205105ANCIENT CHINA

CIVILIZATION

ประเทศจนเปนประเทศทมอารยธรรมยาวนานทสดประเทศหนง โดยหลกฐานทางประวตศาสตรท สามารถ

คนควาไดบงชวาอารยธรรมจนมอายถง 5,000 ป และมการสบทอดอารยธรรมไดยาวนานทสด

แมนาฮวงโห และแยงซ

พฒนาการทางประวตศาสตรในสมยแรกเรม

1. ยคกอนประวตศาสตร

2. ยคหนเกา

3. ยคหนใหม

ยคกอนประวตศาสตร

เมอประมาณ 700,000 ซงเปนกลางสมยของยคนาแขง โครงกระดกมนษยทถกคนพบ และมชอเสยงมากคอ มนษยปกกง ซงเปนมนษยลง (Ape

Man) พบท โจวโขวเตยน (Chou-K’ou-Tien)

ยคหนเกา

รองรอยของมนษยในยคหนเกาทสาคญของจนมอยางนอย 3 แหง

ความทนสมยของมนษย เหนไดจาก การรจกอาศยอยในถา ประดษฐเครองมอเครองใช จากเครองมอหนตด พฒนาเปนเครองมอหนขด เครองปนดนเผา ภาชนะดนเผา ถกพฒนาใหมลวดลาย

มความเจรญดาน การเพาะปลก โดยสงคมเปนสงคมเกษตรบรเวณทราบลมแมน าฮวงโห

อารยธรรมจนไดเรมกอตวขนในบรเวณทราบจนเหนอ พนทมความอดมสมบรณตามธรรมชาต เพราะดนเหลองเปนดนด รวนซย

ยคหนใหม: ca. 7000 BC.

วฒนธรรมหยางเฉา เปนวฒนธรรมในยคหนใหม ตงอยตอนกลางของแมนาฮวงโห ประเทศจน มอายประมาณ 5000 BC ถง 3000 BC. ในป 1921 ไดคนพบแหลงอารยธรรมนทหมบานหยางเฉา เมองเหอหนน จงเปนทมาของชออารยธรรม

วฒนธรรมหยางเชา (Yang Shao Culture): ลมแมน าฮวงโห

วฒนธรรมหยางเฉาโดดเดนในเรองการทาเครองปนดนเผา พบหลกฐานทสาคญคอ เครองปนดนเผาเปนลายเขยนส มกเปนลายเรขาคณต พช นก สตวตางๆ และพบใบหนามนษย สทใชเปนสดาหรอสมวงเขม นอกจากนยงมการพมพลายหรอขดสลกลายเปนรปลายจกสาน ลายเชอกทาบ

หลกฐานของวฒนธรรมหยางเชา ( Yang Shao Culture ) คอเครองปนดนเผา มลกษณะสาคญคอ ลายเขยนสมกเปนลายเรขาคณต พช นก สตวตางๆ และพบใบหนามนษย สทใชเปนสดาหรอสมวงเขม นอกจากนยงมการพมพลายหรอขดสลกลายเปนรปลายจกสาน ลายเชอกทาบ

เปนอารยธรรมในยคหนใหม เกดขนในพนทตอนกลางและตอนลางของแมนาฮวงโห และบรเวณแมนาแยงซ มอายประมาณ 3000 BC – 2000 BC

วฒนธรรมหลงซาน (LUNG SHAN CULTURE)

วฒนธรรมหลงซาน ( Lung Shan Culture ) พบหลกฐานทเปนเครองปนดนเผามลกษณะสาคญคอ เครองปนดนเผามเนอละเอยดสดาขดมนเงา คณภาพดเนอบางและแกรง เปนภาชนะ 3 ขา

นอกจากเครองปนดนเผา แลวยงพบวาสมยนนชาวจน เปนสงคมทพฒนาแลว คอ • เปนสงคมเกษตร มการเลยงสตว • รจกขดบอนาไวใชยามขาดแคลน • มการทอผา • หมบานมการรกษาความปลอดภยเปนอยางดดวยการสรางกาแพงลอมรอบ เปน

