50-08-103 cover J.ai 4/8/08 5:43:13 PM · PDF file ·...

33

Transcript of 50-08-103 cover J.ai 4/8/08 5:43:13 PM · PDF file ·...

50-08-103 cover_J.ai 4/8/08 5:43:13 PM50-08-103 cover_J.ai 4/8/08 5:43:13 PM

ISBN : 978-974-7361-44-5

ชอหนงสอ : เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

จดทำโดย : สมาคมตลาดตราสารหนไทย29อาคารวานสสาชน21

ซอยชดลมถนนเพลนจตกรงเทพฯ10330

โทรศพท:0-2252-3336 โทรสาร:0-2252-2763

http://www.thaibma.or.thและhttp://thaibond.com

พมพครงท 1 : กนยายน2550 จำนวนพมพ1,000เลม

ออกแบบและจดพมพโดย :บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจำกด(มหาชน)

โทรศพท:0-2422-9000 โทรสาร:0-2433-2742

ส า ร บ ญ

บทนำ 3

บทท 1 ทมาของแหลงเงน 5

บทท 2 ชนดของเงนก 10

บทท 3 SyndicatedLoan 16

บทท 4 ลกษณะทวไปของเงนกตางประเทศ 21

บทท 5 เรองของดอกเบย 25

บทท 6 การชำระคนเงนตน 32

บทท 7 คาธรรมเนยมเงนก 35

บทท 8 การคานวณตนทนเงนก 40

บทท 9 สาระสำคญของสญญาเงนกทควรใสใจ 43

บทท 10 ตลาดตราสารหนในตางประเทศ 49

บทท 11 CommercialPaper 52

บทท 12 ตราสารหนอตราดอกเบยคงท 60

บทท 13 ตราสารหนอตราดอกเบยลอยตว 71

บทท 14 โปรแกรมตราสารหน 75

บทท 15 AsianCurrencyNoteProgram(ACN) 85

บทท 16 ตราสารหนกงทน 90

บทท 17 เครองมอบรหารจดการความเสยง 99

บทสรป 116

�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

เงนทนจากตางประเทศมสวนสำคญในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยมาตงแตอดตจนถงปจจบน มหลกฐานวาประเทศไทยมการระดมเงนจากตางประเทศมานานกวารอยปมาแลวโดยมการออกพนธบตรจำหนายในตลาดทนตางประเทศตงแตพ.ศ.2448ในรชสมยของรชกาลท 5 เพอนำเงนทนมาใชในการสรางทางรถไฟและสาธารณปโภคอนๆ และนบจากประเทศไทยมการนำแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมมาใชเปนแผนแมบทในการพฒนาประเทศ บทบาทของเงนทนจากตางประเทศกมความสำคญเพมมากขน

ในชวงแรกๆ ของการพฒนาเศรษฐกจ เงนทนจากภาคทางการ (Official Source)จะมความสำคญมากกวา ไดแก เงนจากรฐบาลตางประเทศ และองคกรระหวางประเทศตางๆเงนเหลานจะอยในรปของเงนชวยเหลอ กบเงนกทมเงอนไขผอนปรน ทเรยกวา ผอนปรนกเพราะวามคณสมบตทพเศษกวาเงนกทวๆ ไปในสองลกษณะใหญๆคอ อตราดอกเบยถกกวาและอายเงนกยาวกวา แตเงนกประเภทนมกมขอจำกดในการใช ทาใหไมสามารถนำเงนกมาใชไดอยางสะดวกเหมอนเงนกภาคเอกชน ขอจำกดเชนวานจะกาหนดแตกตางกนไปแลวแตแหลงเงนเชนบางรายกำหนดวาใหใชไดเฉพาะคาใชจายทเปนเงนตราตางประเทศเทานนไดแกการนำไปใชซอเครองจกรจากตางประเทศ หรอจางผเชยวชาญตางประเทศ เปนตน การกเงนจากแหลงผอนปรนจงตองมแหลงเงนบาทเพอนำมาใชสมทบกนไปดวย เงนกจากแหลงผอนปรนจะนำไปใชในโครงการสาธารณปโภคตางๆ ของภาครฐตามทแหลงเงนเหนชอบ แตแหลงเงนบางแหลงกสนบสนนใหนำเงนกมาใหแกภาคเอกชนดวย โดยการใหกแกสถาบนการเงนภาครฐเพอใหนำไปใหกตอแกภาคเอกชนในลกษณะของTwo-StepLoan

เมอระดบการพฒนาเศรษฐกจของประเทศขยบสงขน เงนกจากภาคเอกชนเรมเขามามบทบาทมากขน เงนกจากแหลงนมความคลองตวสง และมหลายประเภทหลายลกษณะเพอใหสอดคลองกบความตองการใช ในขณะเดยวกนเมอประเทศมความตองการสนคาประเภททนเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจ ทาใหมเงนกอกประเภทหนงเขามาเกยวของดวย คอสนเชอทสงเสรมสนคาออกของประเทศผผลต รฐบาลของหลายประเทศจะตงหนวยงานเฉพาะเพอสนบสนนสนคาจากประเทศของตน โดยการใหเงนกทมลกษณะผอนปรนแตผกตดเงอนไขเกยวกบการซอสนคามาดวย เกดเปนสนเชอทเรยกวา Export Credits ซงมทงแหลงเงนทมาจากภาครฐบาล และแหลงเงนจากภาคเอกชนทรฐบาลใหการอดหนน นอกจากเงนกแลวการระดมเงนจากตางประเทศยงอาจทาไดในรปแบบของการออกตราสารจาหนายในตลาดตางประเทศซงมหลากหลายชนดดวยกน

บ ท น ำ

� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ในชวงทศวรรษ 2530 ประเทศไทยมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจคอนขางสง จงมความตองการเงนทนจานวนมาก ประกอบกบระดบอตราดอกเบยในประเทศทสงกวาในตางประเทศมากเปนแรงจงใจใหธรกจตางๆ หนไประดมเงนจากตางประเทศกนมากขน เพอลดตนทนดอกเบยโดยไมไดตระหนกถงความเสยงดานอน โดยเฉพาะความเสยงดานอตราแลกเปลยน ในยคนนประเทศไทยมการระดมเงนจากตางประเทศในสดสวนทสงโดยเฉพาะเงนกระยะสนเมอเศรษฐกจเรมสะดดและเจาหนตางประเทศเกดความไมมนใจจงเกดวกฤตการเงนตดตามมา

ในปจจบนการระดมเงนจากตางประเทศชะลอตวลงไปมากเมอเทยบกบชวงทศวรรษกอนเกดวกฤต เนองจากความตองการเงนทนยงไมขยายตวมากนก แหลงเงนภายในประเทศยงสามารถรองรบได ระดบอตราดอกเบยในประเทศและตางประเทศมความใกลเคยงกนมาก จงไมจงใจใหกเงนจากตางประเทศมากนก นอกจากบรษททมความตองการเงนกในสกลตางประเทศ หรอในกรณทมความตองการระดมเงนทนทมลกษณะพเศษทตลาดในประเทศไมอาจรองรบได เชนตองการเงนในปรมาณทสงมากหรอมอายเงนกทยาวมากหรอมโครงสรางทพเศษกวาเงนกทวไปโดยเฉพาะประเภททมสวนประกอบของทนเขาไปเกยวของดวย (Hybrid) ในกรณเชนนตลาดตางประเทศทมการพฒนาไปมากกวา อาจจะทาใหไดเปรยบกวาการระดมเงนจากตลาดในประเทศดงนนการทเรารจกเครองมอตางๆในการระดมเงนจากตางประเทศกจะชวยใหเรามทางเลอกทกวางขน และสามารถนามาใชในการพจารณาเปรยบเทยบ เพอตดสนใจเลอกสงทเหมาะสมกบความตองการและสถานการณในขณะนนๆ

ในหนงสอเลมนจะพดถงการระดมเงนจากตลาดตางประเทศ ในประเภทตางๆ ทงเงนกและการออกตราสารหน โดยจะเนนมมมองของผกมากกวาผใหก เครองมอตางๆ ทกลาวถงในเลมนสวนใหญไดเคยนามาใชแลวโดยผกไทย ทงในอดตและปจจบน แมวาการระดมเงนจากตางประเทศในระยะหลงจะชะลอตวไปบาง แตกหวงวาเนอหาของหนงสอเลมนจะเปนประโยชนสาหรบผทสนใจในการระดมเงนจากตลาดตางประเทศบางตามสมควร

�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

ในอดตทประเทศไทยยงอยในขนเรมตนของการพฒนาทางเศรษฐกจเงนทนจากตางประเทศสวนหนงจะอยในรปของเงนชวยเหลอ(Grant)ทเปนเงนใหเปลาไมตองใชคนกบอกประเภทหนงเปนเงนกแบบผอนปรน (Soft Loan หรอ Concessionary Loan) ทมอตราดอกเบยตำและมระยะเวลาผอนชาระคนเงนตนนานบางรายนานถง30ปหรอ50ปกมแหลงทมาของเงนเหลานมาจากรฐบาลของประเทศทพฒนาแลวเชนรฐบาลเยอรมนญปนสหรฐเปนตนหรอเปนเงนจากสถาบนการเงนเพอการพฒนาระหวางประเทศ เชน ธนาคารเพอการบรณะและพฒนาระหวางประเทศหรอทนยมเรยกกนสนๆวาธนาคารโลก(WorldBank)ธนาคารพฒนาเอเซย(AsianDevelopmentBank)แหลงเงนเหลานเรยกรวมๆกนวาแหลงเงนภาคทางการ(OfficialSource)

