เทคนิคก่อสร้าง

ลกษณะรายวชา

( Courses Description )

หลกสตร

1. รหสและชอวชา ( Title Heading ) 2106 - 2109 เทคนคกอสราง

2. วชาพนฐาน ( Requisite Back ground )

3. รายละเอยดเนอหาวชา ( Content )

ศกษาเกยวกบเทคนควธการกอสรางอาคาร ฐานราก คาน เสา พน บนได โครงหลงคา และ

วสดมงของบานพกอาศย

4. จดมงหมายรายวชา (Courses Objective)

เมอนกศกษาเรยนจบวชา 2106 - 2109 เทคนคกอสราง 1 แลวนกศกษาจะมความสามารถดงน

4.1 เพอใหมความเขาใจในหลกการ เทคนคและวธการกอสรางอาคาร งานฐานราก คาน เสา

พน โครงหลงคา และวสดมงของอาคารพกอาศย

4.2 เพอใหสามารถน าหลกการเทคนคและวธการกอสรางอาคารมาประยกตใชในงานกอสราง

อาคาร

4.3 เพอใหมเจตคต มความรบผดชอบ และมจรรยาบรรณ ในการประกอบวชาชพกอสราง

5. การจดการสอน

วชาชพเฉพาะ ในหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ ภาคเรยนท 1 ชนปท 1 แผนกวชาชางกอสราง

เวลาเรยน 72 คาบตลอด 18 สปดาห รวมนกศกษา กลมเชา กบ กลมบาย ประกอบไปดวย ทฤษฎ 2 คาบ

ปฏบต 0 คาบตอสปดาห รวมเปน 2 หนวยกต

แผนการจดแบงเนอหา ( Course Content Plan )

จดแบงเนอหาเปนดงน

สปดาห เนอหา จ านวนคาบ

1

แนะน าวชา จดประสงคของวชา แนะน าต าราและอปกรณท

ตองใชประกอบการเรยนการสอนความรเบองตน

การวางผงอาคาร

1. การสรางมมฉาก

2. การหาศนยกลางเสาอาคาร

1

0.5

0.5

2

งานเสาเขมตอก

1. สวนประกอบของเสาเขมตอก 2. ประเภทของเสาเขมตอก

0.5

1.5

3

งานเสาเขมเจาะ

1. เสาเขมเจาะระบบแหง

2. เสาเขมเจาะระบบเปยก

1.5

0.5

4

งานฐานราก

1. ความหมายของฐานราก

2. ประเภทของฐานราก

1

1

5 งานเสา

1. ความหมายของเสา

1

1

2. ประเภทของเสาตามลกษณะของวสด

6 งานเสา ( ตอ )

1. เสาคอนกรตเสรมเหลก 2. เหลกเสรมและการกอสรางเสาคอนกรตเสรมเหลก

1

1

7

งานคาน

1. ความหมายและหนาทของคาน

2. ประเภทของคานตามลกษณะของวสด

1

1

8

งานคาน ( ตอ )

1. คานคอนกรตเสรมเหลก

2. เหลกเสรมและการกอสรางคานคอนกรตเสรมเหลก

1

1

9

งานพน

1. ความหมายของพน

2. ประเภทของแผนพนตามลกษณะของวสด

1

1

สปดาห เนอหา จ านวนคาบ

10

งานพน ( ตอ )

1. แผนพนคอนกรตเสรมเหลก

2. เหลกเสรมในแผนพนคอนกรตเสรมเหลก

1

1

11

งานผนงคอนกรตเสรมเหลก

1. ความหมายของผนงคอนกรตเสรมเหลก 2. ก าแพงกนดน

1

1

12

งานบนได

1. ความหมายของบนได

2. ประเภทของบนไดไมและบนไดคอนกรตเสรมเหลก

0.5

1.5

13

งานบนได ( ตอ )

1. การเสรมเหลกบนไดคอนกรตเสรมเหลก

2. การกอสรางบนไดคอนกรตเสรมเหลก

1

1

14

งานหลงคา

1. ประเภทของหลงคา 2. โครงหลงคาไม

1

1

15

งานหลงคา ( ตอ )

1. โครงหลงคาเหลก

2. โครงขอหมน

1

1

16

วสดมงหลงคา

1. ประเภทของวสดมง

2. อปกรณและการตดตงวสดมง

2

17 ทบทวนเนอหา 2

18 สอบปลายภาค

เนอหาการสอน สปดาหท

1 หนาท

1

รหสและชอวชา : 2106-2109 เทคนคกอสราง 1 นางสาวสพตรา พนธชา

แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคนครปฐม ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

การสรางผงและระดบ

กอนการวางผงอาคาร จ าเปนตองมการส ารวจขอบเขตและหมดหลกเขตของทดน เพอตรวจสอบสถานททจะท าการกอสรางจรง วามความแตกตางจากแบบกอสราง(แบบพมพเขยว) หรอไมถาสถานทกอสรางจรงไมตรงกบพนทจากแบบกอสรางแลว อาคารทกอสรางอาจไดพนททไมตรงตามแบบกอสราง และอาจท าใหระยะรนอาคารผดเทศบญญตควบคมอาคารได ดงนน เจาของอาคารควรปรกษากบสถาปนก วศวกร และผทเกยวของ เพอท าการแกไขและปองกนปญหาทอาจเกดขนตอไป

วธสรางมมฉาก

อาคารสวนใหญทท าการกอสรางมลกษณะเปนสเหลยม มมมเปนมมฉาก ดงนนพนฐานการเรมตนสรางผงอาคาร จ าเปนตองสามารถสรางมมฉากในสถานทกอสรางไดอยางถกตอง การสรางมมฉากท าไดหลายวธ วธทนยมใชในปจจบน ไดแก วธไมฉาก วธใชกฎ 3 : 4 : 5 ของ Pythagorus,s และวธสองกลองทโอโดไลท ( Theodolite )


1 หนาท

2


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

การสรางมมฉากดวยวธไมฉาก

ไมฉากทใชในการวางผงอาคารสามารถสรางไดงาย ดวยการใชประโยชนจากมมฉากของแผนไมอด โดยการตดทแยงมมแผนไมอด ดงแสดงในรป การสรางมมฉากของผงอาคารเรมตนดวยการขงเอนเสนแนวอาคาร ( Building Line ) ซงโดยทวไปแลวแนวอาคาร มกจะก าหนดเรมจากแนวเสนดานหนาอาคาร แลวน าไมฉากทเตรยมไวมาทาบใหขนานกบเสนแนวอาคาร ปกหมดขงเอนในจดทตองการสรางมมอาคาร แลวคอย ๆ ขยบเสนเอนไปมาใหไดแนวขนานกบอกดานหนงของไมฉาก กจะไดมมฉากอาคารตามทตองการ


1 หนาท

3



กฎ 3 : 4 : 5 ของ Pythagorus’s

หลกการของ Pythagorus’s คอ สามเหลยมใด ๆ ทมระยะเปนสดสวนดานละ 3 หนวย ตอ 4 หนวย ตอ 5 หนวย สามเหลยมนน คอ สามเหลยมมมฉาก ( Triangle) ดงนนหากเราตองการมมฉากสามารถท าโดย วดดานแนวทหนง 3 หนวย แนวทสองซงตองการใหตงฉาก 4 หนวย และวดทแยงไปหาอกดานของแนวทหนงจนไดระยะ 5 หนวย มมทไดจะเปนมมฉาก ดงรปขางลาง ตองการใหมม A เปนมมฉาก วดระยะออกจากจด A มาทจด B เทากบ 90 ซม. แลววดจากจด A มาทจด D เทากบ 120 ซม. จากนนจงขยบเสน AD’ จนกวาจะไดระยะเสนทแยงเทากบ 150 ซม


1 หนาท

4



การสรางมมฉากดวยกลองทโอโดไลท

กลองแบบทโอโดไลท ( Theodolite) คอ กลองส ารวจทมความสามารถในการอานคามมไดละเอยดและแมนย ามาก นยมใชเปนเครองมอหลกในการวดคามมในสถานทกอสรางการสรางมมฉากดวยกลองทโอโดไลทมล าดบขนตอน ดงน

1. สรางเสนแนวอาคาร A B ( Building Line ) โดยปกหมดไมและตอกตะปลงบนหมดไมปลายแตละขางก าหนดชอจด A และ B

2. ตงกลองทโอโดไลท คลอมบนจด A 3. มองผานเลนสเทเลสโคป สองไปยงหมด B 4. ปรบเลนสละเอยด จนสามารถมองเหนจด B ไดอยางชดเจน 5. ปรบจานองศาใหคามมอยท 0’ 0’ 0” 6. หมนกลองสองไปยงแนวฉากทตองการ ขยบจานองศา จนไดคามม 90 ’0’0” แลว

ใหปรบสกร ( Screw) ลอคจานองศาทนท ตอกหมดไมทมมฉากทได เรยกจด C ตรวจสอบมมทไดโดยเลงกลบไปทจด จนสามารถอานคามมได 90 ’0’0” พอดดงนนมม BAC เปนมมฉาก


1 หนาท

5




1 หนาท

6



วธการหาต าแหนงศนยกลางเสาอาคาร

เมอสรางผงเปนทเรยบนอยแลว ขนตอนตอไปคอ การหาต าแหนงศนยกลางเสาอาคารหรอศนยกลางฐานรากของอาคาร ดวยการสรางมมฉาก และจดตดของเสนเอน ดจากรป ซงตอเนองกบการสรางผงอาคาร


1 หนาท

7



การหาต าแหนงศนยกลางเสาอาคารตามรป มขนตอนการท างานดงน

1. วดระยะรนอาคารตามแนว AB จากหมดเขตทดน 4 เมตร ขงเสนเอนแนว AB ใหตง 2. วดระยะจากจด A เขาไป 1 เมตร ( เทากบระยะทเผอไวในขนตอนการตผงอาคาร)

เปนต าแหนงศนยกลางเสาอาคาร จด C วดระยะเขาไปหาจด B 9 เมตร ( เทากบความกวางอาคารตามแบบกอสราง) เปนศนยกลางเสาอาคารจด D หากวางผงอาคารไดถกตอง ระยะจากจด D ไปถงจด B ตองเทากบ 1 เมตร เชนกน

3. สรางมมฉากออกจากจด C ขงเสนเอนขนานกบดานทตงฉากใหตง ตอกตะปลงบนผงอาคาร จด E และ F ท าเชนเดยวกนทจด D ตอกตะปทจด G และ H

4. หาต าแหนงศนยกลางเสาอาคารจด I และจด J ซงเปนกรอบเสนรปอาคาร โดยวดระยะจากจด C เขาไป 8 เมตร ( เทากบความกวางอาคารตามแบบกอสราง ) เปนศนยกลางเสาอาคารจด I ท าเชนเดยวกนทจด D ไดศนยกลางเสาอาคารจด J ขงเสนเอนผานจด I และจด J ไปถงผงอาคาร ตอกตะปบนผงอาคาร ก าหนดเปนจด K และ L

5. ตรวจสอบความถกตองของกรอบรปอาคาร CDIJ โดยวดเสนทแยงมม CJ และ DI ระยะทไดตองเทากน

6. หาต าแหนงศนยกลางเสาอาคารจดอน ๆ โดยวดระยะระหวางเสาจากจด CD และ IJ ชวงละ 3 เมตร และวดระยะระหวางเสาจากจด CI และ DJ เทากบ 4 เมตร ขงเสนเอนใหตงทกแนวทกจดตดของเสนเอนคอ ต าแหนงศนยกลางเสาอาคาร ในกรณใชเสาเขมเดยวต าแหนงศนยกลางเสาอาคารและเสาเขมเปนต าแหนงเดยวกน

7. ทงลกดงหรอใชไมบรรทดระดบน ามาทาบทจดตดของเสนเอน ตอกหมดศนยกลางเสาอาคารบนพนดน ทาสทหวหมด นยมใชสแดง และตอกตะปลงบนหวหมดเพอแสดงต าแหนงศนยกลางเสาอาคารดงแสดงในรป


1 หนาท

8



การหาคาระดบ คาระดบ คอคาความสงของพนอาคาร โดยทวไปก าหนดใหระดบถนนมคาระดบเทากบ + 0.000 คาระดบของอาคารถกก าหนดไวในแบบกอสราง ดงตวอยาง พนชนลางมคาระดบ +0.20 เมตร หมายความวา อาคารชนลางสงกวาระดบถนน 0.20 เมตร การหาคาระดบมความส าคญมากในการก าหนดระดบความสง และรกษาระดบพนอาคารหรอโครงสรางอาคารใหเทากน ในการค านวณหรอการถายหาคาระดบ ตองเขาใจค าศพทเฉพาะบางค าทเกยวของดงน

1. ฐานระดบ ( Datum ) หมายถง ผวระดบทใชในการอางองเกยวกบความสง โดยทวไปจะเทยบคาความสงกบระดบน าทะเลปานกลาง ( Mean Sea Level )

2. คาระดบ ( Elevation ) หมายถง ระยะในแนวดงวดจากฐานระดบจนถงจดบนพนดน 3. หมดระดบ ( Bench Mark หรอ B.M.) หมายถง หมดทสรางขนเพอใชอางองกบฐาน

ระดบ 4. ไมระดบหลง ( Back Sight หรอ B.S.) หมายถง คาระดบความสงจากการอานระดบ

ครงแรกของการตงกลองระดบ 5. ไมระดบหนา ( Fore Sight หรอ F.S.) หมายถง คาระดบความสงจากการอานระดบ

ครงสดทายของการตงกลองระดบ 6. คาความสงของเครองมอ ( Height of Instrument หรอ H.I.) หมายถง คาระดบความ

สงวดจากคาระดบอางองถงแนวเลงของกลองระดบ 7. ไมระดบกลาง ( Intermediate Fore Sight หรอ I.F.S.) หมายถงการอานคาระดบ( จะ

มกคาระดบกได )ระหวางไมระดบหนา และไมระดบหลง 8. คาระดบ ( Reduced Level หรอ R.L.) หมายถง ต าแหนงของคาความสงเมอเทยบ

กบฐานระดบ


1 หนาท

9




1 หนาท

10



การถายคาระดบ

ในการกอสรางจ าเปนตองมคาระดบความสงอางอง ซงมกถายคาระดบเอาไวทเสาหรอผนงของอาคาร เพอใชในการการท าพน ( Finishing) ใหมระดบเสมอกนทงอาคาร โดยทวไปแลวนยมก าหนดความสงใหเปนตวเลขจ านวนเตม เชน สง 1.00 เมตร เหนอระดบพน ในรปดานลาง แสดงการถายคาระดบดวยสายยางระดบน า ในรปตอไป แสดงการถายคาระดบดวยกลองระดบ


2 หนาท

1



เสาเขมตอก เสาเขม คอ ชนสวนหรอสวนประกอบของอาคารทท าหนาท รบน ำหนกทงหมดจำกอำคำรทถำยมำยงฐำนรำกลงสเสำเขมแลวถำยลงสชนดน

ในสภาพดนรองรบฐานรากทมความสามารถในการแบกรบน าหนกไดต า เชน ดนในกรงเทพฯ และปรมณฑล การเลอกฐานรากตน หรอไมมเสาเขม อาคารอาจเกดการวบต หรอทรดตวในอตราสงจนเสยหายไดการปองกนปญหาเหลานท าโดยการเลอกใชฐานรากวางบนเสาเขมเพถายน าหนกลงสดนทมความมนคง

ประเภทของเสาเขม

เสาเขมทใชในปจจบนสามารถแบงตามลกษณะการรบก าลงของชนดนเปน 2 ประเภท ดงน 1. เสาเขมแรงตานทานสวนปลาย (End-bearing Pile) เปนเสาเขมทตอกลงถงชนทรายหรอ

ชนดนแขงทแขงแรง ซงเสาเขมจะไมสามารถตอกจนทะลไปได เสาเขมแรงตานทานสวนปลายทวางอยบนชนดนแขงแรงเพยงพอทรบน าหนกไดอยางมนคง ชวยลดอตราการทรดตวของอาคาร โดยปลายเสาเขมควรอยจมในชนดนแขงอยางนอยประมาณ 1-3 เทาของขนาดเสนผาศนยกลางเสาเขม และมความหนาของชนทรายหรอชนดนแขงควรมความหนาอยางเพยงพอทจะไมท าใหเสาเขมเกดการเคลอนตวทะลชนทรายหรอชนดนแขงนนอกดวย

2. เสาเขมแรงฝด (Friction Pile) เปนเสาเขมทไมมชนดนแขงรองรบดานลางปลายเสาเขม การรบน าหนกของเสาเขมเกดจากแรงฝดระหวางผวของเสาเขมกบดนรอบเสาเขม ในดนทมความเชอมแนนสง เชน ดนเหนยว สามารถรบน าหนกไดด เหมาะกบงานกอสรางอาคารทมน าหนกไมมาก และไมค านงถงการทรดตว เชน การสรางบานขนาดเลก ศาลา รว เปนตน


2 หนาท

2



สวนประกอบเสาเขม เสาเขมมสวนประกออบตาง ๆ ดงแสดงในรปท 1 ดงน

หวเสาเขม (Head) หมายถง สวนบนสดของเสาเขม เปนสวนรบแรงกระแทกจากอปกรณการตอกเสาเขม ตวเสาเขม (Foot) หมายถง สวนล าตวของเสาเขม มพนทมากทสด ท าหนาทรบแรงฝดระหวางผวเสาเขมกบชนดน ปลายเสาเขม (Tip) หมายถง สวนปลายลางสดของเสาเขมท าหนาทเจาะทะลชนดน ปลายเสาเขมสวนตดทง (But) หมายถง สวนหวของเสาเขมทถกตดออก หลงจากตอกหวเสาเขมเสรจแลว

แผนเหลกหวเสาเขม (Driving Head) หมายถง แผนเหลกทปดทบบนหวเสาเขม เพอรองรบน าหนกตกกระทบจากลกตมเหลก ปองกนเสาเขมเสยหายขณะท าการตอกโดยทวไปแลวแผนเหลกถกเชอมยดดวยเหลกสมอ (Dowel) ซงฝงอยในคอนกรต

ต าแหนงตดหวเสาเขม (Pile Cut Off) หมายถง ระดบทจะท าการตดหวเสาเขมออก โดยมากต าแหนงตดหวเสาเขมคอ ต าแหนงใตฐานของฐานราก โดยนยมใหหวเสาเขมโผลเขามาในฐานรากคอนกรตประมาณ 5ซ.ม.

ปลายลางเสาเขม (Pile Shoe) หมายถง วสดหอหมสวนปลายของเสาเขม นยมเปนโลหะ ไดแก เหลกหลอ เพอใหสามารถเจาะทะลทะลวง ชนทรายแนน รวมทงชนดนดาน


2 หนาท

3



ชนดของเสาเขม

เสาเขมทนยมทนยมใชในประเทศไทยมหลายชนด ตามประเภทของวสด และวธการกอสรางเสาเขมแตละชนดมความเหมาะสมแกสภาพการกอสราง พนท คาใชจาย รวมถงขอจ ากดทแตกตางกน ในปจจบนแบงเปน 6 ชนด ดงน

1. เสาเขมไม เสาเขมไม (Timber pile) เปนเสาเขมทหาไดงายทกภมภาคของประทศ มน าหนกเบา ราคา

ถก ขนสงไดสะดวก และมอายการใชงานไดยาวนานเมออยต ากวาระดบน าใตดนตลอดเวลา เสาเขมไมมผวความฝด (Skin friction) สงเมอเทยบกบเสาเขมทท าจากวสดอน ๆ แตมขอจ ากดในแงของความสามารถในการแบกรบน าหนก เมอเทยบกบเสาเขมคอนกรตและเสาเขมเหลก อกทงเสาเขมไมทมล าตนยาง ๆ ในปจจบนหายากมาก และหวเสาเขมอาจเสยหายไดงายระหวางการตอก เนองจากเสาเขมไมมความสามารถในการรบน าหนกไดคอนขางต าดงนนจงจ าเปนตองมจ านวนเสาเขมเปนจ านวนมาก สงผลใหฐานรากมขนาดใหญขนตามล าดบ กอนการตอกเสาเขมตองลอกสวนทเปนเปลอกไมออกเสยกอน หวเสาเขมไมควรอยต ากวาระดบน าใตดนเสมอ เพอหลกเลยงปญหาทางดานการผพงจากปลวก และเชอรา

ปจจบนเสาเขมไมนยมใช เสาไมสนหรอเสาไมยคาลปตส ในทองตลาดระบขนาดเสนผาศนยกลางกลางล าตนมหนวยเปนนว และความยาวมหนวยเปนเมตร โดยมขายตงแตขนาดเสนผาศนยกลางกลางขนาด 3นว3เมตร , เสนผาศนยกลางกลางขนาด 4นว4เมตร , เสนผาศนยกลางกลางขนาด 5นว5เมตร , เสนผาศนยกลางกลางขนาด 6นว6เมตร


2 หนาท

4



2. เสาเขมคอนกรตเสรมเหลก เสาเขมคอนกรตเสรมเหลก (Concrete Pile) เปนเสาเขมคอนกรตทหลอ ณ สถานทกอสราง เนองจากไมสามารถขนสงเสาเขมหลอส าเรจรปไปยงสถานท ๆ กอสรางได หรอมจดประสงคทางดานการใชงานทแตกตางจากเสาเขมในทองตลาด เชน เสาเขมสมอเพอยดรงสายสลงคของเขอนปองกนดนพง เปนตน

รปรางของเสาเขมคอนกรตเสรมเหลก ขนอยแบบการออกแบบเหลกเสรมตามยาว ซงตองมความสามารถเพยงพอในการรบโมเมนตดด ทเกดจากการเคลอนยา ยและการยกขนตอก โดยจ าเปนตองมเหลกแกนตามยาวอยางนอย 4 เสน ส าหรบเหลกปลอกใชแบบปลอกเดยว หรอแบบปลอกเกลยวกได แตบรเวณปลายและสวยโคนเสาใหใสเหลกปลอกถขน เพอปองกนการเสยหายเนองจากแรงกระแทกขณะตอก คณภาพของคอนกรตควรออกแบบสวนผสมใหมก าลงอดสงและใชเครองเขยาคอนกรตชวยใหคอนกรตอดแนน สวนเปอรเซนตของเหลกปลอก เมอเทยบกบปรมาตรคอนกรตในแตละชวง ไมควรนอยกวาทก าหนด

รปแสดงเสาเขมคอนกรตเสรมเหลก


2 หนาท

5



3. เสาเขมคอนกรตหลอส าเรจรป เสาเขมคอนกรตหลอส าเรจรป (Precast Concrete Pile) เปนเสาเขมคอนกรตอดแรงทหลอจากโรงงาน ผลตโดยอาศยเทคนคการดงลวดรบแรงดง (Pre-tension Method) แลวเทคอนกรตลงในแบบหลอ ในขณะทแรงดงในเสนลวดยงคงคางอย เมอคอนกรตแขงตวจนไดก าลงอดตามเกณฑแลว จงดงลวดรบแรงดงออก โดยปกตการถายก าลงจากลวดรบแรงดงสคอนกรต คอนกรตตองมก าลงอดไมต ากวา 250 ก.ก./ซม.2 แลเมอคอนกรตมอาย 28 วน คณสมบตของคอนกรตเมอทดสอบดวยรปทรงลกบาศกขนาด 151515 ซม. ตองมก าลงอดประลยไมต ากวา 420 กก./ซม2

หรอเมอทดสอบดวยรปทรงกระบอกขนาดเสนผาศนยกลาง 6 นว สง 12 นว ตองมก าลงอดประลยไมต ากวา 350 กก./ซม.2 ปนซเมนตทใชอาจเปนชนดแขงตวเรว หรอชนดปอรตแลนดธรรมดาผสมสารเรงการกอตว โดยมสวนผสมของปนซเมนตไมนอยกวา 400 กก./ลบ.ม.ของคอนกรต บมคอนกรตดวยน าหรอไอน าก าลงอดประลยสงสดของลวดตองไมต ากวา 17,500 กก./ซม.2 สวนเหลกปลอกลกตงควรใชเหลกกลม ขนาดเสนผาศนยกลาง 9 ม.ม. ส าหรบรปรางของเสาเขมคอนกรตอดแรงทผลตขายอยในปจจบนมหลายลกษณะ เชน รปสเหลยม รปตวไอ รปตววาย รปหกเหลยม และรปวงกลม เปนตน

หนาตดเสาเขมคอนกรตหลอส าเรจทขายในปจจบน


2 หนาท

6



4. เสาเขมคอนกรตหลอในท เสาเขมคอนกรตหลอในท เปนเสาเขมทออกแบบการกอสรางเพอลดความเสยหายของอาคารขางเคยง เนองจากการสนสะเทอนจากการตอกเสาเขม เสาเขมหลอในทท าโดยการเจาะดนจนถงระดบความลกทตองการ โดยทวไปคอชนทรายแนน หลงจากน าดนขนมาจากหลมเจาะแลว ใสเหลกแกนเสาเขม จากนนจงเทคอนกรต โดยปกตเสาเขมหลอในทแบงตามลกษณะการท างานเปน 2 ชนด คอ

