3.3 etkili i̇letişim becerileri

71
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (BAP)

Transcript of 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Page 1: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

(BAP)

Page 2: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3 Etkili İletişim Becerileri 2

ETKİLİ İLETİŞİM BECERİLERİ

Page 3: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3 Etkili İletişim Becerileri 3

İletişim•«iki birim arasında bilgi, duygu, düşünce alışverişi»

Kişiler arası

iletişim

• «bir kişinin bir başkası ya da başkalarına niyetli ya da niyetsiz olarak sözel ya da sözel olmayan mesajlarını iletmesi ve onun ya da onların mesajlarını alması süreci»

Page 4: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

İletişim, düşüncenin sözel olarak (konuşma ile) karşılıklı değiş tokuşudur.

İletişim, sayesinde dünyayı anlamlı kıldığımız ve bu anlamı başkaları ile paylaştığımız insani bir süreçtir.

İletişim, katılanların bilgi üreterek birbirlerine ilettikleri, bu iletileri anlamaya, yorumlamaya çalıştıkları süreçtir.

İletişim, insanların toplu halde yaşamaya başlamalarından itibaren, toplumsal etkileşimlerde rol oynayan, sembolik mesajların karşılıklı ulaştırılmasıyla bazı anlamların aralarında paylaşılması sürecidir.

3.3 Etkili İletişim Becerileri 4

Page 5: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

İletişim, iki birim arasında birbiriyle ilişkili mesaj alışverişidir.

İletişim, iki kişiyi ilişki içine sokan psiko-sosyal bir süreçtir.

Kişilerarası iletişim, bilgi, duygu, düşünce, tutum ve kanılarla davranış biçimlerinin kaynak ile alıcı arasındaki bir ilişkileşme yoluyla bir insandan diğerine bazı oluklar kullanılarak ve değişim amacıyla aktarılması sürecidir.

Duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması, bildirişim, haberleşme, komünikasyon.

Bir düşüncenin, bir duygunun yüz anlatımı, el, kol ve baş hareketleri, konuşma yoluyla ya da yazı telefon, radyo, televizyon gibi bildirişim araç ve gereçlerinden yararlanarak bir kimseden başka bir kimseye iletimi.

3.3 Etkili İletişim Becerileri 5

Page 6: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Kişiler arası iletişimde en az iki insan

vardır.Tek yönlü

değil karşılıklıdır.

Kişilerarası iletişim bir süreçtir.

Bilginin, duygunun, düşüncenin

ve yaşantının paylaşılmasıdı

r.

Kişiler arasındaki iletişim sağlıklı-sağlıksız, etkili-

etkisiz, doyurucu-mutsuz edici gibi nitelendirilebilir ama iletişim var-

yok biçiminde nitelemek yanlış

olur.

3.3 Etkili İletişim Becerileri 6

Page 7: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.1 İletişimin Öğeleri 7

İletişimin Öğeleri

Page 8: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

İletişimin öğeleri genel olarak; kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve dönüt olarak sıralanabilir.

Kaynak; iletişim sürecini başlatan kişi

Mesaj; kaynaktan alıcıya gönderilen uyarıcılar

Kanal; mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan araç, yöntem ve teknikler

Alıcı; gönderilen mesaja hedef olan kişi

Dönüt; ise alıcının kaynak tarafından gönderilen uyarıcılara verdiği tepki

3.3.1 İletişimin Öğeleri 8

Page 9: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.1 İletişimin Öğeleri 9

Hedef/alıcı kaynaktan gelen bu

mesajı aldıktan sonra bu

mesajı açar yorumlar ve kendisi de

mesaj üretir.

Gönderilen bu mesaj

karşıdaki kişiye yönelir ve karşıdaki

kişi bu mesajı aldığı zaman

hedef durumundadır.

Kişilerarası iletişimde

kaynak mesajı

gönderendir.

Page 10: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.2 İletişim Süreci 10

İletişim Süreci

Page 11: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Kodlama Kod açma

Yorumlama Geri bildirim

Gürültü

3.3.2 İletişim Süreci 11

Page 12: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Kodlama mesajla ilgili bir süreçtir.