บทท 1 ทมาของแหลงเงน

� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

เงนทนเหลานสวนใหญจะใหแกรฐบาลโดยตรง เพอจดสรางโครงการสาธารณปโภคและการกอสรางปจจยพนฐานตางๆ แตจะมสวนหนงทใหแกเอกชนดวยโดยผานสถาบนการเงนในประเทศเพอใหสถาบนการเงนนนนาไปใหกแกเอกชนอกทหนง ลกษณะของการใหกแบบนจะเรยกกนวา Two-Step Loan และสถาบนการเงนทไดรบเงนกประเภทนมกจะเปนสถาบนการเงนพเศษทรฐบาลจดตงขนเพอวตถประสงคในการพฒนาภาคเศรษฐกจโดยเฉพาะ ภาษาองกฤษจะเรยกวาDevelopmentFinancialInstitutionหรอเรยกยอๆวาDFIสถาบนDFIนเปนแบบฉบบของธนาคารโลกทเสนอแนะใหประเทศกาลงพฒนาทงหลายจดตงขน ในอดตมสองสถาบนทมบทบาทสาคญในการบรหารTwo-StepLoanเหลานคอธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธกส.) กบบรรษทเงนทนอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (บรรษท)โดย ธกส. ปลอยกใหแกเอกชนในภาคการเกษตร สวนบรรษทปลอยกใหแกกจการเอกชนในภาคอตสาหกรรม เงนกเหลานจะกาหนดเงอนไขในการใชทคอนขางเขมงวดเพอใหเกดประโยชนตอกลมเปาหมายอยางแทจรงรวมทงใหสอดคลองกบนโยบายของแหลงเงนดวยเงนกแบบนมทงขอดและขอเสย ขอดคอ มอายเงนกยาว นบวาชวยบรรเทาภาระในการผอนชาระหนของเจาของกจการไปไดมากขอเสยคอเนองจากเปนสกลเงนตางประเทศจงมความเสยงดานอตราแลกเปลยนตดมาดวย ซงไมงายนกในสมย 30-40 ปทแลว ในการบรหารความเสยงอตราแลกเปลยนสาหรบเงนกระยะยาว รฐบาลจงตองหามาตรการรองรบในเรองน เพอไมใหตกเปนภาระแกผขอก ขอเสยอกขอหนงคอการทมเงอนไขการใชคอนขางเขมงวด ทาใหการเบกใชเงนเปนไปไดชา แทนทจะสามารถใชประโยชนจากเงนไดอยางเตมท กลบตองชะลอการใชหรอเบกใชไดไมเตมวงเงน เพราะคณสมบตของโครงการไมตรงกบเงอนไขเงนกซงกาหนดรายละเอยดไวอยางมากมาย ในประเดนน เราในฐานะผกตองเขาใจและทาใจ เพราะเงนเหลานเปนเงนกกงเงนชวยเหลอ ถาไมกาหนดเงอนไขการใชไวรดกมพอ อาจทาใหเกดการขดผลประโยชนทางธรกจ จนเกดเปนประเดนทางการเมองขนมากได เชน มการนำเงนไปใหบรษทใหญๆ กวงเงนกสงๆ ใหกไดไมกแหงเงนกหมด และยงไปผลตสนคาแขงกบประเทศเจาของเงนกอกรฐบาลกจะถกโจมตจากภาคธรกจได วานาเงนภาษของประชาชนไปชวยเหลอประเทศอนใหเกดการไดเปรยบทางการคา ประเดนตางๆ เหลาน จงทาใหเงนกผอนปรนจากตางประเทศตองกาหนดเงอนไขการใชไวอยางรดกม อยางไรกตาม ผกกตองพจารณาเงอนไขเหลานอยางละเอยดถถวนเชนเดยวกน วาในทางปฏบตจะมอปสรรคใดๆ หรอไม เพราะผใหกยอมไมสามารถเขาใจสภาวการณในประเทศของเราไดอยางถองแทเทากบตวเราเอง เงอนไขบางอยางทตองการกาหนดจงไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรง จงตองมการเจรจาตอรองกน บางครง

�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

เจาหนาทของแหลงเงนททาหนาทเจรจาเงนกตองการใสเงอนไขใหมากไวกอน จะไดดเหมอนทางานมประสทธภาพ แตถาหากเงอนไขทกาหนดมาทาใหเกดปญหาในทางปฏบตในภายหลงไมสามารถเบกเงนกไดหรอทาใหโครงการลาชายอมกอใหเกดความสญเสยทางเศรษฐกจได

ในปจจบนบทบาทของ Two-Step Loan ทมาจากรฐบาลตางประเทศและองคกรระหวางประเทศมกจะมงเนนไปยงกจการขนาดกลางและขนาดยอม และโครงการเพออนรกษสงแวดลอมเพอจงใจใหผประกอบการหนมาใหความสนใจในการควบคมมลพษหรอการใชพลงงานทดแทน

Export Credits

Export Credits หรอสนเชอจากประเทศผสงออกเรมเขามามบทบาทในประเทศไทยประมาณชวงกลางทศวรรษ 2520 อนเนองจากปจจยภายในและภายนอกประเทศ ในชวงนนการคาของโลกขยายตว เกดการแขงขนของประเทศอตสาหกรรมเพอสนบสนนการขายสนคาจากประเทศของตน ประเทศไทยเองกมการขยายตวดานการพฒนาอตสาหกรรม ทาใหมความตองการซอสนคาประเภทเครองจกรเครองมอเพอมาใชผลตสนคาในประเทศExportCreditsทเขามาในเมองไทยสมยนนจะมาจากความรวมมอกนของภาครฐบาลและธนาคารเอกชนเพอใหเงนกทมเงอนไขผอนปรนแกผซอสนคาในตางประเทศ โดยรฐบาลจะจดตงหนวยงานขนโดยเฉพาะเพอทาหนาทดงกลาว เชนECGD ในองกฤษHERMES ในเยอรมนCOFACE ในฝรงเศสและ DANIDA ในเดนมารก เปนตน การแขงขนกนใหเงนกดวยเงอนไขพเศษเพอจงใจใหซอสนคาทวความเขมขนมากขนจนตองมการกาหนดกตกาในกลมประเทศอตสาหกรรมทงหลายเพอไมใหเกดการแขงขนกนตดราคาจนไมเปนธรรม จงทาให Export Credits มกรอบปฏบตทชดเจนขนในเวลาตอมา

ExportCreditsมอยสองประเภทใหญๆคอBuyer’sCreditกบSupplier’sCredit

Buyer’s Credit หมายถง สนเชอทใหแกผซอสนคาโดยตรง เพอใหผซอนาเงนกไปใชชำระคาสนคาแกบรษทผขายสนคาดงนนการซอขายสนคาจงเปนการซอขายแบบเงนสดหลงจากชำระคาสนคาใหแกผขายแลว ผซอจะทยอยผอนชำระใหแกธนาคารผใหกเปนงวดๆ ตามเงอนไขเงนกทตกลงกนซงอายเงนกทวานอาจจะยาวถง10ปเลยกไดขนกบวงเงนและประเภทของสนคาธนาคารผใหกอาจจะเปนธนาคารเอกชนในประเทศผขายสนคา หรอธนาคารของรฐทจดตงมาเพอสงเสรมการคาขายกบตางประเทศโดยเฉพาะเชนExport-ImportBankกไดประเดนสำคญอยทการไดรบความสนบสนนจากรฐบาลททาใหเงนกมเงอนไขทจงใจ เพราะลำพงธนาคารเอกชนคงไมสามารถใหกในลกษณะเชนนได

� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

Supplier’s Credit หมายถง สนเชอทผขายสนคาใหแกผซอสนคาในรปการทยอยผอนชำระแทนการจายชำระเปนเงนสด ซงโดยทวไปผขายสนคาจะมขอเสนอในลกษณะนใหผซออยแลว แตในกรณนรฐบาลจะใหการสนบสนนทาใหสนเชอทไดรบจากผขายมลกษณะทจงใจมากยงขน เชน อตราดอกเบยตำกวาปกตและระยะเวลาการผอนชำระคาสนคายาวกวาปกตโดยผขายจะไดรบชดเชยสวนตางนจากรฐบาล

นอกจากBuyer’sCreditและSupplier’sCreditแลวยงมสนเชออกประเภทหนงทเรยกวาMixed Credit ประกอบไปดวยเงนสองสวน คอสวนทมาจากภาครฐบาล และสวนทมาจากธนาคารเอกชน สวนทมาจากรฐบาลจะมลกษณะทผอนปรนมาก บางครงไมมดอกเบยเลยและมระยะเวลาผอนชำระคนเงนตนนาน สวนทมาจากภาคเอกชนจะมเงอนไขเงนกเชงพาณชยทวไปแตจะกำหนดสดสวนไววาเงนกแตละรายจะมสวนของภาครฐบาลเทาไรและภาคเอกชนเทาไรเมอนำมาคำนวณตนทนรวมกจะทาใหตนทนลดตำลงเปนการจงใจผซอสนคาจากตางประเทศ

อยางไรกตามผซอทตองการใชสนเชอExportCreditsจะตองตดตอสอบถามจากธนาคารทใหบรการลวงหนากอนจะมการสงซอสนคาเพราะมขนตอนหลายอยางทตองปฏบตใหเปนไปตามกฎกตกาสากลทกำหนดเชนการระบแหลงกำเนดของสนคาเงอนไขในการจายเงนงวดแรกกอน(Down Payment) และเงอนไขในสญญาซอขายสนคา หากไมเปนไปตามขอกำหนดอาจทำใหการซอสนคานไมเขาขายการใชสนเชอExportCreditsทไดรบการสนบสนนจากรฐบาลกได

นอกจากสนคาประเภทเครองมอเครองจกรแลว บางประเทศยงใหสนเชอผอนปรนสำหรบการซอสนคาเกษตรกรรมดวยทรจกกนดคอสนเชอจากรฐบาลสหรฐภายใตโครงการGSM102ธนาคารในสหรฐทรวมโครงการจะใหสนเชอแกผสงซอสนคาเกษตรจากสหรฐเชนฝายถวเหลองนำมนพชทาใหมตนทนของเงนทตำและอายเงนกยาวกวาเงนกโดยทวไปทกๆปรฐบาลสหรฐจะกาหนดโควตาใหประเทศคคาสาหรบวงเงนสนเชอภายใตโครงการน ประเทศไทยกไดรบวงเงนนดวย ดงนนบรษทไทยทมการซอสนคาเกษตรจากสหรฐกสามารถขอใชสนเชอนไดโดยสอบถามรายละเอยดจากธนาคารพาณชยเพมเตมกอาจจะชวยลดตนทนทางการเงนลงได

เงนกภาคเอกชน (Commercial Loans)

เงนกจากภาคเอกชนนนหมายถงเงนกจากธนาคารพาณชยบรษทเอกชนและสถาบนตางๆซงรวมถงบรษทแมในตางประเทศ หรอหนสวนทางธรกจดวย โดยทวไปแลวเงนกจากแหลงนจะมลกษณะและเงอนไขของเงนกทสะทอนถงภาวะตลาดและความเสยงทเกยวของ เงนกจากภาคเอกชนนนจะมรปแบบทหลากหลาย อาจแบงไดหลายประเภทตามอายของเงนก

�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

ประเภทของดอกเบยหรอจำนวนของผใหกเปนตนตงแตปพ.ศ.2520ประเทศไทยมการกยมจากตางประเทศมากขน สวนหนงกเนองมาจากการทเศรษฐกจของประเทศไทยมการเจรญเตบโตอยางรวดเรว ทำใหมความตองการเงนมาลงทน อกสวนหนงกเนองมาจากธนาคารตางประเทศเองมเงนทนในมอจำนวนมาก ภายหลงจากวกฤตการณนำมนครงแรกและครงทสองในชวงปพ.ศ. 2516- 2520 กลมประเทศผสงออกนำมนมรายไดเพมขนอยางมากจากการคานำมนทราคาสงขน จงนำเงนไปฝากกบธนาคารตางๆ ในตลาดการเงนระหวางประเทศ เมอธนาคารมเงนฝากจำนวนมากจงตองหาทางปลอยกเพอสรางรายไดทเรยกกนวาOilMoneyRecyclesประกอบกบเศรษฐกจของเอเซยกเรมดขนเปนลำดบ จงทาใหมเงนกจากภาคเอกชนหลงไหลเขามาในเอเซย รวมถงประเทศไทยดวย ในบทตอๆ ไปจะกลาวถงประเภทและลกษณะทวไปของเงนกจากแหลงเอกชน

