219 / IV / 2014 r. - Szkoła Podstawowa...
Transcript of 219 / IV / 2014 r. - Szkoła Podstawowa...
1
z
11
z
Z TYM NUMEREM GAZETKI
WIELKANOCNY ZAJĄCZEK!
219 / IV / 2014 r.
7 kwietnia – Światowym Dniem Zdrowia. Na zdjęciu – uczniowie młodszych klas wraz z
wychowawcami tuż przed konsumpcją zdrowych przekąsek, przygotowanych właśnie z tej
okazji.
Drodzy Czytelnicy! Życzymy Wam radosnych Świąt
Wielkanocnych, wspaniałego odpoczynku,
smacznego jajka, szalonego Śmigusa Dyngusa oraz samych słonecznych,
spokojnych i cudownych dni – - Redakcja
W numerze:
- Laureaci konkursu „Moje miasto Płońsk” - Aktualności z życia szkoły - Wielkanoc w Europie - Światowy Dzień Zdrowia - Uwaga – kleszcze! - Sztuka odżywiania - Kim jesteś? - test - Jak piłka ręczna zmieniła mój świat - English Page - School fiction - Szczęśliwe numery - Zbieraj puzzle!
2
z
22
z
Finał konkursu „Moje miasto Płońsk”
VIII, niezwykle uroczysty, finał Międzyszkolnego
Konkursu „Moje miasto Płońsk” odbył się
21 marca 2014 r. o godz. 9.30 w sali gimnastycznej
naszej szkoły. Konkurs organizowany jest od 2007 roku
przez p. Annę Gębarowską i p. Joannę Cieplak. Każdej
edycji towarzyszy myśl przewodnia – tematem
tegorocznej była „Płońsk miasto orędownik pokoju”. Na
finałowej gali obecni byli przedstawiciele władz
Płońska, w tym burmistrz Andrzej Pietrasik, dyrektorzy
szkół i przedszkoli oraz uczestniczące w konkursie dzieci i młodzież. Po zaprezentowaniu pokazu
artystycznego i sportowego laureatom wręczono pamiątkowe dyplomy oraz nagrody. Poniżej
prezentujemy listę nagrodzonych, którym serdecznie gratulujemy.
Kategoria-przedszkola: 1.Maja Kubasińska (0a, SP
nr 3) i ex aequo Julia Krzemińska (P nr 2),
2. Patrycja Ciarka (0b, SP nr 3), 3. Załęska Kinga (P nr
5); wyróżnienia: Sandra Klękowicz (P nr 1),
Natalia Antosik (P nr 4), Jan Ziółkowski (P nr 3),
Grupa 0b (SP nr 2), Grupa 6-latków (P nr 4).
Klasy 1-3, kategoria muzyczna
Zespoły: 1. Maria Maraszek, Aleksandra Zuba,
Weronika Jankowska (kl. 3d, SP nr 3),
2. Dominika Pachla, Karolina Czarnecka, Maciej
Kostun, Maciej Szczepański (kl. 3d, SP nr 3), 3. Kacper
Szymańczyk, Kamil Cybulski, Mateusz Matusiewicz
(kl. 3c, SP nr 2).
Soliści: 1. Nikola Przybysz (kl. 2c, SP nr 2), 2. Julia Sybicka (kl. 2c, SP nr 2), ex aequo Zuzanna Koper
(kl. 3c, SP nr 2) i ex aequo Natalia Tarkowska (kl. 1d, SP nr 2), 3. Julia Antoszkiewicz (kl.1a, SP nr 2);
wyróżnienia: Martyna Sielczak (kl. 2b, SP nr 2), Joanna Sakolska (kl. 2d, SP nr 2), Magda Ambroziak
(kl.3a, SP nr 3), Pola Dąbrowska (kl. 2a, SP nr 3), Bartosz Piechocki (kl. 2d, SP nr 2).
Nagroda Specjalna Dyrektora Szkoły Muzyki i Tańca NUTKA:
Julia Antoszkiewicz (kl.1a, SP nr 2), Nikola Przybysz (kl. 2c, SP nr 2), Martyna Sielczak (kl. 2b, SP nr
2).
Klasy 4-6, kategoria literacka: 1. Martyna
Cendrowska (kl. 5e, SP nr 2) ex aequo Nicole
Maria Akpang (kl. 5c, SP nr 3)
2. Alicja Liberadzka (kl. 5c, SP nr 3) ex
aequo Adam Koźniewski (kl. 4f, SP nr 2), 3.
Daria Wilk (kl. 5f, SP nr 2) i ex aequo Alicja
Liberek (kl. 4f, SP nr 2); wyróżnienia:
Patrycja Machnacka (kl. 5f, SP nr 2),
Ciulińska Aleksandra (kl. 4f, SP nr 2), Jakub
Idzikowski (kl. 4f, SP nr 2),
Dobrowolska Anna (kl. 4a, SP nr 3), Natalia
Kirylczuk (kl. 4a, SP nr 3), Marta Grossman (kl.
4d, SP nr 3), Krzysztof Skibiński (kl.5c, SP nr 3).
Klasy 4-6, kategoria – prezentacje
multimedialne: 1. Patrycja Golas (kl. 5c, SP nr 2), 2. Zofia Zientarska (kl. 4e, SP nr 2)
ex aequo Mikołaj Ciesielski (kl. 4c, SP nr 2), 3. Oliwia Koper (kl. 4a, SP nr 3)
ex aequo Jakub Szcześniak (kl. 4b, SP nr 2); wyróżnienie: Natalia Koper (kl. 5a, SP nr 3).
3
z
33
z
Konkurs wiedzy dotyczący postaci Jana Pawła II
2 kwietnia, w dziewiątą rocznicę
śmierci Jana Pawła II, odbył się w naszej
szkole konkurs wiedzy o Jego życiu
i pontyfikacie. W turnieju udział wzięły klasy
drugie i czwarte. Każdą klasę reprezentowały
trzyosobowe drużyny. Rywalizacja była
bardzo wyrównana. Uczniowie wykazali się
ogromną znajomością postaci błogosławionego papieża.
