3.-guvenlik-raporu-duzenlendi (1).pptx

Technical Assistance on Increasing the Implementation Capacity of the Seveso II DirectiveThis project is co-financed by the European Union and the Republic of Turkey

Disclaimer:The contents of this publication is the sole responsibility of the Consultant and can in no way be taken to reflect the views of the European Union Warning: This document has been produced with the financial assistance of the European Union

TÜRKİYE’DE SEVESO –II DİREKTİFİNİ UYGULAMA KAPASİTESİNİ ARTTIRMAYA DAİR TEKNİK YARDIM PROJESİ

Europe aid/130724/D/SER/TR

GÜVENLİK RAPORU Dr. Zeynep Yöntem, Takım Lideri Yardımcısı

GÜVENLİK RAPORU

– Tesis ve Sahayla ilgili temel bilgiler, – Teknolojik hususlar ve teklif edilen yönetimle ilgili bilgiler, – Tesisin her bölümü için Risk İndeksleri,– Muhtemel kaza olaylarının belirlenmesi, meydana gelme sıklığı ve sonuçlarının

hesaplanması,– Özellikle önleme ve azaltma tedbirleriyle ilgili tasarım kriterleri

Raporun sonuçları (meydana gelme sıklığı ve hasar mesafeleri) çevresindeki araziyle uyumluluk kriterlerini tanımlayan bir Bakanlar Kurulu Kararına göre değerlendirilir.

Güvenlik Raporunun Yapısı

OPERATÖRÜN YÜKÜMLÜLÜKLERİ: GÜVENLİK RAPORU

– Kuruluşun, Çevresinin ve Kuruluştaki Tesislerin Tanıtımı

– Kuruluşun Güvenlik Yönetim Sistemi Hakkında Bilgi

– Büyük Kaza Senaryoları ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Bilgi

Üst tabakadaki kuruluşların operatörleri aşağıda belirtilen hususları içeren bir Güvenlik Raporu hazırlamalıdır:

Son amacı da tehlikelerin fark edilip kontrol altına alındığını ve tesisin çevresindeki araziyle uyumlu olduğunu göstermektir.

Güvenlik Raporu 1. BÖLÜM

Kuruluşun, Çevresinin ve Kuruluştaki Tesislerin

Tanıtımıi. Kuruluşun Tanıtımı

ii. Kuruluşa ait Haritalar

iii.Kuruluşun Çevresinin Tanıtımı

iv. Kuruluştaki Tesislerin Tanıtımı

v. Kuruluşta Bulunan Tehlikeli Maddeler Hakkında Bilgi


Kuruluşun Güvenlik Yönetim Sistemi Hakkında Bilgi

Üst seviyeli kuruluşlar, Güvenlik Raporunda, kuruluşta büyük

kaza önleme politikası (BKÖP) oluşturulduğunu ve bu doğrultuda

güvenlik yönetim sisteminin (GYS) uygulandığını gösterir.

1. Büyük kaza önleme politikası (BKÖP)

2. Güvenlik yönetim sistemi (GYS)


Büyük Kaza Senaryoları ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Bilgi

• Büyük kaza senaryoları • Güvenlik Tedbirleri

• Kaynaklar • Ekler

Büyük Kaza Senaryoları ve Güvenlik Tedbirleri Hakkında Bilgi

• Kazalara neden olabilecek tehlikeli maddeler dikkate alınarak seçilir ve bu senaryoların hangi önceliklere göre ve nasıl seçildiğine ilişkin gerekçeler açıklanır. (Ör: Geçmişte meydana gelmiş kazalar, ramak kala olayları vb.)

• Her bir tesis için, belirlenen tehlikelerin neden olabileceği büyük kaza senaryolarının en az 6 tanesi hakkında ayrıntılı bilgi verilir

Mümkün olan en yüksek önlem seviyesi

• İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl seviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır.

• Seçilen büyük kaza senaryolarının meydana gelme frekanslarının hesaplanmasında operatör müdahalesinin yer aldığı hesaplamalarda, operatörün hata yapma olasılığı, en az 0,1 olarak değerlendirilebilir..

Tehlİkelİ olaylar /Büyük kaza senaryoları

“Belirli yoğunluktaki insan, mülk ve/veya çevreye fiziksel, kimyasal ya da biyolojik etki eden enerji ya da maddenin salımına tehlikeli olay denir.”

