ЛИБЕРАЛИЗАМ И ЛИБЕРАЛИЗАМ И НЕОЛИБЕРАЛИЗАМНЕОЛИБЕРАЛИЗАМ

Ежен Делакроа: Слободата го води народот

Слободата се наоѓа во Слободата се наоѓа во центар на либерализмотцентар на либерализмот

►LiberalLiberal е човек кој верува во е човек кој верува во слободата, додека зборот слободата, додека зборот либерализам етимолошки се либерализам етимолошки се изведува од терминот изведува од терминот ""libertaslibertas"" или слобода, збор што има свое или слобода, збор што има свое потекло уште од античкиот период. потекло уште од античкиот период.

►Токму слободата е онаа нишка Токму слободата е онаа нишка околу која и за која се врзуваат сите околу која и за која се врзуваат сите дефиниции за либерализмотдефиниции за либерализмот

Дефинирање на Дефинирање на Либерализмот како Либерализмот како

политичка идеологијаполитичка идеологија► Во најопшта смисла на зборот, под Во најопшта смисла на зборот, под

поимот либерлизам се подразбира поимот либерлизам се подразбира учење, доктринаучење, доктрина или или движењедвижење во во кое кое основна целосновна цел е насочена кон е насочена кон воспоставување, односно воспоставување, односно заштитазаштита на на човековите слободи и правачовековите слободи и права и и сеопшто ослободување на сеопшто ослободување на човекотчовекот од феудалните стеги и од феудалните стеги и ограничувања. ограничувања.

► Всушност, либерализмот е пред се, Всушност, либерализмот е пред се, идеологија за слободите и правата на идеологија за слободите и правата на човекот и граѓанинот, како и за човекот и граѓанинот, како и за прогресот во сверата на прогресот во сверата на благосостојбата, моралот и науката. благосостојбата, моралот и науката.

Историја на Историја на либерализмотлиберализмот

► Политичките револуции во Франција и Политичките револуции во Франција и АмерикаАмерика се двете клучни фази во се двете клучни фази во историјата на либерализмот, иако се историјата на либерализмот, иако се смета дека либерлизмот претставува смета дека либерлизмот претставува логично продолжение и логично продолжение и развој на развој на демократската практика и на демократската практика и на рационалните сваќањарационалните сваќања кои произлегле кои произлегле од античкиот период. од античкиот период.

► Меѓутоа, Меѓутоа, непосредни историски коренинепосредни историски корени на либерализмот ги лоцираме во Англија на либерализмот ги лоцираме во Англија во во XVIIXVII век кога со славната револуција од век кога со славната револуција од 1688 година првпат во нејзината историја 1688 година првпат во нејзината историја се поставиле границите на моќ на се поставиле границите на моќ на англиската монархија и цврсто бил англиската монархија и цврсто бил втемелен принципот на втемелен принципот на парламентарно парламентарно владеењевладеење и принципот на и принципот на владеење на владеење на правото и законитеправото и законите. .

Видови на либерализмотВидови на либерализмот

►Едно тврдење кое го стекнало Едно тврдење кое го стекнало статусот на вообичаено е дека статусот на вообичаено е дека постојат два вида на либерализампостојат два вида на либерализам, ,

1.1.еден вид е еден вид е класиченкласичен, ограничен со , ограничен со своите цели, внимателен и политички своите цели, внимателен и политички по својата ориентација, по својата ориентација,

2.2.вториот вид е вториот вид е "модерен","модерен", неограничен, невнимателен, глобален неограничен, невнимателен, глобален по своите цели наречен уште по своите цели наречен уште неолиберализамнеолиберализам..

Класичен либерализамКласичен либерализам

► Елементи на класичниот Елементи на класичниот либерализмотлиберализмот

1.1. ИндивидуализамИндивидуализам2.2. СлободаСлобода3.3. РазумРазум4.4. ЕднаквостЕднаквост5.5. ТолеранцијаТолеранција6.6. СогласностСогласност

Индивидуализам Индивидуализам

► Приврзаниците на либерализмот се Приврзаниците на либерализмот се залагаат да создадат општество во кое:залагаат да создадат општество во кое:

1.1. Човекот се сфаќа како Човекот се сфаќа како слободна слободна индивидуаиндивидуа

2.2. Секој човек како индивидуа ќе се Секој човек како индивидуа ќе се развива и напредува развива и напредува во потрага по во потрага по сопствената среќасопствената среќа..

3.3. Човекот како индивидуа има Човекот како индивидуа има апсолутна апсолутна предностпредност пред било која група во пред било која група во општеството и општеството во целина.општеството и општеството во целина.

Слобода Слобода

►Слободата се сфаќа како Слободата се сфаќа како лична лична слободаслобода на еден човек да дејствува на еден човек да дејствува т.е. т.е. да постапува така како што да постапува така како што самиот ќе избересамиот ќе избере и што ќе го и што ќе го задоволи и усреќи.задоволи и усреќи.

►Таа слобода на постапување никако Таа слобода на постапување никако не не е неограничена слободае неограничена слобода која може која може да доведе до хаос туку е да доведе до хаос туку е „законски „законски уредена и регулирана слобода“уредена и регулирана слобода“ еднаква за сите членови на еднаква за сите членови на општеството.општеството.

