SAKANAKO ASTEKARIA • 2016ko apiribilak 22, ostirala • 2. aroa • 549. zenbakia

SAKANAKO ASTEKARIA • 2016ko apiribilak 22, ostirala • 2. aroa • 549. zenbakia

Hondakinenkudeaketa eskolatailerra berriroeginen da >>7

Hondakin planean inolako errausketa

eredurik ez izatea eskatu dute >>16

Klinikako langileek“benetako ikerketa”egitea eskatu dute >>9

Kam

ioila

riak

, Arc

elor

reko

itxi

erak

o ah

aztu

ak >>

9

Sakanako D eredukoeskolen festa Irurtzunen >>7

Zorri Azoka,

bueltan >>11

Ama Lur azoka Etxarrin >>11

Saka

nako

Ibila

ldi

Han

dira

ko d

ena

pres

t >>1

9

BurundarTxistularienkontzertuaAltsasun>>21

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a4

MusikaAkordeoi kontzertua. Apirilaren 23an,larunbatean, 19:00etan Olatzagutiako kulturetxean. Pablo Sarasate kontserbatoriokoakordeoi ikasleak.

Urtez urte. Apirilaren 23an, larunbatean,20:00etan Altsasuko Iortia kultur gunean.Burundar txistulariak.

Mafalda eta Skabidean. Apirilaren 23an,larunbatean, 22:30ean Altsasukogaztetxean.

Luziano Show. Apirilaren 23an, larunbatean,23:59ean Etxarri Aranazko garagardo festan.

AntzerkiaEzer ez dirudiena. Apirilaren 22an,ostiralean, 18:30ean Ziordiko liburutegian.Patata tropikala.

Mucho Shakespeare. Apirilaren 22an,ostiralean, 22:30ean Olatzagutiako kulturetxean. Malaje solo.

Cuando crecen puertas por todas partes.Apirilaren 24an, domekan, 17:00etanOlatzagutiako kultur etxean. Pasadas las 4.

Tren geltokia. Apirilaren 24an, igandean,18:00etan Irurtzungo kultur etxean. ZirikaZirkus.

Ipuin kontalariaIpuin kontalaria. Apirilaren 22an,ostiralean, 19:00etan Altsasuko Iortia kulturgunean.

ZinemaEl hijo de Saúl. Apirilaren 22an, ostiralean,21:45ean eta apirilaren 24an, domekan,20:00etan Altsasuko Iortia kultur gunean.

Cien años de perdón. Apirilaren 22an,ostiralean, 22:00etan eta apirilaren 24an,domekan, 20:10ean Altsasuko Iortia kulturgunean.

Alvin y las ardillas. Apirilaren 24an,domekan, 17:00etan Altsasuko Iortia kulturgunean.

La habitación. Apirilaren 28an, ostegunean,19.00etan Altsasuko Iortia kultur gunean.

Bizikleta irteerak Altsasu-Mutiloa-Altsasu. Apirilaren 23an,larunbatean, 9:30ean Altsasuko Baratzekobide plazako lokomotoratik. 80 km.Zikloturista taldea.

Iturgoiengo Trinitatea. Apirilaren 24an,domekan, 7:30ean Altsasuko Zumalakarregiplazatik. 68 km. Barranka txirrindularitaldeko mendi bizikleta taldea.

ErakusketakArbizu, barneko urradurak sendabidean.1936-2016. Apirilaren 24tik maiatzaren 1eraArbizuko Arbizuko udaletxeko batzar gelan.

Joan etorriko bidaiak. Maiatzaren 8ra arte,astegunetan 18:30etik 21:00etara etadomeketan 19:00etatik 21:00etaraAltsasuko Iortia kultur gunean. Txefo ArteaTailerra.

Hitzaldiak Erabakitzeko eskubidea eta kultura.Apirilaren 22an, ostiralean, 19:00etanAltsasuko Iortia kultur gunean. Hizlariak:Juan Jose Ibarretxe, Ainhoa Aznarez, AngelOiarbide eta Dora Salazar.

Bizi baratza. Apirilaren 26an, asteartean,18:00etan Arbizuko jubilatuen elkartean.Hizlaria: Jakoba Errekondo.

Independentzia Vs Langabezia etaprekarietatea. Apirilaren 28an, ostegunean,19:00etan Altsasuko Iortia kultur gunean.Hizlariak: Jone Etxeberria eta JosebaPermach. Sortu.

LiteraturaAmetsen Liburua. Apirilaren 22an,ostiralean, 18:00etan Arbizuko liburutegian.Aurkezlea: Jokin Urain.

Enda (Toti Mtz de Lezea). Apirilaren 28an,ostegunean, 19:00etan Etxarri Aranazkoliburutegian. Irakurle taldea.

Mahai-inguruaSakanako memoria historikoa. Apirilaren24an, igandean, 12:00etan Arbizukoudaletxeko batzar gelan.

TailerrakII. gazteria plana. Parte hartze tailerra.Apirilaren 22an, ostiralean, 17:00etanIrurtzungo kultur etxean. Arakil Kultura etaOGZ Prebentzio Zerbitzua.

Yoga magikoa. Apirilaren 22tik 24ra,ostiraletik igandera, Arbizuko kanpinekoAmari yoga magikoan.

Batukada. Apirilaren 23an eta 24an,larunbatean eta domekan, 18:00etanAltsasuko Intxostiapunta gazte gunean.Aurretik izena eman.

Azokak Amalur azoka. Apirilaren 24an, igandean,10:00etatik aurrera Etxarri Aranatzen.

Bestelakoak Garagardo festa. Apirilaren 22etik 24raEtxarri Aranazko karpan.

Ekaitzen epaiketa. Informazio batzarra.Apirilaren 22an, ostiralean, 19:00etanIturmendiko plazan.

Elkartasun Eguna. Apirilaren 23an,larunbatean, 11:00etatik aurrera EtxarriAranatzen.

Sakanako D ereduko eskolen festa.Apirilaren24an, igandean, 10:00etatikaurrera Irurtzunen.

Sakanako eskola txikien talde identitateabiltzen duen dokumentuarenaurkezpena. Apirilaren 28an, ostegunean,18:00etan Lakuntzako kultur etxean.

Deialdiak Euskal Presoak Euskal Herrira! Apirilaren22an, ostiralean, 20:00etan Arbizuko etaEtxarri Aranazko plazetan, elkarretaratzeak.

Epaiketa politikorik ez! Xafan eta Joxeaske! Apirilaren 23an, larunbatean,20:00etan Etxarri Aranatzen.

Euskal Presoak Euskal Herrira! Apirilaren24an, domekan, 20:00etan Altsasukoplazan, elkarretaratzea.

Amiantoak hildako langileei omenaldia.Apirilaren 28an, ostegunean, 20:00etanAltsasuko Foru plazan. LAB.

Irañetako Juanita eta TimoteoZORIONAKurte hauetan sortzen joan zareten familia ikaragarri honengatik ta zuen alaitasuna

eta indarrarengatik. Muxu bana!

apiribilak 22-28Sakanan antolatzen diren ekitaldien berri emateko: gutunak@guaixe.eus

Udane eta IraideZORIONAK!! Ongipasa eta mila muxu!!Etxekoen partez.

Argazkiak emateko lekuak: • Altsasu: Foru Plaza 23-1 • zorion@guaixe.eus • Ordainketa, Guaixeren bulegoan edo ondoko kontu zenbakian egin daiteke:

3035 0018 47 0181012564 ZORION agurrakEta orain... 4 euro argazkia eta Pirritx, Porrotx eta Marimototsen opari-papera doan! Bazkideek 3,50 euro!ARGAZKIAK ASTEBETE LEHENAGO EKARRI, TOKIRIK GABE GELDITUKO ZARA BESTELA!

Liburuaren Astea Arbizun Arbizuko udal liburutegiak Libu-ruaren Astea ospatzen ari daaste honetan. Igandeko lore azo-kan hasi ziren, liburutegiakpostua jarri zuen zerbitzuaarbizuarrei gerturatzeko. Libu-ru bat nola egiten den azaldu

zuten Jon Arretxe idazleak, Cris-tina Fernandez ilustratzaileaketa Asier Beltza Erein argitale-txeko kideak herenegun. Gaur,18:00etan, Jokin Urainek Ame-tsen Liburua aurkeztuko duliburutegian. Bestalde, JakobaErrekondok hitzaldia emanendu asteartean, 18:00etan, jubi-latu elkartean.

Liburu EgunaIrurtzungoplazara!Liburuaren Eguna dela eta Ata-kondoa eskola publikoak egi-tarau berezia antolatu du.Herenegun Jon Arretxe idaz-lea eskolan bisitan izan zuten.Hark idatzitako liburuen gai-nean galderak egin eta kon-tu gehiago ezagutzeko auke-ra izan zuten ikasleek. Gaur,berriz, ikastetxeaz aparte etaIrurtzungo plazak ere hartu-ko ditu ekitaldiak, 9:30etik17:00etara. Ikasleak eta plazara hurbiltzendiren guztiek izanen duteprestatutako egitarauarekingozatzeko aukera. Izan ere, pla-

zan honako tailerrak izanendira: orri-markagailuak, hiz-kuntza anitzeko jokoa, kali-gramak eta txotxongiloa.Horrekin batera, liburu truka-keta ere izanen dela iragarridute. Euria eginen balu Baraz-ki gunean eginen da. Jarduerak Atakondoa esko-lak, Guraso Elkarteak, Itxipu-ru taldeak, Gizarte Zerbitzuenprebentzio programak etaMank-eko Immigrazio Zerbi-tzuak antolatu dituzte.

Irurtzun»

Arbizu»

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a 5

ezkaatza >>

“Batzuek udarik ankerrena” deituzuten hartan, lau arbizuar fusilatutahil zituzten. 80. urteurrena dela etahainbat jarduera antolatu dira

Arbizuko Udalean joan den urte-an hasi ziren memoria historikoalantzen. Monika Etxebarria zine-gotziak jakinarazi digunez, “ikas-turte hasieran kultura batzordeaeratu zenean, 80. urteurrenagatik,beharbada aurtengo zeregin nagu-sia, memoria historikoa izanenzela erabaki genuen”. Zinegotziakazaldu duenez, 1979-80an fusila-tuen gorpuak Arbizura ekarrizirenetik ez da beste ekitaldi edoomenaldirik egin, 2004ko Oihanederra aldizkarian argitaratutakoartikulu luzea salbu. “Luzeegiiraun duen isiltasuna haustekogaraia zela erabaki genuen. Hasie-ratik ohartu gara gai delikatua etatentuz tratatzeko modukoa dela”.Horrela abiatu zen OroimenezArbizu ekimena.

Herrira mugatutako ekintzaxumeak egitea erabaki zuten. Has-teko, “gertaerak ulertzen laguntze-ko klabe batzuk” izateko, XabierReparazek gerra aurretik Arbizuneta Nafarroan zegoen giroa azal-

tzen zuen hitzaldia eskaini zuen.Horretaz aparte, 1936ari buruzkobi buletin argitaratu dituzte etabeste bi gehiago aurreikusi dituz-te. Horri zinema zikloa gehitubehar zaio. Udal liburutegian, bes-talde, 36ko gerrari eta errepresio-ari buruzko materialak ikusgai jar-tzeko lanean ari dira. Ikus-entzu-nezko proiektu bat esku arteandute ere. Eraildakoetako bat zine-gotzia zela, udala ekitaldi bat anto-

latzea aztertzen ari da.

Arte erakusketa Igandean, 11:30ean, udaletxekobatzar gelan jarritako arte erakus-keta kolektiboa mustuko da. Astebatez, maiatzaren 1era arte ikus-gai izanen da. Pintura, eskultura,taila, bideoa, argazkiak eta insta-lazioak izanen dira erakusketan.Cristina Fernandezek koordinatudu erakusketa eta artean eta sor-

kuntzan ari diren arbizuarrekparte hartu dute. Erakusketarekin“hildakoei zor zaien omenaldiaegin, garai hura gogora ekarri, eta,zergatik ez, gertatutakoaz haus-narketa egin nahi dugu.” Koordi-natzaileak dioenez, “arteak ezinditu zauriak erabat sendatu, bai-na ukendu baten moduan barne-ko urradurak sendabidean jarditzake”.

Igandean, 12:00etan, Sakananmemoria historikoa lantzen aridirenekin mahai-ingurua izanenda: Amaia Jauregi eta Josu Imaz,fusilatuen senide eta AltsasuMemorian eta Etxarrikoan aritudirenak eta Uharte Arakilen sor-tu den taldeko Gaizka Uharte.Gobernuko ordezkari bat ere.

Beste deialdiak

Maiatzaren 7an, larunbatean Sartagudan omenaldia eginen daeta joateko deialdia egin dute.Maiatzaren 26an, osteguneanGerra gauza alua dun hitzaldiaHizlaria: Amagoia Gurrutxagak.

Nafarroako Parlamentuak 1936koestatu kolpea eta gero eraildakohautetsien omenezko ekitaldiahartu zuen igandean. Parlamen-tuko presidenteak, Ainhoa Azna-rezek, “eragindako minagatik”barkamena eskatu zuen. “Doilor-ki eraildako hautetsien ondoren-goei gaur arte etxe hau ez zaiezuzendu. 80 urtez hartutako zorrakitatzen dugu”. Atzoko ekitaldianere, Nafarroan 1936an hildako 118zinegotzi eta 36 alkateen izenzerrenda duen plaka tokiz aldatueta toki ikusgarriago batean jarridute, Parlamentuan bertan.

Ekitaldi hunkigarrian hildako-en senideak eta hautetsik izan ziren.Tartean Sakanatik joandakoak:hainbat altsasuarren senideak,memoriaren aldeko ekintzaileak

eta Uharte Arakil, Etxarri Aranatzeta Ziordiko alkateak, Ainara Aies-taran, Eneka Maiz eta Patxi Ben-goetxea, eta Altsasuko alkate-ordea,Pedro Jimenez, ere izan ziren. +www.guaixe.eus

Hautetsi sakandarrak

Alkateak: Silverio Astiz Lakun-tza (Uharte), Antonino Goikoe-txea Otegi (Altsasu) eta Epifa-nio Gonzalez Villar (Ziordia). Zinegotziak: Pedro Ihabar Lakun-tza (Arbizu), Felix Lopez Sanchez(Etxarri), Martin SomocurcioAlbistur (Altsasu), Isidro Zorno-za de Jorge (Altsasu), DomingoBados Garcia (Olazti) eta RamonGoikoetxea Etxeberria (Ziordia).

Gazteria Planaosatzeko deialdia Gaur, 17:00etan, Irurtzungo kulturetxean bilera izanen da

Nafarroako Gazteriako Institutua II.Gazteria Plana gauzatzeko lehe-nengo pausoak ematen hasi da. Pla-na egiteko, Nafarroako gazte guz-tiei zuzendutako parte hartze pro-zesua hasi da. Haren helburua dagazteei lotutako hainbat gaien ingu-ruan gazteek beraiek dituzten iri-tziak jasotzea. 14 eta 30 urte bitar-teko gazteen iritziak jasotzeko Nafa-rroan barna hainbat bilera eginendira eta horietako bat da gaur Irur-tzunen eginen dena. Gazte arakildarrak eta irurtzunda-rrak bilerara gonbidatu dituzte,euren ideiak, beharrak, iritziak etaproposamenak entzun eta jaso nahidituztelako. “Paregabeko aukera dahezkuntza, aisia, enplegua, parte har-tzea, generoa eta berdintasunamoduko gaietan gazteriaren egoe-ra hobetzeko hartu daitezkeen neu-rriak eta ekintzak proposatzeko”. Halaadierazi dute Arakilgo Udaleko Kul-tura Sailetik eta Irurtzun aldeko Oina-rrizko Gizarte Zerbitzuen Manko-munitateko Prebentzio Programa-tik. Gaurko tailerrera joan ezindutenek Gazteria Institutuak Nafa-rroako Gobernuaren web orrianjarri duen inkesta bete dezakete.

Ibarreko turismoeskaintzaz Madrilen Madrilgo Sanchinarro, Las Tablas etaMontecarmeloko toki aldizkariak,Zitus Madridek Sakanako turismoeskaintzari buruzko bi orriko erre-portajea argitaratu du apirilean.Jesus Caraballo, Ifemako prentsaarduraduna da erreportajea idatziduena. Eta Sakanaren turismo eskain-tzaren berri estatuko eta Europakoturismoan espezializatutako heda-bideetan zabaltzeko konpromisoahartu du. Caraballoren Sakanarekiko intere-saren atzean Gema Urdaniz (Neme-sio etxea, Iturmendi) eta ValenOrmazabal (San Pedroko bidea,Altsasu) landetxeen jabeen ekime-na dago. Hari ibarraren eskaintza-ren sustapenean laguntza eskatu zio-ten, e-postaz. Aurtengo Fiturrenaurrez-aurre egoteko aukera izanzuten, ilbeltzean. Bi burundarrekharremanarekin segitzeko asmoa-rekin daude.

