6- sinflar uchun fizika - sadikov.uzsadikov.uz/sites/default/files/6-sinf Fizika.pdf ·...

6- sinflar uchun fizika

Sana: ________________. 201_ yil

Mavzu: 1-2-§lar. Fizika nimani o`rganadi? Fizika tarixi taraqqiyotidan lavhalar.

Maqsad: o`quvchilarni ular uchun yangi fan – fizika fani nimalarni o`rganishi, uning tarixi bilan

bog`liq tushunchalar bilan tanishtirish.

Kommunikativ kompetensiya:

darslikda keltirilgan fizik atamalarni, qonunlarni, qoidalarni og‗zaki va yozma tarzda aniq

tushunarli bayon qila olish;

Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:

turli axborot manbalaridan kerakli ma‘lumotlarni mustaqil ravishda izlab topa olishi va ulardan

foydalanish, axborot xavfsizligi qoidalarini bilish va rioya qila olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

o‗zlashtirgan bilimlariga tayangan holda mustaqil ravishda o‗zining fizik bilimlarini

rivojlantirish, turli didaktik topshiriqlarni bajara olish, o‗z xatti-harakatini muqobil baholay olish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

sinfda, maktabda, oilada, mahallada o‗tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etishi, o‗zining

fuqarolik burch va huquqlarini bilishi, unga rioya qilishi, atrof-muhitda bo‗layotgan voqea, hodisa va

jarayonlarni tushunish, o‗zaro munosabatlarida odob-ahloq va muomala madaniyatiga ega bo‗lish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya: vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga

e‘tiqodli bo‗lish, darslikda keltirilgan, ushbu fan sohasi rivojlanishiga ulkan hissa qo‗shgan

allomalarning ibratli hayotini bilish, urf odatlarni bilish va hurmat qilish.

Dars uslubi: kirish suhbati.

Dars jihozi: darslik, kodoskop, slaydlar, turli plakatlar,stakan, suv, ayrim o`lchov asboblari.

Darsning borishi:

№ Dars bosqichlari Vaqti

1 Tashkiliy qism 2 minut

2 Yangi mavzuning mazmunini ochish va xulosalar chiqarish 30 minut

3 Nazariyada o`rganilganlarni amalda sinab ko`rish (mustahkamlash) 10 minut

4 Uyga vazifa berish. 3 minut

Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.

2.Yo'qlama qilish.

Yangi mavzu bayoni rejasi:

1. O`quvchilarga ular uchun yangi fan bo`lgan ―fizika‖ nimani o`rganishi haqidagi tushunchalarni

berishdan boshlanadi.

2. Fizikani bilgandagina uylar, zavodlar, mashinalar, elektrostansiyalarni loyihalash va qurish

mumkin.

3. Fiziklar yorug`likning havoda va shishada qanday tarqalishini o`rganganlaridan keyin

ko`zoynaklar, teleskoplar, foto va videoapparatlarni yasash va loyihalash mumkin bo`ldi.

4. Uylarimizda turli – tuman fizik asboblardan foydalanamiz.

5. Soat, telefon, chang yutkich, televizor – bularning hammasi fizik asboblar.

6. Hattoki tirik organizmlarda ham ko`zga ko`rinmas fizik hodisalar kechadi.

7. Fizikaning vazifasi tabiatda ro`y beradigan turli fizik hodisalarni o`zaro bog`lovchi qonunlqrni

ochishdan, hodisalarning o`zaro bog`lanishiva sabablarini topiushdan iborat.Tabiatni fizikadan

tashqari geografiya, biologiya, kimyo fanlari ham o`rganadi.

8. ―Fizika‖ so`zi ilk bor eramizdan avval IV asrda yashab o`tgan faylasuf – Aristotelning kitobida ilk

bor

ishlatilgan edi.

O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Darslik va plakatlardan foydalanib o`tilgan mavzuni nustahkamladi.

Uyga vazifa:

1. 1-2- §§ larni o`qish konspekt yozish.

2. Mavzu so`nggida berilgan savollarga javob topish.

3. Qo`llarida mavjud bo`lgan ayrim fizik asboblarni nima maqsadda ishlatilishi bilan tanishish.

O`TIBDO` __________ _________________________________

6- sinflar uchun fizika.

Sana: _______________ 201_ yil

Mavzu: 3-4-§. Jamiyat taraqqiyotida fizikaning o`rni. O`zbekistonda fizika sohasida olib

borilayotgan ishlar. Fizik kattaliklar va ularni o`lchash.

Maqsad: 1. Ta‟limiy:O`quvchilarda jamiyat taraqqiyotida fizikaning o`rni, O`zbekistonda fizika

sohasida olib borilayotgan ishlar, fizik kattaliklar va ularni o`lchash haqida bilimlar hosil qilish.

2. Tarbiyaviy: o`quvchilarda hamkorlik ko`nikmalarini hosil qilish.

3. Rivojlantiruvchi: nazariya bilan amaliyotni bir-biriga bog`lashni o`rgatish.

Dars uslubi: ―Muammoli vaziyat‖, ―Fikrlay olasanmi?‖ interfaol uslublari.

Dars jihozi: darslik, mavzuga doir plakatlar, kodoskop, slaydlar, tarqatma materiallar.

















Darsning borishi:



2 O`tilganlarni takrorlash va baholash 15 minut



5 Uyga vazifa va topshiriqlar 3 minut

Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.

- Good morning, children.

- Good morning.

Today is ………., ….. september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.

- Who is absent today?

3.Uyga vazifani so'rash.

9. ―Fizika‖ fani nimani o`rganadi?

10. Nimani bilgandagina uylar, zavodlar, mashinalar, elektrostansiyalarni loyihalash va qurish

mumkin?

11. Qachon ko`zoynaklar, teleskoplar, foto va videoapparatlarni yasash va loyihalash mumkin bo`ldi?

12. Uylarimizda turli – tuman qanday asboblardan foydalanamiz?

13. Soat, telefon, changyutkich, televizor – bularning hammasi qanday asboblar?

14. Tabiatda ro`y beradigan turli fizik hodisalarni o`zaro bog`lovchi qonunlqrni ochish, hodisalarning

o`zaro bog`lanishi va sabablarini topish qaysi fanning vazifasi?

15. Tabiatni fizikadan tashqari yana qanday fanlar o`rganadi?

16. ―Fizika‖ so`zi ilk bor qachon va qaysi olimning kitobida ishlatilgan edi?

17. Qaysi fizik olimlarni bilasiz?


a. Qadimgi odamlarning hayotida olov ning o`rni;

b. Jamiyat taraqqiyotida fizikaning o`rni;

c. O`zbekiston Fanlar Akademiyasining ilmiy-tadqiqot institutlarida fizika sohasida olib

borilayotgan ishlar;

d. Fizik kattaliklar va ularni o`lchash haqida.


O`quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat qilinadi:

1) Siz qanday o`lchov asboblarini bilasiz?

2) Darslikning 10-betida keltirilgan o`lchov asboblarining o`lchash aniqligi va chegarasini ayting.

Uyga vazifa:

1. 3-4- §§ larni o`qish, konspekt yozish.


3. Uylarida mavjud bo`lgan ayrim fizik asboblarni nima maqsadda ishlatilishi va o`lchash aniqligi

bilan

tanishish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:________________201_ yil

Mavzu: 5-§.Modda tuzilishi haqida Demokrit, Roziy, Beruniy va ibn Sino ta‘limotlari.

Maqsad:

Ta‟limiy: O`quvchilarga modda va fizik jism orasidagi farq, moddalarning tuzilishi haqida

Demokrit, Roziy, Beruniy va ibn Sinolarning aytib ketgan fikrlari haqidagi bilimlarni

berish.



Dars uslubi: ―Blits savollar‖, ―Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖, ―Muammoli vaziyat‖ interfaol

uslublari.

Dars jihozi: stakan, suv, banka, yog`och brusok, modda tuzilishini tushuntiruvchi plakat, kodoskop,

slaydlar, tarqatma materiallar.

















Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is ……day, … september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



1. Qadimgi odamlar hayotining o`zgarishiga nima sabab bo`ldi?

2. Tabiat haqidagi bilimlarni o`rganish insoniyatga nima berdi?

3. O`zbekistonda mexanik hodisalar bilan qaysi institutda ilmiy izlanishlar olib borilmoqda?

4. O`zbekistonda issiqlik hodisalari bilan qaysi institutda ilmiy izlanishlar olib borilmoqda?

5. O`zbekistonda yorug`lik hodisalari bilan qaysi institutda ilmiy izlanishlar olib borilmoqda?

6. Fizik kattaliklar nima?

7. qanday asosiy fizik kattaliklarni bialasiz? Ular qanday birliklarda o`lchanadi?

8. Qanday o`lchov asboblarini taniysiz?


1. Modda tuzilishini bilish zaruriyati;

2. Insoniyatning buyuk daholarining minglab yillar davomida zahmat chekib olib borgan ilmiy

izlanishlari.

3. Modda tuzilishi haqidagi Demokritning fikrlari;

4. Abu Bakr ar-Roziyning fikrlari;

5. Abu Rayhon Beruniy va ibn Sinolarning yozishmalari va ularda yuritilgan fikrlar haqida;

6. Hozirgi zamon modda tuzilishi haqidagi qarashlar.


―Muammoli vaziyat‖ yuzaga keltiriladi. Bunda o`quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat

qilinadi:

1) Modda tuzilishi haqida qanday tasavvurga egasiz?

2) Sizningcha zarrachalar cheksiz bo`linishi mumkinmi?

Uyga vazifa:

1. 5-§ ni o`qish, konspekt yozish.


3. Abu Bakr ar-Roziy haqida qo`shimcha adabiyotlardan foydalanib ma‘lumotlar to`plash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana________________201_ yil

Mavzu: 6-§. Molekulalar, ularning o`lchamlari.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga molekulalar, ularning tuzilishi, turlari, o`lchamlarini aniqlash

usullari haqida bilimlar berish.



















Dars uslubi: ―Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖, ―Blits savollar‖ interfaol uslublari.

Dars jihozi: mavzuga doir plakatlar, molekulalarning modellari, tomizg`ich, suvli idish, yog`.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is Friday, 13 september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



1. Modda tuzilishini bilish nima uchun zarur?

2. Insoniyatning buyuk daholarining minglab yillar davomida zahmat chekib olib borgan ilmiy

izlanishlari qanday natijalar berdi?

3. Modda tuzilishi haqidagi Demokrit nima degan edi?

4. Abu Bakr ar-Roziyning modda tuzilishi haqidagi fikrlari nimadan iborat?

5. Abu Rayhon Beruniy va ibn Sinolarning yozishmalari va ularda yuritilgan fikrlar haqida

nimalarni bilasiz?

6. Hozirgi zamon modda tuzilishi haqidagi qarashlar nimadan iborat?


1. Har bir moddaning o`ziga xos xususiyati borligi haqida;

2. Maydalangan moddaning bo`laklarida ma;lum o`lchamgacha ularning xossasi saqlanib qolishi

haqida;

3. Molekulaga ta‘rif berish;

4. Molekulaning atomlardan tuzilganligi, unga ko`ra 2 turga bo`linishi haqida;

5. Tabiatda aynan bir xil jismlar yo`q, lekin bitta moddaning molekulalari bir-biridan farqlanmaydi.

6. Suvga tomizilgan yo`g misolida molekulalarning o`lchamlarini aniqlanishi haqida;

7. Vodorod atomi va molekulasining o`lchamlari, oqsil molekulasining o`lchamlari haqida

tushunchalar berish.


O`quvchilarga quyidagi savollar bilan murojaat qilinadi:

1. Molekula tarkibida nechta atom borligini qanday aniqlash mumkin?

2. Molekula kattami yoki bakteriyalar?

3. Atom va molekula bir-biridan nimasi bilan farq qiladi?

Uyga vazifa:

1. 6- § ni o`qish, konspekt yozish.


O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ________________201_ yil

Mavzu: 7-§.Molekulalarning o`zaro ta‘siri va harakati. Broun harakati.

Maqsad:

1.Ta`limiy: O`quvchilarga molekulalarning o`zaro ta‘siri va harakati, Broun harakati

haqida bilimlar berish.



















Dars uslubi: ko`rgazma- tajribali ma‘ruza.

Dars jihozi: shtativ, xalqali jez sharcha, quruq yoqilg`i, molekulalarning ta‘siri va harakatini

tushuntiruvchi plakatlar, tarqatma materiallar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is …………….., … september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



8. Har bir moddaning o`ziga xos xususiyati borligi haqida nimalarni bilasiz?

9. Maydalangan moddaning bo`laklarida ma‘lum o`lchamgacha ularning xossasi saqlanib qolishi

haqida nimalarni bilasiz?

10. Molekulaga ta‘rif bering.

11. Molekulaning atomlardan tuzilganligi, unga ko`ra 2 turga bo`linishi haqidagi tasavvurlaringiz

qanday?

12. Tabiatda aynan bir xil jismlar bormi?.

13. Suvga tomizilgan yo`g misolida molekulalarning o`lchamlari qanday aniqlanadi?

14. Vodorod atomi va molekulasining o`lchamlari, oqsil molekulasining o`lchamlari qanday?


1. Xonaga atir xidining tarqalishi, pechkadan chiqayotgan issiqlikdan xonaning isishi misolida

molekullarning harakatda bo`lishini tushuntirish;

2. Xalqadan jez sharchani o`tkazib hamda sharchani qizdirib modda issiqlikdan kengayishi va uning

sabablari haqida tajriba namoyish qilish va uning tahlil qilish;

3. 1827-yilda ingliz botanigi – Robert Broun molekualalarning harakatini kuzatgan edi.

4. Broun harakatiga ta‘rif berish;

5. Molekular kuchlar va ularning tabiati haqida bilimlar berish.


Darslikda keltirilgan amaliy topshiriqni bajarib ko`riladi.

Uyga vazifa:



O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _____________________201_ yil

Mavzu: 8-§. Turli muhitlarda diffuziya hodisasi.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarga diffuziya hodisasi, uning qattiq jismlarda, suyuqliklarda va

gazlarda qanday kechishi haqida bilimlar berish.



















Dars uslubi: ―Blits savollar‖, ―Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖, ―Har kim har kimni o`qitadi‖ interfaol

uslublari.

Dars jihozi: stakan, shakar, matgansovka, suv, plakatlar, kodoskop, slaydlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is Friday, 20 september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



1. O`zaro ta‘sir deganda nimani tushunasiz?

2. O`zaro ta‘sirning turlarini ayting. Misollar keltiring.

3. Molekulalarning harakatini kim birinchi bo`lib kuzatgan edi?

4. Nega suyuqlik va qattiq jismlar o`z-o`zidan alohida molekulalarga

ajralib ketmaydi?

5. Molekulalar orasida itarishish kuchlari ham borligini qaysi hodisalar

ko`rsatadi?

6. Havo molekulalari orasida o`zaro ta‘sir kuchlari bormi?


1. Diffuziya so`zining ma‘nosini tushuntirish;

2. Diffuziyaga ta‘rif berish;

3. Tajriba ko`rsatish va ma‘nosini tushuntirish;

4. Suyuqliklarda diffuziya hodisasini tushuntirish;

5. Gazlarda diffuziya hodisasini tushuntirish;

6. Qattiq jismlarda diffuziya hodisasini tushuntirish;

7. Diffuziyaning tezligi agregat holatlar va temperaturaga bog`liqligini tushuntirish.


Darslikda berilgan amaliy topshiriqlarni bajarib ko`rish.

O`zaro aralashmaydigan moddalar haqida nimalarni bilasiz?

Uyga vazifa:

1) 8-§ni o`qib konspekt olish;

2) Mavzu so`nggida keltirilgan savollarga javob topish;

3) Amaliy topshiriqni bajarish va natijalarini aniqlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:_________________201_ yil

Mavzu: 9-10-§ Qattiq jism, suyuqlik va gazlarning molekulyar tuzilishi.

Laboratoriya ishi : Suyuqliklarda diffuziya hodisasini o`rganish.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarga qattiq jism, suyuqlik va gazlarning molekulyar tuzilishihaqida

bilimlar berish;



















Dars uslubi: Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖, Blits savollar‖ uslublari.

