งานสงเสรมทนตสขภาพและปองกนโรคในชองปากส าหรบแมและเดก

ทพ. โสภณ เคหาไสย

1

ทนตสขภาพและการปองกนโรคในชองปาก ส าหรบแมและเดก

• กลมหญงตงครรภ • กลมเดกทารก (อายต ากวา ๓ ป) • เดกกอนวยเรยน (อาย ๓-๖ ป) • เดกวยเรยน (อาย ๖-๑๒ป )

2

ทนตสขภาพและปองกนโรคในหญงตงครรภ

ปญหาสขภาพทพบ

– เหงอกอกเสบ : การเปลยนแปลงระดบฮอรโมน ท าใหระบบภมคมกนของรางกายไวตอสงระคายเคองเฉพาะท ไดแก คราบจลนทรย และหนน าลาย ท าใหเกดเหงอกอกเสบและเพมปฏกรยาของขบวนการอกเสบ

– ฟนผลกลาม : เนองจากอาหารทรบประทาน, การดแลอนามยชองปากไมด

3

ทนตสขภาพและปองกนโรคในหญงตงครรภ

การรกษา สามารถท าการรกษาทางทนตกรรม

ไดตามปกตในชวงเดอนท ๔ - ๖

ของการตงครรภ

4

ทนตสขภาพและปองกนโรคในหญงตงครรภ

การปองกนและค าแนะน า

ในการดแลสขภาพชองปากระหวางตงครรภ ๑. การท าความสะอาดอยางสม าเสมอและก าจดสงระคายเคองในชองปาก

๒. เมอคลนไสอาเจยน อาจเปลยนยาสฟนรสชาตใหม เพอใหท าความสะอาดชองปากได

๓. ไมควรรบประทานอาหารหวานบอยๆ

๔. การแพทอง (อาเจยน) มผลท าใหเกดฟนสกได ดงนน เมอเกดการอาเจยน ตองบวนน าเปลาตามดวยทกครง และเวนระยะการแปรงฟน ๓๐ นาท

๕. อายครรภทมากกวา ๖ เดอน ทจ าเปนตองท าการรกษา ตองวางแผนการรกษารวมกบสตนารแพทย

5

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

ล าดบการขนของฟน ๑. ฟนน านมซแรกเรมขนเมออาย ๘

เดอน และฟนน านมขนครบเมออาย ๒๙ เดอน รวมทงสน ๒๐ ซ

๒. ฟนแทซแรกขนเมออาย ๖ ป (ฟนกรามแทซท ๑) จนถงอาย ๑๒ ป และฟนกรามซสดทายขนเมออาย ๑๗-๒๐ ป

6

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

กลมเดกทารก (๐ – ๓ ป) และ กลมเดกกอนวยเรยน (๓ – ๖ ป)

ปญหาสขภาพในชองปากทพบบอย

๑. โรคฟนผ

๒. ฟนตกกระ / การสรางเคลอบฟนไมสมบรณ

๓. อบตเหตตอฟน

7

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย โรคฟนผ สาเหต ๑. ระยะกอนคลอด : ไดแก มารดาขาดสารอาหาร ท าใหการสรางหนอ

ฟนไมสมบรณ ๒. ระยะหลงคลอด : ไดแก การใหนมไมถกวธ, การใหลกหลบโดยมขวด

นมในปาก, การผสมน าตาลลงในนม, การทานลกอม ขนมหวาน

8

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

โรคฟนผ

สาเหต

๓. พอ แม คนเลยงดเปนโรคฟนผ : เนองจากเชอแบคทเรยสามารถถายทอดไปยงลกได

๔. ทศนคตตอฟนน านมของผ เลยงด

9

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การรกษา

อดฟน การรกษารากฟนบางสวน การรกษารากฟนทงซ

การครอบฟน ถอนฟน

10

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การอดฟน

11

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การรกษารากฟนบางสวน / ทงซ

12

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การครอบฟน

13

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การปองกน -> พบทนตแพทยตงแตฟนซแรกขนในปาก

