5

บทท 2 ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 ทฤษฎทเกยวของ 2.1.1 ความเปนมาของฟารมเหด

ฟารมเหด คณแดงกอตงในป พ.ศ. 2556 บนเนอทกวา 10 ไร บานเลขท 126 ม.3 ต าบลหนองจะบก อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา เปดท าการ จนทร-เสาร 8:00 - 17:00 หยดทกวนอาทตย โดยมคณแดง และคณออเปนผบรหารจดการ จดประสงคในการกอตงเพอจ าหนายกอนเชอเหด อปกณในการเพาะเหด และยงเปนแหลงเรยนร ศกษาดงานการเพาะเลยงเหดอยางครบวงจร เปดศนยฝกอบรมการท ากอนเหดใหส าหรบบคคลทสนใจ และยงเปนศนยวจยการเพาะพนธเชอเหดใหกบมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน

ตวอยางรายการสนคาทจดจ าหนายในฟารมเหด ล าดบ รายการ หนวยนบ หมายเหต

1 เชอเหดภฐาน ขวด 2 เชอเหดฮงการ ขวด 3 เชอเหดหอม ขวด 4 เชอเหดกระดาง ขวด 5 เชอเหดขอนขาว ขวด 6 เชอเหดยานาง ขวด 7 กอนเหดภฐาน กอน 8 กอนเหดฮงการ กอน 9 กอนเหดหอม กอน 10 กอนเหดกระดาง กอน 11 กอนเหดขอนขาว กอน

6

การเพาะเหด

การเพาะเหดเปนอาชพทมความส าคญในทางเศรษฐกจอาชพหนง เนองจากการเพาะเหดสามารถทจะท าใหภายในครอบครวมอาหารทมคณคา โดยเฉพาะโปรตนไมแพเนอสตว และมความปลอดภยจากสารเคม การเพาะเหดสามารถเพาะส าหรบการบรโภคในครวเรอน หรอสามารถพฒนาการเพาะเหดใหเปนอาชพหลก มรายไดเลยงครอบครวไดเปนอยางด ในภาวะเศรษฐกจทเปนอยนการเพาะเหดนนเปนการน าวสดทเหลอใชทางการเกษตรหลายชนด ไมวาจะเปนฟางขาว ไสนน ไสฝาย เปลอกมนส าปะหลง ทะลายปาลม ขเลอย เปลอกถวเขยว หรอแมกระทงวสดทมในธรรมชาต ไดแก หญาชนดตางๆ ใชเปนวสดเพาะใหเหมาะสมกบทองถน เพอใหตนทนต าลง อกทงชวยอนรกษทรพยากรธรรมชาต ไมตองไปตดไมท าลายปาพยงหาวสดทมในทองถนมาเพาะ และท าใหคนมงานท าไดอยางตอเนอง

ล าดบ รายการ หนวยนบ หมายเหต 12 กอนเหดยานาง กอน 13 คอขวด ถง 14 ส าล ถง/10กโลกรม 15 ถงพลาสตก มด/30กโลกรม 16 ยปซม กระสอบ/25กโลกรม 17 ดเกลอ กระสอบ 18 แอลกอฮอล 70% ขวด 19 แอลกอฮอล 100% ขวด 20 ปนขาว ถง/2กโลกรม 21 หนงยาง ถง 22 ตะเกยง อน 23 ภไมค กระสอบ/20กโลกรม 24 แปนวาง อน 25 จกประหยดส าล ถง/1000อน 26 เทอรโมมเตอร อน 27 อาหารเสรมซโกร ขวด 28 เขง อน 29 ตะแกรงกลม อน 30 ตะแกรงรองพน อน 31 ตะแกรงสเหลยม อน 32 เหลกเขย อน 33 เขมเขย อน 34 ไสตะเกยง อน 35 แปรงลางขวด อน 36 เหลกเจาะ อน

7

ประเภทของการเพาะเหด เหดทเกษตรกรเพาะในปจจบน สามารถแบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ 1. เหดถง ไดแก เหดสกลนางฟา นางรม เหดหหน เหดหอม เหดขอนขาว เหดลม เหดเปาฮอ เหด

ตนแรด แลเหดหลนจอเปนตน วธการผลตโดยน าขเลอยหรอวสดการเกษตรอนๆ มาเปนวสดเพาะ ผสมอาหารเสรมบรรจถงพลาสตกน าไปนงฆาเชอ ใสเชอเหดทผลตขายในทองตลาด เชน เหดสกลนางฟา นางรม เหดลมใชเวลาในการเกบประมาณ 3 เดอน 1 ป ขนอยกบชนดเหด

ความส าคญของเหด

เหดเกดจากเชอรา พบอยในธรรมชาตจ านวนมากกวา 100,000 ชนด เหดทสามารถเจรญ เตบโตไดตามพนทซงมความชน อณหภมทเหดตองการ เหดแบงไดเปน เหดรบประทานได และรบประทาน ไมได ปจจบนในประเทศไทยนยมเพาะเหดเปนการคาประมาณ 10 กวา ชนด ไดแก เหดฟาง เหดนางฟาภฐาน เหดหลนจอ เหดหหน เหดหอม เหดขอนขาว เหดโคนญปน เหดเขมเงนเขมทอง เหดตนแรด เปนตน

2. เหดฟาง เปนเหดยอดนยม และเปรยบเสมอนเหดทอยคกบวถชวตของเกษตรกร ซงสวนใหญท านา และน าฟางมาเพาะเหดหลงเสรจสนฤดท านา ปจจบนมวธการเพาะ 2 ลกษณะคอ

2.1 เพาะเหดกลางแจง เปนเหดทมปรมาณมากทสดของเหดในประเทศไทย การเพาะใชฟางขาว เปลอกถวเขยว เปลอกมนส าปะหลง ทะลายปาลม หรอวสดการเกษตรอนๆ ทมอยในทองถน การเพาะเหดเปนแบบกองเตย หรอตะกรา จะใชเวลาในการเพาะ 10 – 15 วน

2.2 เพาะในโรงเรอนแบบอตสาหกรรม การเพาะเหดฟางดวยวธน ตองใชเทคโนโลยสงกวาการเพาะ

8

เหดกลางแจง มการลงทนสงในระยะแรก แตภายในโรงเรอนสามารถควบคมอณหภม ความชน จงท าใหสามารถเพาะไดตลอดป

วธการเพาะเหด

เมอตดสนใจเลอกประเภทของเหดทจะเพาะเรยบรอยแลว สงทผเพาะตองศกษาคอหลกวชาการ ความรพนฐาน เงนทน ผลตอบแทน เพอประกอบการตดสนใจ รวมทงหาโอกาสเขาฝกอบรม ดงานและลงมอปฏบตดวยตนเองจากการลงทนนอยๆ เมอมนใจแลวคอยขยายกจการตอไป

การเพาะเหดถง มการเพาะกนทวทกภาคของประเทศไทย สงทตองเรยนร ส าหรบผทตองการท ากอนเชอขเลอย ไวจ าหนายหรอเปดดอกเอง ขนตอนตางๆ ในการเพาะมดงน 1) การเตรยมวสดเพาะเหด

1. ขเลอยไมยางพารา ไมเบญจพรรณ ชานออย อาหารเสรม 2. แมเชอเหด ชนดทตองการ 3. ถงพลาสตกทนรอนขนาด 63/4 x 12 ½ นว หรอ 8x12 นว 4. คอขวดพลาสตกเสนผาศนยกลาง 1 ½ นว 5. ส าล, ยางรด 6. ถงนงไมอดความดน 7. โรงเรอนหรอทบมเสนใย และโรงเปดดอก แยกกน

2) สวนผสม เปนสตรพนฐาน สามารถปรบตามสภาพของแตละทองถน 1. ขเลอยไมยางพาราแหง 100 กโลกรม 2. ร าละเอยด 5 กโลกรม 3. ยปซม 2 กโลกรม 4. ปนขาว 1 กโลกรม 5. ดเกลอ 200 กรม

3) วธการเตรยมวสดเพาะ

9

น าสวนผสมดงกลาวขางตน (สตรใดกไดแลวแตหาวสดได) ผสมใหเขากนดวยมอหรอเครองผสม แลวปรบความชน 60-65 % โดยเตมน าพอประมาณ ใชมอก าวสดเพาะบบใหแนน ถามน า ซมทงามมอแสดงวาเปยกเกนไป 4) วธการเพาะ

1. บรรจวสดเพาะใสถงพลาสตกทนรอน น าหนก 8-10 ขด กระแทกกบพน และทบใหแนนพอประมาณ 2 ใน 3 ของถง ใสคอขวดรดดวยหนงยาง จกส าล

2. น าไปนงฆาเชอท 100 องศา 3 ชวโมง และน ามาพกใหเยนในทสะอาด 3. ถายเชอจากหวเชอเหดทเลยงในเมลดขาวฟางโดยเขยาเชอเหดทเตมขวด ถงละ 10-15 เมลด ปดส าล

(เปดและปดจกส าลโดยเรว โดยปฏบตในทสะอาดไมมลมโกรก เชอเหด 1 ขวดใสถงได 30-50 ถง 4.น าไปบมในทสะอาด มอากาศถายเทสะดวกในอณหภมหอง เสนใยจะเจรญเตมถง 25-90 วน ขนอย