กาแพงดนททาจากดนเหนยวคลกเคลาไปกบเศษหญา • เชอในเรองโชคชะตา

วฒนธรรมหลงซาน (LUNG SHAN CULTURE)

สมยประวตศาสตรของจนแบงได 4 ยค

1. ประวตศาสตรสมยโบราณ เรมตงแตสมยราชวงศเฉย (Xia) สนสดสมยราชวงศโจว (Zhou)

2. ประวตศาสตรสมยจกรวรรด เรมตงแตสมยราชวงศจน จนถงปลายราชวงศชง หรอเชง

3. ประวตศาสตรสมยใหม เรมปลายราชวงศเชงจนถงการปฏวตเขาสระบอบสงคมนยม

4. ประวตศาสตรรวมสมย เรมตงแตจนปฏวตเปลยนแปลงการปกครองเขาสระบอบสงคมนยม

หรอคอมมวนสตจนถงปจจบน

1. Xia Dynasty (2200 - 1750 BC)

ราชวงศเฉย เปนราชวงศแรกของจน มการปกครองแบบนครรฐ ตาแหนงกษตรยสบทอดโดยสายโลหต เชอวา ประมขเปนผตดตอกบสวรรคมการใชรถมาในการทาสงครามปฏทนของราชวงศเฉย เปนทยอมรบวามความใกลเคยงกบปจจบนมากทสด

กษตรยองศสดทายของราชวงศปกครองแบบเผดจการ จงถกขนนางกอกบฏ

ในสมยนไมมตวอกษร แตเรมมการใชอกษรภาพเปนสอ ตวอกษรนนเปนคณคาทางศลปกรรม การเขยนยงถกอภสทธสาหรบชนชนสงเทานน

ศลปวตถทขนชอ คอ เครองทองสมฤทธ พฒนามาจากการผลตเครองปนดนเผา ในวฒนธรรมหยางเชา โดยจะใชในการประกอบพธกรรม ในพระราชวง สาหรบชนชนสงเทานน

2. Shang Dynasty (1750 - 1040 BC)

ราชวงศชางหรอยน เปนผกบฏลมลางราชวงศเฉย แตยงรปแบบการปกครองแบบนครรฐ (พไปนอง) เชนเดยวกบราชวงศเฉย ซงเมองเลกๆ ตองสงเครองบรรณาการเศรษฐกจเปนแบบเกษตรกรรม ทองสมฤทธแพรหลาย อกษรภาพมการพฒนาใหทนสมยการทานายโชคชะตาเปนทแพรหลาย ปฏทนสมบรณแบบมากทสดโดยแบงออกตามฤดกาลเทพเจาทบชา ไดแก บรรพบรษ เทพเจาในธรรมชาต และเทพเจาชางต หรอ เทพเจาแหงสงครามบานเรอนมรปรางสเหลยม หลงคามงกระเบองหรอจาก หนหนาไปทางตะวนออกหรอใต มกาแพงลอมรอบ นยมฝงศพในโลงแทนการฝงดน

มการประดษฐตวอกษรขนใชเปนครงแรก พบจารกบนกระดองเตา และกระดกวว เรองทจารกสวนใหญเปนการทานายโชคชะตาจงเรยกวา “กระดกเสยงทาย”

แนวความคดดานการปกครอง เชอเรองกษตรยเปน “โอรสแหงสวรรค” สวรรคมอบอานาจใหมาปกครองมนษยเรยกวา “อาณตแหงสวรรค”

การเมองการปกครอง

Zhou Dynasty

เรมตนยคศกดนาของจน

Western Zhou (1100 - 771 BC)

Eastern Zhou Dynasty (771 - 256 BC)

-มการประดษฐใชเงนตราเปนตวกลาง - อาชพสวนใหญคอการประกอบอาชพกสกรรม- มการประดษฐอาวธรายแรง ไดแก ธน และเครองเหวยงกระสนส าหรบ ปดลอมเมอง - มการกาวหนาในการชลประทาน การปองกนน าทวม การใชป ยธรรมชาต การใชคนไถเหลก

• แนวคดแบบอนรกษนยม• เนนความสมพนธและการทาหนาทของ

ผคนในสงคม ระหวางจกรพรรดกบราษฎร บดากบบตร พชายกบนองชาย สามกบภรรยา เพอนกบเพอน

• เนนความกตญญ เคารพผอาวโส ใหความสาคญกบครอบครว

• เนนความสาคญของการศกษา

ลทธขงจอ

• มแนวทางเนนการด าเนนชวตทเรยบงาย ไมตองมระเบยบแบบแผนพธรตองใดใดเนนปรบตวเขาหาธรรมชาต

• ลทธนมอทธพลตอศลปน กว และจตรกรจน

• ค าสอนทงสองลทธเปนทพงทางใจของผคน

ลทธเตา โดยเลาจอ

Qin Dynasty (221 - 207 BC)

ราชวงศจนหรอฉนจกรพรรดทยงใหญสามารถรวมดนแดนของจนใหเปนจกรวรรด เปนครงแรกคอ พระเจาชวงต หรอ จนซฮองเต- เปนผใหสรางกาแพงเมองจน- มการใชเหรยญกษาปณ มาตราชง ตวง วด- ประกาศใหใชภาษาเขยนเดยวกนทวประเทศ- เกบภาษ

มการใชมาในการทาศกสงคราม

https://www.youtube.com/watch?v=23oHqNEqRyo

Han Dynasty (207 BC - AD 220)

ราชวงศฮนเปนยคทองดานการคาของจน มการคาขายกบอาณาจกรโรมน อาหรบ และอนเดย โดยเสนทางการคาทเรยกวา เสนทางสายไหม (Silk Rood)

เสนทางสายไหม (Silk Road)

ซอหมาเซยน ประพนธหนงสอ “สอจ” หรอ”บนทกประวตศาสตร” เปนบทนพนธ

ดานประวตศาสตรชนยงใหญของจน โดยไดบนทกสภาพการเมอง เศรษฐกจ วฒนธรรม และประวตศาสตรในระยะเวลา 3,000 ปตงแตสมยราชวงศเฉยจนถงราชวงศฮนสมยอต โดยเลมแรกใชแนวเขยนโดยอาศยชวประวตของบคคลสาคญเปนแกนกลาง นบไดวา เปนการรเรมวรรณกรรมประเภทบนทก ประวตศาสตรของประเทศจน

ไชหลน เปนผคนพบวธทากระดาษ โดยไดสมญานามวา “บดาแหงการผลตกระดาษ”

จางเหง นกวทยาศาสตรและนกดาราศาสตร ไดประดษฐเครองวดตาแหนงของดวงดาวและ เครองวดแผนดนไหวเครองแรกของโลก

• เปนยคแตกแยกแบงเปนสามกก• มการขดคลองเชอมแมนาฮวงโหกบ

แมนาแยงซ เพอประโยชนในดานการคมนาคม

• สะพานเจาโจวหรอสะพานหนอนจ ไดชอวาเปนสะพานโบราณทหนงแหงแผนดน ใชเทคนควศวกรรมกอสรางสะพานหนโคงทลาหนา กลาวกนวาเปนผลงานของหลปน ชางฝมอเอกแหงยคในดานการคมนาคม

ราชวงศสย

ราชวงศถง (Tang Dynasty , ค.ศ. 618-907)• ไดชอวาเปนยคทองของอารยธรรมจน • พระพทธศาสนามความเจรญรงเรอง พระภกษ (ถงซาจง) เดนทางไปศกษา

