40 Meclis 1000 Hedis

1

QIR MCLS, MN HDS

ylr, rvytlr v mrql hvltlr n drd msum v Krbl hidlrinin msibtlri Hr msumdn qr hdis

Mllif: hmd Dhqn

Mtrcim: Rmil zimv

2

Kitabn ad:......... Qrx mclis, min hdis Mllif::..............hmd Dehqan Trcm edn:..............................................Ramil zimov Redaktor....................................................Qara Elxanolu Nair:................ sre-rhayi Tarix:.......................2008 ap nvbsi:.............Birinci Tiraj:.......1000 ISBN:....978-964-2760-47-3

3

n sz

slm mrif v mdniyytini yymq iind tbliilrin lzm qdr svdlnmlr zruridir. Bunun d ruhi v mnvi chtlri vrdr ki, zn islh v thzib kimi fktrlr tlb dir. Bur hminin, Qurn, hdis, fiqh v sir lmlrdn ghlq d dildir. nki tlim-trbiyd mli tbliin v nfsin tzkiysinin rlu mhmdr. mm dini, zmn uyun yni mtdlrl yymq n grk din tblitlr bunlrl d tn lsunlr. limin biddn stnly d burd z ksini tpr. nki lim zn chltin qrnlndn ils tmkl cmiyyti d zllt v znlqdn kmilliy v llhn sl hdfin dru hidyt dir. Lkin bu id ylnz, tvkkl, tqv, lm, hlm, ml, ils, zn islh tmk, uzqgrnlik, zhd v dnyy tin tmmk, zmndn brdr lmq, sy gstrmk, din qyrti kmk, msuliyyt hiss tmk, vilyt, dzgnlk, mhbbt, sbir tmk, cmt fqt gstrmk, vqr v mtnt, uc himmtli lmq v s. kimi mfhumlrl drindn tn ln v lqn bu susiyytlrl bzmi bir tblii mvffq l bilr. nki lim v trbiyilrin rftr dinlyicilrd dh sr qyur. n gr ki, cmt limin szndn nun mllrin v rftrn diqqt dir. Uzun illr sdq v infq tmyin fziltlri hqd biz y v rvytlrdn dnn bir mllimimizin bir gn kd sdq vrdiyini grdm. Bu hdis is mn nun uzun illr tbliindn dh tsir qydu. Psilji chtdn mli tbliin dh tsiri lmsnn sbbi bl izh lunur ki, dinlyici tbliinin szn zhird qbul ts d, nd bl bir bh yrnr ki, grsn , z ddiyin ml dir y y?

mm Sdiq () buyurur:

4

lq dilinizl dyil, rftrnzl din kin ki, nlr d sizin mllrinizd tqvn, lqnl, nmz v yirli ilri grsnlr!

Uzun illik tblii tcrbdn bl ntic lmm ki, ddiklrim mlimd mhid lunduu vt gzl ntic vrirdi. mm ks tqdird, msbt tsir qymurdu. Bu kitb hzrlmqd mqsd hrmtli tblitlrn iini snldrmqdr. n gr d kitbn md hisssini Msumlrn klmlr tkil dir. mm Bqir () buyurur: Bizim hdislrimiz qlblri dirildr. nun din ln fyds ytn n min bidin ibdtindn stndr.1 nki nlrn szlri mllri il uyun idi. nlrn hdislrinin tsirdici lms d mhz bun grdir. Hminin, bu kitbd ln lu silmi hdislr yzlrl tby zmin l bilr. mm grk hdislrin luu nlrn drin mnlr brsind fikirlmyin qrsn lmsn. mm Sdiq () bu hqd buyurur: Bir hdisin mnsn drindn drk tmk, min hdis nql tmkdn stndr.2 Bun gr d dinlyicinin drktm qbiliyytini nzr ln tblit mvffqdir. Pymbr (s) buyurur:

Bizpymbrlr lql z ur v dnclrin uyun

dnrq.3 Htt, zmn v mknn d tblid byk rlu vr. nki

hr szn z yri vr. Kitbn rnc hisssini hzrlmn iki sbbi vr:

1. Qr hdisi yzmq v yymq; 2. Bzi immlrn hdislrini l gtirmk tin lduun

gr bu ii snldrmq n mtlif mvzulrd hr

1 Bihrul-nvr, c. 2, sh. 151. 2 Bihrul-nvr, c. 2, sh. 184. 3 suli-kfi, c. 10, sh. 23.

5

immdn qr hdisi nun trcmsi il birlikd bu kitb lv tdik.

Snd llhdn rzum budur ki, Mhmmd (s), nun sf mktbini yymqd v n ml tmkd biz yr lsun.

Mqdds Qum hri, hmd Dhqn.

6

BRNC FSL

MCLSLR

7

Birinci mclis

ZNTRBY V TQV Hr ks tzkiyyi-nfs tdi nict tpd v hr ks kfr v

gnh btd ziyn grd.1 Hr ks llh drghnd hzr lmqdn qrdu v hvyi-

nfsdn uzq ldu, hqiqtn, nun yri cnntdir.2 Pymbr (s) buyurmudur:

nsn z nfsini sru-sul kms, mmin lmz. Bu sru-sul grk rikin rik qr v nn qul qr rftrndn tin lsun.3 Hzrt dydn qlib qytm sgrlr buyurdu:

frin kiik cihd qurtrnlr, byk cihd is hl qlbdr. Srudulr: Byk cihd ndir?

Buyurdu: Bu cihd nfs il lunn cihddr.4 Hzrt yn d buyurmudur:

1 ms sursi, y: 9-10. 2 Nzit sursi, y: 40-41. 3 Bihrul-nvr, c. 77, sh. 88. 4 suli-kfi, c. 5, sh. 13.

8

Hr ks cmtl dmnilik tmk vzin z nfsin dmn gz il bs, llh nu qiymt gnnn qrusundn qruycq.

mm myni Cihdi-kbr kitbnd yzr: y ziz! Qflt yuusundn yn, himmt gstr. N qdr

ki, vt vr, frsti qnimt bil, n qdr ki, ssn, gclsn, cvnsn, pis lqlr sn qlib glmyib, zn bir r ql. Pis lq rdn qldrmq n drmn tp. hvt v qzb dunu sndrmk n yl tr.1

Yddi islt, bndliyin ylu

llh-tl Pymbr (s) buyurur:

[ ]

y hmd! Bilirsnmi bndm n vt bid hsb lunur? Ddi: Bilmirm. Buyurdu: vt ki, nd yddi islt ls. Gnh tmy mn ln tqvs ls, b sz dnm mn ln skutu ls, llh qrusundn lm ldn qrusu ls, tklikd mndn clt kdirn hys ls, (gnh tmkdn) zruri ymy qntlns, dny mhbbtini dmn bils, nki mn nu dmn bilirm. Y dmlrl dst ls. nki mn slhlri svirm.2

1 Cihdi-kbr, sh. 257. 2 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh. 19.

9

lq himmt (istk)

Hr ksin btn himmti ymk v qrn n ls, nun

qiymti qrnndn ric ln qdrdir.1

rifin sz

rif ln s mrn qflt v irkbd kirmi bir nfrdn srudu: Sn byksn, ys sqqln...? Ddi: Mn sqqlmdn vvl dnyy glmim. rif ddi: Snin sqqln qrlqdn l dru ynlib. mm sn hl d irkin lqndn dnmmisn. Vy lsun sn! Qlbin gnhdn qrlb. Sqqln is sndn snr vcud gldiyi hld kml ksb tmkd sni qbqlyb, sn is dyimmisn.

mm Kzim () buyurub:

Hr ksin iki gn yni ls, ldnmdr. Hr ksin

snrk gn vvlki gnndn pis ls, mlundur. Hr ks mnviyyt chtdn znd nqislik hiss ts, s lm ymqdn ydr.2

Tqv

llh Qurnd buyurur:

1 Cmil-br, sh. 178. 2 Bihrul-nvr, c. 78, sh. 327.

10

irt n zuq gtrn. n y zuq tqvdr. y l shiblri, mndn qrun.1

Bq bir yd buyurur: kinin gndn ki, hmin gn h kim bqsnn

vzin czlndrlmycq.2 Pymbr (s) buyurub:

mmtim ssn iki y tir cnnt dil lr. Biri

tqv, birisi is y lqdr.3 mm Rz () buyurur:

Hr ks tqv v vr shibi lms, din d shib dyil.4

mm Bqir () buyurub:

Hqiqtn, llh-tl buyurur ki, izztim, cllm,

zmtim v uc mqmm nd lsun, gr bir bnd mnim istyimi z istyindn stn tuts, nun btn htiyclrn hdm gtrrm. Yr v gy nun ruzisin zmindirlr. Mn mtlif yllrl nun ruzisini ytirrm.5

Tqv il rici lmi zn tb tmk

mm Sdiq () sfrlrinin birind Kufy dil ldu. Snr rdn Mdiny yl dd. Kufnin lim v byk siyytlri Hzrti yl sldlr. nlrn rsnd Sfyn Suri v brhim ibn dnm d vr idi. mm yl slnlrn

1 Bqr sursi, y: 197. 2 Bqr sursi, y: 48. 3 Bihrul-nvr, c. 68, sh. 375. 4 Miznul-hikmt, c. 3, sh. 379. 5 Vsil-i, c. 15, sh. 278.

11

bir dstsi Hzrtdn qbqd hrkt dirdilr. Birdn shrdn bir irin nlr trf gldiyini grb dyndlr. brhim ibn dnm nlr ddi: mm Sdiq () gln kimi yrinizdn trpnmyin. Hdisni mm br vrdilr. Hzrt qrmdn ir trf gtdi. ir d dbl mm trf ynld. mm nun qulqlrndn tutub, ir il nu rdn uzqldrd. Hyvn cltli hld gtdi. Bu vt mm rdklr ddi:

gr insnlr tqvl lslr v llh itt tslr, llh

iri nlr tb dr ki, htt yklrini nunl dsnlr.

mm Hsnin () nsihti

Bir nfr imm Hsnin () ynn glib ddi: Mn l bir gnhkr insnm ki, z gnhlrmn mqbilind dz bilmirm. Mn nsiht t. mm buyurdu: B ii yrin ytir. Snr istdiyin qdr gnh t. llhn ruzisindn ym. Snr istdiyin qdr gnh t. l bir yr gt ki, llh sni grmsin. Bu vt istdiyin qdr gnh t. llhn vilytindn ric l, snr istdiyin qdr gnh t. zril cnn lmq istynd nu zndn uzqldr. Snr istdiyin qdr gnh t. Chnnm tinin shibi sni chnnm

12

tmq istynd r dil lm. Snr istdiyin gnh mrtkib l.1

llhn hzurund gnh tm!

Rvyt gr bir hr tdiklri gnhlr gr dzlmz qtlq z vribmi. Bunun n hli cndn lrm. Bu hrd dul mmin bir syyid nm yyrd. nun bir n vld vr idi. , bir gc uqlrnn clqdn tlf lduqlrn grb, bqlrndn dvltli ln dmiri kiinin ynn gtdi v ndn kmk istdi. Dmiri qdndn nunl zin tmsini istdi. Qdn bu sz idrk qmgin hld vin qytd n qdr fikirldis, bir r tp bilmdi. Yn d dmirinin ynn gtdi v ndn hmin cvb itdi. Qdn uqlrn lm vziyytind grb nc df dmirinin ynn qytd. yn qdndn gnh btmsn istdi. Qdn qbul tdi v rt tyin drk ddi: Bu ii l yrd gr ki, mndn v sndn bq rd h kim lmsn.

Dmiri nu lvt bir t prd. , qdnn titrdiyini grb srudu: Bs, niy titryirsn? Ddi: Sn niy rtin vf tmdin? Dmiri ddi: Mgr burd sndn v mndn bq kims vrm? Qdn ddi: llh bizim mllrimizi grr v mlklr yzr. Mgr, Qurnd dyilmir ki:

Ddiyi hr sz (yzmq n) nun ynnd hzr durub gzlyn (iki mlk) vrdr!2

, bu szlri idndn snr pis mlindn l kdi. Htt, srvtinin hisssini qdn vrdi. Qdn nun n du tdi: lhi, bu kiinin bdnini h bir td yndrm. nun dus qbul ldu. Bu hdisdn snr dmiri dmir krsindn qzm dmiri li il gtrr v mm li ynmzd.

mm Hsn () buyurur:

1 l-Mvizul-ddiyy, sh. 274. 2 Qf sursi, y: 18.

13

Hr ks llhn qulu ls, llh-tl hr yi n qul v

mti dr.1

Hqiqi bnd

brhim dnm bir qul lb, vin gtirdi v n ddi: y qul, n yyirsn? Ddi: Siz n vrsniz. Ddi: N gyirsn? Ddi: Siz n gyindirsniz. Ddi: Mndn n istyin vr? Ddi: Mnim istkl n iim vr. Mn snin qulun v idmtinm. brhim lyrq z-zn ddi: y miskin! mrn byu bl bndlik tmisn?

Tqvl bn

Tqvl bir bndn srudulr: Ny gr cnvrlr srnn iin dil lurlr, mm qyunlr ymirlr? nlr qyunlrl n vtdn dst lublr? bn cvb vrdi: Mn gnh tmyndn.

Drd y gnhlr silr

Pymbr (s) buyurub:

Hr ksd drd islt ls, bsbtn gnh iind d ls, llh nun btn gnhlrn y ml v svb virck. Hmin drd islt bunlrdn ibrtdir: Dz dnmq, hy, gzl rftr v nmtlrin krn tmk.2

1 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 184. 2 suli-kfi, c. 3, sh. 166.

14

Sizin dstunuz lql idi!

Pymbr (s) dvrnd bir s dnysn dyidi. Mslmnlr nu qbiristnl prdlr. Qbir qznlr qbir qzm bldlr. mm yr brk lduundn nlr yri qz bilmdilr v Pymbr (s) ikyt drk ddilr: y Pymbr (s), klngmz yr ilmir. l bil, nu d vururuq. Pymbr (s) buyurdu: Ny gr!? Sizin dstunuz ki, lql idi. Snr Hzrt bir qb su istdi v lini qbn iin slb, suyu yr spdi. Snr buyurdu: Qzn. Yr qum kimi yumld.1

Pymbrin (s) sizin dstunuz ki, lql idiszlrindn mlum lur ki, lql lmq dny v irtd rhtlq, pis lq is flkt ninsidir.

mm Sdiq () buyurur:

Gnin istisi buzu ritdiyi kimi, lq d gnhlr

y dir.2

Pymbrin (s) msibti

Pymbr (s) insnlr hidyt tmk n dzlmz tinliklrl qrld v nhyt, mmtindn byk cf grd. Rislt gr nu dldlr, diini sndrnlr lntlmk vzin, bl du tdi: lhi! nlr childirlr v zn nlr hidyt t. Dmlrdn bn zibil tkdlr, htt mrnn r nlrnd qlm v mrkkb istdi ki, mmtinin hidyti n vsiyyt tsin. nlr is Hzrtin gstriin ml tmyib ddilr: , cn vrir v syqlyr. Qurn biz bsdir!

1 suli-kfi, c. 2, sh. 101. 2 Bihrul-nvr, c. 68, sh. 375.