SAKANA

SAKANA

Arakil / Irurtzun» Arbizu»

Parlamentuak 1936anerrepresaliatutakohautetsiak gogoan izan ditu

Duela hiru urte Arbizun memoria historikoko beste ariketa bat egin zuten.

Oroimenez Arbizu, 1936ko memoria

astekoa

Marian Mendiola Barandalla

Irakurzaletasunaren ahotsak, jakin-gosea pizten

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a6 iritzia

Makina bat ekimen ditugu gure-an irakurketa ohiturak sustatze-ko eta bultzatzeko; irakurketaazkarreko teknikak ikasteko tai-lerra, herri liburutegietan tar-teka-tarteka egiten diren litera-tur solasaldiak, herri-liburute-giak plazaratzeko deialdia, ipuinkontalari saioak, ipuinak sortze-ko eta ilustratzeko tailerrakkasu.

Eta ekimen horiek guztiak boro-biltzeko “Irakurri, gozatu etaoparitu” kanpaina egokia da.Txartelean azaltzen den irudiak,globoa, liburuekin bidaiatzea,esploratzea eta aurkitzera gogo-rarazten digu. Izan zitekeen

bidaiatzeko edozein gailu itsason-tzi, hegazkin, tren edo bus, bai-na, globoa aukeratu dute euskalirakurzaletasuna sustatzeko. Glo-boa antzinako tramankulu zahar-kitutzat jo dezakegu, baina, nonhobeto hegaldi-bidaia lasaia, pau-satua eta mantsoa egin nahi bada,paisaiari erreparatuz eta bienbitartean hausnartuz. Ametsen,askatasunaren eta independen-tziaren sinboloa da globoa asko-rendako. Letren Errepublika eregisa berekoa da, mugarik gabeaeta gobernurik gabea.

Agian, askorendako gehiegiesatea izanen da, baina, zenbai-ti liburuek beren inguruko estu-

tasuna hausten lagundu izandie. Ateak irekitzen dituelakoezagutzari, imajinazioari, bes-te mundu batzuen ezagutzearieta besteen oinetakoak nolako-ak diren jakiteari. Eta horrenberri askotxo dakite emakume-ek, irakurle sutsuenetakoak.Esana da “Irakurtzen dutenemakumeak arriskutsuak dira”(Stefan Bollman, 2007). Egia ote?Zer pentsa eman beharko lukehonelako baieztapenak. Etahorren haritik, noizbait ereentzun izan dugu batere irakur-tzen ez dutenak ere beldurgarrisuerta daitezkeela, emakume-ak nahiz gizonezkoak izan.

Dena den, guztiok izan gaitez-ke irakurzaletasun-birusarenbiktimak. Esaterako, OlaztikoLiburutegiko irakurketa-tertu-liarako proposatutako “Una lec-tora nada común” (Alan Ben-net, 2007) nobelaren protago-nistaren modura; non jauregikolorategira hurbiltzen den libu-ru-banatzaile ibiltariari eskerErreginak irakurketaren plaze-ra eta gozamena ezagutzenduen.

Mekatxis!, orain arte ez naizjabetu. Asteburu honetan Libu-ruaren Eguna ospatzen da, libu-rua(k) eta lorea(k) oparituz goza-tzeko aitzakia ederra.

Fibromialgia eta Neke Kroniko-ko Sindromearen NazioartekoEguna izango da hurrengo Maia-tzaren 12a, eta arrazoi honekin jasodugu Nafarroako FRIDA elkarte-ak egin duen adierazpena.

Hartatik egiten dituen eskae-ra batzuk atera nahi ditugu, ema-kumeen osasunarekin zuzenkilotuta daudenak alegia. FRIDAkeskatzen du ‘gaitz hauen bene-tako egoera ezagutzea; desberdin-tasunak, eta generoz diskrimina-turik ez dauden beste gaitzekinkonparatuz ditugun zailtasunaketetea’. Honetaz aparte ‘bere bizi-tzan emakumeen osasun integra-la sustatzea’ ere eskatzen dute.

Gaixotasun hauek jasaten dute-nak biztanleriaren %3 omen dira,baina ehuneko honetatik %90emakumeak dira, beraz ‘gaitzhauen baremoa ezartzea gaixo-ei duintasuna emateko; eta gaitzhauen zailtasunen eta generoa-ren perfilaren ikuspegitik estu-dio bat egitea’ eskatu ere eska-tzen dute arrazoi askorekin.

Osasuna genero ikuspuntutikikertzea jarri dute mahai gaine-an, bai fibromialgian bai gaixo-tasun guztietan, baita prebentzio-an eta tratamenduetan ere. Ema-kumeen osasuna ez da soiliksexu eta ugalketarena; emakume-en osasunari buruz hitz egitekoarlo guztietako haien sintomakikertzea, arrisku faktoreak eza-gutzea eta emakumeen ezauga-rriendako tratamendu egokiakdefinitzea behar da. Are gehia-go bat egiten badugu OsasunMundu Erakundeak onartzenduen osasunaren definizioare-kin: ‘erabateko ongizate fisikoa,mentala eta soziala, gaixo ez ego-teaz harantzagokoa”: Argi dagoalderdi guztia hauetan emaku-meen eta gizonen desberdintasu-nak badaudela, ezta?

Baina desberdintasunak diskri-minazio ez bihurtzeko, hemendikere eskatzen dugu emakumeenezaugarriak kontuan hartzea,espezifikoki, ez gertatzeko FRIDA-tik esaten digutena: ‘Gure elkar-tetik ikerketa tekniko bat egingabe, ezgaitasun prozesu judizialgogor eta neketsuetan, gizonezko-en ezgaitasun absolutuen ehune-koek emakumeenak hirukoiztendituztela ikusten dugu. (berrizere generoz diskriminatuak ikus-ten dugu gure burua)’.Emakumeen Bilgunea

Urteetan jasandako asimilazioprozesuaren ondorioz, gaztela-nia oso onartua dugu gure arte-an zein gure kaleetan eta ez zai-gu arrotz egiten hizkuntza horiikustea, entzutea edota gu hizkun-tza horretan aritzea. Hori horre-la izanda, Euskal Herrian Eus-karazek argi dauka euskaraz bizi-tzeko behar ditugun aldaketaknorbanakoon zein hiztun komu-

nitatearen aktibazioarekin eto-rriko direla.

Azken urteetako dinamika askoeuskararekiko aldekotasuna lor-tzeari begira izan dira zuzenduakbatez ere. Bada garaia, jarreretansoilik zentratu baino, jokabidealdaketetan zentratzen hasteko,euskararen alde egotetik euskara-ren alde egitera pasatzeko.

Guk argi daukagu aldaketa txi-

kiek herrian aldaketa handiaksortu ditzaketela eta honen adi-bide garbia dugu azken hilabete-etako Altsasuko euskalkiarenaldeko ekimena. Hilabetegutxian, Altsasuko euskalkiare-kiko interesa gazte talde txikibatek izatetik aurreko ostirale-an Iortia kultur gunean 150 per-tsona biltzera pasa gara.

EHEren ikuspegitik albiste

zoragarria da eta, helburua bataedo bestea izanik, herritarreneuskararekiko aktibazioa ematenhasi dela ikusten dugu. Eskerrakeman nahi dizkiogu gazte taldehoni iniziatiba honengatik etaEuskal Herri euskaldun batenalde borrokatzeagatik. Hurren-go ekimenetan elkar ikusikodugulakoan, AUPA ZUEK!!!Altsasuko EHE

barrutik kanpora

Altsasuko euskalkia berreskuratuz... euskararen alde egotetik, alde egitera!

gutunak Atal honetan ahalik eta iritzigehienek tokia izan dezaten1.500 karaktere (espazioekin)baino gehiago duten gutunik EZDA ONARTUKO. Karakterekopuru horretatik gorako gutun

guztiak LABURTU eginen dira.Gutunean izen-abizenak,telefonoa, helbidea eta NortasunAgiriaren zenbakia agertubeharko dira. Gutunakasteazkeneko goizeko

hamarretarako egon behar diragurean; bestela, ez da astehorretan publikatuko. Guaixealdizkariak ez du bere gainhartzen derrigorrez, aldizkarianadierazitako esanen eta iritzien

erantzukizunik. Zure iritzia helarazteko:Foru plaza, 23, 1 Altsasu;gutunak@guaixe.eus edo 948 564 275 telefonoa.

Bost hilabete zinemarik gabeGurutze Arregi Mujika eta JoakinaZubiria Galartza

Sorpresa desatsegina jaso duguberriki: Altsasun zinema sasoiaorain despeditu dela. Ez daaurreneko aldia murrizketakdaudena, baina, orain bezala,

apiriletik zinemarik gabe gel-ditzea gehiegizkoa iruditzenzaigu.

Aldi berean, sinesgaitza da uda-lean herritarrendako beharrez-ko zerbitzu hau positiboago ezbaloratzea, balantze ekonomiko-ak kontuan izanda ere ezin dazalantzan jarri.

Preseski, denboraldi honen

balorazio oso positiboa egitendugu. Ikusleriak gora egin du.Ostegunetan ikusle berriak joa-ten hasi dira eta gero eta gehia-go dira. Horren guztiaren arra-zoiak ordutegia, prezioa etaeskaintzaren kalitate maila lira-teke.

Herriari bizi kalitatea ematendion kultura jarduera bat man-

tentzearen aldeko datu horie-kin guztiekin, ez dugu erabakihori ulertzen. Eskaintzen denedozein jarduerak erantzun posi-tiboak lortzea zaila da eta honibalioa eman behar zaio.

Udalari erabakia berrazter-tzea eskatzen diogu. Ezin digubost hilabete zinemarik gabeutzi.

hara zer dien

Emakumeenosasuna?

LAGUNTZAILEAK:

GuaixeERREDAKZIO BURUA: Alfredo Alvaro Igoa • guaixe@guaixe.eusERREDAKZIOA: Maider Betelu Ganboa • kirolak@guaixe.eusMAKETATZAILEA: Ainhoa Etxeberria PikabeaPUBLIZITATEA: Maria Saez de Albeniz • publizitatea@guaixe.eus eta Eneida Carreño Mundiñano • publi@guaixe.eus ERREDAKZIO LAGUNTZAILEAK: Maialen Huarte Arano,

Eñaut Agirrebengoa Apaolaza, Larraitz Amadoz Lazkano etaErkuden Ruiz BarrosoZUZENTZAILEA: Garazi Garzia MauleonARGITARATZAILEA: Guaixe Fundazioa. Foru plaza 23-1. 31800Altsasu • 948 564 275 • 948 562 107 • 618 882 675 KOORDINATZAILEA: Goizeder Anton Iturralde • fundazioa@guaixe.eusDISEINU ZERBITZUA: Guaixe komunikazioa • Ainhoa EtxeberriaPikabea • gk@gkomunikazioa.eusADMINISTRAZIOA: Gixane Andueza Goikoetxea • zorion@guaixe.eusLEGE GORDAILUA: NA-633/1995TIRADA: 3.200

BAZKIDEAK

sakanerria >>AITORTZA XUME TABERNARI: NafarroakoOstalaritzako Enpresa Txikien Elkarteak,Anapeh-ek, elkarteko gisa 25 urte egin di-tuzten bazkideak omendu zituen astearte-

an. “Leialtasuna eta fideltasuna” eskertuzieten. Omendutako 13 establezimenduenartean Altsasuko Xume taberna.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a 7

SAKANA

Urtetik urtera gero eta sakandargehiagok egiten dute aitorpenaeuskaraz. Euskararennormalizaziorako bidean pausoa da,baina pauso sendoa izateko herritargehiagoren parte-hartzeaezinbestekoa da

Udalerri Euskaldunen Mankomu-nitateak (UEMA), Arbizuko etaEtxarri Aranazko udalekin elkar-lanean, errenta aitorpena euskarazegiteko kanpaina jarri du martxanaurten ere. Kanpaina horrekin,herritarrek administrazioarekindituzten harremanak euskaraz-koak izan daitezen bulkatu nahida. Bide horretan, errenta aitor-

pena euskaraz eginda euskararibide berriak irekitzeaz aparte,administrazioaren euskalduntzeaere bulkatzen da. Hizkuntzarennormalizazioa lortzeko euskaraeremu guztietara hedatu beharda eta, horretarako, garrantzitsuada herritarrek euskaraz osotasu-nean bizitzeko hautua egitea. Saka-nako herritarrak arlo horretan ereaitzindariak izatera animatu dituUEMAk.

Aukerak Aurten ere, errentaren gainekoaitorpena egiterakoan, zergadu-

nek hainbat bide dituzte euska-raz egiteko. Nafarroako Gober-nuak aitorpen proposamena gaz-telaniaz egina bidali badigu, onar-tzerakoan euskaraz egin nahidugula esan eta aurrerantzeaneuskaraz bidaliko dizkigute.Aitorpena ogasunaren bulegoanegin nahi duenak, hitzordua har-tzerakoan ogasunarekin harre-manak (aurrez-aurrekoak, telefo-noz edo Internet bidezkoak) eus-karaz nahi ditugula adierazibeharko dugu. Ogasunak sina-tzeko ematen duen orria ere eus-karaz jaso daiteke.

Errenta aitorpena Internetbidez euskaraz egin daiteke ere.Saretik errenta programaren eus-karazko bertsioa jaitsi behar daeta hobetsitako hizkuntza atalean

euskara aukeratu. Aholkularitza-ren edo finantza erakunderen bataukeratzen baduzu, espresukiadierazi beharko duzu aitorpenaeuskaraz nahi duzula.

Sakanako Mankomunitateak, Eco-gras Recuperación y Reciclado, Kera-bi Gestión Medioambiental, S.L. etaVermican Soluciones de Composta-je, S.L enpresekin batera, hiri etaindustria hondakinen kudeaketaintegralerako enplegu eskola-taile-rra antolatuko dute. Bigarren urtea

da halako eskaintza egiten dutena.Joan den urtean bezala aurten ereeskola tailerrean 15 sakandar arikodira, langabezian luze daramatenhamar eta 30 urte baino gutxiagoduten bost gazte. Ikastaroak urte etaerdiko iraupena izanen du. Zuzen-daria eta prestatzailea arduratuko

dira haien trebakuntzaz. Enplegu eskola-tailerraren hel-

burua da langabezian dauden per-tsonen lan merkaturako sarbideaerraztea. Horretarako, ikasketaketa trebakuntza lanarekin tarte-katzen dute. Tailerra aurrera ate-ratzeko ezinbestekoa izan da Nafa-

rroako Enplegu Zerbitzuak Mank-i emandako 29.289,95 euroko diru-laguntza. Erdia Europako Gizar-te Funtsetik heldu da. EuropakoBatasunak esandakoari segika,Mank-en sinesten dute birziklatze-aren hazkundeak lanpostuensorrera ekarriko du eta.

Igandean, 10:00etatik aurreraIrurtzunen

Eskola publikoaren erreferen-tzia indartzeko, hura kalera ate-ra eta bere aberastasuna jendau-rrean azaltzera doaz bihar. Saka-nako D ereduko eskola publikoenfestaren lekukoa Sakanarenmutur batetik bestera pasa zutenjoan den urtean, OlatzagutiatikIrurtzunera. Atakondoa eskola-ko komunitateak igande goiz par-teko egitarau berria antolatu du,euskarazko ereduko Sakanakoeskola publikoetako komunitate-en bilgune izateko. Sakana herri

eskolekin sortzen leloa du ospa-kizunak, zeinari beste hau gehi-tu dioten: ez galdu aukera, bizieuskaraz.

Goizean zehar gurasoek barrajarriko dute eta han jan-edanak iza-nen dira. Gainera, festak sortuta-ko gastuak estaltzeko postreen

zozketa eginen da. Txartelakbarran izanen dira. Ospakizunaplazan izanen da, baina eguraldiaklagunduko ez balu eskolako fron-toian izanen litzateke.

Egitaraua 10:00etan Dianak. 10:30etik 13:30era Sakanakoeskoletako tailerrak eta eskaladatailerra frontoiaren atzeko aldean. 11.00etan Jaiaren aurkezpena: ongietorria, bertsoak eta lekukoa pasatzea. 11:15ean Ikasleen arteko herri kirolak. 5 metroko enbor bertikala moztea etaSakanako Harri-jasotze eskola. Ondoren txikienendako herri kirolentailerra. 12:00etan Irurtzungo trikitilariak. 13:00etan Irurtzungo erraldoienkonpartsa. 13:15ean Festako herri-koreografia!!

Errenta aitorpena, euskaraz

Etxarriarrak plazarantz joaten. Artxiboa

Joan den urtean Olatzagutiako eskola komunitatea izan zen anfitrioia.