Dars jihozi: naycha, shar, plakatlar, kodoskop, slaydlar, molekulalarning modeli, tarqatma

materiallar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is ………day, …. september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



1. Diffuziya hodisasining sababi nimada?

2. Nima uchun temperatura ortishi bilan diffuziyaning borish tezlashadi?

3. Gazlar, suyuqliklar, qattiq jismda boradigan diffuziyaga misollar keltiring.

4. O`zaro aralashmaydigan suyuqliklarni bilasizmi?


1. Suyuqliklarning tuzilishi va asosiy xossalarini tushuntirish;

2. Gazlarning tuzilishi va asosiy xossalarini tushuntirish;

3. Qattiq jismlarning tuzilishi va asosiy xossalarini tushuntirish;

4. Laboratoriya ishini bajarilishi haqida tushuncha berish.


Kichik fizik diktant o`tkaziladi.

1. CO2 ….. ta atom bor.

2. ‗Diffuziya‖ so`zi …………. ma‘noni bildiradi.

3. Qattiq jismning shakli ………, hajmi ………….

4. Tabiatda 3 xil ko`rinishda bo`ladigan modda bu ……….

5. Moddaning ……… holatida uni siqib hajmini kamaytirish mumkin.

Uyga vazifa:

1) 9-10§ni o`qib konspekt olish;


3) Laboratoriya ishini bajarish va natijalarini aniqlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _________________.201 yil

Mavzu: 1-Nazorat ishi.

Maqsad:

- o`quvchilarning I bobda o`rgangan bilim, ko`nikma va malakalarini baholash;

- o`quvchilar bilim, ko`nikma va malakalarida aniqlangan bo`shliqlarni to`ldirish

uchun ma`lumotlar olish.

















Dars uslubi: nazorat ishi

Dars jihozi: nazorat ishi daftarlari, ruchka.

Darsning borishi:



2 Yangi mavzuning mazmunini ochish 40 minut


Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is …………., …. september 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.


3.Uyga vazifani qisqacha takrorlash.


Nuqtalar o`rniga javoblardagi so`zlardan mosiga jumlaning tartib raqamini yozing.

1.Ayrim fizik hodisalar xuddi bitta jismdagidek namoyon bo'ladigan jismlar to'plamiga … deyiladi.

2.Moddani tashkil etgan zarralar o'zgarmay qolgan holda sodir bo'ladigan hodisalarga …

deyiladi.

3.Hodisalarni xarakterlovchi kattaliklar orasidagi miqdoriy bog'lanishdan iborat bo'lgan ifodaga

… deyiladi.

4.Modda tuzilishi haqidagi dastlabki tushunchalar yunon olimi ...ga tegishli edi.

5.Unga ko'ra hamma narsalar juda mayda zarrachalar ...lardan tashkil topgan.

6.Modda xossasi saqlanib qoladigan eng kichik zarrachaga … deyiladi.

7.Molekulalarning to'xtovsiz va tartibsiz harakati fanga. … nomi bilan kirdi.

8.Bir modda molekulalarining ikkinchi moddaga, ikkinchi modda molekulalarining birinchi moddaga

o'zaro o'tishiga … deyiladi.

9.Diffuziyaning borish tezligi … ham bog'liq.

10.Molekulalar orasidagi o'zaro ta'sir kuchi … namoyon bo'ladi.

Javoblar: …diffuziya; … molekula; …temperaturaga; …Demokrit; …fizik qonun; …jismlar

sistemasi; …fizik hodisaiar;… atom; …juda yaqin masofada;

…Broun harakati.

Uyga vazifa:

O`tilganlarni takrorlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________________201_ yil

Mavzu: 11-§. Jismlarning mexanik harakati. Trayektoriya.

12-§. Jismlarning bosib o`tgan yo`li va unga ketgan vaqt. Bosib o`tilgan yo`l va vaqt

birliklari.

Maqsad: 1.Ta‟limiy: O`quvchilarga mexanik harakat, trayektoriya, jismlarning bosib o`tgan yo`li

va unga ketgan vaqt, bosib o`tilgan yo`l va vaqt birliklari haqida bilimlar berish.



















Dars uslubi: ―Blits savollar‖, ―Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖,

Dars jihozi: kodoskop, slayd, didaktik materiallar, plakatlar, rasmlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is ………day, …. october 2013 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



O`tgan darsda uyga ― Suyuqlillarda diffuziya hodisasini o`rganish‖ mavzusidagi laboratoriya ishi

berilgan. O`quvchilardan uy vazifasining natijalarini so`rash va javoblarni tahlil qilish, baholash.


1. Harakat, uning turlari haqida bilimlar berish;

2. Mexanik harakatga ta‘rif berish va misollar keltirish;

3. Trayektoriya haqida bilimlar berish;

4. Bosib o`tilgan yo`l va uni aniqlash, o`lchov birliklarini o`rganish;

5. Vaqt va uning o`lchovlari haqida bilimlar berish;

6. Formulalarni keltirish, ularni o`zgartirish haqida bilimlar berish.


Namunaviy masala yechib ko`rsatiladi.

Masala. Jism 3 m/s tezlik bilan 10 minut harakatlandi. U qancha yo`l bosib o`tgan?

Berilgan: Formula: Hisoblash:

v = 3 m/s s = vt s = 3 m/s·600 s = 1800 m

t = 10 min = 600 s

s = ? javob: s = 1800 m

Uyga vazifa:

1) 11-12 §ni o`qib konspekt olish;


3) 1-mashqning 2-masalasini yechib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________

6- sinflar uchun FIZIKA.

Sana:__________________201_ yil

Mavzu: 13- §. Tekis va notekis harakat haqida tushuncha.

Tezlik va uning birliklari.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarda tekis harakat haqida, notekis harakat haqida, notekis harakatda o`rtacha

tezlik haqida tasavvurlar hosil qilish, o`rtacha tezlikni topish ko`nikmasini hosil qilish.

2. Tarbiyaviy: harakatdan oqilona foydalanish yo`llari haqida tushunchalar berish.

3. Rivojlantiuvchi: nazariya bilan amaliyotning birligini tasdiqlash.


















Dars jihozi: darslik, aravacha, plakatlar, kartochkalar, test savollari,krossvod, kodoskop, slaydlar.

Darsning borishi:

Dars bosqichlari Vaqti






Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is Monday, 6 october 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.


3.Uyga vazifani so'rash uchun 5 ta savolli test savollaridan, krossvorddan

foydalanish.


1. Tekis harakat haqida bilimlar berish;

2. Notekis harakat haqida bilimlar berish;

3. Tezlik haqida misollar asosida bilimlar berish;

4. Tezlikka a‘rif berish, formulasini keltirish, belgilanishini ko`rsatish;

5. km/soat dan m/s ga o`tkazishni o`rganish;

6. O`rtacha tezlik haqida, ta‘rifi, uni hisoblash formulasi haqida bilimlar berish;

7. Masala yechish namunasidan foydalanib masala yechib ko`rsatish.


1-mashqning 1-masalasi namuna sifatida yechib ko`rsatiladi:

№1 .Metro eskalatori uzunligi 18 m. Eskalator yo`lovchini 12 sekundda yuqoriga olib chiqadi.

Eskalatorning tezligini toping:

Berilgan: Formula: Yechish:

s = 18 m v = s/t v = 18 m / 12 s = 1,5 m/s.

t = 12 s

v = ? Javob: v = 1,5 m/s

Uyga vazifa:

1) 13-§ni o`qib konspekt olish;


3) 1-mashqning qolgan masalalarini yechib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: __________201_ yil

Mavzu: 14-§. Massa va uning birliklari.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga massa, uning o`lchov birliklari, ular orasidagi bog`lanish haqida ma‘lumot

berish

2. Tarbiyaviy: Kundalik hayotda massa tushunchasi orqali odob-axloq tushunchalarini shakllantirish.

3. Rivojlantiruvchi: nazariya bilan amaliyotni bir-biriga bog`lashni o`rgatish

















Dars uslubi: faol ma‘ruza

Dars jihozi: Darslik, kartochkalar, tarozlar, tarozi toshlari, jismlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1. Salomlashish.


- Good morning.

Today is ………day, october 2013 . We are in phyusics lesson.

2. Yo'qlama qilish.


3. Uyga vazifani so'rash.

1 . Tekis harakat deganda nimani tushunasiz?

2. Tekis harakat tezligi deganda nimani tushunasiz?

3. Vaqt va tezlik ma`lum bo`lsa, bosib o`tilgan yo`l qanday aniqlanadi?

4. Qanday harakatni notekis deymiz?

5. Jismning o`rtacha tezligi qanday aniqlanadi?

6. 1 km/soat kattami yoki 1 m/s mi?


1. Avtomobil va o`yinchoq avtomobil taqqoslanadi;

2. Sellofan haltadagi shaker bilan qopdagi shakar taqqoslanadi;

3. Massa tushunchasi haqida ma`lumot beriladi;

4. Massa etaloni haqida bilimlar beriladi;

5. Massani o`lchashning usullari tushuntiriladi.

6. Massaning o`lchov birliklari, ular orasidagi munosabat o`rganiladi.


O`tilganlarni mustahkamlash uchun o`quvchilar bilan savol-javob o`tkaziladi. Shayinli tarozi

yordamida jismlarning massasi aniqlanadi.

Uyga vazifa: 1) 14-§ni o`qib konspekt olish;


O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _____________201_ yil

Mavzu: 15-§. Laboratoriya ishi: Shayinli tarozi yordamida jism massasini o`lchash.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: tarozi yordamida jismlar massasini o'lchashni o'rganish.



















Dars uslubi: amaliy mashg`ulot

Dars jihozi: elektron tarozi, massasi uncha katta bo'lmagan bir nechta jismlar, pintset (qisqich)

Darsning borishi:







Tashkiliy qism: 1.Salomlashish. - Good morning, children. - Good morning.

Today is ………day, …… october 2014. We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish. - Who is absent today?

3.Uyga vazifani qisqacha takrorlab o`tish.


Maqsad: tarozi yordamida jismlar massasini o'lchashni o'rganish.

Asbob va jihozlar: elektron tarozi, massasi uncha katta bo'lmagan bir nechta jismlar, pintset (qisqich)

(1-rasm).

Uslubiy ko'rsatma: O'quvchilarga

shayinli tarozi haqida ma'lumot berib, tajriba

elektron tarozida o'tkaziladi. Rasmda

ko'rsatilgan elektron tarozining o'lchash aniqligi

yuqori bo'lib (o'lchash xatoligi 1% ni tashkil

qiladi), va u massasi 1 kg gacha bo'lgan

jismlarni o'lchash imkoniyatiga ega. Elektron

tarozi jism massasini gramm o'lchov birligida

ko'rsatadi. Elektron tarozining elektr ta'minoti

fotoelement yordamida amalga oshiriladi. Elektron tarozini yorug' xonada ishlatish tavsiya etiladi.

Tarozida to'g'ri tortish uchun quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak

1. Jismni tarozida tortishda to'g'ri natija olish uchun uni gorizontal holatda o'rnatish kerak.

2. Tarozi pallasiga ho'l va iflos jismlarni qo'ymaslik kerak.

3. Mayda toshlarni tarozi pallasiga pintset (qisqich) bilan ushlab qo'yiladi.

Ishni bajarish tartibi:

1. Tarozini gorizontal tekislik ustiga yorug' joyga qo'yiladi.

2. Torozini ishga tushirish uchun ON tugmasi bosiladi.

3. Ko'rsatish tablosida 0 raqami paydo bo'lganda u ishga tayyor deb hisoblanadi.

4. Pallaga tosh bo'lagi qo'yiladi va ko'rsatish tablosidagi jism massasi qayd etiladi.

5. Boshqa jismlar uchun tajriba takrorlanadi.

6. Olingan natijalar asosida quyidagi jadval to'ldiriladi.

7. Ishni bajarib bo'lgach OFF tugmasini bosib tarozi o'chiriladi.

Uyga vazifa: O`z massalari, darslik kitobi va ruchkaning massasini aniqlab kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________

№ Jism nomi Massasi, (g) Massasi, (kg)

1 Tosh

2 Temir

3 Shisha


Sana: ________________.201_ yil

Mavzu: 16- §. Zichlik va uning birliklari. Beruniy va Hozinning zichlikni aniqlash usullari.

Maqsad:

1. Talimiy: O`quvchilarga zichlik, uning o`lchov birliklari, ular orasidagi bog`lanish haqida

ma‘lumot berish

2. Tarbiyaviy: Zichlik haqida buyuk vatandoshlarimiz: Beruniy va Hozinning ishlari haqida hikoya

qilish orqali o`quvchilarda milliy g`ururni rivojlantirish.


















Dars uslubi: ko`rgazmali ma‘ruza

Dars jihozi: Darslik, menzurka, suvli idish, bir hil shakldagi turli moddadan yasalgan jismlar,

kodoskop, slaydlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism: 1.Salomlashish.


- Good morning.

Today is ………day, ……..october 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



1. Jismning massasi deganda nimani tushunasiz?

2. Massa birligi qilib nima qabul qilingan?

3. Massaning qanday o'lchov birliklarini bilasiz?

4. Jismning massasi qanday asbobda o`lchanadi?


1. Muammoli vaziyat: stakanga choy soldik, uning hajmini belgiladik. Stakandagi choyga shakar

solsak, hajm o`zgarmadi. Shakar qayoqqa ketdi?

2. Zichlik tushunchasini keltirish;

3. Zichlikka ta‘rif berish, formulasini keltirish.

4. Zichlikning o`lchov birligi haqida ma‘lmot berish;

5. Darslikdagi jadval bilan ishlash;

6. Vatandoshlarimz Beruniy, Hozinlarning zichlikni aniqlashga oid ishlari bilan tanishtirish.


―Fizikadan savol va masalalar‖ kitobidan mashqlar yechish.

Masala. 3 l li bankada necha kg sut bor?


V = 3 l = 0,003 m3 m = ρV m = 1030 kg/m

3 · 0,003 m

3 = 3,09 kg

ρ = 1030 kg/m3

m = ? Javob: m = 3,09 kg

Uyga vazifa:



3. 2-mashqning 2,3-masalalarini yechish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: __________________201_ yil

Mavzu: 17- §. Laboratoriya ishi: Qattiq jism zichligini aniqlash

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarda qattiq jism zichligini aniqlash malakasini hosil qilish.

2. Tarbiyaviy: Qattiq jism zichligini aniqlashning qadimiy usullari haqida ma‟lumot berish.

Bunda buyuk vatandoshimiz Beruniyning zishlikni aniqlash usuli haqida

ma‟lumotlarga alohida ahamiyat berish.

















Dars uslubi: laboratoriya ishi.

Dars jihozi: Shaynli tarozi toshlari bilan, o‘lchov chizg‘ichi, to‘g‘ri burchakli parallelepiped

shaklidagi yog‘ochdan, plastmassadan, metalldan yasalgan jismlar, to‘g‘ri geometrik shaklga ega

bo‘lmagan jismlar, suvli menzurka.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism 1.Salomlashish. - Good morning, children. - Good morning.

Today is ………day, …… october 2013 . We are in phyusics lesson.


3.Uyga vazifani qisqacha takrorlab o`tish.


Ishni bajarish tartibi: 1. Parallelepiped shaklidagi

jismlardan birini olib, uning bo‘yi ℓ1, eni ℓ2,

balandligi ℓ3 chizg‘ich yordamida o‘lchanadi.

Natijalarga ko‘ra, V = ℓ1ℓ2ℓ3 hajm hisoblanadi.

2. Tarozining bir pallasiga to‘g‘ri

burchakli parallelepiped qo‘yib, ℓ3

ikkinchi pallasiga toshchala

solinib, muvozanatga keltiriladi.

ℓ2

ℓ1

Toshchalarga qarab jism massasi m aniqlanadi.

3. ρ = m / v formuladan jism zichligi hisoblab topiladi.

4. Yuqorida ko‘rsatilgandek boshqa parallelepipedlar bilan tajriba o‘tkazilib, ularning ham

zichliklari aniqlanadi.

5. O‘lchash natijalari quyidagi jadvalga yoziladi:

Jism ℓ2, sm ℓ1, sm ℓ3, sm V, sm3 Massasi, g Zichlik

g/sm3

Yog‘och

parallelepiped

Plastmassa

parallelepiped

Metal

parallelepiped

6. To‘g‘ri geometrik shaklga ega bo‘lmagan jismlardan birining massasi m tarozida tortib

olinadi.