Bireyler karşılarındaki insana iletmek istedikleri mesajları

semboller ya da simgeler kullanarak oluştururlar buna genel anlamda kodlama adı

verilir.

3.3.2 İletişim Süreci 12

Page 13: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Dil, temel bir kodlama biçimidir.

Konuştuğumuz dildeki sözcükler birer simge ya da sembol olarak bir anlam taşırlar yani bir anlamı kodlarlar.

El-kol hareketleri, jestler, mimikler, toplumsal tanıtıcı levhalar (trafik işaretleri vb.) da birer sembol ya da simge olarak mesajın oluşturulmasında işlev görürler.

3.3.2 İletişim Süreci 13

Page 14: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Kod açma ve yorumlama• Gönderilen mesajın

ne anlama geldiğini anlamak ve buna ilişkin bir yorumda bulunmaktır.

Kod açma• Size söylenmiş olan

bir sözün ne anlama geldiğini anlamanızdır.

Yorumlama • Bu sözün neden

söylendiğine dair düşüncelerinizdir.

3.3.2 İletişim Süreci 14

Page 15: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.2 İletişim Süreci 15

Page 16: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.2 İletişim Süreci 16

Geribildirim

Söylenilenin doğru anlaşılıp anlaşılmadığı

ve nasıl yorumlandığının mesajı

verene (kaynak) bildirilmesidir. Geribildirim hem iletişimin amacına

ulaşmakta olup olmadığını, hem de

iletişimin seyrini etkilemektedir.

• Mesajı verene mesajı alanın verdiği yanıttır.

Page 17: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.2 İletişim Süreci 17

Page 18: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Gürültü• Kişilerarası iletişimde

bireylerin, birbirinin ne söylemek ya da ifade etmek istediğini anlamalarına engel olan her türlü faktöre gürültü denilebilir.

• Gürültü aynı zamanda iletişimin sağlıklı bir biçimde devam etmesine engel olan şeylerdir.

3.3.2 İletişim Süreci 18

Page 19: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Gürültü• Bir tarafın söylediği şeylerin karşı taraf tarafından doğru bir şekilde anlaşılmasını engelleyen bu faktörler mesajı gönderenden, mesajı alandan ya da mesajın iletildiği kanaldan kaynaklanabilir.

• Bu faktörler birbirimizle anlaşmamızı engelleyen ve birbirimizi doğru bir biçimde anlamamızı güçleştiren faktörlerdir.

3.3.2 İletişim Süreci 19

Page 20: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Psikolojik süreçler

• Karşımızdaki insanın bize söylediklerini yorumlama biçimimize etki eden ruhsal durumumuzdur.

• Karşımızdaki insana ilişkin sahip olduğumuz duygu, düşünce ve tutumlarımız ya da iletişimin yapıldığı duruma ilişkin inançlarımız ve önyargılarımız yorumlamalarımızı etkilemektedir.

3.3.2 İletişim Süreci 20

Page 21: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.2 İletişim Süreci 21

Olumlu İletişim

• Karşımızdaki kişiler ya da kurumlar hakkında olumsuz bir takım düşüncelere sahip olsak bile, sorunlarımızı çözmek için iletişime geçtiğimizde, olumlu ve sorunu çözmeye dönük bir iletişim için çaba sarf edersek sorunlarımızla daha kolay baş edebiliriz.

Page 22: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3 Etkili İletişim 22

Etkili İletişim

Page 23: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Etkili ya da sağlıklı iletişim kişilerin birbirlerini doğru olarak anlayıp bunu birbirlerine iletmeleri, birbirlerine saygı ile davranmaları, anladıklarını ve anlaşıldıklarını hissetmeleriyle mümkündür.

Etkili kişilerarası iletişim mesajı alan kişinin mesajın anlamını, veren kişinin iletmek istediği anlamda alması halinde gerçekleşir.

Sağlıklı bir iletişim için sahip olmamız gereken bir takım beceriler vardır.

İletişimin yeri, zamanı ve şekli gibi bir takım etkenler iletişimin sağlıklı olup olmaması üzerinde etki eder.

