2017 İşgücü İstatistikleri Tarım Sektöründe Neler Oluyor? Röportaj: Mali Müşavir Olmak

Dünya Bankası Türkiye İçin Büyüme Tahminini Açıkladı

/ iktisatsbf iktisat.sbf@gmail.com

9. Sayı

Nisan 2018

EkoHavadis

Sahibi

SBF İktisat Bölüm Başkanlığı Adına

Doç. Dr. Kadir ARSLANBOĞA

Editör Gülden KIVIRCIK

Redaksiyon Abdülkadir AY

Adres

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Terzioğlu Kampüsü

Siyasal Bilgiler Fakültesi Kat: 2

e-Mail: sbf.iktisat@gmail.com

SBF İktisat Bölüm Başkanı’ndan… Ekohavadis adıyla hazırladığımız derginin yeni sayısıyla siz değerli okuyucularımızla birlikteyiz. Bundan tam bir yıl önce İktisat bölümündeki öğrencilerimizle olan münasebetimizi ders veren-ders alan dışına çıkararak çeşitli faaliyetlerle bö-lüm, fakülte ve üniversite içerisinde mesleki farkındalık oluş-turmak arzusunda idik. Şükürler olsun ki, bir senelik süreç sonunda amaçlarımızın çoğunu gerçekleştirmenin mutluluğu-nu yaşamaktayız. İktisat Bölüm Başkanlığı altında öğrencilerimizle yaptığımız faaliyetlerimizi dört farklı alanda planladık. Bunlar, öğrenci-lerimizin yazar olarak yer aldığı aylık dergi; geleceğe yönelik bilgi ve mesleki tecrübelerimizi artırmak amacıyla düzenle-nen konferanslar; metin yazarlığını ve sunuculuğunu öğrenci-lerimizin yaptığı radyo programı ve son olarak da kampüs dışarısında gerçekleştirdiğimiz kahvaltı, gezi vb. sosyal orga-nizasyonlardır. Bölümün öğretim üyeleri ve öğrencileri olarak teoride gördü-ğümüz derslerin pratik hayata yansımalarını müşahede etmek amacıyla birçok başlık altında iktisadın piyasadaki cereyanla-rını bir dergide toplamayı düşündük. Bu faaliyet ile bölüm içerisindeki bütünleşmeyi sağlamakla birlikte, ekonomist ola-rak mezun olacak öğrencilerimizin pratik alandaki beceri, yorum ve öngörülerini geliştirmek hedefiyle Ekohavadis adında pdf olarak bir dergi çıkarmaktayız. Bu sayede birçok öğrenci arkadaşımız çeşitli konular hakkında yaptıkları araş-tırmalar sonrasında iktisadın uygulama alanlarında pratik bil-giler edindikleri gibi, ekonomi ve piyasanın geneli noktasında da bilgi birikimlerinin artması sağlanmaktadır. Dergi faaliyetlerimizle birlikte iki sene üst üste Türkiye’nin en iyi üniversite radyosu seçilen Kampüs Fm’de ekonomi haberleri sunma düşünce ve isteğimiz gerçekleştirdik. Her pazartesi saat 10:10’da iktisat bölüm öğrencilerimizin hazırla-yıp sunduğu Ekohavadis isimli radyo programımızla sizlerle sözel ortamdayız Bölüm faaliyetlerimizden bir diğerinde ise konferanslar ve workshop düzenledik. Konuşmacı olarak yerel ve ulusal bir-çok önemli ismi tecrübe ve bilgi birikimlerinden faydalanmak amacıyla davet ettik. Şimdiye kadar sekiz konferans düzenle-dik. Bir tane de Ekonomi Haberciliği konusunda workshop tertip ettik. Bu dönem itibariyle de konferanslarımız devam edecektir. Son faaliyet olarak da sosyal organizasyonlar düzenleyerek birlikteliğimizi kampüs ve şehir dışına çıkardık. TBMM ve Anıtkabir ziyaretleri ile şehir içerisinde çeşitli amaçlarla top-lantılar düzenledik. Sosyal faaliyetlerimizde devam edecektir. Belirtmiş olduğumuz tüm faaliyetler İktisat bölüm mensupları tarafından gerçekleşse de diğer bölümlerden ve fakültelerden de arkadaşlarımız katılım ve katkı sağlamaktadırlar. Sizlerden isteğimiz, öğrenci arkadaşlarımızın büyük coşku ve hevesle yapmış olduğu faaliyetlere destek vermenizdir. Sevgilerimle..

Doç. Dr. Kadir ARSLANBOĞA

Ekonomi EkoHavadis

PİYASALARIN SEYRİ

İ lk olarak “Finansal piyasa nedir ondan bahsedelim. Finansal piyasa denil-

diğinde ilk akla gelen para piyasası ve ser-maye piyasası olacaktır. Bir yandan ise fi-nansal piyasa, fon arz ve taleplerinin karşı-laştığı piyasalar olarak ifade edilebiliyorken başka bir deyişle fazla parası olanlar ve pa-raya ihtiyacı olanların ortak noktasıdır da diyebiliriz. Akla gelebilecek ilk sorulardan bir tanesi ise “Peki sermaye piyasası ve pa-ra piyasasını birbirinden ayı-ran en önemli fark nedir?” Vade yapısıdır. Para piyasası, fon arz ve taleplerindeki kısa dönemi kapsar. Sermaye piyasa-sı ise fon arz ve taleplerinin ger-çekleşmiş olduğu uzun dönemi-ni kapsar. Finansal piyasaların öneminden de bah-setmek gerekirse gelişen teknoloji daha geniş kitleye ulaşılmasına imkan veriyor aynı zamanda mobilitiye de rahatlıkla yer veriyor bu sebeple hem bireylerin hem de kurumların etkin kullanımına sunuluyor. Yani burdan anlayabileceğimiz sadece ku-rumlar için değil aynı zamanda bireyler için de önemi büyüktür.

SPK HUKUKİ İŞLEM SÜRECİNİ BAŞ-LATTI ! Gündemden ilerlediğimizde çok değil birkaç gün önce SPK’nın izinsiz forex işlemi yapan 10’u Aşkın internet sitesinin (xtrade.com,

anadoluforex.com, capmbeu.com, karkapi-tal.com, trade360.com, yatirimfx.com, mar-kets53.com, cryptofx500.com, libe-ralfx.com, klasfx13.com, fbs-turkey.com, galafx3.com, lp.galafx3.com, avatradeturkish.com, ad-minmarkets2.com, limitforex4.com ve forekstur.com) erişiminin engellenmesi için hukuki işlem

başlattığı gözlerden kaçmıyor. Yani bu da demek olu-yor ki geli-şen tekno-loji kötüye kullanıldı-ğında ser-maye piya-sasına zarar vermesi beklendik bir sonuç-tur.

2

Ekonomi EkoHavadis

TCMB PARA POLİTİKASI KURU-LU’NDA ALINAN YENİ KARARLAR Para Piyasası’ndaki hareketlilikle Merkez Bankası bünyesindeki Bankalar arası Para Piyasası ve Borsa İstanbul Repo–Ters Repo Pazarlarında uygulanmakta olan faiz oranları ile bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının aşağıdaki gibi sabit tutulması-na karar verdi. Gecelik faiz oranları: Marjinal fonlama

oranı yüzde 9,25, Merkez Bankası borçlan-ma faiz oranı yüzde 7,25. Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı yüzde 8 oranında olmasına karar ve-rildi. Geç Likidite Penceresi faiz oranları ise; Geç Likidite Penceresi uygulaması çerçeve-sinde, Bankalar arası Para Piyasası’nda saat 16.00–17.00 arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borçlanma faiz oranı yüzde 0, borç verme faiz oranı yüzde 12,75 olarak gerçekleşirken mart ayında genel kurulun toplanmasıyla alınan yeni kararlar ile yeni oranlar bu şekilde oldu. Enflasyon ve enflasyon beklentilerinin bu-lunduğu yüksek seviyeler fiyatlama davra-nışları üzerinde risk oluşturmaya devam et-

mekte. Ana eğilime ilişkin göstergeler katı-lık sergilerken çekirdek enflasyonun yüksek seyrettiği gözlenmektedir. Bu çerçevede Kurul, para politikasındaki sıkı duruşun ko-runmasına karar vermiştir. Merkez Bankası fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki bütün araçları kul-lanmaya devam edecektir. Enflasyon görü-nümünde baz etkisi ve geçici faktörlerden bağımsız, belirgin bir iyileşme ve hedeflerle uyum sağlanana kadar para

Politikasında ki sıkı duruş kararlılıkla sürdürülecektir. Enflasyon beklentileri, fi-yatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmeler yakından izle-nerek ihtiyaç duyulması halinde ilave para-sal sıkılaştırma yapılabilecektir.

Vesile ÇAVUŞOĞLU

3

Ekonomi EkoHavadis

2 3 Mart 2018 tarihli, 27699 sayılı bülten ile

TÜİK tarafından ‘2017 Yılı İşgücü İstatistik-

leri’ açıklandı. İlgili bültenin değerlendirilmesine

geçmeden önce kısaca ‘işgücü’, ‘istihdam’,

‘işsizlik’ ve ‘işgücüne katılım oranı’ kavramla-

rından bahsedeceğim. İstihdam kavramı, ülkede-

ki mevcut iş gücünün ekonomik faaliyetler içeri-

sinde sürekli biçimde çalıştırılmasıdır. Dar ve

geniş anlamda iki farklı şekilde yorumlanabilir,

dar anlamda sadece emek, geniş anlamda ise

emeğin yanında sermaye, toprak gibi diğer üre-

tim faktörleri de ele alınarak bir yorumlama ve

tanımlama yapılabilir. İşgücü ise çalışanlar ve

işsizlerin toplamından oluşur. Yani çalışma ya-

şında olduğu halde iş aramayanlar bu hesaplama-

ya dâhil edilmez. İşsizlik, çalışmayan ve iş ara-

yan yetişkin emeğin sayısını ifade eder. İşgücü

kavramında

olduğu gibi

burada da iş

aramayan kim-

seler işsiz sa-

yılmazlar. Son

olarak İşgücü-

ne katılım

oranı, işgücü-

nün yetişkin

nüfusa oran-

lanması ile

elde edilir. Bu oranın yüksek olması bir toplumda

yetişkin nüfusun çalışma istek ve arzusunun yük-

sek olduğu anlamına gelir. Fakat bu oran hesap-

lanırken işsizler de dâhil edilir oranın yüksekliği-

nin nedeni işsizler kesimi ise bu durum olumlu

şekilde yorumlanamaz. Bu kısa bilgilendirme

sonrasında oranları incelemeye geçebiliriz.

Bu istatistikler doğrultusunda aşağıda ilgili

tanımların matematiksel ifadesine göre basit

bir işlemle işgücüne katılım oranı tanımına

göre bir yorumlama getirecek olursak;

İşgücü= Çalışan + İşsizler, Yetişkin Nüfus= Çalışan+İşsizler+İş Arama-yanlar,

İşgücüne Katılım Oranı = *100 şeklinde ma-

tematiksel olarak ifade edilir. Bu durumda

ilgili istatistikler yerine koyulacak olursa;

İşgücüne Katılım Oranı = *100 =0,5273*100~=

%52,8 şeklinde

hesaplanmıştır.

Burada önemli

olan denklemde

pay kısmında

yazan değer ne

kadar yüksek

olursa işgücüne

katılım oranı da

o derece yüksek

olacaktır. Fakat

bu hesaplama

yapılırken dikkat edilmesi gereken husus pay da

belirtilen çalışan nüfus sayısının fazla olması iş-

siz nüfus sayısının ise az olmasıdır. Lakin payda

da belirtilen değer ise bir ülkenin işgücüne katıla-

bilecek potansiyeli olan ve katılmış nüfusu ifade

eder. Payda da ki değerin azalması durumunda

ise üretime dâhil edilecek emeğin azalması anla-

mına gelmektedir. Payda kısmında yer alan yetiş-

4

2017 YILI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ

Ekonomi EkoHavadis

kin nüfus çalışanlar, işsizler ve iş aramayanları

ifade eder. Çalışanlar açısından bir sorun

teşkil etmez fakat işsizler ve iş aramayan

bireylerin sayısının fazla olması üretime gir-

di olarak kullanılacak emeğin azalması ve

bu durumda emek yetersizliğine neden ola-

caktır. Planlamalar yapılırken özellikle iş

aramayanlar yani buradan kasıt istediği alanlar-

da iş bulamayan veya çalışma koşulları, maaş, sosyal

haklar gibi faktörleri kendisine uygun bulmayan bi-

reyler düşünülerek ve çalışmama sebepleri araştırılıp

bu sebeplerin ortadan kaldırılmasına yönelik kısımla-

ra dikkat edilmelidir. Bu durumda hem istihdam ora-

nı artacak hem de ilgili bireylerin ve toplum refahı

artacaktır. Fakat bu duruma ek olarak doğal işsizlik

şeklinde ifade edilen friksiyonel ve iradi işsizliğin

matematiksel değerlerinin toplamlarından oluşan

işsizlik oranının bir ekonomi normal seviyesinde

seyretmekte devam ederken işsizlik oranının %5-%

5,5 seviyesinde var olan işsizlik oranı olarak kabul

edilmektedir. Burada ifade edilen friksiyonel işsizlik

kavramı emeğin normal bir biçimde yer değiştirmesi-

ne bağlı olarak ortaya çıkan bir işsizlik türüdür. İradi

işsizlik ise cari ücret düzeyinde çalışma imkânı ol-

masına rağmen bireyin çalışmaması olarak nitelendi-

rilmektedir. Yani bireylerin tercihleri de bu hesapla-

malarda ön plana çıkmaktadır. Fakat ilgili istatistik-

ler bu durumda kriz yaratıcı bir sorun olmadığını

göstermektedir.

