4 12 thema’s 4 Interactief 4 Praktijkervaringen · Cursusaanbod 2014-2015 Wegens succes...

leren & inspireren primair onderwijs

12 thema’s Interactief Praktijkervaringen

Zorg voor het kind

4

4

4

Bouwcoördinator - De BasisHotel Nassau in Bergen 6 + 7/10 2014Met overnachting

Onze accountmanagers in...

Webinar kalenderDe lerende leerkracht Voor leraren 14 apr 2014 15.00-15.45 uur

John Hattie, leren zichtbaar maken een algemeen overzicht 22 mei 2014 15.45-16.45 uur

professional Capital Voor directeuren en bestuurders 26 mei 2014 14.00-14.45 uur

John Hattie, leren zichtbaar maken Toepassen in de klas 4 jun 2014 13.30-14.30 uur

Doelen stellen met groep 7/8Voor leraren én leerlingen van groep 7/8Deel 1: 22 sep 2014 15.00-15.45 uurDeel 2: 29 sep 2014 13.30-14.30 uur

KiVa (ivm week van het pesten) 25 sep 2014 13.30-14.30 uur

Verrijkingsonderwijs in groep 3/4Voor leraren groep 3/4 3 nov 2014 15.00-15.45 uur

Cursusaanbod 2014-2015

Wegens succes geprolongeerd!

Taakspel lisse 17 sep 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

Gouda 24 sep 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

Opleiding specialist Het Jonge Kind Gouda 24 sep 2014 + 11* 13.00-17.00 uur

Hoofddorp 24 sep 2014 + 11* 16.00-21.30 uur

KiJK! Gouda 1 okt 2014 + 3* 13.30-15.30 uur

Bouwcoördinator - De BasisHotel nassau in Bergen 6 + 7 okt 2014Hele dag, met overnachting

Kanjertraining A pi gedragscentrum 28 okt 2014 + 2* 9.00-16.00 uur

Flitsbezoeken lisse 5 nov 2014 + 2* 13.30-16.30 uur

Herrie in en uit de klas lisse 10 dec 2014 13.30-16.30 uur

Coöperatief leren en taal/lezen/ rekenen Hoofddorp 11 feb 2015 + 3* 14.00-16.00 uur

Kanjertraining A lisse 5 mrt 2015 + 2* 9.00-16.00 uur

Basistraining Human Dynamics deel 1 Hoofddorp 5 + 6 mrt 2015 9.00-17.00 uur

Herfstkinderen en de overgangnaar groep 3Hoofddorp 11 mrt 2015 13.30-15.30 uur

nieuw! Cursus ‘goed van start’ aan begin nieuwe schooljaar Zoetermeer 24 sep 2014 13.00-16.00 uur

Begrijpend lezen groep 3 t/m 8Gouda 24 sep 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

Opleiding begaafdenspecialist Zoetermeer 29 sep 2014 + 6* 13.30 -16.30 uur

Ouderbetrokkenheid & beleidGouda 8 okt en 10 dec 2014 13.30-16.30 uur

stellenleiden 8 okt 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

plezier in je werk (persoonlijke ontwikkeling)Zoetermeer 1 okt 2014 + 2* 13.30-16.30 uur

De ondernemende school Gouda 29 okt 2014 + 2* 13.30-17.00 uur

Taalontwikkeling & meertaligheidHoofddorp 30 okt 2014 + 10 mrt 2015 15.45-17.30 uur

Ontwikkelingsperspectief (inspectie) Hoofddorp 6 en 27 nov 2014 15.30-17.30 uur

leiden 18 nov en 2 dec 2014 15.30-17.30 uur

social media: kans of bedreiging Zoetermeer 13 jan 2015 + 3* 15.30-17.00 uur

referentieniveaus & passende perspectieven lisse 28 jan en 18 feb 2015 13.30-15.30 uur

Begaafden & gedragHoofddorp 22 jan en 12 feb 2015 16.00-18.00 uur

Doelgericht leren op school leiden 11 en 18 mrt 2015 13.30-16.30 uur

Inspiratieworkshops

John Hattie, leren zichtbaar makenHoofddorp 24 sep 2014 13.30-15.00 uurZoetermeer 8 okt 2014 13.30-15.00 uur

Kleuters met een ontwikkelingsvoorspronglisse 29 okt 2014 13.30-14.45 uur

De Refl ectieve Leraar Gouda 12 nov 2014 13.30-15.30 uur

passend onderwijs voor excellente en begaafde leerlingenZoetermeer 4 feb 2015 13.30-15.00 uur

Bekijkmeer

informatie

Download de gratis layar-app, scan de hele poster en bekijk extra info en video.

Bekijk video

Bekijk casus

Bekijk casus

Al onze trainingen

zijn ook incompany

te boeken voor uw

hele team of uw

bestuursacademie.

Zoetermeer Leiden

Hoofddorp Lisse Gouda

Kijk voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen op www.onderwijsadvies.nl of bel of mail met het cursusbureau: 079 329 56 00 of [email protected]

* Bij de cursussen staan de data vermeld en eventueel het aantal vervolgbijeenkomsten (bijv +11). Kijk op www.onderwijsadvies.nl voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen.

Geïnteresseerd in een cursus? Maar is de cursus niet gepland in uw regio? Laat het ons weten! Bij voldoende interesse plannen we de cursus ook elders.

‘Vertrouwen, van elkaar leren, weten dat je er toe doet en het verschil kunnen maken, vormen de basis voor werkplezier’

Het aanbod is divers, uitdagend, voor alle groepen beschikbaar en in de meeste gevallen gratis.

Voorwoord

Leerlingbegeleiding

Opbrengstgericht werken & Handelingsgericht werken

Excellentie

Rekenen, taal en lezen

Zorg voor het kind

Management en organisatie

Leren zichtbaar makenAan de slag met verkeerseducatie

Schoolprofilering

Passend Onderwijs

Sociaal emotioneleontwikkeling

Wat werkt

Het Jonge Kind

Plezier op school

Onze locatiesOnze accountmanagers

Colofon en Tot slot

5

6

18

24

30

36

42

44

50

56

62

68

808182

Inhoud

‘Door de observaties is er meer bewustwording bij leraren en is er meer gerichtheid op het leerproces van de leerling’

leren & inspireren

12

43

74

Hoe zit het boekje in elkaar?In Groei& staan twaalf thema’s aan de hand waarvan we u (een deel van) ons aanbod presenteren. Naast een inspirerend verhaal uit de praktijk (de casus) lichten wij per thema vier onderwerpen toe. Per thema vindt u ook een mindmap waarop u kunt zien wat we nog meer rond dit thema kunnen doen. Op een aantal pagina’s vindt u het Layar icoon. Door die pagina met de Layar-app te scannen, vindt u filmpjes of andere online media. In Groei& vindt u geen cursussen met open inschrijvingen. Ook zijn de inspiratieworkshops niet langer te

vinden in Groei&. Deze staan op een aparte poster die meegestuurd wordt met Groei&. Door de poster op een centrale plek te hangen, kunt u altijd snel vinden waar en wanneer welke cursussen er zijn.Mocht u nog vragen hebben of iets zoeken dat niet in Groei& staat, neem dan contact met ons op. Alle adressen vindt u achterin Groei&. We wensen u (persoonlijke) groei en inspiratie dit jaar en bovenal fantastische resultaten.

Alle medewerkers van OnderwijsAdvies

Download de gratis layar app en bekijk video’s

54 www.onderwijsadvies.nlOnderwijsAdvies leren & inspireren GrOei& primair onderwijs

Voor u ligt al weer de derde jaargang van Groei&In de afgelopen drie jaar zijn wij zelf, als organisatie, flink gegroeid en dan heb ik het met name over onze persoonlijke groei. Waar we drie jaar geleden nog een organisatie in fusie waren, zijn we nu een bedrijf met meer dan 300 medewerkers die zich dagelijks inzetten om het continue leren en groeien van kinderen te stimuleren en te optimaliseren.

We blijven daarbij op zoek gaan naar de nieuwste inzichten en methodesZo is een aantal van onze adviseurs dit jaar getraind in de aanpak ‘visible learning’ van John Hattie: ‘als je wilt weten wat leerlingen leren van jouw onderwijs, moet je zichtbaar maken wat er precies gebeurt’. Onze adviseurs zijn nu gecertificeerd om trainingen en begeleiding op dit onderwerp aan te bieden. Lees hierover meer op pag. 42.Ook hebben twee van onze adviseurs in Finland een uitgebreide KiVa training gevolgd. KiVa is een antipestprogramma dat de kracht van de groep gebruikt om pestproblemen op te lossen. Wilt u meer weten over dit preventieve antipestprogramma? Onze adviseurs delen hun kennis en ervaringen graag met u. Lees meer op pag. 56.

Ondertussen gebeurt er ook veel in de wereld om ons heenZo hebben we allemaal te maken met de transitie jeugdzorg die dit jaar plaatsvindt. Passend Onderwijs doet zijn intrede op 1 augustus 2014 en alle scholen krijgen te maken met de verplichte CITO toets. Wij zien het als onze plicht u te informe-

ren over wat de wijzigingen voor u betekenen en hoe u deze het beste kunt inbedden op uw school.

OnderwijsAdvies wenst ook u Groei& toe! Via dit boekje willen wij u inspireren. We laten u zien aan de hand van bestaande casussen wat ook bij u op school allemaal mogelijk is. Hoe kunt u samen met de leerling, de ouders en begeleiders het onderwijs passend maken? (zie pag. 50) of hoe kunt u de opbrengsten verhogen door bijvoorbeeld het stellen van heldere doelen? (zie pag. 12). Het is niet mogelijk alles wat wij kunnen en doen te vermelden in dit boekje. Met Groei& willen u dan ook vooral prikkelen om verder te denken over uw school en het onderwijs. Hoe ziet uw ideale school er uit? Welke stappen moet u nemen om zo ver te komen? Wat betekent dat voor de lange en de korte termijn?

De wensen van de klant zijn ons vertrekpunt Wij zijn geen dagdromers en wij beseffen dat de ideale school niet bestaat. We zijn wel klantgericht en optimistisch. We zijn ervan overtuigd dat het streven naar verbetering een grote stap is op weg naar Groei&. Onze adviseurs en accountmanagers brainstormen graag met u verder. Maar zijn uiteraard ook in staat kleinere en praktischere thema’s met u uit te werken.

Arie Grandiadirecteur-bestuurder OnderwijsAdvies

Voorwoord

7

AanleidingDe leerling, ze heet Fien*, heeft extra hulp nodig bij het vak rekenen. Haar leraar heeft het vermoeden dat Fien dyscalculie heeft of zou kunnen ontwikkelen. Ze heeft moeite met het automatiseren van de basis van het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Bovendien begrijpt ze onvoldoende wat de bewer- kingen vermenigvuldigen en delen inhouden. Grote getallen zijn voor haar moeilijk te begrijpen. Fien kan onvoldoende meekomen met de overige leerlingen in de klas.

extra ondersteuning

Fien ontvangt vanaf najaar 2012 extra begeleiding via het oA Leerhuis. Het oA Leerhuis biedt remedial teaching, huiswerk-begeleiding en kinder-coaching.

George: “Met de leraar, de IB-er en in over-leg met de ouders, heb ik een behandelplan opgesteld met als doel tot een verbetering te komen van de basisvaardigheden. Daarnaast wordt er een keuze gemaakt uit de groep 6 stof die noodzakelijk is om het fundamentele niveau te bereiken. Door het schrappen in de leerstof, blijft er meer tijd over om instructie te geven bij de onderdelen die Fien wél moet leren. Zo kan ze daar ook wat langer mee oefenen. Wekelijks begeleid ik Fien, gedurende drie kwartier. De begeleiding bestaat uit het onderhouden en verbeteren van de basis-vaardigheden en uit extra instructie, vaak op een handelend niveau met de onderdelen uit de leerstof waarmee Fien in de klas bezig is.”

Goede resultaten

Enkele maanden wordt Fien nu begeleid: “De resultaten zijn heel positief tot nu toe”, aldus Mariëlle Duurkoop, de intern begelei-der op de Tweemaster. “De extra oefeningen hebben haar zichtbaar verder geholpen. Ze kan weer redelijk meekomen met de overige leerlingen in de klas en haar zelfvertrouwen ten aanzien van het rekenen groeit weer.”Over een paar maanden vindt een evaluatie plaats met George, ouders, leraar en IB-er om het proces te evalueren en het behandel-plan indien gewenst bij te stellen.

Het oA leerhuis

George: “Soms heeft een kind net die andere aanpak nodig om de leerstof te begrijpen. Een andere manier van werken, aansluitend bij de leerstijl van een leerling werkt echt.”

De remedial teachers van oA Leerhuis zijn gekwalificeerde specialisten zoals dyscalculie- en dyslexiespecialisten, counselers, gedragsspecialisten e.d.

*Om privacyredenen is de naam van de leerling gefingeerd.

Leerlingbegeleiding


‘Een andere manier van werken, aansluitend bij de leerstijl van een leerling werkt echt’

‘Soms heeft een kind net

die andereaanpak nodig

om de leerstof te begrijpen’

de casusOp de Tweemaster in Leiden begeleidt onderwijsadviseur George de Taeye een leerling in groep 6 op het gebied van rekenen. De extra oefeningen hebben haar zichtbaar verder geholpen.

