กองทุนรวมของไทย

แนวทางการพฒนาการจดจาหนายกองทนรวม

ของไทย

MACROECONOMIC ANALYSIS BRIEFING

สวนการวเคราะหเศรษฐกจมหภาค สานกนโยบายเศรษฐกจมหภาค

1

สานกงานเศรษฐกจการคลง

วนท 31 ตลาคม 2555

แนวทางการพฒนาการจดจาหนายกองทนรวมของไทย (ตอนท 1)0

11

1. บทนา

กองทนรวมเปนชองทางหลกชองทางหนงในการออมและการลงทนของประชาชนผานตลาดทน ทผานมาขนาด

ของกองทนรวมไทยเตบโตสงขนอยางมากจากรอยละ 7.5 ของ GDP ในป 2543 เปนรอยละ 19.7 ในป 2554 และใน

อนาคตจะมความสาคญตอระบบเศรษฐกจไทยเพมขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงเมอประเทศไทยกาวเขาสสงคมผ

สงวย (Aging Society) อยางสมบรณ 12 จงมความจาเปนในการออมสงขน โดยในป 2552 ประเทศไทยมผสงอายเปน

สดสวนรอยละ 11.5 ของประชากรทงหมดและคาดวาจะเพมสงขนเปนรอยละ 25.2 ในป 2573 ทงน การหวงพง

สวสดการและระบบการออมเพอการเกษยณอายของภาครฐเพยงอยางเดยวคงจะไมเพยงพอ ดงนน การสงเสรมกองทน

รวมใหเปนชองทางการออมทมประสทธภาพ โดยผออมผลงทนสามารถรบประโยชนสงสดจากการซอหนวยลงทนตาม

แผนการออมและการลงทนทสอดคลองกบความตองการของแตละบคคลได จงเปนสงทหนวยงานกากบดแลและ

หนวยงานภาครฐควรใหความสาคญ

1 ผเขยน นายนรพชร อศววลลภ เศรษฐกรชานาญการ สวนวเคราะหเศรษฐกจมหภาค สานกนโยบายเศรษฐกจมหภาค ขอขอบคณโครงการขอยมตว

บคลากรเพอปฏบตงานทสถาบนวจยเพอตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ตามบนทกขอตกลงความรวมมอใหขาราชการไปปฏบตงาน

ระหวางสานกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลง และตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เดอนกรกฎาคมถงตลาคม 2554) นางสาวกลยา ตนตเต

มท และนายพสทธ พวพนธ ทใหการสนบสนนการจดทาและเผยแพรบทความน 2 มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (2553) อางถงความหมายของสงคมผสงอายวาเปนภาวะทมผมอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 10 ของ

ประชากรทงหมด

บทสรปผบรหาร

จากปญหาดานชองทางการจดจาหนายกองทนรวมของแตละบรษทหลกทรพยจดการกองทนทไม

สามารถเขาถงผลงทนไดอยางเทาเทยม ประกอบกบบรการการใหคาปรกษาการลงทนจากเจาหนาท

การตลาดของบรษทหลกทรพย บรษทหลกทรพยจดการกองทน และธนาคารพาณชยยงมปญหาทงใน

เชงคณภาพ และความขดแยงเชงผลประโยชน อกทงผลงทนสวนมากยงขาดความรความเขาใจดาน

การเงนการลงทน จงทาใหผลงทนมความเสยงทจะมพฤตกรรมเอนเอยงในการตดสนใจลงทนและอาจ

ทาใหผลงทนไมสามารถเลอกลงทนในผลตภณฑทสอดคลองกบความตองการของตนเอง สงผลใหผ

ลงทนไมไดรบประโยชนจากการลงทนเทาทควร

แนวทางแกไขจงควรดาเนนการปรบปรงชองทางการจดจาหนายใหการเขาถงสนคาและบรการเปนไป

อยางเทาเทยมยงขนพรอมทงสงเสรมการใหคาปรกษาทมคณภาพ กาหนดมาตรการเพอบรรเทาและ

จดการกบความขดแยงเชงผลประโยชน ตลอดจนพฒนาความรและความสามารถในการตดสนใจลงทน



2


อยางไรกตาม งานศกษาของ สรายทธ (2553)3 ชใหเหนถงลกษณะเดนบางประการของอตสาหกรรมกองทน

รวมไทย (ขอมล ณ มถนายน 2553) วากองทนรวมตราสารหนไดเตบโตอยางมากในระยะหลงโดยมขนาดสงถงรอยละ

76 ของมลคาสนทรพยภายใตการบรหาร (Asset Under Management: AUM) ทงหมด ซงการเตบโตของกองทนรวม

ตราสารหนดงกลาว รอยละ 44 กระจกตวอยในกองทนรวมตราสารหนทมลกษณะคลายเงนฝาก (Money market

fund) และสวนแบงการตลาดของกองทนรวมตราสารหนรอยละ 95 กระจกตวอยในกลมบรษทหลกทรพยจดการ

กองทน (บลจ.) ทอยในเครอของธนาคารพาณชย ทงๆ ทกองทนรวมตราสารหนภายใตการจดการของ บลจ. ในเครอ

ธนาคารพาณชยมอตราผลตอบแทนตากวาและมอตราคาธรรมเนยมสงกวา บลจ. กลมอน สาหรบกองทนรวมตราสาร

ทน พบวา แนวโนมสวนแบงการตลาดของ บลจ. ในเครอธนาคารพาณชยเพมสงขนเชนกน (รอยละ 75 ณ มถนายน

2553) แมวาอตราผลตอบแทนและคาธรรมเนยมจะมระดบใกลเคยงกบกองทนภายใตการจดการของ บลจ. กลมอนก

ตาม ทงน เนองจากธนาคารพาณชยมความไดเปรยบในเรองชองทางการจดจาหนายทเขาถงลกคาโดยการใชสาขาของ

ธนาคารพาณชยซงกระจายอยอยางแพรหลาย ประกอบกบการใหบรการทางการเงนทครบวงจรเมอเปรยบเทยบกบ

บลจ. กลมอน

ดงนน ปจจยดานชองทางการจดจาหนายหนวยลงทนจงเปนปจจยหลกสาคญทนามาสขอกงวลเกยวกบการ

พฒนาอตสาหกรรมกองทนรวมไทยวา ทกวนนประชาชนผซอหนวยลงทนไดรบประโยชนสงสดจากกองทนรวมหรอไม

และในระยะยาวหาก บลจ. ในเครอธนาคารพาณชยซงเนนผลตภณฑกองทนรวมตราสารหนเตบโตมากขนในขณะท

บลจ. กลมอนซงเนนผลตภณฑประเภทนวตกรรมใหมกลบอยในสภาพถดถอยอยางตอเนอง จะทาใหการพฒนาตลาด

ทนไทยโดยรวมขาดมตดานความหลากหลายของผลตภณฑซงเทากบเปนการเพมขอจากดของทางเลอกในการออมการ

ลงทนทสอดคลองกบความตองการของบคคลลง

บทความฉบบนจงจดทาขนเพอศกษาหาแนวทางการพฒนาชองทางการจดจาหนายหนวยลงทนของกองทน

รวมเพอจดการกบขอกงวลขางตน โดยเรมจากการทาความเขาใจพฤตกรรมของทง บลจ. ผจาหนายหนวยลงทน

และผลงทน เพอชใหเหนถงสภาพปญหาทเกดขน รวมถงศกษาประสบการณและแนวทางการดาเนนการใน

ตางประเทศวามชองทางการจดจาหนายหนวยลงทนตลอดจนการคมครองผลงทนใหไดรบประโยชนสงสดจากการลงทน