7. Menzurkaga jism solinganda suv sthi o‘lchov chizg‘ichidan o‘tib ketmaydigan

darajada suv solinadi. dastlabki suv sathi V1 yozib olinadi.

8. Massasi aniqlangan jismni ipga bog‘lab, menzurkaga tushiriladi. Bunda suv sathi

ko‘tariladi. Suvning jism botirilgandagi sathi V2 o‘lchab olinadi.

9. Vjism = V2 – V1 formuladan jism hajmi hisoblanadi.

10. ρjism = mjism / Vjism dan jism zichligi hisoblab topiladi.

11. Tajriba boshqa jism bilan takrorlanadi va natijalar jadvalga yoziladi:

Jism V1, sm3 V2, sm

3 Vjism,sm

3

m, g ρ , g/sm3

1.

2.

Ishning natijasini o`quvchilar quyidagi qatorga yozadilar:

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………

Uyga vazifa: Bajarilgan ishlar yuzasidan hisobot tuzish.

O`TIBDO` __________ _________________________________

6- sinflar uchun FIZIKA

Sana:_________________.201_ yil.

Mavzu: 18- §. Jismlarning o`zaro ta‘siri haqida ma‘lumotlar. Kuch.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga jismlarning o`zaro ta‘siri haqida hamda kuch va uning birliklari, uni

o`lchovchi asbob haqida dastlabki ma‘lumotlar berish.
















Milliy va umummadaniy kompetensiya:

vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga



Dars uslubi: Ko`rgazmali ma‘ruza

Dars jihozi: darslik, dinamometr, magnit bo`lagi, rezina, o`quv filmi, plakatlar.

Darsning borishi:











1. Zichlikka ta‘rif bering. U qanday birlikda o lchanadi? Formulasini ozib ko rsaing.

2. Qattiq jism zichligini o`lchash uchun qanday asboblar kerak bo`ladi?

3. Parallelepipeddan tashqari yana qanday shakldagi jismlarning hajmini chizg`ich bilan aniqlash

mumkin?

4. Suyuqliklarning zichligini qanday o`lchash mumkin?


1. Jismlarning bi-biriga ko rsaadigan a‘siri misollarda tushuntiriladi;

2. Kuchga ta‘rif berish;

3. Kuchning turli ko rinishlari haqida bilimlar berish;

4. Kuchning o lchov biligi, uning yozilishi va o`qilishi ushuntiriladi;

5. Dinamometr haqida bilimlar beriladi va ishlatib ko rsatiladi;

6. Og irlik kuchiga ta‘rif beriladi, formulasi keltiriladi; Fog ir kuch = mg

7. g = 9,81 N / kg - Yer yuzasida o`zgarmas kattalik ekani tushuntiriladi;

8. Namunaviy masala yechib ko rsatiladi.


Mustahkamlash uchun savollar beriladi va ularga javob olinadi. Olingan javoblar tahlil qilinadi. 45-

betdagi 3- mashqning 1- si yechiladi.

Masala. O`quvchini tarozida tortishganda massasi 32 kg chiqdi. Uning og`irligi necha N ga teng?


m = 32 kg Fog ir kuch = mg F = 32 kg · 9,81 N / kg = 314 N

g = 9,81 N / kg

F = ? javob: F = 314 N

Uyga vazifa:

1) 18- §ni o`qib konspekt olish;


3) 3-mashqning 2-, 3-masalalarini yechib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ___________________201_ yil

Mavzu: 19- §. Laboratoriya ishi: Dinamometr yordamida kuchlarni o`lchash

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga dinamometr bilan kuchlarni o`lchashni o`rgatish, kuch turlari haqida

yetarlicha tasavvur uyg`otish.



















Dars uslubi: laboratoriya ishi

Dars jihozi: Dinamometr, turli massali jismlar, rezina, uchida ilmog`i bor silliq taxtacha, stol.

Darsning borishi:










1. Jismlarning o`zaro ta‘siri deganda nimani tushunasiz?

2. Kuchga ta‘rif bering, formulasini yozing, birligini ayting.

3. Kuchning turlarini sanab bering.

4. Elastiklik kuchlaridan qayerlarda foydalanish mumkijn?

5. Ishqalanish kuchining zararli va foydali tomonlarini ayting.


1. O`quvchilarga birinchi navbatda kuchlarni o lchovchi asbobning tuzilishi tanishtiriladi.

2. Og irlik kuchini o lchash ishi amalga oshiriladi. Natijalar yozib olinadi.

3. Ishqalanish kuchini o lchash ishi amalga oshiriladi. Natijalar yozib olinadi.

4. Elastiklik kuchini o lchash ishi amalga oshiriladi. Natijalar yozib olinadi.

5. Ishqalanish kuchini va elastiklik kuchini o lchash natijalari alohida jadvalga yozib olinadi.


Maqsad: dinamometr yordamida og'irlik kuchini o'lchashni o'rganish.

Asbob va jihozlar: dinamometr, shtativ tutqichi va yuklar to'plami (1-rasm).

Uslubiy ko'rsatma: kuchni o'lchashda maxsus asbob - dinamometrdan

foydalaniladi. Dinamometrlaming turi ko'p bo'lib, ularning asosiy qismi prujinadan iborat.

Dinamometrning ishlash prinsipi oddiy: dinamometrga qo'yilgan og'irlik kuchi qancha katta bo'lsa,

prujina shuncha ko'p cho'ziladi. Prujinaning cho'zilishiga qarab unga qo'yilgan og'irlik kuchining

kattaligi, ya'ni jismning og'irligi baholanadi. 2-rasmda dinamometr yordamida kuchlarni o‘lchash

jarayoni tasvirlangan.

Har qanday m massaga ega bo‘lgan jismga ta'sir qiladigan og'irlik kuchining qiymati quyidagi

ifoda yordamida aniqlanadi:

Fog'= mg (1)

Bunda g — og'irlik kuchi va massa orasidagi bog'lanishni ifodalovchi o'zgarmas kattalik bo'lib,

uning yer sirtidagi qiymati 9,81 kg

N ga teng.


1. Dinamometr shtativ qisqichiga mahkamlanadi.

2. Dinamometr ilgagiga yuklarning biri ilinadi.

3. Dinamometr ko'rsatishi yozib olinadi.

4. Kuchning qiymati va (1) ifodaga ko'ra jismning massasi hisoblanadi.

5. Dinamometr ilgagidan birinchi yukni olmasdan unga ikkinchi yuk ilinadi.

6. Dinamometr ko'rsatishi yozib olinadi.


8. Uchinchi yuk dinamometrga ilinadi va uning ko'rsatishi yozib olinadi.


10. Olingan natijalar yordamida quyidagi jadval to‘ldiriladi.


Nazorat uchun savollar

1. Kuch qanday asbob yordamida o'lchanadi?

2. Dinamometrning tuzilishini aytib bering.

3. Kuchning birligi sifatida qanday o‘lchov birligi qabul qilingan?

4. Og'irlik kuchi nima? U qanday aniqlanadi?

№ Yuklar soni F, (N)

1

2

3

Uyga vazifa:

47- betdagi savollarga javob topib kelish topshiriladi.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _____________________201_ yil

Mavzu: 2- Nazorat ishi

Maqsad:

- o„quvchilarning I bobda o„rgangan bilim, ko„nikma va malakalarini baholash;

- o„quvchilar bilim, ko„nikma va malakalarida aniqlangan bo„shliqlarni to„ldirish

uchun ma`lumotlar olish.

















Dars uslubi: nazorat darsi.

Dars jihozi: daftar, ruchka, test varag‗i.

Darsning borishi:



2 O‗tilganlarni takrorlash 5 minut



Tashkiliy qism:

1.Salomlashish. - Good morning, children. - Good morning.




4. Test savollari yozilgan varaqlarni tarqatish.

1.10 dm3 suv necha litrga teng.

2. «Jismlarning vaqt o'tishi bilan fazoda joylashgan o'rnining boshqa jismlarga nisbatan o'zgarishiga

... deyiladi».

3.1500 gramm necha kilogrammga teng?

4. 15 m/s necha km/soat ga teng?

5.«Matiz» avtomobili joyidan qo'zg'alib 10 sekundda 150 m yo'l bosib o'tdi. Uning o'rtacha tezligini

toping (m/s).

6.Quyonning tezligi 15 m/s, baliqniki 72 km/soat. Ulaming tezliklarini solishtiring.

7.Kerosinning zichligi 0,8 g/sm3 ga teng. Uni kg/m

3 larda ifodalang.

8.Abu-l-Fatx Abduraxmon al-Mansur-al-Hozin kimning shogirdi bo'lgan?

9.«Bir jismning ikkinchi jismga ta'siri tufayli tezligi yoki shakli o'zgarishiga sabab bo'ladigan

kattalik.... deb ataladi».Nuqtalar o'rniga to'g'ri javobni qo'ying.

10.Dinamometr yordamida qanday fizik kattalik o'lchanadi?

11. Moddani bildiruvchi so‗zlarni ko‗rsating: magnit, qog‗oz, Quyosh, kumush

12. Granit ustunning balandligi 4 m, ustunning asosi tomonlari 50 sm va 60 sm bo‗lgan to‗g‗ri

to‗rtburchakdan iborat. Ustunnning hajmini toping.(m3)

13. Nima uchun gulxandan ko‗tarilgan tutun yuqoriga ko‗tarilgan sari hatto shamol bo‗lmaganda ham

ko‗zga ko‗rinmay ketadi.?

14. Quyidagi moddalarning qaysi birining molekulasi 3 ta atomdan iborat?

1. suv 2. kislorod 3. vodorod 4. karbonat angidrid

15. C6H6 – benzol molekulasi nechta atomdan tashkil topgan?

16. O‗zaro aralashmaydigan suyuqliklarni bilasizmi?

17. Nima uchun suyuqlik va qattiq jismlar o‗z-o‗zidan alohida molekulalarga ajralib ketmaydi?

18. Qattiq jismlarni ham gazsimon holatga o‗tkazish mumkinmi? Mumkin bo‗lsa, qanday?

19. Qattiq jismlarning xossasini ko‗rsating.

20. Notekis harakatda o‗rtacha tezlikni topish formulasini yozing.

Test kaliti:

Savol № 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Javob

varianti

5. Nazorat ishi daftarlarini yig‗ib olish.

Uyga vazifa: O‗tilganlarni takrorlash, darslikning 24-25- betlaridagi masalalarni yechish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________.201_ yil

Mavzu: Masala yechish darsi.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarda masala yechish ko`nikmalarini hosil qilish va uni rivojlantirish.



















Dars uslubi: Amaliy dars.

Dars jihozi: Darslik, fizikadan masalalar yechish to`plami, kartochkali masalalar.

Darsning borishi:







Today is ………day, …. november 2013 . We are in phyusics lesson.



1. Kuch qanday asbob yordamida o'lchanadi?

2. Dinamometrning tuzilishini aytib bering.

3. Kuchning birligi sifatida qanday o‘lchov birligi qabul qilingan?

4. Og'irlik kuchi nima? U qanday aniqlanadi?


Darslikning 45- betidagi 3- mashqning 1- sini doskada yechib ko rsatiladi:

1.Berilgan: Formula Hisoblash:

m=32 kg Fogìr. = mg Fogìr.= 32 kg·9,81 N/kg = 313,92 N ≈ 314 N

g= 9,81 N/kg

Fogìr. = ?

2.Berilgan: Formula: Yechish:

Fogìr. =24,5 N Fogìr. = mg

: m=kgN

N

/81,9

5,24 ≈ 2,5 kg. g= 9,81 N/kg

m=?

Ushbu masalani o`quvchilarning o`zlari mustaqil yechishga harakat qiladilar. Bir o`quvchini

doskaga chiqarish rejalashtirilgan.

3.Berilgan: Formula: Yechish:

Fogìr. =150 N Fogìr. = mg

: m=kgN

N

/81,9

150 ≈ 15,29 kg. g= 9,81 N/kg

g

Fm

irog`

g

Fm

irog`

m=?

Ushbu masalani o`quvchilarning o`zlari mustaqil yechishga harakat qiladilar. Bir o`quvchini

doskaga chiqarish rejalashtirilgan.

Uyga vazifa:

Uyga vazifa darslikning 45- betidagi 3- mashqning 3- sini yechib kelish beriladi.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________.201_ yil

Mavzu: 20- §. Bosim va uning birliklari. 21- §. Paskal qonuni va uning qo`llanilishi

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga bosim, bosim birligi va uning formulasi hamda Paskal qonuni va

uning qo`llanilishi haqida ma‘lumotlar berish.



















Dars uslubi: Modifikatsiyalangan ma‘ruza.

Dars jihozi: Darslik, qaychi, nina mix, taxtacha, qumli idish, shpris, rezina sharcha, suv.

Darsning borishi:











1. Kuch deb nimaga aytiladi?

2. Numa uchun taxtacha ustiga yuk qo`yilganda ishqalanish kuchi ortadi?

3. Og irlik kuchini tarozi yordamida o lchasa bo ladimi?

4. Ishqalanish kushi qanday sharoitda namoyon bo ladi?


1. Mixlar qoqilgan taxtacha yordamida tajriba ko`rsatiladi.

2. ―Muammoli vaziyat‖ o`rnatiladi;

3. Bosimga ta‘rif berish, formulasini keltirish; S

Fp

4. Bosim o`lchov birligini keltirish;

5. Bosimni qanday sharoitlarda ko`paytirish, qanday sharoitlarda kamaytirish lozimligi misollar orqali

tushuntiriladi.

6. 21- § ni tushuntirish uchun 51- betdagi 28- rasmdagi tajriba ko rsatiladi, izohlanadi va shundan so`ng

Paskal qonuniga ta‘rif beriladi.

7. Paskal qonunidan foydalanib qanday ishlar qilish mumkinligi uqtiriladi. (Gidravlik press, avtomobillar

tormoz sistemasi, honadonlarga yuboriladigan gaz va suv quvurlarida gaz va suvning taqsimlanishi).

8. F2 = 1

1

2 FS

S

formulaning mohiyati

ochib beriladi. (1

2

S

S nisbat qancha katta bo lsa, F2 ham F1 dan shuncha katta bo ladi.)


O tilganlarni mustahkamlash uchun 4- mashqdan bironta masalani yechib ko rsatiladi.

Uyga vazifa:

Uyga vazifa qilib 20- va 21- § larni konspekt qilish topshiriladi.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ________________201_ yil

Mavzu: 22- §. Tinch holatdagi gaz va suyuqlikda bosim.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quchilarga gidrostatik bosim, tutash idishlar va tutash idishlar qonuni haqida

bilimlar berish.



















Dars uslubi: Ko`rgazmali ma‘ruza

Dars jihozi: Darslik, menzurka, tutash idishlar (choynak, choygum kabi)

Darsning borishi:








Today is ………day, …… november 2013 . We are in phyusics lesson.


3. Uyga vazifani so`rash:

1. Bosimga ta‘rif bering, formulasini yozing

2. Bosim birligi qilib nima qabul qilingan?

3. Paskal qonuniga ta‘rif bering.

4. Paskal qonunidan texnikada foydalanishni gapirib bering.

5. F2 = 1

2

S

SF1 formulani qanday izohlaysiz?


1. Gidrostatik bosim haqida bilimlar beriladi. Bunda 53- betdagi 30- rasm o`quchilarga ko rsatiladi.

2. ρ = ρgh formula doskaga yoziladi. Unga ko ra suyuqlikning idish tubiga beradigan bosimi yuzaga

bog liq emasligi, faqat suyuqlik balandligiga (suyuqlik ustunuga) bog liqligi ko rsatiladi.

3. Tutash idishlarga ta‘rif beriladi, ko rsatiladi.

4. Tutash idishlar qonuni: har qanday shakldagi tutash idishlarning tirsaklaridagi bir jinsli suyuqlik

ustunlarining balandliklari bir xil

bo`ladi.

1

2

2

1

h

h


Masala. Eni 50 sm, bo`yi 40 sm va balandligi 50 sm bo`lgan akvarimdagi suvning idish tubiga

beradigan bosimini hisoblang.


h= 50 sm = 0,5 m p = ρg h p = 1000 kg / m3· 9,81 N / kg · 0,5 m = 4900 Pa

ρ = 1000 kg / m3

g = 9,81 N / kg

p = ? javob: p = 4900 Pa

Uyga vazifa: 1) 18- §ni o`qib konspekt olish; 2) Mavzu so`nggida keltirilgan savollarga javob

topish; 3) 5-mashqning 2-, 3-masalalarini yechib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ____________________201_ yil

Mavzu: 23- §. Atmosfera bosimi. Torrichelli tajribasi.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga atmosfera bosimi va Torrichelli tajribasi haqida ma‘lumot berish.



