กบชนดของเหด 5. เมอเสนใยเดนเตมถงคดเฉพาะทไมมการปนเปอนของราและแมลงมาเปดในโรงเรอนเปดดอกท

สะอาดแสงสวางพอสมควร การระบายอากาศด และสามารถเกบความชนสมพทธ ในโรงเรอนมากกวา 70 % ขนไป สามารถบรรจกอนเชอไดไมควรเกน 5,000 กอน เพราะหากบรหารจดการโรงเรอนไมด การแพรกระจายของเชอโรคจะรวดเรวและยากตอการควบคม 5) วธการเปดดอกเหด

1. เหดนางรม นางฟา(ภฏาน) เปาฮอยานาง จะเปดถงโดยเอาหนงยางส าลออก ถอดคอขวดออก แลว พบถงเขาทเดม น ากอนไปเรยงซอนกนจะใชชนไมไผตว A ชนไมตว H หรอชนแขวนพลาสตกกได รดน ารกษาความชนในโรงเรอนใหมากกวา 70 % วนละ 2-6 ครง ขนอยกบสภาพอากาศโดยสเปยรน าเปนฝอย ระวงอยารดน าเขาในถงเพาะถงจะเนาและเสยเรว เกบผลผลตไดเมอดอกบานเตมท แตขอบหมวกยงไมบานยวย

2. เหดหหน ดงส าล ถอดคอขวด พบถงพลาสตกท าเปนจกรดหนงยาง แลวกรดดวยมดเปนรอยเฉยง3 แนว ๆ ละ 3 บง น าไปแขวนหรอตงกบพน รดน ารกษาความชน 80-90 % ประมาณ 5-7 วน จะเหนดอกเลก ๆ และอก5-10 วน ดอกบานยวยเตมทกจะเกบดอกได

3. เหดขอนขาว เหดลม เอามดกรดตรงบาถงออกทงหมด (เหดลมพกไว 1 เดอนกอนกรด) น าไปวางซอนบนชนตว A หรอแขวน รดน ารกษาความชน มากกวา 70 % การดแลเหมอนกบเหดนางฟา นางรม แตตองการแสงและการระบายอากาศมากกวา หลงจากเปดดอกกอนเชอจะคอย ๆ เปลยนเปนสน า ตาลมากขน การเกดดอกใกลเคยงกน

4. เหดหอม หลงจากเสนใยเดนเตมถงทงไว 1-2 เดอน เพอรอใหเสนใยรดตว เปลยนเปนสน าตาลกวา50 % ของกอน น าไปกรดพลาสตกออกใหเหลอเฉพาะสวนกนถงประมาณ 1-2 นว เมอกอนสมผสอากาศจากเปลยนเปนสน าตาลมากขน ถาอณหภม 25 องศา ความชนเหมาะสม 70-80 % มแสงและการระบายอากาศทดกจะเกดดอกประมาณ 7-10 วน กเกบผลผลตได จากนนใหกอนพกตวประมาณ 10-12 วน สเปรยรดน าแบบฝนเทยม 1 วน1 คน (หรอคลมดวยน าแขงกได ชวงนกอนเชอเปลยนเปนสน าตาลกวา 70 % แลว) ถาอณหภม, ความชนเหมาะสมกใหผลผลตรนท 1 และ 2 ดอกจะไมคอยสมบรณ

10

2.1.2 นยามศพทเฉพาะ ฟารมเหด หรอโรงเรอนเพาะเหดโดยทวไป จะมทงกอนเชอขเลอยเกาทหมดอายกองทงไวในบรเวณ

ฟารม กอนเชอเกาหลานเปนทชนชอบของเชอราและจลนทรยหลากหลายชนด รวมทงเชอราทเปนศตรเหดดวยเพราะลกษณะอาหารการกนจะมลกษณะคลายๆและไมตางกนมาก สารอาหารทหลงเหลอตกคางจากการเพาะเหดอนอดมสมบรณ ถาไมมการจดการทเหมาะสมเชอโรคจะสรางอาณาจกรเจรญเตบโตวนเวยนหลายรอบจนมสปอรตกคางหมกหมมหลายรนหลายคราวเปนแหลงสะสมเชอโรคหลายชนดมทงจลนทรยทดมประโยชนตอการน าไปใชในการปลกพชและจลนทรยตวรายส าหรบเหด

เหด ในความหมายของนกจลชววทยามกจะบอกวาเปนเชอราชนสงทสามารถพฒนาเปนดอกหรอเปนกลมกอน มองเหนไดดวยตาเปลา แตนกเกษตรมกจะใหความหมายวา เหดนนเปนพชชนต า ทไมสามารถสรางอาหารเองไดเนองจากเหดไมมสารสเขยวทเราเรยกวา คลอโรฟล จงตองอาศยอาหารจากการยอยสลายอนทรยวตถจากจลนทรยตางๆ ในการด ารงชพ

เหดมทงชนดทกนได และชนดทกนไมได ทเราเรยกวาเหดพษ ส าหรบชนดทกนไดไดแก เหดฟาง เหดนางฟา นางรม เปาฮอ หหน ยานาง เขมทอง เหดหอม เหดบด เหดขอนขาว เหดโคน เหดตนแรด เหดระโงก เหดผง เหดเผาะ เหดน าหมาก ฯลฯ และเหดทนยม กนเพอเปนสมนไพรคอ เหดหลนจอ ตนตกแก ส าหรบเหดทเปนพษไดแก เหดน าหมก เหดสะงาก (ระโงกหน)ซงเปนเหดทมพษรายแรงทสด ดงนนในการกนเหดตองพงระมดระวงในการกน เหดทไมรจก และไมแนใจจงไมควรกน หรอหากอดใจมไดควรกนแตนอย ส าหรบการเพาะ และคนเพาะเหดควรเปนอยางไรโปรดตตามตอนตอไป เชอเหดคออะไร? เชอเหด เปนค าเรยก เสนใยขยายพนธของเหดในระบบการผลตเชอ 3 ขนตอน (สญชย, 25) คอ 1. แมเชอ (Mother mycelium) 2. เชอขยาย (Mother spawn) 3. เชอเพาะ (Cultivating spawn) การผลต หมายถง การใชทรพยากรหรอปจจยการผลตใดๆ ในทางทจะกอใหเกดสนคาหรอบรการขน การผลตตามความหมายนเปนกระบวนการในการแปลงทรพยากรหรอปจจยการผลตดวยวธการตางๆ เพอใหไดมาซงสงทจะใชตอบสนองความตองการของมนษยปจจยในการผลตในทนไดแก ปจจยประเภทแรงงาน ซงหมายถงแรงกายและแรงความคดของมนษย ทดน คอ พนแผนดนและทรพยากรตางๆ เชน น า หน ทราย อากาศ ปาไม ฯลฯ ทน ซงเปนสวนทมนษยสรางเพอเปนเครองมอในการผลตสนคาไดแก เครองจกร อาคารส านกงาน โรงงาน โกดง สนามบน ผประกอบการ เปนผออกความคดและตดสนใจวาจะ ผลตอะไร จ านวนเทาไหร จะผลตอยางไร หรอจะเลอกทไหนเปนแหลงผลต 2.1.3 การวเคราะหและออกแบบ (System Analysis Design) การวเคราะหและออกแบบ คอ วธทใชในการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมในธรกจใดธรกจหนงหรอระบบยอยธรกจ นอกจากการสรางระบบสารสนเทศใหมแลว การวเคราะหระบบชวยในการแกไขระบบใหดขนกได การวเคราะหระบบกคอการหาความตองการ(Requirement) ของระบบสารสนเทศวาคออะไร หรอตองการเพมเตมอะไรเขาระบบ และการออกแบบระบบกคอ การน าเอาความตองการของระบบมาเปนแบบ

11

แผนหรอเรยกวาพมพเขยวในการสรางระบบนนใหใชงานไดจรง ตวอยางของระบบสารสนเทศเชน ระบบขาย ความตองการของระบบกคอ ความสามารถตดตามยอดขายไดเปนระยะ เผอฝายบรหารสามารถปรบปรงการขายไดทนท

วงจรการพฒนาระบบ(System Development Life Cycle) เปนวงจรทแสดงถงกจกรรมตางๆ ในแตละขนตอน ตงแตเรมจนกระทงส าเรจ การพฒนาระบบมอย 7 ขนตอนดวยกน คอ

1. ก าหนดปญหา (Problem Definition) 2. วเคราะหระบบ (Analysis) 3. ออกแบบ (Design) 4. พฒนา (Development) 5. ทดสอบ (Testing) 6. ตดตง (Implementation) 7. บ ารงรกษา (Maintenance)

1. ก าหนดปญหา (Problem Definition)

การก าหนดปญหา เปนขนตอนของการก าหนดขอบเขตของปญหา สาเหตของปญหาจากการด าเนนงานในปจจบนความเปนไปไดกบการสรางระบบใหมการก าหนดความตองการ(Requirement) ระหวางนกวเคราะหระบบกบผใชงานโดยขอมลเหลานไดจากการสมภาษณ การรวบรวมขอมลจากการด าเนนงานตางๆ เพอท าการสรปเปนขอก าหนด (RequirementSpecification) ทชดเจนในขนตอนนหากเปนโครงการทมขนาดใหญอาจเรยกขนตอนนวา ขนตอนของการศกษาความเปนไปได สรปขนตอนของการก าหนดปญหา คอ