Wśród klas drugich najlepsza okazała się 2e reprezentowana przez Zosię Sokołowską,
Agnieszkę Ziółkowską i Bartosza Woźnickiego. Pozostałe klasy zajęły równorzędne
miejsce II. Natomiast wśród klas czwartych I miejsce ex aequo zajęły klasy 4a i 4d. Składy
zwycięskich zespołów to: 4a – Amelia Gościcka, Wiktoria Siejbik i Łukasz Brzeszkiewicz,
4d – Natalia Bednarska, Ilona Klonowska oraz Alicja Pospieszyńska. Na II miejscu znalazły
się klasy 4b i 4e, miejsce III zdobyła klasa 4f, a IV klasa 4c.
Konkurs był jednym z punktów naszego przygotowania się do ważnego wydarzenia
jakim będzie kanonizacja Jana Pawła II w dniu 27 kwietnia. p. J. Jędruszczak
ZŁOŻYLIŚMY HOŁD
10 kwietnia odbyły się płońskie obchody 74 rocznicy Zbrodni Katyńskiej i rocznicy katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem. Uroczystości rozpoczęły się o godz. 10.00 mszą św. w kościele św. Michała Archanioła w Płońsku z udziałem Młodzieżowej Orkiestry Dętej „Con Grazia” . Następnie pomaszerowano ulicami miasta do parku przy ul. Kolejowej, miejsca posadzenia „Dębów Katyńskich”, gdzie miały miejsce przemówienia okolicznościowe, modlitwa przy Krzyżu Katyńskim, złożenie kwiatów oraz zapalenie zniczy.
W tak ważnych uroczystościach nie zabrakło również przedstawicieli naszej społeczności szkolnej. Naszą szkołę reprezentowały panie dyrektor Katarzyna Tarasiuk-Wasilewska oraz Joanna Ostrowska, uczniowie klasy 6g wraz z wychowawcą i poczet sztandarowy.
Uczniowie kl. 6g
4
z
44
z
Wielkanoc w Europie!
Wielkanoc to najważniejsze święto religii chrześcijańskiej. Zmartwychwstanie Chrystusa jest
zapowiedzią jego ponownego przyjścia z końcem świata, a także nadzieją wiernych na odkupienie.
Choć wiele tradycji wielkanocnych się powiela, to jednak każdy kraj ma swoje własne obrządki.
W Czechach tylko jeden z dni naszego Wielkiego Tygodnia nazywa się Wielkim - piątek. Środa,
czwartek i sobota natomiast odpowiednio noszą nazwy czarna, zielony i biała. Dzielimy
z Czechami tradycję Palmowej Niedzieli, choć u nich jest to Niedziela Kwiatowa. W tygodniu,
poprzedzającym Wielkanoc organizowane są jarmarki świąteczne, na których można kupić pisanki,
figurki, wypieki. W Poniedziałek Wielkanocny tradycją jest smaganie rózgą, uplecioną z gałązek
wierzbowych.
Słowacka Wielkanoc wygląda niemal identycznie jak w Polsce. Różnicą jest klekotanie kołatek,
które słychać od czwartku aż do soboty. W tym czasie milkną dzwony. Do koszyczka wkłada się
natomiast rózgę, która ma chronić domowników przed złem.
W Hiszpanii i we Włoszech organizowane są Passo - procesje, podczas których wierni, ubrani na
czarno, pielgrzymują od kościoła do kościoła. W krajach tych Wielkanoc tratowana jest z ogromną
powagą - brak jest tradycji składania życzeń świątecznych.
Święta Wielkiej Nocy hucznie obchodzone są u naszych zachodnich sąsiadów. Niemcy otrzymują
niewielkie podarunki, które przynosi wielkanocny króliczek. Budzącą największe emocje wśród
najmłodszych jest tradycja szukania ukrytych przez króliczka czekoladowych jajeczek. W Wielką
Sobotę przed każdym kościołem rozpala się ognisko. Ogień zostaje poświęcony, a wszyscy zebrani
mogą zapalić małą świeczkę i zabrać do domu.
Najważniejszym dniem świątecznym w Wielkiej Brytanii jest Wielki Piątek. Tego dnia odbywa
się uroczysta msza, podczas której królowa obmywa stopy poddanym.
Niezmiennie we wszystkich krajach ze świętami Wielkiej Nocy kojarzy się jajko - symbol życia.
A oto przykładowe tłumaczenia życzeń świątecznych:
po niemiecku – Frohe Ostern
po czesku – Veselé Velikonoce
po francusku – Joyeuses Pâques
po włosku – Buona Pasqua
po hiszpańsku – Felices Pascuas
po chorwacku – Sretan Uskrs
Wyszukała: Dominika Sokołowska, kl. 5e
Wielkanocne zwyczaje
Każdy ma swoje wielkanocne zwyczaje. Na pewno większość z was lubi pomagać mamie w
barwieniu jajek. :) Moja mama chowa czekoladowe jajka w ogródku, a później ja z siostrą
je szukamy. Ta, która znajdzie więcej, dostaje wielkanocnego, czekoladowego zajączka. :)
Gramy także z całą rodziną w wyścigi z jajkami. Polega to na tym, że każdy bierze łyżkę
i na niej kładzie jajko! Ta osoba, która najszybciej dojdzie do mety bez zbicia jajka,
wygrywa! :)
Oczywiście na stole nie może zabraknąć
wielkanocnych potraw takich jak:
-jajka (można przyrządzić je na różne sposoby, np.
z farszem lub majonezem),
-chleb lub bułki,
-mięso,
Każdy lubi te święta spędzone w rodzinnym gronie. :)
Katarzyna Osmańska, Alicja Krajewska, kl. 6f
5
z
55
z
„Pajacyk Bim - Bam - Bom poszukuje wiosny”
W czwartek – 20. 03.2014 r. klasa 3a wraz
z wychowawcą Dorotą Dominiak uczestniczyła
w warsztatach pt.: „Pajacyk Bim – Bam – Bom
poszukuje wiosny”,
organizowanych przez
Miejskie Centrum Kultury
w Płońsku. Podczas zajęć
dzieci miały możliwość
współpracy z rówieśnikami
z innych szkół. Uczniowie podzieleni według kolorów
projektowały stroje zgodnie z wylosowanym kolorem,
tworzyły hymn i godło swojego kraju, prezentowały wykonane
stroje w pokazie mody. Nie zabrakło również menu zgodnego z
barwami danego kraju. Integracji dopełniły wspólne zabawy
wszystkich uczestników niniejszego projektu. p. Dorota Dominiak
Rekolekcje – czas przygotowań do świąt
31 marca i 2 kwietnia odbyły się w naszej szkole
rekolekcje wielkopostne. W poniedziałkowe
przedpołudnie dzieci wykonywały plakaty
o tematyce „Bezpieczeństwo w sieci”. Natomiast
ostatniego
dnia
rekolekcji
projektowały kartki świąteczne, spośród których
część przeznaczona została na życzenia dla
emerytowanych pracowników szkoły. Po zajęciach
plastycznych uczniowie wraz z nauczycielami
udawali się do kościoła parafialnego, by wspólnie
uczestniczyć we mszy świętej. P. M. Marchel
UKS PRYMUS
11.04.2014 r. zagraliśmy w powiatowym turnieju tenisa stołowego w Sarbiewie.