15

Hzrt Rsulullh buyurmudur: H bir pymbr mnim qdr mmtindn ziyyt grmyib.

mm biz is Pymbr (s) dyirik ki, snin hli-bytinin () bn gtiriln msibtlr, susil, mm Hsynin () msibti sizin msibtinizdn z lmyb...

16

kinci mclis

LM V LMN QYMT

D, y pymbr! lhi! Mnim lmimi rtr.1 llh lm v imn hlinin mqmn (hr iki dnyd) uc

dr.2 mm Sccd () buyurur:

gr insnlr lmin qiymtini drk tsydilr, mhrib v

qntkm il d ls nu yrnmy chd gstrrdilr.3 Hzrt Bqir () buyurur:

lmi fydl ln lim ytmi min biddn stndr.4

Min cihddn stn

Pymbri-krm (s) buzr bl buyurmudur:

!

1 Th sursi, y: 114. 2 Mcdil sursi, y: 11. 3 Bihrul-nvr, c. 1 sh. 185. 4 suli-kfii, c. 1 sh.33.

17

y buzr! Bir st lmi mzkir il mul lmq, min gcnin svbndn ki, hr gc min rkt nmz qlb v min mhrib v Qurn tilvtindn stndr.1

Yn d buyurdu:

!

y buzr! Bir st lmi mzkird turmq bir ilin ibdtindngndzlri ruc tutub v gclri nmz qlmqdn stndr. limin zn bmq qul zd tmkdn stndr.2

ki hdis yrnmk v ltm il ibdt

Hzrt Pymbr (s) buyurub:

Hr kim iki hdis yrns, nlrdn kml ytimk n istifd ts v y bqlrn yrts, nlr d hdislrdn istifd tslr, bl bir sin mli ltm ilin ibdtindn stndr.3

Hzrt li () buyurur:

Hikmt v lm mminin itirdiyi ydir. n gr

mnfiqdn ls d nu yrnin.4 Hzrt Pymbr (s) buyurmudur:

1 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh. 153. 2 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh. 153. 3 Bihrul-nvr, c. 2, sh. 152. 4 Nhcl-bl, sh. 481.

18

y li, y imnn sirindndir; ksb ikn hsn tmk, cmtl insfl rftr tmk, bqlrn lm yrtmk.

limlrd ln b islt

Pymbr (s) buyurub:

Ylnz sizi b ydn uzqldrn v b y dvt dn

liml turun: kdn yqin, riydn ils, rqvtdn zhd, tkbbrdn tvzkrl, ynt v hiyldn yirhl dvt tsin.1

Bir st mtli v ytmi il ibdt

Pymbr (s) buyurub:

limin bir st lm srf tdiyi vt bidin ytmi il

ibdtindn stndr.2

1 Mstdrkl-vsil, c. 7 , sh. 327. 2 Bihrl-nvr, c. 2 sh. 23.

19

limin biddn stnly

Pymbrimiz (s) buyurub:

ytn insnlr bidt dru kir. Bl ln surtd limlr insnlr gh dib kindirir, bid is ncq ibdt qplrq trfn fikir vrmir v bunu nlmr.1

limlrin irtd fti

mm Rz () buyurub:

Qiymt gn bid dyilr: Sn y insn idin, ibdt v

kml ytimyin n ldn. mm fqih v lim dyilr: y li Mhmmdin (s) ytimlrinin himydr! Sn nlr hidyt tdin, ziflr mhbbt gstrdin. ndi yrtdiyin slr ft t. , nlr ft dr v bzi girdlrini is cnnt prr. Bun gr d liml bid rsnd frq vr.2

mm li () buyurub: Bir st liml turmq llh ynnd min ibdtdn dh svimlidir. liml cm

1 Bihrul-nvr, c. 23, sh. 24. 2 Mstdrkl-vsil, c. 17, sh. 32.

20

mscidind nmz qlmq yz min rkt brbrdir. Qyri-cm mscidind is min rkt svb vr.

n pis v n y insn

mm Sccd () buyurub:

...

llh Dnyl pymbr vhy tdi: Mnim ynmd n

pis v dmn insn limlr zillt gz il bn v n tb lmyn childir. n y insn hmi limlrl ln v nlr lg qrr vrn dmdr.1

limlr htirm hqd hdislrd dyiln lu buyuruqlrn knrnd bir qdr d mlsiz limlrin mzmmti brd gstrilr vrdr. lbtt, burd dyilnlr ylnz dini thsili ln ruhnilr id dyil, mumiyytl, ri vzif v gstrilrdn bri ln hr bir mslmn iddir.

mlsiz limin mzmmti

mm li () buyurmudur: Tvrtn rnc hisssind b buyuruq vrdr ki, mn hr shr nu um svirm: mlsiz lim ytn kimi, zlm sltn Firn kimi, tmhkr fqir vrlnn qrsnd b yn it kimi, istifd dilmyn srvt krpic kimi v zruri v htiyc lmyn hllrd vdn n qdn kniz kimidir.2

Ustdlrdn birin ddilr: Siz niy lq drsi dmirsinin? Ddi: Qurnn iki ysi mni bu idn uzqldrb:

1 suli-kfi, c. 1, sh. 36. 2 Nsyih, sh. 223.

21

Siz nc insnlr y ilr mr dirsiniz ki, znz unudursunuz? Hlbuki siz llhn kitbn uyursunuz. Bs, niy fikirlmirsiniz?1 Bq bir yd buyurur:

ml tmdiyiniz sz dmkdn qrun. Bu llh brk qzblndirir.2

Dnyprst lim v dinsiz lm

Hzrt Pymbr (s) buyurmudur:

Hr ks fr tmk n lm yrns, chil kimi dnydn

gdr. Hr ks nu ncq dmk n yrnrs, mnfiq kimi lr. Hr ks nu mbhis v cdl n yrnrs, fsiq lr. Hr kim nu vrlnmq n yrnrs, dinsiz lr. Hr kim nu ml tmk n yrns, rif v mvhhid lr.3

Ylksn

mm Sdiq () buyurur: llh-tl Dvud () bl vhy tdi:

Dnyprst limi mniml z rnd vsit qrr vrm. nki sni mnim mhbbtimdn uzqldrr. Dnyprst

1 Bqr sursi, y: 44. 2 Sf sursi, y: 3. 3 l-Mvizl-ddiyy, sh. 262.

22

limlr bndlrin ylunu ksndir. Mn n z nlrdn z minctmn irinliyini lcm.1 mm Sdiq () buyurub:

limin bir gnh blnmm chilin ytmi gnh

blnr.2

limin ts v tbil ssi

Hzrt Pymbr (s) buyurub: limin ts tbil ssi kimidir ki, tzlikl cmt ytir. mm chilin tsn nun ndnl rtr.3

Hzrt li () buyurub: limin ts byk cinytdir. limin ts lmdkilri fsd srklyr.4

limin ts snm gmiy bnzyr ki, zn v

bqlrn qrq dr.5

Un brdrl

Bir gn bu Hnif bir yrdn kirdi. Bir un uuq bir yrdn kmk istdiyini grd. U ddi: zn qru ki, ylmysn. Uq bu Hnify ddi: y y! Mn ylmql h n lmz. gr sn ylsn, snin btn trfdrlrn ylr. bu Hnif un zksn tccb tdi.

1 suli-kfi, c. 1, sh. 46. 2 suli-kfi, c. 1, sh. 48. 3 Nhcl-fsh, sh. 357. 4 Qrrl-hikm, sh. 47. 5 Bihrul-nvr, c. 2, sh. 58.

23

Musnn () lms

llh Musy () buyurdu: ndiy qdr lis bir ml tmisn? Ddi: Bli, nmz qlmm, ruc tutmum v zikr tmim. llh-tl buyurdu: Nmzn Sirt krpsndn kmyin n bir vsitdir. rucun chnnm ti n qlndr. Zikrin is cnntd drcni rtrndr. Hzrt Mus () ld v ddi: lhi! Mn l bir i yrt ki, ylnz snin n lsun. Buyurdu: Mzlum kmk tmisn, pltrsz gydirmisn? Susuz su vrmisn? lim hrmt tmisn? Bunlr lis mllrdir.1

Pymbr (s) buyurub:

B y irtin msibtlrindndir: 1. Nmz qlmmq; 2. limin lm; 3. Dilnini midsiz tmk; 4. t-ny ittsizlik; 6. Zkt vrmmk.2 Yn Pymbr (s) buyurub:

limlrl turmq ibdtdir.3 li () buyurur:

Yltqlq v pllq mmindn uzqdr, ylnz (msbt

mnd) lm ylund.4

1 Nsyih, sh. 110. 2 l-Mvizul-ddiyy, sh. 262. 3 Bihrul-nvr, c. 1, sh. 204. 4 Mstdrkl-vsil, c. 12, sh. 19.

24

Hzrt Zhrnn (h.) msibti

bn bbs dyir: Hzrt Zhr (h.) vft dnd li () mscidd idi v Hsn v Hsyn () d vd y idilr. vd ylnz sm bint mys vr idi. sm msibtin rlndn nl drk lr hld vdn d. Qpnn qrsnd Hsn v Hsynl rstld. nlr ddilr: nmzn vziyyti ncdir? sm susduqd, nlr hycnl v dil ldulr v Hzrt Zhrn ytm hld grdlr. Hsyn () nsn trpdrk nun lmndn br tutduqd, bl sslndi: Qrdm, sn b sl vrirm! Snr fryd drk ddi: Y Mhmmd (s)! Bu gn snin vft msibtin bir dh tkrr ldu! nmz vft tdi! Hsn v Hsyn () mscid trf qrq hdisni liy () br vrdilr. Bu br mm qdr srstd ki, tqtsiz hld yr yld. rd lnlr Hzrti yltdlr v mm ullr il birg v qytd. nlr smn lr hld Zhrnn cnzsinin ynnd grdlr. li () Zhrnn (h.) zndn prn gtrd. mm nun vsiyytnmsini bln ltndn gtrb udu. rd bl yzlmd: milu, mnim qslm gcy sl v gc d kfnlyib, nmz qlb trp tpr. Bu bri h kim bildirm. Sni llh tprrm v vldlrm slm ytir... li () nun vsiyytin ml drk vsf lunmyn bir qm-qss il, lr gzlrl n gc qsl vrib, kfnlyib trp bsdrd.1

1 Bihrul-nvr, c. 43, sh. 214.

25

nc mclis

SLMD VLNM

lbtt, suby kiilri v rsiz qdnlr, knizlri v qullr bir-biri il vlndirin. T ki, mminlr rsnd suby kii v rsiz qdn qlmsn. Fqirlikdn qrmyn. gr qdn v kii fqirdirs, llh z ltf il nlr htiycsz dck. llh-tl bndlrindn brdrdr.1

Dnynn yri drd yddir

Pymbr (s) buyurub:

gr bir s drd y vrils, dny v irtin yrini qznr: 1. Slm bdn; 2. Zikr dn dil; 3. Zikr dn qlb; 4. Slh nm.2

Drd y rhmtin nzil lmsn sbb lr

Pymbr (s) buyurub:

1 Nur sursi, y: 32. 2 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 108.

26

llhn rhmt qplr drd vt lr:1. Y yn vt; 2. vld mhbbtl tnn zn bn vt; 3. Kbnin qps ln vt; 4. vlnm vt.1

mm Sccd () buyurur:

Hr ks suby bir si vlndirs, llh-tl qiymtd

nun bn hlq tc qyr.2

Min qsrd min huri

Pymbr (s) buyurub:

Hr kim iki mmini vlndirmy ls, nlr il qurn

qdr llh nu hr biri drr v yqut qsrd yyn min huri il vlndirr.3

Nikhn trki llh qr bhdir

Pymbr (s) buyurub:

Hr ks ksbl gr vlnms, llhn qdrt v ruzi vrmsin kk dir. 4 Pymbr (s) digr bir hdisind buyurub:

vln, nki vlnmkd brkt vr.5

1 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh. 152. 2 vlil-lli, c. 3, sh. 251. 3 Vsil-i, c. 20, sh. 47. 4 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 172. 5 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 162.

27

n gzl cq

Pymbr (s) buyurub:

slmd llh ynnd nikhdn svimli v ziz cq ydur.1

n pis v n y mmt

Pymbr (s) buyurub:

Sizin n pisiniz vlnmynlrdir. nlr, ytnn qrd

hsb lunurlr.2

mmtimin n y slri vlilrdir v n pisi is

vlnmynlrdir.3 Bq bir hdisd buyurur:

Suby vft dnlr gr dnyy qyd bilsydilr,

mtlq vlnrdilr.4

vlinin iki rkt nmz subyn ytmi rkt nmzndn

stndr.5 Pymbr (s) yn buyurub:

mmtimin n stn qdnlr mhriyysi z ln gzl

siml qdnlrdr.6

1 Bihrul-nvr, c. 13, sh. 22. 2 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 156. 3 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 156. 4 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 157. 5 Vsil-i, c. 14, sh. 6. 6 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 161.

28

Mhbbt mhriyy il dyil

Hzrt li () buyurmudur: Qdnlrn mhriyysini tmyin ki, dvt yrdr.

lilik dnin rtlri

mm Bqir () buyurub:

gr li gln sin dini v mntdrl qntb

ls, qznz nunl vlndirin. ks hld is, yr znd fsd b vrr.1

Pklqdn bq h n

mm Rz () buyurub:

gr qznz li gls, dini v lq y ls, qbul

din. Ksblq, grk, vlnmy mn lmsn. nki Qurn buyurur: gr fqir lslr, llh ltf il nlr htiycsz dr. llh gnilndirn v ghdr.2

sn nikh

i lminin fqih v limlrindn ln Kiful-it kimi mhurlm mrhum ytullh y Cfr Kbir (rh.), cmt rsnd byk nfuz mlik idi. , bcrd qdr

1 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 189. 2 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 188.

29

cmt kmk dirdi. Bir gn , drsd tlbsinin szl lduunu grd. ncq tlb utnd n bir sz dy bilmirdi. y nunl qdr shbt tdi ki, tlb dil glib ddi: Qzn mn r vr. y nu vin prb qznn qdini tlb n udu. nlr hmin gn vlndilr.1

Fsiq v rbr li

Pymbr (s) buyurmudur:

Hr kim qzn fsiq r vrs, hr gn nun n min

lnt nzil lr!2 Pymbr (s) buyurmudur:

Qzn rbr r vrn s l bil, nu zin tmy

gndrib!3

Bir il ibdtin svb

Pymbr (s) buyurub: llh-tl bqlrn vlndirmy ln sin hr ddmn v szn birillik ibdtin svbn (ki, gndzlri ruc v gclri nmz ql) t dr.4

n y ft

1 Hkythy-nidni, sh. 207. 2 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 192. 3 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 191. 4 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 191.

30

n stn ft insnn iki nfri vlndirmk n tdiyi kmkdir. mm Sdiq () buyurub:

Ruzi nm v il il birlikddir. 1 Hr kim vldn

vlndirmy gc td hld vlndirms v vld gnh bts, nun gnhlrnn yrs vlidynin ml dftrin yzlr.2


vldn t bynundk hqq n y d qymq, bli

lnd nu vlndirmk v Qurn yrtmkdir.3

Ytmi min brkt

Glin r vin glnd gr nun yn yuyub suyunu vin hr trfin spslr, vdn ytmi min ksblq uzqlr, ytmi min brkt nzil lr. Glinin bn is ytmi min rhmt tklr v nu dlilik v r stliyindn qruyr.4

Pymbr (s) buyurub: zmn gc yq qlmq cizdir: 1. Qurn uynd; 2. lml mul lduqd; 3. r vin glin gtirilnd.

mm linin () msibti


1 suli-kfi, c. 5, sh. 331. 2 Zlil-nvr, c. 3, sh. 221. 3 Mstdrkl-vsil, c. 15, sh. 128. 4 Cmil-br, sh. 276.