- รบรสภาพปญหาทเกดขนจากการด าเนนงาน - สรปหาสาเหตของปญหา และสรปผลยนแกผบรหารเพอพจารณา - ท าการศกษาความเปนไปไดในแงมมตางๆ เชน ดานตนทน และทรพยากร - รวบรวมความตองการ(Requirements) จากผทเกยวของดวยวธการตางๆ เชน การรวบรวมเอกสาร

การสมภาษณ การสงเกต และแบบสอบถาม - สรปขอก าหนดตางๆ ใหมความชดเจน ถกตอง และเปนทยอมรบทง 2 ฝาย

การศกษาความเปนไปได(Feasibility Study) หลงจากมการรวบรวมและสามารถสรปปญหาในประเดนตางๆ ขนตอนตอไปคอการศกษาความเปนไป

ไดของระบบ เพอท าการตดสนใจถงความเปนไปไดของโครงการ วาจะส าเรจตามเปาหมาย ทตองการหรอไม ระบบทจะตดสนใจพฒนานควรอธบายเปนรปธรรมได มใชเปนระบบทเพอฝน ซงการพจารณาความเปนไปไดจะพจารณาในดานตางๆดงนคอ

1. ความเปนไปไดทางเทคนค (Technical Feasibility) คอความเปนไปไดของการสรางระบบใหม ดวยการน าเทคโนโลยทมอยในปจจบนมาใชงาน หรอการอพเกรดเครองคอมพวเตอรทมอยเดมใหมประสทธภาพสงขนหรอตดสนใจใชเทคโนโลยใหมทงหมด

12

2. ความเปนไปไดในการปฏบตงาน (Operational Feasibility) คอความเปนไปไดของระบบใหม ทจะใหสารสนเทศทถกตองตรงตามความตองการของผใชงาน การค านงถงทศนคตของผใชงาน รวมทงทกษะของผใชงานกบระบบงานใหมทมการเปลยนโครงสรางการท างานใหมวาเปนทยอมรบหรอไม

3. ความเปนไปไดในเชงเศรษฐศาสตร (Economical Feasibility) คอความเปนไปไดในเชงเศรษฐศาสตร ดวยการค านงถงตนทนคาใชจายในการพฒนาระบบ ความคมคาของระบบดวย การเปรยบเทยบผลลพธทไดจากระบบกบคาใชจายทตองลงทน การก าหนดความเปนไปได (Requirement)

การก าหนดความตองการ คอ การรวบรวมรายละเอยดตางๆ เพอจดประสงคในการหาขอสรปทชดเจนในดานความตองการ (Requirement) ระหวางผพฒนากบผใช เพอใชในขนตอนของกระบวนการการวเคราะหและออกแบบตอไป การเกบรวบรวมขอมล

ในขนตอนกอนน าไปสการวเคราะหระบบ นกวเคราะหระบบจะตองรวบรวมขอมล ความเปนจรงตางๆ ในระบบใหมากทสด เพอน ามาวเคราะหระบบงานใหตรงจามวตถประสงคและความตองการของผใชมากทสดมการเจาะลกในรายละเอยด ซงวธการเกบรวบรวมขอมลนสามารถคนหาจากแหลงขอมลตางๆ ไดดงน 1. เอกสาร (Documentation) 2. แบบสอบถาม (Questionnaires) 3. การสมภาษณ (Interview) 4. การสงเกต (Observation) 2. วเคราะห (Analysis)

การว เคราะห เปนขนตอนของการว เคราะหการด าเนนงานของระบบปจจบน โดยการน า Requirements Specification ทไดมาจากขนตอนแรกมาวเคราะหในรายละเอยด โดยใชอาศยการเขยนผงงานระบบ(Flowchart) เพอใหแสดงขนตอนการท างานของระบบอยางกวางๆ และวเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ (Object-Oriented analysis and design) โดยอาศยเครองมอในการวเคราะหและออกแบบตามมาตรฐานของภาษา UML (Unified Modeling Language) โดยใชแผนผงกรณ (Use Case Diagram) แผนภาพความสมพนธระหวาคลาส (Class Diagram) แผนภาพแสดงปฏสมพนธของระบบ (Sequence Diagram) และสรางแบบจ าลองความสมพนธของระบบ (ER-Diagram) เพอทราบถงรายละเอยดขนตอนการด าเนนงานในระบบวาประกอบดวยอะไรบาง มความเกยวของหรอมความสมพนธกบส งใด สรปขนตอนการวเคราะห

- วเคราะหระบบงานเดม - ก าหนดความตองการของระบบงานใหม - สรางแบบจ าลอง Flowchart, Use Case Diagram, Class Diagram, Sequence Diagram และ ER-Diagram - สรางพจนานกรมขอมล Data Dictionary

13

Flowchart คอ ผงงานทแสดงขนตอนการท างานในระบบ โดยใชรปภาพ (Image) หรอสญลกษณ (Symbol) ทใชเขยนแทนขนตอน ค าอธบาย ขอความหรอค าพด ทใชในอลกอรทม (Algorithm) เพราะการน าเสนอขนตอนของงานใหเขาใจตรงกน ระหวางผเกยวของ

Use Case Diagram คอ แผนผงกรณทชวยท าใหเหนภาพชดเจนของปฏกรยาระหวางผใชระบบงานกบระบบสารสนเทศ

Class Diagram คอ แผนผงแสดงความสมพนธระหวางคลาส โดยใชรปแบบความสมพนธแบบ Association, Aggregation, Composition และ Generalization

Sequence Diagram คอ แผนผงล าดบเหตการณ แสดงการก าหนดเวลาของการท ารายการท เกดขนระหวางวตถหนงกบอกวตถหนง

ER-Diagram (Entity-relationshipDiagram) คอ แผนผงแสดงความสมพนธระวาง Entity หรอกลมขอมล ซงจะแสดงชนดของความส าพนธวาเปนชนด หนงตอหนง (One to One), หนงตอหลายสง (One to Many), หรอ หลายสงตอหลายสง (Many to Many) 3. ออกแบบ (Design)

การออกแบบเปนขนตอนของการน าผลลพธทไดจากการวเคราะห มาสรางแบบพมพเขยวของระบบใหมตามความตองการในเอกสารความตองการของระบบ ก าหนดสงทจ าเปน เชน Input Output User Interfaceหรอสวนตอประสานผใช และการประมวลผล โดยการออกแบบจะเรมจากสวนของอปกรณและเทคโนโลยตางๆ และโปรแกรมคอมพวเตอรทน ามาพฒนาสรปขนตอนการออกแบบ คอ - การออกแบบจอภาพ Input Design - การออกแบบรายงาน Output Design - การออกแบบขอมลน าเขาและรปแบบการรบขอมล - การออกแบบฐานขอมล Databases Design 4. พฒนา (Development)

การพฒนาเปนขนตอนของการพฒนาโปรแกรม ดวยการสรางชดค าสงหรอเขยนโปรแกรมตามทไดออกแบบไว เพอสรางระบบงานโดยโปรแกรมทใชในการพฒนาจะตองพจารณาถงความเหมาะสมกบเทคโนโลยทใชงานอย อาจใชภาษาขนสง เชน COBOL, Java, Visual Basic หรอภาษาในยคท 4 ทเรยกวา 4GL (Fourth Generation Language) ซงตดมากบ DBMS ในการสรางโปรแกรมประยกต โปรแกรมทน ามาใชในการพฒนากคอ Visual Studio 2005 ซงมเครองมอทหลากหลายทกอประโยชนมากมายแกนกพฒนาอสระใหเรยนรทกษะใหมๆไดอยางรวดเรว

สรปในขนตอนการพฒนา คอ - พฒนาโปรแกรมจากทไดท าการวเคราะหและออกแบบไว - เลอกภาษาทเหมาะสม และพฒนาตอไดงาย - สรางเอกสารโปรแกรม

5. ทดสอบ (Testing) การทดสอบระบบเปนขนตอนของการทดสอบระบบกอนทจะน าไปปฏบตการใชงานจรง ทมงานจะท า

การทดสอบขอมลเบองตนกอน ดวยการสรางขอมลจ าลองเพอตรวจสอบการท างานของระบบ หากม

14

ขอผดพลาดเกดขนกจะยอนกลบไปในขนตอนของการพฒนาโปรแกรมใหม โดยการทดสอบระบบนจะมการตรวจสอบอย 2 สวนดวยกนคอ การตรวจสอบรปแบบการเขยน Syntax และการตรวจสอบวตถประสงคงานตรงกบความตองการหรอไม 6. ตดตง (Implementation)

ขนตอนตอมาหลงจากทไดท าการทดสอบ จนมความมนใจแลววาระบบสามารถท างานไดจรงและตรงกบความตองการของผใชระบบ จากนนจงด าเนนการตดตงระบบเพอใชงานจรงตอไปสรปขนตอนการตดตง คอ - กอนท าการตดตงระบบ ควรท าการศกษาสภาพแวดลอมของพนททจะตดตง - เตรยมอปกรณฮารดแวรและอปกรณการสอสารและเครอขายใหพรอม - ขนตอนนอาจจ าเปนตองใชผเชยวชาญระบบ เชน System Engineering หรอ ทมงานทางดาน Technical Support - ลงโปรแกรมระบบปฏบตการ และแอปพลเคชนโปรแกรมใหครบถวน - ด าเนนการใชงานระบบงานใหม - จดท าคมอการใชงาน 7. บ ารงรกษา (Maintenance)