การระดมเงนจากตลาดทน

นอกจากเงนกแลวธรกจยงสามารถระดมเงนจากตลาดทนตางประเทศโดยการออกตราสารจาหนาย การออกตราสารนนจะมความซบซอนมากกวาเงนก โดยปกตจะสงวนไวสาหรบผทมอนดบเครดตดจรงๆ เทานน ดงนนจงนยมใหรฐบาลเปนผไปบกเบกตลาดกอน เพราะรฐบาลยอมมอนดบเครดตสงทสดเนองจากมความเสยงตำทสดเมอเทยบกบผออกรายอนๆของประเทศนนทงหมด เมอรฐบาลไปออกตราสารกอน กเทากบชวยสรางอตราอางองใหกบประเทศนน ตอไปผออกรายอนๆ ไมวาจะเปนเอกชน ธนาคารหรอรฐวสาหกจกจะสะดวกในการกาหนดราคาออกจาหนายตอไป การออกจาหนายตราสารในตลาดทนตางประเทศจะมขนตอนมากมายกวาเงนกจากธนาคารตางประเทศ สาเหตสาคญกเพราะทกประเทศตางมกฎระเบยบควบคมตลาดทนของตนเองเพอปกปองผลประโยชนของนกลงทนในบานของตน เพอไมใหถกเอารดเอาเปรยบโดยเฉพาะนกลงทนรายยอย ประเทศทมตลาดทนใหญๆ ยงตองเขมงวดมากขน อยางไรกตามโลกปจจบนทเจรญดวยเทคโนโลยทางการสอสาร การเคลอนยายเงนทนโดยเสร กลบทำใหการแบงแยกของตลาดการเงนในแตละประเทศเรมลดนอยลง ตลาดตางๆ มแนวโนมของการพฒนาไปสตลาดโลก (Globalization) มากขนเปนลำดบ ประเทศไทยเองกไดพฒนาไปสทศทางนน เชน มการเปดตลาดในประเทศใหตางชาตมาออกตราสารเงนบาทในประเทศไทยไดจงเปนแนวโนมของโลกทเราคงไมอาจหลกเลยงได นอกจากจะตองเตรยมตวของเราใหพรอมไมวาจะเปนภาครฐทจะตองกำหนดกรอบกตกาทเปนธรรมและรดกมและการกำกบและตรวจสอบอยางมประสทธภาพ กบภาคเอกชนทจะตองพฒนาศกยภาพเพอแขงขนกบคแขงตางประเทศเพราะในยคของกระแสโลกาภวฒนยอมตองเผชญกบการทำธรกจแบบไรพรมแดนทนบวนจะเขมขนขนเรอยๆ

10 THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

เงนกมรปแบบตางๆ มากมาย และนบวนกจะมพฒนาการมากขนเรอยๆ เนองจากเงนกเปนผลตภณฑทไมตายตว สามารถดดแปลงใหสอดคลองกบความตองการของผกและผใหกจงเปนการยากทจะรจกเงนกชนดตางๆ ไดอยางครบถวน ในเบองตนน จงขอกลาวถงชนดของเงนกอยางกวางๆโดยแบงตามลกษณะพนฐานของเงนกเชนแบงตามอายของเงนกตามจำนวนของผรวมใหกหรอลกษณะของเงนกเปนตนถาแบงตามอายของเงนกอาจแบงไดคราวๆดงน

เงนกระยะสนกบเงนกระยะยาว

เงนกระยะสน(Short-TermLoan/Credit)ปกตหมายถงเงนกทมอายไมเกน1ปมกใชเพอวตถประสงคทางการคาหรอใชเพอเปนเงนทนหมนเวยนของกจการเชนอาย3เดอน6เดอนโดยทวไปจะมลกษณะเปนการเปดวงเงนไวกบธนาคารผใหกทเรยกวา Credit Line เมอไรทตองการเบกใชกแจงความจำนงขอเบกเปนครงๆไปซงแตละครงทเบกอาจจะมระยะเวลาสนๆเชน 1 เดอน หรอ 3 เดอน แตทงนทงนนตองไมเกนอายของวงเงนทเหลออย Credit Line

บทท 2 ชนดของเงนก

11เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

แบบนกมอกสองลกษณะคอประเภททใชแลวหมดไปกบประเภทวงเงนหมนเวยนประเภทใชแลวหมดไปหมายความวา เมอเบกใชวงเงนไปแลวบางสวนสวนทเบกแลวจะถกตดยอดไปจากวงเงนทำใหวงเงนคงเหลอลดลงไปตามจำนวนทเบกไปแลวเชนสมมตวามวงเงน5ลานดอลลารสหรฐเบกไป1ลานดอลลารแปลวายงเหลอวงเงนทใชไดอก4ลานดอลลารแตถาเปนแบบRevolvingCreditวงเงนทใชแลวและชำระคนแลวสามารถนำมาใชใหมไดเชนวงเงน5ลานดอลลารสหรฐเบกไปใช 1 ลานดอลลาร วงเงนคงเหลอคอ 4 ลานดอลลาร ถานำเงน 1 ลานดอลลารทเบกไปมาชำระคน วงเงนคงเหลอจะเทากบ 5 ลานดอลลารตามเดม จงเรยกวาเปนวงเงนหมนเวยนดงนนวงเงนแบบนจงใหความสะดวกในการใชมากกวาวงเงนประเภทใชแลวหมดไป

เงนกระยะปานกลาง(MediumTermLoan)และเงนกระยะยาว(LongTermLoan)คอเงนกทมอายตงแต1ปขนไปถาหากอายไมเกน5ปมกเรยกกนเปนระยะปานกลางถาเกนกวา5 ปจดเปนระยะยาว แตความจรงแลวไมมหลกเกณฑตายตววาระยะเวลากปจงถอเปนระยะปานกลางกปจงถอเปนระยะยาวสวนใหญเงนกภาคเอกชนจะมระยะเวลาไมเกน5ปแตถาเปนเงนกภาครฐมกจะมอายยาวกวา เชน 10 ป หรออาจจะยาวถง 50 กม ฟงดเหมอนไมนาเชอแตมองคกรตางประเทศบางแหงทนยมใหกแบบระยะยาว เชน JBIC (Japan Bank forInternationalCooperation)หรอKfW(KreditanstaltfurWiederaufbau)ใหประเทศไทยก30ปบาง40ปบางกม

เงนกระยะยาวกบระยะสน แบบไหนดกวากน

บางคนไมชอบเปนหนนานมเงนเมอไรอยากรบชำระคนเรวๆจะไดเปนไทแกตวแตบางคนอยากกระยะเวลายาวๆภาระหนทตองชำระคนในแตละงวดจะไดเบาหนอยประเภทผอนสบายๆทงนทงนนตองพจารณาหลายๆปจจยประกอบกนอาท วตถประสงคของเงนก ความสามารถในการชำระหนเงอนไขของเงนกรวมทงการคาดคะเนภาวะเศรษฐกจและสภาวการณทางการเงนในอนาคตอนหลงนจะยากทสดแตกไมเปนไรเพราะมคนผดมากกวาถกอยแลว เรามาพจารณาแตละปจจยกนดกวา

วตถประสงคในการใชเงน ในฐานะผกเงนตองดวาเราจะเอาเงนกนไปทำอะไร ถาเอาไปใชเปนเงนทนหมนเวยนซอวตถดบมาผลตเปนสนคาแลวขายในระยะเวลาไมนานกไดรบเงนมาอยางนใชเงนระยะสนกพอ หรอนำไปใชชวคราวกอนมแหลงเงนถาวรจากทอน ทภาษาองกฤษเรยกวา Bridging Finance แบบนกใชเงนระยะสนได แตถาตองการกไปสรางโรงงาน ขยายการผลตหรอซอสนทรพยถาวรทมระยะเวลาการใชงานนานและมวงเงนสงอยางนเงนกระยะยาวจะเหมาะสมกวา

12 THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ความสามารถในการชำระหน ธรรมดาคนเราคงไมอยากเปนหนนานเพราะมภาระตองเสยดอกเบยแตถากระยะสนแลวตองเรงคนเงนตนและดอกเบยเรวกตองพจารณาความสามารถในการชำระคนดวยกจการในชวงแรกๆจงตองการกอหนทมอายยาวๆกอนโดยทยอยผอนชำระเงนตนพรอมดอกเบยเพอไมใหเกดภาระหนกจนเกนไป

เงอนไขของเงนกเชนอตราดอกเบยคาธรรมเนยมเงนกถาอตราดอกเบยสงเราคงไมอยากเปนหนนานอยางทเรยกวาดอกทวมตน ใครทเคยผอนบานระยะเวลานานๆ คงจะทราบดวาในงวดแรกๆ ทผอนชำระจะเปนดอกเบยมากกวาตนเงน ดงนนถาเงอนไขเงนกไมด เชน อตราดอกเบยแพง กไมควรจะก ถาจาเปนตองก กควรกเพยงระยะสนๆ แลวไปเลอกหาเงนกใหมทดกวามาแทน นอกจากประเดนเรองดอกเบยยงมขอกาหนดตางๆ ในสญญา เปนตนวา ภาระการคำประกนขอพงปฏบตอนๆถาในสญญามขอกำหนดคอนขางเขมงวดเราอาจพจารณาอายเงนกทสนลงจะไดไมเปนภาระผกพนนานเกนไป

แนวโนมอตราดอกเบย หรอพดงายๆ กคอ คาดวาอตราดอกเบยในอนาคตจะเปนอยางไรเชนถาคาดวาอตราดอกเบยมแนวโนมจะขนผทตองการจะกเงนคงอยากจะกระยะเวลายาวแบบอตราดอกเบยคงท ในขณะทผใหกอยากจะใหกแบบระยะสน จะไดมโอกาสปรบขนดอกเบยไดภายหลง ดงนน จงขนกบวาใครจะมองเศรษฐกจไดทะลปรโปรงกวากน ในทางกลบกนถาดอกเบยอยในชวงขาลงคนกกอยากจะกสนแตคนใหกอยากจะปลอยกยาวสงทจะตองพจารณาคอความคมคาของทางเลอกทมอย

โดยทวไปอตราดอกเบยจะมลกษณะเปนNormalYieldCurveคออตราดอกเบยระยะยาวสงกวาระยะสน ถาความแตกตางของอตราดอกเบยระยะสนกบระยะยาวคอนขางกวางเรยกกนวาSteepYieldCurveถาแคบเรยกวาFlatYieldCurve

1�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

รปSteepYieldCurve รปFlatYieldCurve

ในกรณทเรามทางเลอกวาจะกเงนระยะสนหรอระยะยาวด เชน เราไดรบขอเสนอจากธนาคารมาสองแบบคอเงนกแบบอาย1ปเสยอตราดอกเบย5%ตอปกบเงนกแบบอาย3ปเสยอตราดอกเบย7%ตอปถาเราคาดวาอตราดอกเบยกาลงจะขนบางทเราอาจตดสนใจเลอกกระยะยาวเพอตรงดอกเบยไวกอน แตกจะเพมตนทนของเราทนท ถาคดงายๆ เงนกแบบระยะเวลา3ปเสยอตราดอกเบยปละ7%ถาก3ปกเทากบเสยดอกเบยรวม21%เปรยบเทยบกบกแบบ1ปเสยดอกเบย5%ในปแรกดงนนอก2ปทเหลอดอกเบยรวมกนควรจะมากกวา16%จงจะคมทจะเลอกกแบบ 3 ป เชนปทสอง คาดวาดอกเบยจะขนไปอก 2% เปน 7% ปทสามขนเกนกวา2%คอสงเกนกวา9%ขนไปถาคาดวาดอกเบยจะมการปรบตวสงขนอยางรวดเรวเชนน กควรเลอกกแบบอาย 3 ป แตถาคดวาดอกเบยอยในชวงขาขนกจรง แตคงเปนอยางคอยเปนคอยไปไมหวอหวามากนกการเลอกกแบบปตอปจะคมกวา วธนเปนเพยงแนวทางงายๆชวยใหมองเหนภาพไดงายขนเทานน ถาจะคดกนอยางละเอยดจรงๆ อาจจะตองมสมมตฐานหลายๆแบบและพจารณาถงมลคาของเงนตามเวลาดวยอยางไรกตามไมมใครทราบวาดอกเบยในอนาคตจะเปนอยางไรดอกเบยอาจจะขนเรวหรอชากวาทเราคาดกไดไมมใครหยงร

เงนกชนดมผ ใหกรายเดยวและหลายราย

เราอาจแบงชนดของเงนกตามจานวนของผใหกกได เชน เงนกชนดผใหกรายเดยว และหลายราย หลายคนอาจจะคนเคยคำวา Syndicated Loan ซงเปนเงนกขนาดใหญ มธนาคารหลายแหงมารวมใหก ความจรงการรวมใหกนนกยงมชนดอนอก นอกเหนอจาก SyndicatedLoanในทนจะขอเรมจากเงนกเดยวๆกอน

1� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

Bilateral Loan หรอ Single Bank Loanหมายถงเงนกทมผใหกรายเดยวซงกคอเงนกปกตทวไปนนเอง มผใหกรายเดยวและผกรายเดยว เชน เราไปกเงนจากธนาคารเพอซอบานหรอบรษทไปกเงนจากธนาคารแหงใดแหงหนงเพอขยายกจการ เหลานถอเปนเงนกแบบ SingleLoanเงนกลกษณะน เหมาะสาหรบวงเงนกทไมสงนกแตจะเปนเทาไรกไมมหลกเกณฑตายตวขนกบธนาคารผใหกเปนหลก วามนโยบายหรอขอจำกดในการรบความเสยงมากนอยแคไหนหากผกมเครดตดวงเงนทสามารถใหกไดกอาจจะสงกวาผกทมเครดตดอยกวา การทมจานวนผเกยวของนอยทำใหวธการสะดวกขนตอนกระชบไมยงยากซบซอนงายทงสองฝายขอสาคญคอ คาใชจายถก ในบางรายทผกมเครดตดมาก และเปนเงนกระยะสนๆ อาจไมมสญญากเงนเลยกได

Club Loan เปนเงนกทมผใหกมากกวาหนงราย มกจะใชกบเงนกทมวงเงนไมสงมากและมผรวมใหกเพยงไมกราย เชน สองหรอสามรายมารวมกนใหกแกลกคารายใดรายหนงClub Loan นผใหกทกรายมฐานะเทาเทยมกน อาจมอบหมายใหรายใดรายหนงทาหนาทเปนผจดการเงนกหรออาจไมมผจดการเงนกเลยกได วธนเหมาะสำหรบในกรณทลกคามเครดตดมความสมพนธกบธนาคารหลายแหงวงเงนทตองการกไมสงมากและไมตองการใชเวลานาน

Syndicated Loan คอเงนกทมผใหกหลายรายมารวมกนใหก โดยมผทาหนาทเปนผนำในการจดการเงนกทเรยกวาLeadManagerหรอLeadArrangerรบผดชอบในการเชอเชญธนาคารตางๆเขารวมในการใหกตามวธการทปฎบตกนในตลาดทเรยกวาSyndicationProcessรวมทงในการจดสรรวงเงนกใหแกธนาคารทแสดงความจานงรวมใหกดวยSyndicatedLoanนจะมขบวนการทซบซอนกวาClubLoanเหมาะสาหรบวงเงนกขนาดใหญเชน100ลานดอลลารสหรฐขนไป จงตองการผรวมใหกหลายๆ รายเพอกระจายความเสยงดานสนเชอ เนองจากวงเงนสงเกนกวาผใหกเพยงรายเดยวหรอสองสามรายจะรบความเสยงได แมวาผกจะมฐานะเครดตดมความมนคงนาเชอถอขนาดไหน แตธนาคารกไมอาจรบวงเงนกไดทงหมด เพราะอาจจะเกนขดจากดดานการใหสนเชอ หรอขดกบกฎเกณฑดานการบรหารความเสยงของสนเชอทแตละธนาคารตองปฏบตตาม ธนาคารบางแหงแมอาจจะมวงเงนเหลอเพยงพอใหกได แตกไมตองการเปนผใหกรายใหญรายเดยวหรอตองการเกบวงเงนไวสาหรบรายการอนๆในอนาคตในขณะเดยวกน ผกเองกตองการผลทางดานการประชาสมพนธ เพราะ Syndicated Loanยอมเสรมภาพลกษณไดมากกวา Club Loan หรอ Bilateral Loan สวนขอเสยของSyndicated Loan กคอใชเวลานานและมคาใชจายสง โดยจะไดกลาวถง Syndicated Loanในรายละเอยดอกครงในบทตอไป

1�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

เงนกชนดสกลเงนเดยวกบชนดหลายสกลเงน

Single Currency Loan คอเงนกทมสกลเงนเดยว กเปนสกลไหนเวลาจายคนเงนตนหรอดอกเบยกจายเปนสกลนนเงนกโดยสวนใหญจะมลกษณะเชนนเชนกเปนเงนดอลลารสหรฐตอนจายดอกเบยกจายเปนดอลลารสหรฐ เมอถงกำหนดจายคนเงนตนกจายคนเปนดอลลารสหรฐไมมสกลอนเขามาเกยวของ

Multi-Currency Loan เรยกวาเงนกหลายสกล คอเงนกทใหสทธผกเลอกเบกเงนเปนสกลใดกไดตามทระบไวในสญญาเชนใหเบกไดสามสกลไดแกดอลลารสหรฐเยนและยโรเมอเบกเปนสกลไหนแลวเวลาชำระเงนตนและดอกเบยกตองเปนไปตามสกลทเบก ตวอยางเชนเงนกนมวงเงนทงหมดเทยบเทา 10ลานดอลลารสหรฐผกสามารถเลอกไดวาจะเบกเปนสกลใดกไดในสามสกลนหรอจะเบกทงสามสกลผสมกนกไดเชนเบกเปนดอลลารสหรฐ5ลานดอลลารเปนเงนเยน 2400 ลานเยน หรอเทยบเทา 2 ลานดอลลารสหรฐ (สมมตอตราแลกเปลยนดอลลาร/เยน ขณะนนเทากบ 120 เยนตอดอลลารสหรฐ) และเบกเปนเงนยโร 3 ลานยโรหรอเทยบเทา 3 ลานดอลลารสหรฐ (สมมตอตราแลกเปลยนยโรตอดอลลารสหรฐขณะนน1 ดอลลารสหรฐเทากบ 1 ยโร) เวลาชำระคนเงนตนกตองคนจำนวนเงนตามสกลเงนทเบกไปในตวอยางนคอตองชำระคนเปนดอลลารสหรฐ5ลานดอลลารเปนเยน2400ลานเยนและเปนยโร3ลานยโร

Dual Currency Loanหมายถงเงนกทเงนตนและดอกเบยเปนคนละสกลกนเชนเงนตนเปนดอลลารสหรฐแตจายดอกเบยเปนสกลเยนหรอสกลยโรตามแตจะตกลงกนในสญญาอนนถอเปนลกเลนใหมๆทผใหกทงหลายพยายามคดคนมานำเสนอใหผกตนตาตนใจจากเงนกเดมๆทคนเคยกนอยางดมาแลว โดยเฉพาะกบสงลอใจทบอกวาจะชวยลดตนทน ในฐานะของผกกตองมาพจารณาวาของเลนแปลกใหมเหลานใหประโยชนกบเราจรงหรอไม อตราดอกเบยอาจดวาตำลงแตตองพจารณาถงความเสยงอตราแลกเปลยนทเพมขนมาอกหนงสกลดวย

นอกจาก Dual Currency Loan แลว ยงมอกรปแบบหนงทใหสทธผใหกเลอกสกลเงนทจะชาระคนไดบางแหงเรยกวาFlexi-CurrencyLoanเชนเงนกเบกเปนสกลดอลลารสหรฐแตตอนชำระคนผใหกจะแจงมาวาจะใหชำระเปนสกลอะไร ภายในสามสสกลทกาหนดกนไวตงแตแรก รปแบบนตนทนจะตำเพราะใหสทธแกผใหก ในขณะทผกจะรบความเสยงอตราแลกเปลยนอยางเตมท เพราะแนนอนวาเมอถงเวลาชำระคนผใหกกคงจะเรยกใหชาระในสกลทเขาไดเปรยบมากทสด

1� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ในบททแลวไดแนะนาใหรจก Syndicated Loan ไปบางแลว แตเนองจาก SyndicatedLoan มรายละเอยดทนาสนใจพอสมควร จงไดแยกมากลาวถงอกครงหนง ในบทน จะเลาถงขบวนการตางๆ ของ Syndicated Loan รวมทงบทบาทของผทเกยวของ และเอกสารตางๆทใชในการกเงนประเภทน ตลาด Syndicated Loan ตางประเทศมการพฒนาเปลยนแปลงคอนขางมากในชวงยสบกวาปทผานมาเหมอนผลตภณฑทางการเงนอนๆอกหลายตวแตกอนเงนกจะจำกดอยเฉพาะในแวดวงของธนาคารเทานน ทเปนผใหก และไมมการขายหรอโอนตอไปใหธนาคารรายอนๆ ถอวาเปนสนทรพยทไมมสภาพคลอง ดงนน ขนตอนในการจดการเงนกหรอบรหารเงนกจะงายกวาในปจจบนเพราะอยในหมธนาคารดวยกนซงกมกเปนธนาคารทรจกผกเปนอยางด หรอมฉะนนกเชอใจในธนาคารทเปนผจดการเงนก แตในชวงระยะเวลาประมาณสบปทผานมาตลาดของSyndicatedLoanมการเปลยนแปลงไปมาก เนองจากมการซอขายเงนกมากขนซงมทมาจากหลายสาเหตดวยกนอาทจากการทธนาคารมการควบรวมกนมากขนธนาคารประสบปญหาขาดทนบาง ลมละลายบาง ทาใหตองมการขายสนทรพยออกไป