31

Mn iki qiymtli yiQurn v hli-bytimi sizin rnzd mnt qyurm ki, gr nlr blnsnz h vt ylunuzu zmzsnz... mm dmliyik ki, y Rsulullh, sizdn snr hkimiyyt stnd dny hrislri hns zlmlri hli-bytiniz rv grmdilr, Zhrn sill vurdulr, lini v dust tdilr, libl mscid prb zrl byt tdirdilr v rd is mhrbd bn yrdlr!

Mhmmd Hnfiyy dyir ki, tm dny il vidlmq istyrkn buyurdu: Mni nmz qldm yr prn. Hzrti ddiyi yr prdlr. Bu zmn cmt l kdrl lyrd ki, z qlrd insn cn vrsin. mm Hsyn () lr hld tsn bb ddi: Sizdn snr biz n drik! Sizin msibtiniz Pymbrin (s) vft kimi bizim n rdr! llh nd lsun, sizi bu hld grmk mnim n dzlmzdir! mm buyurdu: Hsyn! Yn gl. Hsyn yl gzlrl n ynld. mm li () nun gznn yn li il silrk lini nun ryinin stn qyub buyurdu:

... lum, llh sn sbir vrsin, sn v qrdn n

byk svb t tsin. Skit l v lm ki, llh bu byk msibt gr sn cr vrsin.1 Bq rvyt gr li (), Hsyn () bb ddi:

y b bdillh, snsn bu mmtin hidi! Bllrnn

mqbilind sbirli v tqvl l. Bundn snr bq

1 Bihrul-nvr, c. 42, sh. 289.

32

vldlr d mm grmy gldilr. mm nlr d sbiri tvsiy tdi. Bu rfd bzn Hzrt z d nlr qulrq lyrd...1

1 Sqnmyi-li-Mhmmd, sh. 48.

33

Drdnc mclis

QDININ R QRISIND VZFLR

Qdnlrn rlrinin bynund hquqlr vr. Nc ki, kiilrin nmlrnn bynund ri hquqlr vrdr. Lkin kiilrin qdnlrdn stnly vr. llh izztli v hikmt shibidir.1


llh rini incidn qdnn nmzlrn v y mllrini

rini rz tmyinc, qbul tmz. qdn mr byu ruc tuts, nmz qls, qullr zd ts v btn mln hsn ts d. Hmin qdn chnnm dil ln ilk s lcq. Snr Pymbr (s) buyurmudur: Kii d nmn incits, hmin zblr dr lcq.2

mm Sdiq () bu brd buyurub:

Qdnlrn n ys bir yi n vrsk kr dn,

vrmynd is qn ln qdndr.3

1 Bqr sursi, y: 228. 2 Vsil-i, c. 14, sh. 116. 3 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 161.

34

Bir qurtum su il ltm illik gnhn blnms

mm Sdiq () buyurub:

Qdnn rin bir qurtum su vrmsinin svb bir ildn

rtq ln ibdtin (gndzlr ruc tutub gclr nmz qlmql) svbn brbrdir. gr qdn rin su vrs, llh cnntd nun n bir hr tikr v nun ltm gnh v tsn blyr.1

rdn ksmyin gnh


ri il ksn qdn z gnhsz ls d, qiymtd Firn, Hmn v Qrunl chnnmin n tbqsind lcq. Mgr tvb d v rinin ynn qyd.2

mm Sdiq () buyurub:

1 Vsil-i, c. 14, sh. 123. 2 Vsil-i, c. 14, sh. 123.

35

gr qdn rin ds ki, mn sndn h vt yir grmmim, nun y mllrinin cri mhv lr.1

Chnnmin srmsi

Pymbr (s) buyurub:

gr qdn qzbl rin bs, qiymtd chnnm

tinin kl il nun gzn srm krlr.2

gr hmil qdn rinin pis szlrin dzs v rksiy

gstrms, llh hr bir szn mqbilind hmin qdn ruc tutnn v mchidin svbn vrr.3

n y qdn

Pymbr (s) buyurub:

n y qdn zn utnmdn rin tqdim dn

qdndr. gr qdn z v ri sblnd ds ki, mndn rz lmync sndn l kmycym, , n y qdndr.4

1 Vsil-i, c. 14, sh. 162. 2 Mstdrkul vsil, c. 2, sh. 548. 3 Mstdrkul vsil, c. 14, sh. 245. 4 Mstdrkul vsil, c. 14, sh. 161.

36

Hmil qdn v hid svb

Pymbr (s) buyurub: Qdn hmil lduu v vld sddn ksiln qdr kfirlrl dyn dy kimidir. gr bu vt vft ts, hid svb qznr.1

Chnnm ti nfri yndrmz

Pymbr (s) bu brd buyurmudur: Chnnm du nfri yndrmz: 1. rin itt dn qdn; 2. rinin tin vtlrnd sbir dn qdn; 3. t-nsn ylq dn vld.2

llhn qzbi

Pymbr (s) buyurub: rindn iczsiz vdn n qdn rini rz dn v v qydn qdr llhn qzbin dr lr. Sbbsiz rindn bnmq istyn qdn cnntin iyi hrmdr. ri rz ln qdn cnntlikdir.

mm Sdiq () buyurub: llh yddi gn rin idmt dn qdnn zn chnnmin btn qplrn (yddi qp) blyr v cnntin btn qplrn (skkiz qp) r.3


rin cinsi ynln rzlq vrmyn qdnn y ilrinin svb iln drisindn yrld kimi nun ml dftrindn yrlr.4

1 Mstdrkul vsil, c. 14, sh. 161. 2 Nsyih, sh. 111. 3 Rh sdt, sh. 15. 4 Llil-br, c. 3, sh. 286.

37

Qdnn rin scdsi

Bir gn Pymbr (s) nsrdn ln bir sin hytin

dil ldu. Bu vt hytdki qyun Pymbri (s) grn kimi nun qrsnd scd tdi. bu Bkr ddi: Biz scd tmkd qyundn dh yyq. Pymbr (s) buyurdu: Bnd bndnin qrsnd scd tmmlidir. lbtt, gr bu i ciz lsyd, qdn rinin qrsnd scd tmyi mr drdim.1

Qdnlrn cihd

Hzrt li () buyurub:

Qdnn cihd nun rin y bmsdr.2 mm Bqir () bl buyurub:

Qdn n h bir ft rinin rzl qdr fydl

dyil.3

Qdn rinin mln qrumqd msuldur


1 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 246. 2 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 246. 3 Sfintl-bihr, c. 1, sh. 561.

38

Kii ilnin bsdr v hr b riyyti qrsnd msuliyyt dyr. Qdn is rinin mln qruml v d bu id msuliyyt dyr.1

Bir gc yq qlmn svb

Pymbr (s) buyurub: gr qdn du vt ls, llh n hid svb vrr.U qrumq n bir gc yq qlnn svb llh ylund ytmi qul zd dnin svb qdrdir.2

Pymbr (s) buyurub: nd lsun mni pymbrliy mbus dn llh, gr qdn rindn iczsiz msthb ruc tuts, gnhkrlrdn hsb lunr. Ylnz qz v y nzir rucundn bq.3

Pymbr (s) buyurub:

llh rinin sn yln y pltrn crn qdnn llrini chnnm dundn ln mlr il zr.4

Pymbr (s) yn buyurub:

Mni rislt sn llh nd lsun, gr qdn rinin mntiqli szn qbul tms, qiymt gn nu dilindn sr v dilini tli mlrl tikrlr.5

Pymbr (s) digr bir hdisd buyurub:

1 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 248. 2 Nhl-fsh, sh. 106. 3 Mstdrkl-vsil, c. 2, sh. 548. 4 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 238. 5 Mstdrkl-vsil, c. 14, sh. 238.

39

Mni pymbr sn llh nd lsun, qdnn iczsiz rinin vindn sdq vrmsi y dyil. gr rindn iczsiz sdq vrs, nun svb rin ytir, qdn bdbtilik nsib lr.1

rin mln urlmq

Hzrt Mhmmd (s) buyurub: Yddi v rhmt nzil lmz:1. Sbbsiz qdn tlq vriln v; 2. rin tb lmyn qdn ln v; 3. mnt ynt lunn v; 4. Zkt vrilmyn v; 5. lnn vsiyytin ml lunmyn v; 6. rb iiln v; 7. rin mln urlyn qdn ln v.

nsnn z qhumlrnn li il lm

Pymbr (s) buyurub:

l bir gn glr ki, insnn lm y tsnn y nsnn,

y nmnn, y vldlrnn, y qhumlrnn, y d qnulrnn li il lr. Srudulr: Bu i nc mmkndr? Buyurdu: nu sd hyt lduun gr thqir dr, hmi nu dny mln ytimkd tviq dr v nu l ilr vdr drlr ki, ii tmy qdrti tmz v bu yll nu ldrrlr.2

1 Knzl-mml, c. 16, sh. 48. 2 rhi nhcl-bl, c. 1, sh. 47.

40

Ftim (h.) il mhur ln qdnlr

Qdnlrn dstsi qbir zb grmzlr v Ftim (h.)

il mhur lcqlr: 1. rinin tinliklrin dzn sbirli qdn; 2. rinin pis lqn dzn qdn; 3. mhriyysini rin blyn qdn.1

Hr ddm min hid svb

Pymbr (s) buyurub: Qdn v ri rsnd slh yrtmq n ln s llh-tl bu yld gtrdy hr ddmn min hid svb v dnd hr sz bir il ibdtin svbn (gclri nmz qlb, gndzlri ruc tutuln) vrck.2

Bir n qrd vr idi ki, nlrdn hm rz idi. nlrdn byk qrd hmdn cvn grnrd. Bunun sbbini srund ddi: nki nmm lqdr. H vt mni qmgin tmir.

Bir filsfdn srudulr: Sn nc kmillik drcsin ytidin? , bl cvb vrdi: Tqvl nmmn gzl lq hytn tinliyinin mnim lm v hikmt yrnmyim mn lm qymd.

mm Hsnin () msibti

mm Hsn () vriln zhr kimyvi bir mdd idi ki, gr nu bdnin zrin tksydilr, hng kimi drisini dryrd. Bllikl, Hzrtin mdsinin divrlr drnd v

1 l-Mvizl-ddiyy, sh. 146. 2 Milul-br, c. 3, sh. 226.

41

mdnin dilind iddtli qnm bld. Bundn snr mmn hl dyirk lu miqdrd qn qusdu.

Cnd dyir ki, bir df mvlmn grn gtmidim. Birdn shbt snsnd Hzrt zn tutrq ir il tt istdi. Tti gtirib nun qrsn qyduqd, gzndn qnl y dmclrnn dn v zndn lt qn tkldyn grdm. Ddim: ! Niy bu drd drmn tmirsiniz? Buyurdu: Cnd! Mnim lmm n il drmn tmk lr?

Nhyt, bir zmn mmn vindn ivn sslri ucld v b Mhmmd () dnydn gtdi...1

1 Mqtli-Flsfi, sh. 47.

42

Binci mclis

RN RVD QRISIND VZFLR

, llhdr ki, sizi vhid bir vcuddn yrtd. V ndn qdn mqddr tdi ki, qdnl rm l.1

Qdnlrnzl insfl rftr din. gr ndn unuz glms, nifrtinizi izhr tmyin. nki llh sizin unuz glmyn ylrin und sizin n lu yir qrr vrmidir.2

mm Sdiq () buyurub:

r v dil lnd ilsin slm vrmlidir. vvl yqqbsnn ssi, y skrmkl gliindn ilsini brdr tmlidir ki, un glmyn bir y gzn dymsin.3

rin nmn bms ibdtdir

Pymbr (s) buyurub:

1 rf sursi, y: 189. 2 Nis sursi, y: 19. 3 Bihrul-nvr, c. 76, sh. 11.

43

rin nmn bms ibdtdir v gnhlrnn kffrsi hsb lunur.1

Pymbr (s) digr bir hdisd buyurub: Hr ks ilsin idmt tmkdn z virms v ikyt tms, bu i nun byk gnhlrnn kffrsi, llhn qzbini sndrr, y mllrin drcsini ldr.2

mm Sdiq () buyurub:

ilsi il mhribn dlnn ksin ruzisi rtr.3

Ytmi dlu sill

Pymbr (s) buyurub:

gr bir kii nmn bir sill vurs, llh chnnmin vlisin mr dr ki, nun zn ytmi dlu sill vursun. Kii lini nmhrm qdnn bir tkn vurs, qiymt gn l chnnmin dlu mlr il tikilr.4

Pymbr (s) hminin buyurub:

nsnn imn rtn zmn nmn mhbbti lr.5

1 Lilil-br, c. 3, sh. 285. 2 Bihrul-nvr, c. 104, sh. 132. 3 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 104. 4 Vsil-i, c. 2, sh. 54. 5 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 104.

44

sir hsn

mm Kzim () buyurub:

nsnn ilsi sir kimidir. n gr d grk llhn nmtlrindn ilsi n rclsin. Bu id shlnkrlq ts, mmkndr ki, nmti ldn vrsin.1

mm Rz () buyurub:

Kiiy ilsinin rifhn rtrms vcibdir ki, nlr d nun

lmn rzulmsnlr.2 Pymbr (s) buyurmudur:

Qrdm Cbril hmi qdnlr hrmt tmyi tvsiy drdi. Gmn tdim ki, rin nmn uf bl dmsi ciz dyildir. Bq bir hdisd buyurub: Cbril qdnlr qdr mn tvsiy tdi ki, nlr bmn hrm lduunu dndm. vlnin, mm tlq vrmyin. nki tl gr llhn ri lrzy glir.3

Pymbr (s) buyurub:

Mmin ilsinin istyi il ymk ymlidir. Grk hli-

yl d nun istyi il ymk ysin.4

1 Bihrul-nvr, c. 101, sh. 69. 2 Mnl yhzuruk-fqih, c. 2, sh. 34. 3 Nhcl-fsh, sh. 230. 4 suli-kfi, c. 4, sh. 3.

45

Rsuli-krm bl buyurmudur: Dny bir mldr. n y ml is tqvl v slh qdndr. Sizin n ynz qdnlr il mhribn lnlrdr.1

ilnin drdini kmk chnnm dun qr

siprdir

Pymbr (s) buyurub:

ilnin tinliklri il mrqlnmq chnnm dun qr

sddir. llh itt tmk llhn zbndn uzqlm sbb lur.2

Pymbr (s) hminin buyurub:

Mluqtn ruzisi llhn hdsinddir. nlr n lmnn sn n zrri, n d yri vr. Bunun n sn ylnz irt svb ytir. Hqiqtn, il yk n byk drddir.3

Kiinin nm n bznmsi

Hdislrin birind dyilir ki, kiinin bznmsi v gzlliyi qdnn ifftini rtrr.4

mm Sdiq () buyurub: Kiinin brcudur ki, rvdnn qrnn dyur, gyindir v tlrndn k.5

1 Nhcl-fsh, sh. 230. 2 Bihrul-nvr, c. 73, sh. 16. 3 Bihrul-nvr, c. 73, sh. 16. 4 Bihrul-nvr, c. 76, sh. 99. 5 Vsil-i, c. 3, sh. 184.

