Номын фондод мөрдөгдөх хууль

тогтоомжуудБэлтгэсэн: 3-р баг

Н.Ганзориг,

Г.Эрдэнэчимэг,

М.Отгонтөгс,

А.Ариунаа,

Н.Отгонбаяр

2011 он

Õ¿í òºðºëõòºíèéã çàõèðàõ áîëîí áóñàä õîð õîõèðîë

ó ðóóëàõã¿é áàéõ ¿íäýñèéã õóóëü çîõèöóóëäàã.

Ìîíãîë óóä áèä ºíººäðèéí íèéãýìä ººðñäèé㺺 õóóëèà

óëàíäàà ãèøãýæ áàéíà ãýæ ÿðèõ áîëñíû çýðýãöýý õóóëèà

ìýäýõã¿éãýýñ áîëæ õàéðàí çàëóó íàñàà áàëëàõ íºõöëèéã ººðòºº

á¿ðä¿¿ëæ áàéãàà þì øèã ñàíàãäàæ áàéíà.

̺í õóóëü áèé áîëîõã¿é áîëîí õýðýãæèõã¿éí óëìààñ òóõàéí

óëñ îðíû áîëîí õóâü õ¿í, àëáàí áàéãóóëëàãûí ºìíº ìàø îëîí ç¿éë

òóëãàìäàæ, àëäàãäàæ áàéíà.

Ýíý áàéäëûã çàñàõûí òóëä íîìûí ñàíãèéí ººðèéí ãýñýí

õóóëüòàé áîëîõ íü óõàë áàéíà.

Íîìûí ñàí õóóëüòàé áîëæ áàéæ õºãæèíº. Áèä àëèâàà

õóóëèéã õèéõäýý ãàäààäûí õóóëèàñ ñàíàà àâ ººðèéí ýõ îðîíäîî

õóóëü çîõèîäîã àðä ò¿ìýí áèëýý.

Òèéìýýñ ÎÕÓ-ûí íîìûí ñàíãèéí õóóëèéí çààëòààñ òîâ õîí

äóðäëàà.

Ìîíãîëûí íîìûí ñàíãóóäûí õóâüä íýãäñýí íýã õóóëüòàé

õàðààõàí áîëîîã¿é áàéíà.

Òýãýõäýý íîìû íîìûí ñàíãèéí ä¿ðýì æóðìûã ñî¸ëûí õóóëü,

ñî¸ëûí ºâèéã õàìãààëõ õóóëü áîëîí çàõèðãààíû õóóëèàð

àëèâàà àñóóäëûã øèéäâýðëýæ áàéíà.

Ãýõäýý ýäãýýð õóóëèóäàä íîìûí ñàí ãýæ òîäîòãîæ

îðóóëñàí ç¿éë áàéõã¿é ó ðààñ õóóëèéí öîîðõîéãîîð ýëäýâ

õýðýã ãàð áîëîõ þì.

Äîîð äóðüäñàí ç¿éë¿¿äèéã ñî¸ëûí ºâä òîîöñîí áîëíî.

3.1.4 Ñóðâàëæ áè èã, ãàð áè ìýë, áàðûí áîëîí õýâëýìýë íîì

ñóäàð çýðãèéí äóðñãàë, ãýðýë çóðàã, êèíî, ä¿ðñ áè ëýã

3.1.6. Ò¿¿õýí õ¿ì¿¿ñèéí àìüäðàë, ¿éë àæèëëàãààòàé

õîëáîîòîé áàéøèí áàðèëãà, ýä ºëãèéí ç¿éë áàðèìò áè èã

Ñî¸ëûí ºâèéã õàìãààëàõ òóõàé õóóëèéã çºð ñºí

èðãýíèéã òîðãîõ áîëîí áàðèâ ëàí õîðèõ øèéòãýëèéã

îíîãäóóëíà.

