Ναοδομία 3ος αι-5ος αι

ΝαοίΕκκλησίες

Βασιλική επιμήκης ορθογώνια αίθουσα μεγάλου συνήθως μεγέθους που χωρίζεται συνήθως με κιονοστοιχίες σε διαδρόμους (κλίτη)

Παλαιοχριστιανική ή

Πρωτοβυζαντινή ή

Πρώιμη Βυζαντινή περίοδος

(3ος αι-5ος αι )

Βασιλική Βασιλική επιμήκης ορθογώνια αίθουσα μεγάλου συνήθως μεγέθους που χωρίζεται με κιονοστοιχίες σε τρία πέντε ή και περισσότερα τμήματα τα κλίτη

Η βασιλική ήταν δημόσιο κτίριο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ρώμη ως χώρος δημοσίων συνεδριάσεων εμπορικών συναλλαγών αλλά και ως δικαστήρια

Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν αυτόν τον κτιριακό τύπο από τους Έλληνες Τέτοιο κτίριο ήταν η laquoΒασίλειος Στοάraquo των Αθηνών η οποία ονομάστηκε έτσι προς τιμή του άρχοντος βασιλέως Από αυτόν πήρε και το όνομα βασιλική

Οι χριστιανοί ονόμασαν τους ναούς αυτούς βασιλικές διότι σε αυτές λατρεύονταν ο Βασιλεύς Χριστός

Από τον 4ο αιώνα η βασιλική προσαρμόστηκε στις ανάγκες λατρείας των χριστιανών και αποτέλεσε για πολλούς αιώνες τον κυριότερο αρχιτεκτονικό τύπο εκκλησιαστικού κτιρίου τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Αϊ Γιώργης

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Άη Γιώργης

Πότε ακριβώς έγινε η μετατροπή του αρχαίου αυτού ναού σε χριστιανικό δεν έχει επιβεβαιωθεί

Το 1690 αναφέρεται επίσημα ως χριστιανικός ναός της Αθήνας μέχρι και το 1834 αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο με το χαρακτηριστικό παρωνύμιο Άη Γιώργης ο Ακαμάτηςlaquo

Η τελευταία λειτουργία ήταν στις 2 Φεβρουαρίου του 1833 όταν τελέσθηκε ο πανηγυρισμός της άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα

Σηκός (κυρίως ναός)

Άδυτον (Ιερό)

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας)

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική Κλίτος

Οι χριστιανικές βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε κλίτη Επιμήκης χώρος στο εσωτερικό κτηρίου ή ναού που δημιουργείται από την ύπαρξη κιονοστοιχίας Τα κλίτη των βασιλικών ήταν τρία πέντε επτά μέχρι και εννέα

Κλίτος

Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο Συχνά φωτίζεται από έναν υπερυψωμένο φωταγωγό Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαστάσεις του

Πεντάκλιτη Βασιλική

κλίτος

κλίτος

Ο άγιος Πέτρος Ρώμη

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

ΝαοίΕκκλησίες

Βασιλική επιμήκης ορθογώνια αίθουσα μεγάλου συνήθως μεγέθους που χωρίζεται συνήθως με κιονοστοιχίες σε διαδρόμους (κλίτη)

Παλαιοχριστιανική ή

Πρωτοβυζαντινή ή

Πρώιμη Βυζαντινή περίοδος

(3ος αι-5ος αι )

Βασιλική Βασιλική επιμήκης ορθογώνια αίθουσα μεγάλου συνήθως μεγέθους που χωρίζεται με κιονοστοιχίες σε τρία πέντε ή και περισσότερα τμήματα τα κλίτη

Η βασιλική ήταν δημόσιο κτίριο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ρώμη ως χώρος δημοσίων συνεδριάσεων εμπορικών συναλλαγών αλλά και ως δικαστήρια

Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν αυτόν τον κτιριακό τύπο από τους Έλληνες Τέτοιο κτίριο ήταν η laquoΒασίλειος Στοάraquo των Αθηνών η οποία ονομάστηκε έτσι προς τιμή του άρχοντος βασιλέως Από αυτόν πήρε και το όνομα βασιλική

Οι χριστιανοί ονόμασαν τους ναούς αυτούς βασιλικές διότι σε αυτές λατρεύονταν ο Βασιλεύς Χριστός

Από τον 4ο αιώνα η βασιλική προσαρμόστηκε στις ανάγκες λατρείας των χριστιανών και αποτέλεσε για πολλούς αιώνες τον κυριότερο αρχιτεκτονικό τύπο εκκλησιαστικού κτιρίου τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Αϊ Γιώργης

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Άη Γιώργης

Πότε ακριβώς έγινε η μετατροπή του αρχαίου αυτού ναού σε χριστιανικό δεν έχει επιβεβαιωθεί

Το 1690 αναφέρεται επίσημα ως χριστιανικός ναός της Αθήνας μέχρι και το 1834 αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο με το χαρακτηριστικό παρωνύμιο Άη Γιώργης ο Ακαμάτηςlaquo

