ԹԹՎԱԾԻՆ

ԹԹՎԱԾԻՆ 

Թթվածին - քիմիական տարր է որի նշանն է O և ատոմային թիվը՝ 8:Թթվածինը առաջին անգամ ստացել է Կ.Շեելեն 1770 թ.` սելիտրայի քայքայումից:1774 թ. Ջ. Պրիստրին թթվածին ստացել է սնդիկի օքսիդի քայքայումից:

ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ԳՏՆՎՈՒՄ Է ԻՆՉՊԵՍ ԱԶԱՏ ՎԻՃԱԿՈՒՄ (ՕԴՈՒՄ 21% ԸՍՏ ԾԱՎԱԼԻ ԵՒ 23% ԸՍՏ ԶԱՆԳՎԱԾԻ), ԱՅՆՊԵՍ ԷԼ ՄԻԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՁԵՒՈՎ (ՋՈՒՐ, ԲԱԶՄԱԶԱՆ ԱՊԱՐՆԵՐ):O2ԹԹՎԱԾԻՆՆ ԱՆԳՈՒՅՆ, ԱՆՀԱՄ ԵՒ ԱՆՀՈՏ ԳԱԶ Է:ԱՅԴ Է ՊԱՏՃԱՌԸ,ՈՐ ՄԵՐ ԶԳԱՅԱՐԱՆՆԵՐՆ ԱՅՆ ՉԵՆ ԸՆԿԱԼՈՒՄ: ՍԱԿԱՅՆ ԹԹՎԱԾՆԻ ԲԱՑԱԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԱՄ ԱՆԲԱՎԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԶԳԱՆՔ ԱՆՄԻՋԱՊԵՍ. ՊԱՐԶԱՊԵՍ ՇՆՉԱՀԵՂՁ ԿԼԻՆԵ

ԵՐԿՐԻ ՎՐԱ ԹԹՎԱԾԻՆՆ ԱՄԵՆԱՏԱՐԱԾՎԱԾ ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՏԱՐՐԵՐԻՑ Է ԵՒ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ Է ԱՄԵՆՈՒՐԵՔ, ԱՅՆ ԿԱԶՄՈՒՄ Է ՕԴԻ, ՋՐԻ, ԵՐԿՐԱԿԵՂԵՒԻ, ԿԵՆԴԱՆԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ, ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԶԳԱԼԻ ՄԱՍԸ: ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՄՏՆՈՒՄ Է ՄԵՐ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ՝ ԱԾԽԱՋՐԵՐԻ, ՃԱՐՊԵՐԻ, ՍՊԻՏԱԿՈՒՑՆԵՐԻ ԲԱՂԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ: ՇՆՉԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐԿՐԻ ԿԵՆՍՈԼՈՐՏԻ, ԿՅԱՆՔԻ ԳՈՅԱՏԵՒՄԱՆ ԱՄԵՆԱԿԱՐԵՒՈՐ ՆԱԽԱՊԱՅՄԱՆՆ Է,ՔԱՆԻ ՈՐ ՄԵՆՔ ԹԹՎԱԾՆՈՎ ԵՆՔ ՇՆՉ

ՄԹՆՈԼՈՐՏՈՒՄ ԹԹՎԱԾՆԻ ԿՈՐՈՒՍՏԸ՝ ՕՔՍԻԴԱՑՄԱՆ, ԱՅՐՄԱՆ, ՆԵԽՄԱՆ ԵՒ ՇՆՉԱՌՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՃԱՌՈՎ, ԲՈՒՅՍԵՐԸ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄ ԵՆ ԼՈՒՍԱՍԻՆԹԵԶՈՎ: ՆՐԱՆՔ ՆՈՒՅՆՊԵՍ ՇՆՉՈՒՄ ԵՆ, ՍԱԿԱՅՆ ԴԱ ՏԵՂԻ Է ՈՒՆԵՆՈՒՄ ՕՐՎԱ ՄԻԱՅՆ ՄՈՒԹ ԺԱՄԵՐԻՆ՝ ՀԱՏԿԱՊԵՍ ԳԻՇԵՐԸ:ԹԹՎԱԾՆԻ ՀԵՏ ՆՅՈՒԹԵՐԻ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿՈՉՎՈՒՄ Է ՕՔՍԻԴԱՑՈՒՄ:

ՕՔՍԻԴԱՑՄԱՆ ՌԵԱԿՑԻԱՆԵՐ ԵՆ ԱՅՐՈՒՄԸ, ՇՆՉԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՄԵՏԱՂՆԵՐԻ ԺԱՆԳՈՏՈՒՄԸ, ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՄՆԱՑՈՐԴՆԵՐԻ ՓՏՈՒՄԸ ԵՒ ԱՅԼՆ:ԱՅՐՈՒՄՆ ՈՒՂԵԿՑՎՈՒՄ Է ՋԵՐՄՈՒԹՅԱՆ ԵՒ ԼՈՒՅՍԻ ԱՆՋԱՏՄԱՄԲ: ԱՅՐՎՈՒՄ ԵՆ ՓԱՅՏԸ, ԱԾՈՒԽԸ, ԹՈՒՂԹԸ, ԲՆԱԿԱՆ ԳԱԶԸ, ՆԱՎԹԸ ԵՒ ԱՅԼՆ: ԿԵՆՍԱՔԻՄԻԱԿԱՆ ՇԱՐԺԸՆԹԱՑՆԵՐՈՒՄ ՏԵՂԻ Է ՈՒՆԵՆՈՒՄ ԴԱՆԴԱՂ ՕՔՍԻԴԱՑՈՒՄ, ՈՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿ ԹԹՎԱԾՆԻ ՀԵՏ ՆՅՈՒԹԻ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆՆ ԸՆԹԱՆՈՒՄ Է ԴԱՆԴԱՂ, ՋԵՐՄՈՒԹՅՈՒՆՆ ԱՆՋԱՏՎՈՒՄ Է ԱՍՏԻՃԱՆԱԲԱՐ՝ ԱՌԱՆՑ ԼՈՒՅՍԻ ԱՆՋԱՏՄԱ

ՍԿԶԲՈՒՄ ԹԹՎԱԾԻՆ ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՏԱՐՐՆ ԱՆՎԱՆԵԼ ԵՆ «ՀՐԵՂԵՆ ՕԴ» («ՖԼՈԳԻՍՏՈՆ»)՝ ԱՅՐՄԱՆԸ ՆՊԱՍՏԵԼՈՒ, ԻՍԿ ԱՎԵԼԻ ՈՒՇ՝ «ԿՅԱՆՔԻ ՕԴ»՝ ՇՆՉԱՌՈՒԹՅԱՆԸ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ: 1775 Թ-ԻՆ ՖՐԱՆՍԻԱՑԻ ՔԻՄԻԿՈՍ Ա.    ԼԱՎՈՒԱԶԻԵՆ ԲԱՑԱՀԱՅՏԵՑ ՕԴԻ ԲԱՂԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ. ՑՈՒՅՑ ՏՎԵՑ, ՈՐ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ԹԹՈՒՆԵՐԻ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԲԱՂԱԴՐԻՉ ՄԱՍ Է, ԵՒ ԱՅՆ ԱՆՎԱՆԵՑ «ԹԹՈՒ ԱՌԱՋԱՑՆՈՂ» (ՀՈՒՆԱՐԵՆ՝ «ՕՔՍՅՈՒՍ» – ԹԹՈՒ, ԵՒ «ԳԵՆԱՐԵ» - ԾՆԵԼ), ՈՐԻՑ ԷԼ ԱՌԱՋԱՑԵԼ Է ՀԱՅԵՐԵՆ ԹԹՎԱԾԻՆ ԱՆՎԱՆՈՒՄԸ:

ԼԱՎՈՒԱԶԻԵՆ ՃԻՇՏ ՄԵԿՆԱԲԱՆԵՑ ԹԹՎԱԾՆԻ ԴԵՐԸ ՆԱԵՒ ԱՅՐՄԱՆ ԵՒ ՇՆՉԱՌՈՒԹՅԱՆ ՇԱՐԺԸՆԹԱՑՆԵՐՈՒՄ` ԴՐԱՆՔ ԴԻՏԵԼՈՎ ՈՐՊԵՍ ՆՅՈՒԹԵՐԻ ԵՒ ԹԹՎԱԾՆԻ ՓՈԽԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆ:       ՄԱՐԴՈՒ ՕՐԳԱՆԻԶՄԸ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է ՄՈՏ 65% ԹԹՎԱԾԻՆ:ԹԹՎԱԾԻՆԸ ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՉԻ ՀԱՂՈՐԴՈՒՄ, ԲԱՅՑ ՕԺՏՎԱԾ Է ԱՐՏԱՔԻՆ ՄԱԳՆԻՍԱԿԱՆ ԴԱՇՏՈՒՄ ՄԱԳՆԻՍԱՆԱԼՈՒ` ՊԱՐԱՄԱԳՆԻՍԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅԱՄԲ:   