เปนขนตอนการปรบปรงแกไขระบบหลงจากทไดมการตดตงและใชงานแลว ในขนตอนนอาจเกดจากปญหาของโปรแกรม Bug ซงโปรแกรมเมอรจะตองรบแกไขใหถกตอง หรอเกดจากความตองการของผใชงานทตองการเพมโมดลในการท างานอนๆ ซงทงนกจะเกยวของกบ Requirement Specification ทเคยตกลงกนกอนหนาดวย ดงนนในสวนงานนจะคดคาใชจายเพมหรออยางไรเปนเร องของรายละเอยดทผพฒนาหรอนกวเคราะหระบบจะตองด าเนนการกบผวาจางตอไป สรปขนตอนการบ ารงรกษา คอ

- อาจมขอผดพลาดบางอยางทเพงขนพบ ตองรบแกไขโปรแกรมใหถกตองโดยดวน - ในบางครงอาจมการเพมโมดลหรออปกรณบางอยาง - การบ ารงรกษา หมายความรวมถงการบ ารงรกษาทงดานซอฟแวรและฮารดแวร

(โอภาส เอยมสรวงศ.2545:40)

2.1.4 เครองมอทใชในการวเคราะหและออกแบบระบบผงงาน (Flow chart) ผงงาน (Flowchart) คอรปภาพ (Image) หรอสญลกษณ (Symbol) ทใชเขยนแทนขนตอนค าอธบาย

ขอความหรอค าพดทใชในอลกอรทม (Algorithm) เพราะการน าเสนอขนตอนของงานใหเขาใจตรงกนระหวางผเกยวของดวยค าพดหรอขอความท าไดยากกวาเมอใชรปภาพหรอสญลกษณ ตารางท 2-1 แสดงสญลกษณในการเขยนผงงานโปรแกรม

ภาพสญลกษณ ความหมาย

กระบวนการ การค านวณ

กระบวนการทนยามไว การท างานยอย

ขอมล รบ หรอ แสดงขอมลโดยไมระบชนดของอปกรณ

15

ภาพสญลกษณ ความหมาย

การตดสนใจ การเปรยบเทยบ

การเตรยมการ การก าหนดคาลวงหนา หรอ ก าหนดคาเปนชดตวเลข

ปอนขอมลดวยตนเอง การรบขอมลเขาทางแปนพมพ

ขนตอนทท าดวยตนเอง การควบคมโปรแกรมทางแปนพมพ

เอกสาร/แสดงผล การแสดงผลทางเครองพมพ

จอภาพแสดงผล

การด หรอบตรเจาะร ใชใสขอมล

เทป (สอบนทกขอมล)

เรมตน/สนสด การเรมตน หรอการลงทาย

จดเชอมตอในหนาเดยวกน

ตวเชอมตอไปหนาอน

จดรวมการเชอมตอ

หนวงเวลา

เสนแสดงล าดบกจกรรม

16

Data flow diagram: DFD (แผนภมการไหลของขอมล) คอ Process model ทใชแสดงการไหลของขอมลในระบบและงานหรอการประมวลผลทกระท าโดยระบบหรออาจจะพดอกอยางหนงวาคอแผนภมทแสดงการไหลของขอมลในระบบและงานหรอการประมวลผลทกระท าโดยระบบสวนประกอบของData flow Diagram

ภาพท 2-1 ภาพสญลกษณของ Data flow diagram

กระแสขอมล (Data flow) คอเสนทางทแสดงการเคลอนทของขอมลซงการเคลอนทอาจจะเคลอนทจากแหลงภายนอกไปสสวนประกอบของระบบหรอจะเคลอนจากสวนประกอบของระบบไปยงแหลงภายนอกหรอระหวางสวนประกอบของระบบดวยกนในการตงชอกระแสขอมลชอกระแสขอมลจะตองตงในลกษณะค านามเชนใบสงซอใบสงของใบสมครสมาชก

โปรเซส (Process) คอกจกรรมในการเปลยนรปแบบของขอมลจากแบบหนงไปยงอกแบบหนงนนคอขอมลจะไหลเขาสโปรเซสโปรเซสจะท าหนาทเปลยนแปลงขอมลเหลานนออกมาเปนขอมลลกษณะใดลกษณะหนงในการตงชอโปรเซสชอโปรเซสจะตองสอดคลองกบกจกรรมทท าและตองตงชอในลกษณะของค ากรยาเชนค านวณเกรดเฉลยค านวณภาษพมพสลบเงนเดอน

แหลงเกบขอมล (Data store) คอทซงจะเกบขอมลทไดจากการประมวลผลแลวไวส าหรบใชในการผลตสารสนเทศตอไปในการตงชอแหลงเกบขอมลชอแหลงเกบขอมลจะตองเปนค านามเชนพนกงานบญชสมาชกมความหมายเหมอนกบแฟมขอมลหรอฐานขอมล

เอนทตภายนอก (External enitity) คอสงตางๆ (คนองคกรระบบหรออนๆ) ทอยภายนอกระบบแตมความเกยวของกบระบบในฐานะทเปนผสงขอมลเขาสระบบหรอเปนผรบขอมลจากระบบถาเอนทตเปนแหลงทมาของขอมลเราเรยกวา Source ถาเอนทตเปนแหลงทรบขอมลอนเปนผลจากการประมวลผลเราเรยกวา Sink (http://www.scaat.th.edu/New/new50/1_2550/sa_dss/SA4.doc) 15

ER-Diagram การออกแบบฐานขอมลดวย E-R model เปนเพยงวธหนงทชวยในการออกแบบฐานขอมลและ

ไดรบความนยมอยางมากน าเสนอโดย Peter ซงวธการนอยในระดบ Conceptual level และมหลกการคลายกบ Relational model เพยงแต E-R model แสดงในรปแบบกราฟกบางระบบจะใช E-R model ได

17

เหมาะสมกวาแตบางระบบจะใช Relational model ไดเหมาะสมกวาเปนตนซงแลวแตการพจารณาของผออกแบบวาจะเลอกใชแบบใด (Relational model คอตารางขอมลทมความสมพนธกน)

แผนภาพแสดงความสมพนธระหวางขอมล (E-R Diagram) หมายถงแผนภาพทใชเปนเครองมอส าหรบจาลองขอมลซงจะประกอบไปดวย Entity (แทนกลมของขอมลทเปนเรองเดยวกน/เกยวของกน) และความสมพนธระหวางขอมล (Relationship) ทเกดขนทงหมดในระบบ E-R Diagram หรอ Entity Relationship Diagram จะแสดงชนดของความส าพนธวาเปนชนดหนงตอหนง (One to One), หนงตอหลายสง (One to Many), หรอหลายสงตอหลายสง (Many to Many) ER-DIAGRAM ประกอบดวยองคประกอบพนฐานดงน เอนทต (Entity)

เอนทต หมายถงสงของหรอวตถทเราสนใจซงอาจจบตองไดและเปนไดทงนามธรรมโดยทวไปเอนทตจะมลกษณะทแยกออกจากกนไปเชนเอนทตพนกงานจะแยกออกเปนของพนกงานเลยเอนทตเงนเดอนของพนกงานคนหนงกอาจเปนเอนทตหนงในระบบของโรงงาน แอททรบวท (Attribute) Attribute คอคณสมบตของวตถหรอสงของทเราสนใจโดยอธบายรายละเอยดตางๆทเกยวของกบลกษณะของเอนทตโดยคณสมบตนมอยในทกเอนทตเชนชอนามสกลทอยแผนกเปน Attribute ของเอนทตพนกงาน

ความสมพนธ (Relationship) เอนทตแตจะตองมความสมพนธรวมกนโดยจะมชอแสดงความสมพนธรวมกนซงจะใชรปภาพ

สญลกษณสเหลยมรปวาวแสดงความสมพนธระหวางเอนทตและระบชอความสมพนธลงในสเหลยม รปแสดงสญลกษณของ Relationship

เอนทตจะตองมความสมพนธรวมกนโดยจะมชอแสดงความสมพนธรวมกนซงจะใชรปภาพสญลกษณสเหลยมรปวาวแสดงความสมพนธระหวางเอนทตระดบชนของความสมพนธ (Relationships Degree) จะบอกถงความสมพนธระหวางเอนทตมดงน

- ความสมพนธเอนทตเดยว (Unary Relationships) หมายถงเอนทตหนงๆจะมความสมพนธกบตวมนเอง - ความสมพนธสองเอนทต (Binary Relationships) หมายถงเอนทตสองเอนทตจะมความสมพนธกน

- ความสมพนธสามเอนทต (Ternary Relationships) หมายถงเอนทตสามเอนทตมความสมพนธกน

18

ความสมพนธแบบหนงตอหนง (One - to - One Relationship) เปนการแสดงความสมพนธของขอมลของเอนทตหนงวามความสมพนธกบขอมลอยางมากหนงขอมลกบ

