3/5/2012

ปฏปทาพระโพธสตว

ปฏปทาพระโพธสตว

เมอเอยถงพระโพธสตว คนทวไปมกจะนกถงภาพพระโพธสตวกวนอนทสงสงดวยพระลกษณะงดงาม

จนหาทตมไดจะนกถงพระบารมคณยงใหญสวางใสดงดวงจนทรวนเพญทแผรศมสนวลอยบนทองฟา

นกถงพระมหากรณาอนอบอนทพระองคโปรดสนทชดใกลเราจนเหมอนกบพรอมทจะเออมพระหตถ

มาอมชเราไดทกขณะเวลาเมอเอยถงพระโพธสตว ชาวจนในศาสนาพทธฝายมหายานจะนกถงพระ

โพธสตวใหญสพระองค คอ

1. พระโพธสตวมญชศร

สญลกษณแหงมหาปญญา

2. พระโพธสตวกวนอน

สญลกษณแหงมหากรณา

3. พระโพธสตวกษตครรภ

สญลกษณแหงมหาปณธาน และ

4. พระโพธสตวสมนตภทร

สญลกษณแหงมหาปฏปทา

เมอเอยถงพระโพธสตว คนทวไปจะคนเคยแตพระโพธสตวกวนอม คนทวไปจงมกจะจากด

ขอบเขตของพระโพธสตวไววาจะตองเปนสตรเพศ แททจรง พระพทธะมากมายกอนจะเจรญธรรม

มาถงขนพระพทธองค ตางปฏบตบาเพญดวยปฏปทาในฐานะพระโพธสตวกนมากอน เชน พระสมณโค

ดมพระพทธเจาองคปจจบนของเรา พระศรอารยเมตตรยพระพทธเจาซงจะโปรดเสดจมาในอนาคตกาล

อนใกลน พระพทธกษตครรภ (ตจงอวงกฝอ) ซงทรงโปรดสตวอยในยมโลกมาเปนเวลาชานาน ฯลฯ

ทานอดตธรรมปรณายกหนเตาจงหรอธรรมอธการหนเหลาเฉยนเหยนของเราไดโปรดแสดง

ธรรม เรอง ตงความมงมนและตงคณสมบตตน ขอความตอนหนงทานไดโปรดวา กอนหนาปหมนกวท

25 คอ ประมาณหกสบกวาปกอน (กอน พ.ศ. 2479) พระวจนพระโอวาทของสงศกดสทธทกพระองคไม

มคาวา พระพทธะกษตครรภ มแตพระโพธสตวกษตครรภพระโพธสตวกวนอมกเชนกน ปหมนกวท 25

แลวจงปรากฏพระนามวา พระบรรพพทธาทะเลใต (หนนไหกฝอ)

บดนคมภรธรรมทกเลม พระโอวาทพระวจนะของสงศกดสทธทกพระองคทไดโปรดประทาน

ในทตาง ๆ ทวโลกลวนสรรเสรญอดตพระโพธสตวกษตครรภและพระโพธสตวกวนอมวา พระพทธะ

พระโพธสตว คอ อยางไร พระโพธสตวตามความเปนจรงจากมหากรณาปฏปทา พระโพธสตวคอ พระผโปรดสตว พระผ