Ôîíäûí íîìûíý ñàí íü ¿íý öýíý á¿õèé ìÿíãà ìÿíãàí áàðèìòóóäûí

õàäãàëàëòàä õàìààðàëòàé á¿õ ¿éë èëãýýã ñàéí äóðààðàà

ã¿éöýòãýõ óõàìñàðòàé ìýðãýæëèéí ºíäºð ò¿âøèíòýé áàéõ

àäâàðûã ýçýìøñýí íèéãìèéí áîëîí îþóíû àäàâõèòàé ãîë õàäãàëàã

þì. Ñàíààòàé áóþó ñàíàìñàðã¿éãýýð áóðóó ¿éë àæèëëàãàà

ÿâóóëñíààñ, ò¿¿íèéã çîãñîîõ àðãà õýìæýý àâààã¿éãýýñ ôîíäîä

õîõèðîë ó èðâàë íîìûí ñàí íü ìàòåðèàëëëàã õàðèóöëàãûã á¿ðýí

õ¿ëýýäýã. Èéì ¿åä áóðóóòàí çàõèðãààíû æóðìààð

õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý. /ø¿¿õýýð áèø/ Äóòàãäëûã àíõíû ¿íýëãýýíèé

áè èã áàðèìòûã ¿íäýñëýí äàõèí ¿íýëæ òîäîðõîéëäîã áà õàðèí

ìàòåðèàëûí ýëýãäëèéã òîîöäîãã¿é.

ýðýâ áóðóóòàí íü òîäîðõîéã¿é òîõèîëäîëä ôîíä ðóó íü îðäîã

ýðõ á¿õèé àëáàí õààã èä ìºí õàðèóöëàãûã äàâõàð ¿¿ðíý.

ºëººò ñîíãîëòûí òàíõèìààñ áàðèìò àëäàãäñàí ¿åä

íîìûí ñàí äàä øèéòãýë õ¿ëýýëãýõ ¸ñã¿é. Áàðèìò áè ã¿¿äýä

ºëººò ñîíãîëòîîñ àëäñàí ãýæ øàëòãààíûã íü òîäîðõîé çààñàí

òóñãàé àêòûã ¿éëäýíý.

Íîìûí ñàíãèéí ôîíäûí õàäãàëàëò õàìãààëàëò íü íîìûí

ñàí èéí õàðèóöëàãà, ò¿¿íèé ìýðãýæëèéí àäâàð, óõàìñàðûí

ò¿âøèí çýðýã îëîí ç¿éëýýñ èõýýõýí õàìààðàëòàé áîëæ

áàéíà.

Ãýâ íîìûí ñàí íü ôîíäûí õàäãàëàëòûí àæëàà õè íýýí

çºâ çîõèöóóëàí àæèëëàæ áàéëàà óíøèã ¿éë ë¿¿ëýã èéí

ñàõèëãà áàò õàíãàëòã¿é, òýäãýýðò òàâèõ õÿíàëò ñóë

çýðãýýñ õàìààðàí ºëººò ñîíãîëòîîñ áóþó íîì îëãîëòîîñ æèëä

0.2% íü àëäàãäàæ áàéäàã áàéíà.

Èéì òîõèîëäîëä ýíý á¿õ øàëòãààíûã íîìûí ñàí

ñóäëàõ, ä¿ãíýõ, õàéõ àäâàðòàé áàéõ ¸ñòîé. Ýíý á¿õíýýñ

øàëòãààëàí ºëººò ñîíãîëòûã çîãñîîõ íü ìºí àíàðòàà íîìûí

ñàíãèéí áàÿëãèéã àøèãëàõ òîî öººð ¿éë ë¿¿ëýã äèéí

èäýâõè ñóëðàõàä õ¿ðãýäýã.

ºëººò ñîíãîëòûí ôîíä ðóó íîìûí ñàí ààñ

ãàäíà óíøèã îðäîã íü óíøèã èéí ç¿ãýýñ íîì

àâàõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëæ áàéäàã.