Wywalczyliśmy tytuły trzech mistrzów i dwa wicemistrzostwa powiatu płońskiego.
Dzięki temu pięcioosobowa grupa w składzie: Marcelina Wronka, Patrycja Wronka,
Katarzyna Więcław, Kacper Karwowski i Łukasz Brzeszkiewicz reprezentować nas
będzie na mistrzostwach rejonu. Więcej informacji i zdjęcia na stronie internetowej
szkoły: UKS PRYMUS/ Tenis Stołowy. p. Z. Chełmicki
6
z
66
z
Okiem szóstoklasistki
W dniu 7 kwietnia 2014 r. w Gimnazjum nr 1 odbyło się rozstrzygnięcie konkursu ekologicznego. Wśród nagrodzonych znalazła się uczennica kl. 6a Paulina Rajkowska – koleżanka z naszej klasy. Inne prace również były piękne. Podczas pobytu w szkole, do której po wakacjach będziemy uczęszczać, mieliśmy okazję obejrzeć prezentację i wysłuchać wykładu na temat ekologii. Warto, by każdy z nas segregował śmieci i dbał o czystość naszej planety.
Zuzanna Drążkiewicz, kl. 6a
Migawki z „eko – konferencji” zorganizowanej w Gimnazjum nr 1, w której uczestniczyli uczniowie klasy 6a i 6e.
Jak piłka ręczna zmieniła mój szkolny świat...
Od kilku miesięcy należę do drużyny piłki ręcznej dziewcząt. W naszym składzie są bardzo utalentowane dziewczyny, które zawsze walczą do końca. Są to: na ataku – Martyna Sobczyńska, na obronie (lewe skrzydło) – Olga Stańczak, środek – ja, czyli Ola, prawe skrzydło – Gosia Piotrowska, na bramce stoi bardzo wytrwała dziewczyna – Ania Kozłowska. W polu grają pozostałe dziewczyny: Natalka Antonowska, Martyna Szcześniak, Alicja Unierzyska, Zuzia Bronowska i Natalka Domagalska. Niestety Zuzia od jakiegoś czasu nie jeździ z nami na zawody. Naszą drużynę założył pan Mariusz Bukmakowski wraz z panem Darkiem Kowalskim. To im zawdzięczamy wszystkie zwycięstwa, m. in. z Baboszewem, Czerwińskiem, SP nr 3 w Płońsku. Ciągłe mobilizowanie przez naszych trenerów pomagało nam wygrywać. Nie mogę nie wspomnieć o panu Bartoszu Kaczorze, z którym pojechałyśmy na zawody do Baboszewa – gdzie, jak już wspomniałam – odniosłyśmy sukces. Każda drużyna, z którą grałyśmy, miała zawsze jakieś treningi. Niestety my nie możemy ich mieć, ponieważ większości dziewcząt nie pasuje godzina lub dzień, w którym miałyby się odbywać. Można powiedzieć, że gramy zawsze „na żywioł”. Niestety z powodu zawodów opuściłam kilka lekcji, ale w ogóle nie żałuję. Właściwie od zawsze oglądałam z tatą mecze piłki ręcznej i wyobrażałam sobie, że to właśnie ja zostanę kiedyś sławną szczypiornistką. Teraz pomalutku realizuję swoje marzenia. Dlatego każdy, kto marzy o tym, żeby zostać jakimś sławnym sportowcem czy może kimś innym, niech nie porzuca marzeń, bo kiedyś przyjdzie taki dzień, w którym będą miały szansę się spełnić.
Aleksandra Sienkiewicz, kl. 6f
7
z
77
z
Ś W I A T OW Y D ZI E Ń ZD R O W I A W N A S ZE J S ZKOL E
Uwaga! Kleszcze! Dowiedzmy się więcej o chorobach wektorowych
Co roku 7 kwietnia –w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, 1948) obchodzimy ŚWIATOWY DZIEO ZDROWIA. Tematem przewodnim w tym roku są choroby przenoszone przez wektory. Terminem wektory określa się organizmy np. komary, nicienie , muchy tse-tse, meszki, ślimaki, moskity, kleszcze, które są źródłem zakażenia , czyli są nosicielami bakterii, wirusów czy pierwotniaków chorobotwórczych. Przenoszenie choroby odbywa się poprzez ssanie krwi człowieka przez zarażony organizm. Do chorób wektorowych występujących na terenie Polski należą : borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Obie przenoszone są przez kleszcze.
Co to są kleszcze?
Kleszcz pospolity jest pajęczakiem, który przechodzi trzy fazy cyklu rozwojowego od larwy po nimfę aż do postaci dorosłej w ciągu 2-3 lat. Kleszcz, aby mógł się przekształcid w kolejną postad, musi napid się krwi zwierzęcia lub człowieka.
Dorosły kleszcz jest wielkości główki od szpilki ale po nassaniu zwiększa swój rozmiar kilkakrotnie.
Kleszcze mogą atakowad człowieka we wszystkich aktywnych stadiach rozwojowych, przy czym w każdym kolejnym stadium żerują coraz dłużej i pobierają coraz więcej krwi. Kleszcze w czasie ukłucia przekazują do krwi ludzi i zwierząt bakterie oraz wirusy, które mogą wywoływad groźne choroby zakaźne. Ukąszenie jest bezbolesne, ponieważ ślina kleszcza zawiera wiele substancji biochemicznych, w tym substancje łagodzące ból, które powodują,
że nie czujemy ukłucia.
