De echte avonturier is de leerkracht! Werken met Op Zee vraagt nogal wat van de leerkracht; want hoe lukt het jou om de meeste leerwinst te behalen met de opdrachten van Ineke? Onderwijs Avontuur Op Zee is geen methode, het is eerder een manier; een manier om concreet vorm te geven aan 21ste eeuws onderwijs. Hoe en óf dat lukt is afhankelijk van de leerkrachten die Op Zee inzetten. Zij hebben de regie over het avontuur in hun klas en dát maakt hen de werkelijke avonturiers. Tijdens de bijeenkomst op 8 november zijn de leerkrachten hierin versterkt, door het team van Onderwijs Avonturen, maar vooral door elkaar. Door het delen van ideeën en ervaringen, maar ook motieven en kwetsbaarheden was het een zeer geslaagde avond. De avond had de volgende drie thema’s:

�1

Op Zee Verslag van de verdiepings-bijeenkomst van 8 november

21 NOVEMBER 2017

Webtools Op Zee

“Ik snap soms niet hoe zo’n tool werkt, dan

vraag ik de kinderen om het mij uit te leggen.

Dan leren we er allemaal van!”

Samenwerken

“Door deze ervaringen met elkaar te delen

maak je het avontuur nog sterker.”

Virtueel aan boord “Met een VR-bril waren we allemaal even echt

aan boord van een Clipper jacht. Te gek!” (klik hier)

WAAROM OP ZEE? Jouw motieven en onze

missie; 21ste eeuws onderwijs.

1DE BESTE OPDRACHT

Wat lukte goed en waarom lukte dat? Hoe

kan dit groeien?

2DE PLEK DER MOEITE

Als het gemakkelijk was, had je het al lang

gedaan!

3

Waarom Op Zee? De motieven van leerkrachten om mee te doen aan Op Zee zijn divers en afhankelijk van de ontwikkelingen op hun school. Toch is er één duidelijke gemeenschappelijke deler: deze leerkrachten zien allemaal de kracht van het vormgeven van onderwijs gebaseerd op de realiteit. En dat is een van de filosofieën waarop Onderwijs Avonturen is gebaseerd: “Het gaat er niet alleen om hoe we de wereld in onze kinderen krijgen; het gaat er ook om en dat is uiteindelijk nog belangrijker, hoe we onze kinderen kunnen helpen om de verbinding met de wereld aan te gaan en op die manier in de wereld te helpen.” (Het prachtige risico van onderwijs, Gert Biesta 2014)

De beste opdracht Welke opdracht van Ineke was tot nu toe het meest succesvol in jouw groep? En belangrijker, waarom pakte dat zo goed uit? Natuurlijk spreekt de ene opdracht de kinderen meer aan dan de andere, dat heeft te maken met de interesses, het niveau en de vorm van de opdracht. Toch is het veelal de aanpak van de leerkracht die hierin het verschil maakt. Dat is steeds een afweging tussen sturen en loslaten, leiden en begeleiden. Kinderen zijn enthousiast en willen meteen aan de slag.

“Dan krijg je bijvoorbeeld dat alles is geregeld voor het Sinterklaas Journaal, tot de schminck en kostuums toe. Maar de werkelijke inhoud van dat journaal wordt dan vergeten. Daarom stuur ik bij, ik wil eerst de inhoud op papier zien, voordat er gestart wordt met het maken van het filmpje.”

Een andere leerkracht bouwt voort op het proces:

“De mindmap over Uruguay maakten we eerst op papier, vervolgens in Popplet en tenslotte werd er een Prowise quiz van gemaakt. Zo leren kinderen steeds beter om relevante informatie op te zoeken en die te ordenen. Ze maakten ook een mindmap over Kaapstad en zijn nu bezig met eentje over Australië, dat gaat ze steeds beter af en daar zit dan de groei.”

�2

21 NOVEMBER 2017

JIJ BENT ER TOCH OOK BIJ OP 21 MAART? Dat de werkdruk in het onderwijs hoog is merkten we toen er zich maar 8 (!) leerkrachten opgaven voor de bijeenkomst op 8 november. Alle andere betrokken leerkrachten bij Op Zee hadden andere verplichtingen; studiedagen, cursussen, ouderavonden, enz.