Η τελευταία λειτουργία ήταν στις 2 Φεβρουαρίου του 1833 όταν τελέσθηκε ο πανηγυρισμός της άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα

Σηκός (κυρίως ναός)

Άδυτον (Ιερό)

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας)

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική Κλίτος

Οι χριστιανικές βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε κλίτη Επιμήκης χώρος στο εσωτερικό κτηρίου ή ναού που δημιουργείται από την ύπαρξη κιονοστοιχίας Τα κλίτη των βασιλικών ήταν τρία πέντε επτά μέχρι και εννέα

Κλίτος

Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο Συχνά φωτίζεται από έναν υπερυψωμένο φωταγωγό Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαστάσεις του

Πεντάκλιτη Βασιλική

κλίτος

κλίτος

Ο άγιος Πέτρος Ρώμη

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βασιλική Βασιλική επιμήκης ορθογώνια αίθουσα μεγάλου συνήθως μεγέθους που χωρίζεται με κιονοστοιχίες σε τρία πέντε ή και περισσότερα τμήματα τα κλίτη

Η βασιλική ήταν δημόσιο κτίριο που χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ρώμη ως χώρος δημοσίων συνεδριάσεων εμπορικών συναλλαγών αλλά και ως δικαστήρια

Οι Ρωμαίοι παρέλαβαν αυτόν τον κτιριακό τύπο από τους Έλληνες Τέτοιο κτίριο ήταν η laquoΒασίλειος Στοάraquo των Αθηνών η οποία ονομάστηκε έτσι προς τιμή του άρχοντος βασιλέως Από αυτόν πήρε και το όνομα βασιλική

Οι χριστιανοί ονόμασαν τους ναούς αυτούς βασιλικές διότι σε αυτές λατρεύονταν ο Βασιλεύς Χριστός

Από τον 4ο αιώνα η βασιλική προσαρμόστηκε στις ανάγκες λατρείας των χριστιανών και αποτέλεσε για πολλούς αιώνες τον κυριότερο αρχιτεκτονικό τύπο εκκλησιαστικού κτιρίου τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Αϊ Γιώργης

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Άη Γιώργης

Πότε ακριβώς έγινε η μετατροπή του αρχαίου αυτού ναού σε χριστιανικό δεν έχει επιβεβαιωθεί

Το 1690 αναφέρεται επίσημα ως χριστιανικός ναός της Αθήνας μέχρι και το 1834 αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο με το χαρακτηριστικό παρωνύμιο Άη Γιώργης ο Ακαμάτηςlaquo

Η τελευταία λειτουργία ήταν στις 2 Φεβρουαρίου του 1833 όταν τελέσθηκε ο πανηγυρισμός της άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα

Σηκός (κυρίως ναός)

Άδυτον (Ιερό)

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας)

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική Κλίτος

Οι χριστιανικές βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε κλίτη Επιμήκης χώρος στο εσωτερικό κτηρίου ή ναού που δημιουργείται από την ύπαρξη κιονοστοιχίας Τα κλίτη των βασιλικών ήταν τρία πέντε επτά μέχρι και εννέα

Κλίτος

Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο Συχνά φωτίζεται από έναν υπερυψωμένο φωταγωγό Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαστάσεις του

Πεντάκλιτη Βασιλική

κλίτος

κλίτος

Ο άγιος Πέτρος Ρώμη

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Ναός Ηφαίστου (Θησείο) - Άη Γιώργης

Πότε ακριβώς έγινε η μετατροπή του αρχαίου αυτού ναού σε χριστιανικό δεν έχει επιβεβαιωθεί

Το 1690 αναφέρεται επίσημα ως χριστιανικός ναός της Αθήνας μέχρι και το 1834 αφιερωμένος στον Άγιο Γεώργιο με το χαρακτηριστικό παρωνύμιο Άη Γιώργης ο Ακαμάτηςlaquo

Η τελευταία λειτουργία ήταν στις 2 Φεβρουαρίου του 1833 όταν τελέσθηκε ο πανηγυρισμός της άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα

Σηκός (κυρίως ναός)

Άδυτον (Ιερό)

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας)

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική Κλίτος

Οι χριστιανικές βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε κλίτη Επιμήκης χώρος στο εσωτερικό κτηρίου ή ναού που δημιουργείται από την ύπαρξη κιονοστοιχίας Τα κλίτη των βασιλικών ήταν τρία πέντε επτά μέχρι και εννέα

Κλίτος

Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο Συχνά φωτίζεται από έναν υπερυψωμένο φωταγωγό Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαστάσεις του

Πεντάκλιτη Βασιλική

κλίτος

κλίτος

Ο άγιος Πέτρος Ρώμη

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική Κλίτος

Οι χριστιανικές βασιλικές διαιρούνταν εσωτερικά σε κλίτη Επιμήκης χώρος στο εσωτερικό κτηρίου ή ναού που δημιουργείται από την ύπαρξη κιονοστοιχίας Τα κλίτη των βασιλικών ήταν τρία πέντε επτά μέχρι και εννέα