บทท 3 Syndicated Loan

1�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

ในขณะเดยวกนสนเชอทธนาคารถออยประสบปญหา กลายเปนหนดอยคณภาพ โดยเฉพาะ

สนเชอในประเทศทประสบวกฤตเศรษฐกจ ธนาคารจงตองการขายสนเชอดงกลาวออกไปทำให

เกดตลาดรองของสนเชอธนาคารทคอนขางคกคกอยางไมเคยเปนมากอน จากการทสนเชอธนาคาร

มสภาพคลองมากขนมผลตอตลาด Syndicated Loan ดวย คอ ทำใหมผเลนใหมๆ เขามา

ในตลาดมากขนไมจากดเฉพาะธนาคารอยางเดยวเชนบรษทประกนกองทนบำเหนจบำนาญ

กองทนสวนบคคล หนาตาของตลาด Syndicated Loan จงเปลยนแปลงไป เรมมวธการและ

ขนตอนทคลายคลงกบตราสารหนประเภทพนธบตรหรอหนกตางๆ

SyndicatedLoanมสองประเภทใหญๆคอ

1. Underwritten Dealเปนประเภททผจดการเงนกรบประกนวาจะสามารถหาเงนกใหไดครบทงจานวนถาไมสามารถหาผใหกรายอนๆไดครบผจดการเงนกจะตองรบสวนทเหลอ

ทงหมด

2. Best-Effort Deal เปนประเภททผจดการไมรบประกนวาจะสามารถจดหาเงนกไดครบทงจานวนทผกตองการ แตจะใชความพยายามอยางดทสด วธนจงมความเสยงกบผขอก

วาอาจจะไมไดรบเงนกเตมจานวนทตองการ

ในแงมมของผกขบวนการของSyndicatedLoanจะเรมจากการเลอกLeadArranger

เพอใหจดหาเงนกใหเรา วธการเลอกอาจทำไดหลายวธ ตงแตมอบหมายใหธนาคารทเราคนเคย

และเชอใจเปนLeadArrangerใหหรอโดยวธCompetitiveBiddingคอออกจดหมายเชญ

ใหธนาคารตางๆ สงขอเสนอเขามาใหเราคดเลอก ในจดหมายเชญนน เราจะตองระบถงรปแบบ

ของเงนกทเราตองการเชนวงเงนและสกลเงนกอายเงนกวธการเบกเงนหลกประกนเงนกตางๆ

เหลานเปนตน และจะตองระบวนเวลาทใหธนาคารสงขอเสนอกลบมาใหเราดวย เมอไดรบ

จดหมายเชญ ธนาคารกจะนำไปพจารณา โดยแตละธนาคารจะมขบวนการภายในของธนาคารเอง

เกยวกบการอนมตสนเชอ ในขณะทกลม Syndication ของธนาคารกจะพจารณาเกยวกบราคา

และตดตอหาผรวมใหกในขนตนหลงจากนนจงจดทำขอเสนอเงนกสงกลบมาใหผขอกถาเราพอใจ

ในเงอนไขทธนาคารเสนอมา กตอบรบขอเสนอโดยออกจดหมายแตงตงใหธนาคารแหงนนเปน

LeadArrangerในการจดการเงนกใหเราจดหมายนเรยกวาMandateLetterธนาคารเมอไดรบ

MandateLetterจงจะดาเนนขนตอนของSyndicationอยางเปนทางการตอไป

1� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ขบวนการ Syndication มทงประเภทเรยบงายและประเภทยงยาก ยงวงเงนมขนาดใหญ

หรอเงนกมลกษณะพเศษมากขนเทาไร กอาจจะตองมผเกยวของมากขน ความซบซอนในการ

จดการเงนกยงมากขนตามไปดวยแตโดยหลกแลวLeadArrangerจะเปนผดำเนนขนตอนตางๆ

โดยประสานงานอยางใกลชดกบผก เชน การตกลงเรองตารางเวลา การคดเลอกกลมผรวม

จดการเงนก (Co-Arrangers) การเจรจาตอรองเกยวกบลกษณะสาคญของเงนก การคดเลอก

สำนกงานกฎหมายใหจดทำเอกสารขอตกลงตางๆ รวมทงยกรางสญญาเงนก เปนตน ขนตอน

ทสำคญอกอนหนง คอ การจดนำเสนอขอมลใหแกธนาคารและผสนใจเขารวมใหก โดย Lead

Arranger จะเปนผชวยในการตระเตรยมขอมลใหแกผกในการนำเสนอและแจกจายใหแกผสนใจ

สาหรบสาระสำคญในการนำเสนอไดแกการแนะนำใหรจกผกลกษณะของธรกจกลยทธทางธรกจ

ผบรหารฐานะทางการเงนและประมาณทางการเงนรวมทงรปแบบของเงนกในครงนดวย

เวลาทใชในการทาSyndicationอาจจะสนเพยงไมกวนสาหรบผกทมเครดตดเปนทตองการ

ของตลาด หรอวงเงนทไมสงมาก หรออาจจะใชเวลาหลายสปดาหสาหรบวงเงนกขนาดใหญ

หรอสำหรบผกหนาใหมทยงไมเปนทคนเคยของตลาด หรอเงนกทใหผลตอบแทนคอนขางตำ

ถามผสนใจเขารวมใหกจานวนมากเปนหลายเทาของวงเงน ในระยะเวลาอนสน กจะไดรบ

การกลาวขวญถงวาประสบความสาเรจถามผสนใจนอยหรอใชเวลานานในการปดSyndication

กอาจจะถกมองวาไมไดรบความสาเรจซงกจะกระทบตอภาพลกษณของผกและผจดการเงนกได

สาหรบเอกสารตางๆทใชในSyndicatedLoanไดแก

1. Commitment Letterเปนจดหมายแสดงความจานงในเบองตนทกลมผจดการจะจดหาเงนกใหแกผก โดยในเนอหาจะระบรายละเอยดของเงนก และเงอนไขทสาคญๆ เชน

วงเงนอายเงนกวตถประสงคของเงนกตารางเวลาของเงนก เชนกาหนดการเซนสญญาและ

ระยะเวลาการเบกเงน เปนตน นอกจากนผจดการเงนกจะระบไวดวยวา หากเกดเหตการณ

บางอยางทถอเปนเหตสดวสย ใหถอวาขอผกพนตามจดหมายนสนสดลง ธนาคารไมจาเปนตอง

จดหาเงนกใหตามเงอนไขทระบ ถอยความในลกษณะน เรยกวา ForceMajeure Clause

เปนการปกปองธนาคารใหหลดจากขอผกมดในกรณทเกดเหตการณทมผลกระทบตอตลาด

การเงนหรอตอตวผขอก เปนตนวาเกดสงคราม ภยพบตรนแรง หรอผขอกถกลดอนดบเครดต

เปนตน

1�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

2. Fee Letterระบเกยวกบคาธรรมเนยมทเกยวของกบเงนกนเชนคาธรรมเนยมจดการเงนก (Arrangement Fee) ถาเปน Underwritten Deal จะมคาธรรมเนยมทแพงกวาแบบ Best-Effort เนองจากผจดการเงนกจะมความเสยงมากกวา จงม Underwriting Feeรวมอยดวยนอกจากนยงมคาธรรมเนยมตวแทน(AgencyFee)ในกรณเปนเงนกทมหลกประกนกจะมคาธรรมเนยมผดแลหลกประกน(SecurityAgentFee)ดวย

3. Term Sheetจะระบสาระสำคญของเงนกไดแก

•ผก(Borrower)และผคำประกนเงนก(Guarantor)ในกรณทมผคำประกน

•วงเงน(Amount)และลกษณะของวงเงน(TypeofFacility)เชนRevolving CreditหรอTermLoan

•อายเงนก(MaturityหรอTenor)

•อตราดอกเบย(InterestRate)

•คาธรรมเนยมตางๆ(Fees)

•การชำระคนเงนกและการชำระคนกอนกาหนด(RepaymentandPrepayment)

•หลกประกนเงนก(Collateral)

• เงอนไขกอนการเบกเงนก(ConditionPrecedent)

สาระสาคญอนๆ เชน คำรบรองของผก (Representations andWarranties)เงอนไขทผกตองปฏบตและหามปฏบต (Covenants)และเหตผดสญญา (EventsofDefault)สาระสาคญตางๆทระบไวในTermSheetจะมการกลาวถงอยางละเอยดในสญญาเงนกอกครงหนง

4. สญญาเงนก (Loan Agreement)เปนเอกสารทสำคญทสดในการกเงนซงจะระบเงอนไขของเงนก หนาทของผกและผใหกอยางละเอยด โดยจะครอบคลมสาระสำคญทระบใน Term Sheet และยงมรายละเอยดปลกยอยอกมาก ซงจะไดกลาวถงบางสวนในบทตอไปผกควรมอบหมายใหนกกฎหมายทมความชำนาญดานสญญาเงนกตางประเทศพจารณาประเดนขอกฎหมายตางๆ เพอไมใหเกดความผดพลาดในดานกฎหมายหรอถกเอารดเอาเปรยบในขณะเดยวกนกไมควรปลอยใหเปนหนาทของนกกฎหมายเพยงอยางเดยวในการพจารณารางสญญาผกควรใหความใสใจในขอกำหนดตางๆของสญญาอยางถองแทเพราะเปนขอกำหนดทมผลผกพนผกทงในทางกฎหมายและในการดาเนนงาน หากขอกาหนดในสญญาเขมงวดเกนไปจนไมอาจปฏบตไดจะสงผลเสยตอชอเสยงและความนาเชอถอของผกไดในภายหลง

20 THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ขอดขอเสยของ Syndicated Loan

ทกอยางยอมมทงขอดขอเสย เราจงตองเลอกนำไปใชใหเหมาะกบตวเราและขอจำกดของเราซงอาจสรปขอดขอเสยของSyndicatedLoanไดดงน

ขอด

1. วงเงนกสงอนนแนนอนทสดยงจำนวนผใหกมากขนกสามารถไดรบวงเงนกทมากขนได เนองจากธนาคารแตละแหงจะมขอจำกดในเรองความเสยงของการใหกแตกตางกน

2. ตนทนตำลงในทางทฤษฎหากมอปสงค(Demand)เพมขนในขณะทอปทาน(Supply) คงท ราคากจะลดลง ในทานองเดยวกนถามธนาคารทแสดงความสนใจใหกเปนจานวน มากกวาวงเงนกทตองการ หรอทภาษาองกฤษเรยกวา Overbook กเชอวาการกเงน โดยวธนนาจะทำใหตนทนตำลง

