Konstytucja

3 MAJA1791 rok

Majowe wito jest dla wszystkich

POLAKW DNIEM SZCZEGLNYM.

Dzie 3 maja ustanowiono witem

narodowym w dowd pamici

o przodkach, ktrzy pragnli ocali kraj

przed upadkiem.

yjemy w Polsce, ktra moe szczyci si dugo oczekiwan wolnoci. Patrzc w przeszo, powinnimy jednak pamita o dowiadczeniach minionych lat. Dlatego dzi zatrzymajmy si na chwil i spjrzmy w przeszo. Aby lepiej zrozumie ogromn rol Konstytucji 3 Maja, powinnimy przypomniesobie trudn sytuacj, w ktrej znajdowaa siPolska w XVIII wieku.

Panujcy w Polsce w XVIII wieku krlowie z dynastii saskiej August II i August IIIprowadzili polityk niekorzystn dla naszego pastwa.

Doszo do upadku znaczenia Polski na arenie midzynarodowej.Coraz wikszy wpyw na rzdy miaa grupa magnatw, ktrzy dbali jedynie o swoje prywatne interesy.Sprawne funkcjonowanie sejmw uniemoliwiaa zasada LIBERUM VETO, na mocy ktrej nie tylko grupa posw, ale nawet pojedynczy pose mg zerwa sejm, co przekrelao wszystkie, nawet wczeniej uzgodnione uchway.Nie pozwalao to na uchwalenie reform wzmacniajcych Polsk.

Powany kryzys przeywao wojsko.Armia polska liczya zaledwie 12-tysicy onierzy, le uzbrojonych i wyszkolonych.Stwarzao to powane zagroenie dlabezpieczestwa naszego kraju, tym bardziej,e pastwa ssiadujce z Polsk (Prusy,Austria, Rosja) miay wielokrotn przewag w uzbrojeniu i organizacji wojska. Konsekwencj kryzysu i trudnociRzeczypospolitej bya coraz wiksza ingerencjapastw ssiednich w wewntrzne sprawynaszego kraju. Rosja, Austria i Prusy czekay dogodnego momentu, w ktrym bd mogy dokona zaboru polskich ziem.

W 1764 r. wybrano na krlaPolski,Stanisawa AugustaPoniatowskiego.

Stanisaw August Poniatowski zosta wadc przy poparciu carycy-wadczyni Rosji - Katarzyny II, dlatego nie mia silnej pozycji w pastwie i nie mg prowadzi samodzielnej polityki. Jednak od pocztku swojego panowania stara si przeprowadzi wiele poytecznychdla Polski reform.Dziaalno Stanisawa Augusta Poniatowskiegospotkaa si z niezadowoleniem i niepokojem w stolicach Prus, Austrii i Rosji. Przywdcy ssiednich pastw rozpoczli wic dziaania destabilizujce sytuacj w Polsce, co doprowadzio do pierwszego rozbioru naszego kraju w 1772 roku.

Prusy RosjaAustria

Po dramacie rozbioru w owieconych warstwach narodu dojrzao przekonanie, e ratunkiem dla suwerennoci pastwa polskiego moe by tylko jego zasadnicza reforma.

Dzieo to zapocztkoway uchway Sejmu Wielkiego obradujcego w latach1788-1792.

Rezultatem obrad bya przyjta przez Sejm Ustawa Rzdowa, nazwana pniej Konstytucj 3 Maja.

Twrcy Konstytucji 3 Maja

HugoKotajStanisaw AugustPoniatowskiStanisawMaachowski

Ignacy PotockiPierwsze dwie strony Ustawy Rzdowej z dnia 3 maja 1791 roku

Konstytucja to ustawa zasadnicza, okrelajca ustrj obowizujcy w pastwie oraz prawa i obowizki obywateli.

Konstytucja 3 Maja, bya drug na wiecie a pierwsz w Europie ustaw zasadnicz.Zostaa uchwalona samodzielnie przez Polakw.Bya prb wzmocnienia pastwa i uwolnienia si od wpyww obcych mocarstw.

Postanowienia Konstytucji 3 Maja Szlachta i ziemianie

Szlachta miaazagwarantowane wszelkie prawa, wolnoci, pierwszestwo w yciu prywatnym i publicznym, zapewnion nietykalno osobist i majtkow. Zobowizano szlacht do obrony Konstytucji i Rzeczypospolitej.

Mieszczanie Mieszczanie, posiadajcynieruchomoci miejskie, uzyskali prawa podobne do szlachty.

Zapewniono im nietykalno osobist oraz moliwo uczestniczenia w obradach sejmu.

Chopi

Konstytucja pozbawia szlacht wycznego prawazwierzchnictwa nad chopami. Zostali oni wzici pod opiek prawa i rzdu. Zapewniono im wolno osiedlania si, poruszania po kraju i za jego granice.

Religia

W myl Konstytucji 3 Maja w Rzeczypospolitej obowizywaa wolno wyznania. Jednak pierwszestwo zagwarantowano wyznaniu rzymskokatolickiemu jako religii panujcej

Zlikwidowany zosta podzia na Koron i Litw. Polska stawaa si odtd jednolitym pastwem, monarchi konstytucyjn. Oba kraje miay mie odtd wsplny rzd, skarb i wojsko.

Zniesiono liberum veto i woln elekcj . Polska staa si monarchi dziedziczn. Miao to chroni Polsk przed niebezpieczestwami okresw bezkrlewia i osabienia kraju.

Konstytucja 3 Maja wprowadzia trjpodzia wadzy na:

Ustawodawcz (miaa nalee Sejmu i Senatu, czyli Parlamentu)Wykonawcz (miaa nalee do krla i Stray Praw, czyli rzdu)Sdownicz (miaa nalee do odpowiednich organw sdowniczych i sejmowych)

Znaczenie Konstytucji 3 Maja

Konstytucja 3 Maja jest wiadectwem na to, e Polacy sami znaleli siy na przezwycienie rozkadu pastwa i zdobyli si na wytyczenie drogi, ktra spotkaa si z uznaniem caej postpowej Europy.

Dzie 3 maja zosta uznany witem narodowym - witem Konstytucji 3 Maja. Obchody tego wita byy zakazane podczas rozbiorw, w czasie II wojny wiatowej oraz zostay zdelegalizowane przez wadze komunistyczne w 1951 r.

Dopiero po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 r., wito Konstytucji 3 Maja naley do uroczycie obchodzonych polskich wit narodowych.

223 ROCZNICA UCHWALENIA KONSTYTUCJI 3 MAJA