»

»»

Hondakinen kudeaketa eskola tailerra berriro eginen da

Ibarreko eskolen festaEskola txikien taldeidentitateadokumentuan jasoaOstegunean, 18:00etan, Lakuntzakokultur etxean aurkeztuko dute

Sakanako eskola txikien talde iden-titatea biltzen duen dokumentua jen-daurrean aurkezteko garaia iritsi da.Azken hilabeteetan eskola txikie-tako ordezkariak udaletako etamank-eko ordezkariekin bilerakegin dituzte, baita guraso eta ira-kasleekin ere. Uharte, Arbizu, Itur-mendi, Urdiain eta Olaztiko eskole-tan. Lanarekin nora iritsi nahi dutenadierazten dute eskolek, etorkizu-neko ikastetxeak irudikatuz. Hori-xe da agiriak jasotzen duena eta oste-gunean Lakuntzan aurkeztuko dena.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a8 sakanerria

Auzolana eta omenaldia. Horixezuten buruan Benigno MendiaGoikoetxearen lagunek huraomentzerakoan. Eta larunbatera-ko prestatutako egitaraua horixeizan zen auzolan-omenaldia. Hareneskolari segituz, larunbatean auzo-lan erraldoia egin zen, zeinetan

sakandar ugarik parte hartu zutenospakizunak behar bezala aurre-ra egiteko. Eta lan egiteko moduhorrekin sakandarrek Mendiazenaren lana aitortu zuten.

Txistularien dianen ondorenhamaiketakoa izan zen. Benignokestimatutako plazako txoko bate-

an haren omenezko oroigarriaagerian utzi zuten anaiak eta seme-ak. Plakan, Benignoren irudiare-kin batera zera irakur liteke: ezga hobenak izanko, bia txarrenakeztare! Ordurako sukaldean herribazkarirako dena prestatzen ariziren. Haurren bazkariaren ondo-ren, helduak mahaian zeudelabota zuen euri erauntsia izan zenfestara gonbidatua ez zegoen baka-rra. Bete-betea zegoen frontoianospakizunak kantaitarekin segi-tu zuen.

OmenaldiaHunkigarria. Horixe izan zenomenaldian izan zirenen iritzia.Haren bizitzaren pasarteak jaso-tzen zituen bideo emanaldiekinbatera musika eta hainbat era-kundeetako ordezkariak igo zirenoholtzara. Omenduak landuzituen lau ardatzen inguruan har-tu zuten hitza: auzolana, euskal-gintza, herrigintza eta elkartasu-na. Txistularien doinura etaBenignoren lagunek herriko zor-tzikoa dantzatu zuten. Hura buka-tu eta gero afaltzeko bokata jatea

izan zen plazan eta kontzertue-kin despeditu zen auzolan-ome-naldia. Urdiainera jendetza joanzen eta egun guztian zehar osogiro polita izan zen.

Esker ona

Benignoren Lagunak taldearenizenean eskerrak eman nahidizkiegu aurretik, egunean ber-tan eta ondorengo egunetanhauspoa ematen lagundu zutenguzti guztiei: laguntza eskainizuten udalei, bazkaria antolatzenlagundu zuten enpresei, egunaalaitzen lagundu zuten musika-ri zein bestelakoei, omenaldianparte hartu zuten norbanako zeintaldeei, azpiegitura guztia anto-latzen lagundu zutenei eta, nolaez, auzolanean aritu ziren ehun-dik gorako lagun guzti guztiei.Auzolanean antolatutako ome-naldi eta eredu ahaztezina izanzen larunbatekoa eta aurreran-tzean gure herrietan eredu haujarraitzeko aldarria ere luzatunahi dugu.

Testuren bat irakurri (prentsa,liburu…) edota ikus-entzunezkobat ikusi (telebista saioak, filmak,dokumentalak…) eta ondorenhaien inguruan iritziak parteka-tu eta euskaraz hitz egiteko sortuberri den taldea da AstelehenZoriontsuak. Aurreneko hitzor-dua Hiriberriko Txitera elkarte-an izan zuen, astelehenean. Jose-miel Bidador pastorala ikusi ondo-

ren hari buruz hizketatu zirenhitzordura batu zirenak.

Esperientziarekin pozik, maia-tzaren 23rako jarri dute hurrengohitzordua. Irañetako Txapel Azpielkartean dute hitzordua, 19:30ean.Astelehen Zoriontsuak taldekoakorduan paradisu fiskalak izanendituzte hizketagaia. Taldekideekeuskaldun guztiei parte hartzekogonbidapena luzatu diete.

Berdud, doktore Nafarroako Unibertsitate Publikoan(NUP) 101 doktore berri inbestitze-ko ekitaldia egin zuen asteartean. Dok-tore berriek doktoretza 2014ko gara-garrilaren 1etik 2015eko abendua-ren 31ra bitartean lortu dute. Doktoreberrien artean Mikel Berdud Garcia-Lopez altsasuarra zegoen, Gizarte Zien-tziak eta Zientzia Juridikoak progra-man doktore dena. Alfonso Carlose-na errektorea izan zen ekitaldiko burua.Jose Carlos Gomez Sal, KantabriakoUnibertsitateko aurreko errektoreaeta Materia Kondentsatuaren Fisika-ko katedraduna izan zen promozio-aren aitabitxia.

Idaretak doktoretzaaparteko sariajaso duNafarroako Unibertsitate Publiko-an (NUP) egindako ekitaldian, FranIdareta Goldarazenak doktoretza-ko aparteko saria jaso zuen astear-tean. Idareta NUPeko Gizarte Lan-gintzan doktorea da eta unibertsi-tateko Giza eta Gizarte ZientzietakoFakultatean 2010-2011 eta 2011-2012 ikasturteetan egindako dok-toretza tesi onenaren saria jaso duirurtzundarrak.Idaretak NUPen gizarte-lanekoaurreneko gradu-ondokoan ikasizuen 2006 eta 2008 artean. Huradespeditu ondoren tesia idazteariekin zion. Emmanuel Lévinasen eti-ka gizarte lanari hurbiltzen zion tesibatekin, filosofo juduak proposatzendituen sentiberatasun eta zainketanozioetatik abiaturik. Lanak nabar-mendu zuen zer garrantzi daukanemozioak ongi kudeatzeak eraba-ki etikoak hartzeko, eta beharrez-koa dela jarrera kritikoa eta auto-kritikoa izatea jardun profesiona-lean. Maria Jesus Uriz Peman GizarteLaneko Saileko irakasleak zuzendudu doktoretza tesia, eta estatuko his-torian gizarte lanari buruzko gaiandoktoretzako aparteko saria jasoduen aurreneko tesia da. Idaretagizarte laneko profesionala izan dahainbat urtetan, eta gero NUPekoGizarte Laneko Sailean hasi zen egi-ten bere ikerketa eta irakasle lana.Saileko zuzendariordea da eta Efi-mec (Etika, Filosofia eta Zientzia-ren Metodologia) ikerketa taldekokidea da. Uriz irakaslea da taldekohorretako burua.

Idaretak asteartean saria jaso zuen.

Jende ugari eta giro ederra izan zen omenezko auzolan-omenaldian.

Aurreneko Astelehen Zoriontsuko parte-hartzaileak. Utzitakoa

Hasi dira Astelehen Zoriontsuak

Arakil / Irurtzun»

Urdiain» irurtzun»

Auzolanean bat

Altsasu»SAKANA

Ahal Duguko kideakgobernuaurrerakoiaren alde Podemos-Ahal Dugu alderdiko kide-ek estatuko gobernu osaketari buruz-ko iritzia emateko aukera izan duteasteburuan. Gehienak, %88,23, ezetzesan diote PSOEk eta Ciudadano-sek gobernua osatzeko akordioababesteko aukerari. Ahal Dugukokide gehienak, %91,79, EspainiakoGobernurako ezkerreko koaliziobaten alde agertu dira. Beraz, AhalDugu “programa eta zenbakiek ema-ten duten bide koherente bakarra”defendatzen segituko du. Astebu-ruko bozketan, Nafarroan,%73,71eko parte hartzea izan zen.

Independentzia,langabezia etaprekarietateahizpideHiru gai horiek izanen dituzte JoneEtxeberria eta Joseba Permach Sor-tuko kideak Sakanan emanen dituz-ten hiru hitzaldi-elkarrizketetan.“Egoera sozio ekonomikoa eta kon-parazio datu esanguratsuez apar-te, herri eta klase bezala egin beha-rreko ibilbidea marraztea da hel-buru”. Ostegunean, 19:00etan,Altsasuko Iortia kultur gunean; maia-tzaren 6an, ostiralean, 19:30ean Irur-tzungo udaletxeann eta maiatzaren12an, ostegunean, 19:00etan Lakun-tzako Kultur Etxean.

»

Motzean

UdalakBasterretxearen Enneco obra jaso duArbizuko Uda-lak Enneco,h a r i t z a r e nmemoria egi-tasmoa finan-tzatzen lagundueg inen du.Horregat ik ,hura sustatzenduen NafarroaBizirik funda-zioak NestorBasterretxeakparkerako eginzuen obraren errepika jaso du. Kar-mele Marañon alkateak fundazio-ko lehendakari Patxi Abasoloreneskutik jaso zuen obra. Bestalde, egitasmoak aurrera egi-teko eta elkarlanean aritzeko kon-promisoa hartu du Etxarri Aranaz-ko Udalak. Legegintzaldi osorakoizanen da. Hala jasoa gelditu daEneka Maiz Ulaiar alkateak eta PatxiAbasolo Nafarroa Bizirik fundazio-ko lehendakariak sinatutako akor-dioan. www.enneco.org web orriandaude egitasmoa laguntzekomoduen berri. +www.guaixe.eus

UPN,kongresuaren atean Erregionalistek euren 10. kongresuaeginen dute Iruñean igandean. Ponen-zien eztabaidarekin batera alderdi-ko karguak ere aukeratuko dituzte.UPNko burua Javier Esparza izanenda hurrengo lau urteetan. Oscar Ariz-kuren lehendakari-ordea izanen daeta Yolanda Ibañez idazkari nagusia.UPNk Sakanan 6 zinegotzi ditu: Irur-tzunen 1, Uharte Arakilen 2, Altsa-sun 1 eta Olatzagutian 2.

3 kontrataziorakodeialdiaSakanako Plan Estrategikoa aurre-ra eramateko Sakanako GarapenAgentziak hiru langile kontratatze-ko deialdia egin du. Batetik, elika-dura arloan lan eginen duen per-tsona bat kontratatu nahi da, neka-zaritza edo albaitaritza ikasketakdituena. Enpresa arlorako besteteknikari bat ere kontratatuko da.Biak lanaldi osora. Azkenik, admi-nistraria kontratatzeko deialdia eginda ere, hiru ereneko lanaldirako. Hirudeialdien inguruko informazioawww.sakanagaratzen.com weborrian dago. Eskabideak ostegune-ra arte.

Tanzaniakoeskolarako diruaItxipuru elkarteak igandean anto-latutako bigarren eskuko azokakoirabaziak Born to Learn gobernuzkanpoko erakundeak jasoko du.1.150 euroak Tanzaniako New-lands-eko komunitatean eskola bategiteko baliatuko ditu. Azoka beharbezala antolatzeaz Itxipuruko 20 batboluntario arduratu ziren. Azoka-ko laguntzaile izan nahi duenak ate-ak zabalik ditu.

Lore eta landareartean, bizikletakLore Azokaren zazpigarren edizio-ak kadete mailako bizikleta laster-ketarekin bat egin zuen. Eta txirrin-dulariek ere ez zuten azoka bisita-tzeko aukera galdu nahi izan.Plazaren bueltan dozena erdi lan-dare eta lore postu eta eskulangi-leen beste horrenbeste izan ziren.Eta erdi-erdian Arbizuko liburute-giaren mahaia. Udalak bere zerbi-tzua arbizuarren horrela sustatu nahiizan zuen.

Itxieraren “ahaztuak” direla salatudute Sakanako kamiolariekErkuden Ruiz Barroso

Jose Manuel Izagirre eta SegundoUrteaga kamioilariak dira etaZumarragako Arcelor Mittalenda-ko lan egiten zuten. Sakanako hama-bi kamioilarik lan egiten zutenZumarragako lantokiarendako.“Lanaren ehuneko laurogeitahamabost inguru Arcelor Mittalenegiten genuen”. Zumarragako lan-tokia itxi ondoren etorkizun ilunaikusten dute: “esku bat aurrean etabestea atzean gelditu gara”.

Lantokia itxi behar zela jakinzenetik 350 langileez asko hitz egindela esan dute kamioilariek. Aldiz,ez da ezer esaten lantokirako lanegiten duten beste hainbat langi-leez. “Enpresak kontratatutakojendeari buruz hitz egiten da; bir-kokatuko dituzten edo ez, lana gal-duko duten edo ez, zer egingoduten orduan... Baina inork ez duezer esaten lantoki horretarako lanegiten duten kamioilariez edo bes-te hainbat kanpoko enpresez”.Sakanako kamioilariek bat egindute langileen borrokarekin.Manifestazio eta kontzentrazioe-tan parte hartu dute, izan ere,“lankideak” izan dira. Aldiz, ezdute elkartasun berdina jaso.“Gutaz ez da inor gogoratu”.

Olaberriako eta BergarakoArcelor Mittal lantokiekin hitzegingo dute Sakanako kamioila-riek. Lantoki hauetan lana izate-

kotan emango dietela pentsatzendute, baina oso zaila ikusten dute:“dagoeneko haiekin lan egitenduten kamioilariak daude. Osozaila da gehiago behar izatea”.Gainera, kamioilarien arteko lehiahanditzen da. “Nola kendu behardiegu lana dutenei?”.

Urteaga eta Izagirre Transuro-la kooperatibako kideak dira. Mer-katuaren “arauen” arabera mugi-tzen dira: “nik prezio baxu bat delapentsatzen badut eta lan hori ezbadut egiten, beste bat etorriko daeta egingo du”. Prezioak beheraegin dutela eta konpetentzia “izu-garri” handitu dela esan dute.“Lehen zonaldean nahiko ongimoldatzen ginen, baina kanpotiketorri dira, eskaintza handitu da,

eta, aldiz, eskaria jaitsi”. Koope-ratiban 28 kamioilari dira, haie-tako hamabi Sakanakoak.

Etorkizun iluna ikusten dute;Lanik gabe, eta horren ondorioz,soldatarik gabe gelditzen baitira.Lantokiak ez die ezer zor: “eskatzenzizkiguten bidaiak egiten genitueneta listo; hurrengora arte”. Bi bidaiamota egiten zituzten, alde batetik,zonaldean egin beharreko bidaiak,eta, bestetik, bidaia luzeak, Bartze-lonara, esaterako. Urteak zerama-ten Zumarragako Arcelor Mittale-ko kamioilariak izaten.

Garraioa krisianGarraioaren sektorea “beti kri-sian” egon dela azaldu dute Urtea-ga eta Izagirrek. Hala ere, krisi eko-

nomikoa hasi zenetik, 2008tik aurre-ra gutxi gorabehera, areagotu zelaazaldu dute. “Lehen gaizki zegoenbaina hortik aurrera kolpe handie-na izan zen”. Konpetentzia handia

dela eta prezioak asko jaitsi direlasalatu dute. Gainera, Etzegaratenbidesaria jartzen badute “beste kol-pe” bat izango dela esan dute. “Batbestearen atzetik datoz”.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a sakanerria 9

SAKANA»»

»

Nafarroako Parlamentuan aurkiJosefina Arregi klinikari buruzkomozioa aztertuko dute

Nafarroako Parlamentuan aurkiJosefina Arregi klinika hizketa gaiizanen dute berriro. Astelehene-an egindako bilkuran Parlamen-tuko Bozeramaileen BatzordeakAhal Dugu, Geroa Bai, EH Bildu,PSN eta I-Eren mozioa tramiteraonartu zuen. Bost indarren testubateratu horretan NafarroakoGobernuari Josefina Arregi klini-karen “ezinbesteko lana aitortze-ko” eskatzen zaio. Nafarroako Par-lamentuko Osasun Batzordeakmartxoaren 16an klinika bisitatuzuenean halako ekimen bat sus-tatuko zuela jakinarazi zuen.

Astelehenean bertan, EuskadiIrratiko Mezularia saioko Toki-kom tartean Esther Gasanz etaItziar Iturrioz klinikako langile-ak elkarrizketatu genituen. Klini-karako konponbidea zein litzate-keen galdetuta, biek adierazi zute-nez, “benetako ikerketa bat egitea

izango litzateke konponbidea”.Gasanzek azaldu zuenez, “klinika-ko ospitaleko 21 oheak kontzerta-tuta daude. Gaur egun 170 eurojasotzen dira oheko, baina errea-litatea beste bat da, ohearen pre-zioa kontzertuarena baino gares-tiagoa delako”. Iturriozek galde-ra luzatu zuen: “Osasunbidearigurearen moduko ohe bat izatea

zenbat kostatuko litzaiokeen jakinnahiko genuke”.