-> ปรบเปลยนพฤตกรรมการดมนม

-> การเคลอบฟลออไรด

-> การเคลอบหลมรองฟน

14

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

ฟนตกกระ

สาเหต

การไดรบฟลออไรดมากจนเกนไป

(ขนาดสงสดของฟลออไรดทควรไดรบตอวนในการปองกนฟนผและไมท าใหเกดฟนตกกระ คอ ๐.๐๕ – ๐.๐๗ mg/kg/day)

15

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การสรางเคลอบฟนไมสมบรณ / สฟนผดปกต

สาเหต

๑. มารดาไดรบเชอไวรสหรอการตดเชออนๆ อายครรภ ๕-๙ เดอน ทอาจสงผลตอสมดลแคลเซยมและฟอสฟอรสในกระแสเลอด

๒. มารดาไดรบยาปฏชวนะ Tetracycline มผลใหฟนน านมเปลยนส รวมทงอาจมผลตอฟนแทดวย

๓. ภาวะทพโภชนาการในวยแรกเกด

ถง ๑ ป

16

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

การรกษา

ฟนตกกระ : อด

การสรางเคลอบฟนไมสมบรณ : เคลอบฟลออไรด, อด

การปองกน

มารดารบประทานอาหารใหครบตามหลกโภชนาในขณะตงครรภ และใหเดกทารกไดสารอาหารอยางเพยงพอ และไมมากจนเกนไป

17

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย

อบตเหตตอฟน

สาเหต : อบตเหตจากการหกลม หรอกจกรรม หรอ กฬาตางๆ ปญหาทเกดขน

๑. ฟนหก

๒. ฟนโยก/เคลอนจากกระดกเบาฟน

๓. ฟนจมเขาในกระดกเบาฟน

๔. ฟนหลดออกจากกระดกเบาฟน

18

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย การรกษา

การรกษาเบองตน : พบแพทย, ทนตแพทย รกษาตามอาการ การรกษาฟน

ฟนหก

• อดฟน / รกษารากฟน / ครอบฟน

ฟนโยก / /เคลอนจากกระดกเบาฟน

• ดอาการ / ยดฟน / ถอนฟน

ฟนจมเขาในกระดกเบาฟน

• ดอาการ / ถอนฟน

ฟนหลดออกจากกระดกเบาฟน

• ฟนน านม ไมใสกลบทเดม 19

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกปฐมวย สรปการดแลทนตสขภาพและการปองกนโรคในเดกปฐมวย

พบทนตแพทยเมอฟนซแรกขน

เคลอบฟลออไรด

เคลอบหลมรองฟน

ตรวจสภาพฟนทก 6 เดอน

พบฟนผ

อดฟน รกษารากฟน ครอบฟน

ไมพบฟนผ

เคลอบฟลออไรด

ตรวจเชคสภาพ

20

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกวยเรยน

เดกวยเรยน (๖ – ๑๒ ป)

ปญหาในชองปาก

โรคฟนผ

โรคเหงอกอกเสบ

ฟนโยก

อบตเหตตอฟน 21

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกวยเรยน

การรกษา

โรคฟนผ : พจารณาอด / รกษารากฟน /

ครอบฟน / ถอนฟน

โรคเหงอกอกเสบ : การขดหนปน

ฟนโยก : ดอาการ / ถอนฟน

อบตเหตตอฟน : รกษาตามอาการ

22

ทนตสขภาพและปองกนโรคในเดกวยเรยน

การปองกน ๑. แปรงฟนอยางนอยวนละ ๒ ครง (เชา-เยน) และใชไหมขดฟน ๒. บวนน ายาบวนปากฟลออไรด / บวนน าหลงอาหารทกมอ ๓. พบทนตแพทยทก ๖ เดอน

23