Gdzie żyją kleszcze? Kleszcze bytują głównie w obszarach zalesionych, trawiastych, w gęstych zaroślach, paprociach, na leszczynie, również w parkach miejskich i na obrzeżach osiedli mieszkaniowych otoczonych terenami zielonymi. Co zrobid, aby uniknąd ukąszenia przez kleszcza? Należy: - w miejscach szczególnie narażonych na występowanie kleszczy nosid odpowiednią odzież, która zakrywa jak najwięcej ciała, - stosowad środki odstraszające kleszcze i insekty, - unikad wysokich traw, zarośli i poszycia lasu, - zawsze po powrocie do domu z wycieczki w tereny zielone dokładnie obejrzed swoje ciało. Usuwanie kleszczy
Jeśli dostrzeżemy kleszcza wczepionego w skórę, należy go jak najszybciej usunąd za pomocą pęsety z cienkimi koocami, kleszczołapki lub pompki próżniowej (można je kupid w aptece). Trzeba
mocno chwycid kleszcza jak najbliżej miejsca wbicia, podważyd, a następnie zdecydowanym ruchem wyciągnąd go. Potem trzeba to miejsce zdezynfekowad wodą
utlenioną lub spirytusem. Należy usunąd kleszcza w całości. W razie problemów można udad się do punktu medycznego.
8
z
88
z
Pamiętaj! Nie wolno smarowad kleszcza kremem lub innym tłuszczem ani przypalad zapałką. Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) Choroba wywoływana jest przez wirusa przenoszonego z kleszcza na człowieka. Z reguły przebiega dwufazowo. Pierwsza faza pojawia się po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem i trwa około tygodnia. Objawy są podobne do grypy: ogólna niedyspozycja, gorączka, ból głowy, mięśni. Po kilku dniach lepszego samopoczucia występuje druga faza choroby, która ma następujące objawy: nagły skok gorączki, bóle głowy, wymioty, nudności, utrata przytomności oraz zespół zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych lub zapalenia mózgu. Objawy zwykle ustępują po 2-3 tygodniach. Uwaga! Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu warto się zaszczepid, skutecznie chroni przed zachorowaniem. Borelioza Choroba ta wywoływana jest przez bakterie. Podczas ssania krwi przedostają się do organizmu człowieka poprzez ślinę kleszcza. Pierwsze objawy chorobowe mogą pojawid się po około 10-14 dniach. W pierwszym stadium objawem boreliozy są zmiany skórne w postaci pierścieniowatego rumienia wędrującego. Typowa zmiana ma początkowo formę czerwonej plamy, która szybko się powiększa. Rumieo przekracza najczęściej średnicę 5 cm. Zmianie skórnej towarzyszą często takie objawy jak: zmęczenie, bóle mięśni, gorączka, ból głowy czy sztywnośd karku. Drugie stadium związane jest najczęściej z zakażeniem układu nerwowego (neuroborelioza), układu kostno-stawowego lub układu krążenia. Z przebiegiem przewlekłej boreliozy wiążą się m.in. następujące objawy: niedowład, porażenie nerwu twarzowego i zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie stawów, przewlekłe zanikowe zapalenie skóry. Każde podejrzenie zakażenia należy skonsultowad z lekarzem. Boreliozę leczy się terapią antybiotykową. Uwaga! Nie ma szczepieo ochronnych przeciw boreliozie!
p. A. Jabłońska
A teraz sprawdź, ile już wiesz i rozwiąż krzyżówkę!
9
z
99
z
Sport to zdrowie! Dlaczego – oto argumenty...
Sport wspomaga odchudzanie, czyli utratę tkanki tłuszczowej i utrzymanie niskiej wagi.
Sport obniża ryzyko ataku serca wzmacniając jego wydajność,
umacnia naczynia krwionośne.
Wysiłek fizyczny poprawia samopoczucie, dzięki temu wzrasta
samoocena, poczucie satysfakcji i dobry nastrój.
Ćwiczenia podnoszą sprawność i wydajność umysłową – myślenie jest szybsze, a fakty lepiej kojarzone oraz
zapamiętywane.
Regularne ćwiczenia redukują nagromadzony stres, organizm dotlenia
się i relaksuje.
Ruszając się, wzmacniamy kości i
stawy.
Ruch powoduje obniżenie poziomu cukru
we krwi.
Ćwiczenia fizyczne budują
mięśnie, które same w sobie spalają bardzo dużo kalorii.
10
z
10
10
By jedzenie przynosiło zdrowie – sztuka odżywiania
Aby prawidłowo się rozwijać i żyć w pełnym zdrowiu, powinno się codziennie spożywać żywność
dostarczającą potrzebnej ilości energii oraz zawierającą około 60 różnych składników odżywczych.
Piramida żywienia to praktyczne zalecenia zestawienia porcji żywieniowych produktów
spożywczych w codziennej, zrównoważonej diecie. Zestawienie przedstawiane jest w postaci
graficznej piramidy, której poziomy określają grupy produktów i ich ilości. Oczywiście przy
planowaniu racji pokarmowej należy dostosować ilość tych produktów do zapotrzebowania na
składniki odżywcze i energię.
Piramida żywienia według Instytutu Żywności i Żywienia
Podstawą codziennego pożywienia
powinny być produkty zbożowe z pełnego
przemiału (pieczywo pełnoziarniste, najlepiej
z nasionami roślin oleistych, makaron z mąki
razowej, musli, płatki) oraz nieoczyszczony
ryż i kasze. Do dozwolonych
węglowodanów należy także makaron z
pszenicy durum, krótko gotowany i
podawany bez ciężkiego, tłustego, mięsnego
sosu. Produkty zbożowe są źródłem energii
uwalnianej w miarę potrzeb oraz błonnika.
W pożywieniu nie powinno również
zabraknąć tłuszczów roślinnych, które dostarczają sercu leczniczą dawkę kwasów tłuszczowych
oraz są źródłem energii. Powinny występować w każdym posiłku. Najzdrowsza jest
oliwa z oliwek, ale godne polecenia są także oleje: rzepakowy, słonecznikowy, sojowy. Powinno
się je spożywać przede wszystkim na surowo (np. jako dodatek do sałatek).
W każdym posiłku powinny występować warzywa. Ich rolą jest zwiększanie objętości posiłku
oraz dostarczanie witamin, minerałów, flawonoidów i błonnika. Należną ilość witamin
zwalczających wolne rodniki należy uzupełnić owocami.