Büyük kaza senaryoları /: ÜÇ ANA GRUP

Yangın

Patlama

Dağılım / Salım → Toksik

Büyük kaza senaryoları : üç büyük grup

● Yangın Ateş (sıvı, katı) Flash yangını (ani yangın) Boil over Torch yangını

● Patlama UVCE (Serbest buhar patlaması)

BLEVE (Kaynayan sıvı-genleşen buhar patlaması)

Konteyner patlaması

● Toksik dağılım Parçalanma, delinme Boru kırılması Sıvı katmanın/örtünün

buharlaşması Duman

● Kirlenme Madde sızıntısı/kaçağı Bir kirleticinin su, hava veya

toprağa salımı

DİĞER TİP YANGINLAR

● Birikinti (havuz) yangını Bir yanıcı madde birikintisinin (havuzunun) yanması neticesinde oluşan

yangın Tank yangını, hazne yangını, havuz yangını Eriyebilir katılar yangını

● Torch yangını Tutuşabilir bir gaz spreyinin alev alması Sebepler : alevlenir gazın kazayla sızıntısı, ara ürünlerin dikkatsizce

boşaltılması (parlama) Sonuçlar : Eğer torch, basınçlı alevlenir bir sıvı tankıyla temas ederse

BLEVE riski oluşur.

● Boil-over Köpürme olayı: atmosferik tanklarda yanmakta olan bazı hidrokarbonların

sıvı su zeminini buharlaştırması Ateş topu oluşumu→ Termal etkiler Yanan hidrokarbonların fırlayarak saçılması → Yangının yayılması

BLEVE

Tank patlaması

Gaz ve buhar patlaması (ATEX)

Toz patlaması (ATEX)

Termal Runaway

Kimyasal kaynaklı

Fiziksel kaynaklı

DEĞİŞİK PATLAMA CİNSLERİ

Toksik bir ürünün salmı (ör. NH3, Cl2,…) Yangın dumanları Kontrol edilemeyen kimyasal reaksiyonlar Dağılım özellikle şunlara bağımlıdır :

- salınım şartları (P, T, sınırlama…)- meteorolojik şartlar- orografik şartlar (topografi,…)

Dağılım modellerinin kullanımı Bazı ürünlerin ölümcül ve geri dönüşümsüz etkileri için tanımlanmış

eşik bilgilerinin kullanımı (toksisiteyle ilgilili değerler)

TOKSİK GAZLARIN DAĞILIMI

Risk Analizi Unsurları a)Herhangi bir risk analiz sürecindeki temel unsurlar aşağıdaki gibidir: • Tehlike tespiti;• Kaza senaryosu seçimi;• Senaryoların olasılık değerlendirmesi • Senaryoların sonuç değerlendirmesi• Risk derecelendirme;• Güvenlik sistemlerinin mevcudiyeti ve güvenilirliği

b)Tehlike tespitinin zorunlu parçaları, analizin ve ilgili sınırlamaların kapsamı, kullanılan tespit yöntemlerine ilişkin gösterimlerdir. Tehlikelerin tespitini, mevcut veya öngörülen güvenlik tedbirlerinin uygun olup olmadığını belirtilmelidir.

c) Risk değerlendirmesinin derinliği ve tipi, benimsenen risk kontrol tedbirlerinin yeterliliğine karar verme ve gerekçelendirme güçlüğü ve süreç ve faaliyetlerin karmaşıklığı, olası hasarın ölçüsü, tesisin sunduğu büyük kaza tehlikelerinin yapısına orantılı olacaktır.

Sık sık

Muhtemel

Muhtemel olmayan

Çok az

Küçük BüyükAnlamlı Felaket

CİDDİYET

İHTİ

MAL

RİSK MATRİSİ

Bölge 1

Bölge 2

Bölge 3

Düşük Risk– Bir eylem gerekli değil

Eylem gerekebilir, Maliyet-Fayda hususları temelinde

Yüksek risk– Düzeltici eylemler zorunludur

RİSK ANALİZİ – TEHLİKE VE RİSK

Etkiler nelerdir?Hangi olasılıkta?

Ne olabilir?

Nasıl olabilir?

RİSK

Bir olayın olasılığının ve o olayın sonuçlarının kombinasyonudur.