3. สรางภาพลกษณทดใหแกผก ในการท Syndicated Loan ประสบความสาเรจ คอ มผใหความสนใจใหกเปนจำนวนมากแสดงถงความเชอมนตอผขอกและตอโครงการ ทจะใชเงนกนนๆ ถอเปนรากฐานทสาคญในวงการเงนและเปนบนไดสความสาเรจ ในการระดมเงนครงตอๆไป

ขอเสย

1. มขบวนการยงยากและใชเวลานานเรมตงแตการคดเลอกLeadArrangerขบวนการ Syndicationการจดทาเอกสารสญญา

2. คาใชจายสง เชน คาใชจายในการจางนกกฎหมายเพอจดทำสญญา และนกกฎหมาย ฝายของผกเพอชวยตรวจรางสญญาและใหความเหนวาเงอนไขตางๆ ทระบในสญญา มความเปนธรรม ไมถกเอารดเอาเปรยบ และเปนเงอนไขทสามารถปฏบตได รวมทง ไมขดตอหลกกฎหมายไทยคาใชจายในการเดนทางของLeadArrangersคาใชจาย ในการตดตอสอสารและการลงนามในสญญาเชนถาตองการไปเซนสญญาในตางประเทศ คาใชจายนกจะยงแพงไปอกดงนนวธนจงเหมาะกบวงเงนกทสงเทานน

ผทสนใจกเงนจากตางประเทศจงตองทำความเขาใจลกษณะของเงนกประเภทตางๆ และเลอกนำมาใชใหเหมาะสมกบความตองการของเราในชวงเวลานนๆ

21เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

ในบทขางหนานจะกลาวถงลกษณะโดยทวๆ ไปของเงนกตางประเทศทงหลายวามโครงสราง

อยางไรกนบางโดยจะเนนเฉพาะทสำคญๆเทานนคงไมสามารถครอบคลมไดครบถวนทงหมด

เนองจากการพฒนาของตลาดการเงนทไมหยดนง บางอยางทเคยเปนทนยมในอดต กเรม

จางหายไป มของใหมมาแทนท แตโดยหลกๆ แลวโครงสรางของเงนกกคงหนไมพน เรองของ

ชนดของเงนก อายเงนก อตราดอกเบย วธการชำระคน คาธรรมเนยมและคาใชจายตางๆ และ

ขอกาหนดทผกมภาระหนาทตองปฏบตตามตลอดเวลาทยงไมมการชำระคนหนอยางครบถวน

ดงนน ผกจงตองมความเขาใจถงลกษณะและประเภทของเงนกทตนตองการ จะไดไมใชเงนก

ผดประเภทเขาใจถงความเสยงตางๆทเกยวของกบการกเงนตางประเทศรวมทงขอผกมดตางๆ

ทตดมากบเงนกอยางหลกเลยงไมได และนำประเดนเหลานมาพจารณากอนตดสนใจเดนหนา

กเงนเขามาสำหรบในบทนจะวาดวยเรองของประเภทของเงนกและขนาดของวงเงนกนกอน

บทท 4 ลกษณะทวไปของเงนกตางประเทศ

22 THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ประเภทของเงนก (Type of Facility)

เราอาจเคยไดยนหลายคนพดถงเงนกประเภทตางๆ เชน Term Loan บาง Revolving

LoanบางหรอBridgingFinanceบางเราควรจะเลอกแบบไหนดทเหมาะกบความตองการ

Bridging Finance หมายถง เงนกแบบชวคราวเพอรอแหลงเงนถาวรในภายหลง

จงมกเปนเงนกระยะสนๆไมเกน3-6เดอนเชนรอแหลงเงนจากการเพมทนซงคาดวาจะเขามา

ในอกสองถงสามเดอนขางหนา หรอกำลงจะไดรบเงนกระยะยาวจากสถาบนการเงนแตม

ความจำเปนตองใชเงนกอนเพอชำระคาเครองจกรอยางนเปนตนกรณเชนนกสามารถใหธนาคาร

จดเงนกชวคราวใหไดซงสามารถทำไดรวดเรวกวาเนองจากเปนเงนระยะสน

Revolving Credit Facilityหมายถงเงนกประเภททเปนวงเงนหมนเวยนสามารถใชได

หลายครงภายในวงเงนและระยะเวลาทกำหนด สวนใหญมอายไมเกน 364 วน มกจะใหเฉพาะ

ผกทอนดบเครดตด สาเหตทมอายไมเกน 364 วน เพราะถาเกนกวา 1 ป ธนาคารจะตองม

การกนสำรอง ทำใหเพมตนทน จงนยมเลยงโดยการใหวงเงนทไมถงหนงป ยกตวอยางเชน

กำหนดวาวงเงน5ลานดอลลารสหรฐและมอายของวงเงน364วนถาหากผกกไปแลวชำระคน

กอนครบระยะเวลา กสามารถเบกเงนกนนมาใชใหมไดอกแตระยะเวลาของเงนกทเบกใหมจะตอง

ไมเกนระยะเวลาทเหลออยของวงเงนนน วงเงนกประเภทนมวตถประสงคใหใชระยะสนๆ เชน

2�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

ใชเปนแหลงเงนทนหมนเวยนเพอซอวตถดบหรอเพอสตอกสนคา เมอมรายไดกลบคนมากนำไป

ชำระคนเงนก และเมอถงเวลาตองการใชเงนกไปเบกมาใหม จงเหมาะเปนแหลงเงนสาหรบ

บรหารสภาพคลองของกจการ เพราะสะดวกตอการใช ซงกแนนอนวาของดๆ เชนนยอมมราคา

ทผใชจะตองจายดวยนอกเหนอจากดอกเบย โดยจะอยในรปของคาธรรมเนยม อาจจะเรยกชอ

แตกตางกนออกไปเชนคาธรรมเนยมผกพนหน (CommitmentFee)หรอคาธรรมเนยมการใช

วงเงน(FacilityFee)

