Duurzaamheid als motor voor regionale economie

Groningen

13 september

www.twitter.com/janrotmans

ontstaat nieuwe economie

rondom duurzaamheid

Overgangsperiode

wij bevinden ons op kantelpunt in de samenleving

sociale zekerheid, zorg, onderwijs, energie, economie

de crises markeren die overgangssituatie

wij zijn op zoek naar nieuwe waardesystemen

gaat gepaard met onrust, onzekerheid, vraag om leiderschap

onrust, onzekerheid en leiderschap

20 - 30 jaar

DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase

20 - 30 jaar

Transitie naar duurzame samenleving

”

Wijdverspreide toepassing van het nieuwe paradigma

Kant

elpu

nt

Strijd tussen het oude en nieuwe paradigma

Afbraak en opbouw van instituties

Tijd

Opb

ouw

van

duur

zam

e sa

men

levin

gl

We zitten hier

Consolidatie

Transitie naar Duurzaamheid

zoektocht naar nieuwe waarden

Van Naar

wantrouwen vertrouwenik & zelf wij & samenkorte termijn lange termijnstatus gelukwelvaart welzijnkwantiteit kwaliteit

ethische revolutie

nieuwe waarden, nieuwe moraal en nieuwe omgangsvormen

Paradigma Wisseling

oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld

exploitatiemodel co-operatiemodel

economisch rendement maatschap. rendement

lineaire processen kringlopen

waarde ontlenen waarde creëren

zelfredzaam samenredzaam

drijvende krachten:

globalisering & glocalisering

ontstaat mondiale economie rondom schone energie

duurzame energie: wind, zon, biomassa, warmte

snelst groeiende industrie ter wereld

2010: 243 miljard dollar (30% groei t.o.v. 2009)

China 55 miljard Duitsland 42 miljardAmerika 35 miljardItalië 17 miljard

Nederland 1-2 miljard miljard?

Globalisering: Clean Tech

Mondiale economische machtsstrijd

Obama

“ Het land dat de duurzame energie-economie

domineert zal het land zijn dat de wereldeconomie

domineert en Amerika moet dat land zijn ”

Nieuwe, duurzame economie huidige omzet van duurzaamheids sector is 1400 miljard dollar

omzet verdubbelt de komende 10 jaar, levert ca. 100 miljoen ‘groene’ banen op: duurzame energie, chemie afvalverwerking, waterhuishouding, landbouw, diensten

duurzame energie: 20 miljoen nieuwe banen duurzame biomassa: 15 miljoen nieuwe banen duurzame bouw: 10 miljoen nieuwe banen

Economisch Rendement

rendement investering in duurzame energie5-10 keer hoger dan in fossiele energie

werkgelegenheid: kolencentrale 300 fte blijvend

kosten ca. 2 miljard 3.000 fte tijdelijk

werkgelegenheid: kerncentrale 150 fte blijvend

kosten ca. 5 miljard 2.500 fte tijdelijk

werkgelegenheid: windenergie 4-6.000 fte blijvend

sectorenelectrisch vervoer

duurzaam bouwen

klimaatadaptief ontwikkelen

duurzame energie

groene chemische industrie

zilte landbouw

duurzame diensten

duurzame kennis

Duurzame economische sectoren

dakdokter

gevelbewerker

mobiliteitsmakelaar

zilte landbouwer

dijkdekker

Nieuwe duurzame beroepen

wereldwijde hang naar lokale worteling

kringlopen voor energie, voeding, water

gemeenschappen

Glocalisering

decentraal duurzaam wordt dé trend

gemeenschappen gaan energie opwekken / beheren

energie maar ook voeding, water, afval, zorg

bedrijven, organisaties, burgers, wijken, buurten, straten

ca. 400 plannen voor lokale energiecoöperaties

provincies, gemeenten, energiebedrijven, burgers

combinatie van zon/wind/warmte en smart grid

Decentraal Duurzaam

Prosumenten

ca 2 miljoen mensen propageert duurzame leefstijl

groep mist een concreet handelingsperspectief

omzet duurzame producten groeit heel snel

biologische voeding, groene stroom, hybride auto’s

zonneboilers, wasmachines, duurzame aandelen

groep ‘prosumenten’ wil bediend worden

Huishoudens

in 2025 wekt 1 op de 4 huishoudens zijn

eigen energie op duurzame wijze op

Nieuwe, duurzame economie

schone energie economie

CO2-arm circulair groene grondstoffen

nieuwe maak- en kennisindustrie

schoon, milieuvriendelijk, natuurgericht

‘leren-werken-ondernemen’ innovatiecampussen

Bedrijven

veel bedrijven zijn al volop aan het verduurzamen

kleine bedrijven: ZZP-ers en start-ups

grote bedrijven: Unilever, DSM, Philips

visie, strategie, missie

bedrijfsvoering en businessmodel

Groene Zaak

Bedrijven

“ wie niet aan duurzaamheid werkt heeft als

bedrijf over 15 jaar geen bestaansrecht meer ”

Paul Polman, Unilever

doorkijk naar toekomst

Stichting Urgenda

Dutch Research Institute For Transitions

wat betekent dit voor Groningen?