Õýðýâ íîìûí ñàí íü íîì õýâëýë

àëäàãäàõ áóñàä õîõèðîë ó èð áîëîõ àþóëûí

ýñðýã óðüä èëàí ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýýã

òîãòìîë àâäàã áîë õîõèðëûã ò¿ðèéâ íýýñýý

ãàðãàõ øààðäëàãàã¿é. Õýðýâ íîìûí

ñàíãèéí ºâ áàðèìòûã íîìûí ñàí íü ººðºº

øàìøèãäóóëñàí áóþó õàìñààòàí áîëñîí,

õîõèðîë ó ðóóëæ áàéõàä íü ñààä

õèéãýýã¿é çýðýã íü áàðèìòààð òîãòîîãäâîë

õóóëèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý.

ªºðèéí õàðèóöñàí àæèë ¿¿ðãýý á¿ðýí

óõàìñàðëààã¿é, ôîíäîä õîõèðîë ó ðóóëñíûõ

íü òºëºº ò¿¿íä õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ ¸ñòîé.

Íîìûí ñàí äûí äóíä ôîíäûíõîî àãóóëãûã ìýääýãèéí õóâüä, õàìãààëàëòûí

ñèñòåìèéí ãîðèìûã àëäàãäóóëàõ çàìààð íîì õýâëýëèéã õóëãàéëàõ ÿâäàë

öººíã¿é òîõèîëääîã. Çàðèì èéìýðõ¿¿ áàðèìòûí ò¿¿õýýñ ºã¿¿ëüå:

Ìþíõåíèé èõ ñóðãóóëèéí äîöåíò Àëîíçè Ïèõëåð íü Äîòîîä ÿâäëûí

ÿàìààð äàìæóóëàí Ïåòåðáóðã äýõ Èìïåðàòîðûí íèéò íîìûí ñàíä íîìûí ñàí ààð

àæèëëàõ áîëæýý.

Ò¿¿íèé ãîë çîðèëãî íü ìýäëýãèéí á¿õ ñàëáàðààñ õàìãèéí ¿íý

öýíýòýéä òîîöîãäîõ íîìûã õóëãàéëàí àâàõàä áàéíà.

Ò¿¿íèé ãýðèéã íýãæèõ ¿åä /1871 îí/ 4.5 ìÿíãàí íîì õýâëýë îëäñîí

áºãººä òýðýýð õóëãàéëñàí íîìóóäàà õàéðöàãëàí Ãåðìàí ðóó èëãýýäýã

áàéæýý. Íîìûí ñàíãèéí á¿õ òàìãà, òýìäãèéã àðèëãàí, õóñàõ, óãààõ

çýðãýýð áýëòãýñýí áàéíà. Íîìóóäûí õàâòàñíû øèëýí äýýð õî¸ð òîëãîéòîé

á¿ðãýäèéã ä¿ðñýëñýí “Ïèõëåðèéí íîìûí ñàí õýìýýõ õàé èëáàðûã íÿìáàéëàí

íààæýý. Òýíäýýñ 7 à àà íîìûã ýðã¿¿ëýí àâ èðñàí áàéíà.

Íîìóóäûã õóëãàéëàõäàà Ïèõëåð íü ïàëüòîíûõîî äîòîð òàëûí àðûí

õýñýãò õ¿¿äèé î¸æ, ò¿¿íäýý íîìîî õèéäýã áàéíà. Òýðýýð íîìûí ñàíä áàéíãà

ïàëüòîòîé ÿâäàã áºãººä Ïåòåðáóðãèéí öàã àãààðòàé õîëáîí òàéëáàðëàæ

áàéæýý.

¯¿íèé õàðèóä íü íîìûí ñàíãèéí óäèðäëàãóóä íîìûí ñàíãèéí

¿éë ë¿¿ëýã èä ãàäóóð õóâöàñàà òàéëàí ¿éë ë¿¿ëäãèéã

ñàíóóëàí ïàëüòîã íü òàéëóóëàõ áîëîâ ïàëüòîã äàâõàðëàí ºìññºí

áàéäàã áèëýý. ýíýõ¿¿ ãýìò ¿éëäëèéã àëäàðò íîìûí ñàí ñóäëàà

Â.È. Ñîáîëüùèêîâ èëð¿¿ëñýí áàéíà.