5

Ekonomi EkoHavadis

6

İşgücü 2017 yılında bir önceki yıla göre 1 mil-yon 108 bin kişi artarak 31 milyon 643 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,8 puan artarak %52,8 olarak gerçekleşti. Erkeklerde işgücüne ka-tılma oranı 0,5 puanlık artışla %72,5, kadınlarda ise 1,1 puanlık artışla %33,6 olarak gerçekleşti. İşsizlik ve istihdam oranlarının iller bazında da-ğılımı şekildeki gibidir;

İşsizlik oranı en yüksek bölge %26,9 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) iken, işsizlik ora-nı en düşük bölge %3,6 ile TR90 (Trabzon, Or-du, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) oldu. En yüksek istihdam oranı %54,4 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) Bölgesi’nde ger-çekleşti. En düşük istihdam oranı ise %28,2 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) Bölge-si’nde oldu.

En yüksek işgücüne katılma oranı %59,1 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) Bölgesi’nde gerçekleşti. En düşük işgücüne katılma oranı ise %38,6 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) Bölgesi’nde oldu. Son olarak illere bağlı istatistiklerde dikkat çe-

ken nokta TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt)

illerini kapsayan bölge işsizlik oranının en yük-

sek, istihdam ve işgücüne katılım oranının en

düşük olduğu bölge olarak belirtilmiştir. Bu böl-

gedeki illerde üretim yapılabilmek ve dolaylı

olarak istihdamın arttırılıp işsizliğin düşürülebil-

mesinde rol oynayan faktörler nüfusun yaşa da-

ğılımı, bireylerin eğitim seviyesi, illerin fiziki

yapısı, toplum ve birey tercihleri, hali hazırda

bulunan sosyal düzen şeklindedir. İlgili illerin

göç vermesi ve nüfusu bu bölgede tutabilecek

cazibe ve çekicilik düzeyinin düşük olması belir-

tilen istatistiklerde de açıkça görülmektedir.

İlker GÜDÜCÜ

Ekonomi EkoHavadis

T ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılı Mart ayı enflasyon rakamlarını açık-

ladı. Enflasyon, mart ayında yüzde 0,99 artarken, yıllık bazda yüzde 10,23 oldu. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,99 arttı. TÜFE’de 2018 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 2,77, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,23 ve on iki aylık ortalamalara gö-re yüzde 11,14 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış yüzde 2,03 ile gıda ve alkolsüz içe-cekler gru-bunda oldu Ana harcama grupları itiba-riyle 2018 yılı mart ayında endekste yer alan gruplar-dan, sağlıkta yüzde 1,90, giyim ve ayakkabıda yüzde 1,05, eğitimde yüz-de 0,94 ve lokanta ve otellerde yüzde 0,83 artış gerçekleşti. Zam şampiyonu karnabahar oldu Mart ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 54,57 ile karnabaharda, en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 13,42 ile salatalıkta görüldü. Alkollü içecekler ve tütün grubunda aylık değişim gerçekleşmedi. Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı mart ayında endekste düşüş gösteren bir grup olmadı. Yıllık en fazla artış yüzde 15,41 ile ev eşyası grubunda gerçekleşti TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre

ulaştırma yüzde 13,41, lokanta ve oteller yüzde 11,67, eğitim ve çeşitli mal ve hizmet-ler yüzde 10,87 ile artışın yüksek olduğu di-ğer ana harcama gruplarıdır. Aylık en yüksek artış yüzde 1,32 ile Antal-ya, Isparta, Burdur’da oldu İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey ’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın aralık ayına göre en yüksek artış

yüzde 3,56 ile TR61 (Antalya, Is-parta, Burdur) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına gö-re en yüksek artış yüzde 11,36 ile TR31 (İzmir) bölge-sinde ve on iki aylık ortalama-lara göre en yüksek artış yüzde 12,40 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölge-sinde gerçek-leşti. Mart 2018’de endekste kap-sanan 407

maddeden; 34 maddenin ortalama fiyatların-da değişim olmazken, 297 maddenin ortala-ma fiyatlarında artış, 76 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

Gülden KIVIRCIK

7

MART AYI ENFLASYON

Dış Ticaret EkoHavadis

8

M art ayında kriz mi yaşı-

yoruz? Piyasaların ani dalgalanmalarının etkisi bü-

yük oldu mu? Dolar 4 Euro 5

tartışmaları yapıp sosyal medyada trend olup büyük

haraketlilik ve tepkilerle ge-

çen bir mart ayını daha geride bıraktık fakat gelen sonuçlar-

la şaşkınlık yaşamadık değil

ihracatımız tüm zamanların

en yüksek seviyesine ulaşa-

rak yeni bir rekor kırdı.

2018 yılı mart ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %8,01 artarak, 15 milyar 599

milyon dolar oldu. 2018 yılı-nın ilk çeyreğinde ihracat ge-çen yılın aynı dönemine göre %9,10 artarak 41 milyar 220 milyon dolara ulaştı. İthalata bakarsak açıkçası orda biraz hüsrana uğruyoruz ithalat ise %12,77 artarak 21 milyar 421 milyon dolar ol-du. Dış ticaret hacmi geçen yılın aynı ayına göre %10,71 artarak 37 milyar 21 milyon

dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %72,8 oldu.

Otomotiv sektörü şam-piyonluğunu korudu 2018 yılı mart ayında en çok ihraç edilen otomotiv sektörü

yine zirvede kaldı “Motorlu

kara taşıtları, traktörler, bisik-letler, motosikletler, diğer

kara taşıtları” faslını (2 mil-

yar 671 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, meka-

nik cihazlar ve aletler, nük-leer reaktörler” (1 milyar 411

milyon dolar) ve “Demir ve

Çelik” (989 milyon dolar) ihracatı takip etti.

İHRACAATTA TARİHİ REKOR

Dış Ticaret EkoHavadis

İthalatta ilk sırayı “Mineral yakıtlar” aldı 2018 yılı mart ayında en çok ithal edilen “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların

damıtılmasından elde edilen ürünler” faslını (3

milyar 329 milyon dolar), “Kazanlar, makina-lar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktör-

ler” (2 milyar 613 milyon dolar) ve “Demir ve

çelik” (1 milyar 800 milyon dolar) ithalatı takip etti.

İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları;

İhracatımızda İlk 3 Sırada Almanya,

İngiltere ve İtalya Yer Alıyor

2018 yılı Mart ayında en fazla ihracat yapılan ilk 3 ülke sırasıyla; Almanya (1 milyar 509 mil-

yon dolar), İngiltere (1 milyar 43 milyon do-

lar) ve İtalya (962 milyon dolar) şeklinde ger-çekleşti.

En fazla ithalat yapılan ilk üç ülke sırasıyla;

Rusya (2 milyar 145 milyon dolar), Almanya (2 milyar 102 milyon dolar) ve Çin (2 milyar 1

milyon dolar) olarak gerçekleşti.

En Fazla İthalat Yaptığımız Ülkeler İse Sırasıyla Rusya, Almanya ve Çin Oldu; 2018 yılı Mart ayında en fazla ithalat yapılan ülke Rusya (2 milyar 145 milyon dolar) olur-ken, bu ülkeyi sırasıyla Almanya (2 milyar 102 milyon dolar) ve Çin (2 milyar 1 milyon dolar) izlemektedir.

Abdülkadir AY

9

Yatırım EkoHavadis

H ükümetlerin temel hedefi ve görevi vatan-daşların refah düzeyini artırmaktır. Bu

doğrultuda makroekonomik anlamda istikrarın korunması üretimin artırılması ve halkın refah düzeyinin maksimize edilmesi için büyümeyi hızlandırarak istihdamı daha da artırmak enflas-yonu düşürerek fiyat istikranın sağlamak ve ko-rumak ülke içi tasarrufları artırmak cari işlemler açığını azaltmak kamu mali dengelerini ve mali disiplini daha da güçlendirerek makroekonomik ve finansal istikrarı koru-mak temel amaçtır. Hükümetler bu amaç ve hedefleri gerçekleştirmek için kamu harcaması yatı-rımı yapar. Yaptığı kamu harcamasıyla toplam talebe doğrudan etki ederek eko-nomik iyileşmeyi hızlandı-rır. Hükümetler yatırım konusunda tek başlarına değillerdir. Özel kesim yatırımı ve yapılan iş birli-ğiyle makroekonomik bü-yüme en iyi hızıyla sağla-nır. Her yıl gelecek yıl için kalkınma, gelişme ve yatırım planlamaları yapı-lır. 2017 yılının Ekim ayında 2018-2020 yılları-nı kapsayan kamu yatırımı planlanmış ve halka arz edilmiştir. Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, 2018 yılı için kamu olarak 141 milyar liralık bir yatırım söz konusu olduğunu özel kesimin ise 1 trilyon lira-ya yakın bir yatırım yapacağını vurgulamış, 2018 yılında ilk kez kamu ve özel yatırımlarının 1 trilyon lirayı geçmesini beklediklerini belirtmişti. Bakan Elvan 2002 yılına göre özel kesim yatırımla-rının 4 kat arttığını söyle-miş özel kesimin ekono-mideki payının %86 ka-munun ise %14 olduğunu söyleyerek bu durumdan oldukça memnun olduğu-nu söylemişti Şu an gözlenen durum ise beklenen bütçenin sağla-namadığını gösteriyor. 2018 Yılı Yatırım Progra-mı'ndan derlenen bilgilere göre, kamu yatırımlarına bu yıl 88,1 milyar lira bütçe ayrıldı.

Özel kesim yatırımlarının özellikle yabancı yatı-rımcıların geçmiş yıllara göre tereddüt içinde olduğu görülüyor bunun en büyük sebebi yaşa-nan terör olayları. Ortadoğu’daki savaş, OHAL, Güney Doğu’daki çatışma ortamı devam ettiği müddetçe Türkiye yabancı yatırımcı açısından risk altında. Bu durumun önüne geçilmesi için ise hükümet elinden gelen tüm olanakları kul-lanmakta. Yatırımcıyı korumak için yeni sistem-ler üzerinde çalışılmakta bozulan güven ortamı-

nı tekrar sağlamaya çalış-makta.

Ekonomi Bakanlığı tarafın-dan Türkiye'nin mevcut veya gelecekte ortaya çıka-bilecek ihtiyaçlarını karşıla-ma, arz güvenliğini sağla-ma, dışa bağımlılığını azalt-ma ve teknolojik dönüşü-münü sağlama hedeflerini gerçekleştirebilmek için Proje Bazlı Yatırım Teşvik Sistemi geliştirildi. Söz ko-nusu sistem çerçevesinde

birçok firmayla görüşmeler sürerken, bugüne kadar petrokimya, savunma sanayi, ulaşım sis-temleri, enerji teknolojileri, havacılık ve uzay gibi sektörlerde hayata geçirilecek 19 firmaya ait toplam yatırım tutarı 125 milyar lira olan 23 projenin desteklenmesi kararı alındı. Firmalara sertifikalarını Cumhurbaşkanı Erdoğan verecek. "Süper teşvik" olarak da adlandırılan Proje Bazlı

Teşvik Sistemi kapsamında firmalara sertifikalarının, Cumhurbaşkanlığı Külliye-si'nde düzenlenecek törenle Cumhurbaşkanı Recep Tay-yip Erdoğan tarafından ve-rilmesi bekleniyor.