46

Min hidin svb

Bir gn Pymbr (s) Hzrt linin () vin gldi. Bu vt li () mrci tmizlyirdi. Ftimyi Zhr () qznn ynnd ylmidi. Pymbr (s) buyurdu: it, y blhsn! Ddiklrim llh mridir. Hns kii rvdn v ilrind kmk ts, llh nun bdnindki hr bir tknn synd bir illik ibdtin (ki, gndzlri ruc tut, gclri ibdt d) v Yqub, Dvud, s () kimi sbirli slrin svbn vrr. y li! Hr kim ilsin kmk d v kmyini ndn sirgmy llh nun dn hidlr dftrind yzr v hr gc-gndz min hidin svbn vrr. Hr ddmn Hcc v mr, min cihd, min st grn gtm, min cm nmz, min dfnd itirk tm, min c dyurm v llh ylund min t hsn tmyin svbn vrr. Hyt yldn v ilrind kmk tmk Tvrt, ncil, Zbur v Qurn umqdn, min siri zd tmkdn, ksblr min dv hsn tmkdn stndr v l bir sin yri cnntdir.1

ily idmt gnhlrn kffrsi

Pymbr (s) buyurmudur: y li! ily idmt byk gnhlrn kffrsi, llh qzbini ytrdn, hurinin mhriyysi, slh mllri ldn v drclri yksldndir. y li! ncq sdiq hid v s ki, llh, dny v irtin yrini n vrib ilsin idmt dr.2

Min t v gnh


1 Bihrul-nvr, c. 101, sh. 132. 2 Bihrul-nvr, c. 101, sh. 132; srus-sdiqin, c. 15, s. 300.

47

rvdn zin il ittihm dn ylnz mlun v mnfiqdir. nki bl ittihm kfrdr v kfr is chnnmlikdir. Bs, bl tmyin ki, bu iin pmnl v iddtli zb vr.1

Pymbr (s) buyurub:

Hr kim rvdn zinn nisbt vrs, slh mllri iln drisindn yrln kimi ndn yrlr. Bdnind ln hr bir tkn sy qdr ml dftrin min gnh yzlr.2

t lmq v qul zd tmk

Hzrt li () buyurub:

Hr ks ilsi n bir dirhm dyrind t ls, l bil

hzrt smilin vldlrndn ln bir qulu zd dib.3 mm Bqir () buyurub: Hr vt sfr gtdin, iln n

mtlq bir hdiyy l. Htt, bir y tpmsn yrdn d gtr v hdiyy kimi znl pr.

Hzrt brhim () ldn vin qydnd ilsi n bir hdiyy tpmd ki, prsn. v lib qytmsn dy, ln dlrndn bir z gtrb, miniyinin urcunun tkd. v tnd urcun yr dd v birdn llhn qdrti il btn dlr un vrildi.

mm Sdiq () buyurub:

1 Birhrul-nvr, c. 103, sh. 249; Cmil-br, sh. 446. 2 Hmin. 3 Bihrul-nvr, c. 75, sh. 32.

48

Sfrdn qydnd mmkn lduu qdr ilniz

hdiyy gtirin.1

ki s llhn qzbi tutr

Pymbr (s) buyurmudur: Hr ks rvdn qdr ziyyt vrs v rvd mcbur qlb rin pul vrs ki, nu bsn, llh hmin s chnnmdn z cz vrmz. nki llh-tl ytim zlm lunnd qzblndiyi kimi, nm zlm dnd d qzblnir.

Fdkrln n stn drcsi

Bir sin pis lql rvd vr idi. mm hmi sbir dirdi. Dstlr n ddilr: Niy nu bmrsn ki, ndn ils lsn? Ddi: nki qrurm ki, tlqdn snr bq biri il vln v pis lqn gr nu incid.2

mm Hsynin () msibti

mm Bqir () buyurmudur: Hr ks mm Hsynin () msibtin lyrq bir zrr bl gz y tks, llh nun drylr qdr vsti v ulduzlrn sy qdr gnhlrn (gr vrs) blyr.3

mm Sccd () dyir: Kuflilr linin () ynn glib yn ymdndn ikytlnrk ddilr ki, du t, llh bizim n y gndrsin. mm li () lu Hsyn () ddi: Ql, llhdn y dil. mm Hsyn () y qlrq llh hmd-sn tdikdn v Pymbr (s) slm

1 Vsil-i, c. 8, sh. 337. 2 brtli hdislr, sh. 32. 3 Thftul-mclis, sh. 215.

49

gndrdikdn snr du tdi. Hzrtin dus qurtrmm llh gydn lysn y gn-drdi. Htt l rblri Kuf trfndn glib br vrdilr ki, drlr v biybnlr su il dlmudur.1

mm hmin kuflilr mm Hsyni () Kufy dvt drk gn Frt ynn knrnd susuz sldlr, Hzrtin susuz hld bn ksmkdn lv, krp li sgrini susuz hid tdilr, Hzrt blfzlin bdnini Frtn knrnd tik-tik drdlr...

1 mm Hsynin () buyuruqlrnn klliyyt, sh. 160.

50

ltnc mclis

NSYYT QYDLRI (1)

Hqiqtn, mminlr bir-birinin qrddr. Bs hmi z din qrdlrnzn rsnd slh yrdn. llhdn qrun blk rhm lunsnz.1

mm Kzim () buyurub:

nsnlrl dstluq ln yrsdr.2

Slm llhn dlrndn biridir


[ ]

Slm, llhn dlrndn biridir. n gr d slm z rnzd yyn. gr bir kii mslmnlrn ynndn ks v nlr slm vrdikd nlrdn cvb itms, mslmnlrn n ys n slm vrsin.3

1 Hcrt sursi, y: 10. 2 Vsil-i, c. 11, sh. 403. 3 Mstdrkl-vsil, c. 8, sh. 302.

51

Mslmn mslmn qrd il grdy zmn n slm vrsin v nunl ll grsn. nlr bir-birindn yrlmm gnhlr blnr.1

Hzrt li () buyurub:

Rsulullh biz mr dib ki, gr bir kii sizin ynnz

gls v slm vrms, ynnzd ymk ls bl, nu sfry dvt tmyin.2

Slml cnnt giri

Pymbr (s) buyurub:

Hns tyf slm z rlrnd yys, llh zbndn

mnd qlr. gr siz bir-biriniz lu slm vrsniz, cnnt dil lrsnz.3Uqlr slm vrmyi ln qdr trk tmyin. Mndn snr bunu mnim snnim kimi ydigr slyn.4

Mqdds Incil kitbnd dyilir:

Mminlr rsnd slm vrmk zlnd, dmnilik v

kin lr.5

blisin lms

Pymbr (s) buyurub:

1 Mstdrkl-vsil, c. 8, sh. 359. 2 Hmin, sh. 356. 3 Hmin, sh. 363. 4 Hmin, sh. 212. 5 Hmin, sh. 360.

52

Bir mmin z mmin qrdn slm vrnd lntlnmi blis lyrq dyr: Vy lsun mn! Bunlr bir-birindn yrlmync gnhlr blnr.1 Bir-birinizl grnd slm vrin ki, kinlr qlblrdn sn.2

Gnh c yrpqlr kimi tklr

mm Sdiq () buyurmudur:

gr iki mmin bir-biri il grs, llh hmi nlr rhmt gz il br. nlrn gnhlr c yrpqlr kimi tklr.3

frin dmyin svb

mm Sdiq () buyurub:

Hr ks mmin qrdn frin v mrhb ds, llh

qiymt qdr nun n mrhb yzr.4 mm Bqir () buyurub:

Mmin tbssm tmyin svb vrdr.5

1 Hmin. 2 Nhcl-fsh, sh. 610. 3 suli-kfi, c. 2, sh. 182. 4 Hmin, sh. 206. 5 Hmin, sh. 183.

53

y nifq sbb lr

Pymbr (s) buyurub:

Hr ksd islt vrs, ruc tutn v nmz qln ls d bl mnfiqdir: 1. timd lunn s ynt dnd; 2. Yln; 3. Vdsin vf tmyn s.1

Pymbr (s) buyurub:

( Sn qr ynt dn ynt tm ki, nun kimi

lmysn, silyi-rhmi dvm t, htt sninl silyi-rhmi ksslr d.2


gr ruc ln s din qrdnn qn ls v v shibin minnt lmsn dy, (htirm qsdil) brdr tmdn iftr ts, llh n bir illik rucun svbn vrr.3

Qn hrmt v bir milyn infq


1 Hmin, sh. 291. 2 Nvdir, Rvndi, sh. 6. 3 suli-kfi, c. 4, sh. 151. lbtt, mqsd msthb rucdur v bir

d vt myyn lmyn rucu zhrdn qbq mq lr.

54

Qn hrmt dn ytmi pymbr hrmt tmi kimidir. Hr ks qn bir dirhm hsn ts, llh ylund bir milyn hsn dn s qdr svb qznr.1

mn mhv dn gnh

mm Sdiq () buyurub:

Su duzu ritdiyi kimi, mmin qrdn thmt vurn

sin d imn rdn gdr.2 Pymbr (s) buyurmudur: Mmin mmin qrdndn

zr istynd qbul tms, hmin s Kvsr hvuzund mniml grmz.3

Qnq gnhlr mhv dr

Pymbr (s) buyurub: gr qnq bir v dil ls, v shibinin gnhlr blnr.4

Pymbr (s) buyurub:

Qnq kfir ls d, n hrmt t.5

1 rdl-qlub, c. 1, sh. 138. 2 suli-kfi, c. 2 sh. 361. 3 Nhcl-fsh, sh. 610. 4 Hmin, sh. 400. 5 Cmil-br, sh. 214.

55

mm lninn () lms

Bir gn li () lyrd. Sbbini srund buyurdu:

Yddi gndr ki, vimiz qnq glmir.1 Pymbr (s) buyurub: Birinci, ikinci v nc gn

qn qulluq tmk nun hqqdr. mm gndn snr v shibi qn sdq vrir. H ks qdr qnq qlmsn ki, gnhkr hsb lunsun. Ddilr: Nc gnhkr lr? Buyurdu: qdr qlr ki, v shibi nun rcini tdr bilmz.2

mm Sdiq () buyurub:

Qnq gln mmin qrdn y qrlyn ks, snki, llh ylq tmidir!3

Ksmk qn tkmk kimidir

Pymbr (s) buyurub: Hr ks gndn rtq din qrd il ksl qls v bu hld ls, chnnm gdr.4 Hr ks bir il din qrd il ksl qls, l bil nun qnn tkb.5 Bzr rtsi v cm m rhmt qplr lr. Mriklrdn bq hmnn gnh blnr. mm din qrd il dmnilik dn is blnmycq.6

1 Cmil-br, sh. 137. 2 isl, sh. 167. 3 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 298. 4 Nhcl-fsh, sh. 572. 5 Hmin, sh. 593. 6 Hmin, sh. 595.

56

Hr ks rl rvdn rsnd slh yrtm ls, llh

n min hidin svbn vrr. Bu id td hr ddm gr llh n bir ilin ibdtinin svbn (gclr ibdt, gndzlr ruc tutn) vrr.1

gn ksl qlmn gnh

mm Bqir () buyurub: gr iki mmin gn bir-biri il ksl qls, nc gn mn nlr nifrt drm. Ddilr: Mmkndr nlrdn biri gnhsz lsun. Buyurdu: , grk mqssirin ynn gdib zn mqssir kimi gstrib nunl brsn.2

mm Sdiq () buyurub:

Mlundur, mlundur ks ki, ndn brmq hi lun,

mm qbul tmy.3

Pymbr (s) buyurub: Hr ks iczsiz qrdnn mktubun bs, l bil chnnm br.4

1 Vsil-i, c. 16, sh. 344. 2 isl, sh. 210. 3 Vsil-i, c. 16, sh. 270. 4 Hmin, sh. 58.

57

Hr ks iki nfrin rsnd slh yrtm ls, llhn mlklri n slm v rhmt gndrr v n Qdir gcsinin svb vrilr.1

Dvn trk tmyin svb

Pymbr (s) buyurub:

Hr ks dvn trk ts, (z hql ls d bl) cnntin

n y yrind nun n bir v tikilr.2

nsn kim v dvn trk tmyinc hqiqi imn

qzn bilmz. gr z hql ls d bl.3 mm Rz () buyurmudur:

limlrl chilcsin mbhis v dv tmyin ki, sizi

zlrindn uzqldrmsnlr. Ndnl d dv tmyin ki, nlrn chil hcumlrn mruz qlmysnz.4

Hzrt li () buyurub:

Dmnilik v kindn uzqln ki, kk-bh yrdr v

slh mli mhv dr.5 mm Sdiq () buyurub: Hr ks mslmnn zn v

bn tir vurs, llh nun hr bir tknn mqbilind qiymtd hmin tir vurn n bir nur yzr.6

1 Hmin, c. 18, sh. 441. 2 Bihrul-nvr, c. 2, sh. 139. 3 Hmin. 4 Hmin, sh. 137. 5 Hmin, sh. 135. 6 Svbul-ml, sh. 327.

58

Pymbr (s) buyurub: Hr kim mmini nrht dib qmlndirs, bu iin gr dnyn kffr kimi vrs d bl kifyt tmz.1

mm Sccdn () msibti

Minhl dyir: m hrinin bzrn dil ldum. mm Zynlbidini () mbrk bynu zncirlnmi hld grdm. yqlr tt kimi qurumu v qn bynmd. Ynlb slm vrib ddim: cn, ncsn? Buyurdu: Minhl! Yzid sir lnn hl nc lr? tm ldrlndn snr bu qdn v uqlr ymk ymyiblr. Minhl ddi: cn! Bs, niy rblqdn l msnz? Buyurdu: Minhl! Bu rbln rty ydur, gn bynumun zncirini qzdrr v bynumu yndrr. styirm ki, gdib bir qdr klglikd turum.

Minhl dyir: Hzrtl shbt drkn nm Zynb (h.) glib buyurdu: y qrdmn ydigr! Qyt, qrurm glib sn llq vurrlr....2

1 Cmil-br, sh. 416. 2 Mqtli-Flsfi, sh. 89.

59

Yddinci mclis

NSYYT QYDLRI (2)

Siz grk y ilrd v tqvd bir-biriniz kmk dsiniz. Gnhd v zlmd y. llhdn qrun. llhn zb iddtlidir.1

mm Bqir () buyurub:

Hr ks mslmn qrdnn istyini yrin ytirmk n sy ts, llh nu ytmi b min mlyin klgsind slyr, nun hr bir ddmn llh bir ylq yzr, gnhn pzr v drcsini yksldr. Bu idn uzqlndn snr llh nun ml dftrin hcc v mrnin svbn yzr.2


Sbh yrindn qlb mslmnlrn tinliklri brd fikirlmyn ks mslmn dyil. Hr ks birinin y mslmnlr, ddm ytinfrydn ss vrms, mslmn dyil.3

llhn ziyrti

mm Sdiq () buyurub:

1 Mid sursi, y: 2. 2 suli-kfi, c. 3 sh. 283. 3 Hmin mnb, sh. 293.

60

Hr kim llh tir mslmn qrdn ziyrt ts,

llh n buyurr: Sn mni ziyrt tdin v sn cnntdn z svb vrmrm.1

Btn slmlr qiym dn, l il grn v msfirl

qucqln ndr.2

Mminin ymyinin ql ytmi drdin drmn

Hzrt li () buyurub:

Mminin ymyinin ql ytmi drdin drmndr.3 Pymbr (s) buyurub:

Hr kim din qrdnn qbndn qln suyu is, llh nlr rsnd mlk yrdr ki, qiymt qdr nlr n istifr tsin.4

1 suli-kfi, c. 2, sh. 176. 2 Hmin. 3 Bihrul-nvr, c. 75, sh. 33. lbtt, burd ylucu stliklr

nzr lnmldr. 4 Mstdrkl-vsil, c. 17, sh.18.