Meer informatie? Of direct aanmelden? Kijk op www.onderwijsadvies.nl/diensten

Leerlingbegeleidingmaatwerk en trainingen


(Handelings)gerichte diagnostiek

Voor wie: leraren, leerlingen en ouders

inhoud: Handelingsgerichte diagnos-tiek zou je kunnen omschrijven als: uitgaan van de ontwikkelingsbehoeften van een kind en het gericht daarop ondersteunen van die ontwikkeling.Om daar goed begeleiding aan te geven werken we vanuit observeerbaar gedrag. Dus gedrag dat het kind laat zien.Soms is er verdieping nodig om erachter te komen waar gedrag vandaan komt of welke factoren vooruitgang belem-meren. Dan wordt onderzoek verricht gericht op het kunnen begrijpen en zoeken naar mogelijkheden van dat stukje gedrag. Doel is dus niet het kwali-ficeren en categoriseren van stoornis-sen, maar vooruitkijken en werken aan verdere ontwikkelingsmogelijkheden.

resultaat: Door handelingsgerichte diagnostiek wordt de samenhang tussen onderzoek en begeleiding vergroot. Het is een proces waarin de leraar en de diagnost samen een sterk team vormen.

Dyslexie

Voor wie: voor kinderen met (een vermoeden van) dyslexie

inhoud: Bij al uw vraagstukken omtrent dyslexie, zoals dyslexieonder-zoek, - behandeling of beleid, kunnen wij u adviseren. Wij zijn aangesloten bij ONL en helpen jaarlijks succesvol veel kinderen op verschillende scholen. Onze behandelaars zijn betrokken en voldoen aan alle strenge kwaliteitseisen die het Kwaliteitsinstituut Dyslexie stelt. Als school hebt u een belangrijke taak in de aanmelding van leerlingen met (het vermoeden van) ernstige, enkelvoudige dyslexie. Wij bieden (in samenwerking met ONL) snel en gedegen onderzoek voor deze kinderen. Behandeling vindt vervolgens plaats op of nabij school. Een goed contact met de school en de ouders is voor ons een voorwaarde voor een geslaagde behandeling.

resultaat: Het is wetenschappelijk aangetoond dat de ONL aanpak werkt.

Gedrag

Voor wie: leerlingen die zich anders gedragen dan anderen

inhoud: Sommige kinderen gedragen zich anders dan andere kinderen. Als kinderen niet lekker in hun vel zitten, kan hun gedrag meer aandacht vragen. Wat voor de omgeving misschien ervaren wordt als lastig gedrag, kan voor het kind een uiting zijn van sociaal emotio-nele problemen. OnderwijsAdvies verzorgt (in samenwerking met ONL) diverse (groeps) behandelingen die zich richten op het behandelen van lichte gedragsproblematiek en sociaal-emotio-nele problemen. Het gaat om trainingen op het gebied van sociale vaardigheden, weerbaarheid, gedragsregulatie en faal-angstreductie.

resultaat: De kinderen zitten na de training beter in hun vel, beleven meer plezier en hebben meer ‘ruimte’ in hun hoofd.

schoolkeuzeonderzoek

Voor wie: leraren groep 7 en 8

inhoud: Het schoolkeuzeonderzoek is een onderzoeksprocedure om in groep 7 en begin groep 8 systematisch gegevens te verzamelen over sociaal-emotionele aspecten en de capaciteiten van de leer-lingen.Met de NIO worden de capaciteiten van de leerlingen in kaart gebracht. Het gaat om aspecten als inzicht, logisch redeneren en probleemoplossende vaardig-heden. Daarnaast kan met behulp van de SVL informatie worden verzameld over de sociaal-emotionele aspecten van de leerling (motivatie, welbevinden en zelfconcept). Het onderzoek vindt groepsgewijs op school plaats en wordt deels door de eigen leraar (SVL) en deels door een medewerker van OnderwijsAdvies (NIO) op school uitgevoerd.

resultaat: Het schoolkeuzeonder-zoek wordt ingezet teneinde een gedegen advies te kunnen geven voor het vervolgonderwijs na groep 8. De verzamelde, objectieve, informatie vormt een aanvulling op de gegevens van het leerlingvolgsysteem van de school.


leerlingbegeleiding

wat onderwijsadvies ook nog doet met ...

13

Wat is Opbrengstgericht observeren?

Bij Opbrengstgericht observeren wordt het leren in de klas in beeld gebracht. De systematiek is eenvoudig. Vanuit een gezamenlijke definitie van leren en afspraken over de systematiek wordt er een observatieteam geformeerd. Dit team van drie leraren (soms met een onderwijsbegeleider) bezoekt actief de lessen. Wanneer de leraar geen instructie geeft en de leerlingen aan het werk zijn, worden - zachtjes - aan de leerlingen vragen gesteld die betrekking hebben op hun leerproces zoals: “Wat ben je aan nu het leren?” of “Wat weet je nu wel, wat je aan het begin van de les niet wist?” Op deze manier worden voorbeelden verzameld van hetgeen leerlingen menen te leren. De verkregen informatie wordt direct na het bezoek nabesproken met de leraar: waar in deze les waren de leerlingen aan het leren? Welk leren heeft plaatsgevonden?

resultaat

Door de observaties is er meer bewustwording bij leraren en is er meer gerichtheid op het leerproces van de leerling. Vivian Stribos (leraar groep 8) vertelt: “De leraren weten beter wat er geleerd wordt. Deze informatie helpt bij het maken van nog betere keuzes om leerlingen beter te laten leren.”De directie en leraren geven aan dat de leraren vaker de leerdoel-stellingen van een les met de leerlingen bespreken en beter in staat zijn informatie over het leren te verzamelen door het stellen van gerichte leervragen. Vivian: “Er is een omslag in het denken van de leraar gaande: Van het doen en geven van een les naar de focus op het leren van leerlingen!”

interessant voor elke school

Vivian: “Dit traject is voor elke school interessant. Met deze focus op leren maakt de leraar gerichte keuzes in het leerproces en werkt in het proces samen met andere collega’s aan schoolverbe-tering. Alle leraren en directies worden getraind in het herkennen van leren van kinderen. Ze zijn individueel en als team beter in staat die verbeteracties te formuleren die de beste opbrengsten opleveren in termen van het leren van leerlingen.”

Opbrengstgerichtwerken & Handelingsgerichtwerken

12

de casus

Leraren leren vaardigheden die direct zicht geven op het leerproces van de leerling. Op basis van deze kennis kan de leraar zijn keuzes maken. De Eglantier in Delft is vorig jaar gestart, onder begeleiding van een adviseur van OnderwijsAdvies, met het programma Opbrengstgericht observeren.

www.onderwijsadvies.nlOnderwijsAdvies leren & inspireren GrOei& primair onderwijs

‘Er is een omslag in het denken van de leraar gaande: Van het doen en geven van een les naar de focus op het leren van leerlingen!’

‘Door de observaties is er meer bewustwording bij leraren en is er meer gerichtheid op het leerproces van de leerling’

Meer weten?

Bekijk hier het filmpje.


leidinggeven aan OGW organisatie

Voor wie: leidinggevenden die willen sturen op leerresultaten

inhoud: De schoolleiding speelt een beslissende rol ten aanzien van opbrengstgericht werken. Van school-leiders mag je onder andere verwachten dat ze hulp en ondersteuning bieden die leiden tot een meer opbrengstgerichte attitude en tot effectiever opbrengst-gericht werken. We leren u hoe u uw team kunt motiveren, helpen en onder-steunen. En welke interventies u daar-voor kunt gebruiken. U leert ook hoe dit deel van de dagelijkse praktijk op school wordt. Als uitgangspunt gebruiken we hiervoor de onderzoeksresultaten van Marzano’s ‘Wat werkt’.

resultaat: U werkt met uw team continu en bewust aan de opbrengsten.

invoeringstraject HGW

Voor wie: schoolteams, directie en intern begeleiders

inhoud: Wat leren we onze leerlingen, hoe leren onze leerlingen optimaal, wat doen we met leerlingen die moeilijker of juist makkelijker de doelen halen? Deze vragen zijn de kern van handelings-gericht werken. Het draait om planmatig en systematische werken: Wie doet wat op welk moment om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de onderwijs-behoeften van leerlingen. Hiervoor is het nodig dat er wordt samengewerkt met ouders, collega’s, externe partijen en het kind zelf. Ook is er aandacht voor de rol van directie en intern begeleider.

resultaat: Leraren kunnen in de praktijk en op papier (groepsoverzicht, groepsplan) vorm geven aan HGW. Doelgerichtheid, preventief werken, samenwerken, transparantie door de school heen, positief denken en werken vanuit onderwijsbehoeften zijn zichtbaar in de school. En dit alles door lerende leraren, die kijken, begrijpen, acties plannen, uitvoeren en hierop reflecteren en hun handelen weer bijstellen.

partners in Opbrengstgericht en Handelingsgericht werken:leerlingen en ouders

Voor wie: schoolteams, directie en intern begeleiders

inhoud: Opbrengstgerichte scholen volgen de vorderingen van de leerlingen systematisch en evalueren op basis van deze resultaten de kwaliteit van het onderwijs. Deze informatie wordt benut om het onderwijs zo goed mogelijk af te stemmen op de onderwijsbehoeften van kinderen.

resultaat: Wanneer het goed lukt om ouders en leerlingen te betrekken bij dit hele proces ontstaat er draagvlak en gebundelde kracht. OnderwijsAdvies kan u adviseren in het optimaal betrek-ken van ouders en leerlingen bij OGW en HGW.

Trendanalyses

Voor wie: leidinggevenden,directies, besturen, school-teams en intern begeleiders

inhoud: Een betere analyse van beschikbare bronnen leidt tot betere afstemming op onderwijsbehoeften van leerlingen. Het interpreteren van en rapporteren over toetsen digitale leer-lingvolgsysteemgegevens (opbrengsten) is echter complex, zowel op school- als op groepsniveau. Het betreft hier competenties voor de directie en leraren. Ook de intern begeleider speelt een nieuwe rol in ondersteuning en begeleiding van deze trajecten. Wij ondersteunen u met één of meerdere studiebijeenkomsten om deze nieuwe competenties bij alle betrokkenen te verkrijgen.

resultaat: Door middel van een intakegesprek wordt de stand van zaken in de school in beeld gebracht, zodat ondersteuning in de juiste fase van ontwikkeling op dit gebied geleverd kan worden.

Opbrengstgerichtwerken & Handelingsgerichtwerken maatwerk en trainingen



Opbrengstgericht werken & Handelingsgericht werken


19

AanleidingOp De Bronckhorst werden voorsprongleerlingen gesigna-leerd, leerlingen die ‘extra’ verrijkende leerstof konden gebruiken. Men wilde de praktische aanpak vertalen naar een gedegen beleidsstuk. Meer structuur in plaats van inspringen op ad-hoc-situaties.

Werkgroep

Intern begeleiders Jolande Evers en Ine Salman: “We hebben een werkgroep samengesteld en met behulp van Judith Janssen een beleidsplan opgesteld hoe om te gaan met voorsprongleerlingen. In de werkgroep zaten de intern begeleiders en leraren uit verschillende bouwen. Judith heeft ons geadviseerd over welke stappen wij moesten ondernemen om een beleidsplan te realiseren en wat ervoor nodig is om dit beleid vorm te geven.”

Bijeenkomsten

Judith van OnderwijsAdvies heeft gedurende het traject diverse bijeenkomsten bijgewoond met de werkgroep voorsprongleerlin-gen. Tijdens deze bijeenkomsten werden thema’s besproken als ‘wat zijn de kenmerken en onderwijsbehoeften van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong’, ‘welke materialen zijn in de klas voorhanden’ en ‘hoe gaat de signalering plaatsvinden’ etc. De verworven informatie vormde de basis voor het beleidsplan.

Wat houdt het beleidsplan in?

In het beleidsplan staat onder meer beschreven ‘wat een voor-sprongleerling is’, ‘wat zijn de procedures’, ‘wat gaat de school deze leerlingen aanbieden?’Ine en Jolande: “We hebben een leerlijn aangeschaft, die de voorsprongleerlingen planmatig verrijkt. Voor de kleuters is dat Talentenlijn en voor leerlingen in groep 3 t/m 8 is dat Levelwerk.”Jolande: “Het beleidsplan is speciaal geschreven voor onze school, De Bronckhorst. Het plan wordt door het gevolgde traject omarmd door alle teamleden. Het schept voor de collega’s een duidelijk kader om te kunnen werken in een doorgaande lijn voor groep 1 tot en met 8. We werken nu nog maar enkele maanden met de aangeschafte leerlijn. Onze leerlingen hebben er ongelofelijk veel plezier in!”

Excellentie


‘Het beleidsplan schept voor het team een duidelijk kader’

de casus

De Bronckhorst is een basisschool in Noordwijk. Onderwijsadviseur Judith Janssen heeft De Bronckhorst geadviseerd en begeleid bij de aanzet van een voorsprongleerlingenbeleid, waarbij signalering en begeleiding centraal staan.

Excellentie maatwerk en trainingen


hoe u van deze kennis gebruik kunt maken in het onderwijs aan slimme kinderen

• U bent bekend met diverse strategieën en werkvormen die ingezet kunnen worden bij het leren van teksten en bij het leren van feiten en woordjes uit het hoofd

• U hebt met enkele van deze strategieën/ werkvormen praktische ervaring opgedaan

• U hebt kennis genomen van praktische materialen en middelen die bij deze begeleiding gebruikt kunnen worden.

Dol-fijn excellent

Voor wie: teams

inhoud: Steeds meer scholen willen leerlingen met meer dan gemiddelde mogelijkheden een passende begelei-ding en een aanvullend onderwijsaan-bod bieden. Het Dol-fijn excellent plan biedt structuur om voor deze ‘andere kant van de zorgbreedte’ door passend onderwijs afstemming te realiseren.Het Dol-fijn excellent plan in uw school is opgebouwd in fases. Tijdens dit traject worden onder meer teambijeenkomsten georganiseerd, waarbij er gelegenheid is tot het uitwisselen van ervaringen en het zoeken naar gezamenlijke oplossingen. Behalve praktische informatie krijgt u tijdens deze bijeenkomsten royale toepassingsmogelijkheden voor de praktijk.

resultaat: U leert concreet om passende begeleiding te geven aan het begaafde en intelligente kind. Tevens wordt u een heldere opzet voor een meerjaren schoolbeleidsplan geboden.

school aan zet

Voor wie: leidinggevenden, intern begeleiders en teams

inhoud: Om scholen te helpen bij het verbeteren van de onderwijsopbreng-sten is er het programma School aan Zet. In dit driejarig programma worden scholen ondersteund bij het vertalen van de ambities uit het bestuursakkoord naar de eigen organisatie door gesprekken en bijeenkomsten. Voor die vertaling naar de praktijk worden experts ingezet, die meedenken met de school, hun kennis delen en advies geven. Greetje van Dijk, onderwijsadviseur bij OnderwijsAdvies, is één van de 40 experts in het land voor het primair onderwijs. Greetje is expert excellentie, begaafdheid, wetenschap en techniek voor PO en VO.

resultaat: Na deelname aan het driejarig traject hebben scholen hun onderwijsopbrengsten verbeterd bijvoor-beeld op het gebied van excellentie en hoogbegaafdheid. School aan Zet heeft meerdere instapmomenten.

surplus signaal Digitaal

Voor wie: leraren, intern begeleiders, begaafden- coördinatoren

inhoud: Surplus Signaal Digitaal (SSD) is een webbased signalerings-programma, waarmee u de mate en aard van de begaafdheid van uw slimme(re) leerlingen in beeld brengt. Daarnaast biedt Surplus Signaal Digitaal diverse extra’s om uw begeleiding af te stemmen op de onderwijsbehoeften van uw intelli-gente en begaafde leerlingen. U raakt bij deze training in korte tijd vertrouwd met de technische mogelijkheden van uw SSD-abonnement. Vervolgens krijgt u praktische handreikingen voor de begeleiding van uw begaafde en intelligente leerlingen.

resultaat:• U bent in staat om met Surplus Signaal

Digitaal uw 10-20% beste leerlingen in beeld te brengen

• U bent in staat om de Surplusschets en -tekening te interpreteren

• U kent de kansen en bedreigingen bij het begeleiden van begaafde en intelligente leerlingen

• U kunt de onderwijsbehoeften formule-ren van uw leerlingen in de ‘derde groep (HGW)’.

leren leren

Voor wie: leraren, intern begeleiders, begaafden- coördinatoren

inhoud: Op basis van hun grote hoeveelheid kennis worden de vaardig-heden van slimme kinderen vaak over-schat. Een valkuil voor leraren is te veronderstellen dat deze kinderen uit zichzelf wel weten hoe ze taken moeten aanpakken. De praktijk leert echter dat kennis en vaardigheden twee wezenlijk andere aspecten zijn. Vaak gebruiken slimme leerlingen geen of verkeerde strategieën. Ze weten lang niet altijd welke aanpak het meest effectief is bij een bepaalde taak. Het is zeer wenselijk om hen al op de basisschool met verschillende leerstrategieën in aan-raking te laten komen, zodat ze goed voorbereid de middelbare school binnenkomen. De bovenstaande zienswijze wordt ondersteund door de theorie over ‘leren leren’, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen informeel en formeel leren.

resultaat:• U weet wat leren leren is en welke

aspecten hierbij een rol spelen• U weet wat het onderscheid is tussen

informeel en formeel leren• U weet globaal hoe het brein werkt en

Kijk voor meer informatie op http://www.onderwijsadvies.nl/diensten/begaafdencentrum-surplus/

Meer informatie? Of direct aanmelden?

Kijk op www.onderwijsadvies.nl/diensten

23222322

kleuters met

een ontwikkelings-

voorsprong


excellentie


25

AanleidingOp basisschool ’t startnest was men al enige tijd bezig met het opzetten van een doorgaande lijn voor taal/ lezen. De methodes op het gebied van taal en lezen waren verouderd. in korte tijd moest een keuze worden gemaakt voor nieuwe methodes. Annemarie heeft verschillende lees- en taal-methodes met elkaar vergeleken en de voor- en nadelen op een rij gezet. Welke methodes passen het best bij het Jenaplanonderwijs? Directeur Jurjen slootstra: “Wij hebben gekozen voor een methode die aansluit bij ons onderwijs en die aantrekkelijk is vormgegeven.”

Taalonderwijs op meerdere niveaus

“Op onze school wordt taal gegeven aan meerdere jaarlagen tegelijkertijd.” Aangezien in iedere groep ook op drie niveaus instructie wordt gegeven, moet een leraar voor de groep de methode inhoudelijk heel erg goed kennen.Annemarie heeft de leraren vaardigheden bijgebracht met betrekking tot de instructie en organisatie op het gebied van lees- en taalonderwijs. Hoe kun je goed de doelen in het oog houden zonder strikt de methode te volgen?

20 weken nadat we met de nieuwe methodes zijn gestart...

...zijn alle teamleden vertrouwd met de nieuwe lees- en taalmethodes. “Annemarie heeft ons goed begeleid bij de invoering; simpel beginnen was haar advies. Tussentijdse observaties en teambijeenkomsten leidden tot aanvullende adviezen en praktische handvatten.”

Gebruikmaken van ervaringen van andere scholen

Jurjen: “Door de ondersteuning van OnderwijsAdvies konden wij een gedegen en redelijk snelle keuze maken voor nieuwe lees- en taalmethodes. OnderwijsAdvies heeft ons een brede kijk gegeven op wat de leveranciers bieden. Bovendien zijn de adviseurs goed op de hoogte van ervaringen ‘op andere scholen’.” “Onze teamleden hebben zich de basis van de nieuwe methodes door de deskundige begeleiding snel en vakkundig eigen gemaakt.”

‘Onze team-leden hebben

zich de basis van de nieuwe

methodes door de deskundige

begeleiding snel en vakkundig

eigen gemaakt’


‘Hoe kun je goed de doelen in het

oog houden zonder strikt de

methode te volgen?’

Rekenen, taal en lezen de casus

’t Startnest is een Jenaplanschool in Uithoorn. Onderwijsadviseur Annemarie de Graaf heeft ’t Startnest geholpen bij de keuze en implementatie van lees- en taalonderwijsmethodes, die worden toegepast in de groepen 4 t/m 8.

Rekenen, taal en lezen maatwerk en trainingen


erWD

Voor wie: teams die de zorg rondom rekenen en wiskundegaan inrichten rond het protocol erWD

inhoud: Alle scholen hebben nu het groene boek ERWD gekregen. Velen hebben er ook al een oriëntatie op gehad. Nu komt de belangrijkste fase: het reken-wiskunde beleid van de school hierop afstemmen. Dat is geen sinecure.Het protocol ERWD is niet specifiek gericht op het ontdekken van de hele kleine groep leerlingen die dyscalculie heeft, maar het gaat veel meer over goed rekenonderwijs. Er wordt gewerkt met verschillende fases en er wordt diep ingegaan op handelingsbekwaamheid van leraren.

resultaat: Het uiteindelijke resultaat is dat de leeropbrengsten op het gebied van rekenen en wiskunde van de leer-lingen hoger worden.Dit wordt bereikt door de zorg voor leerlingen met problemen in te richten volgens het protocol (fases). De afspra-ken daarover worden op schoolniveau vastgelegd.

Methode keuze en implementatie

Voor wie: leidinggevenden, leraren en intern begeleiders

inhoud: Goed taal-/ lees- en reken-onderwijs staat of valt met een goede keuze en implementatie van de nieuwe methode. Een zorgvuldige keuze voor een methode is van groot belang om de opbrengsten van het taal- en rekenon-derwijs op peil te houden of te vergroten. Voorafgaand aan het keuzetraject wordt in kaart gebracht wat de visie van de school is op taal-/ leesonderwijs en welke consequenties dat met zich meebrengt ten aanzien van beschikbare methoden. Het team krijgt actuele informatie over de ontwikkelingen binnen het taal-/ lees-onderwijs en stelt aan de hand daarvan een lijst met criteria en prioriteiten op. Na een oriëntatie op enkele methoden wordt een definitieve keuze gemaakt, waarbij onder andere onderwerpen als kerndoelen, didactische werkvormen, toetsen, registratie en remediëring een belangrijke rol zullen spelen. Verder wordt aandacht besteed aan het invoe-ringstraject.Ervaring wijst uit dat een goede leiding bij het proces, een werkgroep, een startbijeenkomst, inhoudelijke team-bijeenkomsten en klassenbezoeken voorwaarden zijn voor een goed imple-mentatieproces.

resultaat: Met de selectie en zorg-vuldige implementatie van de juiste methoden en programma’s kunt u het onderwijs goed vormgeven.

iCT

Voor wie: iCT-coördinatoren, intern begeleiders en leraren

inhoud: De huidige ontwikkelingen in het onderwijs leiden ertoe, dat speciale onderwijsbehoeften bij leerlingen sneller en vaker gesignaleerd worden (WSNS - 1 zorgroute, Handelingsgericht werken).

Waar in het verleden vooral de leerlin-gen met een achterstand extra aandacht kregen, wordt nu ook de behoefte aan goede begeleiding van begaafde en intelligente leerlingen onderkend. Een structurele aanpak is nodig om zowel absoluut als relatief onderpresteren te voorkomen.

resultaat: Er zijn steeds meer ICT-middelen en toepassingen die kunnen worden ingezet bij de zorg van kinderen. Deze middelen ondersteunen u bij de signalering, begeleiding en ontwikkeling van (begaafde) leerlingen. U leert op welke wijze ICT aan de kwaliteit van het onderwijs aan (begaafde) leerlingen kan bijdragen.

Woordenschat

Voor wie: leraren

inhoud: Woordenschat is een belang-rijke basis van de taalontwikkeling van kinderen. Woorden zijn nodig om te kunnen communiceren en om informatie te kunnen verwerken. Onderwijs moet daarom vooral een rijke leeromgeving bieden, waarin kinderen hun Woorden-schat kunnen verbreden en verdiepen. Woordenschatontwikkeling is meer dan het leren van nieuwe woorden. Kinderen leren waar een woord in een bepaalde context naar verwijst. Woorden zijn bovendien door het gebruik van een context beter te begrijpen en te ont-houden voor kinderen.

resultaat: • Kennis van de theorie van Woorden-

schat• Praktische werkvormen om met

Woordenschat aan de slag te gaan• Een handreiking voor het selecteren

van de belangrijkste woorden uit de te geven lessen

• Kennis omtrent de leerlijn Woorden-schat en het toetsen van woorden.

Meer informatie? Of direct aanmelden?



rekenen, taal en lezen


3130

oA & MHR Groei& 2012 | 2013

AanleidingZoë (9 jaar, gemiddelde intelligentie) heeft ernstige dyslexie en wordt daarvoor behan-deld bij Onl door Gerardine Honig. Het lezen en spellen gaat bijzonder moeizaam, en er wordt gesproken over een verwijzing naar speciaal basisonderwijs. Doordat de school medewerking verleent om Zoë al tijdens de periode van dyslexiebehandeling de mogelijkheid te geven als eerste op school met Kurzweil te gaan werken, komen haar zelfstandigheid, en de lessen in taal, begrijpend lezen en de zaakvakken niet in gevaar en kan ze op school blijven.

Meer problemen

Zoë blijkt echter ook moeite te hebben met rekenen. De school en de ouders werken samen met Zoë hard om de achterstand weg te werken en haar zo veel mogelijk bij de klas te houden. Dan wordt gevraagd of Gerardine Honig, de ONL behandelaar/remedial teacher, die Zoë en haar moeder inmiddels goed kennen, in dit rekentraject zou kunnen participe-ren. De school is al gewend dat Zoë onder schooltijd bij OnderwijsAdvies kwam voor haar ONL dyslexiebehandeling en besloten wordt om na de afgeronde behandeling voor dyslexie, deze uren te gebruiken voor remedial teaching rekenen binnen het oA Leerhuis. Dit wordt bekostigd door de ouders.

Aanpak

De school en Gerardine maken een rekenplan: de leraar geeft minimaal twee keer per week individuele instructie aan Zoë, waardoor zij deze stof kan verwerken. Gerardine, de remedial teacher, werkt met Zoë aan de basis-vaardigheden en aan een minimumprogramma van het rekenwerk van de klas. Een gedeelte daarvan kan thuis na schooltijd worden uitge-voerd met hulp van de ouders. Bovendien wordt door school een dyscalculieonderzoek aangevraagd en dit wordt uitgevoerd door een rekenspecialist van OnderwijsAdvies.