3.3.3 Etkili İletişim 23

Page 24: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

İletişim becerilerinin doğuştan ve sezgi yoluyla gerçekleştiğini düşünenler olsa da pek çok çalışma iletişim tekniklerinin çoğu öğesinin öğrenilebilir ve öğretilebilir özelliktedir.

İletişimimizi daha sağlıklı hale getirmek için bir takım hususları öğrenebiliriz ve bu yolla ailemizle, iş arkadaşlarımızla, çocuklarımızın öğretmenleriyle ve toplumdaki diğer insanlarla daha iyi ilişkiler kurabiliriz.

Etkili iletişim becerileri edinirken sağlıklı iletişim kurmamızı engelleyen bir takım özelliklerimizden vazgeçmemiz ve yerine daha çok işimize yarayacak beceriler öğrenmemiz gerekecektir.

3.3.3 Etkili İletişim 24

Page 25: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3 Etkili İletişim 25

İletişim becerileri sözel olan ve olmayan

mesajlara duyarlılık, etkili olarak dinleme ve

etkili olarak tepki vermedir.

İletişim becerileri sözel, sese dayalı, bedensel,

dokunsal, hareket içeren mesajları ve bu

mesajların çeşitli karışımlarını içermektedir.

İletişim her iki tarafta yer alan insanların sahip olması gereken bir takım

özelliklerdir.

Etkili bir iletişim kurabilmek için etkili bir şekilde dinlemek ve tepki vermek gerekmektedir.

Page 26: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.1 Saygı duymak 26

Saygı duymak

Page 27: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Etkili ve anlamlı bir iletişim kurabilmek için bireyin hem kendisine hem de karşısındaki kişiye saygı duyması gerekmektedir.

Kendimize saygımız olduğunda kendimizi yanlışlarımız-doğrularımız, olumlu-olumsuz özelliklerimizle olduğumuz gibi kabul ederiz.

Saygı insanlara yalnızca insan oldukları için değer vermek, önemsemek ve ilgi göstermektir.

Karşımızdaki kişinin bizden ayrı bir birey olduğunu, onun da kendisine ait duygu, düşünce ve eylemleri olacağını ve bunu yapmada özgür olduğunu kabul etmemiz sağlıklı bir iletişim için önemlidir.

3.3.3.1 Saygı duymak 27

Page 28: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Karşımızdaki insanı

yargılamamak, eleştirmemek, alay

etmemek onu olduğu gibi kabul etmek önemlidir.

Din, dil, ırk, statü, ekonomik gelir,

cinsiyet vb. özellikleri ne

olursa olsun saygı duyarak iletişime

girmemiz önemlidir.

Saygı konusunda üzerinde önemle

durulması gereken noktalardan birisi boyun eğicilikle saygıyı birbirini

karıştırmamaktır.

3.3.3.1 Saygı Duymak 28

Page 29: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Boyun eğicilik

Bireyin sahip olduğu duygularını yansıtmada yetersiz kalarak başkaları hakkını çiğnediğinde buna karşı koyamamasıdır. Saygı insan olmaktan kaynaklanır ve bir tarafın boyun eğmesini gerektirmez. Bu türden bir karşılıklı saygı ile sağlıklı bir iletişim kurulabilir.

3.3.3.1 Saygı Duymak 29

Page 30: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.2 Empati 30

Empati

Page 31: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

EmpatiBir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır.

Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir.

3.3.3.2 Empati 31

Page 32: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Empati kuracak kişi, kendisini

karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır.

Empati kurmuş sayılmamız için,

karşımızdaki kişinin duygu ve

düşüncelerini doğru olarak anlamamız gereklidir.

Karşımızdaki insanın duygu

ve düşüncelerini anladığımızı

ona iletmeliyiz.

3.3.3.2 Empati 32

Page 33: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.3 Etkin dinlemek 33

Etkin dinlemek

Page 34: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Etkili iletişim becerilerinin en önemlilerinden birisi de karşımızdaki kişiyi tam ve verimli bir şekilde yani etkin dinlemektir.

İletişimin sağlıklı olmasının en temel koşulu tarafların birbirini anlayabilmesidir.