ไดอยางไร และสดทายจะเปนการสรปปญหาและขอเสนอแนะแนวทางทเหมาะสมเพอปรบใชกบอตสาหกรรมกองทน

รวมของประเทศไทย

2. ปญหาและทางออกของการจดจาหนายหนวยลงทนกองทนรวม : จากตลาดโลกสตลาดไทย

การซอขายหนวยลงทนของไทยสามารถทาไดท บลจ. หรอตวแทนขายท บลจ. แตงตง โดยตวแทนขาย

เหลานนตองเปนผทไดรบใบอนญาตนายหนา คา จดจาหนายหลกทรพย หรอใบอนญาตนายหนา คา จดจาหนายหนวย

ลงทน (Limited Brokerage/Dealing/Underwriting หรอ LBDU) ซงสวนใหญมกเปนธนาคารพาณชย บรษท

หลกทรพย หรอบรษทประกนชวตทเปนบรษทในเครอหรอเปนพนธมตรทางธรกจของ บลจ. และมพนกงานหรอผ

3 สรายทธ นาทะพนธ. (2553). พฒนาการของอตสาหกรรมกองทนรวมไทย: โอกาสและความทาทายในทศวรรษหนา. เอกสารงานวจยฉบบท 4/2553.

สถาบนวจยเพอตลาดทน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.



3


แนะนาการลงทนทไดรบการขนทะเบยนกบสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

(ก.ล.ต.) และปฏบตตามหลกเกณฑและมาตรฐานการปฏบตงานท ก.ล.ต. กาหนด 3

4 อยางไรกตาม ยงมปญหาทแฝงอย

ในกระบวนการจดจาหนายซงอาจแยกพจารณาตามลกษณะของผรวมตลาดเปนอยางนอยสองกลม ไดแก กลมผจดการ

กองทนและผจดจาหนาย และกลมผลงทน โดยจะกลาวถงกรณของประเทศไทยและนาบทเรยนจากตางประเทศมา

แสดงประกอบ กลาวคอ

2.1 ผจดการกองทน (Fund manager) และผจดจาหนาย (Distributor)

แมวาผจดการกองทน ผจดจาหนาย รวมถงผแนะนาการลงทนจะไดรบอนญาตจากสานกงาน ก.ล.ต. อยาง

ถกตอง แตกยงมขอกงวลตางๆ รวมถงกรณศกษาในตางประเทศทสามารถนามาเทยบเคยงได ดงน

2.1.1 คณภาพของการใหคาปรกษาการลงทน เปนสงสาคญเนองจากการลงทนทางการเงนมความซบซอน

และโดยเฉพาะอยางยงเมอผลงทนยงขาดความรความเขาใจเกยวกบการลงทน ดงนน คณภาพของการใหคาปรกษาทด

จะชวยใหผลงทนไดรบประโยชนจากการลงทน สามารถลงทนไดถกตองสอดคลองกบความตองการของตน ซงเปน

ปจจยสาคญทชวยขบเคลอนอตสาหกรรมกองทนรวมใหเตบโตอยางยงยนในระยะยาว จงมประเดนทควรพจารณา

ไดแก

1) คณสมบตของทปรกษาทางการเงน (ผแนะนาการลงทน) สาหรบประเทศไทย เมอตนป 2553 สานกงาน

ก.ล.ต. ปรบคณสมบตของผแนะนาการลงทน (ในบางกรณ) เพอใหสอดคลองกบสภาวการณของตลาดทนไทยมากขน

โดยผอนผนใหผแนะนาการลงทนไมจาเปนตองมวฒปรญญาตร แตตองสอบผานขอสอบความร กฎระเบยบ และม

ประกาศนยบตรตางๆ ตามทกาหนดตามประเภทของการขนทะเบยน และตองตออายการขนทะเบยนเปนประจาทก 2

ปและอบรมเพมเตมอยางนอย 15 ชวโมง

ในตางประเทศ หากพจารณากระแสการเปลยนแปลงในเรองนจะพบวา ภายหลงจากวกฤตการเงนป 2551

(ค.ศ. 2008) หนวยงานกากบดแลทวโลกตนตวกบการออกมาตรการคมครองผลงทนมากขน โดยการยกระดบมาตรฐาน

ผใหคาปรกษาการลงทนเปนสวนหนงของชดมาตรการดงกลาว สาหรบประเทศทไดรบการกลาวถงมากทสดจะเปน

ประเทศองกฤษ (ภายใต Retail Distribution Review: RDR ซงจะกลาวถงในหวขอถดไป) ซงทปรกษาทางการเงน

จะตองสอบขอสอบตามเกณฑมาตรฐานใหมทเขมงวดขนและมความทนสมยมากขนโดยหากทปรกษาทางการเงนยงม

คณสมบตไมครบตามทกาหนดจะตองม Qualification gap-fill เปนสวนเสรมโดยอาจเปนการทาขอสอบเพมเตมหรอ

ดวยวธอนใดทกาหนดกได นอกจากน ยงมระบบการศกษาตอเนองปละ 35 ชวโมงรวมถงการเสรมสรางจรยธรรม

(Ethics) ซงเปนสวนทเพมขนจากมาตรฐานเดม ซงเกณฑทมการปรบปรงใหมนยอมสงอทธพลใหอตสาหกรรมการให

คาปรกษาทางการเงนในยโรปมความตนตวและเกดการปรบตวไปดวยกน สาหรบในเอเชย ยกตวอยางเชน ประเทศ

สงคโปร ไดกาหนดขอสอบและการฝกอบรมเจาหนาทการตลาดเพมเตมในกรณของผลตภณฑใหมหรอผลตภณฑทม

ความซบซอนเนองจากเปนกลมผลตภณฑทกอใหเกดความเสยหายตอผลงทนในชวงวกฤตการเงนป 2551 (ค.ศ. 2008)

4 ดรายละเอยดเพมเตมท www.sec.or.th



4


2) ความขดแยงเชงผลประโยชนของทปรกษาทางการเงน แมผแนะนาการลงทนจะมความรความเขาใจทาง

การเงนการลงทนทด และสานกงาน ก.ล.ต. มประกาศเกยวกบมาตรฐานการปฏบตงานของผแนะนาการลงทนซงระบ

ใหการใหคาแนะนาตองมความเปนกลางและตองคานงถงประโยชนของผลงทนกตาม แตกยงมขอกงวลเกยวกบ

แรงจงใจจากความขดแยงเชงผลประโยชน (Conflict of interest) ของผแนะนาการลงทนทอาจมผลกระทบตอ

คณภาพของคาแนะนาไดโดยอาจแบงพจารณาไดเปน 2 ประการ คอ 1) ความไมเปนกลางของคาแนะนาระหวาง

กองทนแตละกอง และ 2) ความไมเปนกลางของคาแนะนาระหวางกองทนภายใตการบรหารจดการของแตละ บลจ.