อกเอนทตหนงในลกษณะทเปนหนงตอหนง

� �

ภาพท 2-2 ภาพตวอยางความสมพนธแบบหนงตอหนง

ความสมพนธแบบหนงตอกลม (One - to - Many Relationships) เปนการแสดงความสมพนธของขอมลของเอนทตหนงวามความสมพนธกบขอมลหลายขอมลกบอก

เอนทตหนง

� �

ภาพท 2-3 ภาพตวอยางความสมพนธแบบหนงตอกลม

ความสมพนธแบบกลมตอกลม (Many - to - Many Relationships) เปนการแสดงความสมพนธของขอมลของสองเอนทตในลกษณะแบบกลมตอกลม

� �

ภาพท 2-4 ภาพตวอยางความสมพนธแบบกลมตอกลม

2.1.5 Data-Dictionary พจนานกรมขอมล มสวนประกอบดงน ขอมลยอย (Data Element) เปนสวนประกอบพนฐานทไมสามารถแบงแยกใหเลกลงไปได

บางครงเรยกวาเขตขอมล (Field) โครงสรางขอมล (Data Structure) คอกลมขอมลยอยทมความสมพนธกนและการรวมกน

ก าหนดลกษณะของระบบเชนโครงสรางขอมลของใบกากบประกอบดวยวนทออกใบกากบผขายทอยผขายและรายการสนคา พจนานกรมขอมลเปนทเกบรวบรวมรายละเอยดตางๆเกยวกบขอมลทจดเกบอยภายในฐานขอมลซงประกอบดวยโครงสรางขอมลโครงสรางตารางโครงสรางดชนกฎทใชเพอควบคมความบรณภาพของขอมลกฎทใชเพอรกษาความปลอดภยของขอมลและรายละเอยดอนๆทเกยวของกบการบรหารฐานขอมลเปนตนทงนประโยชนของพจนานกรมขอมลคอสนบสนนการบรหารจดการฐานขอมลในแตละระบบงานขององคกรสนบสนนการสรางมาตรฐานในการพฒนาระบบงานตลอดจนสนบสนนการท างานของผบรหารเนองจากพจนานกรมขอมลชวยเพมประสทธภาพในการเขาถงขอมลบนฐานขอมลและเปนแหลงสารสนเทศของขอมลตางๆในระบบฐานขอมลขององคกร

19

2.1.6 แบบจ าลอง UML (Unified Modeling Language) UML (Unified Modeling Language) เปนภาษาแผนภาพทใชแสดงการท างานของระบบงานในการ

วเคราะหและออกแบบระบบเชงวตถ (Object Oriented Analysis and Design) ซงภาษาแผนภาพทใชแสดงนนมหลายแบบดวยกนไดแก Use Case Diagram, Class Diagram, Sequence Diagram และ Activity Diagram ซงมหลกการในการออกแบบดงตอไปน 2.1.6.1 Use Case Diagram

Use Case Diagram คอแผนภาพทแสดงการท างานของผใชระบบ (User) และความสมพนธกบระบบยอย (Sub systems) ภายในระบบใหญในการเขยน Use Case Diagram ผใชระบบ (User) จะถกก าหนดวาใหเปน Actor และระบบยอย (Sub systems) คอ Use Case จดประสงคหลกของการเขยน Use Case Diagram กเพอเลาเรองราวทงหมดของระบบวามการท างานอะไรบางเปนการดง Requirement หรอเรองราวตางๆของระบบจากผใชงานซงถอวาเปนจดเรมตนในการวเคราะหและออกแบบระบบสญลกษณทใชใน Use Case Diagram จะใชสญลกษณรปคนแทน Actor ใชสญลกษณวงรแทน Use Case และใชเสนตรงในการเชอม Actor กบ Use Case เพอแสดงการใชงานของ Use Case ของ Actor นอกจากนน Use Case ทกๆตวจะตองอยภายในสเหลยมเดยวกนซงมชอของระบบระบอยดวย

Use Case Diagram ทเปนการจ าลองภาพการท างานของระบบการจดการการใชบตรเครดตซงจะเหนไดวาระบบนประกอบไปดวย 4 ระบบยอยคอ

1. ระบบการรบและประมวลผลรายการการใชจายดวยบตรเครดตของลกคาแสดงดวยUse Caseชอ Perform Card Transaction

2. ระบบการจดท าใบเสรจการช าระเงนดวยบตรเครดตแสดงดวย Use Case ชอ Process Customer Bill

3. ระบบการรวบรวมยอดใชจายแตละวนแสดงดวย Use Case ชอ Reconcile Transaction 4. ระบบการจดการบญชของลกคาแสดงดวย Use Case ชอ Manage Customer Account

ความสมพนธระหวาง Use Case หมายถงความสมพนธทแตละ Use Case ภายในระบบเองมความสมพนธกนโดยความสมพนธของ Use

Case นนสามารถแบงออกได 2 แบบคอ Include และ Extends ความสมพนธแบบ Include หมายถงการท Use Case หนงเรยกใชงาน Use Case อกอนหนงคลายๆ

กบการเรยกใชงาน Program ยอยโดย Program หลกการเขยนสญลกษณแทนการ Include ของ Use Case นนใชสญลกษณเสนประพรอมหวลกศรชไปยง Use Case ทถกเรยกใชงาน และมค าวา<<include>>ก ากบอยบนเสนลกศร

ความสมพนธแบบ Extend หมายถงการท Use Case หนงไปมผลตอการท างานตามปกตของอก Use Case หนง นนหมายถงวา Use Case ทมา Extend นนจะมผลท าใหการท างานของUse Case ทถก Extend ถกรบกวนหรอมการสะดดหรอมกจกรรมทเปลยนแปลงไปสญลกษณทใชแทน Extend ใน Use Case

20

Diagram กคอใชสญลกษณลกศรโดยเรมจาก Use Case ทExtend ไปยง Use Case ทถก Extend และมค าวา<< extend >>ก ากบ

2.1.6.2 Class Diagram Class Diagram คอแผนภาพทใชแสดง Class และความสมพนธในแงตางๆ (Relation) ระหวาง

Class เหลานนซงความสมพนธทกลาวถงใน Class Diagram นถอเปนความสมพนธเชงสถตย (Static Relationship) หมายถงความสมพนธทมอยแลวเปนปกตในระหวาง Class ตางๆไมใชความสมพนธทเกดขนเนองจากกจกรรมตางๆซงเรยกวาความสมพนธเชงกจกรรม (Dynamic Relationship) สงทปรากฏใน Class Diagram นนประกอบดวยกลมของ Class และกลมของ Relationship โดยสญลกษณทใชในการแสดง Class นนจะแทนดวยสเหลยมทแบงออกเปน 3สวนโดยแตละสวนนน (จากบนลงลาง) จะใชในการแสดงชอของ Class, Attribute, และฟงกชนตางๆตามล าดบ

ในการเขยนสญลกษณแทน Class สงทตองค านงถงอกสงหนงคอระดบการเขาถงเรยกสญลกษณทใชแทนการเขาถงนวา Visibility แบงออกไดเปน 3 ประเภทไดแก

1. Private เขยนแทนดวยสญลกษณ - หมายถง Attribute หรอฟงกชนทไมสามารถมองเหนไดจากภายนอก แตสามารถมองเหนไดจากภายในตวของ Class เองเทานน

2. Protect เขยนแทนดวยสญลกษณ # หมายถง Attribute หรอฟงกชนทสงวนไวส าหรบการท า Inheritance โดยเฉพาะ Attribute หรอฟงกชนเหลานจะเปนของ Super class เมอท าการ Inheritance แลว Attribute หรอ ฟงกชนทม Visibility แบบ Protect จะกลายไปเปน Private Attribute/ฟงกชนหรอ Protected ขนอยกบภาษา Programming ทน าไปใช

3. Public เขยนแทนดวยสญลกษณ + หมายถง Attribute หรอฟงกชนทสามารถมองเหนไดจากภายนอกและสามารถเขาไปเปลยนคาอานคาหรอเรยกใชงาน Attribute หรอฟงกชนนนไดทนทโดยอสระจากภายนอก (โดยทวไปแลว Visibility แบบ Public มกจะใชกบฟงกชนมากกวา Attribute) 2.1.6.3 Sequence Diagram

Sequence Diagram คอการสรางแบบจ าลองเชงกจกรรม (Dynamic Model หรอ Behavioral Model) ซงกคอการจ าลองกระบวนการทท าใหเกดกจกรรมของระบบเกดจากชดของกจกรรม ซงกจกรรมหนงๆนนเกดจากการท Object หนงโตตอบกบอก Object หนง Sequence Diagram เปน Diagram ทประกอบดวย Class หรอ Object เสนทใชเพอแสดงล าดบเวลาและเสนทใชเพอแสดงกจกรรมทเกดจาก Object หรอ Class ใน Diagram ภายใน Sequence Diagram จะใชสเหลยมแทน Class หรอ Object ซงภายในกรอบสเหลยมจะมชอของ Object หรอ Class ประกอบอยในรปแบบ Object: Class กจกรรมทเกดขนจะแทนดวยลกศรแนวนอนทชจาก Class หรอ Object หนงไปยง Class หรอ Object ตอไป การระบชอกจกรรมนนจะอยในรปแบบ [Condition] ฟงกชนชอของกจกรรมจะตองเปนฟงกชนทมอยใน Class หรอ Object ทลกศรชไปเสนแสดงเวลาจะแทนดวยเสนตรงประแนวตงโดยเวลาจะเดนจากดานบนลงมาสดานลาง นนหมายถงวาถาหากกจกรรมทเกดขนเกดอยดานบนสดกจกรรมนนเปนกจกรรมแรกและกจกรรมทอยบรเวณต าลงมาจะเปนกจกรรมทเกดตอจากนน