Kolejnym zaleceniem jest wprowadzenie do jadłospisu roślin strączkowych i orzechów. Rośliny
strączkowe to zastrzyk witamin z grupy B oraz tzw. folianów, redukujących homocysteinę (sprawca
miażdżycy), potasu obniżającego ciśnienie tętnicze, wapnia wzmacniającego kości, żelaza
potrzebnego do tworzenia czerwonych krwinek oraz białka. Natomiast orzechy to źródło witaminy
E oraz dobrych dla serca kwasów tłuszczowych.
W racji pokarmowej co najmniej dwa razy dziennie powinno występować chude mięso, drób,
ryby albo jaja jako źródło pełnowartościowego białka. Kwasy tłuszczowe z ryb obniżają poziom
cholesterolu i trójglicerydów we krwi, a jaja dostarczają lecytyny, pomagającej poprawić pamięć
oraz zapobiec chorobom wątroby. Należy ograniczyć spożycie mięsa tłustego.
Mleko i jego przetwory to również źródło białka, wapnia, witamin rozpuszczalnych w
tłuszczach i przyjaznych bakterii. Niestety, ze względu na powszechność alergii oraz zawartość
tłuszczu zwierzęcego, zalecane są niewielkie ilości produktów mlecznych. Mleko i jego
przetwory powinny występować w jadłospisie 1-2 razy dziennie głównie w postaci jogurtów,
kefirów, serów twarogowych i podpuszczkowych.
Szczyt piramidy to produkty przyczyniające się do powstawania chorób cywilizacyjnych, dlatego
powinny występować w jadłospisie sporadycznie (1 raz w tygodniu) albo wcale. Należą do nich
cukier, słodycze i tłuszcze zwierzęce. Należy również ograniczyć dodawanie soli podczas
sporządzania potraw oraz w trakcie jedzenia. Nadmierne spożycie soli wpływa niekorzystnie na
organizm, zwiększa częstotliwość występowania nadciśnienia tętniczego oraz udarów mózgu.
11
z
11
11
Przy dużym wysiłku fizycznym oraz w czasie letnich upałów należy zwiększyć ilość wypijanych
płynów. Powinno się wykluczyć z jadłospisu wszelkie napoje słodzone
i gazowane, a włączyć przede wszystkim wodę mineralną, Wody mineralne nie tylko uzupełniają
stratę wody w organizmie, ale dostarczają również składników mineralnych.
Ogólne zalecenia żywieniowe
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wciąż bada i opracowuje nowe metody żywienia. Ustala
też podstawowe zasady prawidłowego żywienia. W Polsce zalecenia takie są również
opracowywane przez Komitet Żywienia Człowieka PAN, Instytut Żywności i Żywienia oraz
Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych. Te ogólne zasady są następujące:
należy jeść co najmniej trzy posiłki dziennie, każdego dnia, w regularnych odstępach czasu
pożywienie codzienne powinno zawierać zarówno produkty roślinne, jak i zwierzęce
w codziennej diecie powinny znaleźć się produkty zbożowe oraz owoce i warzywa -
najlepiej surowe lub krótko gotowane
kilkakrotnie w ciągu dnia należy spożywać mleko lub jego przetwory oraz biały ser
o niskiej zawartości tłuszczu
mięso nie powinno być spożywane codziennie, lecz kilka razy w ciągu tygodnia, w
pozostałe dni może być zastępowane rybami lub roślinami strączkowymi; spożywane mięso
powinno być chude
należy ograniczać ilość spożywanego tłuszczu, szczególnie zwierzęcego; znacznie zdrowsze
są oleje roślinne lub oliwa z oliwek
należy ograniczać spożywanie soli i nie dosalać zbytnio potraw; jedna płaska łyżeczka to
wystarczająca dzienna porcja
nie należy przesadzać ze spożywaniem cukru i słodyczy, cukier znajduje się też w
owocach, którymi powinno się zastępować słodycze.
W żadnym wypadku nie należy jeść mniej niż trzy posiłki dziennie! Optymalna ilość to 4-5
posiłków, co jest szczególnie ważne w przypadku dzieci i młodzieży. W codziennym menu
powinny znaleźć się więc: śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja. Zbyt rzadkie
12
z
12
12
jedzenie i długie odstępy między posiłkami powodują większy spadek poziomu glukozy we krwi,
co zwiększa późniejsze odczucie głodu. Metabolizm i cała regulacja przyjmowania pokarmu
ulegają zaburzeniu. Sprzyja to gromadzeniu się tkanki tłuszczowej. Wbrew pozorom więc osoby
otyłe powinny jeść często, ale niewiele. W ich przypadku rzadkie posiłki jedynie pogarszają
sytuację.
W przypadku przyjmowania tylko trzech głównych posiłków, rozkład dziennej dawki pokarmu
powinien wyglądać następująco: śniadanie 30-35%, obiad 35-40%, kolacja 25%. W
przypadku pięciu posiłków wygląda to trochę inaczej: śniadanie 25-30%, drugie śniadanie 5-10%,
obiad 35-40%, podwieczorek 5-10%, kolacja 15-20%.
Jak wybrać zdrową żywność
Zasady prawidłowego żywienia są proste jeśli tylko pamiętamy o kilku sprawach. Najpierw
wybierz świeże, nieprzetworzone produkty. To obejmuje świeże owoce i warzywa, produkty
pełnoziarniste, rośliny strączkowe, orzechy i nasiona, świeże pędy. Surowe, nieprzetworzone
pokarmy są żywymi pokarmami. Zawierają największą ilość witamin, minerałów oraz enzymów.
Wybieraj mięso zwierząt najwyższej jakości, hodowane w sposób humanitarny, karmione trawą, a
nie hormonami i antybiotykami. Wybierz rybę z najmniejszą ilością skażenia rtęcią.
Wybieraj zdrową żywność ekologiczną jeśli to możliwe. Taka żywność jest najczystsza i
najzdrowsza. Na ogół nie jest skażona pestycydami i posiada wyższą wartość odżywczą. Co więcej,
nie jest genetycznie modyfikowana.
Żywność ekologiczna często jest określania jako naturalny pokarm, ale „naturalny” nie oznacza,
że jest ekologiczny.
Kiedy kupujesz pakowaną żywność ważne jest, aby zawsze czytać etykiety. Nawet opakowanie
może oznajmiać, że jest „zdrowo”, „naturalnie” czy „niskotłuszczowo”. Pewny jednak będziesz
tylko po przeczytaniu etykiety. Fakty żywieniowe zawierające ilość białka, cukrów, tłuszczów w
produkcie nie powiedzą nic na temat dodatków chemicznych w produkcie. Musisz
poszukać ich w składzie
Co jeść?