Birbirimiz anlayabilmemiz için önce ne söylenildiğini doğru bir biçimde dinlemek gerekmektedir.

3.3.3.3 Etkin dinlemek 34

Page 35: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Etkili dinlemeyi sağlayacak koşullar

Sessizlik

Anlatılmak istenenin ne

olduğunu anlamaya çalışmak

Anlatılanın altında yatan

duyguyu anlamaya çalışmak

Koşulsuz kabul ederek dürüst

bir biçimde dinlemek

3.3.3.3 Etkin dinlemek 35

Page 36: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Fiziksel olarak karşımızdaki insana onu dinlediğimizi hissettirmek için

Konuşanın yüzüne doğrudan bakmamız

Beden olarak ona yönelik olmamız

Gözle iyi bir ilişki kurmamız

Konuşana doğru eğik durmamız

Bu durumda rahat olabilmemiz gerekmektedir.

3.3.3.3 Etkin dinlemek 36

Page 37: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

İyi bir dinleyiciKarşısındakinin sözünü kesmez hele bunu karşıdakinin hatalarını düzeltmek için ya da bir hataya dikkat çekmek için yapmamaya çalışır. Karşısındakini yargılamaz, karşılık vermeden önce düşünür, yüzü konuşana dönüktür, konuşana onu işitebileceği uzaklıkta durur, sözel olmayan mesajları gözler.

3.3.3.3 Etkin dinlemek 37

Page 38: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Aktif ve empatik dinlemeDinleyicinin konuşmacıya empatik anlayış göstermesi, söylenileni anlamaya çalışması ve anladığını karşısındakine iletmesidir. Sözel ve sözel olmayan mesajların, içerik ve duyguların bütününü anlamaya çalışmaktır.

3.3.3.3 Etkin dinlemek 38

Page 39: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.4 Somut konuşmak

39

Somut konuşmak

Page 40: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.4 Somut konuşmak 40

Karşımızdaki insan bizim söyleyeceklerimizi dinlemeye hazır olduğunda, açık ve anlaşılır bir biçimde konuşmamız gerekir.

Kendimiz olduğumuzdan farklı, bilgili, karmaşık, ulaşılmaz göstermek için bir çabaya girmemeliyiz.

Etkili bir iletişim için “kediye kedi demekte” yarar vardır.

Kişilerarası ilişkilerde karşımızdaki insanın anlayabileceği biçimde duygularımızı, düşüncelerimizi ve isteklerimizi net bir biçimde ifade etmeliyiz.

Page 41: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.5 Uygun bir biçimde kendini açmak 41

Uygun bir biçimde kendini açmak

Page 42: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.5 Uygun bir biçimde kendini açmak 42

Kendini açma

• Bireyin kendi duygu, düşünce ve eğilimlerini istekli olarak başka birisiyle paylaşmasıdır.

• Uzun süreli ve sağlıklı bir iletişimin temelidir.

Page 43: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.5 Uygun bir biçimde kendini açmak 43

Kendini açan bir birey gerçek duygu

ve düşüncelerini ifade etmiş olur.

Bu yolla karşımızdaki insanla güven

temelinde bir ilişki kurmuş oluruz.

Bir ilişkinin başında insanlar

birbirlerine tam olarak açılmazlar.

Zaman içerisinde güven oluştukça

açılırlar.

Güvenin oluşabilmesi için

bireylerin birbirlerine karşı samimi ve dürüst olmalarında yarar

vardır.

Page 44: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Kendimizi anlatırken bazen duygularımızın yerine düşüncelerimizi söyleme eğiliminde olabiliriz.

Kendi duygularımızı karşımızdakine açarak hem o anda neler hissettiğimize dair kendimiz bilgi sahibi oluruz hem de karşımızdaki bizim duygularımızı daha iyi anlayabilir.

Hem duygularımızın farkında olmalı hem de neden bunları hissettiğimizi karşı tarafa açmalıyız.

Bunu yaparken karşımızdaki insanı suçlayan, küçülten, ona saldıran bir dil kullanmamalıyız. Bu duruma “ben dili ile konuşmak” adı verilmektedir.