Twee jaar verder

Nu, twee jaar verder, zit Zoë in groep 8. Naar aanleiding van het dyscalculieonderzoek heeft een gesprek plaatsgevonden met de school. De adviseur van OnderwijsAdvies heeft aange-geven hoe de school Zoë het beste kan helpen gedurende haar laatste half jaar op school. Zowel de school als de ouders zijn zeer te spreken over dit plan.

Zoë gaat volgend jaar naar VMBO basis/kader. De school, de ouders en Gerardine zijn er van overtuigd dat zij het met haar intelligentie, doorzettingsvermogen, en de aanpassingen waar zij recht op heeft door de verklaringen voor dyslexie en dyscalculie het op deze school zeker zal gaan redden!

“De adviseur van OnderwijsAdvies heeft

aangegeven hoe de school Zoë het beste kan helpen

gedurende haar laatste half jaar op school’’

“Samen met de school en de ouders helpt

Gerardine Zoë binnen het oA Leerhuis zodat ze op haar eigen school

kan blijven”

de casus

Op de Jozefschool in Aalsmeer zit leerling Zoë die moeite heeft met spellen en lezen. Ze wordt bij ONL behandeld voor ernstige dyslexie. Ook rekenen is lastig voor haar. Een verwijzing naar het speciaal basisonderwijs lijkt onvermijdelijk. ONL behandelaar Gerardine Honig wordt gevraagd om Zoë ook te helpen bij haar rekenen. Samen met de school en de ouders helpt zij Zoë binnen het oA Leerhuis zodat ze op haar eigen school kan blijven.


Zorg voor het kind

Zorg voor het kind maatwerk en trainingen


oA leerhuis

Voor wie: kinderen die extra ondersteuning kunnengebruiken bij het leren

inhoud: In aanvulling op de zorg die vanuit de school wordt gegeven, biedt het oA Leerhuis mogelijk-heden voor hulp aan leerlingen die meer aandacht en oefening nodig hebben bij het leren of het ‘leren leren’. Het oA Leerhuis is een praktijk voor remedial teaching die deze extra ondersteuning biedt.

Het oA Leerhuis maakt deel uit van OnderwijsAdvies. Hierdoor heeft het oA Leerhuis nauwe contacten met scholen in de regio en behoort samenwerking met de basisschool van uw kind tot de mogelijkheden. Het oA Leerhuis start, waar mogelijk, onder schooltijd en schoolnabij met het aanbieden van de extra hulp/ bijles.

Generalistische basis GGZ

Voor wie: ouders die hun kindwillen laten onderzoeken/ behandelen op bijvoorbeeld begaafdheid of gedrag

inhoud: Wanneer ouders zich zorgen maken over hun kind, op zoek zijn naar psychologische hulp en dat op school met u als leraar/ docent of intern begeleider/ mentor bespreken, kunt u ze doorverwijzen naar onze praktijk voor generalistische basis GGZ.

Onderzoek naar capaciteiten en/ of gedragOns onderzoek kan gericht zijn op het bepalen van de capaciteiten of het analyseren van leerproblemen. Maar ook de sociaal-emotionele ontwikkeling of de beleving van het (school)leven kan onderwerp zijn van onderzoek.

BehandelingWe behandelen kinderen (individueel of in groepen) op het gebied van gedrag (weerbaarheid, faalangstreductie en sociale vaardigheden). Voor begaafde kinderen met gedragsproblemen hebben wij speciale trainingen. VergoedingOnze praktijk heeft contracten afgesloten met een groot aantal zorg-verzekeraars. Afhankelijk van de ver-zekeringsvoorwaarden van de ouders, kan de behandeling (deels) vergoed worden.

logopedie

Voor wie: kinderen en volwassenen met problemen op het gebied van communicatie

inhoud: Onze logopedisten houden zich bezig met diverse aspecten van communicatieve vaardigheden; spraak-taalontwikkeling en meertaligheid, stem, stotteren, gehoor en auditieve vaardig-heden en de ontwikkeling van de mond-motoriek; zuigen, kauwen en slikken.

Vroegtijdig signaleren en diagnosticeren van spraak- en taalproblematiek kan stagnatie van het leerproces in het basisonderwijs voorkomen. Preventieve logopedie bij OnderwijsAdvies richt zich daarom op de voor- en vroegschoolse periode: • Participatie binnen het CJG en/of

consultatiebureau in samenwerking met Jeugdgezondheidszorg

• Activiteiten (VVE) peuterspeelzaal en kinderdagverblijf

• De logopedische screening en vervolgactiviteiten op de basisschool

• Diagnostiek en advies bij meertalige kinderen’

Zorgunit

Voor wie: ouders (directeuren, intern begeleiders en leraren)

inhoud: De Zorgunit van OnderwijsAdvies richt zich specifiek op de dyslexiezorg en de generalistische basis GGZ (voorheen de eerstelijnspsychologische zorg). Daarnaast is de zorgunit ook het basisdomein voor de logopedische zorg, de onderwijsondersteuning aan zieke kinderen en de remediale zorg en huiswerk-begeleiding.De klantgroep is ouders en kinderen. Ouders melden hun kind aan en samen met hen wordt het ondersteu-nings-, begeleidings- en behandelingstraject vorm gegeven. Uiteraard is er contact met de school van het kind waar nodig en gewenst. De primaire doelgroep is de basisschoolleerling. De bekostiging gebeurt middels de zorgverzekeringswet en/ of facturatie naar de ouders.Het dienstenaanbod is voornamelijk gericht op de diagnostiek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie, vergoed door de zorgverzekeringswet. Daar-naast is er een breed individueel- en groepsgericht aanbod m.b.t. sociaal/ emotionele problematiek, is er een preventief en curatief aanbod m.b.t. logopedische zorg, wordt er onderwijsondersteuning geboden bij ernstig zieke kinderen en is er een individueel dienstenaanbod m.b.t. remediale hulp en huiswerkbegeleiding.

resultaat: De resultaten die worden geboekt zijn goed en regelmatig boven verwachting. De hertoets resultaten en de landelijke data-analyses tonen dit keer op keer aan. De klanttevredenheidsonderzoeken geven een stabiele en hoge score aan.

• Ouderparticipatie bij de taalstimulering van kinderen is een belangrijk onderdeel van ons aanbod

• Scholingen voor de diverse doel- groepen over de verschillende aandachtsgebieden

Daarnaast hebben we in Hoofddorp een logopediepraktijk met specialisten op het gebied van spraak en taal, preverbale logopedie, logopedische problematiek bij meertalige kinderen en kinderen met problematiek met de sensorische informatieverwerking. Er wordt onderzoek en behandeling verricht bij spraak- en/of taalproblema-tiek bij kinderen van alle leeftijden en volwassenen.

Kijk voor ons volledige logopedie-aanbod en de tarieven en vergoedingsmogelijkheden op www.onderwijsadvies.nl/logopedie.




ONL dyslexiebehandelingen

Oplossingsgerichte therapie

Generalistische basis G GZ

Preventieve logopedie

Curatieve logopedie

Transitie jeugdzorg

Logopedie

Logopedisch spreekuur cjg/ consultatiebureau

Screening 5 jarigen

Begeleiding Schakelklas

Taalontwikkeling en voorlezen

Leren signaleren spraak en taalproblemen

Klassecontact

Freelance-onderwijs

Begeleiding school

Consultaties

Onderwijs in het ziekenhuis

Onderwijs aan z

ieke l

eerlin

gen

Pas

send

O

nderwijs

Groepsbehandelingen hoogbegaafdheid

Oplossingsgerichte therapie

Psycho-educatie dyslexieindividueel

groepen Cogmed

ONL groepsbehandeling gedrag

L

eerarrangementen

Remedial Teaching

Snel leren is leuk leren

Trajectbegeleiding dyscalculie

RT dyslexie

taal

lezen

rekenen

Zorg voor het kind

37

Aanleiding“We hadden een zwak inspectierapport gekregen. Het heetste hangijzer voor de inspectie waren de eindopbrengsten, die onvoldoende waren. Dat kwam voor een deel omdat de leraren te weinig regie over hun eigen werk hadden, ondanks dat ze vanuit de beste bedoelingen keihard aan het werk waren. Te vaak werd er gezegd dat we hier nu eenmaal met een bepaalde leerlingenpopulatie te maken hebben en dat de resultaten daarmee samen hangen.”

De aanpak

“Mijn eerste stap als nieuwe directeur in 2009 was dan ook mijn team te laten inzien, aan de hand van wetenschappelijk onder-zoek van Robert Marzano, dat het overgrote deel van de leerresultaten niet door de leer-lingen, maar door de leraar bepaald wordt. Daar zijn we op studiedagen, maar ook tijdens ieder ochtendoverleg mee aan de slag gegaan. Onderwijsadviseur Jeroen van Tongeren heeft ons geholpen manieren te vinden om de theorie in de praktijk te bren-gen. We weten dat de leraar belangrijk is, maar wat kun je als leraar nu op korte termijn doen om de opbrengsten omhoog te krijgen?Daarnaast liep er een taalpilot. Daar zijn we als school erg ingedoken op de instructie-niveaus, dus ook weer op leraargedrag. Tijdens spelling zijn we goed gaan kijken naar de leerlijnen en groepsplannen en hebben we veel kunnen oefenen met deze technieken. Hoe maken we keuzes wat we wel doen en wat niet en hoe werken we met drie instructieniveaus? Dit hebben we later ook doorgetrokken naar technisch lezen en begrijpend lezen. OnderwijsAdvies heeft ons daar goed in ondersteund. Ook kijken we nu heel kritisch naar de methode. Vroeger

waren we meer methodeslaaf. Nu kijken we vooraf veel meer naar wat een kind moet kunnen en weten aan het einde van het jaar en hoe we daar naar toe kunnen werken. Vooruit kijken en handelingsgericht werken dus.”

resultaat

“Ons doel was duidelijk en mede door de goede samenwerking met OnderwijsAdvies hebben we de focus weten te behouden en het doel bereikt. Het mooiste van het hele traject is eigenlijk dat de leraren weer echt aan het lesgeven zijn. Ze hebben weer controle, ze weten wat ze aan het doen zijn en zij bepalen wat er in de klas gebeurt en niet de methode. Ik ben zelf ook veel meer aan het kijken naar de resultaten en ik stuur daar ook op. Ik houd doelstellingsgesprekken met mijn leraren. Op zulke momenten blijf ik er op hameren dat de leraar de belangrijkste factor voor de resultaten van de groep is. En ik zie nu dus ook dat de resultaten verbeteren en dat is prachtig. Daar mogen we allemaal heel trots op zijn.”



de casus

Karin Brand, directeur van de

RKBS Cornelis Musius te Delft,

heeft in twee jaar een andere

manier van werken op school

geïntroduceerd. Het draait

nu weer om de leraar en het

lesgeven in de groep.

‘Het mooiste van het hele traject is dat de leraren weer echt aan het lesgeven zijn’

‘Nu kijken we vooraf veel meer wat een kind moet kunnen en weten aan het einde van het jaar en hoe we daar naar toe kunnen werken’

Management en organisatie maatwerk en trainingen


professionele leer Gemeenschap (plG)

Voor wie: directeuren, adjunct-directeuren, bouwcoördinatoren

inhoud: Hoe maak ik van mijn school een gemeenschap waar leraren gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het leren van de leerlingen? Hoe stimuleer ik dat teamleden gebruik maken van elkaars kwaliteiten, waardoor 1 plus 1 3 wordt? Hoe verbeter ik ook de vaardigheden van mijn zwakste leraren? Waarom gaan de resultaten niet omhoog ondanks verschillende verbetertrajec-ten? Vragen of zorgen die u wellicht herkent. Om van uw school een daad-werkelijke leergemeenschap te maken volstaat geen ‘quick fix’ aanpak maar diepgaand leren. Een Professionele Leer Gemeenschap legt de focus op leren en biedt een schoolteam de gelegenheid om met elkaar te onderzoeken hoe het onderwijs effectiever kan en hoe je als leraar daarin het verschil maakt.

resultaat: U weet wat een PLG is en hoe u als leidinggevende met uw team kan werken aan het vormen van een PLG.

Human Dynamics

Voor wie: leraren, intern begeleiders, leidinggevenden en teams

inhoud: Hoe communiceren mensen met elkaar? Hoe geven ze leiding? Maar ook: hoe werken ze samen? Human Dynamics geeft inzicht in de communi-catie- en relatiebehoeften van mensen. Maar het helpt vooral recht te doen aan de kwaliteiten van mensen. Goed omgaan met verschillen, leidt tot beter samenwerken.Wij bieden het trainingsprogramma Human Dynamics. Het programma biedt tal van praktische toepassings-mogelijkheden om het samenwerken te verbeteren.

resultaat: De samenwerking ver-betert, de efficiëntie gaat omhoog.

Flitsbezoeken

Voor wie: directies, intern begeleiders, supervisors

inhoud: U wilt het professionele klimaat op uw school verder ontwikkelen en meer zicht krijgen op de kwaliteit van lesgeven van uw team? Of u wilt werken aan verbetering van de kwaliteit na of voor een bezoek van de inspectie? Maar hebt u te weinig tijd? Dan kunnen flits-bezoeken een oplossing bieden.

resultaat: U kunt in drie minuten een klassenbezoek afleggen, waardoor u goed op de hoogte bent van de kwaliteit van het lesgeven. U kunt hierop samen reflecteren en legt zo de basis voor een reflectief school klimaat.