ประเดนแรก แมวาสานกงาน ก.ล.ต. จะออกประกาศเกยวกบการเปดเผยขอมลหากมความขดแยงทาง

ผลประโยชนไวแลวในระดบหนง เชน ผแนะนาการลงทนตองแจงใหผลงทนทราบหากตนไดรบคาธรรมเนยมการขายใน

อตราทแตกตางกนระหวางการขายกองทนแตละกอง แตในทางปฏบตจะสงเกตจากขอมลในภาพรวมไดวา บลจ. ใน

เครอของธนาคารพาณชยมพฤตกรรม Cross-selling คอพยายามขายสนคาเพมเตมใหกบลกคา เนองจากมการเตบโต

ของกองทนรวมทกระจกตวอยในกองทนรวมตราสารหนทมลกษณะคลายเงนฝาก

ประเดนทสอง เนองจากพนกงานธนาคารหรอผแนะนาการลงทนสวนใหญจะขายเฉพาะหนวยลงทนของ

กองทนทอยภายใตการจดการของบรษทในเครอหรอกลมพนธมตร (In-house product) เทานน การใหคาแนะนาจง

มกจะถกตวงจากดอยเฉพาะในกลมของสนคาทขายเพยงอยางเดยว หมายความวา ผแนะนาการลงทนมแนวโนมทจะไม

ยอมเสยลกคาใหกบคแขง โดยการแนะนาชกชวนใหผลงทนซอหนวยลงทนเฉพาะกองทนรวมทตนเองจาหนายแมวา

กองทนภายใตการจดการของ บลจ. อนอาจมความเหมาะสมกบผลงทนมากกวากตาม ดงนน การวเคราะหวากองทน

ภายใตการจดการของ บลจ. ใดมความคมคามากกวากนจงตกเปนภาระของผลงทนเพยงลาพง ในขณะทผลงทนเองอาจ

ไมสามารถหรอไมพยายามแสวงหาขอมลรวมถงอาจไมมความรเพยงพอในการวเคราะหเพอตดสนใจเลอกลงทน

(แนนอนวา ณ จดขายจะไมมขอมลของทกกองทนรวมไวใหผลงทนใชในการเปรยบเทยบ) หรอยงไปกวานนคอ ผลงทน

อาจไมไดตระหนกถงขอจากดในเรองนเลยกได นอกจากน แมวาสานกงาน ก.ล.ต. จะมแนวปฏบตในการขายเพอ

คมครองผลงทนอยแลวในระดบหนง เชน หามเรงรดการตดสนใจของผลงทน และการควบคมพฤตกรรม Cold

calling5 เปนตน แตผแนะนาการลงทน (เชน พนกงานธนาคารพาณชย บรษทหลกทรพย) ยงมแรงจงใจในฐานะ

พนกงานบรษทซงมกตองทายอดขายใหบรรลตามเปาหรอระบบแรงจงใจของบรษททวางไวเพอประโยชนในเชง

ผลตอบแทนทไดรบจากบรษท (นายจาง) แมจะเปนการทายอดขายในภาพรวมของการขายกองทนทกประเภทกตาม ซง

อาจสงผลใหเกดการชกชวนใหผลงทนซอหนวยลงทนทไมสอดคลองกบความตองการของตนเองไดเชนกน 5

6

5 การตดตอจากผขายหนวยลงทนดดยไมไดรองขอ ซงมกจะมาในรปของการเสนอขายหรอชกชวนใหซอหนวยลงทนทางโทรศพทหรอขอเขาพบเพอ

การขายโดยตรง

6 นางวรวรรณ ธาราภม (อดตนายกสมาคมบรษทจดการลงทน) กลาวถงความไมถกตองของการใหคาแนะนาลกคาในปจจบนวามผแนะนาการลงทน

หรอผขายกองทนบางรายพยายามแนะนาใหลกคากยมในรปแบบตางๆ เพอนาเงนไปซอกองทนรวม เชน แนะนาใหซอกองทนรวมผานเครดตการด

เพอรบแตมสะสมรบของรางวลและอางวาอตราดอกเบยจากบตรเครดตซงมระดบตาหรอปลอดดอกเบยระยะหนงจะคมกบการประหยดภาษเงนไดของ

ลกคา โดยไมไดชแจงใหลกคาเขาใจถงความเสยงทอาจเกดขนโดยเฉพาะความเสยงทอาจจะขาดทนในระยะสน นอกจากน ยงพบวาพนกงานขาย

กองทนของธนาคารตางประเทศยงใชวธทคลายคลงกนโดยการชกชวนผานโทรศพทใหลกคาซอกองทนผานบตรเครดตโดยอางวาเมอหนขนจะไดกาไร



5


งานศกษาหลายชนระบตรงกนวาคาแนะนาการลงทนของผแนะนาการลงทนหรอพนกงานธนาคารมนยสาคญ

ตอการตดสนใจของผลงทน 6

7 ดงนน เมอรวมทงสองประเดนเขาดวยกนกอาจมขอสงสยวาผลงทนสวนใหญจะไดรบ

ประโยชนสงสดจากคาแนะนาของผแนะนาการลงทนตามเจตนารมณของการกากบดแลหรอไม ซงทกวนนพบวา การให

คาปรกษาของไทยยงมปญหาดานคณภาพ เชน ผแนะนาการลงทนไมมความรความเขาใจในสนคาเพยงพอ ไมสามารถ

ตอบคาถามผลงทนได ใหขอมลททาใหเกดความเขาใจผด หรอขายสนคาทไมตรงกบความตองการของผลงทน เปนตน 7

8

แมวาในระยะหลงสานกงาน ก.ล.ต. ไดพยายามปรบปรงกฎเกณฑดานคณสมบตผใหคาแนะนาการลงทน รวมถง

ประกาศใหผลงทนตองทา Suitability test เพอเพมประสทธภาพการใหคาแนะนาแตกยงอาจยงไมสามารถแกปญหาท

กลาวขางตนไดทงหมด

ในตางประเทศ อนทจรงมหลายประเทศทประสบปญหาเกยวกบการใหคาปรกษาการลงทนเนองจากผลงทนไม

มความรความเขาใจทางการเงนจงไมตระหนกถงความสาคญของบรการดานคาปรกษาทมคณภาพ ทาใหการเตบโตของ

อตสาหกรรมการใหบรการเปนไปไดยาก นอกจากน ธนาคารพาณชยซงเปนผเลนหลกในตลาดมกมงเนนเฉพาะ

ผลตภณฑประเภทตราสารหนระยะสน จงไมมแรงจงใจทจะใหความสาคญกบการใหบรการคาปรกษาการเงนอกดวย

สาหรบแนวทางการแกไขความขดแยงเชงผลประโยชนทไดรบการกลาวถงอยางมากในระยะหลงนคงหนไมพน

Retail Distribution Review (RDR)9 ของประเทศองกฤษซงจะมผลบงคบใชตงแตวนท 31 ธนวาคม 2555 เปนตนไป

มสาระสาคญเกยวกบการแกปญหาทสาเหตของความขดแยงเชงผลประโยชนของผใหคาปรกษาทางการเงน (Advisor)

และเปดเผยขอมลของทปรกษาเพอใหผลงทนตระหนกถงขอจากดของบรการทตนไดรบ โดยแบงผใหคาปรกษาทาง

การเงนเปน 2 กลมซงทปรกษาทางการเงนตองแจงนกลงทนทราบอยางชดเจน (ทงโดยวาจาและลายลกษณอกษร) วา

ตนเองเปนทปรกษาทางการเงนทใหคาแนะนาแบบ Independent advice หรอ Restricted advice โดยทงคจะม

ขอบงคบในเรองของคณสมบต (Qualification) ของทปรกษาและระบบการจดเกบคาธรรมเนยมทเหมอนกน แต

ตางกนในแงความครอบคลมคอ คาแนะนาแบบ Independent ตองสามารถใหคาแนะนาทครอบคลมสนคาทกชนด

จากทก บลจ. แตคาแนะนาแบบ Restricted จะจากดการใหบรการโดยตองชแจงวาจากดในลกษณะใด เชน จากดตาม

กองทนภายใตการจดการของ บลจ. ใด หรอจากดในแงชนดของกองทนประเภทใด เปนตน อกประการหนง RDR ได

คมคากบดอกเบยบตรเครดต (ASTV ผจดการออนไลน, 1 มนาคม 2554) 7 วารณ พรรณาผลากล. (2552). ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเลอกลงทนในกองทนรวมของนกลงทนในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ

บรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. อรยาภณฑ ศรวลย. (2553). พฤตกรรมของนกลงทนในกองทนรวมตลาดเงนของบรษทหลกทรพย

จดการกองทนธนชาต จากด จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

อฉรวรรณ ผดงนธมานนท. (2552). ปจจยทมผลตอการลงทนของลกคาในกองทนเปดยโอบชวรเดล ธนาคารยโอบ จากด (มหาชน) ในจงหวดเชยงใหม.

วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. 8 ชวยกนสรางคณภาพคนขาย โดย สรรตน สรเดชะ กรงเทพธรกจออนไลน วนท 22 มนาคม 2555 9 ดรายละเอยดเพมเตมท www.fsa.gov.uk



6


ปฏรปการจดเกบคาธรรมเนยม 9

10สาหรบทปรกษาทางการเงนใหมโดยเปลยนจากระบบเดมซงผจดจาหนาย

(Distributor) ไดรบผลประโยชนจงใจจากผจดการกองทนไมวาจะเปนในรปของสดสวนคาธรรมเนยมทองกบมลคา

กองทนทขายได (commission-based) หรอการรบเงนคน (Rebate) หรอประโยชนอนใดกตาม เปนระบบใหมซงผจด

จาหนายรบผลประโยชนโดยตรงจากผลงทนในลกษณะใดกไดแลวแตจะตกลงกน เชน การจายคาธรรมเนยมเพอรบ

คาปรกษา (Fee-only) โดยคาธรรมเนยมไมจาเปนตองขนอยกบมลคาหรอประเภทของกองทนทจะลงทน เปนตน

อยางไรกตาม ประเดนสาคญอยทการเปลยนระบบแรงจงใจของทปรกษาทางการเงนจากการทางานใหผจดการกองทน

มาเปนการทางานใหผลงทนโดยตรงเพอปรบระบบแรงจงใจเพอใหทปรกษาทางการเงนมผลประโยชนทสอดคลองกบ

ผลประโยชนของผลงทน ทงน เมอมการตกลงกนระหวางทปรกษาและผลงทนอยางชดเจน การจายคาตอบแทนอาจจะ

เปนการจายเพอการใหบรการครงเดยว หรอจายเปนประจาเพอรบบรการตอเนอง หรออาจจะองกบมลคากองทนทซอก

ได ทงนแลวแตจะตกลงกนแตจะไมเกยวของกบผจดการกองทน 10

11

ประเทศองกฤษไมไดเปนเพยงประเทศเดยวทเหนความสาคญของการใหคาปรกษาทมคณภาพและพยายาม

จดการกบความขดแยงทางผลประโยชนของทปรกษาการลงทนโดยการเปลยนวธการจดเกบคาธรรมเนยม ในประเทศ

ออสเตรเลยไดมการประกาศตงแตเดอนเมษายน 2553 วาจะหาม บลจ. จดเกบคาคอมมสชนจากการขายกองทนซงม

ผลบงคบใชในเดอนกรกฎาคมป 2555 ในประเทศอนเดยกเชนกน หนวยงานกากบดแลประกาศหามการเกบ

คาธรรมเนยมแบบ Front-end load ตงแตเดอนสงหาคมป 255212 แตประเทศทเขมงวดมากทสดนาจะเปน

เนเธอรแลนดซงอยระหวางการพจารณาเพอไมเพยงจะเสนอหามการจาย Commission ทผจดจาหนายรบจากผจดการ

กองทนเทานน แตยงรวมถงการหามจายผลประโยชนใหกบ Execution-only business ดวย เนองจากเหนวาเปนการ

สรางความเทาเทยม (Level playing field) ในการแขงขนระหวาง Execution-only platform13 และทปรกษาการ

ลงทนได

10 การจดเกบคาธรรมเนยมม 3 แบบคอ 1) Commission-based คอ การรบผลตอบแทนจากผจดการกองทนซงอาจแปรผนตามมลคาของกองทนทขาย

ได 2) Fee-only คอ การรบผลตอบแทนจากผซอหนวยลงทนเทานน 3) Fee-based คอ การรวมทงสองอยางแรกเขาดวยกน 11 แมแนวคด RDR จะมอทธพลตอการออกกฎหมายเพอกากบดแลในภมภาคยโรปตลอดจนประเทศอนๆ ทวโลก แตกมกระแสคดคานเชนกน เชน ผ

เลนในประเทศฝรงเศสกลาววาหากนา RDR มาใชจะสงผลเสยตออตสาหกรรมกองทนรวมโดยรวมอยางมาก เพราะแมธนาคารพาณชยจะเปนชอง

ทางการจดจาหนายหลกของกองทนรวมแตธรกจกองทนรวมไมใชธรกจหลกของธนาคารพาณชย ดงนน การตดแรงจงใจในการขายหรอเพมตนทน

ใหกบธนาคารพาณชยอาจทาใหธนาคารพาณชยออกหรอลดบทบาทจากการทาธรกจกองทนรวมลงซงจะสงผลใหอตสาหกรรมกองทนรวมหดตวอยาง

มาก นอกจากน แมแตในประเทศองกฤษเองกยงมขอกงวลวา RDR จะทาใหธรกจการใหคาปรกษามตนทนสงขนและหดตวลง 12 อยางไรกตาม การดาเนนการในอนเดยกอใหเกดปญหาการหดตวของกองทนรวมอยางตอเนองเพราะสวนแบงทตกกบผจดจาหนายลดลง จงหนไป

สนบสนนการขายผลตภณฑอนทใหสวนแบงสงกวาแทน เชน Unit-linked insurance plans 13 Platform คอ บรการผานเวบไซตทเปนศนยรวมกองทนรวมจานวนมากทผลงทนสามารถเขามาซอขายหนวยลงทนได และหากเปน Execution only

หมายถง การท Platform ไมมบรการอนเสรมเลย เชน บรการใหคาแนะนาการลงทน



7


อยางไรกตาม ระบบการจายเงนเพอรบคาปรกษานอกเหนอจากคาธรรมเนยมทระบในหนงสอชชวน แมจะเปน

สงทพบเหนไดในหลายประเทศเชน ออสเตรเลย อนเดย นวซแลนด องกฤษ และสหรฐอเมรกา แตจะเปนเรองใหมมาก

หากมการนามาใชในประเทศไทย

2.1.2 การเขาถงของประชาชน ปญหาของการจดจาหนายกองทนรวมไมไดอยทการเขาไมถงของประชาชน

แตอยทการจดการของแตละ บลจ. ทไมสามารถเขาถงประชาชนไดอยางเทาเทยมกน ดงทไดกลาวขางตน การจด

จาหนายหนวยลงทนของไทยสวนมากจะทาผานสาขาของธนาคารพาณชยซงเปนชองทางทเขาถงผลงทนสวนใหญจนทา

ให บลจ. ทเปนเครอขายของธนาคารพาณชยเตบโตอยางมากในชวงทผานมา แตเนองจากธนาคารพาณชยแตละแหง

จาหนายหนวยลงทนของ บลจ. ในเครอหรอกลมพนธมตร (In-house product) เทานน หรอเรยกชองทางการจด

จาหนายแบบนวาเปนแบบปด (ตรงขามกบแบบเปดซงจะจาหนายกองทนทงทเปน In-house product และ Third-

party product) ทาใหกองทนทเขาถงประชาชนสวนใหญอาจไมใชกองทนทใหผลตอบแทนคมคาและมตนทนตา

รวมถงทาให บลจ. รายใหมทจะเขามาแขงขนในตลาดทาไดยากขน และอาจสงผลตอความหลากหลายของสนคาใน