10

SOSYAL DEVLET YATIRIM DÖNGÜSÜ

Yatırım EkoHavadis

Oluşturulan sistemin ayrıntıları ise şu şekilde; Proje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamında yatırım-cılar; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, bina inşaat harcamaları için KDV iadesi, yatırım tutarının 2 katına kadar Kurumlar Vergisi ı̇ndiri-mi veya 10 yıla kadar Kurumlar Vergisi ı̇stisna-sı, 10 yıla kadar sigorta primi ı̇şveren hissesi desteği, 49 yıl süreyle bedelsiz yatırım yeri tah-sisi, yatırımın tamamlanmasını müteakip öngö-rülen istihdamın 5 yıl sağlanması şartıyla söz konusu taşınmazın bedelsiz olarak yatırımcıya devredilmesi, yatırımın finansmanında kullanı-lan yatırım kredisi için 10 yıla kadar faiz veya kar payı desteği ya da hibe desteği, 10 yıl sürey-le gelir vergisi stopajı desteği, enerji tüketim harcamalarının yüzde 50'sine kadar en fazla 10 yıla kadar enerji desteği, 5 yılı geçmemek üzere aylık brüt asgari ücretin 20 katına kadar nitelikli personel desteği, yatırım tutarının yüzde 49'unu geçmemek üzere ve edinilen payların 10 yıl için de halka arz veya yatırımcıya satışı şartıyla ser-maye katkısı, kamu alım garantisi ve altyapı desteğiyle izin, ruhsat, tahsis, lisans ve tesciller-de istisna getirilmesi şeklindeki desteklerin bir veya birden fazlasından yararlanabilecekler.

KAMU KESİMİNİN 2018 YATI-RIMLARININ SEKTÖREL DAĞI-LIMI

Tabloda hükümetin 2018 yılı için en çok ulaştır-ma ve haberleşme hizmetine bütçe ayırdığı gö-rünmekte. Hükümetin yaptığı yollar köprüler kamu yatırımının önemli kısmını oluşturmakta. Çanakkale açısından bu yatırımın önemi ise 2021 yılında tamamlanması planlanan 1915 ÇA-NAKKALE KÖPRÜSÜ. Avrupa ve Asya kıta-larını bir kez daha birleştirecek olan bu köprü dünyanın en uzun asma köprüsü olacak. Bu köp-rü için 10 milyar 354 milyon 576 bin 202 lira harcanacak. Hükümet günlük 45.000 araç geçişinin garanti-sini verdiği köprü için geçiş ücretinin günümüz değeri ile 15 euro + KDV(80tl) olacağı belirledi.

Gerek devlet eliyle gerek özel kesim yatı-rımlarıyla ekonomik büyüme sağlanmakta. Basit bir olgu gibi görülse de ekonomik anlamda bü-yüme kişiden başlayan bir süreç olduğunu dü-şünmekteyim. Bizler vatandaşlar olarak devleti-

mizin ekonomisine elimizden geldiğince katkı sağlamalı her şeyden önce paraları altınları yas-tık altlarından çıkarmalı piyasada dönen varlık-ları artırmalıyız. Geleceğin iktisatçıları olarak bu anı baz alarak düşünmemeli ileriye yönelik yatırımlar girişimler yapmalıyız ki çorbada bi-

zim de tuzumuz olsun �

Sena GÖKTÜRK

11

Kurum EkoHavadis

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU

S SK, Sosyal Sigor-talar Kurumu’nun

kısaltmasıdır.1946 yı-lında kurulmuştur. Sosyal sigortalar kuru-mu Türkiye Cumhuri-yeti Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı bir yapıdır. Bu kurumun amacı; sosyal sigorta-cılık ilkelerine dayalı, sigorta risklerine ve istatistiklerine daya-nan, adil, kolay erişile-bilir, etkin ve mali açı-dan sürdürülebilir mo-dern standartlarda sos-yal güvenlik sistemini yürütmektir. Sosyal Sigortalar Kurumu’nun Görevle-ri Nelerdir?

• Sosyal güvenlik alanında kamu idareleri arasında iş birliği ve koordinasyonu sağla-mak.

• Ulusal kalkınma politikaları ile yıllık uygulama programlarını dikkate alarak sos-yal güvenlik politikalarını uygulamak.

• Sosyal güvenlik politikalarının geliştiril-mesine yönelik çalışmalar yapmak.

• Sosyal güvenliğe ilişkin konularda ulus-

lararası gelişmeleri izlemek, yabancı ül-kelerle yapılacak olan sözleşmelere ilişkin çalışmaları yürütmek. Hizmet sunduğu ger-çek ve tüzel kişileri hak ve yükümlülükle-ri konusunda bilgilen-dirmek, bu hak ve yü-kümlülüklerin yerine getirilmesini kolaylaş-tırmak. Sigortalı olmak ka-nunlarca desteklenmiş bir yükümlülüktür. Çalışan ve işveren

arasında sigorta yükümlülüklerini azaltan bir antlaşma yapılamaz. SSK emeklisi va-tandaşlar Aylık Sosyal Güvenlik Destek Pri-mi ödemek şartıyla tekrar çalışabilir. Elbette sigortasız çalışan veya çalıştırılan çok sayıda vatandaşımız vardır. Bu gibi du-rumlara karşı önlem olarak kişilerin sigorta-sız çalıştıklarında yapılması gereken şunlar-dır:

• Sigorta Müdürlüklerine veya Sigorta İl Müdürlüklerine başvurmak. Çalışmaya başladığınız yılın sonundan itiba-

ren 5 yıl için-de yetkili mahkemelere başvurmak. SGK Danışma hattı ALO 170 'dir.

12

Kurum EkoHavadis

SOSYAL GÜVENLİK

KURUMU

16 Mayıs 2006 tarihinde

Bağkur, SSK ve Emekli San-

dığı kurumlarının devredil-

mesi ile kurulmuş, Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlı-ğı'nın ilgili bir kuruluşudur.

Temel amacı; sosyal sigor-tacılık ilkelerine dayalı, et-kin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve malî açıdan sürdürülebilir, çağdaş stan-dartlarda sosyal güvenlik

sistemini yürütmektir.

Kurumun görevleri şunlar-dır:

Ulusal kalkınma strateji ve politikaları ile yıllık uygula-ma programlarını dikkate

alarak sosyal güvenlik poli-tikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak.

Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hak ve yüküm-lülükleri konusunda bilgi-

lendirmek, haklarının kulla-nılmasını ve yükümlülükle-

rinin yerine getirilmesini kolaylaştırmak.

Sosyal güvenliğe ilişkin ko-nularda; uluslararası geliş-meleri izlemek, Avrupa Bir-liği ve uluslararası kuruluş-lar ile iş birliği yapmak, ya-bancı ülkelerle yapılacak

sosyal güvenlik sözleşmele-rine ilişkin gerekli çalışma-ları yürütmek, usûlüne göre yürürlüğe konulmuş ulusla-rarası antlaşmaları uygula-mak.

Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasında ko-ordinasyon ve iş birliğini sağlamak.

Bu Kanun ve diğer kanunlar ile Kuruma verilen görevleri yapmak.

Buse ÇAKİN

13

Kariyer EkoHavadis

İ ktisat bölümü mezunla-rı ne iş yapar konusu

ise burada başlıyor. İkti-sat bölümünden mezun olduktan sonra “İktisatçı” unvanı alınır. Ancak bazı “iktisatçılar” kendilerine “ekonomist” unvanını da vermektedir. Temelde iki unvan yerine “iktisatçı ekonomist” unvanı en doğrusudur. Bu unvan ile kamuda da özel sektörde de birçok iş şansı bulunmaktadır. Genel olarak kamuda Ekonomi ve Maliye alanında birçok me-murluk şansı bulunmaktadır. Özel sektörde ise ik-tisatçılar genellikle bankalarda çalışmaktadır. Bazı büyük şirketlerde 2-3 iktisatçı çalıştırmaktadır. Özellikle uluslararası çalışan birçok şirket ekono-mik faaliyetlerini geliştirmek amacıyla sık sık ikti-satçılardan yararlanmaktadır. Bu bölümü bitirdiyseniz eğer öğretmen, avukat gibi direkt olarak elinizde bir meslek bulunmuyor. Asıl süreçte zaten bundan sonra başlıyor. Eğer özellikle yabancı dil konusunda kendinizi geliştire-bilirseniz birçok şirket iyi bir deneyime sahip olan bir iktisatçı ile çalışmak isteyecektir. Deneyim ise ilk yıllardaki stajlar ve nispeten daha düşük maaş ile çalışmanın kabul edildiği şirketler olacak. Yani her şey sizin elinizde bitiyor, kendinizi geliştirme-niz gerekiyor. Bu yazıda Meslek Memurluğu ve Hesap Uzmanı meslekleri anlatılmıştır.

1-Meslek Memurluğu Meslek memurları, Dışişleri Bakanlığının gö-revlerinin yerine getirilmesinde, çeşitli kade-melerde görev ve sorumluluk alarak diplomasi mesleğini icra eden Bakanlığın yönetici kadro memurlarıdır. Diplomasi mesleği, tarih boyunca devletle-rin ulusal çıkarlarının korunmasında ve hatta ulusların kaderlerinin tayin edilmesinde belir-leyici bir rol oynamıştır. Mesleğin bu özelliği-nin bugün de geçerliliğini koruduğu kuşkusuz-dur. Bununla birlikte, uluslararası ilişkilerde son yıllarda meydana gelen hızlı gelişmeler karşı-sında diplomasi mesleği de yeni bir nitelik ve kapsam kazanmıştır. Diplomatlar, geçmişe kıyasla bugün çok daha geniş bir alan içinde mesleklerini icra etmek durumundadırlar. Si-yasi konuların yanı sıra, ticaret, ekonomi, kül-tür/sanat, bilim, tanıtım gibi bir toplumu doğ-rudan ilgilendiren konular da diplomatların

14

YILLARDIR CEVAPLANAMAYAN SORU İKTİSAT MEZUNLARI NE İŞ YAPAR?

Kariyer EkoHavadis

sorumluluk alanları arasına girmiştir. Diplomasinin faaliyet alanlarının önümüzdeki dönem-de daha da genişleyeceğinden şüphe edilmemektedir.

Nasıl Meslek Memuru Olunur? Dışişleri Bakanlığı meslek memurları, adayların yabancı dil ve okul bilgileri ile muhake-me, kavrayış ve ifade yeteneklerinin ölçüldüğü, yazılı ve sözlü aşamalarından oluşan yarış-ma sınavı ile seçilirler.

Aday Meslek Memurluğu Sınavına Katılma Şartları Nelerdir? Dışişleri Bakanlığı meslek memuru olmak için, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48'inci maddesinde yer alan devlet memuru olma koşullarına ilaveten aşağıdaki şartlar ara-nır: a) Yazılı eleme sınavının ilk günü itibariyle 31 yaşından gün almamış olmak, b) Siyasal Bilgiler, İktisat ve İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin dört yıl süreli eğitim veren uluslararası ilişki-ler, kamu yönetimi, siya-set bilimi, iktisat, maliye, işletme ve ekonomi bö-lümlerinden, Hukuk Fa-kültelerinden veya bu dal-lara öğrenim programla-rında ağırlıklı olarak yer veren (bu konuda Bakan-lığın takdiri esastır) denk-liği YÖK tarafından onaylanmış yabancı öğre-nim kurumlarından me-zun olmuş olmak, c) ÖSYM tarafından yapı-lan KPSS sınavından, Ba-kanlığımız aday meslek memurluğuna giriş için belirlenmiş puan türünden (KPSS36), sınav ilanında duyurulacak yeterli puanı almak, d) Erkek adaylar için, mu-vazzaf askerlik hizmetini yapmış veya erteletmiş olmak, e) Her türlü iklim şartlarına dayanıklı olduğunu tam teşekküllü resmi hastane raporu ile bel-

gelemek (bu belge sınavı kazananlardan istenecektir).

2-HESAP UZMANI Kamu Maliyesinin temel sorunu vergi konusuyla uğraşan Hesap Uzmanları Kurulu, hem ülke çapında üst düzeyde vergi denetimini gerçekleştirmekte, hem de vergi politikalarının belirlenmesi çalışmalarına katılarak modern vergi sisteminin oluşumunda ve topluma be-nimsetilmesinde görev üstlenerek Türk Vergi Sistemiyle özdeşleşmiş bulunmaktadır. Ülke-mizde vergi hukuku, vergi yönetimi, denetim ve vergi inceleme konularındaki gelişmelere öncülük etmekte; vergi sistem ve tekniği, muhasebe, mali tablolar ve işletme denetimiyle ilgili kuramsal yapıların geliştirilmesi, uygulama kalitesinin artırılması ve bilgi düzeyinin yükseltilmesi amacıyla teknik ve bilimsel çalışmalar yapmakta ve bu çalışmaları kamunun

15

Kariyer EkoHavadis

hizmetine sunmaktadır.