À. Ïèõëåðèéã ø¿¿õèéí øèéäâýðýýð Ñèáèðüò öºëñºí

áàéíà. Îðîñûí ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèíä íîìûí ñàí

áàéãààä íîìûí õóëãàéí õýðýãò îðîëöâîë äàðààõ áàéäëààð

õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýäýã áàéíà.

500-1000 õ¿ðòýë ðóáëýýð òîðãîõ / Õºäºëìºðèéí õºëñíèé äîîä

õýìæýý/

5-í ñàðààñ 1 æèë õ¿ðòýëõ íîìûí ñàí èéí æèëèéí îðëîãûã

õóðààí àâàõ óëñàä îðóóëàõ

5 æèë õ¿ðòýë òóõàéí àëáàí òóøààëä àæèëëóóëàõã¿é áàéõ

2-6 æèë õîðèõ

Ýíý òîõèîëäîëä õóóëü, ãýìò õýðãèéí ÿâöûã àâ ¿çýõýýñ

ãàäíà íîìûí ñàí íü áîëæ áóé ¿éë ÿâäëûã ìýäýýã¿é ä¿ð ¿ç¿¿ëýí

çîãñîîõ àðãà õýìæýý àâààã¿é çýðãýýñ õàìààðàí àäèë

õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýäýã.

Ò¿¿õèéí áîëîí øèíæëýõ óõààíû ñî¸ëûí ¿íýò á¿òýýëèéã

õóëãàéëñàí áîë:

Ãýìò ýòãýýäèéã 6-10 æèë õîðèõ

Ò¿¿õèéí áîëîí øèíæëýõ óõààíû ñî¸ëûí ¿íýò á¿òýýëèéã

ãýìòýýñýí áóþó óñòãàñàí áîë:

8-15 æèë õîðüæ á¿õ õºðºíãèéã õóðààíà ãýæ çààñàí

áàéäàã.

2009 оны 3-р сарын 9ны БСШУСайдын журам шинчлэх тухай

78д зааснаар Соёлын өвийн улсын бүртгэл-мэдээлэлийн санг

бүрдүүлэх, бүртгэх журамын 3.2т зааснаар бүртгэл-мэдээлэлийн

сан нь түүх соёлын дурсгалт зүйлийн зэргэллийг тодорхойлох

хадгалж хамгаалах өвлүүлэх түүнчлэн түүх соёлын дурсгалт

зүйл эвдэрч гэмтсэн утга соёлын өв нь устсан, мартагдсан

тохиолдолд тэдгээрийг сэргээхэд шаардагдах бүрэн мэдээлэлийг

агуулсан байвал зохино.

Ò¿¿õèéí áîëîí øèíæëýõ óõààíû ñî¸ëûí ¿íýò á¿òýýëèéã

õóëãàéëñàí áîë:

Ãýìò ýòãýýäèéã 6-10 æèë õîðèõ

Ò¿¿õèéí áîëîí øèíæëýõ óõààíû ñî¸ëûí ¿íýò á¿òýýëèéã

ãýìòýýñýí áóþó óñòãàñàí áîë:

8-15 æèë õîðüæ á¿õ õºðºíãèéã õóðààíà ãýæ çààñàí

áàéäàã.

2009 оны 3-р сарын 9ны БСШУСайдын журам шинчлэх тухай

78д зааснаар Соёлын өвийн улсын бүртгэл-мэдээлэлийн санг

бүрдүүлэх, бүртгэх журамын 3.2т зааснаар бүртгэл-мэдээлэлийн

сан нь түүх соёлын дурсгалт зүйлийн зэргэллийг тодорхойлох

хадгалж хамгаалах өвлүүлэх түүнчлэн түүх соёлын дурсгалт

зүйл эвдэрч гэмтсэн утга соёлын өв нь устсан, мартагдсан

тохиолдолд тэдгээрийг сэргээхэд шаардагдах бүрэн мэдээлэлийг

агуулсан байвал зохино.