Κλίτος

Το μεσαίο κλίτος ήταν το πιο ευρύχωρο και το υψηλότερο Συχνά φωτίζεται από έναν υπερυψωμένο φωταγωγό Κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες διαστάσεις του

Πεντάκλιτη Βασιλική

κλίτος

κλίτος

Ο άγιος Πέτρος Ρώμη

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Πεντάκλιτη Βασιλική

κλίτος

κλίτος

Ο άγιος Πέτρος Ρώμη

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

2ος αι-525 ΠρωτοχριστιανικήΠαλαιοχριστιανική τέχνη

Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποίησαν τα ίδια καλλιτεχνικά μέσα με τον περιβάλλοντα ειδωλολατρικό πολιτισμό

Έτσι χρησιμοποίησαν νωπογραφία (fresco) ψηφιδωτά (mosaics) γλυπτική και ζωγραφική σε χειρόγραφα

Οι Πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποίησαν ρωμαϊκά πρότυπα και ρυθμούς Επίσης υιοθέτησαν τα κεντρικά θέματα (μοτίβα) και έδωσαν καινούργιες έννοιες στα παγανιστικά σύμβολα όπως το παγώνι τα σταφύλια και ο καλός ποιμένας

Ανέπτυξαν και τη δική τους εικονογραφία όπως το ψάρι (ΙΧΘΥΣ- Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ)

Το σήμα του σταυρού χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς από πολύ νωρίς

Η παλαιοχριστιανική τέχνη διαιρείται σε δύο περιόδους πριν και μετά το 313 (Διάταγμα των Μεδιολάνων)

Μετά το 550 το αργότερο η χριστιανική τέχνη ορίζεται ως Βυζαντινή

Ο Ιησούς θεραπεύει την αιμορραγούσα γυναίκα Ρωμαϊκές κατακόμβες 300-350

Ο Καλός Ποιμένας Κατακόμβες Πρίσιλλας 250-300

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Σύμβολα

Παγώνι σύμβολο της αθανασίας

Τα σταφύλια αντιπροσωπεύουν το αίμα του Χριστού

Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ

Εγώ ειμί το Άλφα και το Ωμέγα

Χριστόγραμμα

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα) δάπεδο

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ά Δουμετίου (Νικόπολη Πρέβεζα)

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Κατακόμβες

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική amp τέχνη

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Σύμβολα

Η περιστερά Ένα από τα κορυφαία σύμβολα Συνήθως φέρει κλαδί ελιάς ή δάφνης στο ράμφος της συμβολίζοντας την ψυχική ειρήνη στον Παράδεισο

Όταν κάθεται σε αγγείο ή πετάει σε παραδεισιακό τοπίο συμβολίζει την αθωότητα των ψυχών όσων πέθαναν για τον Χριστό

Άλλοτε εικονίζονται δύο ή παραπάνω περιστερές να κάθονται σε κύλικα ndash αρχαίο κύπελλο ndash να πίνουν νερό που συμβολίζει το νερό της ζωής

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Σύμβολα

Ο Ορφέας Ο μυθικός ήρωας ο οποίος όταν έπαιζε την λύρα του ημέρωνε τα άγρια θηρία συμβολίζει τον Χριστό που θέλγει με την διδασκαλία του και εξημερώνει τα θηρία των παθών μας

Ο Ποιμήν ο Καλός κατακόμβη Αγίας Πρισκίλλας 3ος αιών μΧ

Το θέμα του laquoΚαλού Ποιμέναraquo έχει πλατιά διάδοση σε μνημεία της αρχαιότητας όπως σαρκοφάγους τοιχογραφίες τάφων λυχνάρια

Ο καλός ποιμένας μπορεί να εκφράσει ένα πλατύ σύνολο αρετών αποδεκτών τόσο από τους παγανιστικούς όσο και από τους χριστιανικούς κύκλους

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

6ος αι Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Σύμβολα

Αμνός Ο Ιησούς Χριστός Η εικόνα πάρθηκε από τα λόγια του Ιωάννου του Προδρόμου όταν είδε τον Ιησού Χριστό να κατεβαίνει στον Ιορδάνη για να βαπτισθεί Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμουldquo (Ἰω αacute 29)

Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον (Κεφαλαιον 1 στίχος 29)

Στο θόλο της Βασιλικής του Σαν Βιτάλε Ραβέννα Ιταλία

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Ρυθμοί

Οι χριστιανικοί ναοί έχουν χτιστεί σε διάφορους ρυθμούς Τυπικά παραδείγματα σε ελληνικές εκκλησίες

η Βασιλική και

ο Βυζαντινός ρυθμός (ή laquoεγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλοraquo) είναι είδος αρχιτεκτονικής χριστιανικών ναών Οι ναοί αυτού του ρυθμού κτίζονται σε σχήμα σταυρού με κλίτη και φέρουν έναν ή περισσότερους τρούλους)