อยใกลชดกบสตวโลกทงหลาย พระผปกปองคมครองนาพาปวงชวตใหพนภยไปสความสวางไปสความ

สงบสขและหลดพน แตถงแมจะตองสดบรบรความทกขเทวษของสตวโลกทงหลายขนาดไหน

แมจะตองสมผสรบอารมณทกอยางของสตวโลกทงหลายถงปานใด พทธภาวะในพระองคกมไดอบเฉา

ไปพทธรศมแหงพระองคกมไดเสอมคลายไป พระองคยงทรงพระภาวะบรสทธสงสงอยในโลกย แต

มไดกลวโลกย อยในตมแตมแปดเปอนตม พระโพธสตวแมจะขนลองระหวางสญญตาภาวะกบกระแส

การเกดตายในสงสารวฏ กยงคงโปรงใสไดเหมอนไมมอะไรตางกน เฉกเชน ผนแผนดนอนไดใหพช

พนธไมกอเกดเจรญเตบโตไปแลวนบไมถวนผนแผนดนเองกยงดารงคงอยเปนผนแผนดนตอไป

พระโพธสตวจงไดรบการเทดทนพระสมญานามอกวา

มหาจตตะสามญชน

ธรรมจตตะมวลชน

ทงนเนองจากพระองคทรงอยรวมกนสามญชนแตพระองคทรงเปนสามญชนทมจตภาพยงใหญ

และเปนธรรมะอนบรสทธโดยแทนนเอง ตามความหมายจากมหากรณาปฏปทา พระศาสนาของทก

ศาสนาลวนไดรบ การสรรเสรญวาเปนพระโพธสตวเพราะพระโพธสตว หมายถง ผฉดชวยปวงชวตให

เกดสมมาทฐชวยใหผหลงผดดารงตนใหถกตองตอไป ในธรรมกาลยคขาวน ดวยกรณาปฏปทาน ใน

อาณาจกรธรรม เราจงไดเหน พระโพธสตวเดนดนซงยงครองกายสงขารกนอยมากมาย นบตงแตทาน

เหลาเฉยนเหยน เฉยนเหยน เตยนฉวนซอ ฯลฯ ซงลวนทมเทอทศชวตเพอการนกนอยางจรงใจ ทกทาน

ลวนมงมนจรงจงและไดตงปณธานขอสาคญคอ เสอเซนปนเตา จะอทศตนเพองานแพรธรรมชวยให

สาธชนไดพบชวตสวางของตน กนมาแลวทงนน พระโพธสตวตามความหมายของศาสนาพทธฝาย

หนยานบนทกวา

พระโพธสตวเปนพระผยงตนใหบรรลโพธญาณแลวจงสงสอนโปรดผอนใหบรรล สวนฝาย

มหายานบนทกวา พระโพธสตวเปนพระผบาเพญบารม ดวยการขนสตวอนใหลวงพนกองทกข จนเหลอ

ตนเองเปนคนสดทายแลวจงจะขอบรรลโพธญาณ ความหมายของพระโพธสตวฝายหนยานและ

มหายานดอยางกบแตกตางกนโดยสนเชง อาจทาใหคดวาฝายใดจะถกผดอยางไร แตหากพจารณาโดย

ละเอยดแลวกจะเหนวาถกตองทงสองฝายกลาวคอ ฝานหนยานทวา พระโพธสตวเปนพระผ ยงตนให

บรรลโพธญาณ แลวจงสงสอนโปรดผอนใหบรรล การจะ ยงตนใหบรรลโพธญาณ ของพระโพธสตว

นนกอเกดจากจดเรมตนในการ สรางบารม เพอ ตรสร

การสรางบารมของพระโพธสตวคอ 1) ทาน คอ การเสยสละ เสยสละไดทกอยางเพอประโยชนสขอนแทจรงแกปวงชวต พระพทธองคใน