Owoce:
świeże
suszone – bez siarki, konserwantów, dodatków, słodzików
zamrożone – bez konserwantów, dodatków, słodzików
Warzywa:
świeże – surowe, lekko parzone, pieczone
suszone – bez siarki, konserwantów, dodatków, słodzików
zamrożone – bez konserwantów, dodatków, słodzików
kiełki – koniczyna czerwona, rzodkiewka, brokuły, fasola mung, soczewica, groch
Ziarna:
produkty pełnoziarniste powinny być:
nieprzetworzone
niezmodyfikowane genetycznie
bez cukru
bez dodatków chemicznych
bez konserwantów
pełnoziarniste – jęczmień, brązowy ryż, gryka, owies, proso, żyto, pszenica, dziki ryż
pełnoziarniste i kiełkujące produkty zbożowe – chleb, tortille, zboża, makarony
Rośliny strączkowe:
fasola, groszek, soczewica, ciecierzyca
puszki strączkowe przygotowane bez – tłuszczu zwierzęcego,
dodatków chemicznych, słodzików
13
z
13
13
Orzechy i nasiona:
orzechy – migdały, orzechy laskowe, orzechy nerkowca
surowe nasiona – słonecznik, dynia, sezam
surowe masło orzechowe – migdałowe, słonecznikowe, nerkowca
(oszczędnie), sezamowe.
Skutki niewłaściwego odżywiania się
Według lekarzy niewłaściwe odżywianie się jest przyczyną większości współczesnych chorób
cywilizacyjnych, od otyłości poczynając, na nowotworach kończąc. W 1999 roku wyszczególniono
(prace ekspertów WHO) grupę chorób przewlekłych, rozwijających się jako skutek niewłaściwego
żywienia. Są to:
1. Otyłość. Według raportu WHO z 1997 roku główną przyczyną otyłości jest nadmierne spożycie
tłuszczów. Otyłość typu brzusznego przeważnie przyczynia się do rozwoju chorób takich jak
miażdżyca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca i cukrzyca oraz kamica żółciowa.
2. Choroby układu sercowo-naczyniowego. Do tej grupy chorób należą: choroba niedokrwienna
serca, miażdżyca i nadciśnienie tętnicze. Rozwijają się zwykle jako skutek nadmiernej otyłości.
Czynnikami sprzyjającymi są zbyt duże ilości tłuszczów (szczególnie zwierzęcych), cholesterolu,
alkoholu i soli w pokarmie oraz zbyt mała ilość błonnika.
3. Cukrzyca insulino-niezależna. Choroba ta spowodowana jest nadmierną podażą
węglowodanów.
4. Nienowotworowe choroby jelita grubego.
5. Kamica żółciowa. Choroba ta powstaje wskutek otyłości, kiedy to nadmierna ilość cholesterolu
w żółci odkłada się, tworząc kamienie. Dodatkowo rozwojowy kamicy sprzyja niedobór błonnika w
pokarmie.
6. Próchnica zębów. Choroba rozwijająca się w wyniku nadmiernego spożycia węglowodanów,
szczególnie szkodliwe są słodycze.
7. Osteoporoza. Choroba ta rozwija się u osób starszych, w wyniku niedoboru wapnia
w organizmie. Zapobiegać jej można poprzez spożywanie już w młodości odpowiedniej ilości
produktów zawierających ten pierwiastek - głównie jest to mleko i jego przetwory.
8. Alkoholowe uszkodzenia mózgu i wątroby.
9. Nowotwory.
Czego unikać?
Owoce:
w puszkach
suszone zawierające dwutlenek siarki, słodziki, konserwanty, dodatki
zamrożone zawierające konserwanty, słodziki, dodatki
Warzywa:
w puszkach
zamrożone zawierające konserwanty, słodziki, dodatki
smażone
rozgotowane
Ziarna:
wszystkie produkty ze zboża – biała, niebielona, wzbogacona mąka,
dodatki chemiczne
rafinowane i przetworzone zboża – biały ryż, szybki owies,
błyskawiczne płatki owsiane
rafinowane i przetworzone produkty zbożowe – pieczywo białe, pszenny chleb (jeśli nie jest
„razowy”), miękkie pieczywo, ciasta, wypieki, płatki śniadaniowe
14
z
14
14
Rośliny strączkowe:
przetwory przygotowane z dodatkiem: tłuszczu zwierzęcego,
słodzików, dodatków chemicznych
soja
Orzechy i nasiona:
pieczone orzechy, nasiona
palone orzechy, nasiona
orzeszki ziemne, masło orzechowe
Przygotowali: wychowawcy i uczniowie klas III
Migawki z obchodów Światowego Dnia Zdrowia w klasach młodszych
HOROSKOP: Co „mówią” kwiaty? DALIA ur. 1 - 30 KWIETNIA
Puk, puk! To świat puka do Ciebie i prosi, żebyś wyszła / wyszedł ze swojej skorupki. Zbyt mocno skupiasz się na sobie i zamykasz we własnym świecie. Nie ufasz obcym, boisz się odtrącenia. Wkrótce nadarzy się dobra okazja, by trochę pozmieniać w życiu. Nie bój się wyzwań, one Cię rozwijają! Cechy charakteru: masz ogromny potencjał, tylko brak Ci wiary w siebie. Znajdź w sobie odwagę, a wszystko się uda. Marta Kurkowska, kl. 5e
15
z
15
15
Odpowiedzi do zadań dla klas IV
Zadanie 1.
1 5
3 6
+ 4 7 9 8
+ 2 1 0 0
Zadanie 2.
5 • 5 + 5 = 30
33 – 3 = 30
30 + 30 – 30 = 30
10 + 10 + 10 = 30
Zadanie 3.
8 cm
Zadanie 4.
▲ ● █ ■
■ █ ● ▲
● ▲ ■ █
█ ■ ▲ ●
Odpowiedzi do zadań dla klas V
Zadanie 1.
Np. 273, 546,
819,
192, 384, 576,
219, 438, 657
Zadanie 2.
Np. 11 + 1 lub 11 + 1 • 1 lub (11+1) • 1
1
Zadanie 3.
3 • 3 lub 3 : 3 • 3
3
Zadanie 4.