Dars uslubi: Aralash.

Dars jihozi: Darslik, shpris, tomizgich, stakan, suvli idish.

Darsning borishi:





4 Nazariyada o`rganilganlarni masalada sinab ko`rish (mustahkamlash) 10 minut


Tashkiliy qism:

1.Salomlashish. - Good morning, children.

- Good morning.

Today is ………day, …… november 2013 .

We are in phyusics lesson.



1. Gidrostatik bosim deganda nimani tushunasiz? Formulasini yozing.

2. Gidrostatik bosim nimalarga bog liq?

3. Tutash idishlarga misollar keltiring.

4. Tutash idishlar qonuni qanday ta‘riflanadi?

5. Nima sababdan tutash idishlarga solingan turli suyuqliklar balandligi turlicha bo ladi?


1. Atmosfera so`zining tarjimasi haqida bilimlar berish;

2. Atmosfera bosimi haqida bilimlar berish;

3. Tajriba ko`rsatish;

4. Torrichelli tajribasi tushuntiriladi;

5. Atmosfera bosimoni o`lchovchi asbob – barometrning tuzilishi va ishlashi o`rganiladi;


Mustahkamlash uchun savol-javob o taziladi.

Uyga vazifa:

1) 23- §ni o`qib konspekt olish;


O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: __________________201_ yil

Mavzu: 24- §. Arximed qonuni va uning qo`llanilishi

Maqsad:

1. Ta‟limiy: Arximed qonuni haqida va uning qo`llanilishi haqida o`quvchilarga ma‘lumot

berish. Arximed kuchi formulasini qo`llab masala yechish ko`nikmasini shakllantirish.

2. Tarbiyaviy: Arximed qonuni ta‘rifiga mos keladigan holatni Beruniy haqidagi avsonada ham

keltirilishini o`quvchilarga aytib berish bilan ularda milliy g`ururni uyg`otish.


















Dars uslubi: Aralash dars.

Dars jihozi: Darslik, dinamometr, yuk, suvli idish.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish. - Good morning, children. - Good morning.

Today is ………day, …… november 2013 .

We are in phyusics lesson.



1. Atmosfera so`zining tarjimasi nima?

2. Nima uchun atmosfera bosimini p = ρgh formula bilan hisoblab bo lmaydi?

3. Atmosfera bosimini birinchi bo lib aniqlagan olim kim?

4. Barometr bilan

manometr ning bir-

biridan farqi nimada?


1. Suv ichida ko tarilgan tosh bilan havoda ko tarilgan tosh orasidagi farq tushuntiriladi;

2. ―Muammoli vaziyat‖ yuzaga keltiriladi;

3. 38- rasmdagi tajriba amalda bajarib ko rsatiladi. Tajriba izohlanadi.

4. Arximed qonuniga ta‘rif beriladi;

5. Arximed qonuni formulasi tushuntiriladi;

6. Jismlarning suzish zartlarini tushuntiriladi;

7. Botish darajasi va vater chizig`i haqida ma‘lumot berish.


Mustahkamlash uchun savol-javob o`tkaziladi.

Uyga vazifa: 1) 25- §ni o`qib konspekt olish; 2) Mavzu so`nggida keltirilgan savollarga javob

topish;

O`TIBDO` __________ _________________________________

FA= ρs Vjism g


Sana:____________________201__ yil

Mavzu: Masalalar yechish.

Maqsad:

Ta‘limiy: O`quvchilarda ish, energiya, quvvat va kuch momenti mavzularidan olgan bilimlarini

amalda qo`llay olish ko`nikmalarini shakllantirish.

















Dars uslubi: Amaliy dars.

Dars jihozi: Darslik, masalalar to`plami kitobchasi, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:








Today is ………day, …… december 2013 . We are in phyusics lesson.



1. Og`irligi 40 N jismni 120 sm balandlikka ko`tarishda bajarilgan ishni aniqlang.

Berilgan:

F=40 N

h=120 sm=1,2 m

g≈10 N/kg

A=?

Formula:

A=Fs; s=h;

A=Fh

Hisoblash:

A= 40 N· 1,2 m = 48 J

2. Massasi 45 kg bo`lgan bola balandligi 150 sm bo`lgan darxtdan sakradi. Uning sakrash oldidagi

potensial energiyasi qancha?

Berilgan:

m=45 kg

h= 150 sm = 1,5 m

g≈10 N/kg

Ep=?

Formula:

Ep= mgh

Hisoblsh:

Ep= 45 kg · 10 N/kg · 1,5 m =

675 J

3. Kosmik kema dvigatelining quvvati 1,5·1010

W ga teng. Bu dvigatel 1 soatda qancha ish bajaradi?

Berilgan:

N=1,5·1010

W

t= 1 soat = 3600 s

A=?

Formula:

N=t

A;

A=Nt

Hisoblash:

A= 1,5·1010

W · 3600 s =

=5400 · 1010

J = 54 · 1012

J

Uyga vazifa:

4. Richakka qo`yilgan kuch 200 N, kuch yelkasi esa 20 sm. Kuch momentini toping.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana__________________.201_ yil

Mavzu: 4- NAZORAT ISHI

Maqsad:

O`quvchilarning 26-§- 29- § mavzularda olgan bilimlarini nazorat qilish


darslikda keltirilgan fizik atamalarni, qonunlarni, qoidalarni og‗zaki va yozma tarzda aniq tushunarli

bayon qila olish;





o‗zlashtirgan bilimlariga tayangan holda mustaqil ravishda o‗zining fizik bilimlarini rivojlantirish,

turli didaktik topshiriqlarni bajara olish, o‗z xatti-harakatini muqobil baholay olish.





Milliy va umummadaniy kompetensiya: vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e‘tiqodli

bo‗lish, darslikda keltirilgan, ushbu fan sohasi rivojlanishiga ulkan hissa qo‗shgan allomalarning ibratli

hayotini bilish, urf odatlarni bilish va hurmat qilish.

Dars uslubi: Test

Dars jihozi: Test varaqalari

Darsning borishi:

Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.

2.Yo'qlama qilish.

3. Nazorat ishi daftarlarini tarqatish.

Test savollari

1.O'zbekistonda chiqadigan «Matiz» rusumli avtomobil dvigatelining quvvati 52 «ot kuchi» ga teng. Uni

kW larda ifodalang. A) 52,14; B) 38,246; C) 75; D)78.

2.Xonada ishlayotgan sovutgichning quvvati 280 W. Uning 3 soatda sarflagan energiyasini aniqlang (kJ).

A) 840; B)3024; C) 1680; D) 1512

3.Mexanik ish formulasini ko'rsating. A) Fs; B) pgh; C) mgh; D) m/D

4.Jismlarning ish bajara olish qobiliyatiga ... deyiladi. Nuqtalar o'rniga to'g'ri javobni qo'ying. A)

potensial energiya; B) kinetik energiya; C) mexanik ish; D) energiya.

5.Keltirilganlardan qaysi biri richagning muvozanat shartini ifodalaydi?

A)F1l1=F2l2; B)F12=-F21; C)F = N·t; D) F1S1 =F2S2

6.«Jismni muvozanat holatidan chetga chiqarilganda, uni dastlabki vaziyatiga qaytaruvchi kuch hosil

bo'ladigan muvozanatga ... deyiladi». Nuqtalar o'rniga to'g'ri javobni qo'ying.

A) turg'un muvozanat; B) turg'unmas muvozanat; C) befarq muvozana D) massa markazi.

7.N·m birlik bilan qanday fizik kattalik o'lchanadi?

A) bajarilgan ish; B) energiya; C) quvvat; D) kuch momenti.

8.Odam og'irligi 120 N bo'igan bir chelak suvni chuqurligi 20 m bo'igan quduqdan

15 s da tortib chiqarishda o'rtacha qanday quvvatga erishgan? A)160 W; B)240 W; C) 3600 W;

D) 90 W.

9.Ishqalanishni hisobga olmasdan, arqonning erkin uchiga 210 N kuch ta'sir qilib, og'irligi 20 N bo'lgan

qo'zg'aluvchan blok yordamida qancha yuk ko'tarish mumkin? A) 200 N; B) 400 N; C) 420 N; D)

190 N.

10.Qo'zg'aluvchan blok nimadan yutuq beradi? A)Kuchdan; B)Yo'ldan; C) Ishdan;

D)Vaqtdan.

11. Toshkent teleminorasi uchida barometr ko`rsatishi 728 mm sim. ust. ga teng bo`ldi. Teleminora

balandligi qancha? Yer sathida bosim 760 mm sim. ust. ga teng . A) 384 m B) 320 m C) 350 m

D) 186 m

12. Qaysi turdagi energiya boshqa turdagi energiyaga oson aylanadi?

A) elektr energiyasi B) mexanik energiyasi C) issiqlik energiyasi D) yorug`lik energiyasi

13. Normal atmosfera bosimi havoning temperaturasi qancha bo`lgan hol uchun belgilanadi?

A) 20°C B) 10°C C) 36°C D) 0°C

14. Arximed kuchi formulasini ko`rsating. A) ρsVjg B) mg C) A/S D) pS

15. Massasi 4 kg va yuzasi 8 m2 bo`lgan gilam polga qancha bosim beradi? (Pa) A) 50 B) 5 C) 0,5

D) 32

16. Richagning kichik yelkasi uzunligi 5 sm, katta yelkasining uzunligi 30 sm. Kichik yelkasiga 12 N kuch

ta‘sir qiladi. Richag muvozanatda bo`lishi uchun uning katta yelkasiga qanday kuch qo`yish kerak?

A) 12,5 N B) 2 N C) 72 N D) 36 N

17. Yelka uzunligi 12 sm bo`lgan richagka 60 N kuch ta‘sir qilsa, kuch momentini aniqlang.

A) 720 Nm B) 72 Nm C) 7,2 Nm D) 0,72 Nm

18. Oddiy mexanizmlar: ………………………………………………………………

19. Massa markazi …………………………………………………………………….

20. Richaglarga misollar yozing.

Savol 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Javob

Uyga vazifa:

26-§ 29- § mavzularni takroran o`qib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana__________________.201_ yil

Mavzu: 30- § Oddiy mexanizmlar: blok, qiya tekislik, vint, pona va chig`iriqning qo`llanilishi.

Maqsad:

Ta‟limiy: O`quvchilarga oddiy mexanizmlardan foydalanishda fizika qonunlarining ahamiyati, blok,

qiya tekislik, vint, pona va chig`iriqlarning turmushda qo`llanilishi haqida bilim va malaka hosil

qilish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Aralash

Dars jihozi: Darslik, vint, blok, yuklar, qiya tekislik,.

Darsning borishi:








Today is ………day, …… december 2013 . We are in phyusics lesson.



1. Kuch yelkasi deb nimaga aytiladi?

2. Aylanish o`qiga ega bo`lgan jismlarning harakati unga qo`yilgan

kuchgagina bog`liqmi?

3. Kuch momentiga ta‘rif bering.

4. Kuch momentining formulasi qanday yoziladi?

5. Richag deb nimaga aytiladi?

6. Richagning muvozanat sharti qanday yoziladi va u kim tomonidan kashf etilgan?

7. Richagga ta;sir etuvchi kuchlar va kuch yelkalari orasidagi munosabat qanday?

Formulasini yozing.Yangi mavzu bayoni rejasi:

Eng avvalo bayonni ―Oddiy mexanizm

nima?‖ degan savolga javob izlashdan boshlash

kerak. Bunda o`quvchilar o`z fikr-mulohazalarini

bayon etadilar. O`qituvchi esa ularning ichidan eng

maqbullarini alohida e‗tirof etadi.

So`ng, blok haqida bilmlar berish bilan darsni

davom ettiriladi. Kuchni o`zgatirishga xizmat qiladigan moslamalarga oddiy mexanizmlar deyiladi. Blok:

ko`char va ko`chmas turlarga bo linadi. Ko`char blokda kuchdan yutish quyidagi formula bilan aniqlanadi:

2

mgF . Ko`chmas blokda kuchdan yutuq olinmaydi, faqat kuchning yo`nalishini o`zgartirish mumkin. Qiya

tekislikda kuch formulasi F= mgs

h bo ladi. Chig iriqda lebyodkaning umumiy yutug i n: n =

2

2

1

1

r

R

r

R bo ladi.

Bunda kuchdan 1

1

r

R marta yutuq olish mumkin.


Darsni mustahkamlash uchun pona, qiya tekislik, chig iriq kabilarning ishlashi kuzatiladi va xulosalar chiqariladi.

Uyga vazifa: 30- § ni o`qib konspekt olish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ___________________201_ yil

Mavzu: 31- §. Mexanizmlardan foydalanishda ishlarning tengligi.

Maqsad:

1.Ta‟limiy: O`quvchilarga mexanizmlardan foydalanishda ishlarning tengligi haqida bilimlar berish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Aralash.

Dars jihozi: Darslik, blok, qiya tekislik, richag.

Darsning borishi:






Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.

- Good morning, children. - Good morning.

Today is …………., …. Janyuary 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish.



1. Oddiy mexanizm deganda nimani tushunasiz?

2. Blokning ishlashini tushuntirib bering. Blokning necha xil turini bilasiz?

3. Ko`chmas blokda kuchdan yutish mumkinmi?

4. Ko`char blokdan foydalanishda kerak bo ladigan qanday formulani yoza olasiz?

5. Qiya tekislikdan qayerlarda foydalanish mumkin?

6. ponada turmushda foydalanganmisiz? Qayerda?

7. Chig iriq nima? Undan qayerlarda foydalaniladi?

Yangi mavzu bayoni:

Eng avvalo oddiy mexanizm nima ekanligi esga olinadi. Keyin, mexanik ish

ta‘rifi yodga olinadi. Bunga o`quvchilarning o`zlaridan so rab erishiladi.

Umumiy savol o rtaga tashlanadi: oddiy mexanismlarning qaysi biri ishdan

yutuq beradi? Bu savolga avval o`quvchilarning o`zlari javob izlaydilar. Ularning javoblari diqqat bilan

tinglanadi. Agar javoblar ichida to`g risi chiqib qolsa o`sha o`quvchidan izoh ham talab qilinadi. Agar

o`quvchilardan to`g ri javob chiqmasa avval qiya tekislikning ishdan yutuq bermasligi tushuntiriladi. Qiya

tekislikda F1s = F2h formula bilan ish hisoblanishi va bunda ishdan yutuq bo lmasligi tushuntiriladi. Mavzuni

mustahkamlash vaqtida ushbu holatga masala yechib ko rsatiladi. Keyin richagning ishdan yutuq bermasligi

tushuntiriladi. Oxirida blokning ham ishdan yutuq bermasligi tushuntiriladi.

O`tilgan mavzuni

mustahkamlash:

Uyga vazifa: 31- § ni o`qib

konspekt qilish; savollarga javob topish.

O`TIBDO` __________

_________________________________


Sana: ______________.201_ yil

Mavzu: 32- §. Mexanikaning oltin qoidasi. Foydali ish koeffitsienti

Maqsad:

Ta‘limiy: O`quvchilarga ― mexanikaning oltin qoidasi‖ga oid bilim va ko`nikmalar berish. ―Mexa-

nikaning oltin qoidasi‖ni hech qachon va hech kim buza olmasligi haqida tasvvurlar hosil qilish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Ma‘ruza.

Dars jihozi: Darslik, sinf doskasi, bo`r, plakatlar, tarqatma materiallar.

Darsning borishi:






Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.



2.Yo'qlama qilish.



1. Oddiy mexanizmlarning qaysilari ishdan yutuq beradi?

2. Oddiy mexanizmlarda kuchdan yutuq olish mumkinmi?

3. Ponani to`nkaga qoqishda ish bajariladimi?

4. Masofadan yutuq beradigan blok chizmasini chiza olasizmi?

5. Yo ldan yutish uchun ko`char blokdan qanday foydalanish kerak?


1. Mexanikaning ―oltin qoidasi‖ga ta‘rif berish.

2. Mexanikaning ―oltin qoidasi‖ni oddiy mexanizmlar misolida tushuntirish.

3. Foydali ish koeffitsiyenti (fik)ga ta‘rif berish va formulasini keltirish.

4. FIK ning har doim 100% dan kam bo`lishini tushuntirish.

5. Darslikda berilgan jadvalni o`rganib chiqish.

6. 8-mashqning 1-masalasini yechib ko`rsatish.