21

2.1.7 การออกแบบฐานขอมล การออกแบบฐานขอมล (Designing Databases) มความส าคญตอการจดการระบบฐานขอมล

(DBMS) ทงนเนองจากขอมลทอยภายในฐานขอมลจะตองศกษาถงความสมพนธของขอมล โครงสรางของขอมลการเขาถงขอมลและกระบวนการทโปรแกรมประยกตจะเรยกใชฐานขอมล ดงนน เราจงสามารถแบงวธการสรางฐานขอมลได 3 ประเภท

1. รปแบบขอมลแบบล าดบขน หรอโครงสรางแบบล าดบขน (Hierarchical data model) วธการสรางฐาน ขอมลแบบล าดบขนถกพฒนาโดยบรษท ไอบเอม จ ากด ในป 1980 ไดรบความนยมมาก ในการพฒนาฐานขอมลบนเครองคอมพวเตอรขนาดใหญและขนาดกลาง โดยทโครงสรางขอมลจะสรางรปแบบเหมอนตนไม โดยความสมพนธเปนแบบหนงตอหลาย (One- to -Many)

2. รปแบบขอมลแบบเครอขาย (Network data Model) ฐานขอมลแบบเครอขายมความคลายคลงกบฐาน ขอมลแบบล าดบชน ตางกนทโครงสรางแบบเครอขาย อาจจะมการตดตอหลายตอหนง (Many-to-one) หรอ หลายตอหลาย (Many-to-many) กลาวคอลก (Child) อาจมพอแม (Parent) มากกวาหนง ส าหรบตวอยางฐานขอมลแบบเครอขายใหลองพจารณาการจดการขอมลของหองสมด ซงรายการจะประกอบดวย ชอเรอง ผแตง ส านกพมพ ทอย ประเภท

3. รปแบบความสมพนธขอมล (Relation data model) เปนลกษณะการออกแบบฐานขอมลโดยจดขอมลใหอยในรปของตารางทมระบบคลายแฟม โดยทขอมลแตละแถว (Row) ของตารางจะแทนเรคอรด (Record) สวน ขอมลนแนวดงจะแทนคอลมน (Column) ซงเปนขอบเขตของขอมล (Field) โดยทตารางแตละตารางทสรางขนจะเปนอสระ ดงนนผออกแบบฐานขอมลจะตองมการวางแผนถงตารางขอมลทจ าเปนตองใช เชนระบบฐานขอมลบรษทแหงหนง ประกอบดวย ตารางประวตพนกงาน ตารางแผนกและตารางขอมลโครงการ แสดงประวตพนกงาน ตารางแผนก และตารางขอมลโครงการ

2.1.7.1 การออกแบบฐานขอมลเชงสมพนธ การออกแบบฐานขอมลในองคกรขนาดเลกเพอตอบสนองความตองการของผใชงานอาจเปนเรองทไม

ยงยากนก เนองจากระบบและขนตอนการท างานภายในองคกรไมซบซอน ปรมาณขอมลทมกไมมาก และจ านวนผใชงานฐานขอมลกมเพยงไมกคน หากทวาในองคกรขนาดใหญ ซงมระบบและขนตอนการท างานทซบซอน รวมทงมปรมาณขอมลและผใชงานจ านวนมาก การออกแบบฐานขอมลจะเปนเรองทมความละเอยดซบซอน และตองใชเวลาในการด าเนนการนานพอควรทเดยว ทงน ฐานขอมลทไดรบการออกแบบอยางเหมาะสมจะสามารถตอบสนองตอความตองการของผใชงานภายในหนวยงานตาง ๆ ขององคกรได ซงจะท าใหการด าเนนงานขององคกรมประสทธภาพดยงขน เปนผลตอบแทนทค มคาตอการลงทนเพอพฒนาระบบฐานขอมลภายในองคกรทงน การออกแบบฐานขอมลทน าซอฟตแวรระบบจดการฐานขอมลมาชวยในการด าเนนการ สามารถจ าแนกหลกในการด าเนนการได 6 ขนตอน คอ

1.การรวบรวมและวเคราะหความตองการในการใชขอมล 2.การเลอกระบบจดการฐานขอมล 3.การออกแบบฐานขอมลในระดบแนวคด 4.การน าฐานขอมลทออกแบบในระดบแนวคดเขาสระบบจดการฐานขอมล 5.การออกแบบฐานขอมลในระดบกายภาพ

22

6.การน าฐานขอมลไปใชและการประเมนผล 7.การออกแบบฐานขอมลในระดบ ตรรกะ

2.1.8 SQL Server 2005 SQL Server 2005 เปนแพลตฟอรม Database ครบวงจร ซงมระบบบรหารขอมลระดบ Enterprise

พรอมกบมเครองมอระบบธรกจอจฉรยะ (business intelligence -BI) ในตว กลไก Database ของ SQL Server 2005 ชวยใหจดเกบขอมล Relational และขอมลทมโครงสรางไดอยางปลอดภยมากขนและมเสถยรภาพมากขน รวมทงชวยใหคณสรางและบรหาร Application ขอมลประสทธภาพสงและพรอมทจะใหบรการตลอดเวลา เพอใชในธรกจได

กลไกขอมลของ SQL Server 2005 ถอเปนหวใจส าคญของโซลชนบรหารขอมลระดบ Enterprise นอกจากนน SQL Server 2005 ยงไดผสมผสานระบบวเคราะห ระบบท ารายงาน ระบบผสานขอมล และระบบแจงเตอนทดทสดเขาไวดวยกน วธการนจะชวยใหธรกจของคณสรางและตดตง Solution BI ทคมคาทชวยใหทมงานของคณจดสรรขอมลไปยงทกจดภายในองคกรไดผานระบบใหคะแนนระบบขอมลส าหรบผบรหาร เวบเซอรวส และอปกรณ Mobile ตางๆ

SQL Server 2005 สามารถท างานรวมกบ Microsoft Visual Studio, Microsoft Office System และชดเครองมอพฒนารนใหมๆ อาทเชน Business Intelligence Development Studio เปนตน ดวยเหตน SQL Server 2005 จงตางจากระบบรหาร Database ชนดอนๆอยางมาก ดงนนไมวาคณจะเปนนกพฒนา ผดแลระบบ Database พนกงานทตองการใชขอมล หรอผมอ านาจตดสนใจกตาม SQL Server 2005 จะเปนโซลชนทไดรบคณคาจากขอมลเพมขนได

ไดอะแกรมดานลางนแสดง Component หลกๆทมอยใน SQL Server 2005 ซงแสดงใหเหนวา SQL Server 2005 คอองคประกอบหลกของ Windows Server System ซงสามารถผสานการท างานกบแพลตฟอรม Microsoft Windows (ซงประกอบดวย Microsoft Office System และ Visual Studio) ไดจนกลายเปน Solution ทสามารถจดสรรขอมลใหแกทกจดภายในองคกรได (ทมา: http://www.microsoft.com/thailand/sql/what-is-sql-servert_th.aspx)

ภาพท 2-5 องคประกอบหลกของ SQL Server 2005

23

2.1.9 โปรแกรม Microsoft Visual Studio 2008 Microsoft Visual Studio 2008 และ Microsoft Visual Studio .NET และแตกตางระหวางการใหม

Visual Studio 2008 และชนดขอมลของ Visual Studio .NET และชนดขอมลของ Microsoft Visual Basic 6.0 นอกจากน บทความนอธบายวธการใชการวตถพมพเพอใหการท างานของการตวแปรประเภทใน Visual Studio 2008 และ Visual Studio .NET รนไทมภาษาทวไปแสดงระดบชนพนฐานทมชนดขอมลแบบพนฐาน คลาสทชดเกบรวบรวม และคลาสททวไปอน ๆ ระบบชนดทวไปเปนการตงคาพนฐานทส าคญส าหรบการสนบสนนภาษาหลาย กอนหนาน แตละภาษาทโปรแกรมแสดงชนดของขอมลในลกษณะของตวเอง ขณะน ระบบชนดทวไปแสดงทกภาษา ใน Visual Studio 2008 และ Visual Studio .NET ดวยชดของชนดขอมลแบบพนฐาน ทกชนดขอมลทไดรบมาจากการ System.Objectคลาสท นอกจากน ทกชนดขอมลทสนบสนนการตงคาทนอยทสดวธ เนองจากภาษาทงหมดในไลบรารเดยวกนของชนดทใช คณสามารถเร ยกภาษาหนงจากอกโดยไมตองแปลงชนดหรอแบบแผนการคดโทร