Biek ere nabarmendu zutenNafarroan pareko klinikarik ezdagoela: “inon ez dute horrelakozerbitzua hartzen duen oherik,ezta gaixoendako halako espazio-rik ere”. Horregatik, klinikak bereegitekoa eskaintzen jarraitzeaeskatu zuten, “dagoen kontzertua

hobetuz, eta segurtatuz”.

Langileen egoerazHorretaz ere galdetu genien. Aitor-tu zutenez, “klinikan langileenirudimenari eta esfortzuari eskeraurrera egiten dugu, baita mate-rial donazioei esker, eta nola ez,enpresek eta pertsona indibidua-lek egiten dituzten donazioeiesker”. Aitortu zuten haien lanak“ahalegin handia” eskatzen diela,“bai mentalki bai fisikoki ere”. Izanere, klinikaren ekonomia egoera-gatik behar baino langile gutxia-go daude, eta berez baxuak dirensoldatak 2011tik izoztuak dituzte.Egoera “latza” dela aitortu dute.“Hala ere, langileok egunerokolana ahalik eta hobekien egitensaiatzen gara, beti pazientearenongizatea kontuan hartuz”. Ongiegindako lanaren aitortza gaixo-en senideek egonaldia bukatzeanerantzundako inkestetan jasotzendute: “beti pozik, eta tratu egokiajaso dutela adierazten dute”.

LABek amiantoakhildako langileakomenduko dituOstegunean, 20:00etan AltsasukoForu plazan

Sakanan amaintoaren eraginez hil-dako pertsonak gogoan izanen dituLABek Lan Osasunaren Nazioarte-ko Egunean. Ekitaldi horrekin sin-dikatuak “aminatoak suposatu etasuposatzen duenaren inguruan kon-tzientzia hartzeko eta beharrezko-ak diren neurriak har daitezen exi-jitu” nahi du. Horretarako, LABek eki-taldia antolatu du. Sindikatuak jakinarazi duenez, joanden urtean amiantoaren eraginez 10pertsona hil ziren Euskal Herrian. Aur-ten, dagoeneko, zazpi dira hildako-ak. Amiantoak kaltetutakoen Euska-diko elkarteak, Asviamiek, jakinara-zi duenez, azken biktima Pedro RecaIlintxeta izan da. Sunsundegui enpre-san 1963 eta 1997 urteen artean lanegin zuen. Duela bi urte pleura meso-telioma bifasikoa atzeman zioten. 74urterekin hil zen.

Klinikako langileek “benetakoikerketa” egitea eskatu dute

Parlamentuko Osasun Batzordeko kideak klinikan azalpenak entzuten.

Segundo Urteaga eta Jose Manuel Izagirre. Erkuden Ruiz Barroso

Zumarragako Arcelor Mittalerako lan egiten zuten Sakanakokamioilariek lan nagusia galduko dute lantokiaren itxierarekin

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a10 sakanerria

Iturmendi»Altsasu»

Etxarri Aranatz»

Altsasu» Etxarri Aranatz»

Babes taldeak “muntaia poliziala”dela salatu du

Iruñeko auzitegian gazte itur-mendiar bat autoritateari aten-tatua delituagatik epaituko dutegaur. Fiskaltzak harendako 18hilabeteko espetxe zigorra eta1.000 euroko isuna eskatzen ditu.Gainera, gaztea atxilotzeko une-an Guardia Civilek ustez izanda-ko zaurien kostua ere ordaintzeaeskatzen du.

Gertaerak 2013ko Ospa Egune-an gertatu ziren, Altsasun. Erre-presio indarrek alde egiteko eska-tuz Ospa mugimenduak egitarauaprestatu zuen. Hura eragoztekoGuardia Civilen talde bereziekAltsasu hartu zuten. Askok des-pliegea “neurrigabea” izan zelasalatu zuten. Gazte iturmendiarra-ren babes taldetik azaldu dute-nez, Guardia Civilak “egun osoanprobokatzen ibili ziren, gazteenmugimendu guztiak kontrolatzen,plazarako sarrera guztietan jarri-

ta, bazkari herrikoia egiten zenbitartean metro gutxitara jarrita…Egunean ez zuten ezer lortu”.

Ospa Eguneko egitaraua buka-tu eta Garagardo Azoka zegoelakojendeak parrandan segitu zuen.

Babes taldetik azaldu zutenez, “tes-tuinguru horretan, lagun talde batherriko plaza gurutzatzen ari zene-an tentsio momentu batzuk biziziren eta iturmendiarra hartu etabortizki atxilotu zuten”. Lurrera

botatzean zauriak eragin zizkiotenaurpegian, belaunean eta ukondo-an. Gazteak medikura joatea eska-tu zuen, bi ordutara eraman zute-larik. “Denbora tarte horretan,erabili zuten bortizkeria justifika-tzeko, beraien bertsioa prestatze-ko tartea hartu zuten: zauriak eginzituztela, arropa puskatu zitzaie-la… Erasotzaileak biktima bihur-tu nahian”. Euskal Herriaren des-militarizazioa lortu arte alde hemen-dik! aldarrikapena indarreanizanen dela gaztigatu dute. Azke-nik egindako deialdietan parte har-tzera deitu dute.

Deialdiak Apirilak 22, ostirala12:30ean Iruñeko epaitegiarenaurrean elkarretaratzea.19:00etan Informazio batzarra,Iturmendiko enparantzan.

Maiatza 1, domekaElkartasun bazkaria IturmendikoAitzkozar elkartean.

Elkartasun Egunaren antolatzai-leek Joxe Aldasoro eta Patxi Arra-tibelen askatasunaren alde “indarberezia” eginen dute aurtengo edi-zioan. Biak ere Ekin-en kontrakosarekadetan atxilotu eta auzipetuzituzten. Arratibel fiskaltzarekinakordioa lortu ondoren aske gel-ditu zen eta Aldasoro maiatzaren17an epaituko dute Madrilen.

Biharko egunaren antolatzaile-ak epaiketa politikoen kontra azal-du dira. “Independentistak, ezker-tiarrak izateagatik jazartuak, atxi-lotuak, torturatuak, espetxeratuaketa sarri, epaituak dira”. Sakananauzipetuen zerrenda gogora eka-rri dute: Ekaitz, Ruben, Adur etaFran. Haiei eta senideei elkarta-suna adierazi diete. Mozal Legea

eta Zigor Kodea salatu dituzte.Epaiketa politikoen kontra eta bietxarriarren askatasuna eskatuzeginen den manifestazioak maki-na bat sakandarren atxikimen-dua jaso du, baita ELA eta LABsindikatuena ere. Azkenik, erre-presaliatu guztiei elkartasunaadierazi diete eta etxean eta askenahi dituztela gaineratu dute.

Egitaraua11:00etan Puzgarriak.12:00etan Zorri azoka.15:00etan Joxe eta Xafanen aldekobazkaria.18:00etan Aizkora eskolarenerakustaldia.20:00etan Manifestazioa: Epaiketapolitikorik ez! Xafan eta Joxe aske!!!21:00etan Bide batez erromeria.

Gazte iturmendiarra epaitegira

Atxiloketaren ondoren protesta eserialdia egin zuten gazteek.

Elkartasun Egunaren aurkezpena, mahaiaren alde banatan, Joxe eta Patxi.

Auzipetuen aldeko Elkartasun Eguna

Altsasuko Peñek martxan jarrita-ko ekimena da Peñakide. Urte oso-an peñen parte sentitzea da, eta edo-zein izan daiteke. Festetako kafeak,meriendak, hamaiketakoa, bazka-ria eta bestez gozatzeko aukera ema-ten du Peñakide izateak. Gainera,urtean zehar ekintza eta sorpresakizaten dira. Peñakideek, gainera,peñen informazio eguneratua jaso-ko dute. Peñakide egiteko lehenepea ilbeltzean zabaldu zen. Orduanizena eman zutenek hilero 5 euroordaintzen ari dira. Bigarren epeagaragarrilaren 6tik 20ra zabaldukoda. Orduan izena ematen dutenek10 euro ordaindu beharko dute.altsasukopenak@gmail.com e-pos-taren bidez ere eman daiteke izena.

Logo lehiaketa Peñakideren logotipoa aukeratze-ko lehiaketa antolatu dute Altsa-suko Peñek. Parte hartu nahi dute-nek asteazkenera arteko epea dutelana formatu digitalean bidaltze-ko. Irabazleak saria eskuratuko dueta aurkezten diren proposamenguztien egileek, oroigarria. Logoahilaren 30eko aurkezpen ekital-dian ezagutaraziko da.

Atzotik igandera, eta bigarren urtezjarraian, jubilatu elkartearen pareanjarritako karpan dozena batgaragardo mota dastatzeko aukeraizanen da

Garagardo Festak Etxarrin hartuduen karpak atzo zabaldu zituen ate-ak. Joan den urtean gustura geldi-tu ziren emaitzarekin eta aurtenerrepikatzea pentsatu dute antola-tzaileek. Antolakuntzan 20 bat etxa-rriar aritu dira, hainbat taldetanbanatuta: komunikazioa, eskaerakegiten, muntaian edota koordinaziolanetan. Karparen irekiera ordute-gia, atzo eta gaur, 19:00etan izanenbada, bihar 18:00etan irekiko da eta

igandean 15:00etatik aurrera. Jatekorik eta edatekorik ez da

faltako karpan: kupeleko bost gara-gardorekin batera, botilako beste6 dastatzeko aukera izanen da.Mahairatzeko aldiz, txerri ukon-doa, bi saltxitxa mota, oilaskohegalak eta patata minak izanendira. Gainera, ekitaldiak ere iza-nen dira: larunbatean, gauerditikaurrera, Luziano Show musikaemanaldia eta, igandean, mus txa-pelketa azkarra. Azken horretanizena eman nahi duenak 15:00eta-tik aurrera du aukera; txapelketa16:15ean hasiko da.

Erabakitzeeskubidea etakultura hizpideGaur, 19:00etan, Altsasuko Iortia kul-tur gunean bi gai horiek izanen dituz-te hizketagai Juan Jose Ibarretxek(Lehendakari ohia eta Agirre Lehen-dakaria Centerreko zuzendaria),Ainhoa Aznarezek (Nafarroako Par-lamentuko Presidentea), Angel Oiar-bidek (Gure Esku Dago) eta Dora Sala-zarrek (artista altsasuarra) Gure Esku Dagok eta Agirre Lehen-dakaria Centerrek antolatu dutegaurko hitzaldia, Open Akademia-ko beste saio bat ere badena. OpenAkademia Agirre Lehendakaria Cen-terren proiektua da. Zentro horrek,New Yorkeko Columbia unibertsi-tatearekin eta beste hainbat uniber-tsitate entzutetsurekin elkarlanean,ikerkuntza, berrikuntza eta ezagu-tzaren hedapen arloko jarduerabultzatzen du, euskal gizarteari eral-dakuntza sozio-ekonomiko arra-kastatsuaren eredu gisa proiekta-tzeko aukera eman dioten erabakieta proiektu multzoa balioan jar-tzeko eta Giza Garapen Iraunkorrasustatzeko.Open Akademiaren helburua daherritar guztiei hurbiltzea, modu uler-garri eta didaktikoan, Agirre Lehen-dakaria Centerrek garatutako iker-keten ondorio diren ezagutzak, edu-kiak eta proposamenak. Aldi berean,Open Akademiak gizartearekin etagizartean hitz egiteko gunea izannahi du, bertan sustatu ahal izate-ko balio, printzipio, uste eta identi-tateari buruzko eztabaida; horiekguztiek balio behar dute krisian dago-en munduak aurkezten dituen erron-ka ekonomiko eta sozialei aurre eginahal izateko.Bere aldetik, Gure Esku Dago, eki-men anitza eta parte-hartzailea,euskal herriaren erabakitzeko esku-bidearen alde lanean dihardu etahitzaldi horren antolatzaile-kide da;izan ere, aukera bat da euskal herria-ri etorkizuneko erronkei aurre egi-ten lagunduko dioten oinarriez hitzegiteko eta elkarrekin partekatze-ko, iraganetik ikasiz eta geure kul-tura osatzen duten balio parteka-tuak identifikatuz.Altsasuko Udalak ere lagunduko duekimen horretan, “hitzaldia aukerabat baita altsasuar guztiek eztabai-da irekian eta eraikitzailean partehartzeko”.

Juan Jose Ibarretxe.

Urte guztian Peñakide Garagardo Festa Etxarrin

Lau hilabeteko etenaren ondorenazoka soziala egingo dute berriroEtxarri AranatzenErkuden Ruiz Barroso

Zorri Azoka artisau, bertako ekoiz-le, ekoizle ekologiko eta beste ogi-bide “ez hain indartsuen” topagu-ne bezala sortu zen. Krisi ekono-mikoak Sakanan gogor jo zueneanelkartzea erabaki zuten, AlazneJuaniz Zorri Azokaren sortzaile-etako batek azaldu duenez. “Aldebatetik Sakana bulkatzeko nahia-rekin hasi ginen elkartzen, baitaikusten genuelako ekonomiare-kin eta krisiarekin zerikusi han-dia duten hainbat gai landu beharzirela ere”. Azoka “aitzakia” zen,Zorri Azoka “topagune” bezalajaio baitzen.

Orain dela hiru urte egin zutenlehenengoa. Hasieratik argi izanzuen zein zen azokaren filosofiaeta helburuak. Hori aurkeztu zio-ten Etxarri Aranazko Udalari etahori egin nahi zuten. Baina, den-borarekin “merkadillo” bat bihur-tu zen: “ikusi genuen gure hasie-rako nahietatik pixka bat alden-du zela”. Beraz, abenduan eteteaerabaki zuten. Aldiz, elkartzenjarraitu ziren. “Bi aukera geni-tuen, hasierako filosofiarekinjarraitu, buelta batzuk eman etaaurrera egin; edo proiektua amai-tutzat ematea, ez da ezer gerta-tzen”. Hasierako ideia “birplante-atu” zuten eta Zorri Azoka apiri-laren 23an itzuliko da Elkartasunegunaren harira: “gonbidatu gin-tuzten eta hasieran ez genuen par-te hartu nahi ez genuelako bestemerkadillo bat egin nahi. Baietzesan genien baina baldintza bate-kin: Zorri Azoka izatea, finkatu-tako filosofia horrekin”.

Zorri Azoka, beraz, Azoka batbaino gehiago da. Zorri Azokabakoitzean gai “sozial” bat jorra-tuko dute: “kilometro zero eta ber-tako ekoizleak, bertako produk-

tuak erostea bulkatzea, merkata-ritza lokala bulkatzea, bertakota-sunaren alde egitea, azken finean;beste gai bat ehunak izango dira,ehungintzaren industrian ema-ten den esplotazioa, ehun ekolo-giak, aukerak bilatu; energiaberriztagarriak; Sakanako landaetxeen elkartea ere hor dago; Amaitaldea...”. Zorri Azoketan gai horriburuzko gonbidatuak egongo dira.Reas, Fiare eta Goiener elkartee-kin harremanetan daude eta“sare” bat sortu dute.

Etapa berriaZorri Azoka sortu zutenean hila-betero egiten zuten. Hasieran hila-betearen lehenengo ostiralean eta

hilabetearen lehenengo igandeangero. “Hilabetero postua prestatubehar izatea, hilabetero Azokaantolatzea lan handia zen”. Etapaberri honetan jende gutxiago gel-ditu da eta, ondorioz, urtean lauedo bost Zorri Azoka egingo dituz-te. “Irekiak gaude. Gure asmoa tal-deak eta jendea elkartzea da. Gau-za alternatiboak egiteko poten-tziala dagoela ikusteko leku batizatea nahi dugu”. Etxarri Arana-tzen eginen dituzte, baina ez dituz-te beste aukerak ixten: “talde batetortzen bada eta ideia bat badau-ka entzungo diogu”.

Zorri Azoka “gogoz” itzultzen da.Zortzi edo hamar postu gelditu dira,baina, gonbidatuekin batera hama-lau edo hamasei postu egongo dirabihar: pasta ekologikoa, gazta eko-logikoa, barazkiak, artisauak, Batu-ta taldearen altzariak... Itzuleraegunean Azoka Sozialari buruzhitz egingo dute eta horretarakoReas elkarteko kideak gonbidatudituzte. Iruñerritik ere haien espe-rientzia kontatuko dute. Aurretik,Zorri Azokaren aurkezpena egin-go dute.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a sakanerria 11

Etxarri Aranatz»Arakil» Altsasu» SAKANA

SAKANA

Facebook Sare sozialean orrialdea sortudute Zorri Azokaren informazioahelarazteko asmoz. Bertan Azo-karen azken albisteak, gonbida-tuak, gaiak, eta abar jarrikodituzte.

Igandean, 10:00etatik aurrera

Abeltzaintzako eta nekazaritzakoekoizpen eta kontsumo ardura-tsuko hitzorduak bosgarren edi-zioa du aurten. Ibarreko lehensektoreko ekoizleak biltzen dituenBelardi elkarteak sustatzen duazoka, Etxarri Aranazko Udalare-kin batera. Euren helburua Saka-nako lehen sektorea jendaurreanerakustea da. Horrekin batera,ekoizleen eta herritarren artekoharremana indartzea, kontsumotokiko-kateen sorrera bulkatuz.