61

Slh insnlrn ziyrti msumlrn ziyrtidir

mm Sdiq () buyurub:

Hr ks biziml silyi-rhm d bilms, bizim slh ilrimizl silyi-rhm tsin ki, biziml silyi-rhmin svbn qznr. Hr kim bizi ziyrt d bilms, ncq slh dstlrmz ziyrt ts, bizim ziyrtin svbn nil lr.1

mntdrlq

Hzrt li () buyurub:

mntin shibi pymbrlrin vldlrnn qtili ls d,

nun mntini qytrn.2

Mslmn ynt tmyin zb

Pymbr (s) buyurmudur: Hr kim mslmn qrdn ldts, llh nun brktini lr. nun hytn mhv dr v nu zbn burr. Mslmn ynt dn dny v irtd n bizlrdndir, n d biz ndnq.3

ynt v dinsiz lm

Pymbr (s) buyurub:

1 Mn l yhzurul fqih, c. 3, sh. 73. 2 Thful-uqul, sh. 217. 3 Iqbul-ml, sh. 612.

62

Hr ks mnt ynt ts v nun mntini qytrms, mslmn vft tmz. Bir hld ki, llh n qzblnr. llh nu chnnm prm mr dr. V , bdi chnnmd qlr.1

Ustdlrmzdn biri dyirdi: Kmid dindrlr mnt v cmtn mln hmiyyt vrirdilr. Htt gr bir nfr hmmdn zn rtmk n fit bl mnt lsyd, ndn kis v ski kimi istifd tmzdi. nki bu i bir nv yntdir.

Pymbr (s) buyurub:

Hr ks ymk yyn zmn bir c n bs v , c h

n vrms, llh nu l bir bly mbtl dr ki, drmn lmz.2

Mmin hrmt

Pymbr (s) buyurub:

Hr kim mmini hl ts, mni hl dib. Mni

hl dn, llh hl dr.3

Mminin mmin mhbbtl b ibdtdir.4 mm Sdiq () buyurub:

1 qbul-ml, sh. 610. 2 Nhcl-fsh, sh. 574. 3 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 287. 4 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh. 152.

63

Mmin y ilr yrdmdr, yy sddir, hytn y tdbirl kirir v iki df ldnmz.1

llh-tl buyurur:

Mnim mmin bndmi r dn, mniml mhriby

qlm kimidir.2 mm Sdiq () buyurub:

Hr kim mminin qbrin ziyrt ts v nun qbrinin

stnd Qdir sursini yddi df us, llh nu v qbir shibini blyr.3

Byklr hrmt


Hr kim (zndn) kiiklr rhm v (zndn) byklr

hrmt tms, bizdn dyil.4

S din ylund rm mslmn hrmt tmk, llh

hrmt tmkdir.5

1 suli-kfi, c. 2, sh. 241. 2 Hmin, sh. 254. 3 Mstdrkl-vsil, c. 2, sh. 77. 4 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 227. 5 suli-kfi, c. 3, sh. 240.

64

Hr kim yllr hrmt ts, llh nu qiymt gnnn qrusundn ils dr.1

mm myninin (rh.) qrd il gr

mm myni (rh.) 1357-ci ild Prisdn rn glnd Mhrbd hv limnnd mmn t vzi ln qrd Psndid nu qrlynlrdn biri idi.Tyyr nnd Psndid tyyrnin iin dil lub qrd il grd. mm tyyrdn dmk istynd buyurdu: Grk qrdm mndn qbq dsn. nki n hrmt tmk mn vcibdir. mm bunu qbul tmk msullr n (siysi chtdn v stlrl mm gzlyn kmrlr gr) tin idi. Bun bmyrq, mm szndn dnmdi. Mrhum Hc hmd (rh.) mslht bildi ki, vvl Psndid dsn. Snr mm tk tyyrdn ric lsun.

Mlyin fryd

mm Sdiq () buyurub: Gc-gndz bir mlk fryd dir: y llh bndlri! Gnhdn l kin. nki hyvnlr, krplr v qclr lmsyd, l bir bl nzil lrd ki, smklriniz bir-birin qrrd.2


Yl s qhumlrnn, qvmnn rsnd pymbr

kimidir.3

1 Nvdiri-Rvndi, sh. 7. 2 Nsyih, sh. 142. 3 Knzul-mml, hdis: 42632.

65

mm Bqirin () msibti

mm Bqir () Krbl hdissind ts il birg idi. , btn msibtlri v sirliyi yndn grm v z d zlm mruz qlnlrdn biri lmudur. mmn () hdtinin ncliyi bir qdr d mlum dyildir. Bu i Him ibn bdl Mlikin gizli pln il hyt kmidir. Bl ki, Zyd ibn Hsn Himn gstrii il bir tn yhrin zhr srtb nu mmn hzurun gtirir v nun t minmyini isrr dir. mm rsiz qlb t minir v bllikl, zhr nun bdnin kir. Bundn snr mmn budlr zhrdn iir v gndn snr hid lur.

mm mrnn r stlrnd vsiyyt tmidi ki, nu z hrm pltr il kfnlsinlr.1 mm bbs mm Hsynin pk v tik-tik lmu bdni Krbld gn yrd qld. zmn mm Sccd () Bni-sd qbilsi il birg nu dfn tmk n hsirdn bq bir y tpmdlr. Hzrtin bdni qbir qyulnd z qibly trf qyulml idi. mm tsnn b v bdni rsnd n qdr fsil vr idi. Hzrt Zynlbidin () n d bilrdi! Hzrt qm-qss ir tsnn bznn ksilmi dmrlrndn pd.

Dyirlr ki, bir hid ns Mdind Bqi qbiristnlnd immlrn qbirlrini rqsz, gnbzsiz v qbir dsz grb dmidir: y Bqi immlr, siz lp qrib v mzlumsunuz! Bundn snr mn dh hid vldmn qbri stn n bir gl qycq v n d nu silcym...

1 Suqnmyi-li Mhmmd, sh. 80.

66

Skkizinci mclis

SLY-RHM

llhl bld hd vf tmynlr llhn birldirmy mr tdiyi yi sndrrlr (llh silyi-rhm mr tmidi, mm nlr bun ml tmirlr). nlr yrd fsd dirlr. nlr sl ziynkrlrdr.1

Pymbr (s) buyurub:

...

mmtimdn hzr v qib lnlr, kii v qdnlrn slbndn qiymt qdr glck hr bir ks vsiyyt dirm ki, silyi-rhm din. Bu i bir illik sfrl nticlns d n ml din. nki bu dindndir.2

1 Bqr sursi, y: 27. 2 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 114.

67

Hr kimd y ls, nun hsb llhn ynnd sn lr v llh nu z fzli v rhmti il cnnt dil dr. Srudulr: y ndir? Buyurdu: Pislik dn ylq dn, silyi-rhmi ksn silyi-rhm dn v zlm dni blyn s.1

mm li () buyurub: Silyi-rhm dnin gr il mr qls, llh nu tuz il dr. gr bir sin tuz il mr qls, mm silyi-rhmi trk ts, mr il lr. (Snr bu yni ddi:) llh-tl istdiyini mhv dr, dyidirr, isbt dr v yrnn kitb nun istyi ildir.2

n sn silyi-rhm

mm Rz () buyurub:

Bir su imk qdr d ls silyi-rhm t. n y silyi-

rhm bqsn incitmmkdir.3 mm Sdiq () buyurub:

Byklriniz hrmt din v silyi-rhm din. n y silyi-rhm qhumlr incitmmkdir.4

1 Hmin, c. 7, sh. 96. 2 Llil-br, c. 3, sh. 10. (Rd sursi, y: 39) 3 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 88. 4 suli-kfi, c. 3, sh. 241.

68

Bir slm vrmkl d ls, silyi-rhm din.1

Yz hidin svb

Pymbr (s) buyurmudur: Hr kim qhumlrn grmk y ml vrmk n nlr gts, llh n yz hidin svbn vrr v hr ddmn gr ml dftrin qr min svb yzlr v qr min gnh pzulr. llh cnntd n qr min drc vrr. , yz il lis ibdt dn s kimidir. 2 Hr kim qhumluq hqqn riyt ts, llh cnntd n min drc vrr ki, hr drcsinin sy yz illik yldur. Drclr gmdn, qzldn, mirvridn, mkdn, rizlitdn (qzllr ylmtl-sr rngli qiymtli d), kfurdn v sir ylrdn tkil lunmudur ki, cnnt nlrl tikilmidir.3

r cn vrmkdn nict tpmq

mm Sdiq () buyurub:

Hr kim istyir ki, llh-tl lmn tinliyini nun

n snldrsn, grk qhumlrn silyi-rhm tsin v vlidynin ylq tsin. Bl ln surtd, llh lm nun n snldrr v ksb lmz.4

1 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 91. 2 Hmin mnb, sh. 90. 3 Hilytl-mttqin, sh. 192-193. 4 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 66.

69

Qr ddmn su-sul

Mfzzl dyir: mm Sdiqin () hzurun gtdim. mm

mn buyurdu: Mdiny kiml glmisn? Ddim: Qrdlrdn biri il. Buyurdu: ndi hrddr v n dir? Ddim: Mn Mdiny dil lnd , iinin rsnc gtdi v indi hrd lduunu bilmirm. Buyurdu: Mgr bilmirsn ki, mminl qr ddm gtsn, nun snin bynund hqq vr? llh qiymtd bu hqd bndlrindn srucq.1

Kimlr fzilt hlidir?

mm Sccd () buyurub:

llh qiymtd kmilri v glcklri bir yr tplycq. Snr nid dn fryd dr: Fzilt hli hrddr? Cmtn bir dstsi qlr v mlklr nlr qrlyr v dyrlr: Sizin fziltiniz nddir? Dyrlr: Biz silyi-rhm tmyn silyi-rhm drdik, bizdn bir yi sirgyn bi drdik. Biz zlm dni bldq. Snr nlr dyilr: Dil lun cnnt!2

1 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 159. 2 suli-kfi, c. 3, sh. 167.

70

mm Sdiqin () msibti

Bir gc Mnsurun mri il mm Sdiqi () yqyln v bsz nun hzurun gtirdilr. Mnsur qzbl Hzrt ddi: y Cfr! Bu yl vtnd utnmrsn, hkimiyyt n lr v mslmnlr rsnd fitn yrtmq istyirsn? Snr qlncn qnndn rb mmn bynunu vurmq istdikd, birdn Pymbri (s) qrsnd grb nu qnn qydu. kinci df bu ii grmk istdikd yn Pymbri (s) qrsnd grd. Nhyt, nc df Hzrti ldrmk fikrind ls d bu idn dnd. Snrlr , mm zhrli zml hid tdi.1

Hdislrin birind dyilir ki, Mnsur Dvniqinin mri il mmn vi yndrlndn snr ilrdn biri mmn hzurun glmidi. , mm qmgin v lr grb bunun sbbini sruduqd, Hzrt buyurmudu: Ynn zmn mn vd idim. Birdn ilm qrudn ivn qldrd. nlrn ddn qrunmq n trf-bu trf qdqlrn grdkd, bbm Hsyni () trldm. ur gn d nlrn ymlrin hcum dilrk yndrlmd...2

1 Sqnmyi-li-Mhmmd, sh. 85. 2 Hmin mnb, sh. 140.

71

Dqquzuncu mclis

HD-PYMN

hd vf din, nki hd-pymndn sul luncq.1 Pymbr (s) buyurmudur:

llh v qiymt imn gtirn s vdsin ml

tmlidir.2

mnt ynt dnin imn v hd vf tmynin is

dini ydur.3 mm Sdiq () buyurub:

Mmin qrd vriln vd nzirdir v nun kffrsi

ydur.4

yd h kimdn zr qbul lunmz: 1. mnti qytrmq, istr shibi y, istr pis insn lsun; 2. hd vf tmk, istr pis, istrs y insn lsun; 3. t-ny ylq tmk, istr y, istr pis insn lsunlr.5

1 sr sursi, y: 34. 2 suli-kfi, c. 2, sh. 364. 3 Nvdiri-Rvndi, sh. 5. 4 suli-kfi, c. 2, sh. 364. 5 Bihrul-nvr, c. 75, sh. 92.

72

Vf lglri

mmr Ysir dyir: Mhmmd (s) hl pymbrliy silmzdn vvl bir mddt cmtn qyunlrn trmq n shry v d tyin prrd. vtlr mn d bn idim. Bir gn hd tdik ki, sbh qyunlrmz iki dn rsndk tl prq. Shri mn gcikdim. Mhmmd (s) qyunlr hmin yr prm, mm tlm qymmd. Ddim: Niy qyunlr tlm qymmsn? Buyurdu: Mn sninl hd-pymn blmdm ki, qyunlr birlikd tl prq. n gr bl tdim.1

Pymbr (s) bir kii il birlikd idi. Kii hrs gtmk istdi. Pymbr (s) bir dn ynnd dynb buyurdu: Mn sni burd gzlyirm. Kiinin gdib-glmsi uzun kdi. Gnin nuru d birb Pymbrin (s) stn drd. Shblr ddilr: y llhn Rsulu! Klgy glin ki, gnin istisindn qrunsnz. Buyurdu: Mn n burd dyncm vd vrmim.2

Btprstin mslmn lms

ttrn Tzkir kitbnd yzlr: bdullh Mbrk dy gtdi. , bir kfirl dymy bld. Nmz vt ytind kfirdn nmz qlmq n mhlt istdi v kfir d bt ibdt tmk n ndn izn ld. , icz vrdi. Kfir bt ibdt dnd bdullh z-zn ddi: nun ibdti btil lduu n grk nu ldrm. bdullh nu qlncl vurmq

1 Bihrul-nvr, c. 75, sh. 96. 2 Vsil-i, c. 12, sh. 165.

73

istynd birdn bu yni itdi: hdiniz vf din ki, hqiqtn hddn sru-sul luncq!1

, bu yni idnd ld. Kfir bn qldrd v nu lind qlnc lr hld grb srudu: Sn n lub? bdullh hdisni dnd. Kfir fryd tdi v ddi: Bl bir llh imn gtirmmk insfszlq lr.