นอกจากน สภาพแวดลอมการท า.NET ถกออกแบบเพอใหปลอดภย และการรกษาความปลอดภย สภาพแวดลอมการท า.NET enforces กฎทเขมงวดเพอรบประกนความปลอดภยของชนด ขอมลจ าเพาะเกยวกบภาษาทวไปก าหนดชดของกฎ verifiable โดยทางโปรแกรม กฎเหลานควบคม interoperation ของชนดทเขยนในภาษาตาง ๆ ทเขยนโปรแกรม กฎเหลานจะสรางขอก าหนดส าหรบความสอดคลองของขอมลจ าเพาะเกยวกบภาษาทวไป ภาษา visual Studio 2008 และ Visual Studio .NET เชน Microsoft Visual Basic 2008, Microsoft Visual Basic .NET, Microsoft Visual c# 2005 และ Microsoft Visual c# .NET ทสอดคลองกบขอมลจ าเพาะเกยวกบภาษาทวไป

Visual Studio 2008 นเปนเครองมอทใชในการพฒนาโปรแกรมขนใชงาน ทใชตงแตผใชระดบตน เพอใชสรางโปรแกรมงาย ๆ บน windows หรอโปรแกรมเมอรระดบกลางทจะเรยกใชฟงกชนการทางานตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ตลอดจนโปรแกรมเมอรในระดบมออาชพ ทจะพฒนาโปรแกรมในระดบสง โดยการใช Object Linking and Embedding (OLE) and Application Interface (API) of Windows มาประกอบในการเขยนโปรแกรม Visual Basic เปนภาษาคอมพวเตอรภาษาหนงทอาศยแนวความคดของ Object ‟ Oriented Programming (OOP) ซงแตกตางจากการเขยนโปรแกรมในแบบเดม ทจะเปนลกษณะของ Procedural ‟ Oriented กลาวคอ จะพยายามแบงโปรแกรมทมขนาดใหญใหเปนโปรแกรมยอมหลาย ๆ โปรแกรม (ตามแนวคดของ Top ‟ Down Design) แตสาหรบ Oriented Programming แลว แนวคดไดเปลยนไปใหความสนใจกบสงตาง ๆ ทอยในโปรแกรม ซงเรยกวา “Object” แทน

Object ใน Visual Studio 2008 ไดแก สวนของ Control ตาง ๆ ใน Toolbox ทนามาวาดมาบน Form ซงจะมคณสมบตบางอยางเชนเดยวกบ Object ใน OOP กลาวคอแตละ Object จะตองประกอบไปดวย

1. Data เปรยบเสมอนขอมลของ Object สาหรบใน Visual Basic คาวา “Data” หมายถง คณสมบต (Property) ประจาตวของแตละ Object เชน ชอ ความยาว ความสง เปนตน

2. Code เปรยบเสมอนกบพฤตกรรมของ Object สาหรบใน Visual Basic คาวา “Code” หมายถง Method ประจาตวละ Object เชน Method “move first” of Object ชอ “Data Control” ทใชสาหรบเลอนตวช (Pointer) ไปยง Record แรกของขอมล เปนตน

24

2.1.9.1รจกกบ Visual C# ชารป (C# Programming Language) เปนภาษาโปรแกรมเชงวตถท างานบนดอตเนตเฟรมเวรก

พฒนาโดยบรษทไมโครซอฟทและม Anders Hejlsberg เปนหวหนาโครงการโดยมรากฐานมาจากภาษาซพลสพลสและภาษาอนๆ (โดยเฉพาะภาษาเดลไฟและจาวา) โดยปจจบนภาษาซซารปเปนภาษามาตรฐานรองรบโดย ECMA และ ISO

Visual C# หรอ VC# เปนชดเครองมอในการพฒนาแอปพลเคชนดวยภาษา C# โดยมการปรบปรงแกไขมาแลวหลายเวอรชนตงแตป ค.ศ. 2002, 2003, 2005 และ 2008 ตามล าดบ โดยในแตละเวอรชนกไดมการเพมเตมความสามารถและเครองมอทจะชวยอ านวยความสะดวกในการเขยนโปรแกรมเขามาเรอยๆ และการเปลยนแปลงทส าคญคอการปรบปรงรปแบบวธการเขยนโปรแกรมใหงายและสะดวกสบายยงกวาเดม

C# เปนภาษาคอมพวเตอรทพฒนาโดยบรษท ไมโครซอฟต โดยใชรากฐานของภาษา C/C++ เปนหลก ดงนนรปแบบโครงสรางทางภาษาของ C# จงคลายกบ C/C++ แตลดความสลบซบซอนลง นอกจากนกยงไดแกไขปญหาและขอบกพรองหลายประการทมอยใน C++ ใหหมดไปจงท าใหภาษา C# นนกลายเปนภาษาทเรยนรไดงายและสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ

ภาษา C# นน เปนภาษาทมรปรางหนาตาและโครงสรางในแบบทเรามกจะเรยกวา “C-Style Language” หรอ ภาษาทมลกษณะคลายคลงกบภาษา C นนเอง ซงแมแตภาษาทโปรแกรมเมอรชาวไทยคนเคยกนดอยาง Java และ PHP นนกจดอยในภาษากลมนเชนกน นนกเพราะวา “C-Style” เปนรปแบบภาษาทโปรแกรมเมอรสวนใหญ ทมกมพนฐานมาจากภาษา C คนเคย แตกอาจจะเปนภาษาทดแปลกตาส าหรบผทไมมพนฐานการเขยนโปรแกรมมากอน หรอผทคนเคยกบภาษาทคอนขางดคลายกบภาษาพดอยาง Visual Basic ไปเลยกเปนได ดงนนถาคณมพนฐานจากภาษาในกลม C-Style อยกอนแลว กอาจจะขามในสวนของการแนะน าโครงสรางภาษาน และไปเรมอานในสวนของการแนะน าฟเจอรเฉพาะของภาษา C# ไดเลย แตส าหรบผทเคยพฒนาโปรแกรมดวยภาษา Visual Basic มากอน หรอผทก าลงเรมเปนโปรแกรมเมอรมอใหม การแนะน านเปนสวนส าคญ ทไมควรมองขาม

เนองจาก C# นนเกดขนมาพรอมกบเทคโนโลย .NET ดงนนการท างานของ C# จงขนกบ .NET Framework เปนหลก โดยมชดเครองมอทใชในการพฒนาแอปพลเคชนดวยภาษา C# เรยกวา Visual C# ซงสามารถใชในการพฒนาแอปพลเคชนทวๆ ไปในระดบเดยวกบ Visual Basic เพอใหโปรแกรมเมอรทคนเคยกบรปแบบโครงสรางในแบบ C/C++ สามารถเลอกใช VC# แทน VB ได ในปจจบนภาษา C# ก าลงไดรบความนยมมากขนเรอยๆ โดยเฉพาะอยางยงโปรแกรมเมอรทเคยเขยนดวยภาษาอนๆ เชน C++, Java, Delphi หรอแมกระทงผทเคยใช VB มากอนกตามตางกหนมาใช C# กนมากขน เพราะโครงสรางของ C# นน สน กระชบ และเขาใจไดงายกวา ซงไมเพยงแตจะใชสรางแอปพลเคชนบน Windows เทานน แตยงสามารถสรางแอปพลเคชนอนๆ ไดอกหลากหลาย เชน Web Application (ASP.NET), Smart Device, WPF, Silver light เปนตน ดงนนการศกษาเรยนรภาษา C# จงมชองทางใหเราน าไปใชงานไดมากมายและนบวาคมคาเปนอยางยง มาตรฐาน ISO/IEC 23270:2003 ระบรปแบบและก าหนดการแปล (ตความ) โปรแกรมทเขยนดวยภาษาซชารป โดยตวมาตรฐานไดระบไวดงน

25

1. รปแบบการน าเสนอ 2. ไวยากรณ 3. กฎการตความส าหรบแปลโปรแกรมภาษาซชารป 4. ขอหาม และขอจ ากด ของเครองมอทสรางตามขอก าหนดของซชารป 5. กลไกในการแปลงโปรแกรมภาษาซชารป เพอใชในระบบประมวลผลขอมล 6. กลไกในการเรยกใหโปรแกรมภาษาซชารปท างาน เพอใชในระบบประมวลผลขอมล 7. กลไกในการแปลงขอมลเขา เพอใชกบโปรแกรมภาษาซชารป 8. กลไกในการแปลงขอมลออกหลงจากถกประมวลผลโดยโปรแกรมภาษาซชารป

2.1.10 Crystal Reports

เปนโปรแกรมส าหรบเสนอรายงานตางๆ ทเกดจากฐานขอมลหรอจะเปนหนารายงานธรรมดา รปแบบการท างานจะเรมจากโปรแกรม Crystal Reports Designer ทเปนโปรแกรมหลกส าหรบสรางรายงานโดยจะมเครองตางๆ หรอโปรแกรมทเราออกแบบเอง เมอเราสรางรายงานไดแลวเราจะแสดงบนหนาจอคอมพวเตอรของเรากไดหรอพมพเปนรายงานออกทางเครองพมพกไดหากเราตองการบนทกกสามารถบนทกลงในไฟลทมนามสกล .rptหากเราตองการพมพรายงานอกกสามารถน าไฟลนขนมาใชงานได