พระชาตเวสสนดรโพธสตวยอมสละแมกระทงพระมเหส บตร ธดา พระโพธสตวกวนอมในพระชาต

พระธดาเมยวชนยอมสละราชฐานนดร ยอมสละความสขสวนพระองคยอมลดองคลงรบรกอบกความ

ทกขของไพรฟาประชาชนยอมควกพระเนตรพรอมตดพระกรทงสองขางของพระองคเองถวายเปนพระ

โอสถแดพระบดา

2) ศล คอ การควบคมตนเองไดถงทสดจนกระทงอายตนะหกอยในภาวะปกตทกขณะเวลา แมอยใน

ภาวะปกตทกขณะเวลา แมอยในศลกมไดกาหนดรวาอยในศล

3) เนกขม คอ ความสมถะ สละความสขทางโลกได เชน พระโพธสตวกวนอม ทานหนเตาจงแหงธรรม

กาลยคขาวน ไมตองการลาภยศสรรเสรญ บวชจตบวชกายจนจตเปนอสระจากกระแสกามคณของโลก

ไดโดยสนเชง

4) ปญญา คอ ธาตแทของจต ความคดอนละเอยดประณตตรงตอสจธรรม มวจารณญาณอนลกซงเขาถง

อรยสจส พาตนใหพนจากทกขภยไดทกประการ

5) วรยะ คอ ความเพยร ความมงมนพยายามทจะพนฝาอปสรรคทงภายในจตใจและสภาพการทกอยาง

ภายนอกทขดขวางบนทอนการสรางบารม

6) ขนต คอ ความอดทน ความสงบ ความสขม เยอกเยน เมอตองเผชญกบอปสรรคสงบนทอนสามารถ

ฝาฟนอปสรรคทขดขวางการสรางบารมทกประการ ไมวาหนาว รอน เดนทางไกล อนตราย หวกระหาย

หรอไดพบสงเยายวนใจตาง ๆ กมไดหวนไหว

7) สจจะ คอ ความจรงใจอนไมเปลยนแปร แมจะตองตกอยกบสถานการณอยางไรกจะไมผดไปจาก

ความจรงใจอนไดตงความมงมนแลวตงแตตน

8) อธษฐาน คอสรางความมงมนตงใจใหสมบรณแมผดจากความมงมนตงใจ จะยอมสละชวตใหเปน

ทสด เชนอธษฐานจตของพระผมพระภาคเจาทวา จะไมกลบหลงเดดขาด แมเลอดเนอจะเหอดแหงเหลอ

แตหนง เอน กระดก กจะไมคลายความพากเพยร

9) เมตตา คอ มไมตรจต คดด ปรารถนาดตอทกชวต ทกขเมอเขามทกข อยากใหเขาพนทกข

10) อเบกขา คอ วางเฉยไมยดหมายในกศลบญคณความดทไดทา ไมจดจอไมวอนขอสงตางๆ ไมของ

เกยวกบอะไรทไมใชธระตน ไมแวะเวยนวกวนกบสงทพนผานไปแลว เหลาน คอ การสรางบารม เพอ

ตรสร

การตรสร คอ การบรรลความรสงสด

ความรสงสดในธรรมกาลยคแดง กคอ เรมจากร ทกข รสมหทย รนโรธ แลวรมรรค บดนเปน

ธรรมกาลยคขาวสดทาย แมเบองบนจะโปรดประทานหนทางสะดวกงายดาย ใหเราเขาถงความรสงสด

นนอยางชดเจนโดยตรงแลวกตาม หากเราไมศกษาไมพจารณา ไมปฏบตใหรชดตอความรสงสดนน เรา

กจะยงเขาไมถงแมแตการ รทกข อนเปนบนไดขนแรกของอรยสจส ชวตทเวยนวายเกดตายลวนมทกข

การจะเรยนรทกขจงตองเรยนรจากชวต เทากบวา การจะบรรลความรสงสดนนไดอยางแทจรง คอ

จะตองรจกและเขาถงชวตของตนเองอยางแทจรงอกทง จะตองรจกและเขาถงชวตทงปวงอยางแทจรง

พระโพธสตวจงเปนพระผอยกบชาวโลก มชาวโลกเปนเปาหมายในการเสรมสรางบารม ปฏปทานน