Hesap Uzmanlarının Görev Ve Yet-kileri Hesap Uzmanları Kurulu doğrudan Mali-ye Bakanına bağlı danışma ve denetim biri-mi olup bu Kurulun mensubu Hesap Uz-manları, Bakan adına büyük işletmeler nez-dinde dış kamusal denetim yaparlar. İşletme denetiminin kapsamı 4709 sayılı Kuruluş Kanunu ile Maliye Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında l78 sayılı Kanun Hük-münde Kararnamede belirlenmiştir. Buna göre Hesap Uzmanlarının başlıca görevleri

şunlardır: a) Gelir Kanunlarının verdiği yetkiye daya-narak gerçek kişi ve kurumlar nezdinde ver-gi incelemesi yapmak, b) Diğer mali mevzuat gereğince her türlü dış denetim işlerini yapmak ve sonuçlarını izlemek, c) Vergi politikasının oluşumuyla ilgili ça-lışmalara katılmak, vergi sistem ve tekniği-nin geliştirilmesi, uygulamadaki tereddüt ve aksaklıkların giderilmesi hususunda araştır-malar yapmak ve önerilerde bulunmak, ver-gi reform çalışmalarına katılmak, d) Ekonomik ve mali yaşamdaki gelişmelere

uygun olarak Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun, Türk Parası Kıy-metini Koruma Kanunu, Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu, Dış Ticaret ve Teşvik Mev-zuatı, Bankalar Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu, Menkul Kıymetler Borsası Hakkın-da Kanun Hükmünde Kararname, Finansal Kiralama Kanunu, Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, İktisadi Kamu Kuruluşları, Dernek ve Va-kıflarla ilgili mevzuatın gerekli kıldığı özel ihtisas ve deneyimi gerektiren alanlarda in-celeme ve araştırmalar yapmak, e) Maliye Bakanı tarafından verilen diğer

görevleri yapmak. Bu görevleri yerine getirirken Maliye Ba-kanı adına kanunların verdiği yetkiyi kulla-nan Hesap Uzmanlarına, her çeşit İhtisas Muhasebesi, Özel Hukuk, Mali Hukuk, Ver-gi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Mukaye-seli Vergi Hukuku ve Uluslararası Vergi Anlaşmaları, Vergi İnceleme ve Revizyon Teknikleri, İşletme Denetimi ve Finansal Tablolar Analizi alanlarında özel bir eğitim verilmektedir.

Seray KARAKUŞ, Aleyna YİĞİT

16

Analiz EkoHavadis

T arım bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi, bunların kalite ve verimleri-

nin yükseltilmesi, bu ürünlerin uygun koşul-larda muhafazası, işlenip değerlendirilmesi ve pazarlanmasını ele alan bilim dalıdır. Birçok insanın geçim kaynağı olan tarım Türkiye ‘de de epey yaygındır. Özellikle Anadolu bölgesi uzun yıllardır verimli top-raklarıyla birçok uygarlığın tarımsal faali-yetlerini sürdürmesi için önemli rol oyna-mıştır. Türkiye’de cumhuriyetin ilk yılların-

da tarımı desteklemek ve canlandırmak adı-na birçok faaliyet yapılmıştır. Bunlardan en önemlileri 17 Şubat 1925 tarih ve 552 Sayılı Kanun'la Aşar Vergisi'nin kaldırılması ol-muştur. 1950-1953 yılları arasında tarım sektörü hızlı bir gelişme göstermiş ve ekim alanı 14,5 milyon hektardan 18,8 milyon hektara çıkmış, tahıl ürünleri artışı ile buğ-dayda dünyada 4. sırada ihracatçı ülke olun-muştur. 1960 yılında 1946 yılına göre buğ-day ekim alanları yüzde 100, üretim miktarı yüzde 132; arpa ekim alanları yüzde 63, üre-tim miktarı ise yüzde 124 oranında artmıştır. 1925’li yılardan günümüze gelecek olursak

Tarımsal destekleme rakamı 2016 yılı

için 11,6 milyar TL olarak açıklanmıştır.

Sayıştay’ın raporunda 2016 yılında ödenen

tarımsal destek ödemelerinin 11,3 milyar

TL olduğu belirtiliyor. Söz konusu rakam

bakanlık bütçesinin yüzde 65’ine denk geli-

yor. Sektör için önemli bir bütçe olsa da ra-

porun detaylarında bu miktarın sektöre etki-

sine yer verilmemiş.

2017 yılı içinse tarıma 12,8 milyar li-

ra destek sağlandı. Bakanlar Kurulu kararı

ile aralık ayında kuru fasul-

ye, barbunya, nohut ve börülce ithalatında g

ümrük vergisi oranları sıfıra indirildi. Kır-

mızı et üretimi geriledi. Yıl içinde yüksek

fiyatlar seyreden kırmızı

etin fiyat durumu piyasada

sahtekârların ortaya çıkma-

sına sebep oldu ve piyasaya

sürülmek üzere olan tonlar-

ca at, eşek, domuz eti ele

geçirildi. Birçok ekonomik

gelişme ve sektöre yeni gi-

renler bu haberleri takip

ederken 2018 yılı için gün-

deme şeker fabrikalarının

özelleştirilmesi ile genç çift-

çileri destekleme haberleri

girdi.

Şeker fabrikaları birçok sektörü etkilediği

için kritik bir öneme sahiptir. Türkiye Şeker

Fabrikaları’nın özelleştirilme kararı, 2018-

2020 yıllarını kapsayan “Orta Vadeli Prog-

ram”da (OVP) geçen yıl tekrar gündeme

alınmıştı.

Maliye Bakanı Naci Ağbal, 2019-2020 yıl-ları için 10’ar milyar liralık özelleştirme he-deflediklerini, TürkŞeker’e bağlı fabrikala-rın öncelikleri arasında olduğunu açıklamış-tı. Süreç başlangıca adım attı. Türkşeker’e ait 14 fabrikanın özelleştirme ihale ila-nı yayımlandı. Bor, Çorum, Kırşehir, Yozgat Şeker Fabri-kası’nın özelleştirme ihalesi için son teklif verme tarihi 4 Nisan 2018, Erzin-can, Erzurum, Ilgın, Kastamonu, Turhal Şe-

17

TARIM SEKTÖRÜNDE NELER OLUYOR?

Analiz EkoHavadis

18

ker Fabrikası için söz konusu tarih 11 Nisan 2018 olarak açıklandı. Af-yon, Alpullu, Burdur, Elbistan ve Muş Şeker Fabrika-sı içinse son teklif verme tari-hi 18 Nisan 2018. Gelecek günlerde kararların etkileri neler ola-cak kamu-oyu bekle-yişte ve konuyu takipte. Gıda Ta-rım ve Hayvancı-lık Bakanı Faruk Çe-lik, Resmi Gazete'de yayımla-nan "Kırsal Kalkınma Des-tekleri Kapsamında Genç Çiftçi Projelerinin Desteklen-mesi Hakkında Tebliğ" ile ilgili olarak aşağıdaki açıkla-masında: "Bakanlar Kurulu Kararı gereği 2016-2018 yıl-larını kapsayacak şekilde genç çiftçi projelerine 30 bin TL hibe verilmesini öngören Genç Çiftçi Projelerinin Des-teklenmesi Programına 2017 yılında da devam edilecek. 2016 yılında yaklaşık 15.000 genç çiftçiye çeşitli projeleri karşılığı olarak 450 milyon TL'lik hibe kullandırıldı. Bu bütçenin 337 milyon TL'si büyükbaş/küçükbaş hayvan-cılık projelerinde, 68 milyon TL'si arıcılık ve kanatlı proje-lerinde, 45 milyonu ise bitki-sel üretim projeleri için kul-landırıldı. Hayvancılık projeleri kapsa-mında; 8.514 genç çiftçiye kişi başı 6 adet olmak üzere toplam 51.084 büyükbaş hay-

van ve 2.680 genç çiftçiye ise kişi başı 40'ar adet olmak üzere 107.200 adet koyun/keçi teslim edildi. Arıcılık ve kanatlı projeleri kapsamında 2.264 genç çiftçiye 68 milyon TL ve bitkisel üretim projele-ri kapsamında 1.520 genç

çiftçiye 45 milyon TL hibe verildi. 2017 yılı için ise programın

bütçesi 483 milyon TL olarak

belirlenmiş olup, 16.100 genç

çiftçimize hibe desteği verile-

cek. Bu bütçenin 330 milyon

TL'lik kısmının en az 11 bin

genç çiftçiye büyükbaş/

küçükbaş projeleri kapsamın-

da verilmesi planlanıyor.”

Demişti. Genç çiftçileri des-

teklemek, kırsaldaki kalkın-

mayı ve tarım sürdürülebilir-

liğini devam ettirebilmek adı-

na atılan bu proje ile birçok

genç iş imkânı buldu ve ha-

yallerine kavuştu. 2018 yılı

için proje başvuruları 02-30

Nisan tarihleri arasında ola-

cağı açıklandı.

Peki ya bu gelişmeler olur-ken çiftçiler hangi sorunlar-la karşılaşıyor?

Tarım alanlarının her geçen

yıl daralması, yüksek girdi

maliyetleri ve üretime katılan

çiftçi sayısının düşme eğili-

minde olması gibi sorunlar

tarım sektörünün temel prob-

lemleridir. Son 10 yılda yak-

laşık 27-28 milyon tarım ara-

zisi kaybe-

dildi diğer

tarım arazi-

lerinin ise

küçük parça-

lı olması,

tarımsal ve-

rimliliğin

düşmesine

neden olu-

yor.

Türkiye’de

üreticilerin dile getirdiği dik-

kat çeken problemlerden biri

girdi maliyetlerinin dünya

fiyatlarının üzerinde olması.

Elektrik, mazot, gübre ve ilaç

gibi üretim materyallerinin

fiyatlarındaki yükseklik üreti-

cilerin kazancını düşürebili-

yor. Öte yandan çiftçilerin

yaşadığı temel sorunlar ara-

sında hemen her çiftçinin

kredi borcunun olması yer

alıyor. Bazı çiftçiler ise sahip

oldukları araziyi verimli kul-

lanamadıkları için bütçesine

ve toprağına zarar veriyor

bunun için bilinçlendirici sa-

ha etkinlikleri isteğinde ka-

muoyu. Bunlar ve daha bir-

çok konu hem ekonomiyi

hem de çiftçilerin geçimleri-

ni, üretimdeki verimliliklerini

etkiliyor.

Şemili Yazgı ŞAHİN

Gündem EkoHavadis

ŞEKER FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİ

Ü lkemizde kamuya ait 25, kooperatiflere ait 5, özel sektöre ait ise 3 tane şeker

fabrikası var. Bu fabrikalar 20 milyon ton pancarı işleyerek yılda 2.5 milyon ton şeker üretiyor. Toplam şeker üretiminin 1.4 mil-yon tonunu kamu kuruluşu olan Türkiye Şe-ker Fabrikaları AŞ yani Türkşeker gerçek-leştiriyor. Özelleştirme İdaresi Türkşeker’e ait 25 fabrikanın 14’ünün satışı için hazırlık yapıyor. Türkiye’de Şeker Fabrikaları kurulma çalış-maları Osmanlı İmparatorluğu zamanında 1840’lı yıllarda başladı. Ancak Osmanlı dö-neminde yeterli teşvik olmadığından hiçbir fabrika kurulamadı. İlk şeker fabrikasının kurulması Ata-türk’ün Cumhuri-yeti ilan etmesi ile başladı. Bu konu-da dönemin ilk ciddi teşebbüsünü Uşaklı Molla Ömeroğlu Nuri adında bir çiftçi gerçekleştirdi. Hemen ardından da Türkiye’de ilk şeker fabrikası olan ‘ Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş. ‘ kuruldu. 19 Nisan 1923 tarihinde 600.000 TL serma-ye ile kurulan Fabrika yaklaşık 3,5 sene son-ra işletmeye açıldı. Sonrasında Cumhuriyet döneminde açılan fabrikalarla tecrübe kazanan kişiler ve ku-rumlar daha çok fabrika açmayı hedefliyor-lardı. Yapılan teşviklerle Türkiye’nin şeker ihtiyacı kısmen de olsa karşılanıyordu. Uşakta açılan fabrikadan sonra 1934 yılına kadar şeker fabrikalarının sayısı dörde ulaş-mıştı. Tarımsal, teknik ve idari çalışmaların koor-dine edilmesi, sermaye kaynaklarının birleş-tirilmesi amacıyla ayrı şirketler halindeki dört şeker fabrikası, tek bir şirket çatısı al-tında toplatılmak için çalışma başlatılıyor ve bu çalışmalar sonucunda 22 milyon TL ser-mayeli Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. kuru-luyor.

Geçtiğimiz haftalarda gündemde olan şeker fabrikalarımızla ilgili son durum ise şöyle; kamuya ait şeker fabrikalarının özelleştiril-mesi en son 2011'de gündeme gelmiş ancak ihaleler dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından iptal edilmişti. Yaklaşık bir ay önce Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından şeker fabrikalarının özelleştirilmesi ile ilgili olarak Türk Şeker’e ait 14 fabrikanın her birinin ayrı ayrı özel-leştirilmesi amacıyla ihaleye çıkıldığı belir-tilmişti. 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesiyle ilgi-li konuşan Başbakan Binali Yıldırım ise ko-nuya ilişkin fabrikaların kapatılmasının söz

konusu olma-dığını vurgula-yarak, “Çalışanların sosyal hakları, özlük hakları korunacak” dedi. Özelleştirilme-si planlanan 14 fabrika bu-lunuyor. Çeşit-li illerde bulu-

nan bu fabrikalarda çalışan sayısı 8000 ci-varlarında. 2017’de toplam üretim 1200 ton olarak gerçekleşti. Üretimin sürekli olarak devam ettiği şeker fabrikaları finansal yönden ise pek iyi du-rumda değil. 2017 yılında 76 Milyon TL zarar eden şeker fabrikalarının özelleştiril-mesiyle daha verimli üretim yapılması amaçlanıyor olabilir. Ne Tür Bir Özelleştirmeden Söz Ediliyor? Üreticiler Mağdur Olacak mı? Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıba-ba özelleştirmelerin kapsamını basit bir dille anlattı. Özelleştirmeler şu şekilde yapılacak; Fabrikanın bahçeleri özelleştirilmeyecek. İçerisindeki makineler yenileştirilecek, ka-pasite artırılacak. Eğer özelleştirilen fabrika-lara verilen kota kullanılmazsa o fabrika ge-ri alınacak.

Nurcan BAL

19

Gündem EkoHavadis

D ünya Bankası Türkiye Direktörü Johannes

Zutt “2018-2019 yıllarında Türkiye’de büyümenin %4-5 arasında ılımlı şekilde gerçekleşmesini bekliyo-ruz” dedi.

Yakın geçmişte çeşitli po-

litik ve sosyal sıkıntılar

yaşayan ülkemiz, bu sıkın-

tıların ekonomiye yansı-

maması için birçok ciddi

atılım yaptı. Özellikle 15

Temmuz Darbe girişiminin

ardından hükümet, yatırım

konusunda özel sektörü cesa-

retlendirmek amacıyla çeşitli

mali teşviklerde bulundu.

Bütün bu teşvikler karşılıksız kalmadı ve özel sektör aynı şekilde cevap verdi. Bunun sonucunda Türkiye geçen yıl yüksek büyüme elde etti. Ekonomimiz geçen yıl yüzde 7,4 oranında büyüdü. Özellikle 2017 yılında göste-

rilen büyümeye değinen

Zutt, Türk firmalarının ve-

rimlilik konusunda aktif ol-

ması gerektiğini söyledi.

Eğer verimlilik konusunda

aktiflik sağlanamazsa bu se-

viyedeki büyümelerin sürdü-

rülmesinin zor olacağını ek-

ledi.

Yüksek Büyüme Sağ-

lanması İçin Türk Şir-

ketleri Neler Yapmalı?

Yüksek büyümeyi sağlayan önemli noktalardan birisi de ileri teknolojili ürünler. Yani yükte hafif pahada ağır olan

ürünler. Türk şirketleri daha yüksek fiyatlar talep edilebi-len ürün ve servislerin geliş-tirilmesinde geride kalmama-lılar. Ülkemiz şirketleri ileri tek-

noloji ürün üretmede dünya

standartlarının gerisinde bu-

lunmakta. Ancak son yıllarda

savunma sanayinde yapılan

atılımlar gözleri ileri tekno-

lojili ve yüksek fiyat talep

edilebilen ürünlere çevirdi.

Savunma sanayindeki bu atı-

lımlar neticesinde Türki-

ye’nin savunma sanayi öncü-

lüğünde bir kalkınmaya yö-

neldiğini söylemek yanlış

olmaz.

Büyüme Büyüme De-

dik. Peki Nedir Bu Bü-

yüme?

Büyümeyi bir ekonomideki Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın bir yıldan diğerine reel ola-rak artması şeklinde açıkla-yabiliriz. Reel artıştan kastet-tiğimiz ise fiyat etkisinden

arındırılmış bir büyümedir. Durun durun hemen iktisadi kavramlar kafanızı karıştır-masın. Sizler için büyümeyi en basit şekilde anlatacağım. Diyelim ki bir fabrikada çalı-

şıyorsunuz. Bu fabrika sade-

ce zeytinyağı, zeytinyağı sa-

bunu ve zeytinyağı kolonyası

üretiyor olsun. Bu fabrikada

üretilen tüm yağları, sabunla-

rı ve kolonyaları satış fiya-

tıyla çarpalım. Ortaya büyük

bir sayı çıkacaktır. İşte bu

sayıya “ciro” diyelim.

Bu yıl üretilen yağ, sabun ve

kolonyalardan elde ettiğimiz

ciro geçen yıl ürettiğimiz

ürünlerden elde ettiğimiz ci-

rodan daha fazla ise ekono-

mik olarak büyümüş oluyo-

ruz. Tabi bu yıl üretilen ürün

miktarını geçen yılın fiyatla-

rıyla çarpıyoruz. Eğer daha

az ciro elde etmişsek bu du-

ruma da ekonomik küçülme

ya da daralma diyoruz.

20

Dünya Bankası Türkiye Direktörü Ülkemiz İçin Büyüme Öngörüsünde

Bulundu

Gündem EkoHavadis

Büyüme ile Enflasyon Arasında Bir

İlişki Var Mıdır?

Büyümenin ne olduğunu açıkladık. Gelin bir de Enflasyonun ne olduğuna bakalım. Enf-lasyon bir ekonomide fiyatlar genel düzeyi-nin sürekli olarak artış göstermesidir. Hemen bir örnekle açıklayalım. Geçtiğimiz yıl bir spor ayak-kabı almak istedi-niz ve söz konusu ayakkabının fiyatı 50 liraydı. Ayak-kabıyı aldınız ve çok memnun kal-dınız. Aynı ayakkabıyı bu yılda almak is-tediniz ve bir bak-tınız ki ayakkabı-nın fiyatı 55 lira olmuş. İşte fiyat-larda yaşanan bu artışa “enflasyon” diyoruz. Enflasyon ve bü-yüme arasındaki ilişki İktisat bili-minde çokça araş-tırılmış konulardan biridir. 1970’li yıllara kadar enflasyon ve ekonomik büyüme arasında pozitif bir ilişkinin varlı-ğından söz ediliyordu. Ancak değişen şartlar neticesinde bu ilişkinin negatif yönlü oldu-ğuna yönelik görüşlerde artmaya başladı. Türkiye’de enflasyon ve ekonomik büyüme ilişkisini araştıran uygulamalı çalışmaların büyük bölümü bu iki değişken arasında ne-gatif yönlü bir ilişkinin olduğunu göster-mektedir. Yapılan çalışmalardan şu sonuç elde edil-

miştir. Türkiye’nin ekonomik büyümeyi fi-

yat istikrarını oluşturarak sağlayabileceği

anlaşılmaktadır. Yani düşük enflasyon ve

sürdürülebilir ekonomik büyüme hedefleri-

ne yönelik politikalar uygulanmalıdır

Büyümenin ne olduğunu açıkladık. Gelin bir de Enflasyonun ne olduğuna bakalım. Enf-lasyon bir ekonomide fiyatlar genel düzeyi-nin sürekli olarak artış göstermesidir. Hemen bir örnekle açıklayalım. Geçtiğimiz

yıl bir spor ayakkabı almak istediniz ve söz konusu ayakkabının fiyatı 50 liraydı. Ayak-kabıyı aldınız ve çok memnun kaldınız. Aynı ayakkabıyı bu yılda almak istediniz ve bir baktınız ki ayakkabının fiyatı 55 lira ol-muş. İşte fiyatlarda yaşanan bu artışa “enflasyon” diyoruz. Enflasyon ve büyüme arasındaki ilişki İkti-sat biliminde çokça araştırılmış konulardan

biridir. 1970’li yılla-ra kadar enf-lasyon ve ekonomik büyüme ara-sında pozitif bir ilişkinin varlığından söz ediliyor-du. Ancak değişen şart-lar neticesin-de bu ilişki-nin negatif yönlü oldu-ğuna yönelik görüşlerde artmaya baş-ladı. Türkiye’de

enflasyon ve ekonomik büyüme ilişkisini araştıran uygulamalı çalışmaların büyük bö-lümü bu iki değişken arasında negatif yönlü bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Yapılan çalışmalardan şu sonuç elde edil-

miştir. Türkiye’nin ekonomik büyümeyi fi-

yat istikrarını oluşturarak sağlayabileceği

anlaşılmaktadır. Yani düşük enflasyon ve

sürdürülebilir ekonomik büyüme hedefleri-

ne yönelik politikalar uygulanmalıdır

Fatih Can ALTAY

21

E Tic@ret EkoHavadis

A libaba’da karşınızda normal kişiler de-ğil, firma sahipleri yani üreticiler var-

dır.. Alabileceğiniz ürünler arasında her şey mevcut. Giyim, bilgisayar, telefon, ev alet-leri, bahçe aletleri, aksesuarlar, telefon par-çaları, kozmetik gibi bir çok ürün çeşitliliği bulunmaktadır.

Kurucusu kimdir?

Alibaba Group'un kurucusu Jack Ma' dır. Vasat bir öğrenci ve matematik ko-nusunda oldukça zayıf olan Ma, üniver-site eğitimi için üç kez şansını deneyip başarılı olamayınca yeteneği olan ingilizce alalanına yönelmiş ve üniver-sitede İngilizce öğretmenliği bölümünü bitirmiştir. İlk işinde aylık geliri sadece 12 dolar olan Ma, Çinli şirketlere inter-net siteleri tasarlamaya başlamış ve ar-dından China Yellowpages adında Çin'in ilk e-ticaret sitesini kurmuştur.

Neden Ali Baba?

Ma, Alibabayı kurmadan önce ABD' ye gitmiş, buranın iyi bir e-ticaret portalına ih-tiyacı olduğunu fark etmiş ve Alibaba ismini de orada bulmuştur. Ma, bulacağı isimin tüm dünyaca bilinmesini ve aklında kalması gerektiğini düşünerek e-ticaret sitesine Alibaba adını vermiştir.

Ma'nın bu büyük başarısının ardından Ya-hoo ve Softbank gibi dünya devleri Aliba-ba'ya ortak oldu.

Satış Rekorları Kırıyor!

2009 yılında Çin'in geleneksel yalnızlar bayramını alışveriş bayramına çeviren Alibaba, yeni bir rekora imza attı. Verilen raporlara göre, 11.11.2017'de geçen yıl aynı güne oranla %40'lık bir artışla 25,3 milyar dolarlık satış Alibaba platformlarından yapıldı. Üstelik bu miktar, 11.11'den önce

başlayan bazı indirimleri say-mıyor bile. Bunun yanında, en kısa sürede en çok satış yapan Alibaba oldu.

Peki Güvenlik?

Teknolojınin hızla gelişimi internetin etkin kullanımı pe-şinde dolandırıcıları da getir-mekte. Özellikle online alişve-riş sitelerinde bu tehlike daha

da fazla. Alibaba’da güvenlik üst düzey, 7/24 müşteri destek hattı, şipariş takibi ve

teslimat bilgisiyle müşterilerine güven ver-mekte. Alışveriş yaparken dikkat edilmesi gereken müşterilerin geri bildirimlerine kontrol edilmesi. Müşterinin memnun kal-madığı takdirde 60 gün içerisinde iade ga-rantisi vermektedir.

İyi alışverişler :)

Dilay ŞAHİN

22

E-TİCARET DEVİ ALİ BABA (Ali Express)

Yazarlar EkoHavadis

İ thalat artışı, ihracat artışının önünde koş-

maya devam ediyor. İthalat artışı ihracat ar-tışının önünde koşunca, dış ticaret açığımız bü-yüyor, cari açık büyü-yor.

- Mart ayının sonunda TİM Türkiye İhracatçılar Meclisi, mart ayında ihracatta tarihi rekoru açıkladı. Se-vindik.

- Nisanda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı mart ayının geçici ihracat ve ithalat rakam-larını açıklayınca, ithalatın rekor kırdığını öğrenince üzüldük.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın açıklama-larına göre, 2018 yılı mart ayında geçen yı-lın aynı ayına göre;

- İhracat % 8.01 arttı, 15 milyar 599 milyon dolar oldu,

- İthalat % 12.77 arttı, 21 milyar 421 milyon dolar oldu,

- Dış ticaret açığı % 27.89 arttı, 5 milyar 822 milyon dolar oldu.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılı mart ayında % 76 idi, 2018 yılı mart ayında % 72.8’e geriledi.

Dış açık büyüyor

2017 yılında çok iyi büyüdük. Dünyanın başka köşelerindeki ekonomiler ihracatları-nı, döviz gelirlerini artırmak için büyümek istiyorlar.

Bizde ise ekonomi büyüdükçe büyümenin

zevkini alamıyoruz. Bü-yümeyle birlikte dış ticaret açığı, cari açık da büyüyor.

2017 yılında % 7.4 bü-yüyen ekonomide;

- İhracat % 7.4 artar-ken,

- İthalat % 17.7 arttı.

- Ekonomi büyürken dış ticaret açığımız 56 milyar dolardan 76 milyar dolara yükseldi.

Yanlış bir inanış yerleşti bununla büyümeyi döviz açığına, cari açığa bağlıyoruz. Cari açık olmazsa yatırım yapılamaz, büyüyeme-yiz diyoruz. Bu inanış yanlış, artan dış tica-ret açığının ve cari açığın nedeni tüketim harcamalarımız, inşaat harcamalarımız. Hammadde ve ara mallar genelde iç tüketi-me dönük üretimi besleyen girdiler. Satın aldığımız makine ve teçhizat, inşaat yatırım-larını destekleyen makine ve teçhizat.

Yılın ilk 3 aylık ihracat ve ithalat rakamları, dış ticaret açığının ve cari açığın 2018 yılın-da büyümeyi sürdüreceğini gösteriyor.

Yılın ilk 3 ayında, geçen yılın aynı dönemi-ne göre;

- İhracat % 9.1 arttı.

- İthalat artışı % 22.7 oldu.

- Dış ticaret açığı % 63.5 büyüdü. İlk 3 ayda 20.6 milyar dolar açık verdik.

- 2017 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 74.9 idi. Bu yılın ilk 3 ayında % 66.6 oldu.

23

İTHALAT ARTIŞINI FRENLEMEYE MECBURUZ

Güngör Uras-Milliyet

Yazarlar EkoHavadis

Altın ithalatı...

2018 yılının ilk 3 ayında en fazla ithalat yaptığımız 3 ürün:

10.3 milyar dolarla enerji ürünleri,

6.9 milyar dolarla kazanlar, makineler ve diğer teçhizat,

5.1 milyar dolar altın ve kıy-metli taşlar. Geçen yıl ilk 3 ayda 2.8 milyar dolarlık al-tın ve kıymetli taş ithal et-miştik. Bu yıl altın ve kıy-metli taş ithalatı coştu.

Dış ticaretteki gelişmeleri sadece ihracat penceresin-den değil, ithalat pencere-sinden de izlemeye ve gere-ken tedbirleri almaya mec-buruz.

Hükümet, ihracatın artırıl-ması konusuna büyük önem veriyor. İhracatçılara büyük destek sağlıyor. İhracatta her ay % 10 dolayında artış görülüyor.

Ne var ki ithalattaki geliş-meleri iyi değerlendirmeye mecburuz. İthalat artışını sadece büyümeye bağlaya-rak hoş görmeye devam et-tikçe, dış açığımız büyüyor. Önümüzdeki günlerde yap-mamız gereken, ithalat artı-şına yol açan kalemleri iyi değerlendirerek, ithalat artı-şına sınırlama getirmek ola-cak.

MART BİLANÇOLARI TAMAM ŞİMDİ ENF-LASYONA BIRAKILA-CAK

G eçen hafta 4 TL’nin üzerine çıkan dolar

kuru haftanın son iki gü-nünde geri geldi.

Kurlarda son iki günde ya-

şanan düşüşte bankaların

ilk çeyrek bilançolarını ka-

patma kaygılarının da rol

aldığı söyleniyor. Dolayı-

sıyla önümüzdeki hafta ye-

niden 4 TL’nin üzerine çık-

ması sürpriz olmayacak.

Bu hafta açıklanacak Mart

ayı enflasyon verisi kurlar

açısından da önemli olacak.

Dün açıklanan İstanbul Ti-

caret Odası (İTO) Mart ayı

fiyat endekslerinde pera-

kende fiyatlarındaki artış

yüzde 1.26, toptan eşya fi-

yatlarındaki artış yüzde

0.41 oranında açıklandı.

Türkiye İstatistik Kurumu

(TÜİK) tarafından bu hafta

açıklanacak fiyat endeksleri

kur açısından da belirleyici

olacak. TÜİK ile İTO en-

deksleri ile farklılık gös-

terse bile yine bir sinyal

oluyor. TÜİK Şubat ayı

tüketici fiyat artışı piyasa

beklentilerinin üzerinde

yüzde 0.73 olarak açık-

lanmış, yıllık enflasyon

şubat sonunda yüzde

10.26 olmuştu.

Geçen ay ki rakam bek-

lentilerin üzerinde gelince

Hükümet üyeleri nisan so-

nunda enflasyonun tek ha-

neye ineceğini söylemeye

başlamışlardı. Tüketici fi-

yat artışları 2017 Mart’ta

yüzde 1.02, Nisan’da yüzde

1.31 oranında açıklanmıştı.

Dolayısıyla Mart ve Nisan

ayları fiyat artışı toplamı

yüzde 2 veya altında kaldı-

ğı takdirde Nisan ayı so-

nunda yeniden tek hane gö-

re umudu hala var. Aksi

halde tüm yıl için tek hane

hayal olacak.

İşte bu hafta içinde açıkla-

nacak Mart ayı tüketici fi-

yat artışı, nisan için de, do-

layısıyla enflasyonun bu yıl

yeniden tek haneye inme

umudu olup olmayacağı

konusunda da önemli bir

fikir vermiş olacak. Geçen

yılki yüzde 1’lik rakamın

üzerinde, örneğin İTO’daki

gibi yüzde 1.2’nin üzerinde

bir Mart ayı enflasyonu gö-

recek olursak, yeniden tek

hane umudu da azalacak.

Bugün piyasaların Mart ayı

24

Erdal SAĞLAM– Hürriyet

Yazarlar EkoHavadis

enflasyon tahminleri çık-

maya başlar. Geçen hafta

yeniden 3.95’lere kadar

inen dolar kuru, hem bek-

lentiler hem de beklentile-

rin gerçekleşme durumuna

göre yeniden 4 TL’nin üze-

rine çıkabilir.

İHRACATLA BİR-

LİKTE CARİ AÇIK

DA YÜKSEK

Bu arada kurlarda son dö-

nemde görülen artışın fiyat-

lama davranışlarını etkile-

yeceği çok açık. Yani artan

döviz fiyatlarının Mart ayı

olmasa bile Nisan ayındaki

fiyatları üzerinde artış yö-

nünde etkili olması bekle-

nebilir. Özetle; kurlar ile

enflasyon birbirini besleyen

bir sarmal içine girmiş bu-

lunuyor.

Enflasyonla birlikte yüksek

çıkan cari açık rakamlarının

seyri de, yine kurlar üzerin-

de etkili olacak. Mart ayına

ilişkin ilk veriler yine ihra-

catın yükselmeye devam

ettiğini gösteriyor. Bilini-

yor ki; ihracat arttıkça itha-

lat çok daha hızlı artışına

devam ediyor. Bu da hem

dış ticaret açığı hem de cari

açığın yüksek çıkmaya de-

vam edeceğinin göstergesi

gibi.

İşte piyasa oyuncularının

çoğu geçen haftanın son iki

gününde 4 TL’nin altına

inen dolar kurunun, enflas-

yon ve cari açıkta önemli

bir trend değişikliği beklen-

mediği için, yeniden 4

TL’nin üzerine çıkacağı

tahminlerini belirtiyorlar.

Başta da söylediğimiz gibi

31 Mart tarihli bilançolar

nedeniyle pozisyon alınma-

sının kurların geri gelişinde

önemli rol oynadığı belirti-

liyor.

Bu arada kurlardaki seyre

bağlı olarak Merkez Banka-

sı’nın faiz artışı tartışmala-

rının yeniden alevlenmesi

de piyasalar açısından sürp-

riz olmayacak. 24 Nisan’da

yapılacak Para Politikası

Kurulu (PPK) toplantısına

kadar kurlarda yaşanacak

gelişmeler bu tarihte bir

faiz artışını gerekli kılabi-

lir. İktidarın aksi yöndeki

söylemleri artmasına rağ-

men, kurlarda çok hızlı bir

artış yaşanması halinde,

olağanüstü toplantıyla faiz

artışı bile konuşulur hale

gelebilir.

Dışarıdan gelecek artı

olumsuz etkiler ise kur ve

faizdeki artış beklentilerini

çok daha yükseltecektir

Hatice SÜREN

25

Ülke Ekonomisi EkoHavadis

26

TÜRKİYE

S on 15 yıldır istikrarlı büyümesi sayesinde Türk ekonomisi kayda değer bir performans sergilemiş-

tir. Sağlam makro-ekonomik stratejiler, uygun mali ve para politikalar ve izlenen yapısal reformlar; yüksek büyüme oranları ve Türk ekonomisine duyulan güve-nin artmasıyla sonuçlanmıştır. Geniş yurtiçi piyasamız, rekabetçi ve dinamik özel

sektörümüz, ulaşım, telekomünikasyon ve enerji sek-

törlerinde oldukça geliş-

miş teknolojik altyapımız

mevcuttur.

Ekonomik Büyüme

Türkiye, Dünya Bankası 2017 yılı Nisan ayı Dün-ya Ekonomik Görünüm Raporu verilerine göre 2016 yılında, satın alma gücü paritesine (SGP) göre dünyanın 13. ve Avrupa’nın 5. büyük ekonomisi-dir. Türkiye 2010-2016 döneminde ortalama 6.3 % olan büyüme performansına sahip olmuştur. 2017 yılının ilk yarısında 5.1 %’lik büyüme gerçekleşmiştir. Eko-nomimizin, 2017 yılı ilk yarısındaki Söz konusu ora-nın 3.9 %’u yatırımlar ve ihracattan gelmektedir. Bu durum büyümemizin kalitesini göstermektedir. Nite-kim üçüncü çeyrekte bu oran 11.1 % olarak gerçekleş-miştir. Böylece ilk dokuz aylık dönemde büyüme 7.4 %’e ulaşmıştır. Ülkemiz, 2017 yılının ilk üç çeyreği itibariyle OECD, Avrupa Birliği ve G20 ülkeleri ara-sında büyüme oranı bakımından birinci sırayı elde etmiştir. Büyüme oranımızın 2017 yılının tamamında ise 6,5 - 7 % oranında olması beklenmektedir. Türkiye, 2018-2020 yılları Orta Vadeli Programı (OVP) hedeflerine göre, her üç yıl için de 5.5 % büyü-meyi hedeflemektedir. OECD tahminlerine göre, Tür-kiye 2015-2025 döneminde 4.9 %’luk yıllık ortalama büyüme oranıyla OECD’ye üye ülkeler arasındaki en hızlı büyüyen ekonomiler-den biri olacaktır. Türk halkı 2016 yılında darbe teşebbüsü

karşısında tarihe geçecek bir demokrasi

zaferi elde etmiştir. Bu zorlu sürece

rağmen, Türk ekonomisi gücünü koru-

mayı başarmıştır. Özellikle 2017 yılı

ikinci çeyreğinden itibaren Türkiye eko-

nomisine ilişkin ekonomik büyüme tah-

minlerini uluslararası kredi derecelen-

dirme kuruluşları tarafından yeniden

gözden geçirmek durumunda kalmışlar-

dır. Son olarak OECD 2017 yılı için ekonomik büyü-

me oranımızı 6.1 %’e yükseltmiştir.

Dış Ticaret

Ülkemiz, 2016 yılında 341.1 milyar ABD Doları top-lam dış ticaret hacmine sahip olup, bunun 142.5 mil-yar Doları ihracat, 198.6 milyar Doları ithalattır. 2005

-2016 yıllarında ihracatın artış oranı Türkiye’de 6.4 %, dünyada ise ortalama 4.3 %’dür. Türkiye’nin ihracatı-nın 2017 yılında 153.3 mil-yar, 2018 ve 2019 yıllarında ise sırasıyla 170 ve 193.1 milyar Dolar seviyesinde gerçekleşmesi öngörülmek-tedir. İhracatımız için belir-lenen 153,3 milyar ABD Doları hedefinin üzerine çıkıp ihracatımızın 156 mil-

yar ABD Dolarını geçmesi beklenmektedir. Türkiye, 2016 yılı itibariyle AB ile yaklaşık olarak

160 milyar Dolarlık bir ticaret hacmine sahiptir. AB

ile aramızda devam eden Gümrük Birliği sanayi mal-

larını ve işlenmiş tarım ürünlerini kapsamına almakta-

dır. Türkiye AB’nin birinci, AB ise Türkiye’nin dör-

düncü ticaret ortağıdır. Gümrük Birliği’nin başka sek-

törleri de kapsayacak şekilde güncellenmesi halinde,

AB ile ticaretimiz çok daha ileri noktalara taşınacak-

tır. AB tarafından Gümrük Birliği’nin güncellenmesi-

nin yaratacağı etkilere dair bir analiz yaptırmıştır.

2016 yılında benzer bir çalışma ülkemiz tarafından da

yapılmıştır. Söz konusu çalışmadan çıkan sonuçlara

göre, Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin AB eko-

nomisinin büyümesine katkıda bulunacağı ifade edil-

miştir.

Ülke Ekonomisi EkoHavadis

Yabancı Yatırımlar

Doğrudan yabancı yatırımlar için Türkiye önemli bir cazibe merkezidir. 2003–2016 yıllarında gerçekleşen doğrudan yabancı sermaye yatırımları 176,6 milyar ABD Doları’dır. 2017 yılı Ocak-Ekim döneminde ise 8,29 milyar ABD Doları tutarında doğrudan yabancı sermaye ülkemize girmiştir. 2012’den beri Türkiye Batı Asya’daki en büyük ya-

bancı yatırım çeken ülke olmuştur. Türkiye’de yabancı yatırımcılara yerel yatırımcılarla aynı haklar ve yükümlülükler veren yasal düzenleme-ler yabancı yatırımlar için güvenli bir ortam sağla-maktadır. Ticaret ve doğrudan yabancı yatırımlar bakımından Türkiye’yi benzersiz kılan özellik, Avrupa, Orta Do-ğu, Kuzey Afrika ve Orta Asya’ya açılan bir kapı özelliği taşımasıdır. Nitekim İstanbul’dan 4 saatlik uçuşla 60’den fazla ülke-ye ve dünya ekonomisi-nin dörtte birini oluştu-ran geniş bir pazara eri-şim sağlanabilmektedir. Türkiye'de 57 bin 649 yabancı sermayeli şirket faaliyet göstermektedir. Yerli ve yabancı ortaklı olan şirket sayısı 34 bin 573’dür. Ülkemiz dünyanın en

iddialı yatırım teşvik

sistemlerinden birine

sahiptir. Hükümetimiz

her proje için ayrı bir teşvik imkânı oluşturmak için

gerekli yetkiyi TBMM’den almıştır. Proje bazlı yatı-

rım teşvik sistemi ile yatırımlarımızın önü açılmakta-

dır.

Özelleştirme

Hükümetin öncelikli gündem maddelerinden birini özelleştirme oluşturmaktadır. Özelleştirme sürecinin altındaki temel felsefe, devletin rolünün sağlık, temel

eğitim, sosyal güvenlik, millî savunma ve geniş çaplı altyapı yatırımlarıyla sınırlamaktır. Bu Türkiye’nin özel sektöre dayanan gerçek bir serbest piyasa ekono-misi oluşturma hedefine uygundur. OECD ülkeleri arasında özelleştirme sürecini hızla tamamlayan ve yüksek getiri elde eden ülkeler arasın-da ön sıralarda yer alan Türkiye’de, 1986-2003 yılları arasında yaklaşık 8 milyar Dolar, 2004-2015 yılları arasında 58 Milyar Dolar olmak üzere toplam 66 mil-yar Dolar civarında özelleştirme uygulaması gerçek-

leştirilmiştir. 18.11.2002 – 25.07.2017 döneminde

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile 4046

sayılı Kanun’un 4. Maddesi doğrultusun-

da verilen yetkiye istinaden özelleştirme

programındaki kuruluşlar tarafından ger-

çekleştirilen uygulamalar kapsamında, 94

kuruluşta bulunan kamu paylarının blok

satış, halka arz ve İMKB’de hisse senedi

satışı yoluyla 10 liman, 81 elektrik sant-

rali, 40 tesis/işletme, 3.483 taşınmaz, 3

gemi ve 36 maden sahası ile araç muaye-

ne hizmetlerinin de varlık satışı/işletme

hakkı devri yoluyla özelleştirilmiş, ayrıca

özelleştirme programındaki kuruluşların

envanterinde kayıtlı bir kısım makine-teçhizat, demir-

baş vb. varlıklar ile bu kuruluşlar adına tescilli marka-

ların satışı yapılmıştır.

Müteahhitlik Sektörümüz

Türk müteahhitlik sektörü dünyada Çin'den sonra ikinci sırada yer almaktadır. İlk müteahhitlik projesini 1972'de Libya'da üstlenen

sektör, bu yılın Tem-muz ayına kadar ge-çen sürede 117 ülke-de, toplam değeri 344,7 milyar dolar olan 9 bin 18 projeye imza atmıştır. Sektörün son 10 yıl-daki hizmetlerine bakıldığında 2008-2017 Temmuz döne-minde 4 bin 152 pro-je üstlenilmiştir. Bu projelerin toplam tutarı 220,1 milyar dolar olarak hesapla-

nırken, bu tutar 45 yılda üstlenilen 344,7 milyar dolar-lık proje tutarının 64 %'üne karşılık gelmektedir. Ortalama proje bedeli açısından da son 10 yılda önemli gelişme kaydedilmiştir. Bu kapsamda, 2008 yılında ortalama proje bedeli 37,1 milyon ABD Doları iken bu tutar yaklaşık 2 katına çıkarak 2017 yılının temmuz ayı itibarıyla 79,3 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır. Türk müteahhitlerin son 45 yılda üstlendiği projelerin ülkeler bazında dağılımı değerlendirildiğinde ilk sıra-

27

EkoHavadis

da 67,6 milyar ABD Doları ve yüzde 19,6 pay ile Rusya yer al-maktadır. Bu ülkeyi 46,8 milyar ABD Doları ve yüzde 13.6 % pay ile Türkmenistan, 28,9 milyar dolar ve yüzde 8.4 % pay ile Lib-ya takip etmektedir. Sektörel açıdan bakıldığında ise karayolu, tünel ve köprü projeleri 44,1 milyar ABD Doları ile Türk müteahhitlerinin en çok iş yaptığı alanlar olmuştur. Konut projeleri 43,7 milyar ABD Doları ile ikinci, ticaret merkezi projeleri 29,1 mil-yar ABD Doları ile üçüncü sırada kendine yer bulmuştur. 2017 yılı itiba-riyle küresel ölçekte faali-yet gösteren dünyanın en büyük 250 inşaat firma-sından 45’i Türk firmaları-dır. Bu firmalardan

7'si ilk 100

firma arasında

kendine yer

bulurken, ilk kez 2 Türk firması 3

milyar ABD Doları üzerindeki

gelirleriyle ilk 50 firma arasında

sayılmıştır.

Turizm

Dünyanın 6. en popüler turizm merkezi olan Türkiye (2015) , yılda 30 milyonun üzerinde turist çekmekte olup ziyaret edenlerin sayısı yıldan yıla artmaktadır. Turizm sektörü, 2023 yılı itibarıy-la yılda 50 milyon turist ziyareti ve 50 milyar ABD doları gelir hedeflemektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı veri-lerine göre, 2016 yılında Türki-ye'ye gelen yabancı ziyaretçilerin sayısı 30,9 milyon iken, aynı yıl turizm sektörünün elde ettiği top-lam gelir yaklaşık 18,7 milyar ABD dolarıdır. Turizmde 2017 yılı içinde % 29’luk artış yaşanmıştır. 2017 yılı Ocak-Eylül döneminde 26 milyon turist ülkemizi ziyaret etmiştir. Aynı dönemde 15.5 milyar ABD Doları turizm geliri elde edilmiş-tir. 2017 yılının Ocak – Eylül döne-minde ülkemize en fazla yabancı

turist gönderen ülkeler sıralama-sında Rusya Federasyonu (15.82 % - 4.122,305 kişi) birinci, Al-manya Federal Cumhuriyeti (11.22 % - 2.923,152 kişi) ikinci, İran İslam Cumhuriyeti (7.28 % - 1.895,907 kişi) üçüncü sırada yer almaktadır. Gelen yabancı ziyaretçi sayısı esas alındığında Antalya, Türki-ye'nin en çok tercih edilen şehri-dir. 2014 yılında ülkeye gelen yabancı turistlerin % 34'ü tarafın-dan ziyaret edilen Antalya'nın merkezi ile çevresindeki Kemer, Belek ve Kaş gibi beldelerde

500'den fazla 4 yıldızlı ve 5 yıl-dızlı otel bulunmaktadır. 7.200 km uzunluğunda kıyı şeridi bulunan Türkiye 436 adet mavi bayraklı plajıyla, 578 adet mavi bayraklı plajı bulunan İspanya'nın ardından 38 ülke arasında 2. sırada yer almaktadır. Türkiye'de ayrıca 22 adet mavi bayraklı yat limanı bulunmakta-dır. Elverişli coğ-

rafi konumu-

nun da yardı-

mıyla küresel

bir bağlantı

noktası olma

özelliği gittikçe artan İstanbul,

yılda 12 milyon ziyaretçi ile Mas-

ter Card 2016 Global Hedef Şe-

hirleri Endeksi'nde en çok ziyaret

edilen şehirler arasında Avrupa’da

3. sıraya yükselmiş bir cazibe

merkezi konumundadır.

Para Politikası

Türkiye, istikrarlı ekonomik bü-yümeyle birlikte kamu maliyesin-de gelişme kaydetmiştir; AB ta-nımlı genel yönetim nominal borç stoku 2002-2016 yılları arasında 72.1 %’den 28.3 %’e gerilemiş ve Türkiye, AB-Maastricht kriterleri arasında yer alan “azami % 60 oranında kamu borç stoku” ilkesi-ne 2004 yılından bu yana uyar hale gelmiştir. Benzer şekilde, bütçe açığının GSYİH’ye oranı 2003-2016 yılları arasında 10 % 'dan 2 %’nin altına gerileyerek AB-Maastricht kriterlerinin bütçe dengesi için öngördüğü ilkeye uyum sağlamaya başlamıştır. 2016 yılında tüketici fiyatları en-

deksi (TÜFE) 8.53 % oranında

gerçekleşmiştir.

Rezervler

15 Aralık 2017 tarihi itibariyle

Merkez Bankası toplam rezervleri

113.582 milyar ABD Doları ola-

rak kaydedilmiştir.

Başak Zeynep ÖZCAN

28

Ülke Ekonomisi

Kuram EkoHavadis

Fisher Denklemi

M iktar kuramını en açık ve yalın

bir şekilde Amerikalı ekonomist Irving Fis-her açıklamıştır. Fis-her, miktar kuramını açıklamak için deği-şim (mübadele) denk-lemi olarak bilinen ve

aşağıda gösterilen denklemden yararlanmış-tır: M.V + M'.V = P.T Burada; M : Dolanımdaki para miktarını, V : Paranın dolanım hızını, M': Banka parası-nın miktarını, V : Banka parasının dolanım hızını, P : Fiyat-lar genel düzeyini, T : İşlem hacmini, belirtmektedir. Yukarıdaki Fisher denklemini, banka parasını da para arzı (M) içinde gösterirsek, M.V = P.T şeklinde yazabiliriz. Fisher ve onu izleyen ekonomistlere göre de-ğişim denklemindeki V ve T parametreleri belli bir dönem boyunca değişmez. (V)' nin sayısal değerini belirleyen halkın sosya-psikolojik davranışları ve kurumsal yapıdır. Bu nedenle olağanüstü durumlar dışında bu sayısal değerde önemli değişmeler beklene-mez. Klasik kurama göre ekonomideki bütün kaynaklar tam kullanım halinde bulunduğun-dan belli bir dönem içinde (T) parametresi de değişmez. Oysa denklemde yer alan M (toplam para

miktarı)’ nin miktarı ise değişebilir. Çünkü

piyasaya sürülecek para miktarını Merkez

Bankası belirler. İşte bu koşullar altında

denklemde (M) tek egemen unsur olmakta,

denklemin sol tarafının aktif öğesini oluştur-

maktadır. Denklemin sağında bulunan tek

değişken unsur P, yani fiyatlar genel düzeyi-

dir. Şu halde para miktarındaki artışlar doğru-

dan fiyatlar genel düzeyinin yükselmesine ve

paranın değerinin düşmesine neden olacaktır.

Cambridge Denklemi

P ara tutumu yakla-şımı özellikle

Cambridge Üniversite-si'nin öğretim üyeleri, örneğin Alfred Mars-hall tarafından benim-senmiş bir görüştür. Yaklaşımın açıklanma-sında kullanılan denk-leme bu nedenle Cambridge denklemi adı da verilmektedir. Denklemi yazalım: M = k.P.T Burada; M : Para miktarını, k : Halkın elinde tutmak istediği paranın nak-di işlem hacmine oranını, P : Fiyatlar genel düzeyini, T : İşlem hacmini belirtmektedir. Cambridge denklemi de yukarıda açıklanan açık gerçeğin başka tür ifadesidir. Ekonomi-de yapılması planlanan işlemlerin hacmi (1) bir milyon, bu işlemlere uygulanacak ortala-ma fiyat 10 para birimi ise işlemlerin para ile ifadesi 10 milyon para birimidir. Bireyler bu işlemleri gerçekleştirmek için ellerinde 2 mil-yon para birimi tutmak eğiliminde iseler (k)' nin sayısal değeri 1/5 olacaktır. Halkın elinde tutmak istediği para miktarının işlem hacmi-ne oranı ve işlem hacmi sabit varsayıldığı takdirde, para arzındaki bir artış doğrudan fiyatlar genel düzeyini yükseltecektir. Örne-ğin para arzı 4 milyon birime çıktığı zaman halk eline fazladan geçen parayı çeşitli harca-malar için kullanacaktır. (T) sabit olduğuna göre bu harcama artışı fiyatlar genel düzeyini iki katma çıkaracak ve işlemlerin para ile ifa-desi de 10 milyon para biriminden 20 milyon para birimine yükselecektir. Böylece para talebi ile para arzı arasındaki denge yine sağ-lanmış olacaktır. Çünkü k = 1/5 olduğuna göre halkın 20 milyon birimlik işlem hacmi için para talebi 4 milyon para birimine çık-mıştır. Dikkat edilecek olursa Cambridge denkle-

mindeki k'nin sayısal değeri Fisher denkle-

mindeki Vnin sayısal değerinin tersine eşittir.

29

Miktar Kuramı

Kuram EkoHavadis

30

İki denklem arasındaki cebir-

sel özdeşlik bir yana, k ile V

arasındaki bu ilişki ekonomik

açıdan da açıklanabilir. Bir

ekonomide bireyler yapmayı

tasarladıkları işlemlerin 1/5' i

kadar parayı yanlarında bu-

lundurmak istiyorlarsa bu

demektir ki işlemlerin tama-

mı gerçekleşinceye kadar her

para birimi ortalama 5 kere el

değiştirecektir, yani paranın

dolanım hızı 5 olacaktır.

Keynesyen Miktar Kuramı

K eynes, para miktarı ile mal miktarı arasında bir

dengenin bulunduğunu Fis-her' den farklı bir formül ileri sürerek açıklamıştır. N = K.P + K'.P.R N = P.(K + K'.R) P= N / K+K'R Burada; N : Para arzı (kağıt para ve kaydi para), P : Tüketim mallan fiyatlar düzeyi, K : Tüketim harcaması için tutulan kağıt para miktarı, K': Tüketim harcaması için tutulan vadesiz mevduat (kaydi para), R : Vadesiz mevduatın kağıt paraya oranı; K' = vadesiz mevduat / Kâğıt para : R = K’/K [Mevduat bankalarının rezerv (ihtiyat) olarak beklet-tikleri satın alma gücüdür. Keynes' in formülü yalnızca kantatif (miktar) yönden de-ğil, aynı zamanda kalitatif yani yapısal yönden de önem taşımaktadır. Ancak formülde dolanım hızı yer almaz. Çün-kü formül yalnızca belli bir an için geçerlidir ve statiktir. Öte yandan Keynes denkle-

mine K 'nü de katmak sure-tiyle yani bireylerin kaydi para şeklinde korudukları sa-tın alma gücü potansiyelini de dikkate almış bulunmakta-dır. Daha sonraları Keynes, Miktar Kuramı denkleminde bazı değişiklikler yapmış ve aşağıdaki formülü yazmıştır: P = Y/O => Y = P.O Burada, P : Fiyatlar genel düzeyi, Y : Para olarak harcamalar, O : Mal ve hizmetler hacmidir. Keynes, toplam gelir ve istih-

dam düzeyindeki değişmele-rin üzerinde durulması gerek-liğini söylemiştir. Keynes' e göre, ekonomide atıl kapasite varsa (eksik is-tihdam) ve arz tam esnek (elastik) ise istihdam hacmi para miktarı ile artacak ama para arzının çoğalması fiyat-ları yükseltmeyecektir. Çün-kü ekonomide kullanılmamış kapasite bulunduğundan üre-tim artabilecektir. Efektif talep, fiyatlar genel

düzeyini yükseltecektir. Gö-

rüldüğü gibi Keynes' in bu

görüşü Miktar Kuramı taraf-

tarlarının görüşü ile örtüş-

mektedir. Ancak Miktar Ku-

ramı taraftarları ekonominin

sürekli tam istihdam düzeyin-

de olacağı görüşünde idiler.

Oysa Keynes, ekonomilerin

genellikle eksik istihdam du-

rumunda bulunacaklarını

söylüyor ve tam istihdam du-

rumunun çok az görülebilen

özel bir durum olduğunu be-

lirtiyordu. Keynes' e göre

Miktar Kuramı tam istihdam

düzeyinden sonra geçerli ola-

bilir.

Özlem MEMİÇ

Röportaj EkoHavadis

R öportaj içeriği: Malı müşavirlik yap-

makta olan Pınar UÇMAN DÜZENLİ

ile mesleği hakkındaki sorular.

1-)Hangi üniversiteden mezunsunuz ?

-Muğla Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimin-

den mezunum. İkinci üniversite olarak da

Eskişehir Anadolu üniversitesi İşletme bölü-

münden mezunum.

2-)Okuduğunuz bölümle ilgili bir alan

seçtiğinize inanıyor mu-

sunuz ?

-Evet, inanıyorum zaten

İİBF'den mezun olduğu-

nuz zaman başlıca yapa-

bileceğiniz işlerden biri-

si. Ya bankacı olacaksı-

nız, ya kendi işletmeni

kuracaksın veya mali

müşavir olacaksın.

3-) Mesleğinizi yap-

maktan memnun musu-

nuz?

-Mesleğimi seviyorum.

Sadece teknolojinin de

gelişmesiyle iş yoğunluğu arttığı için biraz

yorucu.

4-) Çalışma saatleriniz nasıl?

-Kendi iş yerim olduğundan saat kısıtlamam

yok, esnek saatlerim var. İş yoğunluğuna

göre ayarlıyorum ve yetişmesi gereken bir iş

olduğunda gece 00.00'a kadar çalıştığım

oluyor.

5-) Bu işten iyi para kazandığınızı düşü-

nüyor musunuz?

-Beni tatmin eden bir miktarda kazanıyo-

rum. Ortalamanın üzerinde kazandığımı dü-

şünüyorum. Memnunum. Kazandığımız üc-

ret kişinin kendisini geliştirmesine bağlı.

6-) Bu işi gençlere tavsiye eder misiniz?

Neden?

-Öneririm ancak gerçekten zor bir iş, üni-

versiteyi bitirdikten sonra sınavlarla birlikte

4 yıl daha zaman geçiyor. Staj dönemi de

var. Üniversiteden mezun olur olmaz işe

başlamak biraz zor. Ayrıca yabancı dil de

çok önemli. Bu alanda da kendinizi geliştir-

melisiniz.

7-) Mesleğinizin sosyal hayatınıza kazan-

dırdıkları nelerdir?

-Bildiğiniz gibi odalara bağlıyız. Mali müşa-

virler ile o odalarda bir ara gelip, hiç tanı-

madığımız insanlarla orda tanışıp, fikir birli-

ği yapıp, sosyal alanda projeler yapabiliyo-

ruz.

31

MALİ MÜŞAVİR OLMAK

Röportaj EkoHavadis

8-)Aileniz bu işi yapmanızdan memnun

mu?

Evet memnun. Babam da mali müşavir ol-

duğu için liseden beri bu formatla devam

ettim. Başka bir meslek düşünmedim.

9-) Mesleğinizin zor ve kolay yanlarını

söyler misiniz?

-Kolay yanını düşünemiyorum bile. Zor

yanlarımız çok fazla. Önceye göre sorumlu-

luklarımız arttı. Diğer kurumların yapması

gereken işleri artık biz üstleniyoruz. Kesin-

likle kolay bir iş değil.

10- ) Mesleği seçmenizdeki temel neden

nedir?

-İlk olarak babam. İkinci olarak da devlet

memuru olmayı hiç düşünmedim. Hemen

bir meslek elde etmek istediğim için mali

müşavir oldum.

11-) Mesleğinizi değiştirme şansınız olsay-

dı hangi mesleği yapmak isterdiniz?

-Bu zamana kadar bu işi yaptığım için başka

bir meslek düşünmedim.

12-) İş tecrübelerinizden bahseder misi-

niz?

-2005 yılından beri babamın yanında çalışa

çalışa bugüne kadar geldim. Okulu bitirdik-

ten sonra hemen başlayamadım.

Oğuzhan SARIKAYA, Dersim BULUT

32

Röportaj EkoHavadis

A fyon sucuğunun ülkemiz ekonomisine olan katkısını Afyon kasaplar oda-sı başkanı Sayın İbrahim Yörük beye sordum. Afyon sucuğunun yapımı-

nın 1940’lı yıllara dayandığını söyleyen İbrahim Bey bize sucuğun yapım sü-recinden biraz bahsetti büyük ustalık isteyen sucuk yapımı yaklaşık olarak bir hafta sürüyor. Sucuğun ekonomimize olan katkısını sorduğumuzda ise bize su-cuğu bir sektör olarak ele almamızı söyleyen İbrahim Bey hayvancılıktan tu-tun kesimhane bölümündeki kasaplara, imalat bölümündeki gıda katkıları ve baharat sektörüne, ulaşım ve nakliye sektörüne birçok alandaki kişiye hem iş imkânı sağlar hem de ülke ekonomimize büyük katkısı olduğunu söyledi. Af-yon sucuk üretimi yapan yaklaşık olarak 100 firma olduğunu söyleyen İbrahim Bey bunların her birinde çalışan yaklaşık 60-65 kişi olduğunu söyledi. İbrahim beye sucuğun ihracatını sorduğumuzda ise çok olumlu yanıtlar aldık geçen seneye göre yüzde 6,2 artan bir ihracat oranımız var dedi. Sucuğun ih-

racat tutarının ise 2018 ocak ayının 7.612.000 TL olduğunu söyledi. Sucuğun en çok ihracatının yapıldığı ülkelerde sırasıyla 1-Irak 2-ABD 3-Fransa 4-Almanya olduğunu öğrendik. Sucuğun Ülkemiz geneli satış fiyatlarını sordu-ğumuzda ise sucuğun 2’ye ayrıldığını söyleyen İbrahim Bey; Kırmızı Etten yapılan sucuklar 45-50 TL arası Beyaz Etten yapılan sucuklar 15-20 TL arası Olduğunu öğrendik

Berat SAZAN

33

Nobel EkoHavadis

34

İKTİSAT NOBEL ÖDÜLLERİ (1994-1998)

YIL FOTOĞRAF İSİM ÜLKE GEREKÇE

1994

JOHN

HARSANYİ

ABD MACARİSTAN

İşbirlikçi olmayan oyun kuramında denge konusun-da öncü analizleri için.

JOHN FORBES NASH

ABD

REİNHARD SELTEN

ALMANYA

1995

ROBERT LUCAS JR.

ABD

Rasyonel bekleyiş-ler hipotezini tatbik etmesi ve geliştirmesi, ve dolayı-sıyla makroekonomik anali-zi değiştirip, ekonomik po-litika konusunda kavrayışı-mızı derinleştirdiği için.

Nobel EkoHavadis

35

1996

JAMES MİRRLEES

BİRLEŞİK KRALLIK

Asimetrik enformasyon-da teşviklerin ekonomik teori-sine yaptıkları temel katkılar için.

WİLLİAM VİCKREY

ABD

KANADA

1997

ROBERT C. MERTON

ABD

Derivatiflerin değerini belirle-mek için geliştirdikleri yeni metod için.

MYRON SCHOLES

ABD

KANADA

1998

AMARTYA SEN

BİRLEŞİK

KRALLIK

HİNDİSTAN

Refah ekonomisi konusundaki katkıları için. Mert ÇELEBİ

Kültür EkoHavadis

TOO BİG TO FAİL BÜYÜK BAŞARISIZLIK

Yapımı : 2011 – ABD Tür : Dram Süre: 98 Dakika Yönetmen: Curtis Hanson Oyuncular: Paul Giamatti , Tony Shal-houb , Topher Grace , William Hurt , Bill Pullman Senaryo: Peter Gould , Andrew Ross Sorkin Yapımcı: Curtis Hanson , Paula Weinstein

Film Konusu: Too Big To Fail filmi,

2008 yılının dünyayı sarsan Ekonomik

Krizinin Amerika’da başlaması ve ora-da neden böyle bir durumun yaşandığı-

nı, sebep olan olayları gözler önüne

sermiş, hükümetin bu durumun üstesin-den nasıl geldiğini ve şirketlerin neler

yaşadığını ele almıştır.

Bankalar bir düzen içerisindeyken art-

ması beklenen gayrimenkul fiyatlar düşmeye başlar. Lehmann Brothers ih-

malkâr tavır sergilemesi ve gayrimen-

kul fiyatlarının yükselmesini bekleme-leri krizi tetikler. Lehmann Brothersı

krizden kurtarmak rakiplerinin ya da MB’nin elindedir fakat birkaç neden-

den dolayı diğer büyük şirketleri kur-

tarma yoluna gidilir AIG gibi. Büyük şirket kurtarmanın yanında kredi hac-

minin arttırılması gerektiğini düşünür-

ler ve tüm bankaların sermayelerine devlet ortak olur. Devletin ortak olması

bir nevi her şeyin eski düzenine dön-

mesi demektir.

2008 Ekonomik Krizi Nedir?

2008 Ekonomik Krizi, 2007 yılında başla-

yan fakat 2008 yılının eylül ayında daha be-lirgin hale gelmiş 158 yıllık yatırım bankası

Lehmann Brothers’ın batmasıyla krizin baş-

ladığı söylenir. 2008 krizi, ABD’de-

ki taşınmaz mal piyasasının birden değer

kaybetmesi ve bunun sonucu olarak satışlar-daki kişisel iflasların artmasının bu krizi te-

tiklediği düşünülür.

Münise AKMAN

36