ตลาดดวย ในหลายประเทศกประสบปญหาในลกษณะนเชนเดยวกน อยางไรกตาม พบวาไมมประเทศใดทบงคบใหการ

ขายหนวยลงทน (ไมวาจะผานชองทางใดกตาม) ตองเสนอขายกองทนใหครบทกกองทนหรอเสนอขายกองทนภายใต

การจดการของทก บลจ. แตจะแกปญหาดวยกลไกหรอแรงจงใจอน เชน การสงเสรมคณภาพการใหคาปรกษา การ

เปดเผยขอมล สงเสรมการแขงขน และการสงเสรมใหผลงทนมความรความเขาใจในการลงทน เปนตน ดงนน เพอทา

ความเขาใจลกษณะ/สาเหตของชองทางการจดจาหนายในตางประเทศใหดยงขนเพอเปนบทเรยนสาหรบประเทศไทย

จงขอนาเสนอใน 2 มมมอง ดงน

1) ภาพรวมของชองทางการจดจาหนาย (Distribution channel) ของกองทนรวม

ประเทศไทยไมไดเปนเพยงประเทศเดยวทมการจาหนายกองทนรวมผานเครอขายธนาคารพาณชยเปนหลก อน

ทจรงในตางประเทศสวนใหญในโลกไมวาจะเปนในภมภาคเอเซย ยโรป และลาตนอเมรกากจดจาหนายกองทนรวมผาน

เครอขายของธนาคารพาณชยเปนสวนใหญเชนกน โดยประเทศทมธนาคารพาณชยเปนชองทางจดจาหนายหลก ไดแก

เบลเยยม จน ฝรงเศส เยอรมน อตาล ญปน เนเธอรแลนด นวซแลนด นอรเวย สงคโปร สเปน สวเดน และไตหวน เปน

ตน

แมวาการจดจาหนายผานเครอขายธนาคารพาณชยจะเปนทนยมในประเทศสวนใหญ แตชองทางการจด

จาหนายอนๆ กเปนทนยมในบางประเทศเชนกน ยกตวอยางเชน การจาหนายผานอนเทอรเนตเปนทนยมในประเทศ

ออสเตรเลย จน เยอรมน สงคโปร และไตหวน การขายตรงเปนทนยมในอนเดย และนอรเวย ในขณะทบางประเทศ

อาศยระบบทปรกษาทางการเงน เชน ออสเตรเลย อนเดย นวซแลนด และองกฤษ เปนตน สาหรบประเทศ

สหรฐอเมรกาแมจะมชองทางการจดจาหนายใหผลงทนเลอกครบทกชองทางแตกไมมชองทางใดทโดดเดนเหนอชองทาง

อนเปนพเศษ อยางไรกตาม หากไมนบการลงทนในกองทนรวมทผานระบบบานาญขององคกร นกลงทนรายยอยของ

สหรฐอเมรกาทลงทนผานทปรกษาทางการเงนมสงถงรอยละ 81

2) ตวอยางของลกษณะการจดจาหนายทเปนแบบปดและแบบเปด



8


แนนอนวาลกษณะการจดจาหนายแบบเปดยอมสนบสนนใหเกดการแขงขนในตลาดกองทนรวมและสงเสรม

การเขาถงกองทนรวมของผลงทนไดอยางเทาเทยมมากกวา อยางไรกตาม ยงคงมทงประเทศทชองทางการจดจาหนาย

เปนแบบปดหรอเปดดงน

- ประเทศทมชองทางการจดจาหนายแบบปดคอนขางชดเจน ยกตวอยางเชน เบลเยยม นอรเวย เยอรมน

สเปน เมกซโก ฝรงเศส และรวมถงประเทศไทยดวย แตไมไดหมายความวาประเทศเหลานจะไมมระบบทสามารถ

รองรบการจดจาหนายแบบเปด (เชน Platform ) ได แตเปนเพราะชองทางดงกลาวอาจไมไดรบความนยมหรออาจถก

ใชเปนชองทางแบบปดเนองจากผกอตง Platform มความเกยวของกบการจดการกองทนจงจาหนายเฉพาะสนคาของ

ตวเองเทานน ทงน สาเหตททาใหการจดจาหนายแบบปดแพรหลายในประเทศดงกลาวอาจมสาเหตทหลากหลาย

แตกตางกน เชน บลจ. รายใหญไดรบความเชอถอจากผลงทนมากเกนไปจนทาใหมอานาจทางการตลาดสงขนสงผลให

บรรยากาศในการแขงขนลดลง หรอการทหนวยงานกากบดแลตลอดจนองคกรทเกยวของ (เชน สมาคมบรษทจดการ

ลงทน) ขาดประสทธภาพหรอไมมความเขมแขงจนไมสามารถสงเสรมใหเกดการแขงขนในตลาดกองทนรวมได อยางไรก

ตาม เหตผลทสาคญประการหนงกคอ การขาดความรความเขาใจของผลงทนเอง เพราะหากผลงทนมอปสงคในสนคาท

หลากหลายและมความตองการในการแสวงหาเพอเปรยบเทยบขอมลตางๆ กยอมจะเปนแรงผลกดนใหเกดการแขงขน

ของผใหบรการเพอตอบสนองความตองการของผลงทน แตเนองจากผลงทนสวนมากยงขาดความรความเขาใจดานการ

ลงทนจงทาใหผจดการกองทนสามารถเลอกใชกลยทธการจดจาหนายแบบปดเพอประโยชนทางธรกจได

- ประเทศทมชองทางการจดจาหนายทเปนแบบเปดชดเจน ยกตวอยางเชน องกฤษ อตาล สหรฐอเมรกา

แคนาดา ญปน ออสเตรเลย จน อนเดย ไตหวน และสงคโปร เปนตน

ลกษณะรวมบางประการของประเทศในกลมนทเออตอการเขาถงกองทนรวมอยางเทาเทยม คอ การมชองทาง

การจดจาหนายผานทปรกษาทางการเงนและ/หรออนเทอรเนต (เชน Platform เปนตน) ทไดรบความนยม เนองจากท

ปรกษามความอสระทจะแนะนากองทนและสามารถซอขายกองทนจานวนมากผานเวบไซตไดโดยสะดวก ยกตวอยาง

คนอเมรกนซงมพฤตกรรมนยมการใชอนเทอรเนตในการทาธรกรรมทางการเงนอยแลว 1 3

14 แตกตางจากผลงทนรายยอย

สวนใหญในสหภาพยโรปทนยมตดตอรบบรการผานสาขาของธนาคารพาณชยมากกวาและตองเผชญกบชองทางการ

จาหนายแบบปด (ยกเวนประเทศองกฤษซงเปนศนยกลางทางการเงนของโลก ดงนน ผลงทนจงมทางเลอกในการลงทน

ไดอยางหลากหลาย) อยางไรกตาม ประเทศทมธนาคารพาณชยเปนชองทางการจาหนายหลกไมจาเปนทจะตองม

ชองทางการจาหนายแบบปดเสมอไปหากมแรงกดดนจากการแขงขนมากขน

2.1.3 กรณศกษาอนทเกยวของในตางประเทศทนาสนใจ เพอเปนขอคดสาหรบตลาดกองทนรวมไทย ดงน

1) การใหผลตอบแทนแกผจดจาหนายสาหรบกองทนใหมโดยเฉพาะชวง Initial public offering เพอจงใจให

ผจาหนายขายกองทนใหมมากกวาทจะขายกองทนทมอยเดม เปนสงทเคยเกดขนในประเทศจนสงผลใหเกดปญหาการ