พระไตรปฎก ในชมพทวป• เปนยคทองของกวนพนธจน

จกรพรรดถงไทจง ใหความคดดานการปกครองวา“กษตรยเปรยบเสมอนเรอ สวนประชาชนคอนา นาสามารถหนนสงเรอใหลอย และสามารถจมเรอไดเชนกน” ทราบวา การรดเลอดกบป ถาราษฎรอยไมได ผปกครองกไมอาจดารงอยเชนกน

• มการตดตอสมพนธกบประเทศอนเดย ยโรป เอเชยตะวนออกเฉยงใตและตะวนออกกลาง โดยมนครฉางอนเปนศนยกลาง การคาขายกวางขวางขยายลงสทางใตโดยเสนทางทางทะเลเรยก เสนทางสายไหมทะเล สนคา เชน แพรไหม เครองเคลอบ ถวยชาม เปนตน

เจดยหานใหญสถาปตยกรรมสมยราชวงศถงลกษณะพเศษของสถาปตยกรรมสมยราชวงศถงคอมขนาดใหญโต ระบบระเบยบ ใชสไมคอยมากแตลายชดเจนด

จตรกรรมสมยราชวงศถงมการพฒนาการใชพกนสและกระดาษภาพสวนใหญไดรบอทธพลจากพทธศาสนาและลทธเตา

ประตมากรรมสมยราชวงศถงมการพฒนาเครองเคลอบดนเผาเปนเคลอบ 3 สคอ เหลอง นาเงน เขยว พระพทธรปนยมสรางในสมยราชวงศถง ทงงานหลอสารดและแกะสลกจากหน ซงมสดสวนงดงาม เปนการผสมผสานระหวางศลปะอนเดยและจนทมลกษณะเปนมนษยมากกวาเทพเจา นอกจากนมการปนรปพระโพธสตวกวนอม

• ในสมยของจกรพรรดถงสวนจงกวรงเรองมาก แตในปลายสมยทรงลมหลงหยางกยเฟย ไมสนใจในราชกจบานเมองทาใหเกดความเสอมลง

• ในระหวางนนไดเกดฮองเตหญงคนแรกของประเทศจน ซงกคอ พระนางบเชกเทยน อานลซานแมทพชายแดนจงกอการปฏวตและยดเมองหลวงฉางอานเปนผลสาเรจ ทาใหราชวงศถงเรมเสอมตงแตบดนน รวมระยะเวลาอยชวงราวๆ พ.ศ. 1161-1450 (ค.ศ. 618-907)

การลมสลายของราชวงศถง

ราชวงศซอง หรอซงมความกาวหนาดานการเดนเรอสาเภา รจกการใชเขมทศ รจกการใชลกคดประดษฐแทนพมพหนงสอ รกษาโรคดวยการฝงเขม

ราชวงศหยวนเปนราชวงศชาวมองโกลทเขามาปกครองจน ฮองเตองคแรกคอ กบไลขาน หรอ หงวนสโจวฮองเต นบวาเปนยคสมยหนงทมการนองเลอดมากทสดในประวตศาสตรจน

- มสถาปนาอานาจปกครองแผนดนจนตามอยางประเพณและวฒนธรรมทจนยดถอกนมาแตโบราณ - ในชวงเวลานมบนทกของชาวตะวนตก กลาวถงการเดนทางเขามา

คาขายกบจนมากมาย เชน เครองเคลอบและหตถกรรมตางๆ หรอการเดนทางของนกเดนทางชาวอตาล “มารโค โปโล” ผซงนาเรองราวแผนดนจนกลบไปเผยแพรจนทวโลกรจก

ทาใหมผคนจากทกทศพยายามเดนทางเปดเสนทางการคาและเผยแพรวฒนธรรมดวยมากมาย จงเปนหนทางหนงทาใหแผนดนจนไดรบการพฒนาความรและวทยาการอยางตอเนองและยงมการเปดกวางทางการตดตอคาขายกบชาวตางชาตมากทสดยคหนง