Coaching

Voor wie: leidinggevenden

inhoud: Uw manier van leidinggeven is een belangrijke factor in het bereiken van een gewenst resultaat. Door coaching wordt u zich bewust van uw eigen beroepsmatig handelen en krijgt u inzicht in de onderliggende mentale modellen. Met uw coach verwoordt u de persoonlijke leerdoelen en deze vormen het vertrekpunt voor alle gesprekken.

resultaat: U geeft effectiever leiding en kunt op uw eigen functioneren reflecteren.


42 OnderwijsAdvies leren & inspireren GrOei& primair onderwijs4343www.onderwijsadvies.nl

Leren zichtbaar

maken Op grond van een meta-analyse van onderzoeksgegevens (waarbij 240.000.000 leerlingen wereldwijd betrokken zijn), berekende Hattie welk effect bepaalde acties of factoren hebben op het leren van kinderen. De uitkomsten sluiten vaak aan bij wat we al wisten, maar zijn soms verrassend.

De twee belangrijkste conclusies: 1. Kijk naar onderwijs door de ogen

van de leerling Focus op leren en niet zozeer op lesgeven. Wat is het effect van uw lessen? Wat gebeurt er bij het kind? Welke feedback is nodig om hem/haar verder te brengen?

2. leer kinderen om hun eigen leraar te worden Als het lukt om kinderen liefde en verantwoordelijkheid voor leren bij te brengen, dan vergemakkelijkt dat hun leerproces. Hattie geeft stap-voor-stap beschrijvingen en voorbeelden hoe we daaraan kunnen werken.

Meet uw eigen impactZoals de titel suggereert leert Hattie leraren ook om hun eigen impact op het leren van de groep zichtbaar te maken. Hij geeft daarvoor praktische handvatten in zijn boek. Ervaar zelf hoe u het verschil kunt maken en maak kennis met John Hattie. Het komende jaar bieden we verschillende trainingen en (inspiratie)bijeenkomsten rond John Hattie voor zowel leraren als directeuren/ bestuurders.

Leren zichtbaar maken is een gezamenlijk project van Onderwijs-Advies, Bazalt, HCO en RPCZ.

Actief aan de slag met verkeerseducatie

Zo is er bijvoorbeeld de verkeersleerkracht: een coach die uw school gedurende meerdere jaren ondersteunt en adviseert bij het uitvoeren en organiseren van de praktische verkeerslessen op uw schoolplein en in de omgeving van uw school. De inzet van de verkeersleerkracht richt zich op een structurele aanpak van verkeerseducatie en verkeersveiligheid aan kinderen in de basisschoolleeftijd.

Maar ook ouderbijeenkomsten over verkeer, begeleiding bij de keuze van een nieuwe verkeersmethode, leskisten

verkeer voor kleuters of dode hoeklessen behoren tot ons aanbod.

Kijk op www.onderwijsadvies.nl/verkeer voor het aanbod in uw regio.

OnderwijsAdvies verzorgt verkeerseducatie op een groot aantal scholen. Het aanbod is divers, uitdagend, voor alle groepen beschikbaar en in de meeste gevallen gratis.

Verder lezen?

Maak gebruik van dit kosteloze aanbod met kant en klare producten inclusief begeleiding

John Hattie ontwikkelde het programma ‘Visible Learning Plus’ (Nederlandse vertaling is ‘Leren zichtbaar maken’) voor de toepassing van zijn bevindingen in scholen. Het programma is succesvol gebleken in 24 landen.

™

45

Schoolprofilering

44

de casus

Katholieke Basisschool Het Palet in

Zoetermeer bestaat volgend jaar

25 jaar. Directeur Hans Koevoets

wilde deze gelegenheid aangrijpen

om een duidelijk profiel te schetsen

van de school. De goede naam van

de school moet ook de volgende

25 jaar behouden blijven.


AanleidingHans Koevoets nodigde OnderwijsAdvies én een andere partij uit om een intake en een offerte te verzorgen. Hij koos uiteindelijk voor OnderwijsAdvies vanwege de goede inhoudelijke aanpak en het financieel aantrekkelijke plaatje. Adviseur linda Glebbeek ging aan de slag op de school.

De aanpak

Koevoets: “Een vraag van mij was hoe we onze koers, de schoolgids, de nieuwsbrief en alle andere communicatiemiddelen voor het voetlicht kunnen brengen. Linda gaf aan dat daar nog een stap voor gezet moest worden. We moesten eerst de kenmerken van de school duidelijk in beeld hebben en heel expliciet en helder de exacte koers kennen. Toen bleek, al pratende en werkende, dat de directie die wel kende, maar dat het voor het team nog wel eens lastig was.

We zijn dus als het ware wakker geschud door Linda om een pas op de plaats te maken en eerst daarmee aan de slag te gaan. We vonden dit zo belangrijk dat we besloten hebben om een ander groot traject (HGW) tijdelijk stop te zetten en met het team eerst dit traject verder uit te werken.

Dus, hoewel het startte als een profilerings-traject, staan de schoolcultuur en hoe we als team weer allemaal energie uit ons werk krijgen, nu centraal. Natuurlijk heeft het wel met elkaar te maken, want bij profilering heb je het ook over de sterke punten van de school en over nog wat verbeterd kan worden.

Ondertussen ben ik met Linda ook nog bezig met de profilering. Bijvoorbeeld op het gebied van de schoolcommunicatie. Zo wordt de nieuwsbrief digitaal, nemen we de website onder de loep, gaan we de schoolgids aanpakken en komt er op termijn mogelijk ook een naambord op de gevel waar duidelijk op te lezen valt wie we zijn en waar we voor staan.

De volgende stappen

Het komende jaar gaan we hard werken aan het gezicht naar buiten. De speelplaats krijgt een opknapbeurt, maar ook de communica-tie en de totale uitstraling staan centraal. We weten dat onze school goed staat aan-geschreven in de wijk, maar dat willen we ook zo houden, ook voor de volgende 25 jaar. We gaan zeker niet achterover leunen.”

‘We staan goed aangeschreven in de wijk, maar willen dat ook graag zo houden’

‘We zijn dus als het ware wakker geschud door Linda’

Schoolprofileringmaatwerk en trainingen


Wat gaat goed, wat kan beter

Voor wie: directeuren en leidinggevenden

inhoud: Scholen hebben in toene-mende mate te maken met concurrentie van andere scholen. In de toekomst zal dit door het terugnemend aantal leerlin-gen alleen maar een grotere rol spelen. Scholen moeten zich meer dan ooit weten te profileren naar (toekomstige) ouders en de gemeente.

Het is belangrijk dat scholen zich bewust zijn van de waarde en de kracht van een goed imago, zorgvuldig hun imago opbouwen en weten hoe dat moet. Een voorwaarde daarbij is het maken van een gedegen analyse van de eigen school en leerlingenpopulatie. Waar staan wij voor? Hoe dragen wij dat uit? Ervaren ouders en kinderen wat wij als school willen overdragen dat ook zo? Waar zijn wij goed in en waarin kunnen wij ons nog ontwikkelen?

OnderwijsAdvies kan helpen bij deze analyse en heeft ruime ervaring in het schrijven en implementeren van marke-tingplannen.

resultaat: U zet uw school op de kaart op een wijze waar u zelf voor heeft gekozen en neemt eigen initiatief in het opbouwen en laden van het imago van uw school.

expertisepunt Ouderbetrokkenheid

Voor wie: besturen, directie, teams en leraren

inhoud: Het aanbod van het Expertise- punt Ouderbetrokkenheid richt zich met name op een effectieve communicatie en afstemming tussen school en ouders en het samen met ouders bouwen aan partnerschap, visie, organisatie en beleid. Met educatief partnerschap wordt gedoeld op het proces waarin betrokken partners (school, gezin, gemeenschap) elkaar ondersteunen en samenwerken om de bijdragen zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen om het leren, de motivatie en de ontwikkeling van kinderen/ leerlingen te bevorderen. Ons aanbod is ondergebracht in zes gebieden: educatief partnerschap, communicatie met ouders, programma’s voor ouders en kinderen, informatie voor ouders, ouderbetrokkenheid in de VVE, advies lokale overheden en schoolbe-sturen.

resultaat: Afhankelijk van het gekozen aanbod is het resultaat:• Vergroot schoolsucces en welbevinden

van kinderen• Vergrote professionele communicatie

en afstemming school en ouders• Vergrote motivatie, (leer)prestaties en

welbevinden van leerlingen• Vergroot gezag en respect voor school

(en ouders)• Vergroot werkplezier en dat vermindert

kans op vroegtijdig schoolverlaten (VO/MBO).

Positief effect hangt af van:• Frequentie contacten ouders-school• Professionele omgang en communica-

tie leraren/ school met ouders • Leeromgeving thuis • Aanpak gericht op gezin, instelling en

gemeenschap samen.

Visieontwikkeling

Voor wie: teams, directeurenteams

inhoud: Een goede visie is nood-zakelijk voor een school. Een goede gezamenlijke visie stimuleert het samen-werken aan onderwijs op alle niveaus. Een goede visie doet bovendien recht aan alle aspecten van goed onderwijs:• Ambitieus• Richtinggevend• Eenduidig• Voor iedereen helder.

resultaat: Het formuleren van een visie is één. Een strategie ontwikkelen die het mogelijk maakt de visie tot in de haarvaten van de school zichtbaar te laten zijn is twee. Weten wat je drijft, welke kant je uit wilt, wat voor school je wilt neerzetten als schoolleider en als team, is essentieel om goed onderwijs neer te zetten, om kwaliteit te leveren, om te veranderen. Beide aspecten komen aan de orde bij een visietraject.

Klanttevredenheids-onderzoek

Voor wie: directeuren en leidinggevenden

inhoud: Scholen maken steeds meer gebruik van ouder-enquêtes, leerling-tevredenheidsonderzoeken of perso-neelspeilingen. Dit is niet alleen een wettelijke eis, maar levert vooral een gerichte bijdrage aan: • het kwaliteitsbeleid van de school-

organisatie • de ouderbetrokkenheid en • de marktpositie van de school. Voor schoolorganisaties is het steeds meer noodzaak om te achterhalen welke toegevoegde waarde ‘klanten’ ervaren. Directies en besturen kunnen klant-tevredenheidsonderzoek veel gerichter inzetten dan ze nu al doen.Bij de opzet, organisatie en analyse van resultaten van tevredenheidsonder-zoeken biedt OnderwijsAdvies ondersteuning en begeleiding vanuit verschillende invalshoeken: • de onderwijsinhoudelijke en

-organisatorische ontwikkeling• de dienstverlening en het imago van

de school• de rol van de medewerkers.



Schoolprofilering


51

AanleidingOp de Florisschool had een leerling al langere tijd moeite met rekenen. Ondanks de extra begeleiding en de aangepaste rekenaanpak die de leerling kreeg, bleven de – hardnekkige – rekenproble-men aanhouden. in groep 5 is men overgestapt op een andere methode. De vaardigheidsscores groeiden maar de problematiek bleef. inmiddels had de leerling een behoorlijke achterstand van ruim één jaar. in overleg met de ouders en de school werd besloten dat Jacqueline Fahrner van OnderwijsAdvies een onderzoek zou doen waaruit zou blijken welk uitstroom-niveau in de toekomst haalbaar is.

Wanneer een ontwikkelings-perspectief (Opp)?

Een OPP wordt gemaakt voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, leerlingen die op één of meerdere vakgebieden niet het einddoel 1F gaan halen aan het einde van groep 8 (BAO).In het OPP wordt onder meer de geschiede-nis beschreven van de leerling op het gebied van rekenen. Welke handelingsplannen zijn ingezet, welke– externe – onderzoeken hebben plaatsgevonden en wat hebben zij opgeleverd? Wat zijn voor het kind belemmerende en bevorderende factoren?En wat is het toekomstbeeld? Op welk niveau kan de leerling uitstromen en welke materia-len en methodes worden daarbij ingezet?

Begeleiding van OnderwijsAdvies

Anneke Veraart van OnderwijsAdvies heeft de intern begeleider van de Florisschool begeleid bij het gebruik van de OPP. Wat is het, voor welke leerlingen is het bedoeld, hoe stel je het op en welke eisen stelt de inspectie aan het OPP? Door het goed in kaart brengen van de historie van het kind, de belemmerende en bevorderende factoren en de haalbare doelen, in dit geval op het gebied van rekenen, heeft de leerling tot en met groep 8 uitstekend in de groep kunnen functioneren. Hoe ervaart Ada het gebruik van een OPP?Ada: “Samen met de leerling, de ouders, interne en externe begeleiders maken we het onderwijs passend. Door planmatig en doel-gericht te werken kunnen we de doelen die in het OPP beschreven staan behalen en de leerling kan gewoon in de groep blijven. De ouders zijn zeer betrokken en kunnen de ontwikkeling van hun kind op deze wijze goed volgen.”

PassendOnderwijs

50

de casus

Ada Schaap is intern begeleider op de Florisschool te Zoetermeer. Jacqueline Fahrner en Anneke Veraart, onderwijsadviseurs bij OnderwijsAdvies, hebben Ada geholpen bij het begeleiden van een leerling in de middenbouw met hardnekkige rekenproblemen. Met behulp van een OPP werd met leraar, school en ouders afgestemd wat de leerling nodig had om zijn of haar doelen op rekengebied te bereiken.