เสาเขมชนดฝงปลอกเหลก (Shell Type) กอสรางโดยการกดหรอตอกปลายเหลกลงในดนจนถงระดบทตองการ แลวน าดนออกจากหลมเจาะ ใสเหลกแกนเสาจากนนจงเทคอนกรตลงในปลอกเหลก ปลอกเหลกททงไวเปนเปนสวนหนงของเสาเขมมประโยชนในการปองกนโคลนและน าทเขามาผสมกบคอนกรตไดเปนอยางด เหมาะกบดนทมความออนมาก เสาเขมชนดนเปนเสาเขมเจาะในยคเรมตน ปจจบนเสาเขมไมเปนทนยม เนองจากปลอกเหลกทฝงในดนมราคาแพง ท าใหคากอสรางสง รปรางของเสาเขมมลกษณะของปลอกเหลก ดงแสดงในรป

รปทรงของเสาเขมฝกปลอกเหลก


2 หนาท

7



เสาเขมชนดไมฝงปลอกเหลก (Shell-less Type) ท าการกอสรางโดยการตอกหรอกดปลอกเหลกลงในดนจนถงระดบชนดนแขงทกดไมลง จากนนจงเอาดนออกจากปลอกเหลก โดยวธเจาะหรอตกดนออกจนถงระดบทตองการ ใสเหลกแกนเสาเขม ดงปลอกเหลกขนจากหลมเจาะทนทหลงจากเทคอนกรต เนองจากผวสมผสของเสาเขมกบดนมความเรยบ เสาเขมชนดนจะรบก าลงไดสง ส าหรบดนรอบเสาเขมทมความเชอมแนน สงทตองพงวงในการกอสรางคอ ในขณะถอนปลอกเหลกขน ดนรอบเสาเขมอาจพงทลายงผสมกบเนอคอนกรตทยงไมแหงไดท าใหเสาเขมคอด หรอคอนกรตไมแขงแรง อาจกระทบตอคามสามารถในการรบน าหนกได

ลกษณะตวอยางของเสาเขมชนดไมฝงปลอกเหลก


2 หนาท

8



5. เสเขมเหลก เสาเขมเหลก (Steel Pile) เปนเสาเขม ทมความสามารถในการแบกรบน าหนกไดสงกวาเสาเขมไมและเสาเขมคอนกรต เมอตองการเสาเขมทมความสามารถรบน าหนกไดเทากนเสาเขมเหลกมหนาตดทเลกกวา ท าใหมการแทนทปรมาตรเนอดนนอยกวาเสาเขมชนดอน นอกจากนยงมความแขงแรงมากกวาเสาเขมชนดอน จงสามารถตอกทะลชนดนแขงชนหนบาง ๆ ได แตหากตอกไปกระทบกบชนหนขนาดใหญอาจแฉลบเอยง ต าแหนงศนยกลางการรบน าหนกเสยไป ขอเสยของเสาเขมเหลกคอ มราคาแพงมาก และอาจถกการกดกรอนจนเสยหายได 6. เสาเขมประกอบ เสาเขมประกอบ (Composite Pile) เปนเสาเขมทประกอบดวยวสดสองชนดในเขมตนเดยวกนโดยทว ๆ ไป นยมน าไมและคอนกรตมาประกอบกน จดทส าคญทสดของเสาเขมชนดนคอ รอยตอหรอการประสานระหวางวสดสองชนด ตองแขงแรงสามารถถายน าหนกจากตนบนสตนลางไดอยางมนคง


2 หนาท

9




2 หนาท

10



เครองมอทใชในการตอกเสาเขม ในการตอกเสาเขมจ าเปนตองมเครองมอ เครองจกร เพอใชทนแรง ส าหรบการตอกเสาเขมขนาดเลกนยมใช สามเกลอ และแรงงานคนในการตอก เมอเสาเขมมขนาดเกนก าลงของคนจงตองใชเครองจกรทมขนาดใหญและซบซอนมากขนในการกอสราง ปนจนแบบลกตมปลอยตก เปนเครองมอทนยมใชพบเหนไดทวไปในประเทศไทย นอกจากนยงมเครองมออนทสามารถจ าแนกรายละเอยดออกดงน 1.ปนจนแบบลกตมปลอยตก (Drop Hammer)

เปนวธการตอกเสาเขมแบบดงเดม โดยอาศยการยกลกตมเหลก แลวปลอยใหตกลงมากระทบเสา

เขม น าหนกของลกตมเหลกมขนาดตงแต 2.5-7 ตน การเลอกใชขนาดน าหนกของลกตมอยระหวาง 0.75-2.5 เทาของน าหนกเสาเขม ความสงในการยกลกตมเหลก (Drop Height) โดยทวไปประมาณ 30-80 ซม. ขนอยกบขนาดของเสาเขม ความช านาญของผควบคมปนจน และการก าหนดของวศวกร ในขณะการตอกเสาเขมตองตรวจสอบแนวดงของเสาเขมตลอดเวลา วธทนยมใชกน คอ แขวนลกดง 2ลก ในแนวทตงฉากกน นยมแชลกดงในกระปองน า เพอปองกนลมพดลกดง

ปนจนลกตมปลอยตก


2 หนาท

11



2.ปนจนแบบดเซล (Diesel Hammer) เปนเครองจกรกลทมความรวดเรวในการตอกเสาเขมมาก โดยท างานเรวกวาแบบลกตมปลอยตกประมาณ 3 เทา ปนจนแบบดเซลอาศยน ามนดเซลเปนตวจดระเบดขบดนใหลกตมลอยสงขน วธการยกเสาเขมขนมาตอกท าไดโดย มเครองควบคมการท างานอย 2เครอง เครองหนงส าหรบปนจน และอกเครองหนงส าหรบตมน าหนกแบบดเซล การตอกท าไดโดยใชลวดสลงยกและลากเสาเขมจากเครองยนตส าหรบปนจนในปจจบนปนจนดเซลยงไมเปนทแพรหลายเพราะราคาแพงกวาแบบลกตมปลอยตก

ปนจนแบบดเซล

3.ปนจนแบบไอน า (Single of Double-acting Hammer or Steam Hammer) การท างานอาศยการระเบดของไอน า หรอ แรงกดอากาศเปนตวขบดนเพอยกลกตมขนลงเปนจงหวะ มระยะการยกไมคงท ตอกไดรวดเรว มความสนสะเทอนแตความเสยหายนอยกวาการตอกดวยปนจนแบบลกตมปลอยตก ปจจบนปนจนชนดนไมเปนทนยม


2 หนาท

12



การกองเกบเสาเขม โดยทวไปเสาเขมตนเดยวทไมมการตอ เปนเสาเขมทมความแขงแรง แตมกมความยาวมาก ท าใหการขนยายและการกองเกบไมสะดวก และเกดการหกเสยหายได บรษทผผลตเสาเขมจงค านงถงต าแหนงจดยกและจดรองเสาเขมซงเปนจดรองรบน าหนกของตวเสาเขมขณะกองเกบเสมอ โดยออกแบบจดยกใหเกดคาโมเมนตดดนอยทสด และท าเปนหหวในต าแหนงดงแสดงในรป จ านวน 2 จด ดงนนในการกองเกบเสาเขม หลงจากการเตรยมพนท ๆ ตองการกองเกบเสาเขมใหเรยบและมนคงแขงแรงแลว ใชไมขนาด 1 ½ นว 3 นว รองขนระหวางเสาเขมแตละตน อยางไรกตามการเพมจ านวนจดรองรบใหมากกวา 2 จด สามารถลดคาโมเมนตดดลงไดมากยงขน

การกองเกบเสาเขม a ถกต าแหนง b ผดต าแหนง

การเคลอนยายเสาเขม ในการใชงานเสาเขมส าเรจรปตองมการเคลอนยาย เชน จากแหลงผลต ไปยงสถานทกอสราง ส าหรบเสาเขมไม และเสาเขมเหลกมสภาพยดหยนมากกวาเสาเขมคอนกรต ซงเสาเขมคอนกรตมความเปราะ มโอกาสหกช ารดเสยหายจากการเคลอนยายและการกองเกบทไมถกวธไดงายกวา เสาเขมเหลก หรอเสาเขมไม ในการเคลอนยายเสาเขมคอนกรตม 3 ลกษณะ ดงแสดงในรป


2 หนาท

13



การเคลอนยายเสาเขม a ชกลากจดเดยว b ชดลากสองจด c ชกลากสามจด

การเคลอนยายเสาเขม a ชกลากจดเดยว b ชดลากสองจด c ชกลากสามจด


2 หนาท

14



การตอกเสาเขม หลงจากปกหมดต าแหนงเสาเขมเรยบรอยแลว ผรบเหมางานเสาเขมจงเคลอนยายปนจน เขามาประกอบในสถานทกอสราง ซงใชเวลาในการประกอบชนสวนประมาณ 2-3 วน ผ ควบคมงานควรวางแผนการเคลอนยายปนจน ใหสามารถตอกเสาเขมทกตนไดอยางตอเนองและเคลอนยายใหนอยทสด เพราะการเลอนปนจนแตละครงตองเสยเวลามาก ดงนนจงควรก าหนดทศทางการเดนของปนจนดงแสดงในรป

แผนในการเดนปนจนในการตอกเสาเขม


3 หนาท

1



เสาเขมเจาะ เสาเขมเจาะ(Bore Pile) หรอ เสาเขมหลอในท( Cast – in – place Concrete Pile ) หมายถงเสาเขมระบบพเศษทตองท าการขดเจาะดนบรเวณทต าแหนงของเสาเขม จนถงระดบความลกทตองการ แลวจงใสเหลกเสรม เทคอนกรตลงในหลมเจาะ เสาเขมเจาะทใชกนในปจจบนแบงตามลกษณะขบวนการท างานออกไดเปน 2 ระบบ คอ 1. เสาเขมเจาะระบบแหง (Dry Process ) 2. เสาเขมเจาะระบบเปยก ( Wet Process or Slurry Method)

เสาเขมเจาะระบบแหง เสาเขมเจาะระบบแหง ( Dry Process ) เปนเสาเขมเจาะทมขนาดเสนผาศนยกลางตงแต 0.35-0.60 ม. ความลกของหลมเจาะไมลกมากนก กนหลมเจาะยงอยในชนดนเหนยวแขง หรอชนทรายไมมน า ภายในหลมเจาะตองไมมน า และการพงทลายของดนในหลมเจาะควรนอยหรอไมมเลย ขนตอนการท าเสาเขมเจาะระบบแหง ล าดบขนตอนการท าเสาเขมเจาะระบบแหงเรมจากการปกผงหาต าแหนงเสาเขม การเจาะดนและใสปลอกเหลก การปรบสภาพกนหลมเจาะ การใสเหลกเสรม การเทคอนกรต และการถอนปลอกเหลกโดยมรายละเอยดการท างานดงน


3 หนาท

2



1. การเจาะดนและใสปลอกเหลก เมอตงขาตง 3ขา ( Tripod ) ใหตรงกบต าแหนงศนยกลางเสาเขมใชกระบะตกดนเจาะดนลก

ประมาณ1-1.5 เมตร แลวน าปลอกเหลกตอกลงไปในหลมอยางระมดระวงในขณะเดยวกนควรตรวจสอบระยะและ ดงซงในเขตกรงเทพและปรมณฑลตองใสปลอกเหลกลกประมาณ12-14 เมตร หลงจากนนใชกระบะตกดนน าดนออกจากหลมเจาะในขณะทตอกปลอกเหลกตองท าการตรวจสอบแนวดงและต าแหนงตลอดเวลา


3 หนาท

3


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคนครปฐม นครปฐม ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

2. การปรบสภาพกนหลมเจาะ เมอเจาะถงระดบทตองการแลวจงเทคอนกรตทมสวนผสมแหง (Dry Mix ) ลงกนหลมประมาณ 0.15-0.20 ลบ .ม ขนอยกบขนาดของหลมเจาะ กระทงดวยลกตมใหแนน

3. การใสเหลกเสรม น าเหลกเสรมตามตารางท1 หรอตามท

วศวกรออกแบบก าหนดผกเตรยมไวเปนโครงแลวใสลงในหลมหากตองตอเหลกใหใชวธตอทาบ ควรใหไดระยะตามมาตรฐาน ว.ส.ท. ดวยเหลกเสรมนตองใสลกปนทมลกษณะกลมไวเปนระยะของเหลกปลอก เพอชวยประคองเหลกยนใหทรงตวอยในผนงรเจาะ ในขณะใสเหลกเสรมลงในหลมเจาะตองระวงมใหเหลกเสรมหลนลงไปในหลมเจาะ โดยอาจใชไมสอดขดไวระหวางเหลกปลอก และวางไวบนปลอกเหลก

4.การเทคอนกรต

การเทคอนกรตลงในหลมเจาะผานทางกรวยทมเสนผานศนยกลางประมาณ 6-8 นว ยาวประมาณ1 เมตรเพอชวยใหคอนกรตไหลลงสกนหลมตรงๆไมปะทะผนงหลมเจาะและชวยลดการแยกตวของคอนกรตไดแตเนองจากเสาเขมเจาะไมสามารถใชเครองเขยาหรอเครองจได จงตองใชคอนกรตทมความสามารถในการเทสง ( Workability )และก าหนดคายบตวของคอนกรต (Slump Test )อยระหวาง 12.5-15 ซ.ม.


3 หนาท

3



5.การถอนเหลกปลอก เมอเทคอนกรตลงไปในหลมจนถงระดบคอนกรตสงกวาปลอกเหลกทอนลางสดประมาณ 3-4 เมตร จงเรมถอนปลอกเหลกออกทละทอน ขณะทถอนปลอกเหลกตองระวงใหระดบคอนกรตอยเหนอปลอกเหลกตลอดเวลา เพอปองกนการพงทลายของดนหรอน าเขามาในหลมเจาะเมอคอนกรตยบตวลงจงเทคอนกรตเพมจนไดระดบทตองการสวนหวเขมควรเผอไวส าหรบสกดคอนกรตทมสงสกปรกออกประมาณ1 เทาของเสนผาศนยกลางเสาเขมเจาะ การเจาะเสาเขมหลายตนพรอมกน แตละตนควรหางกนมากกวา 6 เทา ของเสนผาศนยกลางเสาเขม หรอ ตามวศวกรก าหนดความสามารถในการรบน าหนกปลอดภย(Safe Load) ของเสาเขมขนอยกบขนาดของเสนผาศนยกลางเสาเขม ความยาวของเสาเขม และคณสมบตดนทรองรบ รายระเอยดแสดงในตารางท2


3 หนาท

4



เสาเขมเจาะระบบเปยก เสาเขมเจาะระบบเปยก ( Wet Process or Slurry Method) เปนเสาเขมเจาะทมขนาด

ใหญขนาดเสนผานศนยกลางตงแต0.50 เมตร ขนไป ไมจ ากดความลกของหลมเจาะส าหรบอาคารขนาดใหญอาจเลอกใชระดบความลกประมาณ 40-50เมตรจากระดบพนดน การปองกนการพงทลายใชเทคนค การสรางสภาพแวดลอมของหลมเจาะใหมเสถยรภาพ โดยการใชของเหลวประเภท Bentonite Slurry ใสลงในหลมเจาะ และเทคอนกรตโดยวธการเทคอนกรตใตน าผานทอ Tremie Pipe เพอปองกนมใหคอนกรตเกดการแยกตว เมอไปผสมกบสารละลาย Bentonite โดยตรง

ขนตอนการท า เสาเขมเจาะระบบเปยก

เสาเขมเจาะระบบเปยก ( Wet Process or Slurry Method)มขนตอนของการท างานเรมจาก ก าหนดต าแหนงเสาเขม กดปลอกเหลกโดยใชเครองสนสะเทอน น าดนขนจากหลมเจาะ ใสสานละลาย Bentonite ใสเหลกเสรม เทคอนกรตผานทอ Tremie Pipe และถอนปลอกเหลกขนจากดนโดยมรายละเอยดของขนตอนการท างานดงน 1.การใสปลอกเหลก เมอตรวจสอบต าแหนงศนยกลางเสาเขมเรยบรอยแลว ใชเครองกดสนสะเทอน(Vibrohammer) กดปลอกเหลกลงไปผานทะลชนดนออนลงถงชนดนแขงปานกลาง ในระหวางกดปลอกเหลกตองตรวจสอบแนวดงโดยใช ลกดง ระดบน าหรอ กลองทโอโดไลท


3 หนาท

5



2. การน าดนออกจากหลม หลงจากกดปลอกเหลกลงในต าแหนงทตองการแลวท าการเจาะดนภายในปลอกเหลก

โดยใชเครองเจาะแบบดอกสวาน หรอถงหมนตามความเหมาะสม หวเจาะนสวมตดกบปลายกานเจาะบนรถเครน ความลกของหลม ขนอยกบความยาวกานเจาะในการเจาะชวงแรก ใชหวเจาะแบบดอกสวานเจาะผานชนดนออน จนกระทงใกลถงชนดนปนทราย เปนการเจาะแบบแหง (Dry Process ) ทงนเนองจากดนขางหลมเจาะเหนยวไมพงทลายงายแตเมอเจาะผานชนดนแขงซงอยต ากวาระดบผวดนประมาณ 20 เมตร ตองใชการเจาะระบบเปยก โดยเตมสารละลาย Bentonite ลงไปในหลมเจาะใหสงกวาระดบ 2 เมตร จากปากหลม

3.การใสเหลกเสรม

เมอเจาะถงระดบความลกทตองการแลว น ากานเจาะ ขนจากหลม ในขณะทยงมสารละลาย Bentonite อยเตมหลมเจาะใชลกดงตรวจสอบระดบความลกทแนนอนและการพงทลายของผนงหลมเจาะ หากพบวามการพงทลายของผนงหลงเจาะใหใชกระบะตกดนเพมเตมจนแนใจวาไดระดบทก าหนด และกนหลมสะอาดเพยงพอ จากนนน าเหลกเสรมทผกไวแลวมาใสในหลมเจาะ


3 หนาท

6


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคนครปฐม ชอสถานศกษา : วทยาลตเทคนคสตหบ

4.การเทคอนกรต ใชเทคนคการเทคอนกรตโดยวธการเทคอนกรตใตน าผานทอ Tremie Pipe การเท

คอนกรตครงแรกตองมวสดอดปลายทอ ไดแก โฟม โดยคอนกรตจะดนวสดอดปลายทอลงไปยงกนหลมและดนเศษตะกอนกนหลมใหลอยตวขนมากนหลมจงมแตคอนกรตคณภาพด ขณะทเทคอนกรตสารละลาย Bentonite และตะกอนกนหลมจะถกดนขนมาตลอดเวลา ตองสบสารละลาย Bentonite ซงลนออกมาจากหลมไปเกบเพอน ากลบไปใชใหมนอกจากนควรเทคอนกรตใหสงกวาขนาดเสาเขมประมาณ 1เทา ของเสนผาศนยกลางเขม

5. การถอนปลอกเหลก เมอคอนกรตจนถงระดบทตองการแลวตองใชเครองสนสะเทอนดงปลอกเหลกออกทนท

อนงการเทคอนกรตตองเทใหเสรจสนภายในวนนนหามทงขามวนเปนอนขาดเพราะรอยตอคอนกรตทเกดขนท าใหคอนกรตไมแขงแรง การเจาะเสาเขมตนตอไปซงอยใกลกน ควรมระยะหางมากกวา 6 เทา ของเสนผาศนยกลางเสาเขม ตองเจาะหลมหลงจากตนทเทคอนกรตเสรจไมต ากวา 24 ชวโมง


3 หนาท

7



ความสามารถในการรบน าหนกปลอดภยของเสาเขมระบบเปยก ความสามารถในการรบน าหนกปลอดภย(Safe Load) ของเสาเขมระบบเปยกขนอยกบขนาดของเสนผานศนยกลางเสาเขม ความยาวของเสาเขม และคณสมบตชนดนทรองรบ เปนส าคญโดยแสดงรายระเอยดแสดงในตารางท3

การประมาณความสามารถในการรบน าหนก

โดยหลกการทางวศวกรรม ในการออกแบบเสาเขมควรค านงความสามารถในการรบน าหนกตามคณสมบตทางกลศาสตรของดนทกอสราง ดงนนการเจาะส ารวจดนจงมความส าคญมาก โดยเฉพาะในอาคารสงหรออาคารทมน าหนกบรรทกมากๆ แตในบางครงอาจมขอจ ากดใหไมไดท าการส ารวจชนดน ความสามารถรบน าหนกของเสาเขมเจาะ อาจประมาณการไดจากขอมลส ารวจเดมของบรเวณพนทใกลเคยง


3 หนาท

8



ขอดของเสาเขมเจาะ 1. สามารถลดแรงสนสะเทอน และเสยงรบกวนเนองจากการตอกเสาเขม 2. สามารกเขาไปท างานในททมความสงจ ากดได 3. สามารถเลอกความยาวไดตามความตองการ เพอใหเหมาะสมกบน าหนกบรรทก 4. ไมจ าเปนตองออกแบบรบแรงดดเนองจากการขนยายหรอรบแรงกระแทกเนองจากการตอก 5. สามารถตรวจสอบไดวาชนดนทปลายเขมอยในชนดนแขงแนนอน 6. เสาเขมไมแตกราวขณะท าการกอสราง 7. ไมท าใหฐานราก หรอโครงสรางของอาคารขางเคยงเสยหายเนองจากการไหลของดนออน 8. สามารถเพมแรงตานสวนปลาย เนองจากการตอกกระทงดวยลกตมเหลก 9. ชวยแกปญหาอาคารทรดโดยไมตองรอท าลายอาคารเดม

ขอเสยของเสาเขมเจาะ

1. ราคาแพงกวาเสาเขมตอก

2. ไมสามารถหลอเสาเขมใหพนระดบพนดนขนมาได 3 . ไมสามารถตรวจสอบคอนกรตทเทลงในหลมเจาะไดโดยทวถง


4 หนาท

1

รหสและชอวชา : 2106-2109 เทคนคกอสราง 1 นางสาวสพตรา พนธชา แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

ฐานราก (Footing)

ฐานราก (Footing) ท าหนาทรบน าหนกจากโครงสรางทงหมดแลวถายน าหนกลงสเสาเขมหรอดนโดยตรง คณสมบตของดนทรองรบฐานราก ควรมความสามารถรองรบน าหนกบรรทกไดโดยไมเกดการเคลอนตวหรอพงทลายของดนใตฐานรากและตองไมเกดการทรดตวลงมากจนกอใหเกดความเสยหายแกโครงสราง ปจจยทมผลตอความมนคงของฐานราก ไดแก 1. ความแขงแรงของตวฐานรากเอง ซงหมายถง โครงสรางสวนทเปนคอนกรตเสรมเหลก 2. ความสามารถในการแบกรบน าหนกของดนใตฐานราก 3. การทรดตวของดนใตฐานราก ควรเกดขนไดนอยและใกลเคยงกนทกฐานราก ฐานราก ถกแบงออกตามลกษณะได 2 ชนดคอ ฐานรากตนหรอแบบไมมเสาเขมรองรบและฐานรากลกหรอแบบมเสาเขมรองรบ ฐานรากตน ฐานรากตนหรอแบบไมมเสาเขมรองรบ หมายถง ฐานรากซงลกจากระดบผวดน( Z)นอยกวาหรอเทากบดานทสนทสด(B)ของฐานราก โดยฐานรากวางอยบนชนดนโดยตรง และไมมการตอกเสาเขมเพอรองรบฐานราก ฐานรากแบบตนเหมาะกบสภาพพนดนทมความสามารถแบกรบน าหนกบรรทกไดสง และกบสภาพพนดนทตอกเสาเขมไมลงหรอไดอยางยากล าบาก เชน พนทดนลกรง พนทภเขา ทะเลทราย ขนาดของฐานรากตน ขนอยน าหนกบรรทกจากอาคาร และความสามารถในการแบกรบน าหนกบรรทกหรอหนวยแรงแบกทานปลอดภยของดนซงดนแตละชนดจะมความสามารถแตกตางกน


4 หนาท

2


ขนาดของฐานรากสามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ขนาดพนทฐานราก(ม2) = น าหนกบรรทกจากอาคาร (กโลกรม,ตน) หนวยแรงแบกทานปลอดภยของดน(กโลกรม,ตน/ต.ร.ม.)

ฐานรากลก

ฐานรากลกหรอฐานรากแบบมเสาเขม หมายถง ฐานรากทถายน าหนกโครงสรางลงสดนดวยเสาเขม เนองจากชนดนทรบน าหนกปลอดภยอยในระดบลก เหมาะกบการกอสรางบนดนออน มการออกแบบฐานรากใหมขนาดเสาเขมและความลกใหมลกษณะแตกตางกน เพอเพมความสามารถในการรบน าหนกและความเหมาะสมในแตละพนท

ประเภทของฐานราก ทงฐานรากชนดตนและชนดลก มลกษณะของการกอสรางและความสามารถในการรบน าหนกทมาบรรทกไดแตกตางกน ซงแบงฐานรากตามลกษณะออกเปน 5 ประเภท ดงน 1. ฐานแผเดยว(Spread Footing) 2.ฐานตอเนองรบก าแพง (Continuous Footing) 3. ฐานแผรวม (Combined Footing) 4. ฐานชนดมคานรด (Cantilever Footing) 5 . ฐานชนดแผ (Mat or Raft Foundation)


4 หนาท

3


1. ฐานแผเดยว(Spread Footing) ฐานแผเดยว หมายถง ฐานรากทรบน าหนกจากเสาอาคารเพยงตนเดยว แลวถายน าหนกลงสพนดน ความหนาของตวฐานตองสามารถตานทานโมเมนตดดและแรงเฉอนไดอยางเพยงพอ รวมทงสามารถปองกนการกดกรอนตวเหลกเสรมเนองจากความชน ในบางครงวศวกรอาจก าหนดความหนาทคอย ๆ เพมขนหรอ เอยงขน (Slope) เพอตานโมเมนตดด และแรงเฉอนดวย ดงรปท 2 ลกษณะของฐานแผเดยวทด ควรก าหนดใหต าแหนงของเสาตอมอ อยทกลางฐานหรอจดศนยถวงของฐาน (Central of Gravity) รปรางของฐานแผเดยว นยมออกแบบใหเปนรปสเหลยมจตรส หรอรปสเหลยมผนผา ในบางกรณท เสาอาคารไมวางอยบนศนยกลางฐานราก เชน ฐานรากทอยชดเขตทดน ฐานแผเดยวอาจถกออกแบบใหเสาวางอยดานใดดานหนงของฐานราก เรยกวาฐานรากตนเปด ท าใหเกดแรงกระท าเยองศนย แรงตานทานของดนดานขางใตฐานรากกระจายไมสม าเสมอ และมกกอใหเกด

ปญหาฐานรากเอยงตวในดานตรงกนขาม อาคารอาจทรดได

รปท 2 ฐานรากชนดแผเดยว a)ฐานรากหนาเทากนตลอด b) ฐานเพมความหนาเปนชน

c) ฐานมความหนาแบบลาดเอยง


4 หนาท

4


ในกรณทอาคารเปนโครงเหลก และตองการใชคานเหลกเปนฐานรากแทนการผกเหลกตะแกรง การออกแบบท าโดยวางคานเหลกซอนกนเปนมมฉาก 2 ชน ยด ดวยนอต (Bolt) หรอเชอม (Welding) และดานบนมฐานแผเหลก เพอเชอมหรอยดดวยนอตเขากบเสาตอมอ ดงรปท 3 ซงน าหนกจากเสาตอมอจะถกถายลงสคานเหลกทวางซอนกนเปนมมฉากดานลาง ระยะคอนกรตหมเหลกควรก าหนดระยะหอหมต าสด 10 ซม. เพอปองกนความชน โครงสรางแบบนไมเปนทนยม เนองจากมราคาคอนขางสง จะใชกตอเมอกรณทใชเสาตอมอเหลกทรบน าหนกมาก ๆ เพอถายน าหนกจากเสาลงสฐาน

รปท 3 ฐานรากชนดรองรบดวยโครงสรางเหลก


4 หนาท

5


2.ฐานตอเนองรบก าแพง (Continuous Footing) ฐานตอเนองรบก าแพง หมายถง ฐานรากทท าหนาทรองรบน าหนกจากผนงกออฐ หรอผนงคอนกรตเสรมเหลกของอาคารหลาย ๆ ชน ขนาดความกวางของฐานรากขนอยกบน าหนกทกดลงสฐานราก ในบางครงวศวกรอาจก าหนดความหนาทคอย ๆ เพมขนหรอเอยงขน เพอตานโมเมนตดดและแรงเฉอน ท าใหฐานมความหนาแบบลาดเอยง

รปท 4 ฐานตอเนองรบก าแพง

3. ฐานแผรวม (Combined Footing) ฐานแผรวม เปนการออกแบบฐานรากเพอแกปญหา กรณไมสามารถสรางฐานรากเดยวทสมมาตรได ซงฐานรากทไมสมมาตรน เมอรบน าหนกทถายลงบนฐานไมเทากน ท าใหเกดแรงเยองศนยอาจท าใหอาคารทรดได ดงนนฐานรากทออกแบบจงมลกษณะแผกวางออกเพอรองรบน าหนกจากเสาตอมอมากกวา 1 ตน การออกแบบฐานแผรวมตองก าหนดขนาดของฐานราก โดยเสาตอมอตนทมน าหนกมากตองอยบนฐานรากทมขนาดพนทมากกวาเสาตอมอตนทมน าหนกนอยกวา เพอกระจายน าหนกลงสดนใหสม าเสมอกน ฐานรากอาจมลกษณะเปนสเหลยมผนผา หรอสเหลยมคางหม ดงรปท 5 ทงนขนอยกบการออกแบบของวศวกร


4 หนาท

6


4. ฐานชนดมคานรด (Cantilever Footing) ฐานชนดมคานรด เปนการออกแบบฐานรากเพอแกปญหา กรณไมสามารถสรางฐานรากทสมมาตรไดอกวธหนง เหมาะกบเสาของอาคารทมความจ าเปนตองสรางประชดตดกบอาคารเดม หรอแนวเขตทดน ไมสามารถวางต าแหนงของฐานใหตรงกบแนวเสาตอมอได ในกรณนจงออกแบบใหมคานคอนกรตแบกรบน าหนกจากเสาตอมอ ซงน าหนกจากอาคารจะถกถายลงทเสาตอมอ แลวถายน าหนกลงบนคาน กอนทจะลงสฐานรากอกทอดหนง ดงรปท


4 หนาท

7


5 . ฐานชนดแผ (Mat or Raft Foundation) ในกรณทเสาอาคารอยใกลเคยงกนมาก หรออาคารมน าหนกบรรทกมาก เชนอาคารสง ถาออกแบบฐานรากเปนฐานเดยว พนทฐานรากอาจซอนทบกน กอสรางยงยาก การออกแบบฐานรากเปนฐานแผ ซงมลกษณะเปนคอนกรตเสรมเหลกแผเตมพนทอาคาร เสาตอมอทกตนวางอยบนฐานรากอนเดยวกน ซงสามารถประหยดคาใชจายลงมาก หากพนทรวมกนของฐานเดยวมมากกวา ¾ ของพนทอาคารทงหมด การพจารณาเลอกใชฐานชนดแผจะตองพจารณาตามหลกเกณฑกอน การเลอกชนดของฐานรากควรตดสนใจตามรายละเอยดตอไปน 1. หากชนดนทกอสรางมความสามารถในการแบกรบน าหนกไดต า การใชเสาเขมรองรบฐานราก มคากอสรางต ากวาฐานรากตน 2. กรณของดนกอสรางเปนชนทราย และอาคารทกอสรางมน าหนกไมมากนก สามารถใชเครองสนสะเทอนกระแทกเพอใหดนใตฐานรากใหจดเรยงตวแนนมากขน และใชฐานรากแบบตน ชวยประหยดคากอสรางลงได 3. เมอชนดนใตฐานรากเปนดนออน ควรเลอกใชเสาเขมรองรบน าหนก ในดนบางสภาพราคาคากอสรางถกกวาฐานรากชนดแผแบบไมมเสาเขม ลกษณะของฐานแผ เนองจากฐานรากเปนตนทนการกอสรางทราคาสง และมความส าคญอยางยงตอความแขงแรงของอาคาร ดงนนในการออกแบบฐานรากเพอลดคากอสราง โดยสามารถคงประสทธภาพในการรบน าหนก ท าใหฐานแผมลกษณะและคณสมบตทแตกตางกนดงรปท 7 a) ฐานแผแบน เปนฐานรากทมความหนาของฐานรากเทากนตลอดทงฐาน เหมาะส าหรบการใชงานทรองรบโครงสรางทมน าหนกมาก เชน ฐานของถงน ามนอาคารสง การออกแบบฐานชนดนใหประหยดควรใชความหนาไมเกน 30 ซม. b) ฐานแผเสรมความหนาใตเสา เมอฐานแผตองแบกรบน าหนกสงมาก สงผลใหความหนาตามรปแบบฐานแผแบนทค านวณไดไมประหยด การออกแบบอาจเลอกใชฐานแผแบนเสรมความหนาใตเสาโดยเสรมความหนาเฉพาะบรเวณหวเสา เพอชวยเพมความตานทานแรงเฉอนทะลทท าใหเสาตอมอทะลฐานราก


4 หนาท

8


c) ฐานแผรวมกบคาน เปนฐานรากอกแบบหนงทออกแบบมาเพอลดความหนาของฐานรากแผแบน โดยการสรางคานคอนกรตระหวางเสาตอมอรองรบฐานแผ d) ฐานแผเสรมผนง เปนฐานทออกแบบใหคานชวยรบน าหนกอาคารเชนเดยวกบฐานแผรวมกบคาน แตออกแบบใหคานคอนกรตระหวางเสาตอมออยดานบนของฐานแผ e) ฐานแผแบบกลอง ในกรณทฐานรากตองแบกรบน าหนกมากและตองออกแบบใหความหนาของฐานเกนกวา 90 ซม. ท าใหคากอสรางสงมาก การใชฐานแผแบบกลองเปนอกทางเลอกหนง ฐานแผแบบกลองมลกษณะเปนคานคอนกรตอยระหวางฐานแผสองชน ท าใหฐานรากมลกษณะเหมอนกลองหรอหองภายในคาน ดงรปท 8 ซงหากเจาะทางเดนระหวางหอง เปนการเพมพนทใชสอย เชน หองเกบของ หองท างาน เปนตน นอกจากนฐานแผแบบกลองยงมน าหนกเบากวาฐานแผลกษณะอนทรบน าหนกไดเทากน ท าใหชวยลดการทรดตวได รปท 7 ลกษณะฐานแผ a)ฐานแผแบน b) ฐานแผเสรมความหนาใตเสา c) ฐานแผรวมกบคาน d) ฐานแผเสรมผนง e) ฐานแผแบบกลอง


4 หนาท

9


รปท 8 ฐานแผแบบกลองและรายละเอยดของชองเปด

การวางแบบฐานเสาตอมอ

กอนทจะมการตงแบบเพอหลอคอนกรตฐานเสาตอมอกตองมการเทคอนกรตหยาบและลางผวคอนกรตหยาบใหสะอาด ขงเชอกเพอหาศนยกลางฐาน การท าแบบฐานเสาตอมอโดยใชไมแบบหรอไมกระบาก


5 หนาท

1


เสา ( Columns )

เสา(Columns)เปนโครงสรางในแนวดงทท าหนาทรบน าหนกตามแนวแกนตง เชน หลงคา พน อาคาร คาน แรงลมและแผนดนไหวแลวถายน าหนกโครงสรางทงหมดลงสฐานรากอกทอดหนง โดยทวไปเสามรปรางหลายลกษณะขนอยกบการออกแบบทางสถาปตยกรรม การใชสอยและคากอสราง เชน รปรางสเหลยมจตรส สเหลยมผนผา เสากลม แปดเหลยม หรอรปรางพเศษอนๆ หากพจารณาดานคากอสราง เสารปรางสเหลยมจตรสมความประหยดสงสด เมอเทยบราคากบเสารปรางอนๆทมพนทหนาตดเทากน

การแบงประเภทของเสาตามลกษณะของวสด

1. เสาไม ( Timber Columns หรอ Wood Columns ) Timber Columns หรอ Wood Columns เปนเสาไมทใชไมเนอแขงมาท าเปนโครงสรางเสา โดยทวๆไปไมทนยมน ามาใช ไดแกไมตะเคยนทอง เตง รง มะคาโมงขนาด 4 * 4 นว,5 * 5 นว , 6 * 6 นว, 8 * 8 นวปจจบนโครงสรางเสาไมไมคอยนยมใชเนองจากไมทใชโครงสรางเสาตองใชไมขนาดใหญและยาวซงเปนวสดหายากและราคาแพง

ประเภทของเสาไม เสาไมแบงเปน 3 ประเภทคอ เปนเสาตนธรรมดา ( simple solid column ) เสาอดพก ( spaced column)และเสาประกอบอนๆ(built-upcolumn) 1.1 เสาไมธรรมดา มกเปนเสากลม หรอเสาเหลยม ใชอตราสวนของความยาวตอหนาแคบเปนอตราสวนความเรยว ( slenderness ratio ) จากการทดสอบเสาไมทมอตราสวนความเรยวต าอาจหกเมอรบแรงบบแตก ( crushing ) หรอแรงโกงเดาะ ( buckling ) กได แตเมอมอตราสวนความเรยวสง เสยหายไดจากทงแรงบบแตกและแรงโกงเดาะหรอจากแรงโกงเดาะเพยงอยางเดยว


5 หนาท

2


1.2 เสาไมอดพ ใชไม 2 ทอน หนาตดเทากน ใชพก ( spacer blocks ) อดยดใหท างานรวมกน โดยยดไวทปลาย และระหวางความยาวทอน ใชเครองยดไม ( timber connectors ) เปนตวยด เสาไมอดพกนใชรบแรงกดโดยตรงกได ใชเปนทอนตง ทอนเอยงรบแรงอดในคานโครง ( truss ) กไดเปนตวไมทอนบนรบแรงอด ( chord ) กได อตราสวนความเรยวไมควรใหเกน 80 ทอน ไมใชเปนพกนตองยาวขนถาหนานอยกวาตวไมทน ามาใชและไมควรหนานอยกวาครงของไมทจะยด 1.3 เสาไมประกอบขน บางครงจ าเปนตองเพมความแขงตวของโครงรบแรงอดเพอรบ แรงใหมากขน และโดยใชขนาดหนาไมทหาได ตวโครงรบแรงอดนแมวาจะเพมความหนาหนาไมขน แตกยงเสยเนอทเพราะตองท าการบากตอตอนปลายทงสอง และเพอใหตวทอนประกอบนยงมแนวศนยกลางทอนอยในระนาบเดยวกบโครงตอทประกอบ จงควรใชเสาประกอบขนนมหนาตดตว " T " หรอ "I" โดยใชทอนไมอนเพมยดตดเขากบทอนไมตวแกน หนาตดประกอบอาจเปนรป "L" หรอ " U " กได ควรมหนาตดสมดลกนอยางนอยรอบแกนเอกทวางตวทอนไมตวแกน การยดใชเครองยด ใชกาวอดตด ใชตะปตอกยด โดยใหทอนไมทประกอบเพมเขาไปแอนโกงในตวแนวเดยวกบทอนไมตวแกน การจดทอนไมเขารวมประกอบกนอาจท าไดโดยใชทอนไมบางตปดรอบทอนไมตน ( solid core ) ใชทอนไมบางอดทางตงเรยงกน มทอนบางปดบนลาง ( cover-plated ) หรอประกอบเปนกลอง ( box ) เสาไมประกอบกบวธนใหความแขงแรงไดมาก ชนดประกอบเปนกลอง อตราสวนความกวางของเสาตอความหนาของทอนไมบางไมควรเกน 10


5 หนาท

3


2. เสาเหลกรปพรรณ ( Steel Columns )

เปนเสาทใชรปพรรณหนาตดมาตรฐานหรอเหลกแผนมาประกอบเปนหนาตดเสาเพอรบน าหนกและแรงตางๆทเกดขน เสาชนดนมน าหนกโครงสรางโดยรวมนอยกวาเสาคอนกรตเสรมเหลกซงเปนจดเดนของเสาชนดน แตมขอดอยคออตราการทนไฟของโครงสรางเสาชนดนมกใชกบโครงสรางรบหลงคาโครงเหลก เสาโรงงาน และเสาอาคารเหลก เราเรยกเสาทใชรปพรรณหนาตดมาตรฐานนวา เสาเหลกรปพรรณ


5 หนาท

4


3. เสาประกอบ ( Composite Columns )

เปนเสาทประกอบขนระหวางวสดคอนกรตกบเหลกรปพรรณและเหลกเสรมคอนกรต แบงออกไดเปน3แบบดงน 3.1 เสาปลอกเกลยวเสรมแกนเหลกรปพรรณ เปนเสาปลอกเกลยวเสรมแกนกลางดวยเหลกรปพรรณชนดตางๆและหมรอบดวยเหลกเสรม เสาชนดนสามารถลดขนาดหนาตดเสาได โดยใชเหลกรปพรรณทแกนกลางเปนตวชวยคอนกรตรบน าหนกและสามารถรบน าหนกไดมากกวาเสาปลอกเกลยวทวๆไป

3.2 เสาเหลกหมดวยคอนกรต เปนเสาปลอกเกลยวเสรมแกนเหลก แตเหลกทเปนแกนจะใชเหลกตดขนรปโดยการเชอม หรอใชหมดย า หนาตดเปนเฮช ( H ) ผวดวยตะแกรงเหลกเพอชวยเพมการยดเกาะ และเทคอนกรตก าลงสหมโดยรอบเพอชวยเพมการยดเกาะ หรอวตถประสงคในดานการเพมอตราการทนไฟของโครงสราง

3.3 เสาคอนกรตหมดวยทอเหลก เปนเสาทรบน าหนกไมมาก บางครงอาจใชเปนเสาในการค ายนโครงหลงคาเหลกหรอเสาประดบโชวเพอความสวยงาม เสาชนดนท าการกอสรางโดยไมตองใชไมแบบในการหลอเสา ใชทอเหลกแบบหลอคอนกรต


5 หนาท

5


4. เสาคอนกรตเสรมเหลก เสา เปนองคอาคารทท าหนาทถายเทน าหนกจากโครงสรางสฐานรากแบบหนง โดยปกตองคอาคารทเรยกวาเสา มความยาวมากกวา 4 เทา ของสวนทมความกวางมากทสด รปรางของเสาอาจเปนรปอะไรกได ขนอยกบความสวยงามตามความตองการของสถาปนกโดยทวๆไปแลว รปรางของเสาทประหยดทสดคอเสาทมรปรางสมมาตร ( Symmertry ) งายตอการประกอบแบบกอสราง เชน รปสเหลยมจตรสหรอผนผา เสากลม และเสารปรางพเศษอนๆจะแพงกวาเสาสเหลยมเพราะท าไมแบบยาก

ขนาดของเสาอาจถกก าหนดขนเพอใหเกดความสวยงามและประหยดมากกวา จะถกก าหนดตามความตองการในการรบน าหนกอยางเดยว ในกรณทเปนอาคารหลายชน และเสามจ านวนมาก หากออกแบบใหขนาดเสาเทาๆกนจ านวนมากกจะท าใหประหยดไมแบบและเวลาในการกอสราง ทงนเปนเพราะผท าการกอสรางสามารถจะเตรยมไมแบบส าหรบเสาขนาดหนงๆไดมาก และใชไดหลายครง โดยไมตองท าไมแบบใหมหากเสาลดขนาดทกๆชน ไมแบบกจะใชไดชนเดยว และถาเสาในชนนนมขนาดเดยวกนจ านวนนอย การท าไมแบบจ านวนมากยอมประหยดคากอสรางและการท าไมแบบจ านวนนอยใชหมนเวยนกนยอมไมประหยดเวลา

อกประการหนง การลดขนาดเสานนควรค านงถงเหลกเสรมทตองเสรมเพมเตมดวย โดยปกตคอนกรตมความสามารถรบแรงอดไดดอยแลว และราคาของเหลกกบคอนกรตทมปรมาตรเทากน ราคาเหลกจะสงกวาคอนกรตมากดงนน จงควรออกแบบใหมอตราสวนของเหลกตอคอนกรตนอยทสด โดยไมนอยกวาคาทก าหนดใน Code เชน 1% การใสเหลกใหมจ านวนนอย ท าใหจดเหลกไดงายโดยเฉพาะอยางยงทจดตดของคานกบเสา จะไมท าใหเหลกแนนเกนไป จนเทคอนกรตล าบาก ในอาคารทวๆไป ความสงของชนอาคารจะมคามากกวา 3 เมตร เมอหกความลกของคานในแตละชนลงไปแลว ความสงของเสาแตละชนจากพนถงเทา คานจะเกนกวา 2.00 เมตร ซงโดยปกตการเทคอนกรตตามมาตรฐานตางๆมกไมอนญาตใหเทคอนกรตความสงเกนกวา 2 เมตร การเทคอนกรตเสาจงตองเปดหนาตางเทตามระยะความสงทอนญาตใหเทคอนกรตได หรอกนไมแบบใหสงเพยง 2.00 เมตร แลวเทคอนกรตกอนแลวจงกนไมแบบตอไปซงวธนจะท าใหเสยเวลา หากเสามเหลกแนนมากจะท าใหการเทโดยเปดหนาตางท ายาก และอาจมการแยกตวของคอนกรตไดมาก หากขนาดเสาใหญพอ และมเหลกเสรมนอยกสามารถท าไมแบบไดทเดยวถงระดบความสงทตองการ และเปดหนาตางเท และหากมทพอจะสอดกรวยผาใบลงกลางเหลกเสาไดกจะท าใหเทคอนกรตไดดและสะดวกมาก


5 หนาท

6


ประเภทของเสาคอนกรตเสรมเหลก เสาคอนกรตเสรมเหลก ( Reinforced Concrete Columns )เปนเสาซงท าจากคอนกรตเสรมดวยเหลกเสรม รวมกนรบแรงทเกดขน เราเรยกเสาชนดนวา เสาคอนกรตเสรมเหลก แบงเปน 2ชนดดงตอไปน เสาปลอกเดยว ( Tied Columns ) เปนเสาคอนกรตเสรมเหลกยนโดยมปลอกเสารดเปนวงเปนชวงๆตลอดความยาวเสา เสาชนดนนยมใชกบโครงสรางโดยทวไป เราเรยกเสาชนดนวาเสาปลอกเดยว

เสาปลอกเกลยว ( Spiral Columns ) เปนเสาคอนกรตเสรมเหลกยนมปลอกเสาเปนเกลยวรดตอเนองกนตลอดความยาวเสา เสาชนดนสามารถรบแรงไดดกวาเสาปลอกเดยวในขนาดหนาตดทเทากน นยมใชกบเสาทมหนาตดกลมและเสาเขมเจาะ เราเรยกเสาชนดนวา เสาปลอกเกลยว

เนอหาการสอน

สปดาหท

6

หนาท

1 รหสและชอวชา : 2106-2109 เทคนคกอสราง 1 นางสาวสพตรา พนธชา


เสาคอนกรตเสรมเหลก ลกษณะของเสาคอนกรตเสรมเหลก เสา(Columns)เปนโครงสรางในแนวดงทท าหนาทรบน าหนกตามแนวแกนตง เชน หลงคา พน อาคาร คาน แรงลมและแผนดนไหวแลวถายน าหนกโครงสรางทงหมดลงสฐานรากอกทอดหนง โดยทวไปเสามรปรางหลายลกษณะขนอยกบการออกแบบทางสถาปตยกรรม การใชสอยและคากอสราง เชน รปรางสเหลยมจตรส สเหลยมผนผา เสากลม แปดเหลยม หรอรปรางพเศษอนๆ หากพจารณาดานคากอสราง เสารปรางสเหลยมจตรสมความประหยดสงสด เมอเทยบราคากบเสารปรางอนๆทมพนทหนาตดเทากน การถายน าหนกของโครงสราง แสดงดงรป โดยน าหนกเรมถายลงจากหลงคาหรอดาดฟาสเสาชนบนสด ซงมคาน าหนกนอยเสาทรองรบชนสองรบน าหนกจากเสาตนบนสด รวมกบน าหนกคานชนสอง และเสาจะรบน าหนกเพมมากขน ตามจ านวนชนทเสารบน าหนกเพมขนในทดดน าหนกทงหมดจะถกถายลงสฐานราก

น าหนกทถายลงโครงสราง


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ พฤตกรรมของเสาคอนกรตเสรมเหลก เสามคณสมบตในการรบน าหนกในแนวดงไดด เมอเสารบน าหนกจากแรงดานขางซงถกถายจากพนอาคาร แรงลม หรอแผนดนไหว ท าใหเกดแรงอด ในดานทรบน าหนก ในขณะเดยวกนดานตรงขามของเสาจะเกดแรงดง ท าใหตองมการออกแบบขนาดเสา และปรมาณการเสรมเหลกเพอรบแรงอดและแรงดงอยางเพยงพอ คอนกรตมคณสมบตในการรบแรงอดไดด แตรบแรงดงนอยมาก ดงนนในทางปฏบตจะไมน าเสามารบแรงดง เหลกแกนในเสาชวยเพมความสามารถในการรบแรงอด แรงดงและโมเมนตดดไดด นอกจากนการเพมจ านวนเหลกแกนเสา ท าใหสามารถลดขนาดพนทหนาตดใหเลกลงได

พฤตกรรมของเสาเมอรบน าหนก


สปดาหท

6

หนาท



ความยาวของเสามผลตอการรบน าหนก เสาทมความสงมากหรอมรปรางชะรดมาก หมายถง สาทมอตราสวนความยาว ตอระยะของดานแคบของหนาตดเสาหรอเสนผาศนยกลางของเสากลม เมอเสายาวมการรบน าหนกเพมมากขน ทหนาเสาทงสองดาน ในดานทตรงขามจะมทงแรงอด และแรงดงเกดขน ท าใหเกดการโกง และการโงตวจะเพมขนตามน าหนกทมากระท าเพมขน จนกระทงเกดการวบต ในลกษณะโกงตว แตกราว และหกในทสดส าหรบเสาทมลกษณะสน การวบตเกดในลกษณะการยบตวลงมา เชนเดยวกบการทดวอบลกปนคอนกรตในหองปฏบตการถาน าหนกทกดลงบนเสาใมเกนคาทค านวณไวจะไมเกดการวบตทงสองลกษณะ จากการทดลองเมอเพมน าหนกเสาเรอยๆจนถงจดวบต หากเสามเพยงแตเหลกแกนไมมเหลกปลอกรด เสาเกดการวบตในลกษณะแตกระเบด กอนเกดการโกงตว เมอเสามเหลกปลอกรดเหลกแกนเสา เหลกชวยตานทานการแตกของคอนกรตภายในได เสาไมแตกระเบด แตคอยๆโกงตวจนกระทงเกดการวบตในทสด ดงนนการใสเหลกปลอกจงท าใหเสาสามารถรบน าหนกไดมากและมความปลอดภยมากขน การเสรมเหลกเสาคอนกรตเสรมเหลก ขอก าหนดเหลกแกนเสาตามมาตรฐาน ว.ส.ท. มดงน

- พนทหนาตดของเหลกแกนเสาตองไมนอยกวา 1 % ไมเกน 8% ของพนทหนาตด ขนาดของเหลกแกนเสาตองไมนอยกวา 12 ม.ม.

- ชองวางระหวางเหลกแกนเสาตองไมนอยกวาคาใดคาหนง ดงน 1.5 เทา ของเสนผานศนยกลางของเหลกเสา หรอ 1.5เทา ของมวลหยาบใหญสดหรอ 4 ม.ม.

- เมอตอเหลกโดยวธทาบ ความยาวททาบตองมคาดงตอไปน ส าหรบเหลกขอออย ถาคอนกรตมก าลงอดมากกวา 200 กก /ซม.2 ระยะทาบของเหลกขอออยตองไมนอยกวา 20 24 และ 30 เทาของเสนผานศนยกลางของเหลกทมก าลงครากเทากบ 3,500 กก ./ซม2 ลงไป 4,200 และ 5,200 กก./ ซม2 ตามล าดบและตองไมนอยกวา 30 ซม .ถาก าลงอดของคอนกรตมคาต ากวา 200 กก./ซม2.ตองเพมระยะทาบอกหนงในสามของขางบนน ส าหรบเหลกเสนผวเรยบ ระยะทาบอยางนอยตองเปนสองเทาของคาทก าหนดไวส าหรบเหลกขอออย


สปดาหท

6

หนาท



- อาจใชการตอโดยวธเชอม หรอการตอยดปลายแบบอนๆ แทนการตอโดยวธทาบกนได และถาหากขนาดเหลกเสนโตกวา 25 ม.ม. แลว ควรจะตอโดยวธเชอม หรอการตอยดปลายแบบอนๆมากกวา ส าหรฃบเหลกเสนทรบแรงอดแตอยางเดยวอาจถายแรงไดดวยการยนของหนาตดของปลายทงสองในลกษณะรวมศนย และยดดวยปลายยดแบบอนๆกได การตอโดยวธเชอมทถกตอง ตองใหรอยเชอมสามารถรบแรงดงไดอยางนอยรอยละ 125 ของก าลงครากของเหลก และไมควรตอเหลกทต าแหนงเดยวกนเกน 25 % - เมอเหลกเสรมตดเยองกนทรอยตอความลาดเอยงของเหลกสวนทตดเยอง เมอเทยบกบแกนตองไมเกน 1 ตอ 6 การลดปรมาณเหลกแกนเสา การก าหนดใหเสามขนาดเทากนตลอดทงอาคาร แตลดจ านวนของเหลกแกนเสาในแตละชนลง นยมใชกบอาคารสง ตามมาตรฐาน ว .ส.ท. ก าหนดพนทหนาตดของเหลกแกนเสา ส าหรบเสาตองไมนอยกวา 1 % และไมเกน 8 % ของพนทหนาตดของเสา เชน เสาขนาด 30 x 30 ซม. พนทหนาตดของเหลกแกนเสาส าหรบเสาทนอยทสดคอ 30 x 30 x (1/100) = 9 ตร.ซม. และพนทเหลกแกนเสามากทสดเทากบ 30 x 30 x (8/100) = 72 ตร.ซม. นอกจากวธลดจ านวนเหลกแกนเสาชนบนลงแลว ถาขนาดเสาเทากนทกขนสามารถประหยดราคาแบบหลอลงได เพราะผกอสรางเตรยมแบบหลอ เพยงขนาดเดยว โดยเฉพาะหากเลอกใชแบบเหลกทมจ านวนการใชงานซ าสง หลกการพจารณาในการก าหนดขนาดเสา 4 ทางเลอก ดงน

1. ขนาดของเสาหากเพม-ลด ขนาดจากชนสชน แบบหลอเสาจะมขนาดเพมสงขนหรอ 2. ก าหนดขนาดเสาใหเสากนตลอดแลวลดจ านวนเหลกแกนเสาลงหรอ 3. เพมก าลงอดคอนกรตใหสงขนหรอ 4. ผสมผสานทกๆทางเลอก


สปดาหท

6

หนาท



เหลกปลอกเสา เหลกปลอกเสาทรดรอบเหลกแกนเสา แบงออกไดเปน 2 ชนด ไดแกเหลกปลอกเดยว และเหลกปลอกเกลยว โดยเหลกปลอกเกลยวนยมใชกบเหลกทมรปรางกลม จากการทดลองเสาปลอกเดยวและเสาปลอกเกลยว พบวาเมอเสารบน าหนกเพมมากขน เสาปลอกเกลยวสามารถรบน าหนกมากกวาเสาปลอกเดยว เนองจากเหลกปลอกเกลยวทพนโดยรอบชวยตานทานการแตกของคอนกรตภายในไดมากกวาเหลกปลอกเดยว

เสาปลอกเดยวและเสาปลอกเกลยว a)เสาปลอกเดยว b)เสาปลอกเกลยว

เหลกปลอกเกลยวชนดตาง ๆ


สปดาหท

6

หนาท



ระยะหางของเหลกปลอกเสา (S) ควรท าตามมาตรฐานของ ว.ส.ท. หรอ ACI แตส าหรบเหลกปลอกทอนแรกเหนอฐานรากหรอแผนพน และทอนสดทายใตแผนพนหรอแปนหวเสาลงมา ควรนอยกวาครงหนง ของระยะหางของเหลกปลอก (S/2) ส าหรบเสาตนทมคานพาดผาน 4 ทศเหลกปลอกทอนสดทายตองหางจากทองคานไมเกน 3 นว(7.5 ซม) ดงรป

รายละเอยดเหลกปลอกเสาทคานและพน


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ ขอก าหนดเหลกปลอกเสาตามมาตรฐาน ว.ส.ท.

- เหลกปลอกเดยว เหลกแกนเสาทกเสน ตองมเหลกปลอก ขนาดเสนผาศนยกลางตองไมเลกกวา 6 ม.ม. พนโดยรอบ โดยมระยะเรยงของเหลกปลอก (S) ไมหางกวา

ก. 16 เทา ของเสนผาศนยกลางเหลกเสา หรอ ข. 48 เทา ของเสนผาศนยกลางเหลกปลอก หรอ ค. มตทเลกทสดของเสานน ง. ไมเกน 30 ซม.

และตองจดใหมมของเหลกปลอกยดเหลกแกนเสาตามมมทกมม - เหลกปลอกเกลยว ตองมขนาดเสนผาศนยกลางไมเลกกวา 6 ม .ม. พนตอเนอง

สม าเสมอระยะเรยงศนยกลางถงศนยกลางของเหลกปลอกเกลยว (S) ตองไมเกน ก. 1/6 ของเสนผาศนยกลางของแกนคอนกรต หรอ ข. ไมหางกวา 7 ซม. หรอ ค. ไมแคบกวา 3 ซม. หรอ ง. ไมแคบกวา 1.5 เทาของขนาดของมวลรวมหยาบทใช

- การใสเหลกปลอกเกลยว ตองพนตลอดตงแตระดบพนหรอสวนบนสดของฐานรากขนไปถง ระดบเหลกเสรมเสนลางสดของชนเหนอกวา เชน ในแผนพนในแปนหวเสา หรอในคาน ในเสาทมหวเสา ตองพนเหลกปลอกเกลยวขนไปจนถงระดบทหวเสาขยายเสนผาศนยกลาง หรอ ความกวางโตเปนสองเทาของขนาดเสา

- ส าหรบเหลกปลอกเกลยว หรอเหลกปลอกเดยว ตองมความหนาของคอนกรตหม ซงหลอเปนเนอเดยวกนไมนอยกวา 3 ซม. หรอ 1.5 เทา ของขนาดมวลใหญสด

- ในเสาปลอกเดยว ปรมาณของเหลกทตอทาบกน ตองมอตราสวนพนทหนาตดของเหลกตอคอนกรตไมเกน 0.04 ในความยาว 1 เมตร ของเสา ไมวาจะเปนชวงใด


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ การเสรมเหลกแกนเสาตามมาตรฐาน ACI CODE ตามมาตรฐานน ไดก าหนดการให รายละเอยด ระยะหาง ระยะทาบ ขนาดเหลกปลอกเสา การมดรวมเหลกแกนเสา รวมถงความหนาคอนกรตหมเหลกเสรม โดยตรง ใชความหนา 7.5 ซม . ดงแสดงไวดงรป

การจดระยะเหลกปลอกเสาตามมาตรฐาน ACI CODE

หมายเหต 1. ตองผกเหลกตามเสนประ เมอระยะ X มากกวา 15 ซม. 2. ไมตองผกเหลกปลอก ถาระยะ X นอยกวาหรอเทาหบ 15 ซม. 3. ใชกบเหลกแนวตงทกเสน


สปดาหท

6

หนาท



ตวอยางมาตรฐานเหลกปลอกเสา ACI CODE

หมายเหต 1. ต าแหนงทควรเกยวเหลกปลอก 2. เหลกปลอก 2 ชนขนไป ตองใชเหลกขอออยเทานน ขนาดเทยบเทา # 5 ตามมาตรฐานอเมรกา DB เสนผาศนยกลาง0.625 ตร. ซม. และระยะทาบตองไมนอยกวา 30 ซม. 3. “B” คอ เหลกแกนเสาทมดรวมเขาดวยกน ตองไมเกน 4 เสน 4. ไมตองผกเหลกเสากลาง(กลม 3 เสน )เขากบเหลกปลอกได หากระยะหางเหลกไมเกน 15 ซม.


สปดาหท

6

หนาท



ตวอยางการเสรมเหลกเสารปทรงสเหลยม


สปดาหท

6

หนาท



การตอเหลกแกนเสา การตอเหลกแกนเสาสามารถท าได 3 วธ คอ ตอดวยวธตอทาบหรอดงเหลก ตอดวยวธการเชอม และตอดวยวธทางกล ดงรายละเอยดดงน 1. การตอเหลกแกนเสาดวยวธทาบหรอดงเหลก การตอเหลกตามมารถฐาน ว .ส.ท. ในรอยตอแบบทาบระยะทาบตองไมนอยกวา 48 เทาของเสนผาศนยกลางเหลกกลมธรรมดา และ 36 เทาของเหลกขอออย ส าหรบการดงเหลกเสา ความลาดเอยงของเหลกสวนทดดเยอง เมอเทยบกบเหลกแกนเสาตองไมเกน 1 ตอ 6 ดงรป โดยทวไปการตอทาบเหลกแกนเสาโดยวธตอทาบหรอดงเหลกท าได 3 แบบคอ

1.1 ต าแหนงดงเหลกผานคานหรอแผนพน การดงเหลกทจด X ควรต ากวาพน 5 ซม. และจด Y ส าหรบภายในคาน ควรสงกวาทองคานขนมา 5 ซม.

1.2 ต าแหนงดงเหลกในเสา เหลกเสนตามหมายเลข (1) ผานคานขนมาตอทาบกบเหลกหมายเลข (2) บนพน

1.3 ตอทาบดวยเหลกตรง คลายกบการตอดวยแบบท 1.2 ใชส าหรบตอทาบผนง และเสารปทรงแคบหรอแบน

การตอเหลกแกนเสาดวยวธตอทาบหรอดงเหลก


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ เสาทมการลดขนาดลง ส าหรบสวนทลดลงไมเกน 3 นว (7.5 ซม .) การตอเหลกแกนเสาสามารถเลอกได 3 แบบ โดยเหลกแกนเสาทน ามาตอทาบ แตควรเสรมดวยเหลกเดอย หรอเหลกสมอ(Dowel Bars)ตอทาบกบเหลกแกนเสาทอนบน ดงแสดงในรป

การตอเหลกแกนของเสาทลดขนาดลง


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ 2. การตอเหลกแกนเสาดวยวธการเชอม การตอจากการเชอมถอวาเปนจดออนทตองระวงจะตองใหก าลงของรอยเชอมมความแขงแรงสามารถรบแรงไดไมนอยกวารอยละ 125 ของก าลงครากของเหลกเสรมนน 3. การตอเหลกแกนเสาโดยวธทางกล โดยการท าปลายเหลกแกนเสาใหเปนเกลยว แลวประกบตอกนดวยขอตอเกลยว ดงแสดงในรป เปนการตอทมความแขงแรงและมประสทธภาพมาก เพราะท าใหเหลกแกนเสาตอเนองเปนเสนเดยวกนตลอดทงเสา วธการนเหมาะส าหรบงานกอสรางทตองการคณภาพสง เชน งานกอสรางอาคารสง

การตอเหลกดวยวธทางกล


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ การมดรวมเหลกแกนเสา ในงานกอสรางขนาดใหญ มกกอใหเกดปญหา เหลกแนนเกนไป กดขวางการเทคอนกรตและการเทคอนกรตใหแนน การมดรวมเหลกแกนเสาเขาดวยกน ชวยลดความแออดของเหลก และชวยเพมชองวางระหวางเหลกแกนเสา ส าหรบการเทคอนกรต การมดรวมแกนเสาสามารถมดรวมกนไดไมเกน 4 เสนดงแสดงในรป

การมดรวมเหลกแกนเขาดวยกน


สปดาหท

6

หนาท


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ เทคนคการเทคอนกรตเสา

1. ตรวจสอบความถกตองของแบบหลอเสา เหลกเสนตามแบบกอสราง รอยตอของเหลกแกนเสา ค ายน ดงตรวจต าแหนงศนยกลางเสา และความสงของคอนกรตทจะเท ใหเรยบรอย

2. ราดน าแบบหลอใหชม เพอลดอณหภมและการดดน าจากคอนกรต 3. เทปนทราย (ปนซเมนตผสมกบทราย) ลงไปจ านวนกอน เพอเคลอบผวแบบหลอและ

เหลกเสรม 4. ส าหรบทเสาทความสงเกน 2 เมตร การเทคอนกรตเสาควรเปดดานขางเท เพอ

ปองกนการแยกตวหรออาจใชทอเทชวย 5. หยดเทคอนกรตทระดบต ากวาทองคานประมาณ 2.5 ซม. เพอสะดวกตอการวางแบบ

ทองคาน และมพนทท าความสะอาดทองคาน


7 หนาท

1


คาน ( Beam )

คานเปนองคอาคารซงโดยปกตจะอยในแนวราบ หรออาจจะเอยงท ามมกบแนวราบ เชน คานหลงคา ( roof beams) เปนตน ทงนตามแตลกษณะของการใชงานคานท าหนาทรบน าหนกซงสงถายมาจากพน ( Slabs ) หรอผนง ( partitions ) หรอก าแพง ( walls) ซงวางอยบนคานนน แลวสงถายน าหนกตอไปยงทรองรบเชนคานหลก ( girders ) กอน หรอโครงสรางไปยงเสา ( columns ) อกตอหนงน าหนกทกระท าบนคานจะท าใหเกดแรงดด ( bending ) และแรงเฉอน ( shear ) ในตวคาน ในกรณทน าหนกทกระท าบนคานมลกษณะไมสมดลในแนวทตงฉากกบแนวงแกนของคานกจะท าใหเกดแรงบด ( torsion ) เพมเตมขนมาในตวคานอกแรงหนง เชน คานรบพนกนสาดหรอคานขอบนอก( spandrels)เปนตน ในคานตอเนอง ( continuous beam ) เมอน าหนกบรรทกท าใหเกดแรงดดในตวคาน สวนบนทบรเวณกลางคานจะเกดแรงอด ( compression ) และสวนลางทบรเวณกลางคานจะเกดแรงดง ( tension ) ขน และจะเกดแรงในลกษณะกลบกนทจดคานวางบนทรองรบ

การแบงประเภทของคานตามลกษณะของวสด

1. คานไม ( Wood Beam )

โครงสรางซงมชวงไมกวางมากและมระยะหางระหวางตวพาดไมมากนก มน าหนกบรรทกนอย ใชโครงสรางไมแบบคานพาดเสาไดอยางประหยด เมอชวงกวางมากจนหาขนาดหาไมมาใชยากจงควรใชโครงสรางไมแบบอดกาวหรอเปนคานโครง(truss) คานไม ตงไม คานไมเอก เมอพจาณาหนาทในการเปนโครงสรางแลวท าหนาทรบแรงท านองเดยวกน มขอแตกตางคอ ตงไมใชวางหางไมเกน 0.60 ม. และท าหนาทรบพน หรอพนไมรองเครองหลงคา คาน และคานเอก วางหางกนมากกวา และรบพนซงหนกกวา หรอรบโครงหลงคา ตงพาดบนก าแพง โครงตอ หรอคานเอก คานเอกพาดบนก าแพงหรอเสา และคานเอกนใชรองรบตงหรอคานได พวกคานนหนาตดเปนสเหลยมผนผา ก าลงขนอยกบความลก ในการจะพาดชวงกวางมาๆการแอนตว


7 หนาท

2


ของคานไมควรใหมากกวา 1/360 ของชวงทพาดเมอมการฉาบปนใตฝาเพดาน และไมควรมากกวา 1/ 240 ของชวง เมอไมมฝาเพดาน Timber Beams หรอ Wood Beams เปนคานไมทใชไมเนอแขงมาท าเปนโครงสรางคาน โดยทวไปจะนยมใชไม ขนาด 1 * 5 นว , 1 * 6 นว, 2 * 8 นว , 2 * 10 นวและ 2 * 12 นว ปจจบนโครงสรางคานไมไมคอยนยมใช เนองจากไมมความคงทนนอยและเปนวสดทหายากและราคาแพง ขนาดของคานไมทนยมใชตามชวงกวางและชวงยาวของคาน

ประเภทของคานไม 1.1 คานบากลดความลกปลาย ( notched beams ) การลดความลกของคานและตงทปลาย จดประสงคเพอใหลดระดบพนลง ลดความสงของอาคารลง คานชนดนจะลดก าลงความแขงแรงลง แลวแตรปรางการบากปลายคาน 1.2 คานยนแขวนระหวางชวงพาด ( cantilered and suspendedspan beams ) เมออาคารมชวงมากตอเนองกนหลายชวง ถาใชคานยนและคานพาดแขวนรวมกนระหวางชวง จะท าใหลดคาแรงดดจากการบรรทกน าหนกแผสม าเสมอลงไดถง 1/2-2/3 จากวธใชคานพาดชวงธรรมดา ท าใหสามารถท าชวงคานไดกวางมากขนหรอบรรทกน าหนกไดมากขน โดยใชหนาไมขนาดเดม ใชไมกาวตดแนนยงดเพราะท าใหหนาลกไดมากและชวงยาวไดมากการยนและการแขวนใชรวมกนไดตางๆ วธ อาจมทงยน 2 ขางกได แขวน 2 ขาง หรอแขวนขางเดยวกได เพอใหประหยดด ควรค านงถงแรงดดลบเกดตรงเสาใหมเสาขนาดไลเลยกบแรงดดบวกเกดในชวง ถาบรรทกน าหนกแผสม าเสมอแลว แรงดดลบตรงเสาของคานยนขางเดยวควรเทากบ wl2/ 11.65 และแรงดดลบตรงเสาของคานยน 2ขาง ควรเทากบ wl2/ 16 เมอ l คอชวงเสา w คอน าหนกแผสม าเสมอตอ1ม. รอยตอตรงคานพาดแขวน ท าไดหลายวธ การบากคานตองวางใหถก อยากลบบนเปนลางมฉะนนจะรบแรงเฉอนแนวนอนไมอย ตองจดเตรยมใหมทงตวรบแนวดง และมทงตวยดแนวนอนเชนเหลกสาแหรกใชรบคานปลายฉากไดโดยไมตองท าการบาก

1.3 คานประกอบแนบทางตง ( flitch beams ) ใชไมคานวางแนบกนทางตง มแผนเหลกสอดคลองอยกลาง ทใชคอเมอตองการเสรมซอมความแขงแรงคานเดมใหรบน าหนกไดมากขน การยดใชโบลทและตะปควงอยเพอกนการโกงเดาะทตวแผนเหลก


7 หนาท

3


1.4 คานประกอบแนบทางนอน ( horizontally laminated beams ) ชนดมาตรฐานใชแผนไมตเอยง ยดอยขางคาน 2-3 หรอ 4 ตว ซงวางแนบกนทางนอนและแผนไมเอยงนทกเอยง 450 ตใหเอยงยอนทศกนอยคนละขางใชตชนกนตลอดความยาว การยดไมแผนนค านงถงการตอกยดใหแนนในแนวสวนทรบแรงดงของคานเปนส าคญ คานชนดนอาจใชประกอบแนบโดยบากรอง โดยทะลตรงดานนอนทประกบกนลกครงตอครง แลวตอกเดอยสอยเพอใหถายทอดแรงเฉอนแนวนอนได มโบลทยดทะลทางดงกลางศนยคาน เดอยท าท านองลมเอยงตอกเขามาคนละขางจนแนนสนทกบรองทเตรยมไวกได คานชนดนแรกเรยกวา คานตฝาประกบ ( sheathed beam ) และคานชนดหลงเรยกวาคานยดลม(keyedbeam) 1.5 คานโครง ( trussed beam ) คานโครงใชไดประหยด เมอชวงยาวและน าหนกบรรทกมาก และมความสงพอท าได เมอความสงของหองมจ ากด ใชคานโครงแบบ king post แตวางหงาย โดยใชเฉพาะทอนเอยงเปนเหลก นอกนนเปนไมกได นอกจากนโครงรป queen post กอาจวางหงายกลบกได

2. คานประกอบ ( Composite Beams )

เปนคานทประกอบขนจากคอนกรตผสมกบเหลกรปพรรณชนดตางๆเพอใหวสดทงสองชนดรวมกนรบน าหนกและแรงตางๆทเกดขน โดยคานชนดนอาจใชเหลกตาขายหมเหลกรปพรรณเพอชวยยดเกาะกอนเทคอนกรต หรอใชเพอวตถประสงคในการปองกนไฟ คานชนดนมกจะใชกบงานโครงสรางอาคารขนาดใหญ หรออาคารพเศษตางๆในอาคารทวๆไป ไปไมคอยนยมใชกนมากนก เราเรยกคานชนดนวา คานหนาตดผสม


7 หนาท

4


3. คานเหลกรปพรรณ ( Steel Beams )

เปนคานทใชเหลกรปพรรณหนาตดมาตรฐาน หรอเหลกตดและประกอบเปนคานรปรางตางๆเพอรบน าหนกและแรงตางๆทเกดขน คานเหลกจะมน าหนกของโครงสรางโดยรวมนอยกวาคานคอนกรตเสรมเหลก สามารถกอสรางในชวงความกวางและชวงความยาวของอาคารไดมาก และกรรมวธการกอสรางสามารถท าไดเรวกวาคานคอนกรตเสรมเหลก แตมขอดอยกวาคานคอนกรตเสรมเหลกคอ อตราทนไฟของโครงสรางต าและความแขงแรงหรอรบน าหนกบรรทก คานชนดนนยมในโครงสรางโรงงาน โครงอาคารเหลก สะพานเหลก และคานรบโครงหลงคา เราเรยกคานทใชเหลกรปพรรณหนาตดมาตรฐานวา คานเหลกรปพรรณ สวนคานเหลกทใชเหลกแผนมาตดและประกอบเปนคานเราเรยกวา คานประกอบ


7 หนาท

5


4.คานคอนกรตเสรมเหลก Reinforced Concrete Beams เปนคานคอนกรตทใชเหลกเสรม เสรมในตวคาน โดยเหลกเสรมหลกในตวคานจะชวยรบแรงดงและแรงอด และเสรมเหลกปลอกเพอชวยคอนกรตรบแรงเฉอนสวนเกนจากทหนาตดคอนกรตสามารถรบได บางกรณน าหนกทกระท าบนคานมลกษณะไมสมดล ในแนวตงฉากกบแนวแกนคานกตองเสรมเหลกเพอชวยรบแรงบดทเกดขน คานชนดนนยมใชในอาคารทวๆไปเราเรยกคานชนดนวาคานคอนกรตเสรมเหลก

4.1 คานชวงเดยว ( Simple Beam ) ไดแก คานทมจดรองรบ 2 ขางทปลายคาน มลกษณะการเสรมเหลกตามพฤตกรรมของโครงสรางเมอรบน าหนกบรรทก กลาวคอ เหลกเสรมหลกเปนเหลกลางตลอดความยาวของคาน เนองจากโมเมนตตดทเกดขนจากน าหนกกระท าในแนวดงเปนโมเมนตบวกทท าใหผวลางของคานเปนแรงดงตลอดความยาวของคาน โดยปกตแลวจะมคามากทสดบรเวณกลางคาน แตอาจเปลยนต าแหนงบางเนองจากแรงทกระท าเปนจด โมเมนตตดนจะมคานอยลงจนถงศนยทปลายคน ฉะนนปรมาณเหลกเสรมอาจลดจ านวนลงไดบางทปลายคาน โดยพจารณาจาโมเมนตไดอะแกรม ทงนวศวกรผออกแบบจะเปนผก าหนดขนาดเหลกตามรายละเอยดในตารางรายละเอยด แตผเขยนแบบควรศกษาขอก าหนดตางๆเพอประกอบการเขยนรปขยายไดอยางถกตอง

4.2 คานตอเนอง ( Continuous Beam ) ไดแกคาน คานทมชวงเสาหรอจดรองรบตอเนองกนตงแตสองชวงขนไป เหลกเสรมหลกตามความยาวคานเปนเหลกลางบรเวณกลางๆชวงคานและเปนเหลกบนบรเวณใกลเสา เพราะโดยปกตแลวกลางๆชวงคานจะเปนโมเมนตบวกทท าใหผวลางของคานเปนแรงดงและปลายคานเปนโมเมนตลบทท าใหผวบนคานเปนแรงดงในกรณทเหลกลางมจ านวนเกน 2 เสน มกจะนยมดดเหลกเสรมลางขนไปเปนเหลกเสรมบน เปนปรมาณตามขอก าหนดซงจะกลาวตอไปและเรยกกนวา เหลกคอมา เหลกคอมาจะถกดดจากเหลกลางเปนเหลกบนในต าแหนงทโมเมนตเปลยนจากบวกไปเปนลบ สวนเหลกลางทเหลอกจะปลอยใหพาดเขาไปในเสา


7 หนาท

6


4.3 คานยน ( Cantilever Beam ) ไดแก คานทมจดรองรบขางกนง สวนปลายอกขางหนงทยนออกไปไมมจดรองรบ เหลกเสรมหลกทางยาวจะตองเปนเหลกบน เนองจาก ผวบนของคานเปนแรงดงจากโมเมนตลบในคาน เหลกเสรมบนจะตองฝงในคานชวงในถดเขาไปจากเสาทรบคานยนนน หรออาจฝงลงไปในเสาถาไมมคานชวงใน ความยาวของเหลกเสรมทตองฝงในคานชวงในหรอฝงในเสาจะตองยาวเพยงอพทจะไมท าใหหนวยแรงยดเหนยวทเกดขนจรงระหวางเหลกเสรมกบคอนกรตมากกวาคาหนวยแรงยดเหนยวทยอมใหตามขอก าหนดมาตรฐาน


สปดาหท

8

หนาท

1



คานเสรมเหลกคอนกรต คาน ( Beam ) เปนโครงสรางในแนวราบ ท าหนาทรองรบน าหนกในแนวดงทถายมาจากพน ผนง คานฝาก แลวถายน าหนกไปสฐานรองรบ ( Supports ) ไดแกเสา ผนง หรอ คานหลก (Girders) อกทอดหนง แรงดดและความเคนในคาน

เมอน าหนกกระท าตอคาน คานจะเกดการโกงตว (Bending) การโกงตวสงผลใหเกดทงการอดตว (Compression) และการดงตว ( Tension) ในตวของคานทตรงกนขาม พฤตกรรมการโกงตวของคานสามารถแสดงไดโดยน าวสด เชนน าพองน ามาเปนคานทดลอง ดงรปทแสดง ขดเสนตรง PQ และ RS ตามแนวดง เมอมน าหนกมากระท าบนคาน ท าใหเกดการแอนตว คานในชวง RS ถกแรงอด (Compression) ท าใหระยะ PR สนลง และคานในชวง QS ถกแรงดงตว (Tension) ท าใหระยะ QS ยดตวออกไป


สปดาหท

8

หนาท

2


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ การเสรมเหลกตานทานแรงดงในคาน คอนกรตมคณสมบตรบแรงดงไดด ในขนาดเดยวกนมความสามารถในการรบแรงดงไดนอยมากเมอเทยบกบแรงอด ดงนนวศวกรจงนยมออกแบบโครงสราง โดยใหคอนกรตรบเฉพาะแรงอด เปนหลก และเสรมเหลกเพอตานทานแรงดง เหตผลทน าเหลกเสรมมาใชงานรวมกบคอนกรตคอ เหลกมสมประสทธการยดตวและหดตวใกลเคยงกบคอนกรต เปนว สดทประหยดและมก าลงสง สามารถปองกนการโกงตว แตกราว และการเสยหายของคานไดเปนอยางด จากรป เนองจากแรงดงเกดขนบรเวณดานลางของคาน ดงนนจงตองจดวางต าแหนงเหลกเสรมตานทานแรงดงดานลางของคาน สวนแรงอดทเกดขนบรเวณขอบบนของคานคอนกรตสามารถรบแรงอดไดด จงเสรมเหลกดานบนของคานเพยงเลกนอย เพอรองรบเหลกปลอก แตในกรณทคานตองรบแรงอดมากเกนกวาความสามารถของคอนกรต วศวกรจะเสรมเหลกเพอตานทานแรงอดทดานบนของคาน

รป การเสรมเหลกคาน เพอตานทานแรงดงและปองกนการแตกราว

a ) ไมเสรมเหลก b ) เสรมเหลกดานลางเพอตานทานแรงดง


สปดาหท

8

หนาท

3



รปท 47 การงอมาตรฐาน ( Standard HOOK)

งานทตองการความถกตอง ตองควบคมตรวจทกครง บางทเหลก 5 เสน ไมไดงอหว 2 เสน อาจเกดจากการตดเหลกผดท าใหเหลกสนไป ถางอปลายจะเสรมไมไดลกษณะนอาจเปลยนใหม 1) การคดความยาวเหลก ใหกลบไปดแบบกอสรางทแสดงแปลนคานคอดน หรอ แปลนคานชนบนวาเปนคาน B เทาใดและน าไปดแบบขยายแบบ B นน จะทรายวาคาน B ดงกลาวสมเหลกแกนบน เหลกแกนลาง สวนเหลกแกนเสรมบน และเหลกแกนเสรมลาง เหลกทง 2 ลกษณะเปนการวงไปในแนวเดยวกบเหลกแกนทวไป

เปนการแสดงเหลกแกนบน ลาง และเหลกคอมา


สปดาหท

8

หนาท

4


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ การดดเหลก

1.) หารเหยยดเหลกหมายถง การท าเหลกทงอครงมาเหยยดใหตรง กอนทจะท าการตด ขนาดของเหลกทมขนาด 9 ม.ม. 6 ม.ม. ท าการเหยยบเหลกเสนลางทงอพบสอง เชนเหลกยาว 10 เมตร งอแลวไดความยาวประมาณ 5 เมตร สวนมอจะยกเหลกเสนบนขน เทากบเปนการงางเหลกขนแลวเดนไลจากปลายและยกเหลก เดนไปยงสวนทงอพรอมกน

2.) สวนเหลกขนาด 12 ม.ม. 15 ม.ม.อาจเหยยดโดยใชประแจสองตวถางสวนทงอของเหลกใหตรง

3.) สวนเหลกทมขนาดโตกวา 15 ม .ม. ควรดดใหตรงกบโตะดดเหลก โดยแกนเสนหนงจะสอดอยกบโตะดดเหลกอกแกนหนงจบดนดวยมอ และเลอนแกน แลวดดใหเหลกเปนเสนตรง การตงแบบทองคาน 1.) การหาศนยเสา กอนหลอฐานรากครอบหวเขมกไดหาศนยเสาครงหนง เมอตองการหลอคานตองหาศนยกลางเสาอก เนองจากบรเวณยงคงมอยจงไมอยากทจะท าได หลงผงไดตอกตะปแสดงแนวศนยกลางเสา และไดตอกตะปอก 2 ตว ซงวดจากตะปตวศนยกลางออกไปขางละครงของขนาดเสา จะน าไปใชประโยชนมากในการตงแบบขางคานคอดน ใหท าการขงเชอกหรอสายเอนพลาสตกจากตวศนยกลางของเสาใหสายเอนตดฉากกนในสวนของหวเสาทตองการรศนยกลาง สายเอนตองตงและไมไปคางกบสวนใดจนท าใหเสนแนวผดไป ตองทดลองดงขนวาสายอยในสภาพไดแนว

2.) การใหระดบการใหระดบทองคานควรไดท าขนใหมอก จะอาศยระดบทถายตอนหลอฐานรากคอนกรตไมได เพราะวาการเทฐานรากอาจไมเรยบ หรออาจมระดบสงหรอต ากวาทถกตองกได

3.) การเตรยมไมเพอท าแบบ การตงแบบทองคานทมระดบดนต า หรอดนทยงไมไดถมดนตองใชไมเพอตงแบบมากตามรปท 51 แสดงการประกอบไมเคราเปนโครงรบม เสา คาน ตง และมไมแบบรองเปนโครงรบม เสา คาน ตงการ


สปดาหท

8

หนาท

5



กรรมวธการตงแบบคาน 1.) ตหลกเสา น าไมทจะท าหลกเสามาเสยมปลายทกทอนเฉพาะทอนทตองการตอกลงดนสวนหลก

เสาทจะตอควรเตรยมวางไวใกลๆ งานดวย

2.) การเรมตอกควรใหแนวเคราทท าคานวงขนาบความกวางของฐานรากได ฉะนนความหางของไมท าคาน ควรกวางประมาณ 0.60 เมตร (โดยประมาณ)

3.) การตคาน จะใชไมเคราหรอไมแบบ ควรเปนไมยาว และเปนไมทตรง ระดบหลงคานควรงดจากระดบทองคานทไดไวแลวจากหลกขางเคยง ไมแบบบางทหนา 1 “ หรอ เคราหรอบางทหนา 3 “

4.) การท าไมแบบขางคานเมอไดวางแบบทองคานแลวจะแสดงชวงของแบบขางทจะตองสราง โดยท าการเพลาะแบบใหยาวเกนไว การตดไมตามแบบขยายคานระบขนาดความกวางของคานคอดน และคานชนบนมขนาดลก 0.30 ถง 0.35 เมตร ควรเลอกขนาดความกวาง ของการเพลาะไมแบบใหสามารถใชกบงานคานคอดน และตวอน ๆ ในการหลอคานชนบนแมวาจะมคานบางตวมขนาดลกมาก กจะเลอกขนาดคานสวนใหญใชได ถาคานมขนาดความลกนอย กวาความลกของแบบหลอ น าไปใชไดทงหมด เวนแตคนทมขนาดลก B5 และ B6 ตองท าแบบเสรมเทานน การสงไมแบบจะเลอกความยาว 4 – 5 เมตร เพราะโดยมากดานจะตอกนและมขนาดความกวางเดยวกน แบบหลอจงวงตอกนไดยาว ๆ จะชวยใหรวมเรวค าแบบไดงายและไมเสยเวลาตอตอนปลายแบบไมเครา 1.5 * 3 “ ควรน าไมสน 1 เมตร มาตด 2 ทอน ทอนละ 50 เซนตเมตร ดงรปทแสดงไว


สปดาหท

8

หนาท

6




สปดาหท

8

หนาท

7



ดรป ซงไดตงแบบทองคานไวแลว ระหลงแบบทองคานจะอยเสมอกบระดบของผวบนของฐานรากเมอน าไมแบบขางวางไวบนหลงตง เพอประกอบขางของแบบแบบทอง การประกอบแบบขาง ตลอดจนการยดแบบขางดวยไมยนแบบและตไมบงคบแบบ

ประการการสดทายของการท างานกคอการถานระดบจากหลงผงมาทขางแบบดานในทจะหลอคาน ขดเสนแลวตอกตะป 2.5 นว โผลตะปสวนหวใหยนประมาณ 1 นว ท าระดบทหวแบบแลวตอกตะปขงสายเอนตอกตะปใหระดบทกระยะ 1.00 เมตร ตลอดความยาวของคาน ความช านาญของหวหนาชางจะตองตรวจการยดไมวามนคงพอทจะท ารบคอนกรตเมอท าการกอไดเพยงใด โดยเฉพาะชางควบคมงานจะเปนหนาทตรวจความแขงแรงจงจะอนญาตใหท าการหลอตอไป


สปดาหท

8

หนาท

8



รป แสดงการตอแบบขางไปตามความยาวโดยตดหวแบบใหไดมมฉากกบแนวนอน ดรป (1) แลวน าแบบทงสองชนมาชนกน โดยถาแนวหลงแบบและตนแบบอยในแนวเดยวกน ในสวนรอยตอดานนอกควรซอยไมกวาง 2 นวได ทาบตามแนวรอยตอแลวตอกตะปทงสองยด อาจใชไมเคราสในสวนสนทาบแทนไมแผนกไดแตตอกตะปไปยดตดไมเคราดวย สวนทางดานขางของไมเคราไมสามารถทาบลงในชองทหางของเคราเพลาะแบบทงสองแผนสองนวได การตอกนจะท าการตงแบบทละแบบและภายในตงแบบตอกน สวนการตอมมฉาก แมวาแบบแผนหนงจะยาวเกนระยะชองของการตงแบบ จะปลอยเลยออกไป ดรป (2) แลวยดแบบแผนนภายหลงทไดจบดงแลว แบบขางอกแผนหนงทน ามาตอฉากใหตดหวแบบใหเปนมมฉากกอน แลวน ามาชนในระยะทไดแนวโดยขดเสนไวแลวบนหนาแบบตอกตะปยดหวไมทงสองของแผนทจะน ามาชน อาจน าพกตอกบงคบในตอนมมดานนอกของการตอฉากเพอการตอชนจะไดไมแยกออกงายๆ และตองไมลมตไมรดตอนมมเมอน าฉากมาจบมมภายในแลว


สปดาหท

8

หนาท

9




สปดาหท

8

หนาท

10



1.) การปรบระดบดนทองคาน ดนทถมไวอาจจะสงๆ ต าๆ ควรจะไดกลยตามแนวทจะหลอคานใหกวาง 0.30-0.40 เมตร และท าระดบใหต ากวาระดบหลงผง 0.70 เมตร โดยขงเชอกแลวทงไมวดจากเชอกในแนวดงจากเชอกทตองการหย งความลก กระทงดนใหแนนอยระดบต ากวา 0.75 เมตร แลวน าทรายหยาบเมราดน าแลวปรบระดบใหลดจากผงลงถงระดบหลงทรายทลาดน าและปรบเรยบแลว 0.70 เมตรพอด พนทองคานจะตองไมมเศษไมหรอกอนดนและทรายเมอตอนเทคอนกรตและไมมน านองอย

2.) การเตรยมไม ควรเตรยมหลกไมยาวประมาณ 0.60-0.80 เมตร ถาเปนทรายหรอดนแขงหลกจะสน และหลกตองยาวเมอเปนดนออน น าหลกขนาดยาวโดยประมารใกลเคยงกนมาเสยมปลายใหแหลม การจ านวนหลกการเฉลยวาระยะทตองตอกควรหางกนประมาณ 0.75-1 เมตร ตลอดความยาวของไมแบบ

3.) การประกอบแบบขางคานหรอตงแบบ ไมแบบขางคานไดท าการเพลาะกนเปนแผงๆเตรยมมาวางใกลงานทจะตดตงแบบ เครองมอทจ าเปนกคอคอน 8 ปอนด 3.1 เรมดวยการน าหวแบบขางคานมาทาบกบแนวทขดบนหลงฐานรากคอนกรต ท าการตอก

หลกใหหลกแนบกบไมเพราะแบบกบสวนตวแรกของไมเพลาะแบบ คอยๆ ตอกเลยงหลกไมใหหนนแบบท าใหล าเสนทฐานรากได ตอกจนกระทงหลกยดแนนกบดน ทดลองโยกดอาจตอกลงดน 0.50 เมตรขนไป

3.2 ตอกยดหลกไมค ายนใหหางจากตนแบบประมาณ 0.40 เมตร โดยประมาณวาถาตไมค ายนจะท ามมไมเกน 60 องศากบระดบดน ถาความลกมากควรตอกแบบหางมากขน ตอกหลกใหแนนและพยายามใหหลกอยกบระดบดนมากทสด ตอกหางกนประมาณ 0.30-0.40 เมตร และใหระดบหวหลกอยในแนวดน น าไมเคราปดหวหลกยดไมค ายน

3.3 ใหตอกไมบงคบแบบชวงบน โดยใหหลงของไมบงคบแบบนอยประมาณกบระดบของหลงแบบหรอจะต ากวา 0.05-0.10 เมตรกได

3.4 ใหตอกเครายดตนแบบโดยยนจากตนของไมเพลาะแบบทกตวมาวางพาด กบไมทปดหวหลกทวงขนานไปกบแนวตามตามแบบ

3.5 การตงแบบขางคานอกตวหนงกท าโดยวาหวแบบตามเสนหวฐานราก แลวตอกหลก สวนในตอนอนตลอด แนวตดไมยาว 0.20 เมตรเทากบ


สปดาหท

8

หนาท

11



การประกอบเหลกคาน โดยล าดบการกอสรางแลว เมอตงแบบทองคานแลวจะท าการประกอบเหลกคานไดเลยเมอท างานเหลกเสรจจงท าการตดตงแบบขางคาน หรอจะแบบเพยงขางหนงกอนกท างานเหลกได แตถาตงแบบแลวน าเหลกลงประกอบจะท าล าบากเพราะในสวนหวของเหลกจะตองท าการดดเพอใหคลองกน การดดเหลกแกนและประกอบเหลก เหลกทเสรมคอนกรต มเหลกแกนบนและเหลกแกนลาง โดยลกษณะหนาตดของคานเปนรปสเหลยมพนผา เมอคานรบน าหนกบรรทกรวมทงน าหนกของคานเอง

รป แสดงหนาตดของคานและการเสรมเหลก


สปดาหท

8

หนาท

12


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ ตามรป เปนรปตดคาน แสดงใหเหนการเสรมเหลกคานรปสเหลยมผนผาในลกษณะตางๆ เมอเหนเหลกจะพจารณาไดวา ผค านวณเจตนาไวอยางไรส าหรบคานแตละควเชนรป (1) เปฌนคานทเดสรมเหลกบนและหลกลางเปนปกตเหลกบนอาจเลกกวาเหลกลางกได เพอการประหยดและลางกจะรบแรงดงและแรงเฉอนไปพรอมๆ กนดวยรป (2) เปนคานทเสรมเหลกบนทงสเสน แสดงวาเจตนาใหเหลกบนรบแรงอด ทเกดมากเพอลดความลกของคานลง สวนเหลกมเหลกแกนเพยง 2 เสน แตใชเนอเหลกคอมาอก 3 เสน ซงจะเสรมในสวนนกลางคาน รวมเปน 5 เสนสามารถรบแรงดงไดด แตพอใกลปากคานทงสองดานเหลกกลาง 1 เสนเหลกขางคานอกสองเสนจะวงกระดกขนเปนเหลกคอมาเพอรบแรงเฉอนทเกดตงฉากกบเหลกคอมาตวหกงอ 45 องศานน รป (3) ในขนาดคานเดยวกนพบวาเหลกแกนบนและเหลกแกนลางมดานละ 2 เสน แตคานนเหลกแกนลาง จะเพมเหลกคอมาอก 2 เสนไมสามารถเสรมกลางไดอาจเนองจากคานแคบ จนเหลกแตละเสนเวนชองใหหนลอดต ากวา 2 ซม. รป (4) คานทเสรมเหลกลกษณะนจะตองเปนคานยนแนนอน เพราะวาเหลกบนถกก าหนดใหมจ านวนมากเพอตานทานแรงดงตอนบนมาก แตตอนลางเพยงเสรมใหเปนโครงเหลกในเมอใชปลอก 2 เสนซอนกนอย รป (5 ) เปนการเสรมเหลกเชนกนกบ รป (4) แตเขยนระบใหใชเหลกปลอกสามปลอกคลองทาบตอกน ดงแสดงลกษณะของเหลกปลอกในรป (6) ตามรป แสดงการประกอบเหลกคานคอดนเขากบเหลกแกนเสา กอนเรมควรท าการดงเหลกแกนเสาใหอยในต าแหนงซงจะทราบการจากการหาศนยเสาและขดเสนใหเปนสเหลยมเสา เมอน าเหลกเสาสวมเหลกแกน แลววดจากผวเหลกปลอกและเหลกเสา 0.025 เมตร ต าแหนงงงของเหลกแกนเสาทง 4 เสนจะอยตรงมมของเหลกถาพบวาเหลกแกนอยผดต าแหนงไปมากควรดงเหลกแกนใหงอ และแยกไปขนตรงกบต าแหนง แตถาผดทไปเพยงเลกนอยกไมตองดง การทเหลกผดต าแหนงไปอนเนองมาจากการทเราไมบงคบเหลกเสาใหอยคงทในระหวางการเทคอนกรต เฉพาะการสรางอาคารขนาดใหญจ าเปนตองวางต าแหนงเหลก แกนเสาใหคงท เพราะวาเปนเหลกแกนเสนใหญ การดงเหลกท าอยางมาก อกประการหนงการเทคอนกรตตองใชเครองเขยา อาจท าใหเหลกเอยงผดไปจงจ าเปนตองบงคบอแกนเสาใหอยกบทไมเคลอนยายเมอเทคอนกรตการดงเหลกจะตองท าพรอมๆ กนทง 4 เสน


สปดาหท

8

หนาท

13



รปท แสดงการประกอบคานคอดนเขากบเหลกแกนเสา


สปดาหท

8

หนาท

14



การหลอคอนกรตคานคอดน การหลอคอนกรตส าหรบโครงสรางอาคาร ควรเลอกชางทมความช านาญในการเท เพยงแตเทคอนกรตตามพนฐานจะไมสมารถเทคอนกรตไดดการเทคอนกรตตองมลกษณะทตองรอบคอบเนองมาจากแบบหลอทแคบมเหลกเสรมมาแบบมมม และมความลก และมความเกยวพนธเกยวกบการเลอกวธการเขยาคอนกรต ความเหลวของคอนกรต และการเลยงน าปน ทงหมดนกเพอใหไดคอนกรตมสดสวนและมความเหลวสม าเสมอตลอดคานและคานคอนกรตจะลงไปเตมแบบดวยความรวดเรวทขาดความเอาใจใสจะหลกเลยงทท า การเตรยมแบบและตรวจ (1) การตรวจแบบ ตรวจเสาตวามนคง การตงแบบขาง การยด และการค ายน แบบจะตองเปนชองใหน าปนไหลออก แบบจะตองไดขนาดความกวางและความลกตลอดความยาวของคาน (2) การตรวจเหลก ตรวจดวาเหลกทเสรมในตานแตละตวมจ านวนเหลกทงเหลกแกนบนและแกนบน และคอมาครบ ขนาดเหลกเสรมจะตองวดดเพราะเหลกในทองตลาดมหลายขนาด แมวาจะเปนเหลก 9 มม. กตามอาจเหลอเพยง 8.5 ม.ม. กมเหลกแกนทกเสนจะตองมสนมขมโดยมสะเกดขนและรอนออก (3) การล าเลยงและสงคอนกรต อาจใชรถเขนหรอคนหว เสนทางใหคนงานเ๘นรถควรจดท าเปน

เสนทางเรยบ (4) การลาดน าและการลาดน าปน กอนเทคอนกรตควรลาดน าปนน าสะอาดลงในแบบหลอคานใหทว

เพอเปนการเซาะลางขเลอย (5) การเทคอนกรต ควรเรมจากตอนมมของคานกอน ใหหมนกระปองเพอกระจายคอนกรตสม าเสมอ

ไมแยกออกจากกน เชน หนแยกออกจากปน (6) การหยดเท อาจเกดจากงานเทเตมแบบจะตองแจงใหฝายผสมทราบลวงหนา เพอจะไดไมผสมเกน

จ านวนอาจจะตองทงเสยของ ถาจะตองหยดเทคอนกรตควรหยดกลางคานและใหไมกนตงฉากใหสม าเสมอ


สปดาหท

8

หนาท

15


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ ( 7 ). การแกเมอมหนรวมอยมาก ควรโกยหนทรวมตวกนมากๆ ออกแลวน าน าปนทผสมมาโดยเฉพาะมาใสใหไดคอนกรตทมอตราสวนเสมอกนกบคอนกรตทเทไวแลว ทกสวนจะตองระมดระวงและคาดคะเนเอาวาจะไมมโพรงเกดขน ควรโกยาคอนกรตขนเมอไมแนใจวาสวนใดจะพกพรอง แลวน าคอนกรตใหมใสลงไปแทน ไมรบเทจนกระทงท าใหงานไมสมบรณ ( 8 )การแตงผวหนา เมอเทคอนกรตเตมคานแลว ควรทงคอนกรตใหหมาดประมาณ 3-4 ชม . ภายหลงเทจนกระทงน าเกรยงไมปราดหนาใหเรยบได โดยอาศยระดบตะปทตอกไวใหไดระดบเสมอตลอดในคานการถอดแบบและการบม หลงจากทควบคมน าในคอนกรต เมอเทคอนกรตเสรจแลว ทงคอนกรตใหแขงแรงพอปรกตจะใชเวลา 2 วนจงจะท าการถอดแบบได การถอดแบบในคอนกรตใหมๆ เชนนจะตองท าอยางระมดระวงมใหมการงด ตอกใหกระเทอนเนอคอนกรตมาก คอนกรตจะรบก าลงมากไม ไดใหถอดค ายนขางๆ ออกกอนแลว ถอดตะปใหโผลหวไวตอนรมแบบออก และขอพจารณาในการเทคอนกรตมดงน 1. กอนเทคอนกรต ควรตรวจสอบความเรยบรอยของแบบคาน ความสะอาด รอยตอแบบ ค ายน

ไมรดปากแบบ ทองคาน การท าระดบหลงคาน 2. กอนเทคอนกรตควรใชเครองปนลมเปาไลเศษฝ น และราดน าแบบหลอใหชม 3. ส าหรบคานทมขนาดลกควรเทคอนกรตเปนชน ชนละไมเกน 30 เซนตเมตร และจคอนกรตให

แนนแตละชน 4. ควรหยดเทคอนกรตในแนวตงฉากกบคาน ณ ต าทแรงเฉอนเกดขนนอยทสดโดยทวอยประมาณ

กลางคานเพอใหรอยตอเรยบรอย ใชลวดตาขายรอยตอหรอหากจ าเปนอาจใชไมเครา 1.5*3 นว คนระหวางเหลกเสรม

5. กอนเทคอนกรตตอกบคอนกรตใหม ควรท าความสะอาดใหม ควรท าความสะอาดรอยตอ แลวราดน าปนขนหนารอยตอมใหทวกอน จงเทคอนกรตใหม


9 หนาท



พน

พนเปนสวนหนงของโครงสรางทมผวดานบนราบและเรยบเปนบรเวณกวางเพอใชเปนพนทใชสอยของอาคาร แผนพนท าหนาทรบน าหนกบรรทกทกระท าสม าเสมอแลวถายน าหนกบรรทกตอไปใหกบคาน เสา หรอพนดนรองรบ พนคอนกรตเสรมเหลกมหลายชนด อาจจ าแนกไดตามลกษณะการถายน าหนกใหกบทรองรบทงนขนกบขนาดของแผนพนและการเสรมเหลกในแผนพนนน เชน

1. พนคอนกรตเสรมเหลกทางเดยว (One – Way slabs) โดยมคานรองรบสองดานในแนวทขนานกบดานยาวของแผนพนนน

2. พนคอนกรตเสรมเหลกสองทาง ( Two – Way slabs) โดยมคานหรอก าแพงคอนกรตเสรมเหลกรองรบแผนพนทงสดาน

3. พนคอนกรตเสรมเหลกสองทาง แตไมมคานรองรบ เรยกพนแบบนวา แผนพนไรคาน ซงน าหนกบรรทกทงหมดจากแผนพนจะถายลงสเสาทรองรบโดยตรง

น าหนกบรรทกทงหมดทแผนพนตองรบไดแก น าหนกบรรทกจรรวมกบน าหนกบรรทกคงท ทไดแก น าหนกของตวแผนพน น าหนกของวสดทน ามาปบนพนผว เชน แผนกระเบองเซรามค ไมปารเก หรอหนออน ตลอดจนน าหนกของวสดทแขวนหอยใตแผนพน เชน ฝาเพดาน เปนตน น าหนกบรรทกตาง ๆ ทงหมดทแผนพนตองรบใหคดรวมเปนน าหนกแผสม าเสมอบนพนทของพน ซงมหนวยเปนกโลกรมตอตารางเมตร

โครงสรางพน เปนสวนทท าหนาทรองรบน าหนกเนองจากการอยอาศย ไดแก น าหนกตวของผอาศยเอง เครองเรอน อปกรณ สมภาระ ฯลฯ แลวถายน าหนกทงหมดลง คาน เสา และดน ตามล าดบ การแบงประเภทของพนตามลกษณะการถายน าหนก แบงได 2 ลกษณะ คอ 1. พนบนดน 2. พนลอย ( จากพนดน )


9 หนาท



พนบนดน หมายถงพนทวางตดกบดน โดยการถายน าหนกลงดน เชน พนบานชนลาง พนระเบยงบาน พนโรงจอดรถ เปนตน พนลอย หมายถง พนทลอยเหนอพนดน ถายน าหนกลงบนคาน เสา และถายลงดนอกตอหนง เชน พนบานสองชน พนเฉลยง และพนดาดฟา เปนตน โครงสรางพนทใชกบบานพกอาศยโดยทวไป แบงตามประเภทของวสดได 2 ประเภทใหญ ๆ ไดแก โครงสรางพนไม และ โครงสรางคอนกรตเสรมเหลก

1. พนไม

หากยอนกลบไปดบานเรอนในสมยกอนพนทใชบนเรอน นยมใชไมแผนมาปเรยงตอกนโดยวางบนโครงสรางไม (ตงไมและคานไม) อกทหนง เมอใชงานไปนานๆ อาจจะมเสยงดงเกดขนในขณะเดน ทงนเนองจากไมเกดการบดขยายตว (จากอณหภมภายนอกและการอบไมไมแหงดพอ) ท าใหรอยเชอมตอของแผนเกดการเลอนระยะขบเกยกน รวมถงกรณการวางตงไมรบแผนไมไมไดระยะ (หางเกนไป) จงท าใหพนบางชวงเกดการแอนตวหรอทภาษาชางเรยกวา "ตกทองชาง" มองดไมเรยบรอยและเปนอกสาเหตหนงทท าใหเวลาเดนจะเกดเสยงดงนาร าคาญได ปจจบน หากเจาของบานเลอกทจะปพนไมจรงจงมกจะปแผนพนไมลงบนพนคอนกรตอกทหนง โดยวางระแนงไมฝงลงไปในแนวคอนกรต สงกวาผวคอนกรตประมาณ 2 เซนตเมตร เพอใชเปนตวปรบระดบแนวปพนไมอกทหนง


9 หนาท



ไมแผนทนยมน ามาปพนเชน ไมแดง เปนไมเนอแขง ทนตอการขดขวนมสคอนขางคล า ไมคอยมลายไม เนอไมเหนยวมการยดหดตวคอนขางสงท าใหเกดการแตกราวของเนอไมไดงาย ไมมะคา เปนไมเนอแขงเชนเดยวกน แตมราคาแพงกวาไมแดงมาก ทนตอการรบน าหนกมลายไมและสสนสวยงาม เนอไมจะออกสน าตาลแดงหรอน าตาลแก มความคงรปไมยดหดหรอแตกราวงาย ไมสก เปนไมทมสสนและลวดลายสวยงาม เนอไมมสเหลองทอง ปลวก มอดไมขน แตเปนไมเนอออนกวาไมแดงและไมมะคาจงรบน าหนกและทนตอรอยขดขวนไดนอยกวาราคาแพง เสนหของไมจรง เมอน ามาปพนทใชสอยภายในบาน คอ ท าใหบานดภมฐานอบอน นมนวลเปนธรรมชาต แตเนองจากในปจจบนไมแผนจรงหาไดยากและราคาแพง อกทงยงมวสดปพนชนดอนทท าออกมาทดแทนไมแผนเพมขนมาก ความนยมในการใชไมจรงปพนจงลดนอยลงไปในปจจบน

ไมทนยมใชท าพน ทเปนไมในภมประเทศน มไมสก , ไมมะคา , ไมแดง , ไมชงชน , ไมรกฟา เปนตน สวนไมทมาจากเมองหนาวทนยมกนมากในชวงทผานมาไดแก ไมเมเปล , ไมโอก , ไมแอช , ไมเชอรร และไมสน แตไมทมาจากเมองหนาว อาจมปญหากบการใชในประเทศแถบเมองรอนได ปญหาทจะเกดขนคอ มความรสกไวตอน า และความชนมาก ถาโดนน าทรวซมจากจดใดจดหนงในบาน กจะเกดปฏกรยา เชน เกดการขยายตว และดนกนเองจนโกงงอขนมามาก


9 หนาท



การเตรยมงานและวธการป ถาเปนบานชนลาง โดยเฉพาะทตดกบดน เชน บานชนลาง จะมความชนจากดนสงมาก วธการปสมยกอนจะใชการปแบบวางตง คอจะมไมวางเปนแนวยาวทกระยะ 0.30 เมตร และปไมทบไปบนตงโดยใชตะปยด วธนเพอใหมพนทของอากาศถายเทใตพนไม

ขอควรรกอนปพนไม กอนท าการป ควรน าไมทจะใชไปเกบในสถานท ๆ จะท าการปลวงหนา ประมาณ 7-10 วน การปพนควรเวนพนทกอนถงผนงทกดานไวอยางนอยทสด 1 ซม. โดยรอบ เพราะเมอปไมเสรจสกระยะ จะมการขยายตวของไม ซงเกดจากการเปลยนแปลงของอากาศ เชน เปดแอรตอนกลางคน ตอนเชาปดแอร ความรอนกมาแทนท ท าใหไมมปฏกรยาไดเชนกน การท า Wood Filler คอการน าผงฝ นทเราไดจาการขดไมพนชนดนน ๆ มาผสมกาว อดเขาตามบรเวณทมรอยตอไมสนท เนองจากบางครงไมพนทมาจากโรงงานอาจจะมขนาดไมสมบรณ 100 % จงอาจเกดชองวางเลก ๆ บาง หลกเลยงการใชดนสอพอง หรอฝ นโปว เพราะเมอมการขยายตวของไมจะท าใหเกดการแตกราวได การปพนไม การสรางอาคารขนาดยอม การสรางพนไม จะท าเปน 2 ลกษณะ 1. การปพนไมบนพนคอนกรต 2. การปพนไมบนตง 1. การปพนไมบนพนคอนกรต เปนการน าไมพนทเปนทอนสนมาเรยงกนเปนลวดลายตาง ๆ เรยกไมนวา ไมปารเก โมเสคปาเก นอกจากนยงมชนดของไม เชน ไมสก ไมเตง ไมแดง ไมมะคา เปนตน ลกษณะของผวพนคอนกรต จะเรยบแตยงคงความหยาบใหเหนชด กเพอโอกาสกาวลาเทคยดตดไดแนนดวย อกประการหนง ถาผวไมไดระดบ กอาจจะท าใหแผนไมทปถกหนนและกระดกหลดออกไดงาย และจะสอดลนกนไดยาก ท าใหเปลองกาวทจะป เมอขดพนท าผวส าเรจใหผวไมพนเรยบไดยาก การท าลกษณะผวดงกลาวน ามาเตรยมผวส าหรบการปกระเบองยางไดดวย แตจะใหเมดทรายกระเดดขนมาจากผวไมไดเลย


9 หนาท



2. การปพนไมบนตง ระยะหางตงตองก าหนดใหพอเหมาะกบความหนาพน แตปจจบนพนมความหนา 1 นว ระยะตงกควรหางอยระหวาง 0.40 – 0.50 เมตร อกประการหนง เรองการปรบหลงตงใหเสมอกน ควรท ากอนการปพน ถาปลอยใหระดบหลงตงสง - ต า แตกตางกนตามความโคง – แอนของไมแลว เมอปพนลงไป พนกมระดบทลาดเอยงไปดวย ถงแมจะแกในระหวางการปพนดวยการหนนใตพนดวยเศษไมกตาม ความหนาของตงทจะยดตะปทตอกยดจากการปพน อยางนอย 1 ½ นว เปนตน ลกษณะการปพนมหลายชนด เลอกใชตามความเหมาะสมกบงานและความตองการไดดงน 1. การปพนไมเขาลนรอบตว เปนไมพนทมความยาวคอนขางสน ตงแต 1.00 – 2.50 เมตร หนาไมกวาง 4 นว ท าลนในสวนหวไม สวนทายท ารางเพอสอดลนได ดานขางของชนไมกท าลนขางหนง รางลนอกขางหนง ตลอดความยาวเชนเดยวกน และไมควรอบกอนน ามาใช เพราะถาไมงอหรอบด การสอดลนเขารางลนของไมอกทอนหนงจะท าไมได การใชไมพนลกษณะนท าใหสามารถปพนเหลอเศษหวไมนอยทสด เพราะการตอชนไมไปตามความยาวสามารถท าไดทงบนหลงตง หรอตอในสวนทไมมตงรองรบ เพราะการยดเกาะของลนท าใหรบน าหนกบรรทกบนพนได แตควรระวงเรองการวางตงตองไมหางเกน 0.40 เมตร นยมน ามาใชกบการสรางอาคารตามอาคารหมบานจดสรร ขอยงยากอกประการหนงคอการซอยไมแทรกสวนรมของพนหอง จะตองวดและซอยใหพอดกบรองทขาดตามแนวทเหลอเศษ 2. การปพนไมตชนหรอตชด เปนแบบธรรมดา ใชกบงานทวไป งายตอการท า โดยมขนาดหนาไม 4 6 8 10 12 นว ความหนา ¾ - 1 นว ความยาว 2.50-6.00 เมตร ก าหนดตะป 2 ½ นว บนหนาไมควรตอกอยางนอย 2 ตว ใหหางจากรมไมประมาณ ½ นว ถาหนาไมกวาง 8 นวขนไป ควรเพมการตอกตะปอก 1 – 2 ตว ตามสมควร พจารณารวมกบการโกง-แอนของแผนไมดวย 3. การปพนไมตชนปดแนว เนองจากการหดตวของไมทใชปจงใชการปดแนวทไมหด ในชวงทมการอดพนไมกยงคงชดกน แตเมอความชนระเหยไมกจะหดตว อาจจะท าใหผงตกลงขางลาง จงน าไมบางหนา ½ นว กวาง 2 นว ไสเรยบตปดในสวนทองพน ภายหลงการปพนแลว ไมควรเปนไมพนทสดมากนก เหมาะทจะใชกบการปพนชนบนและไมมการตฝาปด เปนตน


9 หนาท



4. การปพนไมบงใบ โดยการไสมมบนดานหนงกบมมดานลางอกดานหนงของขอบตลอดความยาวใหลกเขามาทางหนาไมประมาณ 1 ซม. โดยใชกบมอท ารางหรอใชเครองเซอะเดอยกได ไมพนมขนาด 4 – 6 นว เพราะการตอกตะปจะตอกซอนในสวนทบงใบตวหงายตดกบหลงตงตวหนง จงควรตอกหลงพนอกตวหนง การบงใบจะแกปญหาไมหดตว จะไมท าใหพนเปนรองทะลลงขางลางได ปจจบนใชนอยลงเพราะท าบงใบยาก 5. การปพนเขาลน เปนทนยมมาก ไดความแขงแรงด ไมทใชเชน ไมมะคา ไมตะแบก ไมแดง ไมเตง เปนตน ขนาดอยท 4 และ 6 นว ไมหนากวางจะเมอโกงจะแกไขยาก 6. การปพนไมสอดลน ท าการเซาะรางลนทางดานขางทงสองของไมตลอดความยาว น าไมเนอแขงขนาดบางสอดเขาระหวางการอดพนดวย การตอกตะปท าไดทงการตอกในสวนสอดลนและตอกบนหนาไม มการใชนอย เพราะท าใหการสอดลนสนทไดยาก การปแบบนปองกนไมพนหดตว 7. การปพนไมเขาลนเยองกน เชนเดยวกบการปพนแบบเขาลน แตแนวรอยตอของไมเรยงชดกน จะเยองกบรอยตอของผวใตพน การยดเกาะของแผนจะท าใหมความหนาแนน


9 หนาท



พนโครงสรางไม มขอด คอ น าหนกเบา ตดตงไดสะดวก รวดเรว เปนงานแหงไมเลอะเทอะ แตมขอเสย คอ รบน าหนกไมไดมาก มเสยงดง กนน าไมได และในปจจบนไมทดหายาก และราคาคอนขางแพง

รปท 2. ตปดทบแนว

รปท 1. ตชด

รปท4. เขาลนสอด

รปท3. เขารางลน

การปพนไมบนตง รปท 5. บงใบ


9 หนาท



2. พนคอนกรตเสรมเหลก

พนคอนกรตเสรมเหลกมหลายชนด อาจจ าแนกไดตามลกษณะการถายน าหนกใหกบทรองรบดงน 1.พนคอนกรตเสรมเหลกทางเดยว (One – Way slabs) ใชกบพนหองทดานยาวของแผนพนมความยาวมากกวา 2 เทาของดานสน โดยมทรองรบตลอดแนวยาวของแผนพนทงสองดาน ทรองรบดงกลาวอาจเปนคาน ก าแพงคอนกรตเสรมเหลก หรอคานเหลกโครงสรางรปพรรณได 2. พนคอนกรตเสรมเหลกสองทาง (Two – Way slabs) จะใชกบหองทมลกษณะเปนรปสเหลยมจตรสหรอสเหลยมผนผา ทมดานยาวไมเกนกวาสองเทาของดานสนเทานน การรองรบพนจะมคานหรอก าแพงคอนกรตเสรมเหลกรองรบพนทงสดาน ปกตแผนพนคอนกรตเสรมเหลกดงกลาวจะมทองพนหรอสวนลางของพนเปนแผนเรยบขนานกบผวหนาของพน ซงมกเรยกวา พนคอนกรตแบบตน (Solid slabs) แตอาจมแบบทสวนลางของพนมลกษณะคลายตงซงวางเปนระยะ ๆ หางกนพอสมควรในชวงระหวางเสาซงเรยกวา พนระบบตง 3. พนคอนกรตเสรมเหลกสองทาง แตไมมคานรองรบ เรยกแผนพนแบบนวา แผนพนไรคาน ซงน าหนกบรรทกทงหมดจากแผนพนจะถายลงสเสาทรองรบโดยตรง ซงแผนพนจะมความหนาเทากนตลอดและมเสารองรบน าหนก เรยกวา flat plates เหมาะส าหรบกรณทชวงความยาวระหวางเสาและน าหนกบรรทกทกระท ามคาไมมากนก เชน เฟลต หรอ คอนโดมเนยมทใชพกอาศย 4. พนคอนกรตอดแรงหลอกอน (Precast Prestressed Concrete Floor Slab) การสรางพนในอาคาร จะหลอเปนพนคอนกรตอดแรง แลวน าไปวางบานคาน ในรปท 11 แสดงลกษณะทแตกตางกน อาท การหลอพนคอนกรตอดแรงหลอตน พนคอนกรตกลวง พน full – depth tee

slab มอยหลายวธ คอการตอกนโดยการทาบเหลก โดยการเชอมเหลกสมอทเคยงกน และเชอมตอตอนรบของพนเปนเหลกแผน

ระบบพนคอนกรตอดแรง เปนทนยมใชในงานอาคารสง เนองจากลดเวลาการท าแบบหลอและการเทคอนกรตไดมากเพราะเปนแผนพนทองเรยบ แตเนองจากระบบพนคอนกรตอดแรงดงกลาว มความไวตอการยดตวเมอถกความรอนขณะเกดอคคภย ท าใหเกดการวบตของระบบพนอยางรวดเรว ในปจจบนไดเปลยนเปนวธดงลวดอดแรงทหลง ( Post – Tensioning Method) แทน เพราะมความปลอดภยสง


9 หนาท



5. พนคอนกรตอดแรงทหลง (Post Tension) เปนระบบพน ทถกพฒนาใหมชวงเสากวางขน พนทวางมากขน และมอสระในการแบงพนทโดยกอก าแพงไวบนพนไดโดยไมตองมคานรองรบ แผนพนจะมทองเรยบ การเดนทอส าหรบงานระบบจงท าไดสะดวก มความหนาประมาณ 1 ใน 45 ของความยาวชวงเสา จงชวยลดความสงของหองไดประมาณ 50 เซนตเมตร การอดแรงในพนท าใหเกดแรงยกตว (Balanced Load) ซงมทศทางตรงขามกบ Dead Load และ Live Load ท าใหการแอนตวมนอยลง เปนผลใหทนทานตอการแตกราวไดด (Good Crack Behavior) มคา EDGE Deflection ท Failure สงกวาโครงสรางคอนกรตเสรมเหลกจงสามารถรบแรงเนองจากแผนดนไหวไดดกวาโครงสรางคอนกรตเสรมเหลกโดยทวไป 6. พนส าเรจรป เปนระบบพนคอนกรตอดแรงทท าส าเรจรปในโรงงาน ซงสามารถผลตไดรวดเรวและไดปรมาณมาก เปนทนยมใชอยางแพรหลายในงานกอสราง เพราะประหยดทงทางดานราคา เวลา วสด แรงงาน และมความแขงแรงสามารถใชงานไดอยางปลอดภยแบงเปน 2 ประเภท คอ ระบบพนชนสวนเดยว (Single Element Floor System) เปนแผนพนส าเรจรปชนเดยว ใชวางพาดบนคานเรยงตอกนไปจนเตมพน และสามารถรบน าหนกทออกแบบไดดวยตนเอง ระบบพนประกอบ (Composition Floor System) เปนพนทประกอบจากชนสวนส าเรจรปเขาดวยกนแลวเททบหนา ( Topping) ดวยคอนกรตเสรมเหลกใหไดความหนาตามทก าหนด เพอใหมความแขงแรงปลอดภยตอการใชงาน


สปดาหท

10

หนาท

1



พนคอนกรตเสรมเหลก

ชนดของพนคอนกรตเสรมเหลก

1.พนคอนกรตเสรมเหลกทางเดยว (One – Way slabs)

2. พนคอนกรตเสรมเหลกสองทาง (Two – Way slabs)


สปดาหท

10

หนาท

2



2.1 พนตงคอนกรต (Concrete joint foor)

2.2 พนรวมคาน (Slab – Beam – and - Girder Foor) 2.3 พนหลอทบคาน (Solid Slab)


สปดาหท

10

หนาท

3



3. พนคอนกรตเสรมเหลกสองทาง แตไมมคานรองรบ 3.1 พนเรบบชนดแฟลท สแลบ (Flat Slab)

3.2 พนเรยบชนดแฟลท เพลท สแลบ (Flat Plate Slab)


สปดาหท

10

หนาท

4


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยลยเทคนคสตหบ

3.3 พนวอฟฟล สแลบ (Waffle Slab)

3.4 พนยกตว (Lift Slab)


สปดาหท

10

หนาท

5



4. พนคอนกรตอดแรงหลอกอน (Precast Prestressed Concrete Floor Slab)

5. พนคอนกรตอดแรงทหลง (Post Tension) 6. พนส าเรจรป


สปดาหท

10

หนาท

6



พฤตกรรมและการเสรมเหลกพนคอนกรตเสรมเหลก

1. แผนพนทางเดยว (One way Slab)

การเสรมเหลกในแผนพนทางเดยว

วธท 1 เลอกใชเหลกเสรมบนและลางแยกสวนออกจากกน


สปดาหท

10

หนาท

7



วธท 2 เลอกใชขนาดเหลกเทากนแตระยะหางตางกน

วธท 3 เลอกใชขนาดเหลกตางกนแตระยะหางเทากน

วธท 4 เลอกใชขนาดเหลกเทากนและระยะหางเทากน


สปดาหท

10

หนาท

8



2. แผนพนสองทาง (Two way Slab)

การเสรมเหลกในแผนพนสองทาง กรณท 1 เปนพนยน


สปดาหท

10

หนาท

9



กรณท 2 เปนพนภายใน

การเสรมเหลกแกนในแผนพน

แสดงการเสรมเหลกในแผนพนสองทาง


สปดาหท

11

หนาท

1


ผนงคอนกรตเสรมเหลก เปนผนงทมความแขงแรงมาก มราคาแพงเกนกวาการใชเปนผนงอาคาร แตใชเพอจดประสงคในการรบน าหนกมากเปนพเศษ เชน ผนงของถงเกบน า ผนงสระวายน า ผนงหองใตดน เปนตน ซงท าหนาทรบน าหนกในแนวดงและตานทานตอแรงดนในดานขาง ดงนนตองออกแบบผนงคอนกรตเสรมเหลก ใหหนาเพยงพอทจะเทคอนกรตลงไดงาย ตองเสรมเหลกใหแขงแรง และตองมชองวางระหวางเหลกเสรมพอเพยงใหใชเครองสนคอนกรต เขาท างานไดสะดวก เนองจากคอนกรตสดมแรงดนทสามารถท าใหเหลกเสรมขยบตวหรอโกงได จงควรยดต าแหนงเหลกเสรมใหคงท ดวยเหลกเสรมพเศษ และลกปน ดงแสดงในรปท 1

แรงดนผนงคอนกรตเสรมเหลก การเสรมเลกเพอรบแรงดนผนง คสล. มหลกการเดยวกบก าแพงกนดน แตจดทเปนปญหาส าหรบการกอสรางคอ การจดวางเหลกเสรมมมผนง เพราะหากจดวางเหลกเสรมไมถกตองแลวโครงสรางอาจแตกราวได พฤตกรมของเหลกทมากระท าบรเวณมมผนง เนองจากแรงดน 2 ลกษณะ คอ แรงดนทท าใหผนงปด เปนแรงดนทพยายามดนผนงใหเคลอนตวเขาหากน ท าใหเกดแรงดดงภายในก าแพงขนทบรเวณผวดานนอก ดงรปท 2 a และแรงดนทท าใหผนงเปด เปนแรงดนทพยายามท าใหผนงเคลอนตวออกจากกน ท าใหเกดแรงดงภายในก าแพงทบรเวณผวดานใน ดงรป 2b


สปดาหท

11

หนาท 2


การเสรมเหลกมมผนงคอนกรตเสรมเหลก มมผนงเปนบรเวณทเปนปญหาส าหรบการกอสราง โดยเฉพาะการใหรายละเอยดและการจดวางเหลกเสรม เพราะเปนจดออนทโครงสรางแตกราวไดงาย เนองจากการเกดแรงดนอนไมพงประสงค ( R ) ดงรปท 3a หรอเนองจากเหลกเสรมรบแรงดงไมตอเนอง ดงรปท 3b

การเสรมเหลกมมเพอตานทานแรงดนทท าใหผนงปดเขา ส าหรบผนงทมแรงดนเพยงเลกนอยหรอผนงทมความสงไมมากนก เปนกรณเดยวเทานนทสามารถเสรมเหลกเพยงชนเดยว ในสวนรายละเอยดบรเวณมมผนงสมารถงอตอทาบ 90 0 ได ดงรปท 4

ส าหรบผนงคอนกรตเสรมเหลกสวนใหญทรบน าหนกมาก จ าเปนตองจดท ารายละเอยดการเสรมเหลกอยางถกตอง โดยจดวางเหลกเสรมบรเวณมมได 2 แบบ คอ ดดเหลกงอ 90 0 และวางเหลกเสรมตามรปท 5a ใหเหลกหมายเลข 3 และ 6 ยาวเทากน หรอแบบท 2 เสรมเหลกดดงอรปตวย ดงรปท 5b


สปดาหท

11

หนาท

3


การเสรมเหลกมมผนงคอนกรตเพอตานทานแรงดนทท าใหผนงเปดออก จ าเปนตองใหความส าคญเปนพเศษ แรงดนทท าใหผนงเปดออกนท าใหเกดแรงดงทผวดานใน มวธการเสรมเหลก 4 วธ ไดแก 1.เสรมเหลกดดงอ 90 0 ดงรป 5a ทไดอธบายไปแลว 2.เสรมเหลกรปตวยขนานกบพนดน ดงรป 5b 3.เสรมเหลกบรเวณมมใหหนาขน ดงรป 6 4.เสรมเหลกรปตวยตงฉากกบพน ดงรป 7 การเสรมเหลกคอนกรตบรเวณมมใหหนาขน เปนวธใหความแขงแรงบรเวณมมสงสด โดยการเพมความหนาผนง ทบรเวณมมผนงประมาณ 2/3 เทาของความหนา หรอมากกวา โดยมรเหลกเสรม c พาดผานมมผนงก าแพงทง 2 ดาน และเกยวยดกบเหลก A และ B ไว เหลกเสรม c นท าหนาทตานทานแรงดงรอบมมก าแพง

เสรมเหลกรปตวยตงฉากกบพนดน รปท 7 แสดงการเสรมเหลกพเศษทมมผนงเพม โดยจดเตรยมเหลกเสรม รปตว เพมทมมผนงตงฉากกบพนดน เพอเพมความแขงแรง โดยเหลกเสรม B และ C มขนาดและความยาวเทากน


สปดาหท

11

หนาท

4


ก าแพงกนดน ก าแพงกนดน ( Retaining Wall ) เปนโครงสรางทออกแบบเพอตานทานแรงดนดนทางดานขาง เนองจากระดบความสงของพนดนทมความแตกตางกน และตานทานแรงดนทเพมขนอก เนองจากน าใตดน นอกจากนในการกอสรางอาคารชดพนททมระดบความสงตางกน โครงสรางก าแพงกนดนยงท าหนาทรองรบน าหนกจากตวอาคารในแนวดงอกดวย ความมนคงของก าแพงกนดน โครงสรางก าแพงกนดน ท าหนาทส าคญในการตานทานแรงดนดนดานขาง และแรงดนจากน าใตดน ซงเปนแรงดนธรรมชาตและในบางครงแรงดนทเกดขนมมากเกนกวาทคาดการณไวและพบวามโอกาสเกดการวบต ดงนนวศวกรตองใหความส าคญกบแรงดนดนทมมาเกยวของ และออกแบบใหมความมนคงแขงแรงอยางพอเพยง เพอใหก าแพงกกนดนมคณสมบต ดงตอไปน 1.ก าแพงกนดนตองไมเกดการเลอนตว ( Sliding Failure ) 2.ก าแพงกนดนตองไมเกดการพลกคว า ( Overturning Failure ) 3.ดนทรองรบก าแพงตองไมเกดการทรดตวมากจนเกดการวบต ( Bearing Failure ) 4.ก าแพงกนดนตองไมเกดการเคลอนตว ( Slip Failure ) ซงโดยทวไปมกเกดกบก าแพงทสรางบนดนเหนยวออน 5.โครงสรางของก าแพงกนดนตองมความมนคงแขงแรงเพยงพอ


สปดาหท

11

หนาท

5



แรงดนดน การค านวณแรงดนดนและการออกแบบก าแพงกกกนดนมความยงยาก เนองจากมปจจยทเกยวของหลายปจจย เชน ชนดของดน ระดบความสงของน าใตดน เปนตน ลกษณะของแรงดนดนทกระท าตอก าแพงกนดน สามารถแบงออกเปน 4 ลกษณะ คอ 1.แรงดนดนเชงรก ( Active Earth Pressure ) คอ แรงดดนดนดานหลงก าแพงกนดนหรอดานทมระดบความสงกวา ดวยน าหนกของดนจะพยายามดนก าแพงกนดนใหเลอนตวไปขางหนา หรอท าใหก าแพงกนดนเกดการพลกคว า 2.แรงดนดนเชงรบ ( Passive Earth Pressure ) คอ แรงดนดนดานหนาก าแพงกนดน หรอดานทมระดบต ากวา ท าหนาทตานทานการเคลอนทของก าแพงกนดนเนองจากแรงดนดนเชงรก แรงดนดนเชงรบแบงออกไดเปน แรงดนดนดานหนาก าแพง และ แรงดนดนดานหลงก าแพง 3.แรงเสยดทาน ( Friction ) ระหวางฐานก าแพงกบดน ดงรป 9 เปนแรงทตานทานการเลอนตวของก าแพงเนองจากแรงดนดนเชงรก ซงสามารถออกแบบใหมแรงเสยดทานมากขนโดยการเสรมลม ( key ) และขยายปลายฐานรากตอนลาง ( Toe ) 4.แรงตานใตฐานราก ( Soil Reaction ) เปนแรงดนดนทแบกรบน าหนกก าแพงในแนวตง ท าหนาทตานทานน าหนกตวก าแพงและน าหนกดน ไมไดเกดการทรดตว


สปดาหท

11

หนาท

6

รหสและชอวชา : 04-111-106 เทคนคกอสราง 1 นางสาวสพตรา พนธชา

แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ ชนดของก าแพงกนดน ก าแพงกนดนมหลายประเภท ตมชนดของวสดทใชกอสราง และลกษณะการใชงาน ซงสามารถแบงชนดของก าแพงกนดนไดดงน 1.ก าแพงกนดนแบบน าหนกถวง ( Mass Retaining Walls or Gravity Retaining Walls ) 2.ก าแพงกนดนแบบผนงยน ( Cantilever Retaining Walls ) 3.ก าแพงกนดนแบบมแผงค ายน ( Counterforts Retaining Walls ) 4.ก าแพงกนดนแบบหลอส าเรจรป ( Precast Concrete Crib Retaining Walls ) ก าแพงกนดนแบบน าหนกถวง ก าแพงกนดนแบบน าหนกถวง ( Mass Retaining Walls or Gravity Retaining Walls ) เปนก าแพงกนดนทสรางอยางงาย โดยน าหน ทอนไม อฐ คอนกรต มาวางกนขอบ ( Curbs ) หรอน ามาวางเรยงซอนกน ( Loose Laid Walls ) สามารถกอสรางไดสะดวก น าใตดนสามารถซมผานก าแพงนได ก าแพงแบบน าหนกถวงนเหมาะส าหรบระดบพนดนทมความแตกตางไมเกน 1 เมตร ดงรป

หากก าแพงกนดนแบบน าหนกถวงทมระดบแตกตางของดนเกน 1 เมตรแตไมเกน 1.80 เมตร การใชวสดกนขอบและเรยงซอนกน จะสนเปลองคากอสราง ดงนนสามารถกออฐเปนก าแพงได โดยขยายชวงฐานใหกวางขน เพอตานทานตอแรงดนดนเชงรก หรอเลอกใชก าแพงคอนรตเสรมเหลก ซงประหยดกวามาก และเนองจากก าแพงกนดนแบบนมน าหนกมากกวาแบบอน เพราะเปนการสรางแรงตานทานจากน าหนกของก าแพงเอง หากก าแพงกกนดนนมน าหนกมากเกนกวาความสามารถของดนในการรองรบน าหนก อาจตองเพมเสาเขมรองรบน าหนก เพอหลกเลยงปญหาการทรดตว อนงน าในดนหลงก าแพงเปนปจจยส าคญอยางยงเพอเพมน าหนก ซงสามารถหลกเลยงไดโดยการใสทอระบายน าออกจากหลงก าแพง


สปดาหท

11

หนาท

7



ก าแพงกนดนแบบผนงยน ก าแพงกนดนแบบผนงยน ( Cantilever Retaining Walls ) เปนก าแพงคอนกรตเสรมเหลกแบบพนฐาน ทมลกษณะเปนผนงก าแพงตงฉากกบฐานคอนกรต มความแขงแรง มขนาดเลก และประหยด เมอเทยบกบก าแพงแบบน าหนกถวง โดยเฉพาะกรณทมความแตกตางของระดบดนสง ก าแพงแบบนเหมาะกกกบระดบความสงตงแต 1.2-6 เมตร


สปดาหท

11

หนาท

8



ก าแพงกนดนแบบมแผงค ายน ก าแพงกนดนแบบมค ายน ( Counterforts Retaining Walls ) เปนก าแพงคอนกรตเสรมเหลกทออกแบบใหมความแขงแรงมากขน โดยการสรางแผงค ายนคอนกรตเหลกรปทรงสามเหลยมดานหนา หรอดานหลงก าแพง ซงเหมาะกบความสงทมากกวา 4.50 เมตร เพราะหากเลอกใชก าแพงแบบผนงยน ก าแพงตองหนามากและไมประหยด ก าแพงดนแบบมผนงค ายนจงสามารถลดคาโครงสรางลงไดมาก แผงค ายนอยดานหลงก าแพง เรยก Counterforts และแผงค ายนอยดานหนา เรยก Buttressed Retaining wall ดงรป 13

แผงค ายน ท าหนาทรบแรงดนดนทถายมาจากผนงก าแพง และเปนฐานรองรบผนงก าแพงกกกนดน ผนงก าแพงกนดนจะถายแรงใหผนงค ายนทกอสรางเปนชวงๆ ดงนนเหลกเสรมหลก ของผนงและฐานก าแพง ไมเปนแนวตงเหมอนก าแพงผนงยน แตจดวางในแนวราบ และเหลกปองกนการแตกราววางเสรมในแนวดง


สปดาหท

11

หนาท

9



ก าแพงกนดนแบบหลอส าเรจรป เปนก าแพงกนดนทหลอชนสวนคอนกรตเสรมเหลกส าเรจรปมาจากโรงงาน แลวน ามาประกอบตดตงยงสถานทกอสราง เปนก าแพงกนดนทออกแบบตามหลกการของก าแพงกกกนดนแบบผนงยน ควบคมการผลตอยางดจากโรงงาน เนองจากในโรงงานสามารถหลอคอนกรตไดเปนจ านวนมากในคราวเดยวกน จงท าใหประหยดคาแบบหลอไดมาก ลดระยะเวลาการบมคอนกรตและน าไปประกอบตดตงไดทนท ท าใหลดระยะเวลาและคากอสรางไดมาก ก าแพงกนดนส าเรจรปแบงออกได 2 ชนด คอ 1.แบบหลอส าเรจรป เปนการหลอก าแพงชนสน ๆ แลวน ามาวางเรยงตอกนจนไดระยะทางทตองการ ดงรป 15a 2.แบบประกอบชนสวน เปนการหลอแทงคอนกรตเปนชนๆ น ามาประกอบเขาดวยกนดวยสลก ใหมรปรางคลายกลอง และเตมวสดทมคณสมบตระบายน าไดด เชน หน กรวด ทราย ภายในก าแพง ดงรป 15b


สปดาหท

11

หนาท

10



พฤตกรรมของก าแพงกนดนเมอรบแรงดนดน รปท 16a แสดงแรงดนดนดานขางซงมากกวาน าหนกถวง ของก าแพงกนดนแบบน าหนกถวง ท าใหก าแพงเกดการเอยงตวและอาจพลกคว าได รปท 16b แรงดนของดนเชงรกท าใหผนงก าแพงคอนกรตเสรมเหลกเกดแรงดง ในดานหลงก าแพงและฐานก าแพงสวนบนทสมผสกบดน และในขณะเดยวกนเกดแรงอดทสวนของผนงดานหนาก าแพง ดงนนจงตองเสรมเหลกในดานหนาก าแพง เพอตานทานแรงดงใหพอ ปองกนการแตกราวของก าแพง ส าหรบก าแพงแบบมผนงค ายน แรงดนดนท าใหเกดแรงอดในดานหลงก าแพง และเกดแรงดงบรเวณดานหนาก าแพงในทศทางตรงขามกน ดงรปท 16c แผงค ายนทสรางไวเปนชวง ๆ ท าหนาทรบแรงดนเชงรก ชวยลดทงแรงดดงและแรงอดภายในก าแพง ก าแพงแบบนจงมประสทธภาพในการรบน าหนกดนสงกวาแบบอน ๆ


สปดาหท

11

หนาท

11



การเสรมเหลกผนงก าแพง การเสรมเหลกผนงก าแพงทถกตอง คอ เสรมเพอตานทานแรงดง ดงนนการเสรมเหลกตองเสรมใหสอดคลองกบต าแหนงทเกดแรงดงภายในก าแพง ซงอยบรเวณดานหลงของก าแพง สวนบนของฐานราก และโคลนของผนงก าแพง ดงรปท 17 ปรมาณเหลกเสรมหลกในผนงก าแพงลดจ านวนลง ตามคาโมเมนตดดทลดลง ซงมคาสงสดบรเวณโคนผนง และลดลงจนต าสดทดานบนผนงก าแพง ดงนนจงนยมออกแบบใหดานลางผนงก าแพงหนามาก แลวคอย ๆลดความหนาลงตามความสงหรอลดจ านวนเหลกเสรมเปนชวง ๆ


สปดาหท

12

หนาท

1

รหสและชอวชา : 2106-2109 เทคนคกอสราง นางสาวสพตรา พนธชา


บนได ความหมายของบนได บนได ( Stairs ) เปนโครงสรางในแนวดง ส าหรบเดนทางเคลอนยายระหวางชนตอชนของอาคาร และเชอมตอตลอดทงชนของอาคารใหตอเนองกนอยางมรปแบบ

การแบงประเภทของบนไดตามลกษณะของวสด 1. บนไดไม เปนบนไดทท ามาจากไมนานาพรรณ ไมทนยมน ามาท าไดแก ไมแดง ไมเตง ไมรง ไมเนอแขงตาง ๆ จะพบเหนไดทบานเปนแบบทรงไทย และนยมสรางในสมยกอน สวนในปจจบนยงมใชกนอยแตไมนยมใชเพราะราคาไมคอนขางแพง และไมแขงแรงทนทาน และไมสามารถทนไฟไดนาน และมอายการใชงานทนอย รปแบบบนไดทสามารถออกแบไดม ดงน

- บนไดชวงเดยว - บนได 2 ชวง หรอบนไดรปตว U - บนไดรปตวแอล หรอบนไดมมฉาก - บนไดแบบชานพกลอย สวนขนาดระยะหางหรอความกวางของลกตง ลกนอน ความกวางของบนได ความกวาง

ของชานพก และอน ๆ จะอยในขอก าหนดของ วสท. เรยบรอยแลว 2. บนไดเหลก เปนบนไดทท ามาจากเหลกรปพรรณชนดตาง ๆ แตไมคอยนยมใชเหลกมาท าเปนบนไดเพราะวา เหลกมเสยงดงและมลกษณะไมคอยสวย สวนลกษณะทสามารถออกแบบไดจะออกแบบไดทวไป และบนไดชนดเวยนทเหนใชกนบอย


สปดาหท

12

หนาท

2

รหสและชอวชา : 2106-2109 เทคนคกอสราง นางสาวสพตรา พนธชา


3. บนไดคอนกรตเสรมเหลก บนไดคอนกรตเสรมเหลกเปนทนยมใชอยางกวางขวาง เพราะสามารถสรางไดหลายขนาด หลากลายรปทรง มอายการใชงานยาวนาน และไมไหมไฟ ( ขอก าหนดทางกฎหมายระหวางบนไดหนไฟตองใชวสดทไมตดไฟ ) รปทรงของบนไดเปนผลของการออกแบบตามสภาพพนทใชสอย ลกษณะการใชงานและความสวยงาม ในทางสถาปตยกรรมมรปแบบบนไดหลายแบบดงน

- บนไดชวงเดยว - บนได 2 ชวง หรอบนไดรปตว U - บนไดรปตวแอล หรอบนไดมมฉาก - บนไดแบบชานพกลอย - บนไดยน


14 หนาท

1



โครงหลงคาไม

โครงหลงคาไม(Timber Trusser) โครงหลงคาไมเปนโครงสรางทใชพาดชวงยาวไมมเสาชวงกลางเหมาะส าหรบโครงหลงคา โรงงานอตสาหกรรม หอประชม โรงอาหาร สนามกฬาในรม เปนตน โครงหลงคาจะรบน าหนกของเครองมง เชน กระเบอง สงกะส ฝาเพดาน แปและน าหนกโครงหลงคา ประเภทของโครงหลงคา (Type of Truss) โดยทวไปแบงโครงหลงาไมออกเปน 3 ประเภทคอ 1. โครงหลงคาชน(pitched Truss) มมมมากกวา 18 องศา 2. โครงหลงคาแบน(Flat Truss) มมมนอยกวา 18 องศา 3. โครงหลงคาโคง(Bowstring Truss)มมมนอยกวา 18 องศา การประมาณน าหนงของโครงหลงคา ค านวณไดจากสตรตอไปน 1.โครงหลงคาชน W=1.02L kg/m2 2.โครงหลงคาแบบ W=0.688L+8.54 kg/m2 3.โครงหลงคาโคง W=0.605L+8.54 kg/m2 เมอ W คอ น าหนกของโครงหลงคามหนวยเปน kg/m2บนพนทในแนวราบ L คอ ชวงยาวของโครงหลงคามหนวยเปน m


14 หนาท

2




14 หนาท

3



น าหนกทกระท าตอโครงหลงคา(Load on Truss) 1. น าหนกบรรทกคงท ไดแก น าหนกของโครงหลงคา น าหนกแป น าหนกวสดมงหลงคาและน าหนกฝาเพดาน 2. น าหนกบรรทกจร ตามกฏกระทรวงฉบบท 6 (พ.ศ.2527)ขอท 15 ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522 ไดใหน าหนกบรรทกจรส าหรบหลงคาไวเทากบ 30 kg/m2 3.แรงลม หลงคาแบบไมตองคดแรงลม สวนหลงคาชนใหคดแรงลมดวย ซงสามารถหาไดจากสตรของ Duchemin's Formula ดงตอไปน Pn = P[ 2sinØ ] [ 1+sin2 Ø] เมอ Pn คอหนวยแรงลมตงฉากกบหลงคา kg/m2 P คอหนวยแรงลมขนานกบพนดนตามพระราชบญญตควบคมอาคาร Ø คอ มมความลาดเอยงของหลงคา

Pn

p 90 Ø การออกแบบโครงหลงคา พจารณาใหแรงกระท าทจดตอตางๆ จากนนค านวณหาแรงในองคอาคารของโครงหลงคา เอาแรงทมากทสดในองคอาคารมาออกแบบรปตด การหาแรงทกระท าทจดตอใหค านวณดงน แรงกระท าทจดตอภายใน = ระยะหางโครงหลงคา x ชวงยอย x น าหนกในแนวดงตอตารงเมตร


14 หนาท

4



รอยตอโครงสรางไม รอยตอในโครงสรางไมมจดออนทจะตองพจารณาใหละเอยดรอบครอบ เพราะถารอยตอไมมนคง ถงแมจะออกแบบใหรบแรงอด แรงดด แรงเฉอนไดแลวกตาม อาจท าใหโครงสรางสวนอนเสยหายได รอยตอทรบแรงอด จะมปญหานอยกวารอยตอทรบแรงดง เพราะรอยตอทรบแรงดงจ าเปนตองลบพนทสวนทเจาะรออกไป ส าหรบอปกรณทใชในการตอไมมหลายชนดและหลานรปแบบ ซงปจจบนบางชนดกยงไดรบความนยมใชกนอย แบงชนดไมไดรบความนยมหรอไดเลกใชไปแลวกม อปกรณยดไม (Timber Fasteners) อปกรณยดไมมหลายชนด ไดแก - ตะปและตะปอวน ( nail and spike)

- ตะปควง(wood screw)

- ตะปเกลยวปลายปลอย( lag screw) - สลกไมมเกลยว(drift bolt) - สลกเกลยว(turn bolt) - แหวนยดแบบแหวนผา(split ring) อปกรณทใชยดไมตานทานของแรงถอน (holding power)และแรงตานทานดานขาง(lateral resistance)ไดคอ ตะป ตะปควงและตะปเกลยว อปกรณทตานทานแรงดานขางอยางเดยว ไดแก สลกเกลยว และแหวนยดไมแบบตาง ๆ


14 หนาท

5




15 หนาท

1


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคชอช สถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

โครงหลงคาเหลก

โครงหลงคาเหลก

โครงหลงคาเหลกเหมาะกบโครงสรางชวงยาวและไมตองการมเสากลางรบจนทน อนไดแกโรงงานอตสาหกรรม โรงยมเนเซยม หอประชม เปนตน ฐานรองรบทปลายขางหนงท าใหอยกบท( Fixed Support) อกปลายขางหนงท าใหเคลอนทได (Free Support ) ทงนเพอปองกนการขยายตวและหดตวเนองจากอณหภม

จดรองรบโครงหลงคาเหลก


15 หนาท

2


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคนคร ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