- กบไลขาน พยายามกลมกลนเอาวฒนธรรมจนมาประยกตกบวฒนธรรมมองโกล นอกจากนยงพยายามศกษาศลปะและวรรณกรรมของชาวจนเพอใหมความเปนคนจนในสายตาของชาวจน ดวยเหตนจงทาใหชาวจนยอมรบความเปนฮองเตของพระองคโดยไมคดตอตาน

ศาสนาราชวงศทเจาแมกวนอมประสตจตเปนองคหญงเมยวซาน ในรชสมยพระเจาเมยวจง

ราชวงศหมงหรอเหมง

•เปนราชวงศทปกครองประเทศจน ระหวาง พ.ศ. 1911 (ค.ศ. 1368) ถง พ.ศ. 2187(ค.ศ. 1644) เปนเวลารวม 276 ป โดยปกครองตอจากราชวงศหยวนหรอพวกมองโกล และพายแพใหกบราชวงศชงของพวกแมนจในภายหลง•ราชวงศหมงเปนราชวงศทรงเรองในดานวฒนธรรมเปนอยางมาก ในยคนมการสารวจทางทะเลอยางกวางขวาง •ราชวงศหมงในตอนตน (1368 - 1464) ถอเปนอาณาจกรทกาวหนาทสดในโลก ณ ชวงเวลานน•วรรณกรรม นยมการเขยนนวนยายทใชภาษาพดมากกวาการใชภาษาเขยนมนวนยายทสาคญ ไดแก สามกก ไซอว •สรางพระราชวงหลวงปกกง (วงตองหาม)

พระราชวงหลวงปกกง (วงตองหาม)

- การตอเรอ- เครองมอดดาว- แทนฝนหมก- นาฬกาแดด

ราชวงศชงหรอเชง (ค.ศ.1644 – 1912) • เปนราชวงศเผาแมนจ ราชวงศชงถอวาเปนราชวงศทยงใหญทสดราชวงศหนง

ของจนซงสามารถปกครองจนไดอยางยาวนาน • เปนยคทจนเสอมถอยความเจรญทกดาน เรมถกรกรานจากชาตตะวนตก เชน

สงครามฝนซงจนรบแพองกฤษ ทาใหตองลงนามในสนธสญญานานกง ปลายยคราชวงศชง

• พระนางซสไทเฮาเขามามอทธพลในการบรหารประเทศมาก

การปกครองกษตรยทกพระองคปกครองในระบอบอตตาธปไตย คอบรหารงานทกอยางดวยพระองคเองทงนโยบายภายในและภายนอกประเทศ

ใชมาตรการกดกนชาวจนออกไปจากสงคมแมนจเพอไมใหเกดการกลนชาตเชน- บงคบใหชาวจนโกนผมดานหนาออก และไวผมเปย- ใหชาวจนแตงกายแบบชาวแมนจ- ไมใหมการแตงงานระหวางชาวจนและชาวแมนจ- ชาวจนทจะเขารบราชการตองผานการสอบคดเลอก

แตชาวแมนจไมตองสอบบงคบใหชาวจนใชภาษาแมน จเปนภาษาราชการ

ดานสงคม

เครองลายคราม เชน เครองถวยเปลอกไข ไดรบความนยมอยางสงในตลาดยโรป โดยเฉพาะททาขนในมณฑลกวางส เพราะมคณภาพ สสนสวยงามทเขยนลงเครองถวยลายคราม

ศลปะ

การลมสลายของราชวงศ

ราชวงศชงไดสรางความเจรญใหกบจนมากมาย และพฒนาการปกครองชาวจนไดอยางมประสทธภาพ แตเนองจากความทะนงตนวาเหนอกวาทกชาตในโลก จงเปนสาเหตของความเสอมของราชวงศในป ค.ศ.1912