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Παλαιοχριστιανική Βασιλική

Αίθριο τετράγωνη ή ορθογώνια αυλή μπροστά από την δυτική πλευρά της Βασιλικής που περιβάλλεται από στοές

Σε υποδέχονταν αφού άφηνες πίσω σου το πρόπυλο (στεγασμένος χώρος που αποτελεί επέκταση της εισόδου σε οικοδόμημα)

Το αίθριο εξυπηρετούσε σκοπούς πρακτικούς λειτουργικούς κοινωνικούς (τόπος συνάντησης και παραμονής των πιστών και των κατηχουμένων)

Το αίθριο που ονομαζόταν και ldquoαίθριον υπαίθριον μεσαύλιον τετράστωονrdquo ήταν χώρος αγαπητός ευχάριστος και πολυσύχναστος με μεγάλη σπουδαιότητα Αποτελούσε μετά το ναό την καρδιά της χριστιανικής κοινότητας

Επιβιώσεις του αιθρίου μπορούν να χαρακτηρισθούν οι υπόστεγες στοές οι μεγάλες αυλές-πλατείες των μεταγενεστέρων χριστιανικών ναών Ανατολής και Δύσης

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Φιάλη

Φιάλη Περίκεντρο κομψό κτίριο στεγασμένο με θόλο που τοποθετείται στον προαύλιο χώρο στα δυτικά του καθολικού (ο κεντρικός ναός μιας Μονής) των μοναστηριών και στο αίθριο της χριστιανικής βασιλικής και χρησίμευε για το πλύσιμο όσων έμπαιναν στο ναό

Στο κέντρο διαθέτει περιρραντήριο Χρησιμοποιείται για τον αγιασμό των Φώτων

Περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό

Στο χώρο του αιθρίου υπήρχε η κρήνη με καθαρό και άφθονο νερό που προερχόταν από υδραγωγείο ή πηγάδι Είχε και αυτή διάφορα ονόματα όπως ldquoφιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείονrdquo Η ύπαρξή της ήταν απαραίτητη για την εξυπηρέτηση πρακτικών και θρησκευτικών λόγων

Στο πέρασμα του χρόνου διαμορφώθηκαν και ορισμένοι τύποι κρηνών όπως ωραίες κεντρικές -περίοπτες κρήνες άλλες σε τοίχο με διάφορα σχήματα ναόσχημες κρήνες κτλ

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Κρήνη φιάλη νιπτήρ λουτήρ υδρείον

Μέσα σε ναό

Σε αίθριο μονής

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Παλαιοχριστιανική Βασιλική Βαπτιστήριο

Πρόσθετο κτίσμα επίσης με μεγάλη σπουδαιότητα ήταν και το Βαπτιστήριο

αρχ ο τόπος για τον καθαρισμό του σώματος το λουτρό Τα πρώτα οικοδομήματα που χτίστηκαν ειδικά γιrsquo αυτό τον σκοπό βρίσκονταν κοντά στις μεγάλες βασιλικές και επικοινωνούσαν με τον νάρθηκα ή το αίθριο γιατί μόνο σε αυτούς τους χώρους του ναού επιτρεπόταν η είσοδος των αβάπτιστων

Μέχρι τον 6ο αιώνα στο συγκρότημα της Βασιλικής επισυνάπτεται ένα περίκεντρο ή σταυρικό κτίριο που είναι γνωστό σαν Βαπτιστήριο ή και σαν φωτιστήριο Συνήθως έχει οκταγωνική μορφή με μία κτιστή κολυμβήθρα σε σχήμα σταυρού

Πίζα Ιταλία

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βαπτιστήρια

Η διακόσμηση ψηφιδωτή κατά κανόνα αντλεί τα θέματά της από τον συμβολισμό της βάπτισης και από τα επεισόδια του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή Χαρακτηριστικές συμβολικές παραστάσεις είναι το ελάφι που πίνει νερό μέσα από έναν κάνθαρο το περιστέρι ο κενός θρόνος με τον σταυρό (η ετοιμασία) οι βλαστοί αμπέλου τα παγόνια

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βαπτιστήρια

Βαπτιστήριο Παλαιοχριστιανική περίοδος κυκλική μορφή Βουθρωτό Αγίους Σαράντα

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Ο χορός της Σαλώμης σε ψηφιδωτό που βρίσκεται στο Βαπτιστήριο του Αγίου Μάρκου στη Βενετία

2014 Ιερά Επισκοπή Μπραζαβίλ-Γκαμπόν

Βαπτιστήρια

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Πρωτοχριστιανική αρχιτεκτονική Βασιλικές

Σηκός (κυρίως ναός) Μεσαίο κλίτος

Πρόναος ή πρόδομος (Νάρθηκας ή Λιτή)