14 Investment Company Institute. (2010). Ownership of Mutual Funds, Shareholder Sentiment, and Use of the Internet. Research

Fundamental, Vol 19, No 6. ระบวาผถอหนวยลงทนในอเมรกาประมาณ 8 คนใน 10 คนใชอนเทอรเนตเพอจดประสงคทางการเงน เชน ใชบญช

ออนไลนดานเงนฝากหรอกองทนรวม รบขอมลเพอการลงทน และซอขายหนวยลงทน เปนตน



9


เพมขนของจานวนกองทนมากขนเรอยๆ โดยแตละกองทนมขนาดไมใหญเพราะผจดจาหนายมแรงจงใจทจะชกชวนใหผ

ลงทนซอกองทนใหมอยตลอดเวลา ดงนน แมวาจนจะมชองทางการจาหนายกองทนแบบเปดแตดวยแรงจงใจทไมเปน

กลางของผขายผนวกกบการไมมระบบการใหคาปรกษาทเปนอสระจงทาใหผลงทนไมไดรบประโยชนเทาทควร และไม

สงผลดตอการพฒนาอตสาหกรรมกองทนรวมทตองการความประหยดตอขนาด (Economy of scale) ดงนน จนจง

ประกาศหามการจายผลตอบแทนในลกษณะดงกลาวโดยมผลบงคบใชแลวตงแตเดอนมนาคมป 2553 ทผานมา และไม

เพยงแตประเทศจนเทานน หลายประเทศในสหภาพยโรปกมพฤตกรรมการออกกองทนใหมบอยๆ เพอสรางรายได

คาธรรมเนยมเชนกน แมวาปจจบนแนวโนมของปญหาดงกลาวจะเรมลดลงแลวเนองจากธนาคารพาณชยใหความสนใจ

กบธรกจหลกดานการธนาคาร เชน การระดมเงนฝาก มากกวาดานตลาดทน

ในประเทศไทย สานกงาน ก.ล.ต. ไมไดหามการจายผลตอบแทนในลกษณะดงกลาว แตมแนวปฏบตสาหรบผ

แนะนาการลงทนวาเมอไดรบผลประโยชนทแตกตางกนจากการขายกองทนรวมแตละกองจะตองเปดเผยขอมลใหผ

ลงทนทราบกอนตดสนใจลงทน

2) ภายหลงจากวกฤตการเงนป 2551 (ค.ศ. 2008) ประเทศทไดรบผลกระทบทวโลกมแนวโนมในการปรบ

กฎเกณฑการกากบดแลใหเขมงวดยงขน สาหรบตวอยางในภมภาคเอเชย เชน สงคโปรและฮองกง ไดปรบเกณฑการ

กากบดแลเพอควบคมการจดจาหนายผลตภณฑการลงทนผานธนาคารพาณชยใหเขมงวดขนเชนกน ยกตวอยางเชน

การแบงโซนทาธรกรรมธนาคารและการลงทนแยกออกจากกนโดยหามพนกงาน (ฝาก-ถอน) ของธนาคารแนะนาการ

ซอสนคาเพอการลงทนใหลกคา การหาม Cross-selling รวมถงการหามใชคาทมความหมายเกยวกบการคมครองเงน

ตน การตรวจจบทปรกษาการเงนทมพฤตกรรมไมเหมาะสมดวย Mystery shopper15 การจดใหมเอกสารสรป

ประกอบการขายผลตภณฑการลงทนทครบถวนและกระชบ การเปดเผยความขดแยงเชงผลประโยชน และสงเสรมการ

ใหคาแนะนาทมความเหมาะสมกบลกคาแตละราย เปนตน

อยางไรกตาม แมระดบการคมครองผลงทนจะสงขน แตขอกงวลทตามมานนไมแตกตางจากขอกงวลทเกดขน

ในกลมประเทศอนทอาศยธนาคารพาณชยเปนชองทางในการจดจาหนายหลก เนองจากเกรงวาธนาคารพาณชยจะลด

บทบาทในตลาดกองทนรวมลง หรออาจหนไปใหความสนใจกบกลมลกคากลมอนทไมใชรายยอย ซงจะสงผลให

อตสาหกรรมกองทนรวมหดตวลงนนเอง

สาหรบประเทศไทย แมสานกงาน ก.ล.ต. จะมมาตรการเพอคมครองผลงทนอยแลวในระดบหนง เชน การทา

Suitability test ของผลงทน การตรวจสอบผแนะนาการลงทนดวย Mystery shopper การจดทาหนงสอชชวนสวน

สรปขอมลสาคญ และการเปดเผยขอมลเกยวกบกองทนทมนโยบายการคมครองเงนตน เปนตน แตกยงไมเขมงวด

เทาทควร

3) ความขดแยงเชงผลประโยชนของ บลจ. นอกเหนอจากกรณชองทางการจดจาหนายทกลาวขางตน ม

การศกษาในสหรฐอเมรกา พบวา กองทนรวมภายใตการจดการของบรษททอยในเครอของธรกจวาณชธนกจม

ผลตอบแทนทตากวากองทนอนเนองจากมความขดแยงเชงผลประโยชนทาใหผจดการกองทนเลอกทจะใชกองทนรวม

15 เจาหนาททางการทาตวเปนลกคาเพอขอรบบรการและประเมนการใหบรการวาเปนไปตามเกณฑการกากบดแลของทางการหรอไม



10


เปนเครองมอในการถอหลกทรพยของลกคาวาณชธนกจมากเกนกวาทควรจะเปน สงผลใหตนทนตกอยกบผถอหนวย

ลงทน ในทางกลบกน ผจดการกองทนทมความเกยวของกบธรกจการจดจาหนาย (Underwriting) กสามารถใช

ประโยชนจากการมขอมลขาวสารเหนอผอนเกยวกบการ Initial public offering ไดดวย

จงเปนทนาสนใจวาในกรณของธนาคารพาณชยไทยซงประกอบธรกจจดการลงทนและวาณชธนกจควบคกนจะ

ทาใหเกดผลเสยตอผลงทนหรอไม โดยเฉพาะอยางยง เมอการประกอบธรกจจดการลงทนไมใชธรกจหลกของธนาคาร

พาณชย จงอาจมแรงจงใจใหธนาคารพาณชยใชธรกจจดการลงทนเพอเกอหนนธรกจอนได

2.2 ผลงทน

หากจะกลาวถงผซอหรอผลงทนทดตามสมมตฐานทางเศรษฐศาสตรแลว ผลงทนจะตองมความรอบร มขอมล

ขาวสารทเพยงพอ และตองมความสามารถในการวเคราะหขอมลไดอยางมเหตมผล รวมถงมความเหนแกตวคานงถง

ประโยชนของตนเอง มฉะนนการซอขายในตลาดกอาจไมมประสทธภาพ ผลงทนอาจเสยประโยชนจากการตดสนใจ

เลอกสนคาทไมตรงตามความตองการของตวเอง รวมถงอาจถกผขายเอารดเอาเปรยบได ในทางกลบกน หากผลงทนม

ความเขมแขง กจะเปนกญแจสาคญในการพฒนาตลาดใหมประสทธภาพทงในแงการกระตนใหเกดความหลากหลาย

ของผลตภณฑ การแขงขน และผลตภาพในการผลตสนคาและบรการของ บลจ.

