3. ToepassingHet diagnostische traject

*HGD-trajectEerst aanmelding of onthaal van de vraag

Vervolgens het besluitvormingsproces:IntakefaseStrategiefaseOnderzoeksfaseIndiceringsfaseAdviesfase

Dan handelen en evalueren

*

Oefening: casus Carlo

AanmeldingWelke info belangrijk?Leemten / aanvullingen? Waarom?

*HGD-traject: aanmeldingOnthaal van de vraag Bijv. op MDO op school of vraag van ouders

1. BevragenWelke hulpvraag?Waarom nu precies?Wie zit er vooral mee?Inspanningen?Betrokkenen?2. Ouders: kort beschrijven waar CLB voor staat3. Afspraak

*HGD-traject: intakefaseDoelHulpvraag duidelijkSamenwerkingsrelatieRelevante infoUitgangspuntenSubjectief karakterRol: begeleiderWerkwijzeLuisteren, doorvragen, structurerenHulpvraag verwoorden in termen van clint

Faire diagnostiek!Faire diagnostiek!

*

Oefening: casus Carlo

IntakegesprekWelke info belangrijk?Leemten / aanvullingen? Waarom?Acties: wat zou jij nu eerst gaan doen?

*HGD-traject: intakefaseInhoudBij ouders n leerling n school (bij voorkeur samen)Klacht analyseren / vraag verhelderen**Wensen en verwachtingen?Veranderdoel?Verklaringen klacht?Mogelijke oplossingen?Probleem analyserenGenomen maatregelen en effecten?Vraagstellingstype?Afstemming

*HGD-traject: intakefaseVraag verhelderen! Subjectieve beleving

SteunvragenWelke situaties vind je negatief?Welke positief?Uitzonderingen? Wanneer minder erg?Wanneer loopt het goed?Telkens doorvragen Voorbeelden, beleving, feitenAlert zijn voor contextfactoren

*HGD-traject: intakefase2. Wensen en verwachtingen bevragen

SteunvragenWat verwacht je van onderzoek?Wat zou resultaat kunnen zijn?Wat wil je juist weten en waarom?Wat zou goed/slecht nieuws zijn?Hoe sta je tgo de problemen?

Onrealistische verwachtingen bijstellen

HGD-traject: intakefase3. Doel van het diagnostische traject bevragenWat wil je dat verandert?

4. Verklaringen / attributies bevragenHoe komt het vlgs jou?Zowel voor het positieve als voor het negatieve

5. Mogelijke oplossingen bevragenOverzicht van wat in t verleden werkte en wat nietSamen mogelijke oplossingen verkennen*

*HGD-traject: intakefase6. Genomen maatregelen en effectenWat is er precies gebeurd? Doel? Wanneer? Hoe?Waarover was men wel/niet tevreden? Waarom?Wat zegt dit over onderwijsbehoeften en aanpak?

7. Probleem analyserenAlle ontwikkelingsgebieden explorerenRelevante contextfactoren bevragenBestaande info benuttenSignalen die wijzen op ZWB-V.B n die dit tegenspreken

HGD-traject: intakefase8. Type vraagstelling nagaan (BVR)VerhelderendOnderkennendIndicerend

9. AfstemmenHulpvraag duidelijk?Consensus over hulpvraag en type vraagstelling?Rol mede-onderzoekers duidelijk?Grote lijnen diagnostisch traject duidelijk?

*

*Stellingen

1. Bij een vraag van een school naar een IQ onderzoek vragen we steeds meteen naar de verwachting van de leerkracht: denk je aan BuO?

*DoelStappen bepalenUitgangspuntenInformatie objectiverenVakkennis, rol expertWerkwijze ReflecterenKijken wat aan de hand is en hoe ernstigMultidisciplinair

HGD-traject: strategiefase

*Inhoud

Clusteren + taxatie van ernst van situatieKenmerken leerlingKenmerken school- en thuiscontextDiagnostisch traject kiezenHypothesen en onderzoeksvragen formulerenClint informerenHGD-traject: strategiefaseFaire diagnostiek!

*HGD-traject: clusterenKenmerken kind/leerling

Cognitief functioneren o.a. verbanden leggen, ruimtelijk inzicht, orintatie in tijd, redeneren+ : Bijv. kan categoriseren en ordenen- : Bijv. volgt logische gedachtegang niet

Communicatie, taal en spraak o.a. non-verbale communicatie, taalbegrip, taalvaardigheid+ : Bijv. drukt zich goed verstaanbaar uit- : Bijv. sterk vertraagde spraak- en taal

Leerontwikkeling o.a. imitatiegedrag, lees- en rekenvaardigheden+ : Bijv. kan nieuwe leerstof stapsgewijs aan- : Bijv. begrijpt moeilijk de opdrachten

*HGD-traject: clusterenKenmerken van de onderwijsleeromgeving

Kenmerken van de methodeo.a. overzichtelijk, voldoende herhaling, differentiatie + : Bijv. basis- en uitbreidingsleerstof aanwezig- : Bijv. methode bevat weinig herhaling

Kenmerken klasgroep en schoolomgevingo.a. leerlingeninteracties, drukte, infrastructuur+ : Bijv. groep met wederzijdse ondersteuning- : Bijv. competitieve, strijdlustige lln

*HGD-traject: clusterenKenmerken van de gezinssituatie

Gezinskenmerkeno.a. veiligheid, draaglast, warmte, kansarmoede, sociaal netwerk+ Bijv. veilig, harmonieus gezin- : Bijv. psychopathologie bij een ouder

Lichamelijke verzorgingo.a. slaap, beweging, voeding en hygine+ : Bijv. kinderen goed verzorgd- : Bijv. kind gaat te laat slapen

Pedagogische vaardigheden en ouderschapo.a. hulp, regels, steun, stimulerend klimaat, beschikbaar materiaal+ : Bijv. er is individueel aangepaste hulp- : Bijv. gebruik van onredelijke straffen

*

Clusteren + taxatie van ernst van situatieKenmerken leerlingKenmerken school- en thuiscontextOpdracht Carlo: strategiefase

*Afhankelijk van type vraagstelling

Onderkennend traject Criteria, grenswaarden en vuistregelsIndicerend traject Steun op schoolinterne zorg (+ en -) en analyse van de vraag (+ en -) Maatwerk in context Ga na: Wat werkt bij deze leerling met deze ouders en deze leerkracht in deze klasgroep van deze school? Meeste vragen aan CLB zijn n onderkennend n indicerendHGD-traject: traject kiezen

*Meerdere hypothesen formuleren-> Vraagstellingstype in intake-> Zinvol? Alsdan

Onderkennende hypothesenVb.: heeft een vertraagde spraak- en taalontwikkeling heeft een medisch syndroom dat samengaat met V.B.Indicerende hypothesenVb.: is gebaat bij een eenvoudig taalgebruik heeft herhaling nodig van de basisleerstofinteractieve, concrete leervormen ondersteunen en motiveren de ll.HGD-traject: hypothesen

*Wanneer rijst de hypothese ZWB?Pas in loop van lagere schoolBij meerdere signalen van cognitieve, sociale en schools overvragingWanneer rijst de hypothese licht VB?Start lagere school (lezen, schrijven, rekenen) of eind kleuterschool.Bij meerdere signalen van ontwikkelingsvertraging op meerdere gebiedenWanneer rijst hypothese matig VB?- Vroeg in de ontwikkelingBij meerdere signalen van brede ontwikkelingsbelemmering (spraak, taal, motoriek, cognitie, zelfstandigheid, sociale omgang) n vaak medische problematiekBij ernstig/diep VB tevens lichamelijke invaliditeit, motorische en zintuiglijke stoornissen of andere indicaties voor beschadiging of onderontwikkeling centraal zenuwstelsel

HGD-traject: hypothesen

*Hypothesen omzetten in onderzoeksvragen

Voorbeeldcasus

Evy start 1 lj in nieuwe school. Valt er over de hele lijn uit (lezen, luisteren, rekenen). Last met klanksynthese, ruimtelijke begrippen, rekenbegrippen, lettervorming en correcte verbindingen. Kopieeroefeningen lukken.Sociaal: eerder op de achtergrond. Komt niet op voor zichzelf. Loopt tijdens speeltijd vaak gewoon rond. Laat soms non-verbaal merken dat ze zich niet goed voelt en zoekt dan hulp bij juf.Ouders melden dat huiswerk erg lang duurt. Onlangs zusje geboren. Sinds drie weken opnieuw bedplassen. Juf en ouders denken dat school te zwaar is, dat zij het cognitief niet aankan.

HGD-traject: onderzoeksvragen

*Hypothese: aanpassingsproblemen in nieuwe schoolOnderzoeksvraag: Zinvol?: Als , dan: aanpassing op school ondersteunen

Hypothese: regresseert na geboorte zusjeOnderzoeksvraag: Zinvol?: Als , dan: extra tijd en aandacht ouders adviseren

Hypothese: verstandelijke beperkingOnderzoeksvraag: Zinvolheid: Als , dan: aangepast leerprogramma, kleinere stappen, sterktes benutten en extra stimulans voor zwaktesHGD-traject: onderzoeksvragen

*Clint informeren vr de onderzoeksfase Cruciaal Waarom? Waarover? Hoe realiseren?HGD-traject: strategiefase

*

Clusteren + taxatie van ernst van situatieKenmerken leerlingKenmerken school- en thuiscontextDiagnostisch traject kiezenHypothesen en onderzoeksvragen formulerenClint informerenOpdracht Carlo: strategiefase

*HGD-traject: onderzoeksfaseStappen

Wat onderzoeken?Hoe onderzoeken?Onderzoek uitvoerenResultaten verwerken en interpreteren

*HGD-traject: onderzoeksfaseWat onderzoeken?Anamnese alle ontwikkelingsgebiedenHuidig functioneren alle ontw.gebieden (mogelijkheden en beperkingen)Intellectueel functionerenSociaal aanpassingsgedragContextfactorenGezondheidstoestandFaire diagnostiek!

*HGD-traject: onderzoeksfaseHoe onderzoeken?Onderzoeksmethodes combinerenInterview/gesprekObservatieInstrument (test, schaal, vragenlijst)Analyse materiaalKlinisch onderzoek

Bronnen combinerenOuders n leerkrachten n leerling

*HGD-traject: onderzoeksfaseInstrumenten Is slechts 1 van de vijf methodesMeer dan intelligentieonderzoek

Instrumenten voor sociaal aanpassingsgedragEnkele instrumenten voldoen Sociaal aanpassingsgedrag evolueert sneller dan IQNa 5j opnieuw nagaan (afhankelijk van vraagstelling)

Aandacht voor cultuurgeladenheid

Faire diagnostiek!

*

Wat onderzoeken?Hoe en bij wie onderzoeken?Anamnese alle ontwikkelings- gebiedenGesprek ouders, leerkracht, leerlingAnalyse anamnesemateriaal (m.i.v. intake, dossiers school & CLB, evt. externe rapporten)Huidig functioneren alle ontw. gebiedenGesprek ouders, leerkracht, leerlingAnalyse huidig materiaal Observaties /medeobservaties in dagelijkse situaties (gezin, klas), evt. vragenlijsten3. Algemeen intellectueel functionerenBest op meerdere momenten, vnl. bij jonge kdn.

Algemene intelligentietest (bij heel jonge of zwak