Bir df mm Sccd () birindn pul brc ld. Dstu hzrtdn vsiq v rhn istdi. mm bsndn bir sp rb, n vrdi v buyurdu: Bu, mnim vsiqmdir, brcu qytrn qdr snin ynnd qlsn. d qbul tdi v nu kiik bir qutuy qydu. Bir n mddtdn snr mm pulu hzrld v brc vrn sin ynn glib, buyurdu: Pul hzrdr v sn d vsiqmi gtir. , sp itirdiyini ddi. mm buyurdu: nd brcunu mndn l bilmzsn. hdi grk kiik symysn. Kii sp tpb mm vrdi v d sp lb brcu qytrd.2

Hzrt bu mli il s v bqlrn yrtdi ki, mmkndr bir spn qiymti lmsn. mm mnt sp d ls, qiymti dur.

Cnnt hlinin susiyytlri

Pymbr (s) buyurub: llh cnnt yrdnd df buyurdu: mminlrin hln (nlrn yri cnntdir)! rin mlklri d bu sz df tkrr tdilr. Snr itb gldi: Hr ksd lt susiyyt ls, mmin hsb lunur: 1. Dz dnmq; 2. hd vf tmk; 3. mnti qytrmq; 4. At-ny ylq tmk; 5. Silyi-rhm; 6. Gnhlr gr istifr tmk.3

1 sr sursi, y. 34. 2 Bihrul-nvr, c. 46, sh. 147. 3 Nsyih, sh. 246.

74

mm Kzimn () msibti

Bu ibr mm Kzimn () ziyrtnmsinddir:

Qrnl v zlmt yr, hm d dry mtmur

dyirlr. Bddd yri iki mtr qzdqd su r. nki Dcl y rd yrlir. n gr d insn iki mtr yrin ltnd dustq ls d zindn y v nm lur. mm l bir yrd dustq idi ki, r hm qrnlq, hm nm v hm d bynund zncir vr idi. n gr mm dim zbd idi. Hzrt mrnn rlrnd li () kimi bl buyurdu: lhi! Mn insnlrdn dymum v yrulmum. nlr d mndn yrulub. Mni nlrdn l. Nhyt, bir gn drd nfrin htirmszlql Hzrtin cnzsini l gtirdiyini grdlr.1

1 Mqtli-Flsfi, sh. 95.

75

nuncu mclis

GZ V FFT y Pymbr! Mmin kiilr d ki, gzlrini hrm

dilmi ylrdn virsinlr (nmhrm bmsnlr), yb yrlrini (zindn) qrusunlr. Bu nlrn pkl n dh ydr. bhsiz ki, llh nlrn n tdiklrindn brdrdr! Mmin qdnlr d d ki, gzlrini (hrm blrdn) rtsnlr v yb yrlrini (zindn) qrusunlr...1

Gzn ibdti

Pymbr (s) buyurub:

vldn vlidyn mhbbtl b ibdtdir.2

Mminin mmin qrdnn zn mhbbtl b d

ibdtdir.3

limin zn mhbbtl bmq ibdtdir.4

1 Nur sursi, y: 30-31. 2 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh.153. 3 Hmin. 4 Hmin.

76

Qdnn rinin bms ibdtdir v nun gnhlrnn

kffrsidir.1

Qurn v Kby bmq ibdtdir.2

dil rhbr bmq ibdtdir.3 mm Sccd () buyurub:

vrtin hqq nu hrm ylrdn qrumqdr.4 mm Bqir () buyurub:

Qiymtd gzdn bq btn gzlr lyr: 1. llh tir gcni yq qln gz; 2. llh qrusundn lyn gz; 3. Hrmlr bmyn gz.5

Gzn ynti

mm Sdiq () buyurub:

Hrm b ytnn lrndn biridir. Bir hrm bn uzun hsrti vr.6

1 Llil-br, c. 3, sh. 285. 2 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh.153. 3 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 73. 4 Hmin, sh. 264. 5 Hmin, sh. 126. 6 suli-kfi, c. 5, sh. 559.

77

Birinci b cizdir, ikinci b snin zrrindir, nc b is hlktdir.1

gr bir s nmhrml zlnd, n dyil smy bs, y gzn bls, gzn blmzdn vvl llh nu huri il vlndirr.2

Bir kii Pymbr (s) ddi: Filn ks qnusunun

nmusun br. gr imkn ls, hrm i d ncm vrr. Hzrt qzblndi v buyurdu: nu mnim ynm gtirin. Bu vt bq bir kii ddi: , sizin ilrinizdndir. Sizin v linin () vilytin v dstluun imn vr. , sizin dmnlrinizdn uzqlr. Pymbr (s) buyurdu:

Dm, sizin ilrinizdndir. , yln dyir. Bizim sl ilrimiz mld biz itt dnlrdir!3

Nmuslu lmq

mm Sccd () buyurub:

llh ynnd nu tnmqdn snr n stn y tqv v

ifftdir.4

1 Bihrul-nvr, c. 101, sh. 37. 2 Hmin. 3 Miznul-hikmt, c. 5, sh. 237. 4 Thful-qul, sh. 290.

78

Slymn ibn Ysr tqvl bir kii idi v fvqld gzlliy mlik idi. , Mdind yyrd. Bir gn dstu il Kbnin ziyrtin gtdilr. nlr bvy tdlr. Dstu ymk lmq n bzr gtdi. Slymn ymd turmudu. Birdn bir qdnn gz Slymn std. , Slymn iq ldu v zndki niqb d. l bil hicbn ltnd bir y prs gizlnmidi. Qdn n ddi: Mn bi t. Slymn gmn tdi ki, ymk istyir. Qdn ddi: Ymk istmirm. Mni km ytirmni istyirm. Slymn utnd v ddi: Sni ytn mnim ynm gndrib? Snr ld. Qdn yn d zn rtb gtdi. Dstu qydb, n hdis b vrdiyini srudu. Slymn vldlrm ydm dbddi. Dstu ddi: Y, bl dyil, mtlq bir hdis b vrib. isrr dndn snr Slymn hdisni dnd. d lm bld. Slymn srudu: Sn niy lyrsn? Ddi: nki gr mn snin yrind lsydm, nfsim qlib gl bilmyib gnh drdim. Snr d hr ikisi h-nl tdilr.

nlr Mkky gldilr. Sf v Mrvnin syini yrin ytirdikdn snr Slymn hicri-smilin ynnd bir z ytd. Yuud gzl v tirli bir kii grd. n ddi: Sn kimsn? Buyurdu: Mn Yusifm. Slymn srudu: Sn Qurnd d kiln Yusif-siddiqmisn? Buyurdu: Bli. Slymn ddi: Sizin Zlynn qrsndk ifftiniz hyrtli lub. Yusif () buyurdu: Snin bvdk qdnl ln grn mnimkindn d hyrtlidir.1

mm Rznn () msibti

lif Mmun mm qlib gl bilmycyini grb nu zhrlmk qrrn gldi. Bun gr d nu z hzurun rd. mm nun n dcyini bildiyi n bslt buyurdu: Mn Mmunun sryn gdirm. gr qydnd

1 brth dr yinyi dstnh, sh. 56.

79

bmd b ls, mniml dnm. mm gtdi v qydnd bnd b vr idi. bslt d n bir sz dmdi. mm tn dil lub qpn bld v buyurdu: t h kimi burm.

bslt dyir: Birdn gzm tqd yrql bir cvn dydi. Ddim , tq bl idi! Siz bur nc dil ldunuz? Buyurdu: Mni bir gz qrpmnd Mdindn bur gtirn llh bur d dil d bilr. Snr gdib tsn qllrn ld. mm lu il bir z shbt dndn snr hid ldu.

80

n birinci mclis

TRTNCT GMS

llh siz hli-bytdn pisliklri uzqldrmq v sizi

btn yblrdn pk tmk istyir.1 Pymbr (s) buyurub:

lhi! Mhmmd v ilsin slm gndrn llh

ytmi iki hidin svbn vrr.2

Bizim hqqmz tnmq mmin rdr. Kr insn bizim

fziltlrimizi grmyndir.3

Mnim hli-bytim Nuhun gmisi kimidir. n minn nict tpr, ndn yrln is qrq lr.4

hli-bytimi svmyn y mnfiq, y zindn gln, y d ns hyz vt n hmil lub.5 Hr kim Mhmmd v li-Mhmmdin () mhbbti il ls,

1 hzb sursi, y: 33. 2 Mstdrkl-vsil, c. 5, sh. 349. 3 Cmil-br, sh. 178. 4 Bihrul-nvr, c. 23. sh. 124. 5 Vsil-i, c. 2, sh. 319.

81

hiddir. Qiymtd btn insnlrdn y sruulr: 1. mrn hns yl srf tdin? 2. Cvnln nc srf

tdin? 3. Ml-dvltini nc qzndn v hrd rcldin? V hli-bytin mhbbtindn sruulr.1

Hminin Pymbr (s) buyurub: mni grnlrin v mn imn gtirnlrin hln! (bu sz yddi df tkrr tdi) mni grmyib, mn imn gtirnlrin hln!2

mm Sdiq () buyurub:

Bizhli-bytin mhbbti gnhlr mhv dr. Nc ki, iddtli klk cn yrpqlrn tkr.3

Cnntin ylu

Bir nfr Pymbrdn (s) srudu: Cnnt nc dil l bilrm? Buyurdu: B vtn nmzlrn ql, Rmznd ruc tut, cnbt qsln unutm v li () v vldlrn sv. Mni pymbrliy sn llh nd lsun, min rkt nmz qlsn, min df hcc gtsn, min df mhribd itirk tsn, min qul zd dib, drd smvi kitb usn, btn pymbrlrl grb nlrl ibdt tsn v hr bir pymbrl min mhriby gdib, min hcc v mr tsn d, gr qlbind li () v vldn mhbbtin lms, chnnmliklrl birlikd chnnm dil lcqsn. Bu bri burd lnlr lmynlr tdrsnlr. nki bu sz Cbril llh trfindn gtirmidir.

1 isl, sh. 279. 2 isl, sh. 279. 3 Svbul-ml, sh. 405.

82

Cbril lini () zn qrd smidir. , llh nd imidir ki, linin () dstlr cnntd qln qdr dmnlri d chnnmd qlcqlr.1

Mhmmd (s) v nun ilsinin () mqm

mm Bqir () buyurub: Bir df nm divrn klgsind turmudu. Birdn divr prlnd v uulrkn nm li il ir dib ddi: llh Mhmmd (s) hqqn sn um icz vrmsin. Bu vt divr hvd sl vziyytd qld v nm d nun ltndn kildi. Snr tm yz dinr sdq vrdi.

mm Sdiq () buyurub: Bir yhudi Pymbrin (s) hzurun glib, ddi: Sn stnsn, ys Mus? Hlbuki, llh nunl dnb, n Tvrt nzil lub v ssnn mczsi il dniz prlnb! Pymbr (s) buyurdu: nsnn zn triflmsi y dyil. mm grk bunu sn bildirim ki, llh dmin () tvbsini bu duy, gr qbul tdi:

lhi, Mhmmd v li-Mhmmd (s) tir mni

bl!2

Syidlr htirm

Pymbr (s) buyurub: Hr kim mnim vldlrm grs v n hrmt lmti lrq y qlms, mn zlm tmidir. Mn zlm dns, mnfiqdir. Hr kim mnim vldm grnd hrmt lmti lrq y qlms, llh nu l bir bly dr dr ki, drmn lmz. Hr kim syidlri grnd slvt zikr ts, llh nun itm v grm qvvsini gclndirr. Mnim vldml rk yyn s

1 Nsyih, sh. 242. 2 Bihrul-nvr, c. 16, sh. 266.

83

llh chnnm dunu hrm dr. Hr kim mnim vldml grs, mn nu qiymt gn ziyrt dcym. Mnim vldmn ylrn hrmt din. Pislrin is mn gr hrmt din.1

mm Cvdn () msibti

Mtsim v Cfr ilft bni bbsdn lvilr kmsin dy mml-Fzl ddilr: Sn lif vldsn. Hm grk sn hrmt tsin. mm Mhmmd ibn li () is lu Hdinin () nsn (Smn)2 sndn stn bilir. Bundn snr mml-fzl rini zhrlmk qrrn glir.

Mtsim v Cfr bir qdr zm zhrlyib n gndrdilr.mml-Fzl d zm rin vrdi. mm nu ydi. kmdi ki, zhr nun ciyrlrind z tsirini gstrdi v yv-yv rs iddtlndi. Bu vt mml-Fzl pmn ldu v ld. mm n buyurdu: Niy lyrsn? Mni ldrndn snr lmnn fyds ydur. Bu yntin gr l bir drd mbtl lcqsn ki, lc lmycq. mmn bu qrn gr, mml-Fzlin gizli zvnd l bir stlik tpld ki, btn mln nun mlicsi n srf ts d, fyds lmd. Nhyt , cncql bir vziyytd dnysn dyidi v Cfr is sr hld quyuy db ld.3

1 Dsturt-zindgi, sh. 225. 2 Mlum lduu kimi, mmn mml-Fzldn h bir u

lmmdr. 3 Sqnmyi-li-Mhmmd, sh. 132.

84

n ikinci mclis

FV V GZT Ksb v vrl vtnd ksblr z mlndn infq dn,

z qzbini bn v cmtn pisliyini blyn kslr slhlrdndir v llh slhlri svir.1

mm Sdiq () buyurub:

Sn silyi-rhm tmyn silyi-rhm t. Sn pislik dn ylq t. Sni syn slm vr. Dmninl insfl rftr t. Sn zlm dni bl. llh sni bld kimi, sn d bundn ibrt drsi gtr. Grmrsnmi ki, yrtd gnin nurundn v gndrdiyi ydn hm pislr, hm d ylr bhrlnir?2

1 li-mrn sursi, y: 134. 2 Tuhfl-qul, sh. 305.

85

Blmn svb

mm Kzim () buyurub:

Qiymt gn cr nid dr: Kimin llhd hqq vr? fv dnlrdn v insnlr rsnd slh dnlrdn bq h ks y qlmz.1

Pymbr v Hmznin qtili

Vhi hzrt Hmzni ldrndn snr gizlndi. mm Mkknin fthindn snr Pymbr (s) mumi fv ln tdiyin gr d Pymbrin (s) ynn glib fv dildi. Hzrt nu bld. mm n buyurdu: l t ki, gzm grnmysn. nki sni grnd drdim tzlnir.2

Qr il gnhdn dnmd

Hzrt Yusif () qrdlrnn tdiklrindn pimn lduqlrn grb, nu quyuy tmlrn, qr il tsndn uzq qlmsn v uzun illr ziz Misrin zindnnd ymsn bmyrq, qrdlrn qzblnmdi. N il nlrl ys d, quyudn dnmd v nlr tn vurmd.