3.3.3.5 Uygun bir biçimde kendini açmak 44

Page 45: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Ben-diliyle konuşmak

Kişinin o anda, karşılaştığı durum ya da

davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu

ve düşüncelerle açıklayan bir ifade

tarzıdır, yani duygu ve düşüncelerimizi

içtenlikle ifade eden sözcüklerdir.

Ben mesajları, kendimizle, gerçek

düşünce ve duygularımızla, özümüzle ilgili

iletimlerdir.

3.3.3.5 Uygun bir biçimde kendini açmak 45

Page 46: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.5 Uygun bir biçimde kendini açmak 46

BEN İLETİSİSEN İLETİSİ

Page 47: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.6 Tam ve tek mesaj yollamak 47

Tam ve tek mesaj yollamak

Page 48: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.6 Tam ve tek mesaj yollamak 48

SEN İLETİSİ BEN İLETİSİ

Page 49: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Kişilerarası ilişkilerde duygu ve düşüncelerin ben-diliyle ifade edilmesi kadar, isteklerin de ifade edilmesi önemlidir.

Önce kendi gördüğümüz duyduğumuz durum her ne ise onu ifade edip ardından neler hissettiğimizi söyledikten sonra isteğimizi belirtmek yerinde olur.

3.3.3.6 Tam ve tek mesaj yollamak 49

Page 50: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.3.7 Sözel olmayan davranışlarımızla sözel davranışlarımızın uyumlu olması 50

Sözel olmayan davranışlarımızla sözel davranışlarımızın uyumlu olması

Page 51: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Karşımızdaki insanlarla konuşurken verdiğimiz mesajların büyük bölümü söylediğimiz sözcüklerde değil duruşumuz, bakışımız, sesimizin tonu gibi konuşma dışındaki mesajlarda yatmaktadır.

İnsanlarla iletişim kurarken sadece dilimizi değil bedenimizi de kullanırız.

Bir insanı dinlerken ona doğru dönmek, hafifçe ona doğru eğilmek onu dinlemeye istekli ve açık olduğumuzu gösterir.

Etkili bir iletişim için söylediklerimizle dile getirmediklerimizin uyumlu olması önemlidir.

3.3.3.7 Sözel olmayan davranışlarımızla sözel davranışlarımızın uyumlu olması 51

Page 52: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 52

İletişim Engelleri

Page 53: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Bazen karşımızdaki insanlarla iletişim kurduğumuzda derdimizi tam olarak anlatamadığımızı, karşımızdakinin bizi yeterince dinlemediğini ya da bu konuşma sırasında rahatsızlık duyduğumuzu hissedebiliriz.

Söylemek istediğimiz bir şeyin istediğimiz biçimde söylememizi ve karşımızdaki insanın da tam da bizim anlatmak istediğimiz şekilde bunu anlamasını engelleyen tüm etkenlere iletişim engelleri diyebiliriz

İletişim engelleri birçok nedenden kaynaklanabilmektedir. Bu engellerden birisi gürültü, kalabalık gibi fiziksel kökenli engellerdir.

Bazen tarafların sorunu algılama biçimi yani sorunun nasıl bir sorun olduğuna dair yorum ve düşünceleri de iletişimi engelleyebilmektedir.

3.3.4 İletişim Engelleri 53

Page 54: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Emir vermek, yönlendirmek

Karşımızdaki insan bir sorunu dile getirdiğinde bu sorunu detayları ile konuşmak yerine doğru çözümün ne olduğuna kendi zihnimizde karar verip karşımızdakine emir vermek

iletişimimizin sağlıklı olması önünde bir engel oluşturabilir.

Bu durumda sorunumuzu çözmek yerine kendimizi bir çatışmanın içinde bulabiliriz.

3.3.4 İletişim Engelleri 54

Page 55: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 55

Page 56: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Uyarma, gözdağı vermek

Karşımızdaki insanın davranmasını istediğimiz şekilde davranmaması durumunda ona yaptırımlar uygulayacağımızı

dile getirmektir.

Eğer karşımızdaki bir çocuksa onun kendine olan güvenini zedeleyerek korkular yaşamasına ya da boyun eğen

davranışlar geliştirmesine yol açabiliriz.