‘De ouders zijn zeer betrokken en kunnen de ontwikkeling van hun kind op deze wijze goed volgen’

‘Samen met de leerling, de ouders,interne en externe begeleiders maken we het onderwijs passend’

Passend Onderwijsmaatwerk en trainingen


Andere Kinderen Voor wie: leraren en intern begeleiders

inhoud: Het komt regelmatig voor dat kinderen extra zorg nodig hebben, omdat hun prestaties achterblijven. Oorzaken kunnen leer- of gedragsstoor-nissen zijn, maar ook psychiatrische stoornissen als ADHD of autisme. Het is belangrijk inzicht in de problematiek van deze kinderen te hebben. Daarmee kunt u, met relatief eenvoudige aanpas-singen, deze kinderen helpen beter te functioneren en hun zelfredzaamheid te vergroten.

resultaat: U bent in staat adequate hulp te bieden aan leerlingen met stoor-nissen als ADHD of autisme, waardoor deze leerlingen zich prettiger gaan voelen, tot hun recht komen in de klas en de gedragsproblemen zullen ver-minderen.

Opbrengstgericht observeren

Voor wie: directies, leraren en intern begeleiders (schoolteams)

inhoud: Hoe kunnen we voor de leer-lingen en leraren in beeld brengen van wat er tijdens een les allemaal geleerd wordt door de leerlingen. Hoe kunnen we meer leergericht kijken naar leerlin-gen. Niet over een langere periode, maar op het moment zelf als de feed-back het meest effectief is!Het in beeld brengen wat er tijdens een les geleerd wordt, kan op een effectieve en betekenisvolle manier. Tijdens de les die de leerlingen volgen, vragen stellen en scherp observeren. In twintig minuten kan een klein team informatie verzame-len over hetgeen de leerlingen mogelijk geleerd hebben, gekoppeld aan bewijs. Het bespreken van deze informatie met de leraar helpt de leraar zich te richten op wat er echt toe doet: het leren!

resultaat: Met deze focus op leren kan de leraar gerichte keuzes in het leer-proces maken en werkt hij in het proces samen met andere collega’s aan school-verbetering. Alle leraren en directies worden getraind in het herkennen van leren van kinderen (Bijvoorbeeld: welke vragen stel je?). Ze zijn individueel en als team op grond van deze informatie beter in staat die verbeteracties te formuleren die de beste opbrengsten opleveren in termen van het leren van leerlingen.

Klassenmanagement

Voor wie: schoolteams die het klassenmanagement willen verbeteren

inhoud: Een goede leeromgeving zorgt ervoor dat leerlingen actief, betrok-ken, met plezier en succesvol kunnen leren en werken aan hun ontwikkeling. Een goede instructie, duidelijke afspra-ken en regels, een goed ingericht lokaal zorgen voor een veilige sfeer. Dit is niet alleen belangrijk voor de leerlingen maar helpt ook de leraar om zijn werk goed te kunnen doen.

resultaat: U leert gezamenlijk leer-krachtvaardigheden die leerlingen in staat stellen om actief en met succes binnen de onderwijssituatie te ontwikke-len. Door directe instructie en zelfstan-digheid van leerlingen wordt tijd gecreëerd om kinderen individueel of in een groepje te begeleiden. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het vastleg-gen en borgen van gemaakte afspraken.

pedagogisch klimaat Voor wie: schoolteams

inhoud: Tijdens het traject wordt er voortdurend gezocht naar een goede verdeling tussen theorie en wat dit in de praktijk voor de school betekent. De volgende onderwerpen behoren tot de mogelijkheden:• Wat is een pedagogisch klimaat en

wat vinden wij belangrijk? • Hoe communiceren wij met elkaar,

met kinderen en ouders? • Regels, straffen en belonen • De fysieke omgeving• Sfeer• Groepsprocessen • Welke materialen bestaan er gericht op

het bevorderen van het pedagogisch klimaat?

resultaat: • Het team heeft kennis van de diverse

theoretische achtergronden• Het team is tot uitwisseling met elkaar

gekomen over aanpak, signalering en (preventief) beleid omtrent pest-problemen

• Het team heeft bestaande materialen verkend gericht op het onderwerp.

Meer informatie?

Of direct aanmelden?



passend Onderwijs


57

De aanleidingDirecteur Wil Kouwenhoven: “We werken hier volgens de principes van opbrengst-gericht werken. sommige dingen gaan daarbij goed en andere dingen gaan minder goed. en één van de dingen waar ik tijdens flitsbezoeken in een aantal klassen tegenaan liep, was het klassenmanagement. ik verwachtte dat daar nog rendement behaald kon worden. Met OnderwijsAdvies had ik goede ervarin-gen, want adviseur pieter coacht ook een van mijn teamleden. Daarom heb ik hem gevraagd dit vorm te geven.”

De studiedag

“Tijdens de studiedag hebben we aandacht gegeven aan meerdere onderwerpen als de leertijd, de positionering van de leraar, dichtbij de groep staan, vooraf leerlingen activeren, maar ook over regels en het er eventueel van afstappen als het functioneel is. We hebben het uiteraard ook over de voorwaarden gehad om klassenmanagement bij ons op school goed te implementeren. Eén daarvan is intervisie. Dat hebben we direct vorm gegeven en nog dit schooljaar gaan leraren bij elkaar in de groep kijken met een kijkwijzer. Ook zijn we gestart met het inzetten van bovenbouw leerlingen in de onderbouw. Ook dat werkt heel goed.”

pedagogisch klimaat

“Daarnaast hebben we het over pedagogisch klimaat gehad en ook daar zijn we direct mee aan de slag gegaan. Door veel nieuwe mensen in het team zakken regels en afspra-ken weg of zijn niet bekend. Die regels en afspraken zijn we nu opnieuw aan het bekij-ken en aan het herintroduceren. Zo willen we meer eenheid in de school brengen en meer als team functioneren. Ik ga er vanuit dat er ook op dat vlak winst te boeken valt.”

resultaat

“Ik vind dat we een groot resultaat behaald hebben. Want naast de eerder genoemde interventies, waren collega’s vooral ook ontzettend enthousiast over de dag zelf. Ze vonden het prettig in de ochtend de theorie nog eens te horen, in de middag kregen ze de kans om op vertrouwelijke basis dingen met elkaar te delen waar ze tegenaan liepen. Dat heeft waarschijnlijk nog wel het grootste rendement opgeleverd. Het team kwam er achter dat ze niet alléén met problemen kampten, maar dat anderen dat ook zo ervaarden. Vanuit die hoek is ook de inter-visie tot stand gekomen.”

en nu verder

“Ik ga zeker met Pieter nog verder op dit thema. Hij wordt positief ontvangen hier op school en voor het aanstaande jaar heb ik ‘effectieve leertijd’ op de agenda staan. Zo blijven we werken aan de opbrengsten.”

56

de casus

Klim-Op is een openbare basisschool in Capelle aan den IJssel. Onderwijsadviseur Pieter de Wit heeft in november een studiedag begeleid over klassenmanagement, afgestemd op wat de leerling nodig heeft om zijn of haar doelen op rekengebied te bereiken.



‘De teamleden kwamen er achter dat ze niet alléén met problemen kampten, maar dat anderen dat ook ondervonden’


maatwerk en trainingen


Kanjertraining

Voor wie: leraren en intern begeleiders

inhoud: De Kanjertraining is een methodiek op sociaal-emotioneel gebied, die zich richt op het vergroten van de sociale vaardigheden en het oplossend vermogen van kinderen. U kunt de Kanjer-methode op uw eigen school inzetten. U leert de uitgangspunten, de inhoud en de benodigde vaardigheden om met de methode te kunnen werken.

resultaat: U kunt de Kanjermethode in uw eigen school inzetten. U leert alle benodigde kennis en vaardigheden om de Kanjermethode te begeleiden. U verwerft een officiële licentie om met deze methode te mogen werken.

een goed begin Voor wie: leraren

inhoud: Een goed begin is het halve werk. Dat geldt ook voor het opstarten van het schooljaar met een nieuwe groep kinderen. Investeer aan het begin van het schooljaar in een positieve sfeer in de klas. De aanpak (in het boek) ‘Goed van Start’ biedt een hulpmiddel en berust op vier pijlers:• Gezamenlijk de verantwoordelijkheid

nemen voor de regels en routines in de klas

• Daarover in de klassenvergadering tot een overeenkomst komen

• Dit levert u Efficient klassenmanage-ment op

• Waarover Democratisch is besloten.

resultaat: In een klas waar een pret-tige (werk)sfeer hangt, komen kinderen beter tot hun recht en halen het beste uit zichzelf. Dit komt de prestaties ten goede.

Vreedzame school

Voor wie: schoolteams

inhoud: De Vreedzame School is meer dan een lesmethode. Het is een filosofie, een aanpak waarin de eigen kracht van de kinderen centraal staat. Dat vraagt ook een bepaalde houding van het onderwijzend personeel. Het tweejarig invoeringsprogramma is om die reden altijd een combinatie van het invoeren van de lessenserie en de bij-behorende coaching.

resultaat: U creëert een positief werkklimaat op school en hebt actieve, zorgzame, initiatiefrijke en verantwoor-delijke leerlingen, die met plezier naar school gaan. Het leerrendement neemt toe.

Taakspel

Voor wie: leraren van groep1 t/m 8 en intern begeleiders

inhoud: Pratende kinderen tijdens de uitleg aan andere kinderen verstoren het werken. In iedere groep komt dit en ander ongewenst gedrag voor. Taakspel is een speelse en doelmatige manier om gewenst gedrag te stimuleren. Dit gebeurt tijdens reguliere lessen met de hele klas, zowel bij werkmomenten als bij de instructie. Beloningen en compli-menten maken dat leerlingen en u zelf dit spel met veel plezier spelen. En het is onderzocht: Taakspel werkt!

resultaat: U weet wat Taakspel is en u kunt er in de klas mee werken. De rust keert terug in uw klas. De IB-er wordt gratis opgeleid om Taakspel verder in te voeren en te behouden binnen de school.


6160

moeilijkegroep

schoolontwikkeling

pesten

extra interventies


sociaal emotioneleontwikkeling


63

De aanleidingDe Josephschool in Bloemendaal is een aantal jaar geleden thematisch gaan werken. De methodes werden gebruikt als leidraad of bronnenboek. Daarbij liep het team tegen een aantal knelpunten aan. Thematisch werken beviel, maar directeur Wietse Algera wilde ook meer gaan werken aan de opbrengsten. Hij vroeg adviseur Pieter de Kool om te helpen de brug te slaan tussen thematisch werken en opbrengsten. Om zo het beste van beide te combineren.

De aanpak

Algera: “Pieter heeft mij en het team laten inzien dat thematisch werken ook opbrengst-gericht werken is. Het heeft allemaal te maken met leerkrachtvaardigheden en het stellen van heldere doelen (één van de negen vaardigheden die Marzano beschrijft in zijn boek ‘Kunst en Wetenschap van het Lesgeven’). Als je de doelen met de kinderen communiceert, gaan de opbrengsten omhoog, zegt Marzano.

In het begin vroeg een enkele leraar zich af wat het zou toevoegen, want we stelden toch al doelen? Na de studiedag met Pieter, weten we pas echt wat het betekent om doelen te stellen en helder te formuleren. Hij heeft het ons zelf laten ervaren. Het was een leerzaam en grappig moment tijdens de studiedag, toen hij ons een spiegel voorhield van hoe een doel, dat duidelijk lijkt, toch op heel veel manieren kan worden uitgelegd. Je moet dus echt heel helder en duidelijk zijn, dat bleek wel.

Pieter en ik hebben goede gesprekken gehad over waar we zouden beginnen; bij de zaakvakken of meteen bij taal en rekenen. We zijn uiteindelijk gestart met de zaak-vakken. Dat heeft ons veel opgeleverd. De kinderen zijn meer betrokken, doordat de doelen helder zijn en kindvriendelijk. We beschrijven een doel nu met ‘ik kan’ en ‘ik weet’.

Het team heeft in de veilige omgeving van de zaakvakken geleerd doelen te formuleren en deze met de kinderen te communiceren. Recentelijk hebben we tijdens een vervolg studiedag het rekenonderwijs van groep 1 tot en met 8 onder de loep genomen. De ervaringen met doelen stellen binnen de zaakvakken komt ons nu goed van pas bij het rekenen.

resultaat

We zijn er in geslaagd het thematisch werken zichtbaar te maken. In alle groepen hangen whiteboards met de structuur van het thematisch werken. Zo is duidelijk wat de start is en wat het einde. We weten nu veel beter wat de kinderen al weten en wat ze willen leren. Als ik nu door de klassen loop, zie ik dat de doelen veel beter zijn geformu-leerd, kindvriendelijk en concreet.

Ook voor het rekenonderwijs hebben we nu alle doelen uit de methode omgevormd naar kindvriendelijke doelen. De kinderen weten nu beter wat er van ze wordt verwacht, zodat de leraar ook duidelijker feedback kan geven. Nu wordt het tijd om tijdens de klassenbe-zoeken te gaan meten wat het de leraren en de kinderen daadwerkelijk oplevert.

en nu verder

Ik vind het belangrijk om nu in de klassen te blijven kijken en te ervaren of ook echt gebeurt wat we met elkaar hebben afgespro-ken. In het volgend jaar wil ik met één van de andere leerkrachtvaardigheden aan de slag.”