РазумРазум

►Разумот се сфаќа како Разумот се сфаќа како верба во верба во човековата способностчовековата способност да да донесува донесува мудри одлуки во своја мудри одлуки во своја користкорист односно на најдобро односно на најдобро проценетите интереси.проценетите интереси.

►Исто така разумот се сфаќа како Исто така разумот се сфаќа како верба во човековата способностверба во човековата способност да ги да ги надминува меѓусебните надминува меѓусебните разлики со разговор и договорразлики со разговор и договор а а не со конфликти војна.не со конфликти војна.

ЕднаквостЕднаквост

► Еднаквоста се сфаќа како Еднаквоста се сфаќа како верување верување дека сите луѓе се родени еднаквидека сите луѓе се родени еднакви во во достоинството, еднакви во правата, достоинството, еднакви во правата, еднакви пред законотеднакви пред законот..

► Приврзаниците на либерализмот Приврзаниците на либерализмот настојуваат да изградат општество во настојуваат да изградат општество во

кое сите луѓе ќе имаат кое сите луѓе ќе имаат еднакви еднакви шансишанси да ги реализираат своите да ги реализираат своите потенцијали а колку во тоа ќе успеат ќе потенцијали а колку во тоа ќе успеат ќе зависи од нивната среќа и посветеност зависи од нивната среќа и посветеност кон саканата цел кон саканата цел

ТолеранцијаТолеранција

►Толеранцијата се сфаќа како Толеранцијата се сфаќа како умереност и воља на луѓетоумереност и воља на луѓето да да им дозволат на другите луѓе да им дозволат на другите луѓе да мислат, да зборуваат и да мислат, да зборуваат и да дејствуваат на начин различен од дејствуваат на начин различен од нивниот.нивниот.

►Толеранцијата во исто време значи Толеранцијата во исто време значи и систем на и систем на „плурализам или „плурализам или пазар на идеи“пазар на идеи“ чија што вредност чија што вредност треба да се докаже преку расправи, треба да се докаже преку расправи, убедувања и натпревар.убедувања и натпревар.

СогласностСогласност

►Согласноста се однесува на тоа Согласноста се однесува на тоа дека дека власта мора да се заснова власта мора да се заснова на слободната воља и на слободната воља и согласноста на оние со кои се согласноста на оние со кои се владее. владее.

►Тоа во исто време значи и тоа дека Тоа во исто време значи и тоа дека власта мора до максимум да се власта мора до максимум да се воздржува од насилствовоздржува од насилство према према сите поединци.сите поединци.

Модерен либерализам или Модерен либерализам или неолиберализамнеолиберализам

► НеолиберализмотНеолиберализмот станува доста актуелен за станува доста актуелен за време на 80 тите години од 20 тиот век и чија време на 80 тите години од 20 тиот век и чија суштина главно се состои во тезата дека суштина главно се состои во тезата дека правата правата и слободите на поединците треба да бидат многу и слободите на поединците треба да бидат многу поголеми наспроти тие на „репресивната држава“.поголеми наспроти тие на „репресивната држава“.

► НеолиберализмотНеолиберализмот е втемелен во делата на е втемелен во делата на англискиот политички филозоф од 18 век англискиот политички филозоф од 18 век Џон Џон ЛокЛок, кој инсистира на приоритет на , кој инсистира на приоритет на индивидуалните права на живот, слобода и индивидуалните права на живот, слобода и сопственост и на елиминирање на насилната сопственост и на елиминирање на насилната интервенција на интервенција на државата која е државата која е најпознатиот кршител на слободата на најпознатиот кршител на слободата на луѓетолуѓето. .

Каква треба да биде Каква треба да биде улогата на државата во улогата на државата во

општеството?општеството?► Приврзаниците на неолиберализмот го Приврзаниците на неолиберализмот го подржуваат постоењето на државата која подржуваат постоењето на државата која ќе се користи со ќе се користи со минимална силаминимална сила за да за да може го прибира данокот од граѓаните за може го прибира данокот од граѓаните за да може да ги гарантира и обезбеди да може да ги гарантира и обезбеди јавните добра како што се одбраната, јавните добра како што се одбраната, изградба на патишта, судската функција изградба на патишта, судската функција и сл. и сл.

► Неолибералите сметаат дека државата Неолибералите сметаат дека државата треба да ја има улогата на треба да ја има улогата на „заштитна „заштитна агенција“агенција“ потребна за потребна за да ги осигура да ги осигура човековите права и слободичовековите права и слободи..

►Тие сметат дека идеалната политичка Тие сметат дека идеалната политичка и економска заедница на луѓето е таа и економска заедница на луѓето е таа која спонтано се формира врз основа која спонтано се формира врз основа на на слободен натпревар и соработка слободен натпревар и соработка меѓу луѓето која се случува на меѓу луѓето која се случува на пазаротпазарот

►Тие најоштро се спротиставуваат на Тие најоштро се спротиставуваат на социјалната државасоцијалната држава бидејки бидејки веруваат дека етички е погрешно и веруваат дека етички е погрешно и непродуктивно некој непродуктивно некој да биде да биде принудуван да им помага на принудуван да им помага на другитедругите