Çocuk daha sonra başka insanlarla iletişiminde de gözdağı veren birinden çekinerek onlara da boyun eğebilir.

Uyarı ya da gözdağı verdiğinizde karşınızdaki insan gücenebilir, kızgınlık ve isyan duyguları yaşayabilir.

3.3.4 İletişim Engelleri 56

Page 57: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Ahlak dersi vermek

Bazen karşımızdaki insanların yaptıkları bir davranışın uygun olmadığını fark

ederiz.

Yapılan davranışa ilişkin düşüncemizi dile getirirken ahlak kurallarını

hatırlatan türden bir ifade kullanırız.

Bu durumu karşımızdaki insana ahlak dersi vermek olarak tanımlayabiliriz.

3.3.4 İletişim Engelleri 57

Page 58: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 58

Page 59: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Öğüt vermek, çözüm getirmek

Öğüt vermek diğer bir deyişle nasihat etmek belki de en verimsiz iletişim biçimlerinden

birisidir.

Öğüt veren kişi iyi bir iş yaptığını düşünebilir. Ancak öğütleri dinlemek zorunda kalan kişi aynı

duyguları yaşamaz ve bundan sıkıntı duyar.

Öğütler çoğu zaman işe de yarayabilir ancak bunu öğüt vereceğiniz kişinin talep etmesi durumunda onun istediği kadar yapmanız

koşuluyla geçerlidir.

3.3.4 İletişim Engelleri 59

Page 60: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Öğüt vermek, çözüm getirmek

Bazı durumlarda bireylerin bazı kararlarına, davranışlarına ve tutumlarına katılmayabilirsiniz.

Bu durumlarda da çoğu kez insanlar karşısındaki insanlara bu basit gerçekleri öğretme yoluna

gidebilmektedirler.

Öğretim tekniği olarak çoğu kez süslü bir nutuk çekmeyi deneyebilmektedirler. Öğreten insan olmak

karşımızdakini öğrenen insan konumuna sokmaktadır.

Öğretmen rolünü oynayan her ne kadar bundan memnun olsa da payına öğrenci rolü düşen kişi

bundan o kadar memnun olmayabilir.

Çocuğunuzla kurduğunuz ilişkide de nutuk çekmek yerine müzakere etmek daha faydalı

olacaktır. 3.3.4 İletişim Engelleri 60

Page 61: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Yargılamak, eleştirmek, suçlamak

Karşımızdaki insanlarda hoşumuza gitmeyen bir takım özelliklerle ilgili olarak kafamızda

bir takım düşünceler oluşur.

Karşımızdaki insanın yeterince olgun davranmadığı, uzak görüşlü olamadığı, gerçekleri tam olarak

kavrayamadığı, sürekli hata yaptığı gibi düşünceler bunlara örnek oluşturabilir.

Bu insanla yaşadığımız her hangi bir sorunda da bu yargılarımızı kullanarak durumu

açıklamaya çalışabiliriz.

İşe yarasa bile karşıdaki insanı rahatsız ettiğinden, ona eleştiri ve suçlama

getirdiğinden, o insan tarafından kabul edilmeyebilinirler.

İnsanların eleştirilmekten, suçlanmaktan ve yargılanmaktan çoğu kez memnun

olmayacağını anımsamakta yarar vardır.

3.3.4 İletişim Engelleri 61

Page 62: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 62

Page 63: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Övmek, aynı düşüncede olmak

Kişilerarası iletişim

sürecinde sağlıklı ilişkiler

kurmaya çalışırken

bazen olumlu bir iş

yaptığımızı düşünüp

olumsuzluklara da yol

açabiliriz.

Bir insanla iletişimde çatışma yaşamamak için

her zaman karşımızdakinin huyuna gitmek,

onu övmek ya da hep onunla aynı fikirde olmak da

sağlıklı bir iletişimi bozan

faktörler arasında yer

alabilmektedir.

Sürekli övgü ile yaklaştığınız

insanlar belirli bir durum karşısında

övmeyi ihmal ederseniz onları eleştirdiğinizi düşünebilirler.

Sorunların çözümünde

karşımızdaki insanla uygun bir

dille iletişim kurmak önemlidir

ancak bu her zaman

karşımızdaki insanla aynı

fikirde olmak zorunda

olduğumuz ya da onları her durumda övmemiz

gerektiği gibi bir anlama

gelmemektedir.

3.3.4 İletişim Engelleri 63

Page 64: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 64

Page 65: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Ad takma, alay etme

İnsanlarla iletişimde beğenmediğimiz ya

da değişmesini istediğimiz

özelliklerine yönelik fikirlerimizi uygun bir şekilde dile getirmek oldukça önemlidir.

Karşımızdaki insanın olumsuz duygular

yaşamasına ve bize tepki duymasına yol açacak eylemlerden birisi de ad takmak ya da alay etmektir.

Bunun yerine saygın ve karşımızdaki

insanın kendisini değersiz ve önemsiz

hissetmeyeceği biçimde davranmak

önemlidir.

3.3.4 İletişim Engelleri 65

Page 66: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 66

Page 67: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Yorumlama, analiz etme

İletişim halinde olduğumuz insanların davranışlarının arkasında bir takım nedenler olabilir.

İnsanlar bir amaç uğruna bu davranışları gerçekleştiriyor olabilirler.

Bunun farkına varmamız nedenlerini ve amaçlarının analiz etmemiz sorunlarla baş ederken işimize yarayabilir.

Karşımızdaki insanın bu şekilde davranmasının amaç ve nedenlerini ona iletmemiz işimizi kolaylaştıran ya da ilişkimizi daha olumlu hale getiren bir girişim olmayabilir.

3.3.4 İletişim Engelleri 67

Page 68: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

3.3.4 İletişim Engelleri 68

Page 69: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Güven vermek, duyguları paylaşmak

Bazen karşımızdaki insanlar çeşitli sorunlar yaşadığında bununla baş edebilmeleri için onlara destek olmaya çalışırız.

Bu yaklaşım her zaman işe yarar ve doğru olmayabilir.

Karşımızdaki insan bizim onu yeterince anlayamadığımızı düşünüp kızgınlık duyguları yaşayabilir.

Karşımızdaki insanı avutmaya çalışmak yerine onun hissettiklerini dile getirebilmesi için kapı aralamak daha çok işe yarayabilir.

3.3.4 İletişim Engelleri 69

Page 70: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Sınama, soru sorma, çapraz sorgulama

Sorunlarla baş ederken sorunun ortaya çıkma sürecinde neler yaşandığını bilmek sorunun anlaşılması ve doğru bir çözümün üretilebilmesi için oldukça önemlidir.

Bunu yaparken soru sorma biçimimizi dikkatli seçmemiz, sorundan uzaklaşmadan ve karşımızdaki insanda olumsuz duygular yaşanmadan olan biteni anlamamıza

yardımcı olabilir.

Karşımızdaki insanı çapraz sorguya alıp üst üste sorularla bunalttığımızda aslında bir diğer iletişim engeli olan suçlamayı da işin içine katarak sorunu

ağırlaştırdığımızı da aklımızın bir köşesinde bulundurmalıyız.

3.3.4 İletişim Engelleri 70

Page 71: 3.3 etkili i̇letişim becerileri

Uygun olmayan tepkilerimiz

Konuyu saptırma

Bazı durumlarda sorunlarla baş etmede kendimize güvenmediğimiz anlar olabilir.

Birçok insan bu durumda konuyu saptırarak var olan sorunu konuşmamayı ya da bunu ertelemeyi tercih edebilir.

Çoğu zaman sorunu önemsiz gördüğümüzde ya da üzerinde konuşmaya değer bulmadığımızda bu yola başvurabiliyoruz.

Bu durumun çocuk ya da yetişkin olsun karşımızdaki insanda olumsuz duygulara yol açacağını bilmemiz gerekmektedir.

Bazen de o konuyu konuşacak ve sorunları çözecek kadar yeterli bilgi ve deneyime sahip olmadığımızdan da konuyu saptırma yolunu seçebiliriz.

3.3.4 İletişim Engelleri 71