1.ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԹԹՎԱԾՆԻ ԱՀՌԵԼԻ ԾԱԽՍԸ ԼՐԱՑՆՈՒՄ Է ՖՈՏՈՍԻՆԹԵԶԻ ՌԵԱԿՑԻԱՆ,ՈՐԸ ԸՆԹԱՆՈՒՄ Է ԼՈՒՅՍԻ ԵՒ ՔԼՈՐՈՖԻԼԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ6CO2+6H2O=C6H12O6+6O2

2.ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՍՏԱՑՎՈՒՄ Է ՕԴԻՑ:ՕԴԸ ՍՈՎՈՐԱԿԱՆ ՃՆՇՄԱՆ ՏԱԿ -200°С ՍԱՌԵՑՆԵԼԻՍ՝ ՎԵՐ Է ԱԾՎՈՒՄ ԲԱՑ ԵՐԿՆԱԳՈՒՅՆ ՀԵՂՈՒԿԻ,ԱՊԱ ԶԳՈՒՅՇ ՏԱՔԱՑՆՈՒՄ ԵՆ -195°С-ՈՒՄ ԱՆՋԱՏՎՈՒՄ Է ԱԶՈՏԸ,ԻՍԿ -183°С-ՈՒՄ ԱՆՋԱՏՎՈՒՄ Է ԹԹՎԱԾԻՆԸ:ԳԱԶԱՅԻՆ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՊԱՀՈՒՄ ԵՆ ՊՈՂՊԱՏԵ ԳԼԱՆԱՆՈԹՆԵՐՈՒՄ (ԲԱԼՈՆՆԵՐՈՒՄ) 10-15 ՄՊԱ ՃՆՇՄԱՆ ՏԱԿ 1 ՄՄ ՍՆՆԴԻԿԻ ՍՅԱՆ,ՈՐԸ ՀԱՎԱՍԱՐ Է 133,3 ՊԱ:

3.ԼԱԲՈՐԱՏՈՐԻԱՅՈՒՄ ԹԹՎԱԾԻՆԸ ՍՏԱՆՈՒՄ ԵՆ ԹԹՎԱԾԻՆ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՂ ԲԱՐԴ ՆՅՈՒԹԵՐԻ ՔԱՅՔԱՅՈՒՄԻՑ.2HGO=2HG+O2↑2H2O2=2H2O+O2↑2KMNO4 → K2MNO4 + MNO2 + O2↑2KCLO3 → 2KCL + 3O2↑ (ԲԵՐԹՈԼԵԻ ԱՂ)4K2CR2O7=4K2CRO4+2CRO3+3O2↑2KNO3=2KNO2+O2↑

ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

3.Լաբորատորիայում թթվածինը ստանում են թթվածին պարունակող բարդ նյութերի քայքայումից.

2HgO=2Hg+O2↑

2H2O2=2H2O+O2↑

2KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2↑

2KClO3 → 2KCl + 3O2↑ (Բերթոլեի աղ)

4K2Cr2O7=4K2CrO4+2CrO3+3O2↑

2KNO3=2KNO2+O2↑

ԿԻՐԱՌՈՒՄԸ

Ամենակարևորը թթվածինը նպաստում է այրմանը և շնչառությանը:Այն մեծ չափով նպաստում է մետալուրգիական գործընթացներին՝ թուջի,պողպատի,ինչպես նաև գունավոր մետաղների (Cu,Zn,Sn,Au.....) արտադրության համար:Բժշկության մեջ ծանր հիվանդներին տալիս են թթվածին:Թթվածին ծախսվում է մետաղների կտրման և եռակցման ժամանակ,սուզանավերում,տիեզերանավերում,ջրի տակ աշխատող մարդկանց համար: