2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VE EYLEM...

TÜRKİYE CUMHURİYETİEKONOMİ BAKANLIĞI

2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VE

EYLEM PLANI

2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VE EYLEM PLANI

III

Bakan Sunuşu

Dünyada son yıllarda ulaşım, haberleşme ve bilişim alanlarında yaşanan gelişmelere pa-ralel olarak küresel ekonomi ve küresel ticaret hacminde önceden görülmemiş bir büyüklüğe ulaşılmıştır. Gelinen noktada, uluslararası mal ticaretinin geleneksel yapısı değişmekte; ticare-tin konusu emek yoğun sektörlerden ileri teknoloji içeren ürünlere, Ar-Ge yoğun sektörlere ve kendi sektöründe fark yaratan ürünlere kaymaktadır.

Türkiye, küresel ticarette yaşan gelişmeleri yakından takip etmekte trendleri izleyen de-ğil, belirleyen bir ülke olma yolunda ilerlemektedir. Elde edilen çok sayıda başarının yanında henüz yolun başında olunan ve daha fazla çaba sarf edilmesi gereken alanlardan biri katma değeri yüksek ürünlerin üretimine ve ihracatına odaklanmaktır. Bu çerçevede; hazırladığımız Yeni Teşvik Sisteminin üreticilerimizin, sanayicilerimizin ve ihracatçılarımızın yolunu aydınla-tacağından ve girişimcilerimizin Yeni Teşvik Sisteminin avantajlarını sonuna kadar kullanarak ülkemizi yüksek teknolojili ürünlerin üretim merkezi haline getireceğinden hiç şüphem bulun-mamaktadır.

Ülkemiz, ihracat odaklı büyüme stratejisi çerçevesinde izlediği başarılı reformlar ile 2002 yılında 36 milyar dolar olan ihracatını 2011 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 4 katına çıkararak Cum-huriyet tarihindeki ihracat rekorumuz olan 135 milyar dolara yükseltmiştir. Hizmet ihracatımız ise aynı dönemde 14 milyar dolardan 38,5 milyar dolara yükselerek rekor kırmıştır.

Ekonomimizin lokomotifi olan mal ve hizmet ihracatı, Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldö-nümü olan ve milletimiz için büyük bir manevi değer taşıyan 2023 yılında dünyanın en büyük on ekonomisi içine girme hedefine ulaşmamız için bizleri cesaretlendirmektedir.

Ulu önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk nasıl ki: “Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, müca-dele demektir. Hayatta başarı mutlaka mücadelede başarıyla mümkündür. Bu da, manen ve


IV

maddeten kuvvet, kudrete dayanır bir keyfiyettir.” diyerek Türk milletine bağımsızlığımız için cesaret aşıladıysa; 2023 yılı hedeflerimize ulaşmak için aynı cesareti göstermek, Türkiye’yi hak ettiği muasır medeniyetler seviyesine taşımak bizim en temel vazifemizdir.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi, bilimsel ve teknolojik dönüşümünü tamamlamış, ulaşım ve lojistik altyapısı güçlü, katma değeri yüksek ve ileri teknolojili ürünler ihraç eden, sürekli deği-şen küresel ticaret dünyasında ihracatçılarımızın karşılaştığı yapısal sorunlara hızlı çözüm bu-larak tehditleri fırsata dönüştüren ve fırsatları yakından takip ederek azami süratte yararlanan rekabet gücü yüksek bir Türkiye’ye ulaşmak amacıyla hazırlanmıştır.

“Sürdürülebilir İhracat Artışının Sağlanması” vizyonu çerçevesinde bu uzun yolun sonunda varılacak hedef; mal ihracatımızın 2023 yılında 500 milyar dolara ulaşması ve dünya ihraca-tından yüzde 1,5 oranında pay alarak dünyanın ekonomideki ilk 10 kulübünün vazgeçilmez bir üyesi yapmaktır.

Pazar çeşitlendirmesi ile girişimcilerimizi yeni coğrafyalarla tanıştırmak önceliğimizdir. Küre-sel kriz sonrası dönemde ülkemize büyük katkı yapmış bu politikamız ile 2023 yılında Polonya’ya ihracat yapar gibi Paraguay’a; Ukrayna’ya ihracat yapar gibi Uruguay’a; Yunanistan’a ihracat yapar gibi Yeni Zelanda’ya ihracat yapan girişimcilerimizin sayısını arttırmak amacındayız.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın uygulanmasından sorumlu olan çok sa-yıdaki kamu kurumunun Stratejide yer alan hedefleri kendi stratejik plan hedefleri haline ge-tirerek takip etmeleri hususunun Stratejinin başarıya ulaşmasında büyük önem taşıyacağına inanıyorum.

Bu vesileyle 2023 Türkiye İhracat Stratejisi’nin hazırlık safhasında katkısı olan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür eder ve Stratejinin ülkemizin dünyada hak ettiği konuma ulaşmasına katkıda bulunmasını temenni ederim.

Zafer ÇAĞLAYAN Ekonomi Bakanı


V

TİM Başkanı Sunuşu

Türkiye İhracatçılar Meclisi, Ekonomi Bakanlığının koordinasyonunda ülkemizin ihracata dayalı kalkınma hamlesini gerçekleştirebilmesi ve ihracatının sürdürülebilir olması için uzun vadeli bir çalışma başlattı. Bu çalışma ile Türkiye ekonomi tarihinde sivil toplum kuruluşları açısından bir dönüm noktası yaşanmış, kamu ve özel sektör aklı bir araya gelerek, Türkiye’nin ortak aklı ortaya çıkarılmış, bu ortak akıl ülkemizin büyük hedeflere ulaşması noktasında kul-lanılmıştır.

Bu ortak aklın ortaya koyduğu 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, Türkiye’nin vizyoner stratejisi haline gelmiş, Yüksek Planlama Kurulu’ndan geçerek devlet strateji belgesi olmuştur. Türkiye’de ilk defa bir sivil toplum kuruluşu ve kamu kuruluşlarının eşgüdümü ile uzun vadeli bir strateji planı yapılarak 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedeflenmiş ve bu hedefin başarılacağına yürekten inanılmıştır.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılında, Türkiye’nin ihracatını 500 milyar dolara çıkararak, ülkemizin yakaladığı ihra-cat ivmesinin sürdürülebilir olmasını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu strateji ile Türkiye 2023 yılı sonunda 2 trilyon dolar milli gelir ile dünyanın ilk 10 ekonomisi arasında yer almayı hedeflemektedir.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın temel amacı, Türkiye’nin ihracat atılımına yönelik olarak belirlenen hedefler doğrultusunda bütünsel bir “Eylem Planı” oluşturmak ve ih-racatın sürdürülebilir olmasını sağlamaktır.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, teknoloji, inovasyon, Ar-Ge ve girişimcilik üzerine odaklanmıştır. Strateji kapsamında dünya ticareti, dünya ticaretini etkileyen ekonomik değişkenler, pazar paylarımız analiz edilmiş ve Türkiye’nin İhracat Vizyonu, 3 aşamada 4’er

yıllık vizyonlar ile Atılım-Yatırım- Liderlik şeklinde dönemlere ayrılmıştır. 2023 Türkiye İhracat Stratejisi, 19 Stratejik Hedef, 72 eylem ve ölçüt planı ile devlet projesi haline gelmiştir.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın bir Devlet projesi olmasında gösterdiği vizyonla bizlere liderlik ettiği için Sayın Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan’a, bu projenin hayata geçirilmesinde yolumuzu açarak gösterdiği kararlılık için de Sayın Ekonomi Bakanımız Zafer ÇAĞLAYAN’a Türkiye’nin 55 bin ihracatçısı adına derin teşekkürlerimizi sunuyoruz.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi projesinin bir Devlet projesi olmasında, üstün çaba sarf eden ve emeği geçen başta Ekonomi Bakanlığımız ve Kalkınma Bakanlığımız olmak üzere ilgili tüm Bakanlıklara ve Sivil Toplum Kuruluşlarımız olmak üzere herkese teşekkür ediyoruz.

Türkiye’nin, ihracatçılardan aldığı güven ve güç ile vizyoner bir geleceğe sağlam adımlarla ilerleyeceğine inancımız sonsuzdur.

TİM BaşkanıMehmet BÜYÜKEKŞİ

VII

İçindekiler

Bakan Sunuşu....................................................................................................................... III

TİM Başkanı Sunuşu .............................................................................................................V

1. GİRİŞ ............................................................................................................................... 1

2. MEVCUT DURUM............................................................................................................ 3

2.1. Uzun Dönemli Gelişme Perspektifinde Dünya ve Türkiye ........................................ 3

2.2. Dünya Ticaretinde Yaşanan Güncel Gelişmeler ....................................................... 6

2.3. Türkiye’nin Dış Ticaretinde Yaşanan Gelişmeler ...................................................... 9

2.4. İhracatın Gelişmesini Destekleyen Faktörler .......................................................... 13

2.5. İhracatın Performansını Etkileyen Başlıca Alanlara İlişkin Değerlendirmeler ......... 16

3. STRATEJİK VİZYON VE HEDEFLER ........................................................................... 19

4. PERFORMANS GÖSTERGELERİ ................................................................................ 25

5. EYLEM PLANI ............................................................................................................... 39

1. Pazar Payı Eylem Alanı ........................................................................................ 40

Mevcut Pazar Paylarının Artırılması Stratejik Hedefi .............................................. 40

Yüksek büyüme Potansiyeli Olan Hedef Pazarlarda Pazar Payının Artırılması Stratejik Hedefi ....................................................................................................... 42

İhracatçı Sayısının ve İhracat Kapasitesinin Artırılması Stratejik Hedefi ................ 44

Türk Markalarının Bilinirliğinin Artırılması Stratejik Hedefi ...................................... 46

Türk Markalarının Bilinirliğinin Artırılması Stratejik Hedefi ...................................... 48

İhracatçıların Küresel Alanda Rekabetçiliklerinin Artırılması Stratejik Hedefi ......... 50

2. Yatırım- Altyapı Eylem Alanı ................................................................................ 52

Uluslararası Rekabetçiliğin Artırılmasına Yönelik Lojistik Altyapısının Güçlendirilmesi Stratejik Hedefi ............................................................................. 52


VIII

Uluslararası Rekabetçiliğin Artırılmasına ve Rekabetçi Üretim Koşullarının Oluşturulmasına Yönelik Yatırım Ortamının İyileştirilmesi ...................................... 56Dış Ticarete Konu Olan Alanlarda Yabancı Yatırımcının Ülkemize Çekilmesi Stratejik Hedefi ....................................................................................................... 58Doğru Bilgi ve Pazar İstihbaratına Hızlı Erişimin Temin Edilmesi Stratejik Hedefi .....59İhracatın Katma Değerini Artırmak Amacıyla Yerli Hammadde ve Aramalı Tedariğinin Geliştirilmesi Stratejik Hedefi ............................................................... 61

3. Çevre Eylem Alanı ................................................................................................ 63İhracat Yapısının Çevre ve Sürdürülebilir Büyümeye İlişkin Yükümlülüklere Uyumlandırılması Stratejik Hedefi .......................................................................... 63

4. Teknoloji Eylem Alanı ........................................................................................... 65İhracatta Yenilikçilik ve Ar-Ge’ye Yönelik Yatırım ve Uygulamalar ile İleri Teknolojili Ürün İhracatının Artırılması Stratejik Hedefi .................................... 65

5. İşbirlikleri Eylem Alanı ......................................................................................... 68İkili ve Çoklu Uluslararası Ticaret İşbirliklerinin Güçlendirilmesi Stratejik Hedefi ... 68

İhracatçıların Kamu - Özel Sektör - STK’lar - Üniversite ile İlişkilerinin Geliştirilmesi Stratejik Hedefi ....................................................................................................... 69

6. Finansman Eylem Alanı ....................................................................................... 70Finansal Enstrümanların ve Ticaret Destek Araçlarının Arttırılması ve Verimli Kullanımının Sağlanması Stratejik Hedefi .............................................................. 70

7. İnsan Kaynağı Eylem Alanı ................................................................................. 72Yüksek Verimli ve Nitelikli İnsan Sermayesinin Artırılması Stratejik Hedefi ........... 72İhracat Yapısının İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması Yoluyla Güçlendirilmesi Stratejik Hedefi ....................................................................................................... 74

8. Mevzuat Eylem Alanı ............................................................................................ 75İhracata Yönelik Mevzuat, Yasal Düzenleme ve Yönetmeliklerin Sektörel Öncelikler Gözetilerek Etkinleştirilmesi Stratejik Hedefi ......................................... 75

9. İzleme ve Değerlendirme Eylem Alanı ................................................................ 762023 İhracat Stratejisi ve Performans Programı’nın Etkin Yönetiminin Sağlanması Stratejik Hedefi ....................................................................................................... 76


1

1. Giriş

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılında Türkiye’nin ihracatını 500 milyar dolara çıkarmak ve son 10 yılda Türkiye’nin yakaladığı ihracat ivmesinin devamını sağlayarak sürdürülebilir bir ekonomi için ihracat atılımı-nı gerçekleştirilebilmek amacıyla hazırlanmıştır.

Stratejinin temel amacı Türkiye’nin ihracat atılımına yönelik olarak belirlenen hedefler doğ-rultusunda bütünsel bir “Eylem Planı” oluşturmaktır. Bu çerçevede, Türkiye’yi 500 milyar dolar ihracat hedefine taşıyacak stratejik hedeflerin basit, kolay anlaşılabilir, ölçülebilir, yönetilebilir ve düzenli takibe imkan verecek bir yapıda olması amaçlanmıştır.

Türkiye’nin gerekli yapısal dönüşümleri gerçekleştirmesi durumunda, 2023 yılı sonunda 2 trilyon dolar civarında GSMH düzeyine erişmesi ve dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına girmesi hedeflenmektedir. Bu hedefler çerçevesinde 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı-nın ana yapısı oluşturulmuştur. Dokuzuncu Kalkınma Planında da ayrıca uluslararası ticaretin giderek serbestleştiği ve bilgi ve teknoloji yoğun ürünlerde dünya ticaretinin hızlanması geliş-meleri karşısında ülkemizin dünya sanayi ürünleri imalatı değer zincirinde daha üst ve katma değeri yüksek alanlarda konumlanması gerektiğine vurgu yapılmaktadır.

Bu çerçevede, ekonominin rekabet gücünü artırmak üzere 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, Türkiye’nin dünyanın en büyük 10 ekonomisi içinde yer alma hedefine bir adım daha yaklaşmasını sağlamak, teknolojik dönüşümünü tamamlamış, lojistik ve mevzuat altyapısı güçlü, en yeni üretim teknolojilerine hakim, uluslararası pazarlarda güçlü bir Türkiye yaratmak hedefiyle, Türkiye’de ihracatın karşılaştığı yapısal sorunlara çözüm bulmak ve eko-nomideki olası küresel, bölgesel ve yerel kırılganlıklara karşı önlem alarak tehditleri fırsata dönüştürmek amacıyla proaktif bir çerçevede tasarlanmıştır.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi’nde Türkiye’nin ihracatının 500 milyar dolara, dünya eko-nomileri içinde 10. sıraya yükselmesi, Strateji çerçevesinde 2012-2023 yılları arasında yıllık ihracatın ortalama yüzde 11,7 artması ve dünya ihracatında Türkiye’nin yaklaşık yüzde 0,8 olan payının, 2013 yılında yüzde 0,91, 2018 yılında yüzde 1,18 ve 2023 yılında yüzde 1,46’ya ulaşması hedeflenmektedir.


2

Bu kapsamda Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) eşgüdümü ve ilgili kamu, özel ve sivil toplum kuruluşlarının görüş ve katkılarıyla 2023 ihracat atılımının dinamik bir şekilde yönetilmesini teminen kamu ve özel sektör işbirliğini öngören bir yaklaşım benimsenmiştir.

Türkiye’nin Avrupa Birliği ile gerçekleştirdiği Gümrük Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) taahhütleri ile bölgesel işbirliği teşkilatları ve ikili anlaşmalarla belirlenmiş yükümlülükleri de dikkate alınarak oluşturulan Strateji’nin, Dokuzuncu Kalkınma Planı, Orta Vadeli Programlar, Yıllık Programlar, Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi, Girdi Tedarik Stratejisi kapsamında yürütü-len çalışmalar ve diğer kamu strateji belgeleriyle uyumu gözetilmiştir.

Strateji’nin oluşturulma sürecinde, Kurumsal Performans Yönetim Modeli’nin Dengeli Ba-şarı Göstergesi Yaklaşımı (Balanced Scorecard), Türkiye’nin özel şart ve durumları dikkate alınarak kullanılmıştır. 2023 yılı ihracat hedefine ulaşılmak için hangi politikalara, paydaşlara, süreçlere ve yetkinliklere gerek duyulduğunu ortaya çıkarmayı hedefleyen strateji hazırlık sü-recine Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından 2009 yılında başlanmıştır.

Kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör ve sektörel derneklerin temsilcilerinin katılımıyla TİM tarafından gerçekleştirilen çalıştaylar sonucunda elde edilen veriler ışığında 2023 İhracat Stratejisi’nin ilk taslağı hazırlanmıştır. 2010 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen Ekonomi Koordi-nasyon Kurulu’nda 2023 İhracat Stratejisinin bir Yüksek Planlama Kurulu Kararı olarak Kamu Strateji Belgesi haline getirilmesi kararlaştırılmış ve Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve TİM işbirliği içinde söz konusu taslak üzerinde yürütülen çalışmalar neticesinde Türkiye 2023 İhracat Stratejisi ve Eylem Planı oluşturulmuştur.

Ekonomi Bakanlığı koordinasyonunda Strateji’de belirlenmiş bulunan stratejik hedeflere ve performans göstergelerine ulaşılmasını teminen gerçekleştirilmesi gerekli olan eylemler ve bunların yerine getirilmesinden sorumlu ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlar tespit edilmiştir. Strateji’nin oluşturulma sürecinde nirengi noktası olan kamu ve özel sektör işbirliğini teminen ve Strateji’nin konunun tüm taraflarınca benimsenmesi amacına yönelik olarak 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı tüm sorumlu ve ilgili kuruluşlar ile paylaşılmış ve gelen görüş-ler dikkate alınarak nihai hale getirilmiştir.


3

2. Mevcut Durum

2.1. Uzun Dönemli Gelişme Perspektifinde Dünya ve Türkiye

Sanayi devrimi ile başlayan süreç, dünya tarihinde daha önce hiç görülmeyen bir küresel bütünleşmenin gerçekleşmesini sağlamış, yaşanan gelişmelerle dünya ticaretinin milletlerin refah kapısı olarak her geçen gün önemi artmıştır. Dünya ticareti korumacılık ve serbestleşme politikaları arasında yaşanan ve dünya ekonomisinin şartlarından beslenen tartışmalar bağla-mında gelişmiştir. Geçtiğimiz yüzyılda korumacılık ve serbestleşme arasında yürüyen tartış-malar giderek yerini serbestleşme amaçlı politik yaklaşımlara bırakmıştır.

1929 yılında yaşanan küresel ekonomik buhran sonrasında yükselen gümrük duvarları ve dış ticarette korumacı yaklaşım II. Dünya savaşı sonrasında giderek zayıflamaya başlamış, bu zayıflama 1980’lerde yaşanan değişimlerle daha da pekişmiştir. 1947’de kurulan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması ile bugünkü dünya ticaretinin temelleri atılmıştır. II. Dün-ya savaşı sonrasında uluslararası sistemde ortaya çıkan iki kutuplu dünya kuşkusuz dünya ticaretinin de gelişimine damgasını vurmuştur. 1970’lerde Japonya ve Almanya’nın küresel ekonomide yeni aktörler olarak ortaya çıkması ve bunların dış ticaret kaynaklı ekonomik per-formansları, dünya siyaseti kadar dünya ticaretinde de çok merkezliliğin başladığının göster-gesi olmuştur.

1980’li yıllarda ortaya çıkmaya başlayan ve 1990’lı yıllarda hızlanan iletişim teknolojilerin-deki gelişmeler ve uluslararası siyasette yaşanan değişimler son 30 yılı derinden etkilemiş-tir. SSCB’nin dağılması, Çin Halk Cumhuriyeti’nin liberal politikalar uygulamaya başlaması ve Avrupa’nın tek bir ekonomik blok olarak ortaya çıkması dünya ticareti açısından mühim geliş-meler olmuştur. 1995 yılında Dünya Ticaret Örgütü’nün kurulması ise dünya ticareti açısından bir diğer önemli gelişmedir.

Geçtiğimiz on yılda küresel ekonominin, tarihin en büyük hacmine ulaşması paralelinde dünya ticareti daha evvel görülmemiş büyüklüklere ulaşmıştır. Sermaye ve malların serbest dolaşımında liberal politikaların zirveye ulaştığı bu dönem, denizaşırı üretimin, delokalizas-yon kavramlarının hâkim olduğu, dış ticaretin artık bölgesel bir düzeyde değil; ancak küresel bir düzeyde anlaşıldığı bir dönem olmuştur. Aynı zamanda Batı merkezli dünya ekonomisinin çok aktörlü ve çok merkezliliğe sürüklenmesine benzer bir biçimde Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan’ın başını çektiği gelişmekte olan ülkeler dünya ticaretinin yapısını da değiştirmiştir. Uluslararası sermaye hareketlerinin temel hızlandırıcısı olduğu bu dönem Asya’nın yükselişine


4

şahit olmuş, ekonomik entegrasyonların arttığı ve serbestleşmenin hem mal, hem de hizmet ticareti düzeyinde önem kazandığı bir dönem olmuştur.

Dünya ticareti son on yılda, küreselleşmenin birleştirici dinamiklerinin paralelinde yüksek bir performans sergilemiştir. Küreselleşmenin kaldırdığı sınırlar, ulaşım ve iletişimin sınırsızlaştığı ve yoğunlaştığı bir döneme ve bölgesel entegrasyon hareketlerinin hızlanmasına sebebiyet vermiştir. Öte yandan, söz konusu dönem milli devletlerin iradesiyle küresel ticarette hükümet üstü kuruluşların daha fazla yetki sahibi olduğu bir dönem olmuştur. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) başta olmak üzere, birçok uluslararası ve bölgesel kuruluş artan fonksiyonlarıyla daha güçlü yapılara dönüşmüştür. Küreselleşmenin bölgesel entegrasyonlar yoluyla gelişmesi so-nucunda son 10 yılda devletlerin imzaladıkları ikili ya da çok taraflı anlaşmaların sayısındaki artış da ticaret önündeki engellerin kalkmasına önemli ölçüde yardım etmiştir. Devletler arasın-da akdedilen serbest ticaret anlaşmaları bu yönde en önemli gelişmelerden birisi olmuştur. Söz konusu bu gelişmeler ticaretin yüksek hızla büyümesine sebebiyet vermiştir.

Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu 1923 yılından beri sürekli bir değişim ve gelişim içindedir. Bu değişim ve gelişim süreci son on yılda belirgin bir şekilde hızlanmış ve ülkenin kalkınma süre-cindeki yolda önemli ilerlemeler kaydetmesine vesile olmuştur. Son on yılda dünyadaki sosyal ve teknolojik alanlarda görülen ilerlemeler ülkemizde çok daha hızlı bir şekilde yaşanmıştır.

Cumhuriyetin ilk yıllarında dış ticarete ilişkin ilk gelişmelerden biri Lozan Antlaşması’na ek olarak imzalanan Ticaret Sözleşmesi ile konulan hükümlerdir. Söz konusu sözleşmeye göre Türkiye’nin dış ticarette uygulayabileceği iktisat politikaları 1923-1928 yılları arasında don-durulmuş ve bazı istisnalar hariç ithalat ve ihracat yasakları kaldırılmıştır. Bu kapsamda yeni Türkiye Cumhuriyeti ilk kez 1929 yılında bir gümrük tarifesi uygulamaya başlayabilmiştir.

Kuruluş yıllarını takip eden ve 1960’lı yıllara kadar uzanan dönemde ihracat tarım ürünleri ağırlıklı bir yapıya sahip olmuştur. Bu dönemde dış ticarette ithal ikameci eğilimleri yansıtan bir süreç yaşanmıştır.

1961–1980 arası dönem ekonomimizde planlı ekonomi dönemi olarak anılmaktadır. Bu dönemde ithal ikamesine dayalı büyüme stratejisi politikasına devam eden Türkiye hızlı bir kalkınma sürecine girmiş olsa da 1974 yılındaki dünya petrol fiyatlarının ani yükselişi ve petrol krizi sonrasında dış ticaret hadleri bozulmuş ve ödemeler dengesi sarsılmıştır.

1980 yılı başından itibaren ihracata dayalı büyüme modelinin uygulanmaya başlanmasıyla birlikte dünya ekonomisiyle entegrasyon dönemi başlamış ve dış pazarlara açılma süreci hız kazanmıştır. 1980 yılında 2,9 milyar dolar olan ihracat 2011 yılı sonunda 46 kat artış göstererek 135 milyar dolara ulaşırken ihracatın yapısında da önemli değişiklikler meydana gelmiştir.

Uluslararası Standart Sanayi Sınıflandırmasına (USSS-Rev.3) göre ihracatın sektörel ya-pısı incelendiğinde 1980 yılı öncesindeki tarım ürünleri ağırlıklı ihracatın yerini yüzde 95,6


5

civarındaki ağırlığı ile sanayi ürünlerinin oluşturduğu bir yapıya bıraktığı görülmektedir. 1980 sonrası dönemde sanayi ürünleri ihracatı içerisinde ağırlığı en fazla olan sektör hazır giyim ve konfeksiyon olmuş, son yıllarda ise söz konusu sektör ile birlikte otomotiv, petrol ürünleri, demir-çelik ve makine sektörleri de ihracatta lokomotif sektörler haline gelmiştir.

1996 yılında yürürlüğe giren Gümrük Birliği, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli dönüm nokta-larından biri olup, AB ile ortaklık ilişkilerimizin ekonomik dayanağını teşkil etmektedir. Gümrük Birliği neticesinde, Türkiye AB’nin ortak ticaret politikasını üstlenmiş, bu kapsamda taraflar ara-sında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirler kal-dırılmış, Türkiye üçüncü ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) uygulamaya başlamıştır. Ayrıca, üçüncü ülkelere karşı uygulanan tercihli rejimler üstlenilerek tarife korumasının giderek önemini yitirdiği günümüzde dış ticarette uygulanan standartlar ve teknik mevzuat dahil bir çok düzenleme yapılmaktadır.

Gümrük Birliği sonrasında uygulamaya konulan İthalat Rejimi, Gümrük Birliği kapsamındaki yükümlülüklerimizin yanı sıra, DTÖ taahhütlerimiz ve üçüncü ülkelerle imzalanan serbest ti-caret anlaşmalarının hükümleri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bu çerçevede, sanayi ürünleri itibarıyla üçüncü ülkeler için Gümrük Birliği öncesinde yüzde 16 seviyesinde olan ortalama koruma oranı, 2011 yılı İthalat Rejimi kapsamında yüzde 4,2 seviyesine gerilemiştir.

Diğer taraftan, AB’nin tercihli rejimlerine uyum sürecinde ülkemiz 16’sı yürürlükte olan 28 adet Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalamış olup, pek çok ülke ve ülke grupları ile mü-zakereler ve müzakerelere başlama süreçleri devam etmektedir. STA’lar sayesinde, komşu ve çevre ülkeler ile dış ticaretimizin geliştirilmesi; ihracatçılarımızın dış pazarlarda, başta AB ülkeleri olmak üzere rakipleri ile eşit şartlarda rekabet edebilmelerinin temini; karşılıklı yatırım-ların ve ülkemizin uluslararası rekabet gücünün artırılması hedeflenmektedir. STA’ların ihracat ve ithalat rakamlarındaki sonuçları incelendiğinde, 2000-2010 döneminde, genel ihracat artış oranımız yüzde 310 iken, yürürlükte olan 16 STA ülkesine ihracatımızın artış oranının yüzde 468 olduğu görülmektedir.

Öte yandan, 2002 yılından itibaren düzenli olarak sağlanan ihracat artışı kararlılıkla sürdü-rülen ekonomi politikaları sonucunda gerçekleşmiştir. Bu kapsamda, 2002 yılından bu yana ihracata katkı sağlayan birçok strateji ve politika etkinlikle uygulanmaktadır. Bu bağlamda anı-lan dönemde Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından hazırlanıp uygulamaya konulan 2004-2006 İhracat Stratejik Planı ile sağlanan başarıların ardından stratejik politika belirlemeleri aralıksız sürdürülmüştür.


6

2.2. Dünya Ticaretinde Yaşanan Güncel Gelişmeler

Dünya Ticaret Örgütü’nün açıkladığı rakamlara göre 2002-2011 yılları arasında küresel ti-caret yüzde 177 oranında büyüyerek 13,2 trilyon dolardan 36,5 trilyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde dünya ihracatı yüzde 181 oranında bir büyüme potansiyeli göstermiştir. 2008 yılında önce ABD’de ortaya çıkan ve Avrupa’ya sirayet eden küresel mali kriz bu büyümeyi yavaşlat-mış, 2011 yılı ise küresel dış ticaret açısından 2008 yılının üzerinde bir hacme ulaşıldığı bir yıl olmuş, ticaret hacmi 36,5 trilyon dolara ulaşmıştır.

Küresel ticaretin yüksek büyümeyi yakaladığı dönemde ihraç ürünlerinin niteliği de kuşku-suz değişmiştir. DTÖ verilerine göre, demir çelik, eczacılık ürünleri, telekomünikasyon ekip-manları ve yakıt ve madencilik ürünleri yüksek artış oranları yakalarken, tarihi küresel ticaret kadar eski olan tekstil ve hazır giyim ürünleri daha düşük büyüme oranlarında kalmıştır.

Küresel ekonomide yaşanan kabuk değişimine uygun bir biçimde küresel ticarette de yük-selen trendler yeni ticaret merkezlerini ortaya çıkarmıştır. 2000’li yıllarda yaşanan gelişmeler küresel ticarette Güney-Güney eksenli ticaret kavramını ortaya çıkarttığı gibi küresel ticarette gelişmiş Batılı ekonomilerin sıralamadaki yerini gelişmekte olan ülkelerden bazılarının alması-nı sağlamıştır. Nitekim, 2002 yılında dünya ihracatında beşinci sırada yer alan Çin, 2011 yılına gelindiğinde dünyanın en çok ihracat gerçekleştiren ülkesi olmuştur.

Tablo 1: 2011 Yılı Mal İhracat ve İthalatında Önde Gelen Ülkeler Ve Payları

İhracat Pay (%) İthalat Pay (%)

1 Çin 10,4 1 ABD 12,3

2 ABD 8,1 2 Çin 9,5

3 Almanya 8,1 3 Almanya 6,8

4 Japonya 4,5 4 Japonya 4,6

5 Hollanda 3,6 5 Fransa 3,9

6 Fransa 3,3 6 İngiltere 3,5

7 Güney Kore 3,0 7 Hollanda 3,2

8 İtalya 2,9 8 İtalya 3

9 Rusya 2,9 9 Kore 2,9

10 Belçika 2,6 10 Hong Kong 2,8

32 Türkiye 0,74 20 Türkiye 1,31Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü


7

Asya’da yapılan ticaret artık Avrupa’da yapılan ticaretle boy ölçüşebilecek hacme ulaşmış-tır. 2011 yılında yaşanılan gelişmeler de bu değişimi doğrular niteliktedir. 2011 yılında gelişmiş ülkelerde yüzde 4,7’lik ihracat artışı yaşanırken, Asya’nın ihracatı yüzde 6,6 oranında, Hong-Kong, Kore, Singapur ve Tayvan’ın ihracatı ise yüzde 6,0 oranında büyüme göstermiştir.

2011 yılı itibarıyla miktar olarak Orta Doğu’nun ihracatı yüzde 5,4, Orta ve Güney Amerika’nın ihracatı yüzde 5,3, AB (27)’nin ihracatı yüzde 5,2, BDT’nin ihracatı yüzde 1,8 oranında artış göstermiştir. Afrika’nın ihracatı ise yüzde 8,3 oranında azalmıştır.

Tablo 2: 2010-2011 Dönemi Dünya Mal İhracatındaki Değişim (Miktar)

Bölgeler Değişim (%)

Asya 6,6

Kuzey Amerika 6,2

Yeni sanayileşen ekonomiler (Hong Kong, Kore, Singapur, Tayvan) 6,0

Orta Doğu 5,4

Orta ve Güney Amerika 5,3

AB (27) 5,2

Gelişmiş Ülkeler 4,7

Bağımsız Devletler Topluluğu 1,8

Afrika -8,3

Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü

2011 yılı itibarıyla gelişmiş ülkelerin ithalatında yüzde 2,8’lik, gelişmekte olan ülkelerin itha-latında (BDT dahil) yüzde 7,9’luk artış gerçekleşmiştir. Bölgeler arasında yüzde 16,7 ile Asya öne çıkmıştır.

Aynı dönemde, ithalat artışı Orta ve Güney Amerika’da yüzde 10,4, Orta Doğu’da yüzde 5,3, Afrika’da yüzde 5,0, Kuzey Amerika’da yüzde 4,7, Yeni Sanayileşen Ekonomiler olan Hong Kong, Kore, Singapur, Tayvan’da yüzde 2,0, AB(27)’de ise yüzde 2,0 oranında olmuştur.


8

Tablo 3: 2010-2011 Dönemi Dünya Mal İthalatındaki Değişim (Miktar)

Bölgeler Değişim (%)

Gelişmiş Ülkeler 2,8

Asya 16,7

Orta ve Güney Amerika 10,4

Orta Doğu 5,3

Afrika 5,0

Kuzey Amerika 4,7

Yeni Sanayileşen Ekonomiler (Hong Kong, Kore, Singapur, Tayvan) 2,0

AB (27) 2,0Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü

Dünya mal ihracatı 2011 yılında değer olarak yüzde 19,4 oranında artarak 18,2 trilyon dolar seviyesine yükselmiştir. 2011 yılındaki artışın en önemli nedeni temel hammaddelerin fiyatla-rındaki artış olmuştur.

2011 yılı itibarıyla, dünya mal ihracatında Avrupa yüzde 37’lik bir paya sahip olmuştur. Asya’nın payı ise yüzde 31’dir. Söz konusu dönemde, dünya mal ithalatında Avrupa’nın payı yüzde 38 iken Asya’nın payı ise yüzde 31 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Tablo 4: 2011 Yılı Mal İhracat ve İthalatında Bölgelerin Payları

İhracat Pay (%) İthalat Pay (%)

1 Avrupa 37 1 Avrupa 38

2 Asya 31 2 Asya 31

3 Kuzey Amerika 13 3 Kuzey Amerika 17

4 Orta Doğu 7 4 Güney ve Merkez Amerika 4

5 BDT 4 5 Orta Doğu 4

6 Güney ve Merkez Amerika 4 6 BDT 3

7 Afrika 3 7 Afrika 3Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü

Değer zincirleri ürünün özellikle emeğe dayalı üretim süreçlerindeki girdi maliyetlerinin dü-şüklüğüne göre farklı ülke ve bölgelerdeki tedarikçiler arasında yeniden organize edilebilmek-


9

te, üretim faaliyetleri lider konumda olan firmaların kararına göre bir tedarikçiden diğerine kay-dırılabilmektedir. Bu durum, ülke ihracatları açısından risk teşkil edebilmektedir.

DTÖ verilerine göre 2010 yılında yüzde 13,8 seviyesinde gerçekleşen dünya ticaretindeki büyüme 2011 yılında yüzde 5 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan, hizmetler ihracatı ise 2011 yılında yüzde 11 oranında artarak 4,1 trilyon dolar seviyesine yükselmiştir. Hizmetler ticaretinin toplam mal ve hizmetler ticareti içindeki payı 2011 yılında 1990 yılından sonraki en düşük se-viye olan yüzde 18,6’ya gerilemiştir.

Küresel ticarete ilişkin beklentiler önümüzdeki dönemde de büyümenin devam edeceği yö-nündedir. DTÖ beklentilerine göre dış ticaretteki büyümenin son yirmi yılın ortalaması olan yüzde 5,4’ün altında kalarak 2012 yılında da yavaşlamasını sürdüreceği ve yüzde 3,7 ora-nında gerçekleşeceği beklenmektedir. 2013 yılında ise dünya ticaretinin tekrar hız kazanarak yüzde 5,6 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.

2.3. Türkiye’nin Dış Ticaretinde Yaşanan Gelişmeler

İhracat odaklı büyüme stratejisi çerçevesinde yapısal değişimlerle birlikte ülkemiz son on yılda ihracatını yaklaşık 3,7 kat artırmıştır. Ülkemizde görülen hızlı büyüme ve refah artışının temelini oluşturan ihracatta yaşanan olumlu gelişmeler sadece rakamsal anlamda kalmamış ülkemizin yurt dışındaki itibarını da artırmıştır. İhracat artışının bir diğer önemli yansıması ise ülkemizin yurt dışındaki tanıtımına yaptığı müspet anlamdaki katkıdır. Yaşanan bu süreçte hem ihracat artmış hem de ülkemiz yurt dışında daha çok tanınan ve itibarı artan bir konuma geçmiştir.

Tablo 5: Dış Ticaretin Yıllara Göre Değişimi (Milyar $) İhracat İthalat Dış ticaret

DengesiYıllar Değer Değişim % Değer Değişim %

2002 36,1 15,1 51,6 24,5 -15,52003 47,3 31,0 69,3 34,5 -22,12004 63,2 33,7 97,5 40,7 -34,42005 73,5 16,3 116,8 19,7 -43,32006 85,5 16,4 139,6 19,5 -542007 107,3 25,4 170,1 21,8 -62,82008 132 23,1 202 18,8 -69,92009 102,1 -22,6 140,9 -30,2 -38,82010 113,9 11,5 185,5 31,7 -71,72011 134,9 18,5 240,8 29,8 -105,9

Kaynak: TÜİK


10

1973 yılında 1 milyar dolar seviyesine ulaşan ihracatımız, 1987’de 10 milyar doların üzerin-de gerçekleşmiştir. 2002 yılında 36 milyar dolara ulaşan ihracatımızın dünya ihracatından aldı-ğı pay yüzde 0,55 olmuştur. 2007 yılı da dış ticaretimizde önemli bir yere sahiptir. Söz konusu yılda, Türkiye gerçekleştirdiği 107 milyar dolar ihracat ile ilk defa yüz milyar dolar üzerinde ihracat yapan ülkeler arasına girmiştir.

Öte yandan, 2009 yılında yaşanan küresel ekonomik kriz tüm dünyada etkisini sert bir şe-kilde göstermiştir. 2009 yılında tüm dünyada büyüme ve dış ticarette krizin etkisiyle keskin düşüşler yaşanmıştır. Bu dönemde ülkemiz ihracatında da düşüş görülmüştür. Buna rağmen, 2009 yılında yapılan 102 milyar dolarlık ihracat ile 100 milyar doların üzerinde ihracat ger-çekleştirme başarısı korunmuştur. 2010 yılında küresel krize karşı alınan önlemler sayesinde diğer ülkelere nazaran çok daha hızlı bir toparlanma süreci yaşanmış ve aynı yıl yüzde 11,5 seviyesinde gerçekleşen ihracat artışıyla 114 milyar dolar ihracata ulaşılmıştır. 2011 yılında ül-kemiz ihracatı yüzde 18,5 oranında artış sağlayarak 135 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihindeki en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu yılda, ülkemiz dünya ihracatından yüzde 0,74 oranında pay alarak dünyada 22’nci sırada yer almıştır.

Tablo 6: Dünya İhracatında Türkiye’nin Yeri (Milyar $)

Yıllar Dünya İhracatı Türkiye’nin İhracatı Pay (%)2002 6.589,9 36,1 0,552003 7.663,7 47,3 0,622004 9.417,9 63,2 0,672005 10.642,1 73,5 0,692006 12.269,6 85,5 0,702007 14.080,6 107,3 0,762008 16.404 132 0,802009 12.585 102,1 0,812010 15.231 113,9 0,752011 18.200* 134,9 0,74

* Geçici Kaynak: International Trade Center

Ülkemizin 2000’li yılların başından itibaren yürüttüğü stratejilerin, son yıllarda ihracatımızda yaşanan artışta önemli bir rolü bulunmaktadır. Bu bağlamda yürütülen pazar çeşitlendirmesi stratejileri sonucunda geleneksel pazarımız olan AB’nin payının düzenli olarak düşüş göster-diği görülmektedir. Buna göre, 2002 yılında AB’nin toplam ihracatımızdaki payı yüzde 57 iken,


11

2011 yılında bu oran yüzde 46’ya gerilemiştir. Bu kapsamda, söz konusu ülkelerde azalan pazar payımızın yeni ihraç pazarlarına kaydığını söylemek mümkündür. Bu bağlamda, 2002 yılında ihracatımızdaki payı yüzde 10 olan Ortadoğu’nun 2011 yılındaki payı yüzde 21’e yük-selmiştir.

Tablo 7: Ülke Gruplarına Göre İhracat ( Milyon $)

ÜLKE GRUPLARI 2002 2007 2008 2009 2010 2011

A- AB ÜLKELERİ (27) 20.415 60.399 63.390 46.977 52.685 62.350

B- TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİ 1.438 2.943 3.008 1.957 2.084 2.545

C- DİĞER ÜLKELER 14.206 43.930 65.622 53.208 59.114 70.020

1- DİĞER AVRUPA 2.607 10.843 15.678 11.359 11.373 12.977

2- AFRİKA 1.697 5.976 9.063 10.180 9.283 10.334

Kuzey Afrika 1.267 4.030 5.850 7.445 7.025 6.701

Diğer Afrika 430 1.947 3.212 2.735 2.258 3.633

3- AMERİKA 3.914 5.603 6.532 4.836 6.078 7.928

Kuzey Amerika 3.596 4.541 4.802 3.561 4.242 5.459

Orta Amerika ve Karayipler 197 549 829 597 598 629

Güney Amerika 121 514 901 678 1.237 1.840

4- ASYA 5.230 20.309 32.505 25.912 31.876 38.137

Yakın ve Ortadoğu 3.440 15.081 25.430 19.208 23.295 27.937

Diğer Asya 1.790 5.227 7.074 6.704 8.581 10.199

5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 122 343 435 360 403 481

6- DİĞER ÜLKE ve BÖL. 637 857 1.410 561 102 164

GENEL TOPLAM 36.059 107.272 132.027 102.143 113.883 134.915

Kaynak: TÜİK

1996 yılında 180 ülke ve gümrük bölgesine ihracat gerçekleştirilirken, 2002 yılında bu ra-kam 228’e ulaşmıştır. Bu tarihten sonra, büyük oranlarda artış gösteren ihracatımıza paralel olarak ihracat yapılan ülke ve gümrük bölgesi sayısı da artmıştır. 2011 yılında 236 farklı ülke ve gümrük bölgesine ihracat yapar duruma gelinmiştir.


12

2002 yılında 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan sadece 1 firmamız bulunmakta iken; 2011 yılında 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan 11 firmaya ulaşılmıştır.

USSS-Rev.3’e göre ihracatımızı sektörler itibarıyla değerlendirdiğimizde, 2002 yılında sa-nayi ürünleri grubunun toplam ihracatımız içindeki payı yüzde 94,6 ve tarım ürünlerinin payı yüzde 5 olmuştur. 2011 yılına gelindiğinde ise sanayi ürünleri grubunun toplam ihracatımız içindeki payı yüzde 95,6 ve tarım ürünlerinin payı yüzde 4 olarak gerçekleşmiştir.

Tablo 8: Fasıllara Göre İhracat (Milyon $)

Fasıl No. Fasıl Adı 2002 2008 2009 2010 2011

7 Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet 3.304 18.327 12.252 13.813 15.803

84 Nükleer reaktörler, kazan;makina ve cihazlar,aletler,parçaları 2.142 10.259 8.133 9.413 11.560

72 Demir ve çelik 2.270 14.946 7.641 8.740 11.225

85 Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları 2.867 7.972 6.631 7.530 8.874

61 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 4.443 7.827 6.926 7.731 8.387

27 Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları mumlar 692 7.532 3.921 4.469 6.539

73 Demir veya çelikten eşya 1.244 5.742 4.545 4.850 5.748

62 Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları 3.254 5.327 4.295 4.636 5.125

39 Plastik ve plastikten mamul eşya 680 3.563 3.094 3.717 4.581

08 Yenilen meyvalar kabuklu yemişler, turunçgil ve kavun kabuğu 1.193 2.855 3.002 3.491 3.909

LİSTE TOPLAMI 22.089 84.349 60.439 68.391 81.753

TOPLAM 36.059 132.027 102.143 113.883 134.915

Kaynak: TÜİK

İhraç ürünlerimize yönelik olarak uygulanan stratejiler ile birlikte düşük teknoloji sektörle-rinden orta teknoloji sektörlerine dönüşüm sürmektedir. Böylece, teknoloji yoğun sektörlerde daha rekabetçi ve katma değeri yüksek ürünler üretilmeye başlamıştır. Söz konusu stratejilerin etkileri de son on yıllık dönemde açık bir şekilde ortaya çıkmıştır. 2002 yılında ihracatımızda tekstil sektörü ilk sırayı almaktayken, 2011 yılında otomotiv ve petrol ürünleri sektörleri gibi orta ve yüksek teknoloji sektörleri ihracatımızda başı çekmektedir.


13

Katma değeri yüksek ve Ar-Ge odaklı üretime yönelik stratejilerin uygulanması ile birlikte ülkemiz teknoloji yoğun sektörlerde de rekabetçi bir konuma gelmiştir. Bu kapsamda, son yıl-larda birçok ürünün ihracatında uluslararası başarılar elde edilmektedir. Bir örnek teşkil etmesi bakımından ülkemiz halen dünyanın 3’üncü, Avrupa’nın ise 1’inci buzdolabı; dünyanın 7’inci, Avrupa’nın ise 4’üncü ticari araç ve dünyanın 6’ncı, Avrupa’nın ise 3’üncü otobüs, midibüs, minibüs ihracatçısı konumundadır.

2.4. İhracatın Gelişmesini Destekleyen Faktörler

Ülkemiz 2002-2011 yılları arasında önemli ihracat artışı sağlamıştır. Sağlanan bu ihracat artışında son dönemde tesis edilen ekonomik istikrar ve büyüme ile geçmiş dönemlerde uygu-lanan makro ekonomik politikaların önemli katkısı vardır. Bu dönemde, makroekonomik istikrar korunmuş, maliye, para ve gelir politikaları uyumlu ve birbirlerini destekler şekilde yürütülmüş, kararlılıkla sürdürülen yapısal reformlar ile ekonominin dış şoklara karşı dayanıklılığı arttırıl-mıştır.

Bu bağlamda Kalkınma Plan ve Programlarının, son dönemde uygulamaya başlanan sek-törel stratejilerin ve rekabet gücünü kesen farklı alanlarda hazırlanan stratejilerin eşgüdüm içinde uygulanması ihracatımızın artmasına önemli katkılar yapmıştır.

Ekonominin rekabet gücünün artırılması, yüksek büyümenin devamlılığının sağlanması ve sürdürülebilir bir cari açık için Kalkınma Planları, Orta Vadeli Plan ve Yıllık Programlar çerçe-vesinde yapısal reformların gerçekleştirilmesi ve makroekonomik istikrar ortamının oluşturul-ması, ekonomide verimliliği artırmak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerinin işletmelerde yaygın kullanımının temini, para ve maliye politikalarının uyumlu ve birbirlerini destekler şekilde uygu-lanması son derece önemlidir.

Bu çerçevede, para ve maliye politikalarının uyumlu ve birbirlerini destekler şekilde uygulan-ması, fiyat istikrarının sağlanması, enerji ve ulaştırma öncelikli olmak üzere altyapının kalitesi-nin iyileştirilmesi, ekonomide yapısal reformların sürdürülmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması, çevre yatırımlarının artırılması ile enerji arz güvenliğinin, finansal kaynakla-ra kolay erişimin ve gelişmiş fiziki altyapı hizmetlerinin sağlanması gibi ülkemizin uluslararası pazarlarda rekabetçiliğinin güçlendirilmesine yönelik birçok çalışmanın yürütülmesi gereklidir.

Öte yandan, pazar çeşitliliğinin artırılması, ihracatçıların maliyetlerinin düşürülmesi ve fi-nansman sorunlarının çözülmesi konularına yönelik olarak önemli strateji ve faaliyetler yürü-tülmektedir:

Pazara Giriş Faaliyetleri

2009 yılında ülkemizin de aralarında bulunduğu pek çok ülkeyi etkileyen küresel ekonomik krizin etkisiyle dünya ticaretinde 2. Dünya Savaşı sonrasında görülen en büyük daralma yaşa-


14

nırken, bu durum uluslararası piyasalardaki rekabetin de yoğunlaşması sonucunu doğurmuş-tur. Bu nedenle, ülkemizin de ihracattaki hedef pazarlarını yeniden yapılandırması, bugüne kadar elde ettiği kazanımları yeni açılım ve stratejilerle sürdürülebilir hale getirmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu itibarla, ihracatımız için yeni hedef pazarlar tespit edilmesi ve kısa vade-de kriz nedeniyle geleneksel pazarlarımızdaki daralmanın ihracatımıza etkilerinin azaltılması temel hedefi doğrultusunda, küresel kriz döneminde büyümeye devam eden ve dış ticaret ha-cimlerinde önemli gerileme görülmeyen ülkelerle ilgili olarak analizler ve çalışmalar yapılmıştır.

Bu çalışmalar neticesinde, ilk olarak 2010–2011 dönemi için ABD, Çin, Rusya, Hindistan, Brezilya, Kanada, Polonya, Nijerya, Mısır, İran, Suudi Arabistan, Cezayir, Libya, Ürdün ve Ka-tar “hedef ülkeler” olarak belirlenmiştir.

Hedef Ülkeler için söz konusu pazarların kendilerine özgü nitelikleri dikkate alınarak 2010 ve 2011 yılları için ayrı ayrı olmak üzere ilgili pazarlarda gerçekleştirilecek belirli bir takvi-me bağlanmış faaliyetlerin yer aldığı yıllık “Eylem Planları” hazırlanmış ve uygulamaya konul-muştur. Bu çalışmalar neticesinde 2009–2011 döneminde, 15 Hedef Ülke arasında yer alan Brezilya’ya (yüzde 127,7), Kanada’ya (yüzde 158,8), Rusya’ya (yüzde 88), İran’a (yüzde 77,3), S. Arabistan’a (yüzde 56,3), Çin’e (yüzde 54,2), Nijerya’ya (yüzde 53,2), ABD’ye (yüzde 41,9) ve Hindistan’a (yüzde 84,8) oranlarında ihracat artışı sağlanmıştır. Bu ülkelere ihracatımız genel ihracat artışımızın oldukça üzerinde bir performans sergilemiştir.

Bu itibarla, 2010–2011 yılları için belirlenen hedef ülkelerin değişen küresel ekonomik, sos-yal ve hatta siyasi şartlar çerçevesinde yeniden gözden geçirilmesi ve 2012–2013 dönemi Hedef Ülkelerin tespit edilmesi ihtiyacı çerçevesinde Ekonomi Bakanlığı bünyesindeki çalış-malar sonucunda, 2012–2013 dönemi için de 17 Hedef Ülke belirlenmiş bulunmaktadır. Bu kapsamda, önümüzdeki iki yıllık dönem için ÇHC, Rusya, Hindistan, ABD, Polonya, Brezilya, S. Arabistan, İran, Nijerya, Mısır, Libya, Endonezya, Irak, Kazakistan, Ukrayna, Japonya ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Hedef Ülke olması kararlaştırılmıştır.

Öte yandan, ihracatçılarımızın pazarlara daha rahat girebilmeleri, iş bağlantıları gerçek-leştirebilmeleri, hedef pazarlardaki potansiyel ithalatçılarla doğrudan bağlantı kurabilmeleri amacıyla ticaret ve alım heyeti programları ve fuar organizasyonları düzenlenmektedir. Söz konusu programlar sayesinde ihracatçılarımız ürünlerini doğrudan tanıtma ve dünya pazarları hakkında detaylı bilgi edinme imkanı bulmaktadırlar.

Buna ilaveten ihracatçılarımızın yeni pazarlara açılmak ve mevcut pazarlardaki paylarını korumak amacıyla mevcut pazarlama ve tanıtım enstrümanlarını çeşitlendirmek, yenilemek ve güçlendirmek gerekmektedir. Söz konusu yurt dışı pazarlama ve tanıtım faaliyetleri ise üst düzey organizasyon becerisi, network bilgisi ve finansman gücü gerektirmektedir. Bu bakım-dan, büyük çaplı tanıtım faaliyetlerinin ihracatçılar tarafından bireysel olarak yapılması yerine tanıtım grupları tarafından yapılması daha uygun olmaktadır.


15

Ekonomi Bakanlığı’nın koordinasyonu ve desteği ile oluşturulan sektörel tanıtım grupları ku-rumsal yapıları, uzun vadeli tanıtım ve pazarlama stratejileri ile yurt dışı tanıtım ve pazarlama anlamında öne çıkmaktadır.

Destek Programları

“10 yılda 10 dünya markası” vizyonu ile ortaya konan bir markalaşma programı olan TUR-QUALITY® Programı ile küresel rekabette kendi markalarıyla yarışan dünya markalarının ya-ratılması hedeflenmektedir. Türk malı imajının geliştirilmesi ve Türk markalarının küresel are-nada rekabet edebilmeleri gayesiyle TURQUALITY® ve marka destek programlarına önem verilmektedir. Öte yandan, ihracatçılarımızın rekabet yeteneklerini ve donanımlarını geliştir-meye yönelik istihdam, tasarım, eğitim ve çevre maliyetlerinin azaltılmasına yönelik destek programları yürütülmekte, yurtdışı pazar araştırması ve pazara giriş destekleri sağlanmaktadır. Bu kapsamda, ihracata yönelik devlet yardımları, firmaların daha fazla ihracat yapabilmeleri ve ihracatlarında sürekliliğin sağlanabilmesi amacıyla daha kurumsal bir yapıda yeniden dü-zenlenmiştir.

Diğer taraftan, kümelenme anlayışı ve proje yaklaşımı çerçevesinde şirketlerimizin proje bazlı eğitim ve/veya danışmanlık, istihdam, yurt dışı pazarlama veya alım heyeti ve bireysel danışmanlık programlarının birbirine bağlı şekilde uygulanabileceği bütünleşik bir destek me-kanizması yürütülmektedir.

Yurt Dışı Temsilcilikler

Küresel ticaretin gerekleri çerçevesinde bilginin hızlı aktarımı ve sorunlara proaktif yakla-şımlar çok hayati bir konumdadır. Dünyanın hemen hemen her yerinde bulunan Ticaret Mü-şavirleri ve Ataşeleri, ihracatçılarımız ve ilgili ülkelerdeki ithalatçılar arasında bir köprü konu-mundadır. Farklı coğrafyalara yayılma ve yeni pazarlara giriş politikalarımız kapsamında ilgili ülkelerde bulunan yurt dışı temsilciliklerimiz önemli bir rol oynamakta olup, Ticaret Müşavir ve Ataşelerimizin sayısında son 3 yılda 3 kattan fazla artış sağlanmıştır.

Eximbank Kredileri

2023 yılı İhracat Stratejimizde önemli paydaşlarımızdan biri olan Türk Eximbank, ihracatın geliştirilmesi, ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi, ihraç mallarına yeni pazarlar ka-zandırılması, ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması ve girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması, ihracatçılar ile yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcı-lara uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence kazandırılması, yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat maksadına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesine yönelik olarak, orta ve uzun vadeli ülke kredileri ile ihracat kredi sigortası ve garanti faaliyetlerine ağırlık vererek ihracatçılarımızı desteklemektedir. Banka tarafından, 2011 yılında ihracat sektörüne toplam 12,4 milyar dolarlık destek sağlanmış olup, söz konusu desteğin,


16

2012 yılı için yüzde 65 oranında artırılarak 20 milyar doların üzerine çıkarılması hedeflenmek-tedir. Böylelikle ihracatımıza sağlanan yüzde 9’luk finansal destek yüzde 14’e ulaşacaktır.

Rekabet şartlarının zorlaştığı, küresel belirsizlik ve risklerin her an ortaya çıkabildiği günü-müzde, Türk Eximbank tarafından ihracatçılarımızın hizmetine sunulan ihracat kredi sigortası programının önemi giderek artmaktadır. Bu kapsamda, ihraç ettikleri mal bedelleri, ticari ve politik risklere karşı belirli oranlarda teminat altına alınan ihracatçılarımız, hem edindikleri poli-çelerini teminat olarak göstererek ticari bankalardan daha rahat kredi temin edebilmekte, hem de düzenli finansman imkânına erişebilmektedir. Bu kapsamda, 2011 yılında sigorta/garanti programları çerçevesinde, ihracatçılarımıza 5,8 milyar dolar destek sağlanmıştır.

Yeni Teşvik Sistemi

Küresel ekonomik sisteme entegrasyonla birlikte ihracat artışına dayalı büyüme ihtiyacı ka-çınılmaz olmuştur. Zorlu rekabet şartlarında küresel talep kusursuza en yakın ürün ve hizmete yönelmektedir. Bunun için, sürdürülebilir ihracat artışı sağlayacak rekabetçi yapının geliştiril-mesi, girişimciliğin ve yenilikçiliğin desteklenmesi, dünya standartlarında, katma değeri yüksek ürünler sunulması ve markalaşmaya gidilmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu kapsamda, dinamik bir anlayışla hazırlanan Yeni Teşvik Sistemi, il bazlı bölgesel teşvik sistemiyle, ülkemizde yatırım havzalarının oluşmasını, kümelenmenin sağlanmasını, lokomotif sektörlerin desteklenmesini ve maliyetlerin azaltılmasını hedeflemektedir. Bu sistemle, büyü-me potansiyeli olan sektörlerimizin ara malı ithalat bağımlılığını azaltacak, teknoloji ve Ar-Ge kapasitesini artırarak uluslararası alanda rekabet üstünlüğüne sahip olmalarını sağlayacak büyük ölçekli ve stratejik yatırımların ülkemize çekilmesi planlanmaktadır.

2.5. İhracatın Performansını Etkileyen Başlıca Alanlara İlişkin Değerlendirmeler

Küresel kriz ortamına rağmen Türkiye, 2011 yılında yüzde 8,5’lik rekor büyüme oranıyla dünyanın en fazla büyüyen ekonomilerinden biri olmuştur. Türkiye, Uluslararası Para Fonu’nun Mayıs 2012 tarihli Dünya Ekonomik Görünüm Raporu veri tabanı kullanılarak yapılan hesapla-malarda satın alma gücü paritesine göre Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) sıralamasında 16. sırada yer almaktadır.

DTÖ 2011 yılı verilerine göre, ülkemiz mal ihracatında, AB tek ülke sayıldığında, dünyada 22. sırada, hizmetler ihracatında ise 17. sırada bulunmakta ve dünyada 236 ülkeye/gümrük bölgesine ihracat gerçekleştirilmektedir.

Türkiye’nin geleneksel ticaret ilişkilerinin küreselleşmenin yarattığı değişimin ışığında ye-niden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Pazar çeşitliliğinin sağlanması suretiyle söz konusu değişimin yaratması muhtemel olumsuz etkilerinin azaltılabileceği açıktır.


17

Günümüzde üretimin küreselleşmesi ve dış pazarlara açılım, taşıma maliyetlerini önemli bir rekabet unsuru haline getirmektedir. Ülkemiz Avrupa’nın en büyük TIR filolarından birine sahip olmasına rağmen demir ve denizyolları gibi önemli maliyet avantajı sağlayan alternatif taşıma-cılık yöntemlerini etkin kullanamadığı için uluslararası rekabette sıkıntı çekmektedir.

Diğer taraftan, günümüz küresel ekonomisinin önde gelen gerçeklerinden biri de rekabet-çiliğin ülkelerin dış ticaret ve ekonomik kapasitelerini ileriye taşımada önemli bir unsur oldu-ğudur. Ancak, rekabetçilik düzeyinde ülkemiz istenilen seviyelere gelememiştir. Nitekim 2011 yılı için hazırlanan Küresel Rekabetçilik Endeksi’nde (Global Competitiveness Index) Türkiye 59. sırada yer almaktadır. Önümüzdeki dönemde Türkiye ekonomisinin rekabetçi bir yapıya kavuşturulması, dış ticaret hedeflerine ulaşmasında itici bir güç olacaktır.

Türkiye, Doğu ve Batı’nın ikiye ayrıldığı noktada bir köprü işlevi görmekte, iki farklı dünyayı birleştirmek ülkemize önemli bir coğrafi avantaj sağlamaktadır. Konumu itibarıyla Türkiye’den bir taraftan gelişmiş Batılı ekonomilere ulaşılabilirken, diğer taraftan ise Ortadoğu ve eski Sov-yet coğrafyasına erişilebilmekte, bu coğrafi avantaj, Türkiye’nin konumunu merkezileştirmekte ve dış ticarette pazar çeşitlendirmesine imkân vermektedir.

En önemli ticaret partnerimiz olan Avrupa Birliği’nde etkisinin halen görüldüğü küresel eko-nomik kriz, Ortadoğu’da yaşanan siyasi karışıklıklar ve bu bağlamda istikrarlı bir seyir izle-meyen petrol fiyatları dünya ekonomisinde belirsizlikleri de beraberinde getirmektedir. Ortaya çıkan bu istikrarsız sürecin, ihracat performansımızı olumsuz yönde etkileyeceği muhtemeldir.

Diğer taraftan, ihracata dönük üretim yapımızın büyük ölçüde ara malı ve hammadde it-halatına bağımlı olduğu görülmektedir. Söz konusu bağımlılığı azaltmak amacıyla Ekonomi Bakanlığı bünyesinde İhracata Dönük Üretim Stratejisi Eylem Planı yürütülmektedir. Eylem Planı ile dünya girdi kaynaklarındaki belirsizliklerin, girdi tedarik kaynaklarında ülke/bölge bazlı bağımlılık gibi dengesizliklerin, girdi niteliğindeki doğal kaynakların geleceğine dair kaygıların, emtia piyasalarındaki gelişmelerin girdi fiyatları üzerinde oluşturacağı dalgalanmaların yarata-cağı riskler minimize edilmeye çalışılmaktadır.

Son yıllarda ekonomik büyümeleri ile dikkat çeken Çin, Güney Kore gibi Asya Pasifik ülke-lerinin dünya ticaretinden aldıkları paylar artış göstermektedir. Ayrıca, anılan ülkeler tarafından AB ile serbest ticaret anlaşması imzalanması hususunda politikalar yürütülmektedir. Bahse konu sürecin, başta AB pazarı olmak üzere yurt dışı pazarlardaki ihracat paylarımızı olumsuz yönde etkilemesi muhtemeldir.

Ticarette şeffaflığın sağlanmasının en etkin yolu korumanın tarifeler yoluyla yapılmasıdır. GATT, tarife dışı engellerin bazı istisnalar dışında tümüyle yasaklanmasını, tarifelerin de gi-derek azaltılmasını öngörmektedir. Ancak, son dönemde pazara giriş engelleri olarak sayılan tarife dışı engellerin ülkeler tarafından yaygın bir şekilde kullanıldığı, çok taraflı ticaret anlaş-maları, bölgesel ticaret anlaşmaları veya diğer ikili anlaşmalarda yer alan kurallara uyulmadığı göze çarpmaktadır.


18

Diğer taraftan, sürdürülebilir bir ihracat seviyesine ulaşmakta en önemli sorunlardan birisi de kuşkusuz küresel boyutta tanınan, talep edilen markalara sahip olabilmektedir. Ülkemizin ihraç ürünlerinden elde ettiği katma değerin artırılması için gerekli seviyede uluslararası mar-kası bulunmamakta, bu sebeple aynı kalitedeki ürünlerimiz markalı ürünlere göre daha düşük fiyatla ihraç edilmektedir.

Dış ticaretimizde var olan sorunlardan diğeri de, ülkemizde sevk öncesi ve sevk sonrası kısa/uzun vadeli finansman yetersizliğidir. Söz konusu bu sorun, uluslararası rekabetin şartları ve diğer ülkelerin imkânlarıyla karşılaştırıldığında, ülkemiz ihracatçısının iş yapma imkânlarını kısıtlayan bir unsur olarak kendini göstermektedir.

İmalat sanayiinin yapısında orta teknoloji sektörlerine doğru dönüşüm devam etmektedir. 2000’li yıllarda Çin ve Hindistan gibi ucuz emek gücüne sahip ülkelerle tekstil, giyim, deri gibi geleneksel sektörlerde rekabet güçleşmiştir. Buna karşılık otomotiv, makine, beyaz eşya, ana metal ve petrol ürünlerindeki ihracat artışları, orta teknoloji sektörlerinin üretim ve ihracattaki payının artmasında etkili olmuştur. Ancak, AB ülkeleri ile karşılaştırıldığında yüksek ve orta-üstü teknoloji sektörlerinin payı hala düşük kalmaktadır.

Ekonomi Bakanlığı tarafından yürütülen kapsamlı stratejiler neticesinde AB pazarına ba-ğımlılığımızın düşüş trendi göstermeye başlaması, ülkemizin coğrafi konumu itibarıyla geliş-miş ülke pazarlarına olan yakınlığı, Ortadoğu, Afrika ve Güney Amerika’ya ihracatımızın ciddi oranda artış kaydetmesi ve önemli ihraç pazarlarımızda kişi başı gelirin yüksek olması, anılan tehditlerin olumsuz etkilerini bir parça da olsa telafi eden hususlar olarak karşımıza çıkmak-tadır. 2011 yılında ihracatımızın yüzde 18,5 oranında artarak, Orta Vadeli Program hedefinin üzerine çıkmasında anılan hususların etkili olduğu değerlendirilmektedir.

Ekonomi Bakanlığı bünyesinde gerek pazar çeşitlendirilmesi çalışmaları ve marka, kalite, tasarım odaklı yürütülen ihracatı artırmaya yönelik diğer çalışmalar, gerekse ihraç pazarla-rımızda ihracatımıza karşı alınan önlemlerin bertarafına yönelik çalışmalar ile ortaya çıkan olumsuzlukların giderilmesi amaçlanmaktadır.

Bu bağlamda, ihracatımızın önünde engel teşkil eden bu uygulamalara karşı, gerekli veriler ve bilgiler temin edilerek gerek DTÖ gibi çok taraflı müzakere platformlarında gerekse ikili gö-rüşmelerde sorunların çözümüne ilişkin proaktif politikalar yürütülmektedir.


19

3. Stratejik Vizyon ve Hedefler

Türkiye’nin 2007-2013 dönemini de kapsayan 2001-2023 dönemine ait Uzun Vadeli Strateji çerçevesinde hazırlanan Dokuzuncu Kalkınma Planı’nın vizyonu, “İstikrar içinde büyüyen, geli-rini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, AB’ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye”dir.

Bu genel vizyon çerçevesinde; Türkiye Sanayi Stratejisi’nin uzun dönemli vizyonu, “Orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya’nın üretim üssü olmak”, genel amacı ise “Türk sanayisinin rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin yükseltilerek, dünya ihracatından daha fazla pay alan, ağırlıklı olarak yüksek katma değerli ve ileri teknolojili ürünlerin üretildiği, nitelikli işgücüne sahip ve aynı zamanda çevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dönüşümünü hızlandır-mak” olarak belirlenmiştir.

Ülkemizin bu temel strateji ve politika dokümanlarında öngörülen perspektife paralel olarak 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın vizyonu, 2023 yılında 500 milyar dolar ihracata ulaşarak ülkemizin dünya ticaretinde lider ülkeler arasında yer almasıdır.

Ölçülebilir bir vizyon niteliği de taşıyan ve kamu ve tüm kesimlerce ulaşılması hedeflenen 500 milyar dolarlık ihracat hedefindeki esas gaye, ihracatımızın üretim yapısının modernize edilerek günümüz ve geleceğin ticaret dünyasının taleplerine cevap verebilir ileri teknoloji ve Ar-Ge’ye dayalı esnek bir yapıya kavuşmasını sağlamaktır.

Bu sayede, 2023 yılında 34,3 trilyon dolar büyüklüğe ulaşması beklenen dünya ihracatın-dan ülkemizin yaklaşık yüzde 1,5 pay alabilmesi ve ülkemizin dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer alması hedeflerine ulaşılabilecektir. Bu durum Türkiye’nin günümüze göre dünya ihracatındaki payının yaklaşık iki katına çıkarılması anlamına gelmektedir.

Ayrıca, ülkemiz ihracatının gelecek vizyonunda önemli pay sahibi olacak yeni ürün ve tek-nolojilerin getireceği sürdürülebilir girdi tedarik ihtiyacının belirlenerek güvence altına alınması ile bunların uygun politika araçlarıyla uygulanması hedeflenmektedir.

Uygulanmakta olan ihracat politikaları yukarıda bahsi geçen diğer kamu politika ve düzen-lemeleriyle doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, Stratejinin etkin koordinasyonunun sağlanması ve


20

uygulamaların öngörülen süre içerisinde tamamlanması açısından 2023 Türkiye İhracat Stra-tejisi ve Eylem Planı’nın hazırlanma aşamasında olduğu gibi uygulanması aşamasında da Stratejinin uygulayıcısı veya ilgilisi konumunda bulunan tüm kurum ve kuruluşlarca sahiplenil-mesi ve benimsenmesi kritik öneme sahiptir.

Bu doğrultuda, 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, belirlenen ihtiyaçlar doğrultu-sunda kamu ve özel sektör işbirliği sonucunda hazırlanmıştır. Stratejide eylemlerin gerçekleş-tirilmesi, izlenmesi ve değerlendirilmesi ve ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanmasından sorumlu birçok kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşu yer almaktadır.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, 2012-2023 dönemini kapsamaktadır. Stra-teji, ihracat hedefine ulaşmak için, hangi politikalara, paydaşlara, süreçlere ve yetkinliklere ihtiyaç olduğu tespit edilerek, izleme değerlendirme, iç ve dış gelişmeler ışığında güncelleme ve revizyonların yapılabilmesini teminen 3 aşamada 4’er yıllık dönemler halinde tasarlanmıştır. Stratejinin ilk aşamasını 2012-2015, ikinci aşamasını 2016-2019 ve son ve üçüncü aşamasını 2020-2023 dönemi oluşturmaktadır. Dönemlerin bitiminde Stratejinin güncellenerek bir sonraki döneme ilişkin revize edilen versiyonunun yeniden yayımlanması planlanmaktadır.

Stratejinin uygulamaya aktarıldığı ilk dönem olan 2012- 2015 döneminde kısa vadeli proje-ler ele alınırken, 2012-2019 döneminde orta, 2012-2023 döneminde uzun vadeli projeksiyonlar yer almaktadır.

Stratejinin performans programında yer alan öngörüler hazırlanırken, dünya ekonomisi, dünya ticareti, dünya ihracat pazarları hakkında yayımlanan en güncel kısa, orta ve uzun dö-nemli varsayımlar ile eğilim ve tahminleri ortaya koyan uluslararası kaynaklardan yararlanıl-mıştır. Türkiye özelinde ise 2023 yılına kadar olan döneme ilişkin olarak 2009 ve 2010 yılların-da gerçekleştirilen çalıştaylar sonucunda hazırlanan sayısal öngörüler ve Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin “Türkiye’nin İhracat Stratejisi İçin Küresel ve Sektörel Öngörüler 2023” çalışması geleceğe yönelik tahminlerin temel girdilerini oluşturmaktadır.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planında pazar payı, yatırım-altyapı, çevre, tek-noloji, işbirlikleri, finansman, insan kaynağı, mevzuat ve izleme ve değerlendirme olarak be-lirlenen ve ihracatın üretimden malın teslimine kadar her aşamasını kapsayıcı nitelikte olan 9 eylem alanı başlığı altında ihracatımızın gelecekte karşılaşacağı risklerin en aza indirilmesi ve fırsatların değerlendirilmesi, ihracatçımızın uluslararası pazarlarda rekabet güçlerinin artırıl-ması ile bu amaçla ihracatçılara sağlanan kredi imkanlarının genişletilmesi ve benzeri konular-da ihracatçılarımızın imkanlarını genişletecek 19 stratejik hedef bulunmaktadır.

Her bir eylem alanının altında en az bir stratejik hedef yer almakta olup, bu hedefler:

1. Pazar Payı• Mevcut Pazar Paylarının Artırılması• Yüksek büyüme Potansiyeli Olan Hedef Pazarlarda Pazar payının Artırılması


21

• İhracatçı Sayısının ve İhracat Kapasitesinin Artırılması• Türk Markalarının Bilinirliğinin Artırılması • İhracatçıların Küresel Alanda Rekabetçiliklerinin Artırılması

2. Yatırım-Altyapı

• Uluslararası Rekabetçiliğin Artırılmasına Yönelik Lojistik Altyapısının Güçlendirilmesi• Uluslararası Rekabetçiliğin Artırılmasına ve Rekabetçi Üretim Koşullarının Oluşturul-

masına Yönelik Yatırım Ortamının İyileştirilmesi• Dış Ticarete Konu Olan Alanlarda Yabancı Yatırımcının Ülkemize Çekilmesi• Doğru Bilgi ve Pazar İstihbaratına Hızlı Erişimin Temin Edilmesi• İhracatın Katma Değerini Artırmak Amacıyla Yerli Hammadde ve Aramalı Tedarikinin

Geliştirilmesi

3. Çevre• İhracat Yapısının Çevre ve Sürdürülebilir Büyümeye İlişkin Yükümlülüklere Uyumlan-

dırılması4. Teknoloji

• İhracatta Yenilikçilik ve Ar-Ge’ye Yönelik Yatırım ve Uygulamalar ile İleri Teknolojili Ürün İhracatının Artırılması

5. İşbirlikleri• İkili ve Çoklu Uluslararası Ticaret İşbirliklerinin Güçlendirilmesi• İhracatçıların Kamu – Özel Sektör – STK’lar – Üniversite ile İlişkilerinin Geliştirilmesi

6. Finansman• Finansal Enstrümanların ve Ticaret Destek Araçlarının Arttırılması ve Verimli Kullanı-

mının Sağlanması

7. İnsan Kaynağı• Yüksek Verimli ve Nitelikli İnsan Sermayesinin Artırılması• İhracat Yapısının İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması Yoluyla Güçlendirilmesi

8. Mevzuat• İhracata Yönelik Mevzuat, Yasal Düzenleme ve Yönetmeliklerin Sektörel Öncelikler

Gözetilerek Etkinleştirilmesi

9. İzleme-Değerlendirme• 2023 İhracat Stratejisi ve Performans Programı’nın Etkin Yönetiminin Sağlanması

olarak belirlenmiştir.

Eylem alanlarının altında yer alan her bir stratejik hedef için performans göstergeleri belir-lenmiştir. Dördüncü Bölümde tamamı yer alan performans göstergelerinin başlıcaları aşağıda özetlenmiştir.


22

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nda mevcut pazar paylarının artırılması stra-tejik hedefi başlığı altında dünyada en fazla ithalat gerçekleştiren ilk 40 ülkede 2011 yılında yüzde 0,6 seviyesinde olan pazar payının 2023 yılı itibarıyla yaklaşık 2 kat artışla yüzde 1,25 seviyesinde hedeflenmesiyle dünya ithalatının en önemli bölümünü gerçekleştiren ülkelerde ihracatçılarımız, daha rekabetçi konumda varlıklarını sürdüreceklerdir. Ayrıca 2011 yılı itiba-rıyla 25 milyar dolar üzeri ihracat yapan sektörümüz bulunmaz iken 2023 yılında 7 ayrı sek-törümüzün ihracat kapasitesini geliştirmesi ve 25 milyar dolar ihracatın üzerine çıkarılması hedeflenmektedir.

Bu minvalde, yüksek büyüme potansiyeli olan hedef pazarlarda pazar payının artırılması stratejik hedefi başlığı altında belirlenen ve 2011 yılında yalnızca 1 olan “10-25 milyar dolar ihracat yapılan ülke sayısı” göstergesinin 2023 yılında 7 olarak belirlenmesi de 2023 Türkiye İhracat Stratejisinin pazar ve ülke çeşitlemesine verdiği önemi göstermektedir.

2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı’nın bir diğer önemli hedefi de ihracatçı sayısı ve ihracat kapasitesinin artırılması hedefidir. Bu başlık altındaki en önemli göstergelerden biri de ihracatçı sayısının 2023 yılına kadar iki kat artarak 100.000 rakamına ulaşmasıdır. Böyle bir hedef ekonomimizin bel kemiğini oluşturan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) yurt içi üretimin yanı sıra ihracata da yönelmesiyle mümkün olacaktır. Bu sebeple 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında, başta KOBİ’ler olmak üzere ihracatçı firmala-rın, üretim alt yapıları ile Ar-Ge ve inovasyon yeteneklerini geliştirerek uluslararası pazarlarda rekabet güçlerinin artırılması, ihracata yönlendirilmeleri ve uluslararası pazarlarda tanınmala-rının sağlanması hedeflenmektedir. İhracatçılarımızın rekabet yeteneklerini artırmaya, marka oluşturmalarına ve pazarlarda tutunmalarına yönelik olarak günümüz ihtiyaç ve eğilimlerine göre şekillendirdiğimiz destek programlarının kapsam ve çeşitliliğinin Strateji bağlamında genişletilmesi planlanmaktadır.

Türk markalarının bilinirliğinin artırılması stratejik hedefi altında belirlenen Ulusal Marka sıralamasında (endeks) ülkemizin 2011 yılında 30. sıradan 2023 yılında 15. sıraya yükselmesi hedefinin gerçekleşmesine yönelik Türk malı imajını iyileştirmek ve tasarıma yönelmek için ya-pılacak diğer çalışmalar sonucunda geliştirilecek olan ihracatta katma değer üretiminin önemli bir unsuru olan markalaşma sağlanacaktır.

İhracatçıların küresel alanda rekabetçiliklerinin artırılması stratejik hedefi başlığı altında 2011 yılında 2 olarak gerçekleşen “dünyada en çok ihracatı yapılan 25 ürün grubu içinde (27.fasıl hariç) ilk 10’da olduğumuz ürün grubu sayısının 5’e yükselmesi hedeflenmektedir.

İhracatın katma değerini artırmak amacıyla yerli hammadde ve aramalı tedarikinin geliş-tirilmesi stratejik hedefi başlığı altında ihracatın aramalı ithalatını karşılama oranı, ihracatın “enerji dışı” aramalı ithalatını karşılama oranı, DİR kapsamında yapılan ihracatın toplam ihra-cata oranı gibi ülkemizin ihracatını makro düzeyde analiz edilebilen göstergelerde kayda değer iyileşmeler hedeflenmektedir.


23

2023 Türkiye İhracat Stratejisi’nde ihracat yapısının çevre ve sürdürülebilir büyümeye ilişkin yükümlülüklere uyumlandırılması Stratejik hedefi başlığı altında belirlenen BM Küresel İlkeler Sözleşmesi’ne imza atmış olan firma sayısı (“United Nations Global Compact”) göstergesi “yeşil üretimin” öneminin her geçen yıl arttığı dünya ticaretinde daha fazla ihracatçımızın ulus-lararası kuruluşlarca belirlenen çevre standartlarında üretim yapabildiğini gösterecek ve ihraç ürünlerimizin rekabetçiliği artacaktır.

İhracatta yenilikçilik ve Ar-Ge’ye yönelik yatırım ve uygulamalar ile ileri teknolojili ürün ih-racatının artırılması stratejik hedefi başlığı altında ise Ar-Ge harcamalarının toplam GSYH’ye oranı, toplam özel sektör Ar-Ge harcamaları, özel sektör Ar-Ge harcamalarının toplam ihracata oranı ve üniversite-sanayi işbirliği içinde yapılan toplam proje sayısı gibi kamu, özel sektör ve üniversitelerin araştırma ve geliştirme faaliyetlerine verdiği önemi ölçebilecek somut gösterge-ler de Stratejide yer almaktadır.

“Finansal enstrümanların ve ticaret destek araçlarının arttırılması ve verimli kullanımının sağlanması” stratejik hedefinin altında yer alan kısa vadeli Eximbank ihracat kredileri, orta-uzun vadeli kredi programları kapsamında kullanılan krediler ve sigorta programının genişletil-mesi konularına ilişkin hedefler ihracatçılarımıza sağlanan finansman olanaklarının artırılma-sına verilen öneme işaret etmektedir.

Stratejide hedeflenen yatırım ortamının iyileştirilmesi ve yatırımcıların ülkemize çekilmesi hedeflerine yönelik olarak ülkemizin yerli ve yabancı yatırım potansiyelinin yükseltilmesi ve kapasite artışına yönelik yatırım teşviklerinin artırılması amaçlanmaktadır. Yeni yatırımlar so-nucunda doğacak enerji ihtiyacını karşılamak üzere ülkemizdeki toplam kurulu enerji gücünün artırılması da belirlenen hedefler arasındadır. Diğer taraftan, sanayide verimlilik artışını sürdü-rebilmek ve teknoloji yoğun bir yapıya geçiş için doğrudan yabancı yatırımlardan yararlanıl-ması çerçevesinde yabancı yatırımların ülkemize çekilmesi ve ihracat yapan yabancı yatırımcı sayısında artış sağlanarak dünya toplam doğrudan yabancı yatırımlarından ülkemizin aldığı payın binde 73’ten yüzde 2’ye çıkarılması amaçlanmaktadır.

Stratejinin koordinasyonunun önemi sebebiyle 2023 İhracat Stratejisi Koordinasyon Kurulu’nun ihdas edilmesi ve söz konusu Kurul’da 2023 Türkiye İhracat Stratejisi’nde yer alan eylemlerin uygulama ve izlenmesinden sorumlu kuruluşların görev almaları kararlaştırılmış-tır. Başbakanlık Genelgesi ile oluşturulacak olan Kurul’un sekretaryası Ekonomi Bakanlığı ta-rafından yürütülecek olup, Kurul; Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı; Maliye Bakanlığı; Dışişleri Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; Milli Eğitim Bakanlığı; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı; Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; Hazine Müsteşarlığı; T.C. Başbakanlık Ya-tırım Destek ve Tanıtım Ajansı; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK); Eximbank; Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)’nin üst düzey temsilcilerinden oluşacaktır.

4. Performans Göstergeleri


27

MA

KR

O G

ÖST

ERG

ELER

MA

KR

O S

TRAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

Sürd

ürül

ebili

r İhr

acat

Art

ışın

ın

Sağl

anm

ası

1-İh

raca

t (M

ilyar

$)*

148,

516

5,7

185,

120

6,8

321,

950

0

2-Yı

llık

ihra

cat a

rtış

oran

ı (%

) 10

,011

,611

,711

,711

,711

,7

* 201

2-20

14 y

ıllar

ında

Orta

Vad

eli P

rogr

am (2

012-

2014

) rak

amla

rı es

as a

lınm

ıştır

. Kon

jonk

türe

l dal

gala

nmal

ara

bağl

ı ola

rak

yıllı

k ra

kam

lar f

arkl

ılaşa

bilir

.


28

MİK

RO

GÖ

STER

GEL

ERPA

ZAR

PAY

I

ST.N

OST

RAT

EJİK

H

EDEF

LER

İhra

cat H

edefi

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2019

2023

Perf

orm

ans

Gös

terg

esi

1M

evcu

t Paz

ar

Payl

arın

ın

Art

ırılm

ası

1) M

evcu

t paz

arla

rdak

i paz

ar p

ayı

– D

ünya

ilk

40 ü

lke

(%)

0.

550,

620,

60,

650,

70,

751,

031,

25

2) 1

-10

mily

ar $

ihr

acat

yap

an

sekt

ör s

ayıs

ı 16

1615

1514

1414

9

3) 1

0-25

mily

ar $

ihr

acat

yap

an

sekt

ör s

ayıs

ı16

1515

1514

1414

9

4) 2

5 m

ilyar

$’ın

üze

rinde

ihra

cat

yapa

n se

ktör

say

ısı

--

11

11

67

2

Yüks

ek B

üyüm

e Po

tans

iyel

i Ola

n H

edef

Paz

arla

rda

Paza

r Pay

ının

A

rtırı

lmas

ı

1) İh

raca

tımız

da il

k 20

’de

yer a

lan

ülke

lerd

eki p

azar

pay

ımız

0.98

0,94

1,05

1,1

1,15

1,2

1,35

1,5

2) 1

-10

mily

ar $

ih

raca

t ya

pıla

n ül

ke s

ayıs

ı27

2931

3334

3643

44

3) 1

0-25

mily

ar $

ihra

cat

yapı

lan

ülke

say

ısı

11

12

35

67

4) 2

5 m

ilyar

$’ın

üze

rinde

ihr

acat

ya

pıla

n ül

ke s

ayıs

ı 0

00

00

01

5

3İh

raca

tçı S

ayıs

ının

Ve

İhra

cat

Kap

asite

sini

n A

rtırı

lmas

ı

1) İh

raca

tçı s

ayıs

ı

50

.000

51

.285

50.0

00

51

.000

53.0

00

55

.000

60.0

00

70.0

002)

1

mily

ar

$ üz

erin

de

ihra

cat

yapa

n fir

ma

sayı

sı

912

1415

1820

3050

3) 1

-10

mily

ar $

ihra

cat

yapa

n il

sayı

sı12

1213

1314

1518

22

4) 1

0-25

mily

ar $

ihra

cat y

apan

il

sayı

sı

12

22

34

23

5) 2

5 m

ilyar

$’ın

üze

rinde

ihr

acat

ya

pan

il sa

yısı

11

11

11

34

6) İ

lk 1

000

ihra

catç

ının

top

lam

ih

raca

t içi

ndek

i pay

ı

64.8

6564

6362

6055

50


29

4Tü

rk M

arka

ların

ın

Bili

nirli

ğini

n A

rtırı

lmas

ı

1)

Ulu

sal

Mar

ka

sıra

lam

ası

(end

eks)

Nat

ion

Bran

ds In

dex

3330

2928

2725

2015

2)

Mar

ka

Des

tek

Prog

ram

ı ka

psam

ında

de

stek

lene

n m

arka

sa

yısı

3032

3438

4143

4550

3) Tu

rqua

lity p

rogr

amı k

apsa

mın

da

dest

ekle

nen

mar

ka s

ayıs

ı 80

8793

104

107

110

115

125

5İh

raca

tçıla

rın

Kür

esel

Ala

nda

Rek

abet

çilik

lerin

in

Art

ırılm

ası

1) D

ünya

da e

n ço

k ihr

acat

ı yap

ılan

25

ürün

gr

ubu

için

de

(27.

fası

l ha

riç)

ilk 1

0’da

old

uğum

uz ü

rün

grub

u sa

yısı

12

33

34

45

2) A

B’de

en

çok

ithal

atı

yapı

lan

25 ü

rün

grub

u iç

inde

ilk

10’

da

oldu

ğum

uz ü

rün

grub

u sa

yısı

3

34

45

57

10


30

YATI

RIM

- A

LTYA

PI

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

6U

lusl

arar

ası R

ekab

etçi

liğin

A

rtırı

lmas

ına

Yöne

lik L

ojis

tik

Alty

apıs

ının

Güç

lend

irilm

esi

1) T

ürki

ye’n

in D

ünya

Ban

kası

lo

jistik

per

form

ans

sıra

lam

ası

(end

eks)

39

27

22

15

2) D

emiry

olu

bağl

antıs

ı ola

n lim

an s

ayıs

ı8

88

89

911

11

3) T

opla

m li

man

kap

asite

si

(Mily

on T

EU)

1011

12,6

14,5

14,5

21,5

26,5

30

4) T

opla

m li

man

kap

asite

si

(Mily

on T

ON

dök

me/

katı+

sıvı

) 41

341

542

043

044

045

045

050

0

5) H

er y

ıl aç

ılan

Lojis

tik M

erke

z/Kö

y Sa

yısı

13

33

44

56

7

Ulu

slar

aras

ı Rek

abet

çiliğ

in

Art

ırılm

asın

a ve

Rek

abet

çi

Üre

tim K

oşul

ların

ın

Olu

ştur

ulm

asın

a Yö

nelik

Ya

tırım

Ort

amın

ın İy

ileşt

irilm

esi

1) K

apas

ite a

rtışı

na y

önel

ik

yatır

ım te

şvik

leri

(Mily

ar $

)

2931

3639

4245

6080

2) E

lekt

rik e

nerji

si k

urul

u gü

cü(k

urul

u gü

cün

mik

tarı)

100

0 M

W)

49

,553

,256

5860

6290

125

8D

ış T

icar

ete

Kon

u O

lan

Ala

nlar

da Y

aban

cı Y

atırı

mcı

nın

Ülk

emiz

e Ç

ekilm

esi

1) Y

aban

cı s

erm

ayel

i şirk

etle

rin

topl

am ih

raca

tı (M

ilyar

$)

26,8

3236

4146

5290

125

2) İm

alat

san

ayi,

mad

enci

lik

ve ta

rım s

ektö

rlerin

deki

topl

am

yıllı

k D

YY g

irişi

(Mily

ar $

)1,

13,

510

1215

1820

30

3) S

eçilm

iş İl

eri t

ekno

loji

sekt

örle

rinde

DYY

giri

şi-

elek

troni

k, m

otor

lu ta

şıt,

mak

ine

(Mily

ar $

)

0,3

0,6

11,

52

2,5

48

4)D

ünya

topl

am D

YY h

arek

etle

ri iç

inde

Tür

kiye

’nin

pay

ı (%

)0.

730,

751

11,

51,

52

2

5)Kü

rese

l Yat

ırım

Pro

mos

yon

Kıya

slam

ası (

ende

ks)

73

.1(1

)

7577

7880

8285


31

9D

oğru

Bilg

i ve

Paza

r İs

tihba

ratın

a H

ızlı

Eriş

imin

Te

min

Edi

lmes

i

1) H

edef

paz

arla

ra y

önel

ik y

eni

rapo

r say

ısı

1318

2225

3035

3845

2) Y

urtd

ışı t

emsi

lcilik

lerd

eki

topl

am k

adro

say

ısı

250

250

350

350

400

400

450

500

10İh

raca

tın K

atm

a D

eğer

ini

Art

ırmak

Am

acıy

la Y

erli

Ham

mad

de v

e A

ram

alı

Teda

riğin

in G

eliş

tirilm

esi

1) İh

raca

tın a

ram

alı i

thal

atın

ı ka

rşıla

ma

oran

ı (%

)87

7785

8789

9199

107

2) İh

raca

tın “e

nerji

dış

ı” ar

amal

ı ith

alat

ını k

arşı

lam

a or

anı (

%)

118

113

119

121

123

125

133

140

3) D

İR k

apsa

mın

da y

apıla

n ih

raca

tın to

plam

ihra

cata

ora

nı

(%)

46,0

546

,54

4543

4240

3938

4) D

İR k

apsa

mın

da y

apıla

n ith

alat

ın to

plam

ihra

cata

ora

nı

(%)

2323

2321

2119

1817


32

ÇEV

RE

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

11İh

raca

t Yap

ısın

ın Ç

evre

ve

Sürd

ürül

ebili

r Büy

ümey

e İli

şkin

Yük

ümlü

lükl

ere

Uyu

mla

ndırı

lmas

ı

1) B

M K

üres

el İl

kele

r Sö

zleş

mes

i’ne

imza

atm

ış o

lan

firm

a sa

yısı

(“U

nite

d N

atio

ns

Glo

bal C

ompa

ct”)

125

150

180

200

220

250

500

1000

2) T

SE’d

en IS

O 1

4001

st

anda

rdı b

elge

si a

lan

firm

a sa

yısı

40

140

341

041

542

243

045

050

0

3) G

eri K

azan

ılan

Atık

ve

Amba

laj M

ikta

rı (T

on)

2,5

57

9,2

12,8

1516

20

4) E

ko-e

tiket

ala

n ür

ün s

ayıs

ı66

7510

611

814

916

520

025

0


33

TEK

NO

LOJİ

ST.N

OST

RAT

EJİK

H

EDEF

LER

İhra

cat H

edefi

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2019

2023

Perf

orm

ans

Gös

terg

esi

12

İhra

catta

Yen

ilikç

ilik

ve A

r-G

e’ye

Yö

nelik

Yat

ırım

ve

Uyg

ulam

alar

ile

İleri

Tekn

oloj

ili Ü

rün

İhra

catın

ın A

rtırı

lmas

ı

1) A

r-Ge

harc

amal

arın

ın to

plam

G

SYH

’ye

oran

ı (%

) 0,

841

1,25

1,5

1,75

2.0

2,5

3

2) T

opla

m ö

zel s

ektö

r Ar-G

e ha

rcam

alar

ı (M

ilyon

$)

(TÜ

İK)

2916

3550

5150

7325

9995

1344

025

166

40.0

00

3) Ö

zel s

ektö

r tar

afın

dan

gerç

ekle

ştiri

len

Ar-G

e ha

rcam

alar

ının

topl

am A

r-Ge

harc

amal

arın

a or

anı (

%)

40

.042

,545

5055

6065

66,9

4) Ö

zel s

ektö

r AR

GE

harc

amal

arın

ın to

plam

ihra

cata

or

anı (

%)

2.5

2,6

3,5

4,4

5,4

6,5

78

5) V

erile

n to

plam

AR

-GE

teşv

ikle

ri (M

ilyon

$) –

TÜ

BİTA

K19

020

025

030

040

050

075

010

00

6) Ü

nive

rsite

– S

anay

i işb

irliğ

i iç

inde

yap

ılan

topl

am p

roje

say

ısı

8490

100

125

150

175

250

300

7) B

ilim ,

Sana

yi v

e Te

knol

oji

Baka

nlığ

ı tar

afın

dan

SAN

TEZ

kaps

amın

da d

este

klen

en p

roje

ler

8490

100

125

150

175

250

300

8)AR

-GE

mer

kezi

say

ısı

8795

100

104

105

108

110

120

9) Ö

zel s

ektö

r tar

afın

dan

istih

dam

ed

ilen

tam

zam

an e

şdeğ

er A

R-

GE

pers

onel

i say

ısı

19.7

62

20.6

00

21

.250

22.0

00

23

.000

25.0

00

30

.000

40.0

00

10) O

rta- Y

ükse

k te

knol

ojili

ürün

ih

raca

tının

topl

am im

alat

san

ayi

ihra

catı

için

deki

pay

ı (%

) (O

ECD

sı

nıfla

ndırm

asın

a gö

re)

27,3

2829

,230

30,8

31,5

32,1

35


34

11) Y

ükse

k te

knol

ojili

ürün

ih

raca

tının

topl

am im

alat

san

ayi

ihra

catı

için

deki

pay

ı (%

)3,

43,

63,

13,

54,

14,

95,

58

12) A

vrup

a İn

ovas

yon

Sıra

lam

ası

(end

eks)

Eur

opea

n In

nova

tion

Scor

eboa

rd32

3029

2827

2620

15


35

İŞB

İRLİ

KLE

Rİ

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

13İk

ili v

e Ç

oklu

Ulu

slar

aras

ı Ti

care

t İşb

irlik

lerin

in

Güç

lend

irilm

esi

1) T

opla

m S

TA s

ayıs

ı16

1619

2225

3035

45

2) S

ektö

rel T

icar

i Hey

et s

ayıs

ı 15

2530

3030

3030

30

3) A

lım H

eyet

i say

ısı

5575

8081

8588

9010

0

4) İh

raca

tçıla

rın k

atılı

mın

ın

dest

ekle

ndiğ

i milli

ve

bire

ysel

ka

tılım

lı ul

usla

rara

sı fu

ar s

ayıs

ı2.

510

2.99

73.

100

3.30

03.

500

3.60

03.

650

4.00

0

14İh

raca

tçıla

rın K

amu

– Ö

zel

Sekt

ör –

STK

’lar –

Üni

vers

ite

ile İl

işki

lerin

in G

eliş

tirilm

esi

1) G

erçe

kleş

tirile

n pr

oje

sayı

sı84

9010

012

515

017

525

030

0


36

FİN

AN

SMA

N

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

15

Fina

nsal

Ens

trüm

anla

rın

ve T

icar

et D

este

k A

raçl

arın

ın A

rttır

ılmas

ı ve

Ver

imli

Kul

lanı

mın

ın

Sağl

anm

ası

1. K

ulla

nıla

n kı

sa v

adel

i Ex

imba

nk ih

raca

t kre

dile

ri (M

ilyon

$)

3.88

76.

636

10.0

2210

.970

12.0

1513

.167

19.1

3028

.208

2. E

xim

bank

ülk

e kr

edile

ri ve

gar

antil

eri p

rogr

amı

ile d

iğer

orta

-uzu

n va

deli

kred

i pro

gram

ları

kaps

amın

da k

ulla

nıla

n kr

edile

r (M

ilyon

$)

737

2.00

02.

355

2.77

43.

267

6.28

512

.090

3. E

xim

bank

ülk

e kr

edile

ri ve

gar

antil

eri k

redi

pr

ogra

mı k

apsa

mın

da

kulla

nıla

n na

kdi k

redi

lerin

to

plam

Exi

mba

nk k

redi

leri

için

deki

pay

ı (%

)

0,2

0,5

16,6

9,2

9,6

10,0

11,8

13,5

4. E

xim

bank

kıs

a va

deli

ihra

cat k

redi

sig

orta

sı

prog

ram

ı kap

sam

ında

si

gorta

kap

sam

ına

alın

an

ticar

i ala

cakl

ar (M

ilyon

$)

5.01

05.

752

7.80

08.

874

10.0

9611

.486

19.2

4432

.240

5. E

xim

bank

orta

ve

uzun

vad

eli i

hrac

at

kred

i sig

orta

sı p

rogr

amı

kaps

amın

da s

igor

ta

kaps

amın

a al

ınan

al

acak

lar (

Mily

on $

)

2,50

070

087

41.

091

1.36

33.

314

8.05

6


37

İNSA

N K

AYN

AĞ

I

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

16Yü

ksek

Ver

imli

ve N

itelik

li İn

san

Serm

ayes

inin

Art

ırılm

ası

1)Yö

netim

bec

erile

rinin

ar

tırılm

ası k

onus

unda

ver

ilen

eğiti

m v

e da

nışm

anlık

de

stek

lerin

in s

ayıs

ı

107

458

550

660

760

875

965

1.06

0

2) N

itelik

li el

eman

istih

dam

ed

ilmes

inde

des

tekl

enen

KO

Bİ s

ayıs

ı1.

917

5.68

66.

825

8.19

09.

420

10.8

3511

.920

13.1

10

17İh

raca

t Yap

ısın

ın İş

Sağ

lığı

ve G

üven

liğin

in S

ağla

nmas

ı Yo

luyl

a G

üçle

ndiri

lmes

i

1) T

SE’d

en IS

O 1

8001

(İş

Sağl

ığı v

e G

üven

liği Y

önet

im

Sist

emi B

elge

si) s

tand

ardı

al

an fi

rma

sayı

sı

350

353

2) İş

kaz

alar

ı ve

mes

lek

hast

alık

ları

nede

niyl

e ö

lüm

sa

yısı

(100

bin

çal

ışan

da)

14,5

3) 1

00 b

in ç

alış

anda

iş k

azas

ı sa

yısı

627

545


38

MEV

ZUAT

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

18İh

raca

ta Y

önel

ik M

evzu

at, Y

asal

D

üzen

lem

e ve

Yön

etm

elik

lerin

, Se

ktör

el Ö

ncel

ikle

r Göz

etile

rek

Etki

nleş

tirilm

esi

1) E

kono

mi B

akan

lığı

Tara

fında

n El

ektro

nik

Orta

mda

Sağ

lana

n H

izm

et

Sayı

sı

22

46

78

910

İZLE

ME-

DEĞ

ERLE

ND

İRM

E

ST.N

OST

RAT

EJİK

HED

EFLE

Rİh

raca

t Hed

efi20

1020

1120

1220

1320

1420

1520

1920

23Pe

rfor

man

s G

öste

rges

i

1920

23 İh

raca

t Str

atej

isi v

e Pe

rfor

man

s Pr

ogra

mı’n

ın E

tkin

Yö

netim

inin

Sağ

lanm

ası

1) İS

KK to

plan

tı sa

yısı

0

02

22

22

2

2) Y

ılda

yapı

lan

perfo

rman

s gö

zden

geç

irme

topl

antıs

ı sa

yısı

02

22

22

22

3) O

rtak

hede

f uyu

m to

plan

tı sa

yısı

44

44

44

44

(1) K

ayna

k IF

C G

loba

l Inv

estm

ent P

rom

ote

Benc

hmar

king

, 3 y

ılda

bir y

apılm

akta

dır.

2006

ve

2009

sıra

lam

ası b

ulun

mak

tadı

r. Bi

r son

raki

201

2 yı

lında

yap

ılaca

ktır.

Tür

kiye

’nin

200

9 yı

lı pu

anı 7

3.1-

iyi u

ygul

ama

(60-

80 iy

i uyg

ulam

a).

5. Eylem Planı


40

2023

TÜ

RK

İYE

İHR

AC

AT S

TRAT

EJİS

İ

EYLE

M P

LAN

I

1. E

YLEM

ALA

NI

: PA

ZAR

PAY

I1.

STR

ATEJ

İK H

EDEF

: M

evcu

t Paz

ar P

ayla

rının

Art

ırılm

ası

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

1İh

raca

tın d

este

klen

mes

ine

ayrıl

an k

ayna

klar

artı

rılac

aktır

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Mal

iye

Baka

nlığ

ı

2012-2015

Bütç

e im

kanl

arı ç

erçe

vesi

nde

gene

l büt

çede

n ih

raca

tın d

este

klen

mes

i içi

n ay

rılan

kay

nak

nisp

i ol

arak

artı

rılac

aktır

.

2Ta

rımsa

l ürü

nler

in ih

raca

t de

stek

leri

yeni

den

düze

nlen

ecek

tir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Gıd

a,

Tarım

ve

Hay

vanc

ılık

Baka

nlığ

ı,

TOBB

2012-2015

Tarım

sal ü

rünl

erin

ihra

cat d

este

kler

inde

, kat

ma

değe

ri yü

ksek

, mar

kalı

ve n

ihai

tüke

ticiy

e yö

nelik

ür

ünle

re a

ğırlı

k ve

riler

ek, d

este

k pr

ogra

mla

rı bu

am

aç d

oğru

ltusu

nda

yeni

den

düze

nlen

ecek

tir. T

arım

ve

gıd

a ür

ünle

rine

yöne

lik ih

raca

t des

tekl

erin

in

Dün

ya T

icar

et Ö

rgüt

ü (D

TÖ) k

ural

ları

ve ü

lkem

izin

D

TÖ ta

ahhü

tleri

çerç

eves

inde

dah

a ile

ri iş

lenm

iş,

katm

a de

ğeri

yüks

ek ü

rünl

ere

ve d

eğiş

en tü

ketic

i te

rcih

lerin

i göz

eten

şek

ilde

yönl

endi

rilm

esi h

edefi

yle

ihra

catın

artı

rılm

ası a

maç

lanm

akta

dır.


41

3Tü

m s

ektö

rlerd

e he

def p

azar

lara

yö

nelik

tic

aret

hey

eti p

rogr

amla

rı dü

zenl

enec

ektir

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

D

ışiş

leri

Baka

nlığ

ı,Bi

lim S

anay

i ve

Tekn

oloj

i Bak

.,Tİ

M,

TO

BB,

DEİ

K,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2015

Gen

el t

icar

et h

eyet

lerin

in y

anı

sıra

, ot

omot

iv y

an

sana

yi, h

azır

giyi

m v

e ko

nfek

siyo

n, m

akin

e el

ektri

k-el

ektro

nik,

de

mir-

çelik

ve

ki

mya

se

ktör

leri

başt

a ol

mak

üze

re tü

m s

ektö

rlerd

e pa

zara

giri

ş ça

lışm

alar

ı ba

ğlam

ında

bel

irlen

ecek

he

def

paza

rlara

yön

elik

se

ktör

el ti

care

t hey

eti p

rogr

amla

rı dü

zenl

enec

ektir

.

4

Firm

alar

ımız

ın

yurt

dışı

ndak

i fu

arla

ra

katıl

ımla

rı,

gene

l tic

aret

he

yeti,

m

ütea

hhitl

ik

ve

müş

avirl

ik,

alım

he

yeti

prog

ram

ları

ile y

urtd

ışın

daki

Tür

k fu

ar

orga

niza

syon

ları

mev

cut

dest

ek

yapı

sına

ila

ve

yeni

m

ekan

izm

alar

la d

este

klen

ecek

tir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Dış

işle

ri Ba

kanl

ığı,

TİM

,

TOBB

,D

EİK,

İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012-2023

Sana

yi v

e hi

zmet

lerd

e yü

ksek

kat

ma

değe

rli ü

retim

ya

pısı

na g

eçiş

in s

ağla

nmas

ı he

defin

e pa

rale

l bi

r şe

kild

e ve

kür

esel

eği

limle

re u

ygun

ola

rak

ülke

miz

in

hede

f ve

önce

likli

sekt

örle

ri ile

hiz

met

ler s

ektö

ründ

e fa

aliy

et g

öste

ren

firm

alar

ımız

ın y

urt d

ışın

daki

fuar

lara

ve

tic

aret

hey

etle

rine

katıl

ımla

rının

ve

yurtd

ışın

daki

Tü

rk fu

ar o

rgan

izas

yonl

arın

ın b

u am

aca

uygu

n ye

ni

enst

rüm

anla

rla d

este

klen

mes

i say

esin

de fir

mal

arım

ız

ve o

rgan

izat

örle

rimiz

in k

üres

el v

e bö

lges

el d

üzey

de

önem

li oyu

ncul

ar a

rası

nda

yer a

lmal

arı s

ağla

naca

ktır.


42

1. E

YLEM

ALA

NI

: PA

ZAR

PAY

I2.

STR

ATEJ

İK H

EDEF

: Y

ükse

k bü

yüm

e Po

tans

iyel

i Ola

n H

edef

Paz

arla

rda

Paza

r Pay

ının

Art

ırılm

ası

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

5İh

raca

tta s

ektö

r ve

ülke

çe

şitle

ndirm

e st

rate

jisi

oluş

turu

laca

ktır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TOBB

,D

EİK,

TİM

,İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012-015

İhra

catta

sek

tör

ve ü

lke

bağı

mlıl

ıkla

rının

aza

ltılm

ası

için

yen

i ihr

aç p

azar

ları

oluş

turm

aya

yöne

lik s

ektö

r ve

ül

ke

stra

tejile

ri ha

zırla

naca

ktır.

Gel

enek

sel

paza

rlarım

ızda

ya

şana

n da

ralm

anın

ih

raca

tımız

a ol

umsu

z et

kile

rinin

m

inim

uma

indi

rilm

esi

doğr

ultu

sund

a ül

kem

izin

ihra

catta

ki h

edef

paz

arla

rını

ve

alte

rnat

if ro

tala

rını

yeni

den

yapı

land

ırmas

ı, bu

güne

kad

ar e

lde

ettiğ

i kaz

anım

ları

yeni

açı

lım v

e st

rate

jilerle

sür

dürü

lebi

lir h

ale

getir

mes

i ge

rekl

iliği

orta

ya ç

ıkm

ıştır

. Bu

min

vald

e,

ihra

catç

ılarım

ızı A

B ül

kele

rinde

ki

paza

r pa

yını

n ko

runm

asıy

la

birli

kte

alte

rnat

if p

azar

lara

da

yönl

endi

rmek

am

acıy

la y

eni

polit

ika

araç

ları

yürü

rlüğe

kon

ulac

ak v

e of

f-set

gib

i öz

el u

ygul

amal

arın

etk

inliğ

i artı

rılac

aktır

.

6

Paza

ra g

iriş

çalış

mal

arı h

edef

ve

önc

elik

li ül

kele

r tem

elin

de

sürd

ürül

erek

, hed

ef p

azar

lara

od

akla

nma

sağl

anac

aktır

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S), T

İM,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri, T

OBB

, DEİ

K

2012-2023

Ekon

omi B

akan

lığı b

ünye

sind

e Pa

zara

Giri

ş Kom

itesi

, Pa

zara

Giri

ş Fa

aliy

etle

ri Ç

alış

ma

Gru

bu v

e Pa

zara

G

iriş

Enge

lleri

Çal

ışm

a G

rubu

olu

ştur

ulm

uştu

r. B

u ka

psam

da 2

011

yılı

itiba

riyle

15

Hed

ef Ü

lke

ve

27 Ö

ncel

ikli

ülke

içi

n Pa

zara

Giri

ş Ey

lem

Pla

nlar

ı ol

uştu

rulm

uştu

r. Sö

z ko

nusu

çal

ışm

alar

ulu

slar

aras

ı ek

onom

idek

i ge

lişm

eler

e gö

re

şeki

llend

irilm

eye

deva

m

edile

cekt

ir.

Hed

ef

ülke

lere

yö

nelik

ol

arak

ön

ümüz

deki

dön

emde

gen

el t

icar

et v

e m

ütea

hhitl

ik

heye

tleri,

sek

töre

l tic

aret

hey

etle

ri, ü

lke

alım

hey

eti,

zinc

ir m

ağaz

a al

ım h

eyet

leri,

ulu

slar

aras

ı fu

arla

ra

milli

kat

ılım

gib

i etk

inlik

ler g

erçe

kleş

tirile

cekt

ir.


43

7

Paza

ra g

iriş

faal

iyet

lerin

in

dest

ekle

nmes

ine

sekt

örel

ve

yönt

emse

l çeş

itlilik

get

irile

rek,

or

tak

paza

rlam

a fa

aliy

etle

rine

ağırl

ık v

erile

cekt

ir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

YÖK,

TİM

, TO

BB,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri,TÜ

SİAD

,M

ÜSİ

AD,

TUSK

ON

,D

EİK

2012-015

“Ulu

slar

aras

ı R

ekab

etçi

liğin

G

eliş

tirilm

esi

ve

Des

tekl

enm

esi

Hak

kınd

a Te

bliğ

”

ve

“Paz

ar

Araş

tırm

ası

ve P

azar

a G

iriş

Tebl

iği”

kaps

amın

da

ihra

catç

ılarım

ıza

sağl

anan

ih

tiyaç

an

aliz

i, eğ

itim

, da

nışm

anlık

, pa

zarla

ma,

al

ım

heye

ti,

istih

dam

ve

pa

zar

araş

tırm

a de

stek

lerin

in

geliş

tirilm

esi

amaç

lanm

akta

dır.

8Fi

rmal

arım

ızın

paz

ara

giriş

lerin

i ko

layl

aştır

acak

tekn

ik m

evzu

at

uyum

çal

ışm

alar

ı yap

ılaca

ktır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Bilim

, San

ayi v

e Te

k. B

akan

lığı,

Ç

evre

ve

Şehi

rcilik

Bak

anlığ

ı

2012-2015

Paza

ra g

iriş

amac

ı kap

sam

ında

tarif

e dı

şı e

ngel

lerin

aş

ılmas

ını

tem

inen

tek

nik

enge

llerin

aza

ltılm

asın

a yö

nelik

çal

ışm

alar

çeş

itlen

diril

erek

sür

dürü

lece

ktir.


44

1. E

YLEM

ALA

NI

: PA

ZAR

PAY

I

3. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

çı S

ayıs

ının

ve

İhra

cat K

apas

itesi

nin

Art

ırılm

ası

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

9

Yeni

likçi

fik

irler

ve

Ar

-Ge’

ye

daya

lı,

katm

a de

ğeri

yüks

ek,

mar

kalı

ürün

ve

hi

zmet

lerin

ür

etim

ve

pa

zarla

ma

süre

çler

i de

stek

lene

cekt

ir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TİM

, H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

TOBB

2012-2015

Katm

a de

ğeri

yüks

ek,

mar

kalı

ürü

n ve

hiz

met

lerin

ür

etim

ve

pa

zarla

ma

süre

çler

i de

stek

lene

rek

sürd

ürül

ebilir

ih

raca

t ar

tışın

ın

sağl

anm

ası

hede

flenm

ekte

dir.

Bu k

apsa

mda

, öze

llikle

Kal

kınm

a Pl

anı,

Yıllı

k Pr

ogra

m,

Bilim

ve

Tekn

oloj

i Yü

ksek

Ku

rulu

kar

arla

rında

bel

irlen

en ö

ncel

ikli

tekn

oloj

i ala

n ve

sekt

örle

ri ba

şta

olm

ak ü

zere

ulu

slar

aras

ı paz

arla

ra

yöne

lik

ürün

lerin

ge

liştir

ilmes

i ve

tic

arile

ştiri

lmes

i fa

aliy

etle

rini

içer

ecek

de

stek

m

ekan

izm

alar

ı ön

görü

lmek

tedi

r. Ay

rıca,

İh

raca

tımız

ın

için

deki

m

arka

lı mal

ihra

catın

ın ar

tırılm

ası iç

in T

UR

QU

ALIT

Y®

vb.

dest

ek m

ekan

izm

alar

ının

yay

gınl

aştır

ılmas

ı v

e et

kinl

iğin

in a

rtırıl

mas

ı içi

n ge

rekl

i ted

birle

r alın

acak

tır.

10

KOBİ

’lerin

paz

arla

ma

ve i

hrac

at

kapa

site

sini

ar

tırm

aya

yöne

lik

dest

ekle

r ve

rilec

ek v

e et

kinl

ikle

r sü

rdür

ülec

ektir

.

KOSG

EB (S

), Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı (Ka

lkın

ma

Ajan

slar

ı),H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

TOBB

2012-2015

KOBİ

’lere

sa

ğlan

an

ih

raca

t de

stek

leri

ve

bilin

çlen

dirm

e fa

aliy

etle

ri ile

ihr

acat

ve

paz

arla

ma

kapa

site

lerin

in a

rtırıl

mas

ı am

açla

nmak

tadı

r.


45

11

Başt

a KO

Bİ’le

r ol

mak

üz

ere

ihra

catç

ı fir

mal

arın

ku

rum

salla

şmas

ına

yöne

lik e

ğitim

ve

da

nışm

anlık

pr

ogra

mla

rına

dest

ek v

erile

cekt

ir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S), K

alkı

nma

Baka

nlığ

ı (Ka

lkın

ma

Ajan

slar

ı),KO

SGEB

,Tİ

M,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri,

TO

BB

2012-2023

Ulu

slar

aras

ı R

ekab

etçi

liğin

G

eliş

tirilm

esin

in

Des

tekl

enm

esi

Hak

kınd

a Te

bliğ

kaps

amın

da

yürü

tülm

ekte

ola

n eğ

itim

ve

danı

şman

lık p

rogr

amla

rı ile

kur

umsa

llaşm

anın

öne

mi h

akkı

nda

firm

alar

ımız

ın

bilin

çlen

diril

mes

i sa

ğlan

acak

tır.

Bu

çerç

eved

e,

kuru

msa

llaşa

n fir

mal

arın

ih

raca

t ka

pasi

tele

rinin

ar

tırılm

ası h

edefl

enm

ekte

dir.


46

1. E

YLEM

ALA

NI

: PA

ZAR

PAY

I4.

STR

ATEJ

İK H

EDEF

: T

ürk

Mar

kala

rının

Bili

nirli

ğini

n A

rtırı

lmas

ı

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

12

Tasa

rım S

trate

ji Bel

gesi

ve

Eyle

m

Plan

ı y

ürür

lüğe

kon

ulac

ak v

e şi

rket

lerin

ta

sarım

fa

aliy

etle

ri et

kin

bir ş

ekild

e de

stek

lene

cekt

ir.

Türk

Pat

ent

Enst

itüsü

(S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Ekon

omi B

akan

lığı

2012-2013

Türk

Ta

sarım

D

anış

ma

Kons

eyi’n

in

inis

iyat

ifiyl

e ha

zırla

nmış

ola

n Ta

sarım

Stra

teji

Belg

esi v

e Ey

lem

Pl

anı

yürü

rlüğe

kon

arak

öze

llikle

teks

til-g

iyim

, der

i, ay

akka

bı, c

am, s

eram

ik, m

obily

a ve

kuy

umcu

luk

gibi

ge

lene

ksel

sek

törle

rdek

i öz

gün

tasa

rım f

aaliy

etle

ri öz

endi

rilec

ektir

.

13Tü

rk m

alı

imaj

ının

iyi

leşt

irilm

esi

için

yür

ütül

en ç

alış

mal

arın

et

ki

alan

ı gen

işle

tilec

ektir

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Exim

bank

,Tİ

M,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2023

Türk

Ürü

nler

inin

ulu

slar

aras

ı al

anda

mar

kala

şmas

ı ve

tanı

nmas

ı içi

n yü

rütü

len

çalış

mal

arı d

este

klem

ek

üzer

e Tü

rk M

alı-m

ağaz

ası i

maj

ının

da

gene

l ola

rak

koru

nmas

ı am

acıy

la

ürün

ve

hi

zmet

ka

lites

inin

ar

ttırıl

mas

ına

ilişki

n te

dbirl

er a

lınac

aktır

. Tür

k m

alı v

e m

ağaz

a-pe

rake

ndec

iliğin

in ta

nıtım

ve

paza

rlam

asın

a yö

nelik

faal

iyet

ler g

erçe

kleş

tirile

cekt

ir.

Ayr

ıca,

Tür

k Ex

imba

nk ta

rafın

dan

Türk

mal

ı im

ajın

ın g

eliş

tirilm

esi

amac

ıyla

ya

pıla

cak

mağ

aza/

alış

veriş

m

erke

zi

yatır

ımla

rı ile

mod

a ya

ratm

aya

ve T

ürk

mar

kası

nı

yerle

ştirm

eye

yöne

lik y

atırı

mla

rın d

este

klen

mes

ine

ilişki

n m

evcu

t kre

di p

rogr

amı r

eviz

e ed

ilece

ktir.


47

14

TUR

QU

ALIT

Y®

proj

esi

fark

lı se

ktör

lere

aç

ılara

k pr

ojen

in

kaps

am

ve

etki

al

anı

geni

şlet

ilece

ktir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TİM

,İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012-2015

TUR

QU

ALIT

Y®

proj

esi

kaps

amın

daki

se

ktör

sa

yısı

nın,

fina

nsal

des

tek

unsu

r ve

limitl

eri il

e fin

ansa

l ol

may

an, fi

rmal

arın

kur

umsa

l ve

beşe

ri al

t yap

ısın

a yö

nelik

yat

ırım

nite

liği t

aşıy

an d

este

kler

in a

rtırıl

mas

ı he

defle

nmek

tedi

r.

15

Türk

firm

alar

ının

bilin

en ve

geliş

me

pota

nsiy

eli

bulu

nan

yaba

ncı

şirk

etle

ri ve

m

arka

ları

satın

al

arak

dış

paz

arla

rdak

i da

ğıtım

ka

nalla

rına

doğr

udan

er

işim

sa

ğlam

alar

ı des

tekl

enec

ektir

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,Ya

tırım

Des

tek

ve T

anıtı

m A

jans

ı, Ex

imba

nk

2012-2015

Yurtd

ışın

da

şirk

et

satın

al

mal

arın

ın

ihra

catım

ıza

mar

ka ve

dağı

tım ka

nalla

rında

n fay

dala

nma a

çısı

ndan

ol

umlu

katk

ıda b

ulun

acağ

ı düş

ünce

siyl

e, fir

mal

arım

ıza

bu

konu

da

bilg

ilend

irme,

da

nışm

anlık

ve

te

knik

de

stek

sağ

lanm

asın

a yö

nelik

des

tek

mek

aniz

mal

arı

oluş

turu

lmuş

ol

up

söz

konu

su

mek

aniz

mal

arın

et

kinl

iğin

in

artır

ılmas

ı am

açla

nmak

tadı

r. Tü

rk

Exim

bank

tara

fında

n, T

ürk

firm

alar

ınca

yur

t içi

ndek

i bi

r Tü

rk m

arka

sını

n yu

rt dı

şına

açı

lmas

ı ya

da y

urt

dışı

nda

var

olan

mar

kala

rın s

atın

alın

mas

ı yo

luyl

a yu

rt dı

şınd

a m

arka

olu

ştur

ulm

asın

a iliş

kin

mev

cut

kred

i pro

gram

ı rev

ize

edile

cekt

ir.


48

1. E

YLEM

ALA

NI

: PA

ZAR

PAY

I4.

STR

ATEJ

İK H

EDEF

: T

ürk

Mar

kala

rının

Bili

nirli

ğini

n A

rtırı

lmas

ı

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

16İs

tanb

ul u

lusl

arar

ası b

ir al

ışve

riş,

mod

a ve

fuar

mer

kezi

hal

ine

getir

ilece

ktir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TİM

, İs

tanb

ul B

üyük

şehi

r Bel

ediy

esi,

TOBB

2012-2015

İsta

nbul

’da

gerç

ekle

ştiri

len

ulus

lara

rası

fu

arla

rın

sayı

sını

n ar

tırılm

ası

ve

sekt

örle

rinde

en

ba

şarıl

ı fu

arla

rın İ

stan

bul’d

a ya

pıla

bilir

olm

ası

için

ger

ekli

dest

ek

mek

aniz

mal

arı

oluş

turu

laca

ktır.

Ay

rıca,

ya

ratıc

ı ve

yeni

likçi

sek

törle

rde

ulus

lara

rası

nite

likte

ta

sarım

ve

mod

a ha

ftala

rı ve

etk

inlik

leri

yapı

laca

ktır.

17

Yurt

dışı

na fi

rmal

arın

ken

di

mar

kala

rı ile

yap

tıkla

rı ih

raca

tın

izle

nmes

ine

yöne

lik b

ilgi a

ltyap

ısı

oluş

turu

laca

ktır.

TİM

(S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2013

İhra

catç

ı Bi

rlikl

erin

de

beya

nnam

e aç

ılırk

en

kayı

t es

nası

nda

ve

elek

troni

k or

tam

da

ihra

catç

ıların

ya

nıtla

mas

ı zo

runl

u bi

r bö

lüm

ol

uştu

rula

cak

ve

bu s

ayed

e fir

mal

arın

ken

di m

arka

ları

ile y

aptık

ları

ihra

catın

izle

nmes

i sağ

lana

cakt

ır.

18

Türk

şirk

etle

rinin

yur

tdış

ında

ki

mağ

aza

enva

nter

inin

ha

zırla

nmas

ı ve

izle

nmes

i sa

ğlan

acak

tır.

TİM

(S),

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2015

Türk

şirk

etle

rinin

yur

t dış

ında

ken

di m

arka

ları

ile s

atış

ya

ptık

ları,

sah

ip o

lduk

ları

veya

olm

adık

ları

pera

kend

e sa

tış n

okta

sı s

ayıs

ına

ilişki

n en

vant

erin

haz

ırlan

mas

ı ve

veril

erin

gün

cel o

lara

k izl

enm

esi a

maç

lanm

akta

dır.


49

19

Türk

sek

tör,

ürün

ve

mar

kala

rının

yu

rt dı

şı a

lgı e

ndek

sini

n ha

zırla

nmas

ı ve

izle

nmes

i sa

ğlan

acak

tır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TİM

2012-2015

Türk

sek

tör,

ürün

ve

mar

kala

rının

yur

t dı

şınd

aki

algı

sı v

e bi

linirl

iğin

in ö

lçül

mes

i ve

izle

nmes

i am

acı

ile s

eçilm

iş p

azar

gru

plar

ını

kaps

ayan

alg

ı en

deks

i ha

zırla

nmas

ı ve

her y

ıl iz

lenm

esi a

maç

lanm

akta

dır.

20Tü

rk

ihra

catç

ıların

ın

elek

troni

k or

tam

da ta

nıtım

ı yap

ılaca

ktır.

TİM

(S),

Ekon

omi B

akan

lığı

2011-2015

İhra

catç

ı se

ktör

lerin

, şi

rket

lerin

, ür

ünle

rinin

ve

pe

rake

nde

zinc

irler

inin

, ya

banc

ı al

ıcıla

r ile

ki

rala

mac

ı-gel

iştir

ici-a

lışve

riş

mer

kezi

fir

mal

arın

a ta

nıtım

ı iç

in e

lekt

roni

k po

rtalla

rın o

luşt

urul

mas

ı ve

ya

ygın

laşt

ırılm

ası

amaç

lanm

akta

dır.

Bu k

apsa

mda

, ha

li ha

zırd

a Pa

zar

Araş

tırm

ası

ve

Paza

ra

Giri

ş D

este

ği k

apsa

mın

da i

hrac

atçı

firm

alar

ın ü

rünl

erin

i ta

nıtm

ak ü

zere

üye

ola

cakl

arı

e-tic

aret

site

lerin

e yö

nelik

üye

lik g

ider

leri

dest

ekle

nmek

tedi

r.


50

1. E

YLEM

ALA

NI

: PA

ZAR

PAY

I5.

STR

ATEJ

İK H

EDEF

: İ

hrac

atçı

ların

Kür

esel

Ala

nda

Rek

abet

çilik

lerin

in A

rtırı

lmas

ı

Eyle

m

No

Eyle

mle

rSo

rum

lu v

e İlg

ili K

urul

uşla

rSü

reA

çıkl

ama

21

Dış

a ba

ğım

lılığ

ın y

ükse

k ol

duğu

se

ktör

lerd

e yer

li ürü

n ve t

ekno

lojile

r ge

liştir

ilmes

ine

yöne

lik a

raşt

ırma

prog

ram

ları

dest

ekle

nece

k ve

et

kinl

eştir

ilece

ktir.

TÜBİ

TAK

(S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Sağl

ık B

akan

lığı,

Ener

ji ve

Tab

ii Ka

ynak

lar

Baka

nlığ

ı,Sa

vunm

a Sa

nayi

Müs

teşa

rlığı

2012-2015

Dış

a ba

ğım

lılığ

ın y

ükse

k ol

duğu

sav

unm

a, s

ağlık

ve

ener

ji gi

bi s

ektö

rlerd

en s

orum

lu k

amu

kuru

luşl

arın

da

Ar-G

e de

stek

pro

gram

ları

geliş

tirile

cekt

ir. T

ÜBİ

TAK

tara

fında

n yü

rütü

len

TAR

AL P

rogr

amı k

apsa

mın

daki

pr

ojel

erde

önc

elik

bu

alan

lara

ver

ilece

ktir.

22

KOBİ

’lerin

Ar

-Ge

yapa

rak

reka

betç

ilikle

rinin

ar

tırılm

ası

için

pr

oje

dest

ekle

ri ya

ygın

laşt

ırıla

cakt

ır.

TÜBİ

TAK

(S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Kalk

ınm

a Aj

ansl

arı,

KOSG

EB

2012-2015

KOBİ

’lerin

yü

ksek

ka

tma

değe

rli

üret

imle

kü

rese

l al

anda

re

kabe

tçilik

lerin

in

artır

ılmas

ı am

açla

nmak

tadı

r. Bu

doğ

rultu

da K

OBİ

’lerin

Ar-G

e ka

pasi

tesi

ve

yetk

inlik

lerin

in a

rtırıl

mas

ı iç

in p

roje

de

stek

leri

veril

mey

e de

vam

edi

lece

k ve

KO

Bİ’le

rin

proj

eler

de o

rtak

olm

ası t

eşvi

k ed

ilece

ktir.

23Fi

rmal

arın

re

kabe

t gü

cünü

ar

tırac

ak

dest

ek

mek

aniz

mal

arı

çeşi

tlend

irile

cekt

ir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,Ka

lkın

ma

Ajan

slar

ı,Tİ

M,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri,TO

BB,

DEİ

K2012-2023

Hal

en

yürü

rlükt

eki

Ulu

slar

aras

ı R

ekab

etçi

liğin

G

eliş

tirilm

esin

in D

este

klen

mes

i Hak

kınd

a Te

bliğ

ile

küm

elen

me

anla

yışı

ve

proj

e ya

klaş

ımı ç

erçe

vesi

nde

şirk

etle

rimiz

in p

roje

baz

lı eğ

itim

ve/

veya

dan

ışm

anlık

, is

tihda

m,

yurt

dışı

paz

arla

ma

veya

alım

hey

eti

ve

bire

ysel

dan

ışm

anlık

pro

gram

ların

ın b

irbiri

ne b

ağlı

şeki

lde

uygu

lana

bile

ceği

bir

dest

ek m

ekan

izm

ası

kuru

lmuş

tur.

Önü

müz

deki

dö

nem

de

söz

konu

su

tebl

iğ ile

get

irile

n de

stek

uns

urla

rının

çeş

itlen

diril

mes

i ve

ih

raca

tçın

ın

reka

bet

gücü

nün

artır

ılmas

ı he

defle

nmek

tedi

r.


51

24

Küm

elen

me

anla

yışı

ih

raca

tı ar

tırm

ada

bir

araç

ol

arak

ku

llanı

laca

k ve

küm

eler

in u

lusl

ar

aras

ı nite

lik k

azan

mas

ına

yön

elik

fa

aliy

etle

r artt

ırıla

cakt

ır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Bilim

, San

ayi v

e Te

k. B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Aj

ansl

arı

2012-2015

Ülk

emiz

de 5

ild

e kü

me

uygu

lam

a ça

lışm

alar

ının

ya

pıla

cağı

“K

OBİ

’lerin

Ağ

Ya

pıla

ndırm

ası

ve

Bölg

eler

aras

ı İş

birli

ğini

n G

üçle

ndiri

lmes

i Pr

ojes

i” 20

13 yı

lına

kada

r sür

dürü

lece

ktir.

Ayr

ıca,

Ulu

slar

aras

ı R

ekab

etçi

liğin

G

eliş

tirilm

esin

in

Des

tekl

enm

esi

Hak

kınd

a Te

bliğ

kap

sam

ında

ülk

emiz

de o

luşm

akta

ol

an

küm

e ya

pıla

rının

pr

oje

bazl

ı fa

aliy

etle

ri de

stek

lene

cekt

ir.


52

2. E

YLEM

ALA

NI

: YAT

IRIM

- ALT

YAPI

6. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: Ulu

slar

aras

ı Rek

abet

çiliğ

in A

rtırı

lmas

ına

Yöne

lik L

ojis

tik A

ltyap

ısın

ın G

üçle

ndiri

lmes

i

Eyle

m

No

Eyle

mle

rSo

rum

lu v

e İlg

ili K

urul

uşla

rSü

reA

çıkl

ama

25

Mar

mar

a Bö

lges

i ihr

acat

ını

kola

ylaş

tırac

ak ş

ekild

e lim

an

alty

apıs

ı iht

iyac

ını k

arşı

lam

aya

yöne

lik y

atırı

mla

r hay

ata

geçi

rilec

ektir

.

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı (S)

,Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı, T

OBB

,Tİ

M

2015-2023

Mar

mar

a D

eniz

inde

orta

ölç

ekli

çok

sayı

da l

iman

pr

ojes

i ha

yata

ge

çiril

mek

tedi

r. Tü

rk

Boğa

zlar

Si

stem

inin

uz

un

vade

de

bir

bütü

n ha

linde

do

ygun

luğa

ula

şmas

ı böl

gede

ki h

er ü

lke

için

lojis

tik

anla

mda

cid

di b

ir ris

k te

şkil

etm

ekte

dir.

Gen

el o

lara

k M

arm

ara

Bölg

esin

in, ö

zeld

e is

e İs

tanb

ul’u

n Tü

rkiy

e ek

onom

isin

e ka

tkıs

ı dik

kate

alın

dığı

nda,

orta

vad

ede

karş

ılaşı

lmas

ı m

uhte

mel

bi

r da

rboğ

azın

ül

kem

iz

reka

bet g

ücün

e ve

rece

ği z

arar

dah

a iy

i anl

aşıla

cakt

ır.

2023

yılı

elle

çlem

e ta

hmin

lerin

e gö

re y

akla

şık

3 m

ilyon

ot

omob

il ka

pasi

te

açığ

ı ön

görü

lmek

tedi

r. Ko

ntey

ner

açıs

ında

n,

mev

cut

liman

pr

ojel

erin

in

haya

ta g

eçiri

lmem

esi h

alin

de 2

020

yılın

da 2

mily

on

TEU

, 20

30 y

ılınd

a 8

mily

on T

EU k

apas

ite a

çığı

ol

acağ

ı ta

hmin

ed

ilmek

tedi

r. Bu

çe

rçev

ede,

Kı

yı

Yapı

ları

Mas

ter

Plan

ının

orta

ya k

oydu

ğu h

edefl

er

kaps

amın

da

Mar

mar

a Bö

lges

ine

yöne

lik

olar

ak

büyü

k öl

çekl

i lim

an a

ltyap

ısın

ın g

eliş

tirilm

esi g

erek

tiği

değe

rlend

irilm

ekte

dir.


53

26

Akde

niz’

de “O

rtado

ğu’n

un G

iriş

Kapı

sı” o

lara

k ta

sarla

nan

Mer

sin

Kont

eyne

r Lim

anın

ın k

urul

mas

ı ça

lışm

alar

ı baş

latıl

acak

tır.

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı (S)

, Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,Ç

evre

ve

Şehi

rcilik

Bak

.,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı

2013-2023

Türk

iye

ve

Doğ

u Ak

deni

z lim

anla

rı ar

asın

da

reka

betin

yoğ

unla

ştığ

ı ve

rak

ip l

iman

ların

kap

asite

ve

ver

imlili

kler

inin

hız

la a

rttığ

ı di

kkat

e al

ındı

ğınd

a,

mod

ern

ve b

üyük

ölç

ekli

bir

kont

eynı

r lim

anın

ın

Türk

iye’

nin

reka

bet

gücü

nün

artm

asın

da

büyü

k av

anta

j sa

ğlay

acağ

ı de

ğerle

ndiri

lmek

tedi

r. M

ersi

n ko

ntey

nır

Lim

anın

ın

kapa

site

si

11,4

m

ilyon

TEU

ol

arak

öng

örül

müş

olu

p, O

rtado

ğu (

özel

likle

Ira

k)

ve K

afka

s pa

zarı

için

büy

ük ö

nem

arz

etm

ekte

dir.

Mer

sini

n lo

jistik

bir

üs o

lara

k ko

num

land

ırılm

asın

da

liman

en

önem

li ro

lü o

ynay

acak

tır. A

kden

izde

, 202

0 yı

lında

2,5

mily

on T

EU, 2

030

yılın

da 8

,1 m

ilyon

TEU

ka

pasi

te a

çığı

ola

cağı

tah

min

edi

lmek

tedi

r. M

ersi

n Li

man

ının

men

dire

ğini

n 20

13-2

015

yılla

rı ar

asın

da,

diğe

r alty

apı v

e üs

tyap

ının

aşa

mal

ı ola

rak

2035

yılı

na

kada

r hay

ata

geçi

rilm

esi ö

ngör

ülm

ekte

dir.

27 E

ge’d

e Ç

anda

rlı L

iman

ı aşa

mal

ı ol

arak

tam

amla

naca

ktır.

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı (S)

, Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,Ç

evre

ve

Şehi

rcilik

Bak

anlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı

2011-2023

Mev

cut

İzm

ir Al

sanc

ak

Lim

anın

ın

kapa

site

sini

n ha

lihaz

ırda

yete

rsiz

olm

ası v

e Eg

e’de

arta

n yü

k tra

fiği

nede

niyl

e, K

arad

eniz

ülk

eler

ine

trans

it ta

şım

acılı

ğın

da g

erçe

kleş

eceğ

i büy

ük ö

lçek

li bi

r Eg

e Li

man

ı içi

n ya

pıla

n ça

lışm

alar

so

nucu

nda

Çan

darlı

Bö

lges

i lim

an a

lanı

ola

rak

seçi

lmiş

olu

p, Ç

anda

rlı L

iman

ının

ka

pasi

tesi

4

mily

on

TEU

ol

arak

be

lirle

nmiş

tir.

Kont

eyne

r aç

ısın

dan,

202

0 yı

lında

0,8

mily

on T

EU,

2030

yılı

nda

2,9

mily

on T

EU k

apas

ite a

çığı

ola

cağı

ta

hmin

edi

lmek

tedi

r. Av

rupa

’nın

10

büyü

k lim

anı

aras

ında

yer a

laca

k ola

n bu

liman

; dem

iryol

u ve

oto

yol

bağl

antıl

arı i

le İz

mir’

in, E

ge B

ölge

si’n

in v

e Tü

rkiy

e’ni

n kü

rese

l paz

arla

ra a

çıla

n ön

emli

bir

kapı

sı o

laca

ktır.

Ü

ç fa

z ha

linde

tam

amla

naca

k lim

an ta

m k

apas

iteyl

e ça

lışm

aya

başl

adığ

ında

yıll

ık k

onte

yner

elle

çlem

e ka

pasi

tesi

12

mily

on T

EU o

laca

ktır.

Bu

proj

e ile


54

ülke

miz

in k

onte

yner

elle

çlem

e ka

pasi

tesi

mev

cudu

n üç

ka

tına

çıka

cakt

ır.

Çan

darlı

Li

man

ı Pr

ojes

inin

öz

el s

ektö

r di

nam

ikle

ri ka

rşıs

ında

ki c

azib

esi d

e gö

z ön

ünde

bul

undu

rula

rak,

dal

gakı

ranl

arın

kam

u el

iyle

, te

rmin

alle

r ve

tüm

üst

yapı

nın

ise

Yap-

İşle

t-Dev

ret

mod

eliy

le

gerç

ekle

ştiri

lmes

i pl

anla

nmak

ta

olup

, ka

mu

kayn

akla

rıyla

201

1 yı

lında

yap

ımın

a ba

şlan

an

dalg

akıra

n in

şaat

ının

20

13 y

ılınd

a ta

mam

lanm

ası

plan

lanm

akta

dır.

Diğ

er a

ltyap

ı ve

üst

yapı

işl

erin

in

aşam

alı o

lara

k 20

35 y

ılına

kad

ar h

ayat

a ge

çiril

mes

i ön

görü

lmek

tedi

r.

28

Lim

anla

rı lo

jistik

üs

halin

e ge

tirm

ek a

mac

ıyla

ger

i sa

hala

rında

dem

iryol

u ak

tarım

term

inal

leri

veya

ka

rada

kon

teyn

er te

rmin

alle

ri ku

rula

cakt

ır.

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı (S)

, Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı

2012-2015

Dem

iryol

u ta

şım

acılı

k an

layı

şınd

an

lojis

tik

taşı

mac

ılık

anla

yışı

na g

eçile

cekt

ir. T

CD

D’n

in Y

atırı

m

Prog

ram

ında

18

adet

loj

istik

mer

kez

kuru

lmas

ıyla

ilg

ili “L

ojis

tik

Mer

kez

Kuru

lmas

ı” to

plu

proj

esi,

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı Yat

ırım

Pr

ogra

mın

da K

emal

paşa

Org

aniz

e Sa

nayi

Böl

gesi

D

emiry

olu

Bağl

antı

Hat

tı pr

ojes

i kap

sam

ında

lojis

tik

mer

kezi

nin

alt y

apıs

ının

ihal

esi 2

1 M

art 2

012

tarih

inde

ya

pılm

ış o

lup,

değ

erle

ndiri

lmes

i de

vam

etm

ekte

dir.

2013

yı

lında

ta

mam

lanm

ası

plan

lanm

akta

dır.

Kem

alpa

şa L

ojis

tik K

öyün

üst

yap

ısın

ın is

e 20

12 y

ılı

sonu

itib

ariy

le Y

İD m

odel

i ile

ihal

esi y

apıla

bile

cekt

ir.

Topl

am k

apal

ı ala

n 17

3.85

1 m

²’dir.

29

Org

aniz

e sa

nayi

böl

gele

rine,

bü

yük

fabr

ikal

ara

ve li

man

lara

öz

el s

ektö

r kat

kısı

ile

bağl

antı

hatla

rı ya

pıla

cakt

ır.

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı (S)

,Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Bi

lim, S

anay

i ve

Tekn

oloj

i Ba

kanl

ığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,TO

BB,

OSB

ÜK

(Org

aniz

e Sa

nayi

Bö

lgel

eri Ü

st K

urul

uşu)

2012-2015

TCD

D’n

in Y

atırı

m P

rogr

amın

da y

er a

lan

“Fab

rika,

Li

man

, O

SB v

e Lo

jistik

Mer

kezl

ere

İltis

ak H

atla

rı Ya

pım

ı” pr

ojes

i ka

psam

ında

ça

lışm

alar

de

vam

et

mek

tedi

r. Yü

k ta

şım

asın

ın a

rttırı

lmas

ı iç

in 2

011

yılı

sonu

itib

ariy

le 3

31 a

det

mer

kezd

e to

plam

464

km

ilti

sak

hattı

na u

laşı

lmış

olu

p, 2

012

yılın

da i

se

27 m

erke

zde

olm

ak ü

zere

topl

am 1

44 k

m’lik

iltis

ak

hattı

nın

yapı

m v

e öz

el s

ektö

rle p

roto

kol i

mza

lanm

a ça

lışm

alar

ı de

vam

etm

ekte

dir.


55

30

2023

pe

rspe

ktifi

nde

Türk

iye’

nin

yurti

çi

korid

orla

rını,

ulus

lara

rası

ko

ridor

larla

bağ

lant

ıların

ı ve

kend

i ul

usla

rara

sı

ticar

et

korid

orla

rını

ince

leye

n ul

aştır

ma

ve lo

jistik

alt

ve ü

st y

apı i

htiy

acın

ı bel

irley

ecek

bi

r mas

ter p

lan

hazı

rlana

cakt

ır.

Ula

ştırm

a D

eniz

cilik

ve

Hab

erle

şme

Baka

nlığ

ı (S)

, Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,M

aliy

e Ba

kanl

ığı,

AB

Baka

nlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

TOBB

,Tİ

M L

ojis

tik K

onse

yi

2012-2013

İhra

catın

yan

ı sıra

, yur

tiçi ü

retim

, tük

etim

ve

ithal

at

öngö

rüle

rini g

özet

erek

baş

ta ih

raca

tçıla

r olm

ak

üzer

e ik

tisad

i faa

liyet

te b

ulun

an b

irim

lerin

reka

bet

güçl

erin

i artt

ırmak

üze

re ih

tiyaç

duy

ulan

lojis

tik a

lt ve

üs

t yap

ısın

ın p

lanl

anm

ası v

e ku

rulm

ası s

ağla

naca

k,

2023

Tür

kiye

İhra

cat S

trate

jisin

in ih

raca

t hed

efler

i ve

dol

aylı

ithal

at ö

ngör

üler

i çe

rçev

esin

de u

laşt

ırma

ve lo

jistik

alt

ve ü

st y

apıla

rında

orta

ya ç

ıkac

ak

kapa

site

ihtiy

acı o

rtaya

kon

acak

tır. M

aste

r Pla

nı il

e Tü

rkiy

e’ni

n bi

r ulu

slar

aras

ı tic

aret

kor

idor

u ol

arak

ya

pıla

ndırı

lmas

ı am

açla

nmak

tadı

r.


56

2. E

YLEM

ALA

NI

: YAT

IRIM

- ALT

YAPI

7. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: Ulu

slar

aras

ı Rek

abet

çiliğ

in A

rtırı

lmas

ına

ve R

ekab

etçi

Üre

tim K

oşul

ların

ın

Olu

ştur

ulm

asın

a Yö

nelik

Yat

ırım

Ort

amın

ın İy

ileşt

irilm

esi

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

31

Ham

mad

de

ve

ara

mam

ul

teda

rikin

de i

thal

at b

ağım

lılığ

ının

az

altıl

mas

ına

ve

orta

yü

ksek

ve

yü

ksek

te

knol

ojili

sekt

örle

rde

reka

bet

gücü

nün

artır

ılmas

ına

yöne

lik

yatır

ımla

r de

stek

lene

cekt

ir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S), K

alkı

nma

Baka

nlığ

ıBi

lim S

anay

i Tek

nolo

ji Ba

k.M

aliy

e Ba

kanl

ığı

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

2012-2023

İthal

atta

bağ

ımlı o

lduğ

umuz

ham

mad

de ve

ara

mam

ul

üret

imin

de v

e or

ta v

e yü

ksek

tek

nolo

jili s

ektö

rlerd

e ye

ni

yatır

ımla

rın

proj

e ba

zlı

ve

sele

ktif

olar

ak

este

klen

mes

i, ar

a m

amul

üre

ticile

rinin

küm

elen

me

met

odol

ojis

i ile

ih

tisas

sa

nayi

bö

lgel

erin

de

topl

ulaş

tırılm

ası

ve b

u am

açla

ya

tırım

teşv

ikle

rinin

dü

zenl

enm

esi a

maç

lanm

akta

dır.

32

İhra

catın

sür

dürü

lebi

lir b

ir sa

nayi

al

t ya

pısı

na

sahi

p ol

mas

ı iç

in

ihra

cata

dön

ük ü

retim

stra

tejis

i do

ğrul

tusu

nda

ihra

cat

mik

tar

hede

flerin

e ba

ğlı o

lara

k ka

pasi

te

ve y

eni y

atırı

m ih

tiyac

ı çal

ışm

ası

hazı

rlana

rak

yatır

ım-te

şvik

si

stem

inde

ger

ekli

düze

nlem

eler

ya

pıla

cakt

ır

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Mal

iye

Baka

nlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı

2012-2023

İhra

catç

ılarım

ızın

re

kabe

tçilik

lerin

in

artır

ılara

k ih

raca

ttaki

artı

şın

sürd

ürül

ebilm

esin

e yö

nelik

ola

rak

yatır

ım-te

şvik

si

stem

inde

ge

rekl

i dü

zenl

emel

er

yapı

laca

ktır.

Sekt

örle

rde

hede

flene

n ih

raca

t m

ikta

rların

a ba

ğlı

olar

ak

ilave

ka

pasi

te

ve

yeni

ya

tırım

ihtiy

acın

ın h

esap

lanm

ası v

e 20

23 y

ılına

kad

ar

plan

lanm

ası s

ağla

naca

ktır.


57

33G

irişi

mci

bilg

i sis

tem

i gel

iştir

ilece

k ve

gün

cel tu

tulm

ası s

ağla

naca

ktır.

Bilim

San

ayi v

e Te

knol

oji

Baka

nlığ

ı (S)

,Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,TÜ

İK

2012-2015

Arm

oniz

e si

stem

e g

öre

ülke

miz

de ü

retil

en ü

rünl

erin

sı

nıfla

ndırm

asın

ı sa

ğlay

acak

yer

li ür

etim

env

ante

ri ol

uştu

rula

cak

ve s

ektö

rlerd

e ür

etim

yat

ırım

ların

ın

doğr

u al

anla

ra k

anal

ize

edile

bilm

esi

ve i

htiy

açla

rın

öngö

rülm

esi

am

acıy

la m

evcu

t ür

etim

kap

asite

si

enva

nter

i sür

ekli

olar

ak g

ünce

l tut

ulac

aktır

.

34

Yatır

ım

Orta

mın

ın

İyile

ştiri

lmes

i Ey

lem

Pl

anı

çalış

mal

arı

sürd

ürül

ecek

ve

ça

lışm

alar

da

etki

nlik

artı

rılac

aktır

.

Ekon

omi B

akan

lığı(S

),YO

İKK

üyel

eri

2012-2023

Yatır

ım O

rtam

ını İ

yile

ştirm

e Ko

ordi

nasy

on K

urul

u ka

psam

ında

çal

ışan

10

ayrı

Tekn

ik K

omite

ta

rafın

dan

yürü

tüle

n Ey

lem

Pla

nlar

ı öze

l-kam

u iş

birli

ği y

apıla

rak

süre

kli g

ünce

llene

cek

ve e

tkin

şe

kild

e uy

gula

naca

ktır.

Bu

sure

tle y

atırı

mla

rın

önün

deki

idar

i ve

tekn

ik e

ngel

ler a

zaltı

lara

k ge

rekl

i mev

zuat

iyile

ştirm

eler

i yap

ılaca

k, y

erli

ve y

aban

cı y

atırı

mcı

ları

bilg

ilend

irme

faal

iyet

leri

yürü

tüle

cek,

topl

am y

atırı

mla

rın a

rttırı

lmas

ına

orta

m

sağl

anac

aktır

.


58

2. E

YLEM

ALA

NI

: YAT

IRIM

- ALT

YAPI

8. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: Dış

Tic

aret

e K

onu

Ola

n A

lanl

arda

Yab

ancı

Yat

ırım

cını

n Ü

lkem

ize

Çek

ilmes

i

Eyle

m

No

Eyle

mle

rSo

rum

lu v

e İlg

ili K

urul

uşla

rSü

reA

çıkl

ama

35

Yaba

ncı

yatır

ımcı

ların

çe

kilm

esin

e yö

nelik

ta

nıtım

, se

min

er

vb

orga

niza

syon

ların

sa

yısı

ve

etki

nliğ

i artı

rılac

aktır

.

T.C

. Baş

baka

nlık

Yat

ırım

Des

tek

ve T

anıtı

m A

jans

ı (S)

,Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,TO

BB

2012-2023

Gird

i Te

darik

St

rate

jisin

de

(GİT

ES)

be

lirle

nen/

belir

lene

cek

ürün

ve

se

ktör

lerd

e ya

banc

ı ya

tırım

cını

n ül

kem

ize

çeki

lmes

i tek

nolo

ji tra

nsfe

rinin

ge

rçek

leşm

esi,

ölçe

k bü

yükl

ükle

rinin

yak

alan

mas

ı ih

raca

tta r

ekab

et g

ücün

ün v

e ya

banc

ı ya

tırım

cını

n ön

ünde

ki

enge

llerin

ka

ldırı

lmas

ı ve

ta

nıtım

ça

lışm

alar

ının

sa

yısı

ve

et

kinl

iğin

in

arttı

rılm

ası

amaç

lanm

akta

dır.


59

2. E

YLEM

ALA

NI

: YAT

IRIM

- ALT

YAPI

9. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: Doğ

ru B

ilgi v

e Pa

zar İ

stih

bara

tına

Hız

lı Er

işim

in T

emin

Edi

lmes

i

Eyle

m

No

Eyle

mle

rSo

rum

lu v

e İlg

ili K

urul

uşla

rSü

reA

çıkl

ama

36İh

raca

t Bi

lgi

Plat

form

u bi

r dı

ş tic

aret

por

talı

halin

e ge

tirile

cekt

ir:Ek

onom

i Bak

anlığ

ı (S)

2012-2015

İBP

web

site

si, m

üşte

ri od

aklı

bir

anla

yışl

a ye

nide

n el

e al

ınac

aktır

. Bu

kaps

amda

, ihr

acat

ın a

rtırıl

mas

ına

yöne

lik ol

arak

yürü

tüle

n tem

el ça

lışm

alar

a firm

alar

ımız

ta

rafın

dan

doğr

udan

ula

şıla

bilm

esi h

edefl

enm

ekte

dir.

37

KOBİ

’lerin

hed

ef p

azar

lara

yöne

lik

rapo

rlara

er

işim

inin

ar

tırılm

ası

amac

ıyla

bilg

i yön

etim

sis

tem

inin

ku

rulm

ası s

ağla

naca

ktır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S)

2012-2015

AB

fonl

arıy

la

dest

ekle

nen

KOBİ

’lerin

Ağ

Ya

pıla

ndırm

ası

ve

Bölg

eler

aras

ı İş

birli

ğini

n G

üçle

ndiri

lmes

i Pr

ojes

i” ka

psam

ında

KO

Bİ’le

re

yöne

lik

bi

r “B

ilgi

Yöne

tim

Sist

emi”

kuru

lmas

ı he

defle

nmek

tedi

r. Bu

eyl

emle

, KO

Bİ’le

rin m

evcu

t ve

hed

ef p

azar

lara

yön

elik

stra

tejik

ve

oper

asyo

nel

kara

rların

ı do

ğru

verm

eler

ini s

ağla

yaca

k on

-line

bir

sist

emin

gel

iştir

ilmes

i am

açla

nmak

tadı

r.

38Yu

rtdış

ında

Tür

k iş

çev

rele

ri ve

di

aspo

rası

ile

ile

tişim

in e

tkin

liği

artır

ılaca

ktır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Dış

işle

ri Ba

kanl

ığı,

Yurtd

ışı T

ürkl

er v

e Ak

raba

To

plul

ukla

r Baş

kanl

ığı,

Türk

iye

Yatır

ım D

este

k ve

Ta

nıtım

Aja

nsı,

TİM

,TO

BBD

EİK

2012-2023

Tica

ret M

üşav

irler

i ve

Ataş

eler

inin

yur

t dış

ında

ki T

ürk

iş ç

evre

leri

ve d

iasp

oras

ı ile

ile

tişim

i ar

tırıla

cakt

ır.

Yurtd

ışın

da y

atırı

m v

e tic

aret

yap

mak

iste

yen

Türk

iş

adam

ları

ile b

ahse

kon

u çe

vrel

er a

rası

nda

bağl

arın

ku

rulm

ası,

tar

aflar

ara

sınd

a bi

lgi a

lışve

rişi v

e pa

zar

ve i

ş fır

satla

rı ko

nusu

nda

bilg

i ür

etilm

esin

e iliş

kin

alty

apı o

luşt

urul

mas

ı sağ

lana

cakt

ır.


60

39Ex

imba

nk’ın

yur

tdış

ı alıc

ı bilg

ileri

portf

öyü

oluş

turu

laca

ktır.

Exi

mba

nk (S

),Ek

onom

i Bak

anlığ

ı

2012-2015

Exim

bank

’ın y

atırı

m m

alı a

lıcıla

rı ile

ilgi

li po

tans

iyel

ve

kre

dibi

lite

bilg

ilerin

i iç

eren

müş

teri

enva

nter

leri

oluş

turm

ası

ve b

unla

rı ya

tırım

mal

ı ih

raca

tçıla

rı ile

pa

ylaş

mas

ı am

açla

nmak

tadı

r.


61

2. E

YLEM

ALA

NI

: YAT

IRIM

- ALT

YAPI

10. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

ın K

atm

a D

eğer

ini A

rtırm

ak A

mac

ıyla

Yer

li H

amm

adde

ve

Ara

mal

ı Ted

ariğ

inin

G

eliş

tirilm

esi

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

40

Gird

i Ted

arik

Stra

tejis

i (G

İTES

) ça

lışm

alar

ı çer

çeve

sind

e ha

zırla

nan

yata

y ve

sek

töre

l ey

lem

pla

nlar

ı uy

gula

may

a ge

çiril

ecek

tir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

İlgili

Kam

uKu

rum

ve

Kuru

luşl

arı

2012-2015

Gird

i te

darik

inde

, ül

ke v

e bö

lge

bazl

ı ba

ğım

lılığ

ın

azal

tılm

ası,

kayn

akla

rdak

i be

lirsi

zlik

lerin

ve

fiy

at

dalg

alan

mal

arın

ın o

luşt

urac

ağı

riskl

erin

gid

erilm

esi,

ihra

catta

sür

dürü

lebi

lir re

kabe

t güc

ünün

sağ

lanm

ası

ve g

elec

ekte

öne

m k

azan

acak

ürü

nler

in ih

tiyac

ının

ka

rşıla

nmas

ı iç

in h

azırl

anan

GİT

ES ç

alış

mal

arın

da

son

aşam

aya

gelin

miş

tir. B

u çe

rçev

ede

dem

ir-çe

lik,

otom

otiv

-mak

ine,

kim

ya,

teks

til v

e ha

zır

giyi

m i

le

tarım

sek

törle

rine

ilişki

n ha

zırla

nan

ve u

ygul

amay

a ge

çiril

ecek

eyl

em p

lanl

arı,

sekt

örle

rimiz

tar

afın

dan

gird

i te

darik

inde

ka

rşıla

şıla

n/

karş

ılaşı

labi

lece

k ris

kler

in a

zaltı

lmas

ına

ve s

ürdü

rüle

bilir

gird

i ted

arik

ini

sağl

amay

a yö

nelik

eyl

emle

ri iç

erm

ekte

dir.

41

Yurti

çi h

amm

adde

ve

ara

mal

ı ür

etic

ilerin

in re

kabe

t güc

ünün

ko

runm

ası i

çin

uygu

n ür

etim

ko

şulla

rının

bul

undu

ğu b

ölge

ler

kuru

laca

k ve

küm

elen

men

in

dest

ekle

nmes

i sağ

lana

cakt

ır.

Bilim

San

ayi v

e Te

kn. B

ak. (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Mal

iye

Baka

nlığ

ı H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

TOBB

2012-2015

Öze

llikle

üre

tim m

aliy

etle

ri ba

skıs

ı ned

eniy

le y

urt i

çi

ham

mad

de v

e ar

a m

amul

üre

ticile

rinin

küm

elen

me

met

odol

ojis

i ile

ihtis

as s

anay

i böl

gele

rinde

to

plul

aştır

ılmas

ı ve

daha

uyg

un ü

retim

mal

iyet

i ko

şulla

rı ya

ratıl

mas

ı sur

etiy

le d

este

klen

mes

i am

açla

nmak

tadı

r.


62

42

Çok

ulu

slu

şirk

etle

r içi

n ar

a m

alı ü

rete

n O

rijin

al E

kipm

an

Üre

ticis

i şirk

etle

rin i

hrac

atın

ı de

stek

leye

cek

özel

pro

gram

lar

uygu

lana

cakt

ır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Bilim

San

. ve

Tekn

oloj

i Bak

anlığ

ı, M

aliy

e Ba

k.H

azin

e M

üst.,

Türk

Pat

ent E

nstit

üsü

2012-2015

Öze

llikle

yük

sek

tekn

oloj

ili al

anla

rda

Orij

inal

Ek

ipm

an Ü

retic

isi s

tatü

süne

sah

ip fi

rma

sayı

sını

n ar

ttırıl

mas

ı içi

n öz

el b

ir de

stek

pro

gram

ı dü

zenl

enm

esi v

e bu

şirk

etle

rin p

roje

baz

lı ol

arak

yat

ırım

, üre

tim, A

r-Ge

pat

ent v

e ih

raca

t fa

aliy

etle

rinin

des

tekl

enm

esi a

maç

lanm

akta

dır.


63

3. E

YLEM

ALA

NI

: ÇEV

RE

11. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

Yap

ısın

ın Ç

evre

ve

Sürd

ürül

ebili

r Büy

ümey

e İli

şkin

Yük

ümlü

lükl

ere

Uyu

mla

ndırı

lmas

ıEy

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

43

Ulu

slar

aras

ı rek

abet

çiliğ

in

artır

ılmas

ını t

emin

en, ç

evre

ya

tırım

ların

ı des

tekl

eyec

ek ö

zel

prog

ram

lar u

ygul

anac

aktır

.

Çev

re v

e Şe

hir.

Baka

nlığ

ı (S)

,Bi

lim, S

an. v

e Te

knol

oji B

akan

lığı

Mal

iye

Bak.

Ekon

omi B

akan

lığı

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,TT

GV

2012-2015

Çev

re y

atırı

mla

rının

artı

rılm

asın

a yö

nelik

ola

rak

uzun

va

deli

finan

sman

ola

nakl

arı d

ahil

olm

ak ü

zere

, pro

je

bazlı

ve çe

vrey

e etk

isi do

ğrul

tusu

nda s

elek

tif de

stek

lerin

ha

zırla

nmas

ı ve

kulla

nım

a aç

ılmas

ı am

açla

nmak

tadı

r. Bu

ey

lem

in

amac

ı do

ğrul

tusu

nda

dest

ekle

nece

k ön

celik

li se

ktör

lerin

ve

pr

oses

lerin

be

lirle

nmes

i, ku

rum

sal

kapa

site

nin

bu k

onud

a ge

liştir

ilmes

i i

le

ilgili

sekt

örün

ve

ilgili

kam

u ku

rum

, ku

rulu

şlar

ının

bi

lgile

ndiri

lmes

i ve

yönl

endi

rilm

esi h

edefl

enm

ekte

dir.

44

Karb

on p

iyas

alar

ının

ge

liştir

ilmes

i ve

ihra

catç

ı fir

mal

arın

bu

piya

sada

n ya

rarla

nmal

arı d

oğru

ltusu

nda

gere

kli b

ilgile

ndirm

e ve

yö

nlen

dirm

e ça

lışm

alar

ının

ya

pılm

ası s

ağla

naca

ktır.

Çev

re v

e Şe

hirc

ilik B

akan

lığı (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,Tİ

M v

e İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012

-20

15

Karb

on

piya

sala

rında

se

ra

gazı

em

isyo

nlar

ını

deng

elem

ek v

e/ve

ya b

u pi

yasa

lard

a iş

lem

gör

mek

üz

ere

proj

e ha

zırla

nmas

ını

sağl

amak

üz

ere

imal

atçı

fir

mal

ar

için

çe

şitli

to

plan

tı,

sem

iner

ve

eğ

itim

pr

ogra

mla

rı dü

zenl

ener

ek

dest

ekle

nmes

i am

açla

nmak

tadı

r.

45

İhra

catç

ıların

ger

i dön

üşüm

ko

nusu

nda

bilg

ilend

irilm

eler

i ve

firm

alar

ın a

tık y

önet

imi

konu

sund

a pa

ydaş

larla

iş

birli

ğini

n öz

endi

rilm

esi v

e ko

layl

aştır

ılmas

ı sağ

lana

cakt

ır.

Çev

re v

e Şe

hir.

Baka

nlığ

ı (S)

, Bi

lim, S

anay

i ve

Tek.

Bak

anlığ

ı,Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,Be

ledi

yele

r2012-2015

Bilim

, Sa

nayi

ve

Te

knol

oji

Baka

nlığ

ı uh

desi

nde

hazı

rlana

n G

eri D

önüş

üm S

trate

ji Be

lges

i nih

ai h

ale

getir

ilere

k, g

eri d

önüş

üm b

ilinci

nin

üret

ici,

ihra

catç

ı ve

tük

etic

iler

aras

ında

çeş

itli

topl

antı,

sem

iner

ve

eğiti

m p

rogr

amla

rı dü

zenl

ener

ek y

aygı

nlaş

tırılm

ası

ve s

anay

i-kam

u iş

birli

ğini

n sa

ğlan

arak

ülk

emiz

in g

eri

dönü

şüm

kap

asite

sini

n ar

tırılm

ası a

maç

lanm

akta

dır.


64

46

İhra

catç

ıların

çev

re

stan

dartl

arın

a uy

umu

artır

ılaca

k ve

eko

-etik

etle

me

konu

sund

a bi

lgile

ndiri

lmes

i sağ

lana

cakt

ır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Çev

re v

e Şe

hirc

ilik B

akan

lığı,

TİM

,İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012-2023

Avru

pa

Birli

ği

ve

diğe

r ge

lişm

iş

ülke

lerd

e ek

o-et

iket

lem

e gi

bi ç

evre

sta

ndar

tların

a uy

umlu

ürü

nler

pa

zara

giri

şte

öne

mli r

ekab

et a

vant

ajı s

ağla

mak

tadı

r. Bu

seb

eple

AB

ve d

iğer

gel

işm

iş ü

lke

mev

zuat

ların

da

sıkl

ıkla

ye

r al

may

a ba

şlay

an

eko-

etik

etle

me

konu

sund

a fir

mal

arın

bi

linçl

endi

rilm

esin

e yö

nelik

eğ

itim

lerin

düz

enle

nmes

i am

açla

nmak

tadı

r.


65

4. E

YLEM

ALA

NI

: TEK

NO

LOJİ

12. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

ta Y

enili

kçili

k ve

Ar-

Ge’

ye Y

önel

ik Y

atırı

m v

e U

ygul

amal

ar il

e İle

ri Te

knol

ojili

Ürü

n İh

raca

tının

Art

ırılm

ası

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

47

Üni

vers

itele

rde

sana

yi

ihtiy

açla

rını

ve

yere

l öz

ellik

leri

de

dikk

ate

alan

te

mat

ik

olar

ak

yapı

lanm

ış

araş

tırm

a m

erke

zler

inin

ya

ygın

laşt

ırılm

ası

ve e

tkin

kul

lanı

mı s

ağla

naca

ktır.

Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı (S)

,Bi

lim, S

anay

i ve

Tekn

oloj

i Ba

kanl

ığı,

TÜBİ

TAK,

YÖK,

Üni

vers

itele

r

2012-2023

Öze

l se

ktör

ün ö

nem

li dü

zeyd

e Ar

-Ge

ve y

eniliğ

e ka

ynak

ayı

rdığ

ı, ih

raca

t yet

eneğ

inin

bul

undu

ğu v

e Ar

-G

e ve

yen

iliğe

daya

lı re

kabe

t güc

ünün

gör

ece

daha

yü

ksek

old

uğu

alan

lard

a ih

tiyac

a gö

re y

eni a

raşt

ırma

alty

apıla

rı ku

rula

cak

ve m

evcu

t al

tyap

ıların

etk

in

kulla

nım

ı sağ

lana

cakt

ır.

48

Ar-G

e Ka

nunu

ka

psam

ında

, R

ekab

et

Önc

esi

İşbi

rliği

Pr

ojel

erin

in

dest

ekle

nmes

i, öz

el s

ektö

r Ar

-Ge

Mer

kezl

erin

in

kuru

lmas

ı, iz

lenm

esi

ve

dest

ekle

nmes

i ile

Tek

no g

irişi

m

serm

ayes

i de

steğ

inin

ve

rilm

esi

sağl

anac

aktır

.

Bilim

, San

ayi v

e Te

k. B

ak. (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Mal

iye

Baka

nlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

TÜBİ

TAK,

TO

BB

2012-2015

Ger

çekl

eştir

ilece

k de

stek

ler

arac

ılığı

yla

özel

se

ktör

de A

r-Ge

alty

apıs

ının

gel

iştir

ilmes

i, ar

aştır

mac

ı is

tihda

mın

ın a

rtırıl

mas

ı, Ar

-Ge’

ye a

yrıla

n ka

ynağ

ın

artır

ılmas

ı sa

ğlan

arak

Ar-G

e ve

ye

nilik

al

anın

da

yete

neği

n ge

liştir

ilmes

i ve

yeni

lik ta

banl

ı giri

şim

ciliğ

in

artır

ılmas

ı am

açla

nmak

tadı

r.

49Te

knol

ojik

Ar-G

e, P

aten

t, Ya

tırım

, Ta

nıtım

ve

Paza

rlam

a D

este

k Pr

ogra

mla

rı uy

gula

naca

ktır.

Bilim

, San

ayi v

e Te

k. B

akan

lığ

(S),

Mal

iye

Baka

nlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

Kalk

ınm

a Aj

ansl

arı,

TPE

2012-2015

Ülk

emiz

san

ayis

inin

ihr

acat

oda

klı

ve u

lusl

arar

ası

paza

rlard

a re

kabe

t gü

cünü

n yü

ksek

bi

r ya

pıya

ka

vuşt

urul

mas

ını

tem

in

etm

ek

üzer

e,

gerç

ek

ve

tüze

l ki

şile

rin

Ar-G

e ça

lışm

alar

ı so

nucu

nda

geliş

tirip

üre

ttikl

eri

yüks

ek k

atm

a de

ğerli

tek

nolo

jik

ürün

lere

sa

ğlan

acak

de

stek

lerle

ilg

ili pr

ogra

mla

r ha

zırla

naca

ktır.


66

50

Araş

tırm

a so

nuçl

arın

ın

ve

bulu

şlar

ın

ticar

ileşt

irilm

esi

ve

tekn

oloj

i tra

nsfe

ri uy

gula

mal

arı

etki

nleş

tirilm

esi s

ağla

naca

ktır.

Bilim

, San

ayi v

e Te

k. B

ak. (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

TÜBİ

TAK,

YÖ

K,Ü

nive

rsite

ler,

TPE,

Kalk

ınm

a Aj

ansl

arı,

TİM

, TO

BB, T

TGV,

KO

SGEB

2012-2015

Araş

tırm

a so

nuçl

arın

ın

fikri

mül

kiye

t ha

klar

ına

ilişki

n m

evzu

at

düze

nlem

eler

i ge

rçek

leşt

irile

cekt

ir.

Ülk

emiz

iç

in

uygu

n Te

knol

oji

Tran

sfer

O

fisi

mod

eli

tam

amla

nara

k pi

lot

ölçe

kte

uygu

lam

ası

başl

atıla

cakt

ır.

Öze

l ve

ka

mu

kesi

mi

tara

fında

n ge

rçek

leşt

irile

n bu

luşl

arın

tic

arile

ştiri

lmes

i am

acı

ile

bulu

şçul

ar il

e ye

rli,

yaba

ncı,

kam

u-öz

el g

irişi

mci

leri

bulu

ştur

an

plat

form

lar

kuru

lmas

ı ve

yu

rt iç

inde

ya

tırım

ının

des

tekl

enm

esin

i sağ

laya

cak

özel

pro

gram

ha

zırla

nmas

ı ve

uygu

lanm

ası s

ağla

naca

ktır.

51

Şirk

etle

rin b

ilimse

l ve

tek

nolo

jik

geliş

mel

ere

daya

lı ye

nilik

çi

ürün

ve

sü

reç

fikirl

erin

in

geliş

tirilm

esi

ve

ticar

ileşt

irilm

esi

amac

ı ile

; en

düst

riyel

ta

sarım

, ür

etim

e ha

zırlı

k,

üret

im

süre

ci

doğr

ulam

ası,

saha

te

stle

ri,

belg

elen

dirm

e ça

lışm

alar

ı, pa

zara

sun

um v

e sa

tış s

onra

sı

hizm

etle

re

yöne

lik

hazı

rlık

çalış

mal

arı

faal

iyet

lerin

i iç

eren

pr

ojel

eri d

este

klen

ecek

tir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TTG

V

2012-2015

Türk

iye’

de

yerle

şik

ticar

i, sı

nai

veya

ya

zılım

fa

aliy

etin

de

bulu

nan

şirk

etle

rin

Kalk

ınm

a Pl

anı,

Yıllı

k Pr

ogra

m,

Bilim

ve

Tekn

oloj

i Yü

ksek

Kur

ulu

kara

rların

da b

elirl

enen

önc

elik

li te

knol

oji

alan

ı ve

se

ktör

leri

başt

a ol

mak

üze

re k

endi

bün

yele

rinde

ve/

veya

bün

yele

ri dı

şınd

a ul

usla

rara

sı p

azar

lara

yön

elik

ür

ünle

rin g

eliş

tirilm

esi v

e tic

arile

ştiri

lmes

i faa

liyet

lerin

i iç

erec

ek ş

ekild

e yü

rüte

cekl

eri

proj

eler

kap

sam

ında

be

lgel

endi

rileb

ilen

gide

rlerin

in b

elirl

i bir

oran

ının

hib

e ol

arak

des

tekl

enm

esi h

edefl

enm

ekte

dir.

52

Stra

tejik

bir

yakl

aşım

be

nim

sene

rek,

kam

u al

ımla

rının

, ye

niliğ

i, ye

rlile

şmey

i ve

tekn

oloj

i tra

nsfe

rini t

eşvi

k et

mes

i sa

ğlan

acak

tır.

Bilim

, San

ayi v

eTe

knol

oji B

akan

lığı(S

),M

aliy

e Ba

kanl

ığı(S

),Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,AB

Bak

anlığ

ıH

azin

e M

üst.,

TÜBİ

TAK,

Kam

u İh

ale

Kuru

mu

2012-2015

Bilim

Tek

nolo

ji Yü

ksek

Kur

ulun

un 2

011/

106

sayı

lı Ka

rarı

çerç

eves

inde

ya

pıla

cak

çalış

mal

arla

, ka

mud

a uz

un d

önem

li al

ım s

trate

jisi

belir

lene

rek

kam

u al

ımla

rının

ül

kem

izde

Ar

-Ge

ve

yeni

lik

kapa

site

sini

artı

rıcı,

yerli

tek

nolo

jiye

daya

lı ka

litel

i ür

ünle

rin ü

retil

mes

ini

sağl

ayıc

ı yö

nde

kulla

nılm

ası

sağl

anac

aktır

. Ka

mu

teda

riki u

ygul

amal

arı,

yerli

Ar-

Ge

ve y

enilik

içi

n st

rate

jik ö

nem

e sa

hip

alan

lard

a ku

llanı

laca

k,

bu

alan

lard

aki

ihra

ç ür

ünle

rimiz

in

ulus

lara

rası

reka

bet g

ücü

artır

ılaca

ktır.


67

53O

rgan

ize

sana

yi b

ölge

lerin

de

Ar-G

e da

nışm

anlık

mer

kezl

eri/

ofisl

eri k

urul

acak

tır.

Bilim

, San

ayi v

e Te

knol

oji

Baka

nlığ

ı (S)

,TÜ

BİTA

K,TT

GV,

T

OBB

,O

SBÜ

K (O

rgan

ize

Sana

yi

Bölg

eler

i Üst

Kur

uluş

u)

2012-2019

Org

aniz

e sa

nayi

bö

lgel

erin

in

orta

k hi

zmet

inde

ol

an

ve

sekt

örel

ba

zda

araş

tırm

a ya

pan

Ar-G

e da

nışm

anlık

mer

kezl

erin

in k

urul

mas

ı, KO

Bİ’le

rin A

r-G

e’ye

yön

elm

eler

ini s

ağla

yaca

k ve

Ar-G

e ça

lışm

alar

ı ya

pmal

arın

ı kol

ayla

ştıra

cakt

ır.


68

5. E

YLEM

ALA

NI

: İŞB

İRLİ

KLE

Rİ

13. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İki

li ve

Çok

lu U

lusl

arar

ası T

icar

et İ

şbirl

ikle

rinin

Güç

lend

irilm

esi

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

54Se

rbes

t tic

aret

an

laşm

ası

ve

terc

ihli

ticar

et a

nlaş

mas

ı ya

pıla

n ül

ke s

ayıs

ı artı

rılac

aktır

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Dış

işle

ri Ba

kanl

ığı,

Avru

pa B

irliğ

i Bak

anlığ

ı

2012-2019

2023

İhra

cat S

trate

jisi ç

erçe

vesi

nde

yer

alan

hed

ef

paza

rlar b

aşta

olm

ak ü

zere

ser

best

tica

ret a

nlaş

mas

ı ve

ter

cihl

i tic

aret

anl

aşm

ası

yapı

lan

ülke

say

ısın

ın

arttı

rılm

ası h

edefl

enm

ekte

dir.

55

İmal

at

sana

yi

sekt

örle

rinin

ya

tırım

ve

ham

mad

de ih

tiyaç

ları

doğr

ultu

sund

a yer

li ürü

n gel

iştir

me

ve u

yarla

ma

dest

ek p

rogr

amla

rı ha

zırla

nara

k uy

gula

naca

ktır.

Bilim

San

ayi v

e Te

kn. B

ak. (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

TOBB

2012-2015

Sekt

örle

rin y

atırı

mla

rında

yen

i üre

tim te

knol

ojile

rine

haki

m o

lma

vizy

onu

doğr

ultu

sund

a, ye

rli ü

rün

alım

ının

de

stek

lenm

esi,

bu ç

erçe

vede

, yer

li ürü

n ge

liştir

me

ve

uyar

lam

a de

stek

pro

gram

ları

ile y

eni p

aten

t alım

ı ve

Ar-G

e ça

lışm

alar

ının

ve

yeni

bul

uşla

rın ü

retil

mes

inin

ve

tesc

il ed

ilmes

inin

öze

ndiri

lmes

i am

açla

nmak

tadı

r.

56 U

lusl

arar

ası

orga

niza

syon

lard

a ül

kem

iz

daha

et

kin

tem

sil

edile

cekt

ir.

Dış

işle

ri Ba

kanl

ığı (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Kalk

ınm

a Ba

kanl

ığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,TO

BB

2012-2023

Ulu

slar

aras

ı or

gani

zasy

onla

rda

ülke

miz

in

daha

fa

zla

tem

sil e

dilm

esi s

ağla

nmas

ı am

açla

nmak

tadı

r. Ü

lkem

izin

ul

usla

rara

sı

ve

bölg

esel

iş

birli

ği

teşk

ilatla

rında

ki

etki

nliğ

inin

ar

tırılm

asın

a yö

nelik

ça

lışm

alar

yap

ılaca

ktır.


69

5. E

YLEM

ALA

NI

: İŞB

İRLİ

KLE

Rİ

14. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

çıla

rın K

amu

– Ö

zel S

ektö

r – S

TK’la

r – Ü

nive

rsite

ile

İlişk

ilerin

in G

eliş

tirilm

esi

Eyle

m

No

Eyle

mle

rSo

rum

lu v

e İlg

ili K

urul

uşla

rSü

reA

çıkl

ama

57

Kalk

ınm

a Aj

ansl

arı

büny

esin

de

kuru

lmuş

bul

unan

Yat

ırım

Des

tek

Ofis

lerin

in ih

raca

tla ilg

ili ko

nula

rda

kapa

site

si

geliş

tirile

rek,

di

ğer

kuru

mla

rla iş

birli

ği iç

inde

gö

rev

yapm

alar

ı sağ

lana

cakt

ır.

Kal

kınm

a Ba

kanl

ığı (

S),

Ekon

omi B

akan

lığı ,

TİM

,

T

OBB

,İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012-2015

Kalk

ınm

a Aj

ansl

arı

büny

esin

de h

alih

azırd

a he

r ild

e ku

rulm

uş b

ulun

an Y

atırı

m D

este

k O

fisle

rinin

ins

an

kayn

ağı

ve

tekn

ik

kapa

site

lerin

in

geliş

tirilm

esiy

le

diğe

r kur

umla

rla iş

birli

ği iç

inde

bu

birim

lerin

ihra

catla

ilg

ili ko

nula

rda

da g

örev

yap

mal

arı s

ağla

naca

ktır.

58İh

raca

tçıla

rın

üniv

ersi

tele

r ile

iş

birli

ğini

ge

liştir

mes

ini

sağl

ayac

ak

yeni

de

stek

m

ekan

izm

alar

ı olu

ştur

ulac

aktır

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Mal

iye

Baka

nlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,G

ıda,

Tarım

ve

Hay

vanc

ılık

Bak.

,YÖ

K,Tİ

M, T

OBB

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2015

Ulu

slar

aras

ı R

ekab

etçi

liğin

G

eliş

tirilm

esin

in

Des

tekl

enm

esi H

akkı

nda T

ebliğ

ile ün

iver

site

-ihra

catç

ı ve

üre

tici i

şbirl

iğin

i gel

iştir

mek

üze

re d

este

klen

mes

i am

açla

nmak

tadı

r. Bu

des

tek

ile i

şbirl

iği

kuru

luşl

arı

olar

ak

tanı

mla

nan

Türk

iye

İhra

catç

ılar

Mec

lisi,

Türk

iye

Oda

lar

ve B

orsa

lar

Birli

ği,

Dış

Eko

nom

ik

İlişk

iler

Kuru

lu, İ

hrac

atçı

Birl

ikle

ri, İl

Tic

aret

ve/

veya

Sa

nayi

Oda

ları,

Org

aniz

e Sa

nayi

Böl

gele

ri, E

ndüs

tri

Bölg

eler

i, Te

knol

oji

Gel

iştir

me

Bölg

eler

i, Se

ktör

el

Üre

tici

Der

nekl

eri,

Sekt

örel

D

ış T

icar

et

Şirk

etle

ri (S

DŞ)

ile

im

alat

çıla

rın k

urdu

ğu d

erne

k, b

irlik

ve

koop

erat

ifler

ön

derli

ğind

e fir

mal

arın

or

tak

olar

ak

gerç

ekle

ştire

cekl

eri i

htiy

aç a

naliz

i, eğ

itim

faal

iyet

leri,

da

nışm

anlık

fa

aliy

etle

ri,

yurtd

ışı

paza

rlam

a pr

ogra

mla

rı, a

lım h

eyet

i pr

ogra

mla

rı, i

stih

dam

ve

bire

ysel

dan

ışm

anlık

faa

liyet

leri

dest

ekle

nmek

tedi

r. İş

birli

ği ku

rulu

şlar

ının

ihtiy

aç a

naliz

i, eği

tim fa

aliy

eti v

e da

nışm

anlık

faal

iyet

lerin

e yö

nelik

ger

çekl

eştir

ecek

leri

hizm

et a

lımla

rında

üni

vers

itele

rden

yar

arla

nılm

akta

ol

up, b

u çe

rçev

ede

üniv

ersi

te-ih

raca

tçı b

ağla

ntıs

ının

gü

çlen

diril

mes

i hed

eflen

mek

tedi

r.


70

6. E

YLEM

ALA

NI

: FİN

AN

SMA

N

15. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: Fin

ansa

l Ens

trüm

anla

rın v

e Ti

care

t Des

tek

Ara

çlar

ının

Art

tırılm

ası v

e Ve

rimli

Kul

lanı

mın

ın S

ağla

nmas

ı

Eyle

m

No

Eyle

mle

rSo

rum

lu v

e İlg

ili K

urul

uşla

rSü

reA

çıkl

ama

59

Exim

bank

ta

rafın

dan

ihra

cat

kred

i si

gorta

sı

uygu

lam

ası

yayg

ınla

ştırı

lıp ih

raca

tçıla

rın ti

cari

bank

alar

ı da

kul

lana

rak

kayn

ak

elde

etm

esi s

ağla

naca

ktır.

Exim

bank

(S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,TB

B

2012-2015

Exim

bank

kay

nakl

arın

ın y

akla

şık

yüzd

e 90

’nın

dan

fazl

asın

ı ol

uştu

ran

kısa

vad

eli k

redi

ler,

ihra

catç

ının

iş

letm

e se

rmay

esi

ihtiy

acın

ı gi

derm

ekte

anca

k Ex

imba

nk k

ayna

klar

ıyla

sın

ırlı k

alm

akta

dır.

Exim

bank

ta

rafın

dan

ihra

cat

alac

ağın

ın

sigo

rtala

nmas

ı ve

si

gorta

be

delle

rinin

te

min

at

göst

erile

rek

ticar

i ba

nkal

arda

n kr

edi a

lınm

ası

daha

faz

la ih

raca

tçın

ın

daha

gen

iş b

ir ka

ynak

kul

lanı

mın

ı sağ

laya

cakt

ır.

60

Serm

aye

mal

ları

ve

yüks

ek

tekn

oloj

ili se

ktör

ih

raca

tını

dest

ekle

mek

am

acıy

la

ülke

kr

edi

ve

gara

nti

prog

ram

ları

ile

diğe

r or

ta-u

zun

vade

li kr

edi

prog

ram

ların

ın

kulla

nım

ı ar

tırıla

cak

ve

yeni

de

stek

pr

ogra

mla

rı g

eliş

tirile

cekt

ir.

Exim

bank

(S),

Ekon

omi B

akan

lığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,TB

B

2012-2015

Üre

timi

uzun

za

man

al

an

elek

trikl

i m

akin

eler

, el

ektro

nik,

gem

i ve

mak

ine

gibi

yüks

ek te

knol

oji iç

eren

se

ktör

lerin

üre

ttiği

mal

ların

ihr

acat

ını

dest

ekle

mek

, m

evcu

t sis

tem

in s

orun

ların

ı çöz

mek

ve

bu s

ektö

rlerin

Ex

imba

nk k

ayna

klar

ını e

tkin

kul

lanm

asın

ı sağ

lam

ak

amac

ıyla

ülk

e kr

edi v

e ga

rant

i pro

gram

ları

ile d

iğer

or

ta-u

zun

vade

li kr

edi

prog

ram

ların

ın k

ulla

nım

ının

ar

tırılm

ası v

e ye

ni d

este

k pro

gram

ların

ın h

azırl

anm

ası

amaç

lanm

akta

dır.


71

61

İhra

catç

ıların

ku

r ris

kini

or

tada

n ka

ldıra

cak

finan

sal

enst

rüm

anla

rın ta

nıtım

ı ya

pıla

rak

kulla

nım

ı ya

ygın

laşt

ırıla

cak

ve

ihra

catta

döv

iz k

uru

riski

sig

orta

si

stem

i kur

ulac

aktır

.

Exi

mba

nk (S

),Ek

onom

i Bak

anlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

Exim

bank

,Tİ

M,

Türk

iye

Bank

alar

Birl

iği,

Vade

li İş

lem

ve

Ops

iyon

Bor

sası

2012-2015

İhra

catç

ıların

reka

bet g

ücün

ün k

orun

mas

ı am

acıy

la,

kur

riski

yön

etim

ine

ilişki

n tü

rev

ürün

uyg

ulam

alar

ı ka

psam

ında

Türk

Exi

mba

nk ta

rafın

dan N

isan

2011

’den

iti

bare

n op

siyo

n im

kanl

arı

sunu

lmay

a ba

şlan

mış

tır.

Söz

konu

su u

ygul

ama

ile, e

sase

n ül

kem

iz b

anka

cılık

pi

yasa

sınd

a fa

aliy

et

göst

eren

tic

ari

bank

alar

ta

rafın

dan

veril

en o

psiy

on h

izm

etin

in k

apsa

mın

ın

geni

şlet

ilere

k, tic

ari b

anka

cılık

piy

asas

ını t

amam

layı

cı

yönd

e ha

reke

t ed

ilmes

i he

defle

nmiş

ol

mak

la

birli

kte,

ülk

emiz

fina

nsal

piy

asal

arın

daki

gel

işm

eler

pa

rale

linde

kur

ris

ki y

önet

imin

e iliş

kin

hizm

etle

rin

zam

an i

çind

e çe

şitle

ndiri

lmes

i de

öng

örül

mek

tedi

r. Bu

çer

çeve

de, a

yrıc

a, s

erbe

st k

ur s

iste

min

de T

L’ni

n de

ğerin

i sü

rekl

i ol

arak

ko

ntro

l al

tında

tu

tman

ın

müm

kün

olm

adığ

ı hus

usu

da d

ikka

te a

lınar

ak d

ünya

ça

pınd

a re

kabe

t ed

en

ihra

catç

ılarım

ızın

ku

rlard

a m

eyda

na g

elec

ek d

alga

lanm

alar

dan

etki

lenm

eyec

ek

yapı

ya k

avuş

turu

lmas

ı içi

n ya

tırım

mal

ı ihr

aç e

den

ve

bir

yıld

an u

zun

vade

li al

acak

ları

olan

ihra

catç

ıların

ku

r ris

kler

ini

sigo

rta

kaps

amın

a al

mak

üz

ere

yeni

ürü

n ge

liştir

ilmes

i am

acıy

la ü

lkem

iz fi

nans

al

piya

sala

rında

ki g

eliş

mel

er y

akın

dan

taki

p ed

ilece

k,

üstle

nile

cek

riskl

erin

sa

ğlık

lı bi

r şe

kild

e “h

edge

” ed

ilmes

ine

yöne

lik im

kanl

arın

artm

ası h

alin

de, o

rta ve

uz

un v

adel

i ihr

acat

ala

cakl

arın

ı da

kaps

amak

üze

re

kur

riski

yön

etim

ine

ilişki

n ye

ni h

izm

etle

r de

vrey

e so

kula

cakt

ır.

62

Exim

bank

Se

rbes

t Ti

care

t An

laşm

ası

ve

Terc

ihli

Tica

ret

Anla

şmas

ı ya

pıla

n ül

kele

r ile

he

def

ve

ön

celik

li pa

zarla

r iç

in

özel

kr

edi

prog

ram

ları

hazı

rlaya

cakt

ır.

Exim

bank

(S),

Ekon

omi B

akan

lığı

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

2012-2015

Exim

bank

’ın

Serb

est T

icar

et A

nlaş

mas

ı ve

Ter

cihl

i Ti

care

t An

laşm

ası

yapı

lmış

ülk

eler

e ilk

üç

yıl

için

(tu

tund

urm

a) ü

lke

kred

isi p

rogr

amla

rı v

e he

def

ve

önce

likli p

azar

lara

yön

elik

ihra

cat d

este

k pr

ogra

mla

rı ol

uştu

rmas

ı ve

söz

kon

usu

ülke

lerd

e se

çilm

iş ü

rün

grup

ları

için

ihra

cat

kapa

tma

süre

lerin

in u

zatıl

mas

ı am

açla

nmak

tadı

r.


72

7. E

YLEM

ALA

NI

: İN

SAN

KAY

NA

ĞI

16. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: Yük

sek

Verim

li ve

Nite

likli

İnsa

n Se

rmay

esin

in A

rtırı

lmas

ı

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

63

İhra

cat,

ithal

at,

güm

rükl

eme

ve

sigo

rta

gibi

al

anla

rda

yete

rli,

belg

eli v

e ya

banc

ı dil b

ilen

nite

likli

işgü

cü s

ağla

naca

ktır.

Milli

Eği

tim B

akan

lığı (

S),

Çal

ışm

a ve

Sos

yal G

üven

lik

Baka

nlığ

ı,AB

Bak

anlığ

ı,M

esle

ki Y

eter

lilik

Kuru

mu,

Türk

iye

İş K

urum

uYÖ

K

2012-2015

Dış

tica

rete

dön

ük a

lanl

arda

işgü

cü p

iyas

ası i

htiy

aç

anal

izi

düze

nli

yapı

laca

k, m

esle

ki v

e te

knik

eği

tim

prog

ram

ve

or

tam

ları

iyile

ştiri

lece

k,

hare

ketli

lik,

yete

rlilik

ve

m

esle

ki

eğiti

mle

ilg

ili AB

ta

rafın

dan

geliş

tirile

n ar

açla

rın u

ygul

anm

ası s

ağla

naca

ktır.

64D

ış T

icar

et S

trate

jik A

raşt

ırma

ve

Eğiti

m M

erke

zi K

urul

acak

tır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Milli

Eği

tim B

akan

lığı,

YÖK,

İlgili

Kuru

luşl

ar,

TOBB

,Tİ

M

2012-2019

Dış

tica

ret s

trate

jilerin

in o

luşt

urul

mas

ı ve

izle

nmek

te

olan

m

evcu

t uy

gula

mal

arda

ge

rek

duyu

labi

lece

k ar

aştır

ma

ve

eğiti

min

üni

vers

itele

rle iş

birli

ği y

apıla

rak

sağl

anm

ası a

mac

ıyla

bir

Stra

tejik

Ara

ştırm

a ve

Eği

tim

Mer

kezi

kur

ulac

aktır

. D

ış t

icar

etin

İht

iyaç

duy

duğu

ni

telik

li in

san

gücü

nün

yetiş

tirilm

esin

in ö

ngör

üldü

ğü

Eğiti

m M

erke

zind

e da

ha ç

ok e

ğitim

cile

rin e

ğitim

i üz

erin

e yo

ğunl

aşıla

cakt

ır. Ü

nive

rsite

lerin

dış

tic

aret

bö

lüm

leri,

mes

lek

lisel

eri

vb e

ğitim

böl

ümle

rinde

ki

öğre

tim e

lem

anla

rının

ve

dış

ticar

etle

ilgi

li ku

rsla

ra

eğiti

ci ol

arak

katıl

an uz

man

ların

(kam

u kur

umla

rında

n,

özel

firm

alar

dan

vb) e

ğitim

i bur

ada

yapı

laca

ktır.


73

65

Başt

a KO

Bİ’le

r ol

mak

üz

ere

tüm

ih

raca

tçı

firm

alar

ın

dış

ticar

ete

yöne

lik

faal

iyet

lerin

i yü

rüte

cek

insa

n ka

ynak

ları

pota

nsiy

elin

i olu

ştur

may

a yö

nelik

eğ

itim

ve

is

tihda

m

prog

ram

ları

oluş

turu

laca

ktır.

Çal

ışm

a ve

Sos

yal G

üven

lik

Baka

nlığ

ı (S)

,M

EB ,

YÖK,

MYK

,KO

SGEB

,Tİ

M,

TOBB

2012-2023

İhra

catç

ı fir

mal

arın

iht

iyaç

duy

dukl

arı

dış

ticar

ete

yöne

lik

insa

n gü

cünü

n ge

rekl

i ni

telik

ve

ni

celik

se

viye

sine

ula

ştırı

lmas

ı am

açla

nmak

tadı

r.

66

KOBİ

ça

lışan

ların

ın

ve

ihra

catç

ıların

bilg

i biri

kim

lerin

in v

e yö

netim

be

ceril

erin

in

artır

ılmas

ı sa

ğlan

acak

tır.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

TİM

,TO

BB

2012-2023

Hal

ihaz

ırda

yürü

tülm

ekte

ol

an

Ulu

slar

aras

ı R

ekab

etçi

liğin

G

eliş

tirilm

esin

in

Des

tekl

enm

esi

Hak

kınd

a Te

bliğ

ve

geliş

tirile

cek

olan

yen

i de

stek

m

ekan

izm

ası

ile

ihra

catç

ıların

ih

tiyaç

du

yduğ

u in

san

gücü

nün

gere

kli

nite

lik v

e ni

celik

sev

iyes

ine

ulaş

tırılm

ası a

maç

lanm

akta

dır.

67Ö

zel s

ektö

rün

işba

şı e

ğitim

leri

geliş

tirile

cekt

ir.

TİM

(S),

Çal

ışm

a ve

Sos

yal G

üven

lik

Baka

nlığ

ı,TO

BB

2012-2023

İhra

catç

ı şi

rket

lerin

ni

telik

li iş

gücü

pl

anla

mas

ı ya

pmal

arı,

ihtiy

aç d

uyac

akla

rı ye

tkin

likle

r içi

n m

evcu

t iş

gücü

nün

eğiti

mi

ve b

u ka

psam

daki

çal

ışm

alar

ın

dest

ekle

nmes

i am

açla

nmak

tadı

r.


74

7 EY

LEM

ALA

NI

: İN

SAN

KAY

NA

ĞI

17. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

Yap

ısın

ın İş

Sağ

lığı v

e G

üven

liğin

in S

ağla

nmas

ı Yol

uyla

Güç

lend

irilm

esi

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

68

Firm

alar

ın

ulus

lara

rası

re

kabe

tçiliğ

in

artır

ılmas

ını

teşv

ik

edec

ek

nite

likte

, iş

sa

ğlığ

ı ve

güv

enliğ

i ya

tırım

ların

ı de

stek

leye

cek

özel

pr

ogra

mla

r ha

zırla

naca

ktır.

Çal

ışm

a ve

Sos

yal G

üven

lik

Baka

nlığ

ı (S)

,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,M

aliy

e Ba

kanl

ığı,

Haz

ine

Müs

teşa

rlığı

,Tü

rk S

tand

artla

rı En

stitü

sü

2012-2023

İşye

rlerin

de

iş

sağl

ığı

ve

güve

nliğ

i ya

tırım

ların

ın

artır

ılmas

ına

yöne

lik o

lara

k pr

oje

bazl

ı iş

sağl

ığı v

e gü

venl

iği d

este

kler

inin

haz

ırlan

mas

ı ve

kulla

nılm

ası

amaç

lanm

akta

dır.

Fi

rmal

arım

ızın

iş

sa

ğlığ

ı ve

gü

venl

iği

ile

ilgili

ulus

lara

rası

dü

zenl

emel

ere

uyum

unun

sağ

lanm

ası t

eşvi

k ed

ilece

ktir.

Bu

say

ede

bir

ürün

ün ü

retim

sür

eçle

rine

öze

l ön

em v

eren

ge

lişm

iş ü

lke

paza

rların

daki

tük

etic

ilerin

nez

dind

e fir

mal

arım

ızın

ve

Tü

rk

ürün

lerin

in

sa

ygın

lığın

ın

artır

ılmas

ı hed

eflen

mek

tedi

r.

69

İhra

catç

ıların

iş

sa

ğlığ

ı ve

gü

venl

iği

stan

dartl

arın

a uy

umun

un

geliş

tirilm

esi

sağl

anac

aktır

.

Çal

ışm

a ve

Sos

yal G

üven

lik

Baka

nlığ

ı (S)

,Tİ

M,

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2023

İş s

ağlığ

ı ve

güve

nliğ

i ile

ilgi

li st

anda

rtlar

kon

usun

da

firm

alar

ın

bilg

ilend

irilm

esin

e yö

nelik

eğ

itim

lerin

dü

zenl

enm

esi a

maç

lanm

akta

dır.


75

8. E

YLEM

ALA

NI

: MEV

ZUAT

18. S

TRAT

EJİK

HED

EF

: İhr

acat

a Yö

nelik

Mev

zuat

, Yas

al D

üzen

lem

e ve

Yön

etm

elik

lerin

Sek

töre

l Önc

elik

ler

Göz

etile

rek

Etki

nleş

tirilm

esi

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

70

Dah

ilde

işle

me

rejim

i, ih

raca

ta

yöne

lik d

este

kler

ve

benz

eri d

ış

ticar

et i

şlem

lerin

de b

ürok

rasi

nin

azal

tılm

ası,

işle

mle

rin

tüm

üyle

el

ektro

nik

orta

mda

ya

pılm

ası

sağl

anac

aktır

.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S),

Mal

iye

Baka

nlığ

ı,G

ümrü

k ve

Tic

aret

Bak

anlığ

ı,İh

raca

tçı B

irlik

leri

2012-2015

Hal

ihaz

ırda

Ekon

omi

Baka

nlığ

ı ta

rafın

dan

Dah

ilde

İşle

me

İzin

Bel

gele

ri İle

TU

RQ

UAL

ITY®

des

tekl

erin

e iliş

kin

işle

mle

r ih

raca

tçıla

rımız

a el

ektro

nik

orta

mda

sa

ğlan

mak

tadı

r. İh

raca

t iş

lem

m

aliy

etle

rinin

az

altıl

mas

ını t

emin

en b

u iş

lem

lere

ilav

e ol

arak

fuar

de

stek

leri,

tarım

ihra

cat i

adel

eri,

hariç

te iş

lem

e iz

in

işle

mle

ri gi

bi i

hrac

atın

ger

çekl

eştir

ilmes

ine

yöne

lik

işle

mle

rin

elek

troni

k or

tam

da

daha

ko

lay

ve

az

mal

iyet

le v

erilm

esin

in s

ağla

nmas

ı ve

bür

okra

sini

n az

altıl

mas

ı am

açla

nmak

tadı

r.


76

9. E

YLEM

ALA

NI

: İZL

EME-

DEĞ

ERLE

ND

İRM

E19

. STR

ATEJ

İK H

EDEF

: 2

023

İhra

cat S

trat

ejis

i ve

Perf

orm

ans

Prog

ram

ı’nın

Etk

in Y

önet

imin

in S

ağla

nmas

ı

Ey

lem

N

oEy

lem

ler

Soru

mlu

ve

İlgili

Kur

uluş

lar

Süre

Açı

klam

a

71

2023

Tü

rkiy

e İh

raca

t St

rate

jisi

ve

Eyle

m

Plan

ı Ko

ordi

nasy

on

Kuru

lu k

urul

acak

tır.

Kuru

l 20

23

Türk

iye

İhra

cat

Stra

tejis

i ve

Ey

lem

Pl

anın

ın

yürü

tülm

esi

ve

gere

kli

revi

zyon

ların

ya

pılm

ası

husu

sund

a ye

tkilid

ir.

Ekon

omi B

akan

lığı (

S)D

ışiş

leri

Baka

nlığ

ı,Ka

lkın

ma

Baka

nlığ

ı,M

aliy

e Ba

kanl

ığı,

Bilim

, San

ayi v

e Te

k. B

akan

lığı,

Milli

Eği

tim B

akan

lığı,

Gıd

a, T

arım

ve

Hay

. Bak

anlığ

ı,U

laşt

ırma,

Den

izci

lik v

e H

aber

leşm

e B

akan

lığı,

Çal

ışm

a ve

Sos

yal G

üven

lik

Baka

nlığ

ı,Ç

evre

ve

Şehi

rcilik

Bak

anlığ

ı,H

azin

e M

üste

şarlı

ğı,

T.C

. Baş

baka

nlık

Yat

ırım

Des

tek

ve T

anıtı

m A

jans

ı,TÜ

BİTA

K,Ex

imba

nk,

TİM

,TO

BB

2012-2015

Eyle

mle

rden

sor

umlu

kam

u ku

rum

ve

kuru

luşl

arı i

le

özel

sek

tör

dern

ek v

e bi

rlik

tem

silc

ilerin

den

oluş

an

kuru

l üç

ayda

bir

topl

anar

ak s

trate

ji eyl

em p

lanl

arın

da

gelin

en

nokt

ayı

değe

rlend

irece

ktir.

Ku

rulu

n se

kret

erya

sı E

kono

mi B

akan

lığın

ca y

ürüt

ülec

ektir

.

72Tİ

M,

2023

Tür

kiye

İhra

cat

Stra

tejis

i ve

Eyle

m P

lanı

nın

taki

bi

amac

ıyla

biri

m k

urac

aktır

TİM

(S),

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri

2012-2023

TİM

, 202

3 Tü

rkiy

e İh

raca

t Stra

tejis

i ve

Eyle

m P

lanı

nın

uygu

lanm

asın

ı izl

emek

ve

İhra

catç

ı Birl

ikle

ri ar

asın

da

eşgü

düm

ü sa

ğlam

ak a

mac

ıyla

kur

ulac

ak b

irim

de

elde

ed

ilece

k gö

rüş,

ön

eri

ve

değe

rlend

irmel

eri

Koor

dina

syon

Kur

ulu

Sekr

eter

yası

na il

etec

ektir

.

2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VE EYLEM...

Documents

Transcript of 2023 TÜRKİYE İHRACAT STRATEJİSİ VE EYLEM...