Гурав. Номын сангийн фондын эрх, үүрэг 3.1.2. Холбогдох хууль эрхийн актын дагуу утга агуулга

хуучирсан, элэгдсэн ном хэвлэлийг холбогдох данснаасхасах, архив фондод шилжvvлэх, худалдах, солилцох,номын эргэлтийг сайжруулах;

3.1.6. Номын сангийн дохиолол, эрvvл ахуй, хєдєлмєрхамгаалал, гал усны аюулаас сэргийлэх арга хэмжээавах;

3.1.7. Номын эрсдэлийг тогтоох, номын сангаас алдажvрэгдvvлсэн ном, хэвлэл, материалыг зохих журмындагуу тєлvvлэх;

3.1.9. Номын сан нь олон улсын болон дотоодын номынсангууд, олон улсын байгууллагуудтай хамтарчажиллах;

3.2.5. Номын санд байгаа эрэлт хэрэгцээ ихтэй, ховорхуучин ном хэвлэлийг сэргээн засварлах, бусад номхэвлэлийн бvтээгдэхvvнийг сэлбэн засах, хадгалалтхамгаалалтыг сайжруулах;

3.2.10. Фонд баяжилтын судалгаа явуулж, статистикийн бvртгэл мэдээг хєтєлж vр дvнгтооцох ;

4.5.2. Номын сан нь уншигчдад 1 удаад “фонд” гэсэн тэмдэглэл бүхий монгол хэл дээрхи 1-2 номыг2 хоног, гадаад хэл дээрхи 1-3 номыг 6 хүртэлхоногийн хугацаатайгаар олгоно.

4.5.3. Профессор, багш, ажилтан, докторантад 1 удаад 1-3 номыг 6 хүртэл хоног, гадаад хэл дээрхи 1-3 номыг 14 хүртэл хоногийн хугацаатайгаар олгоно.

4.5.7. Номын санч гэрээр олгосон номыг буцаажавахдаа бүрэн бүтэн байдлыг шалгаж авна

4.5.4. Гэрээр олгох номын эрэлт хэрэгцээг харгалзанхугацааг 1 удаа сунгаж болно.

4.5.5. Уншигч нь гэрээр авах номын бүрэн бүтэнбайдлыг номын санчийн дэргэд шалгаж авна.

4.5.6. Фондонд байгаа ном, сурах бичиг нь 2-иос доош хувьтай бол гэрээр олгохгүй.

Ä¿ãíýëò

Ìàíàé îðíû õóâüä íîìûí ñàíãèéí íýãäñýí íýã õóóëüòàé

áîëîõ íü ìàø óõàë.

Òèéìýýñ äàðóé ýíý õóóëèéã òºð çàñàãò øààðäëàãà

õ¿ðã¿¿ëýí øèéäâýðë¿¿ëýõ òà áèäíèé ýðõýì çîðèëãûí íýã áîëîõ

ó èðòàéã ñàíàõ íü ç¿éí õýðýã.

Ãýõäýý çàõèðãààíû, ñî¸ëûí ºâèéã õàìãààëàõ, ñî¸ëûí

òóõàé õóóëèíä íîìûí ñàíãèéí òàëààð áàãàõàí ç¿éë áàéíà.

Ýíý íü õóóëèéí öîîðõîéã àøèãëàí ìîíãîëûí íîìûí ñàí èä

ýõíýýñýý óâàéã¿é áàéäàë ãàðãàõ ýõ ¿íäýñ òàâèãäàæ áàéíà

ãýæ ¿çýæ áîëíî.

¯¿íèé òîä æèøýý áîë ̯ÒÍÑ-ãààñ ìîíãîëûí ¿íýò ñî¸ëûí ºâ

áîëîõ Ãàíæóóð àëäàãäñàí ÿâäàë áàéäàë þì.

Ãàäààäûí îëîí óëñóóäàä àëü õýäèéí íîìûí ñàíãèéí òàëààð

íýãäñýí íýã õóóëü ãàð èõñàí.

Ãýòýë ìîíãîë óëñûí õóâüä ÿðèãäñààð áàéãààä íîìûí

ñàíãèéíõàà õàìãèéí ¿íýò ºâ õºðºí㺺 àëäàõ âèé äýý.