รปแบบของหลงคาทใชเปนโครงสรางอาคาร

สวนประกอบตางๆขององคอาคารทประกอบขนเปนอาคารอตสากรรม


15 หนาท

3



ประเภทของโครงหลงคา

การจดประเภทของโครงหลงคาเหมอนกบโครงหลงคาไม

ตวอยางโครงหลงคาแบบตางๆ

ตวอยางโครงหลงคาแบบตางๆ ไดกลาวไวในเรองของโครงหลงคาไมแลว

น าหนกททกระท ากบโครงหลงคา

น าหนกทกระท ากบโครงหลงคาประกอบดวย

น าหนกบรรทกคงท ไดแก น าหนกวสดมง น าหนกแป น าหนกค ายน น าหนกฝาเพดาน น าหนกตวโครงหลงคาเอง

น าหนกบรรทกจร ซงใชตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522

แรงลม ทกระท าตงฉากกบโครงหลงคา แรงลมในแนวราบใชตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 การคดแรงลมทกระท าตงฉากกบโครงหลงคาคดไดหลายแบบ แตทนยมใชกนมากทสดคอสตรของ Duchemin's Formula ซงไดกลาวไวแลวในโครงหลงคาไม

การคดแรงลมในแนวราบใหกระท าตงฉากกบตวอาคารและหลงคาอกสตรหนงทใชกนมากคอ เอาแรงลมในแนวราบ x คาสมประสทธแตละดาน(ดรป ก)

ตวอยางเชน แรงลมในแนวราบความสงไมเกน 10 ม. ใช 50

ดงนน แรงลมตงฉากกบตวอาคาร = 50 x 0.8

= 40 kg/m2


15 หนาท

4




15 หนาท

5



มาตรฐาน AISC และมาตราฐาน ว.ส.ท. ใหคดแรงลมทเกดขนในชนสวนของโครงสรางเพยง 75% ของคาทค านวณได เนองจากการกระท าของแรงลมเทานน เพราะถอวาแรงลมเกดขนเพยงชวคราวไมไดเกดตลอดเวลา เชน แรงทเกดขนในชนสวนของโครงสรางจากการกระท าของแรงลมค านวณได 1000 กโลกรม ใชจรงเพยง 1000x0.75 เทากบ 750กโลกรมเทานน

การคดน าหนกของโครงหลงคาเหลกและการประมาณน าหนกโครงหลงคาเหลก โดยทวไปจะใชสองสตรเปรยบเทยบกน แลวน าคาทมากกวามาใช

สตรท 1

W t = 0.01W(1+0.33L)

สตรท 2

Wt = 0.333L+5

เมอ W t คอน าหนกตวโครงหลงคาทงหมด kg/m2

W คอน าหนกทงหมดยกเวนตวโครงหลงคา kg/m2

L คอชวงความยาวของตวโครงหลงคา m

สอบเกบคะแนน 1. เสาเขมเจาะในปจจบนแบงตามลกษณะขบวนการท างานออกไดกประเภท อะไรบาง

2 ประเภท คอ เสาเขมเจาะแบบแหง (Dry Process) และเสาเขมแบบเปยก (Wet Process) 2. จงบอกขอดของเสาเขมเจาะมา อยางนอย 5 ขอ

- สามารถท างานในพนททความสงจ ากด ลดการสนสะเทอน สามารถเลอกเสาเขมตามทตองการ ตรวจสอบชนดนทปลายเสาเขมไดแนนอน ลดการแตกราวของเสาเขมขณะตอก

3. จงบอกประเภทของคานไมมาอยาง 3 ประเภท คานบากลดความลกปลาย คานประกอบแนบทางนอน คานประกอบแนบทางตง

4. คานคอนกรตเสรมเหลก ม 3 ประเภท อะไรบาง

คานชวงเดยว คานตอเนอง และคานยน 5. การเสรมเหลกในคานมเพออะไร และเหลก คอนกรตรบแรงอะไร

เพอลดการแตกราว และการโกงตวของคาน ซงเหลกท าหนาทรบแรงดงและคอนกรตรบแรงอด

6. จงบอกวธการปพนไมมาอยางนอย 4 วธ พรอมวาดรป

7. พนคอนกรตเสรมเหลก แบงไดเปน3ประเภท พนวางบนดน(Slab on Ground) พนวางบนคาน (Slab on Beam) พนคอนกรตส าเรจรป (Pre-cast Slab)

8. อธบายพนคอนกรตอดแรงทหลง (Post Tension) เปนระบบพน ทถกพฒนาใหมชวงเสากวางขน พนทวางมากขน ไมตองมคานรองรบ

9. อธบายพนส าเรจรป เปนระบบพนคอนกรตอดแรงทท าส าเรจรปในโรงงาน ซงสามารถผลตไดรวดเรวและไดปรมาณมาก เปนทนยมใชอยางแพรหลายในงานกอสราง เพราะประหยดทงทางดานราคา เวลา วสด แรงงาน และมความแขงแรงสามารถใชงานไดอยางปลอดภย

10. อธบายความหมายของค าวา Topping คอ การเทคอนกรตทบหนา พนส าเรจรป ซงกอนทจะเทตองมการวางเหลกไวรเมช (Wire Mesh) กอน

สอบเกบคะแนน 1. เสาเขมเจาะในปจจบนแบงตามลกษณะขบวนการท างานออกไดกประเภท อะไรบาง 2. จงบอกขอดของเสาเขมเจาะมา อยางนอย 5 ขอ 3. จงบอกประเภทของคานไมมาอยาง 3 ประเภท

4. คานคอนกรตเสรมเหลก ม 3 ประเภท อะไรบาง

5. การเสรมเหลกในคานมเพออะไร และเหลก คอนกรตรบแรงอะไร 6. จงบอกวธการปพนไมมาอยางนอย 4 วธ พรอมวาดรป

7. พนคอนกรตเสรมเหลก แบงไดเปน3ประเภท 8. อธบายพนคอนกรตอดแรงทหลง (Post Tension)

9. อธบายพนส าเรจรป

10. อธบายความหมายของค าวา Topping


14 หนาท

1



โครงหลงคาไม โครงหลงคาไม(Timber Trusser) โครงหลงคาไมเปนโครงสรางทใชพาดชวงยาวไมมเสาชวงกลางเหมาะส าหรบโครงหลงคา โรงงานอตสาหกรรม หอประชม โรงอาหาร สนามกฬาในรม เปนตน โครงหลงคาจะรบน าหนกของเครองมง เชน กระเบอง สงกะส ฝาเพดาน แปและน าหนกโครงหลงคา ประเภทของโครงหลงคา (Type of Truss) โดยทวไปแบงโครงหลงาไมออกเปน 3 ประเภทคอ 1. โครงหลงคาชน(pitched Truss) มมมมากกวา 18 องศา 2. โครงหลงคาแบน(Flat Truss) มมมนอยกวา 18 องศา 3. โครงหลงคาโคง(Bowstring Truss)มมมนอยกวา 18 องศา การประมาณน าหนงของโครงหลงคา ค านวณไดจากสตรตอไปน 1.โครงหลงคาชน W=1.02L kg/m2 2.โครงหลงคาแบบ W=0.688L+8.54 kg/m2 3.โครงหลงคาโคง W=0.605L+8.54 kg/m2 เมอ W คอ น าหนกของโครงหลงคามหนวยเปน kg/m2บนพนทในแนวราบ L คอ ชวงยาวของโครงหลงคามหนวยเปน m


14 หนาท

2




14 หนาท

3



น าหนกทกระท าตอโครงหลงคา(Load on Truss) 1. น าหนกบรรทกคงท ไดแก น าหนกของโครงหลงคา น าหนกแป น าหนกวสดมงหลงคาและน าหนกฝาเพดาน 2. น าหนกบรรทกจร ตามกฏกระทรวงฉบบท 6 (พ.ศ.2527)ขอท 15 ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.2522 ไดใหน าหนกบรรทกจรส าหรบหลงคาไวเทากบ 30 kg/m2 3.แรงลม หลงคาแบบไมตองคดแรงลม สวนหลงคาชนใหคดแรงลมดวย ซงสามารถหาไดจากสตรของ Duchemin's Formula ดงตอไปน Pn = P[ 2sinØ ] [ 1+sin2 Ø] เมอ Pn คอหนวยแรงลมตงฉากกบหลงคา kg/m2 P คอหนวยแรงลมขนานกบพนดนตามพระราชบญญตควบคมอาคาร Ø คอ มมความลาดเอยงของหลงคา Pn p 90 Ø การออกแบบโครงหลงคา พจารณาใหแรงกระท าทจดตอตางๆ จากนนค านวณหาแรงในองคอาคารของโครงหลงคา เอาแรงทมากทสดในองคอาคารมาออกแบบรปตด การหาแรงทกระท าทจดตอใหค านวณดงน แรงกระท าทจดตอภายใน = ระยะหางโครงหลงคา x ชวงยอย x น าหนกในแนวดงตอตารงเมตร


14 หนาท

4



รอยตอโครงสรางไม รอยตอในโครงสรางไมมจดออนทจะตองพจารณาใหละเอยดรอบครอบ เพราะถารอยตอไมมนคง ถงแมจะออกแบบใหรบแรงอด แรงดด แรงเฉอนไดแลวกตาม อาจท าใหโครงสรางสวนอนเสยหายได รอยตอทรบแรงอด จะมปญหานอยกวารอยตอทรบแรงดง เพราะรอยตอทรบแรงดงจ าเปนตองลบพนทสวนทเจาะรออกไป ส าหรบอปกรณทใชในการตอไมมหลายชนดและหลานรปแบบ ซงปจจบนบางชนดกยงไดรบความนยมใชกนอย แบงชนดไมไดรบความนยมหรอไดเลกใชไปแลวกม อปกรณยดไม (Timber Fasteners) อปกรณยดไมมหลายชนด ไดแก - ตะปและตะปอวน ( nail and spike)

- ตะปควง(wood screw) - ตะปเกลยวปลายปลอย( lag screw) - สลกไมมเกลยว(drift bolt) - สลกเกลยว(turn bolt) - แหวนยดแบบแหวนผา(split ring) อปกรณทใชยดไมตานทานของแรงถอน (holding power)และแรงตานทานดานขาง(lateral resistance)ไดคอ ตะป ตะปควงและตะปเกลยว อปกรณทตานทานแรงดานขางอยางเดยว ไดแก สลกเกลยว และแหวนยดไมแบบตางๆ


14 หนาท

5




15 หนาท

1


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคชอช สถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

โครงหลงคาเหลก โครงหลงคาเหลก โครงหลงคาเหลกเหมาะกบโครงสรางชวงยาวและไมตองการมเสากลางรบจนทน อนไดแกโรงงานอตสาหกรรม โรงยมเนเซยม หอประชม เปนตน ฐานรองรบทปลายขางหนงท าใหอยกบท( Fixed Support) อกปลายขางหนงท าใหเคลอนทได (Free Support ) ทงนเพอปองกนการขยายตวและหดตวเนองจากอณหภม


15 หนาท

2


แผนกวชา : ชางกอสราง ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคนคร ชอสถานศกษา : วทยาลยเทคนคสตหบ

รปแบบของหลงคาทใชเปนโครงสรางอาคาร

สวนประกอบตางๆขององคอาคารทประกอบขนเปนอาคารอตสากรรม


15 หนาท

3



ประเภทของโครงหลงคา การจดประเภทของโครงหลงคาเหมอนกบโครงหลงคาไม ตวอยางโครงหลงคาแบบตางๆ ตวอยางโครงหลงคาแบบตางๆ ไดกลาวไวในเรองของโครงหลงคาไมแลว น าหนกททกระท ากบโครงหลงคา น าหนกทกระท ากบโครงหลงคาประกอบดวย น าหนกบรรทกคงท ไดแก น าหนกวสดมง น าหนกแป น าหนกค ายน น าหนกฝาเพดาน น าหนกตวโครงหลงคาเอง น าหนกบรรทกจร ซงใชตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 แรงลม ทกระท าตงฉากกบโครงหลงคา แรงลมในแนวราบใชตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 การคดแรงลมทกระท าตงฉากกบโครงหลงคาคดไดหลายแบบ แตทนยมใชกนมากทสดคอสตรของ Duchemin's Formula ซงไดกลาวไวแลวในโครงหลงคาไม การคดแรงลมในแนวราบใหกระท าตงฉากกบตวอาคารและหลงคาอกสตรหนงทใชกนมากคอ เอาแรงลมในแนวราบ x คาสมประสทธแตละดาน(ดรป ก) ตวอยางเชน แรงลมในแนวราบความสงไมเกน 10 ม. ใช 50 ดงนน แรงลมตงฉากกบตวอาคาร = 50 x 0.8 = 40 kg/m2


15 หนาท

4




15 หนาท

5



มาตรฐาน AISC และมาตราฐาน ว.ส.ท. ใหคดแรงลมทเกดขนในชนสวนของโครงสรางเพยง 75% ของคาทค านวณได เนองจากการกระท าของแรงลมเทานน เพราะถอวาแรงลมเกดขนเพยงชวคราวไมไดเกดตลอดเวลา เชน แรงทเกดขนในชนสวนของโครงสรางจากการกระท าของแรงลมค านวณได 1000 กโลกรม ใชจรงเพยง 1000x0.75 เทากบ 750กโลกรมเทานน การคดน าหนกของโครงหลงคาเหลกและการประมาณน าหนกโครงหลงคาเหลก โดยทวไปจะใชสองสตรเปรยบเทยบกน แลวน าคาทมากกวามาใช สตรท 1

W t = 0.01W(1+0.33L)

สตรท 2

Wt = 0.333L+5

เมอ W t คอน าหนกตวโครงหลงคาทงหมด kg/m2

W คอน าหนกทงหมดยกเวนตวโครงหลงคา kg/m2

L คอชวงความยาวของตวโครงหลงคา m


สปดาหท

16

หนาท

1



กระเบองซเมนตใยหน เปนทนยมใชกนทวไป ราคาถกไมแพงหาซอไดงายใชไดนาน การผลตอยใตมาตรฐานอตสาหกรรม “มอก.” มลกษณะเปนแผนส าหรบใชในการกอสรางทวไปปองกนความรอนไดด ตดตงงาย น าหนกเบาสะดวกในการท างาน

กระเบองซเมนตใยหนแผนลอนแบงเปน 2 ชนด คอ - กระเบองซเมนตใยหนแผนลอนค - กระเบองซเมนตใยหนแผนลอนลกฟก

1. กระเบองซเมนตใยหนแผนลอนค กระเบองซเมนตใยหนแผนลอนค หมายถง กระเบองซเมนตใยหนทมลอนขนาดเทากน ( Asymmetry) ขนาดของกระเบองซเมนตใยหนแผนลอนค ความกวาง 50 ซม. คลาดเคลอนได +10 ซม. –0.5 ซม. ความยาวชนด 120 ซม. คลาดเคลอนได +1 ซม. –1 ซม. ความยาวชนด 150 ซม. คลาดเคลอนได +1 ซม. –1 ซม. ความหนา 0.5 ซม. คลาดเคลอนได +0.05 ซม. ระยะหางของลอน (A) 22.5 ซม. คลาดเคลอนได +0.22 ซม. –0.2 ซม. ความสงของลอน (h) 5 ซม. คลาดเคลอนได +0.3 ซม. –0.3 ซม.

กระเบองลอนค (Remon tile) มลกษณะดงรปขางลาง แสดงหนาตดของกระเบองใยหนลอนค

รปแสดงหนาตดของกระเบองซเมนตใยหนลอนค


สปดาหท

16

หนาท

2



บรษททผลตกระเบองซเมนตลอนค มดงตอไปน * บรษทกระเบองกระดาษไทย ผลตกระเบองตราชาง * บรษทโอฬาร ผลตกระเบองตราลกโลก * บรษทกระเบองซปเปอร จ ากด ผลตกระเบองตราสงหโต * บรษทกระเบองทพย จ ากด ผลตกระเบองตราตนไม

ขนาดและน าหนกของกระเบองหนลอนค กระเบองลอนค ขนาด ( กวาง * ยาว ) น าหนก (กก.)

50 * 120 ซม. 6.0 50 * 150 ซม. 7.5

2. กระเบองซเมนตใยหนแผนลอน แบบลกฟก ถาจ าแนกตามความสงของลอน ระยะ h ในรปถดไป วดจากทองลอนถงยอดกระเบองสามารถ

จ าแนกชอกระเบองตามความสง ดงน ชนดลอนใหญ ความสงของลอนไมนอยกวา 4.2 ซม. ชนดลอนกลาง ความสงของลอนนอยกวา 4.2 ซม. แตไมนอยกวา 3 ซม. ชนดลอนเลก ความสงของลอนนอยกวา 3 ซม. แตไมนอยกวา 1.5 ซม.

รป แสดงความสงของลอน บรษททผลตกระเบองซเมนตลกฟก มดงตอไปน

* บรษทกระเบองกระดาษไทย ผลตกระเบองตราชาง * บรษทโอฬาร ผลตกระเบองตราลกโลก * บรษทกระเบองซปเปอร จ ากด ผลตกระเบองตราสงหโต


สปดาหท

16

หนาท

3



ขนาดของกระเบองลอนลกฟก ลอนใหญขนาด 102 *150 ซม. สซเมนต ลอนเลกขนาด 54 * 120 ซม. สซเมนต ลอนเลกขนาด 54 * 150 ซม. สซเมนต ลอนเลกขนาด 54 * 150 ซม. สแดง ขนาดและน าหนกของกระเบองใยหนลอนลกฟก กระเบองลกฟก ลอนเลก

ขนาด (กวาง * ยาว) น าหนก (กก.)

54 * 120 ซม. 5.3 54 * 150 ซม. 6.6

กระเบองลกฟก ลอนใหญ

ขนาด (กวาง * ยาว) น าหนก (กก.) 102 * 120 ซม. 15.7 102 * 150 ซม. 19.7 102 * 180 ซม. 23.6 102 * 240 ซม. 31.5


สปดาหท

16

หนาท

4



รป วธมงกระเบองหลงคา ดานท 1 มงจากขวาไปซาย

แถวท 1 หมายเลข 1 ไมตดมม หมายเลข 2 , 3 และครอบ ตดมมซายลาง แถวท 2 , 3 หมายเลข 4 , 7 ตดมมขวาบน หมายเลข 5 , 6 , 8 , 9 และครอบ ตดมมขวาบน ซายลาง แถวท 4 (แถวสดทาย) หมายเลข 10 , 11 , 12 ตดมมซายบน ครอบไมตดมม

ดานท 2 มงจากซายไปขวา แถวท 1 หมายเลข 1 ไมตดมม หมายเลข 2 , 3 และครอบ ตดมมซายลาง แถวท 2 , 3 หมายเลข 4 ,7 ตดมมซายบน หมายเลข 5 , 6 , 8 , 9 และครอบ ตดมมซายบน ขวาลาง แถวท 4 (แถวสดทาย) หมายเลข 10 , 11 , 12 ตดมมซายบน ครอบไมตดมม


สปดาหท

16

หนาท

5



อปกรณยด

ตะปและนอต ตะปและเปนวสดกอสรางทใชในการตอกและยดวสดกอสรางใหตดกน เชน ตดไมฝากบคราวฝา ตดพน

กบตงไม ในกรณทตองการใหการตดนนถอดออกไดโดยไมใหวสดนนเสยและสามารถประกอบเขาดงเดมได เชน การตดบานพบประต หนาตางทใชตะปควง หรอทตองการยดสวนโครงสรางเขาดวยกนใหแขงแรงกอาจใชนอต ตะปและตะปควงออกแบบและผลตออกมาจ าหนายหลายชนดหลายขนาดดวยกนตามความประสงคของผใชงานดานตาง ๆ ผทสนใจในงานกอสรางควรสนใจในงานชางกอสรางควรทราบขอมลตาง ๆ ของตะปใหแนชดเพอน าไปใชในงานใหเหมาะสมกบคณลกษณะและชนดของตะป

ตะปตอกไมและตะปตอกคอนกรต ตะปตอกไมทใชในการกอสรางนนท าจากลวดเหลกอาบสงกะสเพอกนสนม สวนตะปตอกคอนกรตจะ

ท าดวยเหลกพเศษซงแขงไมคดงอไดงาย ตะปทใชในการตอเรอเปนตะปทท าดวยทองแดง เพอปองกนการผจากสนมเมอเรอไปแชน าอยนาน ๆ

สวนส าคญของตะปทควรศกษาม 3 สวนคอ สวนหวตะป สวนล าตว และสวนปลาย สวนหวตะปทใชตอกไมโดยทวไปจะมหวแบนพอสมควร หวตะปทตอกแผนพลาสเตอรจะใหญแบนเปนพเศษ ตะปตอกสงกะสหวจะกลมและใหญเพอกนฝนรว

สวนล าตวของตะปนนความยาวเรยกเปนนว ซงเปนชอเรยกขนาดของตะป เชน ตะปขนาด 3 นว หมายความวาขนาดของล าตวตะปยาว 3 นว สวนความหนาหรอเสนผาศนยกลางของตะปนนเรยกเปนเบอรตามหนวยวดมาตรฐาน ทล าตวของตะปจะมรองรอบตวเปนระยะ ๆ เพอใหเกดความฝดยดเกาะกบไม

สวนปลายของตะปออกแบบมาในลกษณะตาง ๆ กน เชนปลายแหลมธรรมดาส าหรบตอกไม ในกรณทเปนไมเนอแขงมากและไมทตอกเปนทอนใหญแบบไมหมอนรองทางรถไฟ ตวตะปอาจเปนเหลยมและปลายตะปอาจเปนรปลมเพอความแขงแรง


สปดาหท

16

หนาท

6



รปท 1 สวนหวและสวนปลายตะปทมลกษณะตาง ๆ กน

ตะปควง ตะปควง (screws) เปนตะปทท าจากเหลกเหนยวซงเหลกชนดนท าเกลยวไดดกวาเหลกกลาล าตวของ

เหลกชนดนเปนเกลยวและเรยวไปทสวนปลาย สวนตะปควงทใชกบโลหะนนเกลยวจะสม าเสมอกนตลอด ไมเรยวปลายเชนตะปทใชกบไม สวนของหวตะปควงนนมตาง ๆ กนตามความประสงคการใชงาน เชนหวแบนส าหรบงานไม หวกลมส าหรบงานโลหะ สวนทหวของตะปควงจะมรองส าหรบไขควงขบตะปควงเขาไป รองนโดยทว ๆ ไปใชส าหรบงานไมจะเปนรองตรงตลอดผากลางหวตะป ตะปควงบางชนดทใชในงานเครองยนตหรองานอเลกทรอนกส หวตะปควงจะมรองผาเปนสแฉกเรยกวาหวแบบสแฉก (Phillips slotted)


สปดาหท

16

หนาท

7



นอตเกลยวปลอย นอตเกลยวปลอย (lag bolts) ลกษณะคลายกบตะปควง แตขนาดใหญกวาและหวเปนหกเหลยมไมมผา

หวหกเหลยมส าหรบใชกญแจเลอนหรอกญแจปากตายไขเขาไปในเนอไม นอตเกลยวปลอยใชในกรณทตองการความยดเหนยวสงกวาทใชตะปควง และบางชนดในเนอไมแขงถาใชตะปควงขนาดใหญจะไขดวยไขควงเขาไปโดยยาก หากใชนอตเกลยวปลอยและขนดวยกญแจปากตายจะงายกวา

การใชงานนอตเกลยวปลอยบางครงตองใชวงแหวนรองทหวตะปเพอความเรยบรอยและเพอปองกนไมถกหวตะปขดเปนรอยวงแหวนทใชมลกษณะตาง ๆ กน เชน วงแหวนเรยบปกต วงแหวนทมสวนนนรบตวนอต วงแหวนทตดขาดจากกน วงแหวนทเปนรปหยก ๆ ทสวนรอบนอกของวงแหวนเพอขนใหแนนเปนพเศษ

รปท 2 วงแหวนชนดตาง ๆ

นอกจากตะปและนอตชนดตาง ๆ แลวยงม พก (plug) ซงอาจท าดวยทองเหลองหรอพลาสตกหรออะลมเนยม ซงท าใหสวนทรบเกลยวขยายตวไดเพอใหฝงแนนเรยกวา พกขยายตว ใชส าหรบฝงในก าแพงคอนกรตหรอก าแพงอฐเพอตดเครองสขภณฑใหแนน พกชนดนมขนาดตาง ๆ เรยกตามความยาว ชนดทเปนทองเหลองก าลงยดเหนยวด

รปท 3 หวตอเรงชนด 2 ปลาย


สปดาหท

16

หนาท

8



ในการฝงวสดตดก าแพงซงตองการแรงยดเหนยวมาก ๆ เชน การตดเสากบก าแพงในงานทตอเตมหรอการตดตในหองครวทก าแพงนน มพกขยายตวชนดพเศษทท าดวยตะกวหรอเหลกขนาดโตกวาพกขยายตวทองเหลอง

นอกจากนอปกรณทใชรวมทส าคญกคอ สลกเกลยวและแปนเกลยว

รปท 4 ลกษณะสวนตาง ๆ ของแปนเกลยว

รปท 5 สลกเกลยวและแปนเกลยว

เทคนิคก่อสร้าง

Documents

Transcript of เทคนิคก่อสร้าง