Wat werkt


de casus

Directeur Wietse Algera wil werken aan de opbrengsten binnen zijn school. Adviseur Pieter de Kool wordt gevraagd met het team aan de slag te gaan tijdens een studiedag. Hij gebruikt de theorie van Marzano, waarbij leerkrachtvaardigheden centraal staan.

‘Het heeft allemaal te maken met leerkrachtvaardigheden en het stellen van heldere doelen’

Wat werktmaatwerk en trainingen


Klaar voor de 21e eeuw

Voor wie: leraren, intern begeleiders, remedial teachersen schoolteams

inhoud: De samenleving verandert snel. Om alle veranderingen die plaats-vinden in de 21e eeuw te kunnen hante-ren, hebben leerlingen méér nodig dan kennis die we ze nu kunnen leren. Leer-lingen hebben ook nieuwe vaardigheden nodig. Het boek ´Klaar voor de 21e eeuw´ biedt vele concrete aanbevelingen voor de onderwijspraktijk, gebaseerd op uitgebreid wetenschappelijk onderzoek.

De auteurs van het boek ´Klaar voor de 21e eeuw´ presenteren een onderwijs-model dat is gebaseerd op vijf essentiële vaardigheden, die ze samen ‘21st century skills’ noemen. Ze onderscheiden daar-bij cognitieve vaardigen (kennis die leer-lingen nodig hebben) en conatieve vaardigheden (goed kunnen omgaan met anderen).

resultaat: Uw leerlingen zijn uitge-rust met vaardigheden die hen voorbe-reiden op de veranderende wereld.

Wat werkt in de klas


inhoud: In het boek ‘Wat werkt in de klas’ van Robert Marzano worden de negen didactische strategieën beschre-ven waarvan onderzoek laat zien dat ze de leeropbrengst van leerlingen verhogen. Tijdens de begeleiding plaat-sen wij alle negen strategieën in een praktijk-context, waarbij de focus ligt op de vertaling naar uw dagelijkse praktijk.

resultaat: U weet wat de negen strategieën uit Wat werkt in de klas zijn, waar u deze een plek kunt geven in uw onderwijs en welke stappen u kunt zetten in uw school om de strategieën te implementeren.

Kunst en Wetenschap van het lesgeven


inhoud: De basis voor de begeleiding vormt het boek ‘Kunst en Wetenschap van het Lesgeven’. We kijken zowel pedagogisch als didactisch naar uw dagelijks lesgeven. We behandelen de theorie rond didactische en pedagogi-sche vaardigheden en passen de inzich-ten toe in de praktijk om vervolgens daarop te reflecteren.

Het boek Kunst en Wetenschap van het lesgeven is het uitgangspunt van dit traject. We gebruiken dit model om samen naar onderwijs te kijken en het te analyseren. De actiestappen uit het boek gebruiken we om in de praktijk aan de slag te gaan.Om de vooruitgang van leraarhandelen te volgen gebruiken we een observatie-middel waarmee de leraar wordt uitge-daagd zijn eigen handelen kritisch te beoordelen.

resultaat: • U heeft meer gereedschap om uw

onderwijs goed vorm te geven• U heeft meer vat op pedagogische

processen• U heeft inzicht in uw eigen kwaliteit

wat betreft pedagogiek, didactiek en klassenmanagement

• Het leerlingenresultaat gaat omhoog.

pedagogisch handelen en klassenmanagement


inhoud: In het boek ‘Wat werkt: Peda-gogisch handelen & klassenmanage-ment’ worden de strategieën uitgewerkt die elke leraar tot een pedagogisch/organisatorisch goede leraar maken.Vaardig worden op het gebied van peda-gogisch handelen en klassenmanage-ment is redelijk snel te leren. Voor de meeste leraren leidt een kleine investe-ring al tot een merkbaar resultaat. Dit werd uitgewezen door zowel onder-zoeken in het basisonderwijs als door vergelijkbare onderzoeken in het voort-gezet onderwijs. Zaak is uiteraard wel dat de leraar dan daadwerkelijk bezig gaat met de strate-gieën voor pedagogisch handelen & klassenmanagement die een door research aangetoond effect hebben.De begeleiding vanuit OnderwijsAdvies is gebaseerd op specifieke strategieën op het gebied van pedagogisch hande-len en klassenmanagement die aantoon-baar effectief zijn, met aandacht voor: regels & routines, omgaan met ordever-storend gedrag, relatie leraar-leerlingen, mentale houding van de leraar, verant-woordelijkheid van leerlingen.

resultaat: U krijgt strategieën aange-reikt waarmee u een pedagogisch/ orga-nisatorisch goede (betere) leraar kunt worden.

Meer informatie?

Of direct aanmelden?


67666766

De Reflectieve Leraar


Wat werkt


69

AanleidingDe school was op zoek naar een leerling-volgsysteem voor kleuters, omdat er verschillen waren tussen de diverse groepen 1-2 en de aansluiting met groep 3 niet altijd even gemakkelijk was. Bij het handelingsgerichte werken zochten we een manier om bijvoorbeeld het clusteren van leerlingen veel overzichtelijker te maken en om steeds systematisch de kleuters te volgen. Kijk! helpt ons daarbij.

Zie je al verschillen sinds jullie met KiJK! werken?

Intern begeleider Heleen Stoop vertelt: “Al na vier bijeenkomsten zagen we grote verschil-len. Een belangrijk verschil is dat de kleuter-juffen beseffen dat we te veel in groep 1-2 dachten. We kijken nu beter naar het indivi-duele kind en waar het kind zich bevindt in zijn ontwikkeling. We proberen het aanbod voor zo’n kind aan te passen, ongeacht zijn leeftijd.

Kijk! maakt voor ons inzichtelijk waar de kinderen op de ontwikkellijnen zitten. Soms loopt een kleuter uit groep 2 bijvoorbeeld wat achter. We waren geneigd zo’n kind toch het groep 2 aanbod te geven, omdat je er vanuit ging dat een kleuter uit groep 2 dat wel moest aankunnen. Nu kijken we veel beter naar de individuele ontwikkeling en behoefte van zo’n kind. Hetzelfde geldt ook voor kleuters die juist wat voorlijk zijn.

De overgang naar groep 3 is nu ook veel geleidelijker. Sowieso sluiten de leraren van groep drie nu aan bij onze bouwvergadering (wat voorheen niet zo was), maar daarnaast zijn we er door KIJK! achter gekomen dat onze rekenmethode in groep 3 op een lager niveau start dan de meeste van onze kleu-ters eind groep 2 behaald hebben. Om te zorgen dat ze uitgedaagd blijven en hun verwachtingen vasthouden is dat belangrijke informatie.”

Wat vind je zelf zo goed aan KiJK! ?

“Wat ik zelf zo fijn vind aan KIJK!, is dat de betrokkenheid van een kind een hele belang-rijke factor is. We kijken of een kind lekker in zijn vel zit en of het kind er aan toe is om bepaalde dingen op te pakken. En we bespreken wat we kunnen doen als dat niet zo is. Hoe vergroten we dan die betrokken-heid, hoe creëren we de randvoorwaarde om te leren? Ik neem dat als intern begeleider nu ook mee naar de rest van de school. In de midden- en bovenbouw zijn we zo geneigd cognitief te kijken; naar toetsuitslagen en resultaten. Dan vergeet je wel eens naar het kind zelf te kijken. En dat is zo’n grote meer-waarde van KIJK!”

68

de casus

Het Baken is een katholieke basisschool in Berkel en Rodenrijs. Het is een groeischool in een nieuwbouwwijk met een jong en enthousiast team. Ze werken handelingsgericht. Onderwijsadviseur Astrid de Ruiter heeft op school één en ander laten zien van KIJK!. Intern begeleider Heleen Stoop werd enthousiast en startte een KIJK!-traject op.


Het Jonge Kind

‘In de midden- en bovenbouw zijn we zo geneigd cognitief te kijken; naar toetsuitslagen en resultaten. Dan vergeet je wel eens naar het kind zelf te kijken’

‘Nu kijken we veel beter naar de individuele ontwikkeling en behoefte van zo’n kind’

Het Jonge Kindmaatwerk en trainingen


spel begeleiden Voor wie: leraren van groep 1, 2 (3) en intern begeleiders

inhoud: Spel is voor jonge kinderen de basis voor al het leren. Het bouwt mee aan de totale ontwikkeling van een kind. Kinderen hebben voor ver-breding en verdieping van spel de speci-fieke begeleiding van een volwassene nodig. U leert het spel beter te observe-ren en het ontwikkelingsniveau en de spelkwaliteit in te schatten. U maakt kennis met strategieën om spel te verbreden en te verdiepen. De leer-omgeving speelt daarbij natuurlijk ook een essentiële rol.

resultaat: U kunt door observatie het ontwikkelingsniveau en de spelkwaliteit inschatten. U weet hoe u spel kunt verbreden en verdiepen en bent in staat een uitdagende rijke leeromgeving te creëren.

KiJK! Voor wie: leraren en intern begeleiders, die op een schoolwerken, waar Kijk! 1-2 als leerlingvolgsysteemgebruikt wordt, maar die zelf nog geen (volledige) cursus hebben gevolgd

inhoud: We bespreken de uitgangs-punten en de werkwijze van het leerling-volgsysteem Kijk! 1-2. U leert hoe u binnen uw klassenmanagement beter observeert en leerlinggegevens verzamelt, waarna u gaat registreren. Vervolgens worden deze gegevens geïnterpreteerd naar vervolgaanbod en begeleiding. Ook bespreken we hoe vanuit een groepsoverzicht een groepsplan voor de komende periode vastgesteld kan worden, waarin de ontwikkelingsbehoeften van alle kinde-ren een plaats krijgen.

resultaat: U kunt vanuit gedrags-observaties van kleuters hun ontwikke-ling registreren en analyseren. U kunt op individueel en op groepsniveau een planmatig aanbod vaststellen, passend bij het ontwikkelingsniveau en de onder-wijsbehoeften van de kinderen.

Opleiding specialist Jonge Kind

Voor wie: deze opleiding is voor leraren primair onderwijs die zich willen specialiseren tot specialist Het Jonge Kind

inhoud: De opleiding Specialist Het Jonge Kind is een brede opleiding, die bestaat uit 12 modules van 4 uur in een periode van anderhalf jaar rondom het onderwijs aan het jonge kind. Hierbij is volop aandacht voor specifieke achter-grondinformatie, kennis en leerkracht-vaardigheden. Er wordt steeds een koppeling gemaakt met de praktijk. Als deelnemer werkt u aan uw persoonlijk ontwikkelplan (POP) middels een port-folio en praktijkopdrachten.

resultaat: Na het volgen van deze opleiding zullen deelnemers meer competent zijn, meer achtergrondkennis hebben en verbindingen kunnen maken. Dit kunnen ze toepassen in de groepen 1-2 als Specialist Jonge Kind. Kinderen in de groepen 1-2 zullen hiervan profiteren. De visie op het onderwijs voor het jonge kind is aangescherpt.

routines geletterdheid en gecijferdheid

Voor wie: leraren van groep 1, 2 (3) en intern begeleiders

inhoud: Spelend rekenen met reken-routines als De Meetmol, of Marius de Meetmuis, Tinus de teltijger, Foto Fien, de verzamelkabouter enz.Gebruik het Leeskastje om vanuit een prentenboek thematisch, betekenisvol verteltafels op te bouwen, interactief voor te lezen, te ‘hakken en te plakken’ met (rijm)werkteksten en met letters bezig te zijn!Gebruik het Wenskastje om de lees-schrijfhoek aantrekkelijker te maken, Verteltassen om de ouders te betrekken.

resultaat: Reken- en taalleerlijnen en tussendoelen krijgen op een speelse maar structurele manier een betekenis-volle plek in groep 1-2.

Meer weten over de opleiding? Bekijk hier het filmpje.



Het Jonge Kind


75

AanleidingHet team was gemotiveerd om kwaliteit te leveren en de school verder te ontwikkelen, maar niet iedereen deed dat vanuit dezelfde waarden. Onderwijsadviseur Marielle rumph werd gevraagd mee te denken om de schoolwaarden opnieuw met het team vast te stellen waarbij het belangrijk bleek om stil te staan bij de eigen waarden en de relatie te versterken met de gezamenlijke waarden.

studiedagen

Van Haaren: “Tijdens twee studiedagen hebben we met het team vanuit ieders persoonlijke blik de schoolwaarden opgesteld. Door-dat we startten met persoonlijke waarden, was het voor iedereen heel dichtbij en vertrouwd. Daarna hebben we al deze waarden teruggebracht naar een kleiner aantal schoolwaarden. Iedereen heeft zich aan deze waarden gecommitteerd.”

“Ook hebben we gekeken naar de verschillen binnen het team. Waarom zijn mensen anders, wat zijn de persoonlijke waarden van de collega’s en hoe kun je daar als team mee omgaan? Daarnaast hebben we de regels en afspraken onder de loep genomen. Wat zijn essentiële regels waar iedereen zich aan moet houden en welke afspraken zijn meer flexibel en kunnen wijzigen per groep of individu?”

Het resultaat

“Veel ontwikkelingen staan in het teken van de onderwijskwaliteit waarbij het belangrijk is om stil te staan bij de eigen waarden in relatie tot de gezamenlijke waarden. Van hieruit geven wij gestalte aan de visie en de activiteiten die wij doen. Wij zijn een unieke, moderne Montessorischool. Wij passen moderne leermethoden toe en vertalen deze naar onze moderne Montessorivisie. Hiertoe hebben wij regels en afspraken gemaakt: je doet iets omdat het ertoe doet, niet omdat het moet (citaat van Jan Jutten).”Van Haaren: “Ik merk dat het team heel enthousiast is en er veel zin in heeft. Vertrouwen, van elkaar leren, elkaar feedback kunnen en willen geven en ontvangen, weten dat je er toe doet en het verschil kunnen maken, vormen de basis voor werkplezier. Ik ben trots op onze school en ons team.”


de casus

OBS Het Groene Hart is een basisschool voor

Montessori én regulier onderwijs in Zoetermeer.

De school heeft het besluit genomen om zich alleen

nog te richten op Montessorionderwijs, omdat hier

haar kracht ligt.

Directeur van Haaren is met zijn team aan de slag

gegaan om de visie op het Montessorionderwijs te

herijken. Ook is het team met elkaar in dialoog

omtrent de werkwijze en de schoolafspraken. Dit in

het kader van het versterken van de professionele

cultuur. Het werken aan (gezamenlijke) waarden

vormt daarbij een belangrijk onderdeel.

‘Vertrouwen, van elkaar leren, weten dat je er toe doet en het verschil kunnen maken, vormen de basis voor werkplezier’

‘Doordat we startten met persoonlijke waarden, was het voor ieder-een heel dichtbij en vertrouwd’

Plezier op school

Plezier op school maatwerk en trainingen


Zomerschool Voor wie: leraren die zichzelf in de laatste week van de zomervakantie (ma-di-woe) willen professionaliseren enlaten inspireren

inhoud: De professionalisering van leraren staat hoog op de kwaliteits-agenda. OnderwijsAdvies speelt hierop in door de Zomerschool te organiseren. De Zomerschool van OnderwijsAdvies is bestemd voor leraren die tijdens de laatste week van hun zomervakantie (ma-di-woe) geïnspireerd willen raken en tijd willen vrij maken om zichzelf te professionaliseren. In plaats van een ‘verplichte’ studiedag gedurende het schooljaar, kiest een leraar zelf bewust voor de Zomerschool om uiteindelijk met een koffer vol ideeën en inspiratie het nieuwe schooljaar te starten. Het thema van de eerste Zomerschool van OnderwijsAdvies is ‘Leraar in de 21e eeuw’. Gedurende 1-3 dagen is het mogelijk om modules te volgen die onderscheidend en vooruitstrevend zijn. Naast vakinhou-delijke kennis over bijvoorbeeld het brein en leren staat ook de persoonlijke ontwikkeling van leraren centraal. Er is ruimte voor intervisie en leren van elkaar en de Zomerschool wordt afgesloten met een excursie die past binnen het thema ‘Leraar in de 21e eeuw’.

resultaat: Met een koffer vol nieuwe ideeën en inspiratie je nieuwe schooljaar ingaan.

silly sports & Goofy Games

Voor wie: leraren van alle groepen en teams

inhoud: Af en toe is de klas toe aan een dosis nieuwe energie, omdat de aandacht langzaam wegebt. Met activi-teiten en spelletjes van Silly Sports en Goofy Games kun je een lusteloze sfeer doorbreken en/ of even plezier met elkaar maken, zowel binnen in de klas als buiten op het plein of in de gymzaal. De spelletjes en activiteiten kennen geen winnaars en verliezers en hebben zo een positieve invloed op de onderlin-ge verhoudingen en het pedagogisch klimaat en de sfeer in de groep.

resultaat: U maakt plezier met de groep en maakt zo de kinderen weer actief en betrokken. Uw groep is weer bij de les.

persoonlijke ontwikkeling

Voor wie: leraren die willen werken aan hun persoonlijke ontwikkeling en zo de oorspronkelijke bevlogenheidvoor het vak weer willen terugkrijgen of nog verder willen uitbouwen

inhoud: Veel trainingen en cursussen gaan over vaardigheden en kennis van de leraar, maar gaan voorbij aan de persoonlijke ontwikkeling van de leraar. Terwijl een bevlogen leraar, die energie en passie voor zijn vak heeft, die met tegenslagen kan omgaan en perfor-mance levert, de leraar is waarvoor kinderen op het puntje van hun stoel gaan zitten (en hun ouders ook).Persoonlijke ontwikkeling betekent leren inzien wat je doet en wat je het liefst wilt bereiken. Dat brengt rust en energie. En als je grip hebt op jezelf, heb je grip op de klas/ de school.

resultaat: De leraar krijgt onder meer regie over werk en leven, heeft inzicht in persoonlijke stijlen, werkt vanuit helpende overtuigingen in plaats van persoonlijke belemmeringen.

Coöperatieve leervormen Voor wie: leraren en teams

inhoud: Coöperatief leren is een bijzonder veelzijdig onderwijsmiddel. De inzet van coöperatieve leerstrategieën helpt om efficiënt en effectief leerdoelen te realiseren. Het zorgt in leerprocessen voor een hoge opbrengst en leerlingen leren gaandeweg zonder een apart programma met aparte lessen sociale vaardigheden. Onderwijs wordt afwisse-lender en vol van energie en activiteit.

Coöperatief leren zet samenwerken als drager van leren centraal in de klas. Tafelgroepjes worden teams. Door de werkvormen (structuren genoemd) krijgt de leraar een prachtige gereedschapkist vol met handige, direct inzetbare tools. Spencer Kagan, de ontwerper van deze stijl, heeft door vier basisprincipes de structuren zo in elkaar gezet dat het rendement van het leerproces voor alle kinderen groot is. Hiermee kan de kloof tussen sterke en minder sterke leerlin-gen verkleind worden. Coöperatief leren brengt daarnaast een positieve en op samenwerking gerichte sfeer in de klas. Dit voorkomt pesten en ander sociaal onwenselijk gedrag.

resultaat: Kinderen leren samen, worden sociaal vaardiger en de leer-resultaten gaan omhoog. En ... last but not least: leerlingen vinden leren leuker als ze het samen doen!



plezier op school


80 OnderwijsAdvies leren & inspireren GrOei& primair onderwijs

Onze locaties

Hoofdlocatie

Van Beeckstraat 62 2722 BC Zoetermeer T 079 329 56 00

locatie Gouda

Antwerpseweg 22803 PB GoudaT 0182 55 65 56

locatie Hoofddorp

Planetenweg 115 2132 HL Hoofddorp T 023 510 00 00

locatie leiden

Lorentzkade 15a2313 GB Leiden T 071 516 47 00

locatie lisse

Heereweg 2582161 BS Lisse T 0252 41 91 17

pedologisch instituut

Wassenaarseweg 4992333 AL Leiden T 071 516 48 00

leren & inspireren

OnderwijsAdvies

Volg ons op:

81


Gouda

lisse

Hoofddorp

Zoetermeer

leiden

81www.onderwijsadvies.nl

[email protected]

www.onderwijsadvies.nl

8382

oA & MHR Groei& 2012 | 2013

Colofon

Cursusbureau

Wilma van der Leek en Rianne [email protected] 329 56 00

redactie

Afdeling Marketing & Communicatie

Fotografie

Ruud Slagmolen Bert Boshoven

Vormgeving

Vadding / Len Blonk

Oplage

2.400 exemplaren

© maart 2014, OnderwijsAdvies

De foto’s in deze Groei& zijn gemaakt op Montessorischool Nieuw Vreugd & Rust in Voorburg en op de Bowes Primary School in London. We danken alle scholen en collega’s die hebben meegewerkt aan de tot stand koming van Groei&.

Tot slotHet samenstellen van Groei& is voor ons een leerproces. We zijn altijd op zoek naar de beste manier om ons aanbod te presenteren, zodat het voor u helder, makkelijk en inspirerend is. We zijn dan ook benieuwd naar uw reacties. Laat het ons horen als u iets mist of juist waardeert.

[email protected]

84

oA & MHR Groei& 2012 | 2013

leren & inspireren

Bouwcoördinator - De BasisHotel Nassau in Bergen 6 + 7/10 2014Met overnachting


Webinar kalenderDe lerende leerkracht Voor leraren 14 apr 2014 15.00-15.45 uur

John Hattie, leren zichtbaar maken een algemeen overzicht 22 mei 2014 15.45-16.45 uur

professional Capital Voor directeuren en bestuurders 26 mei 2014 14.00-14.45 uur

John Hattie, leren zichtbaar maken Toepassen in de klas 4 jun 2014 13.30-14.30 uur

Doelen stellen met groep 7/8Voor leraren én leerlingen van groep 7/8Deel 1: 22 sep 2014 15.00-15.45 uurDeel 2: 29 sep 2014 13.30-14.30 uur

KiVa (ivm week van het pesten) 25 sep 2014 13.30-14.30 uur

Verrijkingsonderwijs in groep 3/4Voor leraren groep 3/4 3 nov 2014 15.00-15.45 uur

Cursusaanbod 2014-2015

Wegens succes geprolongeerd!

Taakspel lisse 17 sep 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

Gouda 24 sep 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

Opleiding specialist Het Jonge Kind Gouda 24 sep 2014 + 11* 13.00-17.00 uur

Hoofddorp 24 sep 2014 + 11* 16.00-21.30 uur

KiJK! Gouda 1 okt 2014 + 3* 13.30-15.30 uur

Bouwcoördinator - De BasisHotel nassau in Bergen 6 + 7 okt 2014Hele dag, met overnachting

Kanjertraining A pi gedragscentrum 28 okt 2014 + 2* 9.00-16.00 uur

Flitsbezoeken lisse 5 nov 2014 + 2* 13.30-16.30 uur

Herrie in en uit de klas lisse 10 dec 2014 13.30-16.30 uur

Coöperatief leren en taal/lezen/ rekenen Hoofddorp 11 feb 2015 + 3* 14.00-16.00 uur

Kanjertraining A lisse 5 mrt 2015 + 2* 9.00-16.00 uur

Basistraining Human Dynamics deel 1 Hoofddorp 5 + 6 mrt 2015 9.00-17.00 uur

Herfstkinderen en de overgangnaar groep 3Hoofddorp 11 mrt 2015 13.30-15.30 uur

nieuw! Cursus ‘goed van start’ aan begin nieuwe schooljaar Zoetermeer 24 sep 2014 13.00-16.00 uur

Begrijpend lezen groep 3 t/m 8Gouda 24 sep 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

Opleiding begaafdenspecialist Zoetermeer 29 sep 2014 + 6* 13.30 -16.30 uur

Ouderbetrokkenheid & beleidGouda 8 okt en 10 dec 2014 13.30-16.30 uur

stellenleiden 8 okt 2014 + 2* 13.30-16.00 uur

plezier in je werk (persoonlijke ontwikkeling)Zoetermeer 1 okt 2014 + 2* 13.30-16.30 uur

De ondernemende school Gouda 29 okt 2014 + 2* 13.30-17.00 uur

Taalontwikkeling & meertaligheidHoofddorp 30 okt 2014 + 10 mrt 2015 15.45-17.30 uur

Ontwikkelingsperspectief (inspectie) Hoofddorp 6 en 27 nov 2014 15.30-17.30 uur

leiden 18 nov en 2 dec 2014 15.30-17.30 uur

social media: kans of bedreiging Zoetermeer 13 jan 2015 + 3* 15.30-17.00 uur

referentieniveaus & passende perspectieven lisse 28 jan en 18 feb 2015 13.30-15.30 uur

Begaafden & gedragHoofddorp 22 jan en 12 feb 2015 16.00-18.00 uur

Doelgericht leren op school leiden 11 en 18 mrt 2015 13.30-16.30 uur

Inspiratieworkshops

John Hattie, leren zichtbaar makenHoofddorp 24 sep 2014 13.30-15.00 uurZoetermeer 8 okt 2014 13.30-15.00 uur

Kleuters met een ontwikkelingsvoorspronglisse 29 okt 2014 13.30-14.45 uur

De Refl ectieve Leraar Gouda 12 nov 2014 13.30-15.30 uur

passend onderwijs voor excellente en begaafde leerlingenZoetermeer 4 feb 2015 13.30-15.00 uur

Bekijkmeer

informatie

Download de gratis layar-app, scan de hele poster en bekijk extra info en video.

Bekijk video

Bekijk casus

Bekijk casus

Al onze trainingen

zijn ook incompany

te boeken voor uw

hele team of uw

bestuursacademie.

Zoetermeer Leiden

Hoofddorp Lisse Gouda

Kijk voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen op www.onderwijsadvies.nl of bel of mail met het cursusbureau: 079 329 56 00 of [email protected]

* Bij de cursussen staan de data vermeld en eventueel het aantal vervolgbijeenkomsten (bijv +11). Kijk op www.onderwijsadvies.nl voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen.

Geïnteresseerd in een cursus? Maar is de cursus niet gepland in uw regio? Laat het ons weten! Bij voldoende interesse plannen we de cursus ook elders.

Download de gratis layar app en bekijk video’s

4 12 thema’s 4 Interactief 4 Praktijkervaringen · Cursusaanbod 2014-2015 Wegens succes...

Documents

Transcript of 4 12 thema’s 4 Interactief 4 Praktijkervaringen · Cursusaanbod 2014-2015 Wegens succes...