Άδυτον (Ιερό) αψίδα

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Τρίκλιτη Βασιλική

Παραβήματα ή παστοφόρια (η λέξη προέρχεται από το laquoπαστάςraquo που σηmicroαίνει νυφικό κρεβάτι και αναφέρεται στη microυστική ένωση του πιστού microέσω του microυστηρίου της θείας Ευχαριστίας microε το νυmicroφίο Χριστό) ονομάζονται οι χώροι δίπλα στο Iερό Bήμα δηλαδή το διακονικό και η πρόθεση

Διακονικό (στους βυζαντινούς ναούς) χώρος δεξιά (νότια) του ιερού ορθογώνιο δωμάτιο microε κόγχη που συχνά καταλήγει σε μικρότερη αψίδα όπως και η πρόθεση στην άλλη πλευρά) Εκεί κατατίθονταν οι προσφορές των πιστών και φυλάσσονταν τα σκεύη της εκκλησίας Το διακονικό ήταν κάποτε προσαρμοσμένο στο νότιο τmicroήmicroα του νάρθηκα

Πρόθεση Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα

Ν S

E

W

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Τρίκλιτη Βασιλική

Αψίδα καμάρα κατασκευή με σχήμα καμπύλο που μοιάζει με του τόξου Ημικυλινδρική κόγχη στην ανατολική πλευρά του ναού που προορίζεται για τον κλήρο και χωρίζεται με κιγκλίδες ή τέμπλο από τον υπόλοιπο ναό Αψίδες που εξέχουν ανατολικά του ναού μπορούσαν να έχουν και τα διαμερίσματα εκατέρωθεν του Ιερού (παραβήματα) συνήθως μικρότερες από την κεντρική αψίδα Σύνθρονο είναι η σειρά των βαθμιδωτών καθισμάτων σε ημικυκλική διάταξη μπροστά από την κόγχη του ιερού που προορίζεται για να κάθονται οι κληρικοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας Στο μέσο του τοποθετείται ο επισκοπικός θρόνος Κύκλιο χαμηλός και στενός διάδρομος ανάμεσα στο σύνθρονο και τον τοίχο της αψίδας του Ιερού Βήματος Διευκόλυνε την κυκλοφορία των κληρικών μέσα στο ιερό την ώρα της λειτουργίας Νάρθηκας ο ο προθάλαμος του ναού Στοά ή χώρος που επεκτείνεται κατά μήκος της δυτικής συνήθως πλευράς των ναών Η επικοινωνία του με τον κυρίως ναό γίνεται με τριπλό άνοιγμα που σχηματίζεται από δύο κίονες Τα ανοίγματα αυτά έκλειναν με κουρτίνες ή ldquoβήλαrdquo γιrsquo αυτό και ονομάζεται τρίβηλο Αρχικά παρέμεναν εκεί οι κατηχούμενοι και οι μετανοούντες

Ν S

E

W

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

4ος αι Τρίκλιτη βασιλική Παναγία η Εκατονταπυλιανή Πάρος

Κύκλιο

ΑψίδαΙερό

Αγία Τράπεζα

Κιβώριο

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Τρίκλιτη Βασιλική

Οι κίονες οι οποίοι χώριζαν τα κλίτη μεταξύ τους από ανατολικά προς δυτικά δεν είχαν συνήθως ραβδώσεις και κατέληγαν σε περίτεχνα κορινθιακά κιονόκρανα

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βασιλική

Τα κενά μεταξύ των κιονόκρανων ενώνονταν συνήθως με τόξα

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Τρίκλιτη Βασιλική Ιερό Βήμα

Στο ανατολικό μέρος του μεσαίου κλίτους βρισκόταν το ιερό Bήμα το οποίο καταλάμβανε το ένα τρίτο του κυρίως ναού

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βασιλική

Πολλοί από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς χτίστηκαν με μέλη (πχ κίονες) από αρχαίους ελληνικούς ναούς

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Ο Ιερός Ναός-Βασιλική

Στο υψηλότερο σημείο υπήρχε ο φωταγωγός με σειρά μονόλοβων δίλοβων τρίλοβων ή πολύλοβων παραθύρων

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βασιλική υπερώο- γυναικωνίτης

Πάνω από τα κλίτη σχηματίζονταν υπερώα τα οποία χρησιμοποιούνταν ως γυναικωνίτες Οι τοίχοι από το δάπεδο μέχρι το ύψος των τόξων καλύπτονταν από ορθομαρμαρώσεις λεπτών και πολύχρωμων μαρμάρων Πάνω από αυτά υπήρχαν τα ψηφιδωτά Τα δάπεδα επίσης στολίζονταν με θαυμάσια ψηφιδωτά

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Υπερώο ή γυναικωνίτης Είναι ο χώρος που διαmicroορφώνεται

πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα

Ο γυναικωνίτης διατηρείται μέχρι σήμερα αν και πλέον δεν χρησιμοποιείται

Το υπερώο (ή γυναικωνίτης) είναι το ανώτερο διαμέρισμα του ναού πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα από όπου παρακολουθούσαν τη λειτουργία τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας τη Βυζαντινή περίοδο ndashοπότε το laquoαυτοκρατορικό θεωρείοraquo είχε ειδική είσοδοndash και τη Νεότερη περίοδο οι γυναίκες

Ο περιορισμός των γυναικών δεν σταματούσε στον καθορισμό ιδιαίτερου χώρου αλλά και στον χωρισμό του από τον υπόλοιπο ναό με παραπετάσματα (βήλα) ή ξύλινα δικτυωτά έτσι οι γυναίκες παρακολουθούσαν τη λειτουργία χωρίς να τις βλέπουν

Στα Βυζαντινά χρόνια ο γυναικωνίτης λεγόταν υπερώο και εκεί ήταν η θέση των αυτοκρατόρων και των αρχόντων Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η χρήση του υπερώου άλλαξε σύμφωνα με τα έθιμα που είχαν οι Οθωμανοί για τη θέση της γυναίκας και μάλιστα προσέθεσαν και καφασωτό ώστε να μη τις βλέπουν

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγία Σοφία

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Υπερώο ή γυναικωνίτης

Αγ Παρασκευή Σιάτιστα Ν Κοζάνης Υπάρχει ένα πλέγμα Οθωμανικού τύπου που προφύλασσε τις γυναίκες από τα βλέμματα των ανδρών που ήταν στον κυρίως Ναό Μπορούσαν να βλέπουν μέσα από το καφασωτό αλλά όχι να τις βλέπουν Περίμεναν υπομονητικά να φύγουν οι άντρες και μετά να κοινωνήσουν Ή ερχόταν ο ιερέας και τις κοινωνούσε στον γυναικωνίτη

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Εξωτερική άποψη του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη Τελευταίο τέταρτο 5ου αιώνα Πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος και με πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα

Κτίστηκε επάνω από το ρωμαϊκό λουτρό όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε μαρτυρήσει ο άγιος Το θεμέλιο του λουτρού μετατράπηκε σε κρύπτη η οποία βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα

Σχεδιαστική αναπαράσταση του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη όπως περίπου ήταν όταν πρωτοκατασκευάστηκε στα τέλη του 5ου αιώνα H άποψη δείχνει το ναό από τα νοτιοανατολικά

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Το σημερινό κτίσμα είναι ξυλόστεγο χωρίς θόλο και οι διαστάσεις κάτοψής του είναι 4358 μ (μήκος) και 33 μ (πλάτος)

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Κρήνη-φιάλη δηλαδή βρύση που εφοδιαζόταν με νερό από υδραγωγείο ἢ πηγάδι Οι χριστιανοὶ πριν εισέλθουν στον κυρίως ναὸ έπλεναν τα χέρια καὶ τα πόδια Περιρραντήριο Το περιρραντήριο (περί + ῥαίνειν) ήταν αρχαίο ελληνικό αγγείο που χρησίμευε στις λατρείες ως δεξαμενή αγιασμένου νερού Ήταν κατασκευασμένο από λαξευτή πέτρα μάρμαρο και σπανιότερα από ψημένο πηλό Εξωτερικά ήταν διακοσμημένο με τρεις ή τέσσερις γυναικείες μορφές που το κρατούσαν ενώ σπάνια το συναντάμε και με υψηλό πόδα

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Αγ Δημήτριος Θεσσαλονίκης

Πριν το 1917

Τοιχογραφία Ο Ιουστινιανός Β΄ μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 688 μ Χ Fresco 8th century

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου (450-470) στη Θεσσαλονίκη είναι ο μόνος σωζόμενος σήμερα παλαιοχριστιανικός ναός στην μορφή που κατασκευάστηκε

Τρίκλιτη Βασιλική ξύλινη στέγη με υπερώα της Πρωτοβυζαντινή περιόδου χτίστηκε στα ερείπια ενός προγενέστερου ρωμαϊκού λουτρού (βαλανείο)

Δύο κιονοστοιχίες με εξαίρετα κορινθιακά κιονόκρανα χωρίζουν το ναό σε τρία κλίτη

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι 450-470 τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Ο ναός της Παναγίας της Αχειροποιήτου

laquoΟ σουλτάνος Μουράτ πήρε τη Θεσσαλονίκη το 1430raquo

Η επιγραφή του Μουράτ στον όγδοο από ανατολικά κίονα της βόρειας κιονοστοιχίας

1430 η Αχειροποίητος ήταν ο πρώτος ναός που μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από τον σουλτάνο Μουράτ

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Παναγία η Αχειροποίητος Θεσσαλονίκη

bullΤο εσωτερικό της Αχειροποιήτου ως καταυλισμός

προσφύγων το 1919 φωτογραφία του Φρεντ

Μπουασονά

Θεοδοσιανό κιονόκρανο

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Οι Βασιλικές του Βατικανού

Οι εξής παπικές ή σημαντικές βασιλικές ήταν γνωστές στο παρελθόν ως laquoπατριαρχικές βασιλικέςraquo