Term Loan เปนเงนกทมอายเงนกแนนอน เชน 3 ป หรอ 5 ป มสองประเภท คอ

ประเภทAmortizing TermLoan คอ เงนกทมตารางชำระคนเงนตน เชน ชำระคนทกๆ ป

ปละเทาๆ กน ดงนน ยอดหนคงคางจะลดลงเรอยๆ กบอกประเภทหนง ชำระเงนตนครงเดยว

ทงจานวนเมอครบอายเงนก ประเภทนจะมอตราดอกเบยแพงกวาอยางแรก เพราะอายเงนก

เฉลยยาวกวาและผใหกมความเสยงมากกวา

วตถประสงคของเงนก

ในการขอกเงนจำเปนตองแจงความจำนงไปดวยวาเงนกนเราจะเอาไปทาอะไรยงเปนเงนก

ตางประเทศทมวงเงนสงๆ ดวยแลว ตองมเหตมผลทสมควร ความจรงการบอกวตถประสงค

ใหเจาหนรบรกเปนสงทด สถาบนการเงนทใหกจะไดชวยเราดวาลกษณะเงนกประเภทใดจงจะ

เหมาะสม เชน ตองการเงนสำหรบลงทนกอสรางโรงงาน กนาจะเปนเงนกระยะยาว ถาตองการ

ไปใชซอวตถดบจากตางประเทศนาจะเปนเงนประเภทTradeFinanceอยางนเปนตนโดยทวไป

จะระบวตถประสงคของเงนกไวในสญญาเงนกดวย ถาเรานำเงนกไปใชไมตรงตามวตถประสงค

กถอวาผดสญญาเงนก เจาหนมสทธฟองรองได ดงนน ผกจงตองใหความสำคญกบถอยคำ

ในวตถประสงคของเงนกดวย ควรระบใหถกตองและครอบคลมการใชทงหมด ทางทดกอยาระบ

ใหเฉพาะเจาะจงจนเกนไป เดยวจะเปนปญหาภายหลง ถาผกเปนบรษททมฐานะการเงนมนคง

นาเชอถอ ผใหกอาจยนยอมใหระบวตถประสงควาสำหรบใชสอยทวไปในกจการของผก (for

general business purpose of the borrower) แบบนกได นนคอเปนเงนกอเนกประสงค

เอาไปใชทาอะไรกไดเจาหนไมสนใจขอใหจายดอกเบยและเงนตนตามกำหนดกพอ

2� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ขนาดของเงนก

ไมมหลกเกณฑตายตววาการกเงนจากตางประเทศควรมวงเงนเทาไรจงถอวาเหมาะสม

แตทแนๆ คอ เงนกจากตางประเทศไมควรมขนาดเลกเกนไป อยางตำทสดนาจะในราว 3 ถง

5 ลานดอลลารสหรฐ ยกเวนสนเชอเพอการคา (Trade Financing) ทมวงเงนตำกวาหนงลาน

ดอลลารสหรฐไดเหตผลทไมควรกวงเงนทเลกเกนไป

1. ไมคมคาใชจายในการกเงนตางประเทศจะมคาใชจายหลายรายการดวยกนอาท

คาจดทาเอกสารสญญาคาทปรกษากฎหมายคาอากรแสตมปและคาใชจายอนๆซงจะไดกลาวถง

ในรายละเอยดตอไปหากวงเงนเลกสดสวนของคาใชจายเหลานตอวงเงนจะเปนอตราทสง

2. ประเพณนยม(MarketConvention)ผใหกทเปนธนาคารตางประเทศมกไมสนใจ

ใหกในวงเงนทเลกเกนไป เพราะไมคมคากบเวลาและกาลงคนทจะเสยไปในการใหกครงน

แมวาคาใชจายตางๆ ทเกดขน ผใหกมกจะผลกภาระใหผกรบไปทงหมดกตาม แตกตองจดสรร

กาลงคนใหไปทำงานนซงไดรายไดไมมากนก ถอวาไมคมคา ยกเวน ธนาคารทมความสมพนธ

แนบแนนกบผใหกทอาจจะยนยอมจดเงนกเลกๆใหโดยหวงวาจะไดธรกจอนๆอกในอนาคต

3. ไมคมตนทนในการบรหารความเสยงอตราแลกเปลยน ในกรณทตองการบรหาร

ความเสยงของเงนกโดยใชเครองมอบางชนดอาจมการกาหนดขนตำของวงเงนทสามารถซอได

หากวงเงนทเกนกวาประมาณ 10 ลานดอลลารสหรฐขนไป ธนาคารตางประเทศทใหก

มกจะพอใจทจะทาเปนClubLoanโดยการชกชวนธนาคารทมความสมพนธทดตอกนมารวมกลม

ในการใหก หรอถาวงเงนกสงมาก เชน สงกวา 50 ลานดอลลารสหรฐ ขนไป มกจะทำในรป

Syndicated Loan แบบทไดพดถงไปแลวในบทกอนๆ แตทงนทงนน ไมไดมอะไรเปนสตร

สำเรจตายตวแตจะขนกบปจจยหลายๆประการอาทความนาเชอถอหรอสถานะเครดตของผก

ความสมพนธระหวางผกและผใหก ขอจำกดของธนาคารผใหกเกยวกบวงเงนสงสดทใหกได

ตอราย (Credit Exposure) และวงเงนสงสดทใหกไดในแตละประเทศ (Country Limit) ของ

ผใหกเปนตน

2�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

เมอพดถงเงนกแทบทกคนจะนกถงอตราดอกเบยกอนเปนอนดบแรก เงนกจะดหรอไมด

ตองดวาอตราดอกเบยจะตำสกแคไหนบางครงเลยพลอยตกเปนเหยอกบภาพลวงตาวาดอกเบย

ตำจรงๆ เพยงวนละไมกบาท แบบนกม ดอกเบยถอเปนสวนสาคญของเงนกกจรง แตเราควร

ตองดถงรายจายอนๆ ทเกยวของกบเงนกนนๆ ดวย จงจะไดเหนถงตนทนทแทจรงของเงนก

เชน พวกคาธรรมเนยมตางๆ ซงจะไดกลาวถงตอไป สำหรบในบทน เรามารจกประเภทของ

ดอกเบยและวธการจายดอกเบยของเงนกตางประเทศกนกอน

ประเภทของดอกเบย

เงนกทวๆไปจะมอตราดอกเบยอยสองแบบคอแบบอตราดอกเบยคงท (Fixed Interest

Rate)และแบบอตราดอกเบยลอยตว(FloatingInterestRate)เนองจากสองรปแบบนเปนทรจก

และนยมกนโดยทวไปจงมกจะเรยกเงนกเหลานวาเปนPlainVanillaนอกเหนอจากสองแบบนแลว

กอาจจะมรปแบบอนๆ อกหลากหลาย แลวแตธนาคารตางๆ จะคดคนกนเพอใหดงดดใจลกคา

บทท 5 เรองของดอกเบย

2� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

หรอใหสอดคลองกบความตองการของลกคา จงเรยกวา tailor-made เชน แบบผสมทงอตรา

ดอกเบยคงทและลอยตวหรอแบบทองกบตวชวด(Index)อนๆเหลานเปนตน

อตราดอกเบยคงท (Fixed Interest Rate) หมายถงอตราดอกเบยทระบไวในสญญาเงนก ซงจะคงทเทาเดมตลอดอายของเงนก ไมมการเปลยนแปลง ไมวาเงนกนนจะเปนเงนก

ระยะสนหรอระยะยาว การกำหนดอตราดอกเบยคงทมกจะองมาจากอตราดอกเบยพนธบตร

สำหรบระยะเวลาทใกลเคยงกบอายเงนก หรอในบางสกลทมตลาด Swap กมกจะกาหนดโดย

อาศยอตราทquoteกนในตลาดSwapตลาดSwapในทนหมายถงInterestRateSwapซง

ธนาคารชนนำหลายๆ แหงจะมการ quote อตราสำหรบการเปลยนจากอตราดอกเบยประเภท

คงทเปนประเภทลอยตว หรอจากประเภทลอยตวเปนคงท ทงอตราดอกเบยพนธบตรและอตรา

ดอกเบยในตลาด Swap ทำใหเราทราบวา อตราดอกเบยในตลาดของเงนสกลนนๆ เปนเทาไร

ตามชวงอายตางๆ แตอตราดอกเบยของเงนกจรงๆ คงจะตองสงกวาน เพราะผใหกจะตองบวก

คาความเสยง(RiskPremium)เขาไปดวยยงเงนกมอายยาวขนคาความเสยงนจะยงเพมสงขน

ตามไปดวยโดยทวไปธนาคารมกไมบอกวาจะบวกคาความเสยงนเทาไรแตจะแจงเปนอตราเดยว

ไปเลยเชนถากเงนอาย3ปคดอตราดอกเบย5%ตอปถาอายเงนก5ปคดอตราดอกเบย6%

ตอป อยางนเปนตน อตราดอกเบย 5% หรอ 6% ทวานจะรวมคาความเสยงซงแตละธนาคาร

จะคดแตกตางกนไปขนกบความเสยงของผกอายของเงนกตนทนเงนทนและนโยบายดานสนเชอ

ของธนาคารแตในบางกรณเชนผกรายใหญๆ อาจขอใหธนาคารเสนออตราดอกเบยในลกษณะ

ทองกบBenchmarkRateบวกดวยสวนตาง(spread)กสามารถทาได

ในการตดตอกเงนอตราดอกเบยคงทจากธนาคาร ผกควรระมดระวงในเรองอตราดอกเบย

ทระบอยในขอเสนอของธนาคารวา อตราดงกลาวเปนเพยงอตราขอเสนอในขนตน (Indicative

Interest Rate) หรอเปนอตราทธนาคารยนยนวาจะใหกจรง (Committed Interest Rate)

ประเดนนหากไมสอบถามกนใหชดเจนอาจเกดปญหาขนได โดยเฉพาะในชวงทอตราดอกเบย

ในตลาดมความผนผวนมากๆ ดงนน ธนาคารสวนใหญจงมกระบในขอเสนอวาอตราดอกเบย

ตามขอเสนอนมผลในชวงเวลาหนงๆเทานนเชนแค15วนหรอ30วนถาผกไมตอบรบขอเสนอ

ภายในระยะเวลาดงกลาวอตราดอกเบยกอาจเปลยนแปลงได เนองจากธนาคารเองมความเสยง

ในดานตนทนเงนทนเชนเดยวกน หากอตราดอกเบยในตลาดอยในภาวะขาขน ในทางกลบกน

ผกอาจตองการใหธนาคารปรบลดอตราดอกเบยตามขอเสนอหากอตราดอกเบยอยในภาวะขาลง

ดงนนการกเงนอตราดอกเบยคงทจงควรจะดำเนนการใหเรวเพอลดความเสยงของทงสองฝาย

2�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

อตราดอกเบยลอยตว (Floating Interest Rate)หมายถงอตราดอกเบยทปรบเปลยนไปตามอตราอางอง(BenchmarkRate)โดยจะประกอบดวยสองสวนคออตราอางองกบสวนตางทเรยกวา spread ซงอาจจะมคาเปนลบหรอบวกกได เชนUSLIBOR 3 เดอน บวกดวย 1%หมายความวาถาอตราUSLIBOR3เดอนเทากบ5%อตราดอกเบยของเงนกนจะเทากบ6%และทก 3 เดอนจะตองกำหนดกนใหมวาอตราดอกเบยงวดตอไปจะเปนเทาไรโดยดจากอตราUSLIBOR3เดอนณขณะนนๆหรอในกรณทspreadเปนลบเชนอตราดอกเบยเงนกเทากบUSLIBOR6เดอนลบ0.5%แปลวาถาอตราดอกเบยUSLIBOR6เดอนเทากบ5.75%อตราดอกเบยของเงนกจะเทากบ5.25%และทก6เดอนจะตองกำหนดอตราดอกเบยกนใหม

เงนกทมอตราดอกเบยลอยตวมกใชLIBORเปนอตราดอกเบยอางองLIBORยอมาจากLondonInterbankOfferedRateคออตราใหกยมกนระหวางธนาคารซงกำหนดโดยธนาคารชนนำในตลาดกรงลอนดอน เนองจากลอนดอนเปนศนยกลางทางการเงนของโลกมาชานานและมธนาคารชนนำตางๆของโลกมาตงสาขาทนจงมธรกรรมการเงนตางๆเกดขนมากมายดงนนจงมอตราLIBORของเงนสกลหลกตางๆอาทUSLIBOR,YenLIBOR,Euribor(LIBORของเงนยโร) CHF LIBOR (LIBOR ของเงนสวสฟรงค) โดยประเพณปฏบตจะนยมใชอตราLIBORทกาหนดณ11.00น.ตามเวลากรงลอนดอนโดยจะกำหนดกนสองวนทำการลวงหนาเชนLIBORของวนท10สงหาคม2549จะกาหนดในวนท8สงหาคม2549ในสญญาเงนกควรจะระบใหรดกมวาเปนLIBORทquoteโดยธนาคารใดบางประเดนนธนาคารมกตองการใหใช LIBORของตวเอง ผกควรตอรองใหใชคาเฉลยของธนาคารอนๆ แทน เชน ใชคาเฉลยของสหรอหาธนาคาร ซงเรยกวาธนาคารอางอง (Reference Banks) การเลอกธนาคารอางองกถอวาสาคญ เพราะLIBORของแตละธนาคารไมไดเทากนหมด เหมอนMORหรอMLRของธนาคารพาณชยไทยทแตกตางกนไดเชนกน ธนาคารขนาดใหญทมอนดบเครดตดจะมตนทนตำกวาธนาคารขนาดเลก เพราะฉะนนถาใชธนาคารขนาดใหญเปนธนาคารอางอง กอาจจะไดLIBORทตำกวา หรอหากจะประนประนอมกอาจจะยนยอมใหธนาคารผใหกเปนหนงในธนาคารอางองกไดมอกวธหนงทนยมกนคอใชLIBORทปรากฏอยในจอReutersซงเปนบรการขอมลและขาวสารทเปนทยอมรบกนแพรหลายในแวดวงการเงนทวโลก โดยทกวนจะมธนาคารชนนำทไดรบคดเลอกใหสงอตราLIBORไปลงเผยแพรในสญญาเงนกบางรายจงระบใหใชLIBORทปรากฏบนหนาจอเปนอตราอางองเสยเลย แทนการใช LIBOR จากธนาคารอางอง เพราะเปนทยอมรบกนทวไปอยแลวจงสะดวกดวยประการทงปวงแตกมกกำหนดใหใชธนาคารอางองเปนแหลงสำรองเผอในกรณทวนดงกลาวไมสามารถนาขอมลจากReutersมาใชได

2� THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

ตวอยาง ของ Reuters Page

วธการหารเฉลยกจะตองระบใหชดเจนไปเลยวาจะจดการกบเศษของหนงเปอรเซนตหรอ

ทศนยมอยางไร ทเหนนยมใชกนมกจะใหมการปดเศษขนใหเปนเศษหนงสวนแปดของหนง

เปอรเซนตเสมอเชน61/8%หรอ63/8%ถาแปลงเปนทศนยมแปลวาทศนยมไมเกนสามตาแหนง

และตองเทากบหรอทวคณของ 0.125 เชน 0.125%, 0.25%, 0.375% เปนตน ถาระบวาเปน

เศษหนงสวนสบหกของหนงเปอรเซนต แปลวา ทศนยมไมเกนสตาแหนง และตองเทากบหรอ

เปนทวคณของ0.0625เชน0.0625%,0.125%,0.1875%,0.25%,0.3125%เปนตนในบางกรณ

อาจตกลงใชเศษหนงสวนสามสบสอง ซงจะมทศนยมถงหาตาแหนง อาจจะดรงรงไปบาง แตจะ

เปนประโยชนกบผก เพราะเศษทไมลงตวตามเกณฑทตกลงกนจะใหปดขน เพราะฉะนนถาใช

เกณฑเศษหนงสวนแปดเวลาปดขนทละเศษหนงสวนแปดกไมนอยเลยโดยเฉพาะถาวงเงนกสงๆ

เงนกโดยสวนใหญจะมดอกเบยแบบใดแบบหนงในสองประเภททกลาวแลวขางตน แตกจะม

อกสวนหนงทมรปแบบของดอกเบยแตกตางออกไปดวยวตถประสงคตางๆกนเชนเพอลดตนทน

แตเพมความเสยงถาเกงถกกไดลดตนทนสมใจถาผดกตองจายแพงขนหรอผกบางรายตองการให

การจายดอกเบยสอดคลองกบโครงการทดำเนนการกอาจจะมรปแบบของดอกเบยทแตกตางไปได

ในทนจะขอกลาวถงเพยงบางประเภทเชน

2�เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

อตราดอกเบยแบบผสมทงคงทและลอยตว (Mixed Interest Rates)เชนในชวงแรกเปนแบบอตราดอกเบยคงทและหลงจากนนเปนอตราดอกเบยลอยตว ในทศทางดอกเบยขาขนผกมกตองการกเงนระยะยาวทมอตราดอกเบยคงท ซงตรงกนขามกบผใหกทตองการใหกแบบอตราดอกเบยลอยตว วธนจงเปนวธประนประนอม โดยชวงแรกกำหนดเปนอตราดอกเบยคงทเชน สองหรอสามปแรกตามแตจะตกลงกนหลงจากนนกำหนดเปนอตราดอกเบยลอยตว เชนLIBOR 6 เดอนบวก 0.5% หรอถาเปนเงนกทมอายคอนขางยาวอาจกาหนดอตราดอกเบยในลกษณะขนบนได คอ บวก spread ในอตราทสงขนเพอสะทอนคาความเสยงทเพมขน วธนมกยนยอมใหมการชำระคนกอนกาหนดไดในชวงทมการปรบspread

Delayed LIBOR หรอ LIBOR in Arrears ในเงนกอตราดอกเบยลอยตวโดยทวไปการกำหนดอตราดอกเบยจะทากนสองวนทาการกอนเรมตนงวดดอกเบย ดงนน ผกและผใหกจะทราบอตราดอกเบยของงวดนนๆ รวมทง สามารถคำนวณจำนวนดอกเบยจายไดตงแตตนงวดเมอถงวนกาหนดจายดอกเบยกสามารถชำระเงนใหแกธนาคารไดเลย ตามแตวธการทไดมการตกลงกน แตสาหรบเงนกทใช Delayed LIBOR จะแตกตางจากธรรมดาตรงท LIBORทใชสาหรบงวดดอกเบยนนๆ จะใช LIBOR ของวนชำระดอกเบยหรอ LIBOR ปลายงวดแทนทจะเปน LIBOR ตนงวด เพราะฉะนน ในระหวางงวดดอกเบยทงผกและผใหกจะยงไมทราบอตราดอกเบยจนกวาจะถงสองวนทาการกอนวนชำระดอกเบยจงจะยนยนอตราดอกเบยและจำนวนดอกเบยทจะตองจายของงวดนน การกำหนดอตราดอกเบยลกษณะน เปนลกเลนอนหนงของธนาคารเพอดงดดใหลกคาสนใจโดยอาจจะเสนอspreadทตำกวาเงนกแบบNormalLIBORในชวงดอกเบยขาขนการกแบบDelayedLIBORอาจทาใหตองจายดอกเบยเพมขน แตถาเปนเงนกระยะยาวความแตกตางจะอยท LIBOR งวดแรกกบงวดสดทายเทานน ถา spread ของDelayedLIBORตำกวาNormalLIBORมากกเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจไมนอย

วธการคำนวณดอกเบย

เรองของการคำนวณดอกเบย เชน การนบวนเพอนำมาใชในการคานวณ หรอสตรในการคำนวณกมแตกตางกนออกไปบางครงอาจทำใหสบสนไดเหมอนกน แมแตวนทจะเรมคดดอกเบยวาใหนบจากวนทผกเบกเงนไปใชเลยหรอเรมคดหลงจากนนหนงวน บางครงกยงเปนประเดนใหถกเถยงกนได เพราะฉะนนผกกควรจะพจารณาประเดนปลกยอยเหลานใหรอบคอบเสยกอนทจะตกลงเซนสญญาเงนก โดยหลกการแลวถาเรมคดดอกเบยจากวนทเบกเงนก ในงวดสดทาย

ทชำระคนกตองคดจนถงวนกอนชำระคนหนงวน แตถาเรมคดหนงวนหลงวนเบกเงนกกตอง

�0 THE THAI BOND MARKET ASSOCIATION

คดไปจนถงวนสดทายทชาระคน จะไดไมมการนบซำ เพราะดอกเบยหนงวนเรากไมควรเสยไปโดยไมจาเปน

สาหรบวธการนบวนเพอคำนวณดอกเบยสวนใหญจะเปนไปตามวธปฏบตในตลาดของแตละสกลเงนซงมหลกๆอยสามวธไดแก

1. นบจานวนวนจรง โดยคดจากหนงปม 360 วนเปนฐานในการคานวณ หรอทเรยกวาActual/360วธการนเปนประเพณปฏบตสาหรบเงนกในตลาดยโรเกอบทกสกล

2. นบจานวนวนจรงโดยคดจากหนงปม365วนเปนฐานในการคานวณหรอเรยกสนๆวาActual/365เงนกบางสกลทใชวธการคดดอกเบยแบบนไดแกเงนกสกลเงนเยนและปอนดสเตอรงถาคำนวณตนทนเปรยบเทยบกนวธActual/360จะแพงกวาActual/365เชนถาอตราดอกเบยท5%วธแรกถาคดแบบActual/365จะเทากบ5.07%

3. วธใชหลกหนงปม 360 วน และเดอนหนงม 30 วน ดงนนถาเปนการจายดอกเบยแบบครงปกจะคานวณจานวนดอกเบยทงปแลวหารสอง หรอถาคานวณดอกเบยรายเดอนกหารสบสองเปนตนวธนเปนวธทนยมใชในตลาดตราสารหนมากกวา เชนตลาดพนธบตรยโรสำหรบตลาดเงนกกมใชกนบางในเงนกบางประเภท เชน เงนกภาครฐบาล หรอองคกรระหวางประเทศทมอายเงนกยาว

ประเภทการจายดอกเบย

ในกรณเงนกระยะสน การจายดอกเบยมกจะใหจายพรอมกบการจายคนเงนตน เชน เงนกอายหนงเดอนหรอสามเดอน เมอครบอายเงนกผกกจะตองจายคนเงนตนพรอมดอกเบย หรอถาเปนแบบ Revolving Credit ถาผกเลอกทจะใชเงนกตอไปอกงวดหนง กไมตองคนเงนตนชำระแตดอกเบยอยางเดยว ถาเปนเงนกระยะยาว กจะมการกำหนดงวดดอกเบย เชน งวดละสามเดอนหรอหกเดอน ในกรณทเงนกเปนแบบทยอยชำระคน มกจะกาหนดงวดดอกเบยและงวดเงนตนใหตรงกน โดยสวนใหญงวดดอกเบยมกจะเปนรายไตรมาส (payable quarterly)กบรายหกเดอน (payable semi-annually) มกไมคอยเหนงวดดอกเบยทเปนรายป (payableannually) ยกเวน ผใหกเปนองคกรเพอการพฒนาไมใชสถาบนการเงนทวไปกอาจเปนไปไดสำหรบธนาคารพาณชยคงอยากใหลกหนชำระดอกเบยบอยๆเพอลดความเสยง

ขอดของการกเงนแบบ Bilateral Loan อยางหนงกคอทกอยางสามารถเจรจาตอรองไดไมตองมขออางเรองธรรมเนยมปฏบตหรอทเรยกวาMarketConventionเชนเดยวกบในเรองของวธการคำนวณดอกเบยและการจายดอกเบย แบบทนาจะเปนประโยชนตอผกทสด คอ

�1เรองนารเกยวกบการระดมเงนตางประเทศ

การคดจำนวนวนจรงจากฐานหนงปม 365 วน เพราะฉะนน ผกกควรจะตอรองประเดนนดวยในทานองเดยวกนการจายดอกเบยนอยครงกวายอมดกวา เชน จายปละหนงครงยอมดกวาจายปละสองครงหรอสครงเพราะอตราดอกเบยทแทจรงจะตำกวายกตวอยางเชนอตราดอกเบย5%ตอป ถาจายทกหกเดอนอตราทแทจรงจะเทากบ 5.0625% แตถาจายทกไตรมาสจะเทากบ5.0945%โดยมสตรในการคานวณดงน

E = {(r/n)+1}n-1

E = อตราดอกเบยทแทจรง

r = อตราดอกเบยตอป

n = จานวนครงทจายดอกเบยตอป

เมอทราบเชนน ผกกควรจะเลอกวธททำใหตนทนตำทสด แตทงนทงนน กตองคำนงถงประเพณปฏบตในแตละตลาดดวยโดยเฉพาะถาเปน Syndicated Loan ซงจะมบรรทดฐานในการปฏบตอยบางแตถาเปนBilateralLoanจะมความยดหยนมากกวา

อตราดอกเบยผดนด (Default Interest)

ถาผกผดนดชำระดอกเบยหรอเงนตนเมอถงกำหนดชำระจะมการคดอตราดอกเบยเพมสงขนเพอเปนการลงโทษ เรยกวา อตราดอกเบยผดนดหรออตราดอกเบยปรบ (Default InterestหรอPenalty Interest) โดยทวไปจะปรบอตราดอกเบยเพมขนจากเดม1%หรอ2%บนยอดทผดนดนนโดยคดจากวนทเรมผดนดไปจนกวาจะชาระใหเสรจสนยกตวอยางเชนเงนกทงหมด50 ลานดอลลารสหรฐ เงนตนครบกาหนดชำระ 10 ลานดอลลารสหรฐ แตผกชำระชาไป3 วนกจะตองเสยดอกเบยในอตราเบยปรบบนยอด 10 ลานดอลลารสหรฐ นเปนเวลา 3 วนในบางกรณอาจคดเบยปรบบนยอดหนทคงคางทงหมดไมใชบนยอดทผดนด ผกจงตองระมดระวงในประเดนนดวยความจรงแลวการทลกหนผดนดชำระเงนจานวนใดๆไมวาจะเปนเงนตนดอกเบยหรอคาธรรมเนยมกตาม ถอวาผกบดพลวไมปฏบตตามสญญาเงนก เจาหนมสทธเรยกใหผกชำระคนหนทงหมดกอนถงกำหนดไดทเรยกวาEventofDefaultแตในทางปฏบตแลวเจาหนจะยงไมดำเนนการทนท แตจะสอบถามถงสาเหตกอน เพราะในบางครงกเปนความผดพลาดเลกนอยทสามารถแกไขได เชน โอนเงนไปผดวน หรอผดบญช ดงนน ผกจงควรตอรองใหมชวงเวลาใหแกไข กอนทเจาหนจะสามารถใชสทธเรยกใหหนนนถงกำหนดชำระทนท โดยทวไปเจาหนกมกจะมการผอนผนใหประมาณ3ถง5วน