1 Tuhfl-qul, sh. 412. 2 rhi Nhcl-bl, c. 17, sh. 16.

86

Bir s qbilsin trf gdirdi. Yld bir chil nu symy bld. is bun hmiyyt vrmdn ylun dvm tdi. Birdn dynb n ddi: stdiyin qdr sy. nki qbilm ynlnd sni incidcklr.

licnblq

Bir cvn lnn gzl bir rvd vr idi. mm iki ildn snr rvd ik stliyin tutuldu. Yv-yv rvd stliy gr irkinldi. Cvn ln z-zn ddi: gr mn ylu tpmsm, mmkndr ki, rvdm clt ksin. n gr d shr yuudn ylnd zn krlu vurdu v uc ssl lm bld. Bunun sbbini srund: Kr lmumddi., iyirmi il rvdnn nrht lmms n bu vziyytd yd. rvd lndn snr gzn d.

mm Hdinin () msibti

Mtvkkil mm () incitdi. , mmurlrn mr tdi ki, gc yrs Hzrtin vin bsqn tsinlr. Mmurlr glib mm ibdt v Qurn uyn hld grdlr. nlr mm yqyln Mtvkkilin ynn gtirdilr. , rb iirdi v utnmdn mm d rb tklif tdi. mm buyurdu: tim v qnm rbl qrmyb v qrmycq d. mm iyirmi il Smirr hrind nzrt ltnd yd. Nhyt, Mtmidin hkimiyytinin rlrnd n gizli vriln zhrin nticsind hid ldu. Hmin vt lu mm Hsn skridn () bq nun ynnd h kim y idi. d mm Smirr hrind, z vind dfn tdi.

mm mm Hdiy () rz dirm: gr sizi mcbur drk rb mclisin prmdlrs, mzlum v susuz bbnzn mbrk bn is nizy sncdlr. Qr df mtlif yncqlrd gzdirndn snr Yzidin mclisin prdlr. Yzid is sr hld mmn bn qzl tt qyub, nun ddqlrn ubuql vurm bld...

87

n nc mclis

SVT BTLK NNSDR

llh svdiyin gr y insnlr fqir, sir v miskin ymk vrirlr.1

y hli-byt () hqddr. nki linin () nm v vldlr ruc lmlrn bmyrq, gn rdcl iftr vt qpy gln fqir, sir v miskin ymklrini vrib zlri su il iftr tdilr.

Pymbr (s) buyurub:

y li, cnntin qpsn bl yzlmdr: Sn pl insn, cdl dn, vlidynin ln v briy hrmsn.2

llh cnnti yrdnd cnnt ddi: lhi, mni kimlr n yrtmsn? Buyurdu: Svtli v tqvllr n. Ddi: Mn d bun rzym.3

Svtli insnn ymyi drmndr. Pln ymyi is

drddir.4

1 Dhr sursi, y: 8. 2 Cmil-br, sh. 84. 3 Mstdrkl-vsil, c. 7, sh. 18. 4 Bihrul-nvr, c. 68, sh. 138.

88

Hdisd glmidir ki, Mus pymbr () Tur dn Tvrt lm gdnd Smiri nun lmmndn istifd dib zndn ss icd dn bir buzv dzltdi. , bu yll Musnn () trfdrlrnn unu kfir tdi. Mus () bu iin gr nu ldrmk istdi. mm itb gldi:

y Mus! , bndlrimi zdrs d, svtli bir

sdir. n gr d nu ldrm.1 Pymbrdn (s) srudulr: n y ml ndir?

Buyurdu: Svt v lq. gr bunlr sizd ls, nict tprsnz.2

Ymndn bir dst insn Pymbrin (s) hzurun gldi. nlrn rsndn bir nfr dbsizlik tdi. Pymbr (s) qzblndi. Bu vt Cbril Pymbr (s) nzil lub ddi: llh sn slm gndrir v buyurur: Bu kii svtlidir v insnlr ymk vrir. Pymbr (s) skitldi v n buyurdu: gr Cbril snin svtli lduunu dmsydi, sninl pis rftr drdim ki, insnlr ibrt lsun. Kii ddi: Mgr snin llhn qnqprvrliyi svir? Buyurdu: Bli. Kii hmin n mslmn ldu. V Pymbr (s) ddi: Sni mbus dn llh nd lsun, indiy qdr h kimi lib yl slmmm.3

mm Sdiq () buyurub:

Gnh qrq lmu svtli bir cvn, llh ynnd bir

pl qc biddn stndr.4

1 Mn l yhzuruhul-fqih, c. 2, sh. 61. 2 rdul-qlub, c. 1, sh. 138. 3 Sfintl-bihr, c. 2, sh. 607. 4 suli-kfi, c. 4, sh. 41.

89

rmyn l

Htm Tinin lmndn bir mddt snr gcl y yd v sl nun qbrini dtd. lu nun cnzsini qbristn krtmk istdi. nun qbrini nd lindn bq btn zvlrinin rdyn grd. Bu hdis hmn hyrn qydu. Nc l bilr ki, nun s li rmsin. ll bir qcdn bunun sbbini srund ddi: Burd tccbl bir y ydur. , hmin li il ysullr lu bi vrmidir.1

mm Sdiq () buyurub:

Svtli chil pl biddn stndr.2

Svt ils ylu

slmn ilk dylrindn birind bir n sir kfiri Pymbrin (s) ynn gtirdilr. Pymbr (s) bilirdi ki, gr nlr s qlslr, mslmnlrn cn tr d bilr. n gr d bir nfrdn bq hmsnn qtlin frmn vrdi. Shblr nu ldrmmsinin sbbini srund, Hzrt buyurdu: , mslmn lms d nd b islt vr. Bun gr llhn mri il nu ldrmdim. isltlr dklrdr: 1. Qybt tmmsi; 2. Svtli lms; 3. lql lms; 4. ctli lms; 5. Dz dnms.3

1 Pndhyi-cvid, sh. 183. 2 Bihrul-nvr, c. 68, sh. 356. 3 Hmin mnb, c. 71, sh. 385.

90

mm Hsn skrinin () msibti

Qyd tdiyimiz kimi mm () gizli kild Mtmidin mri il zhrlndi v yt dd. mrnn r stlrnd stlik mm l gc glirdi ki, htt drmn bl i bilmirdi. mm qulm qid buyurdu: Gt biri t, rd prd rsnd scdd bir uq grcksn. nu bur gtir.

Qulm gdib hmin tqd nurlu, qvrms v bir uq grd. nu mmn ynn gtirdi. mm u grnd lyb buyurdu: y ilmin s, mn su vr. Hqiqtn, mn llhm trf gdirm. mmn lu isti suyu tsn iirtdi. Snr mm () buyurdu: Mn nmz qlmq n kmk t. , tsn dstmz lm kmk tdi. mm lun buyurdu: Sn mjd vrirm ki, sn Shibzzmn (.c) v llhn yr zrindki hcctisn. Bunu tm, d tsndn nlr d Pymbrdn (s) z tmilr.1

1 Sqnmyi-li-Mhmmd, sh. 152.

91

n drdnc mclis

MM LNN () MQMI Sizin vliniz ylnz llh, Rsul, nmz qln mminlr v

ruku hlnd zkt vrnlrdir.1 lu hdislr ssn, bu yd nzrd tutuln s lidir

() v Hzrt rukud z zyn fqir vrrkn nzil lmudur.

Pymbr (s) buyurub:

Mminin ml dftrinin srlvhsi liy ()

mhbbtdir.2

Mni mbus dn llh nd lsun ki, linin () mhbbti hqd sruulmdn h bir y ml qbul lunmz.3

mm Sdiq () buyurub:

gr yr znn btn insnlr linin () vilytini inkr tslr, llh nlr czlndrr v chnnm prr.4


1 Mid sursi, y: 55. 2 Trii bdd, c. 4, sh. 410. 3 Bihrul-nvr, c. 39, sh. 160. 4 qbul-ml, sh. 450.

92

Y li! gr bir bnd hzrt Nuhun () mr qdr ibdt

ts, hud d qdr qzl ls v nu llh ylund hsn ts, min df Hcc gts v Sf v Mrv rsnd mzlumcsn ldrls, mm snin vilytini qbul tms, , cnntin iyini duymz v cnnt dil lmz.1

)( Mclislrinizi linin () zikri il zintlndirin.2

linin () zikri ibdtdir.3

bu Bkrin b

yi dyir:

tmn linin () simsn bdn grb ndn srudum: Siz niy linin () zn brsnz? Ddi: nki Pymbrdn (s) itmim ki, linin () zn bmq ibdtdir.4

Bir hdisd dyilir ki, cmt nmz qlrd, mm buzr linin () zn brd. Bunun sbbini

1 Bihrul-nvr, c. 27, sh. 194. 2 Hmin, c. 38, sh. 199. 3 Hmin, sh. 200. 4 Hmin, sh. 201.

93

srund, ddi: nki Pymbrdn (s) itmim ki, linin () zn bmq ibdtdir.1

zr () v linin () isi

m dyir: Mdind qr, kr bir knizin cmt su vrdiyini grdm. dyirdi: linin () dstluunun iftirn gr iin. Bir mddtdn snr Mkkd gznn ldn grdm. , yn cmt su vrirdi v dyirdi: linin () dstluunun iftirn su iin. sin iftirn ki, llh nun vsitsi il gzm d., gznn lmsn bl izh tdi: Bir gn bir kii mn ddi: y kniz! Sn linin () dstlrndn dyilsnmi? Ddim: Bli. Ddi: lhi! gr dru dyirs v lini () drudn svirs, nun gzlrini . llh nd lsun. Bu dudn snr gzm ld.Bu kiiy ddim: Sn kimsn? Ddi: Mn zrm v linin () ilrindnm.2

Dktr Hsyn Th Misri kr ls d, lim v bir srlrin mllifi lmudur. Bir gn , tbsi snsnd ddi: llhn kitb biz bsdir. Bu mrin szdr. , bu szlri Pymbr (s) vft dnd dmidi.

Bir vt Mhmmd Cvd Mniy n ddi: gr sn d llhn kitb biz bsdirdyirsns, nd bu yni tfsir t:

Bu dnyd kr ln irtd d kr lr v (hqq) yldn dh zr.3

1 Mstdrkl-vsil, c. 9, sh. 153. 2 Bihrul-nvr, c. 42, sh. 10. 3 sr sursi, y: 72.

94

Dktr Th kr lduundn susdu. Mhmmd Cvd ddi: Qy, linin () klm il ynin tfsirini dyim: Hr kimin ryi bu dnyd kr ls, irtd gz kr lcq.

mm Hsn Mctb () buyurub:

Hqiqtn, li () l bir qpdr ki, rdn iri dil ln

mmin, ric ln is kfirdir.1 fi dyir: linin () fziltlri ndir insnlrd

grnmdr. Msln, lm v mld kims n ty dyil. z lim tplr ki, lm v biliyin ml tsin. Ksb v yni hld svtli, ctli v rhimli, zhid v lql, - iftir shibi v hm d tvzkr. Bu susiyytlr z insnd cm lmudur.2

mm li () v kimy lmi

Hzrt Zhrnn (h.) Fizz dl idmtisi (dyilnlr gr , hind hkmdrlrndn birinin qz lmu v zmn kimygrliyi yrnmidir) bir gn qrr glir ki, bildiyi fnn zr linin () zhidn yyn qydy slsn. Bun gr d bir pr misl myyn bir mddni qrdrb nu qzl virdi. Hzrt li () Fizznin bu bcrn bynib buyurdu: gr n filn mddni qtsydn, nun qzl dh kyfiyytli lrd. Fizz srudu: Mgr siz d bu lmi bilirsinizmi? Hzrt buyurdu: Mndn lv bu uq d (mm Hsyn () ir tdi) nu bilir. Snr mbrk llrini yr qydu v birdn zin grnd. Fizz qzl kllrinin bir-birinin knrnd dzldyn grdkd, li () buyurdu: Dzltdiyin qzllr d nlrn zrin qy. d bl tdi. Birdn yr

1 Nsiut-tvri, c. 2, sh. 174. 2 Nsyih, sh. 105.

95

bkld v qzllr y ldu. Bllikl, Hzrt li () z sd yyn stn tutdu.1

liy () mhbbt v ytmi pymbrin mli

Pymbr (s) buyurub:

Cnm itiyrnd ln llh nd lsun. Bir s ytmi pymbrin mlin ncm vrs, ncq qrdm lini () svms, cnnt dil lmz.2


gr btn clr qlm, drylr mrkkb, btn prilr mhsib v insnlr yzr ls, linin () fziltlrini sy bilmzlr.3

llh qrdm li () n sysz fzilt qrr vrmidir. Hr kim nun fziltlrindn byn ts v tiqd ts, llh nun kmi v glck gnhlrn blyr. Hr kim nun fziltlrindn birini yzs, yz qldqc mlklr nun n mfirt (blnm) tlb drlr. Hr kim linin () fziltlrin qulq ss, llh nun qulq vsitsi il tdiyi gnhlrn blyr. Hr kim linin () fziltlrin bs, nun gz il tdiyi gnhlr blnr.4

1 Bihrul-nvr, c. 41, sh. 273. 2 Hmin, c. 27, sh. 196. 3 Hmin, c. 28, sh. 197. 4 Ynbil-mvddt, sh. 121.

96

llh linin () mbrk nurundn ytmi min mlk yrtmdr ki, li () v nun dstlr n qiymt qdr istifr tlb drlr.1

mm linin () msibti

Hzrt li () yrl hld yt ddy zmn vldlr bir-bir glib Hzrtin l-yqlrndn prk dyirdilr: tcn, sni bu hld grmyimiz bizi ymn zr. K, indi nmz Ftim (h.) s lyd v biz tslli vrydi. K, indi Mdind bbmz Pymbrin (s) qbri knrnd lydq v drdimizi n dyydik. h, qrbt lindn, h ytimlik lindn...

nlrn drdli ivnini kim idirdis, itiyrsz lyrd. li () is nlr bir-bir qucqlyb dyirdi: Sbirli lun. Mn sizin bbnz Mhmmd (s) v nnz Ftimnin (h.) ynn gdirm. Kn gclrin birind yuud Pymbrin (s) kynyi il zmn tzunu sildiyimi grdm. , mn buyurdu: y li, sn vzifni yrin ytirdin. Bu yuu lm dllt dir.2

1 Kfl-mm, c. 1, sh. 103. 2 Rvzt-hd, sh. 170.

97

n binci mclis

SLMD SDQNN FZLT Sizlrdn birin lm ytimmidn siz vrdiyim

ruzidn llh ylund infq din. Bu vt (lm ytin zmn) dycksiniz: lhi! lmm bir z tir sl ki, sdq v hsn dim v slhlrdn lum.1

Pymbr (s) buyurub: Sdq vrmkl ruzinizi tlb din.2 Hminin buyurub:

Dilnini nmid tmyin, htt kfir ls d.3 mm Sdiq () buyurub:

Dilnini nmid tmyin, htt qyunun ynm drn d ls vrin. 4

Hzrt li () buyurub: Ksbl dr lnd, sdq il llhl ticrt din.5 Pymbr (s) buyurub: Yrm urm il d ls, dilnini

lib qytrmyn.6nsn sdq vrnd sdq z shibin drd sz dyir: Mn fni idim, mni bdi tdin, kiik idim,

1 Mnfiqun sursi, y: 10. 2 Nhcl-bl, sh. 494 3 Cmil-br, sh. 84. 4 Nvdiri-rvndi, sh. 4. 5 Bihrul-nvr, c. 96, sh. 133. 6 Cmil-br, sh. 379.