2.2.1 การสารวจความรความเขาใจในการลงทนของประชาชนไทย

ในความเปนจรง นกลงทนไทยมไดมคณสมบตสอดคลองกบสมมตฐานทางเศรษฐศาสตร เหนไดจากผลการ

สารวจความรความเขาใจในการลงทนของประชาชนป 2553 ของสานกงาน ก.ล.ต. พบวา กลมตวอยางของผลงทน

ปจจบนยงมความเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบ ลกษณะและความเสยง เชน รอยละ 38 เขาใจวาสญญาซอขายลวงหนาม

ความเสยงตาถงปานกลาง และประมาณครงหนงของกลมตวอยางผลงทนไมสนใจอานเอกสารประกอบการลงทน

นอกจากน สาหรบกลมตวอยางผทคาดวาจะลงทนเรวๆ น พบวา มความสนใจทจะลงทนในกองทนรวมถงรอยละ 60

และอกรอยละ 33 สนใจลงทนในหน แตกวารอยละ 60 ตอบวายงขาดความรความเขาใจเกยวกบผลตภณฑทางการเงน

โดยจะศกษาขอมลเพอทาความเขาใจกอนลงทน และรอยละ 86 ของกลมนจะตดสนใจลงทนดวยตนเอง แตยงคง

ตองการขอมลและคาแนะนาจากผเชยวชาญการลงทนและผแนะนาการลงทน ซงสวนใหญพงพาขอมลจากผแนะนาการ

ลงทนและพนกงานธนาคารในการตดสนใจลงทนเปนหลก ซงความนาเชอถอของผแนะนาการลงทนและพนกงาน

ธนาคารแมวาจะขนทะเบยนกบสานกงาน ก.ล.ต. อยางถกตอง แตกยงมปญหาความขดแยงเชงผลประโยชนและ

คณภาพของคาปรกษาดงทไดกลาวไปแลว นอกจากน ประเทศไทยยงไมมระบบการใหคาปรกษาผานทปรกษาอสระท

แพรหลาย ดงนน ผลงทนไทยจะมความสามารถในการเลอกลงทนไดอยางเหมาะสมหรอไม จงเปนประเดนทนากงวล

อยางยง

2.2.2 การสารวจความรความเขาใจดานการเงนการลงทนในตางประเทศ แบงเปนการศกษาในสหภาพ

ยโรปและสหฐอเมรกา ดงน



11


1) สหภาพยโรป ไมเพยงแตนกลงทนไทยเทานนทมปญหาดานความรความเขาใจทางการลงทน หากนาผลการ

สารวจในสหภาพยโรป15

16ซงมชองทางการจดจาหนายหลกแบบปดและพงพงระบบสาขาของธนาคารพาณชยเหมอนกบ

ประเทศไทยมาพจารณาเทยบเคยง กจะพบประเดนทนาสนใจและมความคลายคลงกนหลายประการ กลาวคอ ผลงทน

ในสหภาพยโรปยงสบสนและไมเขาใจธรรมชาตของสงทตนเองลงทนอย เชน ผทเขารวมในระบบบานาญ (Pensions)

และผทซอผลตภณฑประเภท Structured products ไมรวาตนเองกาลงเผชญกบความเสยงจากการลงทนในตราสาร

ทนหรอไม ยงไปกวานน ประมาณรอยละ 40 เชอวาการลงทนในหนจะไดรบความคมครองเงนตน (ซงเปนความเชอท

ผดอยางยง) โดยมผลงทนเพยงรอยละ 33 ทาการเปรยบเทยบกองทนกอนตดสนใจลงทน นอกจากน ผลงทนยงมความ

เชอถอในการรบคาแนะนาการลงทนจากทปรกษาการลงทนสงโดยไมตระหนกถงความขดแยงเชงผลประโยชนของผให

คาปรกษา โดยการลงทนประมาณรอยละ 80 เปนแบบ Face-to-face กบผจาหนายและรอยละ 58 ตดสนใจเลอก

ผลตภณฑการลงทนตามคาแนะนาทไดรบจากผใหคาปรกษา

2) ประเทศฟนแลนด มรายงานการศกษา 1 6

17 ทนาสนใจเกยวกบพฤตกรรมการลงทนของนกลงทนในประเทศ

ฟนแลนดซงมลกษณะคลายกรณของประเทศไทยเนองจาก บลจ. ในเครอธนาคารพาณชยมสวนแบงการตลาดใหญกวา

บลจ. กลมอน ทงๆ ทกองทนภายใตการจดการของ บลจ. ในเครอธนาคารพาณชยจะมตนทนสงกวาและมผล

ประกอบการทตากวากองทนของ บลจ. กลมอน โดยพบวา กระแสเงนไหลเขากองทนในเครอของธนาคารพาณชยไมม

ความสมพนธ (มความสมพนธแบบสม; Random) กบผลประกอบการกองทนตามการจดลาดบของ Morningstar18

ในขณะทหากเปนกองทนภายใตการจดการของ บลจ. กลมอนจะพบวา กองทนทไดรบดาว 5 ดวง (ผลตอบแทนสทธ

หลงปรบความเสยงสง) จะสามารถดงดดเงนทนจากผลงทนไดมากกวากองทนทไดรบดาวนอยกวา (ผลตอบแทนสทธ

หลงปรบความเสยงตาลง) ตามลาดบ และในบางกรณกองทนทไดรบดาวนอยจะมเงนไหลออกดวย ซงพฤตกรรมการ

เคลอนยายเงนทนในกรณหลงนสอดคลองกบพฤตกรรมการลงทนในสหรฐอเมรกาเนองจากกองทนทไดรบดาวมากกวา

จะดงดดเงนลงทนไดมากกวาโดยเฉพาะอยางยงกองทน 5 ดาวจะยงดงดดเงนลงทนไดมากเปนพเศษ ทงน เปนทเชอวา

ผลงทนในกองทนเครอธนาคารพาณชยอาจใหความสาคญกบความสะดวกและความนาเชอถอขององคกร (Branding)

มากกวาผลประกอบการของกองทนในอดต

นอกจากน ยงมขอสงเกตทนาสนใจอกประการหนง คอ การใหบรการดานกองทนรวมโดยธนาคารพาณชยใน

สหรฐอเมรกามความครบวงจรหรอม Economy of scope จงอาจมผลใหตนทนคาธรรมเนยมลดลงได แตในทางตรง

16 Chater Huck and Inderst (2010) ). Consumer Decision-Making in Retail Investment Services: A Behavioural Economics Perspective. ทา

การสารวจออนไลนจากผลงทนรายยอย 6,000 รายในกลมประเทศสหภาพยโรป 8 ประเทศ ไดแก สาธารณรฐเชก ฝรงเศส เยอรมน อตาล โปแลนด

โรมาเนย สวเดน และองกฤษ 17

Knuutila M., Puttonen V., Smythe T. (2007). The Effect of Distribution Channels on Mutual Fund Flows. Journal of Financial Services

Marketing, 12, 88–96. 18 Morningstar ใหบรการการจดอนดบกองทนรวมฟรผานเวบไซตโดยเปรยบเทยบผลตอบแทนทปรบความเสยงแลวหลงหกตนทนคาธรรมเนยมซอ

ขายของแตละกองทน โดยกองทนกลมทมผลตอบแทนสทธดทสดจะไดรบดาว 5 ดวง และลดหลนลงตามลาดบจนกลมทดอยทสดจะไดรบดาวเพยง 1

ดวง



12


ขาม การใหบรการดานกองทนรวมในฟนแลนดกลบอาศยความไดเปรยบจากความสามารถในการดงดดลกคากลมใหญ

ของธนาคารพาณชยในการคดคาธรรมเนยมจากผลงทนสงขน ทงน สาเหตสวนหนงอาจมาจากความรความเขาใจและ

ความมเหตมผลของผลงทนในฟนแลนด ในขณะท การแขงขนในสหรฐอเมรกามความรนแรงมากกวารวมถงการท

กองทนในสหรฐอเมรกามขนาดใหญจงมความประหยดตอขนาดมากกวากได

3) ประเทศสหรฐอเมรกา จากรายงานประจาป1819ของสมาคมบรษทจดการลงทน ประเทศสหรฐอเมรกา ระบวา

ผลงทนในสหรฐอเมรกามพฤตกรรมเลอกลงทนในกองทนทมตนทนตากวา เนองจากคาเฉลย (Simple average) ของ

expense ratio20 ของกองทนทมการเปดเผยขอมลทวไปนน มคาสงกวาคาเฉลยถวงนาหนก (Weighted average) ท

นกลงทนไดจายออกไปจรงๆ ใหกบกองทนตลอดระยะเวลา 15 ปทผานมา ทงน สวนหนงเปนเพราะผลงทนนยมกองทน

ประเภท No-load21 มากขน (รวมถงกองทน Pension ดวย) ซงทาใหแรงจงใจในการเปดกองทนใหมลดลง ทาใหกอง

ทนเดมทมอยมขนาดใหญและมความประหยดตอขนาด

นอกจากน ยงมรายงานอกฉบบหนงของสมาคมบรษทจดการลงทน 2 1

22 สารวจผลงทนในสหรฐอเมรกา พบวา

ปจจยทมอทธพลกบมมมองตออตสาหกรรมกองทนรวม (Investor Opinion of the Fund Industry) ของผลงทนมาก

ทสดคอ ผลประกอบการของกองทนรวม สวนปจจยรองลงมาคอ ความเหนของทปรกษาการลงทน และปจจยทแทบจะ

ไมมผลกระทบเลยคอ สอประชาสมพนธโฆษณา

ดงนน จงเหนไดวาผลงทนในสหรฐอเมรกามความสามารถในการตดสนใจเลอกลงทนไดดในระดบหนงเนองจาก

มความตระหนกในตนทนและผลประกอบการของกองทนรวม อยางไรกตาม นกลงทนอเมรกนไมไดมพฤตกรรมการ

ลงทนทเหมาะสมเสมอไป โดยมการศกษาเกยวกบพฤตกรรมทเอนเอยง (Bias) ของนกลงทนอเมรกน 2 2

23 พบวา หากเปน

กรณนกลงทนกลม Sophisticated investor (เขาถงขอมลขาวสารมากกวา รายไดสงกวา อายมากกวา และม

ประสบการณมากกวา) กมกจะไดประโยชนจากการลงทนในกองทนรวม โดยมพฤตกรรมในการลงทนระยะยาว

หลกเลยงกองทนทม Expense ratio สง และเลอกถอกองทนทมผลประกอบการด แตหากเปนนกลงทนทมพฤตกรรม

เอนเอยงมกจะไมนยมซอกองทนรวมแตจะลงทนในหนโดยตรงแทน หรออาจซอกองทนรวมดวยเหตจงใจอนเชน สทธ

ประโยชนทางภาษ แตเมอถอหนวยลงทนแลวกมกจะซอขายหนวยลงทนบอย แตมจงหวะเวลาทไมถกตอง เชน ซอเมอ

ราคาสง และขายเมอราคาตา ทาใหทายทสดนกลงทนไมไดประโยชนจากการลงทนเทาทควร

หลงจากทไดเหนภาพรวมของการจดจาหนายกองทนรวมในฟากผใหบรการไมวาจะเปนประเดนปญหาท

เกยวกบ บลจ. และผตดตอกบผลงทน รวมถงฝากผลงทนวามสถานะความรความเขาใจดานการเงนการลงทนเปน

อยางไร ในตอนตอไปจะเปนการพจารณาความเสยงของผลงทนในเชงลกยงขนวามโอกาสทจะตดสนใจในการเลอก

19

Investment Company Institute. (2011). 2011 Investment Company Fact Book. 51st edition.

20 คาใชจายหรอตนทนทใชในการบรหารจดการกองทน โดยคดเปนสดสวนตอมลคาทรพยสนทงหมดของกองทน 21 กองทนทไมมการคดคาธรรมเนยมในการซอหรอขายหนวยลงทน 22

Investment Company Institute. (2010). Ownership of Mutual Funds, Shareholder Sentiment, and Use of the Internet. Research

Fundamental, Vol 19, No 6. 23 Bailey W., Kumar A., Ng D. (2010). Behavioral Biases of Mutual Fund Investors. financially supported by BSI Gamma Foundation.



13


ลงทนผดพลาดอยางไรบางโดยอาศยตวอยางจากการสารวจในตางประเทศ รวมถงการใชเครองชวดอยางงายทแสดงให

เหนถงระดบปญหาของตลาดกองทนรวมในประเทศไทย และจะเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาของภาครฐตลอดจน

หนวยงานกากบดแลวาควรเปนไปในทศทางใดเพอใหการพฒนาอตสาหกรรมกองทนรวมของไทยสามารถเตบโตอยาง

ยงยนและกอใหเกดประโยชนสงสดแกผลงทนตอไป

--------------------------------------------------------------------------------------------



14


กลยทธ สานกนโยบายเศรษฐกจมหภาค

“วเคราะหสถานการณเศรษฐกจไดอยางมคณภาพ แมนยา และทนตอเหตการณ

เพอใหสามารถเสนอแนะนโยบายเศรษฐกจมหภาคไดอยางมประสทธภาพ รวมทงสรางความเขาใจทถกตองตอสาธารณชน” คณะผจดทา

ผอานวยการสานกนโยบายเศรษฐกจมหภาค (นายบญชย จรสแสงสมบรณ : [email protected])

ผอานวยการสวนการวเคราะหเศรษฐกจมหภาค (นายพสทธ พวพนธ : [email protected])

ผอานวยการสวนแบบจาลองและประมาณการเศรษฐกจ (นางวภารตน ปนเปยมรษฎ : [email protected])

ผอานวยการสวนการวเคราะหเสถยรภาพเศรษฐกจ (ดร.ศรพล ตลยะเสถยร : [email protected])

ผอานวยการสวนวเทศและสถาบนสมพนธ (นางสาวสรกลยา เรองอานาจ : [email protected])

ภาคเศรษฐกจ ผวเคราะห/รบผดชอบ Email

การคลง นรพชร อศววลลภ

วรพล คหฎฐา

นภทร ชมบานแพว สธรตน จรชสกล

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

ภาคอตสาหกรรม ธรรมฤทธ คณหรญ

อรอมา หนชวย

[email protected]

[email protected]

ภาคเกษตรกรรม กาญจนา จนทรชต [email protected]

ภาคการเงน อารจนา ปานกาญจโนภาส [email protected]

เศรษฐกจตางประเทศ พรพรรณ สวรรณรตน

ภทราพร คมสะอาด

[email protected]

[email protected]

ภาคการคาระหวางประเทศ ธนต ภทรแสงไทย

อรณรตน นานอก

[email protected]

[email protected]

ภาคบรการดานการทองเทยว คงขวญ ศลา

รชานนท ฉมเชด

[email protected]

[email protected]

ภาคการบรโภค การลงทน และ

อสงหารมทรพย

วรพล คหฎฐา

กาญจนา จนทรชต

[email protected]

[email protected]

อตราเงนเฟอและตลาดนามน ยทธภม จารเศรน [email protected]

อตราแลกเปลยน ดร.พมพนารา หรญกส [email protected]

ภาคการจางงาน พนนดร อรณนรมาน

กมลพงศ วศษฐวาณชย

[email protected]

[email protected]

กองทุนรวมของไทย

Documents

Transcript of กองทุนรวมของไทย