1Ο Άγιος Ιωάννης του Λατερανού 2Ο Άγιος Πέτρος 3Ο Άγιος Παύλος 4Η Santa Maria Maggiore 5Ο Άγιος Λορέντζο

Το 2006 σταμάτησε ο τίτλος του Πάπα ως Πατριάρχη της Δύσης και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ τις μετονόμασε σε laquoπαπικές βασιλικέςraquo

2005-2013

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Οι 7 Βασιλικές εκκλησίες της Ρώμης Προσκύνημα 1600

bullSt Peters Basilica

bullSt John Lateran

bullSt Paul

outside the Walls

bullSanta Maria Maggiore

bullSan Lorenzo

outside the Walls

bullSt Cross in

Jerusalem

bullSt Sebastian

outside the Walls

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

η Δυτική πλευρά

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Το Αποστολικό Παλάτι (Λατερανού) και ο Αγ Ιωάννης

Σήμερα το Λατεράνο η πρόσοψη και το Αποστολικό Παλάτι

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο

Η αγία Τράπεζα (το Κιβώριο Μπαρόκ)

Ανατολικά το κάθισμα του Πάπα (Cathedra-Καθέδρα) Μόνον ο πάπας μπορεί να λειτουργήσει

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Αγ Ιωάννης του Λατεράνο ο θόλος του ιερού

Ο χορηγός της ζωγραφικής ο Πάπας Νικόλαος Δ΄ γονατιστός στα αριστερά της Παναγίας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Άγιος Πέτρος

Θόλος του Ιερού βήματος

Ιερό Βήμα

Κύριος Ναός

Νάρθηκας

Αίθριο

κλίτος

κλίτος

κλίτος

κλίτος

Αναπαράσταση της Βασιλικής του Αγ Πέτρου που έχτισε ο Μ Κωννος επάνω από τον τάφο του Αγ Πέτρου στη Ρώμη

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό Η στέψη των Παπών και των

αυτοκρατόρων της Δύσης γινόταν στον Αγ Πέτρο

Μερικές εκκλησίες ήταν έξω από τα Αυρηλιανά τείχη και έτσι ήταν εύκολοι στόχοι για ληστές και βαρβάρους Ως αποτέλεσμα οι επιδρομείς λεηλάτησαν τους θησαυρούς που είχαν συσσωρευτεί εκεί

Γύρω στον 15ο αι η εκκλησία ήταν περίπου ερείπιο

Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ γκρέμισε το παλιό κτίσμα και έκτισε καινούργιο εκτός από τον Βωμό

Η εκκλησία μπορούσε να στεγάσει 3000-4000 ανθρώπους ταυτόχρονα

Έχει πέντε κλίτη ένα μεγάλο κύριο Ναό και δύο μικρότερα κλίτη σε κάθε πλευρά κάθε ένα εκ των οποίων είχε 21 μαρμάρινους κίονες οι οποίοι είχαν παρθεί από παγανιστικούς ναούς

Η Βασιλική του Μ Κωννου

Η Βασιλική όπως ζωγραφίστηκε από τον by Giovanni Paolo Panini

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

1483 ή1506 Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Χτίστηκε επάνω από το Τσίρκο του Νέρωνα χρησιμοποιώντας μέρη από την υπάρχουσα δομή

Αρχιτέκτονες

Αναγεννησιακός τύπος και Μπαρόκ Σε σχήμα καθολικού σταυρού

Ν

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Η πλατεία του Αγ Πέτρου το 1630 από τον Viviano Codazzi

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Η Βασιλική του Αγ Πέτρου στο Βατικανό Είναι χτισμένη πάνω από το σημείο ταφής του Αποστόλου Πέτρου Μπορεί να χωρέσει 60000 άτομα ενώ με την συνολική έκταση ολόκληρου του αρχιτεκτονικού συγκροτήματος αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του κόσμου Ο χρόνος ανέγερσης ξεπέρασε τα 120 χρόνια 1506-1614 Πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Άγιος Πέτρος πεντάκλιτη Βασιλική Βατικανό

Ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

1 Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου Εσωτερικό

Η ιερή κρύπτη στον ναό τού Αγίου Πέτρου στο Πατριαρχείο Ρώμης το Βατικανό περιστοιχισμένη από συστάδα κυκλικά ακοιμήτων κανδηλών Στην Ιερά Κρύπτη φυλάσσονται μέσα σε μπρούντζινη λειψανοθήκη τα ιερά λείψανα τού Αποστόλου Πέτρου Αριστερά ο Παπικός θρόνος ή Θρόνος τού Αγίου Πέτρου Είναι ο Θρόνος τού Πατριάρχη Ρώμης καί Μεγάλου Ποντίφηκα επισκόπου Ρώμης Πάπα καί Αγίου Πατέρα Στη φωτογραφία ο Άγιος Πατέρας καθήμενος επί τού Πατριαρχικού Θρόνου τού Αγίου Πέτρου