Richagning uzun yelkasi 6 m, qisqa yelkasi 2 m ga teng. Uzun yelkasiga 10 N kuch ta‘sir ettirilsa, qisqa

yelkasida qanday yukni ko`tarish mumkin?


l2= 6m F1l1 = F2l2 F1 = 10N ·2 m/6 m = 3,3 N

l1= 2 m F1 = F2l2/l1

F2 = 10 N

F1 =?

Uyga vazifa:

1) 32- § ni o`qib konspekt qilish;

2) savollarga javob topish;

3) 8-mashqning masalalarini yechib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:__________201_ yil

Mavzu: Laboratoriya ishi: Richagning muvozanatda bo`lish shartini o`rganish.

Maqsad:

Ta‘limiy: O`quvchilarda richagning muvozanatda bo`lish shartini o`rganish malakalarini hosil qilish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Amaliy.

Dars jihozi: Chizg`ich, dinamometr, yuklar nabori, shtativ, muftalari bilan, richag. (1-rasm .)

Darsning borishi:

Tashkiliy qism:



2.Yo'qlama qilish.


3. Laboratoriya ishi mazmuni bilan tanishish.

Ishni bajarish tartibi.

1. SHtativ muftasiga mahkamlangan o`qqa richag o`rnatiladi va uchlaridagi gaykalarni siljitish yo`li

bilan muvozanatga keltiriladi. Richagning chap yarmiga (masalan, o`qdan 18 sm masofada) sim ilgaklar

yordamida ikkita bir xil yuk osiladi va richagni muvozanatlash uchun shunday 3 ta yukni qaerga osish

kerakligini sinab ko`rish yo`li bilan topiladi.

2. Richagning chap tomoniga o`qdan 10 sm masofada to`rtta yuk osiladi. Richagni muvozanatga

keltirish uchun uning o`ng tomonida o`qdan 20 sm masofada nechta yuk osish lozimligini topish masalasi

amalda yechiladi.

3. O`ng tomonda o`qdan 12 sm masofada uchta yuk osiladi. Richagni muvozanatda ushlash uchun

yuklarni osish nuqtasidan 8 sm o`ngdagi nuqtaga qanday kuch qo`yilishi kerakligi dinamometr bilan

aniqlanadi.

1-rasm.

Bu uchta masalaning yechilishi tajribada olingan natijalariga ko`ra tegishli xulosalar chiqarishga

yetarlidir; lekin agar vaqt yetarli bo`lsa, tajriba soni ko`paytirilishi mumkin.

Tajriba natijalari jadvalga ёziladi:

Tajriba

nomeri F1 kuch, N l1 elka, sm F2 kuch, N l2 elka, sm

Kuchlar va yelkalar

nisbati

F1 : F2 l1 : l2

1.

2.

3.

Tajriba natijalarini muhokama qilish natijasida richag uchun kuchlarning muvozanat sharti

aniqlanadi va xulosa yoziladi.

Nazorat uchun savollar.

1.Richag qanday mexanizmlarda ishlatiladi?

2.O`qdan 7 sm masofada osilgan uchta yukni muvozanatlash uchun bitta shunday yukni richagning

qaysi nuqtasiga osish lozim? Hisoblab topilgan javob tajribada tekshirilsin.

Uyga vazifa:

Hisobot tuzish va mavzuni takroran o`qib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:________________.201_ yil

Mavzu: 33- §. Issiqlikni hosil qiluvchi manbalar. Issiqlikni qabul qilgichlar.

Maqsad:

1.Ta‟limiy: O`quvchilarga issiqlik hodisalari, ularning hayotimizdagi ahamiyati, issiqlikning manbalari,

qabul qiluvchilari, temperatura haqida bilimlar berish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: ― Muammolarni hal qilish‖ uslubi.

Dars jihozi: darslik, plakatlar, har xil temperaturali suvli idishlar, menzurka, masalalar to`plami,

kartochkali savollar.

Darsning borishi:






5 O`quvchilarni baholash, uyga vazifa va topshiriqlar berish 3 minut

Tashkiliy qism:



2.Yo'qlama qilish.


3.Uyga vazifani so'rash:

1. Mexanikaning ―Oltin‖ qoidasini bilasizmi?

2. Oddiy mexanizmlar nimadan yutuq beradi?

3. Nima uchun oddiy mexanizmlar ishdan yutuq bermaydi?

4. Mexanizmning f.i.k. deganda nimani tushunasiz? U qanday

aniqlanadi?

5. Qiya tekislik uzunligi ortsa uning fik i qanday o`zgaradi?


1. Muammoli vaziyat yuzaga keltiriladi: O`zidan issiqlik chiqaradigan jismlarni bilasizmi?

2. Muammoli vaziyat yuzaga keltiriladi: Bir kun Quyosh bo lmay qolsa Yerda qanday o`zgarishlar bo ladi?

3. Issiqlik moddalarni tashkil etgan zarralarning kinetik energiyasi ekanligini tushuntirish.

4. Temperaturaga ta‘rif berish.

5. Issiqlikni bir turdan boshqa turga o tishiga misollar keltirish.

6. Issiqlik qabul qilgichlar haqida ma‘lumotlar berish.


uchun ―Masalalar to`plami‖dan mavzuga doir savollarni, mashqlarni

bajariladi.

Uyga vazifa:

33- § ni o`qib konspekt olish, savollarga javob topish, ―issiqlik‖ so`ziga krossvord tuzish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________.201_ yil

Mavzu: 34- §. Jismlarning issiqlikdan kengayishi.

Maqsad:

1.Ta‟limiy:O`quvchilarni jismlarning issiqlikdan kengayishi, sovuqdan torayishi, uning ahamiyati,

zararli va foydali tomonlari bilan tanishtirish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: ko`rgazmali ma‘ruza.

Dars jihozi: darslik, issiqlikdan kengayishga doir plakat, halqali shar, qattiq yoqilg`i, suvli idish.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


- Good morning.


2.Yo'qlama qilish.


3.Uyga vazifani so'rash:

1. Issiqlik manbalari deganda nimani tushunasiz?

2. Issiqlik manbalariga misollar keltiring.

3. Issiqlik bu modda zarralarining kinetik energiyasidir deganda

nimani tushunasiz?

4. Issiqlik qabul qilgichlar deganda nimani tushunasiz?

5. Issiqlikning hayotdagi o rni qanday?


1. Qattiq jismlarning issiqlikdan kengayishini tushuntirish;

2. Suyuqliklarning issiqlikdan kengayishini tushuntirish;

3. Gazlarning issiqlikdan kengayishini tushuntirish;

4. Bimetall plastinani o rganish;

5. Suvning issiqlikdan kengayishini tushuntirish.


Lukashikning ―Fizikadan masalalar to`plami‖ kitobidan masalalar

yechish, savollarga javob topish.

Uyga vazifa:

34- § ni o`qib konspekt qilish, savollarga javob topish, darslikda berilgan amaliy topshiriqni bajarish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: __________________.201_ yil

Mavzu: 35- §. Qattiq jism, suyuqlik va gazlarda issiqlik uzatilishi. Issiqlik o`tkazuvchanlik. Konvektsiya

Maqsad:

Ta‟limiy: O`quvchilarda qattiq jism, suyuqlik va gazlarda issiqlik uzatilishi, issiqlik o`tkazuvchanlik,

konveksiya hodisalarining ro`y berishi haqida bilimlar hosil qilish.

2. Tarbiyaviy: o`quvchilarda hamkorlik ko`nikmalarini hosil qilish,




bayon qila olish;














Dars uslubi: ko`rgazmali ma‘ruza

Dars jihozi: darslik, shtativ, quruq yonilg`i, plakatlar, sterjen, probirka, masalalar to`plami.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1. Salomlashish. - Good morning, children. - Good morning.




1. Issiqlikdan kengayish deganda nimani tushunasiz?

2. Qattiq jismlarning issiqlikdan kengayishiga misollar keltiring.

3. Suyuqliklarning issiqlikdan kengayishiga misollar keltiring.

4. Gazlarning issiqlikdan kengayishiga misollar keltiring.

5. Bimetall plastina haqida nimalarni bilasiz?

6. Suvning issiqlikdan kengayishi haqida nimalarni bilasiz?


1. Issiqlik uzatish haqida bilimlar berish.

2. Tajriba namoyishlar o tkazish;

3. Konveksiya hodisasi, uning qo llanilishi haqida bilimlar berish;

4. Issiqlik o tkazuvchanlik, turli moddalarning issiqlik o tkazuvchanligi turlicha bo lishi haqida bilimlar berish;

5. Darslikda keltirilgan jadvalni o rganib chiqish;

O`tilgan mavzuni mustahkamlash

uchun yangi o`rganilgan mavzu bo`yicha savol-javob o tkazish.

Uyga vazifa:

35- § ni o`qib konspekt olish, savollarga javob topish, amaliy topshiriqni bajarib ko`rish, xulosalarni yozib

kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:________________201_ yil

Mavzu: 36- §. Nurlanish. Turmushda va texnikada issiqlik uzatilishidan foydalanish

Maqsad:

Ta‟limiy: O`quvchilarga nurlanish hodisasi va issiqlik uzatishdan turmushda hamda texnikada

foydalanish haqida ma‘lumotlar berish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Aralash dasr.

Dars jihozi: Konveksiyani namoyish etish uchun mo`ljallangan qurilma, termos, darslik, sinf

doskasi, bo`r

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


Today is …………., …. February 2014 . We are in phyusics lesson.



1. Issiqlik uzatish deganda nimani tushunasiz?

2. Issiqlik uzatishning necha xil turi bor?

3. Konveksiya qanday hodisa va u qanday jismlarda ro`y beradi?

4. Issiqlik o tkazuvchanlik qanday hodisa va u qanday jismlarda ro`y beradi?

5. Uy derazalariga o rnatiladiga darchalar nima uchun derazaning eng yuqori

qismiga o rnatiladi?


Konveksiya va issiqlik o`tkazuvchanlik faqat zarralarning harakati tufayli yuzaga keladi. Lekin

Yerdagi energiyaning asosiy sababchisi bo`lgan Quyoshdan issiqlik Yergaa qanday yetib keladi?

degan savolga javob berish zarur. Bu savolga o`quvchilardan javob kutiladi. Ularning javoblari

eshitgandan so`ng to`g`ri javobni – nurlanish qanday hodisa ekanligini aytish lozim.

Konveksiya, issiqlik o`tkazuvchanlik va nurlanishda

tirmushda va texnikada foydalanishga misollar keltirishni

o`quvchilarning o`zlariga muammo qilib bersa bo`ladi.

Terrmosning ―ishlash prinsipi‖ tushuntiriladi. Bunda

kundalik hayotimizda foydalaniladigan choynak, piyola, kosa

kabilarning materiali haqida ma‘lumot berish kerak.


Konveksiyani namoyish etishga mo ljallangan asbob bilan tajriba

ko rish.

Uyga vazifa:

Dasrlikdagi 36- §ni o`qib konspekt olish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ______________________201_ yil

Mavzu: 37- §. Issiqlik hodisalari haqida Farobiy, Beruniy va ibn Sino fikrlari.

Maqsad:

1.Ta‘limiy: O`quvchilarga issiqlik hodisalari haqida buyuk bobokalonlarimiz Farobiy, Beruniy va ibn

Sinolarning fikrlari, ular olib borgan tatqiqotlar haqida bilimlar berish; Ajdodlardan faxrlanish

tuyg`ularini shakllantirish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: interfaol uslub

Dars jihozi: darslik, kodoskop, slaydlar, bobolarimiz portrerlari, mavzuga doir plakatlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:



2.Yo'qlama qilish. - Who is absent

today?


1. Issiqlik uzatishning qanday turlarini bilasiz?

2. Issiqlik o tkazuvchanlik qanday moddalarda kuzatiladi?

3. Issiqlik o tkazuvchanlikka misollar keltiring.

4. Konveksiya nima? Unga misollar keltiring.

5. Qachon nurlanishdan foydalanamiz?

6. Yerga Quyoshdan issiqlik qanday usulda yetib keladi?


1. Kodoskopdan issiqlik hodisalariga doir slaydlar namoyish etiladi.

2. Abu Nasr Farobiy haqida, uning issiqlik hodisalariga oid fikrlari haqida bilimlar berish.

3. Abu Rayhon Beruniy haqida, uning issiqlik hodisalariga oid fikrlari haqida bilimlar berish.

4. Abu Ali ibn Sino haqida, uning issiqlik hodisalariga oid fikrlari haqida bilimlar berish.


Uchun savol-javob ko rinishida o`quvchilarga murojaat etiladi va javoblar asosida baholar qo`yiladi.

Uyga vazifa:

37- § ni o`qib konspekt olish, mavzu so`nggida berilgan savollarga javob topish, amaliy topshiriqlarni bajarish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:_________________. 201_ yil

Mavzu: 38- §. Temperatura. Termometrlar. Jismning temperaturasini o`lchash.

Maqsad:

Ta‟limiy: o`quvchilarda temperatura, termometrlar tushunchalari haqida bilimlar hosil qilish; jismning

temperaturasini o`lchash malakalarini shakllantirish.

Tarbiyaviy: o`quvchilar orasida hamkorlik, hamjihatlik, bir-birini tinglash ko`nikmalarini shakllanti-sh;

Rivojlantiruvchi: har bir narsa hayotda bir-biri bilan bog`liqligi haqida bilimlar berish.



bayon qila olish;












vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e‘tiqodli



Dars uslubi: aralash dars.

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid plakatlar, termometrlar, kartochkalar, kodoskop va slaydlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?

O`tgan mavzuni mustahkamlash va baholash:

Uyga vazifani so'rash uchun savollar:

1. Issiqlik hodisalari haqida bobokalonlarimizdan qaysilarining

fikrlari haqida tushunchaga egasiz?

2. Abu Nasr Farobiyning issiqlikka doir fikrlarini ayting.

Abu Rayhon Beruniyning issiqlikka doir fikrlarini ayting.

4. Abu Ali ibn Sinoning issiqlikka doir fikrlarini ayting.

5. Beruniyning Sinoga yozgan maktubidagi savoliga siz qanday javob bergan bo`lar edingiz?

6. Idishdagi suvni uzoq aylantirib qanchagacha qizdirsa bo`ladi?


1. Temperatura haqida misollar ko rish;

2. Termometrlarning zaruriyati, ularning kashf etilish tarixi haqida t`oxtalish;

3. Rey va Selsiy termometrlariga to`xtalish;

4. Termometrlarning turlari, ularning qo llanilishi, darajalanishi haqida bilimlar berish;

5. Modda temperaturasining quyi va yuqori chegarasi haqida mulohaza yuritish;

6. Uy sharoitida qanday temperaturalar bilan ish ko rilishi haqida bilimlar berish.


Uyga vazifa: Mavzuni o‘qib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:_____________________.201_ yil

Mavzu: TERMOMETR YORDAMIDA HAVO VA SUYUQLIK HARORATINI O'LCHASH

Maqsad:

1. Ta‟limiy: Havo va suyuqlik haroratini termometr yordamida o'lchashni o'rganish





bayon qila olish;














Dars uslubi: amaliy dars

Dars jihozi: raqamli termometr, laboratoriya universal ta'minlash manbayi, ikkita suv soladigan idish

(stakanlar), issiq va sovuq suv (1-rasm).

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?

3.Uyga vazifani qisqacha takrorlash .


(A). Xona haroratini o'lchash

Haroratni o'lchaydigan asbob termometr deyiladi. Xona haroratini suyuqlikli yoki raqamli

termometrlar yordamida o'lchash mumkin. Bu ishda raqamli termometrdan foydalaniladi.


1. Raqamli termometr olinib, uni quyosh nurlari tushmaydigan joyga joylashtiriladi.

2. Raqamli termometrni laboratoriya universal ta'minlash manbayiga ulanadi.

3. Laboratoriya universal ta'minlash manbaini ~42 V o'zgaruvchan tok tarmog'iga ulanadi.

Laboratoriya universal ta'minlash manbaini ishga tayyor ekanligi tekshiriladi.