เรยกวาการ โปรดสตว หรอการฉดชวยขนสตวอนใหลวงพนกองทกข ความหมายของพระโพธสตวฝาย

มหายานทวา พระโพธสตวเปนพระผบาเพญบารมดวยการขนสตวอนใหลวงพนกองทกข จนเหลอ

ตนเองเปนคนสดทายแลวจงจะขอบรรลโพธญาณ ความถกตองทตรงตอกนโดยขอเทจจรงทงฝาย

หนยานและมหายาน ซงถงแมขอความทแสดงไวจะแตกตางกนกตาม มอยวา ในขณะทพระโพธสตว

โปรดสตว โดยมชาวโลกเปนเปาหมายในการเสรมสรางบารม บารมของพระองคกยอมจะตองสงสง

ยงขนเปนแนแท การขนสตวอน ใหลวงพนกองทกข กบการ ยงตนใหบรรลโพธญาณ จงเปนงานททา

พรอม ๆ กนไปและบงเกดผลพรอม ๆ กนไป อาท พระสมมาสมพทธเจาของเรา ในครงทยงทรงโปรด

สตวอยจนแมกระทงใกลจะดบขนธเขาสปรนพพาน พระองคยงคงจะปรารภสตวโลกกอนจะปรารภ

พระองคเองเสมอ นนคอ ปฏปทาของความเปนพระโพธสตว แมในขณะนกตาม, การทพทธานภาพของ

พระองคยงคงดารงอย จะดวยบญญาธการททรงปรกแผคมครองรกษาชาวเรากดหรอพทธานภาพท

กาซาบอยในจตใจของเราทงหลายใหเลอมใสใฝดกนเรอยมาถงสองพนหารอยกวาปกตาม พทธานภาพ

นกยงคงเปนพระมหากรณาของพระโพธสตวอยนนเอง คาทวา เหลอตนเองเปนคนสดทายแลวจงจะขอ

บรรลโพธญาณ จงนาจะพจารณาวาเปน มหาปณธาน อนเกดจาก พระมหากรณา ของพระองคเสย

มากกวา ดงจะเหนไดวา

มหาปณธาน

มหาปณธาน อนเกดจาก มหากรณา ของพระโพธสตวมากมายหลายพระองคทเราไดรมาวา

หลงจากจะสงขารกลบคนเบองบนไปไดไมนาน พระองคกรบอบตมาโปรดสตวอกตอไป อยางเชน พระ

พทธจกง ของเราทเจรญปฏปทาพระโพธสตวอยในสมยราชวงศซอง เมอละสงขารไปแลวกไดอบตมา

โปรดสตวอกในสมยราชวงศซงพระองคกคอ ซอจน พระพทธบรรพจารยเทยนหยานของเรา ในพระ

ชาตสงฆจกง พระอาจารยของเรา ไดตงมหาปณธานไวสามขอใหญ ๆ คอ

สาหรบในชนโลกตตรเหนอโลก หรอทเรยกวา อนตตรภาวะ คอ การเขาถงจตเดมแทธรรมญาณ

พระอาจารยไดโปรดแสดงมหาปณธานวา

(1) จะฉดชวยเวไนยสตวท งหลายใหกลบสตนธาตตนธรรมรากฐานเดม

สาหรบในชนโลกยะ คอ ชาวโลกทวไปหรอทเรยกวา ปถชนคนทงหลาย คอ การเขาถงสามญสานกของ

จตใจพระอาจารยไดโปรดแสดงมหาปณธานวา

(2) จะแปรเปลยนสมยนยมตกตาใหโลกเปนเอกภาพสนตสข

(3) จะสบทอดวฒนธรรมอนดงามดงเดมของจนใหเฟองฟ

จะเหนไดวาดวยมหาปณธานในขอทหนงของพระอาจารยนนเอง วนนเราทงหลาย จงมโอกาส

ไดรบวถอนตตรธรรมบาเพญจตเดมแทไดโดยตรงจากการจดเบกจากพระอาจารย พระพทธจกงแบง

พระภาคมาจาก มหาพรหมราชเจาวเสสสทธธรรมญาณ หลงเมยวเทยนจน ในพระภาคพระสงฆจกง

ปฏปทาของพระองคคอ พระโพธสตว พระนามของ พระองคคอ พระโพธสตว จ แปลวา สงเคราะห คอ

การใหทานทกสงทกอยางอนเกดประโยชนสขแกมวลชวต กง แปลวา เสมอภาคทวหนาบดน แมพระ

อรยฐานะของพระองคจะสงสงอยในระดบพระพทธะแลวกตาม แตมหาปณธานและพระนามของ

พระองคกยงคงความเปนโพธสตวอยตอไป

ทานหนเหลาเฉยนเหยนของเรากเชนกน ทานเจรญปฏปทาพระโพธสตว มากกวาหกสบปชว

ชวตของทานดาเนนอยบนหนทางของการสรางบารมทงสน ทานเคยแสดงปณธานไววา กลบคนไปแลว

จะกลบมาใหม เพอสานตองานโปรดสตวในธรรมกาลยคสดทายนใหสมบรณ คาทวา เหลอตนเองเปน

คนสดทายแลวจงขอบรรลโพธญาณ จงนาจะเปน การแสดง มหาปณธาน อนเกดจาก มหากรณา ดวย

เหตผลดงกลาว พระโพธสตวกวนอมทรงมมหาปณธานอยขอหนงวา

เมอใดทเสยงคร าครวญทกขรอนของชวตทงหลายยงไมหมดไปจากโลกน เราจะไมขอ เขาสปรนพพาน

พระโพธสตวกษคครรภกทรงมมหาปณธานอยขอหนงวา

เมอใดทวญญาณผทงหลายยงไมหมดไปจากนรก เราจะไมขอเขาสปรนพพาน เมอพระองคไมขอเขาส

ปรนพพาน เชนน จะเปนขอแสดงวา พระองคยงไมอาจ บรรลสมมาสมโพธญาณกระนนหรอ

อกทง บารม อนเกดจาก มหากรณา ของทงสองพระองคททรงบาเพญเพยรเรอย มานบพน ๆ ป ยงไม

เพยงพอกบการเขาสปรนพพานไดหรออยางไร นาจะกลาวไดวา แมมใช ปณธาน อนเกดจากพระ มหา

กรณา ของพระองคในอนท จะโปรดกอบกอมชชวตทงปวงเรอยไปแลวไซร ชาวโลกทประสบเคราะห

ภยคงจะหยดรองหา

พระโพธสตวกวนอม ชวยดวยไปแลวนบรอยนบพนป ดงจะเหนไดวาบดน แมท งสองพระองค

จะทรงพระฐานะเปน พระพทธกษตครรภ และ พระบรรพพทธาทะเลใต มาหกสบกวาปแลวกตาม แต

พระองคกยงคงโปรดสตวนรกโปรดสตวโลกอยตอไปตามปฏปทา มหาปณธาน มหากรณา ของพระ

โพธสตวทอยใกลชดกบสตวนรกและสตวโลกเสมอมา

พลานภาพจากมหากรณาของพระโพธสตว มคาเปรยบเทยบแสดงใหเหนไววา ทนททไดสดบ

รบรความทกขของชาวโลก มหากรณานนดจดวงตะวนขณะโผลพน เหลยมเขายามเชาตร พลนรศมเจด

จากฉาบฉายไปทวพนพสธา พลานภาพนนกแผซานไปทวสบทศดจอากาศกวางอนมอาจประมาณ

ขอบเขตไดเลย

เชนนในความรสกนกคดของสาธชน พระมหากรณาของพระโพธสตวจงเปนความ สวางสดใส

เปนความอบอน เยอกเยนเปนความสงบสบาย และดารงคงอยในจตใจของชาวโลกเรอยไปไมดบสญ

พระมหากรณาจงปรกแผทวถงทกชวตโดยมไดเลอกทรกมกทชง จงเปรยบไดดงดวงจนทรททอดเงาลง

สผนน าทงขนใสทงมหาสมทรใหญและแองนา นอย ๆ พระมหากรณาของพระโพธสตวจงนาจะ

สรรเสรญไดดวยธรรมวจนะทพระอาจารย หยงเจย มหาเถระไดรจนาไววา

หนงจนทรเพญทเหนอยคเวหา

ทอดดวงมาปรากฏในทกสายน า

แมแองจอย บอนอยนด เพยงตดน า

จนทรกน าก าซาบไวในดวงเพญ