98

byk tdin, dmnin idim, dstun tdin v mni hifz tdin. ndi qiymt qdr sni qruycm.1

1 Nsyih, sh. 239.

99

Sdqnin nvlri

Mln sdqsi vr, mqmn sdqsi vr, bl ki, bqlrnn lindn tutsn. Pymbr (s) buyurur: n stn sdq dil, fikir v ln sdqsidir. Din qrdlrnz dz ylu gstrmkl sdq vrin. nlr fikirlrinizl hytd mhkmlndirin. Dilin sdqsi vr, yni fitnni ytrtmq n susmq v lmin sdqsi vr, nu bqlrn yrtmk.1

Syid Fzlullh Rvndinin Dvt kitbnd Pymbrdn (s) bl bir hdis nql lunur: Mslmn ln sin gndlik sdq vrmsi vcibdir. Bir nfr srudu? Mgr hr gn bir ii grmk mmkndrm? Buyurdu: Mslmnn ylunu tmizlmk d sdqdir. Bu iin svb drd yz Qurn ysinin svbn brbrdir. tmi yn shibin tdrmq, stnin grn gtmk, nhy z mnkr (pis ilrdn kindirmk) v slm vrmk sdqdir.2

Pymbr (s) buyurub: Cmt incitmmyin z bir sdqdir ki, zn hdiyy

dirsn.3

stlri mlic tmyin ylu

Bir kii mm Kzima () ddi: il zvlrim n nfrdir v hms stdir. Mn n dim? Hzrt buyurdu: nlr sdq vrmkl mlic t. nki h

1 Hmin, sh. 340. 2 Klimyi-tyyib, sh. 503 (Mhddis Nuri). 3 Bihrul-nvr, c. 72, sh. 54.

100

n sdq kimi qbul lmz v st n n fydl y sdqdir.1

mm Sdiq () buyurub: st insn n msthbdir ki, z li il ksb sdq

vrsin v ndn f tpms n du istsin.2 Pymbr (s) buyurub: Bir dirhm sdq, n gc

msthb nmzdn stndr.3 Hminin buyurub:

Hr bir y ml sdqdir.4 y li, bir tik ryi

sdq vrmk n min rkt gc nmzndn stndr.5

t kmk btliy sbb ldu

Mrhum ytullh-zm ifti (rh.) sfhnn grkmli mcthidlrindn biri lub. , lm v tqvd dillr zbri idi. , gc mnct dnd susi mnvi hl tprd. Bl ki, mnct dnd bynun zncir slb llh-tly nl v pmnlql ibdt drdi. , cmiyyt rsnd byk ictimi nfuz mlik s idi. Bir df mir Zillus-sultnn dvrnd ksb bir s nun ynn glmidi. h ksb ddi: Niy mnim ynm glmisn? gr lm istyirsn, syidin mscidin gt. Pul v qdrt istyirsn, yn d r gt. , sfhnd Syid dl bir mscid tikmidi. , bu mqm nc ytimidi? z bu hqd dyir: Bir itin dus mni bu mqm tdrmdr.

Mn Ncfd tlb idim. Bir mddt mn pul gndrilmdi. tinlik mni srd. mm lrdm bundn h kim br tutmsn. mm clqdn lmmk n

1 Vsil-i, c. 2, sh. 433. 2 suli-kfi, c. 4, sh. 3. 3 Klimyi-tyyib, sh. 427. 4 Mstdrkl-vsil, c. 7, sh. 263. 5 Smrtul-hyt, c. 3, sh. 404.

101

mcbur lub dstumdn brc ldm. Bu pul bir qb ymk ldm. Qydnd bir itin blsnn nun sdsz dlrin ypdqlrn grdm. nlr yzm gldi. V ymyimi nlrn qbn qydum. t lzztl ymyi ydi. Bir mddtdn snr llh mn pul ytirdi. Bu hdisdn snr ift hrindn bir s ynm gldi v ddi: Filn hc dnysn dyiib, mlnn d birini sn blyb. Snrdn mlum ldu ki, kii vsiyytnmsini mn it ymk vrnd yzb. Bli, mnim slm idmtim itin dusnn sysind ldu. Tccb tmyin, llhn rhmtini qznmq zmin tlb dir. Zminlr d mtlifdir. Bzn insn yz illik ylu bir nd qt dir.1

mm Hsynin () msibti

Mhtm Kninin cvn lu stlnib lmd. , bir gc yuud Pymbri (s) grd. Hzrt buyurdu: Niy mnim lum n lmrsn? Ylnz z lun n qmgin lursn? , sy tdi ki, mm Hsyn () hqd rvz yzsn. mm yz bilmdi. Sbh gc yn Pymbri (s) yuud grd. Hzrt buyurdu: Niy szm qulq smrsn? Ddim: N qdr fikirldim yz bilmdim. Buyurdu: Birinci misrsn mn dyirm, rdn sn d. misr bu idi: Bu n hycndr ki, lmi bryb. Bunu itmkl rdn llhn ltf il yzdm.

1 Qftr-Nrqi, c. 1, sh. 340.

102

n ltnc mclis

VLDYNN MQMI Snin llhn mr dir ki, ndn bq h kim ibdt

tmyin v vlidynlriniz ylq din. gr nlrdn biri, y hr ikisi sizin ynnzd qcls, nlr uf bl dmyin. nlr fryd tmyin. nlrl y dnn.1

Pymbr (s) buyurub:

vldn vlidyn mhbbtl b ibdtdir.2

nnn yn pmyin svb

Pymr (s) buyurmudur:

nnn yn pn s Kbnin stnsn pn

kimidir.3

nsnn lnndn pn s chnnm dundn mnd

qlr.4

1 sr sursi, y: 23. 2 Thful-uqul, sh. 44. 3 Gncinyi-cvhir, sh. 117. 4 Nhcul-fsh, sh. 597.

103

Hr kim vlidynlrinin qbrini hr cm ziyrt ts, gnhlr blnr v nun n slh ml yzlr.1

tmdiyim gnh ydur

mm Sccd () buyurub:

Bir kii Pymbrin (s) ynn glib ddi ki, mn

tmdiyim bir gnh qlmyb. ndi mn tvb yri qlbm? Hzrt buyurdu: t-nn sdrm? Ddi: Ylnz tm sdr. Buyurdu: tn hrmt v ylq t ki, llh gnhlrn blsn. kii gdndn snr Hzrt buyurdu: K, ns s lrd.2

tnn dus

Pymbr (s) buyurub:

Vlidynin vld n du tmsi, pymbrin mmti

n tdiyi du kimidir.3

Bir bn svb

Pymbr (s) buyurub:

1 Mstdrkl-vsil, sh. 77. 2 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 82. 3 Nhcl-fsh, sh. 410.

104

gr y mlli vld mhbbtl t-nsnn zn bs, hcc svb qznr.

Hzrtdn srudulr: gr bir gnd yz df bs, bu svb rtr? Buyurdu: Bli! llh n bu sndr.1

Yuud mmtimdn bir kiinin zril cnn ldn grdm. mm vlidynin tdiyi ylq nun ruhunun lnmsn mn ldu v mr uznd.2

dst bdbt hsb lunr

Pymbr (s) buyurub:

dst bdbt hsb lunur: 1. Mnim dm idib, slvt zikr tmyn s; 2. Rmzn yn kirib, mm llhn rhmtini zn clb tmk n bir ml tmyn s; 3. Vlidyni ynnd qcln v n qr shlnkrlq dn s.3

Kfir t-ny itt

Pymbr (s) buyurub:

1 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 73. 2 Hmin, sh. 80. 3 Cmil-lq, sh. 154.

105

t-nnz kfir d ls, nlr hrmt din.1 Bir s Pymbrdn (s) srudu: tnn vldnn

bynundk hqq ndir? Buyurdu:

nu d il rm. ndn qb km, ndn vvl

turm v l bir i grm ki, tn sysnlr.2 Pymbr (s) buyurub: t-ny itt llh itt, nlr

qr ittsizlik is llh ittsizlikdir.3

Qzbli b v nmzn btil lms

mm Sdiq () yn buyurub:

Hr kim t-nsn qzbl bs, nlr n zlm tmi

lslr d bl, nun nmz qbul dyil.4

Cihd trk tmk v vlidyn hrmt

Bir s Pymbrin (s) ynn glib ddi: Cihd gtmk mnim rzumdur. Buyurdu: llh tir cihd gdib qtl ytirilsn, diri lcqsn v llh ynnd ruzi yycksn. gr s qlsn gnhlrn blnr v ndn lduun kimi lrsn. s ddi: Mnim qc t-nm vr. nlr mn blnblr. gr nlr trk tsm, nrht lcqlr. Buyurdu: nlrn ynn qyt. llh nd lsun, bir gn

1 Cmil-br, sh. 214. 2 Llil-br, c. 5, sh. 284. 3 Nhcl-fsh, sh. 410. 4 Llil-br, c. 5, sh. 284.

106

nlrl qlmq llh tir diln bir illik cihddn stndr.1

tnn yq izini pmk

Hzrt brhim () mdn Mkky lu smilin () grn gdnd lu vd y idi. brhim () m qytd. smil v qydnd nm tsnn glmyini br vrdi. , tsnn yq izini tpb tsn hrmt lrq, rdn pd.

nnn qr

Byk limlrdn biri Zmri (Kf tfsirinin mllifi) rzm tdiyi sfrlrdn birind brk syuql zldi. Gcl syuqdn dnduu n yn ksmli ldulr. Zmri bu hdisnin sbbini bl byn dir: Bu hdis nmn qrn gr ldu. Mn uqlqd bir sr tutub yn ip bldm v tklrini yldum. Bu vt qu limdn d v bir diy dil ldu. mm ynd ip lduu n dikdn ld qld. Mn ipi mhkm drtdm. Bun gr d quun y bdnindn yrld. nm bu hdisni bilnd sbldi v ddi: llh snin yn kssin. Nc ki, bu dilsiz hyvnn yn bdnindn yrdn.2

Vlidyn du tmmk ruzini zldr

Hzrt li () buyurub: Vlidyn n du tmmk ruzini zldr.3

1 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 67. 2 Qzrgh-ibrt, sh. 79. 3 Bihrul-nvr, c. 73, sh. 318.

107

Pymbr (s) buyurmudur: gr msthb nmz mul lsn v tn sni rs, nmz ksm. gr nn rs, nmz ks. Cnnt nlrn y ltnddr.1

tnn yn pmk btlikdir

Hzrt ytullh zm Mri Ncfi buyurmudur: Mn Ncfd ln zmn bir gn zhr nmz vt nm mn ddi: Gt, tn nhr r. Mn ikinci mrtby qldm.Grdm tm kitb uduu hld ytb. Bilmdim n dm? Bir trfdn nmn mrin itt tmliydim, bir trfdn is nu ydnd nrht lcndn qrurdum. yilib tmn yndn pdm. ynn qdlnmsndn tm yuudn ynd v mni grd. Mnim bu dbimi grnd ddi: hbdin, snsn? Ddim: Bli, t. tm llrini qldrb, du tdi: lum! llh snin izztini ltsn v sni hli-bytin () dimlrindn tsin. Mnim bu yr ytimyimin sbbi bu du ldu.2

hid Mthhrinin vlidynin hrmti

hid ytullh Mrtz Mthhri dyir: Bzn zm v ilrim hqd fikirlnd hiss dirm ki, llhn mn qr mrhmti, hytd qzndm bir yir-brktlr vlidynim tdiyim hrmt, msusn, qc v st vtlr qylrn kdiyim grdir. Htt yymn r vtlr bl nlr mddi v mnvi kmyimi sirgmirdim...

Mthhrinin vldlrndn biri dyir: Mn ksr hllrd tmn z tsn susi htirmnn hidi lurdum. Frimn gdnd tm vvl t-nsnn vin gtmyi tkid dirdi.

1 Kbir gnhlr, c. 1, sh. 127. 2 Rmz mvffqiyyt bzrgn, sh. 116.

108

t-ns il grnd nlrn lini prd v biz d tvsiy dirdi ki, nlrn llrini pk.1

nsnlrn n ys


nsnlrn n ys vlidyni lndn snr nlr n yir ilr grndir.2

Hzrt li kbrin () msibti

Mqtllrin birind yzlr: li kbr () mydndn qydb tsnn ynn gldi v ddi:

t! Susuzluq mni ldn slb. Qlncn v zirhin rl

tqtimi limdn lb. mm Hsyn () buyurdu: li cn, bir z dmnl dy tzlikl bbn Pymbrin (s) lindn su icksn. gtdi v susuzluqdn v dmnin luundn yr yld. Dmnin qlnclr nun bdnini tik-tik tdi. mm Hsyn () nun ynn glib buyurdu: Sni ldrni llh ldrsn! mm mbrk li il nun ddnn qnn tmizldi. Bilmirm, niy mm () li kbrin () cnzsini prmq n Bni-Himin cvnlrndn kmk istdi?...

1 Rmzi mvffqiyyti bzrgn, sh. 118. 2 Bihrul-nvr, c. 71, sh. 86.

109

n yddinci mclis

DLT V DRLK

Hqiqtn, llh dltli lm, ylq tmyi, qhumlr (hqqn) vrmyi buyurr, zin tmyi, pis ilr grmyi v zlm tmyi is qdn dir. (llh) dnb ibrt lsnz dy, bl yd-nsiht vrir!1

Bir dltli rftr v ltm il ibdt

Pymbr (s) buyurub:

dltli bir rftr gclri nmz qlnn v gndzlri ruc tutuln ltm il ibdtdn stndr. Bir zlmkrln is hkm llh ynnd ltm ilin gnhndn bykdr.2

Bir dltli hkm v ltm il ibdt

Pymbr (s) buyurmudur: Bir gn dltli hkmrnlq, qr gn ydn stndr.

Bir ri hkmn icrs ltm il ibdtdn stndr.3

1 Nhl sursi, y: 90. 2 Cmil-br, sh. 154. 3 Mstdrkl-vsil, c. 18, sh. 9.

110

mm li () v bytl-ml

linin () qzlrndn biri gn mddtin Qurbn byrmnd istifd tmk n bytl-mln zindr ibn Rfdn bir byunb ld. mm li () bunu idnd qzblndi v qzn ynn rb buyurdu: Mgr btn mslmn qdnlr bytl-mldn birvuz l bilr? li () n tz bir zmnd byunbn bytl-ml qytrd v buyurdu: gr birvuz lmsyd, qzmn llrini ksrdim.1

Mn dltsiz bir i hidlik tmrm

Nmn ibn Bsir dyir: Bir gn tm mn hdiyy ld v qrd-bclrm is h n vrmdi. nm tm ddi: Mn bu yrskiliy rz dyilm. gr bunu dz bilirsns, qy Pymbr (s) bu i hid dursun.

tm Pymbrin (s) ynn gdib ddi: Mn ylnz bir lum hdiyy ldm surtd nmm mni vdr tdi ki, nun dzlyn sizi hid tutum. Pymbr (s) buyurdu: Btn vldlrn bl bir hdiyy lmsnm? tm ddi: Y. Hzrt buyurdu: llhdn qr v vldlrnl brbr dln! Mn dltsiz bir i hidlik tmrm.2

dlt divr

Hmsin hkimi mr ibn bdlziz bl bir mktub yzd: hrin divrlr rb lmqddr. nun tmiri n n mr vrirsiniz? lif cvb vrdi:

1 Vsil-i, c. 28, sh. 262. 2 Miznul-hikmt, c. 10, sh. 707.

111

hr dltdn divr k v yllrn zlmdn tmizl. Bu vt d divr htiyc lmz.1

t drisi il ibrt

rn h Bhrm vu svirdi. , lqn vziyytindn brsiz idi. nun ylnz rdudn v sry dimlrindn bri vr idi. h, mhrib lnd mcbur lub cmtdn kmk istyirdi. mm cmt nun dvtini syuq qbul di

40 Meclis 1000 Hedis

Documents

Transcript of 40 Meclis 1000 Hedis