4. 4-5 minut kutiladi va termometr ko'rsatishi yozib olinadi.

5. Laboratoriya universal ta'minlash manbayi tok tarmog'idan uziladi.


№ Termometr turi Sana, vaqt Xona harorati (°C)

1 Raqamli termometr

2

(B).

Suyuqlik haroratini o'lchash

1. Raqamli termometr laboratoriya universal ta'minlash manbayiga ulanadi va uni ish holatiga

keltiriladi.

2. Idishlarning biriga sovuq suv solinadi.

3. Termometr sovuq suvli idishga tushiriladi va bir necha daqiqa kutiladi.

4. Termometrni suvdan chiqarmasdan, termometr ko'rsatishi yozib olinadi t1=...°C

5. Termometrni sovuq suvli idishdan chiqarib, uni salfetka qog'ozi bilan artib quritiladi.

6. Ikkinchi idishga issiq suv solinadi.

7. Termometr issiq suvli idishga tushiriladi va bir necha daqiqa kutiladi.

8. Termometrni issiq suvdan chiqarmasdan termometr ko'rsatishi yozib olinadi. t2=…°C

9. Sovuq suvni issiq suvning ustiga quyiladi.

10. Termometr aralashtirilgan suvli idishga tushiriladi va bir necha daqiqa kutiladi.

Termometrni suvdan chiqarmasdan termometr ko'rsatishi yozib olinadi. t3



1. Harorat qanday asbob yordamida o'lchanadi?

2. Termometrlarning qanday turlarini bilasiz?

3. Suyuqlikli termometr qanday tuzilgan?

4. Haroratni bilish qanday amaliy ahamiyatga ega?

Uyga vazifa:

O`tilgan mavzularni takrorlab kelish.

Termometr turi Sovuq suv harorati

t1 (0C)

Issiq suv harorati

t2 (0C)

Aralashmali suv

harorati t3 (0C)

Raqamli termometr

ko‘rsatishi

O`TIBDO` __________ _________________________________ 6- sinflar uchun FIZIKA.

Sana: _________________.201_ yil

Mavzu: 5- NAZORAT ISHI.

Maqsad:

O`quvchilarning ―Oddiy mexanizmlar‖ va ―Issiqlik hodisalari‖ boblaridan olgan bilim,

ko`nikma va malakalarini nazorat qilish.



bayon qila olish;














Dars uslubi: Fizik diktant.

Dars jihozi: Diktant matni.

Darsning borishi:



3 Yangi mavzuning mazmunini ochish 40 minut

5 Uyga vazifa va topshiriqlar berish 3 minut

Tashkiliy qism:




today?


Oddiy mexanizmlar. Issiqlik hodisalari.

1.Qiya tekislik ham, richag ham … yutuq bermaydi. ________________________

2.Har qanday mexanik mexanizm … dan necha marta yutuq bersa, … shuncha marta yutqazadi.

____________________ __________________

3.Bunga … deyiladi. _______________________________

4.Foydali ishning umumiy ishga nisbati bilan o'lchanadigan kattalik mexanizmning … deyiladi.

____________________

5.Moddalarning yoki jismlarning isitilganlik darajasini ifodalovchi kattalik … deb ataladi.

_________________________

6. … deb moddani tashkil etgan zarrachalarning o'zaro ta'sir potensial energiyasi va harakati bilan bog'liq

kinetik energiyalari yig'indisiga aytiladi. _________________

7.Issiqlik o'tkazuvchanligi turlicha bo'lgan bir-biriga parchinlanib mahkamlangan ikkita metall … deyiladi.

______________________________

8.Moddalarning temperaturasi … deb ataluvchi asbob yordamida o'lchanadi.

__________________________

9.Ishchi moddasi sifatida … yoki … ishlatiladi. _____________ _____________

10.Jismning isitilgan qismidan isitilmagan qismiga issiqlikning o'tishiga … hodisasi deyiladi.

_________________________

11.Notekis isitilgan gaz, suyuqliklarda moddaning bir joydan ikkinchi joyga oqimi tufayli issiqlik uzatish

hodisasiga … deyiladi. _____________________________

12.Konveksiya tezligi qatlamlar … va muhitning …ga bog'liq. __________________________

_________________________

13. Ichki energiyani o`zgartirishning …………….. va ………………….usullari bor.

14. Qishda oyoq katta poyafzalda sovqotadimi yoki kichik poyafzaldami? Nima uchun?

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

15. Yozda oq ko`ylakda uncha issiq bo`lmaydimi yoki qora ko`ylakdami? Nima uchun?

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………….

Uyga vazifa: Bobni takrorlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ________________.201_ yil

Mavzu: Ichki energiya va uni o‘rganish usullari

Maqsad:

1. Ta‟limiy: …………………………………

2. Tarbiyaviy: ……………………………...

3.Rivojlantiruvchi:……………………………………..



bayon qila olish;














Dars

uslubi: …………………………………..

Dars

jihozi: ………………………………...

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1.Salomlashish.

2.Yo'qlama qilish.


1. ………………………………………………………………………………………………………


……………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………

Uyga vazifa:

…………………………………………………………………………………………………………

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _________________.201_ yil

Mavzu: 41- §. Ichki yonuv dvigatellari. Bug` turbinasi

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarda ichki yonuv dvigatellari va bug` turbinasi haqida bilim,

konikma va malakalar hosil qilish.

2. Tarbiyaviy: Issiqlik dvigatellaridan oqilona foydalanish yo`llari haqida tushunchalar berish.

3. Rivojlantiruvchi: Issiqlik dvigatellarining inson hayotiga salbiy ta‘siri haqida va bu

ta‘sirning oldini olish choralari haqida tushunchalar berish



bayon qila olish;














Dars uslubi: Ko`rgazmali (o`quv filmi), muammoli dars.

Dars jihozi: Darslik, sinf doskasi, bo`r, o`quv filmining namoyishi uchun kompyuter.

Darsning borishi:




3 Yangi mavzuning mazmunini ochish uchun o`quv filmi namoyishi va film

bo`yicha xulosalar chiqarish

15 minut

4 Filmda ko`rilganlardan muamoli vaziyat vujudga keltirish va muammoni

bartaraf etish yo`llari haqida munozara

5 minut

5 Darsni mustahkamlash uchun savol-javob o`tkazish 5 minut


Tashkiliy qism:

1. Salomlashish. - Good morning, children. - Good

morning.



today?

3. Uyga vazifani so`rash:

1. Ichki energiya deganda nimani tushunasiz?

2. Temperatura nimaning o`lchovi?

3. Uy-ro`zg`orda ishlatiladigan sovutgich(xolodilnik)ning ish prinsipi qanday?

4. 0°C li suvning ichki energiyasi kattami yoki 0°C li muzniki? Nima uchun? Javobingizni

izohlang.

5. 1 xil massali, 1 xil temperaturali va turli moddalardan yasalgan jismlarning ichki energiyasi har

doim ham bir xilmi? Javobingizni izohlang.


Buning uchun avval o`quvchilar o`quv filmini tomosha qiladilar. Keyin o`quv filmiga izohlar,

ba‘zi qo`shimcha tushntirishlar va to`ldirishlar olib boriladi. Masalan: 1)

o`quv filmida kim qaysi turdagi mashina boshqarishni yoqtirishi haqida

misol keltirilgan. Lekin ularning javobi oxirigacha izohlanmagan. Ushbu

izoh yakunlanadi. 2) ―Matiz‖ va ―Jiguli‖ rusumli avtomobillari benzin

sarfi gapirilayotganda ―jiguli‖ning dvigateli nima uchun ko`p benzin

sarflashi aytilmagan.

Muammo shuki issiqlik dvigatellari qanchlar kerakli bo`lmasin

ular insonga birmuncha tashvish keltirmoqda. Ushbu tashvish

nimalardan iboratligi o`quvchilar ishtirokida aniqlanadi va muammoning

yechimi ham birgalikda yechiladi.


1. Issiqlik dvigateli deganda nimani tushunasiz? 2. Birinchi bug` mashinasi qachon va kim tomnidan

yaratilgan? 3. Ichki yonuv dvigatelining necha xil turi mavjud?

Uyga vazifa: 41- §ni o`qib konspek qilish, 109- betdagi savollarga javob topib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:___________________.201_ yil

Mavzu: 42- §. Reaktiv dvigatel. Issiqlik mashinalari va tabiatni muhofaza qilish.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga reaktiv dvigatellar haqida dastlabki ma‘lumotlar berish,

raketa va uning qismlari haqida ma‘lumot berish.

2. Tarbiyaviy: Reaktiv harakat haqida tasavvur uyg`otish.




bayon qila olish;















Dars uslubi: Amaliyot va nazariya uygùnligidagi dars.

Dars jihozi: Darslik, raketa modeli, nasos, rezina shar, plakatlar

Darsning borishi:



2 O`tilganlarni so`rab baholash 15 minut




Tashkiliy qism:


Today is …………., …. March 2014 . We are in phyusics lesson.

2.Yo'qlama qilish. - Who is absent today? 3.Uyga vazifani

so'rash.

1. Issiqlik dvigatellarining qanday turlari mavjud?

2. Issiqlik dvigateli deb nimaga aytiladi?

3. Bug` mashinasi qachon va kim ixtiro qilingan?

4. Ichik yonuv dvigateli nima uchun shunday nomlanadi?

5. Bug` turbinasining asosiy qismlarini sanab bering.


Reaktiv harakatga misol tariqasida oddiy rezina sharni puflab

shishirib, so`ng uni ochiq holda qo`yib yuborish bilan dars boshlanadi.

O`quvchilardan sharning bunday harakatiga sabab nimaligi so`raladi.

Ularning javoblari tinglanasi va oxirida kerakli izoh beriladi. (Reaktiv

harakat ta‘rifi soddaroq qilib keltirilsa maqsadga muvofiq bo`ladi).

Reaktiv dvigatellar ham xuddi rezina sharning harakatiga o`xshash harakat qilishlari aytiladi.

Faqat bunda oddiy havo o`rniga yoqilgì yonishida hosil bo`laidgan gazdan foydalaniladi.

Qattiq yoqilgìli dvigatellar, havo reaktiv dvigatellar, raketa dvigateli, suyuq yoqilgìli reaktiv

dvigatel, turboreaktiv dvigatel turlari haqida ma‘lumot berish.


O`rganilgan yangi mavzu yuzasidan savol-javob o`tkazish.

Uyga vazifa:

42- §ni o`qib konspekt olish; savollarga javob topish. Mavzu oxirida berilgan

amaliy mashgùlotni bajarish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:

___________________.201 yil.

Mavzu: 43- mavzu: Yorug`likning tabiiy va sun‘iy manbalari.

Maqsad:

Ta‟limiy: O`quvchilarda o`zidan yorug`lik chiqaradigan jismlar; yorug`likning tabiiy va sun‘iy

manbalari; yorug`lik qabul qilgichlar; yorug`likning ahamiyati haqida bilim, ko`nikmalarni shakllantirish.

Tarbiyaviy: o`quvchilar orasida o`zaro hurmat, hamkorlikda ishlash ko`nikmalarini shakllantirish;

Rivojlantiruvchi: nazariya bilan amaliyotni bir-biriga bog`lashni o`rgatish.



bayon qila olish;














Dars uslubi: ―Fizik diktant‖, ―Kichik guruhlarda ishlash‖ interfaol uslublari.

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid plakatlar, sham, lampochka, spirtovka,fotoapparat, durbin.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1. Salomlashish. - Good morning, children. – Good morning.




1. Insonning yerda, okeanlarda, kosmosda harakatlanishi uchun … kerak.(issiqlik)

2. Issiqlik uzatishning … xil usuli bor, ular : … .(3 xil, issiqlik o`tkazuvchanlik, konveksiya, nurlanish)

3. Quyoshdan Yerga issiqlik … yo`li bilan yetib keladi.(nurlanish)

4. Suv qaynatilganda, sut qaynatilganda toshib ketishi – bu ularning … (issiqlikdan kengayishi)

5. Dazmolning qizil chirogìning o`chib-yonishi … yordamida boshqariladi.(bimetall plastina)

6. Suv …°C da eng katta zichlikka ega bo`ladi. (4°C)

7. ―Konveksiya‖ so`zining ma‘nosi … (olib kelish).

8. Temirning issiqlik o`tkazuvchanligi qo`rgòshinnikidan … marta … (2 , ko`p)

9. Issiqlik dvigatellari … turda bo`ladi, ular: …. (4, bug` mashinasi, ichki yonuv dvigateli, bug` yoki gaz

turbinasi, reaktiv dvigatel).

10. Miltiq o`qining otilishi, shardan havoning otilib chiqishi, raketaning harakati – bu … harakat.( reaktiv)


1. O`quvchilar 3 guruhga ajratiladi va har bir guruhga alohida topshiriqlar beriladi.

I guruhga: o`zidan yorug`lik

chiqaradigan jismlarga atrofdan misollar

topish.

II guruhga: berilgan rasmlardan

yorug`likning tabiiy manbalarini ajratish;

III guruhga: berilgan rasmlardan

yorug`likning sunìy manbalarini ajratish.

2. Har bir guruhning topshirigì o`quvchilar

tomonidan himoya qilinadi.

3. O`qituvchi o`quvchilarning fikrlarini

o`rgangan holda umumlashtiradi. 4.

Yorug`likning ta‘sirlariga to`xtalib, uning insoniyat hayotidagi o`rni tushuntiriladi.


O`quvchilarning yorug`likning qabul qilgichlari haqidagi fikrlari so`raladi.

Uyga vazifa: 1) darslikdan mavzuni o`qish; 2) mavzu oxirida berilgan savollarga javob topish va

yozish; 3) darslikda keltirilgandan boshqa yana qanday yorug`lik manbalari borligi haqida o`ylab ko`rish,

fikrlarini yozib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: __________________. 201_ yil

Mavzu: 44-§. Yorug`likning to`g`ri chiziq bo`ylab tarqalishi. Soya va yarim soya

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarni yorug`likning to`g`ri chiziq bo`y`lab tarqalishi haqidagi bilimlar bilan

tanishtirish, soya va yarim soyaning hosil bo`lishini o`rganish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: ―Blits savollar‖, ―BBB,

Dars jihozi: plakatlar, sham, lampochka, ekran, to`siqlar, tarqatma materiallar

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today? 3.Uyga vazifani so'rash.

4. Yorug`1ikning manbalari deganda nima

tushunasiz?

5. Yorug`lik manbalari necha turda bo`ladi?


1. Yorug`likning to`g`ri chiziq bo`ylab

tarqalishini tushuntirish;

2. 94-rasm asosida misollarni ko`rib chiqish;

3. Soya va yarim soyalarning hosil bo`lishini

o`rganish;

4. 95-rasmni o`rganib chiqish va xulosalar chiqarish;

5. Atrofdan o`rganilgan mavzuga mos keladigan voqealarni topish.


Yorug`lik hodisalariga doir 5 ta test va krosvord tuzish topshirig`I beriladi.

Uyga vazifa: O`tilganlarni takrorlash, konspekt yozish va mavzuni so`slashga tayyorlanib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _________________.201_ yil

Mavzu: 45- 46- § lar. Quyosh va Oy tutilishi. Yorug`likning tezligi.

Yorug`likning qaytishi va sinishi.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga tabiiy hodisa bo`lgan Quyosh va Oy tutilishlari haqida ma‘lutlar

berish. Yorug`lik tezligi, yorug`lining qaytishi va sinishi haqida dastlabki ma‘lumotlar berish.

2. Tarbiyaviy: Tutilishlarning oddiy tabiiy hodisa ekanligi va uning hech qanday diniy yoki

boshqa bir qo`rqinchli hodisa emasligini o`quvchilarga tushuntirish.




bayon qila olish;














Dars uslubi: Aralash dars. (Ma‘ruza va AKT uyg`unligidagi dars)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, o`quv filmi.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:





1. Nima uchun havo bulut bo`lganda buyumlarning soyasi hosil bo`lmaydi?

2. Agar devorga biror buyumning soyasi tushirilsa, bu soyanng o`lchamlari nimaga bog`liq bo`ladi?

3. Yorug`linng to`g`ri chiziq bo`ylab tarqalishini qanday hodisalar tasdiqlaydi?

4. Yarim soya qanday hosil bo`ladi?

5. To`liq soya qanday hosil bo`ladi?

6. Nur deganda nimani tushunasiz?


Avvalo o`quvchilarga ―Quyosh va Oy tutilishi

haqida nimalarni bilasiz? Tutilishlar qanday ro`y

beradi deb o`ylaysiz?‖ kabi savollar bilan murojaat

qilinadi. Savolga javoblar hech bir e‘tirozsiz

tinglanadi va oxirida har bir javob atroflicha tahlil qilinadi. So`ngra qandimgi odamlarning

tutilishlar haqidagi tushunchalariga qisqacha fikr bildiriadi.

Keyin esa kompyuter yordamida o`quv filmi namoyish etiladi. Namoyish paytida kerakli o`rinalrda

to`xtalib, qo`shimcha tushunchalar berib boriladi. Namoyish tugagach 46- § haqida ma‘lumot

beriladi. Chunki, uchbu mavzu o`quv filmiga kiritilmagan. Uchbu mavzuda optikaga oid

ko`rgazmali asbobdan foydalaniladi.


Mustahkamlash uchun savol-javob o`tkaziladi. (o`quv filmi yuzasidan).

Uyga vazifa: 45- 46- § larni o`qib, konspekt qilish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _____________________.201_ yil

Mavzu: Yorug`lik hodisalari haqida Ibn Sino va Beruniyning fikrlari.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarni yorug`lik hodisalari haqida allomalarimiz bildirgan fikrlar bilan tanishtirish;

2. Tarbiyaviy: buyuk vatandoshlarimiz bilan faxrlanish hislatlarini tarbiyalash.




bayon qila olish;














Dars uslubi: BBB, Nilufar guli, Blits savollar uslublari

Dars jihozi: darslik, allomalar portreti, tarqatma materiallar, Nilufar guli rasmi.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:






1. Beruniyning ―Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar‖ kitobi haqida, Quyosh haqida , uning nuri

haqidagi fikrlari bilan tanishish;

2. Yorug`likning tezligi hech bir jismda bunchalik katta bo`lmasligi, undan katta tezlik yo`qligi haqidagi

fikrlari bilan tanishish;

3. Beruniyning Quyosh va Oy tutilishlari haqidagi fikrlari bilan tanishish;

4. Yorug`likning sinishi haqidagi Beruniy va ibn Sinoning qarashlari bilan tanishish;

5. Ko`rish va uning sabablari haqidagi Beruniy va ibn Sinoning qarashlari bilan tanishish;

6. Kamalak va uning yuzaga kelish sabablari borasidagi fikrlari bilan tanishish.


Yorug`lik hodisalariga oid “Fizik diktant” o`tkazish .

1. Yerga yorug`lik ……….. usulda yetib keladi.

2. Yo`rug`lik …… …….. bo`ylab tarqaladi.

3. Yorug`likning suvdagi tezligi ………..

4. Chelakdagi suvning devorga akslanishi yorug`likning ………… isbotlaydi.

5. Soyalarning uzunligi yorug`likning ………. …………..ga bog`liq.

Uyga vazifa:

O`tilganlarni takrorlash, konspekt yozish va mavzuni so`slashga tayyorlanib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ___________________. 201_ yil

Mavzu: 6-Nazorat ishi

Maqsad:

o`quvchilarning yorug`lik hodisalari borasida olgan BKMlarini nazoratdan o`tkazish.



bayon qila olish;














Dars uslubi: nazorat darsi


Darsning borishi:



2 Nazorat ishini bajarish tartibini tushuntirish 2 minut

3 Nazorat ishini bajarish 38 minut


Tashkiliy qism:


Today is …………., …. april 2014 . We are in phyusics lesson.


today?


I qator

1. Yorug`likning tabiiy va sun‘iy manbalari haqida ma'lumotlar yozing.

2. Yorug`likning qaytishi va sinishi haqida ma'lumotlar yozing.

3. Richagning uzun yelkasi 6 m, qisqa yelkasi 2 m ga teng. Uzun yelkasiga 10 N kuch ta‘sir ettirilsa, qisqa

yelkasida qanday yukni ko`tarish mumkin?


l2= 6m F1l1 = F2l2 F1 = 10N ·2 m/6 m = 3,3 N

l1= 2 m F1 = F2l2/l1

F2 = 10 N

F1 =?

II qator

1. Yorug`lik hodisalari haqida Ibn Sino va Beruniyning fikrlari.

2. Quyosh va Oy tutilishi. Yorug`likning tezligi.

3. Masala. Biron bir jismni Af=75 joul bo‘lsa, Ab=100 joul bo‘lsa uning η- % foydali ish koefisenti

qancha?

Berilgan: Formula: Yechilishi:

Af=75 joul η = Af / Ab η = Af / Ab = 75/100 *100 = 75 %

Ab=100 joul

η- % =?

Uyga vazifa:

O tilgan mavzularni takrorlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________________. 201_ yil

Mavzu: 48- §. Yassi ko`zgu

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga ko`zgu, uning turlari, hosil qilish, qo`llanilishi haqida bilimlar berish, yorug`lik

hodisalari haqidagi tasavvurlarini yanada kengaytirish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: aralash

Dars jihozi: darslik, yassi va sferil ko`zgular,plakatlar, masalalar to`plami, kartochkalar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


Today is …………., …. march 2014 . We are in phyusics lesson.


today?


1. Inson qanday qilib ko`radi?

2. Yorug`lik hodisalari haqida Beruniy va ibn Sinoning fikrlari haqida nimalarni bilasiz?

3. Yorug`likning tezligini qanday aniqlangan?

4. Nima uchun qog`oz ho`llansa, uning orqasidagi yozuvlari ko`rinadigan b`olib qoladi?

5.Yorug`likning qaytishi va sinishi haqida nimalarni bilasiz?


1. Ko`zguga ta‘rif berish, uning hosil qilinishini tushuntirish;

2. Ko`zguning turlarini tushuntirish;

3. Ko`zguda tasvir hosil qilinishi haqida bilimlar berish;

4. Sferik ko`zgular haqida bilimlar berish;

5. Botiq va qavariq ko`zgularda tasvir hosil bo`lishini o`rganish.


Masala yechiladi.

Masala. Odam ko`zguga 1 m/s tezlik bilan yaqinlashmoqda. Uning tasviri ko`zguga qanday tezlik bilan

yaqinlashadi?

Berilgan: Formulasi va yechilishi:

v1 = 1 m/s Odam ko`zguga qancha yaqinlashsa, tasvir ham shunchga yaqinlashadi.

v2 = ? Demak, v1 = v2 = 1 m/s

Javob: v1 = v2 = 1 m/s

Uyga vazifa:

Darslikdan 48-§ ni o`qish va savollarga javob topish;

Mavzu oxirida berilgan savollarga yozma javob yozing;

9-mashqning masalalarini yechish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:________________________. 201_ yil

Mavzu: 49-§. Linzalar haqida tushuncha.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga linzalar, ularning turlari, hosil qilish, qo`llanilishi haqida bilimlar berish,

yorug`lik hodisalari haqidagi tasavvurlarini yanada kengaytirish.

Tarbiyaviy: o`quvchilar orasida o`zaro hurmat, hamkorlikda ishlash ko`nikmaslarini shakllantirish

Rivojlantiruvchi: nazariya bilan amaliyotni bir-biriga bog`lashni o`rgatish.



bayon qila olish;














Dars uslubi: aralash

Dars jihozi: darslik, qavariq va botiq linzalar, plakatlar, masalalar to`plami, kartochkalar.

Darsning borishi:





4 Nazariyada o`rganilganlarni masalada sinab ko`rish (mustahkamlash) 10 minut


Tashkiliy qism:




today?

O`tgan mavzuni mustahkamlash va uyga vazifani so'rash.

1. Ko`zguga ta‘rif bering, uning hosil qilinishini tushuntiring.

2. Ko`zguning turlarini tushuntiring;

3. Ko`zguda tasvir hosil qilinishini tushuntiring;

4. Sferik ko`zgular haqida nimalarni bilasiz?

5. Botiq va qavariq ko`zgularda tasvir hosil bo`lishini tushuntiring.


1. Linzaga ta‘rif berish, uning hosil qilinishini tushuntirish;

2. Linzaning turlarini tushuntirish;

3. Linzada tasvir hosil qilinishi haqida bilimlar berish;

4. Linzaning optik kuchi haqida bilimlar berish;

5. Masalalar yechish.


Masala yechiladi.

Masala. Linzaning fokus masofasi 10 sm. Uning optik kuchini toping.


F = 10 sm = 0,1 m D = 1/F D = 1/0,1 m = 10 dptr

D = ?

Javob: D = 10 dptr

Uyga vazifa: Darslikdan 49-§ ni o`qish va savollarga javob topish;

Mavzu oxirida berilgan savollarga yozma javob yozing;

Mavzu oxirida berilgan amaliy topshiriqni bajarish va natijalardan xulosalar chiqarish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana:______________________ 201_ yil

Mavzu: 50-§. Shisha prizmada yorug`likning tarkibiy qismlarga ajralishi. Kamalak.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarda shisha prizmada yorug`likning tarkibiy qismlarga ajralishini, oq rangning

tarkibini, Nyuton olib borgan tajribalarning natijalarini, spektr haqidagi bilimlarni hosil qilish.





bayon qila olish;















Dars jihozi: plakatlar, shisha prizma, lampochka, tirqish, ekran, kartochkalar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?


1. Linzaga ta‘rif bering, uning hosil qilinishini tushuntiring;

2. Linzaning turlarini tushuntiring;

3. Linzada tasvir hosil qilinishi haqida nimalarni bilasiz?;

4. Linzaning optik kuchi haqida nimalarni bilasiz?

5. Lupaning kattalashtirishi nimalarga bog`liq?

6. Ko`zgu bilan linzalardagi o`xshashlik va farqlarni ayting.


1. Kamalak kuzatiladigan holatlar haqida bilimlar berish;

2. I.Nyutonning olib borgan tajribalari haqida bilimlar berish;

3. Kamalak ranglarini sanab ko`rsatish;

4. Spektr haqida bilimlar berish;

5. Oq rangni hosil qiluvchi ranglar haqida bilimlar berish;

6. Insonning rangli ko`rish sabablarini o`rganish;

7. Kamalakning yo`rqinligi nimalarga bog`liqligini o`rganish.


Masala yechiladi.



F = 20 sm = 0,2 m D = 1/F D = 1/0,2 m = 5 dptr

D = ?

Uyga vazifa:


Mavzu oxirida berilgan savollarga yozma javob yozish;

Mavzu oxirida berilgan amaliy topshiriqni bajarish va natijalardan xulosalar chiqarish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ______________________ 201_ yil

Mavzu: Laboratoriya ishi: Yassi ko`zgu yordamida yorug`likning qaytishini o`rganish.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarga yassi ko`zguda buyumning tasvirining hosil bo`lishi haqidagi tasavvurlarini

rivojlantirish.

2. Tarbiyaviy: o`quvchilar orasida bir-birini eshita olish, hamkorlikda ishlash malakalarini hosil qilish




bayon qila olish;














Dars uslubi: amaliy ish

Dars jihozi: optik disk, 3 – 6 V li elektr lampasi, o‘lchami 160 – 200 mm bo‘lgan oq qalin

qog‘oz.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism: 1. Salomlashish. - Good morning, children. - Good morning.




1.Yorug`lik qanday rangda?

2. Yorug`likning rangini kim va qachon o`rgangan?

3. Kamalak ranglarini yoddan ayting.

4. Spektr deb nimaga aytiladi?

Yangi mavzu bayoni rejasi:1. Quyidagi rasmda ko‘rsatilgan qurilmani

yig‘amiz.

2. Nurli ko‘rsatkichni yoki lampani optik disk chetiga mahkamlab, undan ko‘zguga yorug‘lik

tushiramiz.

3. Tushish burchagini o‘zgartirib, ularga mos kelgan qaytish burchaklarini aniqlaymiz. Natijalarini

sinf burchagiga va daftarga yozamiz.

4. Tushish burchaklari va qaytish burchaklarini teng ekanligini aniqlaymiz.

5. Oq qalin qog‘ozni qaytayotgan nur tamondagi diskka yopishadigan qilib qo‘yiladi. Shunda

qog‘oz yuzida qaytayotgan nur ko‘rinib turadi. Qog‘ozni biroz burilsa, qaytgan nurning

boshlanishi ko‘rinadi. Bu hodisadan hulosa chiqaramiz.

6. Tajribani nurli ko‘rsatkichni optic diskning chap tamoniga o‘rnatib takrorlaymiz.


Savollar: 1. Tushish burchagi va qaytish burchagi o‟zaro qanday munosabatda bo‟ladi?.

2. Tushgan nur qaytgan nurga nisbatan qanday joylashadi?.

Uyga vazifa:


Mavzu oxirida berilgan savollarga yozma javob yozish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ______________________. 201_ yil

Mavzu: Laboratoriya ishi: Shisha prizma yordamida yorug`likning spektrga ajralishini o`rganish.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: O`quvchilarda shisha prizma yordamida yorug`likning spektrga ajralishini o`rganish

malakasini hosil qilish

2. Tarbiyaviy: Fizik asboblar bilan ishlashda ehtiyotkorlik va tejamkorlik tushunchasini shakllantirish.

3.Rivojlantiruvchi: nazariya bilan amaliyotni bir-biriga bog`lashni o`rgatish.



bayon qila olish;














Dars uslubi: Amaliy

Dars jihozi: darslik, proyeksion apparat, prizmalar, ekran.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


Today is …………., …. Aprel, 2014 . We are in phyusics lesson.


today?


Kerakli asboblar: proyeksion apparat, prizmalar, ekran.

Ishni bajarish:

Quyidagi rasmda ko‘rsatilgan qurilmani yig‘amiz.

2. Proyeksion apparatni yoqib, undagi nurni ingichka holatda prizmaga tushiramiz. Buning

uchun proyeksion apparatdan chiqayotgan nurni tor tirqishdan o‘tkazamiz.

3. Prizmani burib, ko‘chma ekranda aniq yorug‘lik spektrini hosil qilamiz. Ekrandagi

spektr kengligini o‘lchab olamiz.

4. Tajribani boshqa prizmani qo‘yib takrorlaymiz.

5. Spektr kengligi shisha yasalgan shisha turiga, prizma asosining kengligiga bog‘liqligini

o‘rganamiz. Natijani daftarga va doskaga yozib qo‘yamiz.

Savollar: 1. Prizmadan chiqqan nurlarning burilish burchagi nur rangiga qanday bog‘liq?.

2. Spektrda nurlarning joylashish tartibi qanday?.

3. Nima uchun spektr kengligi prizma asosining kengligiga bog‘liq?.

Uyga vazifa: Hisobot tuzish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: __________________ 201_ yil

Mavzu: ―Optika‖ ga oid masalalar yechish.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarning optikadan olgan bilimlarini mustahkamlash.





bayon qila olish;















Dars jihozi: darslik, masalalar to`plami, kartochkalar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?


1. Linzaga ta‘rif bering, uning hosil qilinishini tushuntiring;

2. Linzaning turlarini tushuntiring;

3. Linzada tasvir hosil qilinishi haqida nimalarni bilasiz?

4. Linzaning optik kuchi haqida nimalar bilasiz?




F = 25 sm = 0,25 m D = 1/F D = 1/0,25 m = 4dptr

D = ?

Javob: D = 4 dptr



F = 20 sm = 0,2 m D = 1/F D = 1/0,2 m = 5 dptr

D = ?

Javob: D = 5 dptr

Masala. Linzaning fokus masofasi 10 sm. Uning optik kuchini toping, kattalashtirishini toping.


F = 10 sm = 0,1 m D = 1/F D = 1/0,1 m = 10 dptr

D0 = 25 sm = 0,25 m K = D0 / F K = 0,25 m / 0,1 m = 2,5 marta

Javob: D = 10 dptr K = 2,5 marta


O`quvchilarga masalalar yozilgan kartochkalar tarqatiladi. O`quvchilarning masala yechish ko`nikmalari

tekshiriladi va baholanadi.

Uyga vazifa:


Mavzu oxirida berilgan savollarga yozma javob yozing.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ___________________. 201_ yil


Maqsad:

o`quvchilarning yorug`lik hodisalari borasida olgan BKMlarini nazoratdan o`tkazish.



bayon qila olish;














Dars uslubi: nazorat darsi


Darsning borishi:



2 Nazorat ishini bajarish tartibini tushuntirish 2 minut

3 Nazorat ishini bajarish 38 minut


Tashkiliy qism:




today?