พระโพธสตวจงไดรบการเทดทนสรรเสรญวาเปน มหาจตตะสามญชน และ ธรรม จตตะมวลชน

เพราะพระองคอยรวมกบคนทกชนชนไดโดยไมรงเกยจ แมแองจอยบอนอยนดเพยงตดนา จนทรกนา

กาซาบไวในดวงเพญ จงเปนอทาหรณอยางดยง สาหรบผปรารถนาเจรญมหาปณธาน และปฏปทาพระ

โพธสตวตอไป

พระโพธสตวทกพระองคทรงพระนามตามคณสมบตแหงมหาปณธาน ทรงพระนาม ตาม

คณสมบตแหงมหาปฏปทาของพระองค เชน

พระโพธสตว กวนซออน พระผทรงกรณาสดบเสยงรองทกขของชาวโลก

พระโพธสตว กวนจอไจ (กวนอม) พระผทรงเกษมธรรมอนปลอดโปรง

พระโพธสตว ซวคงจง พระผสถตอยในอากาศกวางแหงอทรธรรม

พระโพธสตว เอวยฮย พระผทรงปญญาอนวสทธแจมกระจางดงเดอนเพญ

พระโพธสตว วชรครรภ (จนกงจงผซา) พระผทรงรศมธรรมอนลาเลศดจวชรอนกลาแกรง

พระโพธสตว ไภษชยครฯ (เอยวซอผซา) พระผทรงมหากรณาปณธานจะรกษาโรคทกชนด

ปฏปทาของพระโพธสตว นอกจากการสรางบารมทงสบแลว ในขณะเดยวกนยงจะตองเพมพน

คณความด ดานตาง ๆ โดยลาดบจนกวาบารมจะสมบรณอกดวย คอ ความประพฤตของพระโพธสตวใน

ทกชาต เปนความประพฤตทปราศจากการตเตยนและไมสรางกรรมใหมทงประกอบดวยความร กาย

วาจาใจ กอยในกศลกรรมบทสบยงกวานน คณความดดานตาง ๆ ลวนตงอยบนพนฐานของ มหากรณา

รวมตวตน ถงถตาเปย

มหากรณารวมตวตน มหากรณารวมตวตน เปนมหากรณาอนมไดแบงแยก

ฉะนน มหากรณาของพระโพธสตวจงเปนพทธภาวะตามปกตทบงเกดขนโดยไมตองมผใด

แนะนา เพราะพระโพธสตวเปนผทมอสระ ไมถกจากดดวยภาวะและสงใด ๆ ในทกประการ

พระโพธสตวมไดถกจากดดวยอาย

มไดถกจากดดวยจต

มไดถกจากดดวยสงเกอกล

มไดถกจากดดวยกรรม

มไดถกจากดดวยการอบต

มไดถกจากดดวยการหลดพน

มไดถกจากดดวยธรรมปฏบต

มไดถกจากดดวยปณธาน

มไดถกจากดดวยฤทธานภาพ

และมไดถกจากดดวยฌาณปญญา

พระโพธสตวจงรวธชวยสตวใหหลดพน

รจกแสดงยานทประเสรฐอนเหมาะแกจรตของสตวดวยความฉลาดในอบาย พระโพธสตวจง

สงเคราะหสตวท งปวงดวยสงคหวตถส (สงคหวตถส คอ ทาน, ปยวาจา, ทาประโยชน , เสมอตนเสมอ

ปลาย) จงแสดงทางแหงความหลดพนจากสงสารวฏและทางแหงพระนรมาร พระโพธสตวจงฉลาดใน

การบาเพญเพยรโยคธรรม(โยคธรรมหรอโยคเกษมธรรม คอ ธรรมอนเปนแดนเกษมจากโยคะ คอ

ปลอดโปรงปลอดภยจากโยคกเลสส คอ กาม, ภพ, ทฐ, อวชชา) ไมทอถอยในการแสวงหาพระพทธ

พระธรรม พระสงฆ ซงยงผลใหรธรรมทงหลาย พระองคจงเปนผอดทนไดตอกองทกขท งปวงและเปล

องสตวท งปวงใหพนจากทกขเหลานน พระองคจงชกนาใหโลกทงปวงถงความเกษม และพระโพธสตว

ไมหวนไหวในปณธานทจะบรรลถงความเปนสพพญในทามกลางหมชนและสาวกผโงเขลา