นอกจากนยงมเครองมอ Crystal Reports Component ทใชส าหรบน าไฟลนามสกล .rptทสรางจากโปรแกรม Crystal Reports Designer มาแสดงรายงานดวยการเขยนโปรแกรม Visual Basic ไดอกดวย ถาเราตองการสรางรายงานทตองตดตอฐานขอมลบาง เราจะตองมาเลอกรายการ Using Report Expert ดงเชนการสรางรายงานทเราจะสรางรายงานทเราจะสราง แตส าหรบในรายงานวางเปลาทเราจะสรางนเราตองเลอกรายการ As a Blank Report แลวใหคลกปม OK โดยสวนประกอบของหนารายงานมดงตอไปน

ตารางท 2-2 ค าสงตางๆทใชส าหรบจดการฐานขอมล ค าสง ความหมาย

SELECT เรยกคนขอมลในตาราง INSERT เพมแถวขอมลลงไปในตาราง UPDATE ปรบปรงแถวขอมลในตาราง DELETE ลบแถวขอมลในตาราง

รปแบบค าสง SELECT

SELECT <ชอคอลมนทตองการดขอมล> FROM <ชอตาราง> WHERE <เงอนไขตามทระบ>

26

รปแบบค าสง INSERT INSERT INTO <ชอตารางทจะเพมขอมล> VALUES (<คาขอมลของแตละคอลมน>)

รปแบบค าสง UPDATE UPDATE<ชอตารางทตองการปรบปรง> SET<ชอคอลมน> = <คาขอมล> WHERE<เงอนไขตามทระบ>

รปแบบค าสง DELETE DELETE<ชอตารางทจะลบ> WHERE<เงอนไขตามทระบ>

2.2 งานวจยทเกยวของ นายนทร สงขรง(2555) ระบบบรหารจดการฟารมไกพนธ - กรณศกษาฝายผลต บรษท เบทาโกร จ ากด (มหาชน) ต าบลโคกสลง อ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบรวตถประสงคของโครงงานเทคโนโลยสารสนเทศธรกจน เพอการศกษาพฒนาระบบบรหารจดการฟารมไก- กรณศกษา ฝายผลต บรษท เบทาโกร จากด(มหาชน) ต าบลโคกสลง อ าเภอพฒนานคม จงหวดลพบรใหเกดความสะดวกรวดเรวในการทางานและมประสทธภาพมากขน โดยนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศเขาไปชวยในการบรหารจดการฐานขอมลของฟารมไกพนธ ฝายผลต บรษท เบทาโกร จากด(มหาชน) ใหสามารถทาการขออนมตซอ/ขาย, รบพนธไก, เบกพสด, ขาย/รบชาระเงน,ตดจาหนายไกพนธ อกทงยงสามารถออกรายงานตางๆ ได ระบบบรหารจดการฟารมไกพนธ- กรณศกษาฝายผลต บรษท เบทาโกร จากด(มหาชน)ไดพฒนาขนโดยใชโปรแกรม Microsoft Visual Studio 2008 ในการออกแบบหนาจอผใชระบบและเขยนโปรแกรม รวมกบ Microsoft SQL Server 2008 เปนฐานขอมล และโปรแกรม Crystal Report 10.5 สรางรายงาน ทงนเพอสนบสนนงานดานฐานขอมล มงเนนความรวดเรวของการประมวลผล การจดการรายงาน พรอมทงสามารถกาหนดลกษณะ ไดตรงตามความตองการของผใชเปนหลก นางสาวจารวรรณ มชยและ นางสาวสทธนนทเบญตน (2553)โครงงานเทคโนโลยสารสนเทศธรกจน เพอท าการศกษาระบบบรหารการผลตและบรหารงานบคคล รานสพจนเครองนอน บานเสยว ต าบลหวงว อ าเภอยางตลาด จงหวดกาฬสนธขอบเขตของโปรแกรม คอสามารถจดการขอมลหลกได เชน ขอมลพนกงาน ขอมลการลงเวลาการท างาน ขอมลค านวณการจายเงนเดอน ขอมลตวแทนจ าหนาย ขอมลวตถดบ ขอมลการรบวตถดบ ขอมลการสงซอวตถดบ ขอมลการรบสนคาส าเรจรป ผลและสามารถออกรายงานตางๆ ไดส าหรบการศกษาในครงนใชโปรแกรม Microsoft Visual Basic.Net รวมกบ Microsoft SQL Server 2005 ในดานการจดการฐานขอมล ทงนเพอสนบสนนงานดานฐานขอมล มงเนนการท างานของระบบใหเปนไปตามการท างานของระบบบรหารจดการกจกรรมสหกรณ การจดการรายงาน พรอมทงสามารถก าหนดลกษณะ ไดตรงตามความตองการของผใชเปนหลก นางสาวจารวรรณ มชยและ นางสาวสทธนนทเบญตน (2553)โครงงาน

27

เทคโนโลยสารสนเทศธรกจน เพอท าการศกษาระบบบรหารการผลตและบรหารงานบคคล รานสพจนเครองนอน บานเสยว ต าบลหวงว อ าเภอยางตลาด จงหวดกาฬสนธขอบเขตของโปรแกรม คอสามารถจดการขอมลหลกได เชน ขอมลพนกงาน ขอมลการลงเวลาการท างาน ขอมลค านวณการจายเงนเดอน ขอมลตวแทนจ าหนาย ขอมลวตถดบ ขอมลการรบวตถดบ ขอมลการสงซอวตถดบ ขอมลการรบสนคาส าเรจรป ผลและสามารถออกรายงานตางๆ ไดส าหรบการศกษาในครงนใชโปรแกรม Microsoft Visual Basic.Net รวมกบ Microsoft SQL Server 2005 ในดานการจดการฐานขอมล ทงนเพอสนบสนนงานดานฐานขอมล มงเนนการท างานของระบบใหเปนไปตามการท างานของระบบบรหารจดการกจกรรมสหกรณ การจดการรายงาน พรอมทงสามารถก าหนดลกษณะ ไดตรงตามความตองการของผใชเปนหลก นางสาวเกษรา ประวดศร และ นางสาวอรนช พรรษาวนส (2552) วตถประสงคของโครงงานเทคโนโลยสารสนเทศธรกจฉบบนเพอศกษาเกยวกบการวเคราะหและออกแบบระบบบรหารจดการรานนาเชอกคาไม ซงเปนระบบทเกยวกบการซอ – ขายวสดอปกรณกอสรางโดยระบบเปนการซอ – ขายวสดอปกรณขายเปนเงนสด การรบช าระเงนสด การสงซอสนคา การรบสนคาระบบทพฒนาขนใชโปรแกรม Microsoft Visual studio 2005 รวมกบฐานขอมล Microsoft SQL Server 2005 ซงโปรแกรมสามารถจดการกบขอมลการซอ – ขายสนคารานนาเชอกคาไมใหเปนไปอยางมประสทธภาพ มความรวดเรวและถกตองกวาเดมภาพรวมของระบบสามารถท าการเพมขอมล แกไขขอมล ลบขอมล คนหาขอมลได และสามารถออกรายงาน การขายสด ใบเสรจรบเงน ใบสงซอสนคา รายงานขอมลสนคา รายงานขอมลลกคา รายงานขอมลการขายประจ าวน ซงในการท างานของระบบงานท าใหระบบบรหารจดการรานนาเชอกคาไมสามารถใชงานไดจรง นรพลกาญจโนภาส (2549) การศกษาโครงการเทคโนโลยสารสนเทศธรกจในครงนไดท าการศกษาเรอง “ระบบพสด-ครภณฑ อบต.โคกสะอาด” ไดพฒนาขนโดยโปรแกรม Microsoft SQL Server 2000 เปรฐานขอมลเพอใชในการจดการดานขอมลและใชโปรแกรม Visual Basic 6.0 ออกแบบหนาฟอรมในสวยของผใชระบบ เพอใหเกดความสะดวกในการใชงานของผใชระบบ ซงจะชวยใหลดระยะเวลาในการปฏบตงานลงได อกทงยงชวยในเรองของความสะดวกและรวดเรวในการใหบรการเจาหนาท อบต.โคกสะอาด หรอหนวยงานภายนอก ทเขามารบบรการเบก-จาย หรอยม-คนพสดและครภณฑขององคการบรหารสวนต าบลโคกสะอาด สรพร ทองสข และอนรกษ ดวงสมมา (2542) รายงานกรณศกษาเรอง “โปรแกรมระบบสนคาคงคลง” การศกษาครงนเปนการจดท าโปรแกรมระบบสนคาคงคลงของบรษทมหาสารคามบวซเนส คอมพวเตอร เซนเตอร จ ากด ซงเนนในเรองของการเขาออกของสนคาคงคลง โดยการน าเอาเครองคอมพวเตอร มาชวยในงานสนคาคงคลง เพออ านวยความสะดวกในการจดเกบขอมล คนหาเกยวกบการเขาออกของสนคา ไมวาจะเปนการสงซอสนคาเขา การจายสนคาออก คลอบคลมถงการรบคนและสงคนของสนคา สามารถไปตรวจสอบไดโดยไมตองไปคนเอกสารใหเสยเวลา และเพอความถกตองรวดเรว แมนย ามากขน