EUCHARISTIEVIERING SINT-PAULUSKERK

zondag 10.30 u

PASTOOR Paul SCHEELEN

Onthaal, pastoraal gesprek, doop, huwelijk,

uitvaart

pastoor@sint-paulusparochie.be

0476 34 69 12

PAROCHIESECRETARIAAT

Sint-Paulusstraat 22, 2000 Antwerpen

Dinsdag tussen 10.00u en 12.00u

03 231 33 21

KERKFABRIEK SINT-PAULUS

• Voorzitter Walter Vrinssen

03 231 31 48 of 0477 50 01 90

kerkfabrieksintpaulus@skynet.be

• Collectiebeheer en afspraken voor

kerkgebouw, leveringen, technische

ondersteuning

Caroline De Wever

0479 34 41 26

carolinedewever@hotmail.com

27ste jaargang nr. 9 januari 2018

CONCERTEN EN EVENEMENTEN

• Leo Van achter

0473 97 83 36

leo.vanachter@skynet.be

• Wilfried Van den Brande: intendant

0477 57 25 31

muziekinsintpaulus.be

• Nicolas De Troyer: organist-titularis

nicolasdetroyer@gmail.com 0486 41 25 82

TOERISME EN RONDLEIDING

Sint-Paulusvrienden:

• sintpaulusvrienden@proximus.be

• Walter Geluyckens 0494 44 82 53

• Leo Vereecken 0486 57 52 35

• Joris Reymer 0475 33 80 03

EUCHARISTIEVIERINGEN JANUARI 2018

Zondag 7 januari - Solistenmis met medewerking van de sopraan Ana Naqe. Voorganger pastoor Paul Scheelen. Zondag 14 januari - Polyfone mis voorgegaan door pastoor Paul Scheelen. Het ensemble Utopia zorgt voor de muzikale omlijsting. Zondag 21 januari - Koormis met medewerking van Cantabo. Voorganger pastoor Paul Scheelen. De homilie wordt gehouden door diaken Frank Morlion. Maandag 28 januari - Sint-Paulus Bekering - Plechtige eucharistieviering

voorgegaan door pastoor Paul Scheelen. Uitvoering van de “Krönungsmesse” van W.A. Mozart door Sint-Pauluscamerata. Gehuwd Op 22 december gaven Ellen Roelandt en Tommy Bruynen elkaar het jawoord.

HET WAREN HOOGDAGEN IN SINT-PAULUS Een barstensvolle decembermaand met concerten en repetities,

liturgische hoogdagen rond Advent en Kerstmis, opbouw kerststal en podia die toch ook weer dienen afgebroken te worden, Sint-Elooi-viering, benefiet evenementen, concert van Hoop, huwelijksviering, duizenden kerkbezoekers, warm onthaald. Het was allemaal maar mogelijk door de bereidwillige inzet van velen, vaak tot diep in de nacht of vroeg in de ochtend. Stoelen sleuren, draaien en omdraaien, toiletten in orde houden voor ellenlange rijen bezoekers, deuren openhouden en veiligheid garanderen. ‘Heeft er nog iemand ne kabel van twintig meter?’ of ‘waar is die doos met programma’s gezet?’

Maar zonder dames als Mia, Josfien, Rita, Frieda (om maar enkelen van de velen te noemen), zouden we niet ver komen. Die grote gastvrijheid was mogelijk door een harmonische samenwerking tussen Muziekkapel, St.-Paulusvrienden, de technische ploeg met coördinatoren als Leo Van achter, Caroline De Wever, Wilfried Van den Brande in samenspraak met Kerkraad en pastoor. Het merkwaardige is dat zij altijd de bloemen aanreiken aan wie optreedt, zelden zelf een bosje bloemen ontvangen.