Sakanako nekazari zein abel-tzain taldeak ekoizpen ereduanematen dituzten berrikuntzara-ko pausoak ere azalduko dituzte.Horien artean dago, esaterako,Etxarrin egindako Bokashia eza-gutzeko aukera (Belardi, Uztarrieta Ximaurpila). Bokashia neka-zaritza biologikoaren teknikaaitzindari baten bidez lortutakoongarri organiko naturala da,ingurumena errespetatzen due-na. Nekazaritza eta abeltzaintzaorganikoko materialen erakuske-ta ere ikusteko aukera izanen da.

Ohi bezala, ibarreko azienda(behiak, behorrak, ardiak, astoak,euskal txerriak…), lan tresnen, eli-

kadura sistemaren faseen erakus-ketak izanen dira. Etxarriko herri-baratzek euren jardueraren berriemateko informazio-gunea izanendute. Udaberrian artaldeak men-dira igo aurretik artzainek bi lan-gintza dituzte: ardiei ilea mozteaeta, batez ere, gazta egitea. Bi egi-teko horien erakustaldia izanen daEtxarri Aranatzen.

Azoka gardenean Sakana etaNafarroako hainbat ekoizlerensalmahaitan haien produktuakerosteko aukera izanen da.

Egitaraua 10:00etan Azoka-irekiera. 11:30etik aurrera erakustaldiak:ardien ile-moztea eta gazta egitea. 12:00etan Euskal txerri erreadastatzeko aukera. 12:30ean Haurrendako antzerkia. Goizean zehar Etxarriko gaiteroakherrian barna.

Ama Lurra azoka:Sakanako lehensektorearen erakusleihoa

Zorri Azoka “hasierakofilosofiarekin” itzuliko da

Lau hilabeteko etenaren ondoren Zorri Azoka bihar bueltatuko da.

Hiru peoikontratatzekodeialdiaArakilgo Udalak jakinarazi du hirupeoi sei hilabeterako kontratatukodituela. Zerbitzu anitzetako enple-gatu gisa kontratatuko dituzte. Hiru-rek udalaren lanen brigada indar-tuko dute Deialdian interesa dute-nek astelehenera arteko epea duteeuren eskaerak aurkezteko. Jarraianaipatzen diren baldintzak betebeharko dituzte: Arakilen errolda-tuta egotea, adinez nagusi izatea,aurreikusitako lanak egiteko inola-ko trabarik ez izatea, halako lane-tan jarduteko inhabilitaziorik ezizatea eta B mailako gida baimenaizatea. Deialdiaren informazio guz-tia www.arakil.net web orrian dago.

Ikurrinik gabeNafarroako Justizia AuzitegiGorenak ez du udalaren helegiteaonartu eta ikurrina kentzea berretsidu

San Juan eta Zelai kaleen bidegu-rutzearen ondoan hiru masta jarrizituen Geure Ikurren Alde ekime-nak 2014ko otsailaren 23an.Batean Altsasuko bandera zego-en, bestean Nafarroakoa eta azke-nekoan ikurrina. UPNren eskuzegoen Nafarroako Gobernuakikurrina jartzearen kontra epai-tegira jo zuen eta Iruñeko Admi-nistrazioarekiko Auzien Iruñeko2. Epaitegiak haren alde egin zuen.Udalak helegitea jarri zuen etaNafarroako Justizia Auzitegi Gore-nak aurretik emandako epaiaberretsi du.

Euskaraz bizi nahiduten udalei etaherritarrei bideakbermatzeaHorixe eskatu dio Udalerri Euskal-dunen Mankomunitateak (UEMA)Nafarroako Gobernuari. Euskaldu-nek Nafarroan euskaraz bizi ahalizateko urratsak eman ditzala, “ber-tako udalerri euskaldunen erreali-tate soziolinguistikoa aitortuz”.UEMAko zuzendaritzakoek EAEkoUdal Lege berriaren balorazioa egi-terakoan esan zuten hori. “Udalerrieuskaldunek, euskararen aldekohizkuntza politika ausarta garatze-ko, beharrezkoa zuten lege honekhainbat arlotan ematen dien babe-sa”. Babes hori Nafarroan ere izannahi dutela esan diote Gobernuari.

Guaixe • 2016ko apirilaren 22a12 publizitatea

Guaixe • 2016ko apirilaren 22a publizitatea 13

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a

14 Loregintza

UrtarrilaBaratxuriaTipula goiztiarraKukuluakIlarraBabaUraza

14 Loregintza

Apiribila

Garila

LastailaBIGARREN HAMABOSTALDIATipula goiztiarraIlarraBaba

OtsailaZerbaTipula goiztiarraKukuluaIlarraUrazaBaba

Maiatza

Agorrila

AzaroaBaratxuriaTipula goiztiarraIlarraBaba

Marsua

GaragarrilaZerba Indaba berdea eta lehorra ApioaAza Borraja KuiatxoaValentziako tipula KukuluaEreiteko kardua (LEHEN HAMABOSTALDIA)Uraza Pepinoa PerrexilaAzenarioaPiper berde eta gorriaErremolatxaPorru goiztiarraTomatea

Iraila

AbenduaBaratxuriaTipula goiztiarraIlarraBaba

Zerba Aza goiztiarra BorrajaTipula gorria Tipula goiztiarra KukuluaZainzuriaMarrubiaUrazaPatata (LEHEN HAMABOSTALDIA GOIZTIARRA ETA BIGARREN HAMABOSTALDIAN ARRUNTA)

Zerba Aza BorrajaTipula gorria Tipula goiztiarra KukuluaUraza PerrexilaPatataTomatea (negutegian)AzenanarioaValentziako tipula(15ETIK AURRERA)

Zerba Apioa AzaBorraja Valentziako tipula KukuluaUraza Tomatea (negutegian) PerrexilaPatata berantiarra Porrua ErremolatxaAzenarioa15ETIK AURRERA IndabakBerenjena KuiatxoaPipermina MeloiaPepinoa Piper berdea eta gorriaSandia Tomatea

Zerba KukuluaUrazaLEHEN HAMABOSTALDIAAtxikoriaBorrajaEskarolaPorruaAzalore berantiarra

Zerba Atxikoria Indaba berdeaApioa Borraja KukuluaLandatzeko kardua Eskarola goiztiarraUraza Porrua ErremolatxaRomanesko AzaTomatea (negutegian)BIGARREN HAMABOSTALDIANBrokoliBruselako aza AzaloreaLonbarda

Zerba Atxikoria OrburuaApioa Aza BorrajaBrokoli Kukulua Bruselako azaAzalorea EskarolaZiazerbaUrazaLonbardaPorruaErremolatxa Romanesko

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a

Loregintza 15Loregintza

Terrazetako eta balkoietakoloreak aukeratzeko hainbat aholkuLoreak eta landareak aukeratuaurretik komeni da jakitea edo az-tertzea terraza edo balkoia egute-ran dagoen edo ez, eguzkiak zen-bateraino jotzen duen edo zeinhaize korronte nagusitzen den.

Terraza edo balkoiaren

orientazioa

Hori da lehenik ikusi behar dena,eguzkiaren indarrak eta haize-ko-rronteek asko baldintza dezake-telako landarearen bizi-iraupena.Lekua eguzkitsua bada eta loreakjarri nahi izanez gero, petuniakaholkatzen dira, bestela arrosak,ziniak edo krabelinak . Ezpela osogogorra da eguzkitan ipintzeko,baita beste zenbait landare usain-dun ere: ezkaia edo izpilikua esatebaterako. Itzal handiko lekua ba-da, oso egokiak dira fuksiak edobegoniak , hortentsiak, udaberri-loreak, ziklamenak edo baltsami-na arruntak . Huntza ere ongi haz-ten da leku itzaltsuetan.

Intimitatea zaintzeko

Balkoi edo terraza osorik zurea ezbada, baizik eta familiaren arteanpartekatua, komeni da auzokoa-ren terraza-mugan heskaia edolandare igokaria jartzea intimita-tea zaintzeko, lasaiago egoteko.Huntza oso gogorra da eta edo-zein klimatan ondo irauten du.Jasmin-landareak eta jasmin fal-tsuak ez dituzte hostoak galtzeneta usain onekoak dira, baina egu-teran jartzeko egokiagoak, izo-tzak kalte handia eragiten baitie.Glizina landare igokaria da, pergo-letan jartzeko aproposa eta maha-tsondo arrunta ere ona da , oso az-kar hazten baita.

Zuhaixkak

Heskaiak oso egokiak dira urteosoan balkoia edo terraza osoaberde kolorez edukitzeko. Go-gortxu izeneko landareak irmoeusten dio edozein eguraldi alda-ketari. Evonimus esaten diotena

ere oso aproposa hesi txikiak jar-tzeko. Usaindunen artean aipa-tzekoak dira abelia , ezkaia etaerromeroa .

Loreak

Loreak osotasuna ematen du bal-koian eta terrazan, alaitu egiten dugiroa. Terraza ondo apaintzekoonena hostoak galtzen ez dituztenzuhaixkak landatzea da, gogor-tsuak adibidez, eta haiekin bateragaraiko loreak tartekatzea. Horrelalortuko dugu berdetasuna eta kolo-reak nahastea. Geranioak eta petu-niak egokiak dira udaberrian jar-tzeko, udazkeneko lehen hotzak ar-te oso ondo irauten dute eta.Pentsamenduak oso egokiak diranegurako. Udaberri-loreak, aleliaketa landare usaindunak berde irau-ten dute urte osoan, eta urteko garaijakin batean bakarrik ematen dutelorea. Terraza beiraz itxita baldinbada, lore tropikalak jar ditzakegugiro exotikoagoa lortzeko.

Guaixe • 2016ko apirilaren 22a16 sakanerria / oharrak

Eskertzak eta eskelak ostegunekogoizeko 11:00ak arte jasotzen ditugu.

Euskara hutsean argitaratuko dira.

Bidali mezua zorion@guaixe.eus-eraedo hots egin 948 564 275 telefonora

Martin Zelaia Mendia(Mari Carmen Lezea Mujikaren alarguna)

Iruñean hil zen, 2016ko apirilaren 17an, 71 urte zituela.

Bere seme-alabak, Javier, Atxus eta Silvia; anai-arrebak, Mari Tere (+) eta Fernando, Jose Luis eta Arrate,Juan Jesus eta Isabel, Mikel eta Malusa; ilobak, lehengusuak, lehengusinak eta gainontzeko senideak.

Familiak esker onez hartzen du Altsasuko Osasun zentroko eta Nafarroako Ospitaleko Kardiologia zer-bitzuko langileengandik eta Lurdesengandik jasotako laguntza. Baita eskerrak eman ere beilatokira etaerrausketara etorri ziren lagunei eta Atxusen koadrilari.

Agurra emanen zaio apirilaren 24an, igandean, eguerdiko 13:00etan Altsasuko San Pedro zelaian.

LanaLAN ESKAINTZA

Andra Mari Ikastolako garbitasun lanpos-tuak osatzeko deialdia. Bidali CVa argazkiare-kin etxarri@ikastola.eus helbidera gaia“Garbitasun Lanpostuak” dela zehaztuz edo ikas-tolako idazkaritzan aurkeztu maiatzak 6a arte.”

Opatutakoak / galdutakoakOPATUTAKOAK

AltsasukoUdaltzaingoak Altsasun galdutako gauzahauek ditu: diru-zorroak, poltsak eta nezeserrak:31. Audifonoa: 1. Betaurrekoak eta betaurreko-zorroak: 42. Euritakoak eta makilak: 19.Belarritakoak, kateak, eskumuturrekoak, eraztunak,erlojuak eta imitaziozko bitxiak: 31. Arropak etaoinetakoak: 48. Bizikletak eta patinak: 10. Besteobjetu batzuk: 8. Etxeko giltzak eta ibilgailuak.

Ikastaroak

Udako Euskal Unibertsitateak (UEU). Bereudaberriko eskaintza aurkeztu du. Otsaila etamaiatza bitartean 4 ikastaro eta 4 hitzaldi antola-tu ditu Nafarroan, www.ueu.eus

Batukada ikastaroa. Altsasuko Intxostiapuntagazte gunean, apirilaren 23an eta 24an, 18:00etan. Irakaslea: Oskar Estanga. Plazak libredaude. Hilaren 22ra arte eman daiteke izena. 3 €ordaindu behar dira. Informazio gehiago: 948 5647 85 edo intxostiapunta@gmail.com

Nola antolatu zure agiriak zerga-betebeha-rrak betetzeko. Ekintzaileei eta bere kontu lane-an ari direnei, bereziki izapideak on- line egin nahidutenei zuzenduta. Apirilak 25, 10:00-14:00.Cederna Garalur/Utzugane, Arbizu. Izen ematea948 56 10 10 edo sakana.admon@cederna.es.Haziendako izapideak on-line bidez nola egin.

Ekintzaileei eta bere kontu lanean ari direnei,bereziki izapideak on-line egin nahi duteneizuzenduta. Maiatzak 2, 10:00-14:00. CedernaGaralur/Utzugane. Arbizu. Izen ematea 948 5610 10 edo sakana.admon@cederna.es

Jaiotzak

• Malen eta Aratz Unamuno SanMiguel, apirilaren 15eanAltsasun.• Jon Lopez de Sabando Alegria,apirilaren 13an EtxarriAranatzen.

EZKONTZAK

• Martin Argentino Hualde Casimiroeta Erkuden Moreno Lopez,apirilaren 16an Altsasun.

HERIOTZAK

• Jose Luis Lopez Gastaminza,apirilaren 15ean Olaztin.• Angel Muñoa Alzola, apirilaren18, Altsasun.• Juana Razkin Iriarte, apirilaren14an Arbizun.

Informazio hau epaitegietan etaudaletan jasotzen da. Agertu nahi ez

duenak, han jakinarazi dezala.

SAKANA

Planaren parte hartze prozesukoIrurtzungo bileran erakundeek etaherritarrek “aho batez” eskaera horiegin zuten

Nafarroako Hondakinak Kudea-tzeko 2016-2025 Plan Integratuberria ezagutu eta eztabaidatzekohirugarren tokiko bilera egin zenIrurtzunen herenegun. Zehazkibi izan ziren; lehenik Araxesko,Mendialdeako eta Sakanako man-komunitateetako zuzendaritza tal-deak eta teknikoak planaren kude-atzaileekin elkartu eta, ondorenhiru eskualdeetako udal ordezka-riek eta herritarrek ere parte har-tzeko aukera izan zuten. Bietan ereplanean jasotzen diren helburuak,azpiegiturak, kudeaketa eredua,gobernantza eredua, frakzio orga-nikoaren tratamendua, industria-ko hondakinak eta beste izan zituz-ten hizpide.

Bi bileretan elkartu ziren guz-tiek, aho batez, hondakinen edo-zein errausketa motaren kontraazaldu ziren. Nafarroan hondaki-

nekin errauskailuetarako erre-gaiak egitearen aurka ere azalduziren. Sakanako Mankomunita-teko presidente Aitor KarasatorreMuguruzak esan zuenez, “ez duguez hemen ez beste inon errausteanahi”. Horregatik, hondakineta-tik materialak ahalik eta gehienberreskuratzearen aldeko apus-tua egin zuten. Karasatorrek esanzuenez, “planaren zirriborroaketa Europako araudiak 2025erakohondakinen %75eko berreskura-tzeko helburua ezartzen dute. Bai-na hondakindegietako errefusakahalik eta gehien berreskuratuzeta aukera horretan ikertuz%85era arte iritsi liteke”.

GobernantzaNafarroa osorako hondakinenkudeaketa publikoa aldarrikatuzuten eta berau erakunde publi-ko bakar batek kudeatu dezala.Izan ere, gaur egun bi daude: Saka-nako Mankomunitatea eta beste

14 biltzen dituen Nafarroako Hon-dakinen Partzuergoa eta Iruñerri-ko Mankomunitatea. Gobernantzaerakunde bakarraren alde bai,baina mankomunitate bakoitzakhondakinak kudeatzeko ereduaaukeratzeko gaitasunarekin,enplegu edo prestakuntza arlo-tan, esaterako, herrien eta eskual-deen ekimenak ez mugatzeko.

Nafarroa guztian zerbitzuhomogeneoa ematea eta kostu etaprezio bateratuak izatea nahi luke-te. Bi bileretan hondakin gehiensortzen duenak gehiago ordaintze-aren, alde agertu ziren. Eta horrilotuta, hondakinak ongi sailkatzendituztenendako hobariak eta gaiz-ki egiten dutenendako zigorrakjartzea egoki jo zuten. Toki erakun-deen arteko elkartasun irizpide-en beharra ere premiazkoa jozuten. Nafarroa guztian denekerabiltzeko moduko azpiegiturasare bat behar dela ere ondorioz-tatu zen.

Ekarpenak Bileran, besteak beste, honakoekarpenak egin ziren: mankomu-nitate guztiendako baliagarria iza-nen den datuak biltzeko eta jarrai-pena egiteko sistema estandar bat,horrela konparazioak eta jarrai-pena egoki egiteko; helburuak edoaraudiak ez betetzeagatik Europa-tik etor daitezkeen zigor posible-ak hondakinak zuzen kudeatzendituztenei eragitea eta helburuakbetetzen diren egiaztatzeko jarrai-pen plana eta egutegia faltan suma-tu zuten.

Planean jasoa dagoene z2020rako 2010ean baino %10 hon-dakin gutxiago sortzea aurreiku-si da. Helburu horrek gutxiene-koa izan behar duela adierazizuten bileran, handitu daitekee-la. Baina, horretarako, ezinbeste-ko jo zuten sentsibilizazioan etaingurumen heziketan lan berezieta jarraitua. Gaur egun materiaorganikoa aparte bereiztea boron-

datezkoa da eta hiru mankomu-nitateetako ordezkariek herritarguztiek parte hartzea eskatuzuten. Araudiaren bidez edo bes-tela. Horrek bilketa %70era igo-tzea ekarriko lukeela adierazizuten. Ezinbestekotzat jo zituz-ten gaikako bilketak, garbi gunegehiago egotea, obra txikiak egi-ten dituztenek leku itxi eta kon-trolatuetan botatzeko aukera iza-tea eta materia organikoaren kon-postatzeari bultzada ematea.

Epeak

Bileretan izan zirenak parte har-tze prozesuaren balorazio posi-tiboa egin zuten. Hilabete barruberriro beste bilera bat izanenda. Bestalde, azaldu zutenez,planeko helburuak beteko bali-ra nafarrak hondakinen kudea-ketan estatuko aitzindariak lira-tekeela ziurtatu zuten. Hilabe-te inguru barru bilera berriaizanen da, iritziak kontrastatze-ko. Nafarroako Gobernuak par-te hartze prozesua uda aurretikitxiko du eta urtea despedituaurretik plana egina izatea.

NORBANAKOEN IRAGARKIAKWebgunean: guaixe.iragarkilaburrak.com-en doanGuaixe astekarian: Saldu/erosi, erretan eman/ hartu, lan eskaintzak 11 euro + BEZ / 3 aste

HARREMANETARAKO

Telefonoa: 948-56 42 75Posta elektronikoa: zorion@guaixe.eus

Hondakin planean inolako errausketaeredurik ez izatea eskatu dute

Aurreko asteburuan NafarroakoIrristaketa Txapelketa ospatu zenIruñean eta Mikel Benali (Ama-ya) izan zen txapeldun handia.Amaya Kirol Hirian ospatu zen jar-dunaldia eta Espainiako Txapel-ketarako baliagarria zen.

Senior kategorian Ioseba Fer-nadez, iturmendiarrak (Indepen-diente) urrezko bi domina lortu

zituen. Bestalde Sakana Irristake-ta taldeko irristalariek bi dominaekarri zituzten etxera. Hauek par-te hartzaileak:

Ana Rita Correira de Fernadez(infantil), Jose Diego Da CostaAzevedo (infantil) eta AnneLapuente Perez (Alebin). Azkenhonek, Annek, bi domina ekarriditu etxera eta sailkapen orokorre-

an bigarren dago, lehendabiziko-arengandik puntu batera.

Emaitzak:

300 m sprint 1. Anne Lapuente Perez

2500 m linea2. Anne Lapuente Perez

3000 m puntoak4. Anne Lapuente Perez

Bestalde, Barañaingo Lagunaktaldearekin lehiatzen diren InesMoreno, Cristina Aldeano, AnderChamorro eta Unai Villaloboseklan ona egin zuten.

Emaitzak:

300 m sprint erlojupekoa2. Ander Chamorro

500 m sprint2. Ander Chamorro

5000 m kanporaketa2. Unai Villalobos

3000 m puntuak2. Unai Villalobos

300 m erlojupekoa3. Unai Villalobos

500 m sprint3. Unai Villalobos

Espainiako Pistako Txapelke-ta maiatzaren 7an eta 8an ospatu-ko da Valentzian.

Unai Villalobos, Anne Lapuente eta Ander Chamorro.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a 17

Mendi lasterketa IrristaketaLasterketak

Lasterketa

Pilota

kirola >>SASKIBALOIANAFARROAKO LEHENAK: Gizonezkoetan eta autonomiko mailanCSBASK saskibaloi taldea lehena izan da

Nafarroan. Asteburu honetan finalakjokatuko dira.

Etxarriarrak lanean23. Azkoitia-Azpeitia maratoi erdian,Emmanuel Bett izan zen irabazlea.Sakandarren artean hiru etxarriarzeuden.

Sailkapena:

1. Emmanuel Bett 1:01:47265. Kaxi Estarriaga 1:34:52505. Iñaki Gartziandia 1:48:19648. Edurne Razkin 2:23:05

Sakanakoordezkaritza zabalaAurreko igandean, apirilaren 17an,Berako XII. Maratoi erdia(21 km) izanzen eta 528 korrikalarik amaitu zutenfroga. Lehena amaitzen Hondarri-biko Oier Ariznabarreta izan zen gizo-nezkoetan eta emakumezkoetanUztarrozeko Laura Sola de Miguelizan zen. Sakandar ugarik parte har-tu zuten frogan.

II.Arrasate-Udalatx

Uhartear batArrasatenII. Arrasate–Udalatx mendi laster-ketan, 21 km-ko distantzian, Uhar-te Arakileko Patxi Rubio Martinez54.a sailkatu zen (2:23:25) eta Uda-laitzeko partzialean 62.a sailkatu zen(29:37).

3 sakandar korrikaEstibaliz Igoera XXXI. Vitoria-GasteizHerri Lasterketan Marc Hurtado izanzen lehena eta hiru altsasuarrek par-te hartu zuten.

III.Peñaflorida lasterka

III.Peñaflorida lasterkan, 7 km-ko dis-tantzian, Altsasuko Andoni AzanzaSoto 23.a sailkatu zen (27:44).

Territorio Vison Faltzes

lasterketa

Territorio Vison Faltzes lasterketan,10km-ko distantzian, Asier Estarria-ga Navarro etxarriarra 24.a sailkatuzen (43:04).

Ezkurdia Merino II.a baino askozgehiago izan zen Labriten, apirila-ren 15ean jokatu zen buruz buru-ko lehen partiduan. 22-2 ko emai-tzak eta 109 pilotakadek dena adie-razten dute. Partidu azkarra izanzen eta Ezkurdia ziurtasun osoare-

kin aritu zen. Hurrengo hitzorduaRetegi Birekin izango du larunba-tean, apirilaren 23an, atzera ereLabriten jokatutako partiduan. Nor-gehiagoka paretsua izatea esperoda, buruz burukoan esperientziahandia duten bi pilotari baitira.

GRAVNI: Nafarroakbukatu du lehenfaseaIparraldekoen kontra jokatutakofrontoiko partiduetan bederatziaukeretatik bost garaipen lortutaitzuli ziren nafarrak. Palan eta jube-nil mailan, nafarrek galdu egin zutenIparraldekoen aurka, Espinal-Parot(Nafarroa) 18-irigaray-Behasteguy(Iparralde) 30.

XXIV. IrurtzungoPilota Txapelketa

Igandean, apirilaren 24ean, goize-ko 11:00etan, IrurtzunenOjuel-Murgiondo/Urretabizkaia-TelletxeaEspinal-Legarreta/Arrieta-Arratibel

AsteburukoemaitzakElkarPelotaTxapelketan,Toki Eder pilo-talekuan Aoizeneta Benjaminmailan Markina(Irurtzun)16-Albizu (Tutera)3.Alevin mailan,Bustince (Noain)9-Imaz (Arbizu) 16 , Lerga (Tafalla)3-Retegi (Paz de Ziganda) 16. Infan-til mailan, Bengoetxea (Irurtzun)18- Etxagüe (Ardoi) 12 Kadetetan,Barriola (Ardoi) 18-Zabaleta (Irur-tzun) 6 eta Roldan (Ardoi) 18-Senar(Etxarri Aranatz) 11. Jubenil mai-lan, Kanabal (Oberena) 22- Galarza(Arbizu) 8.Josetxo Ezkurra oroimenezko txa-pelketan,Sunbillan jokatutako par-tiduan kadete mailan Ganboa (GurePilota)11 - Oier Ariztegi (Bortzi-riak) 18.

»

»

Sailkapenak:

1. Marc Hurtado 49:5721. Patxi Cano de los Santos 58:0747. Andoni Azanza 1:01:0376. Iker Flores 1:03:40

Sailkapena:

1. Oier Ariznabarreta (Hondarribia) 1:44:39

12. Jose Javier Maiza (Etxarri) 1:54:37

55. Aritz Munarriz (Etxarri) 2:04:1556. Fidel Jimenez (Etxarri) 2:04:1671. Alberto Razkin (Etxarri) 2:06:2883. Mikel Perez de Eulate

(Etxarri) 2:08:08188. Mikel Rubio (Irurtzun) 2:18:54199. David Mutiloa (Irurtzun) 2:20:14203. Gorka Arratibel (Etxarri) 2:20:19215. Gorka Verdugo (Etxarri) 2:21:07218. Fran Araña (Arbizu) 2:21:11301. Iban Verdugo (Etxarri) 2:29:57302. Juan Daniel Lakuntza

(Etxarri) 2:29:57376. Javier Gonzalo (Uharte) 2:37:25409. Jon Goikoetxea (Etxarri) 2:41:51439. Xabier Zabalza (Arbizu) 2:45:58440. Marian Ijurra (Arbizu) 2:45:59474. Josean Markez (Olazti) 2:53:16

Dominak Sakanara

Ezkurdia Labritekokantxara berriz

» »

»

Emaitzak:

Azpiri-Perez 22/Garralda-Landiribar 16Ongay-Tabar 22/Aznarez-Linzoain 20

SakandarrakAtarrabianXXVIII.Hiru Herri Lasterketa Herrikoian,gizonezkoetan Javier Nagorek iraba-zi zuen (31:34) eta emakumezkoe-tan Alejandra Arribas (38:24).

Sailkapena:

1. Javier Nagore 31:3481. Patxi Fernandez 38:5498. Javier Pain 39:29

127. Izaskun Beunza 40:43176. Jesus Mª Olmo 42:15349. Ginesa Lopez 46:07550. Jexux Mendinueta 50:22571. Eva Duran 51:01627 Jose Mª Mercero 52:11654. Isabel Pozueta 53:24744. Maite Duran 56:12

Oharra: sakandar gehiago egon daitezke.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a18 kirola

Futbola

Areto futbolaAizkoraTriatloia

Txirrindularitza

Duatloia

PREFERENTE MAILA 1. Multzoa8. JARDUNALDIA

INFANZONES 4-LAGUN ARTEA 2

Bertakoen garaipen argia. Lehen zatianLagun Artea izan zen jaun eta jabe,partidua berdinketara iritsi zen arte.Lagun Artearen defentsan arazoak izanzituzten eta hirugarren gola iritsi zen.Bigarren zatian lakuntzarrek bertakoaestutu zuten baina partiduak itxuratxarrena hartu zuenenean, laugarren golairitsi zen. 3 puntuak Obanosekoendakogeratu ziren.

ETXARRI 1-URROZTARRA 2

Bisitarien garaipena San Donatorenoinpean. Etxarrik hartu bazuen gidaritza14. minutuan etorri zen urroztarrarenlehenbiziko gola eta handik gutxiraXabatek berdinketa jarri zuenmarkagailuan. Arbitroak Xabat berahandik gutxira kaleratuko zuen etaEtxarri 10 jokalarirekin geratuko zen.Bigarren zatian bi taldeak berdintsu arituziren baina urroztarra izan zen bigarrengola sartu zuena.

Sailkapena>>1. Gares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 puntu4. Etxarri Aranatz . . . . . . . . . .46 puntu6. Lagun Artea . . . . . . . . . . . . .41 puntu

Asteburuko jardunaldia:Etxarri Aranatz-Errotxapea

(Apirilaren 24ean, igandean, 17:00etan,Etxarri-Aranatzen)Lagun Artea-Gares

(Apirilaren 23an, larunbatean, 16:15ean,Lakuntzan)

ERREGIONAL MAILA 3.multzoa28.JARDUNALDIA

ALTSASU 3-AURRERA 2Hasiera batetik altsasuarrak hasi zirenagintzen eta partidua entretenigarriaizan zen oso. Lehen minutuetan etorrizen lehen gola. Bigarren zatian Aurrerakzerbait gehiago eman zuen baina azkenunean izan zen liskar baten ondorioztalde bakoitzeko jokalari banakanporatuak zain ziren. Azkenminutuetan altsasuarrak hobeak izanziren eta irabaztea lortu zuten.

Sailkapena>>1. Lezkairu . . . . . . . . . . . . . . . .72 puntu9. Altsasu . . . . . . . . . . . . . . . . .32 puntu

Asteburuko jardunaldia:Mendillorri-Altsasu

(Lezkairun, apirilaren 24ean, igandean,15:30etan)

ELOMENDIKO TXAPELKETA2.FASEKO A MULTZOA.

ZALDUA 3-EGIARRETA 1

Sailkapena>>1. Bar Mikel . . . . . . . . . . . . . . .37 puntu2. Egiarreta . . . . . . . . . . . . . . .27 puntu4. Zaldua . . . . . . . . . . . . . . . . .22 puntu

Asteburuko jardunaldia:Bar Mikel-Zaldua

(Egiarretak atsedena du)

Futbola

BASOMUTURA L T S A S U

Menuan eta kartan %6kodeskontua.

BILTOKI TABERNAA L T S A S U

Eguneko menuan, kafea doan.Karta menuan, kopa doan.

GERTU SAKANAA L T S A S U

Sukalderako tresnerian50€ko erosketa egitean%10eko deskontu-baleahurrengo erosketarako.

AINHOA ESTETIKAI R U R T Z U N

Utsusuky packetan, % 30ekodeskontua.

ASENSIOA L T S A S U

100 €tik gorako eroskete-tan hurrengo erosketarako10 €ko balea. (eskaintza ezmetagarria).

IL PADRINOA L T S A S U

Eguneko menuan txupitoadoan.

VALCARCEO L A Z T I

0´06 €ko deskontua litroko,erregai guzietan.

EDERNE ILEAPAINDEGIA

L A K U N T Z A30 €ko gastuarekin biboteadepilatzea doan. Ileapain-degiko zerbitzuekin, maki-laje ukitua doan.

GK%5eko deskontua argitalpeneta diseinu zerbitzuetan.

XAGUA L T S A S U

% 5eko deskontua, 30 €tikgorako erosketa eginez gero.

www.guaixe.eus-enzerrenda osoa ikusgai

BAZKIDETZA 50€948 564 275

Nonerabili

Sakanako Futbol 8 Topaketa

14. JardunaldiajokoanIgandean, 11:00etatik aurrera,Altsasuko Dantzalekun

14.jardunaldia

Dantzalekun11:00etan Mediolanum-EtxarriAranatz11:00etan Tipi-Tapa-Lagun Artea12:00etan Kaixo-SutegiUrdiainen13:00-14:00 Sayas-Urdiain(Urdiain)Atsedenean: Dantzaleku

Magnak galdu eginzuen Jaenen3-2ko emaitzarekin laugarren pos-tuari heltzeko aukera galdu zuen.Imanol Arregiren taldea lehenminutuetan aurreratu bazen ere ezzen eroso egon partiduan zehar.Berdinketarekin Jaenek indargehiago hartu zuen eta horrela eto-rri zen hirugarrena. Arregik alda-keta bat egin zuen taldea molda-tze arren baina arriskua sortzeakostatzen zitzaion eta nahiz etaazken segunduetan Magnak gehia-go estutu, ezin izan zuen garaipe-nik lortu. Lehen mailako areto fut-boleko liderra Inter Movistar da (80puntu). Magna Gurpea 6. (47 pun-turekin). 29. Jardunaldia Aspil Vida-len kontra izango du Magnak igan-dean bertan, apirilaren 24ean.

Bi izen hauek izan dira aurrekoasteko izen esanguratsuak. EmmaJohanssonek lortu du Emakume-en bira irabaztea bigarren aldiz etaazken eguneko etapa Megan Guar-nierrek. Batek hasi bezala buka-tu du , Durangoko klasika etaazken eguneko etapa irabaziz etabestea, nahiz eta hasieran sabele-

ko minez egon, menderaezina densuediarra da. Lehen euskaldunaAne Santesteban izan zen, 11.a.

Esan Etxarrin hasi eta urkio-lan bukatu zen etapan oso giro poli-ta izan zela irteeran eta Etxarri-ko plazara makina bat sakanadarhurbildu zirela Emakumeen Bira-ri bere babesa ematera.

Asier Etxeberria 2.a eta men-diko sariduna LizarranAurreko larunbatean Lizarran XI.Area 99 Saria ospatu zen junior kate-

gorian, 83km-ko lasterketan Artu-ro Gravalos-ek (Asesores de Nava-rra) irabazi zuen (2:02:38) eta sakan-darrak bertan izan ziren. QuesosAlbeniz taldeko Asier Etxeberriakmendiko saria ere irabazi zuen.

Quesos Albeniz Arbizun lehe-na taldekakoan Aralar txirrindulari Taldeakantolatutako Arbizuko kadeteenlasterketa igandean ospatu zen.

50km-ko ibilbidea egin zuten etalasterketako irabazlea ToyotaArmentia taldeko Joseba Lopezizan zen (1:24:34). Taldekako sail-kapenean Quesos Albeniz izanzen lehenbizikoa

Resanok ezinUrrezko Aizkoran ez da ezuste-korik izan, faboritoek aurrera egindute. Aurreko larunbatean Jexux-mari Mujikak eta Luis Txaparte-gik lortu zuten helburua eta igan-dean Julen Kañamaresek etaXabier Zalduak. Azkeneko nor-gehiagokak ikusgarriak izan dira,maila dagoen seinale. Mujikak etaTxapartegik irabazi zuten kanpo-raketan parte hartu zuen dorro-barrak.

Aizkora eskolakoak la-

nera

Etxarri Aranazko Elkartasun Egu-naren egitarauaren barruan, larun-batean, apirilaren 23an, Aizkoraeskolaren erakustaldia izango da pla-zan, arratsaldeko 18:00etatik19:00etara.

Iñaki GallegoaltsasuarraBartzelonanIñaki Gallegok,Trigoi taldekotriatleta altsa-suarrak, Bartze-lonako KanalOlinpikoko Fass-triatlon frogan parte hartu zuen. 344partehartzeile izan ziren eta sailka-pen orokorrean 126. helmugaratuzen, beterano kategorian 11. izanik(1:10:15). Gizonezkoetan Nan Oli-veras izan zen lehenbizikoa (0:54:47)eta emakumezkoetan Laia Conesaizan zen garailea.

Azkoitiako XVII. Duatloia

Juan Luis Maiza 22a Pasa den igandean, hilaren 17anAzkoitian ospatu zen duatloianDavid Garcia Gilek irabazi zuen1:38:25 denbora eginez eta JuanLuis Maizak (Sakana Triatloi Taldea)22. postua egin zuen 1:47:32kodenborarekin. Gipuzkoako DuatloiMotz Txapelketa barruan dago koka-tuta froga hau.

Irteera Etxarrin.

Emma Johansson etaMegan Guarnier, biemakume bi txapeldun

»

»

XXIX. CC Burunda Saria Altsasun

Txirrindulariak Lizarran eta ArbizunSailkapenak:

2. Asier Etxeberria 2:02:466. Alex Unzilla 2:02:46

16. Juan Riaño 2:03:0217. Xabier Maiza 2:03:0235. Hodei Zia 2:04:3543. Oihan Vinagre 2:08:1444. Daniel Izquierdo 2:08:14

Sailkapena:

5. Ailetz Lasa (Q.A) 1:25:086. Marcos Pison (Q.A) 1:25:087. Josu Etxeberria (I.I) 1:25:088. Mateo Gonzalez (Q.A) 1:25:08

22. Josu Jaka (Q.A) 1:28:12

Kiroldegia

Altsasuko KirolElkarteko BazkideenBatzarraAltsasuko Kirol Elkarteak batzarbatera deitu ditu bazkide guztiakapirilaren 28rako, ostegunerako,

Iortia Kultur Gunean eta arratsal-deko 19:30ean. Gaien garrantzia iku-sita bertaratzea eskatu du zuzen-daritza taldeak.Gaiak:-Hauteskundeen zerrenda-Galde-eskaerak

Kadeteak errepidera Altsasun

Igande honetan, apirilaren 24an,goizeko 11:00etan kadete mailako

lasterketa ospatuko da Altsasun.Ibilbideak 63,5 km dauzka eta irte-era Foru plazan eta helmuga Uda-

letxe aurrean izango ditu. Anto-latzaileek 200 txirrindulari bainogehiago espero dituzte.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a kirola 19

Irurtzundik abiatuko da apirilaren30ean

Esan daiteke Sakanako XXVII.Ibilaldia, ibilaldi soil bat bainogehiago badela. Ahaleginarenaraberako ibilaldi ezberdinakeskaini zituzten, hiru hain zuzenere eta hainbat esparru azpima-rratu zituzten. Adierazpen horiekguztiak asteartean Iruñean eginzituzten eskaini zuten prentsau-rrekoan eta bertan, Pello Alzue-ta eta Mikel Goldarazena (Iratxo),Javier Fernandez (NafarroakoKutxa Fundazioa), Ruben Goñi(Nafar Gobernuko Gazteria etaKirol) eta Koldo Aldaz (Nafarro-ako Mendi Federazioa) bilduziren. Sakanako Ibilaldiaren hel-buruak ezberdinak dira, besteakbeste, naturareriko errespetua,birziklatzea, kultura, Euskalherriko erdigunea, euskararenaldeko apostua eta mendizaleta-suna.

Naturarekiko errespetuaIrurtzun eta inguruko herriak,mendiak eta paisaiak ezagutzekoaukera paregabea dago. Horrega-tik partaide guztiei naturarekin

gozatzeko baina aldi berean natu-ra zaintzeko eskatzen zaie.

BirziklatzeaGai honi antolakuntzak garran-tzia eman nahi dio eta horrega-tik zaborrak ez nahastea eskatzendute. Zabor bakoitza bere ontziankokatzera gonbidatu nahi ditupartehartzaileak. Garbia dagoe-na garbi utzi behar delako.

Kultur ondareaIbilaldian zehar hainbat lekuesanguratsu ikusteko aukeraizango da. Orraregi gazte-lua,1512an Gaztelako ejerzitoahortik sartu zen Iruñerrira. Eus-kal Herriko Erdigunea, leku ikus-garria eta Andia mendizerrankokaturik dagoena. San Donatobaseliza, 1.495 metrotan kokatua.San Migel baseliza, leku osogarrantsitsua euskaldunentzakoeta Teodosio de Goñiren bizile-kua zenbait urtetan. Larrazpil tri-kuharria, Goldaratz herria etaGoldaratzetik Latasara errekupe-ratu den ibilbide zaharra, Trini-tate baseliza eta beste hainbesteleku.

Euskararen aldeko apostua

Ibilbide honetan Iratxok euskarabultzatu eta erabilera sustatu nahidu. Euskarak gizartean beharduen lekua aldarrikatu nahi duteantolatzaileek.

Mendizaletasunaren festaIbilaldia ez da konpetitiboa, berazmendizaleen festa moduan ere hardaiteke. Aukera ezberdinak dau-

de eta partaide bakoitzak hirure-tan egokiena aukeratu dezake.

Ibilaldiak Irurtzun du abia-puntu, Atakondoa ikastetxekofrontoia eta helmuga leku ForuPlaza. Ibilbidean zehar hainbathornidura eta kontrol lekuak izan-go dituzte partaideek. Hiru ibil-bide ezberdin prestatu dituzte etaaukera ezberdin hauekin jendegehiagok gozatzea espero dute.

Ibilbide luzea, 14 Euskal HerrikoIraupen Luzeko Ibilaldien Zirkui-toan sartu da. Izen emateak api-rilaren 27ra arte egin daitezkewww.iratxoelkartea.com edowww.zirkuitoa.com helbideetan(12€) eta ibilbidearen eguneanbertan (15€). Langabeek eguneanbertan izena emanda 5€ ordain-duko dute. Ibilbide txikirako ira-txomendi@gmail.com posta elek-tronikoan edota egunean bertan4€ ordainduta.

Amaitzerakoan Irurtzungo pla-zan festa polita antolatuko dute etaauzatea egongo da. Bertan lagu-nekin egoteko momentua izangoda eta esperientziak trukatzekounea ere bai. Orokorrean, antola-tzaileen esanetan, gozatzeko eguneder bat izango da.

Mendia

Sakanako XXVII. Ibilaldia

Ingurugiroa, euskara, festa eta kultura batuko dira Sakanako Ibilaldian

IbilbideakIbilbide LuzeaDistantzia: 54kmDesnibela: 3.388 mIrteera ordua: 6:00etan

Ibilbide MotzaDistantzia: 27,5 kmDesnibela: 1.344 mIrteera ordua: 7:30ean

Ibilbide TxikiaDistantzia: 14kmDesnibela: 736 mIrteera ordua: 9:30ean

Ruben Goñi, Pello Alzueta, Koldo Aldaz, Mikel Goldarazena eta Javier Fernandez.

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a20

kultura >>

Artista da inorkbehar ez duena sortu

eta horren nahiapizten duena

Bilboko Guggenheim Museoan otsai-laren 26tik lastailaren 2ra ikusgaiizango dugu Andy Warhol artistaestatubatuarraren “itzalak” deitu-riko seriea. Bilbora hurbildu eta era-kusketa hau bisitatzeko gonbida-pena luzatzen dizuet.Margolari, idazle, zinema-zuzenda-ri eta Pop Art-aren aitzindari izan

zen Andy Warhol. Marilyn Monroe,Mao Zedong, Elvis Presley eta bes-te pertsonaia ospetsu batzuen seri-grafiazko erretratuak sortu eta behineta berriz errepikatu zituen, irudihauek ikono bilakatu zirelarik. War-holek berak esana da makina bat iza-tea eta makina batek bezala pinta-tzea gustatuko litzaiokeela.Kontsumo kultura, marka komer-tzialak eta produktuak izan zirenPop Artearen gai nagusiak. Gerra-osteko garaiko kulturak bultzatu-rik hainbat artista artea herriari hur-biltzeko nahiarekin edozein kon-

tsumo-produktu edo egunerokoobjektuak artelan izan zitekeelaaldarrikatzen hasi ziren. Garai har-tako pentsamolde horren isla AndyWarholen “Campbell” zopa lataospetsua da. Agian, ideia honekin 1978an AndyWarhol, bere tailerreko itzal batetikabiatu zen irudi ezberdinak sortu etamopa batekin margotutako mihise-etan serigrafiatzeko. Modu honetan,Guggenheimen ditugun 102 koadro-ak sortu zituen. Warholek abstrak-zioaren inguruan egindako saiake-ra jasotzen da, beraz, museoan.

bazterretik

Argiñe Berastegi Lizarraga

Urte bateko lanaren ondorenSakana Maitia ikus-entzunezkoproiektua plazaratu dute

Erkuden Ruiz Barroso

Sakana maitia GartziaXimenez, Amalurra etaAmaia da; baita lurra, lai-noa eta euria bada ere.

Baina batez ere Sakana maitiaizaki mitologiko, historia eta isto-rio guztia horiek batzen dituenabesti bat da. Baita bideoklipa etadokumentala ere. Iñigo Muñoakduela hamar urte Sakana maitiaabestia sortu zuen. Ahaztuta zeu-kan, baina zerbait desberdina egi-teko nahia sortu zitzaion: “Arre-boterekin runba katalana abestendut. Zerbait desberdina egin nahinuen”. Abestia Manex Albiraekoizleari erakutsi zion eta beraklandu zuen orain dela urte etaerdi inguru. “Kasualitatez izanda dena. Gauzak gertatuz joandira. Ez dugu ezer antolatu”. Hasie-

ran abesti bat zena, ikus-entzunez-ko proiektu handi bat bihurtu zen.

Sakana maitiaabestia prestatuondoren irudiak behar zituen. OierAlbiztur bideoklipa egiteko zuzen-dari lanetan jarri zen eta Asier Bel-tzaren laguntza izan zuen. Ez zirenbakarrik egon, izan ere, berrehunbat pertsonek parte hartu dute bide-oklipean: “proiektua azaltzen

genien eta jendea parte hartzekoprest zegoen”. Urte bateko lanaizan da. “Oso gogorra izan da. Bai-na oso polita ere. Gure arbasoez hitzegiten du, nire aitona-amonez. Osoberezia izan da”. Sakana barnagrabatu dute, Sakana osoa eraku-tsi nahi zutelako: Urbasa, San Pedro,Irurtzun, Aralar, Etxarri Aranatz,Lizarragabengoa...

DokumentalaKontatu “beharreko” historia etaistorioak erakusten dira bideokli-pean. Ez dute gidoirik behar izan,abestia zer kontatu esaten bai-tzuen: “abestiak Gartzia Ximene-zi buruz hitz egiten du, Amaiariburuz, Amalurra eta lurrari buruz,lainoari buruz... Abestiak denaesaten zuen”. Gainera, gehigarribezala, historia kokatu nahian,dokumentala egin dute; jendeahistoria “lekuan eta denboran”kokatzeko balio duela azaldu duMuñoak. Altsasuko MemoriakoAmaia Urkijok, Nafarroako Fusi-latuen senideen elkarteak, Jose-

ba Asiron historialaria eta Iruñe-ko alkateak eta Jose Mari Elgorria-ga historialariak parte hartu dutedokumentalean. “Oier Albiztu-rren aitonen erailketari buruzjakin nuenean kontatu behargenuela pentsatu nuen”.

Sakanak “holako” ikus-entzu-nezko produktu bat behar zuela azal-du du Muñoak. Beste hainbat lekue-tan turismora bideratutako mate-rial asko dagoela esan du Muñoak,hemen, aldiz, ez zegoela ezer nabar-mendu du: “holako zerbait behargenuen. Proiektuak gure historiaazaltzen du, gure lurrari buruz hitzegiten du”. +www.guaixe.eus

Akordeoia sustatzeko festak arrakastaizan zuen

Nafarroako AkordeoilarienEguneko anfitrioia, Enrike

Zelaia, pozik dago igandeak emanzuenarekin. Sei merinaldeetakoehun bat akordeoilari elkartu zirenAltsasun. Goiz-goizetik iritsi zirenbatzuk, lagunekin gosaltzekohitzordua zutenak. Eguerdirakozuten hitzordua. Alkatearen agu-rraren ondoren Altsasun barna

kalejiran ibili ziren. Euren doinue-kin Altsasu alaitu zuten akorde-oilariek. Gainera, kalejirarakoindarra izateko ibilbidean hirupintxo-potez gozatzeko aukera izanzuten. Berrikuntza hori parte-har-tzaileek gogoz hartu zuten. Burun-da pilotalekuak adiskidantza baz-karia hartu zuen eta mahaiarenbueltan 163 pertsona izan ziren ese-ri zirenak.

Egunari Zelaiak egindako biga-rren ekarpena arratsaldeko jaial-

dia izan zen. 15 emanaldi izanziren eta akaberan akordeoilari

guztiek batera Agur, Jaunak jozdespeditu ziren. +www.guaixe.eus

Kontserbatoriotikkultur etxeraLarunbatean, 19:00etan, Olatzagutiako kultur etxean

Pablo Sarasate kontserbato-rioko bost akordeoi ikasleek

kontzertua eskainiko dute bihar.Ikasketa prozesuaren maila des-berdinetan ari diren bost akor-deoilari izanen dira eszenan,haien artean Nahia ElortzaMacias eta Ainhoa QuintanaBeraiz. +www.guaixe.eus

kultura >>KULTURA PLAN PARTE HARTZAILEA: Kultura Zuzen-daritza nagusiak kultura plan anitza eta parte-har-tzailea egin nahi du. Eskualdekako bilerak eginen di-ra. Irailarne 12 eta 30 artean, bat Irurtzunen.

“Sakana maitiak gure lurrariburuz hitz egiten du”

Emanaldiak

Urte bateko lan “gogorraren”ondoren akabera jarri ziotenproiektuari Sakana maitiaEtxa-rri Aranazko eta Irurtzungo kul-tur etxeetan emanaldiekin. “Hasie-rako urduritasuna nuen, bainagogoekin erakutsi nuen Sakanamaitia”. Emanaldietan dokumen-tala ikusi zen, ondoren Hi debeikbi abesti jo zituen eta, ondoren,elkarrizketa sorta bat jarri zuten.Bideoklipean parte hartu zuteneihaiendako Sakana maitia zer

zen galdetu zitzaien. Ondoren,bideoklipa ikusi zuten, eta, des-peditzeko, Sakana maitia abes-tu zuten. Etxarri Aranatzen Altsa-suko Erkundego Ama abesbatza-rekin batera abestu zuten abestia.Jendea “oso pozik” gelditu zen. Altsasun maiatzaren 20an egi-nen dute emanaldia. Gainera, ezdute proiektua Sakanan geldi-tzea nahi. “Landa etxekoek esanziguten hau erakutsi behar dugu-la, Fiturrera eraman, eta abar.Ahalik eta jende gehienarenganairistea nahiko genuke”.

Akordeoilarien biltzarra

Guaixe • 2016ko apiribilaren 22a kultura 21

Euskararen egoeraSakanan

diktaduraren garaianApirilean gaude oraindik, Errepu-blikari loturiko hilabete euritsuan.Askatasunaren hilabetea. Franco-ren Estatu Kolpearekin batera Erre-publika egunak bukatzeaz aparte,zoritxarra eta beldurra hedatu zenbazter guztietan. Euskararen alo-rrean ere bai. Izan ere, Euskaltzain-diak, Eusko Ikaskuntzak eta ikas-tolak bultzatzen zituen EmakumeAbertzale Batzak bere jardunaribukaera eman zioten eta euskara-rendako gau luzea iritsi zen.Hamahiru urte pasa behar izan ziren

harik eta 1949an Nafarroako ForuAldundiak euskara ikasteko klasebatzuk eratu zituen arte. Urte batzukgeroago, 1957 urtean, “EuskaraSustatzeko Saila” sortu zen Dipu-tazioan. Hauxe da urte hartako aza-roaren 20ko Nafarroako AldizkariOfizialean irakur zitekeena: “Euskeraren alde Diputazioak jarriduen sail berri ontan lan egiten dute-nak, abenduaren lendabizikohamabost egunetako jai egunetan(igandeetan) Irañetatik asi etaUrdiain bitarteko erri guzietakoumetxoak esaminatuko dituzte…”Eta gaineratzen zuten: “… eta eus-kera mintzatzen umetxo guziei sariederra emango ere.” A! Zeinen ongi,

opariak eta guztiz!Umeen Deia aldizkarian lan hauenberri eman zuten. Han esaten zena-ren arabera, Sakanako haurrak hirutaldetan banatu zituzten haien eus-kara jakituria mailaren arabera. Lehe-nengo taldean doi-doi euskara uler-tzen zutenak; bigarren taldean, gutxihitz egiten zekitenak eta hirugarrentaldean oso ongi hitz egiten zutenak.Sailkapen hura kontuan harturik,hauexek izan ziren herriz herri, lor-tu ziren emaitzak:Arbizu: 145 haur eta denak eus-kaldun oso, denak bikain aritzenzirela euskaraz.Arruazu: 41 haur, denak euskaldu-nak, 30 gutxi zekitenak, 3 erdizka,

8 oso ongi.Ergoiena: 167 haur eta horietatik107 oso ongi hitz egiten zutenak.Etxarri Aranatz: 325 haur, 37 gutxizekitenak, 71 erdizka eta 152 osoongi hitz egiten zutenak.Irañeta: 46 haur, 14 haur euskarazzekitenak, baina doi-doi (lehenen-go taldekoak).Lakuntza: 135 haur gutxi gorabe-hera, 60 erdizka zekitenak eta 42oso ongi.Lizarragabengoa: 19 haur eta denakeuskaldun osoak.Uharte-Arakil: 100 haur, 6 gutxi zeki-tenak, 4 erdizka eta 90 ongi hitzegiten zutenak.Urdiain: 78 haur eta, hauek ere, eus-

kaldun peto-petoak.Bilketa, egia esan, ez zen ososakona eta sistematikoa izan; adi-bidez, Burundako herri gehienakkanpoan gelditu ziren, beste hutsnabarmenak nabaritzen dirazerrenda honetan… ez ote zego-en jada haur euskaldunik herrihorietan? Ez dakigu, baina, denadela, gaur egun gauzak erabat alda-tu direla esan dezakegu. Garai haie-tako beldurrak alboratu dira etazerrenda honetara herri asko batudira. Euskara eskoletan sartzea-rekin batera, indartu eta hedatuda. Errepublikaren hilabetean gau-de eta euskara loratzen ari da uda-berria bezala.

bazterretik

Juankar Lopez-Mugartza

Larunbatean, 20:00etan, AltsasukoIortia kultur gunean

Txistulariak, gitarra, baxua,metal boskotea, perkusioa,kantariak, dantzariak…

horiek eta gehiago elkartuko diraBurundar Txistulariak taldeakantolatutako kontzertuan. Urtezurte izena eman diote emanaldia-ri. Juan Pablo Urizar taldekideakazaldu digunez, horrekin “urtezurte, lan egiteari ez diogula utziadierazi nahi dugu”.

Kontzertuaren izenburuak, aldiberean, azken bi-hiru mendeetanizan diren txistulari guztiak gogo-an izan nahi ditu. Haiekiko begi-runez, Zelestino Pozueta Galartzaolaztiarraren pieza bat joko dutebihar. “Ahaztuta ditugun txistula-ri mordo bat. Ia-ia haien lanez eta

ondareaz baliatzen ari gara. Hor-tik pixka bat jaso eta harekin segi-tzeko nahia dugu”. Beraz, txistu-lariak izan dira, daude eta izanendira.

EmanaldiazTaldearen bosgarren kontzertuada biharkoa. Urizarrek azaldu digu-nez, “emanaldi honekin saiatzengara jendeari adierazten txistuare-kin kalejirak eta festak alaitzeazaparte bestelakoak egin daitezke-ela. Txistua asko garatu da. Joanden urtean Nafarroako OrkestraSinfonikoarekin jo genuen. Txistuaedozein musika tresnarekin bate-ra jo daiteke gaur egun. Sonoriza-zio onarekin, beste musika tresnenlaguntzarekin, halako kontzertue-tara etortzen den jendea harritutaateratzen da”.

Emanaldia 25 bat txistularikeskainiko dute. Haietatik 14 batdira Burundar Txistulariak talde-koak. Metal boskotea, perkusioa,Burlatatik eta Gasteiztik heldudiren lagunak dira. Gitarra etabaxua…

Errepertorioan 1556 urtetikgaur egunera arteko obrak izanendira entzungai. “Pantxoa eta Peio-ren kantu baten moldaketa egindugu. Gurekin batera Itziar etaErkuden Flores ahizpek kantatu-

ko dute. Moldaketa Karlos Sancheztaldekideak egin du. Aurretik erehalakoak egina da. Moldaketak egi-teaz aparte, konpositorea ere bada.Bere obra bat ere joko dugu”. Etor-kizuna dantza taldeko dantzariakizanen dira, ere, baina ez da herridantzarik izanen. “Erritmoakaldatzen dituen dantzak, habane-rekin, baltsekin… berritzen”.Altsasuko dantza eskolakoak ari-ko dira eszenan. +www.guaixe.eus

Maiatzaren 8ra arte, astegunetan18:30etik 21:00etara eta domeketan19:00etatik 21:00etara AltsasukoIortia kultur gunean

Txefo Mendezek Joan etorri-ko bidaiak erakusketazabaldu zuen herenegun.

“Nire egur langintzaren 25 urte-etan emandako pausuen errepa-soa da erakusketa”. Errefuxia-tuek egiten dituzten joan-etorrieiere egiten die aipamena. Tailerre-an zituen obrak dira ikusgai dau-denak. Erdian egurrez egindakoeskulturak. Eskuineko paretanegurrez eta banbuz egindako koa-droak. Eta ezker paretan, Men-dezen idatziekin egindako argaz-ki muntaketak hartzen dituztenkoadroak.

Hainbat zur motekin egindakototem modukoak (pertsonen eta

animalien irudiak) eta bestelakolan abstraktuagoak daude ikusgai,“nire burutazioak”. Mendezekazaldu digunez, egur lanketa tra-dizionala ikasi zuen, gubiekin.“Egurra bizirik dago. Izugarria da.Sentsazio eta irakurketa asko ditu.Burnia moduko beste materialbatzuek ez didate ezer esaten”.

Horregatik, bere sortze proze-suan apenas dago aldez aurrekomarrazkirik edo zirriborrorik.Lantzean sortzen dira “bere buru-tazioak”. Eskulturak tinturekin,zerekin eta olioekin tratatzen ditu.“Egurraren arima ikustea maitedut. Denek poro irekia dute, egu-rrak bizirik segitzen baitu”. Buka-

tu gabeko eskultura bat ere bada-go, “jendeak prozesua nolakoa denikus dezan”.

Banbua ere Mendezendakolehengaia da. Baserritarrek,bidaiek eta ikerketak eman diotebanbua lantzeko jakituria.

Lautada gero Sortzaileak ezker paretan, erakus-ketako liburuan dauden, “bidaiarizahar baten abenturak” jaso ditu.Bere bizi filosofiaren berri ematendu Mendezek koadroetan eta libu-ruan. Azken hori salgai dago. Alebakoitzeko euro bat Lautada geroelkartearendako izanen da. Araba-ko Lautadan errefuxiatuen aldelan egiten duen taldeko kide da Men-dez. Helburu berarekin, erakuske-tan te poteak salgai izanen dira.+www.guaixe.eus

Shakespeare,umorezGaur, 22:30ean, Olatzagutiako kulturetxean

Malaje solo konpainia andaluzia-rrak Mucho Shakespeare

komedia ekarriko du. Ingalaterramigratutako bi komiko andaluzia-rren pasadizoak kontatzen dituantzezlanak. Biek William Shakes-peareren Londongo Globe Theatre-ren edaritegian zerbitzari lana opa-tuko dute. Antzezpenen ondoren,denek alde egin dutenean, zerbitza-ri-aktoreak eszena-tokira igo eta,ingelesez jakin ez arren, euren modu-ra berrinterpretatzen dute lehena-go ikusi dutena, ederki pasatuz.

Biek ez dakitena da segurtasun-kamerak grabatzen ari direla.Bakarren batek euren Shakespe-areren obren antzezpen “dorpeak”Interneten ikusgai jarriko ditueta jendearen jakin-mina sortukodute. Antonio Blanco eta JoseAntonio Aguilar aktoreak jokatu-ko dute antzezlana. +www.guaixe.eus

AltsasutikEreñozurabertsotan

Zortzi bertsolari izan zirenNafarroako Eskolarteko Ber-

tsolari Txapelketan parte hartuzutenak ostiralean. Lehen fase-an gai orokorrarekin, lau oine-kin eta hitza emanda bertsoakosatu zituzten. Ariketa horienondoren bina leitzar eta altsasuarsailkatu ziren bigarren faserako:Xabat Illarregi, Joanes Illarregi,Idoia Granizo eta Ekain Alegre.Nafarroako Eskolarteko Bertso-lari Txapelketako txapela bigarre-nez jantzi du Joanes Illarregik.Berak eta Xabat Illarregik Nafa-rroa ordezkatuko dute EuskalHerriko eskolartekoan, garaga-rrilean 4an.

Egurrezko eta banbuzko burutazioak

Txistua, eta gehiago

SAKANAKO ASTEKARIA • 2016ko apiribilak 22, ostirala • 2. aroa • 549. zenbakia

G : tenperatura>>Max. °C Min. °C euria l/m2

Irurtzun 22 . . . . . . . . . 4.5 . . . . . .15.4Etxarri A. 21.5 . . . . . . . 3.1 . . . . . .13.8Altsasu 21 . . . . . . . . . 5 . . . . . . . .23.4Aralar 13.7 . . . . . . . 0.4 . . . . . .11.7Urbasa - . . . . . . . . . . - . . . . . . . . .-

: eguraldiaasteko >>

Min: 6 Max: 15 Min: 7 Max: 12 Min: 6 Max: 9 Min: 2 Max: 10 Min: 2 Max: 14 Min: 4 Max: 16 Min: 7 Max: 14

ostirala larunbata igandea astelehena asteartea asteazkena osteguna

euria: 45% euria: 90% euria: 67% euria: 13% euria: 10% euria: 18% euria: 35%

Bazkide zozketaAPIRIBILEKOSARIAK:

2.,3. ETA 4. SARIA:Artazako Kanpina: %10eko deskontua.Aquarium: sarrera bat.

Lacturale: esneki lotea.

Gaztezulo: 3 hilabetez doan.

Magna Gurpea: 2 sarrera.

1. SARIA: Ekainberri: 2 sarrera.

Artazako Kanpina:

%10eko deskontua.

Aquarium: sarrera bat.

Lacturale: esneki lotea.

Gaztezulo: 3 hilabetez doan.

Magna Gurpea: 2 sarrera.

: ilargiaren aldia>>ilbehera ilberri ilgora ilbete

30 6 13 21

1. Zergatik monozikloa?Duela hiru urteko sanferminetanBosquecillon jartzen dituzten pos-tuetan ikusi nuen bat eta arretaeman zidan. Ikas nezakeela pen-tsatu nuen eta urtebetetzerakogutxi gelditzen zenez opari aurre-ratu bezala hartu nuen. Hasiera-koak nahiko merkeak izaten diraeta probatzeak merezi du. Hasie-ran ez nekien horrenbeste gusta-tuko litzaidakeenik.

2. Erabiltzen nola ikasi zenuen?Hasierako gomendio bezala esanzidaten poste bati bueltak ematenhasteko. Gero pixka bat solte ibil-tzen hasten zara eta ongi sentitzenzarenean saiatzen zara pausubatzuk bakarrik egiten. Burugo-gor jarri behar zara eta, azkene-an, lortzen duzu. Ez zara askotanerortzen. Hasieran agian bainaaurreraka erortzen zarenez zutikbukatzen duzu, beraz, minik gabe.Bataz besteko 15 ordu behar diramonozikloan gustura sentitzeko.Pertsonaren arabera ere bada.

3. Aurretik monozikloaren berrizeneukan?Ez nuen inor ezagutzen, ezta zeregin zitekeen ere. Niretako ibil-tzeko tresna bat zen.

4. Nolako entrenamenduakegiten dituzu orain? Talde bat ezagutu nuen eta Gas-teizen urtero topaketak egitendira. Hasieran hurbildu nintzeneta jendea gaian jantziagoa zego-en. Gero mendian ibiltzeko auke-ra zegoela jakin nuen eta mendi-rako monozikloa erosi nuen. Gero

saltoak egiteko monozikloa. Tri-kimailuak egiten hasi nintzen,mendia jaisten...

5. Beraz, monoziklo motadesberdinak daude?Bai. Adibidez distantzia luzeeta-rako direnek gurpil oso handiakdituzte, 36 hazbetekoak edo, geromendian ibiltzekoak daude ere,gogorragoak dira. Gero kaleanibiltzeko direnak eta trukoak edosaltoak egiteko. Artistikoak erebadira, irristaketa artistikoanbezala baina monozikloarekinkoreografiak egiten dira. Nik hirumonoziklo ditut. Bat utzita dau-kat eta beste bat saldu nahian.Motaren arabera prezio desber-dinak dituzte, baina gutxi gorabehera 60 euro balio dute. Gares-tienak 300 edo 400 euro.

6. Eta monozikloarekindenetarik egiten duzu?Bai. Orain adibidez hockeyanjokatu behar gara. Azken aldianmendian ibiltzen naiz gehien bateta trukoak egiten ditut ere. Elu-rretan ere ibili gara. Sakana bialdiz zeharkatu dut Bizikleta Egu-nean. Lehenengo aldia zaila izanzen, bigarrena askoz hobe.

7. Ikastaroak egin dituzu?Gehienok bakarrik ikasi dugu.Baina gero elkartzen gara etabakoitzak bere estiloa dauka...Nik zerbait ikasi badut saiatzennaiz beste bati irakasten. Gauzaberriak frogatzen ditugu. Lagunbatek ikastaroak ematen ditu etaikastaroan daudenek askoz azka-rrago ikasiko dituzte gauzak egi-

ten. Gerta liteke zuk gauza batikastea eta modu zailenean ikasiizana.

8. Non entrenatzen duzu?Beasainen. Lagun talde bat gara.Bertan lagun bat, Aritz Zeberio,elkarte bat sortzen ari da eta tokigehiago dago. Gauzak egitekoaukera gehiago. Formalizatzensaiatzen ari gara.

9. Eta zenbat denboraentrenatzen duzu?Ia egunero entrenatzen dut. Entre-namendu gogorrak egin ditzaketbaina egun batean ez badut gogo-rik ezer egiteko ez dut egiten. Ezdaukat entrenatzailerik.

10. Txapelketetan parte hartuduzu?Bai. Aritzek, Munduko txapelke-ta antolatu behar du Donostianagorrilerako. Orekan bizi naiztaldea sortu du ere eta haiekinikustaldiak eta ikastaroak ema-ten ditu. Txapelketetan partehartzea libreada. Udan ItalianEuropako txapelketan egonginen bi astez. 70 hoberenen arte-an gelditu nintzen, azken faserairitsi nintzen. Orain dela bi urteMontrealen izan zen Mundukotxapelketa eta aurten Donostian.Hain gertu izanda aukera ezinhobea da.

11. Zer lantzen da monozikloan?Esaten dutenez dena lantzen da.Oreka argi dago. Baina dena lan-tzen da: hankak ibiltzeko, eskuakoreka mantentzeko, salto egitekogorputza, bizkarra mugitzeko...

>>11galdera

Ekhi CongilMendiolaMonoziklista

Testua: Erkuden Ruiz Barroso

SAKANAKO ASTEKARIA • 2016ko apiribilak 22, ostirala • 2. aroa • 549. zenbakia