үйлчилгээний төлбөрийг гадаад гуйвуулга ашиглан шилжүүлэх Инкасс •D/P (Delivery of the documents against Payment) •D/A (Delivery of the documents against Acceptance) Санхүүжилтийн хэрэгслүүд • Форфейтинг (Forfeiting) • Импортын санхүүжилт (Post Finance) • Шууд төлбөрийн санхүүжилт ( T/T refinancing) •Аккредитивын санхүүжилт (L/C refinancing ) • Даатгагдсан экспортын санхүүжилт (Structured finance )

11/29/2012

11

2008 “Гадаад тєлбєр тооцооны шуурхай

байдлын шилдэг чанар” (Commerzbank

AG)

2006 “Хүлээн зөвшөөрөгдсөн

чанарын шагнал” (Citibank, USA)

2012, 2011 оны “Монгол улсын

худалдааны санхүүжилтийн

шилдэг банк” (Global Trade

Review)

2012 оны “Монголын шилдэг

банк”

FINANCE ASIA

ШАГНАЛ УРАМШУУЛАЛ

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

ОЛОН УЛСЫН БАНКНЫ ГАЗАР Утас: +976 11 319943 ext. 1405

Факс: +976 11 312418 Мэйл хаяг: corrbanking@tdbm.mn

БАЙГУУЛЛАГЫН БАНКНЫ ГАЗАР Утас: +976 11 311768 Факс: +976 11 311768

Мэйл хаяг: corporate@tdbm.mn