I qator

1.Yassi va botiq ko'zgular haqida ma'lumotlar yozing.

2. Masala. Linzaning fokus masofasi 5 sm. Uning optik kuchini toping.


F = 5 sm = 0,05 m D = 1/F D = 1/0,05 m = 20 dptr

D = ?

Javob: D = 4 dptr

3. Masala. Linzaning fokus masofasi 10 sm. Uning optik kuchini toping, kattalashtirishini toping.


F = 10 sm = 0,1 m D = 1/F D = 1/0,1 m = 10 dptr


II qator

1.Prizmadan yorug'lik o'tishi hodisasini chizmada tasvirlang.

Javob: D = 10 dptr K = 2,5 marta

2. Masala. Linzaning fokus masofasi 20 sm. Uning optik kuchini toping.


F = 20 sm = 0,2 m D = 1/F D = 1/0,2 m = 5 dptr

D = ?

Javob: D = 5 dptr

3. Masala. Linzaning fokus masofasi 30 sm. Uning optik kuchini toping, kattalashtirishini toping.


F = 30 sm = 0,3 m D = 1/F D = 1/0,3 m = 3,3 dptr


Uyga vazifa:

O tilgan mavzularni takrorlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ________________________. 201_ yil

Mavzu: 47-§. Tovush manbalari va qabul qilgichlar.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarni tovush manbalari, tovush chastotasi, uning birligi, tebranma harakat, infratovush,

ultratovush, kamerton, mikrofon haqida bilimlar berish.

2. Tarbiyaviy: o`quvchilarda turli tovush manbalari haqida, shovqinlarning zararli tomonlari haqida

bilimlar, ko`nikmalar hosil qilish.




bayon qila olish;














Dars uslubi: ―Aqliy hujum‖, ―Blits savollar‖ interfaol uslublari.

Dars jihozi: kamerton, mikrofon, naushnik, chizg`ich, darslik.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


Today is …………., …. march 2014 . We are in phyusics lesson.


today?


1. O tgan darsda yozilgan nazorat ishining natijalarini e‘lon qilinadi va xatolar ustida ishlanadi.


1. Tovush manbalari, ularning hosil bo`lishi haqida bilimlar berish;

2. Tebranma harakat haqida bilimlar berish.

3. Tebranish chastotasi haqida bilimlar berish.

4. Inson eshitadigan va eshitmaydigan tovushlar haqida bilimlar

berish.

5. Kamertonning yaratgan olim haqida va uning vazifasi haqida

bilimlar berish.

6. Tovush qabul qilgichlar haqida bilimlar berish.


darslikda berilgan qiziqarli ma‘lumotni o`qib o`rganish.

Uyga vazifa:

1. 53-§ni o`qish va konspekt olish;

2. Savollarga javob topish va yozish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________________ 201_ yil

Mavzu: 54-§. Tovushning turli muhitlarda tarqalishi.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarga tovush tarqalishi uchun albatta biror bir muhit bo`lishi zarurligi, turli muhitlarda

tovush turli tezlikda tarqalishi haqida bilimlar berish;

2. Tarbiyaviy: tovush turli darajada inson salomatligiga ta‘sir ko`rsatishi haqida bilimlar berish;




bayon qila olish;















Dars uslubi: ―Blits savollar‖, ―Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖ uslublari.

Dars jihozi: darslik, mavzuga oid jadval va plakatlar, tarqatma materiallar, kodoskop, slaydlar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


Today is …………., …. April 2014 . We are in phyusics lesson.


today?


1. Tovush manbalari, ularning hosil bo`lishi haqida nima bilasiz?

2. Tebranma harakat haqidagi bilimlaringiz?

3. Tebranish chastotasi haqida bilimlaringiz?

4. Inson eshitadigan va eshitmaydigan tovushlar haqida nimalarni bilasiz?

5. Kamertonning yaratgan olim haqida va uning vazifasi haqida nimalarni bilasiz?

6. Tovush qabul qilgichlar haqida nimalarni bilasiz?


1. Tovushning turli muhitlarda tarqalishi haqida;

2. Tovush hodisalari haqida Beruniy va ibn Sinoning fikrlari haqida;

3. Tovushning tezligini qanday aniqlangan?

4. Nima uchun qog`oz ho`llansa, uning orqasidagi yozuvlari ko`rinadigan

b`olib qoladi?

5.Tovushning qaytishi haqida nimalarni bilamiz?


1. Tovushning turli muhitlarda tarqalishi haqidagi bilimlarni takrorlash;

2. Tovush hodisalari haqida Beruniy va ibn Sinoning fikrlari haqida bilimlarni takrorlash;



5.Tovushning qaytishi haqida bilimlarni takrorlash.

Uyga vazifa:

Darslikdan mavzuni o`qib o rganish; Konspekt qilish; Qiziqarli ma‘lumotlar bilan tanishish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________________. 201_ yil

Mavzu: 55- §. Tovush kattaliklari. Uyali telefon.

Maqsad:

1.Ta‟limiy: O`quvchilarga tovush kattaliklari: qattiligi, balandligi, tembriga oid bilim va ko`nikmalar

berish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Ma‘ruza.

Dars jihozi: Darslik, sinf doskasi, bo`r, plakatlar, tarqatma materiallar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?


1. Tovushning turli muhitlarda tarqalishi haqida nimalarni bilamiz?

2. Tovush hodisalari haqida Beruniy va ibn Sinoning fikrlari haqida nimalarni bilamiz?



5.Tovushning qaytishi haqida nimalarni bilamiz?


1. Tovush qattiqligi haqida bilimlar berish;

2. Tovush balandligi haqida bilimlar berish;

3. Tovush tembri haqida bilimlar berish;

4. Uyali telefon haqida bilimlar berish, Uyali telefon tirlari. Uyali telefonning

foydali va xavfl tomonlari. Uyali telefondan foydalanish me‘yorlari. Uyali

telefonning inson salomatligiga ta‘siri haqida tushunchalar hosil qilish.


Kichik ―Fizik diktant‖ o tkazish.

1. Tovush hodisalarini o rganadigan fizikaning bo limi …………….. deyiladi.

2. Tovush suvda havodagidan ……… marta katta tezlik bilan tarqaladi.

3. Tovush manbalariga misollar keltiring.

4. Tovushlarni farqlash uchun kiritilgan kattaliklar: …………….., ………………….., ……………….

5. kosmosdagi shovqinlarni nima uchun eshitmaymiz?

Uyga vazifa:




O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _____________________. 201_ yil

Mavzu: 56-§. Tovushning qaytishi. Aks-sado.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarga tovushning turli to`siqlardan qaytishi, aks-sadoning hosil bo`lishi haqida

bilimlar berish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: ―Modifikatsiyalangan ma‘ruza‖, ―BBB‖ uslublari

Dars jihozi: darslik, plakatlar, tarqatma materiallar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:

1. Salomlashish. - Good morning, children. - Good

morning.

Today is …………., …. may 2014 . We are in phyusics lesson.



1. Tovush qattiqligi haqida nimalar bilasiz?

2. Tovush balandligi haqida nimalar bilasiz?

3. Tovush tembri haqida nimalar bilasiz?

4. Uyali telefon haqida nimalar bilasiz? Uyali telefon tirlari. Uyali

telefonning foydali va xavfl tomonlari. Uyali telefondan foydalanish

me‘yorlari. Uyali telefonning inson salomatligiga ta‘siri haqida nimalar

bilasiz?


1.Tovushning qaytishi haqida bilimlar berish;

2. To`siqlar haqida bilimlar berish;

3. Aks-sado haqida bilimlar berish;

4. Exolokasiya haqida bilimlar berish;

5. Masalalar yechish.


Uyga vazifa:




O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: ________________________.201_ yil

Mavzu: Musiqiy tovushlar va shovqinlar. Tovush va salomatlik. Shovqinlarning inson salomatligiga ta‘siri.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarni musiqiy tovushlar, shovqinlar haqida; tovushning insonlar hayotidagi o`rni

haqida, shovqinlarning inson salomatligiga ta‘siri haqida bilimlar berish;

2. Tarbiyaviy: tovush turli darajada inson salomatligiga ta‘sir ko`rsatishi haqida bilimlar berish.




bayon qila olish;














Dars uslubi: Modifikatsiyalangan ma‘ruza, Texkor savollar uslublari

Dars jihozi: darslik, plakatlar, tarqatma materiallar

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:


Today is …………., may 2014 . We are in phyusics lesson.


today?


1.Tovushning qaytishi haqida nimalarni bilasiz?;

2. To`siqlar haqida nimalarni bilasiz?;

3. Aks-sado haqida nimalarni bilasiz?;

4. Exolokasiya haqida nimalarni bilasiz?;


1. Musiqiy tovushlarning hosil qilinishi haqida bilimlar berish;

2. Shovqinlarning hosil bo`lishi haqida bilimlar berish;

3. Musiqaviy tovushlar va shovqinlarning me‘yorlari.

4. Tovushlarning inson salornatligiga ta‘siri.

5. Yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan miqdor to'g'risida tushuncha.

6. Ekologik muvozanat buzilgan joylarda aholi sog'lig'ini muhofaza qilish tadbirlari haqida.


O`quvchilarga ―Tezkor savollar‖ tuzish va ularga javob berish topshiriladi.

Uyga vazifa:

O`tilgan mavzularni takrorlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________________. 201_ yil

Mavzu: Tovush hodisalari bo`limiga oid masalalar yechish

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarda tovush hodisalari bo`limiga oid masalalar yechish malaka va ko`nikmalarini

hosil qilish.





bayon qila olish;















Dars jihozi: darslik, masalalar to`plami, kartochkali masalalar, savolli kartochkalar

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?


1. Musiqiy tovushlarning hosil qilinishi haqida nimalarni bilasiz?

2. Shovqinlarning hosil bo`lishi haqida nimalarni bilasiz?

3. Musiqaviy tovushlar va shovqinlarning me‘yorlari haqida nimalarni bilasiz?

4. Tovushlarning inson salornatligiga ta‘siri haqida nimalarni bilasiz?

5. Yo'l qo'yilishi mumkin bo'lgan miqdor haqida nimalarni bilasiz?

6. Ekologik muvozanat buzilgan joylarda aholi sog'lig'ini muhofaza qilish tadbirlari haqida nimalarni bilasiz?



t = 2s s = vt/2 s = 340 m · 2 s / 2 = 340 m

v = 340 m/s

s = ?


t = 2s v = 2s/t v = 1500 m · 2 / 2s = 1500 m

s = 1,5 km = 1500 m

v= ?


Uyga vazifa: o`tilganlarni takrorlash, 5 ta masala tuzib kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _______________________. 201_ yil

Mavzu: 6-sinf bo`yicha umumlashtiruvchi takrorlash darsi.

Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarning 6-sinfda fizika fanidan o`rgangan va o`zlashtirgan bilimlarini

mustahkamlash.





bayon qila olish;














Dars uslubi: Ko`rgazmali ma‘ruza, Blits savollar uslublari.

Dars jihozi: darslik, plakatlar, tarqatma materiallar.

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?


1. O`tgan darsda ishlangan masalalarni tekshirish, yechishda yo`l qo`yilgan [ato va kamchiliklarni bartaraf

etish.


1. Modda tuzilishini takrorlash;

2. Mexanik harakatni takrorlash;

3. Issiqlik hodisalarini takrorlash;

4. Oddiy mexanizmlarni takrorlash;

5. Yorug`lik hodisalarini takrorlash;

6. Tovush hodisalarini takrorlash.


Yuqorida ko`rsatib o`tilgan bo`limlar yuzasidan masalalar yechish;

Kartochkalardagi savollarga javob topish.

Uyga vazifa:

O tilganlarni takrorlab kelish.

O`TIBDO` __________ _________________________________


Sana: _________________. 201_ yil


Maqsad:

1. Ta‟limiy: o`quvchilarning tovush hodisalari bo`limi yuzasidan olgan bilim, ko`nikma va malakalarini

nazorat qilish.





bayon qila olish;














Dars uslubi: test sinovi

Dars jihozi: nazorat ishi daftarlari, ruchka

Darsning borishi:







Tashkiliy qism:




today?


Nazorat ishi dasftarlarini tarqatish va nazorat ishini tushuntirib o`tish.


1.Fizikaning tovush hodisalarini o`rganadigan bo`limi ……..deyiladi.

A) mexanika B) akustika C) optika D) dinamika

2. Birlik vaqt ichidagi to`la tebranishlar soni ......... deyiladi.

A) davr B) burchak C) chastota D) vaqt

3. Odam eshitadigan tovushning eng baland chastotasi qancha?

A) 200 Hz B) 17 Hz C) 2000 Hz D) 20000 Hz

4. Elektr tebranishlar hosil qiladigan asbobni ko`rsating.

A) ossilograf B) mikrafon C) generator D) dinamometr

5. Tovush tarqalishi nimaga bog`liq?

A) muhitga B) vaqtga C) tezlikka D) tovush balandligiga

6. 20°C temperaturali havoda tovushqanday tezlik bilan tarqaladi?

A) 331 m/s; B) 340 m/s; C) 343 m/s; D) 234 m/s.

7.Qaysi qatorda ayollar chiqaradigan ovoz nomlari keltirilgan?

A)bas, bariton, tenor; B)bas, bariton, kontraito;

C)soprano, kontraito, messo-soprano; D)tenor, koloratur soprano, messo-soprano.

8.Tog' yonbag'rida otilgan miltiq ovozi 2 s dan so'ng qayta eshitildi. Tog' qoyasigacha bo`lgan masofani

aniqlang. Tovushning havodagi tezligi 330 m/s.

A) 330 m; B) 660 m; C) 495 m; D) 165 m.

9.«Tovushni yutish koeffitsiyentini topish uchun materiallarga....kerak». Nuqtalar o'rniga to'g'risini topib

qo'ying.

A) yutilgan tovush energiyasini tushgan tovush energiyasiga bo'lish.

B) yutilgan tovush energiyasini tushgan tovush energiyasiga ko'paytirish

C) yutilgan tovush energiyasini tushgan tovush energiyasiga qo'shish

D) yutilgan tovush energiyasidan tushgan tovush energiyasini ayirish

10.Infraqizii tovushlarning chastota diapazonini ko'rsating.

A) 100-2000 Hz; B) 16 Hz dan kichik; C) 20000 Hz dan yuqori; D) 2000-20000 Hz.

11.Exolot qanday asbob?

A)tovush tembrini o'lchaydigan asbob; B)tovush balandligini o'lchaydigan asbob;

C)tovush qattiqligini aniqlaydigan asbob; D)suv havzalarining chuqurligini o'lch. a.

12.Ovoz chiqayotganda shamol esmoqda. Shamol tezligi 25 m/s. Ular qarama-qarshi yo'nalishda bo'lsa,

natijaviy tezlik nimaga teng bo'ladi? Tovushning havodagi tezligi 330 m/s.

A) 330 m/s; B) 355 m/s; C) 305 m/s; D) aniqlab bo'lmaydi.

13.Tovushning tarqalishini kim va qachon birinchi bo`lib o`rgangan edi?

A) Nyuton, 1668-yilda B) Gers , 1768- yilda

C) Boyl, 1660- yilda D) Kalladon, 1826-yilda

14. Tovush qanday muhitlarda tarqaladi?

A) gazlarda B) suyuqliklarda C) qattiq jismlarda D) hammasida

15. Aks-sadoning hosil bo`lishi uchun to`siqning uzoqligi qancha bo`lishi kerak?

A) 100 m B) 50 m C) 25 m D) 20 m

16. Me'morchilik akustikasi nima bilan shug'ullanadi?

17. Tovush tembri nima bilan belgilanadi?

18.Kamertonni kim va qachon ixtiro qilgan?

19. Ultratovushlar diapazonini yozib ko'rsating.

20. Qanday joyda aks-sado eshitilmaydi?

Uyga vazifa: o`tilganlarni takrorlash.

O`TIBDO` __________ _________________________________

Savol № 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Javob v.ti

6- sinflar uchun fizika - sadikov.uzsadikov.uz/sites/default/files/6-sinf Fizika.pdf ·...

Documents

Transcript of 6- sinflar uchun fizika - sadikov.uzsadikov.uz/sites/default/files/6-sinf Fizika.pdf ·...