Kansen voor Regio GroningenDuurzame Maakindustrie

‘Clean Tech’

duurzame energie

deltatechnologie

watermanagement

afvalmanagement en recycling

klimaatadaptief bouwen

groene grondstoffen

materialen efficiëntie

duurzame energie: 300 bedrijven (jong < 10 jaar en klein < 50 miljoen) huidige omzet 2 miljard, geschat in 2020 8-13 miljard, daarna sterke groei

Kansen voor Regio GroningenMaakindustrie = Kennisindustrie

leer-werk-ondernemen innovatiecampussen

Leerpark Dordrecht

ROC VMBO opleiding met 9000 leerlingen

duurzaamheidsfabriek: opleidingsplaats voor jonge mensen

duurzame lassers, installateurs, etc. [energie, materialen, mobiliteit]

Daken Wegen Installaties Waterbouw Bouw

ProductieDistributie & Handel

Ontwerp Advies Industrie

Dak Ontwikkeling Weg OntwikkelingDistributie Ontwikkeling Dijk

Ontwikkeling

Duurzaam Bouwen

Grondstof Hergebruik – C2C

Systeem Ontwikkeling

C2C Klimaat neutraal

Duurzaam Inkopen MvO

Overheid & Politiek

Kennis Sector

Financiële sector

MaakIndustrie €

Netwerkvorming cruciaal

overheid heeft niet de regie, maar faciliteert

sterk netwerk is nodig van duurzame ondernemers

netwerk ontwikkelt duurzaamheids visie + plan

5 concrete doorbraakprojecten opzetten + uitvoeren

vraagt lef, moed, visie en ruimte

Prof.dr.ir. Jan Rotmans, 6 maart 2009

Ontwikkelingen Schouwen-Duiveland

Prof.dr.ir. Jan Rotmans, 6 maart 2009

Sterke visie en leiderschap gevraagd…

Prof.dr.ir. Jan Rotmans, 6 maart 2009

Een verbindende visie aangeboden…met 17 concrete keuzes en 10 projectenen mensen die er achterstaan.

Prof.dr.ir. Jan Rotmans, 6 maart 2009

‘REGIO’S ONTWIKKELEN ZICH VOORTDUREND.ZE KUNNEN BLOEIEN, STAGNEREN OF AFSTERVEN..’

Tuinen a/d duinen

204020252010 2015 2020

ZES MILJOEN NEDERLANDERS KENNEN HET GEBIED DANKZIJ DE PRODUCTEN DIE DAGELIJKS OP HUN BORD VERSCHIJNEN. DE SECTOR HEEFT HAAR BLIK VERRUIMD EN BEDIENT DE LOKALEMARKT EXCLUSIEF. MEDE HIEROM KOMEN NEDERLANDERS EN HOLLANDERS ER GRAAG OM TE WONEN EN TE RECREEREN.

“Door het ‘De Tuinen’ te noemen is het iets van iedereen: het voedsel wordt verbouwd in je achtertuin”

Net als toekomstklei is polderhub een

geuzenaam voor de nieuwe dynamiek in het

Noorden van Holland.Het is de plek waar je

fysiek bij elkaar komt om zaken doen. In Noord

Holland Noord zijn de afstanden groot, de aard

van het beestje is niet om overal langs te gaan, en

ook niet om infrastructuren en instituties te

bouwen. Het idee van ‘polderhub’ is afgeleidt van

het couchsurfen: een ruimte die leeg staat kan

(gratis) worden gebruikt door een ander persoon

of organisatie.

POLDERHUBnieuwe structuur en werkwijze om innovatie te versnellen

Pepik Henneman

Toekomstvisie voor Fryslân:Fan de minsken en de grûn

Conclusies

duurzaamheid vormt de pijler van de nieuwe economie

wie nu niet investeert in duurzaamheid mist de boot

duurzame maakindustrie kansrijk voor Groningen

vergt samenwerking op regionaal niveau

ondernemers moeten leiding nemen

vraagt visie, daadkracht, actie!