40 m
Lista uczestników konkursu, którzy udzielili poprawnych odpowiedzi do zadań marcowych:
Klasy 4: Klasy 5:
4d 5b
Imię i nazwisko Ilość poprawnych
rozwiązanych zadań
Niepodpisana praca 3
Bednarska Natalia 4
Pośpieszyńska Alicja 4
Drzewiecka Alicja 3
5d
5c Imię i nazwisko Ilość poprawnych
rozwiązanych zadań
Lewicki Adrian 4
Łukaszewska Anna 4
Rutkowska Wioletta 2
Imię i nazwisko Ilość poprawnych
rozwiązanych zadań
Kamiński Szymon 4
Zaniewska Katarzyna 4
Imię i nazwisko Ilość
poprawnych
rozwiązanych
zadań
Miazga Zofia 3
Łazarska Marta 4
Jędrzejewski Paweł 2
Kapitan Jakub 4
Chudzyński Jakub 4
Nowicka Julia 2
Kozłowska Julia 4
16
z
16
16
Zadania konkursowe dla klasy IV
Zadanie 1.
„Adam ma co najmniej 3 rowery” – mówi Bolek. „Nie, on ma mniej niż 3
rowery” – mówi Lolek. „Możliwe, ale jest właścicielem co najmniej
jednego roweru” – mówi Tolek. Ile rowerów ma Adam, jeśli tylko jeden z
chłopców mówi prawdę?
Zadanie 2.
Podaj trzy liczby, które przy dzieleniu przez 3 oraz przez 4 dają resztę 1.
Zadanie 3.
Jaka jest najmniejsza możliwa liczba kaczek, które pływają po stawie w
następującym szyku: dwie kaczki przed jedną kaczką, dwie kaczki za jedną
kaczką i jedna kaczka między dwiema kaczkami?
Zadanie 4.
W jakiej sklali należy narysować prostokąt o wymiarach 3 cm i 7 cm, aby jego obwód na
otrzymanym rysunku wynosił 1600 cm?
Zadania konkursowe dla klasy V
Zadanie 1.
Podaj najmniejszą liczbę naturalną podzielną przez 1, 2, 3, 4, 5 i 6.
Zadanie 2.
Jeśli liczbę 13 podzielimy przez 2 i 3, to otrzymamy resztę 1. Znajdź pięć innych liczb większych
od 13, które po podzieleniu ich przez 2 i przez 3 dają resztę 1.
Zadanie 3.
Podaj ułamek, który jest większy od ⅔, ale
mniejszy od ¾.
Zadanie 4.
Gazeta składająca się z 16 stronic ma wymiary 33 cm i 50 cm jest wydawana w nakładzie 100000
egzemplarzy. Jaka jest powierzchnia papieru użytego przez wydawcę każdego dnia?
Rozwiązania zadań należy w ciągu dwóch tygodni od
ukazania się numeru oddać do p. Ewy Andrychowskiej
(s. 9). Znajdą się one także w kolejnym numerze wraz z
informacją o osobach, które udzieliły poprawnych
odpowiedzi.
Życzymy powodzenia i wytrwałości.
17
z
17
17
Kim jesteś? - test
1. Każdy ma jakieś wyjątkowe zdolności. A co jest Twoim największym talentem? a) Jestem urodzoną stylistką /urodzonym stylistą ;)!
b) Mam smykałkę do przedmiotów ścisłych. c) Jestem uzdolniona artystycznie /uzdolniony artystycznie.
2. Wybierz jedną pozytywną cechę, która Cię charakteryzuje: a) Spryt.
b) Ciekawość świata. c) Sprawność fizyczna.
3. Wyobraź sobie siebie za dziesięć lat. Jak będzie wyglądało Twoje życie? a) Widzę się w świecie mody. b) Najważniejsza będzie rodzina i przyjaciele.
c) Będę podróżować i zmieniać świat.
4. Czy chodzisz na zajęcia pozalekcyjne? Jeśli tak, to jakie?
a) Nie chodzę na żadne zajęcia. To nie dla mnie! b) Pomagam w schronisku dla zwierząt. c) Inne.
5. Jak najchętniej się ubierasz? Wybierz opis Twojego stylu. a) Twórczy miks!
b) Stylowo. c) Na luzie.
6. Pod którym z tych zdań podpisałabyś/podpisałbyś się dwiema rękami? a) Jak Cię widzą, tak Cię piszą.
b) Zawsze należy bronić słabszych. c) Nie mogę żyć bez adrenaliny!
Najwięcej odpowiedzi A
Masz subtelny charakter, co sprawia, że nie każdy Cię docenia. Kochasz ubrania i
potajemnie piszesz blog modowy. Masz na głowie ratowanie świata i nie wiesz, jak to połączyć z nauką. Lubisz współzawodnictwo i zawsze Twoje marzenia się spełniają. Najwięcej odpowiedzi B
Jesteś ciekawą świata osobą. W szkole zgarniasz same piątki i masz głowę do wynalazków. Pod warstwą spokoju i pozornej nieśmiałości czai się dzielna i
zdecydowana osobowość, która bez względu na wszystko, w każdej chwili jest gotowa stanąć w obronie swoich bliskich. Najwięcej odpowiedzi C Jesteś uzależniona/-ny od adrenaliny - Twoje życie kręci się wokół sportów ekstremalnych. Twoje uzdolnienia artystyczne przydadzą Ci się w życiu. Chodzą
Ci po głowie myśli, żeby zostać kreatorką/kreatorem mody. Potajemnie piszesz swoje opowiadania i niezwykłe historie.
Marta Kurkowska, kl. 5e
18
z
18
18
Co wiesz o symbolice świąt Wielkanocy? Sprawdź!
1. Kilkudniowy okres
poświęcony odnowie duchowej
poprzez modlitwę.
2. Święto przypadające siedem
dni przed Wielkanocą.
3. Inaczej powstanie z martwych.
4. Zielony krzew, którego gałązki
wkładamy do święconki.
5. Jest symbolem Chrystusa
zwyciężającego.
6. Święto przypadające w
Wielkim Tygodniu, trzy dni przed Wielkanocą.
7. Symbol zwycięstwa nad śmiercią.
8. Potrawa wielkanocna. 9. Symbol zmartwychwstania i odrodzenia.
10. Jajko zdobione różnymi technikami.
Łukasz Stefanowski, kl. 6f
CO WŁOŻYMY
DO KOSZYCZKA
W WIELKĄ SOBOTĘ?
Ada Jankowska, kl. 5e
Żółwiu, graba - jestem żaba!