RİSK ANALİZİ

KAZARA OLAN OLAYIN TANIMI

MEYDANA GELME OLASILIĞININ HESAPLANMASI(HATA AĞACI ANALİZİ)

SONUÇ ANALİZİ

KABUL EDİLEBİLİRLİK KRİTERİ İLE KARŞILAŞTIRMA (RİSK DEĞERLENDİRME)

KORUNMA VE/VEYA AZALTICI ÖNLEMLERİN TANIMLANMASI

RİSK ANALİZİ

RİSK ANALİZİ – OLAYIN TANIMLANMASI

• DENEYİM • VERİTABANLARI• SİSTEMATİK TEKNİKLER

• FMEA• HAZOP

Ne olabilir?

Nasıl olabilir?

RİSK

Bir olayın olasılığının ve o olayın sonuçlarının kombinasyonudur.

Güvenilir kazaların tanımlanması:

– Süreç bozuklukları genellikle HAZOP değerlendirmesiyle belirtilir;

– Tesisin ayrılabilir bölümleri için “Bütünlük Kaybı” durumlarının tanımlanması gerekir.

Güvenilirlik hedef frekansa dayalıdır: örn. İtalyan yasaları, 1.000.000 yılda 1’den daha az görülme sıklığı olan olayların analiz edilmesini gerektirir.

RİSK ANALİZİ – OLAY TANIMI

Çok az karmaşık kurulumlar ya da geniş çalışma örgüsü

Ön Tehlike Analizi (PHA)

Hata ağacı analizi

Olay ağacı analizi

Bir hatanın ya da belli bir olayın sebebi

Bir hata sonrasında meydana gelen olaylar

Papyon AnaliziOlayların neden ve

sonuçlarının bileşimi

HAZOP Termohidrolik sistemler

RİSK ANALİZİNİN FARKLI ARAÇLARI

İncelenen sistemin tanımı

Sisteme ait tehlike ve risklerin tanımlanması

Kalitatif ve/veya kantitatif analiz

Değerlendirme

.

Güvenlik Raporu Oluşturulmasına ilişkin Akış Şeması

İki temel risk analizi yaklaşımı mevcuttur.

RİSK DEĞERLENDİRME METODOLOJİLERİ

Risk Değerlendirme Metodolojileri

• Ön Tehlike Analizi (Preliminary Hazard Analysis – PHA),

• İş Güvenlik Analizi (Job Safety Analysis - JSA),

• Olursa Ne Olur? (What İf..?),

• Çeklist Kullanılarak Birincil Risk Analizi -(Preliminary Risk Analysis-PRA Using Checklists),

• Birincil Risk Analizi -(Preliminary Risk Analysis (PRA),

• Risk Değerlendirme Karar Matrisleri( Risk Assessment Decision Matrix)

• Tehlike ve İşletilebilme Çalışması (Hazard and Operability Studies - HAZOP),

• Tehlike Derecelendirme İndeksi (DOW index, MOND index, NFPA index),

• Hızlı Derecelendirme Metodu (Rapid Ranking, Material Factor),


• Hata Ağacı Analizi (Fault Tree Analysis -FTA),

• Hata Modu ve Etki Analizi (Failure Mode and Effects Analysis-FMEA)

• Hata Modu ve Etkisinin Kritiklik Analizi (Failure Mode and Critically Effects Analysis- FMECA),

• Güvenlik Denetimi (Safety Audit),

• Olay Ağacı Analizi (Event Tree Analysis - ETA),

• Neden - Sonuç Analizi (Cause and Consequence Analysis),

• Neden - Etki Analizi (Cause and Effect Analysis),

• Neden - Etki Analizi (Cause and Effect Analysis),

• Kinney Metodu (Mathematical Risk Evaluation Method),

• Karar Şeması (Decision Tree),

• Çok Kriterli Karar Analizi (Multi Criteria Decision Analysis -MCDA),

• Zürih Tehlike Analizi (Zurih Hazard Analysis),

• Makine Risk Değerlendirme (Mashine Risk Asessment),

• Toksikolojik Risk Değerlendirme veya Kimyasal Maruziyet Değerlendirme (Toxicological Risk Assessment - Chemical Exposure Assessment),

• Çevresel Risk Değerlendirmesi (Environmental Risk Assessment)

• Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (Hazard Analysis and Critical Control Points - HACCP)