Toch vertrokken de aanwezige leerkrachten met een berg energie en nieuwe ideeën na de Op Zee-sessie. Dat verdienen jullie allemaal! Een volgende Op Zee-bijeenkomst staat gepland op 21 maart 2018, noteer dit alvast in je agenda, dan ben jij er zeker bij!

1

2

“Per etappe werk ik 1 opdracht helemaal uit voor de hele groep, vervolgens kiest ieder kind zelf nog een andere opdracht”

Die balans tussen leiden versus sturen en begeleiden versus loslaten is een proces op zich. Voor iedere groep is dat anders, afhankelijk van de ervaring die de leerkracht en de kinderen al hebben met deze manier van werken.

“Tijdens de eerste opdrachten bepaalde ik veelal hoe er gewerkt werd en wat de vorm moest zijn, nu heb ik dat meer losgelaten en ik merk dat de opbrengsten daarmee veel hoger worden. Ik stimuleer de kinderen op hun interesses en hun talenten en geef ze zoveel mogelijk zelf de verantwoordelijkheid over de opdracht. Ik merk dat kinderen hiervan genieten én ze gaan vooruit.”

De plek der moeite Leren op de plek der moeite kost moeite. Overstappen naar een nieuw kader vraagt het ontwikkelen van nieuwe patronen en nieuwe vaardigheden. Loslaten van wat je altijd deed? Het is een soort rouwproces; no pain, no gain. Want als het zo gemakkelijk was, had je het al lang gedaan. Op Zee is enorm leuk, maar af en toe ook best moeilijk. Hoe zorg je dat het geen chaos wordt in je klas? Hoe zorg je ervoor dat alle leerlingen mee kunnen doen? En waar haal je de tijd vandaan?

“Eerst dacht ik; je moet keuzes maken. Maar inmiddels denk ik; je mág keuzes maken! Soms bepaal ik zelf wie de groepjes zijn en aan welke opdrachten gewerkt wordt. Dan ben ik er bijvoorbeeld op uit om kinderen van verschillende niveau’s samen te laten werken. Een andere keer geef ik heel bewust een opdracht aan het groepje met ‘plus-kinderen’ en stel ik behoorlijke eisen. Soms pakt dat goed uit, soms wat minder, daar leer ik van.”

Voor leerkrachten met veel ervaring in de jaargroep is het vrij gemakkelijk om reguliere

lessen weg te strepen uit de methodes om zo tijd te genereren voor Op Zee.

“Na de eerste etappes kreeg ik steeds beter door wat Op Zee gaat brengen, ik ben toen op een middag mijn methodes door gaan spitten en heb alvast een boel weggestreept. Nu zeggen de kinderen als ik een les oversla; ja, dat leren we al met Op Zee.”

Er wordt ook andersom gewerkt met Op Zee; sommige leerkrachten passen opdrachten zo aan dat ze bepaalde doelen dekken die niet zo omschreven zijn in de leerkracht versie.

“Uit de opdracht rond recepten, voedingswaarden en boodschappen haal ik zo 4 weken rekenonderwijs. Het mooiste is wanneer kinderen juist door zo’n opdracht beseffen waarom ze nu eigenlijk moeten leren om te vermenigvuldigen. Tja, hoe weet je anders hoeveel blikjes cola Nasdaq nodig heeft?”

“Als drie van mijn leerlingen, met het puntje van de tong uit de mond, in de gang op de vloer boven een atlas hangen, zie ik collega’s wel eens kijken… maar het enige wat ik zie is de betrokkenheid!”

�3

21 NOVEMBER 2017

Deze avond werd afgesloten met een bezoekje van Ineke, die door haar privé omstandigheden op dat moment in Nederland was. Ineke genoot enorm van het gesprek met de aanwezige leerkrachten en deze energie-boost neemt ze mee naar Australië, waar het avontuur verder gaat!

3