De Kerstwake werd een mooie, intieme

viering rond de fijne kerststal en de nieuwe opstelling van orkest en koor, als wezenlijk deel van de liturgie, werd erg geapprecieerd op Kerstdag. Uitstralende liturgie door Woord en Klank. De ceremoniarius

schreef na kerstdag: Beste Collega’s, Bij deze wil ik jullie zeer hartelijk danken voor jullie aanwezigheid en inzet tijdens de hierboven vermelde misvieringen. In het bijzonder de harde kern die met een verschil van amper 8 uur de beide missen mee ondersteunden….. Verder wens ik jullie prettige feesten samen met allen die u dierbaar zijn en wens ik jullie een zeer prachtig en gezond 2018 en dit in harmonie met Sint Paulus !!! NIEUWJAARSRECEPTIE Op zondag 14 januari nodigen we jullie dan ook hartelijk uit op onze Nieuwjaarsreceptie: allen die van ver of van dichtbij betrokken zijn bij onze St.-Paulusgemeenschap. Zowel pastoor Paul Scheelen als Walter Vrinssen van de kerkraad zullen u niet alleen danken voor dat geëngageerde jaar 2017 maar ook de planning en dromen voor 2018 toevertrouwen. De jaarkalender 2018, muziek in St.-Paulus, nu reeds

volledig samengesteld, wordt u toevertrouwd. Zowel materieel als spiritueel staat er veel te gebeuren maar de ontmoeting van betrokken mensen is op dat moment het voornaamste; Daar drinken we op.

Kerkraad en parochie

DOSSIER: HEILIGE PAULUS VERBEELD IN ST.-PAULUS

1. Sint-Paulus op wieltjes Er is één beeld in onze kerk dat permanent in beweging is. Bij elk evenement, concert of feestelijk gebeuren wordt het weggerold. Weg van de twee ondersteunende marmeren hoogzaal pilaren en ergens in de coulissen geplaatst. Onze eigenste Sint-Paulus op wieltjes. Wie hem een beetje kent weet dat hij heel wat gezworven heeft in zijn bestaan: altijd onderweg, schipbreuk hier,

aangespoeld daar, van Griekse kusten en Turkse binnenlanden tot Jeruzalem. Geen huiskat dus. Steeds onderweg zoals weleer zijn Rabbi uit Nazareth. Soms staart een toevallige toerist verbaasd naar dat beeld, achterin de kerk, die zelfbewuste figuur, zwaard

in aanslag, bebaard als de beste IS strijder. Soms de vraag: ‘Heeft hij de Koran in de hand’? Het oog van een opmerkzame bezoeker ontdekt het zilveren busje onderaan de buste, gemonteerd op een verzilverde kolom. Heel affirmatief staat in het Latijn dat achter het glaasje “een als origineel erkend stukje bot van de H. Paulus” aanwezig is. Het beeld zelf straalt vervaarlijkheid uit en dat was dan ook de bedoeling van het processiecomité. De antiklerikale macht van het negentiende-eeuwse Antwerpen moest geconfronteerd worden met de kracht die in de parochie van de Heilige Paulus in de eerste wijk leefde. Voorafgegaan door trommelaars, vlaggen, wimpels, uitgedoste kapelheren, schoolkinderen, getuigde dit beeld van iets meer dan devotie. Met het zwaard in de hand schommelde dit verzilverd processiebeeld, gedragen door stevige dokwerkers, doorheen de straten. Het klonk als een waarschuwing: “Hou rekening met ons”.

Reliekbeeld St.-Paulus

Reliekschrijn in verzilverd hout en verguld koper uit 19e eeuw (A. Jacobs II)

Heeft het inrichtend comité vrijwillig verzwegen dat Paulus nooit mocht afgebeeld worden met het zwaard, slagvaardig in de hand?

Of was A. Jacobs, de beeldhouwer, wat bijziend toen hij het Paulusbeeld van de Verbruggens boven het hoofdaltaar als inspiratie bestudeerde? Wie goed toekijkt merkt daar dat Paulus het zwaard niet als wapen hanteert. Het is door een sierband boven zijn pols bevestigd aan zijn linkerhand. De rechterhand nodigt uit om de weg van de Heer te bewandelen. “Doctor Gentium, in fide et veritate”. Jacobs echter duwt het zwaard, vervaarlijk, in Paulus rechterhand. Het zwaard kreeg een gelaagde betekenis als zijn attribuut. Nu eens verwijzend naar de legende die vertelt dat Paulus door het

zwaard omgekomen is in Rome. Dan weer verwijzend naar zijn streven om op te komen voor Gods hunker naar gerechtigheid. Ere wie ere toekomt, Jacobs heeft op schitterende wijze het gewriemel van Paulus in het Bijbelboek uitgewerkt. Als jonge man zat hij immers aan de voeten van Gamaliël die hem de Joodse wet en spiritualiteit bijbracht. Zijn vinger bladwijzert in het boek van Thora en profeten. Heilig zijn ze voor hem. Altijd gebleven. Had hij een identiteitskaart gehad dan zou je daarop zijn naam lezen: Saulus van Tarsus. De naamsverandering naar Paulus (betekent ‘kleintje’) duidt op een heel moeilijk innerlijk proces. Sommige exegeten spreken over een worsteling van tientallen jaren. Saulus was inderdaad klein van gestalte, aanvankelijk gedreven door een fanatiek geloven. Wie de Wet van God en de traditie niet punctueel uitvoerde, kreeg met hem te doen.

Een flitsend gebeuren in zijn leven, de ontmoeting met Christus, bracht een ommezwaai: van religieuze fundamentalist naar een man die een grootse gedrevenheid herontdekte in Thora en de vervulling daarvan in de weg die Jezus gegaan is. Het zou ook zijn leven vervullen. In volgend krantje willen we er meer over vertellen.

Paul Scheelen

HET DIAMANTEN HART VAN MARIA

Op 5 december j.l. kreeg ons Mariabeeld haar diamanten hart terug. We hebben het net iets meer dan een jaar moeten missen. Dat wil niet zeggen dat ze 'harteloos' op de processie werd rondgedragen. Daarvoor heeft ze haar 'kunsthart'. U hoort het donderen in Keulen? We recapituleren. Het begon allemaal zo'n twee jaar geleden. Ieder jaar wordt het Mariabeeld opgesmukt voor haar tocht door de stad op de (drie jaar geleden nog eerste) tweede zondag van oktober. Het metalen schootkleed van Aloïs Haan uit 1921 maakt

daar een belangrijk onderdeel van uit. En het diamanten hart in het midden ervan was de eyecatcher. Met de nadruk op was want doorheen de jaren zijn er regelmatig stukjes zilver en diamantjes verloren gegaan. Het hart was niet onherstelbaar stuk, maar in de zomer van 2015 werd het al snel duidelijk dat het niet meer mee op processie kon genomen worden. We zaten dus met twee problemen: het oude diamanten hart diende

hersteld te worden én ons Maria moest een nieuw hart krijgen. Het moeilijkste bleek een zilversmid/kunstenaar/restaurateur te vinden: 'niet onze specialiteit', 'te moeilijk' tot 'daar heb ik geen tijd voor'. Een naam die we steevast als alternatief kregen, was die van

zilversmid/kunstenaar Georges Cuyvers. Weinig hoopvol nodigden we hem en zijn collega Catherine Rochtus uit. Na even de kat uit de boom kijken, kwamen ze al snel met ideeën voor het 'kunsthart' die ons konden bekoren. En door het plotse overlijden van Leo Janssens, lid van het broederschap van O.L.Vrouw van de Rozenkrans en voorzitter van het processiecomité, in september van 2015 kwam het allemaal in een stroomversnelling. Zo konden we al in oktober 2015 het hart aan de processiegangers presenteren: een opengereten zilveren hart als golven van de Schelde waardoorheen

blauw kunstporselein tevoorschijn komt als de kleur van het water én de kleur van Maria. Het Zilvermuseum was alvast enthousiast en wijdde er na de viering van Sint-Elooi op 6 december 2015 een lezing aan.

We hadden dus al een nieuw hart voor Maria, maar aan de

herstelling van het nieuwe hart moesten we nog beginnen. De kunstenaar had nog tijd nodig om wat nieuwe diamanten te zoeken. Wij hadden dan weer tijd nodig om de nodige centjes bijeen te krijgen. Deze werden gelukkig snel gevonden want iedereen was het erover eens: het diamanten hart moet opnieuw schitteren. Zo konden we in november 2016 aan

Georges Cuyvers het te herstellen hart overhandigen. Jean-Marie Wielemans, penningmeester van de kerkfabriek én liefhebber van edelsmeedwerk, volgde de zaak nauwgezet op. Hij informeerde op regelmatige basis naar de stand van zaken en kreeg van de kunstenaar hiervan schitterende foto's. En het wachten was het meer dan waard: oude en slechte herstellingen verwijderd, verloren diamanten aangevuld en oxidaties opgepoetst. Kom naar de Sint-Pauluskerk en geniet van dit schitterende stuk in onze schatkamer.

Jean-Marie Wielemans & Caroline De Wever

EEN VELDSLAG, EEN BIJBEL, EEN INSCRIPTIE AAN DE

SINT-PAULUSKERK, MINSTENS 3 BOZE BISSCHOPPEN,

EEN KOPPIGE PREDIKHEER.

Deel 2: De Sint-Pauluspoort aan de Veemarkt en haar inscriptie Verleden jaar, in december 2017, las u het eerste deel van dit artikel en kon u volgen hoe de Franse maarschalk Bouflers de Hollandse generaal Obdam bij Ekeren op de vlucht joeg, op 30 juni 1703. Een grote oorlogsbuit werd in beslag genomen, waaronder de Bijbel van Obdam. Bisschop Reginald Cools van Antwerpen droeg een Te Deum op en katholiek Antwerpen haalde opgelucht adem. We hebben van Reginald Cools, een dominicaan, een mooi portret hangen in de pandgang, van een anoniem meester, einde 17de eeuw.

Domien van Ketwigh, een predikheer van het Antwerpse klooster, heeft als Jeruzalemvaarder een twee jaar durende pelgrimstocht gemaakt en na zijn terugkeer uit het Heilig Land, in 1697, is hij begonnen met de plannen voor de Calvarietuin aan de zuidzijde van de kerk. In 1703 wordt hij tot prefect gekozen van

het Broederschap van de Rozenkrans, dat hij tot grote bloei zal brengen. Domien is een geval apart, om het zacht uit te drukken. In 1703 wordt hij 40 jaar. Domien botst regelmatig met zijn oversten en dat heeft zijn opgang in de

kloosterhiërarchie behoorlijk belemmerd (1).

Het 16de eeuwse poortje, dat aan de Veemarkt toegang gaf tot het kerkhof van het klooster, voldoet niet meer als toegang voor de groots geplande Calvarietuin op dezelfde plek. We hebben een idee hoe dat poortje er ongeveer uitzag, dankzij een anonieme tekening van rond 1640.

Bisschop Reginald Cools, anoniem,

Sint-Pauluskerk (BB)

Domien wil er een prestigieuze toegangspoort van maken en begint in 1703 met de opbouw van de poort zelf en daarboven, in een timpaan, een beeldengroep met Maria met de Rozenkrans in het midden, geflankeerd door Dominicus met hond en Catharina van Siena. We weten niet zeker wie het Mariabeeld heeft gemaakt, maar de andere

twee zijn bijna met zekerheid van Van Baurscheit de Oude. Vergelijk de Dominicus en Catharina van de poort eens met die van het Rozenkransaltaar in de kerk (ook van Van Baurscheit, maar dan uit

1729) – het lijken wel identieke beelden. Natuurlijk zijn er niet veel houdingen om geknield een rozenkrans in ontvangst te nemen, maar toch is de gelijkenis opvallend. Nu wordt het spannend. Domien begint een beetje te zweven en wil paus Pius V achterna, die door het Rozenkransgebed de overwinning tijdens de zeeslag van Lepanto heeft bedongen. Domien acht de overwinning op de calvinisten te Ekeren een resultaat

van het Rozenkransgebed door de dominicanen. Hij had al 3 verzen laten kappen, elk in een steen, die hij onder de beelden van de nieuwe poort laat plaatsen. Die eerste 3 verzen van 1703, waarschijnlijk aangebracht voor de Slag bij Ekeren op 30 juni (1), waren dezelfde die wij nu nog steeds kunnen lezen:

D’oorspronck van het Crans gebedt Van Maria ingesedt

Als een heijligh strijdt gewelt Aen Dominicus verbeldt

Heeft aen ’t menschelijck geslacht

Anoniem, rond 1640. Prentenkabinet Antwerpen,

eigen foto.

Boven het Rozenkransaltaar (BB)

Boven de poort (foto KIK)

Veel Bescherming toegebracht Kort na de Slag bij Ekeren, misschien nog in 1703, laat hij het laatste

vers vervangen door een tekst die direct verwijst naar de overwinning en voor de twijfelaars laat hij er nog een datum bij aanbrengen:

Heeft dees stadt van s’ vijants macht De bescherming toegebracht – A°1703

Nu denkt u terecht, wat maakt het uit? Maar na de dood van de (negentigjarige!) bisschop Reginald Cools in 1706 komen er bisschoppen te Antwerpen die niet dezelfde sympathie voor de predikheren koesteren. Daarenboven is er een paar jaar later een wisseling van de macht, na

de Vrede van Utrecht in 1713 en komen de Oostenrijkers, coalitieleden van Holland, aan het bewind in de voormalig Spaanse Nederlanden. Al vanaf 1715 wordt er vanuit het bisdom Antwerpen aangedrongen op een verandering van de tekst (1). Domien van Ketwigh geeft geen krimp. Twintig jaar duurt dat ongenoegen aan bisschoppelijke zijde, tot er in september 1734 een doorbraak geforceerd wordt door bisschop Carolus d’Espinoza. Maar dat was nog lang niet het einde van de zaak. Dankzij de archivaris van het bisdom Antwerpen hebben we de “Acta” van 1700 t/m 1750 mogen inkijken. De “Acta” bevatten letterlijk de neergeschreven handelingen en besluiten van de bisschoppen en zijn een ware historische schatkamer. Daar hebben we de mosterd vandaan om het verdere verloop van de gebeurtenissen in verband met de inscriptie samen te stellen.

Volg met ons mee in het Sint-Pauluskrantje van februari hoe de zaak escaleert en hoe uiteindelijk de gouverneur van de stad Antwerpen er

zich mee gaat bemoeien. Come and see next month: 3de en laatste deel!

Armand Storck

(1) Repertorium der Dominikanen in de Nederlanden, deel 1,

Bogaerts OP, 1981, Uitgave Dominikaans Archief

Detail met het eerste en huidige laatste vers (foto: KIK)

LUDOVICUS FLORES

Vorig jaar tijdens het jubileumjaar 800 jaar Dominicanen stelden de Sint-Paulusvrienden een boekje samen met alle heilige en zalige dominicanen in de kerk. Het waren er 23. In de kathedraal van Antwerpen is er rechts van het hoofdaltaar één straalkapel gewijd aan de zalige dominicaan Ludovicus Flores. Een zalige die in onze kerk ontbreekt. De kapel

werd eerst gebruikt door het broederschap van de H. Besnijdenis. Vanaf 1476 vestigde er zich de Gilde van de Vier gekroonden (de metsers).

In 1868 kreeg deze kapel weer een nieuwe bestemming en werd gewijd aan Ludovicus Flores (vervorming van de familienaam Fraryn) die toen net door paus Pius IX zalig was verklaard.

Hij was in 1570 in Antwerpen geboren en woonde met zijn ouders in de Wolstraat tot deze naar Mexico emigreerden. Daar treedt hij toe tot de orde van de dominicanen en wordt als missionaris naar de Filippijnen gezonden. In 1620 vertrekt Frarijn naar Japan, waar een hevige christenvervolging heerst. Onderweg wordt zijn schip buitgemaakt door Hollandse zeerovers, die hem uitleveren aan de Japanners. Samen met vele anderen sterft hij op 20 augustus 1622 in de buurt van Nagasaki de marteldood op de brandstapel. Dit verklaart op het glasraam het brandhout achter hem en de palmtak in zijn hand, als teken van de hemelse overwinning in het martelaarschap.

Het stenen beeld van Frarijn, door Jan-Baptist De Boeck en Jan-

Baptist Van Wint, dateert eveneens uit 1868. Een straatnaam op Linkeroever brengt hulde aan deze bewogen Antwerpenaar. Hij wordt geflankeerd door de jezuïet Sint-Jan Berchmans uit Diest en de minderbroeder uit het Brusselse, Sint-Franciscus van Rode, een van de negentien martelaren van Gorkum († 1572). Op de

perkamentrol staan de namen van hen die zijn trieste lot deelden.

Walter Geluyckens

EEN ORIGINELE LOSSON IN DE SINT-PAULUSKERK!

In de Sint-Pauluskerk te Antwerpen hangt een originele François Antoine Losson. We zijn er zeker van dat het werk van hem is, want het is gesigneerd en gedateerd. Het hangt aan een zuidelijke muur van een wat rommelig vertrek in onze kerk. Er zullen weinig mensen zijn die het weten hangen of die het al gezien hebben. En toch is die kaart van Antwerpen uit 1846 de moeite waard. Inspecteur du Cadastre Losson maakte ze in opdracht van de provincie Antwerpen en ze toont ons de nog intacte Predikherensite. De Sint-Paulusstraat zal het domein weinige jaren later doorklieven.

De oppervlakte van een onregelmatige vierhoek bepaalt men door die vierhoek op te delen in minstens twee driehoeken. De som van de oppervlakten van die driehoeken is dan de oppervlakte van de vierhoek. Lang leve het internet waar je de formules uit je meetkundejaren terug kan opzoeken. Doordat Losson zijn kaart netjes

op schaal heeft getekend, hebben we eens kunnen berekenen hoe groot nu eigenlijk die oorspronkelijk oppervlakte van het Dominicanerdomein

was.

We komen op 28.500m², afgerond. Kan je dat voorstellen, zo een vlakte, zelfs rond het jaar 1250, aan de rand van een stad? Elke projectontwikkelaar zou er voor vechten. En dan Hugo Nose die denkt van “ik heb hier nog een lapje grond, ik zal het aan die predikheren schenken”? Je moet rekenen, de dominicanen waren met 4 paters naar Antwerpen gekomen en in 1256, toen ze in het eerste kleine klooster aan de Nosestraat trokken, waren ze misschien met tien of zo. “Zo mannen, hier is 28.500m², begin er maar aan en succes ermee”.

De moed zou ervan in de schoenen zinken. Niet zo bij de dominicanen. Ze bouwen op, worden verdreven en komen nog sterker terug, tot ze na 550 jaar geveld worden door een te grote Franse macht. Respect voor die doorzetters!

Op de kaart van Losson zijn de straatnamen in het Frans vermeld. De Oudemansstraat is de Rue des Vieillards en Den Dries is de Rue du Pré. De Kijfstraat hadden de Fransen verkeerdelijk vertaald als Rue du Caillou. Toen de straatnamen terug vernederlandst werden, hadden ze de Franse naam vertaald naar Keistraat, in plaats van terug naar de originele naam te gaan en het is zo gebleven. De zuidelijke kade van de Sint-Pietersvliet heette de Quai Magerman,

dat is gelukkig niet in het Frans vertaald, maar de benaming Magerman geeft toch weer aan dat het Schipperskwartier geen rijke buurt was.

Armand Storck

EEN GREEP UIT ONZE POPULAIRSTE FACEBOOK-BERICHTEN (van november en december)

Balthazar Ommeganck en de geroofde schilderijen

We denken vaak bedroefd aan de in 1794 geroofde schilderijen die nu nog in Frankrijk hangen, maar mogen niet vergeten af en toe eens blij te zijn om de kunstwerken die in 1815 zijn teruggekeerd.

Als u nog eens door de Grote Goddaard naar de Sint-Pauluskerk wandelt, hou dan even halt bij

nr. 30 en kijk omhoog. Daar hangt aan de gevel een gedenkplaat voor Balthazar Ommeganck, een van de dapperen die in 1815 onze kunstwerken ging terugvorderen in Parijs. Hij was een medeoprichter van de Academie der

Schone Kunsten te Antwerpen en zelf een begenadigd landschapsschilder. Wanneer het konvooi met kisten vol kunstwerken op 20 november 1815 te Brussel aankomt, ontsnapt Balthazar nipt aan de dood als de kist met de Hemelvaart van Maria (Rubens) van een wagen valt. Balthazar bleef gelukkig nog ongedeerd in leven

tot 1826 en Maria vaart mede dank zij hem nog steeds glorieus hemelwaarts in onze kathedraal.

Naast de gedenkplaat aan de Goddaard en de Ommeganckstraat die naar hem werd vernoemd, herdenken we Balthazar nu ook met een Facebookpost!

Een van onze trouwste lezers (en Sint-Paulusvriend) wilde graag op dezelfde

manier naar Lyon vertrekken om daar onze Rubens op te eisen. ‘Een gedenkplaat hoeft voor mij niet’ liet hij nog weten. Uiteraard zagen wij dat al helemaal zitten:

‘Geachte, goed nieuws! Na overleg met verschillende federale en Vlaamse kabinetten hebben wij groen licht gekregen voor de expeditie die u voorstelt. De

regeringen zullen onze fluovestjes en gele helmen sponsoren, wij hoeven enkel te zorgen voor de overeenkomsten met enkele Franse musea, de kar(ren) en de

paard(en). Wanneer zijn we weg?’ (voor de goede orde: allemaal voor de ‘leut’)

Handen - Broodpenningen

(vervolgverhaaltjes vallen erg in de smaak bij onze FB-lezers) Van onze collega Armand Storck: Handen

Op deze detailfoto zien we vijf handen, die toebehoren aan vier mensen. Een man, waarvan twee handen zichtbaar zijn, wijst op zijn borst, die achter een grijze baard verscholen zit. Zijn linkerhand houdt hij op een pot met penningen. Een mannenhand, die uit een zwarte mouw piept, hoort bij een andere aalmoezenier. In ruil voor zo’n penning geeft hij een brood aan een van de twee vrouwen, wiens handen smekend zijn uitgestrekt.

Handen. Ook op een

schilderij bepalen ze wie je bent, wat je doet, wat je wilt, of je een smeker moet zijn, of een gever mag zijn. Een van de zeven werken van barmhartigheid, de hongerigen spijzen, op het schilderij van Frans Francken II of David Teniers I, eerste helft 17de eeuw, in de Sint-Pauluskerk aan de zuidelijke dwarsbeuk. Volgende week maandag breien we er een vervolg aan! Stay tuned!

Van onze collega Walter Geluyckens: Broodpenningen

We zijn er nog niet uit of het nu Frans Francken II of David Teniers I is die ons 'Zeven Werken van Barmhartigheid' schilderde. In ieder geval koos Frans Francken regelmatig dit onderwerp. Een versie ervan kan u zien in het broodmuseum van Ulm (Duitsland). De aalmoezeniers werkten hier liever met broodpenningen. Ze vreesden dat, wanneer ze geld zouden uitdelen, de armen er misbruik van zouden maken. In het Maagdenhuis Museum kan men nog zo'n collectie broodpenningen bewonderen. Het brood voor het Maagdenhuis werd destijds gebakken in het Knechtjeshuis, het voormalige

jongensweeshuis dat een eigen grote bakkerij had. Burgemeester Nikolaas Rockox (17de eeuw) schonk na zijn overlijden zijn geld aan de aalmoezeniers om voor de armen een graanvoorraad uit te bouwen.

Het Genootschap van ’t Kruijs van de Falconsplein.

Uit onze archieven! Precies 213 jaar geleden, op 10 december 1804, ondertekenen de leden van dat genootschap en pastoor Alexander Stordeur van de Sint-Pauluskerk een overeenkomst. Het genootschap bevestigt dat zij de dag erna, op 11 december, het kruis van het Falconplein zullen overbrengen en plaatsen in het midden van het grote portaal van de kerk (aan de Nosestraat).

Er zijn enkele

contractuele voorwaarden aan verbonden: 1. De plaatsing gaat gebeuren op kosten van het genootschap 2. Het genootschap mag te allen tijde het kruis op het Falconplein terugplaatsen 3. Er wordt een offerblok geplaatst bij het kruis en de opbrengst wordt gedeeld tussen het genootschap en de kerk 4. Beide partijen zullen de kosten voor de verlichting van het kruis delen Het Genootschap van ‘t Kruijs heeft het kruis verwijderd, vervoerd en verborgen op 25 september 1797, wegens de antireligieuze houding van de Franse bezetters. Alexander Stordeur was één van de 83 geestelijken die door préfect d’Herbouville (die van de kaai) op 2 mei 1803 benoemd werden als pastoor in het departement van de beide Neten. Op 31 juli 1803 werd de parochie van Sint-Paulus opgericht en toen werd Alexander Stordeur onze eerste parochiepriester.

Het concordaat tussen de paus en Napoléon leek te werken. Toch vond het genootschap het pas een jaar later veilig genoeg om met het kruis

terug in de openbaarheid te komen. Eigenlijk was het dus een geheim genootschap en dat klinkt waarschijnlijk romantischer en minder gevaarlijk dan het in werkelijkheid was. Daarom blijven de sympathisanten en vrijwilligers maar bij hun naam “De Sint-Paulusvrienden”. Waar u trouwens lid kan van worden of onze publicaties ontvangen - stuur gewoon een e-mailtje met uw vraag naar sintpaulusvrienden@proximus.

Mailbericht uit 1910

Titine uit Antwerpen heeft met Mevr. Déau afgesproken dat ze eind april op een maandag naar haar toekomt in Merksem. De oom van Titine uit Brussel heeft echter laten weten dat hij diezelfde maandag op familiebezoek naar Antwerpen komt, dus Titine wil de afspraak met Mevr. Déau verplaatsen naar woensdag. Wat doe je dan in 1910? Je koopt een mooie postkaart van de Sint-Pauluskerk en schrijft je tekst op de achterzijde. Je stopt de kaart in de bus op vrijdag 22 april, want je bent er zeker van dat Mevr. Déau ze zaterdagochtend besteld zal krijgen. Petite histoire in ons archief, zo kom je de echte mensen van toen tegen.

Zo, u bent weer mee. Wil u graag meer van deze leuke weetjes lezen en op de hoogte blijven van allerlei activiteiten in de Sint-Pauluskerk? Bezoek dan onze Facebook-pagina ‘Sint-Pauluskerk Antwerpen’ en word onze vriend! like us! Dank u!

Uw FB-ploeg (Armand Storck, Walter Geluyckens, Caroline De Wever)

PAROCHIALE COÖRDINATIEKALENDER

Januari Zo 7 10.30u Solistenmis – sopraan Ana Naqe Ma 8 14.00u Dagelijks bestuur Muziekkapel Vr 12 14.00u Gidsbeurt SPV - Brailleliga Za 13 14.00u Repetitie Utopia Zo 14 10.30u Polyfone mis – Utopia Ensemble 11.30u Nieuwjaarsreceptie Wo 17 14.00u Kerkraad Do 18 14.00u Gidsbeurt SPV - Blinden Vr 19 9.30u TCT

Zo 21 10.30u Gregoriaanse mis - Cantabo Zo 28 10.30u Orkestmis - Krönungsmesse - W.A. Mozart 15.00u Concert Philarmonisch koor van Antwerpen Februari Zo 4 10.30u Lichtmis - Gebedsdienst met kinderviering Ma 5 14.00u Dagelijks bestuur Muziekkapel Zo 11 10.30u Koormis - Broederschap van OLV van Scherpenheuvel Wo 14 19.00u Aswoensdag Do 15 10.00u Studium Generale 14.00u Gidsbeurt SPV Zo 18 10.30u Orgelmis Zo 25 10.30u Barokmis – Franse barok

Teksten en afbeeldingen werden opgenomen zoals door de auteurs aan de redactie bezorgd Ontwerp: E. Vandecauter Verantwoordelijke uitgever: P. Scheelen, Sint-Paulusstraat 22, 2000 Antwerpen Foto’s: P. Scheelen, C. De Wever, A. Storck, KIK, W. Geluyckens, Redactie: P. Scheelen, C. De Wever, A. Storck, W. Geluyckens, Leo Van achter, W. Van den Brande, E. Vandecauter