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Η βασιλική ιδρύθηκε από το Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄ πάνω στο σημείο ταφής του Αγίου Παύλου όπου λέγεται ότι μετά την εκτέλεση του Αποστόλου οι πιστοί του ανήγειραν ένα μνημείο

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Αγ Παύλος εκτός των τειχών

Είσοδος

Εξωτερικό ταβάνι

Ιερό

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Αγ Παύλος εκτός των τειχών αψίδα ιερού

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

Ο αυτοκράτορας Κωννος έκτισε ένα παρεκκλήσι στο σημείο που είχε μαρτυρήσει ο άγιος Λορέντζο

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

4ος αι 393 Αγ Λορέντζο εκτός των τειχών

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Η Βασιλική αγιάστηκε το 325 για να στεγάσει τα λείψανα του Αγίου Πάθους (Σταύρωσης) που έφερε από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη η Αγία Ελένη

Εκείνο τον καιρό το πάτωμα της Βασιλικής ήταν καλυμμένο με χώμα φερμένο από την Ιερουσαλήμ Έτσι απέκτησε τον τίτλο laquoστην Ιερουσαλήμraquo Η ίδια η εκκλησία είναι στην Ιερουσαλήμ εφόσον ένα κομμάτι της Ιερουσαλήμ βρισκόταν στην εκκλησία

Η εκκλησία ανανεώθηκε από τον Πάπα Λύσιο Β΄ (1144-1145)

Η Μπαρόκ εμφάνισή της έγινε από τον Πάπα Βενέδικτο ΙΔ΄ (1740-1758)

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

4ος αι 325 Βασιλική ο Τίμιος Σταυρός στην Ιερουσαλήμ

Στο εσωτερικό της Βασιλικής του Τιμίου Σταυρού στην Ιερουσαλήμ (Ρώμη) Στην Αψίδα παράσταση της ανεύρεσης του Τιμίου Σταυρού και των σταυρών των δύο ληστών από την Αγία Ελένη

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

5ος αι Santa Maria Maggiore

Είναι η μεγαλύτερη Καθολική εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία που βρίσκεται στη Ρώμη Ανεγέρθηκε αμέσως μετά την Σύνοδο στην Έφεσο το 431 η οποία ανακήρυξε την Μαίρη Μητέρα του Θεού Ο Πάπας Σίξτος Γ΄ έκτισε την εκκλησία προς τιμήν αυτού του γεγονότος

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

4 Santa Maria Maggiore

Πιθανόν η παλαιότερη εικόνα της Παναγίας στη Ρώμη

Salus Populi Romani Η εικόνα ύψους 152 m (five foot)

και πλάτους 9906 cm (39rdquo) είναι ζωγραφισμένη σε κέδρινη πλάκα Ο μύθος λέει ότι τη ζωγράφισε ο Άγ Λουκάς επάνω σε ένα τραπέζι της Παναγίας που είχε φτιάξει ο Χριστός (αν και η χρονολόγηση της εικόνας το κάνει αδύνατο)

Βασιζόμενη στο μύθο η Αγία Ελένη την έφερε στη Ρώμη

Το 593 η πανώλη μάστιζε τη Ρώμη Ο Πάπας Γρηγόριος λιτάνευσε την εικόνα στους δρόμους της πόλης Ο θρύλος λέει ότι πάνω από το μαυσωλείο του Αδριανού εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έβαλε το σπαθί του στη θήκη του και η πανώλη έπαυσε

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας

Βιβλιογραφία

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpwwwimegrchronos Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

httpelwikipediaorg

httpodysseusculturegr Υπ Πολιτισμού

httpwwwculturegrculturemystras-eduart13html

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ Η Εκδοτική Αθηνών ΑΕ Αθήνα

Παρατηρήσεις στην οικοδομική ιστορία της Παναγίας Σκριπούς στη Βοιωτία Σωτήρης Βογιατζής Αθηνα 1999

http1dimplagiaristblogspotgr Το blog των μαθητών της Ε2 του 1ου Δημοτικού Σχολείου Πλαγιαρίου

httpgym-n-michanthessschgrekpaideytikoid_ergasiesvizantinoi_naoi Γυμνάσιο Μηχανιώνας

2014 Οι Θησαυροί της Θεσσαλονίκης ~ Theme by WPExplorer Powered by Schgr - Πηλιανίδης Γιώργος (δάσκαλος) 5ο Δημοτικό Πολίχνης

httpwwwinathosgrathosel

httpwwwec-patrorgmonesstavronikitagr_eikonografia3htm

httpwwwelpenororgathos

httpwwwslideboomcompresentations Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

httpwwwparembasisgr200404_02_23htm του Αρχιμ π Σιλουανού Πεπονάκη

httpmagdaxblogspotgr201403blog-post_10html

httpwwwdreampontoscomforumindexphptopic=16270

Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας