การจดการการเรยนรงานหลอเครองประดบ

โดย

นายอานนท กนเกษ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การจดการการเรยนรงานหลอเครองประดบ

โดย

นายอานนท กนเกษ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

LEARNING MANAGEMENT OF JEWERLY FOUNDRY

By

Mr. Arnon Kanget

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Engineering Program in Engineering Management

Department of Industrial Engineering and Management

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การจดการการเรยนร

งานหลอเครองประดบ” เสนอโดย นายอานนท กนเกษ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

……...........................................................

(รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ผชวยศาสตราจารย ดร.นตพงศ โสภณพงศพพฒน

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

.................................................... ประธานกรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ธระศกด หดากร)

............/......................../..............

.................................................... กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.วลยลกษณ อตธรวงศ)

............/......................../..............

....................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.นตพงศ โสภณพงศพพฒน)

............/......................../..............

ง

53405322: สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

คาสาคญ: รปแบบการเรยนร / เสนการเรยนร /เครองประดบ

อานนท กนเกษ: การจดการการเรยนรงานหลอเครองประดบ. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ:

ผศ.ดร.นตพงศ โสภณพงศพพฒน. 148 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาความสามารถในจดการการเรยนรของชางงานหลอ

เครองประดบแลวนาความร ทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ

(ตนแบบ) มาออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ โดยการประยกต

ทฤษฎการจดการความร การวจยนเรมตนจาก 1)เกบขอมลตางๆ ไดแก เครองมอและอปกรณทใชใน

งานหลอเครองประดบ 2)ศกษากระบวนการหลอเครองประดบ และกระบวนการตรวจสอบคณภาพ

แลวนามาจดทาเปนชดรปแบบการเรยนร ซงประกอบดวย คมอการฝกอบรม คมอผใหการฝกอบรม

คมอผเขารบการฝกอบรม สอการสอน และใบงานในการฝกภาคทฤษฎ และภาคปฏบตของผเขารบ

การฝกอบรม 3)หาความสามารถกอนและหลงการฝกอบรมของชางงานหลอเครองประดบโดยใช

ทฤษฎเสนการเรยนรเพอหาเสนการเรยนร

ผลทไดจากงานวจยน คอ การพฒนาองคความรของชางงานหลอเครองประดบ โดยแบง

เสนการเรยนรออกเปน 2 กลม ไดแก ผลการเรยนรภาคทฤษฎ และผลการเรยนรภาคปฏบตของชาง

งานหลอเครองประดบ ซงสามารถหาสมการการเรยนรภาคทฤษฎของชางหลอเครองประดบ คอ Y

= 16.22 Ln(x)+ 41.93 และจานวนครงทตองทาการอบรมของภาคทฤษฎ เพอใหชางหลอ

เครองประดบผานเกณฑทบรษทกาหนดเทากบ 20 ครง และไดสมการการเรยนรภาคปฏบตของชาง

หลอเครองประดบ คอ Y = 4.745 Ln(x)+ 20.99 และจานวนครงทตองทาการอบรมของภาคปฏบต

เพอใหชางหลอเครองประดบผานเกณฑทบรษทกาหนดเทากบ 12 ครง

จากงานวจยพบวา ชดรปแบบการเรยนรมประสทธภาพอยในเกณฑด ทาใหผเขารบการ

ฝกอบรมมความร ทกษะ และความสามารถเพมขนทงดานทฤษฎ และปฏบต

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา............................................................. ปการศกษา 2556

ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ...........................................................

จ

53405322 : MAJOR : ENGINEERING MANAGEMENT

KEY WORDS : LEARNING’S FORM /LEARNING CURVE / JEWELRY FOUNDRY

ARNONKANGET: LEARNING MANAGEMENT OF JEWERLY FOUNDRY. THESIS

ADVISOR: ASST.PROF.NITIPONG SOPONPONGPIPAT, Ph.D. 148 pp.

This research studied learning management ability of skillful jewelry workers in order

to leverage their knowledge and skill which could help design the improved learning pattern for

them. The study was conducted by 1) collecting data of jewelry making tools, 2) studying jewelry

casting and quality assurance process, then constructing learning set including training manual,

handbook for instructor, handbook for trainee, learning materials, and worksheets for both

theoretical and practical trainings, 3) evaluating trainees’ ability before and after joining the

training course by using learning curve. The result was categorized into 2 groups; theoretical result

and practical results. It was found that the equation of theoretical learning was Y=16.22

ln(x)=41.93. Jewelry workers had to attend 20 trainings to get qualified. The equation of practical

learning was Y=4.745 ln(x)= 20.99 and the workers had to attend 12 trainings to get qualified. It

can be concluded that the learning set is effective and it can improve both theoretical and practical

skills of trainees.

Department of Industrial Engineering and Management Graduate School, Silpakorn University

Student's signature.................................................. Academic Year 2013

Thesis Advisor's signature........................................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปดวยดดวยความกรณาในการใหความชวยเหลออยางด

ยงของอาจารยทปรกษาวทยานพนธผชวยศาสตราจารย ดร.นตพงศ โสภณพงศพพฒน และผชวย

ศาสตราจารย วนชย ลลากววงคทกรณาใหแนวคดคาแนะนาและขอคดเหนอนเปนประโยชนตอ

งานวจยมาโดยตลอดรวมถงคณะกรรมการสอบวทยานพนธทกทานซงประกอบดวยผชวยศาสตราจารย

ดร.ธรศกด หดาการและ รองศาสตราจารย ดร.วลยลกษณ อตธวงศ ทชวยใหคาแนะนาและขอคดเหน

ในการทาวจยจงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทนดวย

นอกจากนผวจยขอขอบพระคณทมงานและเพอนทกคนสาหรบความชวยเหลอและ

ใหกาลงใจดวยดเสมอมารวมถงโรงงานตวอยาง อนไดแกผจดการโรงงานผจดการแผนกหลอ

เครองประดบผจดการฝายซอมบารงตลอดจนชางหลอเครองประดบทกทานทไดใหความสะดวก

ดานขอมลตางๆ อนเปนประโยชนอยางยง การใหคาแนะนาและขอเสนอแนะตางๆ ในการดาเนนการ

วจยมาโดยตลอด รวมถงพนกงานจากหนวยงานตางๆทเกยวของของโรงงานตวอยางทกทานทได

เออเฟอใหความรวมมอเปนอยางดในทกๆดานในการทาวจย

ช

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ........................................................................................................................ ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ........................................................................................................................ ฉ

สารบญตาราง ................................................................................................................................ ฎ

สารบญภาพ ................................................................................................................................... ฏ

บทท

1 บทนา ............................................................................................................................ 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา .............................................................. 1

กรอบแนวความคด .............................................................................................. 4

วตถประสงคการวจย ........................................................................................... 4

ขอบเขตการวจย ................................................................................................... 4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .................................................................................. 5

นยามคาศพท........................................................................................................ 5

2 ทฤษฏและงานวจยทเกยวของ ....................................................................................... 7

การจดการความร (Knowledge Management: KM) ............................................ 7

นยามและคาจากดความของความร ........................................................... 7

วงจรความร (Knowledge Spiral: SECI Model) ........................................ 9

แหลงเกบความรในองคกร (คลงความร) ................................................... 10

ทฤษฎโครงสรางทางเชาวนปญญา (Structure of Intellect Model) ........... 11

พฒนาการดานปญญาของมนษย ............................................................... 13

สบวธการเรยนรเพอปรบเปลยน กระบวนทศนในองคกร ........................ 14

การเปรยบเทยบกระบวนการเรยนรทางปญญาของคนไทย กบ

ทฤษฎกระบวนประมวลการสารสนเทศทางปญญากระบวนการ

เรยนรของคนไทย ............................................................................

16

การวดผลการเรยนร .................................................................................. 18

การจดการความร (Knowledge Management) .......................................... 19

เสนการเรยนรงาน (Learning Curve) ................................................................... 23

สมการคณตศาสตรของการเรยนร (The Mathematics of Learning) ......... 23

ซ

บทท หนา

การเรยนรของมนษย (Human Learning) .................................................. 24

การประยกตใชเสนการเรยนร ................................................................... 25

บนไดสขนสการเรยนร (Learning) ........................................................... 25

กระบวนการผลตเครองประดบ ........................................................................... 26

การขนตนแบบ (Master Piece) .................................................................. 28

การอดแบบพมพยาง (Molding) ................................................................ 28

การหลอปนและการหลอโลหะ (Casting) ................................................. 29

การเผาไลเทยน (BurnOut) ........................................................................ 29

การแตงตวเรอน (Filing) ............................................................................ 30

การเชอมประกอบชนงาน (Soldering Assembly) ..................................... 30

การประดบอญมณ (Setting) หรอการฝงอญมณ ........................................ 31

การขด (Polishing) ..................................................................................... 32

การชบเคลอบผวชนงาน ............................................................................ 32

การตรวจสอบคณภาพชนงาน (Inspection) ............................................... 32

งานวจยทเกยวของ ............................................................................................... 33

3 วธดาเนนงานวจย .......................................................................................................... 37

วธการศกษาทนามาใช ......................................................................................... 37

ขนตอนในการศกษาและการดาเนนงาน .............................................................. 37

เครองมอทใชในการศกษา ................................................................................... 39

แบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไป และกระบวนการผลต .......................... 39

แบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบ ............................... 40

แบบฟอรมเกบขอมลความร ทกษะ และความสามารถของชางงานหลอ

เครองประดบ และชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ .......

40

ชดรปแบบการเรยนร ................................................................................. 40

เสนการเรยนร เปนเสนทใชแสดงผลการเปลยนแปลง และพฒนา

การเรยนร .........................................................................................

40

ประชากรและกลมตวอยาง .................................................................................. 41

ขอมลทใชในการศกษา ........................................................................................ 41

ขอมลปฐมภม .......................................................................................... 41

ฌ

บทท หนา

ขอมลทตยภม .............................................................................................. 41

สถานทเกบขอมล................................................................................................. 41

การสรางแบบฟอรมทใชในการเกบขอมล ........................................................... 41

การวเคราะหขอมล .............................................................................................. 43

4 ผลการศกษา .................................................................................................................. 45

ผลการศกษาความสามารถในการเรยนรของชางหลอเครองประดบ ................... 45

ผลการศกษาการออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางหลอ

เครองประดบ ..............................................................................................

51

ผลการศกษาการหาความสามารถกอนและหลงการพฒนารปแบบการเรยนร

ของชางหลอเครองประดบในโรงงานตวอยางAจากด ................................

55

ผลการหาเสนการเรยนรของชางหลอเครองประดบในโรงงานตวอยางAจากด ... 56

5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ ............................................................................... 63

สรปผลการศกษา ................................................................................................. 63

ผลการศกษาความสามารถในการเรยนรของชางหลอเครองประดบ .......... 63

ผลการออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางหลอ

เครองประดบ ....................................................................................

64

ผลการหาความสามารถกอนและหลงการพฒนารปแบบการเรยนร

พรอมกบการหาเสนการเรยนรของชางหลอเครองประดบใน

โรงงานตวอยาง A จากด ....................................................................

64

ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานวจย ........................................................... 65

ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป ............................................................. 66

รายการอางอง .................................................................................................................................. 67

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 69

ภาคผนวก ก กระบวนการผลตเครองประดบ ............................................................... 70

ภาคผนวก ข การวเคราะหเครองมอและอปกรณทใชในการหลอเครองประดบ .......... 80

ภาคผนวก ค การวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ .......................................... 82

ภาคผนวก ง การวเคราะหการตรวจสอบคณภาพงานหลอเครองประดบ ..................... 85

ภาคผนวก จ แบบทดสอบกอนการสรางชดรปแบบการเรยนร .................................... 87

ภาคผนวก ฉ เฉลยแบบทดสอบกอนการสรางชดรปแบบการเรยนร ............................ 92

ญ

หนา

ภาคผนวก ช คมอการฝกอบรม .................................................................................... 96

ภาคผนวก ซ คมอผใหการฝกอบรม ............................................................................. 101

ภาคผนวก ฌ คมอผเขารบการฝกอบรม ....................................................................... 107

ภาคผนวก ญ ประเมนผลภาคปฏบต ............................................................................ 142

ประวตผวจย .................................................................................................................................... 148

ฎ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 ปรมาณของชนงานเสยและซอมเทยบกบปรมาณผลผลตทงหมด ............................ 1

2 อนดบชนดของขอบกพรองทพบมากในชวงเดอนมถนายน-กนยายน 2554 ......... 2

3 แสดงคะแนนภาคทฤษฎของทกคนแยกเนอหาในแตละดาน ................................ 46

4 แสดงคะแนนภาคปฏบตของทกคนแยกเปนแตละดาน ........................................ 47

5 แสดงปญหา สาเหต และแนวทางในการแกไขปญหา ........................................... 50

6 แสดงผลการประเมนชดรปแบบการเรยนร ........................................................... 52

7 แสดงผลการประเมนการเรยนรชางหลอเครองประดบแตละคน .......................... 55

8 แสดงผลการประเมนโครงการฝกอบรม ............................................................... 58

9 การวเคราะหเครองมอและอปกรณทใชในการหลอเครองประดบ ....................... 81

10 การวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ ....................................................... 83

11 การวเคราะหการตรวจสอบคณภาพงานหลอเครองประดบ .................................. 86

ฏ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1 แผนภมพาเรโตแสดงขอบกพรองตางๆทพบในแตละประเภทงานชวงเดอน

มถนายน –กนยายน 2554 .............................................................................

3

2 แสดงกรอบแนวความคดของงานวจย ................................................................... 4

3 แสดงแผนผงปรามดลาดบขนของความร ............................................................. 8

4 แสดงสดสวนความร ............................................................................................. 9

5 แสดงแผนผงของวงจรความร ............................................................................... 9

6 แสดงแผนภมวงกลมของสดสวนแหลงเกบขอมลความร ..................................... 11

7 แสดงแผนผงกระบวนการเรยนรของคนไทย........................................................ 16

8 แสดงแผนผงกระบวนการเรยนรทองทฤษฎกระบวนการประมวลสารสนเทศ

ทางปญญา ...................................................................................................

17

9 แสดงแผนผงเปาหมายของการจดการความร ........................................................ 20

10 แสดงแผนผงกระบวนการจดการความร ............................................................... 21

11 แสดงรปแบบจาลองปลาดดแปลงมาจากดร.ประพนธ ผาสขยด ........................... 22

12 แสดงแผนผงขนบนไดสขนสการเรยนรดดแปลงมาจาก ดร.ประพนธ ผาสขยด .. 26

13 แสดงแผนผงกระบวนการผลตเครองประดบอญมณ ............................................ 27

14 แสดงแผนภมแทงคะแนนสรปภาคทฤษฎของทกคนแยกเนอหาแตละดาน ......... 47

15 แสดงแผนภมแทงคะแนนสรปภาคปฏบตของทกคนแยกเปนดาน ....................... 48

16 แสดงผงกางปลาของปญหากระบวนการหลอเครองประดบและการตรวจสอบ ... 49

17 แสดงกราฟผลการประเมนการเรยนรชางหลอเครองประดบแตละคน ................. 56

18 แสดงความสมพนธระหวาง คะแนนภาคทฤษฎกบจานวนครงทอบรม ................ 56

19 แสดงความสมพนธระหวาง คะแนนภาคปฏบตกบจานวนครงทอบรม ................ 57

20 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง คณภาพของการฝกอบรม .................. 59

21 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง สอชวยฝกอบรม Power point ............ 60

22 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง สอสอวดทศน .................................... 61

23 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง คณภาพของเอกสารประกอบ ............ 61

1

บทท 1

บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ในปจจบนพบวาอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบเตบโตเพมขนอยางรวดเรวแลว

เปนอตสาหกรรมสงออกททารายไดเขาประเทศเปนจานวนมาก จะเหนไดจากมลคาการสงออกอญมณ

และเครองประดบของประเทศไทยป พ.ศ. 2553 เปนจานวนเงน 366,818.3 ลานบาท ซงจากการ

สารวจพบวาการสงออกลวนเปนอตสาหกรรมทกอใหเกดการจางงานจานวนมาก เนองจากวาเปน

ผลตภณฑทตองใชฝมอ ทกษะความชานาญ และความประณตละเอยดออนของชาง ซงเครองจกร

ไมสามารถทดแทนฝมอและทกษะของชางได อตสาหกรรมนจงไดกอใหเกดการสรางงาน ไมวา

จะเปนระดบครวเรอนจนถงระดบโรงงานขนาดใหญ กระจายอยท วทกภมภาคของประเทศ ซงเปน

การกระจายรายไดสชนบทไดอยางดอกดวย อยางไรกตามอตสาหกรรมนยงเชอมโยงไปถงธรกจอนๆ

เชน ธรกจการผลตเครองจกรและอปกรณ ธรกจการออกแบบเครองประดบ ธรกจการผลตวสด

ประกอบการทาเครองประดบ ธรกจการผลตกลองบรรจภณฑอญมณและเครองประดบ และ

ยงชวยสงเสรมอตสาหกรรมการทองเทยว เปนตน

จากขอมลปรมาณการผลตของโรงงานกรณศกษาตงแตเดอนมถนายนถงกนยายน พบวา

มปรมาณการผลต 87,569 ชน โดยในจานวนชนงานทงหมดนจะมชนงานทเสยและชนงานทตองนา

กลบไปซอม 39,702 ชน ซงคดเปนรอยละ 45.34 ของปรมาณการผลตทงหมด ดงตารางท 1 และ

จากรายงานปรมาณชนงานทเสยและชนงานทตองนากลบไปซอม

ตารางท 1 ปรมาณของชนงานเสยและซอมเทยบกบปรมาณผลผลตทงหมด

เดอน ปรมาณทผลตทงหมด

(ชน)

จานวนชนงานทตองซอม

หรอหลอใหม (ชน)

เปอรเซนต

มถนายน 2554 14160 5345 37.75

กรกฎาคม 2554 21818 9543 43.74

สงหาคม 2554 25222 12347 48.95

กนยายน 2554 26369 12467 47.28

รวม 87569 39702 45.34

2

ตารางท 2 อนดบชนดของขอบกพรองทพบมากในชวงเดอนมถนายน-กนยายน 2554

ประเภท ขอบก

พรอง

ม.ย. 54 ก.ค. 54 ส.ค. 54 ก.ย. 54 รวม รวมตาม

ประเภท

(จานวน

ชน)

% จานวน

(ชน)

จานวน

(ชน)

จานวน

(ชน)

จานวน

(ชน)

จานวน

(ชน)

งานหลอ

ตามด 1456 2324 3317 3694 10791

26699 67.25

ตวเรอนผ 1167 1780 2522 2889 8358

ผน 884 1472 2237 2073 6666

ตวเรอน

เปนคลน 78 313 316 177 884

งานแตง

รอย

กระดาษ

ทราย

48 242 141 84 515 515 1.3

งานฝง ตอกตรา 126 518 401 482 1527 1527 3.85

งานขด

ขด

ไมเกลยง 1112 2037 2577 2311 8037

10961 27.6 ตวเรอน

เปนรอย 439 715 783 685 2622

อนๆ 35 142 53 72 302

รวม 5345 9543 12347 12467 39702 39702 100

3

ภาพท 1 แผนภมพาเรโตแสดงขอบกพรองตางๆทพบในแตละประเภทงานชวงเดอนมถนายน –

กนยายน 2554

จากตารางท 2 และภาพท 1 จะพบวาเกดจากจดบกพรองหลายลกษณะ เชน ตามด ผน

ตวเรอนผ ตวเรอนเปนคลน รอยกระดาษทราย เปนตน ซงชนงานเสยและชนงานทนากลบมาซอม

สวนใหญเหลานเกดจากขอบกพรองจากงานหลอเครองประดบทงสน ทขาดทกษะและความชานาญ

ในงานหลอเครองประดบ

ผทาการวจยไดตระหนกถงความสาคญทกลาวมาขางตน จงทาการสารวจความเหนของ

ผประกอบการพบวาสงหนงทอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ ควรไดรบการพฒนากคอ

การยกระดบใหพนกงานชางงานหลอเครองประดบม ความร ความชานาญ ใหมทกษะในการทางาน

เทยบเทากบผเชยวชาญทางดานอญมณและเครองประดบวามประสบการณในการทางานและฝมอ

ทดในการปฏบตงาน โดยวดผลจากคณภาพของชนงานเปนลาดบแรก และองคประกอบอนๆ เชน

ความผดพลาดทเกดขนนอยสด เวลาในการทางาน เปนตน ซงแนวทางของโครงงานดงกลาวจะ

ชวยใหทราบรปแบบการเรยนร อตราการเรยนร นาไปสการจดการการเรยนรทมศกยภาพและยกระดบ

ความสามารถของชางทาเครองประดบ

4

2. กรอบแนวความคด

ตวแปรอสระ กระบวนการวจย ตวแปรตาม

ภาพท 2 แสดงกรอบแนวความคดของงานวจย

3. วตถประสงคการวจย

3.1 เพอศกษาความสามารถในการเรยนรภาคทฤษฏและภาคปฏบตของชางงานหลอ

เครองประดบโดยใชแบบทดสอบ

3.2 เพอออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบโดยการ

อบรม ฝกทกษะและจดทาคมอ

3.3 เพอหาความสามารถกอนและหลงการพฒนารปแบบการเรยนรของชางงานหลอ

เครองประดบ

3.4 เพอหาเสนการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

4. ขอบเขตการวจย

การสรางรปแบบการเรยนร ผจดทาไดกาหนดใหมขอบเขตการศกษาดงน

4.1 ศกษาความร ทกษะ และความสามารถชางงานหลอเครองประดบของโรงงาน

ตวอยางA จากด เฉพาะแผนกชางงานหลอเครองประดบ

- ความร ทกษะ และ

ความสามารถของชาง

งานหลอเครองประดบ

- แผนการฝกอบรมชาง

ทาเครองประดบของ

โรงงานตวอยาง

- หลกการและทฤษฎ

การศกษาและวเคราะห

ปญหา

- หลกการ และทฤษฎของ

การจดการความร

- หลกการและทฤษฎการ

ประเมนผลการเรยนร

- ปญหาและสาเหต

ผลกระทบตอความร

ทกษะ และความสามารถ

ของชางงานหลอ

เครองประดบ

- คมอการฝกอบรม

- รปแบบการเรยนรและ

ไดจานวนครงการ

ฝกอบรมทเหมาะสม

5

4.2 จดสรางชดรปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

4.3 เครองมอทใชในการสรางชดรปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

4.3.1 รปแบบการฝกอบรมของงานวจย วทยานพนธ และโรงงานอนทเกยวของ

4.3.2 เครองมอทางสถต เชน ผงกางปลา ผงเรดาร และแผนภมแทง

4.4 ตวแปรทจะศกษา

4.4.1 ตวแปรตน ไดแก สอชดรปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

4.4.2 ตวแปรตาม ไดแก

4.4.2.1 ประสทธภาพของชดรปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

4.4.2.2 ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนชดรปแบบการเรยนรของชางงาน

หลอเครองประดบ

5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

5.1 ไดรปแบบการเรยนรทชวยยกระดบมาตรฐานชางงานหลอเครองประดบ เพอ

ตอบสนองตอการเปลยนแปลงของตลาด

5.2 ไดแนวทางในการประยกตรปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

สาหรบ อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

5.3 สามารถนารปแบบการเรยนรทถกสรางขนมาใชกบอตสาหกรรมอญมณทอยใน

เครอขายเดยวกนได

6. นยามคาศพท

ความร (Knowledge) หมายถง สงทสะสมจากการศกษาเลาเรยนการคนควาหรอ

ประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะ ความเขาใจ หรอ สารสนเทศทไดรบมา

จากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบตองควชาในแตละสาขา

การเรยนร (Learning) หมายถง กระบวนการทเกดการเปลยนแปลงในตวผเรยนซงม

สาเหตมาจากสงเราหรอสงกระตน สงผลใหเกดพฤตกรรมทแตกตางออกไปตามสถานการณ นน

กระบวนการดงกลาวคลมการแกปญหาและการแกเหตผล

เสนการเรยนร (Learning Curve) หมายถง เสนแนวโนมของการเรยนรทเกดขนจากการ

ปฏบตงานของพนกงาน การเรยนรจะเกดขนไดเมอ ทางานเดม ซ าๆ หรอเกดจากการทางานปรมาณ

มากๆ และเกดจากการเรยนรดวยวธอนทนอกเหนอจากการปฏบต

6

การจดการความร (Knowledge Management: KM) หมายถง กระบวนการทดาเนน

รวมกนโดยผปฏบตงานในองคกรหรอหนวยงานยอยขององคกร เพอสรางและใชความรในการ

ทางานใหเกดผลสมฤทธขนกวาเดม โดยมเปาหมายพฒนางานและคน (นพ.วจารณ พานช)

7

บทท 2

ทฤษฏและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาการพฒนารปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ สาหรบ

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ กรณศกษา โรงงานเครองประดบ นอกจากจะตองมการเกบ

ขอมลของสถานภาพ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบโรงงานตวอยาง โดยศกษา

การเรยนร, วดอตราการเรยนร โดยเกบขอมลจรงจากชางงานหลอเครองประดบของโรงงาน

ตวอยาง ซงเครองมอทใชคอ แบบสอบถาม หรอแบบประเมนความสามารถตามระดบความเชอมน

ตามหลกการจดการเรยนร แลวตองศกษาทฤษฎและงานวจยทสมพนธเกยวเนองประกอบดวย เพอ

ใชสรางแบบประเมน วเคราะหรปแบบการเรยนร และสรางรปแบบการเรยนรไดอยางเหมาะสมซง

มดงน

1. ทฤษฏการจดการความร (Knowledge Management: KM)

2. ทฤษฏของเสนการเรยนรงาน (Learning Curve)

3. กระบวนการผลตเครองประดบ

4. งานวจยทเกยวของ

1. การจดการความร (Knowledge Management: KM)

1.1 นยามและคาจากดความของความร

ความร คอ สงทสะสมจากการศกษาเลาเรยนการคนควาหรอประสบการณ

รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะ ความเขาใจ หรอ สารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ

สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบตองควชาในแตละสาขา (ราชบณฑตยสถาน,

2542)

ความร คอ สารสนเทศทผานกระบวนการคดเปรยบเทยบ เชอมโยงกบความรอน

จนเกดเปนความเขาใจและนาไปใชประโยชนในการสรปและตดสนใจในสถานการณตางๆ โดยไม

จากดชวงเวลา และ ฮดโอ ยามาซาก (Hideo Yamazaki) ไดใหคาจากดความของความรในรป

ของปรามดแสดงลาดบขนของความร 4 ขนตอนคอ

1. ขอมล (Data)

2. สารสนเทศ (Information)

8

3. ความร(Knowledge)

4. ปญญา (Wisdom)

ภาพท 3 แสดงแผนผงปรามดลาดบขนของความร

ไมเคลโพลานย (Michael Polanyi)และอคจโร โนนากะ (Ikujiro Nonaka)ไดแยก

ความรเปน 2 ประเภทคอ

1. ความรฝงลก (Tacit Knowledge)เปนความรทฝงลกอยในตวของแตละบคคล เกด

จากประสบการณ การเรยนร หรอพรสวรรคตาง ๆ ซงเปนความรทสอสารหรอถายทอดดวย

ลายลกษณอกษรไดยาก แตสามารถแบงปนกนได

2. ความรชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรเปดเผย สามารถรวบรวม

ถายทอดออกมาในรปแบบตาง ๆ เชน หนงสอ เอกสารไอซท (ICT)ฯลฯ ซงสามารถเขาถงไดงาย

ความรในองคกรสวนใหญประมาณรอยละ80 จะเปนความรประเภทฝงลกสวนอกรอยละ 20

เปนความรประเภทชดแจง ซงเปรยบเหมอนภเขาน าแขงทโผลพนน ามาใหเหนเพยง ประมาณ 20 %

ของทงหมดจากสวนทอยใตพนนาทมองไมเหนอก 80 %

หากเปรยบเทยบกบการจดการเรยนการสอนในโรงเรยน จะเหนวามครเปนจานวน

มากทมกระบวนการจดการเรยนการสอนทดมคณภาพทนาไปใชจรงและเหนผลมาแลวกบนกเรยน

ความร

(Knowledge)

สารสนเทศ

(Information)

ขอมล

(Data)

ปญญา

(Wisdom)

9

รนตางๆ แตกเปนความรทอยในตวครคนนนไมไดมการนามาเผยแพร ตรวจสอบ วพากษวจารณ

เพอแบงปน ความรใหผอน หรอเพอการพฒนาความรอยางเปนระบบและอยางจรงจง ทาให

ความรฝงลกเหลานถกละทงไปอยางนาเสยดาย รวมท งความรฝงลกของผบรหารบคลากร

ทางการศกษา ศกษานเทศก นกเรยนชมชน ภมปญญา ฯลฯ อกมากมาย ทยงขาดการจดการใหม

การแลกเปลยนเรยนรหรอทาใหความรงอกงามเพมขน หรอทาใหความรฝงลกกลายเปนความรแบบ

ชดแจง

ภาพท 4 แสดงสดสวนความร

1.2 วงจรความร (Knowledge Spiral: SECI Model)

ภาพท 5 แสดงแผนผงของวงจรความร

Tacit Knowledge ------->Tacit

Tacit Knowledge ------->Explicit Knowledge

Explicit Knowledge ------->Explicit Knowledge (new)

Explicit Knowledge ------->Tacit Knowledge

---------> Socialization

---------> Externalization

---------> Combination

--------->

ความรชดแจง

(Explicit Knowledge)

อธบายไดแตยงไมถก

นาไปบนทก

อธบายไมได อธบายไดแตไม

อยากอธบาย

ความรฝงลก

(Tacit Knowledge)

10

มรายละเอยดดงตอไปน

1. โซเชยลไลซเซชน (Socialization) เปนการแบงปนและสรางความร จาก ความร

ฝงลก ไปส ความรฝงลก โดยแลกเปลยนประสบการณตรงของผทสอสารระหวางกน

2. เอกซเทอรนอลไลซเซชน (Externalization)เปนการสรางและแบงปนความรจาก

การแปลง ความรฝงลก เปน ความรชดแจง โดยเผยแพรออกมาเปนลายลกษณอกษร

3. คอมบเนชน (Combination)เปนการแบงปนและสรางความร จาก ความรชดแจง

ไปส ความรชดแจง โดยรวบรวมความรประเภท ความรชดแจง ทเรยนรมาสรางเปนความรประเภท

ความรชดแจงใหมๆ

4. อนเตอรเนไลซเซชน (Internalization) การแบงปนและสรางความรจาก ความร

ชดแจงไปส ความรฝงลก โดยมกจะเกดจากการนาความรทเรยนรมาไปปฏบตจรง

องคประกอบทสาคญของวงจรความร

1. คน ถอวาเปนองคประกอบทสาคญทสด

เปนแหลงความร

เปนผนาความรไปใชใหเกดประโยชน

2. เทคโนโลย เปนเครองมอเพอใหคนสามารถคนหา จดเกบแลกเปลยน นาความร

ไปใชอยางงายและรวดเรวยงขน

3. กระบวนการความร เปนการบรหารจดการเพอนาความรจากแหลงความรไปให

ผใช เพอทาใหเกดการปรบปรงและนวตกรรม

1.3 แหลงเกบความรในองคกร (คลงความร) มกจะประกอบไปดวย 4 ประเภทดงน

ฐานขอมลความร (Knowledge Base)ซงมประมาณ 12 %

สมองของพนกงานในองคกรซงมประมาณ 42 %

เอกสารอเลกทรอนกส (Document Electronic)ซงมประมาณ 20 %

เอกสารกระดาษ ซงมประมาณ 26 %

11

ภาพท 6 แสดงแผนภมวงกลมของสดสวนแหลงเกบขอมลความร

1.4 ทฤษฎโครงสรางทางเชาวนปญญา (Structure of Intellect Model)

กลฟอรด (Guilford, 1967) ไดอธบายความสามารถทางสมองมนษยในรปแบบจาลอง

สามมต (Three Dimensional Model)ซงไดแก มตดานเนอหา (Contents) มตดานปฏบตการ

(Operations) และมตดานผลผลต (Products) ซงมรายละเอยดสรปไดดงตอไปน

1.4.1 มตท 1 ดานเนอหา (Contents) หมายถง ชนดของวตถ หรอขอมลตางๆ ทถก

ใชเปนสอกอใหเกดความคด ซงแบงออกเปน 5 ชนดดงน

1. เนอหาทเปนรปภาพ (Figural Content) ไดแก วตถทเปนรปธรรม สามารถ

รบรไดดวยประสาทสมผสตางๆ ไมใชแทนสงใดนอกจากแทนตวมนเอง เนอหาทเปนรปภาพ

ไดแก เนอหาทรบรดวยประสาทตาซงมคณสมบต เชน มขนาด รปราง ส ตาแหนง หรอเนอหนง

นอกจากนยงรวมถงสงทไดยนหรอรสกไดดวย

2. เนอหาทเปนเสยง (Auditory) ไดแก สงทอยในรปของเสยงทมความหมาย

3. เนอหาทเปนสญลกษณ (Symbolic Content)ไดแก ตวอกษรตวเลข และ

สญลกษณทสรางขนใชในระบบทวๆ ไป เชน พยญชนะหรอระบบจานวน

4. เนอหาทเปนภาษา (Semantic Content) ไดแก สงทอยในรปของภาษาทม

ความหมาย หรอความคดทเขาใจกนโดยทวไป

เอกสาร (กระดาษ) 26 % ฐานขอมลความร 12 %

สมองพนกงาน 42 % เอกสาร (อเลกทรอนกส) 20 %

12

5. เนอหาทเปนพฤตกรรม (Behavior Content) ไดแก สงทไมใชถอยคา เปน

สงทเกยวกบการแสดงออกของมนษย เจตคต ความตองการรวมถงปฏสมพนธระหวางบคคล

บางครงจงเรยกวา สตปญญาทางสงคม (Social Intelligence)

1.4.2 มตท 2 ดานปฏบตการ (Operations) หมายถงกระบวนการคดตางๆ ทผตอบ

ทาขนซงประกอบดวยความสามารถ 5 ชนด

1. การรบรและการเขาใจ (Cognition) หมายถง ความสามารถทาง สตปญญา

ของมนษยในการรบร เขาใจ หรอการคนพบสงใหมๆ

2. การจา (Memory) หมายถง ความสามารถของสตปญญาของมนษยในการ

สะสมเรองราว หรอขาวสารเอาไว และสามารถระลกไดเมอเวลาผานไป

3. การคดแบบอเนกนย (Divergent Thinking) หมายถง ความสามารถในการ

ตอบสนองตอสงเรา และแสดงออกไดหลายแบบ หลายวธไมจากดจานวน โดยเปนวธการหา

คาตอบทถกทสดจากขอมลทกาหนดใหไดเพยงคาตอบเดยว

4. การคดแบบเอกนย (Convergent Thinking) หมายถง ความสามารถทาง

สมองของบคคลทจะสรปขอมลทดทสดและถกตองทสดจากขอมลทกาหนดใหได

5. การประเมนคา (Evaluation) หมายถง ความสามารถในการตดสนวาสงท

เราร จาได หรอสงทเราสรางขนมาจากกระบวนการคดนนมความด ความถกตอง ความเหมาะสม

หรอมความพอเพยงหรอไมอยางไร

1.4.3 มตท 3 ดานผลผลต (Products) หมายถง ความสามารถทเกดขนจากการ

ผสมผสานมตดานเนอหา และดานปฏบตการ เมอสมองรบรวตถภายนอกทาใหเกดการคดใน

รปแบบตางๆ ไดผลออกมาตางๆ กน 6 ชนด คอ

1. หนวย (Units) หมายถง สงหนงสงใดทมคณสมบตเฉพาะตว และ แตกตาง

ไปจากสงอน

2. จาพวก (Classes) หมายถง กลมของสงตางๆ ซงมคณสมบตบางประการ

รวมกน

3. ความสมพนธ (Relations) หมายถง การเชอมโยงสง 2 สงเขาดวยกน เชน

การเชอมสะพาน การเชอมลกโซ

4. ระบบ (System) หมายถง แบบแผนหรอรปแบบของการเชอมโยงสวน

ตางๆ

5. การแปลงรป (Transformations) หมายถง ผลการคดทคาดหวง หรอทานาย

อะไรบางอยางจากขอมลทกาหนดให

13

6. การประยกต (Implication) หมายถง ผลการคดทคาดหวง หรอทานายอะไร

บางอยางจากขอมลทกาหนดให

1.5 พฒนาการดานปญญาของมนษย

พฒนาการดานปญญาของมนษย แบงไดดงน

1.5.1 วยทารก(Infancy) การแสดงออกทางกลามเนอ (Reflex) ในชวง 0-1 เดอน

หลง 3 เดอนไปแลวเขาจะสามารถแสดงอาการตามสงจงใจ เดกทารกในวนน มความสามารถใน

การจาทไมตองใชการคดอายประมาณ 3 เดอน ความจาจะเกยวของกบการคดมากขน อาย 8 – 10

เดอน เขาจะจดประเภท สรปสารสนเทศ เพอลดปรมาณสงทจา ในวนน ทารกจะพฒนาการเกด

ความเขาใจคาบางคา มความสามารถ 900 คา ในเดก อาย 36 เดอน

1.5.2 วยเดกเลก (Early Childhood) เดกเลกมความสามารถดานการคดสญลกษณ

คา ภาพวาด ความฝน เรมแสดงความตงใจระยะสนๆ เรมระบบกระบวนการสารสนเทศ จาของ

บางอยางใหได มความสามารถทางภาษา เลาเรองอดต ปจจบน อนาคต ได สราง ประโยคปฏเสธได

มความสามารถ 2000 คาเดกเรมจดความสมพนธระหวางสงของได แตการใหเหตผลเชงตรรกยงคง

เปนแบบรปธรรม ความสามารถระดบน ไดแก การจดประเภท การผสมผสาน และการทาเปน

ระบบสงของมความสามารถ 50,000 คา

1.5.3 วยรน (Adolescence) วยนพฒนาการคดเชงวทยาศาสตร และคดนามธรรม

เดกวยนจะเกบสะสมสารสนเทศไดมากกวาเดกวยตากวา มความสามารถในการแกปญหาไดมากกวา

ใชคาทยากได

1.5.4 วยผใหญตอนตน (Early and Middle Adulthood) การเรยนรและการจาไดม

การเปลยนแปลงเลกนอย โดยมความสามารถในการจดบนทก ลงรหสสารสนเทศ และเรยก

สารสนเทศเหลานนมาใช ทงนเพราะวนนสามารถใชกระบวนการสารสนเทศไดดกวา ถาพจารณา

สตปญญาแบบลนไหล (Fluid Intelligence)พบวาจะคงท แตสตปญญาแบบตกผลก (Crystallized

Intelligence) จะเพมขนจนอายเขาวย 60 ป มความสามารถในการใหเหตผล และแกปญหา

1.5.5 วยผใหญตอนปลาย (Late Adulthood) เปนวยทเรมเสอมถอยในเรอง

ความสามารถของปญญา การจา การคด การแกปญหา ซงอาจเปนเพราะสภาพรางกาย สายตา

อวยวะ ทเสอมถอย ในวยผใหญตอนปลายน จะมความแตกตางจากวยผใหญตอนตน ในความเสอม

ถอยในเรองการจดจาแนกสงของ การตงและตรวจสอบสมมตฐาน การแกปญหา การจบประเดน

ยกเวนความคดสรางสรรค ทยงคงมอย และเพมขนตามชวงอาย

14

1.6 สบวธการเรยนรเพอปรบเปลยน กระบวนทศนในองคกร

การจดการกบการเปลยนแปลงของโลกในศตวรรษท 21 จาเปนจะตองอาศย

จตสานกใหมทมคนเปนศนยกลางแบบบรณาการซงจาเปนจะตองจดการกบปญหาทเกยวของกบ

การปรบเปลยนพฤตกรรมของคนโดยรวมมากมาย การสรางจต สานกใหมมไดแคสอนใหร

ถายทอดความรเทานน แตตองสรางกระบวนการเรยนร หรอการจดการกบความร (Knowledge

Management) เพอกอใหเกด

จตสานกแหงการเปนพวกเดยวกน มเอกภาพในความหลากหลาย

จตสานกแหงการเปนมตรตอกน

จตสานกแหงการพงพาอาศยกน

จตสานกแหงการเปนนาหนงใจเดยวกน ไววางใจกน

จตสานกในการสรางพลงรวมของหมคณะ

ศ.นายแพทยวจารณ พานชปจจบนดารงตาแหนงผอานวยการสถาบนสงเสรมการ

จดการความรเพอสงคมเปนกลยาณมตร เพอรวมอดมการณแนวแนของผเขยนผหนงไดนาเสนอ

แนวคดทเปนแกนเพอการปฏบตซงถอเปนหวใจหรอจดคานงดสาคญในการดาเนนงานจดการกบ

ความรเพอนาไปสการเรยนรกระบวนทศนในการพฒนาทเนนคนเปนศนยกลางแบบบรณาการท

นาสนใจอยางยงและเหนควรนามาถายทอดไวในทน โดยเสนอเปน "ทศปฏบต" หรอการดาเนนการ

10 ประการ พอจะสรปสาระสาคญไดดงนคอ

ประการท 1 จะตองปรบเปลยนวฒนธรรมองคการของหนวยราชการจากวฒนธรรม

อานาจเปนวฒนธรรมความร จากการบรหารงานแบบควบคม สงการ รวบอานาจ (Command and

Control) แบบหวงอานาจ เปนบรหารงานแบบฟนฟพลงอานาจ (Empower) ทมอยในตวตนของคน

ในองคการ ในลกษณะการเรยนรดวยกน

ประการท 2 การสรางวสยทศนรวม (Shared Vision) จะตองดาเนนการใหคนใน

องคการรวมกนกาหนดวสยทศน (ปณธาน) ความมงมน (Purpose) และเปาหมาย (Goal) ในการ

ทางานรวมกน โดย ไมไดแครวมกนกาหนดเทานนแตตองรวมกนต ความ ทาความเขาใจซาๆ จนลก

ลงไปถงวธปฏบต พฤตกรรมความเชอ และคณคา จนเกดสภาพความเปนเจาของ (Ownership) ใน

วสยทศนนนในสมาชกทกคนขององคการ ซงเปนการนาไปสการสรางพลงรวมหมสรางพลงทวคณ

(Synergy) ในการทางาน

ประการท 3 การสรางและใชความรในการทางาน เมอมการทางานผปฏบตงานจะม

ประสบการณ ในประสบการณม "ความรในคน" (Tacit Knowledge) อยถาเอาความรจาก

15

ประสบการณในผรวมงานมาแลกเปลยนเรยนรกนจะเกดการยกระดบความรสาหรบนาไปใชในการ

ทางานใหมผลสมฤทธยงขน

ประการท 4 การใชยทธศาสตร "เรยนลด" ในการทางานรจกเสาะหาความรทมอย

แลว ใชการไดดอยแลวมาตอยอดดดแปลงใชงานใหเหมาะสม โดยไมทาใหตองเสยเวลามงคด

คนหาวธทางานใหมๆ ดวยตนเอง

ประการท 5 การสรางการเปลยนแปลงดวยยทธศาสตรเชงบวก คอการเสาะหาตวอยาง

"วธการยอดเยยม" ในการบรหารจดการเนนคนเปนศนยกลางใหพบแลวนามายกยองและจดกระบวน

การ "แบงปนความร" เพอขยายผลไปหนวยงานอนๆภายในองคการ ยทธศาสตรนไมมงเนนเสาะหา

ปญหา ไมเนนการแกปญหาแตมงเสาะหาความสาเรจ เนนการขยายผลสาเรจ และยกระดบผลสาเรจ

ซงยงสรางเจตคตเชงบวก วธคดเชงบวก

ประการท 6 การจดพนทหรอเวท สาหรบแลกเปลยนเรยนรทงอยางไมเปนทางการ

และอยาง เปนทางการสาหรบใหคนในองคการไดพบปะกนโดยตรง

ประการท 7 การพฒนาคน โดยเนนการพฒนาคนผานการทางานไปพรอมๆ กนคน

ทเกดการพฒนาจะเปนบคคล เรยนร มทกษะในการ "เรยนรรวมกนผานการปฏบตงาน" (Interactive

Learning throughAction) มทกษะในการใชความรในการปฏบตงาน มทกษะในการเรยนรจากผอน

มทกษะในการแบงปนความร ฯลฯ

ประการท 8 การจดระบบใหคณใหรางวล รางวลไมจาเปนตองเปนเงนยศถาบรรดาศกด

เสมอไป รางวลแกผลงานอาจตองให แตทมงานทรวมกนสรางผลสาเรจควรหลกเลยงการลงโทษ

ความลมเหลวทเกดจากการรเรมสรางสรรคเพอการบรรลวสยทศนขององคการแตควรสงเสรมใหม

การเรยนรจากความลมเหลว

ประการท 9 การสรางเครอขายในการทางานเพอเพอนรวมทาง การทางานโดดๆ

ตามลาพงแตเพยงองคกรเดยวจะขาดพลง พอทาไประยะหนงจะลา ทอถอยและอาจลมเหลวได

ประการท 10 การจดทา "ขมความร" (Knowledge Assets) ขมความรเปนการ

รวบรวมความรทถอดมาจากการทา "ความรจากการปฏบต"และความรเพอการปฏบต เมอ

ไดรวบรวมเปน "ขมความร"บนทกไวกจะทาใหความรของบคคลกลายเปนความรขององคการ

สามารถนามาใชไดงายและมการจดระบบใหคนหางาย รวมทงคอยปรบ ปรงให "สด" ทนสมย

การจดการกบความรตามวธการดงกลาวนนาจะเปนประโยชนอยางยงตอการท

ผบรหารองคกรในทกระดบนาไปใชในทางปฏบตเพอ ใหสามารถนากระบวนทศนใหมในการพฒนา

องคกรออกมาสภาคปฏบตใหสอดคลองกบการบรหารของโลกในยคศตวรรษท 21 ไดอยางม

ประสทธภาพไดตอไป

16

อปสรรคทสาคญอยางยงประการหนงในการจดการความรกคอการประพฤตปฏบต

ตนของผนาภายในองคกร คอ ไมรจก ไมสนใจกบการจดการความรชอบรวมศนยอานาจ แกงแยง

ชงอานาจในหมผบรหารระดบสงจนขาดความสามคคกนทาใหเกดวฒนธรรม อานาจ ทยดนายเปน

ศนยกลาง (Boss Centered) ผคนในองคการแสดงความเคารพยาเกรง จงรกภกดตอนายทเออ

ประโยชนแกตนไดและทางานเพอสนองนโยบายของนายเปนหลกคนททางานภายในวฒนธรรม

อานาจเปนเวลานานจนเคยชนศกยภาพในการเรยนรและสรางสรรคกจะหดหายไป มผลงานวจย

ชใหเหนวาการบรหารจดการแบบนายกบลกนองในแนวดง นาศกยภาพของคนออกมาใชไดแครอยละ

10 เทานน

1.7 การเปรยบเทยบกระบวนการเรยนรทางปญญาของคนไทย กบทฤษฎกระบวน

ประมวลการสารสนเทศทางปญญากระบวนการเรยนรของคนไทย

ภาพท 7 แสดงแผนผงกระบวนการเรยนรของคนไทย

ความรเดมทมมากอน

การรบ

สงเกต------------->คด ------------->ถาม

จด + จา + ฝก

แสดงพฤตกรรมตามสภาพทางสงคมวฒนธรรมไทย

กลน

เสยง

ภาพ

สมผส

รส

17

กระบวนการเรยนรทองทฤษฎกระบวนการประมวลสารสนเทศทางปญญา

ภาพท 8 แสดงแผนผงกระบวนการเรยนรทองทฤษฎกระบวนการประมวลสารสนเทศทางปญญา

ความรทมมากอน

การรบสารสนเทศโดยผานสง

สมอง

ความจาสงทไมม

คลงความจาระยะสน

ความจาทไมตองใชความคดเปนอตโนมต

การลงทะเบยนในสมอง

กระบวนการแบบตนๆ

การโยงกบสารสนเทศเดม

การโยงกบสารสนเทศเดม

ไมได (การลม)

การสราง แผนภาพเคาราง (Schemata)

คลง ความจาระยะยาวหรอถาวร

ลกษณะทางปญญา(Cognitive

แบบการเรยนร(Learning style)

การลงรหส

การเรยกใช

ระบบการสอน

กระบวนการแบบผลก

18

1.8 การวดผลการเรยนร

การวดผลการเรยนรทด จะตองวดไดครอบคลมในสงทตองการวดและมนใจวา

สามารถวดสงนนไดแนนอนดวย การวดผล ทครอบคลมควรวดใหครอบคลมทง 3 ดานคอ

1.8.1 ดานสตปญญา (พทธพสย)เปนการวดความรความคดและการนาความร

ไปประยกต พฤตกรรมทใชวดดานนคอ

1. ความจาหมายถง ความสามารถของสมองในการทจะเกบสะสมความรหรอ

ขอเทจจรงทไดประสบพบเหนมาใหคงอย ไดการแสดงออกทบงบอกวาจาได เชนบอกสตรหรอ

เขยนสตรทครเคยสอนมาแลว

2. ความเขาใจหมายถง ความสามารถในการแปลความ ตความและ ขยาย

ความสถานการณนนได สมรรถภาพนสงกวาความร ความจา การแสดงออกทบงบอก วามความ

เขาใจ ไดแก อธบายขอความทยากใหเปนภาษางาย ๆเปรยบเทยบลกษณะของสงหนงกบอกสงหนง

3. การนาไปใชหมายถง ความสามารถในการแกปญหาโดยการนา ประสบการณ

หนงไปใชในอกประสบการณหนงได ผลดสมรรถภาพนสงกวาความเขาใจ คอ ตองเขาใจกอน จง

จะแกปญหาไดการแสดงออกทบงบอกวานาไปใชได เชนแกโจทยทไมเคยทามากอนทดลองในสง

ทใชอยางหนงทดแทน เชน ใชน า มะนาวแทนนากรด

4. การวเคราะหหมายถง ความสามารถในการแยกแยะดวาสงนน ประกอบดวย

อะไร การเกดสงนนขนอาศยเหตผลใด สามารถจาแนกไดวาสงใดสาคญมาก สงใดมความสมพนธ

กน และเกดปรากฏการณนน ๆ ขนอาศยหลกการใด การแสดงออกท แสดงถงการวเคราะหเชน

เลอกทานอาหาร 4-5 ชนดทมรสชาตและราคาทพอ ๆ กนแตเลอกทานชนดทดทสด ทราบสาเหต

ของไฟฟาชอต

5. การสงเคราะหหมายถง ความสามารถในการรวมสวนยอยตางๆตงแต สอง

สวนขนไปเขาดวยกน แลวเปลยนเปนสงใหมทมคณภาพแปลกและแตกตางออกไป สวนยอย

ดงกลาวอาจจะเปนเหตการณสถานการณ ขอเทจจรง ความคดเหนใด ๆ กไดการสงเคราะหกคอ

ความคดรเรมสรางสรรคนนเอง การแสดงออกทแสดงถงการสงเคราะห เชนเขยนกลอนได แตง

เรองใหมเปนวางแผนการแขงขนฟตบอลเพอหารายได

6. การประเมนคาหมายถง ความสามารถในการตราคาของสงนนวา ดหรอเลว

ชอบหรอไมชอบ ควรหรอไมควรเหมาะสมหรอไมเหมาะสมอยาไร โดยอาศยเหตผลประกอบดวย

ซงหากไมมเกณฑไมใชการประเมน เปนความคดเหนลอย ๆ การแสดงออก ทแสดงถงการประเมนคา

เชนพจารณาตดสนวาทเพอนเลาเรองราวใหฟงนนควรเชอหรอไมพจารณาตดสนใจเลอกอานหนงสอ

ทเหมาะสมกบวย

19

1.8.1 ดานความรสก (เจตพสย)เปนการวดเกยวกบความรสก อารมณและทศนคตเปน

การวดสภาพการเปลยนแปลงของจตใจเมอมสงหนงสงใดมา กระทบแลวเกดการรบร เกดความสนใจ

อยากจะเกยวของดวยจนรคณคาทงทางดและไมดการวดดานนจะเรมจากการรบ การสนองตอบ

การรคณคา การจดระบบคณคาและ การสรางลกษณะนสยโดยททศนคตหมายถง ความเชอศรทธา

หรอเลอมใสในสงหนงสงใดจนเกด ความพรอมในจตใจสามารถประพฤตปฏบตตามได การ

แสดงออก การทางานมากกวาทกาหนด

1.8.2 ดานทกษะกลไก (ทกษะพสย)เปนการวดเกยวกบทกษะในการใชสวนตาง ๆ

ของรางกาย การประสานงานของการใชอวยวะตาง ๆ ตลอดจนการใช เครองมอตาง ๆ เชนการ

เขยน การอาน การพด การวง การกระโดด การวายน า การใช เครองคอมพวเตอรการใชเครอง คด

เลข เปนตนโดยท ทกษะ หมายถง ความสามารถในการทจะทางานไดแคลวคลองวองไวโดยไมม

ปดหรอคลาดเคลอนไปจากความเปนจรงในสง นน การแสดงออก บวก ลบ คณหารไดรวดเรว

ถกตอง พมพรายงานไดรวดเรว ถกตอง

1.9 การจดการความร (Knowledge Management)

1.9.1 ความหมายการของจดการความร

การจดการความรเปนการรวบรวบรวมวธปฏบตขององคกรและกระบวนการ

ทเกยวของกบ การสราง การนามาใช และเผยแพรความรและบรบทตางๆ ทเกยวของกบการดาเนน

ธรกจ(ทมาจาก The World Bank)

วธการจดการความรเปนกลยทธและกระบวนการในการ จาแนก จดหาและ

นาความรมาใชประโยชน เพอชวยใหองคกรประสบความสาเรจตามเปาหมายทตงไว (European

Foundation Quality Management: EFQM)

การจดการความรเปนแผนการทเปนระบบและสอดคลองกนในการจาแนก

บรหารจดการ และแลกเปลยนสารสนเทศตางๆ ซงไดแก ฐานขอมล เอกสาร นโยบาย และขนตอน

การทางานรวมทงประสบการณและความชานาญตางๆ ของบคคลากรในองคกร โดยเรมจากการ

รวบรวมสารสนเทศและประสบการณตางๆ ขององคกร เพอเผยแพรใหพนกงานสามารถเขาถงและ

นาไปใช(ทมาจาก The US Department of Army)การจดการความรเปนกระบวนการทดาเนนการ

รวมกนโดยผปฏบตงานในองคกรหรอหนวยงานยอยขององคกร เพอสรางและใชความรในการ

ทางานใหเกดผลสมฤทธดขนกวาเดม โดยมเปาหมายพฒนางานและคน(นพ. วจารณ พานช)ซง

พอจะสรปไดวา การจดการความร เปนการบรหารจดการเพอให “คน (RightPeople)”ทตองการใช

ความรได“รบความร(Right Knowledge)” ทตองการใชใน“เวลา(RightTime)” ทตองการเพอบรรล

เปาหมายการทางาน

20

1.9.2 ประโยชนของการจดการความร

การจดการความรทดจะชวยใหองคกร

1. สรางนวตกรรม โดยการสงเสรมใหแสดงความคดเหนอยางเตมท

2. เพมคณภาพการบรการลกคา โดยการลดเวลาการตอบกลบ

3. ลดอตราการลาออก โดยการใหความสาคญกบความรของพนกงาน และ

ใหคาตอบแทนและรางวลทเหมาะสม

4. ลดเวลาการบรการและลดคาใชจาย โดยกาจดกระบวนการทไมสรางคณคา

ใหกบงาน

5. ปรบปรงประสทธภาพ และเพมผลผลต ใหกบทกภาคสวนขององคกร

1.9.3 เปาหมายการจดการความร

ภาพท 9 แสดงแผนผงเปาหมายของการจดการความร

} องคกร

การทางาน

คน

บรรลเปาหมาย

มประสทธภาพ ประสทธผล (บรรลเปาหมาย)

คดเปนทาเปน

คนและองคกร

คดเกงขน

21

1.9.4 กระบวนการจดการความร

ภาพท 10 แสดงแผนผงกระบวนการจดการความร

1. เราตองมความรเรองอะไร

เรามความรเรองนนหรอยง

2. ความรอยทใคร อยในรปแบบ

อะไรจะเอามาเกบรวมกนไดอยางไร

3. จะแบงประเภทหวขออยางไร

5. เรานาความรมาใชงานไดงายหรอไม

6. มการแบงปนความรใหกนหรอไม

7. ความรนนทาใหเกดประโยชนกบ

องคกรหรอไมทาใหองคกรดขนหรอไม

4. จะทาใหเขาใจงายและสมบรณอยางไร

1. การบงชความร

(Knowledge Identification)

2. การสรางและแสวงหาความร

(Knowledge Creation Acquisition)

3. การจดการความรใหเปนระบบ

(Knowledge Organization)

4. การประมวลและกรนกรองความร

(KnowledgeCodification and Refinement)

5. การเขาถงความร

(Knowledge Access)

6.การแบงปนแลกเปลยนความร

(KnowledgeSharing)

7. การเรยนร

(Learning)

22

1.9.5 ปจจยแหงความสาเรจ

ผบรหาร

บรรยากาศและวฒนธรรมองคกร

การสอสาร

เทคโนโลยทเขากบพฤตกรรมและการทางาน

การใหความรเรองการจดการความรและการใชเทคโนโลย

แผนงานชดเจน

การประเมนผลโดยใชตวชวด

การสรางแรงจงใจ

1.9.6 การจดการความร (KM) แบบผดทาง การใหความสาคญก บ“2T”(Tool

&Technology) นอยกวา การใหความสาคญกบ “2P” (People & Processes)ซงสองอยางนตองม

ความสมดลกน

1.9.7 แนวทางทจะชวยไมใหไปผดทาง ใช KM Model “ปลาท” ประกอบไปดวย

1. คณเออ (Knowledge Vision : KV)หมายถง สวนทเปนหวปลา ตาปลา มอง

วากาลงจะไปทางไหน ตองตอบไดวาทา KM ไปเพออะไร

2. คณอานวย (Knowledge Sharing : KS)หมายถง สวนกลางลาตว สวนทเปน

“หวใจ” ใหความสาคญกบการแลกเปลยนความร ชวยเหลอ เกอกลซงกนและกน (Share & Learn)

3. คณกจ (KnowledgeAsset : KA) หมายถง สวนหาง สรางคลงความร

เชอมโยงเครอขาย ประยกตใช ไอซท (ICT)“สะบดหาง” สรางพลงจาก ซโอพ(CoP)

ภาพท 11 แสดงรปแบบจาลองปลาดดแปลงมาจากดร.ประพนธ ผาสขยด

KA KS KV

23

2. เสนการเรยนรงาน (Learning Curve)

สมมตฐานเบองตนของเสนโคงการเรยนร คอ คนงานจะโดยสวนตวหรอโดยเปน

สมาชกของทมงานผลต จะมความสามารถสงขนจากการทางานเดยวกนหรอจากโครงการเดยวกน

ซ าๆ หลายครง ถามการบนทกความกาวหนาในการทางานตามเวลาทเพมขน จะมสวนชวยจงใจให

ทางานดขน

การเรยนรงานเปนการผกพนงานกบเวลา คณสมบตของปรากฏการการเรยนร คอ เมอ

จานวนผลผลตของคนงานเพมขนเปนสองเทา เวลาตอหนวยในการผลตจะลดลงในอตราคงท

ถาคนงานสามารถเขาใจเกยวกบเสนโคงการเรยนรของเขาและเขาใจอตราการเรยนร

งานของตนเอง จะเปนการเรงเราใหเกดความพยายามในการเรยนและทาใหอตราการเรยนรสงขน

และผลทตามมากคอ เวลาทใชในการผลตจะลดลงและเปนการเพมผลผลตในตวเอง

เสนการเรยนรงานนนเปนปรากฏการณทเกดขนกบการปฏบตงานของคนงาน โดยม

ลกษณะดงน เมอคนงานมการทางานซ าๆ กนนานๆ เวลาและคาใชจายตอรอบการทางาน (Cycle)ก

จะลดลง โดย เสนการเรยนรงานสามารถแบงออกไดเปน 2 แบบ คอ

1. การเรยนรทเกดในขณะทคนงานทางานเดมซาๆ กนตลอด

2. การเรยนรทเกดจากการทองคกรทาการผลตสนคาชนดหนงในปรมาณมากๆเสนการ

เรยนรงานจะถกพดถงใน 2 หวขอ คอ

2.1 เปนการเรยนรของมนษย (คนงาน)

2.2 เปนความกาวหนาของกระบวนการผลต

ซงทง 2 หวขอสามารถอธบายไดในรปสมการทางคณตศาสตร ดงน

2.1 สมการคณตศาสตรของการเรยนร (The Mathematics of Learning)

สมการของเสนการเรยนรสามารถเขยนแทนดวยรปทวๆ ไป ดงน

.......................2.1.1

ซงกาหนด Y = เวลา / รอบการทางาน (Cycle)

K = เวลาทเกดขนในการทางานรอบแรก (First Cycle)

X = จานวนรอบในการทางาน

A = คาคงทซงขนกบแตละสถานการณ, คา A ไดมาจากอตรา

การเรยนร (Learning Rate)

Y = KXA−

24

Take log ทงสองขางของสมการท (2.1.1)จะได

LogY = LogK – ALogY......................2.1.2

ถาพลอตจดทไดจากสมการ 2 ลงบนกระดาษกราฟ Log จะไดวา A คอ

ความชน (Slope) และ K คอ จดตดของกราฟ ประโยชนขอหนงทไดจากกราฟนกคอ เมอ X มคา

เพมขน 2 เทา Y จะลดลงเปนคาเปอรเซนตคงทคาหนง ลกษณะดงกลาวเรยกวา “Percent Learning

Curve”

2.2 การเรยนรของมนษย (Human Learning)

มปจจยจานวนมากมายทมผลตออตราการเรยนรของคนงาน สมรรถนะของคนงาน

กมผล และความซบซอนของงานกมผลดวย ซงทสาคญๆ ดงตอไปน

2.2.1 ความซบซอนของงานความซบซอนของงานสามารถจาแนกไดใน 3 ทศทาง

เพราะวาจากมมมองของการเรยนรของงานมตวแปรหลก 3 ตวทสงผลถงความซบซอนของงาน

ความยาวของรอบเวลา โดยปกตงานทยาวนานจะมความซบซอนมากกวา

เพราะวาคนงานจะมโอกาสทจะลมวธการทางานในรอบกอนหนา ความยาวของรอบเวลาจะถก

นบเปนสวนหนงในการคานวณของสมการเสนการเรยนรเนองจากการเพมขนของเวลารวมจะเปน

ฟงกชนของความยาวของรอบเวลาดวย

ปรมาณของความไมแนนอนในการเคลอนไหวความไมแนนอนโดยทวไปจะ

วดโดยจานวนของการเคลอนไหวทตองใชความชานาญสง ความไมแนนอนยงสงคนงานกจะยง

ตองใชเวลาในการเรยนรสงตามไปดวย

จานวนชวโมงการฝกอบรม ในงานบางงาน คนงานตองพฒนาความชานาญ

พเศษทสงกวาปกตในการใชอปกรณรวมในการทางาน

2.2.2 สมรรถนะของคนงานในสถานการณ

อายของบคคล

เวลาทแตละบคคลใชในการเรยนรการทางานในอดต

สขภาพกายและระบบประสาทของแตละบคคล

2.2.3 คนงานจะเรยนรอยางไร ดวยความซบซอนทกลาวมา ชวงของอตราการ

เรยนรจะอยในชวงระหวาง 88% - 92% ของ เสนการเรยนร การคานวณจานวนวดทใชในการเรยนร

งานจะแตกตางกนไปในแตละบคคลเนองมาจากวธการทใชสอบ

2.2.4 ผลกระทบของการเรยนรของบคคลตอเวลามาตรฐานซงพฒนาโดยใช

การศกษาการทางาน ความเขาใจในเรองการเรยนรของบคคลมความสาคญตอ วศวกรรมซง

25

รบผดชอบตอการจดมาตรฐานการผลตเพราะวาคนงานทมการเรยนรมานานแลวกบคนงานใหมๆ

นนจะใชเวลาทตางกนในระดบหนง

2.2.5 การคาดการณอ ตราการเรยนรโดยใชระบบการคดเวลาลวงหนา (PST)

ในระบบ PST ระบบยอย MTM – 1 มกรรมวธในการคานวณระยะเวลาในการเรยนรเพอไปถง

มาตรฐานของงาน

2.2.6 ตดสนใจในเวลามาตรฐานและเวลาในการเรยนรสาหรบทางานเปนกลม

2.3 การประยกตใชเสนการเรยนร

รปแบบของการพฒนาเวลา และการลดตนทนจะสามารถคาดคะเนได โดยอาศย

หลกการเรยนร ในกระบวนการผลตและการจดการดานการเงน เชน การประมาณตนทน การ

ตดสนใจ มาตรฐานและความแปรปรวนของประสทธภาพ รายงานภายนอก

การประเมนตนทนจะทาไดกตอเมอทราบตนทนรวมและการเรยนรมผลกระทบตอ

การประเมนคา สมประสทธของเสนการเรยนรสาหรบขอมลเกา โดยใชสมการ Log – Linear

LogY = Loga – b LogX

การวเคราะหความถดถอยของขอมล Logarithm บน X และ Y โดยใชวธการ Least –

square จะสามารถชวยหาเสน Regression ไดซงคาสมประสทธความชน เลขยกกาลง หรอคาคงท

ของการเรยนร สามารถหาคาไดจากสตร ดงตอไปน

B = ∑ ∑

∑ ∑∑))X( -(Xn

)Y)(X(-(XY)n22

โดยท B คอ ชวโมงการทางานทแนนอน

n คอ จานวนขอมลทไดจากการสงเกตทรคาตนทน

X คอ Log ของการผลตสะสม

Y คอ Log ของชวโมงแรงงานสะสม

XY คอ Log ของการผลตสะสมคณกบชวโมงแรงงานสะสม

2.4 บนไดสขนสการเรยนร (Learning)

2.4.1 ไมร หมายถง ไมรไมช และไมรแลวช

2.4.2 รบรแตอาจไมไดนาไปใชงาน

2.4.3 เลยนร หมายถงการนามาทาเลยนแบบ

2.4.4 เรยนร หมายถง การเลยนแบบและพฒนาตอยอด

26

ไมร : ไมรไมช vs. ไมรแลวช

เลยนร : รบมาทาเลยนแบบ

เรยนร : เลยนแบบ และพฒนาตอยอด

รบร : แตอาจไมไดนาไปใช

ภาพท 12 แสดงแผนผงขนบนไดสขนสการเรยนรดดแปลงมาจาก ดร.ประพนธ ผาสขยด

3. กระบวนการผลตเครองประดบ

กระบวนการผลตเครองประดบจะเรมตนจากการรบ Order จากลกคาเพอทาตนแบบ

หลงจากนนทาแมพมพบลอกยาง ฉดเทยนตกแตงแบบเทยน ตดตนเทยน หลอประณต แตงตวเรอน

ฝง ขดเงา ตรวจสอบคณภาพ ซงม Flow Process Chart ดงดานลางน

1

2

3

4

27

ภาพท 13 แสดงแผนผงกระบวนการผลตเครองประดบอญมณ

ขนพมพ Wax

ขนชอตนเทยน ทาบลอกยาง

ฉดเทยน

ตดตนเทยน

การหลอ

การแตงประกอบ

การขดชนงาน

ลกษณะงาน

ลกษณะงาน

การตรวจสอบขนสดทาย

การฝง

การชบฯ

การบรรจหบหอ

การหลอ

ขนพมพเงน

การทาตนแบบ

รบ Order

28

เมอรบ Order แลวจะทาการแกะขผง(Wax)หรอขนพมพ ซงเราไมไดทาการจดทาเพราะ

งานมการจดจางจากภายนอก ดงนนเราจงเรมตนทการขนตนชอเปนตนไป

3.1 การขนตนแบบ (Master Piece)

ขนแรกคอการไดรบ Check List จากแผนกออกแบบในแบบตองลกษณะงานวาเปน

งานประเภทใด ขนาดเทาไร รปรางเปนอยางไร และโลหะทใชเปนอะไรรวมถงจานวนทตองการดวย

เชน แหวนเงนประดบพลอย บล โตเปส (Blue Topez)ขนาด 54 จานวน 30 วง เปนตน จากนนชาง

จะทาการขนรปตามแบบราง (Sketch)โดยใชขผงชนดพเศษทมความแขงและเหนยวพอทจะนามา

แกะสลก ฉล และตะไบไดโดยไมเสยหาย ตนแบบทออกมาตองมกานตดไวเพอใชในการตดตน

เทยนในขน Wax Injection ขนตอนการขนตนแบบจดวาเปนขนตอนสาคญมาก เนองจากเปน

ขนตอนทนาไปสขนตอนอน ๆ ถาหากรปแบบผดไปขนตอไปกจะเกดปญหาแบบตอเนอง ดงนน

ชางในฝายนจงตองมความชานาญในการแกะสลก และความละเอยดรอบคอบสง เมอไดตนแบบท

เปนขผงแลวหลอเปนโลหะ โดยใชเหลกผสมทองเหลองเพอทจะนาไปสขนตอนการอดแบบพมพ

ยาง เมอใชเสรจแลวจะเขยนรหสและเกบเขา Stock ไวใชในโอกาสตอไป

3.2 การอดแบบพมพยาง (Molding)

หลงจากไดตนแบบมาแลวจะนาไปทาแบบพมพยาง (Mold) ยางทใชในการทา Mold

นนเปนยางพเศษทใชเพอการทา Jewelry Molding สาหรบ Wax Lost Casting Process

โดยเฉพาะ จะแบงออกเปน 2 ชนด White label และ Gold Label จะตางกนคอชนดแรกนนจะม

สวนผสมของยางธรรมชาตนอยกวาชนดทสอง ทาใหมความนมและความยดหยนนอยกวา จะม

การใชแบบผสมกนคอ จะใชยางชนดทสองมาทา Mold (Gold Label) อยตรงกลาง และใชยางสดา

ประกบทงสองขางโดยใหความหนา จานวนชน และขนาดขนอยกบชนงาน ในการทา Mold จะ

แยกเปนขนตอนใหญ ๆ ดงน

3.2.1 การเตรยมแบบและการพมพยาง (Preparation of Model and Mold)ในการอด

ตนแบบเพอทา Mold ตองแนใจวา ตนแบบทนามาตองสะอาดและแหงจรง ๆ จงจะได Mold ทม

คณภาพด การทาความสะอาดตนแบบนนจะตองลางดวยคลนอลทราโซนก (Ultrasonic)ผานไปใน

สารละลายแอมโมเนย(Ammonia)

3.2.2 การอดแผนยาง (Vulcanization) กอนจะนาไปเขาเครองอด เราจะนาแผนยาง

ทตดกนเปน ชด ๆ ไปใสในบลอก (Block)เหลกซงมขนาดเทากบแผนยางคอ 2 × 2.5 นว โดย

จานวนบลอกของแผนยางทสามารถใสไดนนขนอยกบขนาดของบลอก คอ 4 บลอก หรอ6 บลอก

โดยหนงบลอกจะใชแผนยาง 2 ชด คอใหชดแรกวางใหยางสดาอยดานลางแลววาง Master Piece

ลงไปตรงกลาง แลว จงวางแผนยางอกชดหนงลงไปใหยางสเหลองอยตดกบ Master Piece

29

อณหภมทเหมาะสมทใชใน การอดจะอยท 307 F (150 องศาเซลเซยส) ชวงเวลาทเหมาะสม คอ 30 –

75 นาท ถาใชเวลามากหรอนอยกวาน mold ทไดจะไมสมบรณ

หลงจากนนเราจะนาพมพยางไปกรดแบงครงนา Master Piece ออกในขณะท

ยงอนอยเพอใหกรดยางไดงาย การกรดจะกรดแบบซกแซกเพอเวลานาไปฉดเทยน Mold จะได

ไมเลอนหลดจากกน จะทาใหไดแบบเทยนทสมบรณ

3.2.3 การฉดเทยน (Wax Injection) เมอไดพมพยางแลวจะนามาฉดเทยนเพอทา

แบบเทยน กอนทจะนาไปหลอโลหะ โดยจะนาเทยนไปเคยวใหละลายกอนจงนามากรองเพอกน

เศษฝ นผงและ สงแปลกปลอมออกโดยใชกรอง จากนนนาเทยนเหลวทไดไปใสเครอง Vacuum

Wax Injection เปนเครองฉดเทยนระบบสญญากาศเพอปองกนมใหเกดฟองอากาศในตวแบบเทยน

เมอฉดเทยน เขาไปแลวทงไวสกคร แลวแกะออก นาไปตรวจความเรยบรอยตกแตง แลวจงนาไป

ตดตนเทยน โดยใชหวแรงจใหสวนทตองการจะนาแบบเทยนไปตดหลอมกอนแลวใชสวนทเปน

กานของแบบตดเขาไป ตนเทยนทใชจะมลกษณะเปนแทงทรงกระบอกมขนาดเสนผาศนยกลาง 1

เซนตเมตร และสงประมาณ 20 เซนตเมตร ตงอยตรงกลางฐานยางซงมขนาดเสนผาศนยกลาง 10

เซนตเมตร การตดจะตดใหเอยงขนไปประมาณ 60 องศา เนองจากเปนมมทเหมาะสมในการหลอ

โลหะ สวนจานวนทตดแตละตนขนอยกบรปแบบของงาน เชนถาเปนงานแหวนจะตดตนละ 120

วงขนไป จากนนนาไปชงน าหนกเพอหาจานวนโลหะทตองการจะใชในการหลอ แลวนาเบาโลหะ

มาครอบ ฐานงานยางนนไวเพอจะนาไปสรางแบบปนเพอทาการหลอโลหะอกทหนง

3.3 การหลอปนและการหลอโลหะ (Casting)

การหลอตองทา 2 ครง เปนการหลอปนในขนแรกเพอทาแมพมพปน แลวจงนา

แมพมพปนไปทาการหลอโลหะ การหลอปนเราจะใชเครองหลอระบบสญญากาศ (Embedding

Machines) หลกการทางานคอดดสญญากาศในขณะทปนและนากาลงผสมและเทของผสมลงในเบา

และมระบบสนสะเทอนเขารวมดวยชวยไลฟองอากาศใหออกจากปน กระบวนการทงหมดเกดขน

ในสภาพไรอากาศโดยเครองดดอากาศตลอดเวลา หากระบบบกพรอง เครองดดเสอมประสทธภาพ

ลงจะทาใหเกดอากาศในแบบปนหลอซงอาจจะตดกบตน

3.4 การเผาไลเทยน (BurnOut)

หลงจากเทปนเรยบรอยแลวจงนาเบาตงทงไวอยางนอย 1 ชวโมงสาหรบเบาเลกและ

2ชวโมงสาหรบเบาใหญ แลวนามาเผาไลเทยนดวยเตาอบ (Furnace) ซงมหนาททาใหปนในเบาแหง

ไลเทยนออกจากปนและอบปนใหสกพรอมสาหรบงานหลอ โดยทว ๆ ไปจะอบปนทงไวหนงคน

ทงนจะเปนไปตามขนาดของเบาเลกใหญจะใชอณหภมแตกตางกนเสมอ

30

เมอทาการอบปนและไลเทยนเสรจแลว เราจะไดแมพมพไปทาการหลอโลหะตอไป

แมพมพแตละแบบจะใชปรมาณโลหะไมเทากน น าหนกโลหะทใชมาจากการคานวณจากน าหนก

ตนเทยนทชงไวในตอนแรก นาโลหะไปหลอมในเบาหลอมททาจากวสดทนไฟ โลหะทใชในการ

หลอมจะเปนโลหะผสมจะใชทองเหลองและเงน

อปกรณทใชในการหลอโลหะ คอเครองหลอโลหะ (Casting Machine) ทาหนาท

หลอมโลหะใหเปนของเหลว แลวเทหรอเหวยงเขารของเบาปน สามารถแบงลกษณะเครองออกเปน

2 ประเภท คอ เครองหลอโลหะแบบเหวยง (Centrifugal) และเครองหลอแบบดดอากาศออก

(Vacuum)

1. เครองหลอแบบเหวยง เครองหลอแบบเหวยงนจะทางานโดยอาศยหลกของแรง

เหวยงหนศนยกลาง

2. เครองหลอแบบดดอากาศ เพงนาเขามาใชปลายป 2540 มประสทธภาพบางอยาง

ดกวาหลอเหวยง เชนมคราบสนมฝงอยในตวเรอนนอยมาก หลอชนงานทมขนาดใหญได การ

ทางานงายเหมอนวธการหลอแบบดงเดม นาโลหะใสในเบาหลอม แลวเทลงบนพมพทยงรอนอย

โดยใชระบบสญญากาศดดอากาศออกจากเบาปนนนเพอชวยใหโลหะวงเขาไปแทนทอากาศ

ไดอยางมประสทธภาพ หลกการหลอมโลหะใชคลนไมโครเวฟ (Micro - Wave) โดยทอขด

Inductor เชนเดยวกบระบบหลอเหวยง ขอดอกอยางหนงของเครองนคอ สามารถทาความสะอาด

เบาหลอมอยางหยาบ ๆ ไดในขณะทหลอมเสรจแลวชด ๆ หนง และกาลงรอโลหะอกชดหนง ทเท

ลงในเบาหลอม

3.5 การแตงตวเรอน (Filing)

งานหลอทผานการตรวจสอบมาแลว จะนามาแตงตวเรอนกอน เปนการแตงแบบ

คราว ๆ เพอขดเอาเหลยมมมทเกนออกมาเลกนอย รวรอยทไมลกมาก และรอยตดกานออกไป

3.6 การเชอมประกอบชนงาน (Soldering Assembly)

งานฝายเชอมประกอบชนงานจะแบงออกเปนงานเชอมเพอซอมแซม งานเชอม

ประกอบชนงาน และงานถกสรอย งานทออกมาจากฝายขดชนงานดวยเครอง เชน ตางห เขมกลด

สวนมากจะไดรบความเสยหาย เชน ขาหลด หวงหลด หรอพบรทชนงาน กสามารถซอมแซมไดท

ฝายน งานทสงมาเชอมประกอบกจะมพวก เชอมขาเขมกลด เชอมจกบสรอย เปนตน โดยสรอย

ทใชจะมหลายขนาด

การขนสรอย คอการนาลวดเงนทตดไวมาดดเปนวงกลมปลายเปด นามาคลองกน

แลวเชอมดวยน าประสาน (Borax) และไฟสาหรบเชอมโลหะไปเรอย ๆ จนไดความยาวทตองการ

เมอถกสรอยและเชอมขาสรอยเสรจแลว ขนตอไปคอนาสรอยไปตมในกรด เพอทาใหผวทเปน

31

รอยไหมจางลง โดยนาสรอยไปตมในสารละลาย Sulfuric เจอจาง อตราสวนกรด 1 สวนตอน า 10

สวน เปนเวลาประมาณ 1 – 2 นาท แลวนาขนมาลางน า จากนนนาไปอบแหง ในสวนของงาน

ซอมกจะมขนตอนเหมอนกนเชนกน จากนนกทาการตรวจสอบคณภาพกอนสงไปยงฝายอน

3.7 การประดบอญมณ (Setting) หรอการฝงอญมณ

3.7.1 การฝงอญมณในเนอโลหะนนจะมหลายประเภทดงน

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบหนามเตย

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบฝงหม

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบจกไขปลา

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบฝงลอก

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบย าหนาหรอเหยยบหนา

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบหวเรอ

การฝงอญมณบนเครองประดบแบบไรหนาม

ขนตอนในการฝงคอ หลงจากทนาตวเรอนฝงครงมาแลว ตองมการตรวจตว

เรอนสวนทจะฝงวาเรยบรอยหรอไม มรสาหรบฝงพลอยครบหรอไม จากนนดพลอยทจะฝงวา

เหลยมสมบรณและมรอยแตกหรอไมอยางคราว ๆ ในการฝงพลอย เราจะใชตนเทยนหรอขผงเปน

ตวจบพลอยวางลงไปยงตาแหนงทจะฝง แลวใชเหลกอกไกหรอเหลกคมมดกดไว ใชคอนคอย ๆ

เคาะลงไปจนแนนด เสรจแลวนา ไปถอดครงออกโดยลนกบไฟใหครงออน แกะชนงานออกมา

นาไปลางในทนเนอรและนาผสมผงซกฟอกและนาเปลาตามลาดบเพอกาจดเศษครง กอนทจะสง

ฝายตรวจสอบคณภาพ เพอตรวจความเรยบรอย

3.7.2 การฝงอญมณในเทยน เปนการฝงแบบใหม ทาใหการทางานรวดเรวและ

ผปฏบตงานไมตองมความชานาญในงานฝงกสามารถทาได ขนตอนในการฝงเทยน

3.7.3 ทาการใชทจบพลอยเพอจบพลอยใสในตาแหนงของการฝง

3.7.4 แลวทาการกดใหแนนเพอลอคพลอยใหอยกบท โดยใชมอหรอเหลกปลาย

แหลมชวยในการทางาน

3.7.5 ทาการตกแตงผวชนงานใหเรยบรอย และตรวจสอบงานกอนสงมอบให

แผนกถดไป

32

3.8 การขด (Polishing)

3.8.1 การขดชนงานดวยเครอง (Mechanic Polishing)

หลงจากชนงานผานการแตงและตรวจสอบมาเรยบรอยแลว ชนงานจะถกขด

เพอลบรอยเสนของกระดาษทรายออกโดยใชโลหะเปนตวขด ลกษณะของเครองขดโลหะจะคลาย

กบอางพลาสตกมแกนหมน ตดใบพดใชสาหรบกวนอยตรงกลาง ดานลางเปนมอเตอรหมน ซงจะ

ทาหนาทหมนอยางชา ๆ ในการขดชนงานเราจะใชเมดเซรามคหรอเมดโลหะเปนตวชวยขด ซงจะ

ใชอะไรนนขนอยกบลกษณะของชนงาน เชน เมดเซรามคใชขดมน หรอขดงานฝง และเมดโลหะ

เพอใชขดลบรอยกระดาษทราย วธการคอใสเมดเซรามคหรอเมดโลหะไวในอางจนเกอบเตมอาง

พรอมทงใสน าสบผสมผงขดลงไป ในอตราสวน 1 : 2 เพอชวยขดและหลอลน นาชนงานทตองขด

ใสลงในอางจากนนใสเครองทาการขดสโดยใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง ในการขดแตละครง

ชนงานทผานการขดจะมผวเรยบและยาวขน อาจจะมบางชนทผวไมเรยบด ซงเกดจากเครองขด

ข ดชนงานไดไมทวถงหรอเกดจากเมดโลหะทชวยสกหรอหรอเวลาทใชในการขดไมเพยงพอ

ชนงานทผานการขดดวยเครอง โพลเซอรวซ (Polyservice)แลวจะถกนาไปหารอยตาหนทฝายการ

ตรวจคณภาพ หาตาหนตาง ๆ จากนนกจายงานไปตามจดตาง ๆ เชน สงเชอม สงฝง ถาไมตองการ

เชอมหรอฝงเมอตรวจเสรจแลวงานจะถกสงไปขดมอตอไป

3.8.2 การขดชนงานดวยมอและลางชนงาน (Manual Polishing and Cleaning)

ขนตอนสดทายในฝายการผลตกอนทาการสงออก คอการขดเงาดวยมอ อปกรณทสาคญทใช

ในตอนนคอ ผ าขนแกะสกหลาด ยาขาว ยาแดง เราจะใชผาขนแกะตดเปนแผนวงกลม

เสนผาศนยกลางประมาณ 10 นว นามาซอนกนหลาย ๆ แผน ใหหนา 1 นว ตดเขากบแกนหมน

มอเตอรใหสนผาออกมา จากนนใชยาแดงหรอยาขาวทาใหทวสนผาแลวนาชนงานมาขดใหทว

เมอขนเงาดแลวชนงานมกจะมคราบดา ๆ ของยาขาวหรอยาแดงตดอย ตองนาไปลางดวยระบบการ

สรางท S.M.V. ใชเปนเครองลางอลตราซาวด (Ultrasonic CleaningMachine)

3.9 การชบเคลอบผวชนงาน

การชบเคลอบผวชนงานหลายประเภทแลวแตความตองการของลกคา เชน การชบ

เงน ชบทอง ชบโรเดยม และชบกนหมอง เปนตน

3.10 การตรวจสอบคณภาพชนงาน (Inspection)

เปนการตรวจสอบคณภาพกอนการสงใหลกคา มการตรวจในเรองของขนาด ความ

เรยบรอยของชนงาน ไมมรอยขนแมวบนผวงาน เปนตน

33

4. งานวจยทเกยวของ

Cynthia A. Thompson, Mary Elaine Califf and Raymond J. Mooney (1999) ศกษาการ

เรยนรอยางกระตอรอรนโดยกระบวนการภาษาทางธรรมชาต วจวภาค และการอนมานขอมล พบวา

มความจาเปนตอผปฏบตงาน เปนหลกสาคญในการสรางนวตกรรมและใชเปนขอมลในการฝกอบรม

โดยผวจยแบงการเรยนรอยางกระตอรอรนเปน 2 ประเภทตามภาระงานหนก โดยใชกระบวนการ

ภาษาทางธรรมชาต คอ วจวภาคและการอนมานขอมลซงมความสมพนธกนอยางมนยสาคญ บรรล

ระดบของสมรรถนะภาระงานทซบซอน

Kamal Nigam and Rayid Ghani (2000) ศกษาการวเคราะหประสทธผลและความสามารถ

ของผใหการฝกอบรม พบวา ขนตอนวธการเรยนรของผใหการฝกอบรมโดยใชขอมลของภาระงาน

สองลกษณะ คอ ขอมลทบงบอกสญลกษณ และขอมลทไมบงบอกสญลกษณ ทาใหขนตอนวธการ

เรยนรของผใหการฝกอบรมมคณสมบตทมประสทธภาพสงและเปนทสนใจของผเขารบการฝกอบรม

มากกวาการไมไดใชขอมลทงสองอยางมนยสาคญ

อบดลรอฮม แสแอ และเจษฎาภรณ สขว นและวารนทร คงคาศก ด (2545)ได

ทาการศกษาเรองชดฝกทกษะทางคอมพวเตอรดานเทคนคการฝงอญมณโครงงานนมวตถประสงค

เพอสรางชดฝกทกษะทางคอมพวเตอร ดานเทคนคการฝงอญมณ โดยการทาการศกษาและเกบ

รวบรวมขอมลตางๆ ไดแก เครองมอและอปกรณทใชในงานฝงอญมณ ตวเรอน และเทคนคการ

ฝงอญมณ แบบการฝงหนามเตย แลวนาขอมลทไดรวบรวมมาเรยบเรยงใหเปนระบบ เพอสรางชด

ฝกอบรม ซงประกอบด วย ค มอการฝกอบรม ค มอว ทยากร ค มอผ ได รบการฝกอบรม

สอคอมพวเตอรชวยในการฝกอบรม และแบบฝกหดในการฝกปฏบตของผเขารบการฝกอบรม แลว

นาชดฝกนไปทดลองกบกลมตวอยาง 20 คน ซงเปนพนกงานในบรษท อารตเฟกซ จากด ผลทได

จากการทดลองแบงออกเปน 2 สวน คอ ผลสมฤทธทางการฝกอบรมทางภาคทฤษฎ มคามชฌมเลข

คณตเทากบรอยละ 79 โดยมคามชฌมเลขคณตของคะแนนการฝกอบรม เทากบรอยละ 36.75 และม

ความกาวหนาเพมขนโดยมคามชฌมเลขคณตเทากบรอยละ 42.25 โดยมคาความเชอมนรอยละ

96.76 สาหรบผลสมฤทธทางการฝกอบรมภาคปฏบตมคามชฌมเลขคณตเทากบรอยละ 63.07 ซงผล

การศกษาดงกลาว สรปไดวา ชดฝกทกษะทางคอมพวเตอรดานเทคนคการฝงอญมณมประสทธภาพ

ดทาใหผเขารบการฝกอบมความสามารถเพมขนทงทางดานทฤษฎและปฏบต

เขมสน รกขจนดา (2548) การศกษาผลกระบวนการเรยนรงานในการกาหนดเวลา

มาตรฐานในขนตอนการเยบเสอผา (The study of learning effect on determining standard time in

sewing operation) งานวจยนมวตถประสงคเพอ จดทาแนวทางในการนาปจจยเรอง ผลกระทบการ

เรยนรงานของพนกงาน (Learning Effect) เขามาใชในการปรบคาเวลามาตรฐานของกระบวนการ

34

เยบในอตสาหกรรมเครองนงหม ใหมคาเวลาทใกลเคยงกบคาทเกดขนจากการทางานจรงมากทสด

ขอบเขตของการวจย 1. ศกษาอตราการเรยนรงานของพนกงานตามลกษณะการจดกลมงานตาม

ความยากงายของงาน จะพจารณาเฉพาะงานทอยในกระบวนการเยบของแผนกเยบเทานน โดย

อาศยขอมลจากโรงงานตวอยาง 1 โรงงาน 2. ทาการศกษาและเกบขอมลจากกระบวนการเยบ ใน

ผลตภณฑหลกของโรงงานตวอยาง 1-3 กระบวนการ 3. การศกษานจะเปนการจดทาแนวทางในการ

เกบขอมลและการนามาประยกตใชในเบองตน ทงนเพอประโยชนในการเกบขอมลเพมเตมใน

กระบวนการอน ๆ ของโรงงานซงจะตองใชระยะเวลาในการเกบขอมลตอไป 4. ความถนดของ

พนกงานและความสามารถในการเรยนรแตละคนมคาใกลเคยงกนมผลนอยมากตออตราการเรยนร

งาน ประโยชนทไดรบจากงานวจย คอ 1. สามารถกาหนดคาตวเลขเปาหมายในการทางานให

พนกงานไดใกลเคยงกบสภาพการทางานจรงมากทสด สรางความพงพอใจทงผบรหารและพนกงาน

2. ชวยใหผบรหารมความมนใจในการตดสนใจในการวางแผนกาลงการผลต 3. สามารถระบ/

กาหนดสงงานกบลกคาไดรวดเรวแมนยา และ 4. ผบรหารสามารถคาดการณตนทนการผลตทจะ

เกดขนได ใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด

สาโรช โศภรกข (2549) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนสตปรญญาโททเรยนรดวย

การนาตนเองในวชาเทคนคและกระบวนการฝกอบรม โดยงานวจยมวตถประสงคเพอศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยนของนสตปรญญาโททเรยนวชาเทคนคและกระบวนการฝกอบรม โดย

ผเรยนเรยนรดวยการนาตนเอง เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนสตปรญญาโททมทกษะ

การเรยนรดวยการนาตนเองตางกน และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนสตปรญญาโทท

มบคลกภาพแตกตาง กลมทดลองงานวจยคอ นสตปรญญาโทสาขาเทคโนโลยการศกษา จานวน 56

คน เครองมอทใชในการวจย คอแผนการสอนทใหผเรยนเรยนรดวยการนาตนเองวชาเทคนคและ

กระบวนการฝกอบรม แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบวดบคลกภาพ และแบบประเมน

ทกษะการเรยนรดวยการนาตนเอง วเคราะหขอมลโดยใชt - test ผลการวจยพบวา 1. ภายหลงจาก

เรยนโดยใหผเรยนเรยนรดวยการนาตนเอง นสตปรญญาโททมทกษะเรยนรด วยการนาตนเอง

แตกตางกน มผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2. ภายหลง

จากเรยนโดยใหผเรยนเรยนรดวยการนาตนเอง นสตปรญญาโททมบคลกภาพแตกตางกนมผลสมฤทธ

ทางการเรยนไมแตกตางกน

Shilpa Arora and Sachin Agarwal (2007) ศกษาการเรยนรอยางกระตอรอรนใน

กระบวนการภาษาทางธรรมชาต (NLP=Natural Language Processing) โดยวธทบทวนวรรณกรรม

งานวจยทเกยวของ แลวนามาอภปรายพบวาการนากระบวนการภาษาทางธรรมชาตมาใชมกลไก

หลากหลายไดแก SVM(Support Vector Machines)ใชในการฝกฝน, EM(Evaluation Measures)ใช

35

เครองมอทเรยกวา ENUA(Expected Number of User Actions)ซงบงบอกความพยายามในการ

ทางานของมนษย และกลไกCRF(Conditional Random Fields)ใชในการเรยงลาดบขอมล กลไกการ

เรยนรเหลานมความสมพนธอยางมนยสาคญกบการเรยนรอยางกระตอรอรน เปาหมายหลกของการ

เรยนรอยางกระตอรอรน คอ ผใชทฤษฎพยายามสรางนวตกรรมการเรยนรรปแบบใหม

T.Lobanova-Shunin and Y. Shunin (2007) ทาการศกษารปแบบของเสนโคงการเรยนร

เพอพฒนาสมรรถนะของผชานาญทางการศกษาของชาวยโรป ไดแกประเทศองกฤษ โดยใช

เครองมอชนดแบบทดสอบทเรยกวา TOEIC test จานวน 200 ขอ มกลมตวอยางทถกทาการทดลอง

จานวน 29 คน พบวาเสนโคงการเรยนรมอทธพลตอระดบความสาเรจผเรยนรซงนาไปสเปาหมาย

ของความสาเรจนนๆ มวงจรรปแบบของการเรยนรเฉพาะทเรยกวา Cognitive map ประกอบดวย

Knowledge + Skills + Experience + Attitudes = Competence รปแบบนมเปาหมายพฒนาระดบ

สตปญญาและสมรรถนะการตดตอสอสารผานทางรปแบบการมวนยของผเรยนร

จรพงษ โลพศ (2552) การจดการเ รยนรว ชางานระบบควบคมเค รองยนตด วย

อเลกทรอนกสตามหลกสตรฐานสมรรถนะ การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลองมวตถประสงคเพอ

สราง หาคณภาพ และ ประสทธภาพของ แผนการจดการเรยนรวชางานระบบควบคมเครองยนต

ดวยอเลกทรอนกสตามหลกสตรฐาน สมรรถนะ และ เปรยบเทยบผลสมฤทธการจดการศกษาตาม

หลกสตรฐานสมรรถนะ กบหลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ฐานเนอหา) ในรายวชางาน

ระบบควบคมเครองยนตดวยอเลกทรอนกส รหสวชา 3103-2101 ประชากรในการวจยครงนไดแก

นกศกษาแผนกวชาชางยนตในวทยาลยเทคนค ชมพร จานวน 34 คน และ วทยาลยเทคนคระนอง

จานวน 32 คน เครองมอทใชในการวจย ประกอบดวยแผนการจดการเรยนรวชางานระบบควบคม

เครองยนตดวยอเลกทรอนกสตามหลกสตร ฐานสมรรถนะ จานวน 6 หนวยการเรยนร ใชเวลาใน

การศกษา 90 ชวโมง และ แบบสอบถามความ คดเหนจากผเชยวชาญ ดานหลกสตร ดานเนอหา

ดานรปแบบใบความร และ ดานประเมนผล เกยวกบ คณภาพของแผนการจดการเรยนร และ

แบบทดสอบเปรยบเทยบผลสมฤทธการจดการเรยนร ภาคทฤษฎ ชนด 4 ตวเลอก จานวน 60 ขอ

และแบบทดสอบภาคปฏบตจานวน 3 แบบทดสอบ สถตท ใชไดแก รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบน

มาตรฐาน และ การทดสอบคาท ผลการวจยพบวา 1. คณภาพของแผนการจดการเรยนรวชางาน

ระบบควบคมเครองยนตดวยอเลกทรอนกสตาม หลกสตรฐานสมรรถนะ ดานการประเมนผล ม

คณภาพอยในระดบ คณภาพด (x = 4.34) ดานเนอหา มคณภาพอยในระดบ คณภาพด (x = 4.32)

ดานการสรางหลกสตรมคณภาพอยในระดบ คณภาพด (x = 4.28) ดานรปแบบใบความร มคณภาพ

อยในระดบ คณภาพด (x = 4.16) 2. ประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรทผวจยสรางขน ใช

ทดลองในวทยาลยเทคนค ชมพร และวทยาลยเทคนคระนอง มคาเทากบ 84.98/89.08 และ

36

84.23/89.96 ตามลาดบ ซงผลขอมล ทไดมคาทสงกวาเกณฑมาตรฐานทตงไวในเกณฑ 80/80 ดงนน

แผนการจดการเรยนรวชางานระบบ ควบคมเครองยนตดวยอเลกทรอนกสตามหลกสตรฐาน

สมรรถนะทผวจยสรางขนใชในการจดการ เรยนการสอนไดด 3. ผลจากการเปรยบเทยบผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกศกษากลมทดลอง (ผเรยนฐานสมรรถนะ) กบ กลมควบคม (ผเรยนฐานเนอหา)

โดยการทดสอบคาท (t-test ) พบวา ใน วทยาลยเทคนคชมพรภาคทฤษฎและภาคปฏบต มคาความ

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ 0.05 สวนในวทยาลยเทคนคระนอง พบวา ภาคทฤษฎ

มคาไมแตกตางกน สวนภาคปฏบต มคา ความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

37

บทท 3

วธดาเนนงานวจย

การศกษาวทยานพนธครงนมงเนนการศกษาดานการจดการความรทมอยในสถาน

ประกอบการโดยการสรางรปแบบการเรยนร จากชางทเปนตนแบบและคมอการฝกทกษะพนฐาน

ชางงานหลอเครองประดบเพอเพมขดความสามารถในการเรยนร และทกษะในกระบวนการหลอ

เครองประดบสาหรบชางงานหลอในโรงงานตวอยาง ซงประกอบดวยขนตอนตางๆ ดงน

1. วธการศกษาทนามาใช

2. ขนตอนในการศกษาและการดาเนนงาน

3. เครองมอทใชในการศกษา

4. ประชากรและกลมตวอยาง

5. ขอมลทใชในการศกษา

6. สถานทเกบขอมล

7. การสรางแบบฟอรมทใชในการเกบขอมล

8. การวเคราะหขอมล

1. วธการศกษาทนามาใช

ชดรปแบบการเรยนรทสรางขนจะนามาใชกบชางงานหลอเครองประดบ ซงในชด

รปแบบการเรยนรประกอบดวย คมอการฝกอบรม คมอผไดรบการฝกอบรม คมอผใหการฝกอบรม

สรางจากขอมลดานความร ทกษะ ความสามารถของชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ

ของโรงงานตวอยาง และงานวจยทเกยวของโดยการศกษาจะเปนการศกษาวจยเชงทดลองเพอใช

พฒนาความร ทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบ

2. ขนตอนในการศกษาและการดาเนนงาน

การศกษาโครงงานในครงนมงเนนการศกษาดานการจดการความรทมอยในสถาน

ประกอบการ เพอเพมขดความสามารถในการเรยนร และทกษะในกระบวนการหลอเครองประดบ

สาหรบชางงานหลอเครองประดบซงประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

38

2.1 ศกษาทฤษฎทเกยวของไดแก ทฤษฎการจดการความร และทฤษฎเสนการเรยนร

2.2 ศกษาขอมลเบองตนของโรงงานตวอยางโดยศกษาสถานภาพของโรงงานตวอยาง

ดงตอไปน

2.2.1 สรางแบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไป และกระบวนการผลต

2.2.2 สรางแบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบ

2.2.3 เขาเยยมชมกระบวนการผลตพรอมเกบขอมลและถายภาพ

2.3 ศกษาองคความรของชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ (ชางตนแบบ)

ดงตอไปน

2.3.1 ศกษาความร และทกษะ ของชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ

สรางแบบฟอรมทใชเกบขอมลความร และทกษะในการทางาน

เกบขอมลความร และทกษะโดยการศกษาขอมลการรจ กเครองมอ การ

เลอกใชเครองมอ และวธการใชเครองมอ จดบนทกสวนทนอกเหนอจากขอบเขตลงในสมดบนทก

2.3.2 ศกษาความสามารถของชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ

สรางแบบฟอรมทใชเกบขอมลความสามารถในการทางาน

เกบขอมลความสามารถจากการศกษาปรมาณการผลต และขอมลคณภาพ

ผลตภณฑจากแผนกตรวจสอบคณภาพ จดบนทกสวนทนอกเหนอจากขอบเขตลงในสมดบนทก

2.4 การวเคราะหองคความรของชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ (ชาง

ตนแบบ) ดงตอไปน

2.4.1 การวเคราะหเครองมอและอปกรณทใชในงานหลอเครองประดบ

2.4.2 การวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ

2.4.3 การวเคราะหลกษณะของตวเรอนจากงานหลอ

โดยการปรกษาผเชยวชาญ ศกษาจากสถานประกอบการในอตสาหกรรมท

เกยวของพรอมทงแกไขสวนทบกพรอง

2.5 นาผลการวเคราะหองคความรมาทาการสรางมาตรฐานเพอใชประเมนชางหลอ

เครองประดบ

2.6 ประเมนชางหลอเครองประดบจากองคความรของชางงานหลอเครองประดบทม

ความสามารถ (ชางตนแบบ) ดงตอไปน

2.6.1 ทาการสรางแบบประเมน

2.6.2 ทาการประเมนความร ทกษะ และความสามารถ

2.6.3 จดลาดบปญหาทสาคญทมผลตอคณภาพงาน

39

2.7 การจดสรางชดรปแบบการเรยนรซงประกอบไปดวย

2.7.1 คมอการฝกอบรม

2.7.2 คมอผใหการฝกอบรม

2.7.3 คมอผเขารบการฝกอบรม

2.8 ประเมนชดรปแบบการเรยนร โดยชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถและ

ผเชยวชาญ

2.9 การฝกอบรมโดยใชชดรปแบบการเรยนรมขนตอนดงตอไปน

2.9.1 เตรยมการฝกอบรม

ชดรปแบบการเรยนร

บคคลากร

สถานทฝกอบรม

เครองมอ และอปกรณในการฝกอบรม

2.9.2 การอบรมและถายทอดรปแบบการเรยนรเพอพฒนาทกษะและองคความร

2.10 การประเมนผลการเรยนร โดยใชใบงานจากชดฝกอบรม โดยแบงออกเปน 2กลม

ประกอบดวย

1. การเรยนรภาคทฤษฎของชางหลอเครองประดบ

2. การเรยนรภาคปฏบตของชางหลอเครองประดบ

2.11 การประเมนการฝกอบรมโดยแบงเปนคณภาพของการฝกอบรม คณภาพสอชวย

ฝกอบรม และคณภาพของเอกสารประกอบ

จากผเขารบการฝกอบรม

จากชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ หรอ ผเชยวชาญ

2.12 สรปผลการศกษาการพฒนารปแบบการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบ

3. เครองมอทใชในการศกษา

การศกษาวจยครงนผวจยไดออกแบบและสรางเครองมอเพอใชในการเกบขอมล เพอให

การเกบขอมลเปนไปอยางมประสทธภาพ เครองมอเหลานนประกอบดวย

3.1 แบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไป และกระบวนการผลต

เปนการเกบขอมลสภาพทวไปของโรงงาน เพอใหทราบถงขนตอนกระบวนการผลต

ทงหมด เครองจกรเครองมอทใชในการผลต รวมไปถงการควบคมและการตรวจสอบคณภาพ

40

3.2 แบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบ

เปนการเกบขอมลของกระบวนการหลอเครองประดบ เพอใหทราบถงขนตอน

กระบวนการหลอเครองประดบอยางละเอยด และใหทราบถงปญหาทแทจรงของกระบวนการหลอ

เครองประดบ

3.3 แบบฟอรมเกบขอมลความร ทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบ

และชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ

เปนการเกบขอมลทกษะการทางานของชางงานหลอเครองประดบและชางงานหลอ

เครองประดบทมความสามารถเพอใหทราบถงทกษะ ขดความสามารถ ปจจยทมผลตอการเรยนร

พนฐานองคความรทใชในการทางาน

3.4 ชดรปแบบการเรยนร

ประกอบดวยคมอการฝกอบรม และคมอผใหการฝกอบรมและคมอผไดรบการ

ฝกอบรม เพอใชในพฒนาทกษะการเรยนร และเพมขดความสามารถของชางงานหลอเครองประดบ

โดยมขนตอนการสรางดงน

3.4.1 ศกษารปแบบการฝกอบรมของวทยานพนธ และโรงงานอนๆ ทเกยวของ

3.4.2 นาขอมลทไดมาสรางรปแบบการเรยนรประกอบไปดวย

คมอการฝกอบรม

คมอผใหการฝกอบรม

คมอผเขารบการฝกอบรม

3.4.3 ประเมนชดรปแบบการเรยนร เพอทจะพฒนารปแบบการเรยนรใหมความ

เหมาะสมกบสถานประกอบการมากทสด

3.5 เสนการเรยนร เปนเสนทใชแสดงผลการเปลยนแปลง และพฒนาการเรยนรโดย

กาหนดแกนตงกราฟเปนคะแนนและแกนนอนกราฟเปนจานวนครงการฝกอบรม โดยมขนตอนใน

การสรางเสนดงน

1. รวมคะแนนจากการทาใบงานทงกอนและหลง

2. แยกกลมตามปจจยตาง ๆ

3. ทาการวาดกราฟตามกลมตางๆ

4. หาสมการเสนการเรยนรนน

41

4. ประชากรและกลมตวอยาง

4.1 ประชากรทใชในการศกษา คอ ชางงานหลอเครองประดบ

4.2 กลมตวอยางทใชในการศกษาคอ ชางงานหลอเครองประดบของโรงงานตวอยาง

A จากด เฉพาะแผนกชางงานหลอเครองประดบ

5. ขอมลทใชในการศกษา

แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

5.1 ขอมลปฐมภม

5.1.1 ขอมลสภาพโดยรวมของโรงงานตวอยางAจากด

5.1.2 ขอมลความรทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบทม

ความสามารถของโรงงานตวอยางAจากด

5.1.3 ขอมลความรทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบ

ของโรงงานตวอยางAจากด

5.2 ขอมลทตยภม

5.2.1 ขอมลทฤษฏการจดการความร (Knowledge Management : KM)

5.2.2 ขอมลทฤษฎเสนการเรยนร (Learning Curve)

5.2.3 ขอมลงานวจยทเกยวของ

6. สถานทเกบขอมล

สถานทเกบขอมลในวจยน คอ โรงงานตวอยางA จากด กรณศกษา

7. การสรางแบบฟอรมทใชในการเกบขอมล

เครองมอทใชในการศกษาโครงงานในครงนซงประกอบดวย คอ แบบฟอรมเกบขอมล

สภาพทวไป แบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการผลตแบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอ

เครองประดบแบบฟอรมเกบขอมลทกษะการทางานของชางหลอเครองประดบและชางหลอ

เครองประดบทมความสามารถซงขนตอนในการสรางเครองมอตางๆ นน มขนตอนดงน

7.1 แบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไปและกระบวนการผลตซงสามารถบอกกระบวนการ

ผลต เครองมอเครองจกร และการควบคณภาพของการผลตเครองประดบ

7.1.1 จดประสงคเพอใหทราบถงขนตอนกระบวนการผลตทงหมด เครองจกร

เครองมอทใชในการผลต รวมไปถงการควบคมและการตรวจสอบคณภาพ

42

7.1.2 ขนตอนการจดสรางแบบฟอรม

1. ศกษากระบวนการผลต

2. ออกแบบแบบฟอรมเกบขอมล

3. พบอาจารยทปรกษาและผจดการโรงงานเพอขอคาแนะนาเกยวกบการออก

แบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไป และกระบวนการผลต

4. ตรวจสอบแบบฟอรมเกบขอมล

5. นาแบบฟอรมบนทกการตรวจสอบทไดไปทดลองเกบขอมลและปรบปรง

แกไข

7.1.3 นาแบบฟอรมเกบขอมลบนทกการตรวจสอบไปทาการบนทกขอมล

7.2 แบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบซงสามารถบอกขนตอน

กระบวนหลอเครองประดบ เครองมอและอปกรณทใชในการหลอเครองประดบ

7.2.1 จดประสงคเพอใหทราบถงขนตอนกระบวนการหลอเครองประดบอยางละเอยด

และใหทราบถงปญหาทแทจรงของกระบวนการหลอเครองประดบ

7.2.2 ขนตอนการจดสรางแบบฟอรมในการรวบรวมเกบขอมล

1. ศกษาขอมลทเกบไดจากแบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไป และ

กระบวนการผลต

2. ออกแบบฟอรมเกบรวบรวมขอมล

3. พบอาจารยทปรกษาและผจดการโรงงานเพอขอคาแนะนาเกยวกบการ

ออกแบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบ

4. ตรวจสอบแบบฟอรมเกบรวบรวมขอมล

5. นาแบบฟอรมเกบรวบรวมขอมลไปทดลองบนทกขอมลและปรบปรงแกไข

7.2.3 นาแบบฟอรมบนทกขอมลไปทาการบนทกเกบรวบรวมขอมล

7.3 แบบฟอรมเกบขอมลความร ทกษะ ความสามารถของชางงานหลอเครองประดบ

และชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ(ชางตนแบบ)ซงสามารถบอกระดบของทกษะ

ความสามารถ และพนฐานความรของชางงานหลอเครองประดบ

7.3.1 จดประสงคเพอใหทราบถงทกษะ ขดความสามารถ และพนฐานองคความรท

ใชในการทางาน

7.3.2 ขนตอนการจดสรางแบบฟอรมในการรวบรวมเกบขอมลประกอบดวย

1. ศกษาขอมลทเกบไดจากแบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบ

43

2. ศกษาขอมลจากใบงานฝกทกษะพนฐานชางงานหลอของโรงงานอนใน

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ

3. ออกแบบฟอรมบนทกเกบรวบรวมขอมล

4. พบอาจารยทปรกษาและผจดการโรงงานเพอขอคาแนะนาเกยวกบการออก

แบบฟอรมเกบขอมลทกษะการทางานของชางงานหลอเครองประดบ และชางงานหลอเครองประดบ

ทมความสามารถ

5. ตรวจสอบแบบฟอรมเกบรวบรวมขอมล

6. นาแบบฟอรมเกบรวบรวมขอมลไปทดลองบนทกขอมลและปรบปรง

แกไข

7.3.3 นาแบบฟอรมบนทกขอมลไปทาการบนทกเกบรวบรวมขอมล

8. การวเคราะหขอมล

จะทาการแบงการวเคราะหออกเปน 4 สวนคอ

8.1การวเคราะหแบบฟอรมเกบขอมลโดยมขนตอนดงตอไปน

8.1.1 รวบรวมขอมลจากแบบฟอรมบนทกเกบขอมลไดแก

แบบฟอรมเกบขอมลสภาพทวไป และกระบวนการผลต

แบบฟอรมเกบขอมลกระบวนการหลอเครองประดบ

8.1.2 ทาการศกษาขอมลจากแบบฟอรมทงหมดโดยละเอยด ประกอบดวย

ขนตอนในการทางาน

เครองมอ และอปกรณทใชในการหลอเครองประดบ

ลกษณะของชนงานกอนทจะทาการหลอเครองประดบ

การตรวจสอบ และการควบคมคณภาพ

8.1.3 สรปผลการวเคราะห แลวจดทาเปนมาตรฐานกระบวนการผลตเชนทา เปนผง

การไหล (Flow Chart)

8.2 การวเคราะหความร ทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบทม

ความสามารถ(ชางตนแบบ) โดยมขนตอนดงตอไปน

8.2.1 รวบรวมขอมลโดยศกษาจาก

เครองมอทใชและการเลอกใชเครองมอในกระบวนการหาเครองประดบ

กระบวนการหลอเครองประดบ

การตรวจสอบคณภาพ

44

8.2.2 นาขอมลทไดมาสรางมาตรฐาน

8.3 การวเคราะหความร ทกษะ และความสามารถของชางงานหลอเครองประดบโดยม

ขนตอนดงตอไปน

8.3.1 สรางแบบทดสอบโดยใชมาตรฐานจากชางงานหลอเครองประดบทมความสามารถ

8.3.2 กาหนดเกณฑการใหคะแนน

การแปลผลใชเกณฑกาหนดระดบคาคะแนนเฉลยจากคาถามแบบมาตราสวน

ประมาณคา 4 ระดบ กาหนดเกณฑการแปลความหมายคาเฉลย ตามแนวทางของ บญชม

ศรสะอาด (2535 : 100) ดงน

ระดบคณภาพ ระดบคะแนน

ดมาก 3.51-4.00

ด 2.51-3.50

ปานกลาง 1.51-2.50

นอย 1.00-1.50

8.3.3 ใหชางงานหลอเครองประดบทาแบบทดสอบ

8.3.4 นาคะแนนทไดมาหาปญหาทมผลตอคณภาพงาน หรอมความบกพรองในงาน

ดานตางๆ

8.3.5 สถตทใชในการวเคราะห คอรอยละ คาเฉลย

8.4 การวเคราะหเสนการเรยนรของชางงานหลอเครองประดบโดยมขนตอนดงตอไปน

8.4.1 สรางใบงานภาคทฤษฎ และปฏบต

8.4.2 กาหนดเกณฑการใหคะแนน

8.4.3 นาผลทไดจากการทาใบงานมาจดกลม

8.4.4 ทาการหาเสนการเรยนรของแตละกลม

8.4.5 สถตทใชในการวเคราะหความถดถอยของขอมล Logarithm บน X และ Y ใช

วธการ Least – square เพอหาเสนRegression

45

บทท 4

ผลการศกษา

บทนจะกลาวถงผลการดาเนนการศกษาดานการจดการความรทมอยในสถานประกอบการ

ดวยทฤษฏการจดการความร และทฤษฏเสนการเรยนร โดยการศกษาองคความรของชางหลอ

เครองประดบ การสรางชดรปแบบการเรยนร เพอพฒนาความร ทกษะ และความสามารถของชาง

หลอเครองประดบ ซงประกอบดวยผลการดาเนนงานดงตอไปน

1. ผลการศกษาความสามารถในการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

2. ผลการออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

3. ผลการหาความสามารถกอนและหลงการพฒนารปแบบการเรยนร

4. ผลการหาเสนการเรยนรของชางหลอเครองประดบในโรงงานตวอยาง

1. ผลการศกษาความสามารถในการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

1.1 ผลการศกษาและการวเคราะหองคความรชางหลอเครองประดบทมความสามารถ

(ชางตนแบบ)

1.1.1 การศกษาเครองมอและอปกรณทใชในงานหลอเครองประดบ

จากการศกษาเครองมอและอปกรณทใชในงานหลอเครองประดบจะ

ประกอบดวยเครองตปน, เครองดดอากาศ, เตาอบปน, เครองหลอดดสญญากาศ และเครองฉดลาง

ปนเครองมอท งหมดใชสาหรบในงานหลอเครองประดบ เพอประเมนความร, ทกษะ และ

ความสามารถชางหลอเครองประดบจากภาคผนวก ข

1.1.2 การวเคราะหกระบวนการงานหลอเครองประดบ

จากการศกษากระบวนการหลอเครองประดบจะประกอบดวยขนตอนการ

คานวณน าหนกโลหะการหลอแบบปน การอบปน การหลอโลหะ และการลางปน ของงานหลอ

เครองประดบทใชสาหรบในการสรางชดรปแบบการเรยนรงานหลอเครองประดบ เพอประเมน

ความร ทกษะ และความสามารถของชางหลอเครองประดบจากภาคผนวก ค

1.1.3 การวเคราะหการตรวจสอบคณภาพ

จากการศกษาการตรวจสอบคณภาพจะประกอบไปดวย ปญหาของชนงาน

รปของชนงานทเปนปญหา ลกษณะของชนงาน สาเหตของปญหา และแนวทางในการแกไขปญหา

46

ซงทงหมดใชสาหรบในการสรางชดรปแบบการเรยนรงานหลอเครองประดบ เพอประเมนความร

ทกษะ และความสามารถในการตรวจสอบ วเคราะหงานหลอเครองประดบทบกพรองไดจาก

ภาคผนวก ง

1.2 ผลการประเมนชางหลอเครองประดบ

1.2.1 ผลการประเมนชางหลอเครองประดบกอนการสรางชดรปแบบการเรยนร

1.2.1.1 จากการนาแบบทดสอบไปทาการทดสอบชางหลอเครองประดบกอน

การสรางชดรปแบบการเรยนรในโรงงานตวอยาง

โดยการแบงเนอหาออกเปน 4 ดาน ประกอบดวย เครองมอและ

อปกรณทใชในงานหลอเครองประดบวธการใชเครองมอ กระบวนการหลอเครองประดบ

การตรวจสอบคณภาพงานหลอสามารถแสดงผลเปนคะแนนภาคทฤษฎรวมทกคนทได และคดเปน

รอยละตอคะแนนเตมดงตอไปน

ตารางท 3 แสดงคะแนนภาคทฤษฎของทกคนแยกเนอหาในแตละดาน

ผทาแบบ

ทด

สอบ

n=6

เนอหาแตละดาน

รวม

(100

คะแนน)

วตถดบและอปกรณ

ทใชในงานหลอ

เครองประดบ

(10 คะแนน)

วธการใช

เครองมอ

(7.5 คะแนน)

กระบวนการ

หลอ

เครองประดบ

(27.5 คะแนน)

การตรวจสอบ

คณภาพงาน

หลอ

(55 คะแนน)

1 7.5 2.5 20 12.5 42.5

2 2.5 5 17.5 25 50

3 5 5 15 22.5 47.5

4 5 5 12.5 10 32.5

5 7.5 2.5 15 15 40

6 5 5 10 15 35

47

ภาพท 14 แสดงแผนภมแทงคะแนนสรปภาคทฤษฎของทกคนแยกเนอหาแตละดาน

จากภาพท 14 พบวา ชางหลอเครองประดบ ททาการทดสอบได

คะแนนภาคทฤษฎรวมสงสด คอ 50 , 47.5, 42.5, 40, 35 และ 32.5 คะแนน ตามลาดบ ซงผทาการ

ทดสอบแตละคนไดคะแนนนอยกวาเกณฑทกาหนด (เกณฑผานตองไดคะแนนมากกวา 90 คะแนน

ขนไป) ดงนน ผทาการทดสอบจงตองทาการปรบปรงในดานทฤษฎ โดยการทาคมอฝกอบรมตอไป

จากการทาการทดสอบชางหลอเครองประดบกอนการสรางชด

รปแบบการเรยนรภาคปฏบตสามารถสรปคะแนนรวมทกคนไดดงตารางดานลางน

1.2.1.2 จากการนาใบงานไปทาการทดสอบชางหลอเครองประดบภาคปฏบต

กอนการสรางชดรปแบบการเรยนรในโรงงานตวอยางAจากด

ตารางท 4 แสดงคะแนนภาคปฏบตของทกคนแยกเปนแตละดาน

ลาดบ เนอหาแตละดาน เตม

คะแนนทได

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5 คนท 6

1 ตรวจสอบและวเคราะห

ชนงาน 12 6 5 6 6 8 5

2 ทาเบาปนและปนหลอ 8 6 5 4 5 6 6

3 คานวณนาหนกโลหะ 4 3 3 3 3 4 3

4 หลอมและหลอโลหะ 12 8 7 7 7 6 7

รวม 36 23 20 20 21 24 21

คะแนนภาคทฤษฎของทกคนแยกเนอหาแตละดาน

48

ภาพท 15 แสดงแผนภมแทงคะแนนสรปภาคปฏบตของทกคนแยกเปนดาน

จากภาพท 15 พบวาคะแนนรวมภาคปฏบตของชางหลอเครองประดบ

แตละคนไดคะแนนมากทสด คอ 24, 23, 21, 21, 20, 20 ตามลาดบ ซงผทาการทดสอบแตละคนได

คะแนนนอยกวาเกณฑทกาหนด (เกณฑผานตองไดคะแนนมากกวา 33คะแนนขนไป) ดงนน ผทา

การทดสอบจงตองทาการปรบปรงในดานภาคปฏบต โดยการทาคมอฝกอบรมตอไปซงสามารถด

รายละเอยดคะแนนภาคปฏบตของชางหลอเครองประดบไดจากภาคผนวก จ

จากการประเมนชางหลอเครองประดบทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ม

ความเหนวาควรทาการปรบปรงและพฒนาในดาน กระบวนการหลอเครองประดบและการตรวจสอบ

คณภาพงานหลอ โดยการสรางชดคมอการฝกอบรมทประกอบไปดวยเนอหาดานกระบวนการหลอ

เครองประดบ และการตรวจสอบคณภาพงานหลอใหแกชางหลอเครองประดบ เพอทจะเพมขด

ความสามารถใหกบชางหลอเครองประดบ

49

1.2.2 ผลการหาสาเหตของปญหา

จากผลการประเมนชางหลอเครองประดบจะเหนวาขาดความร ทกษะ และความสามารถในเรองกระบวนการหลอเครองประดบ และ

เรองการตรวจสอบคณภาพงานหลอดงนนจงนาจดบกพรองมาหาสาเหตของปญหาดวยผงกางปลา ดงตอไปน

ภาพท 16 แสดงผงกางปลาของปญหากระบวนการหลอเครองประดบและการตรวจสอบ

1. การขาดความรทถกตอง

ขาดผใหความร

ไมมแหลงคนหาความร

อายการทางานนอย ขาดการฝกอบรม

มการเรยนรทชา

ปญหาการหลอเครองประดบ

และการตรวจสอบ คณภาพ

3. เขาใจไมตรงกน

ไมยอมรบมาตรฐาน ไมมสอการสอน

2. วธการทางาน

ไมมมาตรฐานขนตอนทถกตอง ไมมบนทกคณภาพ

งานหลอ

50

จากแผนผงกางปลาทบอกสาเหตของการเกดปญหานน และหาแนวทางใน

การแกไขปญหาไดดงตอไปน

ตารางท 5 แสดงปญหา สาเหต และแนวทางในการแกไขปญหา

ปญหา สาเหต แนวทางแกไข

1.ขาดความรทถกตอง 1.1 ขาดการฝกอบรม 1.2 ไมมแหลงคนหาความร 1.3 ขาดผใหความร 1.4 อายการทางานนอย 1.5 มการเรยนรทชา

1.1จดใหมการฝกอบรมแกพนกงาน

1.2 จดทาชดคมอ หรอเอกสารเพอเปน

แหลงความรใหแกพนกงาน

1.3 จดทาคมอฝกอบรม และผ

ฝกอบรม

1.4 มการฝกทกษะ

1.5 มการแยกกลมในการฝกอบรม

2. วธการทางาน 2.1 ไมมมาตรฐานขนตอนท

ถกตอง

2.2 ไมมบนทกคณภาพงาน

หลอ

2.1 จดทามาตรฐานในการทางาน

2.2 บนทกผลคณภาพงานหลอแตละ

ครง เพอหาแนวทางการแกไขและ

ปองกน

3. เขาใจไมตรงกน 3.1 ไมมสอการสอน 3.2 ไมยอมรบมาตรฐาน

3.1 จดทาสอ และคมอการเรยน การ

สอน

3.2 มการปรบทศนคตใหกบพนกงาน

โดยการอบรม

จากตารางท 5 แนวทางแกไขเนองจากชางหลอเครองประดบยงขาดความร

ขาดประการณ และทศนคตทดเกยวกบมาตรฐานกระบวนการหลอเครองประดบ การตรวจสอบ

คณภาพงานหลอ และแนวทางการแกไข/ปองกนขอบกพรองจากงานหลอเครองประดบดงนนจง

ตองมการจดอบรมเกยวกบมาตรฐานกระบวนการหลอเครองประดบ มาตรฐานการตรวจสอบ

คณภาพงานหลอ และแนวทางการแกไข/ปองกนขอบกพรองจากงานหลอ เพอใหเกดทศนคตทด

และใหเกดความตระหนกและเหนความสาคญของการทางานทมมาตรฐานซงทาเปนชดฝกอบรม

ประกอบดวยเนอหาหลกดงตอไปน

51

1. ความรทวไปเกยวกบโลหะ

2. ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

3. ความรทวไปเกยวกบการตดทางเดนนาโลหะ

4. การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

5. การหลอเบาปนและอบเบาปน

6. การหลอโลหะ

7. การลางปน

8. การตรวจสอบนาหนก , ปญหาและวธแกไขในการหลอ

2. ผลการศกษาการออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

2.1 ผลการสรางชดรปแบบการเรยนร

2.1.1 คมอการฝกอบรม

เปนเอกสารทใชแนะนาหลกสตร ชดฝกอบรมการจดการเรยนรงานหลอ

เครองประดบ สาหรบอตสาหกรรมอญมณและเครองประดบซงภายในชดฝกอบรมประกอบไปดวย

พนฐานของผเขารบการฝกอบรมวตถประสงคของการฝกอบรมรายการเครองมอทใชในการ

ฝกอบรมแผนการจดแบงเนอหาการฝกอบรมระยะเวลา หมายกาหนดการสถานทฝกอบรมวธการ

ดาเนนการฝกอบรมและขอเสนอแนะในการนาหลกสตรไปใช 2.1.2 คมอผใหการฝกอบรม

เปนเอกสารทจดทาเพอชวยผฝกอบรม และวทยากรฝกอบรมไดทราบถงเรอง

ทใชในการฝกอบรม ระยะเวลาทใชในการฝกอบรม เพอใหการดาเนนการฝกอบรมเปนไปอยางม

ประสทธภาพ 2.1.3 คมอผเขารบการฝกอบรม

เปนเอกสารทใชในการประกอบการฝกอบรมของผเขารบการฝกอบรม

ภายในชดฝกอบรมประกอบไปดวย

1.ใบความร ทใหผอบรมทาการศกษาดานงานหลอเครองประดบ ซงมดงน

1.1 ความรทวไปเกยวกบโลหะ

1.2 ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

1.3 ความรทวไปเกยวกบการตดทางเดนนาโลหะ

1.4 การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

1.5 การหลอเบาปนและอบเบาปน

52

1.6 การหลอโลหะ

1.7 การลางปน

1.8 การตรวจสอบนาหนก ปญหาและวธแกไขในการหลอ

2. ใบงาน ซงใหผเขารบการฝกอบรม ไดลองทากอนการเรยนร และหลงการ

เรยนร เพอนามาวเคราะหเปรยบเทยบประสทธภาพการเรยนรของผเขารบการฝกอบรม

2.1.4 สอการสอน

1. สอการนาเสนอ Power Point

เปนสอทมภาพ และคาบรรยาย โดยมผบรรยายประกอบการนาเสนอ

เพอใหผเขารบการฝกอบรมมความร ความเขาใจ ตรงกน ในเรองของ วธใชเครองมอ กระบวนการ

หลอเครองประดบ รวมไปถง ลกษณะปญหาของชนงาน และแนวทางการแกไขและปองกน

ขอบกพรองจากชนงานหลอเครองประดบ

2. สอวดทศน

เปนสอทมภาพ และคาบรรยายพรอมเสยง ชวยในการฝกอบรมสาหรบ

ผสอนหรอวทยากร เพอใหผเขารบการฝกอบรมมความร ความเขาใจ ตรงกน ในเรองของ วธใช

เครองมอ กระบวนการหลอเครองประดบ รวมไปถง ลกษณะปญหาของชนงาน และแนวทางการ

แกไขและปองกนขอบกพรองจากชนงานหลอเครองประดบ

2.2 ผลการประเมนชดรปแบบการเรยนร

เปนแบบสอบถามแสดงความคดเหนของชางหลอเครองประดบ (ตนแบบ) และ

ผเชยวชาญดานงานหลอเครองประดบรวมทงหมด 6 คนโดยแสดงผลการวเคราะหความคดเหนดง

ตารางท 6

ตารางท 6 แสดงผลการประเมนชดรปแบบการเรยนร

ลกษณะคาถามในการประเมน คะแนนเฉลย คาระดบ

1. คณภาพของการฝกอบรม

1.1ความครอบคลม และเหมาะสมของเนอหา

1.2 ปรมาณของเนอหา

1.3การอธบายเนอหาจากงายไปยาก

1.4 นาเสนอชดเจนเขาใจงาย

1.5 เวลาในการฝกอบรม

1.6 การใชอปกรณชวยสอน

3.29

3.29

3.14

2.86

3

3.43

ด

ด

ด

ด

ด

ด

53

ตารางท 6 แสดงผลการประเมนชดรปแบบการเรยนร(ตอ)

ลกษณะคาถามในการประเมน คะแนนเฉลย คาระดบ

2. คณภาพของสอชวยฝกอบรม

2.1 สอการสอน Power point

2.1.1 ตวอกษร

ขนาด

ความสมดล

ความชดเจน

2.1.2 รปภาพ

ขนาด

ความสมดล

ความชดเจน

2.2 สอการสอน วดทศน

2.2.1 ตวอกษร

ขนาด

ความสมดล

ความชดเจน

2.2.2 ภาพเคลอนไหว

ขนาด

ความสมดล

ความชดเจน

2.2.3 เสยงของวดทศน

2.2.4 การดงดดความสนใจ

2.2.5 นาเสนอชดเจนเขาใจงาย

3. คณภาพของเอกสารประกอบ

3.1 เนอหามความชดเจนและเขาใจงาย

3.2 ตวอยางทแสดงในเอกสาร

3.3 ความสอดคลองของเอกสารประกอบและสอ

3.4 การเรยงลาดบเนอหา

3.86

3.57

3.14

3.29

3.43

3.29

3.43

3.43

3.14

3

3.29

3.14

3.43

3.43

3.29

3.58

3

3.14

3.29

ดมาก

ดมาก

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ด

ดมาก

ด

ด

ด

54

จากตารางท 6 พบวา

คณภาพของการฝกอบรม น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 2.86 เปนเรอง

นาเสนอชดเจนเขาใจงายสวนนาหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.43 เปนเรองการใชอปกรณชวย

สอน โดยรวมคณภาพของการฝกอบรมอยในเกณฑด

คณภาพของสอชวยฝกอบรม Power point น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ

3.14เปนเรองของความชดเจนตวอกษรสอการสอน Power pointสวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะ

เทากบ 3.86เปนเรองของขนาดของตวอกษรสอชวยฝกอบรม Power point โดยรวมคณภาพของสอ

ชวยฝกอบรมอยในเกณฑด

คณภาพของสอวดทศน น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3 เปนเรองขนาด

ภาพเคลอนไหวของสอวดทศน สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.43 เปนเรองขนาดและ

ความสมดลตวอกษรของสอการสอนวดทศนเสยงของวดทศนและการดงดดความสนใจ โดยรวม

ของคณภาพของสอการสอนวดทศนอยในเกณฑด

คณภาพของเอกสารประกอบน าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3.00 เปนเรอง

ตวอยางทแสดงในเอกสาร สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.58เปนเรองเนอหามความ

ชดเจนและเขาใจงาย โดยรวมของคณภาพของเอกสารประกอบอยในเกณฑด สรปวาผลการประเมนชดรปแบบการเรยนรทเหมาะสมทสดคอสอชวยฝกอบรม

Power Point

55 3. ผลการศกษาการหาความสามารถกอนและหลงการพฒนารปแบบการเรยนรของชางหลอเครองประดบในโรงงานตวอยางAจากด

จากการใหชางหลอเครองประดบทาใบงานกอนการอบรม และหลงการอบรมสามารถทาการประเมนไดผลดงตารางท 7 ตอไปน

ตารางท 7 แสดงผลการประเมนการเรยนรชางหลอเครองประดบแตละคน

คนท กอนอบรม หลงอบรมครงท 1 หลงอบรม ครงท 2

ทฤษฎ

(เตม 100 คะแนน)

ปฏบต

(เตม 36 คะแนน)

ทฤษฎ

(เตม 100 คะแนน)

ปฏบต

(เตม 36 คะแนน)

ทฤษฎ

(เตม 100 คะแนน)

ปฏบต

(เตม 36 คะแนน)

1 42.5 23 50 25 62.5 28

2 50 20 60 23 67.5 25

3 47.5 20 57.5 23 62.5 26

4 32.5 21 50 24 60 27

5 40 24 52.5 26 62.5 28

6 35 21 45 23 55 25

เฉลย 41.25 21 52.5 24 61.67 26.5

56

ภาพท 17 แสดงกราฟผลการประเมนการเรยนรชางหลอเครองประดบแตละคน

จากตารางท 7 และภาพท 17 พบวา คะแนนจากการทาใบงานของชางหลอ

เครองประดบ หลงการฝกอบรมมคามากขน ดงนนจงไดมการนาขอมลในสวนนมาสรางเสนการ

เรยนร ซงจะแยกตามภาคทฤษฎและภาคปฏบตทมผลตอการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

4. ผลการหาเสนการเรยนรของชางหลอเครองประดบในโรงงานตวอยางAจากด

4.1 เสนการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

จากตารางท 7 และภาพท 17 สามารถแสดงเปนเสนการเรยนรภาคทฤษฎของชาง

หลอเครองประดบไดดงน

ภาพท 18 แสดงความสมพนธระหวาง คะแนนภาคทฤษฎกบจานวนครงทอบรม

57

จากภาพท 18 พบวาการพลอตกราฟระหวางคะแนนภาคทฤษฎกบจานวนครงของ

การฝกอบรม สามารถดไดจากเสนแนวโนมเปนเสนโคงทเพมขนเรอย ๆ ซงไดสมการการเรยนร

ภาคทฤษฎของชางหลอเครองประดบ คอY = 16.22 ln(x)+ 41.93และจานวนครงทตองทาการอบรม

ของภาคทฤษฎ เพอใหชางหลอเครองประดบผานเกณฑทโรงงานตวอยาง A จากด กาหนดเทากบ20

ครง(คะแนนทผานเกณฑทกาหนด คอ 90 คะแนนขนไป)

จากตารางท 7 และภาพท 17 สามารถแสดงเปนเสนการเรยนรภาคปฏบตของชาง

หลอเครองประดบไดดงน

ภาพท 19 แสดงความสมพนธระหวาง คะแนนภาคปฏบตกบจานวนครงทอบรม

จากภาพท 19 พบวา การพลอตกราฟระหวางคะแนนภาคปฏบตกบจานวนครงของ

การฝกอบรม สามารถดไดจากเสนแนวโนมเปนเสนโคงทเพมขนเรอย ๆ ซงไดสมการการเรยนร

ภาคปฏบตของชางหลอเครองประดบ คอ Y = 4.745ln(x)+ 20.99 และจานวนครงทตองทาการ

อบรมของภาคปฏบต เพอใหชางหลอเครองประดบผานเกณฑทโรงงานตวอยาง A จากดกาหนด

เทากบ 12 ครง(คะแนนทผานเกณฑทกาหนด คอ 33 คะแนนขนไป)

4.2 ผลการประเมนโครงการฝกอบรม

4.2.1 ผลทไดจากการประเมนโครงการฝกอบรมของผเขารบการฝกอบรม

58

เปนแบบสอบถามแสดงความคดเหนของผเขารบการฝกอบรมตอโครงการ

ฝกอบรม โดยแสดงผลการวเคราะหความคดเหนดงตารางท 8

ตารางท 8 แสดงผลการประเมนโครงการฝกอบรม

ลกษณะคาถามในการประเมน คะแนนเฉลย คาระดบ

1. คณภาพของการฝกอบรม

1.1 ความครอบคลม และเหมาะสมของเนอหา

1.2 ปรมาณของเนอหา

1.3 การอธบายเนอหาจากงายไปยาก

1.4 นาเสนอชดเจนเขาใจงาย

1.5 เวลาในการฝกอบรม

1.6 การใชอปกรณชวยสอน

1.7 ความชดเจนเสยงของผบรรยาย

1.8 บคลกทาทางของผบรรยาย

1.9 การดงดดความสนใจ

2. คณภาพของสอชวยฝกอบรม

2.1 สอการสอน Power point

2.1.1 ตวอกษร

- ขนาด

- ความสมดล

- ความชดเจน

2.1.2 รปภาพ

- ขนาด

- ความสมดล

- ความชดเจน

2.2 สอการสอน วดทศน

2.2.1 ตวอกษร

- ขนาด

- ความสมดล

- ความชดเจน

3.43

3.57

3.14

3.14

3.00

3.57

3.00

3.57

3.00

3.71

3.57

3.57

3.29

3.43

3.29

3.43

3.57

3.29

ด

ดมาก

ด

ด

ด

ดมาก

ด

ดมาก

ด

ดมาก

ดมาก

ดมาก

ด

ด

ด

ด

ดมาก

ด

59

ตารางท 8 แสดงผลการประเมนโครงการฝกอบรม (ตอ)

ภาพท 20 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง คณภาพของการฝกอบรม

ลกษณะคาถามในการประเมน คะแนนเฉลย คาระดบ

2.2.2 ภาพเคลอนไหว

- ขนาด

- ความสมดล

- ความชดเจน

2.2.3 เสยงของวดทศน

2.2.4 การดงดดความสนใจ

2.2.5 นาเสนอชดเจนเขาใจงาย

3. คณภาพของเอกสารประกอบ

3.1 เนอหามความชดเจนและเขาใจงาย

3.2 ตวอยางทแสดงในเอกสาร

3.3 ความสอดคลองของเอกสารประกอบและสอ

3.4 การเรยงลาดบเนอหา

3.14

3.57

3.14

3.43

3.43

3.57

3.71

3.14

3.29

3.14

ด

ดมาก

ด

ด

ด

ดมาก

ดมาก

ด

ด

ด

60

จากภาพท 20 พบวาคณภาพของการฝกอบรม น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะ

เทากบ 3.00 เปนเรองเวลาในการฝกอบรมความชดเจนเสยงของผบรรยาย และการดงดดความสนใจ

สวนนาหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.57 เปนเรองปรมาณของเนอหา การใชอปกรณชวยสอน

และบคลกทาทางของผบรรยายโดยรวมของคณภาพของการฝกอปรมอยในเกณฑด

ภาพท 21 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง สอชวยฝกอบรม Power point

จากภาพท 21 พบวาคณภาพของสอชวยฝกอบรม Power point น าหนก

คะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3.29 เปนเรองขนาดและความชดเจนของรปภาพ สวนน าหนกคะแนน

เฉลยสงสดจะเทากบ 3.71เปนเรองขนาดตวอกษร โดยรวมของคณภาพของสอชวยฝกอบรม Power

point อยในเกณฑด

61

ภาพท 22 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง สอสอวดทศน

จากภาพท 22 พบวาคณภาพของสอวดทศน น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะ

เทากบ 3.14 เปนเรองขนาดและความชดเจนของภาพเคลอนไหว สวนนาหนกคะแนนเฉลยสงสดจะ

เทากบ 3.57 เปนเรองนาเสนอชดเจนเขาใจงาย โดยรวมของคณภาพของสอวดทศนอยในเกณฑด

ภาพท 23 แสดงผลการประเมนโครงการอบรม เรอง คณภาพของเอกสารประกอบ

62

จากภาพท 23 พบวาคณภาพของเอกสารประกอบน าหนกคะแนนเฉลยตาสด

จะเทากบ 3.14 เปนเรองของตวอยางทแสดงในเอกสารและการเรยงลาดบเนอหา สวนน าหนก

คะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.71เปนเรองเนอหามความชดเจนและเขาใจงายโดยรวมของคณภาพ

ของเอกสารประกอบอยในเกณฑด

63

บทท 5

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

จากการดาเนนการศกษาความร ทกษะ และความสามารถชางหลอเครองประดบใน

โรงงานตวอยาง พรอมทงสรางชดรปแบบการเรยนรเพอเพมความร ทกษะ และความสามารถของ

ชางหลอเครองประดบสามารถสรปผลการศกษาไดดงน

1. สรปผลการศกษา

2. ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานวจย

3. ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป

1. สรปผลการศกษา

1.1 ผลการศกษาความสามารถในการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

1.1.1 การศกษาเครองมอและอปกรณทใชในงานหลอเครองประดบจะประกอบดวย

ฐานยาง, กระบอกปน, เครองตปน, เครองดดอากาศ, เตาอบปน, เครองหลอดดสญญากาศ, คมคบ

กระบอกปน และเครองฉดลางปนเครองมอทงหมดใชสาหรบในงานหลอเครองประดบ เพอ

ประเมนความร, ทกษะ และความสามารถชางหลอเครองประดบ

1.1.2 ผลจากการวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ โดยศกษากระบวนการ

หลอเครองประดบจะประกอบดวยขนตอนการคานวณน าหนกโลหะ การหลอแบบปน การอบปน

การหลอโลหะ และการลางปน ของงานหลอเครองประดบ ทใชสาหรบในการสรางชดรปแบบการ

เรยนรงานหลอเครองประดบ

1.1.3 ผลจากการประเมนชางหลอเครองประด บคอผลการประเมนชางหลอ

เครองประดบกอนการสรางชดรปแบบการเรยนร โดยแบงเนอหาออกเปน 2 สวน คอเนอหา

ภาคทฤษฎและภาคปฏบต ซงพบวาชางหลอเครองประดบควรทาการปรบปรงและพฒนาท ง

ภาคทฤษฎและภาคปฏบตในเรองในดาน กระบวนการหลอเค รองประดบและการตรวจสอบ

คณภาพงานหลอเมอวเคราะหสาเหตโดยผงกางปลาและหาแนวทางแกไขโดยการสรางชดคมอการ

ฝกอบรม

64

1.2 ผลการออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนรของชางหลอเครองประดบ

1.2.1 ผลจากการสรางชดรปแบบการเรยนร ไดแก คมอการฝกอบรม คมอผเขารบ

การฝกอบรมคมอผใหการฝกอบรมสอการสอน สอการนาเสนอ Power Pointสอวดทศน และใบ

งานการฝกภาคทฤษฎ และภาคปฏบตของผเขารบการฝกอบรมทงหมดรวมเรยกวา ชดรปแบบการ

เรยนร

1.2.2 ผลจากการประเมนชดรปแบบการเรยนรจากชางหลอเครองประดบ (ตนแบบ)

และผเชยวชาญงานหลอเครองประดบ

คณภาพของการฝกอบรม น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 2.86 เปนเรอง

นาเสนอชดเจนเขาใจงาย สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.43 เปนเรองการใชอปกรณ

ชวยสอน โดยรวมคณภาพของการฝกอบรมอยในเกณฑด

คณภาพของสอชวยฝกอบรม Power point น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ

3.14 เปนเรองของความชดเจนตวอกษรสอการสอน Power pointสวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะ

เทากบ 3.86 เปนเรองของขนาดของตวอกษรสอชวยฝกอบรม Power point โดยรวมคณภาพของสอ

ชวยฝกอบรมอยในเกณฑด

คณภาพของสอวดทศน น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3 เปนเรองขนาด

ภาพเคลอนไหวของสอวดทศน สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.43 เปนเรองขนาดและ

สมดลตวอกษรของสอการสอน วดทศน เสยงของวดทศนและการดงดดความสนใจ โดยรวมของ

คณภาพของสอวดทศนอยในเกณฑด

คณภาพของเอกสารประกอบน าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3.00 เปนเรอง

ตวอยางทแสดงในเอกสาร สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.58 เปนเรองเนอหามความ

ชดเจนและเขาใจงาย โดยรวมของคณภาพของเอกสารประกอบอยในเกณฑด

1.3 ผลการหาความสามารถกอนและหลงการพฒนารปแบบการเรยนรพรอมกบการหา

เสนการเรยนรของชางหลอเครองประดบในโรงงานตวอยาง A จากด

1.3.1 ผลจากการประเมนผลการเรยนร

1. คะแนนภาคทฤษฎกบจานวนครงของการฝกอบรม สามารถดไดจาก

เสนแนวโนมเปนเสนโคงทเพมขนเรอย ๆ ซงไดสมการการเ ร ย น ร ภ า ค ท ฤ ษ ฎ ข อ ง ช า ง ห ลอ

เครองประดบ คอ Y = 16.22 ln(x)+ 41.93 และจานวนครงทตองทาการอบรมของภาคทฤษฎ เพอให

ชางหลอเครองประดบผานเกณฑทโรงงานตวอยาง A จากดกาหนดเทากบ 20 ครง

2. คะแนนภาคปฏบตกบจานวนครงของการฝกอบรม สามารถดไดจาก

เสนแนวโนมเปนเสนโคงทเพมขนเรอย ๆ ซงไดสมการการเ รยน รภาคปฏบตของชางหลอ

65

เครองประดบ คอ Y = 4.745 ln(x)+ 20.99 และจานวนครงทตองทาการอบรมของภาคปฏบต เพอให

ชางหลอเครองประดบผานเกณฑทโรงงานตวอยาง A จากดกาหนดเทากบ 12 ครง

1.3.2 ผลจากการประเมนโครงการฝกอบรมของผเขารบการฝกอบรม

คณภาพของการฝกอบรม นาหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3.00 เปนเรอง

เวลาในการฝกอบรมความชดเจนเสยงของผบรรยาย และการดงดดความสนใจ สวนนาหนกคะแนน

เฉลยสงสดจะเทากบ 3.57 เปนเรองปรมาณของเนอหา การใชอปกรณชวยสอนและบคลกทาทาง

ของผบรรยาย โดยรวมของคณภาพของการฝกอบรมอยในเกณฑด

คณภาพของสอชวยฝกอบรม Power point น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะ

เทากบ 3.29 เปนเรองขนาดและความชดเจนของรปภาพ สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ

3.71 เปนเรองขนาดตวอกษร โดยรวมของคณภาพของสอชวยฝกอบรม Power point อยในเกณฑด

คณภาพของสอวดทศน น าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3.14 เปนเรอง

ขนาดและความชดเจนของภาพเคลอนไหว สวนนาหนกคะแนนเฉลยสงสดจะเทากบ 3.57 เปนเรอง

นาเสนอชดเจนเขาใจงาย โดยรวมของคณภาพของสอวดทศนอยในเกณฑด

คณภาพของเอกสารประกอบน าหนกคะแนนเฉลยตาสดจะเทากบ 3.14 เปน

เรองของตวอยางทแสดงในเอกสารและการเรยงลาดบเนอหา สวนน าหนกคะแนนเฉลยสงสดจะ

เทากบ 3.71 เปนเรองเนอหามความชดเจนและเขาใจงาย โดยรวมของคณภาพของเอกสารประกอบ

อยในเกณฑด

2. ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานวจย

2.1 การสรางชดรปแบบการเรยนร จะเปนชดฝกอบรมทผเขารบการฝกอบรมสามารถ

เรยนรไดดวยตนเอง แตผเรยนไมใหความสนใจอยากจะไปเรยนตอนอกเวลาหลงจากฝกอบรมทา

ใหเกดความเขาใจในงานหลอเครองประดบไดลาชา

2.2 ระยะเวลาทใชในการอบรมมอยางจากด ทาใหสามารถรถจดอบรมและประเมนผล

การเรยนรจากการทาใบงานทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตของผเขารบการฝกอบรมไดนอยครง

2.3 ผเขารบการฝกอบรมและผเชยวชาญ ไมไดแสดงความคดเหนตอโครงการภายหลง

จากการฝกอบรม ซงผวจยตองทาการตดตอสอบถามเปนระยะๆ

66

3. ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป

3.1 ควรมการปรบปรงชดรปแบบการเรยนรนใหมการปฏบตมากยงขน ทงดานทฤษฎ

และปฏบต

3.2 ระยะเวลาทใชในการฝกอบรมควรจดใหมความเหมาะสมกบระดบความร

ความสามารถของผรบการอบรมเพราะอาจจะทาใหผเขารบการฝกอบรมรสกเบอหนาย

3.3 สถานททจดในการฝกอบรมควรมความเหมาะสมหรอพอเหมาะกบผเขารบการ

ฝกอบรม

67

รายการอางอง ภาษาไทย

เขมสน รกขจนดา. (2548). “การศกษาผลกระทบการเรยนรงานในการกาหนดเวลามาตรฐานใน

ขนตอนการเยบเสอผา.” วทยานพนธหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาวศวกรรมอตสาหการ บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จนทรเพญ เชอพานช. (2531). “การวเคราะหและสงเคราะห.” วทยานพนธมหาบณฑต สาขาวชา

มธยมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จรพงษ โลพศ. (2552). “การจดการเรยนรวชางานระบบควบคมเครองยนตดวยอเลกทรอนกสตาม

หลกสตรฐานสมรรถนะ.” วทยานพนธมหาบณฑต สาขาวชาครศาสตรเครองกล คณะ

ครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

บรษท ภกด แฟคทอร จากด. (2549). กระบวนการผลตเครองประดบเบองตน. กรงเทพฯ: สานกพมพ

วงตะวน จากด.

บญชม ศรสะอาด. (2535). การวจยเบองตน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.

บรษท ซแฟค จากด. (2549). Jewellery Finishing Process Step By Step. กรงเทพฯ: สานกพมพ

วงตะวน จากด.

ประพนธ ผาสขยด. (2555). การจดการความร และการสรางองคกรแหงการเรยนร (Knowledge

Management & Learning Organization). เขาถงเมอ 24 กรกฎาคม. เขาถงไดจาก

http://prapon-sharing.blogspot.com online.

ราชบณฑตยสถาน.(2542). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ: นานมบคส.

สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม(สคส.). (2550). การจดการความรสาหรบผบรหาร.

เขาถงเมอ 24 กรกฎาคม. เขาถงไดจาก http://www.kmi.or.th.

สาโรช โศภรกข. (2549). “ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนของนสตปรญญาโททเรยนรดวยการนา

ตนเองในวชาเทคนคและกระบวนการฝกอบรม.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

อภนนท เวทยกนกล. (2543). " เทคนคการออกแบบการฝกอบรม." เอกสารประกอบการฝกอบรม

สถาบนพฒนาผบรหารการศกษากระทรวงศกษาธการ ครสภาลาดพราว.

68

อบดลรอฮม แสแอ, เจษฎาภรณ สขวน และวารนทร คงคาศกด. (2545). "รายงานโครงงานศกษา

เรองชดฝกทกษะทางคอมพวเตอรดานเทคนคการฝงอญมณ." ปรญญานพนธบณฑต

สาขาวชาครศาสตรเครองกล คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลย

พระจอมเกลาธนบร.

ภาษาองกฤษ

Shilpa, Arora and Sachin Agarwal (2007). “Literature Review.” Active Learning for Natural

Language Processing : 1-28.

T, Lobanova-Shunin and Y. Shunin (2007). “Computer Modelling and New Technologies.”

Learning Curve Model For Professional Competences Development 11,2 :39-48.

Thompson, Cynthia A. Mary Elaine Califf and Raymond J. Mooney (1999). “Active Learning for

Natural Language Parsing and Information Extraction.” in proceedings of the

Sixteenth International Machine Learning Conference, 406-414. Bled : Slovenia.

Nigam, Kamal and Rayid Ghani (2000). Analyzing the Effectiveness and Applicability of Co-

training. Accessed June 25. Available from www.kamalnigam.com/papers/cotrain-CI.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

กระบวนการผลตเครองประดบ

71

แผนผงแสดงการไหลของกระบวนการผลตเครองประดบ

A

ไม

ไม

ใช

ไม

ใช

ถกตองเหมาะสม

ใช/ไม

3.พจารณาเลอกใชวสด

ทาแมพมพ

ทาแมพมพดวยโลหะ

ใช/ไม

4.ทาพมพโลหะ

5. ตรวจสอบแมพมพโลหะ

แมพมพใชงานไดใช/

ไม?

B

1.ออกแบบ

2.ตรวจสอบการออกแบบ

72

A B

6.ทาพมพยาง

7.ตรวจสอบพมพยาง

พมพยางสมบรณ

ใชหรอไม?

8.อด WAX

9.ตรวจสอบการอด WAX

10. แตง WAX

11.ตรวจสอบกระสวนขผง

กระสวนขผงสมบรณ

ใช/ไม?

กระสวนใชงานได

ใช/ไม?

12.ทาแมพมพดวนWAX

13.ตรวจสอบแมพมพWAX

แมพมพใชงานได

ใชหรอไม?

หลอมกลบมาใชใหม

ไม

ใช

ใช

ใช

ใช ไม

ไม

ไม

B

6.ทาพมพยาง

C

73

สมบรณใช/ไม

17.ตรวจสอบการหลอปน

หลอปนสมบรณใช/

ไม

18.อบเบาปน

19.ตรวจสอบการอบเบาปน

เบาปนไมแตกราวใช/

ไม?

E

14.ขนชอ

16.หลอปน

C

15.ตรวจสอบตนชอ

ใช

ใช

ใช

ทาลายแบบปน ไม

ไม ลางตนชอ

ลางตนชอ

ไดใช/ไม

ไม

ใช

ไม

D

74

ใช

ใช

ไม

ไม

ใช ใช

E

กาจดเศษปน

หมดใช/ไม

20.การหลอตวเรอน

22.ตรวจสอบการลางทาความสะอาดสะอาด

23.ตดชอ

21.ลางทาความสะอาดตนชอ

ตวเรอนใช/ไม

24. แยกตวเรอน/ตนชอและเศษผง

26.ตรวจสอบตวเรอน

27.งานแตง

ตวเรอนหลอสมบรณ

ใช/ไม

G H I

ตนชอ

ใช/ไม

25.แยกตนชอและเศษผง

REFINE

โลหะ

ไม

75

ไม

G H I

งานแตงผาน

ใช/ไม

30. พจารณาขนตอนการผลตวาจาเปนตองโมMagnetic

ใชหรอไม

33. งานขด

34.ตรวจสอบชนงานขด

ตองโม Magnetic

ใช/ไม

ซอมได

ใช/ไม

ซอมได

ใช/ไม

ตองโม Magnetic

ใช/ไม

32.ตรวจสอบโม Magnetic

31. โม Magnetic

ไม

ไม

ไม

ไม

K

ใช

M L

28. ตรวจสอบชนงานแตง

J

ไม

งานขดผาน

ใช/ไม

35.

พจารณา

งานเพอ

ซอม

ใช

ใช

ใช

ใช

29.

พจารณา

งานเพอ

ซอม

76

ซอมได

ใช/ไม

งานฝงผาน

ใช/ไม

ตองขดเงา

ใช/ไม

M L K J

R Q P N O

36. พจารณาขนตอนการผลตวา

จาเปนตองโมGrinding หรอ ขด

โม Grindingใช/ไม?

37.โมGrinding

38.พจารณาขนตอนตอจาก

งานโม

40.ตรวจสอบ

งานโม ลกเหลก

41.งานฝงเพชร/พลอยหน

42.ตรวจสอบงานฝงเพชร/พลอย/

หน

43.ขดเงา

44.ตรวจสอบงานขดเงา

46.แกะเพชร/

พลอย/หน

สตอก

ไม

ใช

ใช

ไม

ใช

ใช

ไม 45.

พจาร

ณางาน

เพอ

39. โม ลกเหลก

77

R Q P N O

ชนงานขดเงา

ผาน ใช/ไม? งานโมเงา

ผาน ใช/ไม?

ไม

ใช ใช

49.ลางดวย Ultrasonic

47.พจารณา

งานเพอ

ไม

ไม

ใช

สตอก 48.แกะเพชร/พลอย/หน

50.ตรวจสอบงานลางดวย Ultrasonic

51. Pack

52.ตรวจสอบงาน Pack

งาน Pack ผานใช/ไม?

ไม

ใช

53.สงมอบลกคา

ซอมได

ใช/ไม

78

กระบวนการผลตเครองประดบ

1. การผลตเครองประดบเรมตนดวยการออกแบบชนงานวาเปนงานประเภทใด

ขนาดเทาไร และโลหะทใชเปนอะไรรวมถงจานวนทตองการดวย

2. หลงจากนนทาการตรวจสอบแบบวาถกตองเหมาะสมหรอไม ถาไมถกตองเหมาะสม

กนากลบไปออกแบบใหม

3. จากนนพจารณาเลอกวสดทใชทาแมพมพ ซงม 2 ประเภท คอ ทาดวยโลหะ และ

ไมทาดวยโลหะ

3.1 ถาทาแมพมพดวยโลหะเมอทาเสรจกทาการตรวจสอบแมพมพโลหะ ตอจากนน

ทาพมพยาง แลวตรวจสอบพมพยาง เมอพมพยางสมบรณจงเรมทาการอดเทยนขผง (WAX) แลว

ตรวจสอบการอดเทยนขผง (WAX) หลงจากนนทาการแตงเทยนขผง (WAX) และสดทายทาการ

ตรวจสอบกระสวนขผง

3.2 สวนแมพมพทไมทาดวยโลหะจะเรมตนดวยการทาแมพมพดวยเทยนขผ ง

(WAX) แลวทาการตรวจสอบแมพมพเทยนขผง (WAX) สดทายตรวจสอบแมพมพวาใชงานได

หรอไม

4. เมอทาแมพมพเสรจแลวกทาการขนชอ แลวทาการตรวจสอบตนชอ

5. นาไปหลอเบาปนหลงจากนนทาการตรวจสอบการหลอเบาปน แลวทาการอบเบาปน

พรอมกบการตรวจสอบการอบเบาปน

6. ทาการหลอตวเรอน แลวลางทาความสะอาดตนชอ พรอมกบตรวจสอบการลางทา

ความสะอาดตนชอเพอทาการกาจดเศษปนทเหลออย

7. เมอลางเสรจแลวจงนาไปตดชอ หลงจากนนแยกตวเรอน ตนชอ และเศษผงออกจาก

กน แลวทาการตรวจสอบตวเรอนวาสมบรณหรอไม

8. หลงจากนนสงตอไปทแผนกแตงตวเรอนใหทาการแตงชนงานแลวทาการตรวจสอบ

ชนงานเพอดวางานแตงมคณภาพผานเกณฑมาตรฐานหรอไม เพอพจารณางานซอม แลวทาการ

พจารณาขนตอนการผลตวาจาเปนตองโมแบบแมเหลกหรอแรงดงดด หรอไมถาตองทาการโมตอง

ตรวจสอบผลการโมและถาตรวจสอบไมผานตองทาการโมใหม เมอผานแลวทาการพจารณาวา

จาเปนตองโมแบบขดดวยหนถาตองโมแบบขดดวยหนตองพจาณาขนตอนตอจากงานโม แลว

พจารณาตอวาตองทาการขดเงาหรอไม หรอตองทาการโมลกเหลก พรอมตรวจสอบ ถาไมตองโม

แบบแมเหลกหรอแรงดงดด กทาการขดไดเลย พรอมตรวจสอบชนงานขด หากไมผานการ

ตรวจสอบกนากลบไปซอม หรอถาซอมไมไดกนากลบไปหลอตวเรอนใหม

79

9. นาไปฝงเพชร หรอพลอยหน แลวทาการตรวจสอบงานฝงนน ถาไมผานกนากลบไป

ซอม หากซอมไมไดตองนาไปแกะเพชร หรอพลอยหนออกกอนแลวทาการหลอตวเรอนใหม

10. นาไปขดเงาพรอมกบการตรวจสอบการขดเงาถาไมผานกนากลบไปซอม หลงจากนน

งานทผานการโม และขด ตองลางดวย Ultrasonic พรอมการตรวจงานลางดวย Ultrasonic

11. บรรจภณฑ พรอมกบการตรวจสอบการบรรจภณฑหากไมผานกนากลบไปแกไข

ถาหากผานกสงมอบสนคาใหกบลกคา

ภาคผนวก ข

การวเคราะหเครองมอและอปกรณทใชในการหลอเครองประดบ

81

ตารางท 9 การวเคราะหเครองมอและอปกรณทใชในการหลอเครองประดบ

รปภาพ ชอ หนาท / คณสมบต ขอควรระวงและการดแลรกษา

เครองตปน

ตปนเพอใหสวนผสมของ

ปนเปนเนอเดยวกน อยาตปนนานเกนไปจะทาให

ปนมความขนมาก สงผลตอ

คณภาพผวงานหลอ

เครองดดอากาศ

ดดอากาศออกจากปน

จนปนมลกษณะคลาย

นาเดอด

อยาดดนานเกน 1 นาท จะทาให

ปนเกดการเซตตว ซงสงผลตอ

คณภาพงานหลอ

เตาอบปน

ทาการไลเทยนออกจาก

เบาปนและอบเปาปน

ใหแกรงในการรองรบ

การหลอเครองประดบ

ควรใหอณหภมในการอบตาม

คาแนะนาอยางเครงครด

เครองหลอดด

สญญากาศ

เครองททาใหโลหะเกด

การหลอมเหลวแลวทา

การหลอลงในกระบอก

ปน

ใชอณหภมหลอมโลหะตาม

ชนดโลหะทบรษทกาหนด

เครองฉดลาง

ปน

ทาความสะอาดเศษ

คราบปนงานหลอโลหะ

ใชตามคมอแนะนาของบรษท

เทานน

ภาคผนวก ค

การวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ

83

ตารางท 10 การวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ

ขนตอนท รป เครองมอ วธการ

1. การ

คานวณหาคา

นาหนกของ

ฐานยาง

เครองชง

นาหนก

นาฐานยางมาชงหานาหนกโดยใชตาชง

ซงตาชงทใชนนอาจจะเปนระบบสากล

(เขมนาฬกา)หรอระบบตวเลข

(DIGITAL)

2. การ

คานวณหาคา

นาหนกของ

โลหะทใชหลอ

เครองชง

นาหนก

ฐานยางทชงไดจากขอ 1 ไปตดตนขผง

และตดพมแบบขผงเสรจแลวนามาชงหา

นาหนกทงหมดแลวนาคาทไดมาลบ

นาหนกของฐานยาง

3. การผสมปน

และเทปน

ตาชง

นาหนก

ชงน าหนกปนทตองการเตรยมไว

4. เทนาลงใน

ปน

ถวยตวง ตวงนา (ปกตอณหภมของนาควรเปน 70

F / 21 C - 75 F / 24 C)

หมายเหต : ตองใชดวยนาสะอาดเสมอ

- ใชเวลา 9 -10 นาทนบตงแตนาและปน

ไดผสมกนจนถงปนเรมแขงตว

5. การผสมปน

เครองผสม

ปน

เปดเครองผสมปน 2 - 3 นาทเรมจากเบาๆ

กอนคอยไปเรว

6. การดดปน

เครองดด

ปน

นากระบอกปนเขาเครองดดปนประมาณ

2 นาท

84

ตารางท 10 การวเคราะหกระบวนการหลอเครองประดบ (ตอ)

ขนตอนท รป เครองมอ วธการ

7. ใหปนเซตตว

กระบอก

ปน

วางทงไวอยางนอย 1 -2 ชวโมง ใหปน

เซตตว

8. ถอดกรวย

และฐานยาง

ออก

มด ถอดกรวยและฐานยางออก และปาดปน

สวนเกนดานบนกระบอกออกดวยมดบาง ๆ

9. ตงเบาปนทง

ไวใหเยน

เบาปน ตงทงไวใหเยน เพอรอเขาเตาอบ

10.อบเบาปน

เตาอบเบา

ปน

วางกระบอกปนใหมระยะหางจากขดลวด

ประมาณ 2 เซนตเมตรทงระยะระหวาง

กระบอก 1 – 5 เซนตเมตรและวางใหสง

กวาพนเตาวางคว ากระบอกปนลงใหรเท

อยดานลางเพอใหเทยนไหลออกไดงาย

โดยอบใหอณหภมตามเกณฑทบรษท

กาหนด

11.การหลอ

โลหะ

เครองหลอ

สญญากาศ

ทาการหลอมโลหะดวยอณหภมทบรษท

กาหนดตามชนดของโลหะ

12. การลางปน

เครองฉด

ลางปน

ทาการเคาะเอาปนออกจากเบาปนออก

เพอใหเหลอแตชนงานหลอ จากนนใช

แรงดนฉดทาความสะอาดคราบปนออก

จากชนงานหลอเครองประดบ

ภาคผนวก ง

การวเคราะหการตรวจสอบคณภาพงานหลอเครองประดบ

86

ตารางท 11 การวเคราะหการตรวจสอบคณภาพงานหลอเครองประดบ

ปญหา รป สาเหต แนวทางการแกไข

1. ชนงานทนา

โลหะไหลเขา

โพรงแบบไมเตม

นาโลหะมอณหภมตา

เกนไป

อณหภมเบาตาเกนไป

มความเปนสญญากาศ

ไมพอในขณะหลอ

เพมอณหภมนาโลหะ

เพมอณหภมเบา

ตรวจหารอยรวของเครองหลอ

สญญากาศ

2.ผวชนงานท

หยาบ

เบารอนเกนไป

นาโลหะรอนเกนไป

ใชอตราสวนผสมปน

หลอกบนาไม

เหมาะสม

ลดอณหภมเบา

ลดอณหภมการหลอ

ผสมอตราสวนปนและนาตามท

ผผลตระบไว

3. ฟองโลหะบน

ชนงานหลอ

ปนหลอไมรวมเปน

เนอเดยวกน

เกดขอผดพลาด

เนองจากการทางาน

ของปมสญญากาศ

ทาตามคาแนะนาของผผลตปน

หลอ

ตรวจสอบขอตอและผนกของ

ปม

4. ชนงานหลอ

เปนครบ

ใชอตราสวนผสมปน

หลอกบนาไม

เหมาะสม

เกดรอยแตกในโพง

เบาปนไดรบความรอน

เรวเกนไป

ใชอตราสวนของนาและผงปน

หลอตามทผผลตแนะนา

ทงเบาปนไวอยางนอย 1 ชวโมง

หลงจากเทปนหลอเขาสเบาแลว

ทาตามคาแนะนาอบเบาปนโดย

ทาตามวฏจกรการอบเบาปน

5. ชนงานหลอ

เปราะ

ใชโลหะอลลอยทไม

เหมาะสม

อณหภมของนาโลหะ

ตาเกนไป

ใชปรมาณโลหะเกาใน

การหลอมากเกนไป

ใชโลหะอลลอยทมคณภาพ

เพมอณหภมหลอ

ใชโลหะเกาในการหลอไมเกน

50%

ภาคผนวก จ

แบบทดสอบกอนการสรางชดรปแบบการเรยนร

88

แบบทดสอบกอนเรยน

โครงการฝกอบรมเชงปฏบตการหลกสตร

“การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ”

จงวงกลมในขอทถกตองทสด(เตม 100 คะแนน)

1.ชนงานทมความบางมากตองตงอณหภมอยางไร (2.5 คะแนน)

ก.ตงอณหภมหลอสงกวางานหนา เพอใหน าโลหะไหลเขาไปเตมโพลง

ข.ตงอณหภมหลอสงกวางานหนา เพอปองกนการเกดโพรงอากาศ

ค.ตงอณหภมหลอตากวางานหนา เพอปองกนการเกดโพรงอากาศ

ง.ตงอณหภมหลอตากวางานหนา เพอใหน าโลหะไหลเขาไปเตมโพลง

2. ถาทงกระบอกหลอทเทปนหลอแลว ไวในอากาศนานกวา 24 ชวโมง จะตองทาอยางไร(2.5

คะแนน)

ก.ใชผาชบนามนคลมไวกนปนแตก

ข.ใชผาชบนามนคลมไวไมใหน าระเหยออกจากปนหลอนจนหมด

ค.ใชสเปรยฉดนาพรมไวตลอด

ง.ฉดสเปรยเคลอบผวไว

3.กระบอกหลอ (Flask) โดยทวไปทาจากโลหะชนดใด(2.5 คะแนน)

ก.เหลก ข.อลมเนยม ค.ทองเหลอง ง. สงกะส

4.เวลาทใชในการนากระบอกปนเขาเครองดดปนเพอดดอากาศออกจากกระบอกปน(2.5 คะแนน)

ก. 2 นาท ข. 3 นาท ค. 4 นาทง.5 นาท

5.การตดทางเดนนาควรตดอยางไร(2.5 คะแนน)

ก.ตดตรงสวนทบางสด ข.ตดตรงสวนทหนาสด

ค.ตดตางสวนทหนากลาง ๆ ง.ตดตรงสวนทเรยบดานหนา

6.การผสมปนควรทาอยางไร(2.5 คะแนน)

ก.ใสนากอนแลวคอยใสปน ข.ใสปนกอนแลวคอยใสนา

ค.ใสปนกบนาพรอม ๆ กน ง.ถกทกขอ

7.ถาตองการผสมโลหะเงน 95 % นาหนก 880 gตองใชเงน 100 % และทองแดงเทาไร(2.5 คะแนน)

ก. เงน 100 % = 836 g ทองแดง = 44 g

ข. เงน 100 % = 841 g ทองแดง = 39 g

ค. เงน 100 % = 832 g ทองแดง = 48 g

ง. เงน 100 % = 848 g ทองแดง = 32 g

89

8.ขอใด คอสญลกษณของเงน(2.5 คะแนน)

ก. Au ข. Ag ค.Ptง. Pd

9. ควรปรบตงอณหภมของเตาอบ ในการอบเบาปนเครองประดบเงนใหแกรง ใหเครองทางาน

อณหภมทประมาณเทาใด(2.5 คะแนน)

ก. 200-300 องศาเซลเซยส ข.400-500 องศาเซลเซยส

ค.500-600 องศาเซลเซยส ง.700-750 องศาเซลเซยส

10. ทางเดนนาโลหะทมขนาดเลกหรอแคบจะมผลอยางไร(2.5 คะแนน)

ก.ทาใหโลหะสวนทพงเขาไปกอนเรมแขงตวและกนไมใหน าโลหะทเหลอไหลเขาไปได

ข.ทาใหน าโลหะเขาไปในโพรงไดดและไมไหลกลบออกมา

ค.ทาใหโลหะทหลอมรพรน

ง.ทาใหน าโลหะมอณหภมลดลงอยางรวดเรว

11.ชนงานเทยนตองหางจากผนงกระบอกหลอนอยทสดเทาไร(หลอดดสญญากาศ)(2.5 คะแนน)

ก.ตดผนงกระบอกหลอ ข.ไมนอยกวา ¼ นว

ค.ไมนอยกวา ½ นว ง.ไมนอยกวา 1 นว

12.ทองคามตวยอวาอะไร(2.5 คะแนน)

ก. Au ข. Ag ค. Pt ง. Pd

13.จดหลอมเหลวของโลหะเงนคออณหภมเทาไร (2.5 คะแนน)

ก. 956 องศาเซลเซยล ข. 961 องศาเซลเซยล

ค. 965 องศาเซลเซยล ง. 970 องศาเซลเซยล

14. จดหลอมเหลวของโลหะทองคาคออณหภมเทาไร(2.5 คะแนน)

ก. 1056 องศาเซลเซยล ข. 1064 องศาเซลเซยล

ค. 1068 องศาเซลเซยล ง. 1074 องศาเซลเซยล

15.ในการผสมนาลงในปน 100 กรม จะตองใสนาผสมปนกมลลลตร(2.5 คะแนน)

ก. 30ข. 34 ค. 38 ง.42

16.การผสมปน และเทปนลงกระบอกปนควรใชเวลาเทาไร (2.5 คะแนน)

ก.ไมใหเกน 8 นาท ข.ไมใหเกน 10 นาท

ค.ไมใหเกน 12 นาท ง. 15 นาท

17. การอบเบาปนมอณหภมทใชในการเปาไลเทยนควรใชอณหภมอยทประมาณ(2.5 คะแนน)

ก.ประมาณ 100 – 120 c ข.ประมาณ 150 - 180 c

ค.ประมาณ 200 - 280 c ง.ประมาณ 325 - 350 c

90

18. คาความถวงจาเพาะของเงน 95 % มคาเทากบเทาไร (2.5 คะแนน)

ก. 9.5 ข.10.0 ค.10.5 ง. 11.0

19. ปญหาทเกดรพรน หรอตามดทบรเวณผวชนงานหลอเกดจากสาเหตใด (2.5 คะแนน)

ก.อณหภมเทสงเกนไป ข. ผสมปนไมถกตอง

ค.ความดนในการหลอโลหะ ง.ถกทกขอ

20. ปญหาชนงานหลอมผวงานทหยาบเกดจากสาเหตใด (2.5 คะแนน)

ก. อณหภมเทสงเกนไป ข. ผสมปนไมถกตอง

ค.ความดนในการหลอโลหะ ง.ถกทกขอ

21. จากชนงานทกาหนดให แสดงชนงานทนาโลหะไหลเขาโพรงแบบไมเตม(10 คะแนน)

ก.สาเหตของการเกดขอบกพรอง

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

ข. การแกไข

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

22. จากชนงานทกาหนดให แสดงลกษณะของผวชนงานทหยาบ(10 คะแนน)

ก.สาเหตของการเกดขอบกพรอง

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

ข. การแกไข

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

91

23. จากชนงานทกาหนดให แสดงลกษณะฟองโลหะบนชนงานหลอ(10 คะแนน)

ก.สาเหตของการเกดขอบกพรอง

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

ข. การแกไข

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

24. จากชนงานทกาหนดให แสดงชนงานหลอเปนครบ(10 คะแนน)

ก.สาเหตของการเกดขอบกพรอง

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

ข. การแกไข

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

25. จากชนงานทกาหนดให แสดงชนงานหลอเปราะ(10 คะแนน)

ก.สาเหตของการเกดขอบกพรอง

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

ข. การแกไข

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

ภาคผนวก ฉ

เฉลยแบบทดสอบกอนการสรางชดรปแบบการเรยนร

93

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1.เฉลยขอสอบปรนย (คะแนนขอละ 2.5 คะแนน)

ขอ เฉลย ประเภทเนอหา หมายเหต

1 ก 3

ประเภทเนอหา

1 คอ วตถดบและอปกรณทใชในงานหลอ

เครองประดบ

2 คอ วธการใชเครองมอและการคานวณ

3 คอ กระบวนการหลอเครองประดบ

4 คอ การตรวจสอบคณภาพงานหลอ

2 ค 3

3 ก 1

4 ก 3

5 ข 3

6 ก 3

7 ก 2

8 ข 1

9 ง 3

10 ก 3

11 ข 2

12 ก 1

13 ข 3

14 ข 3

15 ค 2

16 ข 3

17 ข 3

18 ค 1

19 ก 4

20 ข 4

94

2.เฉลยขอสอบอตนย (คะแนนขอละ 10 คะแนน)

ขอ ขอบกพรอง สาเหตของการเกดขอบกพรอง การแกไข

21 ชนงานทนา

โลหะไหลเขา

โพรงแบบไม

เตม

น าโลหะมอณหภมตาเกนไป

อณหภมเบาตาเกนไป

มความเปนสญญากาศไมพอในขณะ

หลอ

เพมอณหภมนาโลหะ

เพมอณหภมเบา

ตรวจหารอยรวของเครองหลอ

สญญากาศ

22 ผวชนงานท

หยาบ

เบารอนเกนไป

นาโลหะรอนเกนไป

ใชอตราสวนผสมปนหลอกบนาไม

เหมาะสม

ลดอณหภมเบา

ลดอณหภมการหลอ

ผสมอตราสวนปนและนาตามท

ผผลตระบไว

23 ฟองโลหะบน

ชนงานหลอ

ปนหลอไมรวมเปนเนอเดยวกน

เกดขอผดพลาดเนองจากการทางาน

ของปมสญญากาศ

ทาตามคาแนะนาของผผลตปน

หลอ

ตรวจสอบขอตอและผนกของ

ปม

24 ชนงานหลอเปน

ครบ

ใชอตราสวนผสมปนหลอกบนาไม

เหมาะสม

เกดรอยแตกในโพง

เบาปนไดรบความรอนเรวเกนไป

ใชอตราสวนของนาและผงปน

หลอตามทผผลตแนะนา

ทงเบาปนไวอยางนอย 1 ชวโมง

หลงจากเทปนหลอเขาสเบาแลว

ทาตามคาแนะนาอบเบาปนโดย

ทาตามวฏจกรการอบเบาปน

25 ชนงานหลอ

เปราะ

ใชโลหะอลลอยทไมเหมาะสม

อณหภมของนาโลหะตาเกนไป

ใชปรมาณโลหะเกาในการหลอมาก

เกนไป

ใชโลหะอลลอยทมคณภาพ

เพมอณหภมหลอ

ใชโลหะเกาในการหลอไมเกน

50%

95

ตารางวเคราะหขอสอบกอนเรยน (Pre-test)

เนอหา

จานวนขอสอบ

ปรน

ย

อตน

ย

1.วตถดบและอปกรณทใชในงานหลอเครองประดบ 4 0

2. วธการใชเครองมอและการคานวณ 3 0

3. กระบวนการหลอเครองประดบ 11 0

4. การตรวจสอบคณภาพงานหลอ 2 5

รวม 20 5

หมายเหต : ขอสอบปรนย 20 ขอ

ขอสอบอตนย 5 ขอ

ภาคผนวก ช

คมอการฝกอบรม

97

โครงการฝกการอบรมเชงปฏบตการหลกสตร

การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

1. ชอเรองฝกอบรม

1.1 การพฒนากระบวนการหลอเครองประดบ

1.2 การพฒนาการตรวจสอบและแนวทางการแกไขคณภาพงานหลอเครองประดบ

2. พนฐานของผเขาการฝกอบรม

เปนพนกงานชางหลอเครองประดบของโรงงานตวอยางAจากด

3. วตถประสงคของการฝกอบรม

3.1 มความร เขาใจหลกการหลอเครองประดบตาง ๆ

3.2 สามารถปฏบตงานหลอเครองประดบตามกระบวนการ และการใชเครองมอตาง ๆ

ในการหลอเครองประดบไดอยางประณตและสวยงาม

4. รายการเครองมอทใชในการฝกอบรม

4.1 คมอการฝกอบรม

4.2 คมอผใหการฝกอบรม

4.3 คมอผเขารบการฝกอบรม

4.4 ใบงานในการฝกภาคทฤษฎและภาคปฏบต

5. แผนการจดแบงเนอหาการฝกอบรม

5.1 ภาคทฤษฎงานหลอเครองประดบ

ระยะเวลาทใช 16ชวโมง

รายละเอยดเนอหาหลกสตร

1. บทนา

2. แบบทดสอบกอนเรยน

3. เอกสารการฝกอบรมเรอง “งานหลอเครองประดบ”

4. แบบทดสอบหลงฝกอบรม

98

5.2 ภาคปฏบตงานหลอเครองประดบ

ระยะเวลาทใช 24 ชวโมง

รายละเอยดเนอหาหลกสตร

1. บทนา

2. ใบงานทดสอบการฝกภาคปฏบตกอนฝกอบรม

3. ใบความรและใบงานการฝกภาคปฏบต

4. ประเมนผลการฝกภาคทฤษฎและภาคปฏบตหลงการฝกอบรม

รวมระยะเวลา 40ชวโมง

6. ระยะเวลา กาหนดการและสถานทฝกอบรม

6.1 ภาคทฤษฎงานหลอเครองประดบ

วนท 1

สถานท หองประชมของบรษท เวลา08.00 - 17.00น.

08.00- 08.10 ลงทะเบยนเขารบการฝกอบรม

08.10 - 08.25 บทนา

08.25- 09.25 ทาแบบทดสอบกอนเรยน

09.25 - 10.20 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ

10.20 -10.30 พก

10.30 - 12.00 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

12.00 - 13.00 พกกลางวน

13.00 – 15.10 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

15.10 - 15.20 พก

15.20- 17.00 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

วนท 2

สถานท หองประชมของบรษท เวลา08.00 - 17.00 น.

08.00 - 08.10 ลงทะเบยนเขารบการฝกอบรม

08.10 - 10.20 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

10.20 - 10.30 พก

10.30 - 12.00 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

12.00 - 13.00 พกกลางวน

99

13.00 – 15.10 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

15.10 - 15.20 พก

15.20- 16.00 ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ (ตอ)

16.00- 17.00 แบบทดสอบหลงฝกอบรม

6.2 ภาคปฏบตงานหลอเครองประดบ

วนท 1

สถานท ณ หองงานหลอ ของบรษท เวลา08.00 - 17.00 น.

08.00 - 08.10 ลงทะเบยนเขารบการฝกอบรม

08.10 - 08.25 บทนา

08.25 -12.00 ทาใบงานกอนการฝกอบรมภาคปฏบต

12.00 - 13.00 พกกลางวน

13.00 - 17.00 อบรมเชงปฏบตการ เรอง งานหลอเครองประดบ

การตรวจสอบและวเคราะหชนงาน

การทาเบาปน และ ทาการปนหลอ

การคานวณนาหนกโลหะ

การหลอมและหลอโลหะดวยเครองหลอสญญากาศ

วนท 2

สถานท ณ หองงานหลอ ของบรษท เวลา08.00 - 17.00 น.

08.00 - 08.10 ลงทะเบยนเขารบการฝกอบรม

08.10 - 12.00 ทาใบงานเรอง การตรวจสอบและวเคราะหชนงาน

12.00 - 13.00 พกกลางวน

13.00 - 17.00 ทาใบงานเรอง การทาเบาปน และ ทาการปนหลอ

วนท 3

สถานท ณ หองงานหลอ ของบรษท เวลา08.00 - 17.00 น.

08.00 - 08.10 ลงทะเบยนเขารบการฝกอบรม

08.10 - 10.20 ทาใบงานเรอง การคานวณนาหนกโลหะ

10.20 – 10.30 พก

10.30 – 12.00 ทาการตรวจสอบเบาปน เพอเตรยมงานหลอ

12.00 - 13.00 พกกลางวน

100

13.00 - 16.00 ทาใบงานเรอง การหลอมและหลอโลหะดวยเครอง

หลอสญญากาศ

16.00 - 17.00 สรปประเมนผลการฝกภาคทฤษฎและภาคปฏบตหลง

การฝกอบรม

7. วธการดาเนนการฝกอบรม

7.1 ทาใบงานกอนการฝกอบรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต

7.2 ทาการฝกอบรมโดยบรรยายประกอบการใชสอ Power Point และวดทศน

7.3 ทาใบงานหลงการฝกอบรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต

8. ขอเสนอแนะในการนาหลกสตรไปใช

เพอใหการนาหลกสตรการฝกอบรมเรองดงกลาวไปใชใหเกดประโยชนตามจดมงหมาย

ตามหลกสตรจงขอเสนอแนวความคดเกยวกบการนาหลกสตรไปใชดงน

8.1 แนวความคดเกยวกบหลกสตร

หลกสตรการฝกอบรมเรองดงกลาวทไดจดทาขนมานสามารถนาไปใชในการอบรม

และพฒนารปแบบการเรยนรในสถานประกอบการประเภทเครองประดบและอญมณอนๆได หรอ

สาหรบบคคลทมความสนใจในเรองน

8.2 การจดสถานทในการฝกอบรม

สถานท ทใชสาหรบการฝกอบรมควรเ ปนหองทวไปทมพนท และอปกรณท

เอออานวยตอการเรยนร เชน กระดานไวทบอรด โปรเจคเตอร เครองเขยน เปนตน และหองทใชใน

การฝกปฏบตงานหลอเครองประดบ

ภาคผนวก ซ

คมอผใหการฝกอบรม

102

คมอผใหการฝกอบรม

1. เครองอานวยประโยชนในการสอน

1.1 หองประชมพรอมเครองมอและอปกรณทใชในงานหลอเครองประดบ

1.2 กระดานดากระดานไวทบอรด พรอมอปกรณ

1.3 เครองฉายภาพขามศรษะ,Projector

2. วธการสอน

2.1 บรรยายประกอบการใชสอPower Pointและวดทศน

2.2 ทาใบงานกอนการอบรม

2.3 ทาการฝกอบรม

2.4 ทาใบงานหลงการอบรม

2.5 ถามตอบในหองเรยน

3. สอการสอน

3.1 หนงสอคมอการฝกอบรม

3.2 สอ Power Point

3.3 สอวดทศน

3.4 ชนงานจรง

103

4. แผนการสอน

คมอการฝกอบรมหนวยท 1 : ภาคทฤษฎงานหลอเครองประดบ

อบรมครงท 1 เวลา 08.00 – 17.00 น. (จานวน 16 ชวโมง)

เนอหาหลกสตร วตถประสงค

ศกษาเกยวกบกระบวนการ การใชเครองมอ

อปกรณทใชในการหลอเครองประดบการ

ตรวจสอบคณภาพและแนวทางการแกไขงาน

หลอเครองประดบ

1. เพอใหผเขารบการฝกอบรมสามารถร, เลอกใช และใช

งานเครองมอ อปกรณ ในการใชงานหลอเครองประดบได

อยางเหมาะสม

2. เพอใหผเขารบการฝกอบรมมทกษะ และความสามารถ

ในกระบวนการหลอเครองประดบไดอยางถกวธ

3. เพอใหผเขารบการฝกอบรมตระหนกถงความสาคญใน

กระบวนการหลอเครองประดบ

เวลา

(นาท)

หวขอเรอง วตถประสงค วธการ

ฝกอบรม

15

บทนา

การหลอเครองประดบ

เพอใหผเขารบการฝกอบรมตระหนกถง

ความสาคญในกระบวนการหลอ

เครองประดบ

บรรยาย

ประกอบการ

ใชสอ Power

Point

60

ใบงานกอนการฝกอบรม

ภาคทฤษฎ

เพอใหสามารถมองเหนภาพรวมของเนอหา

และรความสามารถของตนเองกอนการ

ฝกอบรม

บรรยาย

ประกอบ

การสาธต

765

ฝกอบรม งานหลอเครองประดบ

ทฤษฎ

1.ความรทวไปเกยวกบงานหลอมหลอ

พฒนาการของงานหลอมหลอ

เครองประดบ

การหลอเครองประดบแบบแทนท

เทยน

ขนตอนโดยรวมของกระบวนผลต

เครองประดบ

โลหะทใชทาตวเรอนเครองประดบ

เพอใหผเขารบการฝกอบรมสามารถรจก

กระบวนการหลอเครองประดบและ

เลอกใชเครองมอไดอยางถกตอง

บรรยาย

ประกอบการ

ใชสอ Power

Point

และวดทศน

104

เวลา

(นาท)

หวขอเรอง วตถประสงค วธการ

ฝกอบรม

สรปคณสมบตทสาคญของโลหะทใช

ทาเครองประดบ

2.เครองมอ อปกรณทใชในงานหลอ

ชนด และชอเรยก

คณสมบต และการใชงาน

การดแลรกษา

3.การตดทางเดนนาโลหะ

ขนาดของทางเดนนาทเหมาะสมกบ

ชนงานแตละประเภท แตละแบบ

การเลอกจดทจะตดทางเดนนาโลหะ

4.การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

ทฤษฎ

ศกษารแบบการตดตนเทยน

วธการตดตนเทยน

การตดตนเทยน

การคานวณนาหนกเทยน

ขอควรระวงในการทางาน

5) การหลอเบาปน

ทฤษฎ

การเตรยมเครองจกร และวสด –

อปกรณ

การคานวณปรมาณปน และนา

การผสมปน และนา

การตปน และการดดอากาศ

การเทปน

การเตรยมเครองจกร – และวสด –

อปกรณ

การตงอณหภม เวลา และการปรบ

บรรยาย

ประกอบการ

ใชสอ Power

Point

และวดทศน

105

เวลา

(นาท)

หวขอเรอง วตถประสงค วธการ

ฝกอบรม

อณหภมแตละชวงของเครองอบปน

การวางเบาปน

การรกษาความปลอดภยในการทางาน

6.การหลอม และ หลอโลหะ

ทฤษฎ

การเตรยมเครองจกร และวสด –

อปกรณ

การดหนาผวโลหะเวลาหลอม

60 ทาแบบทดสอบหลงฝกอบรม

แบบทดสอบ

หลงการ

ฝกอบรม

คมอการฝกอบรมหนวยท 2 :ภาคปฏบตงานหลอเครองประดบ

อบรมครงท1 เวลา 08.00– 17.00 น. (จานวน 24 ชวโมง)

เนอหาหลกสตร วตถประสงค

ศกษาเชงปฏบตการเกยวกบการใชเครองมอ

อปกรณทใชในการหลอเครองประดบการ

ตรวจสอบคณภาพและแนวทางการแกไขงาน

หลอเครองประดบ

1. เพอใหผเขารบการฝกอบรมรเกณฑมาตรฐานการหลอ

เครองประดบ

2. เพอใหผเขารบการฝกอบรมสามารถตรวจสอบ และ

วเคราะหคณภาพของชนงานหลอเครองประดบไดอยาง

ถกตอง

3. เพอใหผเขารบการฝกอบรมตระหนกถงความสาคญใน

การกระบวนการหลอเครองประดบ

เวลา

(นาท) หวขอเรอง วตถประสงค

วธการ

ฝกอบรม

15

บทนา

การหลอเครองประดบเชง

ปฏบตการ

เพอใหผเขารบการฝกอบรมตระหนกถง

ความสาคญในการหลอเครองประดบ

บรรยาย

ประกอบการ

ใชสอ Power

Point

106

เวลา

(นาท) หวขอเรอง วตถประสงค

วธการ

ฝกอบรม

215

240

230

240

70

240

60

ใบงานภาคปฏบตกอนการ

ฝกอบรม

อบรมเชงปฏบตการ เรอง งานหลอ

เครองประดบ

ใบงานเรอง การตรวจสอบและ

วเคราะหชนงาน

ใบงานเรอง การทาเบาปน และ ทา

การปนหลอ

ใบงานเรอง การคานวณนาหนก

โลหะ

ใบงานเรอง การหลอมและหลอ

โลหะดวยเครองหลอสญญากาศ

สรปประเมนผลการฝกภาคทฤษฎ

และภาคปฏบตหลงการฝกอบรม

ทดสอบความเขาใจในงานหลอ

เครองประดบเชงปฏบตการกอนการ

ฝกอบรม

เพอทาการอบรมใหผอบรมมความรเชง

ปฏบตการในงานหลอเครองประดบ

เพอทดสอบผอบรมดานการวเคราะห

ชนงานหลอเครองประดบ

เพอทดสอบผอบรมดานการทาปนหลอใน

งานหลอเครองประดบ

เพอทดสอบผอบรมดานการคานวณนาหนก

โลหะในงานหลอเครองประดบ

เพอทดสอบผอบรมดานการหลอมและหลอ

งานเครองประดบ

เพอสรปผลงานใหกบผอบรมไดรบทราบ

ใบงาน

ทดสอบกอน

การอบรม

ใบความร

และการ

สาธตงานจรง

ใบงานท 1

ใบงานท 2

ใบงานท 3

ใบงานท 4

ใบ

ประเมนผล

ภาคผนวก ฌ

คมอผเขารบการฝกอบรม

108

คมอผเขารบการฝกอบรม

โครงการฝกการอบรมเชงปฏบตการหลกสตร

“การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ”

109

สารบญ

เรอง

ใบความรท 1 ความรทวไปเกยวกบโลหะ

ใบความรท 2 ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

ใบความรท 3ความรทวไปเกยวกบการตดทางเดนนาโลหะ

ใบความรท 4 การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

ใบความรท 5 การหลอเบาปนและอบเบาปน

ใบความรท 6 การหลอโลหะ

ใบความรท 7 การลางปน

ใบความรท 8 การตรวจสอบนาหนก , ปญหาและวธแกไขในการหลอ

ใบงานท 1การตรวจสอบและวเคราะหชนงาน

ใบงานท 2การทาเบาปน และ ทาการปนหลอ

ใบงานท 3การคานวณนาหนกโลหะ

ใบงานท 4การหลอมและหลอโลหะดวยเครองหลอสญญากาศ

110

ใบความรท 1

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบโลหะ

โลหะทใชทาตวเรอนเครองประดบ

เงน (Silver)

เงน (Silver) เงนเปนโลหะทรานซชนสขาวเงนมสมบตการนาความรอนและไฟฟาไดดมากใน

ธรรมชาตอาจรวมอยในแรอนๆหรออยอสระเงนใชประโยชนในการทาเหรยญเครองประดบภาชนะ

บนโตะอาหารและอตสาหกรรมการถายรปโลหะเงนจดเปนโลหะทมคาและมความขาวมากทสด

เนองจากเนอเงนแท100 % จะมความออนนมมากสามารถออนปวกเปยกไดในอณหภมหองเลยทเดยว

และงายตอการโดนทาลายดงนนในการทาเครองประดบจงจาเปนตองมการผสมดวยวสดอยางอน

เชนอลลอยด, ทองแดงฯลฯเพอใหสามารถขนรปและมความแขงขนซงจะทาใหเราสามารถนามาทา

เปนเครองประดบไดโดยสวนใหญอก 7.5 % ทเหลอมกจะใชทองแดงมาผสมแตอาจจะมบางแหงท

ใชวสดอยางอนมาผสมแทนแตทใชกนมานมนานจะเปนทองแดงเนองจากราคาไมแพงมากและหา

ไดงายมอยมากมายดงนนนกออกแบบสวนมากจะเลอกใชทองแดงมาผสมกบเงน 100 % ทเรยกกน

วาเงนสเตอรรง (Stering Silver)

การทดสอบโลหะเงนดวยกรดไนตรก

เงนสเตอรรงจะกลายเปนสครมมว

นกเกลซลเวอรจะกลายปนสเขยว

คอยนซลเวอรจะกลายเปนสดา

จดหลอมเหลว 961.78 องศาเซลเซยส

ลกษณะของโลหะทนามาทาตวเรอนเครองประดบ

ความมนวาว

โลหะทจะนามาทาตวเรอนเครองประดบควรจะมความมนวาวสงสามารถสงเกตได

หลงจากผ/านขนตอนการขดชนงานผวของโลหะสามารถสะทอนแสงจนเหนเงาไดโลหะเงนจะม

ความมนวาวสงเนองจากมความแขงตาสามารถเกดรอยขดขดไดงายจงงายตอการขดดวยทองคาก

เชนเดยวกนสวนแพลทนมถาจะใหไดผวทมนวาวเทากบโลหะเงนไดนนตองใชเวลาในการขดนาน

เนองจากแพลทนมมความแขงแรงมากทองแดงและทองเหลองเมอทาปฏกรยากบออกซเจนใน

อากาศจะทาใหผวชนงานหมองเรวมากดงนนกอนการชบผวชนงานมกจะชบนายากนหมองกอน

111

ใบความรท 1(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบโลหะ

ความออนตว

หมายถงสามารถดดงอโคงไดงายจนกระทงการรดเปนแผนทาเกลยวดงลวดและสามารถ

ขนรปโดยทเนอโลหะไมแตกหรอราวทองคาบรสทธมคณสมบตในการรดแผนบางมากทสดและ

สามารถดงลวดไดยาวโลหะเงนกเชนกนแตมคณสมบตนอยกวาทองคาบรสทธเงนสเตอรลงม

คณสมบตในการดดแปลงรปทรงนอยกวาเงนบรสทธแตมความแขงแรงมากกวาทองแดงกม

คณสมบตในการดดงอขนรปไดดเหมอนกนหากมการใชในงานขนรปจะมความยากกวาโลหะเงน

เพราะทองแดงมความแขงมากกวา

การนาความรอน

โลหะทนามาทาตวเรอนเครองประดบควรนาความรอนไดดและรวดเรวเชนโลหะเงน

สามารถนาความรอนไดดและเรวทองแดงจะสามารถนาความรอนไดดตองใหความรอนอยางทวถง

ทงชนงานการบดกรจดเลกๆจะทาไดไมคอยดแพลทนมจะนาความรอนไดไมดนกแตทาไดดในการ

บดกรเปนจดหากตวเรอนสาเรจททาการฝงพลอยแลวกไมตองเอาพลอยออกสามารถบดกรไดเลย

ทองแดงไมสามารถนามาหลองานไดเนองจากมผวหนาทแขง

ปฏกรยาทางเคม

โลหะทกชนดจะมสวนผสมของธาตตางๆเมอทาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศจะทาให

งานหมองหรอเกดสนมไดสามารถทาความสะอาดชนงานไดโดยการลางในสารละลายทองคาจะไม

ทาปฏกรยาเคมในอากาศปกตไมหมองและไมเปนสนมสามารถละลายดวยกรดกดทองโลหะเงน

และทองแดงจะดาเมออยรวมกบกามะถนหรอของมนและเกดสนมเรวเมอโดนความรอนสามารถ

ทาความสะอาดดวยกรดกามะถนเจอจางแพลทนมเปนโลหะทเกดสนมไดยากแตเมอใชนานไปจะ

หมองและดาสามารถทาความสะอาดไดดวยสารละลายโพแทสเซยมซลไฟตทมความรอนพอประมาณ

การนาไฟฟา

โลหะทกชนดจะสามารถนาไฟฟาไดดโดยเฉพาะโลหะเงนสามารถนาไฟฟาไดดทสด

ปจจบนไดนาหลกการนไปใชในการเคลอบผวเครองประดบททาจากโลหะไมมคาใหมคามาก

112

ใบความรท 1(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบโลหะ

ทองคา (Gold)

คณสมบตของทองคา

ทองคา เรยกโดยยอวา “ทอง” เปนธาตลาดบท 79 มสญลกษณ Au ทองคาเปนโลหะแขง

สเหลอง เกดเปนธาตอสระในธรรมชาต ไมวองไวตอปฏกรยาและทนทานตอการขนสนมไดด

เลศ ทองคามจดหลอมเหลวท 1064 องศาเซลเซยส จดเดอดท 2701 องศาเซลเซยส มความ

ถวงจาเพาะ 19.3 และมน าหนกอะตอม 196.67 ลกษณะทพบเปนเกลด เมดกลม แบน หรอรปราง

คลายกงไม รปผลกแบบลกเตา(Cube) หรอ ออคตะฮดรอน (Octahedron) หรอ โดเดกะฮดรอน

(Dodecahedron)

113

ใบความรท 2

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

เครองมอและอปกรณทใชในการหลอหลอเครองประดบ

ลาดบ ภาพ ชอและชนด

1.

เครองตปน

สวนประกอบของเครองตปน

คนโยกสปรตทาหนาทควบคมความเรวของ

มอเตอรใหชาหรอเรวตามความตองการซงมอย 3

ระดบสวตซ

เปด - ปดเปนปมเปดและปดเครองผสมปนซงม

เครองหมายดงน

คอเปดเครองเครองทางานไฟทสวตซจะตด

o คอปดเครองเครองจะไมทางานไฟทสวตซจะดบ

คนยกใชยกถงตปนขน – ลง

ทใสตวตปนเปนทใสทปนปนเพอปนสวนผสม

ระหวางปนกบนาใหเขากน

ขายดถงปนเปนทวางถงตปนกบเครองผสมปน

2.

เครองดดอากาศ

สวนประกอบของเครองดดอากาศ

สวตซเปด - ปดเปนทเปดเครองใหเรมทางานและ

ปดเครองเมอใชเสรจเรยบรอย

เกจวดแรงดดอากาศเปนตวบอกแรงดดอากาศใน

ถง

ฝาคอบกนไมใหอากาศภายนอกเขามาในเครอง

วาลวเปดอากาศเปนตวเปดใหอากาศเขามาในถง

สญญากาศเมอดดอากาศเสรจเรยบรอย

ชดสนสะเทอนชวยใหปนไหลเขาไปในซอกตางๆ

ของแบบเทยน

ถงใสเบาปนเปนทวางเบาปนหรอถงยางเพอทจะ

ดดอากาศ

ปมดดอากาศเปนตวปมทอยภายในเครองทาหนาท

การดดอากาศออกจากถง

114

ใบความรท 2(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

3.

เครองผสมปนอตโนมต

สวนประกอบของเครองผสมปนอตโนมต

สวตซควบคมการทางานเปนทเปด - ปดเครอง

และควบคมการดดอากาศรวมทงเวลาในการตปน

ถงใสปนและนาเปนถงทนาน าและปนเทใสแลว

เครองจะทาการตและดดอากาศอตโนมต

วาลวเปดปนเปนตวเปดใหปนไหลลงในเบาทวาง

ไวดานลาง

ถงดดอากาศเปนถงทจะดดอากาศออกจากเบาปน

เมอเทปนลงเบาแลว

ถงสาหรบลางปนเปนทสาหรบลางปนออกจาก

เครอง

4.

เตาอบปน

สวนประกอบของเตาอบปน

ชดตงโปรแกรมเตาเปนตวตงอณหภมภายในเตา

โดยมจอแสดงอณหภมเปนตวเลขดงน

ตวเลขสแดง = เปนอณหภมภายในเตาจะ

เปลยนแปลงตามตวเลขสเหลอง

ตวเลขสเหลอง = เปนอณหภมทตงไวและเตากาลง

ทางานอยในขณะนน

สวตซเปด-ปดเปนตวเปดปดเครองทางานและตง

โปรแกรมการทางานของเตา

ถาดนาเปนทใสนาสาหรบรองรบเทยนทละลาย

เหลอจากการเผาจะรองอยขางลางเตาตรงกบร

ระบายเทยน

มอจบเปด – ตวลอคฝาเตาเปนมอจบในการเปด -

ปดฝาเตารวมทงตวลอคเพอไมใหอากาศรอน

ภายในเตารวไหล

115

ใบความรท 2(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

5.

เครองหลอเหวยงหนศนยกลาง

สวนประกอบของเครองหลอเหวยงหนศนยกลาง

สวตซเปด – ปดเปนตวเปด – ปดการทางานของ

เครอง

สวตซเรม - หยดทางานเปนตวสวตซทตดกบตว

เหวยงมไวควบคมการทางานโดยเมอปดฝาฝาจะทบ

สวตซทาใหเรมทางานและเมอเปดฝาออกสวตซกจะ

ทาใหเครองหยดการทางาน

ฝาเปด – ปดเปนฝาทเปด – ปดสวตซทางานและ

ปองกนโลหะกระเดนออกนอกเครองมมอสาหรบ

จบตดอย

ตวตงสายพานเปนตวตงสายพานระหวางมอเตอรกบ

ชดเหวยงภายในเครอง

มอเตอรเปนตวเหวยงใหชดขบภายในเครองทางาน

ชดเหวยงเปนแขนเหวยงนาโลหะใหเขาไปใน

กระบอกปนอยภายในเครอง

ถงเหวยงเปนตวกนไมใหเศษโลหะทใชในการ

เหวยงกระเดนออกมาภายนอกตวเครองได

116

ใบความรท 2(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

6.

เครองหลอดดสญญากาศ

สวนประกอบของเครองหลอดดสญญากาศ

สวตซเปด – ปดเปนตวเปด – ปดเครอง

สญญากาศ

เกจวดแรงดดเปนตววดการดดสญญากาศ

ออกจากเครองโดยมหนวยวดบอก 2 หนวย

0-76 CM / HG (เซนตเมตร / เฮกโตกรม)

0-30 IN / HG (นว / เฮกโตกรม )

ตวตงโปรแกรมเปนแผงหนาจอระบบสมผสใช

ในการควบคมการทางานตางๆของเครองเชน

อณหภมเวลาฯ

- CASTING : การหลอโลหะดวยระบบ

สญญากาศ

- RELEASE : การปลอยอากาศเขาระบบ

- INVESTMENT : ดดอากาศออกจากแบบปน

หลอ

ชดปมอากาศดดอากาศออกจากระบบ

ชดหลอมโลหะเปนทใสโลหะสาหรบทาการ

หลอมอยดานบนเครองโดยมฝาปดชดหลอ

ระบบสญญากาศดดอากาศออกจากแบบปน

และเทนาโลหะเขาไปแทนทภายในกระบอก

ชองมองเปนชองทไวสาหรบมองการปลอย

โลหะลงสบเบาใช สงเกตผวโลหะทเทลงเบา

กอนนาเบาออกจากเครอง

117

ใบความรท 2(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบเครองจกรทใชในงานหลอมหลอโลหะ

7.

เครองฉดลางปน

สวนประกอบของเครองฉดลางปน

สวตซเปด – ปดเปนตวเปด – ปดปมนาเขามาใชใน

เครอง

หวฉดนาเปนตวรบนาจากปมนามาฉดทชนงานอย

ภายในตรงกลางเครอง

โคมไฟเปนตวสองสวางใหเหนชนงานทนามาลางอย

ภายในเครอง

ฝาเปดเปดใสตนชอทจะลางโดยเปนกระจกสามารถ

มองเหนงาน

ชองสอดมอเปนชองทางสอดมอเขาภายในสาหรบ

จบชนงานเวลาลางปนออก

ถงดกปนเปนทดกเศษปนเพอไมใหเกดการอดตน

ของทอนาและเศษโลหะหรอโลหะทหลดออกจาก

ตนชอโดยไมตงใจ

ปมนาปมดดนาจากทอนาภายนอกเขามาภายใน

เครอง rมกอยภายในเครองดานลางโดยมประตบาน

พบปดอย

สวตซขาเหยยบสวตซทใช เทาเปนตวควบคมการ

ไหลของนาโดยการออกแรงเหยยบใหเครองทางาน

และทอนเทาออกเมอตองการหยดเครอง

118

ใบความรท 3

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย ความรทวไปเกยวกบการตดทางเดนนาโลหะ

การตดทางเดนนาโลหะ

ทางเดนน าโลหะ (Spruuing) คอเสนทางหรอแนวทางเดนของน าโลหะเขาสโพรงแบบใน

แมพมพปนหลอเพอลดการหมนเวยนของนาโลหะทเขาสโพรงแบบและเปนเสนทางออกของขผงท

หลอมละลายจากโพรงแบบ

การตดทางเดนนาโลหะทถกตองเหมาะสมกบรปแบบของชนงานมความสาคญทาใหได

แบบหลอทมคณภาพดดงนนลกษณะทดของทางเดนนาโลหะมดงน

1. ควรมขนาดใหญพอทนาโลหะจะไหลผานไปยงสวนตางๆในโพรงแบบไดอยางทวถง

และน าโลหะนนจะเกดการแขงตวโดยสมบรณเพราะถามขนาดเลกเกนไปจะทาใหน าโลหะทไหล

เขาไปกอนเรมแขงตวและปดทางไมใหน าโลหะทไหลตามเขามาไหลเขาสโพรงแบบไดสะดวกจะ

ทาใหเกดความเสยหายตอการหลอได

2. จะตองไมมเหลยมมมหรอบรเวณทจะกอใหเกดการหมนวนของน าโลหะไดเพราะการ

หมนวนของน าโลหะอาจทาใหเกดแกสซงแทรกเขาไปในน าโลหะและทาความเสยหายแกะเนอ

โลหะเมอแขงตว

3. จะตองไมมขอบหรอเหลยมมมทอาจหลดหรอแตกเมอถกแรงกระแทกของน าโลหะ

เพราะจะกลายเปนเศษผงและหลดเขาไปในโพรงแบบทาใหเกดรพรนในเนอโลหะ

4. ทางเดนน าโลหะทตดกบกานแบบควรมมมมนโคงเลกนอยเพอใหน าโลหะไหลเขาไป

ในโพรงแบบไดอยางสะดวก

5. ทางเดนนาโลหะควรมความสนทสดโดยเฉพาะตรงสวนทตดกบตวแบบขผงควรมความ

ยาว1/4 - 3/4 นว

กฎพน, ฐานในการตดทางเดนนาโลหะ

1. ตดกานทางเดนนาโลหะในสวนทหนาทสดของชนงาน

2. ขนาดของกานทางเดนนาโลหะตองหนากวาตาแหนงทตดเพยงเลกนอย

3. ถาชนงานมบางสวนทเลกละเอยดและบางมากตองตดทางเดนน าโลหะเพมเพอชวยให

น าโลหะไหลเขาสโพรงแบบไดทวถงมากขน

4. ควรมการเสรมขนาดและปรมาณของทางน าโลหะใหเหมาะสมกบขนาดและรปแบบ

ของชนงาน

119

5. ทางเดนน าโลหะควรเปนสวนเดยวกบแมพมพทใชในการหลอเสมอและควรตดอยาง

แนนหนากบตวแมแบบเสมอ

6. การตดทางเดนน าโลหะควรตดในสวนทสามารถขจดออกไดงายทสดและไมกอใหเกด

ความตอชนงานหลอ

120

ใบความรท 4

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

การตดตนเทยน

การตดตนเทยน (ตนชอ) คอการทาตวแบบเทยนหรอแมพมพเทยน (wax Pattern) มา

รวมกนใหเปนกลมอยางมระเบยบเพอสามารถหลอชนงานไดครงละจานวนมากกอนการตดตน

เทยนจะตองหลอแทงลาตนกอนเพอใชเปนทยดของแบบเทยนทฉดออกมาขนาดและความสงควร

เปนไปตามมาตรฐานคอตนเทยนจะตองตากวากระบอกเหลกประมาณ 1นว

เครองมออปกรณทใชในการตดตนเทยน

1.ฐานยาง (Spure Base) เปนฐานสาหรบใชตดหรอประกอบตนแบบเทยนมขนาดทจะสวม

เขากบกระบอกหลอไดอยางพอด

2.กระบอกหลอ (Flask) เปนกระบอกททาจากโลหะเชนเหลกหรอแตนเลศกระบอกหลอจะ

เปนกรอบกาหนดความกวางและความสงของกลมตนเทยนโดยสวนสงของตนเทยนจะม

ระยะหางจากขอบดานบนของกระบอกหลอไมนอยกวา ½ นวและตวแ บ บ ข ผ ง ตอ ง ม

ระยะหางจากผนงกระบอกหลอไมนอยกวา¼ นว

3.หวแรงไฟฟาและอปกรณควบคมอณหภมเชนเครองมอสาหรบละลายขผงใหรอนและตด

ตวแบบขผงซงตองใชอปกรณควบคมอณหภมไมใหสงเกนไปเพราะขผงมอณหภมหลอม

ละลายตา

121

ใบความรท 4(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

การตดตนขผง(หรอตนเทยน) มขนตอนทสาคญคอ

1. นาฐานยางมาชงน าหนกและจดบนทกไวเพอใชในการคานวณตอไป

2.นาหวแรงคนเทยนในรตรงกลางฐานยางใหละลายและนาตนเทยนทเตรยมไวเอาปลาย

ดานใดดานหนงของตนเทยนเสยบลงทรตรงกลางฐานยาง แลวใชหวแรงเชอมลงไปให

ตดกนจนแนน

3.นาแบบขผงทแตงเรยบรอยแลวใชหวแรงจตรงปลายกานแบบขผงใหละลายและนามาตด

ทตนขผงโดยตดใหสงโดยหางจากฐานยางประมาณ 20 ม.ม. หรอประมาณ½นว

โดยการตดม 3 แบบ คอ 1. แบบเรยงฝกขาวโพด 2. แบบเกลยว 3. แบบสบหวางกน

หมายเหต: แบบทตดควรทามมเอยง 45 องศา

4. ตดแบบทตนเทยนโดยรอบโดยจดชองวางระหวางแบบขผงใหหางกนประมาณ 1 ม.ม.

122

ใบความรท 4 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

5. ตดแบบขผงทตนเทยนจนกระทงถงทปลายของตนขผงใหแบบตวสดทายหางจากขอบ

บนของปากกระบอกปนประมาณ½ - 1 นวเปนการเสรจสนขนตอนสดทายของการตดตน

หมายเหต : การตดตนขผงไมควรตดใหชดกนจนเกนไปควรจดระยะหางของชองวางอยางนอย

ไมตากวา1 ม.ม. และแบบทตดควรหางจากขอบกระบอกดานในประมาณ 2 ม.ม. และดานบนควร

หางจากปากกระบอกประมาณ ½ - 1 นว

การคานวณหาคานาหนกของโลหะทใชหลอ (เชงปฏบต)

ในการคานวณหาคานาหนกของโลหะทจะใชหลอนนในทนจะกลาวถงโลหะ 4 ชนดคอ

ทองเหลอง, ทองแดง, เงนและทองคาซงมวธการคานวณดงนคอ

1. นาฐานยางมาชงหานาหนกโดยใชตาชงซงตาชงทใชนนอาจจะเปนระบบสากล (เขม

นาฬกา)หรอระบบตวเลข (DIGITAL) กได

2. นาฐานยางทชงไดจากขอ 1 ไปตดตนขผงและตดพมแบบขผ งเสรจแลวนามาชงหา

นาหนกทงหมดแลวนาคาทไดมาลบนาหนกของฐานบยาง (จากการชงครงแรก) จะได ค า น า ห น ก

ของตนขผง

.

123

ใบความรท 4 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การตดตนเทยนและคานวณนาหนก

3. นาคาทไดจากขอ 2 มาเปรยบเทยบกบตวแปรทกาหนดไวดงน

ไดนาหนกโลหะของ

คาทไดนอยกวา 50 (G) คณดวย 11ทองเหลอง, ทองแดง, เงน

และคาทไดมากกวา50 (G) คณดวย 10.5ทองเหลอง, ทองแดง, เงน

หมายเหต : จากทองเหลอง, ทองแดง, เงนจะใชคาของน าหนกโลหะทคานวณไดเหมอนกนสวน

ทองคาจะไมเหมอนกบโลหะ 3 ชนดแรกสาเหตเนองมาจากการใชคาของตวแปรทนามาคานวณ

นนเอง

การคานวณนาหนกของโลหะและอณหภมทใชในการหลอ

ตวอยาง ตองการหลอทอง 8K ซงชงน าหนกตนเทยนไดนาหนก 10 กรมจงหานาหนกทอง 8K ทใช

ในการหลอ

คานวณคา สตร = น.น. (WAX) × ความจาเพาะ

= 10 × 10.5

= 105 กรม

124

ใบความรท 5

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

การหลอเบาปน

การหลอเบาปนขนตอนนเปนขนตอนการผสมปนปาสเตอรและการเทหมผวตนเทยนซง

เปนขนตอนทสาคญทตองใชความระมดระวงเปนอยางมากเพราะถาเตรยมการไมถกตองอาจ

กอใหเกดความเสยหายไดดงนนจะตองเลอกใชปนทมคณภาพใชน ากลนทมอณหภมตามกาหนด

สวนผสมของปนปาสเตอรกบนาทถกตองและมการควบคมเวลาในระหวางการผสมดงน

ใชเวลาในการเทนาผสมลงในปนใหแลวเสรจใน 1 นาท

3 นาทตอมาใชในการคนปนดวยเครองผสมปนหรอใชเครองตไขโดยเรมจากความเรว

รอบชาไปหาความเรวรอบสงและลดความเรวลงเมอใกลครบ 3 นาท

2 นาทตอมานาปนผสมนามาเขาเครองดดอากาศออก

1 นาทตอมาเทปนลงในกระบอกตนเทยน

3 นาทสดทายนากระบอกเทยนทเทปนไวจนเตมเขาเครองดดอากาศออกอกครงเพอใหปน

ทอยในการบอกไมมอากาศแทรกอยภายใน

รวมเวลาทงหมดแลวเสรจภายใน 10 นาท

ปนทตจะตองแขงตวสมบรณภายใน 2 นาทหลงจากผสมและเทแลวเสรจ

การคานวณปนหลอและสวนผสมของนา

(HEAVY CASTING)

สาหรบหลอชนงานหนก

38/100

(REGULAR CASTING)

สาหรบหลอชนงานทวไป

38/100 หรอ 40/100

นา 38 มล. (CC.) ตอปน 100 กรม นา 38 มล. หรอ 40 มล. (CC.) ตอปน 100 กรม

วธการคานวณแบบงายๆ

นากระบอกแตนเลศไวบนตาชงเทปนแหงใสใหเตมยกกระบอกออกแลวนาปนในกระบอก

เทออก

นาปนไปชงเพอหานาหนกทแทจรงเมอไดแลวนาไปคณ 1.2 เทากจะไดหนกปนทตองการ

นาหนกปน x 0.38 =ปรมาณนาทตองการ

นาหนกปน x 0.40 = ปรมาณนาทตองการ

125

ใบความรท 5(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

วธผสมปนและเทปนลงในกระบอกปน

1. กอนการผสมปนและเทปนลงในกระบอกปนตองนาตนเทยนมาลางดวยนายาลางจาน

และลางดวยทาสะอาดซา ๆ หลายครง เพอใหชนงานสะอาด และเปาลมใหแหง

2. นากระบอกปนมาครอบเทยนและตดกรวยพนดวยเทปกาว

3.ชงน าหนกปนทตองการเตรยมไว

126

ใบความรท 5(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

4.ตวงนา (ปกตอณหภมของนาควรเปน 70 F / 21 C - 75 F / 24 C)

หมายเหต : ตองใชดวยนาสะอาดเสมอ

5. ใชเวลา 9 -10 นาทนบตงแตน าและปนไดผสมกนจนถงปนเรมแขงตว

6. เอานาเทใสอางในเครองผสม

7. นาปนทชงไวเทใสนาในอางเครองผสม (ควรจะเทปนใสลงนาเสมอ)

8. คนสวนผสมดวยไมพายพลาสตกประมาณ 30 นาท

9. เปดเครองผสมปน 2 - 3 นาทเรมจากเบาๆกอนคอยไปเรว

10. นาอางผสมเขาเครองดดปน( VACUUM ) ใชเวลา 30 - 60 วนาท

11. เทปนทดดอากาศออกครงแรกลงในกระบอกปนสวนถงปากกระบอก (ซงปากกระบอก

พนดวยเทปกาว เพอปองกนปนลนออกมาเวลาดดปน)

127

ใบความรท 5(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

12.นากระบอกปนเขาเครองดดปนอกครงใชเวลา 2 นาท

หมายเหต : ในขณะดดอากาศออกจะตองใหมการสนสะเทอนตลอดเวลาดวยเพอใหอากาศทแทรก

ตวอยลกๆถกกระตนใหลอยขนมาทผวหนาของสวนผสมและถกดดออกไปในทสดสวนการลด

หรอขามขนตอนอาจทาใหเกดความเสยหายตองานหลอไดเชนการดดฟองอากาศออกนอยเกนไป

เปนตน

13. นากระบอกปนออกจากเครองดดปนและเทปนทเหลอในอางใสกระบอกใหเตมแลว

วางทงไวอยางนอย 1 -2 ชวโมง

14.ถอดกรวยและฐานยางออก และปาดปนสวนเกนดานบนกระบอกออกดวยมดบาง ๆ

128

ใบความรท 5

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

15. ตงทงไวใหเยน เพอรอเขาเตาอบ

การอบเบาปน

หรอการอบเผาแมพมพปนหลอเปนขนตอนการเตรยมแมพมพสาหรบการหลอโลหะดงน

เพอกาจดตวแบบเทยน (ขผง) และสวนของเทยน(ขผง) ทงหมดออกจากแมพมพปนหลอ

ทาใหภายในเกดเปนโพรงแบบพรอมทางเดนนาโลหะ

เพอเตรยมอณหภมของกระบอกหลอใหเหมาะสมกบอณหภมในการหลอโลหะทงนมให

เกดความแตกตางระหวางอณหภมในขณะทาการหลอโลหะ

กระบวนการอบเบาปนม 2 ขนตอนคอ

ขนตอนท 1 การนงเทยน

เปนการอนใหความรอนกบกระบอกปนใชระยะเวลาประมาณ2 ชวโมงเพอใหเทยนหรอ

ขผงทอยภายในละลายออกมากอนนาไปเขาเตาอบเผา

ขนตอนท 2 การอบเผาแมพมพปนหลอ

เปนการเอาเทยนทเหลออยหรอตกคางภายในโพรงแบบให ไหมและระเหยออกกลายเปน

ควนจนหมดสนและทาใหปนสกมความแขงแรงเพมขนไมแตกหกงาย

วธการวางกระบอกปนในเตาอบ

1. วางกระบอกปนใหมระยะหางจากขดลวดประมาณ 2 เซนตเมตรทงระยะระหวาง

กระบอก 1 – 5 เซนตเมตรและวางใหสงกวาพนเตาวางคว ากระบอกปนลงใหรเทอยดานลางเพอให

เทยนไหลออกไดงาย

2. หากจะวางซอนกระบอกปนชนตอไปจะตองวางสลบสบหวางเพอใหเทยนไหลออกได

งายและใหออกซเจนเขาไปชวยในการเผาไหมไดอยางสมบรณ

129

ใบความรท 5 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

สตรการอบเบาปน

ชวโมงท 0 – 1 อณหภมท 35 ขน 150 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 1 – 2.5 อณหภมคงทท 150 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 2.5 – 3.5 อณหภมท 150 ขน 370 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 3.5 – 5 อณหภมคงทท 370 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 5 – 6 อณหภมท 370 ขน 560 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 6 – 7 อณหภมคงทท 560 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 7 – 8 อณหภมท 560 ขน 750 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 8 – 12 อณหภมคงทท 750 องศาเซลเซยส

ชวโมงท 12 – 12.5 อณหภมลดลงมาทอณหภมหลอ

การอบปนมขนตอนการปฏบตทสาคญคอ

1. เปดประตของเตาอบนากระบอกปน (ทผานการนงมาแลว) ใสในเตาอบวางคว าใหรของ

ปากกระบอกปนอยดานลางซงถาหากเตามขนาดใหญอาจจะใสกระบอกปนไดจานวนมากขนดวย

2. เมอปดประตของเตาอบแลวเปดสวตซใหเครองทางานปรบตงอณหภมทประมาณ 600 –

800องศาเซลเซยส

130

ใบความรท 5 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอเบาปนและอบเบาปน

3. จากนนปรบตงเวลาทสวตซตงเวลาของเครอง

131

ใบความรท 6

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอโลหะ

การหลอโลหะ

การหลอม – หลอโลหะคอขนตอนการทาใหโลหะละลายจนหลอมเหลวและเขาไปแทนท

ชองวางภายในโพรงแบบของกระบอกปนปจจบนมกรรมวธทมประสทธภาพสงและใช

อยางแพรหลาย

ในอตสาหกรรมการผลตเครองประดบคอ

1. การหลอโลหะแบบเหวยงหนปนศนยกลาง

เหมาะสาหรบงานหลอเครองประดบแบบ

2. การหลอโลหะแบบสญญากาศ

เหมาะสาหรบงานหลอเครองประดบทเปนชนงานขนาดใหญไมมลวดลายซบซอนมากนก

การคานวณนาหนกโลหะสาหรบงานหลอ

เทคนคการคานวณเพอแปลงนาหนกตนเทยนเปนนาหนกโลหะ

การคานวณหาคาน าหนกของโลหะทใชในการหลอเปนขนตอนทสาคญมากขนตอนหนง

เพราะโลหะทนามาใชในการหลอเปนโลหะมคาได แกทองคาทองคาขาวโลหะเงนซงถอเปนตนทน

การผลตดงนนการประมาณการหรอการคานวณทถกตองแมนยาจะเปนการลดความสญเสยของ

โลหะมคาเหลานนและจะสงผลถงตนทนการผลตโดยรวมดวยหลกการคานวณโลหะทใหในการ

หลอจะใชหลกของความถวงจาเพาะ (ถพ.) เปนสาคญ

132

ใบความรท 6 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอโลหะ

ตารางแสดงคาความถวงจาเพาะของโลหะตางชนด

ชนดโลหะ ประเภท ความถวงจาเพาะ

เงน 92.5 % (925) 10.5

เหลก - 8.0

ขนตอนการคานวณคานาหนกของโลหะ

1. ชงน าหนกฐานยางกอนตดตนเทยนและบนทกไว

2. ตดตนเทยนและตดแบบเทยนใหแลวเสรจ

3. ชงน าหนกตนเทยนทตดแบบเทยนแลวพรอมฐานยางและนาคาทไดลบดวยนาหนกของ

ฐานยาง( ขอ 1) จะไดคานาหนกของตนเทยนทตดแบบเทยนแลว

4.คานวณนาหนกของโลหะทตองการใชซงตองเผอน าโลหะสาหรบตนชอเปนจานวน 20%

ทกครงซงกาหนดเปนสตรในการคานวณดงน

นาหนกของโลหะทใชหลอ = (ถพ.ของโลหะ × นน.ของตนเทยน) + (ถพ.ของโลหะ × นน.

ของตนเทยน × 2 )

ตวอยาง

จงหานาหนกของโลหะทตองการใชในการหลอตวเรอนทองคา 18 K โดยมขอมลท

เกยวของดงน

1. นาหนกของฐานยาง 25 กรม

2. นาหนกของฐานยางพรอมตนเทยน 30 กรม

3. ความถวงจาเพาะของทองคา 18K 15.5

วธคานวณ

นาหนกของตนเทยน = นาหนกของฐานยางพรอมตนเทยน – นาหนกของฐานยาง

= 30 – 25 กรม

นาหนกของโลหะทใชหลอ = (ถพ.ของโลหะ x นน.ของตนเทยน)+ (ถพ. ของโลหะ x นน.

ของตนเทยน x20)

(ทองคา 18 K) = ( 15.5 x 5) + (15.5 x 5 x20 )

= ( 77.5 ) + ( 15.5 )

= 93 กรม

100

100

100

133

ใบความรท 6 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอโลหะ

การหลอโลหะมขนตอนการปฏบตทสาคญคอ

1. นาเมดหรอเศษโลหะทจะใชหลอทมลกษณะเปนชนเลกๆใสลงไปในภายในตวเครองเหวยง

2. ใหความรอนโลหะจนหลอมละลายและควรใชผงบอแรกซเพอชวยขจดคราบสงสกปรกท

ตดมากบโลหะออกไปตดอยบรเวณของขอบเบาหลอมจะเหนวาโลหะละลายจนเปนนาใส

หรอภาษาชางเรยกวา “หนาทองเปด”

3. นากระบอกปนออกจากเตาอบแลวนามาวางลงไปในเครองเหวยงทนทโดยวางใหปาก

กระบอกปนดานทมร ไปทางดานรของเบาหลอมโลหะ

หมายเหต : ขณะทนากระบอกปนมาวางเรายงตองเผาใหความรอนกบโลหะภายในเบาหลอมให

หลอมละลายอยตลอดเวลา

134

ใบความรท 6 (ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การหลอโลหะ

4. ปดฝาเครองเหวยง จากนนฝาเครองจะเปนตวกดสวตซใหเครองทางานเอง โดยใชเวลา

ประมาณ 2 นาท จงจะปดเครองได

รป การกดปดฝาเพอใหเครองทางาน

5. จากนนนากระบอกปนออกจากเครองเหวยงแลวตงทงไวประมาณ 20 – 30 นาท

135

ใบความรท 7

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การลางปน

การลางปน

ภายหลงจากการหลอเสรจเรยบรอยแลวนากระบอกปนออกจากเครองหลอตงทงไวให

โลหะแขงตวและเยนตวกอนเพราะถานาไปฉดลางเรวเกนไปจะทาใหชนงานแตกราวได

ถาเปนทองคาขาวควรตงทงไวประมาณ 10 นาท

ถาเปนทองคาหรอโลหะเงนควรตงทงไวจนโลหะทมสแดงจากการหลอมกลายเปนสดา

จากนนจงนากระบอกปนไปลางปนออกดวยการใชน าฉดใหปนหลอแบบแตกออกจากกระบอกจน

หมดจะไดชนงานโลหะทมลกษณะเหมอนตนแบบขผงซงชนงานโลหะทไดนนจะมสน าตาลดา

(เพราะความรอนจากการหลอโลหะ) จงตองนาไปลางทาความสะอาดจากผงชนงานอกครงหนง

ดวยกรดชนดตาง ๆ

การลางชนงานดวยกรดชนดตาง ๆ

การแชชนงานดวยนากรดกามะถน.

1. การลางชนงานดวยกรดกามะถนผสมกบดนประสวจะเปนการลางเพอกดผวโลหะของชนงาน

ซงมอตราสวนในการผสม คอ

2.การลางชนงานดวยกรดโดรมคผสมกบนาจะเปนการลางชนงานครงสดทายเพอชวยใหชนงาน

สะอาด ผวเปนเงามนวาวสวยงาม ซงมอตราสวนในการผสม คอ

หมายเหต : เมอแชนากรดเรยบรอยแลวนาไปลางใหสะอาดและนาไปเผาใหความรอนเพอทจะ

นาไปตมสารสมใหคราบสงสกปรกหลดออกไป และนาไปเปาลมใหแหง

กรดกามะถน 1 สวน + ดนประสว 2 สวน + น า 10 สวน

กรดโดรมค 1 กรม + น า 100 CC.

136

ใบความรท 7(ตอ)

หลกสตรการจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอหนวย การลางปน

การเผาใหความรอน การนาไปตมสารสม การเปาลม

ขอควรจาการผสมกรดกบนาจะตองเทกรดลงในนาเสมอและมผาปดปาก – จมกปองกนไอกรดท

เกดขนขณะปฏบตงาน

137

ใบความรท 8

วชางานหลอมหลอเครองประดบอญมณ

ชอหนวย การตรวจสอบนาหนก,ปญหาและวธแกไขในการหลอ

การตรวจสอบนาหนกและการเกบรกษาโลหะ

หลงจากการแตงตวเรอนเสรจสนใหบนทกจานวนและนาหนกของชนงานทตกแตงเสรจ

เรยบรอยแลวรวมทงเศษโลหะทเหลอและเศษของผงโลหะทเกดจากการตะไบเลอยหรอขดเพอนา

คานวณเปรยบเทยบกบจานวนและนาหนกของชนงานทรบมาครงแรกและเพอคานวณเปอรเซน

ของเงนหรอทองทสญเสยไปในขนตอนการหลอเครองประดบ

ขนตอนการตรวจสอบนาหนกและเกบรกษาโลหะ

1. เกบเศษโลหะทตกในเครองหลอและทคางอยในเบา

2. นาเศษโลหะซงรวมกบชนงานมาคานวณนาหนกทสญเสยไปในกระบวนการหลอ

ปญหาและวธการแกไขในการหลอตวเรอน

ปญหา สาเหตของปญหา วธแกไข

ร อณหภมเทสงเกนไป

ทางเดอยไมเหมาะสม

แบบหลอไมแขงแรง

ตนเทยนมความคม

เวลาในการดดอากาศนอยไป

ลดอณหภมเทลงใหเหมาะสม

ทางเดอยตองเหมาะสม

ควบคมเวลาในขนตอนผสมปน

ออกแบบตนเทยนใหเหมาะสม

เวลาในการดดอากาศตองเหมาะสม

หยาบ อณหภมเบาสงเกนไป

ผสมปนไมถกตองทาใหปนหลอเหลวมาก

เกนไป

ลดอณหภมเบาลงใหเหมาะสม

ผสมปนใหเหมาะสมและเสรจภายในเวลาทกาหนด

แตก อณหภมเบากบอณหภมหลอสงเกนไป ควบคมอณหภมเบาและอณหภมหลอใหเหมาะสม

หก เกดจากการเคลอนยายชอ ขณะเคลอนยายชอ ตองมความระมดระวง

หลอไมเตม อณหภมเบาตาเกนไป

อณหภมเทตาเกนไป

เพมอณหภมเบาใหเหมาะสม

เพมอณหภมเทใหพอเหมาะ ใหนาโลหะไหลจนเตม

ชนงาน

หลอไมเตม ทางเดอยไมเหมาะสม

การขนชอรวมกนหลายแบบ(หนาบางไม

เทากน)

ทางเดอยตองเหมาะสมไมเลกไมยาวจนเกนไป

ในการขนชอควรใหชนงานขนาดเดยวกนอยในชอ

เดยวกน

กระเปาะ

แหวง

อณหภมหลอตาเกนไป ควบคมอณหภมใหเหมาะสมกบขนาดของชนงาน

138

ใบงานท 1

เรอง การตรวจสอบและวเคราะหชนงาน

ใบงานท 1 ชองาน การตรวจสอบและวเคราะหชนงานชนงาน

คาสงจงตรวจสอบและวเคราะหขอบกพรองของชนงาน (ดงภาพ)เพอใชในการทางานในขนตอนตอไป

รายละเอยดชนงาน : เงน 95 %

กรรมวธการผลต : หลอดวยเครองสญญากาศ

อณหภมหลอม : 1000 องศาเซลเซยส

อณหภมปน : 680 องศาเซลเซยส

การตดทางเดนนาโลหะ : ทางนาทตดมจานวน 2 ทาง โดยตดจากดานขางของจ มทางเชอมทใกลลอค

ปญหาทตรวจพบ คอ ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

สาเหต คอ ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

รายการวสด เครองมอ – อปกรณ ขอควรระวง

1. ตวเรอน (ทมจดบกพรอง)

1. ใบบนทกการวเคราะหสาเหต

-

139

ใบงานท 2

ใบงานท 2 ชองาน การทาเบาปน และ ทาการปนหลอ

ผสมปน เทปน อบเบาปน

คาสงจงผสมปน และเทปน จานวน 1 เบา พรอมทงตงอณหภมในการอบเบาปน

รายการวสด เครองมอ – อปกรณ ขอควรระวง

1. ปน

2. นา

3. เทปกาว

1. ตาชงปน

2. เหยอกตวงนา

3. เครองตปน

4. เครองดดอากาศ

5. เครองอบปน

6. คมจบเบา

7. เบาปน

8. กระบอกปน

9. พายเกลยปน

1. ชงน าหนกปนและนาใหถก

2. ระวงเครองตปน

3. ระวงเตาอบปน

140

ใบงานท 3

ใบงานท 3 ชองาน การคานวณนาหนกโลหะ

คานวณนาหนกโลหะในงานหลอ พรอมทงจดเตรยมโลหะ

คาสงจงคานวณนาหนกโลหะ พรอมทงเตรยมโลหะสาหรบหลอ (ตองการหลอเงน 95 %)

รายการวสด เครองมอ – อปกรณ ขอควรระวง

1. โลหะทใชหลอ(เงน)

2. ทองแดง

1. เครองชงดจตอล 1. ควรบวกนาหนกโลหะทจะ

หลอเพมปรมาณตามสตรโลหะท

ใช

141

ใบงานท4

ใบงานท 4 ชองาน การหลอมและหลอโลหะดวยเครองหลอสญญากาศ

หลอมและหลอโลหะโดยเครองหลอสญญากาศ ฉดลางปน และตดตนชอ

คาสงจงหลอมและหลอโลหะโดยใชเครองหลอสญญากาศพรอมทงฉดลางปน และตดตนชอ

รายการวสด เครองมอ – อปกรณ ขอควรระวง

1. โลหะทตองการหลอ(เงน)

2. ผาปดจมก

1. เครองหลอสญญากาศ

2. คมจบเบา

3. หนากาก

4. ถงมอผา

5. แปรงทาความสะอาด

6. ทวสเซอร

7. แทงคารบอน

ภาคผนวก ญ

ประเมนผลภาคปฏบต

143

แบบประเมนผลใบงาน

การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

เรอง การตรวจสอบและวเคราะหชนงาน

ชองาน ๑. การตรวจสอบและวเคราะหชนงาน

ชอ..................................................................................................

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต 4 3 2 1

1. การตรวจสอบหาจดบกพรองของชนงาน เกณฑการประเมน

4หมายถงอธบายไดอยาง

ถกตองและแมนยา

ครบถวน

3 หมายถงอธบายไดอยาง

ถกตองแตไม

ครบถวน

2 หมายถงอธบายได แต ไม

ตรง จด

1 หมายถงไมสามารถ

อธบายได เลย

บนทกพฤตกรรมการฝก

ปฏบต

- บอกจดทบกพรองไดถกตอง

- บอกลกษณะจดทบกพรองไดอยางชดเจน

2. การวเคราะหสาเหตขอบกพรองทพบ

- ระบสาเหตขอบกพรองไดถกตอง

- อธบายหลกการ/ทฤษฎจากขอบกพรองไดอยางถกตอง

3. แนวทางในการแกไขปญหา

- อธบายแนวทางการแกไขปญหาไดอยางถกตอง

ไดคะแนน

รวมคะแนน

144

แบบประเมนผลใบงาน

การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

เรอง การทาเบาปนและอบปน

ชองาน ๒. การทาเบาปน และการทาปนหลอ

ชอ..................................................................................................

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต 4 3 2 1

1. ใชเครองมอในการผสมปนถกตอง เกณฑการประเมน

4หมายถงผลงานดสมบรณ

สวยงามไดขนาด

ตามแบบทกาหนด

3หมายถงผลงานด แตตอง

ปรบปรงเลกนอย

2 หมายถงผลงานพอใช

มขอบกพรอง

ทตองรบปรบปรง

1 หมายถงผลงานมขอบกพรอง

ไมไดตามแบบท

กาหนด

บนทกพฤตกรรมการฝกปฏบต

- ตวงสวนผสมปนและนาตรงตามกาหนด

-พนเทปกาวไดถกตอง

-ใชเครองดดอากาศไดถกตอง

-ปาดปนไดถกตอง

2. ใชเครองมอในการอบปนถกตอง

- ตงอณหภมในการอบเบาตรงตามกาหนด

-เรยงเบาปนตรงตามรปแบบ

ไดคะแนน

รวมคะแนน

145

แบบประเมนผลใบงาน

การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

เรอง การคานวณนาหนกโลหะ

ชองาน ๓. การคานวณนาหนกโลหะ และ การทาปนหลอแบบเตรยม

ชอ..................................................................................................

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต 4 3 2 1

1. ใชเครองมอในการคานวณนาหนกโลหะไดถกตอง เกณฑการประเมน

4หมายถงผลงานดสมบรณ

สวยงามไดขนาด

ตามแบบทกาหนด

3หมายถงผลงานด แตตอง

ปรบปรงเลกนอย

2 หมายถงผลงานพอใช

มขอบกพรอง

ทตองรบปรบปรง

1 หมายถงผลงานม

ขอบกพรอง

ไมไดตามแบบท

กาหนด

บนทกพฤตกรรมการฝก

ปฏบต

- คานวณนาหนกโลหะตรงตามกาหนด

-คานวณนาหนกเมดเงนและทองแดงตามอตราสวนได

ถกตอง

-คดหาเปอรเซนตการใชโลหะไดถกตอง

ไดคะแนน

รวมคะแนน

146

แบบประเมนผลใบงาน

การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

เรอง การหลอโลหะ และฉดลางเบาปน

ชองาน ๔. การหลอมหลอโลหะโดยใชเครองสญญากาศ ฉดลางปน และตดตนชอ

ชอ..................................................................................................

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต 4 3 2 1

1. ใชเครองมอในการหลอสญญากาศถกตอง เกณฑการประเมน

4หมายถงผลงานดสมบรณ

สวยงามไดขนาด

ตามแบบทกาหนด

3หมายถงผลงานด แตตอง

ปรบปรงเลกนอย

2 หมายถงผลงานพอใช

มขอบกพรอง

ทตองรบปรบปรง

1 หมายถงผลงานมขอบกพรอง

ไมไดตามแบบท

กาหนด

บนทกพฤตกรรมการฝกปฏบต

-เปดเครองหลอไดถกตอง

-ตงระบบการหลอตรงตามกาหนด

-การคบเบาทถกตอง

2. การแชเบาลงนาและฉดลางปนทถกตอง

3. การทาความสะอาดและตดตนชอไดถกตอง

ไดคะแนน

รวมคะแนน

147

แบบประเมนผลแบบทดสอบกอนเรยน / หลงเรยน

การจดการเรยนรงานหลอเครองประดบ

ชอ..................................................................................

รายการประเมน คะแนน

หมายเหต เตม ได

ใบงานท ๑ การตรวจสอบชนงาน 12 เกณฑการประเมน

ชวงคะแนน ระดบ

คะแนน

33 - 36 4

29 - 32 3.5

25–283

21–242.5

18–202

15–171.5

12–141

๐ –11๐

ใบงานท ๒ การทาเบาปน และ ทาการปนหลอ 8

ใบงานท ๓ การคานวณนาหนกโลหะ 4

ใบงานท ๔ การหลอโลหะ และฉดลางเบาปน 12

รวมคะแนน 36

ผลการเรยน

148

ประวตผวจย

ชอ นายอานนท กนเกษ

ทอย เลขท 52/173หม 13ตาบลไรขง

อาเภอสามพรานจงหวดนครปฐมรหสไปรษณย 73200

E-mail:karnon18@gmail.com

ประวตการศกษา

พ.ศ.2531 สาเรจการศกษาปรญญาวศวกรรมอตสาหาร (เครองมอกล)

คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยราชมงคล

วทยาเขตเทเวศน

พ.ศ.2553 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

คณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม

มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการทางาน

พ.ศ.2551-ปจจบน ตาแหนงผจดการฝายความปลอดภย

บรษท อะโกรพลาส จากด

จงหวดสมทรสาคร