Żaba po....uciła sw....j wygodny dom na ......wirowisku, gdzie
......yły ró....ne inne stwo.....enia : ż...ki,ba...anty, g.....egż....łki,
du...e ....ubry i małe, ż...łte b....ęczyki. P....echodziła właśnie t...ż
p...y zielonych wie....bach, gdy zobaczyła zap....yjaźnionego ż....łwia.
- Czego mo...na Ci ...yczyć? - zapytał ją ż....łw.
- Mo....e zamo...nego ...ycia? - zastanowiła się nasza ....aba.
- Dob...e - rzekł ż...łw. - W takim razie ...yczę Ci powodzeniawe wszystkich
p....edsięwzięciach. I ....eby nie zaskoczyła Cię w bo....e duża bu....a.
- Tak. To bardzo wa...ne - od....ekła mu .....aba. - Dziękuję. - I podą...yła w dalszą podr..ż do
p....epieknych, pełnych c....dów krain.
Marta Kurkowska, kl. 5e
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
19
z
19
19
Easter activities
Przetłumacz wyrazy w tabelce na język polski.
(Jesus) Christ = the son of God =
Christians = people who believe in
Christ
=
Christianity = religion =
Christian = related to Christianity =
–Połącz wyrazy z obrazkami i uzupełnij nimi
oraz wyrazami z ćw.1 tekst.
egg Resurrection world bunny
On Easter, Christ………… around the __________ celebrate the __________
(= the coming to life again) of Jesus Christ, the founder of Christ………… .
According to Christ………… beliefs, he was the Son of God. Easter is always on a
Sunday, but the date varies from year to year. Symbols of rebirth, new life, and
fertility are common Easter decorations. These include the Easter __________ and
decorated __________. It’s also traditional to wear new spring clothes on Easter, and
many communities have an Easter parade. Easter has also become a very popular
time for holidays, since many schools close for several days or more.
–Przeczytaj informacje o Wielkanocy. Wykreśl niepotrzebne wyrazy.
Easter marks the [beginning / end] of the [fourteen / forty] days of Lent. Lent is a
period when we prepare for Easter. It begins on Ash Wednesday and ends on Easter
Sunday.
Palm Sunday is the Sunday [before / after] Easter. On this day Christians
celebrate Jesus’ arrival in [Jerusalem / Bethlehem], when people spread palm leaves
on the ground for his [donkey / elephant].
Holy Thursday commemorates the [First / Last] Supper, when Jesus washed the
[feet / clothes] of his Apostles. In the UK, this day
is known as Maundy Thursday. The Queen
traditionally distributes Maundy money.
Good Friday is the Friday before Easter, when
Christians remember the crucifiction of Christ. It is a [public / private] holiday in the
UK.
Holy Saturday is also known as [Silent / Loud] Saturday because churches are
very quiet, as there are no masses on this day.
On Easter Sunday people celebrate the [resurrection / birth] of Christ.
In some countries, Easter lasts [three / two] days. The second day is called Easter
Monday.
HAPPY EASTER! p. Katarzyna Matusiewicz
Glossary:
founder – a person
who started
something
(założyciel, twórca)
vary – to be
different (zmieniać
się, być różnym)
community – a
group of people
living in one place
(społeczność)
several – a few
(kilka)
20
z
20
20
Pierwsze próby pisarskie – school fiction
Mój pamiętniku!
No i niedługo testy szóstoklasistów. Młodszych klas pewnie nie bardzo to obchodzi...
Chociaż trochę tak, bo muszą wiedzieć, kiedy nie przyjść do szkoły. Ale do rzeczy...
W tym roku ta "uroczystość" przypada w... prima aprilis! Nasz kolega zaplanował już
sobie cały dzień. Powiedział, że przyjdzie zaraz
po teście i spyta się jakiegoś nauczyciela, gdzie są
wszyscy. Kiedy ten powie, że sprawdzian już się
skończył, odpowie: "To chyba jakieś żarty!"
Wszyscy mieliśmy z niego ubaw, ale mamy
nadzieję, że jednak przyjdzie na czas.
Była jeszcze inna wersja. Kiedy nadzorujący rozda
sprawdziany, nasza koleżanka powie: "Ten test jest źle wydrukowany!". Kiedy
nauczyciel podejdzie i sprawdzi, ta powie: "Prima aprilis!". Chociaż... może lepiej nie
żartować z takich rzeczy, aby nie wywołać jakiegoś nieszczęścia...
Szóstoklasiści – połamania piór! Powodzenia "prymusy"!
Katarzyna Osmańska, Alicja Krajewska, kl. 6f
PUZZEL NR 7
SZCZĘŚLIWE NUMERY ! Każdy egzemplarz „Prymuska” będzie opatrzony trzycyfrowym numerem, np. 054. Po sprzedaniu nakładu każdy właściciel gazetki weźmie udział w losowaniu trzech szczęśliwych numerów. Jeśli zobaczysz je na swoim egzemplarzu pisma, przyjdź z nim do opiekuna periodyku, a otrzymasz nagrodę. Numery będą umieszczone na tablicy ogłoszeo Parlamentu Szkoły (koło pokoju nauczycielskiego). Zgłaszad można się tylko do momentu ukazania nowego numeru pisma. Do tego czasu zostaną również wręczone nagrody. Powodzenia!
Przypominamy, że „Prymusek” jest również dostępny na stronie internetowej naszej szkoły: www.spnr2.no-1.pl
Opiekunowie gazetki: p. Marzanna Masiak, p. Małgorzata Marchel Współpraca: p. Karina Godlewska-Sobótka
Zachęcamy do współpracy z gazetką szkolną!
DROGI CZYTELNIKU! W każdym numerze gazetki umieszczamy jeden kawałek układanki. Czytaj systematycznie „Prymuska” i zbierz komplet ośmiu puzzli. Ułóż je i naklej na kartkę. Zebrane przez Ciebie puzzle wezmą udział w dwóch konkursach: pierwszy dotyczy zebrania wszystkich fragmentów układanki (losowanie nagrody), w drugim pomalowany przez Ciebie rysunek weźmie udział w konkursie plastycznym. Wraz ze swoimi danymi (imię, nazwisko, klasa) dostarcz pracę do p. M. Masiak, do 20 czerwca 2014 roku. Może się zdarzyć, że zostaniesz posiadaczem dwóch nagród. Powodzenia!