• Güvenlik Fonksiyon Analizi (Safety Function Analysis),

• Güvenilirlik Merkezli Bakım(Reliability Centred Maintenance – RCM)

• Sneak Analizi -Sneak Devre Analizi (Sneak Analysis - Sneak Circuit Analysis)

• İş Etki Analizi (Business Impact Analysis)

• İnsan Hata Tanımlaması (Human Error Identification - HEI),

• İnsan Güvenilirlik Değerlendirmesi (Human Reliability Assessment - HRA),

• İnsan Hata Oranı Tahmini Tekniği (Technıque For Human Reliability Analysis -THERP),

• Kavramsal Güvenilirlik ve Hata Analiz Yöntemi (Cognitive Reliability and Error Analysis Method - Cream),

• Hiyerarşik Görev Analizi (Hierarchical Task Analysis),

• Sapma Analizi (Deviation Analysis),

• Yönetim Bakışı ve Risk Ağacı (Management Oversight and Risk Tree - MORT),

• Enerji Analizi (Energy Analysis),

• Güvenlik Bariyer Diyagramları (Barrier Diagram),

• Koruma Katmanları Analizi (Layers of Protection Analysis - LOPA)


• Bow-Tie Metodolojisi,

• Kök Neden Analizi (Root Cause Analysis),

• Senaryo Analizi (Scenario Analysis),

• Markov Analizi (Markov Analysis),

• Monte Carlo Analizi (Monte-Carlo Analysis),

• Bayesian Analizi (Bayesian Analysis),

• F-N Eğrileri (F-N curves).


Seveso Bildirim Sistemi incelenmesi • Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yürüttüğü www.bekra.cevre.gov.tr adresinde yer alan “BEKRA Bildirim Sistemi” aracılığı ile ÇŞB’ye bildirim

yapmakla yükümlüdür. İşletmecilerin, kuruluşlarında bulunan ve bir kaza sırasında ortaya çıkabilecek olan tehlikeli maddelerin, tehlike sınıfı ve miktarları hakkında Yetkili Otoriteleri bilgilendirmeleri gerekmektedir. Kuruluşlar yaptıkları bildirim neticesinde üst seviyeli kuruluş, alt seviyeli kuruluş ya da kapsam dışı olarak sınıflandırılırlar.

• Bu sınıflandırmada tehlikeli olarak ortaya çıkan madde ve karışımlar (bundan sonra madde denilecektir) öncelikli ve dominant baskın maddeler olarak dikkate alınır . Bu maddelerin bulunduğu üniteler dikkate alınacaktır Ki bu ünitelerin intrinsik özellikleri bulunan miktarları ekzotermik reaksiyon,patlama, yanma ve enerji salımına neden olabilir.

http://www.bekra.cevre.gov.tr/



Güvenlik Raporu Akış Şeması

TANITIM

Açılış Toplantısı Saha İncelemesi

Belge/Veri Toplama

Bölgesel veriler Tesis verileri

GEREKLİ BÖLGESEL VERİLER

1. Saha sınırlarını ve sahaya erişim yollarını gösteren alanın uygun ölçekli (örn. 1:25.000) bir genel haritası

2. Tesisin sınırından itibaren en az 5 km çapında bir alan içerisinde arazi kullanımı, popülasyon merkezleri, hassas merkezler (hastaneler, okullar, camiler, spor stadyumları, alışveriş merkezleri, çok sayıda insanın toplanabileceği açık alanlar, meskun mahaller, vs.)

3. Yakındaki plajlar, yüzme ve denize açılma alanları

4. Tesis üzerinde uçak hareketlerine ilişkin bilgi (ortalama uçuş/gün sayısı ve uçak türü)

5. En yakın havalimanı/uçuş yolunun mesafesi

6. Sahaya gelen güç kaynağı (voltaj) ve tek bir hatla mı yoksa birden fazla hatla mı sağlanıyor?

7. Sahanın toplam elektrik yükü ne kadar?

GEREKLİ BÖLGESEL BİLGİLER

8. Popülasyon merkezlerindeki nüfus yoğunluğu ya da kişi sayısı, kişi/hektar olarak ifade edilen popülasyon uygun olacaktır.

9. Bölgedeki diğer endüstriyel tesisleri (tesisin tanımı, yapısı ve depolanan tehlikeli maddelerin miktarı)

10. Meteoroloji verileri (en azından rüzgar hızı ve yönü, atmosferik istikrar sınıfları)

11. Yerel çevreye ilişkin veriler (yer altı suyu detayları, yüzey suyu detayları, koruma altındaki ekolojik alanlar, içme suyu çıkış noktaları (yer altı ya da yüzey suyu), ticari deniz kabuklusu ya da balık avlama alanları, varsa)

12. Yerel sismik aktivite ve yakın zamanlı sismik olaylara ilişkin veriler

13. Bölgenin jeolojisine ilişkin bilgi

14. Temel tasarımında hangi deprem koruma tedbiri, varsa, alınıp alınmadığı?

GEREKLİ TESİS VERİLERİ

1. Tesisin genel planı, Bölümler, İşleme Ünitelerinin Planı, tehlikeli madde depolama alanlarının çizimi (plan ve değerlendirme), tehlikeli madde envanteri (ham maddelerin, ara ürünlerin, yan ürünlerin, ürünlerin ve atık malzemelerin CAS numaraları da dahil), güvenlik sistemlerinin planı ve tarifi

2. Bu zamana kadar uygulanan Mevcut Güvenlik Yönetimi Sistemi ve politikaları (varsa) ve Güvenlik Çalışmaları (Örn. HAZOP SIL değerlendirmesi, Risk Değerlendirmeleri)

3. İş akış şeması, nicel (Isı ve Malzeme dengesi), depolama tankları ve seçili ünitelerin basınç kapları da dahil ekipman listesi ve veri sayfaları

4. Seçili Üniteler için Borulama ve Enstrüman Şemaları

5. Seçili Ünitelerin Tehlikeli Maddelerinin Materyal Güvenlik Veri Sayfaları

6. Genel süreç ve işletme açıklaması


7. Sahada yangın suyu tedarik havuzu inşa edildi mi? Yangın suyu tedarik kapasitesi ne kadar? Yangınla mücadele için sahada köpükle söndürme ekipmanı var mı? Petrol depoları sahasının ısı ile tetiklenen otomatik su dökme veya yağmurlama sistemleri var mı?

8. Sahada yangın suyu toplama havuzu var mı?

9. Ana tesis binaları ve ana tanklar/kaplar için tasarım yükleri ve kaza yükleri ve koruma kriterleri (patlama ve yangın direnci; pasif yangın koruması)

10. Hizmetlerin tarifi (çokluk, boyutlandırma kriterleri, güç kaynağı). Her hizmetin kaybında tesis davranışının kısa açıklaması.

11. Yangınla mücadele sisteminin tarifi; yangınla mücadele sisteminin planı. Yangın suyu sisteminin detayları (sahada inşa edilmiş bir yangın suyu havuzu var mı? Yangın suyu tedarik kapasitesi?). Sahadaki, varsa, köpükle söndürme ekipmanına ilişkin detaylar. Varsa otomatik soğutma veya yağmurlama sistemlerine ilişkin detaylar.

12. Drenaj plan çizimi ve boşaltım noktasının konumu.


13. Sahada mevcut olan Acil Durum Müdahale Ekibine ve mevcut acil durum müdahale ekipmanına ilişkin detaylar (örneğin köpük ikmal araçları, itfaiyeler, tazyikli su fışkırtma aracı, solunum cihazı)

14. Yangın ve Gaz detektör sistemi için tasarım kriterlerinin tarifi, detektörlerin konumu, mantık

15. İşlemi durdurma ve acil durum sistemlerinin tarifi

16. Patlama diskleri ve PRV (Basınç azaltma valfleri) gibi basınç azaltma sistemlerinin ayar noktalarının detayları

17. Sahanın her bölgesinde çalışanları gösteren saha haritasını da içeren adam yerleştirme seviyeleri

18. Mevcut acil durum planlaması

19. Tesiste meydana gelen kazalara, varsa, ilişkin veri

20. Ürünlerin/maddelerin taşınması

1.

ÖN ANALİZ

KAZA OLAYLARININ TESPİT EDİLMESİ

Ön analiz

• Güvenlik Raporunun oluşturulması öncelikle, kuruluşta bulunan ve bir kaza sırasında ortaya çıkabilecek olan tehlikeli maddelerin bulunduğu, olası büyük kaza ekipmanlarının belirlenip, bunların değerlendirilmesini kapsar.

• Büyük kaza ekipmanların tümü değerlendirilecektir ancak hesaplamalara göre en tehlikeli olanlar önceliklendirilecek ve Güvenlik Raporuna bu ekipmanlarda olabilecek senaryolar eklenecektir.

Hızlı Derecelendirme Metodu

• Derecelendirme metodu tüm kantitatif tehlike analizine alternatif değildir. Bu konuda bazı indeksler bulunmaktadır.

• Dow İndeks (FEI): Yangın ve patlama derecelendirme sistemi göreceli olarak bağımsız unit prosesler için potansiyel patlama ve yangınlarla ilgili değerlendirme yapar.

• Mond İndeks : bağımsız birim prosesler için potansiyel salım ve yayılımlarla ilgili değerlendirme yapar.

• İtalyan hukuksal düzenlemeleri yangın, patlama, yayılım ve salımların tümünü dikkate alan hızlı derecelendirme metodu geliştirerek kullanımını zorunlu hale getirmişlerdir.

AVANTAJLARI En önemli risklerin hızlıca tanımlanması HAZOP gibi ayrıntılı yöntemlere başvurmak için ön

aşamaDEZAVANTAJLARI Bir “tehlike durumunu” tanımlamak zordur. Hataları birleştirmek imkansızdır. Bir kazanın oluşma koşullarını tam olarak

belirlemek için çok fazla sayıda düğüm vardır.

ÖN TEHLİKE ANALİZİ

GEÇMİŞ ANALİZİİlgili tesiste veya benzer tesislerde meydana gelen kazaların, nedenlerinin, sonuçlarının ve bunların işlev bozukluklarının, insan hatalarının, teknik arızaların ve bakım hatalarının güvenlik üzerindeki etkileri ile birlikte araştırılması suretiyle engellenmesi amacıyla alınan önlemlerin belirlenmesi için mevcut tesislerde veya mevcut teknolojilerin kullanıldığı yeni tesislerde geçmiş analizlerinin yapılması gerekmektedir.

Bu bilgiler ilgili tesiste yürütülen sınaî faaliyetlerde edinilen deneyimlerden, ulusal ve uluslararası veritabanlarından ve konuyla ilgili kaynaklardan temin edilebilmektedir.• Teknolojik kazalar Bilgi sistemi https://emars.jrc.ec.europa.eu

https://emars.jrc.ec.europa.eu/

2.

KAZA OLAYLARININ TESPİT EDİLMESİ

HAZOP ve LOC

Kaza Olaylarının Tespit Edilmesi

OLAY TESPİTİ

HAZOP İzole Edilebilir Bölümler

Tasarım limitlerinin dışındaki süreç parameterlerindeki

sapmalardan (bozukluklar) kaynaklanan kaza olayları

Bütünlük kaybı (tanımlanamayan nedenlere bağlı olarak tesis boruları ya

da ekipmanlarındaki arızalardan dolayı tehlikeli

madde salımı)

HAZOP – Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi

Çok disiplinli bir ekip tarafından bir işlemin güvenlik be işletilebilirlik konularının sistematik olarak tüm işlem hatlarına uygulanan kılavuz sözcüklere dayalı analizi ve tehlike ve potansiyel işletilebilirlik sorunlarını tespit etmek için parametrelerin analizi.

HAZOP

LPG yol tankı boşaltımı

Yol tankı 47 m3

85% maksimum yükleme

Manuel vana

Hortum (esnek boru)LPG Tankı

Sıvı

Gaz

Sıvı

- ÖRNEK

Potansiyel olarak tehlikeli olan aşamalar:1. Kamyonu boşaltma istasyonuna yerleştirmek

2. Blokları yerleştirmek

3. Tankın dengeleme bağlantısı

4. Doldurulacak tankın seçimi

5. Sıvı faz hortumunun eklenmesi

6. Manüel vanaların açılması

7. Kamyonun pompasının çalıştırılması

8. Boşaltma

9. Boşaltımın bitişi

10. Manuel vanaların kapatılması

11. Bağlantısını kesmeden önce hortumun tasfiyesi

12. Hortumun bağlantısının kesilmesi

13. Topraklanan hattın çıkarılması

14. Blokların çıkarılması

15. Kamyonun alanı terk etmesi

Basitleştirilmiş boşaltım prosedür

- ÖRNEK

HAZOP ÇALIŞMALARINDA KULLANILACAK DOKÜMAN VE REFERANS KAYNAKLAR

• Proses Akım Şemaları, P&ID• Proses akış diyagramları (PFDs)• Sebep & sonuç matrisleri (C&E Diagrams)• Ekipman bilgi formları (Data Sheet)• Yaşanmış olay kayıtları• Prosedür, talimat ve eğitim kayıtları vb.,• Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS)• Hazard and operability studies (HAZOP studies) - Application guide IEC 61882 Ed. 1.0 b:2001 • EPSC, IChemE ve Chemical Industries Association, 2000, "HAZOP – Proses ve Kimya Endüstrileri için En iyi

Uygulama Kılavuzu” (HAZOP-Guide to Best practice for the process and chemical industries)• F.P. Lees, 1996, “Proses Endüstrisinde Kayıp Önleme” (Loss Prevention in the Process Industries)• Chemical Industries Association, 1977, "Tehlike ve İşletilebilirlik Çalışmaları Kılavuzu” (A Guide to Hazard and

Operability Studies)• AIChE Center for Chemical Process Safety (CCPS), 1992, "Tehlike Değerlendirme Prosedürü Kılavuzu”

(Guidelines for Hazard Evaluation Procedures)• Wells, G., 1996, "Tehlike Tanımlama ve Risk Değerlendirmesi” (Hazard Identification and Risk Assessment)• ATEX yönetmeliği çalışması verileri ile oluşturulan Patlayıcı Ortam Zone Haritaları,• Tehlikeli sapma ve kontrol önlemleri ve Fonksiyonel Güvenlik gerekliliği EN 61508, EN 61511 ve EN 62601 seri

standartları SİL çıktıları kullanılarak proses tehlike analizi yapılacaktır.• IEC 61882, Tehlike işletilebilirlik çalışmaları ( HAZOP çalışmaları) – Uygulama rehberi (Hazard and operability

studies (HAZOP studies) – Application guide)

AVANTAJLARI•Termo-hidrolik sistemler (kimya prosesi endüstrisi) için etkili bir yöntemdir.•Sistemin her bileşeni için olası hata türlerinin hepsini göz önüne almaktansa işlev parametreleri sapmalarının göz önünde bulundurulmasına izin verir •Tüm işlev koşullarının (normal, geçiş etabı (bakım), başlatma ve programlanmış ya da acil kapatma vb. gibi) incelenmesine izin verir.

DEZAVANTAJLARI•Güncel PID gereklidir •Eş zamanlı hataların meydana getirdiği olayların analizine izin vermez.

HAZOP

BÜTÜNLÜK KAYBI (LOC)

OLAY TESPİTİ –BÜTÜNLÜK KAYBI

Tesis, ‘İzole Edilebilir Bölümlere’ ayrılmıştır ve en önemli olanları için (işlem koşulları ve mevcut madde baz alınarak) sızıntı boyutları doğru varsayılmıştır.

• HAZOP yapılsa da LoC yapılmalı ve çıkan sonuçlar HAZOP çalışmasının sonuna eklenmelidir.

• İzole bir sistem seçilir yani vanalarla kaçakları

kontrol edilebilen bir çerçeve içinde inceleme yapılır. Data base araştırmalara dayanır

3.

KAZA OLAYLARI VE SENARYOLARININ GÖRÜLME

SIKLIĞI

HATA AĞACI ANALİZİ

Hata Ağacı Analizi

Çıkarım tekniği, analiz edilecek kaza olayının tespit edilmesinden başlar (Önemli Olay).

Yukarıdan aşağıya yaklaşımı

Nedenler arasındaki mantıksal bağlantıların grafik olarak sunumu.

Öncelikli olayların (bileşenler) gerçekleşme ihtimalinin tanımı

Önemli Olayın görülme sıklığının hesaplanması

KAZALARIN SIKLIĞI – SÜREÇ BOZUKLUKLARI

ÖNEMLİ OLAY

SAPMA

NEDEN 1 NEDEN 2

ALT NEDEN 1 ALT NEDEN 2

A B C D

P1 P2

PROT.

X

+

XX

++

Veri:

- Bileşen Arıza Oranları

- Bileşen Onarım Süresi

- Test aralığı

KAZALARIN SIKLIĞI – SÜREÇ BOZUKLUKLARI

PATLAMA

Şiddetli akustik, termal ve mekanik etkiler ile ilgili fiziksel ya da kimyasal bir olayın neden olduğu büyük miktarda gazın hızlı bir şekilde açığa çıkması.

KAZA SENARYOLARI – PATLAMA

ANİ YANGIN

Patlayacak bir yanıcı madde bulutunun bir konsantrasyon noktası olmalıdır:

> Alt Patlama Limiti

< Üst Patlama Limiti

KAZA SENARYOLARI – PATLAMA

Patlayıcıların analizinde, gaz cepleri, lokal konsantrasyonlar, vs.’yi dikkate almak üzere LEL değerinin yarısı olarak kabul edilir.

• Jet Yangını yüksek momentli yanıcı madde jetinin yanması. Akış hızına ve rüzgara bağlıdır.

• Havuz YangınıSıvı havuz yangını. Havuz boyutlarına ve rüzgara bağlıdır.

• Ani Yangınküçük basınç etkilerine sahip yanıcı bir bulutun hızlı bir şekilde yanması.

• Ateş Topu Yanarken genişleyen yanıcı buhar kütlesinin yanması.

KAZA SENARYOLARI – YANGINLAR

Havadaki gaz ve buharlar aşağıdakilere bağlı olarak seyrelir: • Moleküler difüzyon (gaz

partikül hareketine bağlı yavaş olgu);

• Atmosferdeki türbülans ile (rüzgar, durağanlık).

KAZA SENARYOLARI – GAZ YAYILMASI

Hata Ağacı Analizi, senaryo tanımı ve senaryoların görülme sıklığının hesaplanması için kullanılır.

Senaryo Tanımı(ve olasılık hesaplaması)

KAZA SENARYOLARI – HATA AĞACI ANALİZİ

Salınım (ilk) olayının sıklığı, Kirlilik Kaybı analizi ya da Hata Ağacı Analizinden

Kaza senaryosunun sıklığı

Hata Ağacı için Veriler: Yaygın olarak kabul edilen Ateşleme Olasılıkları

Not: Olasılıkları değerlendirmek içim, sızıntı ve dağılma simülasyonu gereklidir…

KAZA SENARYOLARI – HATA AĞACI ANALİZİ

İNANDIRICI OLAYLARIN/SENARYOLARIN TESPİT EDİLMESİ

Sıklık hedefine dayalı inandırıcılık: analiz edilecek 10.000 yılda 1 defadan az görülme sıklığına sahip senaryoları gerektirmektedir.

Sonuç Analizi

Sonuç Değerlendirme Araştırması Diyagramı

Tesisi verileri

Yer ve meteoroloji

verileri

Kaza olaylarının tanımlanması

Kaza senaryolarının öngörülmesi

Simülasyon modellerinin

seçilmesi

Sonuç haritalarının hazırlanması

SONUÇ ANALİZİ – KAYNAK TERİMİ

Tehlikeli Materyal

Salınım Sıcaklığı ve Basıncı

Sızıntı Boyutu

Salınım Yüksekliği

Salınım Süresi (algılama / izolasyon yöntemlerine bağlı)

Toprak setin geometrisi (varsa)

SONUÇ ANALİZİ – DİĞER PARAMETRELER

Gaz dağılımı: arazi engebeliliği?

Meteorolojik koşullar? Değerlendirme genellikle, 2F ve 5D olarak ayarlanmış iki meteorolojik koşul için yapılır (en kötü durum ve ‘normal’).

Engeller?

SONUÇ ANALİZİ – TİPİK ÇIKTILAR

ARAZİ KULLANIM PLANLAMASI

HAFİF YARALANMALAR

CİDDİ YARALANMALAR

MUHTEMEL ÖLÜM

ÖLDÜRÜCÜ

Rapor Yazma

RAPOR YAZMA

Kaza Olaylarının Tespit Edilmesi

Kaza Olayı Sıklığı

Senaryoların Tespit Edilmesi

Senaryo Sıklığı

Sonuç Analizi

Risk Değerlendirme Arazi Kullanım

Planlaması

Teknik Veri

Rapor Yazma

3.-guvenlik-raporu-duzenlendi (1).pptx

Documents

Transcript of 3.-guvenlik-raporu-duzenlendi (1).pptx